Download - Poradnik – system instalacyjny Solter Pex
system instalacyjny solterPex
poradnik techniczny
system instalacyjny
poradniktechniczny
22
1. Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 . System Solter Pex . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 2.1. Charakterystykamateriałurur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .3 2 .1 .1 Kumulacjaładunkówelektrycznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .3 2 .1 .2 Odpornośćchemiczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .3 2 .1 .3 WpływpromieniowaniaUVnatrwałośćinstalacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .4 2 .1 .4 Wpływniskichiwysokichtemperaturnatrwałośćinstalacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .4 2 .1 .5 PostępowaniewprzypadkudezynfekcjiprzeciwkobakteriomLegionelli . . . . . . . . . .4 2.2. Konstrukcjarury . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .4 2.3. Konstrukcjakształtek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .5 2.4. Zaletysystemu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .5 2.5. Zakreszastosowań . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .5 2.6. Aprobatytechniczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .6 2.7 Kontrolajakości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .6 2.8. Gwarancjaiubezpieczenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .73 . Projektowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 3.1. Wymiarowanieinstalacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .7 3 .1 .1 Instalacjewodne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .7 3 .1 .2 Instalacjegrzewcze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 3 .1 .3 Instalacjeogrzewańpłaszczyznowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 3.2. Kompensacjawydłużeńtermicznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 3 .2 .1 Rozszerzalnośćliniowaprzewodów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 3 .2 .2 Mocowanieprzewodów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 3 .2 .3 Kompensacjatradycyjna–budowaiwykorzystaniekompensatorów . . . . . . . . . . . . 12 3 .2 .4 Kompensacjazapomocąużyciapodpórstałych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 3 .2 .5 Kompensacjaodcinkówpodtynkowychipodposadzkowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 3.3. Wybórukładuzasilaniainstalacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 3 .3 .1 Instalacjewodne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 3 .3 .2 Instalacjegrzewcze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 3.4. Pozostałewytycznedotyczącetrasowaniainstalacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 3 .4 .1 Spadkiprzewodów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 3 .4 .2 Mocowanieprzewodów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 3 .4 .3 Izolacjetermiczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 3 .4 .4 Przejściaprzezścianyiprzegrodybudowlane . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 3 .4 .5 Ochronap-poż . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 3 .4 .6 WpływpromieniowaniaUVnatrwałośćinstalacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 3 .4 .7 Wpływniskichtemperaturnatrwałośćinstalacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164. Montaż . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 4.1. Gięcierur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 4.2. Cięcie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 4.3. Kalibrowanieifazowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 4.4. Łączenierur-krokpokroku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 4.5. Sposobypodłączeńgrzejników . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 4.6. Montażogrzewaniapodłogowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 4 .6 .1 Parametrypracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 4 .6 .2 Obliczeniahydrauliczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 4 .6 .3 Budowapłytygrzejnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 4 .6 .4 Prowadzenierurwpętlach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 4 .6 .5 Mocowanierur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 4 .6 .6 Dylatacje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 4 .6 .7 Układaniejastrychu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 4 .6 .8 Rozruchinstalacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215. Próba ciśnieniowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 6. Składowanie i transport . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21Załączniki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
Spis treści
33
1. WstępNiniejsze opracowanie przeznaczone jest dla proje-ktantów i wykonawców instalacji sanitarnych z rur ikształteksystemuSolterPex.
Poradnikzostałpodzielonynaczteryczęści:
• informacje ogólne, gdzie omówiono cechysystemu, charakterystykę techniczną materiału,warunkigwarancjioraztrwałośćiprzeznaczeniesystemu,
• projektowanie – w tej części zostały podanepodstawowe dane do wymiarowania średnicprzewodóworazobliczaniawydłużeń i kompen-sacji,
• montaż–taczęśćzostałaprzeznaczonagłówniedlawykonawcówinstalacjiizawieraopisyprowa-dzeniaprzewodów,technikłączeniaimocowaniaorazbadaniaszczelnościiodbioruinstalacji,
• załącznikizawierająceużytecznetabele,zarównodlaprojektantów,jakiwykonawców.
2. System Solter Pex2.1. Charakterystyka materiału rur
Rury Systemu Solter Pexwytwarzane sąw oparciuo surowiec znany jakopolietyleno podwyższonychwłaściwościach temperaturowych (PERT), któryprodukowanyjestzwysokojakościowegokopolimeruoctanowego polietylenu znanego pod nazwą PERT,odpornegonawysokie temperaturywgDIN16833.PrzewidywanatrwałośćPERToceniana jestnamini-mum50lat.W dużym uproszczeniu budowa tego materiałupodobna jestdokulekwełny, łączącychsięzesobą
długiminiciamibocznymi,dającwefekciestrukturębardzopoplątaną,aleniezwyklemocnąitrudnądorozerwania. W przypadku rur przekłada się to nawysokąodpornośćnatemperaturęiciśnienie.Całośćprzypomina budowę PEX, jednak jest o tyle lepsze,że uporządkowany polietylen sieciowany (PEX) niejest tak odporny na odkształcenia, jak elastycznyPERT, co potwierdzają testy,w trakcie których ruryz PERTwytrzymują6000godzinw temp. 95°Cpodciśnieniem 2,5 MPa, podczas gdy inne tworzywawytrzymują jedynie 1000 godzin w tych samychwarunkach.PERTnabiera swoichcecheksploatacyjnychwmiej-scu wytworzenia, co oznacza, że producent niemusi w żaden sposób poprawiać jego właściwości,ograniczając się jedynie do sprawdzenia zgodnoścideklarowanychparametrówsurowcazparametramidostarczanejpartii.DoprodukcjisystemuSolterPexwykorzystywanesąsurowceod znanychwświeciedostawcówtakichjakBasellczyDOWChemicals.
2.1.1 Kumulacja ładunków elektrycznych
Polietylen typu PERT kumuluje elektrycznośćstatyczną na powierzchni materiału i w związku ztymnienależygostosowaćdoprzesyłaniapłynówłatwopalnychiwybuchowych.
2.1.2 Odporność chemiczna
Polietylen średniej gęstości (PE-RT), stosowany wrurachsystemuSolterPexjestodpornynadziałaniewiększościpowszechnieużywanychzwiązkówchemi-cznych.Tablicadotyczącaodpornościchemicznejrurjestzałączonanakońcuniniejszegoopracowania.Jednak odporność chemiczna systemu winna byćrozpatrywana z podziałem na rury, kształtki orazuszczelkioringowe.Informacjedotyczącaodporności
Rys. 1. Charakterystyka materiału rur
44
chemicznej systemuudzielana jestkażdorazowonazapytanie.
2.1.3 Wpływ promieniowania UV na trwałość instalacji
RuryzPERTsystemuSolterPexnależyzabezpieczyćprzed działaniem promieniowania UV poprzezskładowanie w zadaszonychmagazynach lub zasto-sowanieizolacji.
2.1.4 Wpływ niskich i wysokich temperatur na trwałość instalacji
RurysystemuSolterPexskładowanewtemperaturzeponiżej -10°C powinny być zabezpieczone przeduderzeniami,zgnieceniamiiprzeciążeniamimechani-cznymi.Pracemontażowemożnaprowadzićwyłącznie wtemperaturzepowyżej0°C.Należy także zabezpieczyć rury przed działaniempromieniowaniacieplnegoodelementówowysokiejtemperaturze.
2.1.5 Postępowanie w przypadku dezynfekcji prze-ciwko bakteriom Legionelli
BakterieLegionelli stanowiązagrożeniedlazdrowiawprzedzialetemperatur25-50°C.Rozwojowibakteriisprzyja możliwość bytowania w rurach podatnychna zarastanie i korozje. Rury systemuSolter Pex sągładkościenneiodpornenakorozję,awięcstanowiąśrodowiskoniesprzyjającerozwojowibakterii.Wceluzapobieganiapojawianiusiębakteriiwrurachnależy:• okresowoprzepłukiwaćinstalacjewodąotempe-
raturze≥60°C,• rurynieużywaneopróżniaćzwodynaczasprzerw
wpracy,
• stosowaćinstalacjeciepłejwodyzawszezcyrku-lacją.
2.2. Konstrukcja rury
Rury Systemu Solter Pex mają budowę wielo-warstwową. Ich rdzeniem jest rura aluminiowa,zgrzana wzdłużnie, ultradźwiękowo „na zakładkę”,którawytrzymujeciśnienieok.10bar.Podołożeniunazewnątrziodwewnątrzruryaluminiowej,warstwtworzywa (PERT), mocowanych do aluminium spe-cjalnymspoiwem,uzyskujemyruręmogącąpracowaćpodjednoczesnymwpływemciśnieniaitemperaturynapoziomie,odpowiednio10bar i95°C.Takunika-towepołączenietworzywaimateriałutradycyjnegosprawia, że rury Solter Pex charakteryzują się zale-tami rur tradycyjnych i tworzywowych przy jedno-czesnymwyeliminowaniuichwad.
Wymiar przekroju Jedn. 16x2 20x2 25x2,5 32x3
ŚrednicawewnętrznaDw mm 12 15,5 20 26
Długośćrurywzwoju m 200 200 100 50
Długośćrurywodcinkach m 4 4 4 4
Masajednostkowarurywodcinkachwzwoju g/m 120109
165154
222215
325325
Masajednostkowawodciinkach(wzwoju)zwodąotemp.10°C g/m 231
(220)352(341)
535(528)
862(882)
Masarurywzwoju kg 21,8 15,4 10,75 16,3
Masaodcinkarury kg 0,60 0,83 1,11 1,63
Pojemnośćjednostkowarury dm3/m 0,113 0,190 0,314 0,531
Chropowatośćbezwzględna mm 0,0004
Przewodnośćcieplna W/mK 0,40
Minimalnypromieńgięciaręcznego mm 80[5xDz]
100[5xDz]
125[5xDz] -
Minimalnypromieńgięciaprzyużyciusprężyny mm 64[4xDz]
80[4xDz]
100[4xDz]
128[4xDz]
Minimalnypromieńgięciaprzyużyciugiętarkiręcznej mm 60 105 105 -
Minimalnypromieńgięciaprzyużyciugiętarkimaszynowej mm 55 75 95 125
Maksymalnaodległośćmiędzypodporami m 1,20 1,30 1,50 1,60
Tab. 1. Dane techniczne rur wielowarstwowych Solter Pex
Rys. 3. Konstrukcja rury Solter Pex
55
2.3. Konstrukcja kształtek
Kształtki systemuSolter Pexprodukowane są z pra-sowanego niklowanego mosiądzu. Dzięki zasto-sowaniu tego typu stopu praktycznie niemożliwejest występowanie ubytków materiału, korozji lubosadów.
Kształtki zaprasowywane
PodstawowymsposobemłączeniarurSolterPexjestużycie złączek zaprasowywanych. Połączenie ruryz kształtką uzyskujemy wgniatając (wprasowując)ruręw profil kształtki, w strefie złącza, za pomocązaciskarki wyposażonej w szczęki typu U, dostoso-wane do typu kształtki. Szczelność komory połą-czeniowejgwarantujądwieuszczelkioringoweideal-niewkomponowanewstrefęzłącza.
Wykonywaniepołączeńtegotypujestmożliwewszli-chciepodłogowejlubbruździeściennej.
2.4. Zalety systemu
Dzięki zastosowaniu PERT rury wielowarstwowe Solter Pex są:• elastyczne – można je łatwiej kształtować niż
jakiekolwiekinneruryztworzyw,• gładkościenne – powierzchniawewnętrzna jest
gładszaniżwjakichkolwiekinnychrurach• higieniczne – dzięki wyeliminowaniu chemi-
cznego procesu sieciowania, rury z PERT sąidealne do instalacji doprowadzających wodępitnądobaterii,
• trwałe –wytrzymałośćnaciśnienieitemperaturęjest bardzo wysoka, trwałość jest oceniana namin.50lat,
• ekologiczne–możliwyjestpełnywtórnyodzyskmateriałówużytychwprodukcjirur.
Korzyści:• szybki montaż–nietracimyczasunagięcierur–
każdainnajestsztywniejsza,• oszczędność–gładkościennośćprzekładasięna
niskie straty ciśnienia, co wpływa na wielkośćpomp w instalacji, a tym samym na obniżeniekosztówicheksploatacji,
• trwałość –wprzypadku rurwielowarstwowychocenianajestnamin.50lat,
• uniwersalność –nadajesiędoinstalacjiwodnychigrzewczych.
Pozostałe zalety systemu Solter Pex to :• energooszczędność–niskiestratyciśnienia,niski
współczynnikprzewodnościcieplnej,• higieniczność–PERTjestnietoksycznyiobojętny
wstosunkudowody,• uniwersalność–wsystemieSolterPexwystępuje
jednaklasawytrzymałościowarurikształtekdowszystkichzastosowań,
• elastyczność–promieńgięciarurywynosi4-5Dz(średniczewnętrznychrury),
• brakpamięcikształtu–rurymożnawyginaćbezkoniecznościstosowaniałukówstabilizujących,
• bardzo mała wydłużalność cieplna (0.025mm/mK), porównywalna z rurami stalowymi i mie-dzianymi,
• szczelność na dyfuzje tlenu – zarówno rury jak ikształtkisąw100%szczelnenadyfuzjetlenu,
• absolutnaszczelnośćwykonywanychpołączeń,• możliwość połączenia z każdym rodzajem insta-
lacji,• małyciężar,• trudnopalność.
