-
MENAXHIMI I CIKLIT TE PROJEKTIT(me fokus n bashkpunimin ndrvendor)
Nj manual pr Njsit e Qeverisjes Vendore
2013
-
MenaxhiMi i Ciklit t Projektit (fokusi n bashkPuniMin ndrvendor)2
Ky publikim sht prgatitur nga Programi pr Decentralizim dhe Zhvillim Lokal (dldp), me mbshtetjen financiare t Agjencis Zvicerrane pr Zhvillim dhe Bashkpunim
Prgatitur nga: Vera Xhokaxhi (PhD) dhe Myftar Doi (MPA)Qendra Kombtare Burimore e Trajnimit dhe Asistencs Teknike (ANTTARC)
Mbshtetur nga:Valbona Karakai Programi pr Decentralizim dhe Zhvillim Lokal (dldp) HELVETAS Siss Intercooperation, Shkodr, Albania
Ky publikim reflekton mendimet e autorve dhe jo detyrimisht t SDC.
Publikuar nga: Programi pr Decentralizim dhe Zhvillim Lokal (dldp) HELVETAS Siss Intercooperation (HSI) Albania
Copyright HSI Albania Rr. Oso Kuka, Nr. 11, 4000 Shkodr, Albania .dldp.al
shap
ing
the
futu
re by changing the
present
-
3
PARATHNIE
Ky manual prshkruan shtjet e zhvillimit dhe t zbatimit t projektit bazuar n metodn e kuadrit logjik dhe sht dizenjuar pr t ndihmuar ekipet e menaxhimit t projekteve pran Njsive t Qeverisjes Vendore (NJQV) prgjat gjith fazave kye, duke filluar nga ideja e par deri n vlersimin prfundimtar t projektit dhe raportimin mbi realizimin e tij.
Manuali prmban qllimin dhe konceptet baz lidhur me seciln faz t menax-himit t ciklit t projektit si dhe dokumentet dhe vendimet kye prkatse prf-shir fazn e planifikimit dhe hapat pr analizn e palve t interesuara, hartimin e pems s problemeve dhe t objektivave, hartimin e matrics logjike, dokumentit t projektit si dhe planit t detajuar t aktiviteteve.
Specifike n kt manual sht ilustrimi i tij me nj projekt konkret ndrvendor t realizuar n kuadrin e dldp--Programi i Decentralizimit dhe Zhvillimit Lokal. Projekti sht hartuar dhe zbatuar nga tre NJQV t Qarkut Shkodr--bashkia Puk dhe komunat Qerret e Rrape--me synim sigurimin e nj shrbimi m cilsor dhe me kosto m t ult pr komunitetet e tyre. N kt kndvshtrim manuali ofron disa mekanizma konkrete menaxhues dhe ligjore t nevojshme pr t realizuar projektet ndrvendore, t cilat mund t jen t prdorshme nga NJQV t tjera n raste t ngjashme.
Ky manual sht nj mjet pr t patur sukses n prpjekjet e NJQV pr plotsimin e nevojave t komunitetit. Por vlefshmria e tij varet shum nga mnyra se si ai aplikohet n punn e prditshme t drejtuesve dhe stafit t NjQV-ve.
Manuali sht prgatitur nga Qendra Kombtare Burimore e Trajnimit dhe Asist-encs Teknike (ANTTARC), n kuadrin e Programit t Decentralizimit dhe Zhvillimit Lokal (dldp). Pr zhvillimin e ktij manuali, ANTTARC sht mbshte-tur n materialet e ndryshme burimore pr menaxhimin e ciklit t projektit dhe bashkpunimin ndrvendor si dhe eksperiencn e tij n zhvillimin e kapaciteteve t NJQV pr hartimin dhe zbatimin e projekteve t financuara nga dldp.
ANTTARC, 2013
-
MenaxhiMi i Ciklit t Projektit (fokusi n bashkPuniMin ndrvendor)4
-
5
PRMBAJTJA
Hyrje
Kuptimi i ciklit t projektit dhe Menaxhimit i Ciklit t Projektit n projektet ndrvendoreKarakteristikat kryesore t fazave t ciklit t projektit n bashkpunimin ndr-vendor
far sht planifikimi? Planifikimi i projekteve ndrvendore
Analiza e situats n bashkpunimin ndrvendor
Qllimi i prgjithshm i projektit
Alternativat
Strategjia/ndrhyrja e projektit
Dokumenti i projekteve ndrvendore
Plani i aktiviteteve (i detajuar)
Anekset
-
MenaxhiMi i Ciklit t Projektit (fokusi n bashkPuniMin ndrvendor)6
HYRJE
Msimet e fituara nga zhvillimi dhe zbatimi i projekteve ndrvendore
Nga eksperienca, organizatat e ndryshme publike dhe jo publike, hasin nj sr problemesh dhe sfidash gjat hartimit dhe zbatimit t projekteve, t cilat shrbejn si msime pr t punuar m mir n t ardhmen. E njjta gj ka ndodhur edhe me NJQV, t cilat gjat hartimit dhe zbatimit t projekteve kan shfaqur disa dobsi t cilat duhen prmirsuar pr n ardhmen. Ato prfshijn:
Njsit e Qeverisjes Vendore nuk kan njohurit dhe aftsit pr t marr vendimet e duhura n kohn e duhur lidhur me realizimin e fazave t ndryshme t Ciklit t Projektit.
Objektivat specifike, t cilat duhet t prfshijn prfitime t qendrueshme pr komunitetin, nuk jan realiste dhe nuk prshkruhen qart.
Nuk bhet qart dallimi midis objektivave dhe mjeteve pr arritjen e tyre;
Hartimi i projektit dhe monitorimi i e aktiviteteve nuk jan par n kndvshtrimin e arritjes s treguesve t prfshir n projekt dhe raportimit cilsor mbi zbatimin e tij.
Disa nga msimet e nxjerra nga eksperienca prfshijne:
Faza e planifikimit sht themelore pr t zhvilluar projekte cilsore dhe fituese. N kt kontekst, pjesmarrja e palve kryesore t interesuara duke prfshir ktu jo vetm prfaqsuesit e Njsive t Qeverisjes Vendore por edhe antart e komunitetit, sidomos grupet e marxhinalizuara t tij, prfaqsuesit e shoqris civile dhe t sektorit privat sht shum e rndsishme pr zgjidhjen e nevojave dhe me ndikim afat-gjat n komunitet.
Qendrueshmria e projektit dhe prfitimeve t tij si dhe fuqizimi i kapacitetit menaxhues t ekipeve prkatse n
-
7
Njsit e Qeverisjes Vendore jan ndr kushtet kryesore pr zhvillimin e projekteve fituese dhe zbatimin me sukses t tyre.
Projektet ndrvendore, ku dy ose m shum Njsi t Qeverisjes Vendore bashkojn burimet e tyre pr t zgjidhur nj nevoj t prbashkt n komunitetet e tyre, jan nj ndr rrugt m efektive, efiente, dhe rezultative. Jan nj sr nevojash n komunitet, t cilat jan t njjta n Njsi Vendore t ndryshme dhe mund t zgjidhen m mir nprmjet bashkpunimit mes tyre. Kto Njsi Vendore mund ti bashkoj vazhdimi territorial apo problemi i njejt si dhe mundsia e vogl pr ti zgjidhur ato individualisht.
Bashkpunimi ndrvendor si zgjidhje e qndrueshme pr ofrimin e shrbimit
NJQV-t t ndryshme pr shrbime t caktuara, mund ta ndajn ekspertizn ose burimet e tyre me NJQv t tjera pr ofrimin e shrbimeve cilsore dhe efektive. Madje n raste kur ka krkesa ligjore pr shrbime t tilla si menaxhimi i mbetjeve, furnizimi me uj, zhvillimi i transportit dhe zhvillimi ekonomik ato mund t bashkpunojn mes tyre pr t ofruar nj shrbim me kosto t ult.
NJQV-t kan kompetenca jetike q prcaktojn cilsin e jets s qytetarve dhe mirqenien e prbashkt t tyre. Ato prfshijn ndrtimin e rrugve dhe menaxhimin e trafikut, transportin, furnizimin me uj, shkollat dhe kopshtet, qendrat shndetsore, mjediset sportive, mbledhjen dhe largimin e mbeturinave, muzet, teatrot dhe qendrat kulturore, varrezat, etj. Megjithat, prvoja tregon se NJQV-t nuk jan kurr plotsisht t vetmjaftueshme pavarsisht nga madhsia e territorit t tyre dhe nga popullata q kan. Territoret dhe popullata e NJQV-ve po bhen gjithnj e m tepr t ndrvarura. Bashkpunimi ndrvendor n projekte t prbashkta sht zgjidhja e shum situatave t ndryshme.
-
MenaxhiMi i Ciklit t Projektit (fokusi n bashkPuniMin ndrvendor)8
Bashkpunimi ndrvendor sht veanrisht i rndsishm pr vendin ton sepse ajo siguron akses n nj spektr t gjer financimesh t jashtme.
Programe t ndryshme t mbshtetura nga Bashkimi Evropian BE dhe donator t tjer ndrkombtar krkojn ose (a) nj prag minimal n lidhje me madhsin e projektit (q sht shum i lart pr bashkit m t vogla), ose (b) nj aplikim t vetm t dy ose m shum bashkive.
Disa nga karakteristikat kryesore t bashkpunimit ndrvendor jan:
N bashkpunimin ndrvendor dy ose disa NJQV punojn s bashku.
Me an t bashkpunimit, bashkit partnere pranojn t punojn s bashku me nj kosto t caktuar pr t krijuar prfitime t reja pr gjithseciln prej tyre, prfitime t cilat nuk do t ishin t mundshme po t veprohet n mnyr t izoluar ose t njanshme.
Prpjekjet e prbashkta mund t lidhen me nj ose disa nga sferat q kan t bjn me kompetencat ligjore t bashkive. Ligji mund t prcaktoj q disa prej kompetencave q u jepen bashkive nuk mund t realizohen me bashkpunim ndrvendor. (p.sh. kompetencat e shtetit q i delegohen kryetarit t bashkis).
Bashkpunimi ka nj kosto pr seciln bashki partnere: ky bashkpunim duhet t shoqrohet nga prpjekje, kontribute financiare dhe akses i prbashkt n burime (staf, tok, makineri, ndrtesa, etj.).
Bashkpunimi ndrvendor sht rezultat i nj vendimi t qllimshm dhe jo thjesht nj zbatim mekanik i nj dispozite ligjore. Marrveshja, m shum se sa e imponuar nga ligji, sht e vullnetshme, ndonse ndonjher ligji mund ti nxis n mnyr t fuqishme ose edhe ti detyroj ato q t krkojn zgjidhje bashkpunuese.
-
9
Prfitimet e reja pr bashkit partnere mund t ken karakteristika t ndryshme, si pr shembull: krijimi i kapaciteteve pr ofruar shrbime t cilat nuk mund t ofrohen nga nj bashki e vogl, zvoglimi i kostove pr ofrimet e shrbimeve, prmirsimi i cilsis s shrbimit, koordinim m i mir n planin e zhvillimit, politika m t efektshme dhe m t dukshme.
Bashkpunimi nuk sht rastsor; ai ka nj kohzgjatje t caktuar dhe sht shpesh nj marrveshje e prhershme e cila nuk ka nj dat t caktuar se kur prfundon.
