![Page 1: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/1.jpg)
Ochrona radiologiczna w medycynie
DOZYMETRIA
Jakub Ośko
![Page 2: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/2.jpg)
2
Promieniowanie jonizujące w medycynie
![Page 3: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/3.jpg)
3
• Radiologia
diagnostyka
radiografia interwencyjna
• Medycyna nuklearna
diagnostyka
terapia
• Radioterapia
![Page 4: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/4.jpg)
4
• Największa liczba narażonych
PROCEDURY MEDYCZNE
• Największe dawki
PROCEDURY MEDYCZNE
![Page 5: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/5.jpg)
5
Narażenie medyczne
• Narażenie pacjenta podczas procedur diagnostycznych lub terapeutycznych
• Inne:
– Narażenie podczas pomocy pacjentom (przyjaciele, rodzina, ochotnicy) w szpitalu lub domu (świadomie i z własnej woli)
– Ochotnicy w badaniach medycznych
![Page 6: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/6.jpg)
6
Osoby narażone
• Pacjenci
• Osoby towarzyszące pacjentowi
• Ochotnicy
• Personel
![Page 7: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/7.jpg)
7
Osoby narażone
• Personel
– Tak jak osoby zawodowo narażone
![Page 8: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/8.jpg)
8
Osoby narażone
• Ochotnicy
– muszą być świadomi szkodliwości wykonywanych procedur
![Page 9: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/9.jpg)
9
Osoby narażone
• Osoby towarzyszące pacjentowi
– osoby towarzyszące dzieciom
– osoby towarzyszące pacjentom poddawanym terapii
– osłony osobiste
![Page 10: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/10.jpg)
10
OCHRONA RADIOLOGICZNA PACJENTA
zespół czynności i ograniczeń zmierzających do zminimalizowania narażenia pacjenta na promieniowanie jonizujące, które nie będzie nadmiernie utrudniało lub uniemożliwiało uzyskania pożądanych i uzasadnionych informacji diagnostycznych lub efektów leczniczych
Prawo Atomowe
![Page 11: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/11.jpg)
11
Optymalizacja ochrony radiologicznej pacjenta
• Ograniczenie efektywnej dawki promieniowania jonizującego.
• Zapewnienie uzyskania wyniku badania o założonych walorach diagnostycznych.
• Redukcja badań niepotrzebnie powtarzanych i wadliwie
wykonanych.
![Page 12: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/12.jpg)
12
Uzasadnienie
Wykazanie przewagi oczekiwanych korzyści zdrowotnych dla pacjenta lub społeczeństwa nad uszczerbkiem zdrowotnym, który ekspozycja może spowodować.
Zastosowanie procedury diagnostycznej lub leczniczej, której skuteczność w określonej sytuacji klinicznej została udowodniona lub powszechnie uznana.
Ocena korzyści i ryzyka związanych ze stosowaniem alternatywnych procedur, służących temu samemu celowi, prowadzących do mniejszej ekspozycji na promieniowanie jonizujące lub nienarażających na jego działanie.
![Page 13: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/13.jpg)
13
Optymalizacja narażenia
• ALARA
– aparatura
– metody diagnostyczne/terapeutyczne
– codzienna praktyka
Możliwie małe narażenie przy zachowaniu
odpowiedniej jakości obrazu lub skuteczności
terapii.
![Page 14: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/14.jpg)
14
Optymalizacja narażenia
• Zalecenia dotyczące aparatury
– Jakość
– Wyposażenie
– Obsługa
Councile directive 97/43 EURATOM of 13 May 1996 laying down basic safety public against the dangers arising from ionizing radiation, L 159/29
IAEA International Basic Safety Standards for Protection against Ionizing Radiation and for Sfety of Radiation Sources, Safety Series No. 115, 1996
![Page 15: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/15.jpg)
15
Nieprawidłowe stosowanie procedur radiologicznych
– Powtarzanie wykonanych wcześniej badań
– Wykonanie złych badań
– Wykonanie badań prowadzących do uzyskania wyników, które można otrzymać innymi metodami.
![Page 16: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/16.jpg)
16
UWAGA 1
Narażenie od procedur medycznych
nie jest
wliczane do limitów dawek!!!