2.5. Zakres zastosowań
System Solter Pex przeznaczony jest do montażuinstalacji wodno-grzewczych we wszelkiego typubudynkachtj.• budynkimieszkalne• obiekty użyteczności publicznej (hale sportowe,
urzędy,biurowce,etc.)• obiektyprzemysłowe• obiektyzabytkowe
SystemSolterPexmożnamontowaćwnastępującychtypachinstalacji:• zimnej/ciepłejwodyużytkowej• centralnegoogrzewania• ogrzewaniapodłogowego• ogrzewaniaściennego• pozostałychtypówogrzewaniapłaszczyznowego
zwyłączeniemogrzewańnazewnątrzbudynku• sprężonegopowietrza• wodylodowej• technologicznychwprzemyśle
Parametry pracy dla najbardziej typowych zastoso-wańzestawionowtabeli2.
Rys. 4. Konstrukcja kształtki
66
Rodzaj instalacji Temp. pracy ciągłęj(robocza) [°C]
Max temp. pracy [°C]
Dopuszczalna temp. awarii [°C]
Max. czas pracy w temp. awarii [h]
Max ciśnienie robocze [bar]
Wodazimna 20(8*) - - - 10
Ciepławodaużytkowa 60 80 100 100 6
Ogrzewaniegrzejnikowe 90 95 100 100 6
Ogrzewaniepodłogowe - 70 100 100 -
* standardowe parametry projektowe
Tab. 2. Parametry pracy dla typowych zastosowań systemu Solter Pex
2.6. Aprobaty techniczne
Zgodnie z zapisami w prawie dotyczącymi wyma-ganych dokumentów dopuszczających materiałybudowlanedostosowaniawbudownictwie,systemSolter Pex posiada aprobatę techniczną, deklaracjęzgodnościorazatesthigieniczny.
2.7. Kontrola jakości
SystemSolterPexprzechodziwszelkietestyzalecanepoprzez zapisy w najnowszych normach z normąPN-EN-ISO-21003 włącznie oraz posiadanych apro-batach technicznych. Do najistotniejszych z nichnależą:
• Odporność na cykliczne zmiany temperatury (wg DVGW W 542) . Jest to sprawdzenie odporności rur oraz ichpołączeń z kształtkami na stałe wewnętrzneciśnienie wody w zmiennej cyklicznej tempera-turze20i93°CParametrybadania:temp.badania:20°C±5°Ci93°C±2°Cilośćcykli:5000ciśnieniebadania:10bar
• Wytrzymałość na ciśnienie wewnętrzne Celembadania jest sprawdzenieodporności rurwielowarstwowych oraz ich połączeń z kształ-tkaminastałewewnętrzneciśnieniehydrostaty-cznewody,wstałejtemperaturze,wokreślonymczasie lub domomentu ich zniszczenia zgodnie z wymogami normy, przy zachowaniu parame-trówprzedstawionychwtabeli3.
• Wytrzymałość na rozwarstwianie (oddzieranie) – siła adhezjiCelem badania jest wyznaczenie siły adhezjiwarstw rur wielowarstwowych poddanych pró-bie rozwarstwieniawarstwy aluminiumod rurypodstawowej. Według normy średnia wartośćsiły adhezji powinna być ≥ 3,0 [N/mm]. RuraSolterPexosiągawartośćsiłyadhezji12[N/mm].
• Wytrzymałość na rozciąganiePobierane odcinki rury poddaje się rozciąganiuna maszynie wytrzymałościowej, mierząc siłęwzdłużną, która musi przekraczać wartośćokreśloną w normie. Po wykonanym bada-niu otrzymujemy informacje o jakości spawuwyprodukowanejrury.
• Odporność na wygrzewanieCelem badania jest ocenienie odporności rurPERT/AL/PERT na podwyższona temperaturę. Po wygrzewaniu ocenia się wizualnie wyglądpróbki,jakirównieżsprawdzapodmikroskopemczyniemażadnychrozwarstwień.
Tab. 3. Wytrzymałość na ciśnienie wewnętrzne
Temperatura [°C] Minimalne naprężenie obwodowe, MPa* Czas [godz.]
95±2 9 1
8 24
7,5 165
7,3 1000
* naprężenia obwodowe odniesione są do całkowitej grubości
Rys. 4 Kontrola jakości
77
Rodzaj obiektu Wzór Uwagi
Budynkimieszkalneq=0,682x(∑qn)
0,45–0,14 dla0,07≤∑qn≤20dm3/s orazdlaarmaturyoqn<0,5dm
3/s
q=1,7x(∑qn)0,21–0,7 dla∑qn>20dm3/s
orazdlaarmaturyoqn≥0,5dm3/s
Budynkibiuroweiadministracyjneq=0,682x(∑qn)
0,45–0,14 dla∑qn≤20dm3/s
q=0,4x(∑qn)0,54+0,48 dla∑qn>20dm3/s
Hoteleidomytowarowe
q=0,4x(∑qn)0,366 dlapunktówczerpalnychoqn>0,5dm3/s
orazwobszarze1<∑qn≤20dm3/s
q=0,698x(∑qn)0,5–0,11 dlapunktówczerpalnychoqn<0,5dm3/s
orazwobszarze0,1<∑qn≤20dm3/s
q=1,08x(∑qn)0,5-1,83 dla∑qn>20dm3/s(dlahoteli)
q=0,698x(∑qn)0,5–0,12 dla∑qn>20dm3/s(dladomówtowarowych)
Szpitaleq=0,698x(∑qn)
0,5–0,12 dla∑qn≤20dm3/s
q=0,25x(∑qn)0,65+1,25 dla∑qn>20dm3/s
Szkołyq=4,4x(∑qn)
0,27–3,41 dla1,5<∑qn≤20dm3/s dla∑qn≤1,5dm3/sq=∑qn
q=-22,5x(∑qn)-0,5+11,5 dla∑qn>20dm3/s
Tab. 4. Wzory do określania przepływów obliczeniowych w instalacjach wodociągowych dla różnych budynków
• Kontrola w zakresie geometrii znakowania i wyglądu ruryWymiary rur określone są nominalną średnicązewnętrzną, nominalną grubością ściankioraz tolerancjami obu wymiarów zgodnymi zaprobatątechnicznąoraznormamizakładowymi.Minimalna grubość wewnętrznej i zewnętrznejwarstwy tworzywa powinna być nie mniejszaniż0,5mm.Wymiary rurysprawdzanesąprzezoperatoranawijarkico15min.,następnieprzezoperatora linii raz na godzinę oraz trafiają dokontrolijakościgdzierównieżsąsprawdzane.
• Masowy wskaźnik szybkości płynięciaPodczas badania określa się masowy wskaźnikpłynięcia surowca PERT, surowiec powinienspełniać wymagane właściwości technicznezamieszczonewnormach.
• Próba drożności ruryPróba polega na przepuszczeniu przez rurę w zwoju, przy pomocy sprężonego powietrza,próbnika w postaci kulki metalowej. Średnicękulki dobiera się do wymiaru rury, o 0,5 mmmniejsząodnajmniejszej średnicywewnętrznejrury,wynikającejztolerancjiśrednicyzewnętrznejruryitolerancjigrubościścianki.
• Sprawdzanie taśmy aluminiowejPrzy każdej dostawie taśmy aluminiowejkontroluje sięwymiary (tj. szerokość i grubość),atesthutniczyistandostawy.
2.8. Gwarancja i ubezpieczenie
System Solter Pex objęty jest ochroną ubezpiecze-
niowądo4mlnPLNsygnowanąprzezTUiRWartaSA(jednorazowawypłatado2mlnPLN).
3. Projektowanie3.1. Wymiarowanie instalacji
3.1.1 Instalacje wodne
a) Tok projektowania instalacji wodnychDo projektowania instalacji wodociągowych prze-znaczonych do zaopatrzenia w wodę dla potrzebbytowo-gospodarczych obiektów budowlanych wkrajustosujesięnormęPN-92/B-01706.Projektowanie instalacji dla wody zimnej i ciepłejskładasięznastępującychetapów:• podział instalacji na odcinki obliczeniowe
ostałymprzepływie,• wyznaczenie przepływów obliczeniowych dla
odcinków,• dobór średnicy przewodów na odcinkach obli-
czeniowych,• wyznaczeniestratciśnienia,• wyznaczenie minimalnego ciśnienia wody dla
instalacji.
b) Przepływ obliczeniowyPrzepływ obliczeniowy, charakterystyczny dlakażdego odcinka obliczeniowego, wyznacza sięna podstawie liczby punktów czerpalnych, przyjednoczesnym uwzględnieniu niejednoczesnościpoboru wody. Dla każdego punktu czerpalnegooraz obiektu jest określony normatywny wypływwodyorazwymaganeciśnienie,którepowinnobyćzapewnioneprzedtympunktem.
88
Rodzaj punktu czerpalnego Wymagane ciśnienie MPa
Normatywny wypływ wody
mieszanej 1) tylko zimnej lub ciepłej
qnzimna, dm3/s
qnciepła, dm3/s
qndm3/s
Zawórczerpalny:bezperlatora2)154)
zperlatorem
. . .Dn
. . .Dn 20 . . .Dn 25 . . .Dn 10 . . .Dn 15
0,05
0,050,050,10,1
- -
0,3
0,51,00,150,15
Głowicanatrysku . . .Dn 15 0,1 0,1 0,1 0,2
Płuczka
Zawórspłukującydopisuarów
. . .Dn 15 . . .Dn 20 . . .Dn 25 . . .Dn 15
0,120,120,040,1
- -
0,71,01,00,3
Zmywarkadonaczyń(domowa)Pralkaautomatyczna(domowa)
. . .Dn 15 . . .Dn 15
0,10,1 - - 0,15
0,25
Baterieczerpalne:dlanatryskówdlawaniendlazlewozmywakówdlaumywalekdlawaniendosiedzenia
. . .Dn 15 . . .Dn 15 . . .Dn 15 . . .Dn 15 . . .Dn 15
0,10,10,10,10,1
0,150,150,070,070,07
0,150,150,070,070,07
-
Bateriaczerpalnazmieszalnikiem . . .Dn 20 0,1 0,3 0,3 -
Płuczkazbiornikowa . . .Dn 15 0,05 - - 0,13
Warnikelektryczny3) . . .Dn 15 0,1 - - 0,1Objaśnienia1) woda zimna Tz = 15°C, ciepła Tc = 55°C2) jeżeli zawór z wężem L ≤ 10 m, to ciśnienie 0,15 MPa3) przy całkowicie otwartej śrubie dławiącej4) Dn – średnica nominalna punktu czerpalnego, mm
Tab. 5. Normatywne wypływy wody z punktów czerpalnych i wymagane ciśnienia przed punktem czerpalnym (wg PN 92/B 01706).
Normatywnewypływyzpunktówczerpalnychpoda-no w tabeli 5, natomiast przepływy obliczeniowewodywyznaczone na podstawiewzorów z tabeli 4dlabudynkówmieszkalnychzestawionowtabeli6.
c) Prędkość przepływu w instalacjach wodnychDo wymiarowania przewodów w instalacjachwodnych,wykonanychzelementówsystemuinstala-cyjnegoSolterPexprzyjmujesięnastępującemaksy-malneprędkościprzepływu:
• wpołączeniachodpionu dopunktówczerpalnych . . . . . . . . . . 2,5m/s,
• wpionach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2,5m/s,
• wprzewodachrozdzielczych . . . . . . 2,0m/s,
• wpołączeniachwodociągowych (domowych) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2,0m/s.
Zaleca się jednak utrzymywanie prędkości określo-nychwnormiePN-92/B-01706lubnieprzekraczanieprędkościrzędu1,5m/szewzględuna:• konieczność dotrzymania zapisów normy
PN-87/B-02151/02,dotyczącejdotrzymaniamaxpoziomudźwiękuodinstalacji,
• ekonomicznąpracęinstalacji–minimalizowaniestratciśnienia.
d) Opory przepływu
• opory linioweObliczenie liniowych strat ciśnienia dla poszczegól-nych odcinków obliczeniowych należy wykonaćkorzystajączewzoruDarcy-Weisbacha:
Δh1=R⋅L=λ⋅ LDw
⋅ v2
2⋅g
gdzie∆h1 -wysokośćliniowychstratciśnienia,[mH2O]R -jednostkowawysokośćliniowychstratciśnienia,
[hPa/m], [%]wartościzmiennejRpodanowtabe-lach,wzałącznikudoporadnika
λ -współczynnikoporówliniowych,[-],L -długośćodcinkaobliczeniowego,[m],Dw -średnicawewnętrznaprzewodu,[m],v -średniaprędkośćprzepływunaodcinku,[m/s]
WartośćwspółczynnikaλnależyobliczyćposługującsięwzoremColebrooka-White’a,przyjmującwartośćwspółczynnika chropowatości bezwzględnej k dlarur z PERT równą 0,0004 mm. W celu ułatwieniaobli-czanialiniowychstratciśnieniawzałączniku,nakońcu poradnika, zestawiono jednostkowe stratyciśnienia R dla różnych przepływów i średnic prze-wodóworaztypowychtemperaturobliczeniowych.