Nuk ka kalim t prhershm t detyrave dhe kompetencave vendore; bashkit e ruajn kontrollin jo t drejtprdrejt pr vendimet dhe shrbimet q rrjedhin nga bashkpunimi. 1
1) Burimi: Manual i Instrumenteve: Bashkpunimi Ndrbashkiak (prgatitur nga Kshilli i Evrops (CoE), Programi pr Zhvillim i Kombeve t Bashkuara (UNDP), Iniciativa pr Qeverisjen Lokale, dhe Shoqria e Hapur. 2010.
-
MenaxhiMi i Ciklit t Projektit (fokusi n bashkPuniMin ndrvendor)10
KUPTIM I PRGJITHSHEM MBI PROJEKTIN DHE MENAXHIMIN E CIKLIT T PROJEKTIT
Projekti konsiston n nj sr aktivitetesh t koordinuara dhe t kontrolluara t cilat ndrmerren me nj qllim t caktuar, t cilat kan kosto, burime dhe afate kohore t prcaktuara. do projekt sht specifik dhe n t reflektohet nevoja pr ndryshim. Ndryshimet mund t lindin nga disa faktor:
nevoja pr ti dhn zgjidhje nj problemi t komunitetit;
reflektimi ndaj nj momenti nevoje n organizat;
shfrytzimi i mundsive t reja.
Projektet zakonisht realizohen nga nj numr i kufizuar njerzish, t cilt pr nj koh t caktuar punojn s bashku. Projekti n vetvete prfaqson nj mundsi pr t forcuar lidershipin dhe punn n ekip pasi:
individve u jepen m shum prgjegjsi se sa ato kan n aktivitetin e prditshm;
njerzit msojn ti prshtaten m mir njri-tjetrit;
konfliktet e ndryshme midis antarve t ekipit zgjidhen gjat zbatimit t projektit;
antart e grupit t projektit kan mundsi t kualifikohen nga ana profesionale dhe t fitojn aftsi t reja.
grupi prfshihet n procesin e vendim marrjes.
Pra projektet kan vler pr t zhvilluar si individt ashtu edhe organizatn n prgjithsi. Fakti q nj organizat prfshihet n hartimin dhe zbatimin e projekteve tregon q ajo sht n nj stad t till zhvillimi ku individve mund tu besohen detyra q krkojn nivel t lart profesionalizmi.
-
11
Projekti n vetevete prfaqson nj cikl q kalon n disa faza. Cikli i jets s nj projekti duhet t filloj me vlersimin e nevojave t komunitetit. Ekziston nj sekuenc e kalimit nga nj faz n tjetrn, pra disa aktivitete si jan vendosja e qllimeve dhe objektivave, indikatorve, hartimi i buxhetit, etj duhet t kryen prpara fillimit t fazs s zbatimit.
Kuptimi i ciklit t projektit dhe menaxhimi i tij
Cikli i projektit prmbledh fazat e ndryshme prmes t cilave realizohet nj iniciativ duke filluar nga faza e identifikimit paraprak e deri n at t vlersimit t realizimit prfundimtar t saj. Menaxhimi i Ciklit t Projektit (MCP) sht metoda q prdoret pr prcaktimin n mnyr t sakt t qllimit, t aktiviteteve menaxhuese dhe procedurave vendimarrse t do faze t projektit. Objektivat kryesore t MCP-s jan :
Prcaktimi n mnyr t qart dhe realiste i objektivave t projekteve/ programeve.
Sigurimi i nj cilsie t lart prgjat gjith ciklit t projektit (si p.sh. przgjedhja e nj teknologjie t prshtatshme, respektimi i vlerave social-kulturore, kapacitetet institucionale, qendrueshmria, etj.).
Sigurimi i nj prputhshmrie dhe kontributi ndaj objektivave afatgjata t strategjive/politikave.
Realizimi i qndrueshmris.
Dokumentimi i ndryshimeve/msimeve t nxjerra.
Disa nga konsiderata kryesore pr MCP:
Brja transparente e vlerave institucionale dhe personale dhe e supozimeve baz.
Realizimi i t gjitha fazave t MCP-s n bashkpunim t ngusht me partnert.
Qartsimi i roleve dhe i prgjegjsive t partnerve t ndryshm.
-
MenaxhiMi i Ciklit t Projektit (fokusi n bashkPuniMin ndrvendor)12
Mbshtetja e partnerve gjat forcimit t njohurive dhe kapaciteteve pr MCP.
Prpunimi kolegjial dhe reflektimi i msimeve t nxjerra gjat zbatimit/ planifikimit, si nj proces bashkpunues.
KARAKTERISTIKAT KRYESORE T FAZAVE T CIKLIT T PROJEKTIT
Ndarja e ciklit t projektit n faza t veanta, si propozohet n kt manual, bazohet mbi konsiderata praktike dhe didaktike. Ky model lejon diferencimin e qart t detyrave, dokumenteve dhe vendimeve q duhen marr pr do hap t planifikimit dhe t zbatimit t projektit. Figura 1 paraqet fazat kryesore t menaxhimit t ciklit t projektit, vendimet kryesore dhe dokumentet perkatse.
Kuadri strategjik
do projekt apo program zhvillimi sht i shoqruar me nj kuadr strategjik (plane strategjike zhvillimi kombtare, plane strtegjike zhvillimi rajonale e lokale/plane strategjike, plane strategjike t donatorve, etj.). N prgjithsi, projektet dhe programet e reja duhet t integrohen n kt kuadr pr t rritur koherencn dhe sinergjin e bashkpunimit ndrmjet investimeve t ndryshme.
Projektet ndrvendore duhet t bazohen n kuadrin strategjik kombtar dhe rajonal, planet ndrvendore, si dhe programet e ndihms s huaj, t cilat gjithashtu reflektojn prioritetet kombare t vendit si dhe ato rajonale.
-
13
Bashkpunimi me Njsit e tjera Vendore niset nga ideja se ka shrbime q NJQV t ndryshme nuk i ofrojn pr shkak t burimeve t pamjaftueshme financiare ose njerzore. Bashkpunimi ndrvendor qysh n kt faz sht i rndsishm pr suksesin e projekteve ndrvendore. Rezultati i pritshm i ksaj faze sht sigurimi i nj vendimi pozitiv ndrvendor pr iden e projektit t paraqitur duke elur driten jeshile pr nj vlersim dhe planifikim t mtejshm. Produkti i fazs s identifikimit sht prmbledhja e ides s projektit dhe marrveshja paraprake pr bashkpunimin ndrvendor. Disa nga aktivitete kryesore jan: Organizimi i takimeve midis NJQV pr mundsin e bashkpunimit; Identifikimi i mundsive t bashkpunimit; Krijimi i grupit t puns ndrvendor me prfaqsuesit prkats t NJQV-ve; Shqyrtimi i situats lidhur me problemin q synon t zgjidhe ose shrbimin q synon t ofroj projekti i bashkpunimit ndrvendor; Identifikimi i bazs ligjore dhe marrdhenjeve institucionale midis NJQVve; Hartimi i nj marrveshje paraprake bashkpunimi ku prcaktohen t drejtat dhe detyrimet e palve.
Identifikimi
Qllimi i ksaj faze sht sqarimi i ides s projektit si dhe mbledhja e informacionit baz (vlersimi i situats s prgjithshme). Rezultati i pritshm i ksaj faze sht sigurimi i nj vendimi pozitiv pr iden e projektit t paraqitur, n mnyr q t elet drita e gjelbr pr nj vlersim dhe planifikim t mtejshm. Produkti i fazs s identifikimit sht nj prmbledhje e ides s projektit mbi t ardhmen e projektit ose alternativat e tij (dokument referimi pr diskutim dhe negocijim t mtejshm) dhe nj marrveshje paraprake pr bashkpunim.
Planifikimi
Duke u bazuar n prmbledhjen e ides hartohet projekt propozimi i plot. Detyra t rndsishme pr planifikimin e projektit jan:
Analiza e aktorve, e interesave dhe e roleve t tyre n projekt.
Prcaktimi i objektivave, treguesve dhe supozimeve, n prgjithsi, pr kuadrin logjik (i referuar gjithashtu si Matrica e projektit). Ky hap krkon nj planifikim t kujdesshm dhe t detajuar me t gjith aktort e interesuar
-
MenaxhiMi i Ciklit t Projektit (fokusi n bashkPuniMin ndrvendor)14
(zakonisht n seminaret e planifikimit).
Prpunimi dhe negocijimi i strukturs organizative, i mjeteve dhe i buxhetit t nevojshm.
Prcaktimi i elementeve pr drejtimin dhe vlersimin e projektit me synim zbatimin efektiv t tij. Drejtimi i projektit prfaqson aspektin m t rndsishm t menaxhimit n fazn e realizimit duke prfshir prcaktimin e afateve t monitorimit dhe vlersimit dhe raportimit t projektit.
Produkti i fazs s planifikimit sht dokumenti i projekt propozimit t plot bashk me marrveshjen institucionale t bashkpunimit. Ky dokument ndrtohet sipas s njjts struktur si dhe prmbledhja e ides s projektit
-
15
T s
igur
ojm
llo
garid
hni
en d
he
prc
akto
jm
ms
imet
e t
uara
pr
faza
t e a
rdhs
hme
t
proj
ektit
ose
pro
jekt
et e
reja
Pol
itika
t kom
bta
reP
rogr
amet
n
mb
shte
tje t
ven
dit
Pla
ne z
hvilli
mi t
pl
ota
(sek
toria
le d
he te
rrito
riale
T k
upto
jm
prob
lem
et e
zhv
illim
it du
ke th
eksu
ar
shka
qet d
he z
gjid
hjet
e m
unds
hme
T s
igur
ojm
zb
atim
e
ent &
efe
ktiv
t p
roje
ktit
n
part
nerit
et m
idis
don
ator
it, z
batu
esit,
par
tner
ve
t
tjer
dhe
pr
tue
ve
T g
jene
rojm
in
form
acio
nin
e du
hur
pr
drej
tues
it e
proj
ektit
pr
t p
rm
irsu
ar
pun
n dh
e nx
jerr
m
sim
e p
r pa
lt e
in
tere
suar
a
T z
hvillo
jm
nj
proj
ekt k
oher
ent d
he re
alis
t, ba
zuar
n
ang
azhi
min
e p
alv
e t
inte
resu
ara
Ql
limi i
sec
ils
faz
Dok
umen
te; V
endi
me
kye
Pla
ni v
jeto
r i v
eprim
it;M
arr
vesh
jet e
zba
timit
Dok
umen
ti i p
roje
ktit
t p
lot
Kon
cept
idej
a e
proj
ektit
Sis
tem
i (m
atric
a) e
m
onito
rimit
rapo
rtim
i
Vler
sim
iM
onito
rim
i
Faza
t e M
CPZb
atim
i
Kuad
ri
prog
ram
atik
Iden
tiki
mi
Plan
iki
mi
(Pr
gatit
ja)
Figu
ra 1
: Men
axhi
mi i
Cik
lit t
Pro
jekt
it: F
azat
, ven
dim
et, d
okum
ente
t kry
esor
e
Pro
jekt
e ek
zist
uese
Pro
jekt
et
reja
Rap
orte
vle
rsi
mi;
Stu
dim
e
-
MenaxhiMi i Ciklit t Projektit (fokusi n bashkPuniMin ndrvendor)16
Vlersimi paraprak prfaqson fazn finale t diskutimit t nj projekti t ri. Ai prbn nj vlersim t procesit t planifikimit dhe t cilsis s prgatitjes s dokumentit t projektit. Vlersimi paraprak studion prputhshmrin dhe prshtatshmrin e projektit t propozuar dhe konsideron nse procesi prgatitor ka qen i knaqshm nga pikpamja e analizs dhe e pjesmarrjes. Vlersimi paraprak mund t realizohet si nj proces i pavarur, ose si nj proces i brendshm i kryer nga donatori.
