Download - Myślące trzciny i ideał rozumności
![Page 1: Myślące trzciny i ideał rozumności](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062422/56813ae8550346895da34ca6/html5/thumbnails/1.jpg)
Myślące trzciny i ideał rozumności
Konrad Talmont-KaminskiUMCS
![Page 2: Myślące trzciny i ideał rozumności](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062422/56813ae8550346895da34ca6/html5/thumbnails/2.jpg)
Pascal, Pensees 37
Człowiek jest tylko trzciną, najwątlejszą w przyrodzie, ale trzcinąmyślącą.
![Page 3: Myślące trzciny i ideał rozumności](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062422/56813ae8550346895da34ca6/html5/thumbnails/3.jpg)
Plan• Hume o faktach• Racjonalność
ograniczona• Dotychczasowy
sukces w przewidywaniu
• Jak sceptyczny był Hume?
• Zwyczaje Hume’a i heurystyki
• Heurystyki• Uzasadnianie
przekonań, przesądzanie sprawy
• Zdolność do życia w środowisku
• Nędza sceptycyzmu• Agenci kognitywni• Argumenty1,
argumenty2 czy argumenty3
• Stosowność prawdy• Paleta
naturalizujących neo-Peiceanistów
![Page 4: Myślące trzciny i ideał rozumności](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062422/56813ae8550346895da34ca6/html5/thumbnails/4.jpg)
Hume o faktach
Brak uzasadnienia dla twierdzeń dotyczących faktówUosobienie racjonalnościNieskończona ilość czasu prowadzi do nieskończonej kogitacji
![Page 5: Myślące trzciny i ideał rozumności](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062422/56813ae8550346895da34ca6/html5/thumbnails/5.jpg)
Racjonalność ograniczona
Jesteśmy zmuszeni do dochodzenia do wniosków mimo bycia ograniczonymi co do:
• Dostępnego czasu• Dostępnych informacji• Dostępnych uzdolnień kognitywnych
Nic to nie daje, gdyż nasze działania są nierozważne a ich sukces jedynie przypadkowy
![Page 6: Myślące trzciny i ideał rozumności](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062422/56813ae8550346895da34ca6/html5/thumbnails/6.jpg)
Dotychczasowy sukces w przewidywaniu
Naiwna reakcja do problemu indukcjiAle, jak mógłby Hume wytłumaczyć dotychczasowy sukces w przewidywaniu?
• Samospełniające się przepowiednie?• Nie, bo dotychczasowe niepowodzenia
• Przypadkowy cud?• Opcja, która Hume’owi by się nie podobała
• Odmówić odpowiedzi• Nie, Hume nie może wyprzeć się tego co
wynika z jego stanowiska
W najlepszym przypadku, Hume ma tak samo wiele problemów jak my
![Page 7: Myślące trzciny i ideał rozumności](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062422/56813ae8550346895da34ca6/html5/thumbnails/7.jpg)
Jak sceptyczny był Hume?
Jak powinniśmy rozumieć siłę argumentu Hume’a?
• Argument ma tylko wykazać, że nie ma rozumowania dotyczącego faktów podobnego do rozumowania dotyczącego relacji pomiędzy ideami
• Hume chętnie dozwalał, że przewidujemy
Powinniśmy się bliżej przyjrzeć pojęciu zwyczajów/przyzwyczajeń (habits) Hume’a
![Page 8: Myślące trzciny i ideał rozumności](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062422/56813ae8550346895da34ca6/html5/thumbnails/8.jpg)
Hume’a zwyczaje i heurystyki
Jak wyglądają nasze antycypujące zwyczaje?
• Uniwersalne reguły• Nie wygląda na to
• Heurystyki• Tendencyjne i zależne od kontekstu
Kahnemann i Tversky
• Szybkie i oszczędne Gigerenzer
Racjonalność• Nie jest piękna i perfekcyjna• Ale naprędce skleconym dziwadłem
![Page 9: Myślące trzciny i ideał rozumności](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062422/56813ae8550346895da34ca6/html5/thumbnails/9.jpg)
Heurystyki
Przykłady:• Zakotwiczenie
• Jak będzie wyglądać Europa Centralna za 20 lat?
• Rozpoznanie• Które miasto jest większe: Melbourne czy
Geelong
![Page 10: Myślące trzciny i ideał rozumności](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062422/56813ae8550346895da34ca6/html5/thumbnails/10.jpg)
Heurystyki• Skrót perspektywiczny
• Czy łuk w St. Louis jest tak samo szeroki jak wysoki?
![Page 11: Myślące trzciny i ideał rozumności](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062422/56813ae8550346895da34ca6/html5/thumbnails/11.jpg)
Uzasadnianie przekonań, przesądzanie sprawy
Jak uzasadnić heurystyki?• Zakładają wiedzę o świecie• Nasza wiedza o świecie musi grać rolę w
jakimkolwiek uzasadnieniu• Petito principii?
Czy koherentyzm jest lepszy od fundacjonalizmu?
• Nie, obydwa stanowiska zakładają, że racjonalność polega na posiadaniu postaw zdaniowych, pomiędzy którymi istnieją odpowiednie relacje
Ale, racjonalność jest ‘po coś’
![Page 12: Myślące trzciny i ideał rozumności](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062422/56813ae8550346895da34ca6/html5/thumbnails/12.jpg)
Przekonania
OdczuciaDziałania
Przekonanie to reguła działania lub, w skrócie, zwyczaj.
Peirce – Jak uczynić nasze myśli jasnymi
![Page 13: Myślące trzciny i ideał rozumności](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062422/56813ae8550346895da34ca6/html5/thumbnails/13.jpg)
Zdolność do życia w środowisku
Uzasadnienie racjonalności• Jej funkcja w przyczynianiu się do naszej
zdolności do życia jako organizmów istniejących w określonym środowisku
• Racjonalność zwiększa zdolność do adaptacji
Wartości brak dalekowzroczności• Echo Hume’a
Emocje tak samo istotne (kognitywnie) jak intelekt
![Page 14: Myślące trzciny i ideał rozumności](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062422/56813ae8550346895da34ca6/html5/thumbnails/14.jpg)
Nędza sceptycyzmu
Jak żyć bez przekonań?• Niemożliwe
Sceptyczne twierdzenia• Nie oferują alternatywy w kontekście
zdolności do życia• Mogą być tylko uważane za wykazujące
braki w naszym zrozumieniu
![Page 15: Myślące trzciny i ideał rozumności](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062422/56813ae8550346895da34ca6/html5/thumbnails/15.jpg)
Agenci epistemiczni
Racjonalność zrelatywizowana do indywidualnych gatunków/środowisk?
• W pewnym stopniu tak - heurystyki• Ale…
Cechy agentów epistemicznych• pantofelek / sowa / człowiek / instytut
naukowy• Cechy epistemiczne• Cechy pragmatyczne
• Opierają się na potrzebie utrzymania autonomii
![Page 16: Myślące trzciny i ideał rozumności](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062422/56813ae8550346895da34ca6/html5/thumbnails/16.jpg)
Argumenty1, argumenty2 czy argumenty3
Ale co to ma do czynienia z argumentami dedukcyjnymi?
• Potrzeba wyjaśnić ich rolę
Trzy (oczywiście) rodzaje argumentów• Argumenty1
• Abstrakcyjne logiczne relacje pomiędzy treściami zdań
• Argumenty2
• Metody przekonywania innych
• Argumenty3
• Metody jakie używamy do podejmowania decyzji
![Page 17: Myślące trzciny i ideał rozumności](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062422/56813ae8550346895da34ca6/html5/thumbnails/17.jpg)
Stosowność prawdy
Jak powiązać te trzy rodzaje argumentów?• Prawda gra kluczową rolę• Efektywne działania generalnie polegają na
wystarczająco wiernych modelach• Działając na podstawie przekonania zakładamy jego
prawdę
• Argumenty3 powinny prowadzić do prawdy
• Inni stykają się z takimi samymi sytuacjami• Argumenty2 powinny prowadzić do prawdy
• Argumenty1 zachowują prawdziwość
• Argumenty2 w formie argumentów3 będą bardziej przekonywujące
• Logiczne sprzeczności mogą stać się praktycznymi sprzecznościami
![Page 18: Myślące trzciny i ideał rozumności](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062422/56813ae8550346895da34ca6/html5/thumbnails/18.jpg)
Paleta naturalizujących neo-Peirceanistów
•Hooker, Cliff• Reason, Regulation and Realism
•Hookway, Christopher• Truth, Rationality and Pragmatism
•Haack, Susan• Evidence and Inquiry
•Hacking, Ian• Representing and Intervening
•Rescher, Nicholas• Methodological Pragmatism
![Page 19: Myślące trzciny i ideał rozumności](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062422/56813ae8550346895da34ca6/html5/thumbnails/19.jpg)
Dziękuję
i zapraszam na Kazimierz Naturalised Epistemology Workshop ’051. – 7. września, 2005 r.
Konrad Talmont-KaminskiWydział Filozofii i SocjologiiUniwersytet Marii Curie-SkłodowskiejLublin
[email protected]://bacon.umcs.lublin.pl/~ktalmont