![Page 1: Onderzoekend en Ontwerpend Leren in het Basisonderwijs Orion lezing 1 december 2011 Ed van den Berg Hogeschool van Amsterdam Vrije Universiteit](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062513/5551a0ee4979591f3c8b6d07/html5/thumbnails/1.jpg)
Onderzoekend en Ontwerpend Leren in het Basisonderwijs
Orion lezing 1 december 2011Ed van den Berg
Hogeschool van AmsterdamVrije Universiteit
![Page 2: Onderzoekend en Ontwerpend Leren in het Basisonderwijs Orion lezing 1 december 2011 Ed van den Berg Hogeschool van Amsterdam Vrije Universiteit](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062513/5551a0ee4979591f3c8b6d07/html5/thumbnails/2.jpg)
Kleintje wetenschap
![Page 3: Onderzoekend en Ontwerpend Leren in het Basisonderwijs Orion lezing 1 december 2011 Ed van den Berg Hogeschool van Amsterdam Vrije Universiteit](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062513/5551a0ee4979591f3c8b6d07/html5/thumbnails/3.jpg)
Raadsel: rechthoekig gaatje, rond beeld op vloer
![Page 4: Onderzoekend en Ontwerpend Leren in het Basisonderwijs Orion lezing 1 december 2011 Ed van den Berg Hogeschool van Amsterdam Vrije Universiteit](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062513/5551a0ee4979591f3c8b6d07/html5/thumbnails/4.jpg)
Zonnebeelden
Schaduw van vergiet bij speciale gebeurtenis
Schaduw/licht onder bomen
![Page 5: Onderzoekend en Ontwerpend Leren in het Basisonderwijs Orion lezing 1 december 2011 Ed van den Berg Hogeschool van Amsterdam Vrije Universiteit](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062513/5551a0ee4979591f3c8b6d07/html5/thumbnails/5.jpg)
Heen-en-weer denken
• Begrippen: licht, schaduw, vorm, lichtstralen, beeld of afbeelding
• Verschijnselen: vierkant gaatje, ronde lichtvlek, eclips
• Zonder begrip valt ons niets op, zonder begrippen zien we niets!
![Page 6: Onderzoekend en Ontwerpend Leren in het Basisonderwijs Orion lezing 1 december 2011 Ed van den Berg Hogeschool van Amsterdam Vrije Universiteit](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062513/5551a0ee4979591f3c8b6d07/html5/thumbnails/6.jpg)
Wereld van IdeeënMinds-on
Wereld van DingenHands-on
TheorieënModellenBegrippenRelaties
ObjectenVerschijnselen
WaarnemingenExperimentenMetingenProducten (T)
Wereld van WetenschappersRondspelen van theorieën, resultaten, interpretaties,Consensus?....”community of practice”
Genereren en Valideren van Kennis
![Page 7: Onderzoekend en Ontwerpend Leren in het Basisonderwijs Orion lezing 1 december 2011 Ed van den Berg Hogeschool van Amsterdam Vrije Universiteit](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062513/5551a0ee4979591f3c8b6d07/html5/thumbnails/7.jpg)
W&T is heen-en-weer denken tussen de Wereld van Ideeën en de
Wereld van Dingen
Manipuleren van objectenHands-on
Manipuleren van begrippenMinds-on
![Page 8: Onderzoekend en Ontwerpend Leren in het Basisonderwijs Orion lezing 1 december 2011 Ed van den Berg Hogeschool van Amsterdam Vrije Universiteit](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062513/5551a0ee4979591f3c8b6d07/html5/thumbnails/8.jpg)
Manipuleren van begrippen, kunnen ze dat?
• Rosa: als je het zaadje in de pot hebt gedaan en dan wat water en dan gaat het groeien. Een ander: dan kunnen de wortels drinken. Juf: maar het zaadje heeft geen wortels toch? Die komen er. En dan Jesse: het is hetzelfde als met de mens. Eten van een mens is water voor een bloem. Als ik eet dan groei ik. Als de bloem drinkt, dan groeit ‘ie. Een ander: maar waar is de mond? Jesse: de wortels drinken voor de plant.
![Page 9: Onderzoekend en Ontwerpend Leren in het Basisonderwijs Orion lezing 1 december 2011 Ed van den Berg Hogeschool van Amsterdam Vrije Universiteit](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062513/5551a0ee4979591f3c8b6d07/html5/thumbnails/9.jpg)
Een ander voorbeeld: spiegels
• Kinderen uit groep 1 en 2 zijn al een paar lessen bezig met spiegels en reflecties. Ineens wijst Sven (leeftijd 5 jaar) naar het plafond. Golven op het plafond! Wat is dat? Hij geeft zelf correct de oorzaak aan: De zon schijnt op het water en naar het plafond. Deze kleuter kan de ideeën van spiegelen, zon, water en plafond al op een zinvolle manier bij elkaar brengen!