Dokumenti i projektit duhet aprovuar (me shkrim) nga donatori dhe institucioni zbatues. Produkti i ksaj faze sht nj marrveshje formale e projektit q cakton prgjegjsit e aktorve n lidhje me mjetet, financimet, monitorimin dhe procedimet e mtejshme.
Zbatimi
Qllimi i zbatimit t programit sht krijimi i nj sistemi efektiv t menaxhimit t projektit. Kjo nnkupton prshtatjen e vazhdueshme t planeve specifike t puns me kushtet e
Duke u bazuar n prmbledhjen e ides dhe marrveshjen paraprake midis NJQV-ve pjesmarrse, zhvillohet projekt propozimi i plot. Ktu: Bhet grumbullimi i t dhnave pr shkrimin e projekt propozimit dhe analiza e aktorve dhe rolit t tyre n projekt (theksi duhet vendosur tek aktort e prfshirkshillat, administrata, etj.,--arsyet e ktij bashkpunimi dhe strategjit pr arritjen e tij); S bashku zhvillohen objektivat, treguesit dhe supozimet; Negociohet struktura organizative e projektit ndrvendor, mjeteve dhe buxhetit t nevojshm; Prcaktohet si do t bhet drejtimi dhe vlersimi i projektit; dhe se fundi Aplikimi i prbashkt tek dldp dhe miratimi i bashkfinancimit nga NJQV-t.
N bashkpunimin ndrvendor, NJQV pjesmarrse duhet t sigurojn pjesmarrjen e prfaqsuesve t tyre dhe t krkojn pjesmarrjen nga t gjitha NJQV-t e prfshira n projekt n mnyr q vendimmarrja t jet gjithprfshirse.
-
17
ndryshueshme dhe krkesat e aktorve q prfshihen n projekt. Kjo nnkupton, gjithashtu, verifikimin e progresit t puns prmes nj sistemi monitorimi t przgjedhur mir e q synon q vendimet respektive pr ndryshim dhe adaptim t gjykohen t nevojshme pr tu prfshir n planet operacionale dhe ato specifike t puns.
Zbatimi i projektit prbn nj proces dinamik dhe reciprok ndrmjet planifikimit dhe monitorimit. Menaxhimi i fazs s implementimit prfshin detyrat e mposhtme:
Prpunimi dhe vlersimi i vazhdueshm i planeve t puns, duke filluar nga njsia e menaxhimit t projektit, n bashkpunim t ngusht me ekipin e projektit dhe/ose partner t tjer operacional.
Koordinimi i proceseve vendimarrse me synim fokusimin e progresit t puns drejt operacioneve realiste dhe/ose koordinimi i vendimeve strategjike q duhen ndrmarr brenda strukturave drejtuese. Kto vendime merren nga aktort kryesor, ndrkoh q vendimet operacionale merren nga ekipi i projektit.
Prpunimi i planeve operacionale vjetore q specifikojn aktivitetete t veanta, ndarjen e detyrave, mjeteve dhe hartimin e buxhetit pr vitin e ardhshm, bazuar n prvojat e vlersimit dhe rezultatet e vitit paraardhs.
Nj raportim sistematik mbi progresin e puns sipas nj plani t prcaktuar mir pr prgatitjen periodike t dokumenteve t projektit (si p.sh. raportet vjetore, 6 ose 3-mujore, raportet specifike teknike, ose financiare, etj.)
Produktet e fazs s zbatimit jan :
Planet operacionale specifike (plani vjetor dhe, nse krkohen, planet afat-shkurtra t veprimit).
Raportet e prgatitura sipas krkesave operacionale dhe administrative respektive.
-
MenaxhiMi i Ciklit t Projektit (fokusi n bashkPuniMin ndrvendor)18
Monitorimi
Monitorimi shoqron n mnyr t vazhdueshme planifikimin dhe zbatimin e projektit. Ai vepron si mekanizm vet-kontrolli q hedh drit mbi progresin e projektit dhe kryhet nga personat prgjegjs pr realizimin e aktiviteteve (kryesisht stafi i projektit dhe partnert e tjer zbatues) me synim ndryshimin dhe adaptimin e funksionimit t projektit n do koh q shihet e nevojshme. Elementet monitorues jan pjes e informacionit t projektit.
Detyrat kryesore t monitorimit jan :
Ndjekja sistematike e t gjith elementeve operacionale dhe administrativ, si dhe e rezultateve t aktiviteteve t projektit nga njsia e menaxhimit t projektit dhe partnert operacional. Sistematike do t thot e bazuar n tregues dhe mjete kontrolluese q lidhen me element planifikues t prcaktuar.
Realizimi i vet-vlersimit sistematik (nprmjet seminareve periodike t stafit t projektit ku diskutohet mbi progresin e projektit, takimeve vlersuese dhe informuese me partnert e rndsishm dhe grupet prfituese, etj.).
Pas miratimit t projektit, Njsit Vendore pjesmarrse n projekt institucionalizojn bashkpunimin e tyre nprmjet nj marrveshje bashkpunimi ku prcaktohen rolet dhe prgjegjsit e tyre si dhe krijojn nj ekip ndrvendor pr t ndjekur hapat e zbatimit t projektit. Ekipi i Projektit sht prgjegjs pr aspektet e ndryshme t menaxhimit t projektit prfshir rishikimin dhe vlersimin e vazhdueshm te planeve t puns, kordinimin e proceseve vendim-marrse brenda strukturave drejtuese t Njsive Vendore pjesmarrse n projekt, marrjen e vendimeve operacionale, ndarjen e detyrave dhe mjeteve dhe realizimin e aktiviteteve kryesore si tenderimin e punve dhe/ose shrbimeve, ndjekjen e realizimit t puns, raportimin sistematik mbi progresin e puns dhe prgatitjen e raportit perfundimtar mbi zbatimin e projektit.
-
19
Realizimi i hapave formale pr drejtimin e projektit t koordinuar ndrmjet menaxhimit t projektit dhe instancave vendimarrse (si p.sh. takimet e ekipit t drejtimit, vizitat monitoruese nga personat prgjegjs t projektit ose institucionet e tjera t interesuara, etj.).
Rezultatet kryesore t monitorimit jan:
Raportet e progresit q prgatiten sipas nj plani t prcaktuar raportimi.
Raportet specifike mbi menaxhimin e projektit q kan lidhje me shtjet operacionale dhe administrative (duke prfshir raportet financiare dhe t auditimit).
Proces-verbalet e mbledhjeve t ekipit t drejtimit q prmbledhin t gjitha vendimet mbi ndryshimet strategjike dhe konceptimin e projektit.
Monitorimi shrben gjithashtu si nj kuadr referues pr vlersimin, i cili prdor shpesh t njjtat elemente pr matjen e progresit .
Vlersimi
Elementet e vlersimit (ose elementt mats t progresit) duhen prcaktuar q n momentin e planifikimit t indikatorve. Rezultatet e pritshme t vlersimit prfaqsojn rekomandime pr procesin e vendim-marrjes pr orientimin e projektit n t ardhmen si dhe propozimeve konkrete pr ri-prcaktimin dhe/ose ri-adaptimin e elementeve planifikues (objektivave, linjave t aktiviteteve , etj.).
Detyra t rndsishme t vlersimit jan:
Zhvillimi i nj koncepti t qart mbi vlersimin (Termat e Referencs) q prcaktojn llojin e vlersimit (p.sh.
-
MenaxhiMi i Ciklit t Projektit (fokusi n bashkPuniMin ndrvendor)20
paraprak, afat-mesm ose prfundimtar), rezultatet e pritshme dhe produktet e vlersimit (d.m.th. elementet vendim-marrs mbi t ardhmen e projektit), procedurat dhe metodat, si dhe krkesat mbi raportimin.
Ndrmarrja e hapave sistematik t vlersimit (sipas programit t aprovuar) me pjesmarrjen e aktorve t interesuar dhe ekspertve t mandatuar.
Shqyrtimi i gjetjeve pr t propozuar marrjen e vendimeve t drejta mbi orientimin e projektit n t ardhmen (ndryshimet dhe adaptimet e nevojshme).
Raportimi i gjetjeve, konkluzioneve rreth progresit t raportitit, ndikimit t tij, si dhe rekomandimet rreth orientimit t projektit n t ardhmen.
Produktet e vlersimit t projektit jan:
Raporti i vlersimit mbi gjetjet dhe rekomandimet.
Koncepti mbi planifikimin pr t ardhmen ose pr realizimin sistematik t projektit.
Mbyllja/Prfundimi
Sipas planifikimit, do projekt sht i kompletuar me nje axhend kohore t paracaktuar. Esht e kshillueshme q konceptimi i projektit t jet i planifikuar mir duke treguar situatn q nga fillimi i projektit dhe mnyrn se si pritet t ndryshoj ajo pas kryerjes s aktiviteteve.
Rezultat i rndsishm i mbylljes t projektit sht demonstrimi dhe regjistrimi i ndikimit si dhe i mundsive mbi qndrueshmrin e projektit. N disa raste prfundimi i projektit shnon fillimin e nj projekti t ri, zakonisht me nj tematik t re, por bazuar n t njjtat prvoja dhe rezultate t aktiviteteve t realizuara.
-
21
Detyrat tipike t fazs s mbylljes jan:
Prpunimi sistematik i t gjitha eksperiencave q mund t aplikohen n projekte t ngjashme ose pr aktor t tjer q mund t gjenden n situata t ngjashme pune.
Prgatitja e transferimit t prgjegjsive t projektit ose linjave t aktiviteteve tek partnert e przgjedhur. Ky skenar planifikohet shpesh ne fazn fillestare t projekteve afat-mesme dhe afat-gjata. Kjo do t thot q partnert prgjegjs duhet t ndrgjegjsohen dhe t prgatiten pr detyrat dhe prgjegjsit q kan lidhje me aktivitetet e ndjekjes s problemeve.
Prgatitja e vlersimit final (vlersimi prfundimtar ose studimi i ndikimit t projektit).
Produktet e prfundimit t projektit jan :
Raportet finale (duke prfshir raportet e vlersimit).
Dokumentet e marrveshjeve.
PLANIFIKIMI
Planifikimi nnkupton nj kuptim t prbashkt midis aktorve t nj projekti ndrvendor (prfituesve, NJQV-ve zbatuese dhe donatorit) t elementve kryesor t ndrhyrjes s ardhshme si:
Gjendja n fillim (Ku jemi tani?)
Objektivat (far duam?)
Prgjat gjith fazave t MCP, q nga planifikimi deri tek raportimi prfundimtar, ekipi i puns prgjegjs pr zhvillimin dhe zbatimin e projektit i kushton nj vmendje t veant qndrueshmris s rezultateve t projektit pas prfundimit t tij duke parashikuar veprime konkrete individuale dhe t prbashkta n vazhdimsi.
