Download - POMÓŻ DZIECIOM ZROZUMIEĆ ŚWIAT
![Page 1: POMÓŻ DZIECIOM ZROZUMIEĆ ŚWIAT](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022020117/568befa61a28ab89338ce7d6/html5/thumbnails/1.jpg)
![Page 2: POMÓŻ DZIECIOM ZROZUMIEĆ ŚWIAT](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022020117/568befa61a28ab89338ce7d6/html5/thumbnails/2.jpg)
Redakcja: Agnieszka ZielińskaKorekta: Beata ŻukowskaRedakcja techniczna: Andrzej SzymańskiProjekt okładki: Sandra DudekZdjęcie na okładce: Fotolia.com
© Copyright by Wydawnictwo Harmonia, 2011
Redakcja i Biuro Handlowe: 80-283 Gdańsk, ul. Szczodra 6 tel: 58 348 09 50, 58 348 09 51 fax: 58 348 09 00 e-mail: [email protected]
Wszelkie prawa zastrzeżone. Zarówno cała publikacja, jak i jakakolwiek jej część nie może być przedrukowywana ani reprodukowana – mechanicznie, elektronicznie lub w jakikolwiek inny sposób, z kserokopiowaniem i odtwarzaniem w środkach masowego przekazu włącznie – bez pisemnej zgody wydawnictwa Harmonia.
Szczegółowe informacje o naszych publikacjach: www.harmonia.edu.pl
ISBN 978-83-7134-584-5Gdańsk 2012 – Wydanie I
![Page 3: POMÓŻ DZIECIOM ZROZUMIEĆ ŚWIAT](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022020117/568befa61a28ab89338ce7d6/html5/thumbnails/3.jpg)
SPIS TREŚCI
Wstęp 3
Rozdział IStruktura indywidualnego programu edukacyjno-terapeutycznego dla ucznia z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim 6
Rozdział IIStruktura opracowania programów nauczania dla uczniów edukacji wczesnoszkolnej z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim 12
Rozdział IIIProgram edukacji wczesnoszkolnej dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim – klasa I 24
Oczekiwane osiągnięcia, wymagania konieczne i podstawowe dla uczniów edukacji wczesnoszkolnej z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim kończących klasę I 42
Program edukacji wczesnoszkolnej dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim – klasa II 60
Oczekiwane osiągnięcia, wymagania konieczne i podstawowe dla uczniów edukacji wczesnoszkolnej z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim kończących klasę II 76
Program edukacji wczesnoszkolnej dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim – klasa III 91
Oczekiwane osiągnięcia, wymagania konieczne i podstawowe dla uczniów edukacji wczesnoszkolnej z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim kończących klasę III 110
Aneks Wzory opinii pedagogicznych uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim 128
Karta samooceny ucznia po zajęciach edukacji wczesnoszkolnej 140
Karta samooceny dziecka z oddziału przedszkolnego lub ucznia klasy I 141
Arkusze obserwacji uczniów edukacji wczesnoszkolnej 142
Literatura 155
![Page 4: POMÓŻ DZIECIOM ZROZUMIEĆ ŚWIAT](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022020117/568befa61a28ab89338ce7d6/html5/thumbnails/4.jpg)
3
WSTĘP
Jeśli widzimy człowieka takim, jakim jest, czynimy go gorszym. Jeśli widzimy go takim, jakim może się stać, pomagamy mu w tym, aby taki się stawał.
J.W. Goethe
Prezentowany program przeznaczony jest dla nauczycieli pracujących z uczniami z niepełnosprawnością umysłową w stopniu lekkim. Umożliwia śledzenie realizacji najnowszej podstawy programowej z dnia 23 grudnia 2008 roku.
Zadaniem nauczyciela edukacji wczesnoszkolnej jest przede wszystkim realizo-wanie treści zawartych w podstawie programowej. Proponowany przez nas program umożliwia to w sposób mierzalny i osiągalny. Pozwala on na dużą swobodę w za-kresie doboru zagadnień, ćwiczeń, materiału, celów, zadań oraz metod i form pracy wspomagających proces uczenia się i wychowania. Układ treści ma charakter spiral-ny, czyli do poszczególnych cykli tematycznych powraca się po to, aby je pogłębić, zwiększając jednocześnie zakres wiedzy i opanowanych umiejętności. Uwzględnia-jąc zasadę stopniowania trudności, rozszerza się krąg zakładanych osiągnięć w celu wyposażenia wychowanków w podstawowe zdolności, sprawności i nawyki. Kształ-towanie owych czynności powinno powtarzać się wielokrotnie w ciągu pierwszego etapu kształcenia w trakcie omawiania różnych zagadnień edukacyjnych.
Program nie zawiera konkretnych tematów z obowiązujących przedmiotów. Za-mierzenie to jest celowe: dzięki temu nauczyciel, który po trzyletnim cyklu kształ-cenia zmieni program oraz jego obudowę, nie musi ponownie dokonywać wyboru wiadomości i umiejętności podstawowych oraz koniecznych. Podczas układania in-dywidualnego programu edukacyjno-terapeutycznego obowiązuje Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej:
– z dnia 17 listopada 2010 roku w sprawie udzielania i organizacji pomocy psycho- logiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placów-kach (Dz.U. z 2010 r. Nr 228 poz. 1487);
– z dnia 23 grudnia 2008 roku w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół.
