![Page 1: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/1.jpg)
Ontwikkelingspsychologie• Lesweken: week 36 t/m week 50,
uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)
• Toets: Thema 1, 3 – 8 (baby t/m volwassenen) + wat er verder in de les is behandeldDe toets vindt plaats in week 50 op het tijdstip dat je les hebt
![Page 2: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/2.jpg)
Leerdoelen• Je kunt benoemen wat ontwikkelingspsychologie is• Je kunt benoemen welke ontwikkelingsaspecten er zijn
en wat deze inhouden• Je kunt benoemen welke ontwikkelingsfasen er zijn + de
bijbehorende leeftijden• Je kunt per ontwikkelingsfase benoemen hoe de
ontwikkeling m.b.t. de verschillende ontwikkelings-aspecten verloopt
• Je kunt belangrijke thema’s, problemen en begrippen die horen bij een specifieke ontwikkelingsfase herkennen, benoemen, uitleggen, verklaren en hierbij voorbeelden bedenken
![Page 3: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/3.jpg)
WerkprocessenPedagogisch WerkerKT 1:1.1 Inventariseert de situatieen wensen van cliëntenKT 2:2.1 Ondersteunt cliënten bijontwikkeling en opvoeding2.4 Biedt cliëntenontwikkelingsgerichteactiviteiten aan
Maatschappelijke ZorgKT 1:1.1 Brengt hulpvragen enwensen van cliënten in kaartKT2:2.1 Stimuleert cliënten in hun ontwikkeling
![Page 4: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/4.jpg)
OntwikkelingspsychologiePeriode 1-2-3
Baby t/m ouderen
‘Cliënt en omgeving’Thema 1, 3–8
![Page 5: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/5.jpg)
Ontwikkelingspsychologie
• Psychologie: onderzoekt en verklaart gedrag van mensen en dieren
![Page 6: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/6.jpg)
Ontwikkelingspsychologie
• Ontwikkelingspsychologie: onderzoekt en verklaart de ontwikkeling van gedrag over een langere periode
![Page 7: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/7.jpg)
Ontwikkelingspsychologie
• Ontwikkeling: geleidelijke verandering in een bepaalde richting
![Page 8: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/8.jpg)
Ontwikkelingspsychologie
• Gedrag: alle waarneembare handelingen of acties van een mens of dier. Gedrag wordt beïnvloed door gevoelens en gedachten
![Page 9: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/9.jpg)
![Page 10: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/10.jpg)
Ontwikkelingsfasen• Baby (0 – 1.5 jaar) Thema 3• Peuter (1.5 – 4 jaar) Thema 4• Basisschoolkind (4 – 12 jaar): Thema 5
Kleuter ( 4 – 6 jaar)Jonge schoolkind (6 – 9 jaar) Oude schoolkind (9 – 12 jaar)
• Puber (12 – 16 jaar) Thema 6• Adolescent (16 – 21 jaar) Thema 7• Volwassen (21 – 65 jaar) Thema 8
Jongvolwassen (21 – 40 jaar)Middelbare leeftijd (40 – 55 jaar)Vroege ouderdom (55 – 65 jaar)Ouderdom (65+)
![Page 11: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/11.jpg)
Aspecten van ontwikkeling1. Lichamelijke ontwikkeling2. Cognitieve ontwikkeling3. Sociale ontwikkeling4. Emotionele of affectieve ontwikkeling5. Morele ontwikkeling6. Seksuele ontwikkeling
Sociale en emotionele/affectieve ontwikkeling worden vaak samen bekeken. Dit heet dansociaal–emotionele ontwikkeling of sociaal–affectieve ontwikkeling
![Page 12: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/12.jpg)
Lichamelijke ontwikkeling
De ontwikkeling van:
• het lichaam (groei, conditie& gezondheid)
• beweging• motoriek (motorische
ontwikkeling)
![Page 13: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/13.jpg)
Cognitieve ontwikkelingDe ontwikkeling van:• de hersenen• het geheugen• denken• waarnemen• intelligentie• kennis / inzicht• concentratie• taalontwikkeling
![Page 14: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/14.jpg)
Sociale ontwikkeling
De ontwikkeling van:
• het leren omgaan met anderen
• vriendschappen• relatievorming
![Page 15: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/15.jpg)
Emotionele ontwikkelingAffectieve ontwikkelingDe ontwikkeling van:
• zelfvertrouwen• identiteit/persoonlijkheid• zelfstandigheid• emoties en het omgaan
