ခတ မ င လစ ထတစ စ င

အတ ၁၊ အမတ ၄။သဂတလ ၂၇ရက ၂ဝ၁၂ခ စ

1

ခတ မ င အတ ၁၊ အမတ ၄

“မ ထမ မ ရလပသ မ ၏ ဆ ပပ”

ခတ မ င လစ ထတစ စ င

အတ ၁၊ အမတ ၄။သဂတလ ၂၇ရက ၂ဝ၁၂ခ စ

2

အယဒတ အ ဘ ၂၀၁၂ ခ စ၊ စကတငဘ လ ၁၈ ရက န သည မနမ စစတပမ တင ပညအ ဏ က

အဓမသမ ယခသည ၂၄ စ ပည စပတလည န ဖစသည။ ဒတယအကမ

အ ဏ သမ ယခသည ၁၉၆၂ ခ စမ စတင ရတကပ မ စ ပ င ၅၀ တငပင

က ခ လပ။ ရ စ စတဝကတငတင မနမ တပညလ စစအ ဏ ရငစနစ

အ ကတင က ရ က နခရခင ဖစသည။

စစအ ဏ ရငစနစဆသညအတင ပညသတ မ လတလပမအရသ က က င စ မခစ ရ။

ကယကမ ကယ ဖနတ ခငမရ။ လတလပစ ရ သ ၊ ပ ဆ၊ထတ ဝခငမရ။ မမ စသက သ အစ ရက

လတလပစ ရ ခယတင မ ကခငမရ။ ငငသ တတင တန တညမ သ အခငအ ရ မရ။

စ ပ ရ က တင စစ ခ င ဆ ငမ င ၄င တ၏ လကလညသငရ စ တ ခ သည “အ ဏ ကပပ

စ ပ ဓ ပ” အ ပ င အ ဖ တစကသ အဓကစ ပ ရ လပငန က မနသမက လကဝ က အပ

ခ ပကငထ ကသည။ အရပဖကအစ ရဌ နမ တငလည အက အက နရ မနသမက

စစဖကအရ ရ( ဟ င ) မ ဖငသ ဖညတင ထ သည။ ရလဒအ နဖင မနမ ငငသည စ ပ ရ ၊

လမ ရ ၊ ကန မ ရ ၊ ပည ရ ၊ သဘ ဝပတဝန ကငထန သမ မ အဖကဖကတင ခတခ ကလက

ပညသတုအ န ဖငလည န စ လမဒကအဝဝက ခ စည ခ နခကရခင ဖစ လသည။

ထသ ရ စ စဝကတငတင ပင ထန သ ဖ ပခ ပခယမ အ ကတင နခကရ သ လည ပညသတ၏

လတ မ ကလ သ ဆ သညက လ ပ မသ ။ အခငသ သည င ဖ ပခ ပခယမက

တ လနဖဆန သ လထအကမတကပမ အသငဖင လထဆ က ဖ ထတပသကသည။ ရစ လ လ

အ ရ တ ပက င ရဝ ရ င တ လန ရ က သည စစအ ဏ ရငစနစအ ပ ခ သည မ င

လတလပမက တ ငတမအ ပ အ ခခပ ပ ကဖ လ ခင ဖစသည။ မညသ ပင ဖ ပ ဖ ခင သညဖစ စ

လထတကပမ သည လ ဝ အစတန ဦ က သ ခင မရ။ ဖ ပမရသ ရ တ လနဖဆနမမ လည

ရ နသညမ ဓမတ ပငဖစသည။ ယခမက မ ကတငလည အလပသမ လပခတ ပ ရ ဆ ပပမ ၊

သတင လတလပခငအတက စ နယဇင သမ မ ၏ ဆ ပ တ င ဆမမ ၊ လယယ မ အသမ ခ

လယသမ မ ၏ ခတကဆ ပပမ စသညဖင လထတကပမ န စ ငအမ

ပ ပ ကလကရ ပသည။

သ သ အ ဏ ရငတမညသညမ မညသညအခ မ အ ဏ က အလယတက လကလတ အ လ ပ

ထ စမရရက တ လနဖဆနမမ င က တ လ ရ သ အခ အ ဏ က ဆကလကဖကတယထ ငရန

နည လမ မ ထတလ ကသည။ ၂၀၀၈ ဖ စည ပ၊ ၂၀၁၀ ရ က ကပ၊ ၂၀၁၁

ခတ မ င လစ ထတစ စ င

အတ ၁၊ အမတ ၄။သဂတလ ၂၇ရက ၂ဝ၁၂ခ စ

3

က ဖတ ရ က ကပတသည အ ဏ ရငတက ပညသတအ မကစလညစ ရန က စ သ ပ လက

အစအမမ သ ဖစသည။ ၂၀၀၈ အ ခခဥပ ဒအရ စစဗလတမတသ သ ပ ဝင သ

အရပသ က စ သညပလမနဟ ထင ရ ငထငမ ဖစ စရန က စ သည။ စငစစမ မ ၂၀၀၈

အ ခခဥပ ဒသည ငင တ ၏ အခ ပအခ အ ဏ မနသမ စစတပက အကင မထန ခ ပ ငရန

စနစတက စမ ရ ဆထ သ အ ခခဥပ ဒသ လင ဖစသည။

စစအ ဏ ရငတ န ကဆ သ လ သ ပ လကတခမ စ ပစစစ ရ က တသမ ခင ပင ဖစသည။

စ ပစစစ ရ တသမ သညဟ ကည ခင ဖင မဒယ လတလပခငက အ ပ သ ယ င ပရပက

ဖနတ သည။ သတပ ရနမ ဒသတင ငငမ ဖစ သ မ လ ရ ၊ စက ပတ တင စ ပစစစ ရ ဟ၍

မရ သ င ပ ပဥပ ဒ၊ ထတ ဝခငပ မစ၊ အသ ရပကမဥပ ဒ၊ အ ဏ ရ အစ ရက ခယလယလမ မ သ

တရ စရင ရ စသည အရအတ မ စဖင မတကပ သ အမငမ က ခ င မ ထ င င အ င

ဖ ပဟန တ ခ သ သ ဓကမ အခငအမ ရ နသည။ မက ခငက ဖစပ ခ သ ဝနက ဌ နတခမ

ဂ နယ စ စ ငအ ပ တရ စဆရန က ပမ မ၊ လတ တ အမတဦ ခင ရမ

လယသမ အ ရ ကည ဆ ငရက ပ နသ ဦ နမ ဝအ ပ အသ ရပကမဖင တရ စဆမတ မ

ထငရ သ ဥပမ မ ဖစသည။ မနမ စစအ ဏ ရငတအ နဖင မဒယ က ထ ရ ကစ ခ ပကင ငရန

စက ပအစ ရ၏ နည န က အတယဟနရ လသည။ သတင ထ ကမ ၊ အယဒတ မ ၊

စ ရ ဆရ မ ၏ စတသ နတင အ က ကတရ မ စက ထည ပ ခင ဖင စ ရ သအ ပ င တအ

မမဘ သ ဆငဆ တည ဖတခင က ပလပၾက စဖ ႔ အ ဏ ရငတ ႔ ရညရယဟနရသည။

သတခပသငသညမ စစမနသည လတလပမက အ ဏ ရငတထတင တ င ပနတ လ က

အ ကက တ င ယသညနည ၊ သကခစသလ မ လင စ ငစ နသညနည ၊

အ ဏ ရငခင ပသမ ဖငသ ရ ငရတင တမ နသညနည မ ဖင မညသညအခ မ

ရရ ငလမမညမဟတဟသညအခကပငဖစသည။ စစအ ဏ ရင၏ လညဖ ဖမ စ တတ သ

မ ယ ထ င ခ ကမ က ဆငခငတတရ ဖင သတထ က လ လက လထတကပမ က

တပညလ အတင အတ ဖင ညည စ ခတဆက ဖ ဆ ငသ ငမသ လင မမတ အလရ သ

လတလပ ရ ပန တငသ လငမနစ ရ က ငမညဖစ က င ခတ မ င ၏ သဂတလ အ ဘ အဖစ

တငပလကရ ပသည။

ခတ မ င လစ ထတစ စ င

အတ ၁၊ အမတ ၄။သဂတလ ၂၇ရက ၂ဝ၁၂ခ စ

4

မ တက

အယဒတ အ ဘ .................................................................................................................................... 2

ကဗ က ................................................................................................................... 5

ခင မင ........................................................................................................................................................ 5

ဆငကဖစစ .............................................................................................................................................. 6

မစတစင ၏ ... အတပတ အစမ .............................................................................................................. 7

အပမ ....................................................................................................................................................... 8

အပမခင .................................................................................................................................................... 8

ည တ ရ ပန တင .................................................................................................................................... 9

ဆ င ပ က .......................................................................................................... 10

ငငမ ကဆ ရခင အ က င (၁၀) ခက............................................................................................ 10

စစအ ဏ ရငစနစက ဘ က င ဆန ကငသငသလ .............................................................................. 15

အ ဏ ရငရ သမ ပ (သ) တ ငကရ ယ မ သတင စက ................................................................. 20

ဘ ထရနရပဆလ၏ “အ တ အ ခ ပည ၏ ပဿန မ ” စ အပ ဘ သ ပန အခန ဆက ........... 23

အ ဏ ရငစနစရ ဝ သသ လကဏ မ ................................................................................................. 34

မ လ ထ ပ စ .................................................................................................................................... 42

အ ရ တ ငအ ရန စစ အ က လမတဆက............................................................................................ 44

သမ က င တကခင သ တယ .............................................................................................................. 47

ခတ မ င အတ(၁) အမတ ၂မ ဂ နသနဝဖ၏

“ဘ က ငမ ကစ ရ ခတ တကဖတ နက သ သလ”...................................................................... 52

တရ ဝငတ အ ဏ ရင ............................................................................................................................ 58

အ ဏ ရငရ ထပတန လကနကသ မ အ က င တမနစတ သ က င စရ ....................................... 62

ခတ မ င ဓတပက ................................................................................................ 64

မ ဆ က-မဝတ တတ န ဘ ကင စ သမ ...................................................................................... 64

ခတ မ င လစ ထတစ စ င

အတ ၁၊ အမတ ၄။သဂတလ ၂၇ရက ၂ဝ၁၂ခ စ

5

ကဗ က

ခင မင

ထ န င ပင ည န င မငမ တ ပမ

ခ ကသ လမ အ ငခ လတ မ က ။

က မ မခဦ

အတက နည န နန တ ရ ဟ င ဆ ပမ

ပ ဒသရ ဇစနစက ခတမ အ င မန မထ ပ။

ဘန က ကပဆ

ပ သ လခည၊ ဂင ဘ င ဘ၊ တရပ

ရပန ရပါ၊ ပညထ ရ အခင အကင

ဇင မယလည ရ ဇ၀ငန မ ၊ က ခင ဖ င ဖ င။

ရ ဓ လ အ ရပ ပ လ

ခတမပရပ ဆ သ ထလပစ

ဂစပစဖနပသက မ ၊ န န ပ မ

တခ စ စထ ရတ ည။

အည မ ဟ င ဆ တ လည

တရ တ ထ က ရ ကတအခ

ပဂမ အ က င ကလည တ ဆမ

စပရ စ ဒကလည လကခ မ

ကတတလ အရ ပညဖ က မခ ငခင။

ဟ

မ က ခ ကပ၊ ယပခပ နသမ

ရ ကလ တနအတသ ။ ။

မ ငလမ ဏ

၂၄ - ၈ - ၂၀၁၂

ခတ မ င လစ ထတစ စ င

အတ ၁၊ အမတ ၄။သဂတလ ၂၇ရက ၂ဝ၁၂ခ စ

6

ဆငကဖစစ အဟသ လကနကပန

ထတသ ခင မဟတဘ ဆရင

ဘယဘကပ ကတင

ည ဘကပ ထ ပ ခင ဟ

ဆကကပထက ခ သ။

ရစ လ လ ပအတက

၁၀ သန ပ လ တ အလမ

လတခ လကခပတ တ က

ဓတပထမ က လကအပခသလ ဖစသ တယ။

ဒကသညရ န မညက

မနမ ဒမက ရစပ

မ တန က ပ စပပ မလ ရ ဘ ။

ဆငကဖစစ တခအ က င ပ ပမယ

သတ လကခပထက ဖနကစ

“တဏဘ ဝကန”ထကသ ပ။

သမက က တငတညလက၊

ငယသ တက တယလကန

မဒယ ဆတ ဇ တ က ငလ ?

အရငတန က သက တမမင သ

အခ အရမ စက မ တယ။

က င ကငက

ခတ မ င လစ ထတစ စ င

အတ ၁၊ အမတ ၄။သဂတလ ၂၇ရက ၂ဝ၁၂ခ စ

7

မစတစင ၏ ... အတပတ အစမ လနခတ

စ ပ င စဆယ လ စက

ပညမကရညန

ယကည စ ဆင ခတ မစ ...။

မစဆတ

စ ဆင နမ လတယ၊

မစဆတ

ရစန ရဆန မ ရ ... စ တယ၊

မစဆတ

သ အခစန ခတက အသစဖစ စမယ၊

မစဆတ

မ မဟတဘ ရင တယ၊

မစဆတ

မ ယ မမ ဘ ပကတ သ တယ။

မစမ

အ သ ရတယ၊

မစမ

ဘ၀ ရတယ၊

မစမ

သစ တရ ဟ ... ကန ၀ပ နတယ၊

မစဟ

တကပက ယကညတယ။

အဒမစဟ

၁၃၀၀ ပညဖစတယ၊

အဒမစဟ

က အ င က

ကဗဟန

က အ ငဆန

၈၈၈၈ ဖစတယ။

လနခတ စဆယ လ စက

ပညမကရညန စ ဆင ခတ မစ

သစ မခင ရ မ ရပတန ခရရငလည ...

ယ ယ။

ဖ နစငက တလ

ပနလည ရငသန ထ မ က ...

ဆက ရ ဆကက ... စ ဆင နမက ။ ။

ကမ ပလ

၂၃၀၈၂၀၁၂

ခတ မ င လစ ထတစ စ င

အတ ၁၊ အမတ ၄။သဂတလ ၂၇ရက ၂ဝ၁၂ခ စ

8

အပမ

သမငနက

စပ သ မ ငထ

ကပဆင

ဆပကပပ၀ယ။

မဆ န သ က င

စ ငအတခ

ရင င လဆ

ပပငထမယ။

အစ ရန အတကအခ

ခစန လနထ

ကညဖ လကတ

စစလတ တ ထ၀ယ။

က ပ

အပမခင

“ဆ”တဆပ တက

လ ပ စပက ပတ စတ လ

ပ စပမဟ ဖ

“ဆ”ခ ခတ လ ။

လညရင “ဤ”က “က”ဖတ

“ပကကခင” တက မ ထတတတသလ ။

“အလမ” တက “အမန”လ

ဒ မမဟတ

အမန တ လနကနတ လ ။

ပဝ စစ အသ ခလ ဒ ပ နခက

ငငတဝကမ "ဆယသန တန" န

တ လန ရ အလ တ စကသကစက။

အမနတရ ဆ အန မက ဖစ နတန

မသ က တ လဒ စ ကမ ပတပ

အခန တ ဖ န ပ န ပ။

မင ဇ

ခတ မ င လစ ထတစ စ င

အတ ၁၊ အမတ ၄။သဂတလ ၂၇ရက ၂ဝ၁၂ခ စ

9

ည တ ရ ပန တင ၁၊

အ နည ခက၊ အတ၊ မကမမ တက

ယကညခကဆတစက လ န ဖ ထ

လတဆတမမရတ ဦ ကမ

မမညခငထက ပတသ ကနကပ ။

၂၊

လက တ မပ အ စဗလ

စက လ တ ဖကခ န န

ဘ၀ တဒထကပထ မလ ခ

ငကကလ အပမ လ

ဦ ခ င ကသ မထှကထ

နခရ စက လမ

ရ စတ၀ကရညလ စ

အခနရ သ တမ တ

သတ ရ ၀တရ ကထမ ပ လကပ ပ ။

၃၊

ကယတငစကပ ပ

ကယတငရပသမ ခငမရတဘ၀ တမ ပ

ည တ ရ သ က ကပ နဆပ လ

ဘယအရ ကမ စ ငစ နတ လ

“မဟ မကဆ တ ငက ကမလ ရင

တ ငက ရရ မဟ မကသ ရမ ပ”

စနစ တပခ ပ င ပ

ခတ တကဘ၀ ဟ င က

အရနပင ပင ဖတ က နဆ

အသရရ သ ရရထ

ဦ ကအ လမနည စန

ဘရ သခငအလ တ ရ တ မဟတဘ ပ ၊

၄၊

ဒမက ရစလခငတမ

(ခငဗ တက န တရငထ)

တင င တ က လ င

မနကနတအလင ရ င

အ မ ငကမ က ထင ဖက

သ ရမယလမ တ လ က

ဒ မ ထ က၊ လကမ မ က

လခငတပန တင ရ ကရမယ၊

၅၊

မငမတတရညရယခကန

အသကစန သ ကတ

အ ဇ နညသရ က င တ ရ ိည

ပ င စပစ ၀င လထလအင

အ ဏ ရင တကသတသင

အ ငပဆငဘ

အဘ မင ရ စက တတ တန က

“အ ရ က လငဖင သ စည ပ

သ နရ ဆသညအတင

ကင --- ထထကကန ဝင က ပ ရ ။

ရရငသကဇ

ခတ မ င လစ ထတစ စ င

အတ ၁၊ အမတ ၄။သဂတလ ၂၇ရက ၂ဝ၁၂ခ စ

10

ဆ င ပ က

ငငမ ကဆ ရခင အ က င (၁၀) ခက နသင

(မတဆက၊ ၊ Foreign Policy တင

ဇလငလအတင က ဖ ပထ သည 10

Reasons Countries Fall Part ဆ င ပ က

ဘ သ ပနခင ဖစပ သည၊ Why Nations Fail

ရ သည Daron Acemoglu င James A.