99
∑qn dla armatury q ∑qn q ∑qn q
< 0,5 dm3/s ≥ 0,5 dm3/s dm3/s dm3/s dm3/s dm3/s dm3/s
0,060,100,150,210,29
0,380,480,600,720,87
1,031,201,391,591,81
2,042,292,552,833,13
3,453,784,124,494,87
5,265,686,116,567,03
7,518,028,549,089,63
10,2110,8011,4112,0412,69
13,3614,0514,7615,4816,23
16,9917,7818,5819,4020,24
0,50
0,550,600,650,700,75
0,800,850,900,951,00
1,151,311,501,701,92
2,172,442,743,063,41
3,804,224,675,175,70
6,276,897,568,289,05
9,8810,7611,9512,7213,80
14,9516,1717,4818,8620,33
0,050,100,150,200,25
0,300,350,400,450,50
0,550,600,650,700,75
0,800,850,900,951,00
1,051,101,151,201,25
1,301,351,401,451,50
1,551,601,651,701,75
1,801,851,901,952,00
2,052,102,152,202,25
2,302,352,402,452,50
21,8923,5425,2827,1329,08
31,1533,3235,6238,0440,58
43,2646,0849,0452,1555,41
58,8362,4166,1770,1074,21
78,5183,0187,9592,6297,74
103,08108,65114,45120,50126,79
133140147155162
170178187196205
215225235246257
268280292305318
2,552,602,652,702,75
2,802,852,902,953,00
3,053,103,153,203,25
3,303,353,403,453,50
3,553,603,653,703,75
3,803,853,903,954,00
4,054,104,154,204,25
4,304,354,404,454,50
4,554,604,654,704,75
4,804,854,904,955,00
331345360374390
406422439456474
493512
5,055,105,155,205,25
5,305,355,405,455,50
5,555,60
Tab. 6. Sumaryczne normatywne wypływy z punktów czerpalnych i przepływy obliczeniowe (wg PN-92/B-01706).
• opory miejscoweObliczeniemiejscowych strat ciśnieniawywołanychobecnością w projektowanej instalacji kształtek,łącznikówiarmaturynależywykonaćkorzystajączewzoruWeisbacha:
Δhm=ζ⋅v2
2⋅ggdzie∆hm -wysokośćmiejscowychstratciśnienia,[mH2O]ζ -współczynnikoporówmiejscowych,[-],v -średniaprędkośćprzepływunaodcinku,[m/s],
Wartość współczynnika ζ dla kształtek i łącznikówwchodzących w skład systemu Solter Pex należyodczytaćztablicy1,któraznajdujesięwZałączniku2. Podane wartości współczynników oporów miejs-cowychzostałyopracowanenapodstawieliteraturytechnicznej.
Wartości ζ dla armatury i innego uzbrojeniawodociągowego są podawane przez producentówodpowiednich urządzeń lub znajdują się w normiePN-76/M-34034.
1010
3.1.2 Instalacje grzewcze
a) Tok projektowania instalacji grzewczychProjektowanie instalacji grzewczych składa się znastępującychetapów:• obliczeniestratmocydlakażdegopomieszczenia• dobórgrzejników,określenietemperaturywody
zasilającejispadkutemperatury• podziałinstalacjinaodcinkiobliczeniowe• wyznaczenie przepływów obliczeniowych dla
odcinków• dobór odpowiedniej średnicy przewodu dla
danegoodcinka• obliczeniestratciśnieniawinstalacji
b) Wymiarowanie hydrauliczne odcinków rurŚrednice przewodów w instalacjach centralnegoogrzewania należy dobierać w ten sposób, aby wdanymobiegu,przyzałożonymprzepływieoporyprzepływu (liniowe i miejscowe) i ciśnienie czynnebyłyzesobązrównoważone.Wtymcelunależyspełnićwarunek:
∑(R • L + Z) δ ≤ Δpcz
gdzie:R -jednostkowyopórliniowynadanejdziałce[Pa/m]L -długośćdziałki[m]Z -oporymiejscowedladziałki[Pa]∆pcz - ciśnienie czynne występujące w rozpatrywanym
obiegu[Pa]
W przypadku ogrzewania wodnego w systemiedwururowym ciśnienie czynne ∆pcz określa się napodstawiezależności:
Δpcz = Δpp + 0,75 • Δpgr
gdzie:∆pp - ciśnienie wytwarzane przez pompę obiegową,
jednakowedlakażdegoobiegu[Pa]∆pgr - ciśnienie grawitacyjne zależne od wysokości
położeniagrzejnikawrozpatrywanymobiegu[Pa]
Z kolei ciśnienie grawitacyjne ∆pgr określa się zewzoru:
Δpgr = 9,81 • Δρ • ∆hg
gdzie:∆ρ - różnica gęstości wodyw instalacji c.o. pomiędzy
powrotemazasilaniem[kg/m3]∆hg -wysokośćgeometrycznainstalacji liczącodźródła
ciepładonajwyżejpołożonegogrzejnika[m]
Pozaodpowiednimzrównoważeniemobiegunależyzadbaćoekonomicznąpracęinstalacjigrzewczej.Dla systemu Solter Pex zaleca się nieprzekraczalniewartości jednostkowego oporu liniowego na danejdziałcepowyżejwartościrzędu150Pa/mbprzewodu(15mm H2O/mb przewodu), co winno skutkować
możliwością utrzymania całkowitej straty ciśnieniadladanegoobiegunapoziomie2-4mH2O .
Całkowitąstratęciśnieniamożnawyliczyćwsposóbuproszczonywgwzoru:
Δp = R • L + Hm + Harm + ∆pcz [Pa]
gdzie:R -jednostkowyliniowyspadekciśnienia[Pa/m],L -długośćprzewodówodźródłaciepładonajniżej i
najdalejpołożonegoodbiornika[m],Hm =(0,4÷0,6)xRxL-oporymiejscowe;winstalacjach
z tworzyw sztucznych szacuje się na oporymiejscowe40÷60%stratliniowych[Pa],
Harm -strataciśnienianaarmaturzew[Pa],
W celu ułatwienia obliczania liniowych stratciśnienia w Załączniku 3 zestawiono jednostkowestraty ciśnienia R dla różnych przepływów iśrednic przewodów oraz typowych temperaturobliczeniowych.ZkoleiwysokośćstratyciśnienianaarmaturzemożnaokreślićnapodstawieZałącznika2.
c) Prędkość przepływu w instalacjach grzewczychDo wymiarowania przewodów w instalacjachgrzewczych,montowanychzrur ikształteksystemuSolterPexzalecanejestprzyjmowanienastępującychprędkościprzepływu:
• wpoziomychprzewodach rozdzielczych0,5÷0,6(maksymalnie1,0)m/s
• wpionach0,2÷0,4m/s• wgałązkachprzygrzejnikachdo0,3m/s
d) Wydajność cieplna rur Solter PexMaksymalna moc czynnika grzewczego , którąmożnaprzesłaćruramisystemuSolterPex,zależyodtemperatury czynnika oraz prędkości maksymalnejprzepływu.Wtabeli7zestawionoorientacyjnedanedotyczącetejkwestiidlarurSolterPex.
Uwaga :• kryteria doboru dla ww. tabeli to Vmax=0,8 m/s,
Rmax=200 Pa/m• temperatura otoczenia działek uwzględniona
w obliczeniach to 20°C• tabela ma charakter orientacyjny i nie może
być podstawą do szczegółowego wymiarowania średnic rur.
Tab. 7. Wydajność cieplna rur Solter Pex
Temp. 90/70 80/60 70/50 70/55 60/50 55/45
średnica mocQ[W]
d16x2 3900 3800 3700 2850 1850 1850
d20s 8500 8400 8300 6200 4000 4000
d25x2,5 16000 15000 15000 11000 7400 7400
d32x3 32000 31000 31000 23000 15000 15000
1111
3.1.3 Instalacje ogrzewań płaszczyznowych
a) Idea działaniaOgrzewanie podłogowe to, w dobie rosnących centradycyjnych źródeł energii (gaz, energia elektry-czna),najbardziejekonomicznysposóbzapewnieniakomfortucieplnegowbudynku.
WogrzewaniupłaszczyznowymSolterPexgrzejnikiemjest cała powierzchnia podłogi, co sprawia, żepoziomyrozkład temperaturywpomieszczeniu jestrównomierny, podczas gdy w pionie temperaturazmniejszasięwrazzewzrostemwysokości.Dziękitemuciepłoprzekazywanejesttymczęściomciała, które go najbardziej potrzebują, jak choćbystopy, a głowa, z natury wrażliwa na przegrzanie,pozostajechłodna.
16 18 20 21 22
0,1 m
1,8 m
2,7 m
oC 16 18 20 21 22 16 18 20 21 22
Poczucie komfortu cieplnego w pomieszczeniach,gdzie wykorzystuje się ogrzewanie płaszczyznowesystemu Solter Pex jest odczuwalne już przytemperaturze, nawet o 2-3°C niższej niż w przy-padkuogrzewaniatradycyjnego.Przekładasiętonaekonomicznośćsystemu,bowiemobniżenietemper-aturywewn.wpomieszczeniuo1°Ctooszczędnośćok.6%energii cieplnej, czyli znaczącezmniejszeniekosztóweksploatacjiinstalacjigrzewczej.
Na ekonomiczność ogrzewania podłogowegowpływ ma również fakt, iż systemy ogrzewaniapłaszczyznowego pracują na niskich parametrachzasilania (35-45°C), a więc idealnie nadają się dowspółpracy z kotłami kondensacyjnymi i pompamiciepła,obecnienajoszczędniejszymiźródłamiciepła.
b) WymiarowanieProjektując instalacje ogrzewania płaszczyznowego,dla danej wielkości powierzchni grzejnej, ustalamytemperaturę czynnika grzewczego przy uwzglę-dnieniu:• zapotrzebowanianaciepło,• oporucieplnegopodłogi,• normatywnych, dopuszczalnych temperatur na
powierzchnipodłogi–zestawionychwtabeli8,• zalecanejróżnicytemperaturΔT=5÷10(15)K.
Przy określaniu temperatury zasilania ogrzewaniapodłogowegonależyuwzględnićfakt, iżogrzewanie
podłogoweoddajeciepłorównieżwkierunkudodołu(ok. 10%). Ten strumień cieplny należy uwzględnićprzyokreślaniułącznegoprzepływuwodywobieguogrzewania, jak również przy dobieraniu źródłaciepła.
Pookreśleniutemperaturyzasilaniadobieramy:• odpowiedni rozstaw rur w pętlach – zalecany
sposób uproszczonego doboru rozstawu rurzestawionowtabeli9,
• średnice rurwpętlach–wzależnościod stratyciśnienia.
Po określeniu temperatury czynnika i rozstawu rurobliczamystratęciśnieniadlakażdegoobiegu.
Zaleca się nieprzekraczalnie straty rzędu 2-4mH2O dla dużych układów ogrzewania płaszczyznowegostanowiących osobny obieg grzewczy i 1-2.5mH2O dla lokalnych stref ogrzewanych ogrzewaniempłaszczyznowym z wykorzystaniem mieszaczypompowych.
Przy projektowaniu ogrzewań płaszczyznowychnależy uwzględnić również aspekty montażoweomówione szerzej w rozdziale 4.6 – montaż ogrze-waniapłaszczyznowego.
3.2. Kompensacja wydłużeń termicznych
3.2.1 Rozszerzalność liniowa przewodów
PodczasprojektowaniainstalacjisystemuSolterPexnależy brać pod uwagę wydłużenia termiczne rur,będącekonsekwencjązmieniającej się temperaturyczynnika płynącegow instalacji. Zjawisko to należyuwzględniać w poprzez budowę kompensatorówlub wykorzystanie innych metod rozwiązujących wsposóbalternatywnytenproblem.
Tab. 8. Normatywne dopuszczalne temperatury powierzchni podłogi
Tab. 9. Zalecany sposób uproszczonego doboru rozstawu rur
Nazwa pomieszczenia Temp. posadzki [°C]
Pomieszczeniarobocze,pracawbezruchu–deskabarlinecka 26
Pomieszczeniarobocze,pracawbezruchu 27
Pomieszczeniamieszkalneibiurowe 29
Kuluary,korytarze,hole 30
Łazienki,halebasenówkąpielowych 33
Pomieszczeniarzadkouczęszczane,strefybrzegowe 35
Nazwa pomieszczeniaRozstaw
- strefa brzegowa/strefa wewnętrzna
Pomieszczeniamieszkalneibiurowe 150/300
Kuluary,korytarze,hole 250
Łazienki,halebasenówkąpielowych 100,150
Pomieszczeniarzadkouczęszczane,strefybrzegowe 100,150
Rys. 5. Rozkład temperatur
idealnyrozkład temperatur
ogrzewaniepodłogowe
ogrzewaniegrzejnikowe
1212
Współczynnikrozszerzalności liniowejλrursystemuSolterPex0,025mm/m•K .