met emoties
![Page 16: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/16.jpg)
Morele ontwikkeling
De ontwikkeling van:
• het leren van het onderscheidtussen goed en kwaad
• het leren van gedragsregelsdie gelden in een bepaalde groep/cultuur
• het geweten
![Page 17: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/17.jpg)
Seksuele ontwikkeling
De ontwikkeling van:
• het onderscheid tussen jongens en meisjes
• rolpatronen• seksualiteit
![Page 18: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/18.jpg)
Thema 3: Baby
![Page 19: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/19.jpg)
Baby 0 – 1.5 jaar• Ontwikkeling foetus
begint al in de baarmoeder
• Na 40 weken zwangerschap baby geboren
• Baby is nog niet volgroeid
• Baby is afhankelijk van anderen
![Page 20: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/20.jpg)
Lichamelijke ontwikkeling
• Lichamelijke groei: vooral tijdens de slaap• Groei hersenen, gestimuleerd door
zintuiglijke ontwikkeling (bv. aanraking)• Motorische ontwikkeling: van reflexmatig
handelen (p. 65) naar zelfstandig lopen en pakken
• Ontwikkeling zintuigen
![Page 21: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/21.jpg)
Cognitieve ontwikkeling
• Herkennen en onthouden van gezichten, mensen en voorwerpen
• Herkennen eigen spiegelbeeld en lichaam• Herkennen van klanken, woorden en
zinnen• Betekenis van taal: met woorden druk je
iets uit, dingen hebben een betekenis• Brabbelen en woordjes gebruiken• Aandacht richten op iets (concentratie)
![Page 22: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/22.jpg)
Sociaal–affectieve ontwikkeling• Wennen aan overgang van baarmoeder naar geboorte• Herkennen van ouders, bekenden en vreemden
eenkennigheid, terughoudendheid t.o.v. vreemden• Communicatie met anderen (via huilen, lachen, klanken
en spelletjes)• Zoeken naar veiligheid• Hechting• Exploratiedrang• Zelfstandigheid• Eigen willetje• Seksuele ontwikkeling: zintuiglijk genot aanraken
lichaam brengt genot, intimiteit wordt ervaren via knuffelen
![Page 23: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/23.jpg)
0 – 3 maanden• Baby is moe van de overgang van de veilige, warme
baarmoeder naar het leven buiten de baarmoeder. Baby’s kunnen daardoor prikkelbaar zijn en slapen veel
• De baby kan nog niet zo goed tegen fel licht• De hersenen zijn nog niet volgroeid. Kleine baby’tjes
reageren reflexmatig. Groei vindt plaats tijdens de slaap• De baby is totaal afhankelijk. Er is geen constante
aanvoer van de baarmoeder. De baby huilt daarom als het trek heeft
• De baby heeft een natuurlijke interesse voor gezichten, herkent de stem en geur van mama
![Page 24: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/24.jpg)
Filmpjes• http://www.youtube.com/watch?v=erSoiMwhutg
Filmpje aapje
http://www.youtube.com/watch?v=s4rT5i7CPzMBaby zwemreflex
http://www.youtube.com/watch?v=bal9fYVGv74&feature=relatedBaby loopreflex
http://www.youtube.com/watch?v=nS11Yw4ZEck&feature=related
Baby zuigreflex
http://www.youtube.com/watch?v=h9m1ghkTVPU&feature=relatedGrijpreflex
![Page 25: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/25.jpg)
3 – 6 maanden• Aan einde van 3e maand: hersenen zijn behoorlijk
ontwikkeld• De baby beseft dat het een eigen lichaam heeft
bewegen van armpjes en beentjes, aanraken en vastpakken van lichaamsdelen en voorwerpen
• Bewust van directe omgeving, de baby kan zijn aandacht ergens op richten en maakt geluidjes (communicatie)
• Baby herkent zijn eigen spiegelbeeld• Baby gaat gezichten van anderen herkennen• Baby krijgt tandjes: bijten• Overgang van melk naar vaste voeding
![Page 26: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/26.jpg)
Filmpje • http://www.youtube.com/watch?v=4o6qUWJy3R8Baby spiegel
http://www.youtube.com/watch?v=wzfkC2TjdeQ&feature=relatedBaby spiegel
http://www.youtube.com/watch?v=xfxP7SLxEFQBaby tandjes
http://www.youtube.com/watch?v=P-fJgZCdK48&feature=relatedBaby bijt in speelgoed
![Page 27: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/27.jpg)