Podstawa programowa jest taka sama we wszystkich funkcjonujących programach nauczania. Zmieniają się jedynie obszary tematyczne w zakresie realizacji programu na dany rok szkolny.
Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom, dokonałyśmy bardzo wnikliwej anali-zy wielu obowiązujących programów nauczania, rozkładów, planów wynikowych,
![Page 5: POMÓŻ DZIECIOM ZROZUMIEĆ ŚWIAT](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022020117/568befa61a28ab89338ce7d6/html5/thumbnails/5.jpg)
4
Pomóż dzieciom zrozumieć świat
podręczników szkolnych. Pragnęłyśmy znaleźć wspólny punkt odniesienia dla ogromnego nakładu pracy wielu specjalistów i scalić te wszystkie rozbieżności w taki sposób, aby można było zmienić program i podręcznik, zachowując przy tym możli-wość swobodnego korzystania z opracowanego wcześniej programu. Dokonanie wy-boru treści podstawowych w odniesieniu do obecnie funkcjonującej podstawy pro-gramowej wymagało wnikliwej analizy porównawczej, dokonania wielu modyfikacji, wprowadzenia nowych rozwiązań merytoryczno-metodycznych.
Pomóż dzieciom zrozumieć świat. Programy dla uczniów edukacji wczesnoszkolnej oraz uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim (dla klas I–III) opracowany jest zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 roku. Program nauczania ułożony jest działami ściśle według obo-wiązującej podstawy programowej z dnia 23 grudnia 2008 roku. Zawiera szczegó-łowy opis treści podstawowych i koniecznych. Wszystkie programy dotyczące po-szczególnych przedmiotów posiadają podobną strukturę: treści nauczania zgodne z podstawą programową i oczekiwane osiągnięcia ucznia z zakresu edukacji polo-nistycznej, przyrodniczej, matematycznej, społecznej, muzycznej, zajęć komputero-wych, technicznych, języka nowożytnego oraz wychowania fizycznego. Program ten jest ukierunkowany na potrzeby oraz intelektualny i psychofizyczny rozwój dziecka edukacji wczesnoszkolnej oraz wychowanka z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim.
Zróżnicowany poziom intelektualny dzieci i różnorodne możliwości opanowania przez nie programu nauczania nakazują nauczycielom tak organizować zajęcia, aby wychowankom łatwiej było odnosić indywidualne sukcesy gwarantujące dalszy roz-wój zgodnie z ich możliwościami.
Niniejsza publikacja składa się z trzech rozdziałów. Rozdział pierwszy zawiera strukturę opracowywania indywidualnych programów
edukacyjno-terapeutycznych dla uczniów edukacji wczesnoszkolnej.Rozdział drugi zawiera strukturę opracowywania indywidualnych programów
edukacji wczesnoszkolnej dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stop-niu lekkim. Znajdują się tam elementy indywidualnego programu, opis obniżenia wymagań edukacyjnych, zasady i sposoby oceniania ucznia oraz sposoby notowania spostrzeżeń o uczniach. Omówiona jest także ewaluacja programu.
W rozdziale trzecim umieściłyśmy propozycje programów nauczania (szcze-gółowe treści nauczania) dla uczniów klasy pierwszej, drugiej i trzeciej, w tym dla dzieci z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim. Każdy z nich zawiera wymagania edukacyjne, czyli katalog niezbędnych osiągnięć ucznia przewidzianych programem nauczania. Są one opisem pożądanych zmian w wiedzy, umiejętnościach i postawach wychowanka. Analizując możliwości, umiejętności i zainteresowania członków danej klasy, tworzymy hierarchię osiągnięć: poziom podstawowy i ponad-podstawowy. Zróżnicowanie i zhierarchizowanie wymagań będzie służyło ocenie szkolnej.
W aneksie znajdują się wzory opinii pedagogicznych uczniów z niepełnospraw-nością intelektualną w stopniu lekkim oraz karty samooceny i obserwacji ucznia.
![Page 6: POMÓŻ DZIECIOM ZROZUMIEĆ ŚWIAT](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022020117/568befa61a28ab89338ce7d6/html5/thumbnails/6.jpg)
5
Wstęp
W złożonym procesie nauczania niezwykle istotne jest, abyśmy umieli budować wokół uczniów niepełnosprawnych atmosferę pozbawioną niezdrowej rywalizacji, uniemożliwiającej rozwijanie pozytywnych uczuć w stosunku do grupy oraz ściślejszą integrację społeczną. Ważna jest również świadomość, że każde dziecko jest dobre na miarę swoich możliwości, zdolności i zainteresowań. Dlatego naszym obowiązkiem jest stwarzanie optymalnych warunków do wspierania ich pełnego rozwoju, aby po-dobnie jak osoby pełnosprawne, potrafiły odczuwać radość i dumę z odniesionych sukcesów.
Program edukacji dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim został skonstruowany w oparciu o:1. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 roku w spra-
wie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólne-go w poszczególnych typach szkół.
2. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 roku w sprawie udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w pu-blicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. z 2010 r. Nr 228 poz. 1487).
3. Naprawa R., Tanajewska A., Korzeniewska E., Program wczesnoszkolnej zintegro-wanej edukacji w szkole podstawowej masowej lub szkole specjalnej dla uczniów nie-pełnosprawnych w stopniu lekkim, Gdańsk 2009.
4. Królicka E., Bogacka-Osińska B., Siwek H., Wiechowska M., Program nauczania szkoły podstawowej specjalnej dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim, Warszawa 2000.
5. Obowiązujące programy nauczania poszczególnych edukacji.Wierzymy, że realizacja tego programu przy współudziale rodziców, nauczycieli
i samych uczniów przyczyni się do złagodzenia trudów, na które od lat skazane są dzieci z obniżoną normą intelektualną i niepełnosprawnością intelektualną w stop-niu lekkim.
Zdajemy sobie sprawę z tego, że nauczyciele są zobowiązani przygotować dla swo-ich uczniów indywidualne programy edukacji. Każdy – w zależności od potrzeb – bę-dzie mógł zmodyfikować oczekiwane osiągnięcia, dopisać inne lub niektóre usunąć. Dlatego zaprezentowany program powinien być traktowany jedynie jako przykład lub pomoc przy konstruowaniu własnego. Mamy nadzieję, że spełniłyśmy Państwa oczekiwania, a przedstawiona przez nas propozycja będzie wsparciem i inspiracją w tworzeniu własnych indywidualnych programów edukacji.
Za pomoc w opracowaniu programu dziękujemy Cecylii Mach (nauczycielce edukacji wczesnoszkolnej, terapeucie), Ludwice Styn (nauczycielce edukacji wcze-snoszkolnej, terapeucie), Krystynie Szczepańskiej (nauczycielce języka polskiego i historii), Danucie Bigott (nauczycielce przyrody), Zofii Stankiewicz (nauczycielce klasy integracyjnej, oligofrenopedagogowi i terapeucie), Krystynie Koszałce (nauczy-cielce oddziału przedszkolnego, logopedzie), Dorocie Skrzypkowskiej (nauczycielce oddziału przedszkolnego, terapeucie), Krzysztofowi Urmańskiemu (nauczycielowi plastyki i muzyki).
![Page 7: POMÓŻ DZIECIOM ZROZUMIEĆ ŚWIAT](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022020117/568befa61a28ab89338ce7d6/html5/thumbnails/7.jpg)
6
ROZDZIAŁ I
STRUKTURA INDYWIDUALNEGO PROGRAMU EDUKACYJNO-TERAPEUTYCZNEGO DLA UCZNIA
Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ INTELEKTUALNĄ W STOPNIU LEKKIM
Na podstawie § 27 Rozporządzenia MEN z dnia 17 listopada 2010 roku w spra-wie udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. z 2010 r. Nr 228 poz. 1487).
Dane osobowe uczniaImię (imiona) i nazwisko ucznia: ...................................................................................Data urodzenia: ...................................................................................Adres zamieszkania: ...................................................................................Nazwa przedszkola lub szkoły: ...................................................................................Klasa, grupa lub oddział: ...................................................................................
Informacje wynikające z wielospecjalistycznej, funkcjonalnej diagnozy ucznia Orzeczenie wydane przez Poradnię Psychologiczno-Pedagogiczną w ...........................Numer orzeczenia PPP: ........................................................................Data wydania orzeczenia: ........................................................................Czas, na który wydano orzeczenie: ........................................................................
Rodzaj niepełnosprawności: – dziecko niewidome lub słabowidzące; – dziecko niesłyszące lub słabosłyszące; – dziecko z niepełnosprawnością ruchową, w tym z afazją; – dziecko z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim; – dziecko z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub
znacznym; – dziecko z autyzmem, w tym z zespołem Aspergera; – dziecko z niepełnosprawnością sprzężoną1.
1 I. Nitychoruk-Piekarz, Indywidualny Program Edukacyjno-Terapeutyczny dla dziecka/ucznia z orze-czeniem o potrzebie kształcenia specjalnego, [@:] www.bytom.pl.
![Page 8: POMÓŻ DZIECIOM ZROZUMIEĆ ŚWIAT](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022020117/568befa61a28ab89338ce7d6/html5/thumbnails/8.jpg)
24
ROZDZIAŁ III
PROGRAM EDUKACJI WCZESNOSZKOLNEJ DLA UCZNIÓW Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ INTELEKTUALNĄ W STOPNIU LEKKIM
KLASA I
I. ROZWÓJ EMOCJONALNO-SPOŁECZNY (ZACHOWANIE)
Dział Kryteria oceniania zachowania
Kultura osobista Jest koleżeński i uprzejmy; pomaga innym w potrzebie.Cechuje go ufność, prawdomówność, szczerość w stosunku do na-uczyciela i rówieśników.Odróżnia dobro od zła.Podejmuje próby samooceny.Ma kolegów i jest przez nich lubiany.