![Page 17: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/17.jpg)
17
UWAGA 2
Dla procedur medycznych
nie ma
określonych limitów dawek!!!
![Page 18: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/18.jpg)
18
Poziomy referencyjne
• Rozsądne wielkości dawek, które można
osiągnąć stosując w sposób normalny
poprawne procedury, w przypadku
typowych badań lub zabiegów i pacjentów
o przeciętnej budowie ciała.
• Wartości poziomów referencyjnych muszą
być stosowane elastycznie.
![Page 19: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/19.jpg)
19
Poziomy referencyjne
• Nie ma jednoznacznie określonej metody
wyrażania poziomów referencyjnych.
– USA – dawka ekspozycyjna na powierzchni
skóry (ESE) mierzona swobodnie w powietrzu
– Europa – wejściowa dawka powierzchniowa
(ESD) mierzona z uwzględnieniem
rozpraszania wstecznego fantomu
![Page 20: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/20.jpg)
20
Wartości dawki efektywnej od procedur radiologicznych
Procedura Dawka efektywna
[mSv]
Przybliżony ekwiwalent czasu narażenia od źródeł naturalnych
Klatka piersiowa 0,02 3 dni
Czaszka 0,07 11 dni
Odcinek piersiowy kręgosłupa
0,7 4 miesiące
Odcinek lędźwiowy kręgosłupa
1,3 7 miesięcy
Tomografia głowy 2,3 1 rok
Tomografia klatki piersiowej
8 3,6 lat
Tomografia brzucha lub miednicy
10 4,5 lat
![Page 21: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/21.jpg)
21
Radiologia
![Page 22: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/22.jpg)
22
Radiologia to…
• Obrazowanie ciała człowieka
• Wykorzystanie promieniowania rtg do terapii
![Page 23: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/23.jpg)
23
Radiologia dziś
• Obrazowanie ciała człowieka
• Komputerowa rekonstrukcja obrazu: CT
• Radiografia interwencyjna
• Terapia
![Page 24: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/24.jpg)
24
Promieniowanie X
• fala elektromagnetyczna o długości fali
0.1 Å ÷ 100 Å
• promieniowanie jonizacyjne
oddziałując z materią jonizuje ją, wytwarza jony materii wybijając elektrony z powłok atomów
![Page 25: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/25.jpg)
25
Powstawanie promieniowania X
• Wytracanie prędkości po uderzeniu w katodę przez naładowane i przyspieszane cząstki.
• Przejścia elektronów między różnymi stanami energetycznymi
w atomach. Po usunięciu elektronu z jednej z wewnętrznych powłok atomu w jego miejsce zajmuje elektron z innej, bardziej oddalonej od jądra powłoki. Towarzyszy temu emisja fotonu o energii równej różnicy energii wiązania elektronu na tych poziomach. Emitowane jest promieniowanie dyskretne (fotony o ściśle określonych energiach).
![Page 26: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/26.jpg)
26
Powstawanie promieniowania X
Lampa rentgenowska. Rozpędzone ładunki (np. elektrony) emitowane z katody bombardują tarczę (anodę). W wyniku zahamowania ładunków na anodzie powstają dwa rodzaje promieniowania: ciągłe (promieniowanie hamowania) charakterystyczne.
![Page 27: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/27.jpg)
27
Katoda
• Elektroda o potencjale ujemnym
• Spirala z trudnotopliwego materiału
• Wysokie napięcie (kilkadziesiąt kV)
powoduje żarzenie i termoemisję
elektronów
![Page 28: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/28.jpg)
28
Anoda
Materiał anody: 1. Wysoka liczba atomowa Z pierwiastków, (zwiększa, wprost proporcjonalnie, efektywność generowania promieniowania rentgenowskiego) 2. Wysoka temperatura topnienia, 3. Niskie ciśnienie parowania. Prawie cała energia rozpędzonych elektronów zamieniana jest na ciepło, więc temperatura anody wzrasta wraz z czasem trwania generacji promieniowania (chłodzenie cieczą lub wirowaniem anody). Rozpędzane elektrony nie powinny napotykać na swojej drodze żadnych przeszkód w postaci atomów gazu. Lampa jest wypełniona próżnią, stąd materiał anody musi charakteryzować się niskim ciśnieniem parowania.
