mgr Ewa Sawicka
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy
(Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) –
� Artykuł 207
§ 1 „Pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan
bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy.” bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy.”
§ 2 „Pracodawca jest obowiązany chronić zdrowie i życie
pracowników przez zapewnienie bezpiecznych i
higienicznych warunków pracy przy odpowiednim
wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki”.
� Art. 220 § 1
Niedopuszczalne jest stosowanie materiałów i
procesów technologicznych
bez uprzedniego ustalenia stopnia ich szkodliwości
dla zdrowia pracowników i podjęcia odpowiednich dla zdrowia pracowników i podjęcia odpowiednich
środków profilaktycznych
� Art. 226
„Pracodawca:
1) ocenia i dokumentuje ryzyko zawodowe związane
z wykonywaną pracą oraz stosuje niezbędne środki z wykonywaną pracą oraz stosuje niezbędne środki
profilaktyczne zmniejszające ryzyko.”
� art. 227 §1
� „Pracodawca jest obowiązany stosować środki
zapobiegające chorobom zawodowym i innym
chorobom związanym z wykonywaną pracą,
w szczególności: pkt 2 „przeprowadzać, na swój koszt, w szczególności: pkt 2 „przeprowadzać, na swój koszt,
badania i pomiary czynników szkodliwych dla zdrowia,
rejestrować i przechowywać wyniki tych badań
i pomiarów oraz udostępniać je pracownikom.”
� rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 2 lutego
2011r. w sprawie badań i pomiarów czynników
szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy
(Dz. U. Nr 33, poz. 166)
Określa: tryb, metody, rodzaj i częstotliwość badań
(w tym pomiary ciągłe), sposób rejestrowania i wzory
dokumentów oraz sposób udostępniania pracownikom
� rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia
29 listopada 2002r. w sprawie najwyższych
dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych
dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. Nr 217, poz. 1833,
z późn. zm.), z późn. zm.),
- określające poziomy najwyższego dopuszczalnego stężenia
(NDS) dla czynników chemicznych i pyłów, najwyższego
dopuszczalnego stężenia chwilowego (NDSCh) i
najwyższego dopuszczalnego stężenia pułapowego (NDSP)
oraz najwyższych dopuszczalnych natężeń fizycznych
czynników szkodliwych dla zdrowia (NDN)
Zasadą naczelną jest dążenie do ograniczenia narażenia
zawodowego . Dlatego wykonujemy badania i pomiary:
� by oszacować poziom ryzyka zawodowego
� by sprawdzić jakość zastosowanych rozwiązań
technicznych (czy są skuteczne – przyczyniły się
do obniżenia ekspozycji pracowników na czynniki
szkodliwe)
� Pracodawca, w konsultacji z pracownikami,
po rozpoznaniu źródeł emisji i rzeczywistego narażenia
wskazuje czynniki szkodliwe dla zdrowia i zapewnia
wykonanie badań i pomiarów czynnika szkodliwegowykonanie badań i pomiarów czynnika szkodliwego
dla zdrowia w środowisku pracy,
� nie później niż w terminie 30 dni od dnia rozpoczęcia
działalności.
� każdorazowo, przy zmianie technologii
� Zastosowane urządzenia - dokumentacja techniczna
(możliwa emisja czynników fizycznych: hałasu, drgań,
promieniowania - ich poziom i czas trwania)
� Surowce (karty charakterystyki – skład mieszanin z %
udziałem substancji, powstające nowe zw. chemiczne udziałem substancji, powstające nowe zw. chemiczne
w trakcie stosowania, zabezpieczenia – wskazują
możliwą emisję oparów, wartości NDS, NDSCh, NDSP)
� Powstające produkty – czy nie stanowią źródła emisji
czynnika szkodliwego
� Rodzaj odpadów (jak wyżej)
� prześledzenie procesu technologicznego:
� Jaki jest kontakt pracowników z zastosowanymi
urządzeniami, surowcami, produktami pośrednimi i
końcowymi oraz odpadami
� Czas jego trwania� Czas jego trwania
� Ilości stosowanych surowców i substancji
pomocniczych
� Stopień hermetyzacji procesu produkcyjnego
� Zastosowane środki ochrony zbiorowej
� System i rozkład czasu pracy
Wskazane w rozporządzeniu w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy
� Czynniki chemiczne
� Pyły (pył całkowity i respirabilny)� Pyły (pył całkowity i respirabilny)
� Hałas i hałas ultradźwiękowy
� Drgania działające na organizm człowieka (przez kończyny górne i o ogólnym działaniu)
� Mikroklimat
� Promieniowanie optyczne , laserowe
� Pola i promieniowanie elektromagnetyczne
Określona jest w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia
2 lutego 2011r. w sprawie badań i pomiarów czynników
szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy i zależy
od rodzaju czynnika i poziomu jego występowania:
W przypadku występowania szkodliwego dla zdrowia
czynnika chemicznego lub pyłu, z wyjątkiem czynnika czynnika chemicznego lub pyłu, z wyjątkiem czynnika
o działaniu rakotwórczym lub mutagennym, badania
i pomiary wykonuje się:
� 1) co najmniej raz na dwa lata – jeżeli podczas ostatniego
badania i pomiaru stwierdzono stężenie czynnika
szkodliwego dla zdrowia powyżej 0,1 do 0,5 wartości
najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS)
� Co najmniej raz w roku , jeśli podczas ostatniego pomiaru stwierdzono wartość powyżej 0,5 NDS
� Jeżeli dla czynnika ustalono wartość NDSP, należy wykonywać pomiary ciągłe (właściwe urządzenialub procedury PN)lub procedury PN)
Dla czynników o działaniu rakotwórczym lub mutagennym (w tym pył zawierający azbest)
� pomiary wykonuje się co najmniej raz 6 miesięcy -przy wartościach od 0,1 do 0,5 NDS
� Co najmniej raz na 3 miesiące przy wartościach powyżej 0,5 NDS
Badania i pomiary szkodliwego dla zdrowia czynnikafizycznego, występującego w postaci: hałasu, hałasuultradźwiękowego, drgań mechanicznych działającychna organizm człowieka przez kończyny górnelub drgań mechanicznych o ogólnym działaniuna organizm człowieka wykonuje się:na organizm człowieka wykonuje się:
� Co najmniej raz na 2 lata - — jeżeli podczas ostatniego badania i pomiaru stwierdzono natężenie czynnika od 0,2 do 0,5 wartości NDN.