![Page 10: Onderzoekend en Ontwerpend Leren in het Basisonderwijs Orion lezing 1 december 2011 Ed van den Berg Hogeschool van Amsterdam Vrije Universiteit](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062513/5551a0ee4979591f3c8b6d07/html5/thumbnails/10.jpg)
Onderzoekend en Ontwerpend Leren (OOL) in 7 stappen
1. Confrontatie met verschijnsel of probleem2. Verkennen, “aanrommelfase”3. Onderzoeksvragen, opzetten experiment,
verwachtingen/voorspellingen4. Uitvoeren5. Concluderen6. Presenteren, communiceren7. Verdiepen, verbreden
![Page 11: Onderzoekend en Ontwerpend Leren in het Basisonderwijs Orion lezing 1 december 2011 Ed van den Berg Hogeschool van Amsterdam Vrije Universiteit](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062513/5551a0ee4979591f3c8b6d07/html5/thumbnails/11.jpg)
OOL in 5 stappen (de Vaan/Marell)1. Er komt iets binnen (introductie)2. Vrije exploratie (aanrommelfase)3. Vraag het de natuur zelf maar
(onderzoeksvragen, opzet experiment, uitvoering, conclusie)
4. Vertel het elkaar (rapportage)5. Verbreding of verdieping
![Page 12: Onderzoekend en Ontwerpend Leren in het Basisonderwijs Orion lezing 1 december 2011 Ed van den Berg Hogeschool van Amsterdam Vrije Universiteit](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062513/5551a0ee4979591f3c8b6d07/html5/thumbnails/12.jpg)
Tuin of Terrarium en Vragen Stellen
![Page 13: Onderzoekend en Ontwerpend Leren in het Basisonderwijs Orion lezing 1 december 2011 Ed van den Berg Hogeschool van Amsterdam Vrije Universiteit](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062513/5551a0ee4979591f3c8b6d07/html5/thumbnails/13.jpg)
Verkennen en vragen stellen
Peter Bom in NVOX over wat leeft er in de grond?• Vragen van kinderen• Vragen classificeren– Vraag voor de klas– Vraag voor de juf/meester– Vraag om te onderzoeken– Vraag voor de expert– Vraag voor God/voor de toekomst
![Page 14: Onderzoekend en Ontwerpend Leren in het Basisonderwijs Orion lezing 1 december 2011 Ed van den Berg Hogeschool van Amsterdam Vrije Universiteit](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062513/5551a0ee4979591f3c8b6d07/html5/thumbnails/14.jpg)
Experimenten uitvoeren in de tuin
![Page 15: Onderzoekend en Ontwerpend Leren in het Basisonderwijs Orion lezing 1 december 2011 Ed van den Berg Hogeschool van Amsterdam Vrije Universiteit](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062513/5551a0ee4979591f3c8b6d07/html5/thumbnails/15.jpg)
Zien in het Donker?
![Page 16: Onderzoekend en Ontwerpend Leren in het Basisonderwijs Orion lezing 1 december 2011 Ed van den Berg Hogeschool van Amsterdam Vrije Universiteit](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062513/5551a0ee4979591f3c8b6d07/html5/thumbnails/16.jpg)
Licht verkennen
• Hoe ver komt het licht van een kaars?• Maakt het verschil of de zaal donker is?• Gaat het licht van de kaars overal heen?• Wat is het bewijsmateriaal voor onze
antwoorden?• Wat is zien?
![Page 17: Onderzoekend en Ontwerpend Leren in het Basisonderwijs Orion lezing 1 december 2011 Ed van den Berg Hogeschool van Amsterdam Vrije Universiteit](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062513/5551a0ee4979591f3c8b6d07/html5/thumbnails/17.jpg)
Experimenteren: concept cartoons
Bedenk een experiment!
![Page 18: Onderzoekend en Ontwerpend Leren in het Basisonderwijs Orion lezing 1 december 2011 Ed van den Berg Hogeschool van Amsterdam Vrije Universiteit](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062513/5551a0ee4979591f3c8b6d07/html5/thumbnails/18.jpg)
Taal en W&T: Logboek
• Ik denk dat ….. zal gebeuren want ….. (voorspelling)
Mijn experiment:• Wat ik ga vergelijken …………. • Wat ik ga meten ………..• Wat ik hetzelfde houdt om een eerlijk te vergelijken
………….
![Page 19: Onderzoekend en Ontwerpend Leren in het Basisonderwijs Orion lezing 1 december 2011 Ed van den Berg Hogeschool van Amsterdam Vrije Universiteit](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062513/5551a0ee4979591f3c8b6d07/html5/thumbnails/19.jpg)
Taal en W&T: Logboek
• Ik denk dat ….. zal gebeuren want ….. (voorspelling)
Mijn experiment:• Wat ik ga vergelijken ………. Verschillende verpakking• Wat ik ga meten ……….. Tijd nodig voor smelten• Wat ik hetzelfde houdt om een eerlijk te vergelijken
…………. Massa/vorm klontjes
![Page 20: Onderzoekend en Ontwerpend Leren in het Basisonderwijs Orion lezing 1 december 2011 Ed van den Berg Hogeschool van Amsterdam Vrije Universiteit](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062513/5551a0ee4979591f3c8b6d07/html5/thumbnails/20.jpg)
Taal en W&T: Redeneren en Niveaus
Kinderen:1. kunnen of willen geen discussie2. kiezen een mening. 3. geven een argument.4. geven verdere argumenten voor hun keuze.5. reageren op argumenten van anderen.6. houden de discussie op verschillende manieren aan
de gang.7. evalueren het bewijsmateriaal en komen tot een
oordeel.