![Page 29: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/29.jpg)
29
Anoda
![Page 30: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/30.jpg)
30
Źródło promieniowania
Punktowe
– korzystne dla generowania obrazu.
Powierzchnia na której hamowane są elektrony powinna być jak największa
– z punktu widzenia odprowadzania ciepła z anody.
SPRZECZNOŚĆ!!!
![Page 31: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/31.jpg)
31
Źródło promieniowania
![Page 32: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/32.jpg)
32
Źródło promieniowania
Lampa ze stałą anodą
![Page 33: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/33.jpg)
33
Źródło promieniowania
Lampa z wirującą anodą
![Page 34: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/34.jpg)
34
Źródło promieniowania
Parametry lampy rentgenowskiej:
• wysokie napięcie,
• obciążenie prądowe lampy,
• pojemność cieplna anody,
• materiał anody,
• wielkość ogniska lub ognisk,
• tętnienia wysokiego napięcia,
• filtracja własna lampy,
• widmo promieniowania i geometria wiązki.
![Page 35: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/35.jpg)
35
Lampy RTG
![Page 36: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/36.jpg)
36
Właściwości promieniowania X
Max energia fotonów 100keV
![Page 37: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/37.jpg)
37
Radiografia
![Page 38: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/38.jpg)
38
Powstawanie obrazu
![Page 39: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/39.jpg)
39
Filtracja
Cel: zmiana widma promieniowania X za pomocą ośrodka pochłaniającego przez wyeliminowanie promieniowania miękkiego o dużej długości fal, które mają zbyt małą energię i zostają pochłonięte przez powierzchniowe warstwy zwiększając narażenie pacjenta.
![Page 40: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/40.jpg)
40
Filtracja
Filtr własny - obudowa samej lampy, otaczający ją olej transformatorowy oraz okienko kołpaka.
Filtr dodatkowy - mocowany na zewnątrz kołpaka. W zależności od
przeznaczenia: absorpcyjny, charakterystyczny lub kompensacyjny.
Filtr absorpcyjny - pochłania promieniowanie miękkie. Filtr charakterystyczny (selektywny) - eksponuje promieniowanie
charakterystyczne o długościach fal z zakresu nieciągłości współczynnika pochłaniania, silnie wyrównuje nadmierne pochłanianie fragmentu prześwietlanego organu, wynikające np. nierównomiernej grubości, w stosunku do otoczenia.
![Page 41: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/41.jpg)
41
Kolimator
Umieszczony bezpośrednio przed okienkiem kołpaka lub głowicy w
celu nadania odpowiedniego dla danego zastosowania kształtu wiązki
promieniowania.
– stały
– nastawny
– głębinowy
![Page 42: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/42.jpg)
42
Przesłony przeciwrozproszeniowe
Promieniowanie rentgenowskie przenikając przez obiekt badany zostaje w nim nierównomiernie pochłonięte oraz rozproszone. Aby zmniejszyć wpływ promieniowania rozproszonego na pogorszenie jakości obrazu, stosuje się urządzenia zmniejszające grubość warstwy przez uciśnięcie obszaru badanego oraz przesłony przeciwrozproszeniowe.
![Page 43: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/43.jpg)
43
Przesłony przeciwrozproszeniowe
„Kratka Bucky” - krata z ołowianych listewek.
Przesłony liniowe (Pottera) - sztywna płyta z cienkich sprasowanych pasków materiału dobrze pochłaniającego promieniowanie przegrodzonych materiałem (wypełniaczem) słabo pochłaniającym promieniowanie (aluminium, lub włókno węglowe) pokrytej folią aluminiową lub powłoką z włókna węglowego.
Przesłona nieruchoma lub ruchoma.
Kratka zogniskowana o listwach ułożonych zbieżnie (odległość ognisko lampy-kratka 80-120 cm).
Kratka równoległa o listwach ułożonych równolegle (odległość ognisko lampy-kratka 180-200 cm).