Podstawowepojęciadotyczącewydłużeń:
a)wielkośćwydłużeniaprzewodu–możnająokreślićznastępującegowzoru:
ΔL = α • L • ΔT
gdzieΔL -przyrostdługościprzewodu[mm]α - współczynnik rozszerzalności liniowej [mm/m•K]
α=0,025mm/mKL -początkowadługośćprzewodu[m]ΔT - różnica temperatur roboczej iw trakciemontażu
instalacji[°C].
Wceluułatwieniaobliczeńwydłużalnościtermicznejmożnaposługiwaćsiętabelą10.
3.2.2 Mocowanie przewodów
a) Podpora stała Ciasno pasowany układ dwóch złączek blokującychuchwytmocujący, ograniczający ruchy osioweprze-wodu – służy odpowiedniemu podziałowi insta-lacjinaodcinkipodlegająceosobnymwydłużeniom(wydłużenietermicznenieprzenosisiępozapodporęstałą). Rozstaw podpór stałych wynika z potrzebumożliwieniaodpowiedniejkompensacjiprzewodów.Ponadto montaż podpór stałych jest obowiązkowy wnastępującychwypadkach:• przypunktachczerpalnych,
• przed i za instalowanąnaprzewodziearmaturąlub dodatkowym uzbrojeniem (filtry, wodomie-rze,osadniki,itp.).
b) Podpora przesuwna Uchwyt mocujący służący kotwieniu instalacjido elementów konstrukcyjnych budynku orazzabezpieczający rury przed nadmiernym wybo-czeniem.Ichzalecanyrozstawpodanowtabeli11.
3.2.3 Kompensacja tradycyjna – budowa i wyko-rzystanie kompensatorów
Najbardziej znaną metodą kompensacji wydłużeńtermicznych jest budowa kompensatorów, czyliodcinków instalacji wytrasowanych w sposóbumożliwiającyjejpracętermiczną,awięcswobodnązmianę długości pod wpływem zmieniającej siętemperaturyczynnika.
a) Idea działania Działanie kompensatora polega na stworze-niu warunków do pracy termicznej instalacji nazałamaniu trasyprzewodu.W tymcelumontujemywodpowiedniejodległości za załamaniempodporęstałą.Odległośćtąokreślasięjakodługośćramieniaelastycznego. Im dłuższe jest ramię elastyczne tymwiększewydłużeniamogąbyćskompensowane.
L [m] ΔL - przyrost długości przewodu [m]
ΔT = 10K ΔT = 20K ΔT = 30K ΔT = 40K ΔT = 50K ΔT = 60K ΔT = 70K ΔT = 80K ΔT = 90K ΔT = 100K
1 0,25 0,5 0,75 1 1,25 1,5 1,75 2 2,25 2,5
2 0,5 1 1,5 2 2,5 3 3,5 4 4,5 5
3 0,75 1,5 2,25 3 3,75 4,5 5,25 6 6,75 7,5
4 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
5 1,25 2,5 3,75 5 6,25 7,5 8,75 10 11,25 12,5
6 1,5 3 4,5 6 7,5 9 10,5 12 13,5 15
7 1,75 3,5 5,25 7 8,75 10,5 12,25 14 15,75 17,5
8 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20
9 2,25 4,5 6,75 9 11,25 13,5 15,75 18 20,25 22,5
10 2,5 5 7,5 10 12,5 15 17,5 20 22,5 25
Tab. 10. Rozszerzalność liniowa przewodów
Rys. 6. Mocowanie przewodów przy pomocy podpory stałej Rys. 7. Mocowanie przewodów przy pomocy podpory przesuwnej
Tab. 11. Odległości pomiędzy podporami przesuwnymi
Odległości pomiędzy podporami przesuwnymi [m]
16x2 20x2 25x2,5 32x3
1,2 1,3 1,5 1,6
uchwytmocujący
uchwytmocującyzłączka trójnik
1313
Rys. 8. Kompensator typu ramię elastyczne
Rys. 9. Kompensator U-kształtny
Rys. 10. Kompensacja za pomocą użycia podpór stałych
ObliczeniedługościramieniaelastycznegoLs
Ls = K • α √ Dz • ∆Lgdzie:Ls -wymaganadługośćodcinkagiętkiego,[mm],K -stałamateriału(dlarursystemuSolterK=30),[-],Dz -średnicazewnętrznarury,[mm],ΔL -wydłużenieodcinkaprzewoduobliczonedladanej
różnicytemperatur,[mm].
Jak widać im większa średnica rury tym więcejbędziemynakompensatorpotrzebowalimiejsca.
b) Typy kompensatorów:• ramię elastyczne – przy konstruowaniu tego
typu kompensatorów wykorzystujemy każdenaturalne załamanie przewodów wynikające zukładu ścian działowych, nośnych lub specyfikikonstrukcjistropu.
• U-kształt–tworzonywsposóbsztuczny,dublujeefekt ramienia elastycznego. Kompensatory U-kształtowe stosujemy pośrodku odcinka ogra-niczonegodwomapunktamistałymi.
W przypadku kompensatora U-kształtowego należyoprócz wymiaru Ls dodatkowo określić szerokośćkompensatora czyli odstęp pomiędzy jego piono-wymi ramionami. Wyznaczamy go z następującejzależności:
WU = 2 • ΔL + SA
gdzie:WU -odległośćpomiędzyramionamikompensatora[mm]SA -odstępbezpieczeństwa;stałyniezależnyodśrednicy
wynosi150mm
c) Rozstaw kompensatorów tradycyjnychRozstaw kompensatorów w przypadku odcinkówpoziomychwynikazpotrzebniwelowaniawydłużeńtermicznychinstalacji.Ramiona elastyczne są szczególnie przydatne przyprowadzeniu instalacjiw suficie podwieszanym lubpod stropem. W wypadku istnienia dostatecznejilości wolnego miejsca wydłużenia termiczne tychdługich poziomych odcinków mogą być kompen-sowane przez meandrowanie, a więc cyklicznezałamywanietrasyruryokąt90°.
3.2.4 Kompensacja za pomocą użycia podpór stałych
Punkty stałe służą podziałowi instalacji na odcinkipodlegająceosobnymwydłużeniom. Stosującodpo-wiedni rozstaw punktów stałych można pominąćkompensatory.Maksymalny dopuszczalny odstęp pomiędzy pun-ktami stałymiwynosi 10mw przypadku odcinkówpoziomych instalacji. Na pionach punkty stałepowinny być montowane pod trójnikiem, przykażdymodejściu, awięcw rozstawieok. 2,7m, cododatkowo zabezpiecza odcinek poziomy instalacjiprzed ścięciem, wynikającym z pracy termicznejpionuoraz innychczynnikówtakich jakchoćbyude-rzenia hydrauliczne. Tego typu sposób kompenso-wania wydłużeń termicznych może spowodowaćnieznacznewyboczenieosiowerury,cojednakpozawzględamiestetycznyminie jestwżadnymstopniuniebezpieczne dla prawidłowego funkcjonowaniainstalacji.
3.2.5 Kompensacja odcinków podtynkowych i podposadzkowych
Przy układaniu podtynkowym i podposadzkowymnie uwzględnia się wydłużenia termicznego prze-wodówpodwarunkiemstworzeniaruromwarunkówdopracy termicznej.Wtymceluprzewodypolipro-pylenowe należy prowadzić w rurach osłonowychtypupeszelzPEHDlubizolacjachtermicznych,sztu-kowanych na kształtkach, gwarantujących brakmożliwości powstania przypadkowych punktówstałych wynikających z montażu rur na sztywnopoprzez zalanie szlichtą betonową lub zarzucanietynkiem.
1414
Minimalna warstwa betonu nad rurą powinnaze względów wytrzymałościowych wynosić 4 cm. W przypadku tynku wymagana grubość mieści się w zakresie 3-4 cm zależnie od średnicy rury, przyczymzalecasiętustosowaniesiatkitynkarskiej.
Montaż podtynkowy wymaga konieczności stoso-waniauchwytów(podpórprzesuwnych)kotwiącychinstalacje do ścian budynku, w rozstawie zgodnymz tabeli 11. Natomiast przy montażu podposadz-kowymzachowaniewymaganychodstępówmiędzypodporamiprzesuwnyminiejestwymagane.
Rys. 11. Kompensacja odcinków podtynkowych i podposadzkowych
3.3. Wybór układu zasilania instalacji
3.3.1 Instalacje wodne
Wyróżnia się następujące układy zasilania sieciwodnej:• Układ instalacji z rozdziałem dolnym jest zasi-
lanyzsieciwodociągowejlubzhydroforniuloko-wanej na poziomie piwnic. Składa się z prze-wodówrozdzielczychpoziomych,montowanychz reguły pod stropem pierwszej, obsługiwanejprzez instalację, kondygnacji budynku, któredoprowadzająwodędoposzczególnychpionówinstalacyjnych. Piony rozprowadzają wodęna poszczególne kondygnacje budynku, skądpoprzez przyłącza woda jest dostarczana doposzczególnychpunktówczerpalnych.
• Układ z rozdziałem górnym różni się od poprz-edniego jedynie głównym źródłem zasilania wwodę,którymwtymwypadkujestzbiornikumie-szczony powyżej zasilanych kondygnacji, doktórego z reguływ godzinach nocnych doprow-adzanajestwodazsieciwodociągowej
W poszczególnych mieszkaniach woda rozpro-wadzanajestwukładach:a) trójnikowymonastępującychcechach:
- zasilenie kilku punktów czerpalnych jednymodgałęzieniem
- mniejszailośćprzewodów- zastosowanie baterii z pojedynczym zasila-
niem- większailośćkształtek
Rys. 12 Układ trójnikowy instalacji wodnej
b) rozdzielaczowym–układtenróżnisięodukładutradycyjnego sposobem rozdziału wody na kondy-gnacjach. Na kolejnych kondygnacjach do pionuwodociągowego jest podłączony rozdzielacz, zapośrednictwem którego woda jest doprowadzanado każdego punktu czerpalnego. W tym systemieprzewodypołączenioweodrozdzielaczydopunktówczerpalnychsązwykleprowadzonewpodłodze.
Rys. 13 Układ rozdzielaczowy instalacji wodnej
3.3.2 Instalacje grzewcze
Czynnik grzewczy rozprowadzany jest w budynkupodobnie do wody w instalacjach z rozdziałemdolnym.
W mieszkaniach rozprowadzamy go następującymisposobami:a) trójnikowo – grzejnikisątuzasilaniezprzewodugłównego za pomocą odchodzących, od zamon-towanych na nim trójników, odgałęzień. Przewodyzwykle prowadzone są w szlichcie podłogowej lub wbruzdachściennychwukładach:• obwodowym–czynnikgrzewczyrozprowadzany
jestw czytelny sposóbwzdłuż ścianna którychzamontowanesągrzejniki.Stwarzatomożliwośćstosowania listew maskujących, czyniąc tego
1515
typu układ idealnym do renowacji. Wadą jesttu stosunkowo duże zapotrzebowanie na ruryorazkoniecznośćprzechodzeniaprzezprzegrodybudowlane.
• promienistym–czynnikgrzewczyrozprowadzanyjestodpionudogrzejnikówwsposóbswobodny,umożliwiający brak konieczności przechodzeniaprzez przegrody budowlane. Dowolność traso-wania, pozwalająca na prowadzenie rur przezśrodek pomieszczenia pozytywnie odbija się naoszczędnościwichzużyciu.
Układytrójnikoweniedajążadnejmożliwościwymia-ny uszkodzonych rur bez kucia posadzki, czy tynku.Ponadto podłączanie do przewodu zasilającegokolejnych grzejników powoduje stopniowy spadekciśnienia, a w konsekwencji kłopoty z regulacjąprzepływównaposzczególnychdziałkach.Jest to istotna wada systemów trójnikowych w porównaniu z rozdzielaczowymi.
b) z wykorzystaniem rozdzielaczy Cechącharakterystycznątegoukładujestmożliwośćzasilania każdego grzejnika osobnym przewodem,biegnącymzrozdzielacza.
Zalety:• łatwośćregulacjiukładu,• możliwość wymiany instalacji bez konieczności
kuciaposadzki,• możliwośćuniknięciaawarii–wposadzcepomię-
dzyrozdzielaczemigrzejnikiemniemażadnychpołączeń,
• brak konieczności inwestowania w narzędzia –domontażuukładurozdzielaczowegoniezbędnyjestjedyniepłaskikluczmonterski,
• szybkośćpracy–oszczędnośćczasu.
TrasowanieNaetapieprojektowaniaimontażuinstalacjinależypamiętaćo:• stosowaniururosłonowych,• zasilaniu grzejników z rozdzielaczy możliwie
najkrótszymiodcinkamirur,• powiększeniu długości wynikającej z rzutu
irozwinięciaoodcinekpozwalającynaswobodnąpracętermicznąinstalacji,
• unikaniu ostrych załamań rury oraz długichodcinkówzdużąilościązakrętów–zapewnieniemożliwościwymianyrurywewnętrznej,
• możliwościwyginaniarursystemuSolterPex• oznaczeniupołożeniarurpodpodłogąiwścianie.
Pozwoli to uniknąć uszkodzeń przy wierceniuotworów.
Do systemu Solter Pex proponujemy rozdzielaczeSolterobsługująceod2-12obwodów.