Stosunek do obowiązków szkolnych
Sumiennie wywiązuje się z obowiązków szkolnych.Nie spóźnia się na zajęcia.Jest zawsze przygotowany do lekcji.Pomaga w przygotowaniu zajęć.Przynosi niezbędne przybory, książki, zeszyty.Respektuje prawa i obowiązki ucznia zawarte w statucie szkoły.Pamięta o swoich obowiązkach.Wspólnie z zespołem klasowym i nauczycielem ustala zasady po-stępowania w klasie i przestrzega ich.
Wykonywanie zadań (zaangażowanie)
Stosuje się do poleceń nauczyciela.Wykonuje powierzone mu zadania z poczuciem odpowiedzialności.
Podejmowaniepracy na rzecz innych
Podejmuje prace na rzecz innych.Godzi swoje interesy z interesami zespołu klasowego.Dba o wygląd swojej klasopracowni.
Stosunek do rówieśników
Nawiązuje kontakt z rówieśnikami, uczniami innych klas (wspólne wycieczki, imprezy, spotkania), nauczycielami.Bierze udział w zabawach.Wdraża i utrwala zasady pracy w grupie zadaniowej.
![Page 9: POMÓŻ DZIECIOM ZROZUMIEĆ ŚWIAT](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022020117/568befa61a28ab89338ce7d6/html5/thumbnails/9.jpg)
25
Program – klasa I
Stosunek do rówieśników
Dokonuje podziału ról i zadań w grupie.Pomaga koleżankom i kolegom.Okazuje szacunek wszystkim pracownikom szkoły.Jest życzliwy, uprzejmy i otwarty wobec rówieśników i osób doro-słych.
Sytuacje konfliktowe
Zna sposoby rozwiązywania konfliktów bez stosowania agresji.Zna metody opanowania negatywnych emocji.
Zachowanie sięw sytuacjach zagrożenia
Zna sposoby postępowania w sytuacjach zagrożenia.Wie, do kogo zwrócić się o pomoc.
II. EDUKACJA POLONISTYCZNA
Dział Szczegółowe treści nauczania (wiadomości podstawowe i konieczne)
1. Komunikacja werbalna
Wypowiadanie się Samorzutne, swobodne, spontaniczne wypowiedzi.Rozmowy, opowiadania, dialogi. Wypowiadanie się w sposób sensowny, zwięzły, zrozumiały dla oto-czenia.Wypowiadanie się: wyrazami; zdaniami pojedynczymi, złożonymi; równoważnikami zdań; wypowiedzeniami różnego typu.Stosowanie prawidłowego szyku wyrazów w zdaniu. Wypowiadanie się na temat:– ilustracji, historyjek obrazkowych, przeczytanych tekstów; – własnych przeżyć, wydarzeń, zainteresowań, doświadczeń;– określony lub dowolny.
Kultura dyskusji Prowadzenie rozmowy w sposób kulturalny.Stosowanie zwrotów grzecznościowych (proszę, dziękuję, przepra-szam).
Sprawność narządów mowy
Prawidłowe wymawianie głosek.
Słuchanie Rozumienie wypowiedzi, poleceń prostych i złożonych.Słuchanie poleceń nauczyciela, wypowiedzi dzieci i dorosłych, czy-tanych tekstów literackich.Wykonywanie poleceń nauczyciela.
2. Czytanie
Analiza i synteza słuchowo---wzrokowa sylab lub wyrazów
Dokonywanie analizy i syntezy fonematycznej wyrazów.Wyróżnianie głosek w nagłosie, śródgłosie, wygłosie. Rozpoznawanie wyrazów w zdaniu, tekście oraz mowie.
![Page 10: POMÓŻ DZIECIOM ZROZUMIEĆ ŚWIAT](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022020117/568befa61a28ab89338ce7d6/html5/thumbnails/10.jpg)
26
Pomóż dzieciom zrozumieć świat
II. EDUKACJA POLONISTYCZNA
Dział Szczegółowe treści nauczania (wiadomości podstawowe i konieczne)
2. Czytanie
Mowa znaków Rozumienie sensu kodowania oraz dekodowania.Odczytywanie uproszczonych rysunków, piktogramów, znaków in-formacyjnych i napisów3.Odczytywanie symboli informacyjnych i znaków drogowych.
Litery drukowane i pisane
Wprowadzenie liter pisanych i drukowanych.Nauka czytania liter małych i wielkich (drukowanych, pisanych, dwuznaków i zmiękczeń).Rozpoznawanie liter: drukowanych, pisanych, wielkich, małych.Różnicowanie wskazanych liter spośród wielu innych.
Czytanie głośne Czytanie: z głosowaniem; ze składaniem sylab; globalne pojedyn-czych wyrazów drukowanych i pisanych; wolno techniką kombi-nowaną – głoskami, sylabami, wyrazami (głosując lub sylabizując z syntezą lub bez syntezy fonemowej).Odczytywanie symboli, piktogramów, znaków informacyjnych.Odczytywanie sylab, wyrazów oraz zdań z wykorzystaniem różno-rodnych metod. Czytanie wolne i poprawne krótkich znanych tekstów, wyuczonych wcześniej w domu.
Ciche czytanie ze zrozumieniem
Czytanie ze zrozumieniem krótkich i długich wyrazów, wyrazów obrazkowych, zdań, tekstów wyrazowo-obrazkowych, prostych tekstów.Czytanie ciche lub półgłosem krótkich i łatwych tekstów.