6 – 9 maanden • De baby wordt lichamelijk sterker• De baby kan zich omrollen en leert kruipen. De baby blijft dingen
vastpakken• De wereld van de baby wordt groter omdat het zich kan
voortbewegen• Het kind kan voor een langere tijd dingen onthouden. Een baby kan
bijvoorbeeld bij ‘kiekeboe’ onthouden dat er een gezicht achter de handen zit of kan onthouden dat er een voorwerp onder een doek ligt als je het daar onder stopt en daarna weghaalt
• De baby herkent woorden en zinnen, maar kan zelf nog geen woorden uitspreken
• De baby vindt het interessant als je hem/haar nadoet• Rond 8e/9e maand: eenkennigheid (angst ten opzicht van
‘vreemden’)
![Page 28: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/28.jpg)
9 – 12 maanden• Baby gaat exploreren: de wereld ontdekken• Vastpakken van voorwerpen (die bewegen)• Baby herkent ouders goed• Baby herkent veel woorden en zinnen• Baby zegt eerste woordjes (‘papa’ en ‘mama’)• Ontwikkeling geheugen gaat verder: alles wat de baby
ontdekt, slaat hij op• Ouders geven het kindje een vertrouwd gevoel. Als de
ouders weggaan, krijgt de baby een onvertrouwd gevoel wat baby niet ziet, bestaat niet
![Page 29: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/29.jpg)
12 – 18 maandenDeze fase wordt ook wel ‘dreumes’ genoemd (1 – 2 jaar)
• Eerste stapjes en leren lopen• Rennen, springen en klimmen• Evenwichtsgevoel, spieren worden sterker• Exploratiedrang• Baby leert meer woordjes• Baby ontdekt dat dingen met woorden aangeduid kunnen worden en
dat woorden een bepaalde betekenis hebben• Baby krijgt melkkiezen• Aan het eind van deze fase: baby wordt koppig en wil zelfstandig
dingen doen
![Page 30: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/30.jpg)
Filmpje
• http://www.youtube.com/watch?v=hXl5ejuC7nw
• Eerste stapjes baby
![Page 31: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/31.jpg)
Hechting• Hechting is het verlangen, de behoefte van een
mens, een jong kind in dit geval om de nabijheid te zoeken van een of meerdere specifieke personen (Opvoedadvies)
• Basisvertrouwen
• http://www.youtube.com/watch?v=u_7cwh-MkYk&feature=related
• Babymassage
![Page 32: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/32.jpg)
![Page 33: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/33.jpg)
![Page 34: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/34.jpg)
![Page 35: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/35.jpg)
![Page 36: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/36.jpg)
Stimuleren van ontwikkeling• Veel aanraken en knuffelen• Veel laten slapen• Goede gezonde voeding en verzorging• Praten voor taalontwikkeling• Veel positieve woorden / complimenten /
lichaamstaal• Veel ondernemen met het kind: de baby wil de
wereld ontdekken• Activiteiten die de zintuigen prikkelen• Aandacht besteden aan de hechting
![Page 37: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/37.jpg)
Thema 4: Peuter
![Page 38: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/38.jpg)
Lichamelijke ontwikkeling
• Groeitempo en eetlust nemen af• Breedtegroei• Ontwikkeling grove motoriek• Peuter wordt zindelijk
1.5 – 4 jaar
![Page 39: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/39.jpg)
Cognitieve ontwikkeling
• Concreet denken• Magisch denken• Fantasiedenken• Exploratiedrang• Imitatiespel en fantasiespel• Taalontwikkeling verloopt snel (uitbreiding
woordenschat, zelf woorden verzinnen en maken van zinnen)
• Waarom-vragen
![Page 40: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/40.jpg)
Sociaal-affectieve ontwikkeling
• Ontstaan ik-besef• Egocentrisme• Koppigheidsfase• Parallel spel• Veel fantasie & angst• Begin vriendschappen• Hechting compleet bij ongeveer 2 jaar
![Page 41: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/41.jpg)
Seksuele ontwikkeling
• Verschil jongens en meisjes wordt duidelijk
• Onderzoeken van verschillen door aanraken eigen lichaam en andere lichamen doktertje spelen
• Vadertje/moedertje spelen• ‘Waar komen baby’tjes vandaan?’