� co najmniej raz w roku — gdy stwierdzono natężenie czynnika powyżej 0,5 wartości NDN.
Pomiary promieniowania optycznego nielaserowego (gdy występują inne źródła, niż służące do oświetlenia)
wykonuje się:
� Co najmniej raz na 2 lata dla wartości powyżej 0,4 do 0,7 MDE
� Co najmniej raz w roku dla wartości powyżej 0,7 MDE� Co najmniej raz w roku dla wartości powyżej 0,7 MDE
Dla promieniowania laserowego pomiary wykonuje się jeżeli lasery nie zostały zaklasyfikowane go grup (1, 1M, 2, 2M, 3R oraz 3B i 4 – jeżeli zastosowano właściwe środki ochrony zbiorowej)
� Co najmniej raz na 2 lata dla wartości powyżej 0,4 do 0,8 MDE
� Co najmniej raz na rok dla wartości powyżej 0,8 MDE
Dla pomiarów pól i promieniowania elektromagnetycznego
częstotliwość wynosi:
� Co najmniej raz na 2 lata, gdy występuje strefa pośrednia
� Co najmniej raz w roku przy występowaniu strefy
zagrożenia albo strefy zagrożenia i niebezpiecznej zagrożenia albo strefy zagrożenia i niebezpiecznej
Dla mikroklimatu zimnego i gorącego:
� Raz w roku
� W przypadku, gdy wartości zmierzone nie przekraczają
wartości dopuszczalnych dla 8-mio godzinnego wymiaru
czasu pracy, pracodawca może je wykonywać raz na 2 lata
� Natężenia oświetlenia na stanowiskach pracy
� Wentylacji grawitacyjnej i mechanicznej (ogólnej
i stanowiskowej)
� Stężenia czynników biologicznych
Ekspozycji na promieniowanie jonizujące� Ekspozycji na promieniowanie jonizujące
� Dla czynników wskazanych w rozporządzeniu
o badaniach i pomiarach są to laboratoria
akredytowane w danym zakresie. W przypadku ich
braku mogą to być inne laboratoria: szkół wyższych,
instytutów badawczych , inspekcji sanitarnej oraz inne instytutów badawczych , inspekcji sanitarnej oraz inne
laboratoria posiadające certyfikat kompetencji
i podlegające nadzorowi metodologicznemu
� Dla innych czynników – laboratoria określone na
podstawie odrębnych przepisów
� Jeżeli na podstawie przeprowadzonej
(i udokumentowanej ) oceny ryzyka – nie występują
czynniki szkodliwe, lub występują w wartościach
nie uzasadniających przeprowadzanie pomiarów.
� Jeżeli po przeprowadzeniu pomiarów zmierzone � Jeżeli po przeprowadzeniu pomiarów zmierzone
wartości narażenia na czynniki były niższe od
wskazanych przy nakazanych częstotliwościach
pomiarów (na podstawie rozporządzenia w sprawie
badań i pomiarów)
� Zamieszczenie wyników badań i pomiarów w ocenie
ryzyka zawodowego,
� Przegląd oceny ryzyka zawodowego i ewentualne
wprowadzenie zmian technicznych
� Przechowywanie wyników przez 3 lata� Przechowywanie wyników przez 3 lata
� Informowanie pracowników o wynikach badań oraz
pomiarów i wyjaśnianie (interpretacja) ich znaczenia
� Prowadzenie (i uzupełnianie na bieżąco) rejestru badań
i pomiarów
� Prowadzenie kart badań i pomiarów
� Przechowywanie rejestru oraz kart przez 40 lat
� Udostępnianie wyników badań i pomiarów
pracownikom, byłym pracownikom lub ich
przedstawicielom
� W przypadku likwidacji zakładu pracy przekazanie � W przypadku likwidacji zakładu pracy przekazanie
rejestru i kart właściwemu państwowemu inspektorowi
sanitarnemu
Dziękuję za uwagę