Rozdzielacze należy montować w specjalnych szaf-kachnatynkowychlubpodtynkowych.Wszafcejestwystarczająco dużo miejsca na zawory odcinająceposzczególne obwody obsługiwane przez danyrozdzielacz. W przypadku konieczności montażuw szafkach liczników ciepła należy dobrać szafkę o wymiar większą niż typ wynikający z gabarytówrozdzielacza.
3.4. Pozostałe wytyczne dotyczące traso-wania instalacji
3.4.1 Spadki przewodów
Należyzapewnićmożliwośćodpowietrzenia iodwo-dnieniainstalacji.
3.4.2 Mocowanie przewodów
Instalacjepowinnybyćkotwionedoprzegródbudo-wlanych z zastosowaniem obejm zapewniającychmożliwość swobodnego przesuwania się rurysystemuSolterPexwichwnętrzu.Zasady mocowania przewodów do konstrukcjibudowlanych wraz z wymaganymi rozstawamipodpórnaodcinkachpoziomych,podanowtabeli11w niniejszym poradniku. Dla pionów instalacyjnychodległości pomiędzy podporami można zwiększyć ookoło30%.
Rys. 16 Układ rozdzielaczowy instalacji grzewczej
Rys. 14 Układ obwodowy instalacji grzewczej
Rys. 15 Układ promienisty instalacji grzewczej
1616
3.4.3 Izolacje termiczne
RurysystemuSolterPexsądoskonałymiizolatoramiw porównaniu do materiałów tradycyjnych (stal,miedź) i pozostałych tworzyw. Mimo to instalacjewykonywane z rur i kształtek systemu Solter Pexpowinnosięizolowaćznastępującychwzględów:• skraplanieparywodnej(roszenie)ipodwyższanie
temperatury przesyłanej wody – dotyczy prze-wodówinstalacjiwodyzimnej,
• obniżenie temperatury przesyłanej wody –dotyczyprzewodówinstalacjiwodyciepłejigrze-wczych.
Do izolowania instalacji wykonanej z elementówsystemu Solter Pex można stosować wszystkierodzaje materiałów izolacyjnych dopuszczonych dostosowaniawbudownictwie.Grubość izolacji dla przewodów instalacji wodyzimnejpodanowtabeli12.
W przypadku izolowania przewodów instalacjiwody ciepłej lub centralnego ogrzewania grubościniezbędnychizolacjicieplnychnależyobliczyćprzyjąćwg zapisów w tabeli w punkcie 1.5, załącznika nr2do„Rozporządzeniawsprawiewarunkówtech-nicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ichusytuowanie”.Niezależnie od wymienionych powodów instalacjawodociągowawrazzwbudowanąarmaturąpowinnazostać zabezpieczona przed możliwością powsta-waniairozprzestrzenianiasięhałasówidrgań.Poziomdźwięku nie powinien przekraczać dopuszczalnychwartościokreślonychwnormiePN-87/B-02151/02.
3.4.4 Przejścia przez ściany i przegrody budowlane
Wceluochronyprzedsiłamitnącymiorazzabezpie-czeniaprzedniekontrolowanympowstaniempunktustałego zaleca się wykonywanie przejść przez prze-grodybudowlanewrurachosłonowychzPVC,PP,PE
lubstaliośrednicydwukrotniewiększejodnominal-nejśrednicyprzewodu.Wolnąprzestrzeńwypełniamymateriałaminieagresywnym,elastycznymilubpozo-stawiamypustą.Ruraochronnapowinnabyćdłuższaodgrubościścianylubstropuominimum2cm.
3.4.5 Ochrona p-poż
Rury wielowarstwowe systemu Solter Pex zgod-nie z zapisami normy, DIN 4102 część 1 należą doklasyodpornościogniowejB2(elementynormalnieniepalne). W celu zabezpieczenia budynku przedmożliwością przenoszenia ognia na przejściachprzez przegrody budowlane, powinny być stosow-ane izolacje przeciwpożarowe o klasie odpornościogniowejzbieżnejzklasąodpornościogniowejprze-grody. W szczególności do izolowania rur na tegotypuprzejściach stosowaćnależy produktyo klasieodpornościogniowejA1lubA2,jakchociażbyotulinyz wełnymineralnej specjalnego typu, wyłożone odwewnątrz warstwą folii poślizgowej oraz zabezpie-czoneodzewnętrzfoliązbrojonąwarstwąaluminium.Zaleca się także stosowanie atestowanych przejśćtypuHILTI.
3.4.6 Wpływ promieniowania UV na trwałość insta-lacji
Promieniowanie UV ma szkodliwy wpływ na rurysystemu Solter Pex, pogarszając jego właściwościużytkowe w sytuacji wystawienia instalacji lubjej komponentów na bezpośrednie długotrwaledziałanie promieni słonecznych. Dotyczy to przedewszystkimmagazynowanianaplacachorazmontażunaściennegonazewnątrzbudynków.Wobuwypad-kach rury i kształtki systemu Solter Pex winny byćzabezpieczone odpowiednio poprzez przeniesieniedozadaszonegomagazynulubzastosowanieizolacji.Wsytuacjimontażuinstalacjiwewnątrzbudynkuprzydrzwiachbalkonowych,oknach lubpodświetlikamiwpływ promieniowania UV nie ma większego zna-czenianatrwałośćrurikształteksystemuSolterPex.
3.5.7 Wpływ niskich temp. na trwałość instalacji
RurysystemuSolterPexskładowanewtemp.poniżej-10°Cpowinnybyćzabezpieczoneprzeduderzeniami,zgnieceniamiiprzeciążeniamimechanicznymi.Prace montażowe można prowadzić wyłącznie w temp. powyżej 0°C. Należy także zabezpieczyćruryprzeddziałaniempromieniowaniacieplnegoodelementówowysokiejtemperaturze.
Tab. 12. Minimalna grubość izolacji dla przewodów wody zimnej (wg DIN 1988 Teil 2)
Lokalizacja przewodu
Grubość izolacji o współczynniku
przewodności cieplnej równej 0,04 W/m • K1
[mm]
Przewodymontowaneswobodnie wpomieszczeniachnieogrzewanych 4
Przewodymontowaneswobodnie wpomieszczeniachogrzewanych 9
Przewodymontowanewkanałachinstalacy-jnych,bezprzewodówwodyciepłejlubc.o. 4
Przewodymontowanewkanałachinstala-cyjnychrazemzprzewodamiwodyciepłejlubc.o.
13
Przewodymontowanewbruzdachściennych 4
Przewodymontowanewzagłębieniachścian,obokprzewodówwodyciepłejlubc.o. 13
Przewodymontowanewstropiebetonowym 4
Rys. 17 Sposób przjścia rury przez przegrodę budowlaną
1717
4. Montaż4.1. Gięcie rur
Dziękidużejelastycznościruridobremupromieniowigięcia –minimalny to 4xDz rury istniejemożliwośćwyginania rur. W celu zabezpieczeniu rury przedzałamaniemlubprzewężeniemkoniecznejeststoso-wanienastępującychnarzędzi:
• sprężyny zewnętrzne – służą do wyginania nadowolnymodcinkurury-maxø25mm
• sprężyny wewnętrzne – służą do wyginania nakońcowymodcinkurury-maxø32mm
• gietarki ręczne lubmechaniczne – dziękiustabilizowaniu ruryprzezelementygnącemożemy uzyskać re-gularnełuki.
4.2. Cięcie
Rury winny być docinane na odpowiednią długość,prostopadle do osi, wyłącznie za pomocą specjal-nychnarzędzitakichjak:
• nożyce systemowedo rur w średnicach16-32mm
Przed przycięciem rury wskazane jest oznaczeniemiejscacieciaołówkiemlubmarkerem.Cięciarurniepowinno się przerywać, albowiempozostawionewwynikutegorysylubnacięciaosłabiająwytrzymałośćrury.
4.3. Kalibrowanie i fazowanie
Jest to czynność dzięki której przywracamy rurzepo przycięciu jej pierwotny kształt oraz fazujemywewnętrzna krawędź rury. Fazowanie znacznieułatwia wciśnięcie korpusu kształtki w rurę orazzapobiega przesunięciom lub uszkodzeniom uszcze-lekoringowychznajdującychsięnakorpusiezłączki.
W celu skalibrowania i sfazowania rury należyposługiwaćsięwyłącznie:
• rozwiertakamilub
• kalibratorami-rozwiertkami
4.4. Łączenie rur - krok po kroku
a) połączenia zaprasowywane Kolejność wykonywania czynności przy montażukształtekzaprasowywanychjestnastępująca:
• przytnij rurę na żądaną długość przy pomocynożyclubobcinakarostopadledoosirury
• zukosuj krawędzie rury za pomocą kalibratora-rozwiertakalubrozwiertaka
• wciśnij rurę w kształtkę pomiędzy pierścień zestalinierdzewnej,akorpuszłączkiażdopojawie-nia się w otworach kontrolnych pierścieniazaciskowegobiałejściankirury
• zaprasuj połączenie zaciskarką ręczną lubelektryczną wyposażoną w szczęki (kamienie)zaciskowetupuU
Rys. 18 Sprężyny do wyginania rur - zewnętrzna na górze i wenętrzna na dole
1818
b) uwagi końcowe• połączenia zaprasowywane, jako nierozłączne
można stosować przy prowadzeniu rur w bru-zdachściennychlubszlichciepodłogowej,
• połączenia zaprasowywane wykonywać wyłą-cznie przy użyciu szczęk (kamieni) typu U,
• dla zaciskarek ręcznych przed przystąpieniem do pracy należy skalibrować urządzenie tak, aby przy próbie zamknięcia zaciskarki bez kształtki udało się zamknąć szczęki w 100%,
• zaciskarki ręczne są testowane na 5000 zapra-sowań,
• połączeniaskręcanemożnastosowaćwyłączniewwidocznychmiejscach,
• prace montażowe prowadzić w temperaturachdodatnich(pow.0°C),
• ruryprzycinaćwyłącznieprzeznaczonymidotegonarzędziami,prostopadledoosi,takabykoniecruryprzylegałrównomierniedozłączkinacałymobwodzie,
• końcówki rur zukosować rozwiertakiem lubkali-bratoremrozwiertakiem.
4.5 Sposoby podłączeń grzejników
a) grzejnik boczno zasilany – podłączenie przyużyciu półśrubunków zaciskowych lub kształtekprzejściowych zaprasowywanych z wykorzystaniemzaletysystemuSolterPex,pozwalającejnawyginanierur przy zachowaniu promienia gięcia na poziomieczterechśredniczewnętrznych;
b) grzejnik dolno zasilany –podłączenieprzyużyciupółśrubunkówzaciskowych,zwykorzystaniemzaletysystemu Solter Pex, pozwalającej na wyginanie rurprzyzachowaniupromieniagięcianapoziomieczte-rechśredniczewnętrznych;
c) grzejnik dolno zasilany – podłączenie przyużyciu kolana przyłączeniowego z niklowana rurkąmiedzianąośrednicyd15mm;
d) grzejnik dolno zasilany – podłączenie przyużyciu trójnikaprzyłączeniowegozniklowana rurkąmiedzianąośrednicyd15mm.
4.6 Montaż ogrzewania podłogowego
4.6.1 Parametry pracy
a)temperaturazasilania–najczęściej35-50°Cb)temperaturyposadzki-normatywnetemperaturyposadzkizestawionoponiżej wtabeli13.
4.6.2 Obliczenia hydrauliczne
Zewzględunakoniecznośćniedopuszczeniado:• zbytdużychspadkówciśnieniawposzczególnych
pętlachgrzewczych• przekroczenia normatywnych temperatur na
powierzchnipodłogi
Tab. 13. Normatywne dopuszczalne temperatury powierzchni podłogi
Nazwa pomieszczenia Temp. posadzki [°C]
Pomieszczeniarobocze,pracawbezruchu–deskabarlinecka 26
Pomieszczeniarobocze,pracawbezruchu 27
Pomieszczeniamieszkalneibiurowe 29
Kuluary,korytarze,hole 30
Łazienki,halebasenówkąpielowych 33
Pomieszczeniarzadkouczęszczane,strefybrzegowe 35
1919
Orazkoniecznośćokreśleniawłaściwych rozstawówrur w pętlach niezbędne jest wykonanie obliczeńhydraulicznychogrzewaniapodłogowego.Wytyczne dotyczące obliczania hydraulicznegoogrzewańpodłogowychopisanowpunkcie3.
4.6.3 Budowa płyty grzejnej
Płytagrzejnazbudowanajestwnastępującysposób:
4.6.4 Prowadzenie rur w pętlach
Rurywpętlachmożnaprowadzićwsposób: a) ślimakowy – jest to zalecany sposób prowadze-niarurwpętlach,albowiemzapewniarównomiernyrozkład temperatury podłogi oraz spadków ciśnień wpętlach.Rozstawrur100-300mm.
b) meandrowy–przeznaczonyjestdopomieszczeńtypu podłużnego lub konstrukcji szkieletowych. W tym przypadku początek wężownicy, gdzie jestnajwyższa temperaturaumieszczasięprzy ścianach
przylegającychdopomieszczeńnieogrzewanych lubzewnętrznychbudynku.Rozstawrur100-300mm.
c) ślimakowy ze strefą brzegowąW strefie brzegowej (przylegającej do ścianyzewnętrznej budynku lub do ściany przylegającejdo pomieszczenia nieogrzewanego) temperaturaposadzkimożebyćwyższaniżwśrodkupomieszcze-nia,dlategowstrefiebrzegowejstosujesięgęstszerozstawyrurniżwstrefiewewnętrznej.Strefabrze-gowamożebyćstosowanawukładachślimakowychimeandrowych.Rozstawrur100-200mm.