![Page 42: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/42.jpg)
Morele ontwikkeling
• Begin gewetensontwikkeling; kind weet wat goed of fout is, maar nog niet de reden waarom (geen inzicht in oorzaak-gevolg) iets mag niet, omdat het van mama/papa niet mag
![Page 43: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/43.jpg)
Stimuleren van ontwikkeling• Fantasiespel• Dagelijkse dingen laten ontdekken en laten
meehelpen: boodschappen doen, schoonmaken, etc.
• Veel praten en voorlezen: taalontwikkeling• Keuzes laten maken• Grove motoriek stimuleren, deels ook de fijne
motoriek• Begeleiden bij samenspelen en regels• Zindelijk laten worden• Werken aan een sterke ‘ik’: zelfvertrouwen
![Page 44: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/44.jpg)
Koppigheidsfase
• http://nl.youtube.com/watch?v=poTDLvI1KZI&feature=relatedPeuter zingt
• http://nl.youtube.com/watch?v=N83fSAS6bBkKoppige peuter
• http://nl.youtube.com/watch?v=o6R3K0rM0bk&feature=relatedNee-fase
• http://nl.youtube.com/watch?v=9lzCrrTvj3o&feature=related3-jarig rappertje
![Page 45: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/45.jpg)
Thema 5: Kleuter
![Page 46: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/46.jpg)
Lichamelijke ontwikkeling
• Lengtegroei en spiergroei• Fijne motoriek• Handvoorkeur ontstaat• Gebit wisselt
4 – 6 jaar
![Page 47: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/47.jpg)
Cognitieve ontwikkeling
• Concreet denken• Fantasiedenken• Zinnen maken• Concentratievermogen• Voorbereiding op de basisschool: tellen,
eigen naam schrijven, uitbreiden van woordenschat
![Page 48: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/48.jpg)
![Page 49: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/49.jpg)
![Page 50: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/50.jpg)
![Page 51: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/51.jpg)
![Page 52: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/52.jpg)
![Page 53: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/53.jpg)
![Page 54: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/54.jpg)
![Page 55: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/55.jpg)
![Page 56: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/56.jpg)
Sociaal-affectieve ontwikkeling• Fantasiespel• Samenspelen• Schoolrijpheid• Identificatie• Imitatiespel• Zelfbeeld (zo ben ik, dit kan ik, dit kan ik niet)
gebaseerd op wat anderen zeggen• Resultaatgericht• Vermogen tot zelfzorg neemt toe: eten,
aankleden en wassen
![Page 57: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/57.jpg)
Seksuele ontwikkeling
• Kleuter weet of hij/zij een jongen/meisje is en weet dat ook van anderen
• Sekserollen worden duidelijk• Identificatie met ouder van eigen geslacht• Interesse in geslachtsdelen; ontdekken
meer stiekem dan bij peuters• Schaamtegevoel bij naakt zijn
![Page 58: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/58.jpg)
Morele ontwikkeling
• “Ik moet doen wat er wordt gezegd”• Besef goed/fout• Schuldgevoel: “Ik ben stout geweest”• Kleuter is impulsief en gaat regelmatig de
fout in achteraf weet de kleuter dat hij fout is geweest
![Page 59: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/59.jpg)
![Page 60: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/60.jpg)
Stimuleren van ontwikkeling• Vergroten van concentratievermogen als voorbereiding
op groep 3• Stimuleren van samenspelen• Stimuleren van fijne motoriek als voorbereiding op het
schrijven• Rolmodel zijn: kleuter identificeert zich met jou als
begeleider, kleuter kan jouw gedrag imiteren• Aandacht besteden aan fantasiespel / imitatiespel• Aandacht besteden aan wat goed en fout is en waarom
dit goed of fout is• Aandacht besteden aan de nieuwsgierigheid naar het
menselijk lichaam
![Page 61: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/61.jpg)
NOVAwww.uitzendinggemist.nlNova13-10-2007 (pagina 10)Aflevering: Nieuwe aanpak voor kleutersmet ernstige gedragsproblemen
• Wat is het doel van deze aanpak?• Is deze aanpak effectief: wordt het doel bereikt?