-
MenaxhiMi i Ciklit t Projektit (fokusi n bashkPuniMin ndrvendor)22
Strategjia (Cila sht strategjia? Si mund ti arrijm objektivat?)
Organizimi (Cili sht prgjegjs pr far dhe kur?) dhe
Burimet (Cilat jan burimet q kemi?)
Hapat kryesor n planifikim jan paraqitur ne Tabeln 1.
Tabela 1: Hapat e planifikimit dhe metoda e kuadrit logjik
Hapat n planifikimin e projektit
Hapat n planifikimin e projektit Metodat/Dokumentet
Hapi 1: Analiza e situats
Analiza e palve t interesuara; Analiza e problemveve; Potencialet
Matrica e interesave t palve; Pema e problemeve; Analiza e sistemit; Marreveshjet paraprake (p.sh., Marrveshja paraprake e bashkepunimit ndervendor)
Hapi 2: Qllimi i prgjithshm
Analiza e objektivave Pema e objektivave
Hapi 3: Alternativat (prfshir vendimin)
Analiza e alternativave Avantazhet dhe disavantazhet
Hapi 4: Strategjia e projektit
Kuadri logjik: Hierarkia e objektivave; Supozimet; Indikatort dhe burimet e verifikimit; Burimet
Kuadri logjik/matrica e projektit
Hapi 5: Dokumenti i planifikimit
Prshkrimi i qllimit, objektivave, produkteve dhe aktiviteteve t projektit; Organizimi (rolet dhe prgjegjsit); Buxheti; Monitorimi dhe vlersimi
Propozimi i Projektit (ose Dokumenti i Projektit); Marreveshjat perkatese (p.sh., marrveshja e bashkepunimit ndervendor).
Planifikimi me metodn e kuadrit logjik sht nj nga m t prdorurat koht e fundit. Figura 2 paraqet hapat e planifikimit me metodn e kuadrit logjik.
-
23
Figu
ra 2
: Hap
at e
pla
nik
imit
me
met
odn
e k
uadr
it lo
gjik
Pal
t e in
tere
suar
aPe
ma
e pr
oble
mev
e
Lidh
ja e
efe
ktev
e m
e sh
kaqe
t
1. A
naliz
a e
situa
ts
2. A
naliz
a e
obje
ktiv
ave
3. A
naliz
a e
alte
rnat
ivav
e/ve
ndim
i4.
Mat
rica
e p
roje
ktit
5. D
okum
enti
i pla
nik
imit
Pem
a e
obje
ktiv
ave
Mat
rica
e p
roje
ktit
Lidh
ja e
mje
teve
me
qlli
met
Shka
qet
Paso
jat
Mje
tet
Ql
limet
e
prg
jith.
Prob
l.qe
ndro
rPr
obl.
qend
ror
Ana
liza
e pa
lve
t
inte
resu
ara
Ana
liza
e pr
oble
mev
e
Obj
e-kt
ivat
Ql
l. i
prg
j.
Obj
e-kt
iva/
t
Kos
tot
Prod
u-kt
et/
Rezu
l-ta
tet
1) 2) 3) n) Akt
ivi-
tete
t1.
1.1.
2.1.
n.2.
1.2.
2.2.
n.3.
1.3.
2.3.
n.
Treg
uesit
Buri
met
Supo
zim
et
-
MenaxhiMi i Ciklit t Projektit (fokusi n bashkPuniMin ndrvendor)24
HAPI 1: ANALIZA E SITUATS
Analiza e situates prfshin analizn e palve t interesuara dhe t problemeve n kontekstin e mjedisit aktual.
Analiza e palve t interesuara/ pjesmarrjes sht nj paraqitje e prgjithshme e:
Aktorve (organizatave, grupeve, apo personave) t prekur direkt apo indirekt nga projekti;
Interesave t tyre, pritshmrive dhe kundrshtimeve.
Hapat kryesore prfshijn:
1. Listimi i t gjith aktorve potencial;
2. Kategorizimi prfshir prfituesit, pjesmarrsit aktiv, grupet e synuara, grupet e prekura negativisht, kundrshtart, etj.
3. Analiza e aktorve.
far duhet patur parasysh gjat analizs s palve t interesuara?
Marrja n konsiderat e perspektivave t ndryshme.
Organizimi i pjesmarrjes s t gjith grupeve t prekura (sidomos grupeve t pa-privilegjuara si grat, etj.).
Marrja parasysh e karakteristikave kulturore dhe realiteteve shoqrore.
Nje instrument pr analizn e palve t interesuara sht matrica n Tabeln 2.
-
25
Tabela 2: Analiza e palve t interesuara
KriteretPalt e interesuara 1 2 nRndsia e aktorve pr problemin ose projektinPotencialet e aktorve pr t kontribuar n zgjidhjen e problemitRezistenca e pritshme nga aktortStrategjit pr t siguruar angazhimin
N Tabeln 3 sht paraqitur nj shembull ilustrues nga nj projekt konkret.
Objektivat e analizs s problemit jan:
Paraqitja e prgjithshme e problemeve m t rndsishme q projekti supozohet t zgjidh (trsisht ose pjesrisht).
Analiza e lidhjeve mes problemeve (analiza shkak-pasoj).
Hapat gjat analizs s problemit:
1. Listimi i problemeve.
2. Identifikimi i problemit qndror si piknisje.
3. Identifikimi i shkaqeve t problemit qndror (rrnjt).
4. Identifikimi i pasojave t problemit qndror (degt).
5. Ndrtimi i pems s problemeve.
6. Rishikimi i pems s problemeve pr vlefshmrin dhe plotsin e saj.
-
MENAXHIMI I CIKLIT T PROJEKTIT (FOKUSI N BASHKPUNIMIN NDRVENDOR)26
Gjate analizs s problemit duhet t kemi parasysh se:
Problemi nuk sht munges zgjidhje, por ekzistenc e nj gjendje negative.
Problemet jan t lidhura me njerzit.
Eliminimi i problemeve aktuale duhet t lidhet ngusht me potencialet.
Nje instrument pr analizn e problemit sht pema e problemeve (Figura 3).
Figura 4 sht ilustrimi i analizs s problemit n nj projekt konkret.
Figura 3: Pema e problemeve
Pasojat
Shkaqet
Problemi qendror
-
27
Figura 3: Pema e problemeve
Pasojat
Shkaqet
Problemi qendror
Tabe
la 3
: Ana
liza
e pa
lve
t in
tere
suar
a p
r pro
jekt
in
Org
aniz
imi i
pr
bash
kt n
drv
endo
r i sh
rbi
mev
e t
men
axhi
mit
t m
betje
ve u
rban
e n
Bas
hkin
Pu
k, K
omun
at Q
erre
t dhe
Rra
pe
Pal
t e
inte
resu
ara
Rn
dsi
a e
akto
rve
pr
pro
blem
in o
se
proj
ektin
Pote
ncia
let e
akt
orv
e p
r t
kont
ribu
ar n
zg
jidhj
en e
pro
blem
it
Rez
iste
nca
e pr
itshm
e ng
a ak
tor
tSt
rate
gjit
pr
t si
guru
ar a
ngaz
him
in
Bash
kia
Puk
Ofr
uesi
krye
sor i
shr
bim
it t
pas
trim
it p
r qy
tetin
e P
uks
. Kr
kon:
Rish
ikim
t p
lani
t t
men
axhi
min
e m
betje
ve; R
ehab
ilitim
t
infr
astr
uktu
rs p
r g
rum
bulli
min
e m
betje
ve;
Kos
to m
t
ul
t; St
af t
traj
nuar
.
Ka
staf
me
expe
rienc
e n
zb
atim
in e
pro
jekt
eve;
Si
guro
n ba
shk
- fin
anci
min
e p
roje
ktit.
Buxh
et i
pam
jaftu
esh
m
vend
or p
r t
kry
er
inve
stim
e ka
pita
le.
Kon
trib
ut n
m
asn
20%
t v
ler
s s
inve
stim
it; D
rejti
mi i
pro
jekt
it; H
artim
i i n
j
mar
rve
shje
per
bas
hkep
unim
in n
derv
endo
r; Tr
ajni
mi i
staf
it p
r men
axhi
min
e m
betje
ve;
Prm
irsim
i i in
fras
truk
tur
s ekz
istue
se.
Kom
una
Qer
ret
Prg
jgj
ese
pr o
frim
in e
shr
bim
it t
pa
strim
it n
terr
itorin
e k
omun
s. A
ktua
lisht
nu
k e
plot
son
kt
sh
rbi
m. K
rko
n:
Shr
bim
in e
pas
trim
it; S
taf t
tr
ajnu
ar; K
osto
ef
ektiv
e t
shr
bim
it.
Ang
azho
het n
se
nsib
ilizi
min
e
kom
unite
tit p
r
mbl
edhj
en e
mbe
turin
ave
n p
ikat
e ca
ktua
ra.
Buxh
et i
pam
jaftu
esh
m
vend
or p
r t
kry
er
inve
stim
e ka
pita
le.
Mar
reve
shje
per
bas
hkep
unim
nde
rven
dor;
Leje
pr
ven
d-de
pozi
timit
pran
ko
mun
s;
Ngr
itja
e in
fras
truk
tur
s pr
gru
mbu
llim
in e
m
betje
ve; T
rajn
imi i
staf
it p
r men
axhi
min
e
mbe
tjeve
.
Kom
una
Rra
peP
rgje
gjs
e p
r ofr
imin
e sh
rbi
mit
t
past
rimit
n te
rrito
rin e
kom
uns
. Akt
ualis
ht
nuk
e pl
ots
on k
t
shr
bim
. Kr
kon:
Sh
rbi
min
e p
astr
imit;
Sta
f t
traj
nuar
; Kos
to
efek
tive
t sh
rbi
mit.
Ang
azho
het n
se
nsib
ilizi
min
e
kom
unite
tit p
r
mbl
edhj
en e
mbe
turin
ave
n p
ikat
e ca
ktua
ra.
Buxh
et i
pam
jaftu
esh
m
vend
or p
r t
kry
er
inve
stim
e ka
pita
le.
Mar
rve
shje
per
bas
hkp
unim
nd
rven
dor;
Ngr
itja
e in
fras
truk
tur
s pr
gru
mbu
llim
in e
m
betje
ve; T
rajn
imi i
staf
it p
r men
axhi
min
e
mbe
tjeve
.
Kom
unite
tet e
tr
e N
JQV
-ve
Jan
pr
fitue
sit e
shr
bim
it t
pas
trim
it.
Ata
dua
n: M
jedi
s t
past
r; T
arifa
t u
lta t
sh
rbi
mit
Kan
d
shir
n p
r t
kon
trib
uar n
m
bar
vajtj
en e
pro
jekt
it dh
e n
mir
mba
jtjen
e
inve
stim
it.
An
tar
t k
omun
itetit
t
kom
uns
Qer
ret
kan
ank
esa
lidhu
r m
e nd
rtim
in e
ve
nd d
epoz
itim
it t
m
betu
rinav
e pr
an
ksa
j ko
mun
.
Sens
ibili
zim
i ko
mun
itetit
pr
pr
fitim
et n
ga
inve
stim
i dhe
pag
esn
e ta
rifav
e t
shr
bim
it.
dldp
Obj
ektiv
at e
dld
p p
rput
hen
me
obje
ktiv
at
e pr
ojek
tit n
drv
endo
r (m
ko
nkre
tisht
m
e ob
jekt
ivn
qe
syno
n p
rmir
simin
e
shr
bim
eve
t N
JQV
-ve)
.
Bash
kfin
anci
m t
pr
ojek
tit; E
kspe
rtiz
t
st
afit
pr m
enax
him
in e
pr
ojek
tit.
Prm
bush
ja e
krit
erev
e t
p
rcak
tuar
a pa
rapr
akish
t, kr
yesis
ht b
ashk
fin
anci
mi
me
20%
i vl
ers
s
buxh
etit,
kus
htz
ojn
fin
anci
min
.
Har
timi i
krit
erev
e p
r bas
hk-
finan
cim
in e
pr
ojek
tit; O
rgan
izim
i i p
roce
sit t
kon
kurim
it p
r pro
jekt
et e
par
aqitu
ra; B
ashk
-fin
naci
mi i
pr
ojek
tit n
m
asn
80%
t v
ler
s s
proj
ektit
t
prb
ashk
t.
Te tj
er
.
-
MENAXHIMI I CIKLIT T PROJEKTIT (FOKUSI N BASHKPUNIMIN NDRVENDOR)28Figu
ra 4
: Pem
a e P
robl
emev
e
Proj
ekti
Org
aniz
imi i
pa
rbas
hkt
nd
rven
dor i
shr
bim
eve t
men
axhi
mit
t m
betje
ve u
rban
e n B
ashk
in P
uk,
kom
unat
Qer
ret d
he R
rape
:
Pem
a e p
robl
emev
e
Nive
li i u
lt i
je
tes
s
Mje
dis i
ndo
tur
Sm
undj
e in
fekt
ive
Shr
bim
i do
bt
past
rim
i
Plan
iki
m i
dob
t p
r men
axhi
min
e m
betje
ve
Infr
astr
uktu
r e
pam
jau
eshm
eKo
mun
itet
indi
fere
nt n
daj
ndot
jes
Sta
i pa
kual
iku
ar
i nj
sive v
endo
re
Nuk
ka
bash
kpu
nim
nd
rve
ndor
Kost
o e l
art
sh
rbi
mi
Prom
ovim
i do
bt
pr m
jedi
sinTr
ajni
me t
pa
mja
ues
hme
-
29
HAPI 2: OBJEKTIVAT E PROJEKTITKa disa metoda pr zhvillimin e qllimit t prgjithshm t projektit dhe prcaktimin e objektivave, njera prej t cilave sht pema e objektivave.
Objektivat e ktij hapi jan:
Paraqitja e situats q do t arrihet me zgjidhjen e problemeve;
Qartsimi i lidhjes midis objektivave (mjetet dhe qllimi);
Qartsimi i alternativave t mundshme.
Hapat kryesor n analizn e objektivave:
1. Riformulimi i situatave negative (problemet) n situata pozitive (objektivat) t dshirueshme dhe t arritshme;
2. Verifikimi i lidhjes midis mjeteve dhe qllimit pr vlefshmrin dhe plotsin (nse sht e nevojshme, rishikimi i formulimit t objektivave dhe formulimi i objektivave t tjera t nevojshme);
3. Ndrtimi i pems s objektivave.
Pr tu patur parasysh gjat analizs:
Mosprfshirja e objektivave t padshirueshme ose t panevojshme.
Formulimi i objektivave si situata pozitive ose kushte pr tu arritur n t ardhmen.
Nje instrument pr analizn sht pema e objektivave (Figura 5).
Figu
ra 4
: Pem
a e P
robl
emev
e
Proj
ekti
Org
aniz
imi i
pa
rbas
hkt
nd
rven
dor i
shr
bim
eve t
men
axhi
mit
t m
betje
ve u
rban
e n B
ashk
in P
uk,
kom
unat
Qer
ret d
he R
rape
:
Pem
a e p
robl
emev
e
Nive
li i u
lt i
je
tes
s
Mje
dis i
ndo
tur
Sm
undj
e in
fekt
ive
Shr
bim
i do
bt
past
rim
i
Plan
iki
m i
dob
t p
r men
axhi
min
e m
betje
ve
Infr
astr
uktu
r e
pam
jau
eshm
eKo
mun
itet
indi
fere
nt n
daj
ndot
jes
Sta
i pa
kual
iku
ar
i nj
sive v
endo
re
Nuk
ka
bash
kpu
nim
nd
rve
ndor
Kost
o e l
art
sh
rbi
mi
Prom
ovim
i do
bt
pr m
jedi
sinTr
ajni
me t
pa
mja
ues
hme
-
MENAXHIMI I CIKLIT T PROJEKTIT (FOKUSI N BASHKPUNIMIN NDRVENDOR)30
Figura 6 paraqet pemn e objektivave t nj projekti konkret.
HAPI 3: ALTERNATIVATObjektivat e ktij hapi jan:
Identifikimi i zgjidhjeve q mund t zhvillohen si strategji t projektit;
Vlersimi i fizibilitetit t alternativave t ndryshme;
Zgjedhja e nj ose disa strategjive pr projektin.
Hapat n analizn e alternativave jan:
Figura 5: Pema e Objektivave
Qllimet
Mjetet
Objektivat qendrore
-
31
1. Eliminimi i objektivave q nuk jan t dshirueshme ose t arritshme;
2. Identifikimi i zinxhirit mjete-qllime q prfaqsojn strategji t projektit;
3. Identifikimi i strategjive m t mira n rrethanat e dhna dhe n lidhje me interesat e grupit t synuar ose t prfituesit. Kriteret e mundshme pr przgjedhjen e alternativs m t mir prfshijn:
Probabiliteti i arritjes s objectives;
Qndrueshmria;
Pranimi shoqror;
Pranimi politik;
Burimet n dispozicion dhe eficenca;
Teknologjia;
Kapaciteti institucional.
Pr tu patur parasysh gjat analizs:
Dakortsimi pr nj strategji t projektit dhe przgjedhja e objektivs (objektivave) t projektit.
N se duhet t arrihen disa objektiva, projekti mund t ndahet n disa nn-projekte.
N nj projekt, strategjit mund t przgjidhen n vartsi t financimit. Psh n rastin e bashkpunimit ndrvendor midis Puks, Qerretit dhe Rrapes, partnert kan zgjedhur strategjin 1, 2, 3 dhe 6 (shih figurn n faqen tjetr). N nj rast tjetr mund t zgjidheshin strategjit 1 dhe 4 ose 1, 2 dhe 3, n vartsi t situats.
-
MENAXHIMI I CIKLIT T PROJEKTIT (FOKUSI N BASHKPUNIMIN NDRVENDOR)32 Fig
ura 6
: Pem
a e o
bjek
tivav
e
Proj
ekti
Org
aniz
imi i
pa
rbas
hkt
nd
rven
dor i
shr
bim
eve t
men
axhi
mit
t m
betje
ve u
rban
e n B
ashk
in P
uk,
kom
unat
Qer
ret d
he R
rape
:
Pem
a e o
bjek
tivav
e
Prm
irsim
i i
nive
lit t
jete
ss
Mje
dis m
i
past
rRe
dukt
im i
sm
und-
jeve
infe
ktiv
e
Prm
irsim
i sh
rbi
mev
e t p
astr
im-
it n
t tr
e Nj
sit e
Qev
erisj
es
Vend
ore
Har
timi i
Pla
nit t
M
nax
him
it t
M
betje
ve U
rban
e
Ndr
timi i
in
fras
truk
tur
s s
nev
ojsh
me
Ndr
gjeg
jsim
i i
kom
unite
tit n
daj
ndot
jes
Rritj
a e k
apac
itetit
t
sta
t t N
jsiv
e t
Qev
erisj
es V
endo
re
Mar
rve
shje
e ba
shk
puni
mit
ndr
vend
or
Kost
o ef
ektiv
e pr
sh
rbi
min
e m
enax
him
it t
m
betje
ve
Mat
eria
le
info
rmue
se p
r
mje
disin
Traj
nim
i i st
at p
r
men
axhi
min
e m
betje
ve d
he
men
axhi
min
e ci
klit
t p
roje
ktit
Figu
ra 7
: Ana
liza e
alte
rnat
ivav
e
Proj
ekti
Org
aniz
imi i
pa
rbas
hkt
nd
rven
dor i
shr
bim
eve t
men
axhi
mit
t m
betje
ve u
rban
e n B
ashk
in P
uk,
kom
unat
Qer
ret d
he R
rape
:
Alte
rnat
ivat
Prm
irsim
i i
nive
lit t
jete
ss
Mje
dis m
i
past
rRe
dukt
im i
sm
und-
jeve
infe
ktiv
e
Prm
irsim
i sh
rbi
mev
e t p
astr
im-
it n
t tr
e Nj
sit e
Qev
erisj
es
Vend
ore
Har
timi i
Pla
nit t
M
nax
him
it t
M
betje
ve U
rban
e
Ndr
timi i
in
fras
truk
tur
s s
nev
ojsh
me
Ndr
gjeg
jsim
i i
kom
unite
tit n
daj
ndot
jes
Rritj
a e k
apac
itetit
t
sta
t t N
jsiv
e t
Qev
erisj
es V
endo
re
Mar
rve
shje
e ba
shk
puni
mit
ndr
vend
or
Kost
o ef
ektiv
e pr
sh
rbi
min
e m
enax
him
it t
m
betje
ve
Mat
eria
le
info
rmue
se p
r
mje
disin
Traj
nim
i i st
at p
r
men
axhi
min
e m
betje
ve d
he
men
axhi
min
e ci
klit
t p
roje
ktit
STRA
TEG
JIA
1ST
RATE
GJI
A 1
STRA
TEG
JIA
1ST
RATE
GJI
A 1
-
33Figu
ra 7
: Ana
liza e
alte
rnat
ivav
e
Proj
ekti
Org
aniz
imi i
pa
rbas
hkt
nd
rven
dor i
shr
bim
eve t
men
axhi
mit
t m
betje
ve u
rban
e n B
ashk
in P
uk,
kom
unat
Qer
ret d
he R
rape
:
Alte
rnat
ivat
Prm
irsim
i i
nive
lit t
jete
ss
Mje
dis m
i
past
rRe
dukt
im i
sm
und-
jeve
infe
ktiv
e
Prm
irsim
i sh
rbi
mev
e t p
astr
im-
it n
t tr
e Nj
sit e
Qev
erisj
es
Vend
ore
Har
timi i
Pla
nit t
M
nax
him
it t
M
betje
ve U
rban
e
Ndr
timi i
in
fras
truk
tur
s s
nev
ojsh
me
Ndr
gjeg
jsim
i i
kom
unite
tit n
daj
ndot
jes
Rritj
a e k
apac
itetit
t
sta
t t N
jsiv
e t
Qev
erisj
es V
endo
re
Mar
rve
shje
e ba
shk
puni
mit
ndr
vend
or
Kost
o ef
ektiv
e pr
sh
rbi
min
e m
enax
him
it t
m
betje
ve
Mat
eria
le
info
rmue
se p
r
mje
disin
Traj
nim
i i st
at p
r
men
axhi
min
e m
betje
ve d
he
men
axhi
min
e ci
klit
t p
roje
ktit
STRA
TEG
JIA
1ST
RATE
GJI
A 1
STRA
TEG
JIA
1ST
RATE
GJI
A 1
-
MenaxhiMi i Ciklit t Projektit (fokusi n bashkPuniMin ndrvendor)34
HAPI 4: STRATEGJIA/NDRHYRJA E PROJEKTIT
Matrica e projektit
Thelbi i metods s kuadrit logjik sht matrica e projektit q prmbledh elementt kryesor t projektit. Kuadri logjik jep prgjigje pr:
Pse bhet projekti? logjika e ndrhyrjes. far pritet t arrij projekti? qllimi dhe
objektivat e prgjithshme.
Si do ta arrij projekti at? rezultatet e prishme dhe aktivitetet.
Sa do t kushtoj projekti? mjetet dhe kostot.Si do t matet arritja e objektivave?
indikatort.
Ku gjendet informacioni pr matjen e arritjes s objektivave?
burimet e verifikimit.
Cilt faktor t jashtm jan t rndsishm pr suksesin?
supozimet.
Cilat parakushte duhet t prmbushen prpara fillimit t projektit?
parakushtet.
-
35
Tabela 4 tregon matricn baz t kuadrit logjik.
Diagrama n Figurn 8 tregon prgjegjsit e ndryshme t donatorit dhe agjencia zbatuese.
Hierarkia e objektivave Prmledhje e strategjis s projektit
Indikatort Burimet e verifikimit
Supozimet
Efek
tet e
pro
jekt
it
Viz
ioni
afa
t-ja
t
Qllimi i prgjithshmPrmirsimi i kushteve t jetess dhe prdorimit t burimeve natyrore (Prfitimet rrjedhin nga prdorimi i produkteve t projektit, adoptimi i praktikave t prmirsuara dhe ndryshimi n sjelljen)
Tregoni n se jan arritur prmirsimet e synuara
Efek
tet
dire
kte
Objektivat e projektitNdryshimet n sjellje dhe kapacitete tek personat dhe institucionet e synuara (Prdorimi i produkteve t projektit, adoptimi i praktikave t prmirsuara dhe ndryshimi i sjelljes)
Tregoni n se sht arritur ndryshimi i synuar
Kushtet kuadr pr t arritur qllimin e prgjithshm
Fush
a op
erac
iona
le
(Pr
gjeg
jsi
e agj
. zba
tues
e) Rezultatet Produktet dhe shrbimet e ofruara nga projekti (Trajnim, dije, aftsi, sjellje, teknologji, instrumente, metoda, burime)
Tregoni n se jan shprehur rezultatet e projektit n sasi dhe cilsi
Kushtet kuadr pr t arritur objektivat e projektit
Aktivitetet Aktivietet e projektit pr t arritur produktet
Mjetet, kostot, burimet financiare, materiale dhe
njerzore
Kushtet kuadr pr t dhn rezultatet
Parakushtet pr t filluar projektin
-
MenaxhiMi i Ciklit t Projektit (fokusi n bashkPuniMin ndrvendor)36Figu
ra 8
: Kua
dri l
ogjik
dhe
nda
rja e
pr
gjeg
jsiv
e mid
is do
nato
rit d
he ag
jens
is zb
atue
se
Prm
bled
hje
Ql
limi
i pr
gjith
shm
(Ndi
kim
i)
Mje
tet,
kost
ot(B
urim
et)
Prod
ukte
t/Re
zulta
tet
e prit
shm
e
Obj
ektiv
at
Aktiv
itete
t
Indi
kato
rt
Buri
met
Supo
zim
et
Ndik
imi
Prod
ukte
t
Org
aniz
imi i
br
ends
hm
i ak
tivite
teve
Buri
met
Nive
li i n
diki
mit:
vi
zion
et e
prb
ashk
ta
pr
ndry
shim
in
Prg
jegj
si e
Agje
nsis
zbat
uese
(m
enax
him
i i
proj
ektit
)}
-
37
Dizenjimi i projektit bazuar n kuadrin logjik
Kuadri logjik sht ndr formatet m t prdorur pr prshkrimin dhe paraqitjen e projekteve. Ai sht i detyrueshm si nj pjes integrale e dokumenteve t projektit pr shumicn e donatorve.
Kolona e par: Hierarkia e objektivave dhe strategjia e projektit
Logjika baz e kolons s par t kuadrit logjik prkon me logjikn e prdorur n analizn e problemeve dhe objektivave nprmjet pems s problemeve dhe objektivave: secili nivel lidhet me nivelin tjetr m t lart nprmjet nj marrdhnje shkak-pasoj ose mjet-qllim. Duke ekzekutuar aktivitetet e planifikuara, projekti do t jap produktet/rezultatet e planifikuara. Kur jan arritur produktet e planifikuara, projekti duhet gjithashtu t jet n gjendje t arrij objektivat e tij. N se jan arritur objektivat, ather projekti duhet t jet n gjendje t kontribuoj pr arritjen e qllimit t prgjithshm.
Hierarkia e objektivave sht paraqitur me posht:
Qllimi
Objektivat
Produktet/Rezultatet e pritshme
Aktivitetet
Kolona e par e kuadrit logjik prshkruan elementet kryesore q
Figu
ra 8
: Kua
dri l
ogjik
dhe
nda
rja e
pr
gjeg
jsiv
e mid
is do
nato
rit d
he ag
jens
is zb
atue
se
Prm
bled
hje
Ql
limi
i pr
gjith
shm
(Ndi
kim
i)
Mje
tet,
kost
ot(B
urim
et)
Prod
ukte
t/Re
zulta
tet
e prit
shm
e
Obj
ektiv
at
Aktiv
itete
t
Indi
kato
rt
Buri
met
Supo
zim
et
Ndik
imi
Prod
ukte
t
Org
aniz
imi i
br
ends
hm
i ak
tivite
teve
Buri
met
Nive
li i n
diki
mit:
vi
zion
et e
prb
ashk
ta
pr
ndry
shim
in
Prg
jegj
si e
Agje
nsis
zbat
uese
(m
enax
him
i i
proj
ektit
)}
-
MenaxhiMi i Ciklit t Projektit (fokusi n bashkPuniMin ndrvendor)38
prcaktojn strategjin baz t projektit ose logjikn e ndrhyrjes n zinxhirin shkak-pasoj. Ajo prshkruan far do t bj projekti prsa i prket ekzekutimit t aktiviteteve dhe dhnies s produkteve m qllim q t arrihen efektet e dshiruara, t cilat jan prcaktuar si objektiva dhe qllim i prgjithshm i projektit. Hapat pr t zhvilluar kolonn e par prfshijn:
Identifikimi i objektivave t projektit. Bazuar n strategjin e projektit, sikurse sht prcaktuar me ndihmn e pems s objektivave, identifikojm objektivat e projektit n termat e prmirsimit n situatn ose ndryshimit n sjelljen dhe kapaciteteve e grupit t synuar.
Identifikimi i qllimit t prgjithshm. Nga niveli m i lart i pems s objektivave, zgjedhim qllimin e prgjithshm pr t cilin projekti do t kontribuoj duke arritur objektivat e tij. Qllimi sht formuluar n termat e prmirsimit t kushteve t jetess s prfituesve direkt dhe indirekt dhe n termat e stabilizimit ose prmirsimit t situats t burimeve t tyre natyrore.
Identifikimi i produkteve/rezultateve t pritshme t projektit. Duke analizuar elementet e pems s objektivave posht nivelit ku ne kemi przgjedhur objektivat e projektit, mund t identifikojm rezultatet e pritshme/produktet e nevojshme pr arritjen e objektivave. Nse jan t nevojshme produkte t tjera, ato duhet t identifikohen nprmjet nj analiz shtes. N shum raste, strategjit e projektit mund t grupohen n nj numr komponentsh baz t projektit duke prcaktuar nj produkt pr secilin komponent si m posht:
Zhvillimi i kapacitetit institucional dhe burimeve njerzore;
Prodhimi, prpunimi ose ndrtimi (n rastet e projekteve t infrastrukturs);
Marketimi; etj.
Identifikimi i aktiviteteve t projektit. Pr secilin produkt duhet t planifikohen aktivitetet prkatse. N kt stad t planifikimit, sht e mjaftueshme t prshkruhen vetm aktivitetet e prgjithshme ose linjat e veprimit. Kalendari i detajuar i aktiviteteve bhet n planifikimin operacional.
-
39
Kolona e katrt: Faktort e jashtm, supozimet
Pas przgjedhjes s strategjis, mbeten objektivat e paprfshira n logjikn e ndrhyrjes dhe faktor t tjer t jashtm. Kto mund t jen themelore pr arritjen e produkteve/rezultateve t pritshme, objektivave dhe qllimit t projektit, por jan jasht kontrollit direkt t projektit. Kto elemente bhen kushte n mnyr q strategjia e projektit t jet e suksesshme. N planifikim, kto kushte jan prshir si supozime n kolonn e katrt t matrics s projektit.
Pr t vlersuar shkalln e rrezikut q kto kushte prbjn pr projektin, duhet t vlersohet probabiliteti dhe rndsia e tyre. Disa nga ato mund t jen kritike pr suksesin e projektit, t tjerat mund t injorohen. Faktort e rrezikut formulohen si situata pozitive (supozime).
Supozimet nuk formulohen n nivel t qllimit t prgjithshm. Sidoqoft, ka kushte t tjera q duhet t plotsohen prpara se t filloj projekti. Kto parakushte (p.sh. vendimi pozitiv i agjencis donatore pr financimin e propozimit) vendosen n kuadratin m t ult t kolons s katrt t matrics s projektit, nj nivel nn aktivitetet. Skema e paraqitur n Figurn 9 prdoret pr t verifikuar qartsin e elementve konceptuale t matrics s projektit.
-
MenaxhiMi i Ciklit t Projektit (fokusi n bashkPuniMin ndrvendor)40
Figura 9: Kuptimi i elementve konceptuale t matrics s projektit
parakushtet
ather
ather
ather
Qllimi i prgjithshm (kontributi)
Nse rezultati i projektit sht arritur + supozimet
Nse produktet e projektit jan ofruar + supozimet
Nse aktivitetet e projektit jan ekzekutuar + supozimet
N figurn 10 sht paraqitur matrica e kuadrit logjik pr nj projekt konkret me kolonn e par dhe t katrt t plotsuar.
-
41
Figura 9: Kuptimi i elementve konceptuale t matrics s projektit
parakushtet
ather
ather
ather
Qllimi i prgjithshm (kontributi)
Nse rezultati i projektit sht arritur + supozimet
Nse produktet e projektit jan ofruar + supozimet
Nse aktivitetet e projektit jan ekzekutuar + supozimet
Figu
ra 1
0: M
atri
ca e
kuad
rit l
ogjik
--kol
ona e
par
dhe
kat
rt p
r p
roje
ktin
O
rgan
izim
i i p
rba
shk
t nd
rven
dor i
shr
bim
eve t
men
axhi
mit
t m
betje
ve u
rban
e n B
ashk
in P
uk,
Kom
unat
Qer
ret d
he R
rape
H
iera
rkia
e o
bjek
tivav
e
Prm
ledh
je e
stra
tegj
is
s p
roje
ktit
Indi
ka-
tor
tBu
rim
et e
ve
rifik
imit
Supo
zim
et
Ql
limi i
pr
gjith
shm
P
rmir
simi i
shr
bim
eve
t p
astr
imit
n tr
e N
JQV
-t
Obj
ektiv
at e
pro
jekt
it1.