![Page 44: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/44.jpg)
44
Detekcja promieniowania rtg
Detektory promieniowania rentgenowskiego są jednocześnie rejestratorami obrazu.
analogowy – film z jedno lub dwustronną warstwą emulsji umieszczony w światłoszczelnej kasecie, wewnątrz której znajduje się jeden lub dwa ekrany wzmacniające, ściśle przylegające do filmu
![Page 45: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/45.jpg)
45
Detekcja promieniowania rtg
Rodzaje detektorów:
– cyfrowy – umożliwia zapis obrazu w formie cyfrowej;
![Page 46: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/46.jpg)
46
Detekcja promieniowania rtg
Rodzaje detektorów cyfrowych:
– fosforowe – po naświetleniu promieniowaniem rentgenowskim warstwie luminescencyjnym tylko część energii zostaje zużyta na bezpośrednią emisję światła widzialnego, pozostała energia może zostaje zgromadzona w postaci utajonego obrazu i może być uwolniona w postaci fotostymulacji za pomocą wiązki laserowej;
– selenowy – obraz w postaci rozkładu ładunków elektrostatycznych odpowiadających rozkładowi natężenia fotonów powstałych w wyniku absorpcji promieniowania powstaje na płycie selenowej, która następnie jest skanowana za pomocą sond elektrometrycznych;
– krzemowy – używany w radiografii bezpośredniej, szybki odczyt i przetwarzanie, krzem pokryty CsI w celu podniesienia czułości na promieniowanie X.
![Page 47: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/47.jpg)
47
Mammografia
![Page 48: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/48.jpg)
48 48
Mammografia
![Page 49: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/49.jpg)
49
Fluoroskopia
![Page 50: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/50.jpg)
50
Fluoroskopia
• Promieniowanie rtg
• Wzmocnienie i przetworzenie sygnału na obraz tv
• Możliwość obserwacji obrazu „live” na monitorze
• Zastosowanie do diagnostyki układu trawiennego
• Wykorzystanie kontrastu
![Page 51: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/51.jpg)
51
Fluoroskopia
![Page 52: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/52.jpg)
52
Fluoroskopia
Ekran
fluorescency
jny
Wzmacniacz próżniowy
wyjście
![Page 53: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/53.jpg)
53
Fluoroskopia
![Page 54: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/54.jpg)
54
Angiografia
![Page 55: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/55.jpg)
55
Angiografia
• Procedura inwazyjna • Wstrzyknięcie kontrastu do organizmu (żyły, arterie)
• Kontrast • Pochłania promieniowanie X
• Tworzy obraz żył/arterii
![Page 56: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/56.jpg)
56
Angiografia
![Page 57: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/57.jpg)
57
Angiografia substrakcyjna
![Page 58: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/58.jpg)
58
Tomografia komputerowa
![Page 59: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/59.jpg)
59
Tomografia komputerowa
![Page 60: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/60.jpg)
60
Tomografia komputerowa
![Page 61: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/61.jpg)
61
x3=4 x4=5
x2=3 x1=2 521 xx
943 xx
842 xx
x3 x4
x2 x1
x3=4 x4=5
x2=3 x1=2
631 xx
Tomografia komputerowa
![Page 62: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/62.jpg)
62
Poziomy referencyjne
![Page 63: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/63.jpg)
63
Poziomy wskaźnikowe
PA – projekcja tylna, AP – projekcja przednio-tylna, LAT – projekcja boczna, LSJ – zdjęcie stawów krzyżowo-biodrowych
Badane narządy Projekcja Dawka powierzchniowa
na jedno zdjęcie [mGy]
odcinek lędźwiowy kręgosłupa
AP
LAT
LSJ
10
30
40
brzuch, urografia dożylna, cholecystografia AP 10
miednica AP 10
staw biodrowy AP 10
klatka piersiowa PA
LAT
0,4
1,5
odcinek piersiowy kręgosłupa
AP
LAT
7
20
zęby Okołowierzchołkowa
AP
7
5
czaszka PA
LAT
5
3
![Page 64: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/64.jpg)
64
Tomografia komputerowa
(a) Wyznaczone na osi obrotu w fantomie równoważnym wodzie, wys. 15 cm, śred. 16 cm (głowa) i 30 cm (kręgosłup lędźwiowy i brzuch).