Recytowanie Wygłaszanie z pamięci wierszy.Posługiwanie się rekwizytami.
3. Opracowywanie tekstów
Praca z tekstem Korzystanie z podręczników, kart ćwiczeń, zeszytów.Udzielanie odpowiedzi na postawione pytania związane z tekstem.Wskazywanie bohaterów.Omawianie kolejności zdarzeń z uwzględnieniem związków przy-czynowo-skutkowych.Ustalanie związków tekstu z ilustracjami na podstawie ukierunko-wanych, pomocniczych, naprowadzających pytań.Nadawanie tytułów ilustracjom i historyjkom obrazkowym. Określanie nastroju utworu literackiego4.
3 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 roku w sprawie podstawy pro-gramowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 2008 r. Nr 4 poz. 17).4 Naprawa R., Tanajewska A., Korzeniewska E., Program wczesnoszkolnej zintegrowanej edukacji w szkole podstawowej masowej lub szkole specjalnej dla uczniów niepełnosprawnych w stopniu lekkim, Gdańsk 2009, s. 38.
![Page 11: POMÓŻ DZIECIOM ZROZUMIEĆ ŚWIAT](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022020117/568befa61a28ab89338ce7d6/html5/thumbnails/11.jpg)
27
Program – klasa I
4. Pisanie
Pisanie i przepisywanie liter, sylab
Poprawne posługiwanie się przyborami do pisania.Kreślenie znaków literopodobnych w liniaturze. Odwzorowywanie znaków graficznych, prawidłowych kształtów liter.Nauka pisania liter małych i dużych. Pisanie: po śladzie, według wzoru, z pamięci; liter, wyrazów, zdań.Łączenie liter w sylaby, wyrazy.
Ćwiczenia w kształtnym pisaniu
Przepisywanie tekstów: pisanych, drukowanych; z tablicy, z książki; po literze, wyrazami.Przepisywanie: liter, wyrazów, zdań. Dokonywanie zamiany pisma drukowanego na pisane.Właściwe rozmieszczanie tekstu na stronie zeszytu. Zachowywanie prawidłowych odstępów między literami, wyrazami.Ćwiczenia w kształtnym, czytelnym, starannym i estetycznym pi-saniu. Utrzymywanie pisma w liniaturze. Stosowanie: poprawnych połączeń liter; równego położenia i jed-nolitego pochylenia pisma.Zachowanie poprawnego kierunku pisania.
Wypowiedzi pisemne
Układanie odpowiedzi do postawionych pytań.Układanie zdań rozwiniętych: ze zdań nierozwiniętych; z rozsypa-nek wyrazowych; z podanych wyrazów.
5. Ćwiczenia gramatyczno-ortograficzne z elementami wiedzy o języku
Części mowy Rozpoznawanie rzeczowników jako wyrazów określających nazwy ludzi, zwierząt, roślin, rzeczy (bez wprowadzania terminologii).Wskazywanie czasowników jako wyrazów określających nazwy czynności (bez wprowadzania terminologii).
Słownictwo i składnia
Tworzenie konstrukcji syntaktycznych z rozsypanek wyrazowych.Rozpoznawanie i układanie zdań: oznajmujących, pytających, roz-kazujących.
Elementarne zasady ortografii i interpunkcji
Pisownia skrótów: ul., nr, s.Wielka litera na początku zdania, w imionach, nazwach, tytułach.Pisownia wyrazów z „ó” wymiennym.Pisanie z pamięci i ze słuchu: liter, wyrazów, krótkich zdań.
![Page 12: POMÓŻ DZIECIOM ZROZUMIEĆ ŚWIAT](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022020117/568befa61a28ab89338ce7d6/html5/thumbnails/12.jpg)
76
OCZEKIWANE OSIĄGNIĘCIA, WYMAGANIA KONIECZNE I PODSTAWOWE DLA UCZNIÓW EDUKACJI WCZESNOSZKOLNEJ
Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ INTELEKTUALNĄ W STOPNIU LEKKIM KOŃCZĄCYCH KLASĘ II
I. ROZWÓJ EMOCJONALNO-SPOŁECZNY (ZACHOWANIE)
Dział Oczekiwane osiągnięcia, wymagania
Kultura osobista Słucha, gdy inni mówią i mówi, gdy inni słuchają. Używa języka adekwatnego do sytuacji społecznej.Jest grzeczny i uprzejmy.Stara się być koleżeński i uczynny.
Stosunek do obowiązków szkolnych
Ujawnia prawidłowy stosunek do obowiązków szkolnych.Stosuje się do norm postępowania w klasie i w szkole.Przestrzega regulaminu klasowego oraz kodeksu praw i obowiąz-ków ucznia. Respektuje umowy zawarte w kontrakcie.
Wykonywanie zadań(zaangażowanie)
Pracuje we właściwym tempie.Ujawnia pozytywny stosunek do wykonywanych zadań.Wykazuje inicjatywę, spontaniczność, pomysłowość. Doprowadza pracę do końca.
Podejmowanie pra-cy na rzecz innych
Chętnie pracuje na rzecz klasy.Przynosi lekcje choremu koledze.