H
artim
i i p
lani
t t
MB
2.
Nd
rtim
i i in
fars
truk
tur
s s
past
rimit
3.
Nd
rgje
gjs
imi i
kom
unite
tit4.
Rr
itja
e ka
paci
tete
ve t
staf
it te
NJQ
V p
er M
B&M
CP
Resp
ektim
i i
mar
rve
shje
s s
hart
uar n
ga t
tre
NJQ
V-t
Rezu
ltate
t1.
1 K
rijim
i dhe
pr
dorim
i i n
j sk
eme
efek
tive
dhe
efi
ente
nd
rven
dore
pr
men
axhi
min
e
mbe
tjeve
.1.
2 M
onito
rimi i
zbat
imit
t sk
ems
s g
rum
bulli
mit
t m
betje
ve n
drv
endo
re p
r m
enax
him
in
e m
betje
ve.
2.1
Infr
astr
uktu
r e
pr
mir
suar
e g
rum
bulli
mit
t m
betje
ve u
rban
e.2.
2 V
end-
depo
zitim
i i m
betje
ve n
Fu
sh-
Qar
ri sip
as k
rke
save
t le
jes m
jedi
sore
.3
Kom
unite
t i n
drg
jegj
sua
r dhe
i p
rfsh
ir n
ak
tivite
te e
nism
a lo
kale
pr
men
axhi
min
e
mbe
tjeve
urb
ane.
4
Staf
i tr
ajnu
ar p
r o
frim
in e
shr
bim
it t
men
axhi
mit
t m
betje
ve u
rban
e.
Mar
rve
shje
p
r ofr
imin
e
vazh
dues
hm
t
shr
bim
it t
pa
strim
it
Akt
ivite
tet
H
artim
i i m
arr
vesh
jes s
ba
shk
puni
mit
mid
is tr
e N
JQV
-ve.
H
artim
i i sk
ems
nd
rven
dore
pr
org
aniz
imin
e p
rba
shk
t t
grum
bulli
mit
t m
betje
ve.
Pr
okur
imi i
paj
isjev
e dh
e pu
nim
eve.
Re
habi
litim
i i in
fras
truk
tur
s s
mbe
tjeve
.
Mon
itorim
i i sk
ems
, kos
tove
dhe
mat
ja e
kn
aqs
is s
pub
likut
.
Traj
nim
i i st
afit
tekn
ik d
he k
ordi
nato
rve
t tr
e nj
siv
e ve
ndor
e m
enax
him
in d
he
grum
bulli
min
e m
betje
ve.
K
ryer
ja e
fush
atav
e t
sens
ibili
zim
it d
he e
duki
mit
me
kom
unite
tin e
nj
sive
vend
ore.
Ven
d de
pozi
timi i
m
betje
ve u
rban
e t
ba
shki
s P
uk
n
Fush
Qar
re n
uk k
a pr
oble
me
pron
sie
; St
afi i
bas
hkis
i ga
tsh
m t
mar
r
pjes
n
traj
nim
e;
Kom
unite
ti i h
apur
nd
aj in
form
imit
pr p
roje
ktin
dhe
pa
ges
n e
shr
bim
it.P
rput
hje
me
stra
tegj
in
e dl
dp
-
MenaxhiMi i Ciklit t Projektit (fokusi n bashkPuniMin ndrvendor)42
Kolona e dyt: indikatort
N shumicn e rasteve, arritja e qllimeve, objektivave dhe produkteve nuk mund t verifikohet nga vzhgimi direkt. Qllimi i indikatorve sht ti bj qllimet, objektivat dhe produktet cilsore, t matshme dhe t vzhgueshme. Indikatort shpesh prmbajn vlera pr nj afat kohor t caktuar.
Indikatort duhet t jen t verifikueshm objektivisht. Me fjal t tjera nuk duhet t varen n mendimin/gjykimin subjektiv. Ato jan baza m e rndsishme pr monitorimin gjat zbatimit t projektit.
Duke vzhguar rregullisht treguesit q tregojn n se nj qllim, objektiv, apo produkt sht arritur sikurse sht planifikuar, prgjegjsit pr projektin mund t sigurohen se zbatimi i projektit po bhet si duhet. Indikatort iu referohen karakteristikave t rndsishme t qllimit, objektivave dhe produktit prkats. Prandaj, prcaktimi i indikatorve ndihmon verifikimin n se qllimi, objektivat dhe produktet jan formuluar n mnyr realiste dhe t sakt.
Prdorimi i indikatorve shpesh krkon informacion q grupi i menaxhimit t projektit duhet ta prfitoj nga burime t caktuara. Kto burime informacioni prshkruhen pr secilin indikator n kolonn e tret t matrics s projektit, nn titullin Burimet e verifikimit.
N Metodn e Kuadrit Logjik, indikatort identifikohen gjat planifikimit t projektit. N kolonn e dyt t matrics s projektit, indicatort identifikohen pr tre nivelet e larta t hierarkis s objektivave: produktet, objektivat dhe qllimi.
Prderisa ekzekutimi i aktiviteteve sht direkt i vzhgueshm (aktiviteti sht ekzekutuar: po ose jo) asnj indikator nuk prcaktohet n nivel t aktiviteteve. Kuadratet prkats t matrics s projektit prdoren pr t prmbledhur mjetet dhe kostot e projektit.
-
43
Kolona e tret: Burimet e verifikimit
N kt kolon vendosen burimet se ku do t verifikohet realizimi i objektivave (kolona e par).
Kto burime mund t jen, raporte, informacione, vzhgime n terren, etj.
Ne figurn 11 sht paraqitur matrica e kuadrit logjik pr nj projekt konkret me kolonn e dyt dhe t tret t plotsuar.
Mjetet dhe kostot
Sikurse sht prmendur me lart, dy kuadratet e mesm n nivel t aktiviteteve mund t prdoren pr t identifikuar mjetet dhe kostot e projektit. Mjetet jan burimet fizike dhe jo-fizike t nevojshme pr ekzekutimin e aktiviteteve t planifikuara (burimet). Ne mund t dallojm burimet materiale nga ato njerzore.
Kostot jan burimet financiare t nevojshme pr t siguruar burimet materiale dhe njerzore t projektit. Kostot detajohen n buxhet/preventiv dhe paraqiten n nj format t standartizuar.
Kto dy kuadrate t matrics prmbajn vetm nj prmbledhje t mjeteve dhe kostove t projektit. Detajet jepen n dokumentin e projektit.
-
MenaxhiMi i Ciklit t Projektit (fokusi n bashkPuniMin ndrvendor)44
Figu
ra 1
1: M
atri
ca e
kuad
rit l
ogjik
--kol
ona e
dyt
dhe
e tr
et p
r p
roje
ktin
O
rgan
izim
i i p
rba
shk
t nd
rven
dor i
shr
bim
eve t
men
axhi
mit
t m
betje
ve u
rban
e n B
ashk
in P
uk,
Kom
unat
Qer
ret d
he R
rape
Hie
rark
ia e
obj
ektiv
ave
P
rmle
dhje
e st
rate
gjis
s
pro
jekt
itIn
dika
-to
rt
Buri
met
e v
erifi
kim
itSu
pozi
met
Ql
limi i
pr
gjith
shm
P
rmir
simi i
shr
bim
eve
t p
astr
imit
n tr
e N
JQV
-t
Nuk
ka
mbe
tje ja
sht
ko
nten
ier
ve;
Shr
bim
i i p
astr
imit
kryh
et n
e te
3 N
JQV
.
Viz
ita n
ve
nd;
Rapo
rtet
e p
erfo
rman
ces s
sh
rbi
mit
nga
NJQ
V-t
.
Obj
ektiv
at e
pro
jekt
it1.
H
artim
i i p
lani
t t
MB
2.
Nd
rtim
i i in
fars
truk
tur
s s
past
rimit
3.
Nd
rgje
gjs
imi i
kom
unite
tit4.
Rr
itja
e ka
paci
tete
ve t
staf
it te
NJQ
V p
er M
B&M
CP
Skem
a p
rbas
hkt
e
grum
bulli
mit
t m
betje
ve
e ha
rtua
r;In
fras
truk
tura
e n
gritu
r (1
mak
in
tekn
olog
jike,
62
kon
teni
er,
30
pika
gru
mbu
llim
i, 3
0 ba
zam
ente
bet
oni);
# ta
kim
eve
me
grup
et e
in
tere
sit;
Staf
i i N
JQV
i af
t p
r
ofrim
in d
he m
onito
rimin
e
shr
bim
it t
mbe
tjeve
.
Skem
a nd
rve
ndor
e, k
osto
t, re
kom
andi
met
pr
tarif
at e
pa
strim
it;G
rafik
u i i
nteg
ruar
i sh
rbi
mit;
Dok
umen
ti i r
regu
llore
s.
Resp
ektim
i i
mar
rve
shje
s s
hart
uar n
ga t
tre
NJQ
V-t
-
45
Rezu
ltate
t1.
1 K
rijim
i dhe
pr
dorim
i i n
j sk
eme
efek
tive
dhe
efi
ente
nd
rve
ndor
e p
r men
axhi
min
e m
betje
ve.
1.2
Mon
itorim
i i zb
atim
it t
skem
s s
gru
mbu
llim
it t
m
betje
ve n
drv
endo
re p
r m
enax
him
in e
mbe
tjeve
.2.
1 In
fras
truk
tur
e p
rm
irsu
ar e
gru
mbu
llim
it t
m
betje
ve u
rban
e.2.
2 V
end-
depo
zitim
i i m
betje
ve n
Fu
sh-
Qar
ri sip
as
krk
esav
e t
leje
s mje
diso
re.
3 K
omun
itet
i nd
rgje
gjs
uar d
he i
prf
shir
n
aktiv
itete
e n
isma
loka
le p
r m
enax
him
in e
mbe
tjeve
ur
bane
. 4
Staf
i tr
ajnu
ar p
r o
frim
in e
shr
bim
it t
men
axhi
mit
t m
betje
ve u
rban
e.
Rreg
ullo
rja e
mbe
tjeve
p
rdor
et n
ga N
JQV
-t;
Perf
orm
anca
e sh
rbi
mit
t g
rum
bulli
mit
t
mbe
tjeve
e v
ler
suar
n
mn
yr
perio
dike
;M
betje
t shk
arko
hen
n
vend
dep
oziti
min
e F
ush
Q
arrit
-Pe
rfor
man
c e
rritu
r e
staf
it t
shr
bim
it;%
e b
anor
ve
shpr
ehen
t
kna
qur m
e sh
rbi
min
.
List
a e
indi
kato
rve
t
mon
itorim
it t
skem
s;
Form
ular
t e
plo
tsu
ar t
m
atje
s s
perf
oman
ces d
he
rapo
rti i
vle
rsim
it;Le
jet m
jedi
sore
pr
ven
d-de
pozi
timin
;Ra
port
et e
ofr
uesit
t
traj
nim
eve;
Dos
je te
knik
e, a
kt k
olau
dim
i i p
unim
eve,
situ
acio
net,
urdh
r p
ages
at.
Mar
rve
shje
p
r ofr
imin
e
vazh
dues
hm
t
shr
bim
it t
pa
strim
it
Akt
ivite
tet
H
artim
i i m
arr
vesh
jes s
ba
shk
puni
mit
mid
is tr
e N
JQV
-ve.
H
artim
i i sk
ems
nd
rven
dore
pr
org
aniz
imin
e
prb
ashk
t t
gru
mbu
llim
it t
mbe
tjeve
.
Prok
urim
i i p
ajisj
eve
dhe
puni
mev
e.
Reha
bilit
imi i
infr
astr
uktu
rs s
m
betje
ve.
M
onito
rimi i
skem
s, k
osto
ve d
he m
atja
e k
naq
sis
s
pub
likut
.
Traj
nim
i i st
afit
tekn
ik d
he k
ordi
nato
rve
t tr
e nj
siv
e ve
ndor
e m
enax
him
in d
he g
rum
bulli
min
e m
betje
ve.
K
ryer
ja e
fush
atav
e t
sens
ibili
zim
it d
he e
duki
mit
me
kom
unite
tin e
nj
sive
vend
ore.
70,0
00 E
uro-
Vle
ra e
pro
jekt
it56
,000
Eur
o-Bu
xhet
i i k
rku
ar n
ga d
ldp
14
,000
Eur
o-Bu
xhet
i i k
ontr
ibua
r nga
NJQ
V P
uk
Ven
d de
pozi
timi i
m
betje
ve u
rban
e t
ba
shki
s P
uk
n
Fush
Qar
re n
uk k
a pr
oble
me
pron
sie
; St
afi i
bas
hkis
i ga
tsh
m t
mar
r
pjes
n
traj
nim
e;
Kom
unite
ti i h
apur
nd
aj in
form
imit
pr p
roje
ktin
dh
e pa
ges
n e
shr
bim
it.
Prp
uthj
e m
e st
rate
gjin
e
dldp
-
MenaxhiMi i Ciklit t Projektit (fokusi n bashkPuniMin ndrvendor)46
HAPI 5: DOKUMENTI I PROJEKTIT
Dokumenti i projektit prmban nj prshkrim t detajuar t projektit. Ai prmban informacion rreth qllimit, objektivave, produktet dhe aktiviteteve t projektit, organizimit dhe drejtimit t projektit, partnereve, buxhetit dhe kohzgjatjen. Dokumenti i projektit duhet t jet konciz, informues dhe i qart dhe sht baza pr:
Vendimin pr financim nga donatori/financuesi;
Planifikimin operacional;
Marrveshjet e zbatimit midis partnerve (donator, agjenci zbatuese dhe partnere t tjer).
Nuk ka nj format t pranuar nga t gjith. Disa donator krkojn prdorimin e formatit t tyre. N Tabeln 5 jan paraqitur elementt kryesor prbrs t dokumentit t projektit. Pr t pasur nj dokument projekti konciz kshillohet q informacioni shtes ose i detajuar t vendoset n anekset. Lista e anekseve mund t prmbaj:
Matricn e projektit;
Strukturn organizative t projektit;
Prshkrimin e strategjive t projektit;
Termat e Referencs pr stafin e projektit;
Buxhetin e detajuar;
Planin e aktiviteteve dhe burimeve;
Draftin e zbatimit t marrveshjeve midis partnerve; dhe
Materiale t tjera (projekte teknike, preventiva, profile, dokumente ligjore, harta, etj.).
-
47
PLANI I AKTIVITETEVE
Dokumenti i Projektit prmban nj prshkrim t detajuar t projektit. Idealisht, ai prmban nj kalendar t prgjithshm t aktiviteteve dhe buxhetin q prcakton n mnyr t prgjithshme far do t ekzekutohet dhe arrihet n periudha t ndryshme gjat jets s projektit. Sidoqoft, Dokumenti i Projektit nuk lejon menaxhimin operacional t projektit. Nj plan m i detajuar sht i nevojshm dmth Plani i Aktiviteteve (PA).
Plani i Aktiviteteve sht baza pr zbatimin dhe monitorimin e projektit. Nga njera an, ai shrben si nj instrument menaxhimi pr planifikimin dhe organizimin e aktiviteteve t projektit. Nga ana tjetr, ai shrben si nj baz monitorimi pr t par n se aktivitetet e planifikuara jan ekzekutuar n koh dhe me cilsin e duhur dhe n se jan arritur rezultatet dhe produktet e ndryshme t projektit.
Katr elemente duhet t merren n konsiderat kur prgatitet Plani i Aktiviteteve:
Zbrthimi i aktiviteteve kryesore t prfshira n Dokumentin e Projektit n nnaktivitete duke marre n konsiderat udhzimet e mundshme nga donatori.
Prfshirja e eksperiencave dhe msimeve t nxjerra nga periudha e mparshme (rezultatet e monitorimit kundrejt kuadrit logjik).
Marrja n konsiderat e ndryshimeve t mundshme n kontekstin politik, ekonomik dhe institucional.
Prgatitja e seksionit t burimeve (koha e aktiviteteve dhe burimet).
Figura 12 paraqet katr shtyllat kryesore pr prgatijen e Planit t Aktiviteteve.
-
MenaxhiMi i Ciklit t Projektit (fokusi n bashkPuniMin ndrvendor)48
Figura 12: Shtyllat kryesore pr PA
PLANI I AKTIVITETEVE (PA)Dokumenti i Projektit
Experiencat e mparshme (Monitorimi)
Konteksti/ Rreziqet
Burimet
N Figurat 13 dhe 14 jan paraqitur prkatsisht nj format dhe nj shembull i Planit t Aktiviteteve pr projektin ndrvendor misids NJQV-ve Puk, Qerret dhe Rrape (Qarku Shkodr).
Tabela 5: Prmbajtja e nj projekti
Prmbledhja Nj paraqitje e pikave kryesore t projektit prfshir objektivat, problemet kryesore, organizimin e projektit, partnert, kohzgjatjen dhe koston.
Gjendja fillestare
Informacion i prgjithshm pr vendin/rajonin dhe zhvillimet e fundit. Informacion m specifik pr fushn e projektit. Problemet t cilat projekti synon t influencoj direkt. Potencialet ekzistuese q mund t prdor projekti pr t br kt.
Objektivat Ky seksion bazohet n kolonn e par t kuadrit logjik (hierarkia e objektivave) dhe prshkruan logjikn e ndrhyrjes s projektit prfshir: Qllimin e prgjithshm (ose qllimet). Sa kontribon projekti n prmirsimin e kushteve t jetess dhe gjendjes
s burimeve natyrore? Sa prfitime do t nxjerrin njerezit nga prdorimi i produkteve t
projektit dhe adoptimi i praktikave t prmirsuara dhe ndryshimi i sjelljes?
Cilt jan treguesit kryesore q tregojn arritjen e qllimit t prgjithshm.
Objektiva e projektit (objektivat). far ndryshimesh n sjellje dhe kapacitetin e personave ky, njerzve
dhe institucioneve (grupeve t synuara) do t arrij projekti? Cilat jan efektet direkte dhe produktet e projektit? Cilt jan treguesit ky q tregojn arritjen e objektivs s projektit. Produktet dhe aktivitetet (e prgjithshme). Cilat produkte dhe shrbime do t ofroj projekti? Treguesit q tregojn q produktet jan ofruar n sasi dhe cilsi t
mjaftueshme. Pr secilin produkt prshkruhen aktivitetet e prgjithshme prkatse.
-
49
Metodologjia Prfituesit dhe mbulimin gjeografik. Niveli i ndryrjes (makro/meso/mikro). Metodat dhe instrumentet q do t prdoren nga projekti.
Organizimi i projektit
Cili sht organizimi i projektit? Cilt jan partnert e bashkpunimit dhe rolet e tyre?
Buxheti dhe financimi
Struktura e buxhetit korrespondon me produktet dhe aktivitetet. Duhet t prshkruhen kontributet financiare t t gjith partnerve. Pr projektet m t gjata se nj vit, buxheti ndahet n buxhete vjetore.
Kontrolli (drejtimi i projektit)
Monitorimi dhe planifikimi operacional far duhet t vzhgohet sistematikisht pr t par q projekti sht n
drejtimin e duhur? Kush sht prgjegjs pr monitorimin? Si do prdoren rezultatet e monitorimit? Vlersimi Si do t bhet vlersimi: Do t jet i jashtm apo i brendshm? Kur do t bhet, cilat jan pikat kryesore dhe kush do t marr pjes n
t? Raportimi Duhet t jet konciz dhe t reflektoj rezultatet e monitorimit. Raportimi financiar merr parasysh strukturn e buxhetit dhe bn
krahasimin midis shpenzimeve t planifikuara dhe shpenzimeve t bra. Intervalet e raportimit jan gjithashtu t prcaktuara.
Vlersimi i rreziqeve
Cilat jan pengesat (rreziqet) dhe mundesit (potencialet) n kontekstin e projektit mbi t cilat projekti ka pak ose aspak influenc direkte?
-
MenaxhiMi i Ciklit t Projektit (fokusi n bashkPuniMin ndrvendor)50
Figu
ra 1
3: N
j fo
rmat
i Pl
anit
t A
kivi
tete
ve
Nr.
Mua
jtPi
kat k
ryes
ore
(pr
shkr
imi &
da
ta e
pr
fun-
dim
it)
Prg
-j
-gje
sitK
oha
(dit
pun
e)Bu
-xh
eti
Sh-
nim
e1
23
45
67
89
1011
12
Prod
ukti
1:
Treg
uesi(
t):
A 1
.1A
ktiv
iteti
1.1
A 1
.2A
ktiv
iteti
1.2
A 1
.3A
ktiv
iteti
1.3
Prod
ukti
2:Tr
egue
si(t):
A 2
.1A
ktiv
iteti
2.1
A 2
.2A
ktiv
iteti
2.2
A 2
.3A
ktiv
iteti
2.3
A 2
.4A
ktiv
iteti
2.4
Prod
ukti
3:Tr
egue
si(t):
A 3
.1A
ktiv
iteti
3.1
A 3
.2A
ktiv
iteti
3.2
A 3
.3A
ktiv
iteti
3.3
-
51
Figu
ra 1
4: P
lani
i A
ktiv
itete
ve p
r p
roje
ktin
O
rgan
izim
i i p
rba
shk
t nd
rven
dor i
shr
bim
eve
t m
enax
him
it t
mbe
tjeve
urb
ane
n B
ashk
in
Puk
, Kom
unat
Qer
ret
dhe
Rrap
e
Nr.
Mua
jtPi
kat k
ryes
ore
(pr
shkr
imi d
he d
ata
e p
rfun
dim
it)P
rgje
gjs
Koh
a (d
it
pune
)Bu
xhet
iSh
ni-
me
12
34
56
Prod
ukt 1
: Krij
imi d
he p
rdo
rimi i
nj
skem
e ef
ektiv
e dh
e ef
ien
te n
drv
endo
re p
r m
enax
him
in e
mbe
tjeve
.Tr
egue
sit: S
kem
a p
rbas
hkt
e g
rum
bulli
mit
t m
betje
ve e
har
tuar
; Mar
rves
hja
e BN
V e
fir
mos