25 Brzuch
35 Kręgosłup lędźwiowy
50 Głowa
Średnia dawka (mGy) (a) Badanie
![Page 65: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/65.jpg)
65
Wyznaczona dla 4.5 cm kompresji piersi składającej się z 50% tkanki gruczołowej i 50% tkanki tłuszczowej, dla układów z
filtrem molibdenowym.
1 mGy (bez kratki rozproszeniowej)
3 mGy (z kratką rozproszeniową)
Średnia dawka w gruczole
Mammografia
![Page 66: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/66.jpg)
66
Fluoroskopia
W powietrzu z rozproszeniem wstecznym
100 High Level
25 Normal
Moc dawki powierzchniowej (mGy/min)
Tryb pracy
![Page 67: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/67.jpg)
67
Dozymetria
![Page 68: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/68.jpg)
68
Dawka efektywna • Określa wielkość szkód spowodowanych w organizmie
oddziaływaniem promieniowania
E = T wT.HT • E : dawka efektywna
• wT : współczynnik wagowy narządu lub tkanki T
• HT : dawka równoważna w narządzie lub tkance T
Dawka efektywna jest niemierzalna!
![Page 69: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/69.jpg)
69
Radiografia i fluoroskopia
![Page 70: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/70.jpg)
70
• Entrance Surface Dose ESD • Na powierzchni ciała pacjenta lub fantomu, uwzględnia
rozproszenia wsteczne.
• Dose Area Product DAP • Dawka w powietrzu
![Page 71: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/71.jpg)
71
Pomiar ESD
TLD
![Page 72: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/72.jpg)
72
Od ESD do dawki pochłoniętej i efektywnej
• Dawki pochłoniętej w narządzie nie można mierzyć nieinwazyjnie
• Jedyny sposób to pomiar ESD
• Użycie modelu matematycznego do szacowania narażenia wewnętrznego
• Symulacje Monte Carlo
![Page 73: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/73.jpg)
73
DAP
W przypadku badań złożonych zalecaną wielkością dozymetryczną jest iloczyn dawki przez powierzchnię DAP.
Pomiar za pomocą przyrządu z komorą jonizacyjną mocowaną do obudowy lampy rtg.
Całkowita wartość DAP jest kumulowana przez miernik i porównywana z poziomem wskaźnikowym.
![Page 74: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/74.jpg)
74
Pomiar DAP
Komora
jonizacyjna
![Page 75: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/75.jpg)
75
Od DAP do dawki pochłoniętej i efektywnej
• Modelowanie Monte Carlo
• Wyznaczenie dawki pochłoniętej w narządzie
• Po obliczeniu dawki pochłoniętej, dawka efektywna jest liczona wg zaleceń ICRP
![Page 76: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/76.jpg)
76
CT
![Page 77: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/77.jpg)
77
Dozymetria w CT
• CT: • CTDI (Computed Tomography Dose Index)
• DLP (Dose-Length Product)
• MSAD (Multiple Scan Average Dose)
• Mammografia • Średnia dawka w gruczole (Average Glandular Dose)
• Dawka obliczona z Entrance Surface Air Kerma (ESAK)
![Page 78: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/78.jpg)
78
CTDI: radialny rozkład dawki w pojedynczym przekroju
Daw
ka
Szerokość przekroju
CTDI
Rozkład dawki
![Page 79: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/79.jpg)
79
CTDIFDA i CTDI100
• Suma dawki w 14 kolejnych przekrojach:
• Dawka na głębokości 100mm:
CTDI100= 1/h ∫ D(z) dz -50mm
+50mm
CTDIFDA= 1/h ∫ D(z) dz -7h
+7h
![Page 80: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/80.jpg)
80
Znormalizowane nCTDI100
• Stosunek CTDI do ładunku Q wyrażonego w mAs
CTDI100
Q (in mAs) nCTDI100 =
![Page 81: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/81.jpg)
81
Ważone CTDI • CTDI jest mierzone w cylindryczbym fantomie, na
środku i na brzegach.
• Ważone CTDI określa się dla
• 1/3 wartości w środku fantomu CTDI100,c
• 2/3 wartości na brzegu fantomu CTDI100,p
• Ważone nCTDI:
CTDIw = 1/3 CTDI100,c + 2/3 CTDI 100,p
nCTDIw = 1/3 nCTDI100,c + 2/3 nCTDI 100,p
![Page 82: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/82.jpg)
82
Pomiar CTDI w fantomie PMMA
Głowa Ciało
![Page 83: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/83.jpg)
83
Fantomy PMMA
![Page 84: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/84.jpg)
84
Komora jonizacyjna
ołówkowa
długość: od 10 do 16cm
![Page 85: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/85.jpg)
85
Pomiar CTDI za pomocą TLD
oś obrotu
wspornik
kapsuła
leżanka
Gantry
Gantry
wiązka
oś obrotu
LiF -TLD
![Page 86: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/86.jpg)
86
Dose Length Product DLP
• Wielkość analogiczna do DAP we fluoroskopii
• n – liczba przekrojów
• h – grubość przekroju
DLPw = CTDIw,eff * n * h
![Page 87: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/87.jpg)
87
Poziomy referencyjne Examination CTDIw (mGy) DLPw (mGy.cm)
głowa a 60 1050
Twarz i zatoki a 35 360
Kręgosłup b 70 460
Klatka piersiowa b 30 650
płuca b 35 280
Routine brzuchb 35 780
Wątroba i śledziona b 35 900
Miednica b 35 570
Kości miednicy b 25 520
a:fantom głowy, b: fantom całego ciała
![Page 88: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/88.jpg)
88
Multiple Scan Average Dose
Tomografia komputerowa
IAEA i USA – średnia dawka wielokrotnego skanowania MSAD
n – liczba skanów, I – interwał między przekrojami, D(z) – dawka w położeniu z, z – oś równoległa do osi obrotu
2
2
)(1
nI
nI
dzzDI
MSAD
![Page 89: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/89.jpg)
89
Multiple Scan Average Dose
15 przekrojów, skok 1mm 21 przekrojów, skok 0.7mm
![Page 90: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/90.jpg)
90
Poziomy referencyjne
Badane narządy Średnia dawka wielokrotnego skanowania
MSAD [mGy]
Głowa
Odcinek lędźwiowy kręgosłupa
Brzuch
50
35
25
![Page 91: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/91.jpg)
91
Mammografia
![Page 92: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/92.jpg)
92
Dozymetria w mammografii
Mammografia
średnia dawka w gruczole
wyznaczana na podstawie dawki powierzchniowej lub
wejściowej kermy w powietrzu
detektory TLD lub odpowiednia kalibracja lampy i
rejestracja parametrów
Wg IAEA 1 mGy bez kratek
przeciwrozproszeniowych i 3 mGy z kratkami.
![Page 93: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/93.jpg)
4.01.12 93
Monitory i
drukarki
laserowe
Fluoroskopia
geometria
Testy QC
![Page 94: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/94.jpg)
4.01.12 94
Radiografia
kontrast
rozdzielczość
Mammografia
kontrast
rozdzielczość
artefakty
Testy QC
![Page 95: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/95.jpg)
4.01.12 95
Narażenie awaryjne
![Page 96: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/96.jpg)
96
Narażenie awaryjne
Kobiety ciężarne
– Przed każdym badaniem radiologicznym należy zapytać pacjentkę czy nie jest w ciąży.
– W przypadku wystąpienia narażenia należy indywidualnie oszacować jego wielkość.
![Page 97: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/97.jpg)
97
Narażenie awaryjne
Pacjenci
– Narażenie powoduje zmiany skórne
![Page 98: Ochrona radiologiczna w medycynieszef/Ochr Rad II/10_medycyna.pdf · 2016. 1. 8. · • Medycyna nuklearna diagnostyka terapia • Radioterapia . 4 • Największa liczba narażonych](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062417/612f96381ecc515869438b3f/html5/thumbnails/98.jpg)
98
Dziękuję za uwagę