![Page 21: Onderzoekend en Ontwerpend Leren in het Basisonderwijs Orion lezing 1 december 2011 Ed van den Berg Hogeschool van Amsterdam Vrije Universiteit](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062513/5551a0ee4979591f3c8b6d07/html5/thumbnails/21.jpg)
Nog meer redeneren
• Gebruik van: als … dan, omdat, doordat, want • Gebruik van ervaring in redeneren• Gebruik van begrippen als warmte en warmte
overdracht
![Page 22: Onderzoekend en Ontwerpend Leren in het Basisonderwijs Orion lezing 1 december 2011 Ed van den Berg Hogeschool van Amsterdam Vrije Universiteit](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062513/5551a0ee4979591f3c8b6d07/html5/thumbnails/22.jpg)
Achtergrond voor onszelf
Warmteoverdracht• Geleiding: warmte wordt van molecuul tot
molecuul doorgegeven– Stoppen: isolator (textiel, piepschuim)
• Stroming: warme stof verplaatst zich– Stoppen: stroming verhinderen
• Straling: zon, gloeiend hout– Stoppen: spiegelend materiaal, bv in thermoskan
![Page 23: Onderzoekend en Ontwerpend Leren in het Basisonderwijs Orion lezing 1 december 2011 Ed van den Berg Hogeschool van Amsterdam Vrije Universiteit](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062513/5551a0ee4979591f3c8b6d07/html5/thumbnails/23.jpg)
Kleintje Wetenschap
![Page 24: Onderzoekend en Ontwerpend Leren in het Basisonderwijs Orion lezing 1 december 2011 Ed van den Berg Hogeschool van Amsterdam Vrije Universiteit](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062513/5551a0ee4979591f3c8b6d07/html5/thumbnails/24.jpg)
Geld verbranden
• Papier in mengsel van 50% water en 50% alkohol (hoeft niet precies)
• Wat zout toevoegen voor oranje kleur• Aansteken!
![Page 25: Onderzoekend en Ontwerpend Leren in het Basisonderwijs Orion lezing 1 december 2011 Ed van den Berg Hogeschool van Amsterdam Vrije Universiteit](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062513/5551a0ee4979591f3c8b6d07/html5/thumbnails/25.jpg)
Aandachtspunten: Logboek
• Kinderen eigen ideeën en redeneren laten documenteren met figuren en taal in logboek
![Page 26: Onderzoekend en Ontwerpend Leren in het Basisonderwijs Orion lezing 1 december 2011 Ed van den Berg Hogeschool van Amsterdam Vrije Universiteit](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062513/5551a0ee4979591f3c8b6d07/html5/thumbnails/26.jpg)
Start van logboek
• Mijn vraag………………………(vraag)• Vandaag willen we uitvinden…… (probleem)• Ik denk dat ….. zal gebeuren want ….. • (voorspelling)• Ik zag dat ……………(observatie)• Vandaag leerde ik …………… (conclusie)• Ik vraag me af ………… (volgende stap)
![Page 27: Onderzoekend en Ontwerpend Leren in het Basisonderwijs Orion lezing 1 december 2011 Ed van den Berg Hogeschool van Amsterdam Vrije Universiteit](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062513/5551a0ee4979591f3c8b6d07/html5/thumbnails/27.jpg)
Kern van logboek: Claims and Evidence
• Patroon: verwachting-bewijsmateriaal-conclusie:– Ik denk of verwacht dat…..– Ik zie dat…..– Ik concludeer dat ……
![Page 28: Onderzoekend en Ontwerpend Leren in het Basisonderwijs Orion lezing 1 december 2011 Ed van den Berg Hogeschool van Amsterdam Vrije Universiteit](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062513/5551a0ee4979591f3c8b6d07/html5/thumbnails/28.jpg)
Voorbeeld Claims en Evidence
![Page 29: Onderzoekend en Ontwerpend Leren in het Basisonderwijs Orion lezing 1 december 2011 Ed van den Berg Hogeschool van Amsterdam Vrije Universiteit](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062513/5551a0ee4979591f3c8b6d07/html5/thumbnails/29.jpg)
Samenvatting
• Natuurwetenschap en techniek is heen-en-weer denken tussen begrippen en verschijnselen
• Hands-on en minds-on• Kinderen kunnen dat• Onderzoekscyclus• Redeneren met bewijsmateriaal• Taal: via redeneren, verslag doen, logboek