Stosunek do rówieśników
Ocenia postępowanie swoje oraz innych.Cieszy się z sukcesów koleżanek i kolegów. Wykazuje postawę tolerancji w stosunku do drugiego człowieka.Szanuje własność osobistą i społeczną innych.Nawiązuje pozytywne kontakty w zespole klasowym.Współdziała w grupie zadaniowej.Dokonuje podziału ról w trakcie pracy w zespole.
Sytuacje konfliktowe
Opanowuje własne negatywne emocje (złość, gniew) i ujawnia po-zytywne (radość, życzliwość).Zna sposoby rozwiązywania sytuacji konfliktowych.Nie stosuje przemocy psychicznej ani fizycznej.
Zachowanie się w sytuacjach zagrożenia
Rozpoznaje sygnały alarmowe i prawidłowo na nie reaguje. Pamięta numery telefonów alarmowych. Wie, jak postępować w sytuacjach zagrożenia.
II. EDUKACJA POLONISTYCZNA
Dział Oczekiwane osiągnięcia – wymagania konieczne i podstawowe
1. Komunikacja werbalna
Mówienie Chętnie wypowiada się na różnorodne tematy. Tworzy kilkuzdaniowe wypowiedzi ustne na określony temat.
![Page 13: POMÓŻ DZIECIOM ZROZUMIEĆ ŚWIAT](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022020117/568befa61a28ab89338ce7d6/html5/thumbnails/13.jpg)
77
Oczekiwane osiągnięcia po klasie II
Mówienie Używa zdań rozwiniętych, pojedynczych lub złożonych.Dba o kulturę wypowiedzi.Stosuje zwroty grzecznościowe.
Słuchanie Słucha:– wypowiedzi rówieśników oraz innych osób; – opowiadania, tekstu czytanego przez nauczyciela;– poleceń prostych i złożonych.
2. Czytanie
Analiza i synteza słuchowo---wzrokowa sylab lub wyrazów
Rozróżnia pojęcia: głoska – litera; samogłoska – spółgłoska. Rozróżnia zdania w mowie oraz w tekście.Wyodrębnia wyrazy w zdaniu.Dzieli wyrazy na sylaby.Dokonuje analizy i syntezy wyrazów (rozkłada wyraz na głoski, sca-la wyraz z podanych głosek).
Litery drukowane i pisane
Nazywa i odczytuje litery drukowane i pisane (dwuznaki i zmięk-czenia).Zna alfabet. Porządkuje wyrazy według kolejności alfabetycznej.
Czytanie głośne Czyta: pojedyncze sylaby, wyrazy w okienku.Czyta teksty z częściową przesłoną.Czyta zdania krótkie i długie.Czyta poprawnie i płynnie wyuczone wcześniej teksty. Czyta powoli i poprawnie.Czyta krótkie teksty.Czyta fragmenty, urywki tekstów wcześniej przygotowanych w domu.Czyta sposobem kombinowanym: sylabami lub wyrazami, z synte-zą i bez syntezy fonemowej. Czyta: poprawnie, płynnie, rytmicznie. Czyta z podziałem na role.
Ciche czytanie ze zrozumieniem
Dokonuje próby cichego czytania ze zrozumieniem, na przykład czyta i rozumie polecenia z kart ćwiczeń.
3. Opracowywanie tekstów
Praca z tekstem Odpowiada na pytania związane z tekstem.Wyodrębnia postacie pierwszo- i drugoplanowe.Określa czas i miejsce akcji.Wyodrębnia kolejne zdarzenia, zachowując porządek chronolo-giczny.Wyszukuje w tekście fragmenty dotyczące określonego tematu. Odnajduje zdania na określony temat.Określa nastrój utworu. Korzysta z różnorodnych źródeł wiedzy, na przykład ćwiczeń, pod-ręczników, słowników, encyklopedii.
![Page 14: POMÓŻ DZIECIOM ZROZUMIEĆ ŚWIAT](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022020117/568befa61a28ab89338ce7d6/html5/thumbnails/14.jpg)
78
Pomóż dzieciom zrozumieć świat
II. EDUKACJA POLONISTYCZNA
Dział Oczekiwane osiągnięcia – wymagania konieczne i podstawowe
3. Opracowywanie tekstów
Recytowanie Recytuje wiersze i teksty literackie.
4. Pisanie
Pisanie i przepisywanie wyrazów, zdań
Pisze kształtnie i czytelnie: litery, wyrazy, zdania.Zachowuje właściwy kształt liter.Stosuje prawidłowe połączenia i proporcje znaków graficznych. Właściwie rozmieszcza tekst na stronie zeszytowej.Przepisuje bezbłędnie teksty z tablicy, podręcznika oraz innych źródeł.Utrzymuje pismo w liniaturze.
Wypowiedzi pisemne
Rozpoznaje teksty użytkowe, na przykład zaproszenie, zawiado-mienie, życzenia, list.Adresuje i pisze list.Redaguje życzenia.Układa i pisze krótkie zdania na określony lub dowolny temat.
5. Ćwiczenia gramatyczno-ortograficzne z elementami wiedzy o języku
Części mowy Rozpoznaje rzeczowniki i czasowniki. Określa liczbę oraz rodzaj rzeczownika, czasownika.
Słownictwoi składnia
Podaje wyrazy bliskoznaczne.Dobiera wyrazy o znaczeniu przeciwstawnym.Gromadzi wyrazy wokół określonego tematu. Pamięta kolejność liter w alfabecie.Porządkuje wyrazy według kolejności alfabetycznej.Rozróżnia rodzaje zdań:– oznajmujące, pytające, rozkazujące, wykrzyknikowe;– rozwinięte, nierozwinięte.Rozwija zdania. Układa zdania na określony temat.
Elementarne zasady ortografii i interpunkcji
Pisze z pamięci i ze słuchu poznane wyrazy:– z „ż”;– z „ó” wymiennym; – z „rz” niewymiennym; – z „ą”, „ę”;– z „h”;– ze spółgłoskami miękkimi.Zapisuje wielką literą: tytuły; imiona i nazwiska; nazwy miast, rzek, państw. Wyjaśnia pisownię poznanych wyrazów z „ó” wymiennym.Prawidłowo zapisuje wyrazy z zakończeniem -ów.
![Page 15: POMÓŻ DZIECIOM ZROZUMIEĆ ŚWIAT](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022020117/568befa61a28ab89338ce7d6/html5/thumbnails/15.jpg)
79
Elementarne zasady ortografii i interpunkcji
Pamięta zasady pisowni wyrazów z „rz” po spółgłoskach.Zna i zapisuje prawidłowo poznane skróty. Ujawnia czujność ortograficzną podczas pisania z pamięci i ze słuchu. Pisze z pamięci i ze słuchu. Stosuje poznane znaki interpunkcyjne.
III. EDUKACJA PRZYRODNICZA
1. Treści przyrodnicze
Pory roku Opisuje zmiany zachodzące w pogodzie w różnych porach roku. Wymienia i krótko charakteryzuje pory roku.Wie, kiedy rozpoczyna się i kończy każda pora roku. Nazywa miesiące danej pory roku.Wie, co to jest rok zwykły i przestępny.
W ogrodzie Rozpoznaje warzywa wśród innych roślin.Rozróżnia i nazywa warzywa według części jadalnych oraz dostrze-ga ich charakterystyczne cechy.Wyróżnia części nadziemne i podziemne warzyw. Wyjaśnia, jakie znaczenie dla zdrowia ma spożywanie warzyw.Wymienia różne sposoby przechowywania i przetwarzania warzyw.Wykorzystuje zdobyte podczas zajęć informacje, wykonując album o ogrodzie.
W sadzie Rozpoznaje drzewa i krzewy owocowe.Wyjaśnia, jaką rolę spełnia kwiat w życiu rośliny.Wyjaśnia, jak przechowywać i przetwarzać owoce.
W lesie Nazywa zwierzęta leśne.Wymienia gatunki drzew iglastych i liściastych.Rozpoznaje drzewa iglaste na podstawie gałązek i długości igieł.Rozumie, jakie znaczenie ma las w życiu ludzi, zwierząt i roślin.Wie, jak należy zachować się w lesie, aby chronić go przed znisz-czeniem.
Uprawa wybranejrośliny
Wie, jakie warunki są konieczne do rozwoju roślin.Prowadzi uprawę wybranej rośliny: umieszcza nasionko lub roślinę w odpowiednim podłożu; zapewnia jej dostęp światła i powietrza; codziennie podlewa roślinę.
Zwierzęta domowei hodowlane
Wymienia różne rasy psów i zna znaczenie tych zwierząt w życiu człowieka.Wymienia gatunki ptaków hodowanych przez człowieka.Omawia budowę ptaków.Wylicza korzyści, jakie daje nam hodowla ptaków.Nazywa ssaki hodowane w gospodarstwie.
Oczekiwane osiągnięcia po klasie II
![Page 16: POMÓŻ DZIECIOM ZROZUMIEĆ ŚWIAT](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022020117/568befa61a28ab89338ce7d6/html5/thumbnails/16.jpg)
128
OPINIA PEDAGOGICZNA AGNIESZKIuczennicy klasy I
Czas, na który wydano orzeczenie: do ukończenia pierwszego etapu nauczania.Diagnoza wydana przez Poradnię Psychologiczno-Pedagogiczną w .....................Rodzaj niepełnosprawności: niepełnosprawność intelektualna w stopniu lekkim.Zalecenia poradni psychologiczno-pedagogicznej:1. Kształcenie specjalne dla uczniów niepełnosprawnych intelektualnie w stop-
niu lekkim zgodnie z podstawą programową kształcenia ogólnego.2. Rewalidacja.3. Muzykoterapia.
ZachowanieDziecko prawidłowo nawiązuje kontakt słowno-emocjonalny. Ma proble-my w minimalizowaniu oraz odreagowywaniu napięć i konfliktów o podłożu emocjonalnym. Dziewczynka jest uczuciowa, wrażliwa. Stara się wywiązywać z obowiązków szkolnych. Z własnej inicjatywy pomaga innym dzieciom w po-rządkowaniu stanowiska pracy po skończonych zajęciach plastycznych. Ujaw-nia trudności w zrozumieniu zasad, norm i zwyczajów społecznych.Zajęcia edukacyjneUczennica posiada niewystarczający zakres wiadomości ogólnych. Operuje bardzo ubogim zasobem słów. Mowa i artykulacja są opóźnione. Dziewczynka potrzebuje dodatkowych instrukcji i wskazówek przy wykonywaniu zadań. Jej tempo pracy jest wolne, koncentracja uwagi – zmienna. Nie zna liter, nie czyta. Pismo jest mało kształtne i mało czytelne. Nie dokonuje zamiany pisma dru-kowanego na pisane. Liczy w zakresie 10 na konkretach (często z błędami). Ma problemy z rozwiązywaniem prostych zadań tekstowych. Stara się rozpoznawać znaki graficzne cyfr. Zna nazwy dni tygodnia i pór roku. Rozwój poszczególnych umiejętności jest nieharmonijny. Agnieszka ujawnia zdolności artystyczno-techniczne, jest bardzo chętna do wykonywania prac porządkowych (praktycz-no-wykonawczych). Lubi zajęcia muzyczne. Często śpiewa poznane piosenki. Świetnie tańczy. Chętnie uczestniczy w grach i zabawach ruchowych ze śpie-wem. Prawidłowo wykonuje ćwiczenia gimnastyczne.
ANEKS
WZORY OPINII PEDAGOGICZNYCH UCZNIÓW Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ INTELEKTUALNĄ W STOPNIU LEKKIM
![Page 17: POMÓŻ DZIECIOM ZROZUMIEĆ ŚWIAT](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022020117/568befa61a28ab89338ce7d6/html5/thumbnails/17.jpg)
129
Wzory opinii pedagogicznych
OPINIA PEDAGOGICZNA ANGELIKIuczennicy klasy I
Czas, na który wydano orzeczenie: do ukończenia pierwszego etapu nauczania.Diagnoza wydana przez Poradnię Psychologiczno-Pedagogiczną w .....................Rodzaj niepełnosprawności: upośledzenie umysłowe w stopniu lekkim (dolna granica niepełnosprawności).
ZachowanieUczennica stara się samodzielnie i właściwie ocenić swoje zachowanie. Potra-fi prosić o pomoc w trudnej sytuacji. Jest nieśmiała i niezbyt łatwo nawiązuje kontakty z innymi dziećmi. Chętnie pomaga słabszym. Jest bardzo wrażliwa i niepowodzenia szybko ją zniechęcają. Pracuje niesystematycznie. Często po-trzebuje pomocy ze strony nauczyciela. Jest nieuważna i rozkojarzona w czasie zajęć. Nie potrafi się skupić na wykonywanym ćwiczeniu. Wymaga dodatko-wej zachęty do pracy. Tylko czasami kończy zadania. Pracuje w bardzo wolnym tempie. Jest bierna podczas zajęć. Nie zawsze jest przygotowana do zajęć. Za-wsze potrzebuje pomocy przy wykonywaniu poleceń. Nieuważnie słucha wy-powiedzi innych. Ma problem ze zrozumieniem poleceń.Zajęcia edukacyjne Rozwój poszczególnych umiejętności jest nieharmonijny. Występują wyraźnie za-burzone funkcje pamięci bezpośredniej słuchowej. Tempo wzrokowo-ruchowego uczenia się nowego materiału symbolicznego obniżone. Uczennica ma trudności z formułowaniem wypowiedzi, choć wypowiada się chętnie na dowolne tema-ty. Jej zasób słownictwa jest ubogi, sposób wypowiedzi – ekspresyjny. Struktu-ra wypowiedzi jest mało spójna i nieuporządkowana. Dziewczynka rozpoznaje i nazywa prawie wszystkie litery, lecz w trakcie czytania wyrazów często się myli. Bardzo wolno odczytuje poszczególne wyrazy (głosuje). Stara się pisać kształtnie i czytelnie. Uwzględnia prawidłowy kształt, proporcje liter i stosuje prawidłowe połączenia między nimi. Wyrazy przepisuje po literze. Pisanie z pamięci spra-wia jej trudności. Pisze tylko krótkie wyrazy zgodne pod względem fonetycznym. Zapisuje liczby za pomocą cyfr w zakresie 10. Dolicza i odlicza na konkretach w zakresie 20 bez przekroczenia progu dziesiątkowego. Rozpoznaje trójkąt, koło, kwadrat. Myli prostokąt z kwadratem. Tempo pracy dziewczynki jest wolne. W warunkach szkolnych słabo koncentru-je uwagę (dominuje uwaga mimowolna). Uniemożliwia to zastosowanie zdoby-tych wiadomości w sytuacjach problemowych. Wykonuje prace na dowolny lub określony temat, ale nie zawsze są one estetyczne; często są wykonane zbyt wolno i standardowo. Angelika przestrzega zasad bezpiecznego zachowania się na za-jęciach. Stara się śpiewać poznane piosenki i improwizować je ruchem. Chętnie uczestniczy w zajęciach sportowych. Opanowała podstawowe elementy motory-ki. Jest zwinna i zręczna. Sprawnie wykonuje ćwiczenia gimnastyczne.