4 .6 .5 Mocowanie rur
a) z wykorzystaniem siatki montażowej i klipsów do siatki.Jastrych zbrojonyjest siatką stalową o przekroju oczka150 x 150 mm,wykonanązdrutuośrednicyod4do6mm.Siatkasłuży także do ustalenia rozstawu rur grzewczych
2020
i ichmocowania. Rozstaw rur wynosi 150mm lubwielokrotność. Rura mocowana jest plastikowymiuchwytamidosiatki.
b) mocowanie rur do warstwy izolacyjnej
• z wykorzystaniem spinek wstrzeliwanych za po-mocątackera.Na warstwę izolacji np. styropianu nakładamyfolię izolacyjną z rastrem. Na tak przygotowa-nym podłożu można rozpocząć montaż rur.Kotwienie rur do podłoża odbywa się przyużyciu tackera – urządzenia wyposażonego w magazynki z klipsami. Każde naciśnięcieuchwytu tackera powoduje wstrzelenie klipsaw izolację w taki sposób, że obejmuje on ruręgrzejnąodgóry.Dziękispecjalnieopracowanemukształtowi nie ma możliwości wyrwania spinki zizolacjiwskutekpracyrury
• zwykorzystaniemlistwymontażowejTen typ montażu podobny jest do wariantu zużyciemtackeraztąróżnicą,żewtymwypadkumożna wyeliminować jego użycie. Tu równieżna izolację np. styropianu nakładamy folięizolacyjnązrastrem.Następniemontujemyszynymontażowewukładziekrzyża.Ruręgrzejnąinsta-lujemywciskając jąwspecjalniewyprofilowanewyżłobieniawszyniemontażowej.Użycieszynywwydatnysposóbusprawniaokreśleniewymag-anychodstępówmiędzyrurami.
4 .6 .6 Dylatacje
Płyta grzejna wina być dylatowana od elementówkonstrukcyjnychbudynku.Służątemu:• taśma brzegowa (dylatacje pomiędzy płytami
orazodścian),• płytystyropianowe(dylatacjeodstropu).
Dylatowanieodścianpomieszczeńorazdylatowanieodstropówjestobowiązkowe,stanowizasadęsamąwsobie.Natomiastpłytygrzewczenależydylatowaćgdy:• powierzchniapłytyjastrychuprzekracza40m2
• jednazkrawędzipłyty jastrychujestdłuższaniż8 m
• posadzka(płytajastrychowa)makształtzłożonykształtL,Citp.
• stosunekbokówpłyty jastrychu jestwiększyniż2:1
Położenie szczelin dylatacyjnych powinno być ozna-czone na planie budowlanym i planie instalacji. Wtychmiejscach ruragrzewczamusibyć zabezpie-czonarurąochronnąwsposóbpokazanynarysunkuponiżej.Długośćosłoniętegoodcinkawinnawynosićokoło20cmpokażdejstronieszczeliny.
Dylatacji nie wolno prowadzić przez środek pętligrzewczej.
Szczeliny dylatacyjne należy wypełnić lepiszczemtrwaleplastycznymumożliwiającymniewielkieruchybetonu np. silikon. Niedozwolone jest wypełnienieszczelin lepiszczem bitumicznym ze względu namożliwośćuszkodzeniafolii,styropianu
4.6.7 Układanie jastrychu
W celu wykonania wylewki należy użyć jastrychucementowego marki 20 lub anhydrytowego marki20. Jeżeli namiejscewylania transport odbywa sięzapomocątaczektrasaprzejazdumusibyćwyłożonadeskami. Minimalna grubość jastrychu wynosi 67mm(min.50mmponadrurami).Dojastrychunależy
2121
dodaćplastyfikator.Zalecasięzamówieniejastrychudowylewania płyty ogrzewania podłogowego przy-gotowanego przez wyspecjalizowaną betoniarnie.Optymalny jest jastrych o średnicy ziaren od 2-8mmizawartościok.250kgcementuna1m3betonu.Wilgotność powinna być zbliżona do konsystencjigęstoplastycznej.W trakcie wylewania jastrychu rury powinny być napełnione wodą.
4.6.8 Rozruch instalacji
Po ułożeniu jastrychu należy postępować wedługponiższegoopisu:• wysuszyć posadzkę w temperaturze otoczenia
przezmin3tygodnie,• uruchomić instalacje – temperaturę zasilenia
ustawić na poziomie 15-20°C i utrzymywaćprzez kolejne 21 dni, odpowietrzyć, wstępniewyregulowaćukład,
• podnosić temperaturęzasileniaco5°Cdziennieaż do osiągnięcia obliczonej temperatury zasi-lania,
• obliczoną temperaturę zasilania utrzymujemyprzez3dni,
• obniżaćtemperaturęzasileniaco5°Cdziennieażdoosiągnięciapoziomu15-20°C,
• ułożyć warstwę wierzchnią podłogi (płytki lubinnepokrycie),
• upewnić się czy wszelkie zalecenia producentapodłogicodojejwykonaniazostałyspełnione,
• ponownie podnosić temperaturę do wartościobliczonejwprojekcieco5°C,
• wyregulowaćukład.
Regulacja układu odbywa się przy użyciuprzepływomierzy na belkach zasilających rozdziela-czy.Ustawiasięnanichobliczonedlakażdejzpętligrzewczychwartościprzepływuwl/min.Sterowaniepracąogrzewaniapodłogowegomożliwejestprzyzastosowaniutermostatów,siłownikóworazzaworówdławiącychnarozdzielaczach.Przed przystąpieniem do układania warstwywykończeniowej podłogi należy orientacyjniesprawdzić zawartość wilgoci za pomocą folii PE(dopuszczalna zawartość wilgoci dla jastrychucementowegowynosi2,0%).
5. Próba ciśnieniowa a) Instalacje grzewczeCiśnieniepróby–maxciśnienierobocze+2bar.Stałatemperaturawody–zmianatemperaturyo10Kpowodujezmianęciśnieniao0,5-1bar.
b) Instalacje wodneCiśnieniepróby–1,5krotnawartośćmaxciśnieniaroboczego.Stałatemperaturawody–zmianatemperaturyo10Kpowodujezmianęciśnieniao0,5-1bar.
c) Warunki uznania próby
6. Składowanie i transportRurysystemuSolterPexnależy:• zabezpieczać przed bezpośrednim działaniem
promienisłonecznych,• zabezpieczyć przed zbyt wysoką temperaturą
temp<+30°C–odległośćodgrzejnikówiprzed-miotówgrzewczychniepowinnabyćmniejszaniż1metr,
• przewozić i składować poziomo, na równym,płaskim podłożu tak, aby unikać ich wyginania.Zwoje rurmogąbyć układanedo 15-tuwarstw. W przypadku opakowań kartonowych ilośćwarstw uzależniona jest od wytrzymałościopakowań,
• zabezpieczyćpodczasładowania,rozładowywaniai składowania przed uszkodzeniami mechani-cznymi,
• rozładowywać bez użycia lin stalowych (niedo-puszczalne!),
• rury nie mogą być zrzucane i przeciągane popodłożu,leczmusząbyćprzenoszone.
Tab. 14. Warunki uznania próby
Typ próby Czas trwania [min] Warunki uzdatniania próby
WstępnaetapI 30 Spadekciśnienianiewiększyniż 0,6bar,brakroszeniaiprzecieków
Przerwa 10
WstępnaetapII 30 Spadekciśnienianiewiększyniż 0,6bar,brakroszeniaiprzecieków
Główna 120 Spadekciśnienianiewiększyniż 0,2bar,brakroszeniaiprzecieków
2222
TABELA STRAT WODA ZIMNA 10°C 16x2,0 20x2,0 25x2,5 32x3,0 40x4,0 50x4,5 63x6 75x7 .5
Q v R v R v R v R v R v R v R v R
l/s m/s hPa/m m/s] hPa/m [m/s] hPa/m [m/s] hPa/m m/s hPa/m m/s hPa/m m/s hPa/m m/s hPa/m
0,01 0,09 0,22 0,05 0,07
0,02 0,18 0,69 0,11 0,21
0,03 0,27 1,36 0,16 0,41
0,04 0,35 2,21 0,21 0,66
0,05 0,44 3,23 0,26 0,97
0,06 0,53 4,41 0,32 1,32
0,07 0,62 5,75 0,37 1,72
0,08 0,71 7,23 0,42 2,16
0,09 0,8 8,86 0,48 1,91
0,1 0,88 10,63 0,53 3,17 0,32 0,95 0,19 0,28 0,12 0,1 0,08 0,03
0,15 1,33 21,49 0,79 6,39
0,2 1,77 35,52 1,06 1,54 0,64 3,15 0,38 0,91 0,25 0,34 0,15 0,11
0,25 2,21 52,55 1,32 15,56
0,3 2,65 72,43 1,59 21,41 0,95 6,38 0,57 1,84 0,37 0,69 0,23 0,21
0,35 3,09 95,07 1,85 28,07
0,4 3,54 120,39 2,12 35,52 1,27 10,55 0,75 3,03 0,5 1,13 0,3 0,35
0,45 3,98 148,33 2,38 43,72
0,5 4,42 178,83 2,65 52,67 1,59 15,62 0,94 4,48 0,62 1,67 0,38 0,52
0,55 4,86 211,85 2,91 62,35
0,6 5,31 247,33 3,18 72,74 1,91 21,55 1,13 6,17 0,75 2,3 0,45 0,71
0,65 5,75 285,24 3,44 83,84
0,7 6,19 325,56 3,71 95,64 2,23 28,3 1,32 8,1 0,87 3,01 0,53 0,93