Robinson တ ရ သည ဆ င ပ ဖစပ သည။

မက ခငက သတ စဦ ရ သ ထ သည Why

Nations Fail စ အပ၏ အ စခ ပလည

ဖစသည။)

နဒ န

တခ ငငမ ၏ ကဆ ပမ က အအ သင

စရ ပင က င တ သည၊ ငင တ ၏

ယ ယ မနသမ (all state institutions)

ဘန ဘန လကနသည။ ဥပမ ဆဗယကတပမ

အ ဖဂနနစတနမ ဆတသ သညအခ သမတ

မဟ မက န ဂ စဘလ က တ လဘနမ က

လမ ဘ ဓ တတင လမငကင တင က ပ

သညအဖစမ ၊ ဆယစ စမ ရညက န သ

ဆရ လယန ငငတင အစ ရဟ၍ မညမညရရ

ပစရ မရ တ သညအထ အ ခအ နဆ ကန

သည အဖစမ က ဆလပသည၊ တစစ ပကစ

သ သ ငငအမ စက ပနကညလင

က ကခ ငငက ကမ ငငခင မ ထက တအအ

သစမညပ မ ပကသ သညက မ သည။

စစ င အကမ ဗရမ ပဋပကမ ပ ကကလ

သ က င ကဆ သ ခင ထက တင ပညက

ပ က င အလ အလ က င မ စ က

ထထ ရ က ရ ကအသ ခ ငစမ ကင မခသည

က အဓက အ က င ရင ဖစ နသည။

အက ဆကအဖစ ငငသ မ သည

တသကလ ဆင ရကမ ငငရ တ သည။ ထသ

ဆန ငငဆန ငင င ကဆ သ သည ငငမ က

ဆ ဟ ရတပင အ ဖရက ငငမ ၊ အ ရ၊

လကတငအ မရကနက ငငမ တင တ ရ

သည၊ အဆပ ငငသ မ ၏ လ နမအဆင

အတန သည အ န ကကမ ငငသ မ င

မ င မပမ အလမ က လသည။

ပ၍ ၀မ နည စရ က င သညမ တမငအကက

ခထ သ အစအမမ က ငသ ထအ ခ

အ နအထ ရ ကရ ခင ဖစသည။ ထ ငငမ

ကဆ ရသညအ က င မ လတစက လအမ စ

အ ပ ခစ ဂတ သ စပ သ စ ပ ရ

ယ ယ မ (Extractive Economic

Institutions) က င ဖစသည။ Extractive

Institution သည တထငဖနတ မက

အဟန အတ ဖစ စပ လတ၏ ပငကယ

စမ ရညက ဆတယတ စ၊ စ ပ ရ

မကလ မ က ဖကစ ပစ ငစမ ရပ သည။

သ သ ထအငစတက ရင မ သည

မ တ တဆမ ပ က ကလ ခင မ မဟတဘ

လတစက သတ၏ အက စ ပ အတက

တမငရညရယခကရရ တည ဆ ကထ ခင

ဖစသည။ Extractive Institution က သ ပ

လ န ခ စ သ လ မလငတစသည

ခတ မ င လစ ထတစ စ င

အတ ၁၊ အမတ ၄။သဂတလ ၂၇ရက ၂ဝ၁၂ခ စ

11

အက ထ မ ခစ နကသည။ ဥပမ

အဖ တန မ အ ကသယဇ တမ ၊ စ ပ ရ

လပငန မ တင မ ငပငစ ခငရခင ၊ ပညသက

အဓမလပအ ပ ခင ခင စသညနည မ ဖင

လ အဖ အစည တခလ က စ တ ပ မ လတစ၏

အက အတက အသ ခ ခင မ ဖစသည။

ထအ ခအ နသ မ ရ က ရ က အ င

အလစတစက ငင ရ ယ ယ မ (Political

Institution) တငလည အကအဖန

လပကသည။ သတလတစ၏ အက စ ပ

အတက အသ ခ ငမည ငင ရ စနစက

လပကဖနတ ကသည။

သ သ ဂတ သ စပအမတထတမအ ခခ

အ ပ တင တည ဆ ကထ သ ငင တ မ

ကဆ မညမ မက လကခတမလ ပ။

ထစနစက ဖနတ ထ သ လတစ င အတ

စနစတခလ ပကပကစ သ ခင မ ၊ ထထက

ကဆ လင ဒ င မကရညသတရသညထကမက

က စ သ ဘ ဒက ငပင တ ငပ သည။

ငငမ ကဆ ရခင အ က င (၁၀) ခကက

ကညရ အ င။

၁၊ မ ကကရ ယ (ပဂလက ပငဆငမ

အ မခခက ကင မခင )

မ ကကရ ယ ၏ စ ပ ရ ယ ယ တင

ပညသမ က ကယပငပစည ဥစ ပငဆငခငက

ခငမပဘ ငင တ သ လင အရ ခပသမ

( ရထ၊ မထ) ၏ အရငသခငဖစသည။

ဘလယယ မမ တင ပညသမ က အလပ

ခင စသည။ ပညသမ သည တင ပညက

အပခ ပထ သ ကရ ယ အလပသမ ပတ

အတက အလပလပ ပ ရသည။ ထ က င

ပညသတဦ ခင အတက အလပလပရသည

အဓပ ယ ကင မ၊ မကလ (incentive)

ကင မသဖင လပငန မ ကဆ ရန အ က င

ဖစလ သည။

အမနတကယတင မ ကကရ ယ လည

အ ငမငစရ အ ခအ နမ စ ရပ သည။

၁၉၉၈ ခ စက ကမ ကလသမဂ၏ အဖ တဖ က

မ ကကရ ယ က ရ က သ အခ

တကမတခ မ အသ မပ ရ သ သည ထနစက၊

ကနတငက ၊ လယယ သ စကယ ယ မ က

တ ခရသညဟဆသည။ တခမ မသ သလ

တကမမလည ပ ပငထန သမ မလည

မ ပ က ပ။ ၁၉၈၀ ပညလန စမ က

လယသမ မ က ကယပင မကကငယမ

ပငဆငခင ပ ခပ စကပ ခင၊ ရ င ခခငမ က

ခင ပ ခသည။ သ သ လည ပဂလက

ပငဆငမအ မခခက မရ သ အ ခအ နတင

အကန အသတ င လပပငခငကလည

မက လ ကစရ မရခက ခ။ ၂၀၀၉ ခ စတင

အစ ရက တနဖ သစ င ငစက သစက

စတငကငသ ပနသည။ ငစက အ ဟ င

ခတ မ င လစ ထတစ စ င

အတ ၁၊ အမတ ၄။သဂတလ ၂၇ရက ၂ဝ၁၂ခ စ

12

ပငဆင သ မညသမဆ အ မရကန ဒ လ

(၃၅ မ ၄၀ ဒ လ င ညမ သ ) ကရယ ၀မ င

၁ သန မ တသန ခအတင သ

လလယခငပ ခသည။ အလပကန န လပပ

ထထကမက စ ဆ င ခသမ အတက ပ သ

ငစက မ မ အလဟသဖစကနကသည။

သ င တ ငကရ ယ တင အလငအမန

တ တက နသ လ က မ ကကရ ယ တင

စ ပ ရ တ တကမက မဖနတ ငဖစရသည။

မ ကကရ ယ သ မ က က ပ တ တက

ခငကမရ ဖစ နရသညဟဆလင ပ၍

မနကနပ မည။ အ ပကဖယရ အ ခအ န

အ ကတင မ ကကရ ယ သည

တ ငကရ ယ င အ ခအ နခင

က ခ သ သ မက၊ မ ကကရ ယ သ

မ ၏ အရပအမငလည လနခ သ စ ပ င

၆၀ အတင သတက ဘ မ ဖတတကသ သ

အမန ခင တ ငကရ ယ သ မ င

င ယ လင ၃ လကမ ပနမကသည။

၂၊ ဥဘကကစတန (အဓမလပအ ပ )

အတင အကပခင စခင သည ကဆ ခင ၏

သခ သ အ က င တရ ဖစသည။ သ သ

လသ သမင က ပနကညလင စ ပ ရ စနစ

မ မ အဓမလပအ ပ ခင စမမ မ

မကင င အ င ဖစခကသည။ က ကနစနစ၊

ကနအဖစ ခင စ ခင င တခ သ

အဓမလပအ ပ ခင စ သ စ ပ ရ စနစ

မ က ဆလပသည၊ လအမ က သတ

မလပခင သ အလပမ တင အဓမဖအ ပ

စခင သ စ ပ ရ မဟ ဗ ဟ မ က

စ ရင စကညလင ထစနစအ ပ အ ခခခ သ

လ အဖ အစည စ ရင အတင တသတတန က

ပ ထကလ စရ ရသည။ ရ မ ခတမ

အ မရက တ ငပင အထ ( က ကနစနစ

ကငသ ခသညက လ) တထငမမ င

နည ပည ဖ ဖ မက ကင မခရသညအ က င မ

အဓမခင စ ခင က င ဆသညက တ ငပ

သည။

ခတသစ ဥဘကကစတန ငငသည အတတ

တန က ၀မ နည ဖယရ အဖစမ က ယ န ခတ

တင မကါ ထငထင တ ငသည အ က င ဆ

ဥပမ ဖစသည။ ါဂမ သည ဥဘကကစတန၏

အဓက ငငခ ပကနဖစသည၊ စကတငဘ လ

ါဂမ ဆတခန ရ ကလ လင က င မ တင

က င သ မ မရက တ ။ က င တင

စ သငရမည ဆရ ဆရ မမ လည ါဂမ ဆတ

မည အလပသမ မ က စ ဆ င က ကပရ

သည အလပကပမ ဖစကနသည။

ါဆတ သ က လ မ က အသကအရယက

လက၍ ါဂမ ကလ ၂၀ မ ၆၀ အထ

ခတ မ င လစ ထတစ စ င

အတ ၁၊ အမတ ၄။သဂတလ ၂၇ရက ၂ဝ၁၂ခ စ

13

လပအ ခ ပ သည။ ထစနစ က င အဓက

အက ရသမ က ါဂမ အ ရ င အ၀ယက

လကါ က အပထ က သ သမတ အစလ မ

ခ ရမ င သ ၏ ခ နတစ ဖစသည။

နစန သမ က က င မသ ရဘ ါခင တင

မလပခင သ အလပက ပငပငပန ပန

လပရရ သ ၂ ဒသမ ၇ သန သ

က လ မ ခည မဟတ၊ ဆင ရတင မ

န မထက ငကသည ဥဘကလ အဖ အစည

တခလ ဖစသည။ ယ န ခတ ဥဘကကစတန

သ မ ၏ ၀င ငမ ဆဗယကမပ ခငက

အ ခထက ပ၍ပင နမက နသည။ ခမ သ သ

ဆ၍ ငင၏ ရန င ဓ တ င ရ ဖ ရ တင

လကါ က အပ လပကငခငရထ သ ခ ရမတ

မသ စသ ရသည။

၃၊ တ ငအ ဖရက (စ ပ ရ တင တဖက

စ င နင ဖစမ

၁၉၀၄ ခ စတင တ ငအ ဖရက၏

သတတင လပငန တင လတန စ ခခ ပ

အလပ ပ သည စနစက ဖနတ ခသည။

ထကတည က ပန ပလပငန ၊ အတဖတလပငန ၊

ဘငလ အ ထတလပသည လပငန စသဖင

ထအခနက အတတပည အသ ပ ရ သ

အသက မ ၀မ က င လပငန မ တင

ဥ ရ ပသ မ ကသ လပကငခင ပ ခသည။

လဖ လမည ခခ သ စနစ (color bar) သည

၁၉၂၆ ခ စတင တ ငအ ဖရက

စ ပ ရ စနစတခလ ၏ အမတအသ ဖစခပ

၁၉၈၀ ပညလန စမ အထ သကဆ

ရညခသည။ တ ငအ ဖရကမ လမည မနသမ

သတ၏ အစမ အစ င ပ ရမက ထတသ

ခငမရဘ လ န တ ခရရ သည။ လမည မနလင

သတတ ဖ ရ လပငန င စကပ ရ

လပငန ကသ သ လပခနည နည ရ သ

အလပကမ မ တငသ လပခငပ ခသည၊

ထစနစ က င အလနအမင အက ဖစသမ

က သတတင ပငရငမ င မရငက

မ ဖစသည။ ထအတက ရလဒက ရင ပ သည၊

တ ငအ ဖရကတင အသ ရ ငခခ သည

စနစတညရခသည စတရ န ပ က လအတင

လဦ ရ၏ ၈၀ ရ ခင န က သည

လ နမအဆငအတန နမက ပ ရင နမကခ

သည။ သ သ ၁၉၉၄ ခ စမ စ၍ ဒမက ရစ

ငင တ ပ ထန လ သညအခနမ စ၍

တင ပညစ ပ ရ မ မနမနတ တကခသည။

၄၊ အဂစ ( လ ဘက သ ခ နတစ

တညရခင )

ခ နတစက တင ပညစ ပ ရ က လကါ က

ခတ မ င လစ ထတစ စ င

အတ ၁၊ အမတ ၄။သဂတလ ၂၇ရက ၂ဝ၁၂ခ စ

14

အပထ သ အခ န ကထပလသစ၊

စ ပ ရ လပငန အသစမ စ ပ ရ လ က

တင နရ ရမလ စရန ရသမ ပ ါက

အသ ပ ပ ပတဆ က လရသည၊ အဂစ ငင

တင မဘ ရတအပခ ပခ သ အ စ ၃၀ တင

ထအတင ဖစခသည။ အစ ရ င စစတပပင သ

စ ပ ရ လပငန မ သည စ ပ ရ

အ လ ၏ ၄၀ ရ ခင န ရမညဟ

ခန မန ကသည။ စ ပ ရ လပငန မ က

ပဂလကလကက လ ပ ခသညဟ ဆ သ

အခနတငလည လက တ တင မဘ ရတ င

မဘ ရတ ၏ သ ဖစသ ဂမမ၏

အ ပ င အသင ရ င ရင မ လကထသသ

စ ပ ရ လပငန က မ က ထ အပခခင

ဖစသည။ အစ ရ င န စပ သ

စ ပ ရ လပငန မ ဥပမ Ahmed Ezz

(သ င သမဏလပငန )၊ Sawiris (မ တမဒယ ၊

အ ဖ ယမက င တယလကနမ န က ရင )၊

Mohamed Nosseir (အ ဖ ယမက င

တယလကနမ န က ရင ) တလကထသသ

ပအပခသည။ ထလပငန မ သည

အစ ရထမလည အက အကယ ရ သ မက၊

ကနထ က ပ င မ စ ၊ ဘဏ ခ ငအ မ က

အမ က မညသညအ မခပစည မ အ ပ ငထ

စရ မလဘ ရရကသည။

ထသ သ စ ပ ရ လပငန က မ (ေလင

အပဟ ခ သည)က တင ပညစ ပ ရ က

လညမညစ၊ အမတအစန မ တ ငပရ ပ

ရကသဖင အက ရသမ က မဘ ရတအစ ရ

အဖ အတင စည မ လတစဖစပ အဂစပညသ

အမ စ၏ ဘ၀မ ဆင ရတင ထသ တန ပ ခ

ခကရသည။ မဘ ရတမသ စ၏ ပငဆငမသည

အ မရကန ဒ လ ၇၀ ဘလယရမည ဟ

ခန မန ကသည။

၅၊ သစတ ယ င ရ (နည ပည သစက

ပတဆထ သ အခငထ ခမ

နည ပည သစမ သည တခတရ (လတခ အ

တက) စတပကစရ က င ပ သည။

နည ပည သစမ ပ လ လင စ ပ ရ

ပစအ ဟ င ၊ ခတမမ တ သည အရည

အခင င အဖ အစည မ ခ င( ဂ င)

ထ ခရမညမ သခ သ လ ကပင။ နည ပည

သစမ က ဓနက နယပယအ ပန သ

စ မမက ငင ရ အ ဏ ကလည ပန က

ထကသ စ င သ သတရသည။ သ င

အခငထ ခ အလစတစက နည ပည တပမက

က လမ မပတဆတ ဆ ရန အ က င

ဖစလ သည။ နည ပည က ပတပင သ ပတ

က မ ဖစလ ကသည။ သတအတက

အက ရ သ လည လ အဖ အစည အတက

နစန လသည။

ခတ မ င လစ ထတစ စ င

အတ ၁၊ အမတ ၄။သဂတလ ၂၇ရက ၂ဝ၁၂ခ စ

15

၁၉ ရ စအတင က ဗတန င အ မရက တင

မ ရထ မ တ ငငလ ပငကအမဖ လ

သ အခနတင ထစ က သစတ ယ ငငက

အပခ ပ န သ ဘရငဖရနစစ၏ ရ တင

ခ ပခ သ ရထ ဆ ကလပ ရ စမကန

မနသမ ပယခခရသည။ ၁၇၈၉ ခ စ ပငသစ

တ လန ရ သ စ ၦ ခ ကခ နရ သ ဘရငက

က “ ၊ ဒ တ ငတအတက မလ သ ပဘ

” ဟသ တငတငငင ခသည။ ထအဖစမ

ရ တငလည ၁၈၆၀ အထ ဖစခဖ သည။

ဇ ဘရငက နည ပည သစမနသမက ပတဆခ

သ လည အခကအတန သ တ

ဆ ငခပသည။ ဗတန င အ မရက တင

နည ပည မ အလငအမနတ တကခသည

အခနတင သစတ ယ င ရ တင

နည ပည မနသမ အ မ ငခထ ခသည။

မ ရထ လမ မ က ပ ပ န သ

ဇ တလမ က ဤသ ဖစသည၊ မ ရထ က

အ အမ ဖစခ သ ဗတနတင ၁၈၄၀ ပညလန

စမ အတင မ ရထ လမ မငအရည မင

၆၀၀၀ က ရခ သ အခနတင မဧရယ

အ ဖင အဆမတန ကယ၀န သ ရ တင

ရထ လမ တလမ သ ရခသည။ ထတလမ

သညလည ရ ပညသမ အတက ဖ ကလပ

ခခင မဟတဘ ဇ ဘရင၏ နန တ ရရ

Tsarskeo Selo၊ Pavlovsk မ င St.