![Page 62: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/62.jpg)
Thema 5: Jonge basisschoolkind
![Page 63: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/63.jpg)
Lichamelijke ontwikkeling
• Kinderen krijgen meer ‘volwassen’ lichaamshouding
• Oog-hand coördinatie• Bewegingsdrang• Versnelde lengtegroei• Verfijning van grove en fijne motoriek
6 – 9 jaar
![Page 64: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/64.jpg)
![Page 65: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/65.jpg)
Denken
• Makkelijkste route naar station Zutphen• Snelste manier om met de trein naar
Amsterdam te gaan• Hoe ziet de hemel eruit?• Wat is de ideale partner?• Wat is de mooiste
vakantie?
![Page 66: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/66.jpg)
Cognitieve ontwikkeling• Concreet denken• Toename geheugen• Begin abstract denken• Van fantasiedenken naar realiteitsdenken• Leergierig• Ingewikkelde zinnen kunnen maken• Kent taalregels• Constructiespel• Leren schrijven en lezen: kennisontwikkeling
![Page 67: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/67.jpg)
Sociaal-affectieve ontwikkeling
• Gerichtere vriendschappen• Gericht op vriendjes eigen sekse• Rolverdeling in de groep• Prestatiegericht• Houdt emoties verborgen• Ongehoorzaamheid
![Page 68: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/68.jpg)
Seksuele ontwikkeling
• Seksueel getinte spelletjes en grapjes• Rollenspellen• Op latere leeftijd in deze fase weinig
interesse in seksualiteit (8-9 jaar)
![Page 69: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/69.jpg)
Morele ontwikkeling• “Voor wat hoort wat”• Kind kan van tevoren bedenken of een
handeling goed of fout is, kinderen kunnen worden aangesproken op eigen keuzes en rekening met anderen houden
• Zwart-wit kijk op situaties regels letterlijk nemen
• Letten op rechtvaardigheid (vergelijken met een ander)
• Jaloezie en ruzies: “Dat is niet eerlijk!”
![Page 70: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/70.jpg)
Stimuleren van ontwikkeling• Zelfstandigheid• Sociale vaardigheden: vriendschappen
onderhouden• Inspelen op leergierigheid: veel laten leren en
ontdekken• Schrijven, lezen, rekenen• Veel laten bewegen• Consequent met regels omgaan:
aanleren van normen• Ontwikkelen fijne motoriek
![Page 71: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/71.jpg)
![Page 72: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/72.jpg)
![Page 73: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/73.jpg)
![Page 74: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/74.jpg)
![Page 75: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/75.jpg)
Thema 5: Oude basisschoolkind
![Page 76: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/76.jpg)
Lichamelijke ontwikkeling
• Harmonieuze lichaamsverhouding• Verschillen jongens/meisjes lichamelijk
groter (prepuberteit)• Fijne en grove motoriek
uitstekend
9 – 12 jaar
![Page 77: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/77.jpg)
Cognitieve ontwikkeling
• Ontwikkeling van concreet denken naar abstract denken voltooid
• Leergierig• Prestatiegericht• Reflectie op handelen van zichzelf en
anderen is mogelijk (begin kritische houding)
• Taalontwikkeling is beter bij kinderen die veel lezen
![Page 78: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/78.jpg)
Sociaal-affectieve ontwikkeling
• Aan eind van de fase meer gericht op andere sekse
• Peergroup belangrijk• Conformisme• Ontwikkeling waarden
en normen• Pesten komt veel voor• Vriendschappen
![Page 79: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/79.jpg)
Seksuele ontwikkeling
• Latentiefase seksualiteit (seksueel niet of weinig actief)
• Aan het eind van de fase begint interesse in seksualiteit te komen
![Page 80: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/80.jpg)
Morele ontwikkeling
• “Ik moet luisteren naar wat mijn omgeving zegt”
• Kinderen krijgen meer oog voor de groep en willen aan verwachtingen voldoen
• Beginnend verantwoordelijkheidsbesef naar anderen (bijv. kinderpostzegels verkopen, acties voor de natuur)
![Page 81: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/81.jpg)
Pesten
• www.sjn.nl/pesten• http://www.pestweb.nl/aps/pestweb
![Page 82: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/82.jpg)
Stimuleren van ontwikkeling
• Abstract denken• Reflectie• Zelfstandigheid verder vergroten• Veel laten lezen / taalstimulering• Begeleiden bij vriendschappen• Begeleiden bij druk van peergroup
zelfvertrouwen, zodat conformisme niet schadelijk wordt voor het kind
![Page 83: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/83.jpg)
Thema 6: Puber
![Page 84: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/84.jpg)
Lichamelijke ontwikkeling
• Groeispurt• Ingang puberteit met allerlei lichamelijke
veranderingen• Meisjes vroegrijp, jongens laatrijp• Vaak negatieve lichaamsbeleving
12 – 16 jaar
![Page 85: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/85.jpg)
Lichaamsbeleving• Meer dan 33% van de meisjes en ongeveer
20 % van de jongens overweegt een plastisch chirurgische ingreep
• 8 op de 10 jongeren zijn ontevreden over hun uiterlijk (meisjes: gewicht, buik, benen; jongens: huid en borstkas)
• Meer dan 33% voelt zich ongemakkelijk als zij geen tijd aan hun uiterlijk kunnen besteden
• 75 % van de ontevreden jongeren doet aan de lijn• 10% van de jongeren doet vaak/altijd aan de lijn• Meisjes geven aan dat zij zich vaak onzeker en dik
voelen door het ideaalbeeld dat de media creëert.
![Page 86: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/86.jpg)
Cognitieve ontwikkeling
• Lange termijngeheugen neemt toe• Betere opname voor kennis• Weinig interesse voor leren• Eigen denkwereld centraal• Abstract en systematisch denken
![Page 87: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/87.jpg)
Sociaal-affectieve ontwikkeling
• Afzetten tegen volwassenen• Zoeken eigen identiteit via idolen en peergroup• Vergroten zelfstandigheid en
verantwoordelijkheid• Onzekerheid• Conformisme• Erbij willen horen• Sterke vriendschappen
![Page 88: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/88.jpg)
Beïnvloedbaarheid
Dood na imiteren Jackass-stunt
![Page 89: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/89.jpg)
Beïnvloedbaarheid
Alcoholklinieken geopend voor jongeren:comazuipen en alcoholvergiftiging
![Page 90: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/90.jpg)
BeïnvloedbaarheidSubculturen: kleding, muziek, gedrag
• Emo: snijden, suïcidaal gedrag• Hooligans: vernielingen, vechtpartijen• Rechts-extremistische skinheads:
discriminerend gedrag, geweld• Gabber-/clubscene: harddrugs• Straight Edge: geen drank/drugs/
ONS, vaak vegetarisch of veganistisch eten (hardliner: geweld)
![Page 91: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/91.jpg)
Seksuele ontwikkeling
• Grote interesse in seksualiteit• Experimenteren met relaties en
seksualiteit (hetero-, bi- en/of homoseksueel)
![Page 92: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/92.jpg)
Morele ontwikkeling
• “Wat zeggen mijn vrienden ervan?”
• Idolen en peergroup bieden waarden en normen aan
• Pubers zetten zich af tegen regels, gaan op zoek naar hun eigen regels
![Page 93: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/93.jpg)
• http://zembla.vara.nl/Voorpagina.1975.0.html?&tx_ttnews%5Btt_news%5D=3484&tx_ttnews%5BbackPid%5D=1974&cHash=8cabe08faa
![Page 94: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/94.jpg)
Stimuleren van ontwikkeling• Regels consequent• Zelfstandigheid vergroten• Meer verantwoordelijkheid geven, maar niet
geheel loslaten• Blijven praten en begeleiding geven• Niet teveel bovenop de huid zitten: dit stimuleert
afzetten• Houd alcohol- & drugsgebruik, vriendschappen
en seksualiteit goed in de gaten
![Page 95: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/95.jpg)
Thema 7: Adolescent
![Page 96: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/96.jpg)
Adolescentie
Overgang tussen jeugd en volledige volwassenheid. Een persoon is lichamelijk,maar niet emotioneel volgroeid.
![Page 97: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/97.jpg)
Lichamelijke ontwikkeling
• Lichamelijke ontwikkeling voltooid
• Meer realistische lichaamsbeleving
• Biologische klok verandert
16 – 21 jaar
![Page 98: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/98.jpg)
Cognitieve ontwikkeling
• Toename lange termijngeheugen• Voltooiing abstract en kritisch denken
![Page 99: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/99.jpg)
Sociaal-affectieve ontwikkeling
• Losmaking van thuissituatie• Intiemere contacten• Experimenteren en identificeren
![Page 100: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/100.jpg)
Seksuele ontwikkeling
• Seksuele volwassenheid• Meer vaste relaties
![Page 101: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/101.jpg)
Morele ontwikkeling
• “Regels en wetten zijn nodig voor het functioneren van de maatschappij”
• Individuen worden als ondergeschikt aan samenleving gezien
• Invloed idolen en peergroup minder
![Page 102: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/102.jpg)
Stimuleren van ontwikkeling
• Stimuleren voor opleiding en/of werk• Verantwoordelijkheid laten nemen• Zelfstandigheid blijven stimuleren
(financiën, papierwerk, werk zoeken, kiezen opleiding)
![Page 103: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/103.jpg)
Thema 8: Volwassenen
![Page 104: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/104.jpg)
Wat is volwassen?3 Invalshoeken volwassenheid:
• Lichamelijk volwassen: lichamelijk volgroeid• Maatschappelijk volwassen: mee kunnen
doen in het maatschappelijk leven door bijv. te stemmen, trouwen of een zaak beginnen
• Geestelijk of psychisch volwassen: zelfstandig zijn, verantwoordelijkheid kunnen nemen
![Page 105: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/105.jpg)
Kenmerken volwassenheid• Zelfstandig zijn• Verantwoordelijkheid kunnen dragen• Handelen volgens eigen waarden en
normen• Cultureel en maatschappelijk betrokken
zijn• Duurzame relaties aan kunnen gaan en
onderhouden• Inhoud aan eigen leven kunnen geven
![Page 106: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/106.jpg)
Jong volwassene 21 – 40 jaar• Lichamelijke ontwikkeling: krachtig en
energiek, begin lichamelijk verval, gewichtstoename
• Cognitieve ontwikkeling: intellectuele topprestaties, interesse in nieuwe kennis en vaardigheden
• Sociaal-affectieve ontwikkeling: aangaan vaste relatie, ouderschap, vaste werkkring, mogelijk last van burn-out
![Page 107: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/107.jpg)
Begeleiden
• Werk• Gezinsleven• Relatievorming• Maatschappelijk betrokken zijn• Verantwoordelijkheid als volwassene
nemen• Begeleiden bij combinatie zorg/werk, om
burn-out te voorkomen
![Page 108: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/108.jpg)
Middelbare leeftijd 40 – 55 jaar
• Lichamelijke ontwikkeling: lichamelijke achteruitgang, eerste gezondheidsproblemen, vrouw: menopauze (overgang), man: penopauze (mannelijke overgang)
• Cognitieve ontwikkeling: intellectuele topprestaties, aan eind van deze fase begint het geheugen achteruit te gaan
• Sociaal-affectieve ontwikkeling: eerste levensevaluatie kans op midlife-crisis
![Page 109: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/109.jpg)
Begeleiden
• Begeleiding bij overgang• Begeleiden bij eventuele midlife-crisis of
het voorkomen daarvan• Hersens actief houden om
geheugenverlies tegen te gaan • Stimuleren van bewegen om lichamelijke
achteruitgang tegen te gaan
![Page 110: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/110.jpg)
Vroege ouderdom 55 – 65 jaar• Lichamelijke ontwikkeling: verdere
lichamelijke aftakeling, reactiesnelheid en kracht nemen af, gezichtsvermogen neemt af, artrose (slijtage gewrichten)
• Cognitieve ontwikkeling: geheugen neemt af
• Sociaal-affectieve ontwikkeling: lege-nest syndroom, 2e levensevaluatie, pensionering, komst kleinkinderen
![Page 111: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/111.jpg)
Begeleiden
• Lege-nest syndroom• Hersens blijven trainen• Beweging en goede voeding blijven
stimuleren• Stimuleren van netwerk• Vrijetijdsbesteding• Voorbereiding op pensioen