0,75 6,63 368,25 3,97 108,13
0,8 7,07 413,27 4,24 121,29 2,55 35,86 1,51 10,25 0,99 3,81 0,61 1,17
0,85 4,5 135,12
0,9 4,77 149,62 2,86 44,2 1,7 12,63 1,12 4,69 0,68 1,44
0,95 5,03 164,77
1 5,3 180,57 3,18 53,3 1,88 15,22 1,24 5,65 0,76 1,73 0,49 0,61 0,35 0,28
1,05 5,56 197,02
1,1 5,83 214,11 3,5 63,16 2,07 18,02 1,37 6,69 0,83 2,05
1,15 6,09 231,84
1,2 6,36 250,19 3,82 73,76 2,26 21,03 1,49 7,8 0,91 2,39
1,25 6,62 269,17 0,62 0,91 0,44 0,42
1,3 6,89 288,77 4,14 85,08 2,45 24,24 1,62 8,99 0,98 2,76
1,35 7,15 308,99
1,4 4,46 97,12 2,64 27,66 1,74 10,25 1,06 3,14
1,5 4,77 109,88 2,83 31,28 1,87 11,59 1,14 3,55 0,73 1,25 0,53 0,58
1,6 5,09 123,33 3,01 35,09 1,99 13 1,21 3,98
1,7 3,2 39,1 2,11 14,48 1,29 4,43
1,75 0,86 1,65 0,62 0,76
1,8 3,39 43,3 2,24 16,03 1,36 4,9
2323
TABELA STRAT WODA ZIMNA 10°C 16x2,0 20x2,0 25x2,5 32x3,0 40x4,0 50x4,5 63x6 75x7 .5
Q v R v R v R v R v R v R v R v R
l/s m/s hPa/m m/s] hPa/m [m/s] hPa/m [m/s] hPa/m m/s hPa/m m/s hPa/m m/s hPa/m m/s hPa/m
1,9 3,58 47,69 2,36 17,65 1,44 5,4
2 3,77 52,27 2,49 19,34 1,51 5,91 0,98 2,08 0,71 0,96
2,1 3,96 57,04 2,61 21,1 1,59 6,45
2,2 4,14 62,99 2,74 22,92 1,67 7
2,25 1,1 2,57 0,8 1,18
2,3 4,33 67,13 2,86 24,82 1,74 7,58
2,4 4,52 72,45 2,98 26,78 1,82 8,18
2,5 4,71 77,96 3,11 28,81 1,89 8,79 1,22 3,1 0,88 1,43
2,6 4,9 83,64 3,23 30,9 1,97 9,43
2,7 5,09 89,5 3,36 33,06 2,05 10,09
2,75 1,35 3,67 0,97 1,69
2,8 3,48 35,28 2,12 10,76
2,9 3,61 37,57 2,2 11,46
3 3,73 39,93 2,27 12,17 1,47 4,28 1,06 1,97
3,25 1,59 4,94 1,15 2,27
3,5 4,35 52,65 2,65 16,04 1,71 5,64 1,24 2,59
3,75 1,84 6,38 1,33 2,93
4 4,97 66,93 3,03 20,37 1,96 7,16 1,41 3,29
4,25 2,08 7,98 1,5 3,66
4,5 5,6 82,73 3,41 25,17 2,2 8,84 1,59 4,06
4,75 2,33 9,73 1,68 4,47
5 3,79 30,41 2,45 10,67 1,77 4,9
5,5 4,17 36,09
6 4,54 45,22 2,94 14,8 2,12 6,79
6,5 4,92 48,77
7 5,3 55,74 3,43 19,53 2,48 8,95
7,5 5,68 63,13
8 6,06 70,94 3,92 24,84 2,83 11,38
8,5 6,44 79,16
9 6,82 87,78 4,41 30,71 3,18 14,07
10 4,9 37,15 3,54 17,01
11 5,38 44,13 3,89 20,0
12 4,24 23,63
13 4,6 27,31
14 4,95 31,23
15 5,31 35,38
16 5,66 39,77
17 6,01 44,39
18 6,37 49,24
19 6,72 54,31
20 7,07 59,62
2424
TABELA STRAT WODA CIEPŁA 60°C16x2,0 20x2,0 25x2,5 32x3,0 40x4,0 50x4,5 63x6 75x7 .5
v Q R Q R Q R Q R Q R Q R Q R Q R
m/s l/s hPa/m l/s hPa/m l/s hPa/m l/s hPa/m l/s hPa/m l/s hPa/m l/s hPa/m l/s hPa/m
0,1 0,01 0,19 0,02 0,13 0,03 0,1 0,05 0,07 0,1 0,08 0,05 0,13 0,2 0,03 0,28 0,02
0,15 0,02 0,37 0,03 0,27 0,05 0,19 0,08 0,14 0,15 0,12 0,11 0,2 0,31 0,06 0,42 0,05
0,2 0,02 0,61 0,04 0,44 0,06 0,32 0,11 0,23 0,2 0,16 0,18 0,26 0,41 0,1 0,57 0,08
0,25 0,03 0,9 0,05 0,65 0,08 0,47 0,13 0,34 0,25 0,2 0,26 0,33 0,51 0,15 0,71 0,12
0,3 0,03 1,23 0,06 0,89 0,09 0,64 0,16 0,46 0,3 0,24 0,36 0,4 0,61 0,2 0,85 0,16
0,35 0,04 1,61 0,07 1,16 0,11 0,84 0,19 0,61 0,35 0,28 0,47 0,46 0,71 0,26 0,99 0,22
0,4 0,05 2,02 0,08 1,47 0,13 1,06 0,21 0,77 0,4 0,32 0,59 0,53 0,82 0,33 1,13 0,27
0,45 0,05 2,48 0,08 1,8 0,14 1,31 0,24 0,94 0,45 0,36 0,73 0,59 0,92 0,41 1,27 0,34
0,5 0,06 2,98 0,09 2,16 0,16 1,58 0,27 1,14 0,5 0,4 0,88 0,66 1,02 0,5 1,41 0,41
0,55 0,06 3,52 0,1 2,56 0,17 1,86 0,29 1,35 0,55 0,44 1,04 0,73 1,12 0,59 1,56 0,48
0,6 0,07 4,1 0,11 2,98 0,19 2,17 0,32 1,57 0,6 0,48 1,22 0,79 1,23 0,69 1,7 0,56
0,65 0,07 4,72 0,12 3,43 0,2 2,5 0,35 1,81 0,65 0,52 1,4 0,86 1,33 0,79 1,84 0,65
0,7 0,08 5,38 0,13 3,91 0,22 2,85 0,37 2,06 0,7 0,56 1,6 0,92 1,43 0,91 1,98 0,74
0,75 0,08 6,07 0,14 4,41 0,24 3,22 0,4 2,33 0,75 0,6 1,81 0,99 1,53 1,02 2,12 0,84
0,8 0,09 6,8 0,15 4,94 0,25 3,61 0,42 2,61 0,8 0,64 2,03 1,06 1,63 1,15 2,26 0,94
0,85 0,1 7,56 0,16 5,5 0,27 4,02 0,45 2,91 0,85 0,68 2,26 1,12 1,74 1,28 2,4 1,05
0,9 0,1 8,36 0,17 6,09 0,28 4,45 0,48 3,22 0,9 0,72 2,5 1,19 1,84 1,42 2,54 1,17
0,95 0,11 9,19 0,18 6,7 0,3 4,89 0,5 3,55 0,95 0,76 2,75 1,25 1,94 1,56 2,69 1,29
1 0,11 10,06 0,19 7,33 0,31 5,36 0,53 3,89 1 0,8 3,02 1,32 2,04 1,71 2,83 1,41
1,1 0,12 11,91 0,21 8,68 0,35 6,35 0,58 4,61 1,1 0,88 3,58 1,45 2,25 2,03 3,11 1,67
1,2 0,14 13,89 0,23 10,13 0,38 7,41 0,64 5,38 1,2 0,97 4,18 1,58 2,45 2,38 3,39 1,96
1,3 0,15 16 0,25 11,68 0,41 8,55 0,69 6,21 1,3 1,05 4,82 1,72 2,66 2,75 3,68 2,26
1,4 0,16 18,24 0,26 13,32 0,44 9,75 0,74 7,09 1,4 1,13 5,51 1,85 2,86 3,14 3,96 2,58
1,5 0,17 20,62 0,28 15,06 0,47 11,03 0,8 8,02 1,5 1,21 6,23 1,98 3,06 3,55 4,24 2,93
1,6 0,18 23,12 0,3 16,89 0,5 12,38 0,85 9 1,6 1,29 7 2,11 3,27 3,99 4,52 3,29
1,7 0,19 25,75 0,32 18,82 0,53 13,79 0,9 10,03 1,7 1,37 7,8 2,24 3,47 4,46 4,81 3,67
1,8 0,2 28,5 0,34 20,84 0,57 15,28 0,96 11,11 1,8 1,45 8,65 2,38 3,68 4,94 5,09 4,07
1,9 0,21 31,38 0,36 22,95 0,6 16,83 1,01 12,25 1,9 1,53 9,53 2,51 3,88 5,45 5,37 4,49
2 0,23 34,38 0,38 25,15 0,63 18,45 1,06 13,43 2 1,61 10,45 2,64 4,09 5,98 5,65 4,92
2,1 0,24 37,51 0,4 27,45 0,66 20,14 1,11 14,66 2,1 1,69 11,41 2,77 4,29 6,53 5,94 5,38
2,2 0,25 40,75 0,42 29,83 0,69 21,89 1,17 15,94 2,2 1,77 12,41 2,9 4,49 7,1 6,22 5,85
2,3 0,26 44,12 0,43 32,3 0,72 23,71 1,22 17,27 2,3 1,85 13,45 3,04 4,7 7,7 6,5 6,34
2,4 0,27 47,6 0,45 34,85 0,75 25,59 1,27 18,64 2,4 1,93 14,52 3,17 4,9 8,31 6,79 6,85
2,5 0,28 51,2 0,47 37,5 0,79 27,54 1,33 20,06 2,5 2,01 15,63 3,3 5,11 8,95 7,07 7,38
2525
MAX PRĘDKOŚCI W PRZEWODACH WODNYCH SYSTEMU SOLTER PEX
Kryterium Piony Przewody rozdzielcze Sieć domowaBezpośrednie zasilenie punktu czerpalnego z
pionu
Względy wytrzymałosciowe 2,5 2 2 2,5
Polska norma 1,5 1,5 1,5 1,5
Należy spełnić dodatkowo wymogi PN-87/b-02151/02 - dopuszczalne poziomy hałasu od instalacji
TABELA WYDŁUŻALNOŚCI TERMICZNYCH RUR SOLTER PEX
L [m]ΔL - przyrost długości przewodu [m]
ΔT =10K ΔT =20K ΔT =30K ΔT =40K ΔT =50K ΔT =60K ΔT =70K ΔT =80K ΔT =90K ΔT =100K
1 0,25 0,5 0,75 1 1,25 1,5 1,75 2 2,25 2,5
2 0,5 1 1,5 2 2,5 3 3,5 4 4,5 5
3 0,75 1,5 2,25 3 3,75 4,5 5,25 6 6,75 7,5
4 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
5 1,25 2,5 3,75 5 6,25 7,5 8,75 10 11,25 12,5
6 1,5 3 4,5 6 7,5 9 10,5 12 13,5 15
7 1,75 3,5 5,25 7 8,75 10,5 12,25 14 15,75 17,5
8 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20
9 2,25 4,5 6,75 9 11,25 13,5 15,75 18 20,25 22,5
10 2,5 5 7,5 10 12,5 15 17,5 20 22,5 25
WARTOŚCI DZETA
Średnica rury 16x2,0 20x2,0 25x2,5 32x3 40x4 50x4,5 63x6 75x7 .5
Typkształtki
Kolano90 3,40 3,60 2,40 2,10 1,90 1,50 1,4 1,3
Kolano45 - - 1,30 1,10 1,10 0,80 0,80 0,6
Trónik -odgałęzienie 4,00 3,10 2,80 2,40 2,30 1,80 1,7 1,6
Trónik -strumieńzbieżny
3,50 2,80 2,50 2,10 2,00 1,60 1,5 1,4
Trójnikprzelot 0,90 0,70 0,70 0,60 0,50 0,40 0,4 0,3
Redukcja 1,30 1,00 0,90 0,80 0,80 0,60 0,6 0,4
Wartości współczynnika oporów miejscowych dzeta zostały opracowane na bazie danych producenta oraz obliczeń na bazie norm. wartości ζ dla armatury podawane przez producentów odpowiednich urządzeń.
2626
LINIOWE OPORY PRZEPŁYWU R DLA SYSTEMU SOLTER PEX - PARAMETRY CZYNNIKA GRZEWCZEGO 70/50
Q m16x2 20x2 25x2.5 32x3 40x4 50x4.5 63x6 75x7.5
V R V R V R V R V R V R V R V R
W kg/h m/s Pa/m m/s Pa/m m/s Pa/m m/s Pa/m m/s Pa/m m/s Pa/m m/s Pa/m m/s Pa/m
100 4
200 9 0,02 1
300 13 0,03 3
400 17 0,04 5
500 22 0,05 7
600 26 0,06 9
700 30 0,08 12
800 34 0,09 15
900 38 0,1 18
1000 43 0,11 21
1100 47 0,12 25
1200 52 0,13 29
1300 56 0,14 33
1400 60 0,15 38
1500 65 0,16 42
1600 69 0,17 47
1700 73 0,18 53
1800 78 0,19 58
1900 82 0,2 64
2000 86 0,22 69
2100 90 0,23 76
2200 95 0,24 82
2300 99 0,25 88
2400 103 0,26 95
2500 108 0,27 102
2600 112 0,28 109
2700 116 0,29 116
2800 121 0,3 124
2900 125 0,31 132
3000 129 0,32 140
3100 133 0,33 148
3200 138 0,34 156
3300 142 0,36 165
3400 146 0,37 173
3500 151 0,38 182
3600 155 0,39 192
3700 159 0,4 201
3800 164 0,41 210
3900 168 0,42 220
4000 172 0,43 230 0,26 68 0,15 21 0,09 6
4100 177 0,44 240
4200 181 0,45 250
4300 185 0,46 261
4400 189 0,47 271
4500 194 0,48 282 0,29 84 0,17 25 0,1 7
4600 198 0,5 293
4700 202 0,51 305
4800 207 0,52 316
4900 211 0,53 327
2727
LINIOWE OPORY PRZEPŁYWU R DLA SYSTEMU SOLTER PEX - PARAMETRY CZYNNIKA GRZEWCZEGO 70/50
Q m16x2 20x2 25x2.5 32x3 40x4 50x4.5 63x6 75x7.5
V R V R V R V R V R V R V R V R
W kg/h m/s Pa/m m/s Pa/m m/s Pa/m m/s Pa/m m/s Pa/m m/s Pa/m m/s Pa/m m/s Pa/m
100 4
200 9 0,02 1
300 13 0,03 3
400 17 0,04 5
500 22 0,05 7
600 26 0,06 9
700 30 0,08 12
800 34 0,09 15
900 38 0,1 18
1000 43 0,11 21
1100 47 0,12 25
1200 52 0,13 29
1300 56 0,14 33
1400 60 0,15 38
1500 65 0,16 42
1600 69 0,17 47
1700 73 0,18 53
1800 78 0,19 58
1900 82 0,2 64
2000 86 0,22 69
2100 90 0,23 76
2200 95 0,24 82
2300 99 0,25 88
2400 103 0,26 95
2500 108 0,27 102
2600 112 0,28 109
2700 116 0,29 116
2800 121 0,3 124
2900 125 0,31 132
3000 129 0,32 140
3100 133 0,33 148
3200 138 0,34 156
3300 142 0,36 165
3400 146 0,37 173
3500 151 0,38 182
3600 155 0,39 192
3700 159 0,4 201
3800 164 0,41 210
3900 168 0,42 220
4000 172 0,43 230 0,26 68 0,15 21 0,09 6
4100 177 0,44 240
4200 181 0,45 250
4300 185 0,46 261
4400 189 0,47 271
4500 194 0,48 282 0,29 84 0,17 25 0,1 7
4600 198 0,5 293
4700 202 0,51 305
4800 207 0,52 316
4900 211 0,53 327
LINIOWE OPORY PRZEPŁYWU R DLA SYSTEMU SOLTER PEX - PARAMETRY CZYNNIKA GRZEWCZEGO 70/50
Q m16x2 20x2 25x2.5 32x3 40x4 50x4.5 63x6 75x7.5
V R V R V R V R V R V R V R V R
W kg/h m/s Pa/m m/s Pa/m m/s Pa/m m/s Pa/m m/s Pa/m m/s Pa/m m/s Pa/m m/s Pa/m
5000 215 0,54 339 0,32 101 0,19 30 0,11 9
5500 237 0,59 401 0,35 119 0,21 36 0,13 10
6000 258 0,65 467 0,39 138 0,23 41 0,14 12
6500 280 0,7 537 0,42 159 0,25 48 0,15 14
7000 301 0,75 611 0,45 181 0,27 54 0,16 16
7500 323 0,81 690 0,48 204 0,29 61 0,17 18
8000 344 0,86 773 0,52 229 0,31 68 0,18 20
8500 366 0,91 860 0,55 254 0,33 76 0,19 22
9000 388 0,97 951 0,58 281 0,35 84 0,21 24
9500 409 1,02 1046 0,61 309 0,37 92 0,22 26
10000 431 0,64 338 0,39 101 0,23 29
10500 452 0,68 369 0,41 110 0,24 32
11000 474 0,71 400 0,43 119 0,25 34
11500 495 0,74 433 0,45 129 0,26 37
12000 517 0,77 466 0,46 139 0,28 40
12500 538 0,81 501 0,48 149 0,29 43
13000 560 0,84 537 0,5 160 0,3 46
13500 581 0,87 574 0,52 170 0,31 49
14000 603 0,9 612 0,54 182 0,32 52
14500 624 0,94 651 0,56 193 0,33 55
15000 646 0,97 692 0,58 205 0,34 59
15500 667 1 733 0,6 217 0,36 62
16000 689 1,03 775 0,62 230 0,37 66
16500 711 1,06 819 0,64 243 0,38 70
17000 732 1,1 863 0,66 256 0,39 73
17500 754 1,13 909 0,68 269 0,4 77
18000 775 1,16 955 0,7 283 0,41 81
18500 797 1,19 1003 0,72 297 0,42 85
19000 818 0,74 311 0,44 89
19500 840 0,76 326 0,45 93
20000 861 0,77 341 0,46 98 0,3 36 0,18 11 0,12 4
20500 883 0,79 356 0,47 102
21000 904 0,81 372 0,48 106
21500 904 0,83 388 0,49 111
22000 947 0,85 404 0,5 115
22500 969 0,87 420 0,52 120 0,34 45 0,21 14 0,13 5
23000 990 0,89 437 0,53 125
23500 1012 0,91 454 0,54 130
24000 1033 0,93 471 0,55 135
24500 1055 0,95 488 0,56 140
25000 1077 0,97 506 0,57 145 0,38 54 0,23 17 0,15 6
25500 1098 0,99 524 0,58 150
26000 1120 1,01 543 0,6 155
27000 1163 0,62 166
27500 1184 0,42 64 0,25 20 0,16 7
28000 1206 0,64 177
29000 1249 0,66 188
30000 1292 0,68 200 0,45 74 0,28 23 0,18 8
31000 1335 0,7 212
2828
LINIOWE OPORY PRZEPŁYWU R DLA SYSTEMU SOLTER PEX - PARAMETRY CZYNNIKA GRZEWCZEGO 70/50
Q m16x2 20x2 25x2.5 32x3 40x4 50x4.5 63x6 75x7.5
V R V R V R V R V R V R V R V R
W kg/h m/s Pa/m m/s Pa/m m/s Pa/m m/s Pa/m m/s Pa/m m/s Pa/m m/s Pa/m m/s Pa/m
32000 1378 0,76 224
32500 1400 0,49 85 0,3 26 0,19 9
33000 1421 0,76 237
34000 1464 0,78 249
35000 1507 0,8 263 0,53 97 0,32 30 0,21 11
36000 1550 0,83 276
37000 1593 0,85 290
37500 1616 0,57 110 0,35 34 0,22 12
38000 1636 0,87 304
39000 1679 0,89 318
40000 1722 0,92 333 0,61 123 0,37 38 0,24 13
41000 1766 0,94 348
42000 1809 0,96 363
42500 1830 0,64 137 0,39 42 0,25 15
43000 1852 0,99 379
44000 1895 1,01 395
45000 1938 0,68 152 0,41 47 0,27 16
47500 2045 0,72 168 0,44 51 0,28 18
50000 2153 0,76 184 0,46 56 0,3 20 0,22 9
52500 2261 0,79 200 0,48 61 0,31 22
55000 2368 0,83 217 0,51 67 0,33 23
57500 2476 0,87 235 0,53 72 0,34 25
60000 2584 0,91 254 0,55 78 0,36 27 0,26 13
62500 2691 0,95 273 0,58 83 0,37 29
65000 2799 0,98 293 0,6 89 0,39 32
67500 2907 1,02 313 0,62 96 0,4 34
70000 3014 1,06 334 0,65 102 0,42 36 0,3 17
72500 3122 1,1 356 0,67 109 0,43 38
75000 3230 1,13 378 0,69 115 0,45 41
77500 3337 1,17 401 0,71 122 0,46 43
80000 3445 1,21 425 0,74 130 0,48 46 0,34 21
82500 3553 1,25 449 0,76 137 0,49 48
85000 3660 1,29 473 0,78 144 0,51 51
87500 3768 1,32 498 0,81 152 0,52 54
90000 3876 1,36 524 0,83 160 0,54 56 0,39 26
92500 3983 1,4 551 0,85 168 0,55 59
95000 4091 1,44 578 0,88 176 0,57 62
97500 4199 1,48 605 0,9 184 0,58 65
100000 4306 1,51 633 0,92 193 0,6 68 0,43 31
105000 4522 1,59 691 0,97 211 0,63 74
110000 4737 1,74 814 1,01 229 0,66 80 0,47 37
115000 4952 1,82 879 1,06 248 0,69 87
120000 5167 1,89 946 1,11 267 0,71 94 0,52 43
125000 5383 1,97 1015 1,15 288 0,74 101
130000 5598 1,2 309 0,77 108 0,56 50
135000 5813 1,24 330 0,8 116
140000 6029 1,29 353 0,83 124 0,6 57
145000 6244 1,34 376 0,86 132
150000 6459 1,38 399 0,89 140 0,65 64
2929
LINIOWE OPORY PRZEPŁYWU R DLA SYSTEMU SOLTER PEX - PARAMETRY CZYNNIKA GRZEWCZEGO 70/50
Q m16x2 20x2 25x2.5 32x3 40x4 50x4.5 63x6 75x7.5
V R V R V R V R V R V R V R V R
W kg/h m/s Pa/m m/s Pa/m m/s Pa/m m/s Pa/m m/s Pa/m m/s Pa/m m/s Pa/m m/s Pa/m
160000 6890 1,47 448 0,95 157 0,69 72
170000 7321 1,57 500 1,01 175 0,73 80
180000 7751 1,66 554 1,07 194 0,77 89
190000 8182 1,75 611 1,13 214 0,82 98
200000 8612 1,84 670 1,19 235 0,86 108
210000 9043 1,94 732 1,25 256 0,9 118
220000 9474 2,03 796 1,31 279 0,95 128
230000 9904 2,12 862 1,37 302 0,99 138
240000 10335 2,21 931 1,43 326 1,03 149
250000 10766 2,3 1003 1,49 351 1,08 161
260000 11196 1,55 377 1,12 173
270000 11627 1,61 403 1,16 185
280000 12057 1,67 431 1,21 197
290000 12488 1,73 459 1,25 210
300000 12919 1,79 488 1,29 223
310000 13349 1,33 237
320000 13780 1,38 251
330000 14211 1,42 265
340000 14641 1,46 280
350000 15072 1,51 295
360000 15502 1,55 310
370000 15933 1,59 326
380000 16364 1,64 342
390000 16794 1,68 359
400000 17225 1,72 375
410000 17656 1,76 392
420000 18086 1,81 410
430000 18517 1,85 428
440000 18947 1,89 446
450000 19378 1,94 464
460000 19809 1,98 483
470000 20239 2,02 503
480000 20670 2,07 522
490000 21100 2,11 542
500000 21531 2,15 562
510000 21962 2,2 583
520000 22392 2,24 604
530000 22823 2,28 625
3030
LP ŚrodekTemperatura
20°C 60°C
48 alkoholamylowy +
49 alkoholetylowy40% +
50 alkoholetylowy96% 0 -
51 alkoholbutylowy +
52 alkoholmetylowydo10% -
53 alkoholmetylowydo100% 0 -
54 anilinaijejpochodne - -
55 alkoholbenzylowy - -
56 alkoholfufuralowy - -
57 benzaldehyd100% - -
58 benzen - -
59 cykloheksanol - -
60 chloroform - -
61 dwuchloroetylen - -
62 eterdwuetylowy - -
63 fenol - -
64 bromeketylu 0 -
65 krezole - -
66 ksylen - -
67 monochlorobenzen - -
68 nafta - -
69 gliceryna + +
70 glikoletylenowy + +
71 hydrohinon +
72 metyloetyloketon 0 +
73 nitrobenzen 0 -
74 olejkamforowy -
75 olejemineralne 0 -
76 olejtransformatorowy 0 -
77 octanetylu 0 -
78 octanmetylu 0 -
79 parafina 0 -
80 terpentyna 0 -
81 drożdżeiichroztwory +
82 mleko +
83 glikozaijejroztwory + +
84 olejezwierzęce 0 -
85 olejrycynowy - -
86 olejlniany 0 -
87 olejeroślinne 0 -
88 ocet - +
89 skrobia:jejroztwory,zawiesiny + +
90 serwatka + +
91 tłuszczezwierzęce +
92 rozcieńczoneroztworyśrodkówpowierzch-niowoczynnych,emulgatory + +
93 roztworymydła + +
94 roztworyśrodkówdoochronyroślin +
LP ŚrodekTemperatura
20°C 60°C
1 kwasazotowydo25% + +
2 kwasazotowy50-70% 0 -
3 kwasazotowy95% - -
4 kwasborowy - -
5 kwaschlorosulfonowy - -
6 kwasfluorowodorowydo60% + +
7 kwasfosforowydo50% + +
8 kwassolnydo36% + +
9 kwassiarkowy10-60% + +
10 kwasmaleinowystężony + +
11 kwasmlekowy100% + +
12 kwasfosforowy95% 0 -
13 kwassiarkowy70% + 0
14 kwassiarkowy95-98% 0 -
15 Oleum - -
16 kwasbenzenosulfonowy -
17 kwasoctowy10-60% + +
18 kwassalicylowy + +
19 kwasoctowylodowaty 0 -
20 kwasstearynowy + -
21 wodorotlenekpotasudo100%
22 wodorotleneksodudo100% + +
23 amoniakgazowy + +
24 amonowesole + +
25 związkibaru + +
26 boraksijegoroztwory + +
27 bromowodór100% + +
28 chlorowodór100% + +
29 związkicynku + +
30 związkimiedzi + +
31 rtęć +
32 związkisodu(solanka) + +
33 dwutleneksiarki(gazowy) + +
34 brom100% - -
35 chlor100% 0
36 fluor100% 0
37 siarkowodór +
38 tlen +
39 związkiwapnia +
40 tlenekwęgla +
41 dwusiarczekwęgla -
42 woda + +
43 wodamorska + +
44 wodór + +
45 aldehydoctowy100% 0 -
46 aldehydmrówkowy + +
47 aceton100% - -
+ oznaczaodpornośćruryimożliwośćjejstosowaniawnieograniczo-nymczasiedotransportudanegośrodkawpodanejtemperaturze
0 oznacza możliwość zastosowania rury w krótkich (1-3 miesiące)okresachczasu
- oznacza,żedladanychśrodkówniezalecasięużyciarurSolterPex
Uwaga!1. Przystosowaniuwinstalacji innychmediówniżwodanależywziąć
poduwagęodpornośćchemicznakształtek2. Niedotyczyzagadnieniaelektrostatyczności
TABELA ODPORNOŚCI CHEMICZNEJ RUR SOLTER PEX
3131
Rura wielowarstwowa Solter PERT / Al / PERT
Złączka zaprasowywano-wkrętna GZ
Kolano zaprasowywane 90°
Kolano zaprasowywane, redukcyjne
Trójnik zaprasowywany, redukcyjny
Złączka zaprasowywana prosta
Złączka zaprasowywano-nakrętna GW
Kolano zaprasowywano-wkrętne GZ
Kolano ustalone
Trójnik zaprasowywano-nakrętny GW
Złączka zaprasowywana redukcyjna
Złączka nakrętna GW - śrubunek
Kolano zaprasowywano-nakrętne GW
Trójnik zaprasowywany, prosty
Trójnik zaprasowywano-wkrętny GZ
System instalacyjny solterPex
Pełne informacje o produktach wchodzących w skład systemu znajdą Państwo w cenniku Solter Pex.
www.hydrosolar.pl