Petersburg မ က ဆကသယထ သ

အရည ၁၇ မငရ သ ရထ လမ သ ဖစခသည။

(ဆကပမည)

အ န - (၆) ဆမ လ ယ (မင မတင ပည)၊

(၇) ကလဘယ (အ နည သ အစ ရ)၊ (၈)

ပ ( အ ခခအ ဆ ကအအမ ခ တခင)၊ (၉)

ဘလဗ ယ (သခ လကမ သ၀ှကလခင ) ၊

(၁၀) ဆရ လယန (ငကန သ၊ င စ ပ ခင )

နသင

သဂတ ၈၊ ၂၀၁၂

စစအ ဏ ရငစနစက ဘ က င ဆန ကငသငသလ ဝတတ စစအ ဏ ရင စနစ ဒ မမဟတ စစပ ဒသရ ဇ

စနစဟ ဘယ လ က ယတမ ရကစကသလ

ဆတ စစအ ဏ ရငစနစ အ ကမ ဆယစ စ

န ခ နခဖ တ၊ ဆကပ န နရတ က န တ

ငငသ၊ ငငသ အ လ အနည န အမ

ဆသလ ခစ သရကမ ဘ။ မထငရင မထငသလ

မထငတအခန၊ နရ မ လ ဖမ တ ၊ စစအပစ

က ဆန ကငသလ အထငခရတ ဘယသ က မဆ

ထ ငထ အ ပတတထ အက ခထ တ ၊

ခ ပ ရရင ဥပ ဒ စ မ မ မရတ (ဥပ ဒ စ မ မ

ဆတ စက စက တကယက ဆသညမ

လကသပဝတ ဖစ န ပမယ တခ စက လည

လ လ ဆယ မစ စ တတ တ ဒတခက

တ သည ခ ပ လကပအ ။) န က စစအပစ

လတန စ ကကကက လ တခ က င စ ဖ

အတက ကနတ လ တအ လ စ တ ခရတ

စသဖင စသဖင ရတ အ လ အသပ။ ဒ တက

က န တ အ လ အနည နအမ ဆသလ

ခတ မ င လစ ထတစ စ င

အတ ၁၊ အမတ ၄။သဂတလ ၂၇ရက ၂ဝ၁၂ခ စ

16

ကယ တ ကဖ ကမ ဖစသလ က န တ

အ လ ကလည အနည နအမ ဆသလ

ကခတမ ရ နတ ဖစတယ။ စစအ ဏ ရင

စနစန အမတထက နသ တ ဆကပ အမတ

ထက င အ င လမ စ တ၊ က င သ

က င သ တ၊ လကလပ လကစ တ၊

ဝနထမ တ၊ အ သ စ လပငန ရင တန

န ကဆ စစအ ဏ ရင စနစသကဆ ရညဖ

ပပင အရ တက က ပ ဆပ နရတ

စစသ တကအစ ခ ပ ရရင စစတပလတန

စ မဟတသအ လ စ တ ပ ကရတယ။

ဒအခက တဟ စစအ ဏ ရင စနစက

ဆန ကငသငတ reasons အ က င တရ တ

ပ။ ဒ ပမယ အခ ပ ခတ စစအ ဏ ရငစနစရ

ဆ က တဟ ထငသ မငသ ရတ၊ ပပင ဆင

ရ အက ဆက တ ဖစတယ။ က န အထငမ

အခ ပ ခတ ပပင ဆငရ အက ဆက

တအပင စတပင ဆငရ အက ဆက တ၊

စတပင ဆငရ ဖကဆ ခရမ တက က န တ

ထညစ စ မယဆရင စစအ ဏ ရငစနစရ

အက ဆက တန ဒအက ဆက တက မ ထတ

ပ တ စစအ ဏ ရငစနစဟ ဘယ လ က

တ င ဆ ဝ ၊ ဘယ လ က တ င က ကဖ

က င ၊ ဘယ လ က တ င ကကသ ထစရ

က င သလ ဆတ သတပ မကလမမယ။ အခ

ဆ င ပ မ ဒစတပင ဆငရ ပကစ မ တက

လကလမ မသ လ က လလ ကညခငတယ။

စစအ ဏ ရငစနစရ ကကသ ထစရ အ က င

ဆ ဆ မတခက တတရင ရင ပ ရမယဆရင

စစအ ဏ ရငစနစဟ လတ ယ ကရ လဖစမ

က ဖကစ ပစ ခင လ ပ ရမ ဖစတယ။

လဖစမက၊ လ အဖစက ဖကစ ပစ ခင ဆတ

စက စက ဝဝ တယ၊ ဗမ မဆနဘ ။ ဒ ပမယ

ဒစက စက တက ငသမ တက အ င က စ

ဖငဆပ သ ကညမယ။ အရငဆ သန အန ဆ

လ န တ တယဆတ စက စက အရငဆ

သတပ မတယ။ စစအ ဏ ရငစနစရ လ တ ပ

ဆ က သက ရ ကမက ရည န တအခ

ဒလ န တ စတယဆတ စက စထက အ စ

သ ရ ပညဝတ၊ အဓပယ ပ လငလတစက စ

ရမယ တ င မထငဘ ။ စစအ ဏ ရင စနစဟ

သ ရ စစဖနပ အ ကမ ဖထ မယ လတင က

လ န တ စပ ဒလ န တမန စစအ ဏ ရင

ဆတ ဘဝက အသကဆက စတ မ

စစပ ဒသရ ဇ စနစ အ ကမ လပသစ

နထင ငမ၊ လ ဂဏသက နအည နထင ငမ

ဆတ တဟ ဘယလမ မဖစ င မက

လပသစ နခငမ၊ လ ဂဏသက န အည နခင

တ ဆ ကပ ခမ ခ က အ င လပပစတယ

ဆတ က ဒ ဆ င ပ မ ပ ခငတယ။ ကယမ

လ ဂဏသက တ ပ ပ က နတ ၊ ပ ကလ

ပ ကမန မသ ဖစ နတ ၊ လ ဂဏသက

တရမရ အ ရ မက ဘ လ သ ဘ ထ တ

စတထ တ ပ ကဖ စခင ဟ စစအ ဏ

ရင စနစဆ ရ အ မ ယတမ ရကစကမလ

ပ ရမယ ထငတယ။

က ဒ တ လဆတ ဘ လ၊ လပသ အ င

န ငမ ဆတ ဘ က ခ သလ။ လဆတ

ဘ က ခ သလဆတ မ ခန န ပတသကပ

က န တ သ ဘ ထ အမင အမ မ

ခတ မ င လစ ထတစ စ င

အတ ၁၊ အမတ ၄။သဂတလ ၂၇ရက ၂ဝ၁၂ခ စ

17

က ငတယ။ ကဗ ဆရ ဒ င ယ ဆက

ဗန မ တင အ ငက အယအဆ မတ ပမယ

လဟ လပလ ပ ဖ တယဆပ မတသ ဖ

တယ။ က န က တ ဒ နရ မ ဒ င ယ ဆ

န သ ဘ ထ ခင တယမတခငဘ ။ လဟ

လမဟတဖ ။ လဟ လနတ အ င နမ လလ

ပ လ ရတယ။ တရ သ ဆနတယလ ထငခင

လည ထငက ပ ။

ဒ တ လဆတ ဘ လ။ တရစနဘဝက န

လဆတ သတ္တဝ ဘဝက က ပ င မမ

အ ခခ အကဆ ပ င လမဟ လဟ ကယရ

အ ခအ နက ကယအက အတက တ တက

က င မန အ င ပတဝန ကငက ဖနတ ပ ပင

ငစမ ရလ ခင လ ပ ရမယ။ လဟ အ န

တလလ တက နတ သ ဘ ရတ မ လလ

ခ တယဆပ က ဖ တယ။ က ဖ တ

ဘယ လ ကမနမမန မသဘ ။ မနတယဆရင

တ ဗမ ၊ မနမ စက ဟ အခ ပ ခငတ

လ သဘ ဝက တတကက ဖ ပသ ပလ

မတခက ပ ရ ပမယ။ ကယပတဝန ကငက

ကယအက အတက ဖနတ ပ ပငယတ အခ မ

ပ ပငခရတ ပတဝန ကငက ကယ ပ ပန ပ

သက ရ ကမ ရပနတယ။ ဒ က င လဟ

သ ကမ က သဖနတ တယဆရ မ သကယတင

က ဖနတ ပ ပငလကတ ပတဝန ကငရ

သက ရ ကမက ခရခင အ ဖင သ ကမ က

ပတဝန ကငကတဆင ဖနတ တယလ ပ ခင

ဖစတယ။ လဟ ဖ ခင ဖ မယ၊ မခငမမယ။

ဒ ပမယ လရယလ ဖစလ ရင ပ ခတ

အ န တလလ တကတ သ ဘ ဟ ရက

ရရမယ။ အသလ သ ဘ ရတ ကပ လလ

ခ ငမယ။

လသ ရ သ အက အတက ပတဝန ကငက

ဖနတ ပ ပငမ တထမ အ ရ က ဆ ဖနတ

ပ ပငမ တခက တ လ အဖ အစည ထ ထ င

ခင ပ။ လ အဖ အစည ရယလ ဖစလ ပဆရင

ဒလ အဖ အစည ဆကလက တညတဖ

လ ကငဝတဆတ ရလ ရပ။ မ ကတည က

က န တ တက ဒလ ကငဝတ တန ယ ပ

အ င လ အဖ အစည က သနသင ပ လကတယ။

အ ပ မ ပ ခတ ပတဝန ကငရ ပ ပငခရမ၊

တနည ပစခခရမဟ လ ရ ဓ လ၊ စ က၊

လ ကအမင စတ တမ လ ပ တယ။

က င မနတ ပတဝန ကငမ က ပင သရ

လ ကအမင၊ ဓ လ၊ စ က၊ အမအကင တမ

က င မနမ တ စမဝင နဖ အ ခအ နပ ပ မ

သဘ ဝကတယ။

ပ ခတ ကယပတဝန ကငက ကယအက

အတက ဖနတ ပ ပင ငစမ ရတအတက

က ငပ လသ ဟ သဘ ဝက ဖနတ ထ တ

အမ အက အ ကက န ကယလက ကယ ခန

ဖနတ တ အ ဆ ကအဉန နထင ငတ ဘဝက

ရ ကလ တယ။ သဘ ဝပစည တရ

အကအညနသ န ရက အခနက သတမတ ငတ

ဘဝက န၊ တစကနက ထ င သ င ခ

စတပင ပ တင တ ငတ န ရ တက

အသ ပ ငတ ဘဝက ရ ကလ တယ။ န င

တခနမ ဒပ ပင ငစမ န ပ လသ ဟ

ကမ မက စန ခ ပ အ က သ တခငက

ခရ ဆန ဖစမယလ မ လငရတယ။ ဒ

ခတ မ င လစ ထတစ စ င

အတ ၁၊ အမတ ၄။သဂတလ ၂၇ရက ၂ဝ၁၂ခ စ

18

ကယပတဝန ကငက ဖနတ ပ ပင ငစမ

ရ နသ ရ လသ ရ အ ငမင စမ ဆ င ငမ

တက ကန သတထ လ ရမ မဟတ ပဘ ။

ဒ ပမယ စစအ ဏ ရငစနစဟ ၊ တကယ တ

စစအ ဏ ရင စနစဖစ ဖစ တခ ဘယအ ဏ

ရငစနစ ဖစဖစ အ ဏ ရင စနစတင ဟ

(အငဂလပလ တ despotism ပ ။)

လသ တရ ပ ခတ သဘ ဝ အကန အသတ

တက ခ ဖက ငစမ ရမက ခ မ ဖကဆ

ပစတယ။ အရင ဆ င ပ တပဒမ ပ ခဖ

သလပ အ ဏ ရငစနစဟ လ တက သတ

သ ဘ ဆ က မကကယပ ပ အပခ ပတ

စနစမ corrupt form of government

ပကစ နတ အပခ ပမပစလ ကမ ပထမဆ

ငင ရ သခမနက ပ ဖ တယ။ ဒ တ

လ တရ ဆ န ဆနကငပ အပခ ပတ၊ လထ

ဆ မပတ အပခ ပမမ ဟ က က မခ ငဘ ။

အပခ ပခ လတန စ က တနည တဖ ပ ပ င

ပ ဝငတ အပခ ပနည ကသ ရရညတညတ

ငမယ။ လ တရ ဆ က သဘ ဝအ လ က

မရ ငရင၊ သတ သ ဘ အ လ က

ထကမလ ရင ထကလ အ င ရတနည န

ညစထတရမယ၊ လ တက ဆ အလယတက

ထတ ပ င အ င လ တရ သဘ ဝက

ပ င လပစရမယ။ လ ရ သဘ ဝတခဖစတ

ခခတန လနလစတက ဖကပ အဒ နရ မ

အ ပ အညခတစတ၊ ရသမန ရ ငရ

တင တမမယဆတစတန အစ ထ ပစရမယ။

လ တရ သဘ ဝ ဖစတ ပ ပငဖနတ

စရင ငစမ က နင ခ ဖကဆ ပစပ

အမန န ခတတမ၊ စ ဒကမတကမန ၊ လက လ

ည ထဖစ အ င နထငမ၊ ဖနပအစ ဖနပန

မ တ တ ခ ထ ကက လ ဖတပစမ တက

အ ဏ ရငစနစ အ ကက လသ ရ သဘ ဝ

ဖစလ အ င လပယရမယ။ စဆယရ စ

ငင ရ သခမန မစရဖ က စက င ပ ရရင

လသ က ပတဝန ကငက ဖနတ စရင ငတ

အ န တလလ တက နတ သတဝ အဖစက န

docile bodies တဖစ အ င၊ ငတ ငအ တ

ဖစ အ င ပ င လပစရမယ။ George Orwell

က ၁၉၈၄ ဝထမ ဘယလ ရ လဆ တ

Until they become conscious they will

never rebel, and until after they have

rebelled they cannot become conscious.

–George Orwell-

အသစတရမလ မခင သတဟ (အပခ ပခ

တဟ )ပနကနမ မဟတဖ ၊ မပနကနမခင

သတဟ အသစတ ရမလ ငဘ တ။ ပနကနလ

စတဟ လသ ရ သဘ ဝ တခဖစတယဆရင

အဒသဘ ဝက လသ ဆက န ဖယရ ပစ င

ပဆရင big brother ဟ တနည အ ဏ ရင

လတန စ ဟ ဘ မဆ လပ ငသ ပ။

တနည အ ဖင အ ဏ ရင စနစတခ တညတဖ

အပခ ပခ တရ စတဓ တက ဖကဆ မဟ

အငမတနမ အခရ ကတယ။ ဒ နရ မ

စ ဖတသက ဒလဆရင ကယစတဓ တက

အဖကဆ မခရ အ င ကယကယတင

တ ရမ ပလ ပ က င ပ မယ။

ဒ ပမယ အသလ တ ဆ ငဖ အရငဆ

တ ဆ လစတ ရရမယ။ အဒ

တ ဆ လစတကပ ဖယရ ထ ပဆရင

က ပတ ဘ လပကမလ။ ဒဟ မ ဖစ ငတ

ခတ မ င လစ ထတစ စ င

အတ ၁၊ အမတ ၄။သဂတလ ၂၇ရက ၂ဝ၁၂ခ စ

19

အ ခအ နတခက ခ ကလန

စတက ယ ပ နတယလ မထင စခ ငဘ ။

ဘ လဆ စစအ ဏ ရင စနစရ အကမ နည ၊

အ နည န ဖကဆ မက ဆယစ စန ခ

ခလ ခရတ က န တ ငငသ ငငသ

တဆမ မ ယင တ အ ခအ နတခ၊

မတရ တ အ ခအ န တခက အလကသင

လကခယ လကခပ ၊ မ ယင တ ရ ငရ

တင တမမက သ ဓ ခ စရ လ ကအမငအဖစ

မတယထ မ တဟ က န တ ငငသ၊

ငငသ တရ အ သ ထ အသ ထ ရ က န

တ က ပသတ အခက တက ပပ တ မင

လ ရလပ။

လသတ က ငဗလခင န ၊ စစတပက တလက

ကင ခ ပက ဆ ငတပအဖစ ပ င လပစခတ

ဗလ နဝင ရ စစကနပ ရ စမကန မ

အဓကဇ တ က င နရ က အသ တ ခပ

တင ပညက ဖကဆ သ တ ဗလခင န က

ဇ ဂန ထငရခ တ ကအစ က င နရတဝက

ဒ င အလအစ ၊ တ သ င တန တ စကဖ

(က ပဆကယသည။) အရကသက ကင မတ

မက န ငလကခ နတ မင က ငက န၊

တပမ တ က စတန တ င မ ပစမ နလ

ပ ခတ ဗလ အ ငက ခရ အမနင လ တ

ဒ အ ငဆန စကညတ ရ လထက တ ဝနမခ

ဘ၊ စစအပစက တ ဝနခ၊ လထက လကတလ

ခ လပပ ပ သမယ၊ အထန မတက ရ

ဗကပအ ခ က မ ငင ရ လမ စ တဟ

ထငရ တ သ ဓက တလ ယဆမတယ။

တကယ တ လထက တ ဝနခရမယ လ တ

လထက လကတလ ခ လပရသလ၊ အ ပ

အညခစတက ပ င မ ကတ ငင ရ

နည ဗ ဟ အဖစ သက မရ ကည ရသလ

ကယက တ ဝနခထ သ တက ထ ကပ

ဝဖနဖ တ ဝနရသ တကလည ထ ကပ ဝဖန

ရမယအစ ဘ ထကထင နခင အ ဖင

ကယရ စတဓ တ အဖကဆ ခရမ၊

တတင ပညလ စတဓ တ ဖကဆ ခရမက

တတပတအ ပ ဝငကည ပ နတယ။

တတင ပညလ န ပ စတဓ တ အဖကဆ ခ

ရမဟ ဟငဂ ကစမ အထငရ ဆ လ

ထငမတယ။ လသ တ ယ ကမ ရအပတ

ကယခင စ စတ၊ ဓမဓဌ နကစ စ စ င

မ တက ကယကယတငက လလလ လ

ငင ပယပစ နပ ဟငဂ မနတ ရ

စတဓ တက အ ခခပ ၊ လမ ရ မန တ မ၊

လမဆနမက အ ခခပ အမ သ ရငက

စ ရ က တည ဆ ကခငကတယ၊ လက တ

တည ဆ ကပကတယ။ ကယလပရပဟ

မနတ ၊ မ တ ၊ တရ တ ၊ မတရ တ က

စ စ စရ မလဘ လ သ ဘ ထ ပ န ကမ

အ လ အတက သငတငမတတ၊ ရရည

တညတတ လ အသင အဝင တခက က န တ

ဘယလ ဖနတ မလ။

က န တဟ အမနတရ က အလမရဘ ။

လက တ မင နရတ အဖစမနက န လ ကက

မ လလ တ ဘ ။ လက တ အမနတရ က န

တည ဆ ကယထ တ လ ကအမငက

ကယခက ရ လ မမင တ ဘ၊ မ မငခင တ ဘ

ခတ မ င လစ ထတစ စ င

အတ ၁၊ အမတ ၄။သဂတလ ၂၇ရက ၂ဝ၁၂ခ စ

20

ကယဖစ စခငတ တရ တခက တည ဆ ကယ

ပ မ ယင တ ခက ရ က ရ ကတယ။

ဟငဂ မန တ မ၊ မတစလင မန တ မဟ

စစအ ဏ ရငစနစ အ ကမ ဆယစ စ ပ င

မ စ က နလ ရတ လ တရ ခတ န ကပန

ဆ ဖ ကပနမက ဖ ပမပ။ က န တ

လ အဖ အစည ရ ယယင ပကစ မ အတင အတ

က ပသမ ဖစတယ။ ဒ က က န တဟ ရရ

ရငဆငပ ဖရင ရမ ဖစတယ။ ဒဏရ က

ခစတတအခ န ကငမက ရရရငရင

မခ ငတအခ မ က န တဟ ဆ မ တကသ

အ က တ တယ။ ဟငဂ ကစမ

အသအမငက မ င တ လမ ရ မန တ မ

က ရရရငဆငပ သတရရ ဆ ကရမယ

အစ ဒပဿန က လဝငမ က ကပ ရ

ပဿန သကသကအဖစ သ ဘ ထ ပ

သရ ဘ က ငမက ပသကတယ။ ကယရ

ရငကကမက စန ခ စမ သပတ ထက

အမ ဂဏက ထန သမ စ င ရ ကသဆတ

အ တ အ ကမ မ ယင တ လခ မက

ရ ကတယ။

လသ တ ယ ကမ ရသငရထကတ တနဖ တ

ကင မ နတ က ရကစရ လ မမငဘ ဂဏယစရ

အဖစ မင နကတယ။ အမနအမ ထက

ကယက လခ မ ပ မယဆရင ခတ န ကပနဆ

တ အ တ အမငကလည ဝမ ပန တသ

လကခကဆကတယ။ ဒ တဟ စတဓ တ

ပကစ မက ပသတ သ ကတ တပ။

ဒစတဓ တဟ ဖကဆစ စစအ ဏ ရင အ က

မ က န တတ တရ စတထ က န တ တ င

သတမထ မလကဘ အမစတယ န ပ။

ဒစတဓ တကပ က န တ တမ လ ၊

တ ငငလ က စစကနသက ရည စမ ဖစတယ။

ဒ ပမယ က န တဟ ဒစတဓ တက

တကထတရမယအစ တမတတ မ မ န

ကတယ။တနည အ ဖင က န တဟ ကယက

ကနသကရည စမယ စတဓ တမ က

တကထတရမယအစ တမတတ လကခ

နကတယ။ ဒလ စတဓ တမ က ပ ကဖ

စတ စနစထက ကကသ ထစရ က င တ

စနစ ရပအမလ ။

ဝတတ

အ ဏ ရငရ သမ ပ (သ) တ ငကရ ယ မ သတင စက နသင

ဒ စအတင ကမ မ ကင ပဖ ရတ ရ က က

ပ တထမ န ကဆ ကင ပမယ ရ က ကပ

က တ တ ငကရယ ရ က ကပပ ပ၊

တခနက လမ လမ တ က အ ဏ ရငရ သမ

ပ က တဖက၊ အဒ အ ဏ ရငက ဆန ကငခဖ တ

ခတ မ င လစ ထတစ စ င

အတ ၁၊ အမတ ၄။သဂတလ ၂၇ရက ၂ဝ၁၂ခ စ

21

က င သ ခ င ဆ ငက တဖကဖစ နတ

အတက သမင က င န ပတသကလ ဆ

ငင ခတ တ တစခန ထလ ပတယ။

ရ က ကပမ အ ငရဖ ထပက ပ နတ

သမတ လ င ဟ စစအ ဏ ရင ပကခ ဟ

Park Chung-hee (၁၉၆၃က န ၁၉၇၉အထ

တ ငကရယ သမတ) ရ သမ ပကဂငဟ

Park Geun-hye ဖစပတယ။ တခခက

လပ တ မယ ဆရင န ကပနမလညတတဘ

ခ င မ တတလ ကရ ယ ရ မ ဂရကသကခ

လ တငစ ခ ကပတယ၊ ိ ရ ဓဂဏပဒ တန

အ ဖ ခရ နင မယ သမ ပသသပ ၊ သ ဖခငရ

လပရပ တဟ သ ခတနသ ရ စရ မရခလ

လပခတ မနကနတ လပရပ တ၊ ယ န ခတ

တ ငကရယ အ ခအ နမ ဖစလ အ င

သ အ ဖက အတမစခ ပ ခတ လ ခခ ခပ

လရပတယ၊ သ ဖခငလကထကမ လ အခင

အ ရ ခ ဖ ကခရတ မသ စ တက တ င ပန

ပမယ သ ဖခငဟ တ ငကရယ က

ပ ပဘ၀က န ဆထတ ငခသအဖစ တပ မ

မ လ ပ ဘ ၊ အသက ၆၀ အထ တခမ

အမ ထ ငလည မပ ၊ ဆတငမရပကကထမ

ခတမအမက ပ မ နတ ပကဂငဟ ဟ

သ အ ဖလပကခရတန က အသက စဆယ

စန စန ပ ၊ သ အ ဖ လပကမခရခငမ လည

သ အ မက မ ကကရ ယ က သနတသမ

တက လပကခရလ သ ဟ ဟ မသ စက

ပ ကဖ လ သလ ဆ ငပတယ။

တ ငကရယ မ ဘယသမ န ကမ မကန စ

ရဘ ၊ တ င င မ က ကရယ က က

မယကညမ အဆ စက၀န က ခ ဖကမယဆတ

ကတ တ ပ ထ ပတယ၊ ဆင ရခမ သ

က ဟမ၊ လငယ အလပလကမ န မငတက

နတ ၊ အကတလကစ မကစ တက ကငတယ

ဖ ကတ ပ ထ ပတယ။ ပကဂငဟ က

သမတ လ င အဖစ ရ ခယလကတ ဟ

တ ငကရ ယ မ ဖမက ရစ (Femocarcy)

ဖ ပငလ တယလ ဆရပ မယ၊ ဒမက ရစ

စနစထမ အမ သမ တ အရ ရ ကလ တ

သ ဘ ပ ပ၊ တ ငကရ ယ ငငလဦ ရမ

အမ သမ ဦ ရက တ၀ကရ ပမယ ပလမနမ

အမ သမ အမတ ၁၀ ရ ခင န ပ ရပတယ၊

ဒ က င အကယ၍ ရ က ကပမ သ ငရင

သ ဟ အ မရက က လမည သမတ အဘ

မ လပ ကနဖ ရပါဒက စ တ တ ငကရ

ယ ရ သမင အခ အ က တခ ဖစလ မ

သခ ပတယ။

သန အဓက ယ ပငရမယ New Frontier

Party က ခ င ဆ င၊ ကငမနဆ (Kim

Moon-soo) ပ ၊ အထကတန က င သ

ဘ၀မ ပကခ ဟ အ ဏ သမ တ န ကလ

အစ ရဆန ကင ရ က င သ ခ င ဆ င

ခတ မ င လစ ထတစ စ င

အတ ၁၊ အမတ ၄။သဂတလ ၂၇ရက ၂ဝ၁၂ခ စ

22

ဖစခပတယ၊ က င က အထတခရပ ၊

စစတပထ ဆသင တ ခခရပတယ။

“ မလ ၁၆ ရက န (၁၉၆၁) အဖစအပကက

တင ပညရ ဖ စည ပအ ခခဥပ ဒက ဖကဆ

ခတ အ ဏ သမ မ ဖစပတယ၊၊ ဒဟ

သမင ပ ပ” တ။

တခတ လ တ ငကရ ယ ရ အ ငမငတ

ဇ တလမ တအ က င ပ ကတအခ

စစအ ဏ ရင တရ က ဇ အ ပ ခ က လန

တယလ ထငမ နလ ပ ၊ အခ ရ က ကပက

အ က င ပလ ပနလည ဆ ဖ ဖစလ တ

အခ စ စ စရ တရပတယ၊ ဒထမ

တ ငကရယ က ပ မ က စ ယ က ရ တ

စ တမ က တ စတ၀ငစ မပတယ၊

တကယတမ တ ငကရ ယ မ စစအ ဏ ရင

တ က င တင ပညတ တကလ ခတ ၊

ဒမက ရစ ထန က လ တ မဟတပဘ ၊

စ ပ ရ အပင မ စစ အ ခတ ကနမ နစ

ဆန ကင ရ လင မ ခစ ရင အ မရကန

က ဇ န ထ ငတကသ တ က အဓက

အ က င ရင ဖစမယ ထငပတယ၊ ငင ရ

အပင မ တ ပကခ ဟ ၊ ခနဒ ၀မတ

သ ဘ က င လန လ (သ ဘ က င တ

အ ဏ ရင က င) ဒမက ရစစနစ ပ ပ က

ခတ လည မဟတပဘ ၊ ပညသ တက

အညင ဆခ၊ အသတဖတခပ န ကနတကပ၀င

ခလ စစအ ဏ ရင တဘကက မ ဖစမ န

လက လ ခတယဆတ က တ ရပတယ၊

(စ လ မ စ လ အ သ စတက န ကမ သ သန

ရ ပ မယ၊)

ပကခ ဟ ဆရင အ ဏ က လကမလတခင

လန လ လထဆ န ဆန ကငပ ဖ စည ပက ပင၊

သမတ သကတမ က တ ရင တင ပညက

(၁၈ စ) လ က အပခ ပခတ ပ ၊ န ကဆ

သ လရင တ ယ ကက လပကလကမပ ဇ တ

သမ သ တ ဖစပတယ၊ သ က ဆကခတ

ဗလခ ပက ခနဒ ၀မဆလည ဂမဂ

လသတပလ က င သ တက အစလက

အပလကသတတ တ လပခပတယ။

ပကခ ဟ ထက တ င ပဆ တ အတကအခ

မနသမသတသင ရ မဟ ဗ ဟ က ခ ပ

ပတပတသ သ မနင ခပတယ၊ ဖ ပမ

တက အ ခပ က င သ တ၊ ပညသ တ၊

အလပသမ တ တပညလ က အကလ လ

စနစ ပ င ဖ မ ဖစမ နလက လ ခတ

ဖစပတယ၊

ခတ မ င လစ ထတစ စ င

အတ ၁၊ အမတ ၄။သဂတလ ၂၇ရက ၂ဝ၁၂ခ စ

23

တ ငကရ ယ သမင မ အ ရ က တ လထ

လပရ မ တက တ ဧပ ၁၉ တ လန ရ

(၁၉၆၀)၊ ဂမဂ လထအကမ (၁၉၈၀)၊ ဇနလ

ဒမက ရစအ ရ အကမ (၁၉၈၇) တ

ပ ပ ကခပတယ၊ တ ငကရ ယ

ဒမကရကတက ဇ ရင က (Democracy by

Movement) လ တ ငကရယ က

ပည ရင တက ဆပတယ၊ ဆလတ က

အ ဏ ရငက သ ဘ က င လ ပဋည အရ

အ ပ င အလ (Transition by Pact)

အ ပ င အလ လပ ပ ခတ မ မဟတဘ

လထရ န ကနလပရ မ တ က င ပ င လ

သ တ မ ဖစပတယ။

စ ပ ရ အပင မ လည ပ စရ ရပတယ၊

စစအ ဏ ရင တ အပခ ပတက လမ

တ ငကရ ယ ရ စ ပ ရ တ တကမ န က ၈

ရ ခင န က န ၁၀ ရ ခင န အထ ရခပတယ။

ပကနဦ စ ပ စကမလပငန ဖ ဖ ရ က

လပ ဆ ငခပတယ၊ အဒအခနတန က

တ ငကရ ယ ပကနအ လ ရ ၇၀

ရ ခင န က လကခခတ ငငဟ အ မရက

ဖစပတယ၊ (စစ အ က လမ အ မရက ရ

ဒလ က ဇ ပ မမ က တ ငကရ ယ ၊

ထင၀မတ ခစ ခရပတယ -စက ခပ)

ဒ က င တ ငကရယ မ စစအ ဏ ရင

စနစက န ဒမက ရစအသငက ပ င ရ

အ က င ပ ကတအခ အ ဏ ရင တရ

အခန က က ခ က မမ ဟ ဒမက ရစ

အသငက ပ င ဖ က စ နတ ငင တ

အတက လမ လသ စ ငတယလ ထငပတယ၊

ဒ နရ မ တ ငကရယ စစအ ဏ ရင

ပကခ ဟ အ ပ ၂၀၁၂ သမတ လ င

ကငမနဆ ရ အမတ ပ စနစက စတ၀ငစ ဖ

က င ပတယ။

“က န အက အကယ ဆန ကငတ

ပကခ ဟ က ကမ ထပတန ၀င ကမ က

အသအမတပ ရတ စကမ တ လန ရ န

ခတမ ရ က အ ငမင အ င လပ ဆ င ငခ

ပတယ၊ ဒမက ရစက နင ခ ပ အ ရ ယ

က ရ က စခတ လည အမနပ ပ၊ ဘ ပဖစဖစ

သရ အမငစ ရမ၊ ခ င ဆ ငမစမ ရည တ

က င တ ငကရယ က တ တကက ပ ခ

တယဆတ ကလည ဘယသမ မ ငင ငတ

ကစပ ပ၊ သ လပ ဆ ငခက တက မ ပတယ၊

ဒ က င သ က အမတ ပ ရရင

က င က ပတဘကက ၇ မတဆရင

ဆ က ပ တဘကက ၃ မတ ပ ရပတယ။”

နသင

သဂတ ၄၊ ၂၀၁၂

Ref: Development of Democratization

Movement in South Korea by Jung Hae Gu

and Kim Ho Ki

ဘ ထရနရပဆလ၏ “အ တ အ ခ ပည ၏ ပဿန မ ” စ အပ ဘ သ ပန အခန ဆက (ယခငလ ခတ မ င အတ၁၊ အမတ(၂) မ အဆက)

ခတ မ င လစ ထတစ စ င

အတ ၁၊ အမတ ၄။သဂတလ ၂၇ရက ၂ဝ၁၂ခ စ

24

ဇ ငမ ခမ အခန (၂) ဒပဝတ၏တညရမ အခအခန မ က န တ တ ဒပဝတဆတအရ

ဘယလန လညမမ န မဆ ရမရ

ပန မ ကရပ မယ။ (စ ပက) က န မကညပ

နတအခနမ တ ငမ သ ပငက သဘ ဝအရက

တညရတ စ ပဆတ ရရ လ ... ဒ မမဟတ

(က န မင နရတ စ ပဟ )

အ တ က ည င လတ အပမကရညက

တခထမ တ နရတ စ ပပလ ၊

က န စတက ယ လကတ အပမကစ ပ

တလ လ …။ ဒ မ ခန ဟ တ တ က က

အ ရ က ပတယ။ အရ ဝတ တ ဟ

က န တ အ တ အက န ကင ပ သ ခ

ရပတည ငခင ရမရ သခ မသ ငရင

က န တ န သ ခ ကင က ပ ဖစတည န

ကတ တခ လ တရ ခ ကယ

ဖစတညမကလည မ သခ င တ ပဘ ။

အဒဆရင အဒလ တရ စတ တ

တညရမကလည ပလ တ င မ သခ

တ ပဘ ။ ဘ လဆ တ က န တဟ

သတ ရ ခ ကယ တညရမက အမပ သ သပပ

သတ ရ စတ ရတယလမ မ တ ဘ ဆရင

က န တအတက သတ မ စတဆတ

ရပတယလ ယကညစရ အ က င မရ

တ လ ပ ပ။ အခလ က န တဟ

အရ ဝတ တရ က န တ န သ ခ

ကင က ပ ဖစတည နမ တက မ သခ ဘ

ဆရင က န တဟ က ရတခမ အထ ကန

ခထ ခရကနပလမမယ။ အဒ က ရမ

ပငပကမ တခလ ဟ အပမကတခ

ပဖစ န ပ တ က န တ ပ အဒမ ထ ထ က

ရ နသလ ဖစ က င ဖစ နပလမမယ။ ဒဟ

စတမသကသ စရ က င တ ဖစ င ခ က

ဖစ နပတယ။ ဒ ပမယ ဒဖစ င ခက

လ လ က မ နပတယဆပ တတကက

သက သမပ ငရင တ ငမ ဒ က က

မနပတယလ ယကညစရ အ က င တစကမ

မရဘ ။ ဘ လ အလဖစ နရတ လ ဆတ က

က န တ ဒအခန မ ဆကကညကရပ မယ။

က န တဟ သသယ ဖစစရ က င တ

ဒပဝတ တ အ က င မစတငခင

အနည နအမ ပ သတကလရမယ

အခကတခ က န စဖ အဒအခက တက

ရ ကညကရ အ င…။ က န တဟ စ ပရ

ပဝတ ပင ဆငရ ဖစတညမက သသယ

ရ နတယ ဆ ပမယလည က န တဟ

စ ပရပ တယလ တ ထင စတ အ ခစ မ

ဆငရ အခကအလက တ က တ သသယ

မရကပ ဘ ။ ဆလတ က က န တဟ စ ပက

ကည နဆ က လမ မငရတ အ ရ ငန

ပသ နက သသယ မရကသလ၊

က န တ စ ပက ထ တ ဖ ပလကတအခ မ

ခစ ရတ မ က တ ခစ မက သသယ

မရကပ ဘ ။ အခလ စတပင ဆငရ

ခစ မ တလ ဖစ နတ အခက တက က န တ

မ ခန ထတမ မဟတပဘ ။ တကယတမ

ပ ရရင တခ ဘယလ အ က င အရ

တကပဖစဖစ သသယ ဖစစရ က င နပ စ

အနည ဆ က န တရ လကငင အ ခစ မ

ခတ မ င လစ ထတစ စ င

အတ ၁၊ အမတ ၄။သဂတလ ၂၇ရက ၂ဝ၁၂ခ စ

25

အ တ အကကရတ အခကအလက တက တ

လ ဝ သခ နသလ ဖစ နပ သ တယ။

ခတသစအ တ အ ခ ပည က ဦ ဆ င

စတငခသဖစတ ဒ က (၁၅၉၆-၁၆၅၀) ဟ

အခ ခတမ ပ အက ရရ ဆကပ အသ ခ

င လ ကမယ စနစတက သသယထ

တ ခ ပတမ က လမ ဖ ကခပတယ။ သက

သ ရင ရင လင လင န ထင ထင က

ဟတ က င မနရ မသမင ငတ အရ

မနသမက မယဘ လ သ န ခထ ခပတယ။

သကယဟ ကယ သသယထ ကညလ ရတဟ

မနသမက သသယထ လ ရစရ အ က င

ရ မ တ တအထ သသယထ ကညဖ ဒ က က

ဆ ဖတထ ခပတယ။ ဒလ တ ပမ က န

သအတက တဖည ဖည သသ ထငရ လ ခတ

အခကက တ သ အတက အ သအခ

စတခ ငတတညရမဟ သ ရ တညရမသ

ဖစတယဆတ အခကပ ပ။ သက သ ရ

အ ခစ မ တမ အဆ အစမရ ပ လ နတ

အပမကထက ပရပ ယ င ပ တလ အစစအမန

မဟတတ အရ တက လ ပ အ ငလပ နတ

လညစ တတတ မ က င ဆ ဝ တ က င

ရ နတယလ စတက ယ ကညခပတယ။ ဒလ

မ က င ဆ ဝ တ က င ရ နဖဆတ မ ဟ

အ တ က ဖစ င ခ နည တယဆ ပမယလည

ဖစ င ခ ရ န သ တအတက အ ခစ မ တ

က နရတ အခကအလက တ အ ပ မ

သသယထ ဖ ဆတ ကလည ဖစ ငသ

ပတယ။

ဒ ပမယ ဒ နရ မ ဒ က ဆတ လတ ယ က

ရ နတ က သသယထ ကညဖက တ

ဘယလမ မ ဖစ ငဘ ။ အ က င က တ

သသ မရရင လညစ တတတ မ က င ဆ ဝ

အတက လညစ စရ အရ လည ရမ

မဟတ တ လ ပ ပ။သဟ သသယရ နတယ

ဆကတည က သရ နလ ပ ပ။ ဆလတ က သ မ

ဘယလ အ ခစ မ တခခမဆ ရ နတယဆရင

သ ရ တညရမဟ ရကရ နရမယ ဆတ ပ ။

ဒ က င သ ရ တညရမဟ သ အတက

လ ဝ သခ သ တ အခကတခဖစသ ပတယ။

“င တ ထငတယ၊ ဒ က ငင ရ နတယ” လ

ဒ က က ဆခပတယ။ ဒလဆပ

တအခ မ တ ဒ က ဟ သအခလ ရရလကတ

အ ခခ သခ မက အမပ ပ သ ရ

သသယထ တစ စ ပ က င ဖ ဖရ

ဖစကနခတ ပငပကမ နဆငတ အသက

ပနလည တည ဆ ကဖ က စ ပတယ။

ဒ က ဟ (အဆ စန) သသယထ တ

နည န က ရ ဆ ငပ တကယရည ပဂလန

တက က ဆကစပ နတ အရ တကသ

အ သခ ဆ ဆတ ကပပ အ တ အ ခ

ပည က အမ က က ဇ ပ ခပတယ။ အခလ

ပဆခတ နည န န အခက တ က ငပ သ ရ

အ တ အ ခ တဟ အ တ အ ခ ပည

လကစ သ က င သ အ လ အတက

အသ တည န သ တ ပ ဖစပတယ။

ဒ ပမယ ဒ က ရ အဆဖစတ

“င တ ထငတယ၊ ဒ က င င ရ နတယ”

ဆတ အဆက တ သတထ ပ သ ရပ မယ။

ဒအဆက အခကအတန တခထက ပပ

ခတ မ င လစ ထတစ စ င

အတ ၁၊ အမတ ၄။သဂတလ ၂၇ရက ၂ဝ၁၂ခ စ

26

ထပခထပခ ပ မယဆရင သ ရ သခ မဟ

အကန အသတရလ ပတယ။ မ န တ နက

က န န ဒ န ရ နတ က န တဟ

လတ ယ ကတည အတတပ ပ လ

သခ တကဆ ကညလ ရပ ရသလဖစပ ဒဟ

သခ ပတယ ဆတ လည ယဆပ တခခအရ

က သကမ ပ လ ရပတယ။ ဒ ပမယလည

တကယ ကယရ တညရမ သခ အ င

ပ ဖ ကညတ နရ မ လည တကယ

စ ပရ တညရမက သခ ပ လ ရဖ ခက

သလမ ပ ခက နပတယ။ (ဆလတ က)

တကယ ကယရ တညရမဟ အ တ အက

တခခအရ လ ဝ သခ သသ ပ လင နမမ

ကင မ နသလ ဖစ န ပတယ။ က န

စ ပကကညပ စ ပရ အ ရ င အည ရ င

သန မက မငတယဆတ နရ မ ခကခင

သခ လကတ အခကဟ င အည ရ ငက

မင နရတယဆတ မဟတပ၊ အည ရ ငဟ

မငခင ခလကရတယဆတ အခကဖစပတယ။

(မငခင ဖစစ မ မင ခင ဟ ငဆတ

ကယရ တညရမက တက ကအမမပ ပ အ ရ ငန

အလင ပနမ၊ မကလ ၏ အလင င

အ ရ ငတက လကခ ငစမ အ ပ တင

တက က အမပ ခင က ရပဆလက ပ လခင

ဖစဟနတပသည။ ။ဘ သ ပနသ) အခ

ဖစစ မ ဆရင တစတခ (ဒ မမဟတ

တစတ ယ က)ဟ အည ရ ငက မငလကခင

ဆတ ဖစစ တခ ရ နတယဆတ

ငင စရ မရပ ဘ ။ ဒ ပမယ ဒ ဖစစ မ ပ နတ

အည ရ ငက မငလကပတယ ဆတ တစတခ

(တစတ ယ က) ဟ တညမ နတယလ

အ တ အတန ပ ငတ က န တ “င ” လ

ကယဟ ကယ ခ နတ တညရမန

တထပတည အလလက မ နပဘ (ဆတ က

မငဖလပလမမယ)။

ဒဖစစ မ ခကခင သသ တ သခ မက ရ ပ

ဒကပ ထပကပမက သ လကကညမယဆရင

အည ရ ငက မငလကပတယ ဆတ

တစတရ ဟ အခကအတန တခ လ ကသ

တညရလကတ အရ ဖစပ (က န တ “င ”

လ ခ နတအရ က) န ကထပ အခကအတန

တခမ တ ကရတ အ ခစ မ တခခ (အ တ ၊

အမင၊ အက စသည) ရလကတ တစတရ

(တစတ ယ က) န တထပတည မ ဖစ တ တ

ဖစခငဖစ နပလမမယ။

ဒ က င က န တ ရ အခကအတန

တခမ ပ လကတ အ တ န ခစ မ တဟ

အကမ စ ဆနပ သ ဘ မသ ရတ

သခ မရတယလ ပ ရမ ဖစပတယ။ ဒလ

ပ ငမဟ သ မန သမင န လညလကမ

တမ မနကနသလ အပမက တန

ထင ယ ငထငမ ဖစမ တန ပတသက

လ ရငလည မနကန နပတယ။ က န တ

အပမကမကတယ၊ဒ မမဟတ သရတ စတ က င

က မငတယဆရင က န တ ရလကတ

သခ တယလ ကယကယကယ ထငကတ

အ ခစ မ တခခက ရက ရကပတယ။

ဒ ပမယ ဒလ အ ခစ ရမ တဟ (အပမက

သ မဟတ သရတ စမငခင က န

ရတယလထငရတ တကယ ဒပရအရ ဝတ တ

ခတ မ င လစ ထတစ စ င

အတ ၁၊ အမတ ၄။သဂတလ ၂၇ရက ၂ဝ၁၂ခ စ

27

အရ ပ လ ရတ မဟတပဘ ဆတ က

တခမကတ အ က င ပခက တအရက

ရင နပတယ။

ဒ က င က န တရ ပဂလက

အ တ အကကရတ အသရ သခ မဟ အခလ

ခင ခကအ ခအ န တလ ဖစ နတ (အပမကန

သရတ စမငရခင ) တမ တ ငမ တကယ

ဒပရ အရ ဝတ တ မရပ

လကငင အသ သခ မက ခစ ငတ

အတက က င က န တ ရ ပဂလအသရ

သခ မဟ ဒပရအရ တရမ သ လင

ပ ငတယလ ကန သတထ တ အ ခအ န

မ တ င ရမ နတ က တ ရမ ဖစပတယ။

ဒ က င ဒလအသ တကသ ပ က န တ ရ

အသပည ရ မ မမ အခ နရ ကစပ

ထညတကဖ သငတ ခငမ တ အသအ ခခ တက

ရပလ ပ ငပ ပ။

ဇ ငမ ခမ

အခန (၂)လကကန ရ လဆကရန

အ ဏ ရငစနစမ ဒမက ရစသ

( တ ငကရ ယ )

နသင

25-35—91

တ ငကရယ ရ ဒမကရကတက ဇ ရင ဟ

ပဋည အရ အ ပ င အလ (Transition by

Pact) မဟတဘ န ကနမ တ က င ဖစလ တ

အ ပ င အလ (Transition by Movement)

ဖစပတယ။ အ ဏ ရငက သ ဘ က င တ

က င အထကက န ခ ပ ခတ အ ပ င

အလမဟတပဘ ။

ကနမ နစဆန ကင ရ ၁၉၄၅ ခ စ၊ သဂတလမ ဂပနလကနကခ တ

ကရယ ဟ ဂပနကလနဘ၀က ကတပ

လတလပတ ငငအပမကမကလ ကတယ၊

ဒက လမ ပ လကဲလကယ ပသန တ ပ ၊

အ မရက ထ ရပ အ ကက တ ငကရ ယ

(၁၉၄၈၊သဂတ) န ဆဗယက ထ ရပက

မ ကကရ ယ ဆပ စခမ ကခတယ။

( တ ငကရ ယ ငင ပ ပ ကလ တ ဟ

အ မရကန အက စ ပ နလည ပတသက

နပတယ၊ ပထ ငင ရ ထ ငက ကညရင

ကရ ယ ကန ဆယဟ အ ရ အ ရမ

အ မရက န ဆဗယကတ ရ ါဒ ရ ရ

သ ကတတကပနယ မ ဖစပတယ၊ တ ငကရ

ယ ငငက ကနမ နစဆန ကင ရ ၊ လစဘရယ

ခတ မ င လစ ထတစ စ င

အတ ၁၊ အမတ ၄။သဂတလ ၂၇ရက ၂ဝ၁၂ခ စ

28

ဒမကရကတစ အငစတက ရင တန တည

ဆ ကထ တ ငငဖစ ရ က အ မရကန

အစ ရက မ မန ခပတယ၊ ဒရညမန ခက

စခထမ ကနမ နစ ဆန ကင ရ က တ ပ ပ

အ ရ က တ ရညရယခကဖစခပတယ၊

ဒ က င ဒမက ရစအငစတက ရင တ

(ဖ စည ပ၊ ရ က ကပ၊ အတကအခပတ၊

လထအ ခပအဖ) တဟ ကနမ နစ

ဆန ကင ရ ဆတ အကန အသတ ထမ ပ

လညပတခရပတယ၊ ဒလန တ ငကရ ယ

ငငဟ Strong State အဖစက ရ ကခတယ။

ဧ ပ ၁၉၊ တ လန ရ

၁၉၅၀ ပညလန စ တက အ ဏ ယခတ

(ရ ဆ ငမန ) Rhee Syng Man ဟ ကနမ နစ

ဆန ကင ရ အ ဏ ရငအစ ရလပ ကငပန

တပ ငပ တယ၊ ရ က ကပ တမ မလမတ

တ လပခပတယ၊ ဒက အတကအခပတက

လည ဘ မ မတတ ငတအဆ က လပ

က င သ တ ဦ ဆ ငတ တပညလ

လထအကမဖစပ ရ ဆ ငမန အစ ရက

ဖတခလကပတယ၊ (ဒ က ဧ ပ ၁၉၊ (၁၉၆၀)

တ လန ရ လ အမညတငပတယ၊ ဒ နရ မ

လထအဖ အစည တရ အခန က က ငင ရ

ပတ တထက အ ရ ပ ခပတယ၊ (ဒလဖစတ

ကလည အ က င ရပတယ၊ ကရ ယ

စစပက ပ လ အ အမ တ ပကစ သ တ

လထ တဟ တ က န မ ပ က တကလ

ကပတယ၊ စစပမတငခငက မ ပလဦ ရက

၃သန ခရရ က န ၁၉၅၅ ခ စ လ ကမ ၅

သန ခ လ ကဖစလ ပတယ၊ န ကတခကက

ပည ရ က မ အ ပ င အလ ဖစ ပ လ

တ ပ ၊ ၁၉၄၅ ခ စက အ ခခပည

က င တမ က င သ တသန ရစသန

က က က န ၁၉၅၈ ခ စမ သ သန ခ က

သန ဖစလ ပတယ၊ တကသလ က င သ

အ ရအတကကလည ၁၉၄၅ ခ စမ ၇၈၀၀ ပ

ရရ က န ၁၉၆၁ ခ စမ တသန လ သ င

(၁၅ ဆ) တ သ ပတယ၊ သတင စ တရ

လမ မ မကလည က မ ကယပန လပတယ၊

ဒလ လ အဖ အစည အတင က အ ပ င အလ

(social change) က င ငင ရ အ ပ င

အလ တက ဦ တညလ တ ဖစပတယ။

ပထမအကမအ ဏ သမ ခင

(၁၉၆၀) ဧ ပ ၁၉၊ တ လန ရ ရ ဒမက ရစ

အ ဦ က တ စ တ င သကတမ မရညပ ဘ ၊

၁၉၆၁ ခ စ ( မလ ၁၆) ရက နမ ပကခ ဟ

ခ င ဆ ငတ စစတပအ ဏ သမ မန

ကလကရပတယ။ အဒအခနစလ ပကခ ဟ ရ

ဖ ပမပင ထန ပမယ စစအ ဏ ရငစနစန

ဒမက ရစအငအ စ တရ ထပတက တမ တက

အမတမ လလရ နပတယ။ (ကရယ -ဂပန

သတမန ဆကဆ ရ ပနလညထ ထ ငမယ

ဆတအ ပ မ ကနပတ ဆ ပမ တ ၁၉၆၄

မတလက န ၁၉၆၅ သဂတလအထ

ရ နခပတယ)

ပကခ ဟ အစ ရဟ အ ဏ သမ စစအစ ရက

တရ ၀ငဖစဖ န လထ ထ ကခမရဖ စ ပ ရ

က ဇ င ပ လပခပ တယ။ ပကနဦ စ ပ

စကမလပငန ဖ ဖ ရ က ၅ စစမကန တ

ခတ မ င လစ ထတစ စ င

အတ ၁၊ အမတ ၄။သဂတလ ၂၇ရက ၂ဝ၁၂ခ စ

29

ခ ပ (၁၉၆၂ ခ စက န ၁၉၇၂) ခ စအထ

လပ ဆ ငခပတယ၊ ဒက လ တမ တင ပည

ဂအနပ (၈ဒသမ၃ ရ ခင န က န ၁၀

ရ ခင န န န တ တကခပတယ)၊ ဒလ

လပပ ငတအတက ၁၉၆၇ ခ စ သမတ

ရ က ကပမ တခနက အ ငရခပတယ၊

အလ စက အကလ ခင

အဒ န က ပကခ ဟ က သ ရ တတယ မ က

ခတ မ င လစ ထတစ စ င

အတ ၁၊ အမတ ၄။သဂတလ ၂၇ရက ၂ဝ၁၂ခ စ

30

သမတသကတမ က ဆဆန ငဖ (၁၉၆၉) မ

ငငရ ဖ စည ပက ပငဖ က စ လ တအခ

က င သ တန ထပတကတ ပတယ၊ ဆ ပမ

တက ကပ အစ ရက တတတဆတ

လတ တ ခ ပ ဖ စည ပက ပငပတယ၊

က င သ လပရ မ တက ပကပလ ပတယ၊

တကသလ နယ မက အမ သ လခ ရ

အ က င ပခကန စစဇ တသငလ ပတယ၊

ဒက မ ကနပတ က င သ တက

စစသငတန က ဆန ကငခကရင ဒမက ရစ

အ ရ က လပရ တ င ဆ ခကပတယ၊ ၁၉၇၁

(၇)ကမ မ က သမတ ရ က ကပ န နတ

အတက ရ က ကပ စ ငကည ရ အတက

က င သ တက စစ ခကပတယ၊ တခန

တည မ တရ သက တကလည တရ စရင

ရ မ င လတလပ ရ အတက တ င ဆခက

ပတယ။ တကသလက ပ မ က တကလည

တကသလရ လတလပခငက မထပ ဖ န

အစ ရက မစကဖကဖ ကည ခက ထတပန

ခကပတယ၊ တခနတည မ လပငန ခင

မ ကနပခက တက အ က င ပလ

အလပသမ သပတ တလည ပ ပ က နခ

ပတယ၊ ဘ သ ရ အဖ တကလည

အလပသမ ၊ လယသမ ဆ ပမ တက

ထ ကခ ဆ ပခကပတယ။

ပကခ ဟ အစ ရက ဖ ပတဥပ ဒ တ၊

မ ရယ လ တ ထတပနခပတယ၊ (၁၉၇၂ ခ စ

ဖ စည ပက ပသမ လကပ ယရင ဖ စည ပ

(Yushin Constitution) န အစ ထ လက

ပတယ၊ အဒဖ စညပအရ သမတ ပကခ ဟ က

တကယ တ စတတင ကအ ဏ ပ ါ တ

အပ င ထ ပ ၊ တသကလ အပခ ပ ငမယ

ဥပ ဒ ဖစပတယ။

ဒလန ဒမက ရစလပရ မ တ တ စ လ က

ခဏငမကသ ပတယ၊ ၁၉၇၃ ခ စ ရ ကမ

ဖ စည ပပငဆင ရ လထဆ လကမတ

တ င ခတ လပရ မန ပနစလ ပတယ၊

အတကအခ တက လထဆ တသန လ ကက

စ ဆ င ငခပတယ။ မက ပ ဘ ၊ ၁၉၇၅

ခ စမ အစ ရဘကကလည ပန ပကပပတယ။

သတင စ တက အ ရ ယပတယ။

အတကအခပတ၀င ၇ ဦ န က င သ တဦ က

တရ စပ ကပမကခပတယ၊ ဒလ အပငဘက

က ဖအ တ တ နတအခနမ ပကခ ဟ

အစ ရအဖ တင မ အကအပဖစပ ၁၉၇၉ ခ စ

အ ကတဘ (၂၆) မ သ က လရင

တ ယ ကက လပကခပတယ။

ဆ လရ ဦ လပရ မ

ပကခ ဟ လပကခလကရတအတက တ ငက

ရ ယ ရ ဒမက ရစလမ က ဖ င ဖ မယ

မက သ ခငမ (၁၉၇၉၊ ဒဇငဘ ၁၂) မ

စစတပက အ ဏ သမ လကပနပတယ၊

ဖ စည ပ ပငဆင ရ န ရ က ကပက န

အရပသ အစ ရ ပ ပ က ရ အတက

မ လငခက မငမ နခနဖစလ ၁၉၈၀ ဧပ၊

မလ တမ က င သ လပရ မ တ

တပညလ အတင အတ န ပ ပ ကခပတယ၊

ဆ လရ ဦ လပရ မလ အမညတငပတယ၊

ဒလည မ အ ငမငပနပ ဘ ။

ခတ မ င လစ ထတစ စ င

အတ ၁၊ အမတ ၄။သဂတလ ၂၇ရက ၂ဝ၁၂ခ စ

31

ဂမဂ က က င သ န ပညသ တရ

ဆ ပမ တက စစတပက အကမ ဖက မနင ပ

(http://www.youtube.com/watch?v=aIDKI

c9powM) ၁၉၈၀ မလ ၁၇ ရက န မ

ဗလခ ပက ခနဒ ၀မ ခ င ဆ ငတ အဖ က

၁၉၇၉ ဒဇငဘ ၁၂ အ ဏ သမ အပစလက

က န ထပဆင အ ဏ သမ ခပနပတယ၊

ပကခ ဟ ရ ယရင ဖ စည ပန ပ အပခ ပပနပ

တယ။ ပဆ တ က အစ ရအတင မ ၊

သတင လ က၊ အလပသမ အငအ စတင က

အတကအခ မနသမက ရင ထတပတယ၊

အတကအခ က င သ တက က င ထတ

ပစ၊ ပ မ က တက အလပထတပစပတယ၊

လ အခငအ ရ ခ ဖ ကမ တ ကယကယ

ပန ပန ဖစခပတယ၊ ပည ပ ရ ဆပ

အရပသ ၄ သ င လ ကက အဓမ

သငတန တ တကခင ပ ၄၅ ယ က လ က

သငတန က လမ ပ သဆ သ သလ ၃၉၇

ယ ကလည သငတန ပ တ န ကပင မ

ကယလနသ ခပတယ၊

ဖ စည ပပငဆင ရ တကပ

ခနဒ ၀မအစ ရက သမတက တက က ရ တ

စနစက န သယဝက ရ ခယတ စနစက

ပ င လကတ န က အ ဏ သမ ပ တ စ

အက မ ခနဒ ၀မပ ဖ စည ပသစအရ သမတ

ဖစလ ပတယ၊ ၁၉၈၃ ခ စကမ

ခနဒ ၀မအစ ရက ဖ လ ရ ပ လစက

ခမတလ ပ က င သ တက က င ပန

တကခငန တကသလက ဆရ တကလည

အလပပန ခန ပတယ။ ဒလည အ က င

စခကဖစ ငပတယ။ ငင ရ တညငမ နပလ

ယကညမရလ တ အတကရယ၊ ၁၉၈၆ အ ရ

အ ကစ ပ တ န ၁၉၈၈ အလပစ

ပ တ တက ဆ လမ အမရငအဖစ

ကင ပ ပ ရမ ဖစလ ပညတင တညငမ ရ မ

ရတယဆတ က ပသဖ လလ တ လည

အ က င ရင ဖစပတယ။ စခစလ က တ

အ ဏ သမ တကလ တ ခနဒ ၀မ အစ ရရ

တရ ၀င ရ အတကပ ပ၊ ဒအ ခအ န အ က

မ က င သ လပရ မ တ၊ အလပသမ

သပတ တ တ က ပန အရနရလ ပတယ၊

က င သ တက တကသလပည ရ မ

အစ ရက ၀ငမစကဖ အလပသမ လယသမ

တကလည သတအခငအ ရ အတက

တ င ဆဆ ပခကပတယ၊ န ကဆ

က င သ န အလပသမ တက မ

ပ င စည မလ ပတယ၊ ဂမဂ အစလက

အပလက သတဖတမက အ မရကနက

သ ဘ တ ထ ကခခတ က ကန ကကခက

ပတယ။ ၁၉၈၄ မ ဒမက ရစအ ရ

လပရ တ င ဆမ တ အလ စမ ပနပ

ခ င ထ ငလ ပတယ။ အရငထက ပပင ထန

ပ စနစလည ကလ ပတယ၊ အလ စက

အတကအခ တက မ စည လ ည တမလည

တည ဆ က ငခပ တယ၊ ဒလန ၁၉၈၅

ခ စအလယ လ ကမ ဒမက ရစလပရ မဟ

ခနဒ ၀မန လကရညတယ လ ငပတယ၊

အနမဆ တ င ဆခကအဖစ ဖ စည ပပငဆင

ရ န သမတက တက က ရ ခယတစနစက

ခကခင ဆ ငရက ပ ဖ အစ ရက တ င ဆ

လ ကပတယ။ အတကအခပတ (New Korean

Democratic Party) က ခ င ဆ ငတ

ခတ မ င လစ ထတစ စ င

အတ ၁၊ အမတ ၄။သဂတလ ၂၇ရက ၂ဝ၁၂ခ စ

32

လထလကမတ စ ဆ င တ လပရ မမ

လကမတ ပ င ၁၀ သန ရရခပတယ၊

မ က တမ လထစ ဝ တ တ လပပတယ၊

ဂမဂ မ ဆရင လသ သန လ က စ ခက

ပတယ၊

က င သ အ ဇ နည ပကဂ ခ

ဒလပရ မ တက ခနဒ ၀မအစ ရက နည စ

နည န လကတ ပနပတယ၊ ပလမနထက

ည င မ တန ဖ စည ပပငဆင ရ က လပဖ

တဖကက စည ပ တခနတည မ ဒနည က

လကမခတ အတကအခ တက ပကပပတယ၊

၁၉၈၆ ခ စမ အတကအခ တ တ တ မ မ

အဖမ ခရပနပတယ၊ က င သ လပရ မ တ

က ကနမ နစ တ လန ရ လ တဆပတပပ

က င သ ၁၃၀၀ လ ကအဖမ ခရပတယ၊

၁၉၈၇ ဇနန၀ါရမ ဆ လအမ သ

တကသလ က င သ ပကဂ ခ က ညင ပမ

ပစကပ သတပစခပတယ၊ တကယတမ

ပလမနတင က ည င မ တကလည တ တကမ

မရလ ပဘ ၊ ဧပလ ၁၃ ရက န မ သမတ

ခနဒ ၀မက ဖ စည ပပငဆင ရ ကစ ဆ

တ မနသမအ လ က ပတပငလကပတယ၊

န ကဆ မ လထအတက လမ ပ ထကတ

နည ကလလ ရ စရ မရ တ ဘ ။

၁၉၈၈ ခ စ ဖ ဖ ၀ါရလမ ပကဂ ခ

အ က မဖယ အခမ အန တ တ ငလ မ

လပပတယ၊ လ ၆ သ င လ က

တက ရ ကခပ တယ၊ ရက လ ပ င ၄၃၉

ယ ကက တရကတည မ ပ ဖမ ပတယ၊ ဧပလ

၁၃ ရက န မ အစ ရက လကရဖ စည ပက

ထန သမ မယအ က င ကည တအတက

လထ ဒသက ပဆ လ ပတယ၊ အစ ရက

ကည တယဆရငပ အလ စက န ကနကကတ

ကည ခက တ ထကလ ပတယ၊ ဇနလ ၁၀

ရက န မ တပညလ လထဆ ထတ ဖ ပက

ပ ပ ကလ ပ ရက ပ င ၂၀ က ပ

တ ငငလ မ လသန ခ ပ လမ ပ ထကခကပ

တယ။ ဇန ၂၉ ရက န မ ခနဒ ၀မအစ ရက

ပ ပင ပ င လမ တလပမယဆတ ကည

ခကထတတအထ ဆ ပခကပတယ၊ ဖ စည ပ

ပငဆင ရ န တက ကသမတ ရ ခယ ရ က

ခနဒ ၀မအစ ရက လက လ ခရပတယ၊

အလပသမ တကပမ

ဇနလပရ မ အ ငမငရတအ က င တ

ရပတယ၊ ဒမက ရစအငအ စ တ ကယပနတ

န ပ င ဖ ငခပတယ၊ က င သ လပရ မ

က ဗဟပလ အလ စက အငအ စ တ၊

အတကအခပတ တ စည လ ခကပတယ။

လကငင တ င ဆခကကလည ကယပနတ

ထ ကခမရတ တ င ဆခကဖစ နတ လည

တ က င ဖစပတယ၊ ကယပန တ လထ

လပရ မဖစလ အ ဏ သမ တန က ဂမဂ မ

မနင ခတ အ ခအ နမ စစတပအငအ န

မနင ဖ အ ခအ နမ ပ တ ပ ဘ ၊

န ကတခကက ဂမဂ မ တန က တနည တဖ

န သ ဘ တခတ အ မရကန အစ ရကလည

ဒတကမမ စစတပအငအ သ တ က

လကမခ တ တ ကလည အ က င ရင

ဖစပတယ။

ခတ မ င လစ ထတစ စ င

အတ ၁၊ အမတ ၄။သဂတလ ၂၇ရက ၂ဝ၁၂ခ စ

33

ဇနလ ၂၉ ရက ကည ခက န ကပင မ လည

အလပသမ သပတ တက မရပပ ဘ ၊

လပအ ခတ ရ ၊ လပငန ခငအ ခအ န

တ တက ရ အတက သပတ တက သ လ

လ က ဆကပ ဖစ ပ နပတယ၊

သပတ ပ င (၃၂၅၅ ခမ အလပသမ ပ င ၁

သန ၂ သန ) လ က ပ ၀ငဆင ခကပတယ။

ဒမက ရစလမ စ

အပငမ အလပသမ သပတ တ အရနရ နတ

အခနမ ငင ရ သမ တက ဇနလ ၂၉ ရက

ကည ခကက အ က ငအထည ဖ ရ

လပ ငခကပတယ၊ တက ကသမတ

ရ ခယတ ဖ စည ပ၊ သမတ သကတမ က ၅

စထပ ကန သတဖ အခက တပ ၀ငပတယ၊

လတ တ က သ ဘ တပ န က လထဆ

ခယပလပပ အ ကတဘ ၂၉ မ ဖ စည ပ

အသက၀ငလ ပတယ၊ သမတ မဆယပ တ

ကင ပမယ က လမ အတကအခ တက မ

ည တမ ပကသ တ က င ဒဇငဘ ၁၆

သမတ ရ က ကပမ ခနဒ ၀မ အစ ရရ

သမတ လ င တ ၀ ူ (Roh Tae Woo)

အတကအခအငအ စဘကက မပ သ ပ

အ ငမရပ ဘ ။ ဒလန ဇနလအ ရ တ ပရ

ဒမက ရစ ဖ ဆ င ရ ရညမန ခက တ

အပညအ၀ မ အ ငမင ပမယ ဒမက ရစ

လမ စပငခပတယ၊ ခနဒ ၀မအစ ရအလနမ

ဒမက ရစနည က ရ က ကပမ

အတကအခ တ အ ငမရ ခ ပမယ ဖ စည ပက

အသက၀ငခပ ဒမက ရစလမ က င က

ဖ င ဖ ခပတယ။ ၁၉၈၈ ခ စ

အ ထ ထ ရ က ကပမ လတ တ ထမ

အတကအခ တက အမ စဖစလ ပ

ဒမက ရစအ ပ င အလ တ န ကပနဆတဖ

မ ဖစ င တ ပဘ ။ ဂမဂ အ ရ အခင

စစမ ရ က မတ၊ အရငအစ ရလကထက

အ ဏ အလသ စ မ တ

စစမ ရ က မတတကတ င ဖ ပ ခရပ

တယ။

ဒလန ၁၉၉၇ ခ စ ဒဇငဘ သမတ ရ က ကပ

(၁၉၈၇ ခ စ အ ပ င အလက န ၁၀ စအက )

မ ကငမ ဒ ဂ ဟ တ ငကရယ ရ ၁၅

ယ က မ ကသမတဖစလ ပတယ၊

နဂ

ဆခတအတင တ ငကရ ယ မ အ ဏ ရင

စနစက န ဒမက ရစအ ပ င အလမ

သငခန စ က တ (၁) န ကနမ တမပ ဘ

အလ လ ကဖစခတ အ ပ င အလ တ

တခမမရပဘ ၊ အ ဏ ရငကလည အလယတ

က အ လ မ ပ ခပ ဘ ၊ (၂) လတ တ ပငပက

အလပသမ ၊ လယသမ ၊ က င သ တရ

ရရငတ တကပ၀ငမ တ၊၊ အတကအခပတတ

ေရ ည တမ တ က င တပညလ အတင

အတ ဆ ငတ အ ဏ ရင ဆန ကင ရ

တ င ဆမ တ အ က င လ ခတ ဖစ

ပတယ၊ အ ဏ ရငအစ ရက

လက လ လ ရတ ဖစပတယ၊ (၃) အတကအခ

တ ည တ ရ မတည ဆ က င (သမဟတ)

ကယပန တ လပရ မအသငမ ဖ ဆ င ငရင

(ဂမဂ အ ရ အခင )လ ပကကခရ၊ စစတပက

အ ဏ သမ တ မ န ကခရပတယ၊ (၄)

ခတ မ င လစ ထတစ စ င

အတ ၁၊ အမတ ၄။သဂတလ ၂၇ရက ၂ဝ၁၂ခ စ

34

န ကဆ က တ အတကအခအခင ခင

မည တရင ရ က ကပမ တ င အ ဏ ရင

စနစရ ကယစ လယ က ထက

အ ငရသ ငတယဆတ အခကပ ပ။

နသင

သဂတလ ၄၊ ၂၀၁၂

အ ဏ ရငစနစရ ဝ သသ လကဏ မ ငမ ခမ အ အ ဏ ရင စနစက အဓပ ယ ဖငဆရင

အလယကဆ အ နန လ ပဂလ တစဦ

တစ ယ က (သ) အဖ အစည တစခ (သ) အပစ

တစစ က ကယက တစခတည အတက

တင ပညမ အဓမ အပခ ပခင လ ဖငဆ ငပ

ဒမက ရစ စနစ ဆတ က တ အ ဏ ရငစနစ

ရ ပ င ပန၊ တင ပညက လအ လ

အက အတက တင ပညက လထ က

တရ မတ၊ ဓမ နည ဖင အပခ ပခင လ

ဆ ငပတယ။ ဒလ ဒမက ရစ နည န

တင ပညမ လထ က အပခ ပတ စနစမ လထ

အမ စ ရ သ ဘ ထ ၊ အ တ အ ခ ၊

အ မ အမင န ပည အရညအ သ မငမ ၊

မနကနဖ လပတယ။ အ ဏ ရင ခတက

ကငသ ခတ စနစဆ ၊ အကငဆ တရ

စ ကဆ တက ဒမက ရစ ခတလထက

အ ခခကက န လည သ ဘ ပကပ

ရ ငက ငဖလပတယ။

စ ပ င (၅၀) က စစအ ဏ ရင စနစ ဒဏ

ခခရက ခအခနထလည စနစဆ က အလ စ

မ ပ င လဘ၊ ပရပသ န တငသ မက

အတင သ ဘ အ နန ပ ရငသန နဆ၊

အက ဆက တ ခ နရဆ ဖစတ ဗမ ပညက

လထ အတက တ အ ဏ ရငစနစရ စ က

လကဏ တက ဘဝ ပ အသ န န န

ကည ကည သမင ခစ န လည နတ

အတက အန ဂတ တင ပညမ လည အလ တ

မက တ ၊ မခစ စဖ ရ စနစဆ ရ

စ ကဆ တက မလဧက ရ ငက မ ပ ပလ

ယဆစရ ရပတယ။

မနပတယ..။ န လညလန လ ၊ န ငအန ဂတ

တင ပညရ မ ဆကသစ တ မခစ စခင

လန လက ဒစနစဆ တင ပညမ

ပ ပ က စဖအတက ခတအဆကဆက

စ ပ င မ စ လ အသက န ဘဝ တက

စ တ ပ တန လန တကခကခကတ ပ ။

ဒ ပမယ ဒလ စနစဆ ဒဏ က က အ င

ခရင ၊ ပနလည တ လနရင န ပ စနစဆ က

အငတကအ တက ဖ ဆ င ပ ခတ

အယအဆ၊ ဝ ဒ၊ အ တ အ ခ ၊ အပအမ န

အလပ တဟ လထက က ထထဝငဝင စမဝင

ပ လရတ ဟ လည ဖ ပမ ပန ထန တ

ငင ရ စနစ တ က စ တ ငငတင မ

ဖစ လဖစထရတ သ ဘ ဆတ က

သတပ ရပ မယ။

ခတ မ င လစ ထတစ စ င

အတ ၁၊ အမတ ၄။သဂတလ ၂၇ရက ၂ဝ၁၂ခ စ

35

စတပည ရပ မ ပန ပ ဆခရသ တဟ

သတက ပန ပ ဆသ တရ အ တ အ ခ ၊

ခစ ခက န လပရပ တက န ယ င

လကခလ ပ ပန ပ ဆသ တ အ ပ ပနလည

ထ ကခ၊ က ကယမ ပ တတတ

အဖစအပကမ က စ တ ဟမ ရ ဂလကဏ

လအမည ပ ပ စတ ရ ဂ အ နန

သတမတ လရပတယ။ အ မရကန ဗဟ

ပည ထ ငစ စစမ စစ ဆ ရ အဖ က

(အကဖဘအင) ရ လလ ခက အရဆရင

ပန ပ ဆမ တရ (၂၇) ရ ခင န မ

ပန ပ ဆခရသ သ က င တဟ ဒလ

စ တ ဟမ ရ ဂ လကဏ စကပ န လ

ရတယလ ဆပတယ။

ဒသ ဘ ဟ ပင ထနတ ဖ ပ ခ ပခယ၊

ဝ ဒမင တကမ ဒဏ တက မကစပတ၊ န ပတ၊

ပ စပပတ၊ တခ ပတ န စ ပ င မ စ ခခရတ

အ ဏ ရငစနစဆ က စ ခတ တင ပည တက

လထအမ စ အတကလည အတတပ ပ။

အ ဏ ရင တ အတင အဓမ သတသင ခတ

အ ဏ ရင စ က လကဏ တ

လအမ အက မ အနည ၊ အမ ဆသလ

ဝင ရ က ပ ကပ န လရတ တ ရတတ

ပတယ။ အ ဏ ရင တ အ ဏ ရရညတညတ

ခင မ ရ အတက အ သနခနစက က ပမ

ဆ ငရကခတ အလပ၊ အ တ အ ခ န

အပအမ တဟ မနတယ၊ ဒ တက ဆကလက

ဖ ဆ င (သ) က ကယရမယဆတ

သ ဘ တဟ အ ဏ ရငတဖစလ

တင ပညတင မ အမလလ က တ ရ လရတ

အဖစအပက န သ ဘ တပ ပ။

ဒလ သ ဘ န ဆကစပတ အယအဆ န

အပအမ တဟ ဒမက ရစ ငငသစလ

အမညတပပ သ နတ လကရ ဗမ ပညရ

နရ က တင လလမ ထငထငရ ရ

ဆသလ မင တ နရပတယ။ ဥပမ ဆရရင

ရ စ စ တစဝက က တင ပညမ ဖ ထတ၊

တငပ၊ တ င ဆ၊ ဆ ခင မရခတ

လအခငအ ရ န ဆကစပတ သ ဘ န

ခယခကမ တဖစတ လမနသမ အယတ၊

အလတ၊ အမတ၊ ဘ သ ၊ လမ ၊

အသ အ ရ င မခ တညတ အခငအ ရ ၊

ရပငခင န တနဖ ထ မ သ ဘ က အပညအဝ

န လညမ မရတ ၊ လကခ န လညဖ

က စ ခငစတ မရတ မ တလ ဆ ငပ မယ။

ဒလ ဒမက ရစ ငငသစ တစခက ထ ထ ငဖ

က စ နစ မ စမဝင၊ စထင ကနရ န သ တ

အ ဏ ရငစနစ အကင စ က န အ တ အ ခ

တ လထ အမ က လ ဝ ဆတသ

ပ ပ က စဖ ရ က ငင ရ န လမဖ ဖ ရ

အဖ အစည တက လထပည ရ လပငန တ

အရနမင လပ ဆ ငပ တင ပည အန ဂတ

အတက အက က ဇ ခစ ရမယ

က င မနပညဝတ ဒမက ရစ သ ဘ ရ

တကယ အ စသ ရ န သရ ဖ ဆ င ငတ

အက ရလဒ တက လထက ဖန ဖ ပ ဖ

လပတယ။ တကယ တ ဒလ ဒမက ရစ

အ တ အ ခ တ လထက ရငသနဖ

ပည ပ တ ဟ အ ဏ ရငတဖစလ တင ပည

မ လထပည ပ ရ လပငန အ နန မ ဖစမ န

ခတ မ င လစ ထတစ စ င

အတ ၁၊ အမတ ၄။သဂတလ ၂၇ရက ၂ဝ၁၂ခ စ

36

ဖ ဆ ငရမယ အစအစ တရ ဒတယ

အဆငလ ဆ ငပတယ။

ပထမ န အဓက အ ရ က ဆ အလပက တ

လထအမ စ ရ မသစတ အတင အဇတသ န

မ စကပ နပ ဖစတ အ ဏ ရင စ က

လကဏ တက သမင၊ သ သပ၊ အက သင၊

အ က င သင န လည၊ လကခလ ပ

ဒမက ရစ န မ လ ညတ အကငဆ ၊

အကင ဟ င တ စန လတ င စဖ ရ

အ ဏ ရင စနစဆ ရ အ တ အ ခ ၊ အပအမ န

လပနည ၊ လပဟန န သ ဘ တက လအမ စ

သမငလ အ င ပည ပ ခင အလပ

ဖစပတယ။ ဒ မသ ဓမ န အဓမ၊ တရ မတမ န

ဖ ပခ ပခယမ၊ အခငအ ရ တန တ ညမမ န

မညမမ၊ လပသမ န မပသမ၊ ဒမက ရစ န

အ ဏ ရင စနစ တရ ပဒ တစလမ ၊ သ

တစလမ ဆန ကငဘက ဝ ရ ဓ သ ဘ က

လအမ အ ခခကက န လည လကခလ ပ

စနစဆ ဒဏ က င မမတ ရ မသစတမ

တကပ နတ အကငဆ န အ တ အ ခ

အ ဟ င ၊ အ ဆ အ မ တက ဖယရ ဖ

လတအ က င သ ဘ ပကလ မ ဖစပ

တယ။ ဒလနည လမ တစခတည ဖစသ

တင ပညမ ဒမက ရစ စတဓ တ၊ အ တ အ ခ

န အကင မ စ တ အမစတယ ရငသန

က ထ ဖ ဖ စညပငလ စ ငပ အ ဏ ရင

စနစဆ အပ သတ ဖတကည သဂဟ ငမ

ဖစပတယ။

ဒ က င အ ဏ ရငစနစ ကငသ တ

ငင တမ တ ရ လရတ ဝ သသ

လကဏ မ က လအမ စ န လည

သ ဘ ပကထ မသ အန သရင ဆ ရတ

သ ဘ အ နန အ ဏ ရင ရ ဂ ဆ က

အမစပတ အ င ကသ ငပ တင ပညမ

ဒမက ရစ စနစဆတ တင ပည ဖ ဖ တ တက

ရငသနဝ ပ စတ၊ ငင န လ အဖ အစည

အတက သခ ခမ သ စမ ဆ င ပ စမ ငတ

ငင စနစ ကန မ ရ လ ဘက တပ ရရခစ

လ မ ဖစပတယ။ ဗမ လ အဖ အစည ဟ

ကယတင ရ ဂ ဆ က စရညလမ စကပ

ခစ နရ န ပမယ ပရင ပတက က အန ဆ

ရ တန က ကည ရရင အမငအ

ဝဝ စက သမငန လညမ နည စတ

သ ဘ အတင ရ ဂ ရ သငပင

လကဏ တက အသအမတ ပ မနည ပက

ယကညအမတမ မ တ ဖစ ပ စတအတက ဒ

အ ဏ ရင စနစဆ ရ သ ဘ သဘ ဝ၊

အ တ အ ခ န အပအမ တက အထ ပ

သခ လလ က လထအက အမနတကယ

သန လညလ စမ အငမတန အ ရ က

လအပလ ပတယ။ ဒ မသ လထက အပခ ပတ၊

လထသ ဘ က အ ရ ပ အရ ရ ကတ

ဒမက ရ စ တင ပညသစရ ရ အန ဂတ

ခရ လမ ဟ ဖ င ဖ သ ယ မ ဖစပတယ။

တစဦ တ ယ က၊ အဖ အစည တစခ (သ)

လတစစက တင ပညရ က အသ သက

အလ စခ ပကင အပခ ပတ အ ဏ ရင စနစ

ကငသတ တင ပည တက လလ ရင

ခတ မ င လစ ထတစ စ င

အတ ၁၊ အမတ ၄။သဂတလ ၂၇ရက ၂ဝ၁၂ခ စ

37

စတဝငစ စရ က င ပ ယဘယ သ ဘ

ဆ ငတ ဘတည နတ ဝ သသ လကဏ တ

တ ရ လ ရပတယ။ အ ကမ ဆကလက

ဆ တငပထ တ က ပ ။

လမ စ တစသယ၊ ပတ အဖ အစည တစခ၊

ခ င ဆ င တစ ယ က အ ဏ ရင

စနစ တမ ခ င ဆ င တစဦ ၊ သ က

ကယစ ပတ ပတ တစခ န ခ င ဆ င

တစဦ တည သ ဘ ဆ န စတတင က

ဖ ဆ ငတ လမ စ တစမ တည သ

တစက မတမတ က စ လရပတယ။ တခ

အ ဏ ရင တင ပည တမ ပတ တခ က

ဟနပ တည ထ ငခင ပ ထ လရ ပမယ

မရငသန မက ထ စဖ အတက တ

အဘကဘက က န အလ စ ပကပ

ထ လရပတယ။ ဒ က င ခ င ဆ င

တစဦ တည န သ ပတ သ ငငက

ကယစ ပ ငတ ပယဂ၊ တစ ငလ ရ စစည

ည တရ ၊ သ ရ ဆ ဖစခက၊ ဝ ဒ၊

အ တ အ ခ န လပ ဆ ငခက တသ ငငမ

တစခတည သ ရငသန က ထ ရ ၊ သ (သ)

သ ပတ (သ) သ လမ စ သ ငငရ အ ခခတ

အတမစ န အန ဂတလမ ဆတ သ ဘ မ

ဖစပတယ။ ဒလ သ ဘ န ဒတယ ကမ စစ

မတငမ ဂ မဏ မ သဇ အ ဏ

အထပအထတ ရ ကခပ ဂ မန ပညလထ က

အဝစ ခ ကထအထ ဆ ခ သ ခတ ဟစတလ

က တ “စက တဆပ က ရ မလ ၊ က စငက

ရ မလ ” ဆပ လထက ခမ ခ က

ဆ လရခပတယ။ န ကဆ တ စက က

ရ ခတ ဂ မန လထ န ဂ မဏပညဟ

ကမ သမင မ ရကဖယလလ ဆတ ရ ဇဝတမ

အက က တက က လနပ အလ စ က

ငငအဖစ သမင ဇ တသမ မလ

ဖစခရပတယ။

လတစဦ ခင ရ လတလတမ ပ ကကယ

ဆတသ ခင

အ ဏ ရင စနစမ လတစဦ ခင ရ

သ ဘ ဆ ၊ လတလပခင န အခငအ ရ ဟ

လ ဝ မရ ဖစ လ ရပတယ။ အ ဏ ရင

စတတင က ပ န ထ တ မတရ တ

တရ ဥပ ဒ ဆတ ရ အခ ပအ ငက အလ စ

ခရ လရပ တယ။ ပည ရ စနစ၊

လထဆကသယ ရ န ပည ပ ရ

က ခ တဖစတ သတင စ ၊ စ ပ၊ ပရင

တဟ အ ဏ ရငက စတတင က ခ ပကင

ထ ငမနအတ အ ဏ ရင သတသင လတ

သ ဘ ၊ ဆ ၊ အယဝ ဒ တသ

ဝ ဒဖန ခဖသကသက ဖစသ ပတယ။

ဒသ ဘ မ လတစဦ ခင ရ လတလပစ

ပ ဆခင၊ စည ခင၊ အစည အ ထ ထ င

ဖ စည ခင န စ နယဇင လတလပခင တဟ

လ ဝ ဆတသ ပ ကကယ သ ပတယ။

ဒတယ ကမ စစ မတငခငက အတလ ငငမ

က စ ခတ အ ဏ ရငက မဆလန က တ

“လထဟ လတလပခင က မလဘ ။ အမန ၊

ဥပ ဒ န ပ န ခက တကပ တ သမတမ

လကန ဖ ပ လတယ” လ ပ လ ရပတယ။

ဒလန အ ဏ ရင စနစမ ဒမက ရစ

သ ဘ တရ တဖစတ လတလပခင ၊

တန တညမ ခင ၊ ခစကညရင မ တဟ

အမန န ခခင ၊ စည ကမ လကန ခင န

ခတ မ င လစ ထတစ စ င

အတ ၁၊ အမတ ၄။သဂတလ ၂၇ရက ၂ဝ၁၂ခ စ

38

စန လတအနစန ခ ခင ဆတ

က က သ တ အ ကမ နစမန ခရပ

လတစဦ ခင ရ လပသ အ င

လလ နထငခငရမမက လအခငအ ရ ဟ

အလ စ ကယ ပ က လ ရပတယ။

ပညသလထ ဘဝ လခ မ မခင

အ ဏ ရငစနစမ အ ဏ ပင န သတ ရ

လကပ စ တဟ အ ဏ က အတင အဆမရ

ကငသ ခငရရ စပ တယ။ ဥပ ဒပ ရ ၊

တရ စရင ရ စနစ န တရ ဥပ ဒက

ကယစ ပတ အဖ အစည တ ဟ လည

အ ဏ ရင ရ လက အ က၊ အ ဏ ရင

စတကကသ ရပတည ရတအတက

ပညသလထမ အ က စရ မရ၊ ခက ရ မ

ဖစ နတတပတယ။ တရ ဥပ ဒ စ မ မ

မရခင နအတ လထဟ ဥပ ဒ န တရ စရင ရ

ဘ င ပငပ ရ ဖခရခင ၊ ဖမ ဆ ခရခင ၊

အပစ ပ ထ ငခခရခင တက ထမင စ

ရ သ က သ ဘ လ န စ က တ

ခစ နရ လရပတယ။

စစတပ န စစပ တရ အခဏ က က

မငတငခင

စစအ ဏ ရင စနစမ စစတပဟ တင ပညရ

အ ရ က ဆ အစတအပင အဖစ အစ တစက

ရပတည လရပ အခငထ ခ အမဖစ လ

ရပတယ။ စစပ ဖ ဆ ငခင ဟ တင ပညရ

ငင ရ တညငမမ န ငမ ခမ ရ က

တည ဆ က နခင ဖစတယ ဆတ

အ တ အ ခ က အစ အမ ဦ ထပထ ကငက

လပ ဆ င လရပတယ။ စစအငအ

က မ အ င ဆ ငရကခင ဖငသ ငငက

ခငမ တ ငတင အငအ ရ အ င

ဆ ငရက ငတယလ ယဆပတယ။

“တပမ တ အငအ ရမ တင ပည

အငအ ရမည” ဆတ သ ဘ မ ပ ပ။

အ ဏ ရင ဟစတလ အလအရ တ

“အဆ စန သ စစပ တက ဖ ဆ ငခင ဖင

တင ပည န လမ ဟ က ကယ

မငမတ စတယ..၊ အလ စ ငမ ခမ ရ

နည လမ ဟ တင ပည န လမ က

ပကစ စတယ” လ ဆပတယ။ တကယ

ဂ မဏ တင ပည န ဂ မန လမ က အလ စ

ပကစ သ စခတ ဘယအရ ဆတ က တ

သမင က သက သပ ပ ဖစပတယ။

ပညသလထ (သ) ငင ရ ဘရနသ အဖစ

အ က င အရ တစခခက မ မ ဖနတ ခင

အ ဏ ရငစနစမ လမ စက၊ ဘ သ ခ ၊

လနည စ အပစ တစခခက ငငရ ရနသအဖစ

ဗဟပ ရနပ တကခက ဖ ပခ ပခယ ခင (သ)

ငင ရ အယအဆ၊ ဝ ဒ၊ လမ စ မတတ

လစဘရယ၊ ဆရယလစ၊ ကနမ နစ စတ အပစ

တစခခက တင ပညရ အ ရ ယ အဖစ

လထအမ စ အက ထငမတမ အ င

ဝ ဒဖန မင တကက တင ပညမ

ရငဆင နရတ ဘရနသ အဖစ သတမတ မ မ

ဖ ပ ခမန လရပတယ။ န ဇ ဂ မဏ ခတမ

ဂ တန ကနမ နစ တက ငင အ ရ ယ

အဖစ အမစပတ ခမန ခတ သ ဘ ပ ပ။

ဗမ ပညမ စစအ ဏ ရင ခတအဆကဆက

ခတ မ င လစ ထတစ စ င

အတ ၁၊ အမတ ၄။သဂတလ ၂၇ရက ၂ဝ၁၂ခ စ

39

ငင ရ န ဖရင ရင အလယက လ န

ဖရင လ ရ ငတ တင ရင သ လမ စမ န

အယဝ ဒ ရ ရ အပစ တရ ပဿန က

မ ဖရင ဘ စစ ရ နည ဖင မမ သ

တတမက ထ က ရနသ မ ထ ခင ဖင

ပညတင စစမ တ င င ဆက စခတ

သ ဘ နလည အတတပ ပ။ ဒလနည န တကယ

မရတ၊ တနည အ ဖင တကယ အ ရ ယ

မ ပ ငတ ရနသက ဖနတ မ မ ပ

မနင ဖလတယဆတ အ က င ပခကနလည

အ ဏ ရငစနစရ ဒ ကတက စစတပအငအ

က အဆကမပတ တ ခ ငခင ဖင

အ ဏ ရညစနစ သကဆ ရည အ င က ဆ င

လရပတယ။

အမ သ လခ ရ အခဏ က က

အလနအက မငတငခင

“ပညပအ က ပဆန အဆ မင ဝ ဒ မ အ

ဆန ကငက”၊ “ပညတင /ပညပ အဖကသမ

မ အ ဘရနသ အဖစ သတမတ ခမန က”၊

“ကလနလကသစ နယခ ဝ ဒ မ အ

ဆန ကငက” “တပမ တ သည အမ သ ရ

က ဘယ တ မ သစ မ ဖ က” စတ

ဆ ငပဒ တက ရ တန တင က က ပ

ငငရ အခ ပ၊ အခ ၊ အ ဏ က ပညပမ

ခမ ခ က ငတ သ ဘ တ ရ န က င ၊

စစတပက ဗဟပတ အ ဏ ရငစနစကသ

တင ပညရ ပညပ ရန တက တန လန

ဖယရ ငမ ဖစတ အ က င ပညသလထ

က ဝ ဒ ဖန ယမတမ စခင ဖင အမ သ

လခ ရ ပဿန က လနလနက က

ပ ဖ က အ ဏ သကတမ က ရည စခင

ဖစပတယ။ ပညတင မ ဖနတ မ မ ထ တ

ဘရနသ တ န ဝ ဒ ဖန ၊ အ ဏ သကရည အ င

က ဆ ငရတ မလ လ ကတ အတက ပညပ

ရနသက ထပမ မ မ ခင သ ဘ လည

ဖစပတယ။ ဒလန အ ဏ ရင တင ပည တဟ

ငငခ အမန ရ ဂ စကပက ငငတက န

အဆကအသယဖတ၊ တခ ပတဝ ဒကငသ ခင

ဖင တင ပည ဖ ဖ တ တကမ န ငငတက မ

ရင ဘ ငတန လတန စ၊ လဝငဆန ငမ

နည ပ က ကန မ ၊ ပည ၊ လမ၊ စ ပ

အလ စ ခတခ က ပကဆ ရ လရပတယ။

အ က င ဆ ဥပမ က တ ဒတယကမ စစ

ပ စ အ ရတကရ အလ အလ အ က င ဆ ၊

ဖ ဖ တ တက လ ငမအရဆ တင ပညက န

အ ဏ ရင စနစဆ က င ကမ အဆင ရဆ

ငငအဖစ ထ ဆင သ ခရတ ဗမ ပညပ

ဖစပတယ။

မဟ ဖ ါဒ ကငသ ခင

အ ဏ ရင စနစ တင ပည တရ အစ ရ၊

ငင ရ န လမ အဖ အစည တမ အမ သမ

တရ အခဏ က က အ ရ မ ပ ခင ၊ ခခ

ဆကဆ မခ ခင မ ပလပ လရပတယ။

ဒသ ဘ က ဘ သ န လမ ထ တမ အရ

အခ သ အမန ခင တင ပညမ ထက

အစစအရ ရ သ လနတ အမ သမ အခငအ ရ

အစ အဆက ရခတ ဗမ ပညမ လကရ

အ ဏ ရင စနစဆ ဒဏ က င လမ၊ စ ပ န

အထ သဖင ငင ရ ၊ အပခ ပ ရ မ

အမ သမ တ ခခ ဖ ပ၊ နရ မရဖစ နတ

အ ခအ နက က င က င သက သ

ပ နပတယ။

ခတ မ င လစ ထတစ စ င

အတ ၁၊ အမတ ၄။သဂတလ ၂၇ရက ၂ဝ၁၂ခ စ

40

လမ က ါဒ ကငက အ ထတ ဖ ဆ ငခင

အ ဏ ရငစနစ ကငသ တံ တင ပည တမ

လအမ စ လထ ထ ကခမ အစ တစက

ရရ စဖ အတက “င ဒ သ မငမတတ

လမ က တ” ဖစတယ ဆတ သ ဘ က

အငတကအ တက ဝ ဒဖန မငတင

ပ ဆ လရပတယ။ ဟစတလ ဟ မငမတတ

အ ရယန မ ယ ဂ မန တကသ

ကမ လသ မ ယ တထမ အမငမတဆ ၊

အက ကယဆ ဖစတယ လ ဆပ တ

ဝ ဒ ဖန ရင န ဂ မနလထ ရ အသည လ

တက သမ ပက ဖမ စ ငခပတယ။

အလ တပ မဆလန ကလည ရ ခတ မန

သရ က င မ ယက ဆင သက ပ ကဖ တ

အတ လ လမ တကသ ကမ မ

အမငမတဆ ဖစတယ ဆတ အယအဆက

လထက သတသင က လထက

သ န ကလက အ င စမ ဆ င ငခပတယ။

နနတဘရ က ဆင သကတ မငမတတ

နမ ယ နပန ဂပန တကသ

အ ရတကက မ က စ ရမယ ဆတ

ဝ ဒမင တကမန ဂပနပညသ တက

ဒတယကမ စစ အဆ ထ ဆ ခ ခတ

ဖကဆစ ခတ စစဝ ဒ အ ဏ ရင

စနစကငသ ခတ ဒတယ ကမ စစ မတငမက

ဂပန ငငမ လည ဒသ ဘ အတင တ မင

ငပတယ။

ပင ထနတ အမ သ ရ ါဒ၊ ငငခစစတ၊

မ ခစစတမ တ ပ အ င ဖ ဆ ငခင

အ ဏ ရင စနစမ အ ဏ ရင တ န အ ဏ ရင

အ တ အ ခ ရသ တဟ ငငဂဏ၊

အမ ဂဏ၊ ဘ သ သ သန ဂဏက

အက အ က င မည တ မမ မတ၊

အလနအက ခ မ က ဂဏ ဖ

မငတင လရပတယ။ အဆ စန သ သတမ

သ ဘ ဆ ငတ အစန ရ က မ ခစစတဓ တ

က လထရ အတင စတသ န မ ခငမ

စထင၊ တ ပ အ င လ ဆ လရပတယ။

ဒလန မင မတတ လမ / ငင/ဘ သ /သ သန

အတက လထ က အစန ဆ သ စန လတ

အနစန ခမ န တကပဝငမ လပရမယဆတ

အ တ အ ခ တ လအမ က တဘကစန

ရ က ရငသနလ ပတယ။ ဒလန ဒတယ

ကမ စစအတင က ဂ မန၊ ဂပန န အတလ

တဟ ကမ သမင မ လမဆနဆ သ

ရ ဇဝတမ အက က တက လမ /သ သ

မတသ တ အ ပ လကရ၊ ဇကရ အဖတင ပည

န လမ အတက ဆပ က လနဖစခ

ကပတယ။

ဘ သ ရ န ငင တ ရ ထ ပ င စပ

ယက ယ န ခင

အ ဏ ရငစနစ ရ အ ဏ ရင တ န

အစ ရ တဟ တင ပညမ ရတ လအမ စ

က ကယဆည ကပတ ဘ သ အယဝ ဒ

တစခခက အလနအက ခ မင မ ကစ

အ ပ ခင ဖင လထ ထ ကခမ

ရရ အ ငလည က ဆ င လရပတယ။

ဘ သ ၊ သ သန အဓန ရည ရငသနက ထ

တညတ ခငမ စဖ အတက ဒလ မင အစ ရ န

ခတ မ င လစ ထတစ စ င

အတ ၁၊ အမတ ၄။သဂတလ ၂၇ရက ၂ဝ၁၂ခ စ

41

စနစ ရမ ဖစမယဆတ သ ဘ မ ဖနတ

တ ဖစပ တယ။ အ ဏ ရင တ၊ အစ ရ

ခ င ဆ င တရ ပ စပက သတ တကယ

လက တ ကငက အ မထတတ ဘရ စက ၊

တရ စက တ အတငတင ပ လရပတယ။

လထက သတ ဖနတ ထ တ ဝ ဒမင ဆ တ န

ခ ပကင ငဖ မလ လ က တအတက

ဘ သ တရ က အသ ခ ခတ လပ မင တက

ဝ ဒ ဖန ခင ဖင အ ဏ သကဆ ရည စဖ

က စ ခင ဖစပတယ။ ဒသ ဘ က တ ပ

လ တ ရကရက ပ ပ ဘန က ပနစ ခ

လရတ စစဗလခ ပက တရ လပရပန

တ ကရင ကမ ဝငခတ ဗမ လထ

က င က င သ ဘ ပက ငမ ဖစပတယ။

အကငပက ခစ မ န ခ န စ ပ ရ စနစ

အမစတယခင

အ ဏ ရင စနစ တမ လ ဘ ပ လ ဘယမ၊

အ ဏ အလသ စ လပမ၊ အကငပက မ တ

ဟ လပဂလတစဦ ခင ရ အကငစ ရတ

ဖ ကပနမ သ ဘ မဟတ တ ဘ

လ အဖ အစည မ လအမ စ အက ရငသန

နတ ယ က မ တစရပ အ နန

တညရ လရပတယ။ တဆကတည အ ဏ ရသ

က လကသငရ စ တ ခ ၊ ကမ ဝငရ

မက သ ပ ၊ လပပငခငခ ပ တ ခ န

စ ပ ရ စနစဟ တင ပညမ တစခတည

သ ရငသန က ထ နတ စ ပ ရ စနစ

ဖစလ ပတယ။ ဒလန အစ ရ အ ဏ ပင န

သတ န န စပတ လတစစသ တင ပညရ

စ ပ ရ အပ အဝင အခ အ ရ ပတ က

တင မ စတတင က ထန ခ ပ ခစ သ စပ

အမတထတ ငပ အခ လတန စ

အ လ ဟ အ အရင လ ကန မ သ စ

အရကလ ဝတန ဘဝ တက ရငသနဖ

က စ ရ လရပတယ။ ဒလ ခမ သ တသ က

ထ စရ နရ မရ အ င ခမ သ ပ

ဆင ရတသက ကန က ကစရ မရတ

ဆင ရ၊ခမသ က ဟ က မ ခင ဟ

လ အဖ အစည ရ အကငစ ရတ မ င က

အက အကယ ထခက စပ အကငပက ခစ မ

န အ ဏ ပငန ပ င လပစ ခင ဓ လဟ

အမစတယ သထက တယလ လရပတယ။

နစဓဝ အသကရင ရပတည၊ ဝမ ရ အတက

န ကန လပရ နရတ ဗမ လထ အတက

ဒသ ဘ ဟ တင ပညမ ဒ လ

တစ သ င တန ဝင န ဧညသညက ဧညခ ငတ

လခမ သ လကတဆပစ လတန စ ၊

“လ ဘ ပ ရနမလ” လထဟ သ န

“အမ တ ငမ သလ စ င ငမည” ဆတ

ခယခက သ ဘ လက ဖစ နတ ဆ ငပဒ

စတ တက သမငခစ ပ န လည

သ ဘ ပက စ ငပတယ။

ရ က ကပ အတ တ၊ ထ ငခပ အတ တန

လထ ထ ကခမ အတ တက ပသခင

အ ဏ ရင စနစ တမ ရ က ကပ န

အပခ ပသ အစ ရ က ရ ခယ တင မ ကတ

သ ဘ အ ပ ယ ဟနပ လပ ဆ င လရ ပ

ရ က ကပ တင လလဟ ရကဖယလလ

မမသမ မ တ၊ တရ မမတမ တ ဖစ ပ လ

ရပတယ။ တင ပညမ ငင ရ

အကပအတည မ န ရငဆငလ ရတင ၊

ငငတက က ဖအ တ ကလ တင လထ

ခတ မ င လစ ထတစ စ င

အတ ၁၊ အမတ ၄။သဂတလ ၂၇ရက ၂ဝ၁၂ခ စ

42

ထ ကခပ တ အတင အဓမ ကင ပ လရပ

လထ ထ ကခမ ရ န မ ဖစ က င ကလည

ပသတတပတယ။ ဒသ ဘ ကလည

တမလနက ပဂလ တ မ ပ ခငရခတ

ထ ခ လတ ၂၀၁၀ ရ က ကပ က

ဖတသန ဖ တ၊ “ ထ ကခခငလန လ မနက

လ န ရ ကတည က ကယထမင ထပ

ကယထပပ လ စ င နပတယ” ဆတ ဟ သ

က န န က က ရယ မ ခစ ခဖ တ

ဗမ လထ အလယတကပ န လည

သ ဘ ပက ငမ ဖစပတယ။

နဂ

အထကမ ဆ တငပခတ အခက တ

က တ အတလ ဖကဆစ၊ ဂ မန န ဇ

အမ သ ဆရယလစ၊ ဖရနက ရ စပန ကစလ

အခ န ကပင မဂ ဗ ရ ဇမဘ ဘ၊ ပ ခ

ရ ခလ၊ ဆဟ တ ရ အငဒနရ ၊ ကငအဆန ၊

ကငဂ အတ ရ မ ကကရ ယ ၊ ကဒ ဖ ရ

လစဗ ၊ ဆဒမဟစန ရ အရတ၊ ရ စ တရ

အရန၊ ဗလ နဝင န န ကပင

စစ ခ င ဆ င တရ ