![Page 1: mgr Tadeusz Bocheński Katedra Geografii Rozwoju Regionalnego](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062422/56813f64550346895daa391d/html5/thumbnails/1.jpg)
Potencjał wybranych multimodalnych korytarzy transportowych
w kontekście realizowanych inwestycji infrastrukturalnych w Europie środkowo-wschodniej
mgr Tadeusz BocheńskiKatedra Geografii Rozwoju RegionalnegoInstytut Geografii Uniwersytetu Gdańskiego
Polityka przestrzenna a transportowa – ewaluacja inwestycji infrastrukturalnychEwaluacja to systematyczne badanie wartości albo cech konkretnego programu, planu, działania Warszawa 17-18.12.2011 r.
![Page 2: mgr Tadeusz Bocheński Katedra Geografii Rozwoju Regionalnego](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062422/56813f64550346895daa391d/html5/thumbnails/2.jpg)
Multimodalność transportu
Główne założenia:• transport w relacji drzwi-drzwi• rozkład przewozów towarowych między różne gałęzie
transportu z uwzględnieniem pełnego rachunku ekonomicznego (w tym kosztów zewnętrznych transportu);
• jedna umowa na przewóz na całej trasie (specjalistyczni operatorzy logistyczni);
• wykorzystanie zunifikowanych jednostek ładunkowych w transporcie tzw. drobnicy.
1 TIR = 2 TEU1 pociąg = 80 TEU = 40 TIRów
Podstawowym elementem infrastruktury poza siecią transportowąsą terminale przeładunkowe i centra logistyczne z dostępem do minimum dwóch gałęzi transportu.
![Page 3: mgr Tadeusz Bocheński Katedra Geografii Rozwoju Regionalnego](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062422/56813f64550346895daa391d/html5/thumbnails/3.jpg)
Sieć Paneuropejskich korytarzy transportowych (TEN-T) przebiegających przez
Europę Środkową i Polskę
6 z 12 korytarzy TEN-T w Europie Środkowejprzebiega przez Polskę
Źródło: opracowanie własne.
![Page 4: mgr Tadeusz Bocheński Katedra Geografii Rozwoju Regionalnego](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062422/56813f64550346895daa391d/html5/thumbnails/4.jpg)
Korytarz Bałtyk – Adriatyk odcinek północny: Gdańsk/Tallin – Ostrava/Zilina
nr odcinek km
koleje
CE75 Tallin – Warszawa 1215
Warszawa - Katowice 318
CE65 Gdańsk – Ostrava 640
CE63 Goczałkowice – Zilina 122
razem 2295
Drogi
E67Tallin – Piotrków Trybunalski 1142
E75 Gdańsk – Zilina 713
E462 Cesky Tesin – Ostrava 50
razem 1906
Podstawowa infrastruktura
![Page 5: mgr Tadeusz Bocheński Katedra Geografii Rozwoju Regionalnego](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062422/56813f64550346895daa391d/html5/thumbnails/5.jpg)
Połączenia intermodalne wykorzystujące w całości lub częściowo północny odcinek korytarza Bałtyk-Adriatyk
operator trasaPar
pociągów na tydzień
Baltic Rail Gdynia/Gdańsk – Sławków –> Koper 2
PCC Intermodal Gdynia/Gdańsk – Kutno 3
PCC Intermodal Kutno - Gliwice 3
PKP Cargoi różni operatorzy
Gdynia -> Inowrocław, Poznań, Kalisz, Łódź, Radomsko, Gliwice, Sławków, Wrocław*
(42)
PCC IntermodalRotterdam –> Kutno - Warszawa – Białystok –> Moskva**
1
LG EkspedicijaKlaipeda –> Siaulai – Jonava –> Moskva / Odessa** (pociągi Merkury i Viking) 21
* Pociągi intermodalne łączące port w Gdyni z terminalami w centralnej i południowej części Polski** połączenia tranzytowe wykorzystujące jedynie środkowy odcinek korytarza
![Page 6: mgr Tadeusz Bocheński Katedra Geografii Rozwoju Regionalnego](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062422/56813f64550346895daa391d/html5/thumbnails/6.jpg)
17 – średnia dobowa liczba pociągów w 2010 r.* – łączny ruch przez 2 przejścia graniczne
Kraje Bałtyckieinfrastruktura i wykorzystanie
korytarza B-A• duży udział kolei w transporcie
towarowym;• dominacja kolei w przewozach
w relacji wschód-zachód;• transport relacji północ-
południe odbywa się prawie wyłącznie drogami;
• brak infrastruktury logistycznej w postaci suchych portów (TK i MCL) w Estonii i na Łotwie
• inwestycje infrastrukturalne w korytarzu prowadzone są głównie na terenie Litwy
Rail Baltica i linie kolejowe, na których koncentrują się przewozy
towarowe w Krajach Bałtyckich.
Źródło: opracowanie własne.
17
6
25*
13*
1,6
![Page 7: mgr Tadeusz Bocheński Katedra Geografii Rozwoju Regionalnego](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062422/56813f64550346895daa391d/html5/thumbnails/7.jpg)
Litwa - infrastruktura logistyczna w korytarzu B-A
• Kaunas Palemonas (terminal kontenerowy LG wraz z centrum logistycznym)
• Sestokai (terminal uniwersalny)• Mockva (terminal przeładunkowy paliw płynnych)
Źródło: opracowanie własne.
![Page 8: mgr Tadeusz Bocheński Katedra Geografii Rozwoju Regionalnego](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062422/56813f64550346895daa391d/html5/thumbnails/8.jpg)
Kaunas PalemonasCentrum logistyczne i
terminal kontenerowy [10.2011 r.]
![Page 9: mgr Tadeusz Bocheński Katedra Geografii Rozwoju Regionalnego](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062422/56813f64550346895daa391d/html5/thumbnails/9.jpg)
Stacja SestokaiTerminal Przeładunkowy na
styku normalnych i szerokich torów
[10.2011 r.]
![Page 10: mgr Tadeusz Bocheński Katedra Geografii Rozwoju Regionalnego](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062422/56813f64550346895daa391d/html5/thumbnails/10.jpg)
Przewozy Polska – Kraje Bałtyckie
Średnie dobowe natężenie ruchu towarowego na granicy polsko-litewskiej
w 2010 r. wynosiło: -4 137 ciężarówek (Budzisko)-1,5 pociągów towarowych (Trakiszki)- według badań z 2007 r. 28% ciężarówek . przekraczających granicę w Budzisku . jedzie tranzytem przez Litwę
Bariery:-zmiana szerokości torów (1435 -> 1520 mm) powoduje konieczność przeładunku towarów. -niedostateczna infrastruktura przeładunkowa-zły stan techniczny linii kolejowych zwłaszcza odcinka Suwałki - KownoEfekt: minimalny udział kolei (w przeliczeniu na jednostki ładunkowe) w przewozach w relacji Polska – Litwa.
Źródło: opracowanie własne na podstawie P. Rosik, 2012, Dostępność lądowa przestrzeni Polski w wymiarze europejskim, PAN IGiPZ, Warszawa, s. 144-145.
![Page 11: mgr Tadeusz Bocheński Katedra Geografii Rozwoju Regionalnego](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062422/56813f64550346895daa391d/html5/thumbnails/11.jpg)
Polski odcinek korytarza infrastruktura logistyczna
miejscowość liczba łączna pow. mag.
[tys. m2]razem kolej
Gdańsk 3 0 (1) 126 920Pruszcz Gdański 2 0 55 980okolice Torunia 2 0 85 260Rawa Mazowiecka 1 0 19 800Piotrków Trybunalski 4 0 329 040Stryków 3 0 292 580Łódź 5 1 (3) 210 910Konurbacja Górnośląska 17 1 (5) 1 035 000
Bielsko-Biała 1 0 39 400Rybnik 1 0 7 740
razem 39 4 (10) 2 202 630Źródło: opracowanie własne na podstawie: http://www.industrial.pl/cushman_ wakefield_pl.html – dostęp 03.2012 r.
miejscowość Liczbaterminali
Gdynia 2Gdańsk 2Kutno 1Łódź 1Piotrków Trybunalski 1Dąbrowa Górnicza 1Sławków 2Sosnowiec 1Gliwice 2Pruszków 1Warszawa 1
razem 14Źródło: opracowanie własne na podstawie informacji operatorów logistycznych
Ogólnodostępne centra logistyczneTerminale kontenerowe
nowe inwestycje: TK Zajączkowo Tczewskie, CL w Katowicach i Gliwicach
![Page 12: mgr Tadeusz Bocheński Katedra Geografii Rozwoju Regionalnego](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062422/56813f64550346895daa391d/html5/thumbnails/12.jpg)
Polski odcinek korytarzastan modernizacji podstawowej sieci transportowej
AGR krajowy Odcinekdługość
[km]
odsetek drogi o
podwyższonym standardzie
E67 S8/S61 Budzisko – Piotrków Trybunalski 486 32,6%E75 A1/S1 Gdańsk – Cieszyn 471 52,3%
A1 Pyrzowice – Goryczki 75 76,1%- S69 Bielsko-Biała - Zwardoń 45 75,8%Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GDDKiA.
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych PKP PLK i informacji prasowych.
AGTC krajowy odcinekdługość
[km]Odsetek linii
zmodernizowanychE65 9 Gdynia - Tczew 52 0%CE65 131 Tczew - Bytom 498 24%*CE63 139 Katowice - Zwardoń 113 0%E65 93 Goczałkowice - Zebrzydowice 33 0%E75 40/50 Trakiszki - Białystok 173 0%E75 6 Białystok - Warszawa 179 0%- 1 Warszawa - Katowice 318 12%
![Page 13: mgr Tadeusz Bocheński Katedra Geografii Rozwoju Regionalnego](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062422/56813f64550346895daa391d/html5/thumbnails/13.jpg)
Źródło: opracowanie własne na podstawie niepublikowanych danych PKP PLK.
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GDDKiA.
samochodów ciężarowych na 20 wybranych drogach krajowych
pociągów towarowych na liniach kolejowych zarządzanych przez PKP PLK
- w kolejowych przewozach towarowych dominują przewozy w relacji północ-południe (CE65)- koncentracja ruchu towarowego na Górnym Śląsku,- duże natężenie ruchu towarowego zarówno kolejowego i drogowego w obszarze między
Warszawą – Łodzią i Katowicami,
Średnie dobowe natężenie ruchu w 2010 r. w Polsce
Polska - Natężenie ruchu towarowego
![Page 14: mgr Tadeusz Bocheński Katedra Geografii Rozwoju Regionalnego](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062422/56813f64550346895daa391d/html5/thumbnails/14.jpg)
Polskapociągi intermodalne
Średnie dobowe natężeniem ruchu pociągów TEC i TXC w Polsce w 2010 r.
Źródło: opracowanie własne na podstawie niepublikowanych danych PKP PLK.
Linie kolejowe z największym
ruchem pociągów intermodalnych
w Polsce
![Page 15: mgr Tadeusz Bocheński Katedra Geografii Rozwoju Regionalnego](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062422/56813f64550346895daa391d/html5/thumbnails/15.jpg)
Przewozy Polska – Czechy/Słowacja w korytarzu Bałtyk-Adriatyk
Średnie dobowe natężenie ruchu towarowego na granicy polsko-czeskiej i
polsko-słowackiej w 2010 r. samochodów ciężarowych:
- Cieszyn (Cz) 4 893 - Zabełków (Cz) 1 006 - Zwardoń (Sk) 300
pociągów towarowych:- Zebrzydowice (Cz) 25- Chałupki (Cz) 28- Zwardoń (Sk) 14
Źródło: opracowanie własne na podstawie P. Rosik, 2012, Dostępność lądowa przestrzeni Polski w wymiarze europejskim, PAN IGiPZ, Warszawa, s. 138-141
Według badań z 2007 r. 60% ciężarówek przekraczających granicę w Cieszynie jedzie tranzytem przez Czechy w tym 26% w kierunku południowo-zachodnim
![Page 16: mgr Tadeusz Bocheński Katedra Geografii Rozwoju Regionalnego](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062422/56813f64550346895daa391d/html5/thumbnails/16.jpg)
Kluczowe inwestycje infrastrukturalne w korytarzu I.
odcinek Białystok-Kowno •odcinek ten w największym stopniu wymaga modernizacji ze względu na nie dopasowaną infrastrukturę do współczesnych potrzeb szczególnie w transporcie kolejowym (przebieg granicy UE, duże natężenie ruchu samochodowego między Litwą a Polską);•Główne problemy:-przecięcie obszarów przyrodniczo cennych (dolina Rospudy)-zmiana szerokości torów (słabo rozwinięta infrastruktura przeładunkowa)
![Page 17: mgr Tadeusz Bocheński Katedra Geografii Rozwoju Regionalnego](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062422/56813f64550346895daa391d/html5/thumbnails/17.jpg)
Polska
Litwa
odcinek Suwałki – Mockava [10.2011]odcinek Ełk – Suwałkimost na Rospudzie w Raczkach
[10.2011]Inwestycje:
,- Rail Baltica: modernizacja linii kolejowej w tym budowa nowych fragmentów na odcinku Ełk – Suwałki oraz
![Page 18: mgr Tadeusz Bocheński Katedra Geografii Rozwoju Regionalnego](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062422/56813f64550346895daa391d/html5/thumbnails/18.jpg)
Stacja MockavaTerminal Przeładunkowy
paliw płynnych[10.2011 r.]
Zmodernizowany w 2011 r. odcinek Mockava – Sestokaisplot torów 1520 i 1434 mm
Rail Balticaprzedłużenie toru 1435 mm do Kowna i 1520 mm do Suwłk
![Page 19: mgr Tadeusz Bocheński Katedra Geografii Rozwoju Regionalnego](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062422/56813f64550346895daa391d/html5/thumbnails/19.jpg)
droga E67(okolice Kalwari na
Litwie)[10.2011 r.]
Via Baltica - budowa drogi ekspresowej do Kowna - na Litwie zmodernizowany w I etapie wybudowane zostały obwodnice Kowna, Marijampolu i Kalwarii- w Polsce w 2012 r. zmodernizowano odcinek Mszczonów – Piotrków Trybunalski do klasy drogi ekspresowej
![Page 20: mgr Tadeusz Bocheński Katedra Geografii Rozwoju Regionalnego](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062422/56813f64550346895daa391d/html5/thumbnails/20.jpg)
Struktura gałęziowa przewozów towarowych w wybranych krajach w 2010 r.
KrajPrzewozy ogółem[tys. ton]
Struktura gałęziowa przewozów [%]
kolej drogiżegluga
*rurociągi lotnictwo
Polska 1 838 500 11,8 84,4 0,7 3,1 0,0Czechy 517 430 16,0 68,8 0,3 2,2 12,7Słowacja 190 518 23,3 75,1 1,6 b.d. 0,0Litwa 115 192 41,7 38,8 0,9 12,7 5,9Łotwa 95 988 42,2 40,2 0,0 4,8 12,9Estonia 78 847 59,2 38,1 2,7 0,0 0,0Źródło: opracowanie własne na podstawie danych urzędów statystycznych poszczególnych państw.
* śródlądowa i przybrzeżna
Podsumowanie • konieczne jest zwiększenie nakładów na koleje w Polsce;• potrzeba wskazania kluczowych (węzłowych) lokalizacji
infrastruktury logistycznej w postaci suchych portów oraz zapewnienie ich ogólnodostępności;
• zwiększenie liczby multimodalnych centrów logistycznych• uszczelnienie systemu poboru opłat (via toll) od ciężarówek
na polskich drogach;
![Page 21: mgr Tadeusz Bocheński Katedra Geografii Rozwoju Regionalnego](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062422/56813f64550346895daa391d/html5/thumbnails/21.jpg)
Towarowy ruch transgraniczny w 2010 r. na granicach Polski
kraj
drogi kolejeSzacunkowy udział
transportu(w przeliczeniu na 1 TEU)
główne drogi transgraniczne
ŚDR sam. cięż.
transgraniczne linie kolejowe
ŚDR poc. tow.
ogółem AGR 2010 ogółem AGTC 2010 drogowy kolejowy
Niemcy 11 4 23 935 10 3 71,3 89,4% 10,6%Czechy 10 3 9 531 9 4 71,6 76,9% 23,1%Litwa 2 1 4 548 1 1 1,6 98,6% 1,4%Ukraina 6 3 3 013 6 2 10,4 87,9% 12,1%Słowacja 5 2 2 432 3 2 21,8 73,6% 26,4%Białoruś 5 1 1 781 6 1 41,8 51,6% 48,4%Rosja (OK) 4 1 437 3 0 8,4 56,5% 43,5%
UE 28 10 40 446 23 10 166,3 85,9% 14,1%WNP 15 5 5 231 15 3 60,6 68,3% 31,7%
ogółem 43 15 45 677 38 13 226,9 83,4% 16,6%
Źródło: opracowanie własne .
1 TIR = 2 TEU1 pociąg = 80 TEU = 40 TIRów
![Page 22: mgr Tadeusz Bocheński Katedra Geografii Rozwoju Regionalnego](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062422/56813f64550346895daa391d/html5/thumbnails/22.jpg)
Dziękuję za uwagę.
![Page 23: mgr Tadeusz Bocheński Katedra Geografii Rozwoju Regionalnego](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062422/56813f64550346895daa391d/html5/thumbnails/23.jpg)
Bibliografia:• Bocheński T., 2012, Transport kolejowy i intermodalny w Krajach
Bałtyckich [w:] Przegląd Komunikacyjny 3/2012, SITK RP, Wrocław, s.28-31.
• Frąckowiak P., 2012, Perspektywy rozwoju transportu intermodalnego w terminalach morskich na przykładzie BCT [w:] Suche porty w Polsce. Komponenty ekologicznych korytarzy transportowych w Europie Bałtyckiej, Tczew (konferencja w dniu 19.11.2012)
• Rosik P., 2012, Dostępność lądowa przestrzeni Polski w wymiarze europejskim, PAN IGiPZ, Warszawa.
• dane GDDKiA z generalnego pomiaru ruchu w 2010 r.• niepublikowane dane PKP PLK o ruchu pociągach na sieci kolejowej w
Polsce• dane operatorów logistycznych o infrastrukturze terminalowej i
połączeniach intermodalnych w Polsce• http://www.industrial.pl/ cushman_wakefield_pl.html – dostęp 03.2012 r. • http://pl.goodman.com/ mieruchomosci/pomeranian-logistics-centre –
dostęp 04.2012 r.• zdjęcia własne wykonane podczas badań terenowych w 10.2011 r.