![Page 112: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/112.jpg)
Wat is oud?• Oud relatief begrip: je bent zo oud als je je voelt
• Vergrijzing: stijging in een samenleving van het aantal ouderen (65+)
• Dubbele vergrijzing: stijging in een samenleving van het aantal ouderen boven de 80 jaar
• Ontgroening: daling in een samenleving van het aantal jongeren onder de 19 jaar
Als er sprake is van vergrijzing hoeft er geen sprake te zijn van ontgroening
![Page 113: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/113.jpg)
Ouderdom 65 jaar en ouder• Lichamelijke ontwikkeling: verdere lichamelijke
aftakeling (immobiliteit), gehoor en gezichtsvermogen nemen af, zelfstandig dingen doen wordt steeds moeilijker
• Cognitieve ontwikkeling: algeheel minder functioneren van hersenfuncties (snelheid denken, geheugen, waarnemen), nieuwe dingen leren moeilijker, kans op dementie
• Sociaal-affectieve ontwikkeling: sociale netwerk wordt kleiner, actief blijven belangrijk om achteruitgang te vertragen, nieuwe rollen nodig om oude rollen te vervangen (van moeder naar oma, van werknemer naar vrijwilliger), zelfstandigheid vermindert (kan gepaard gaan met boosheid)
![Page 114: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/114.jpg)
Begeleiden• Begeleiden bij beperkt functioneren (lichamelijk
en/of geestelijk)• Actief leven blijven stimuleren: lichamelijk en
geestelijk zo lang mogelijk bezig blijven • Netwerk stimuleren: isolatie van oudere
voorkomen• Begeleiden bij eventuele overgang van
zelfstandig wonen naar een verzorgingshuis/verpleeghuis
• Begeleiden bij partnerverlies
![Page 115: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/115.jpg)
Seksuele ontwikkeling
• Door gezinsuitbreiding kan seksuele relatie onder druk komen, ervaring seksualiteit vaak binnen vaste relaties
• Bij ouderen: nog steeds behoefte aan seksualiteit, liefde en intimiteit, ‘de daad’ wordt bij sommige mensen als minder belangrijk ervaren
![Page 116: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/116.jpg)
Morele ontwikkeling
• Veel volwassen blijven op lager niveau functioneren
• Sommige volwassenen hebben een grotere morele groei
![Page 117: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/117.jpg)
![Page 118: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/118.jpg)
Volgende lessen
• Proeftoets week 48• Vragenuurtje week 49• Toets week 50
![Page 119: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/119.jpg)
![Page 120: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/120.jpg)
Seksuele ontwikkeling• http://nl.wikipedia.org/wiki/Seksuele_ontwikkelin
g• http://www.nvsh.nl/informatie/index.htm• http://www.peuterplace.nl/peuter/seksuele_voorli
chting.htm• http://www.begrensdeliefde.nl/achtergrondinform
atie/seksualiteit/seksuele_ontwikkeling• http://www.pestweb.nl/NR/rdonlyres/DBC00CAC
-FA9F-44D7-BA6F-0D43CFB86D92/0/Seksueleontwikkelingvankinderenindebasisschoolleeftijd.doc
![Page 121: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/121.jpg)
![Page 122: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/122.jpg)
Cognitieve ontwikkeling
• http://mens-en-samenleving.infonu.nl/pedagogiek/16368-cognitieve-ontwikkeling-van-kinderen.html
![Page 123: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/123.jpg)
Morele ontwikkeling• http://www.groei.org/prod/dataweb/generate.asp
?i=2059&t=y&l=y&s=print_artikel.xsl• http://www.apologetique.org/nl/artikelen/mens/ps
ychologie/JGDK_moreel_denken_Kohlberg.htm• http://mens-en-
samenleving.infonu.nl/pedagogiek/16363-morele-ontwikkeling-van-het-kind.html
• http://www.kiddo.net/100794• http://www.opvoedadvies.nl/moreleontwikkeling.
htm
![Page 124: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/124.jpg)
![Page 125: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/125.jpg)
Ontwikkelingstaken
• www.nji.nl
![Page 126: Ontwikkelingspsychologiefiles.zorgvuldig.webnode.nl/200000127-3688137822/O... · • Lesweken: week 36 t/m week 50, uitgezonderd week 42 (herfstvakantie) en week 45 (projectweek)](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050101/5f40562b245d474ffd2cda6d/html5/thumbnails/126.jpg)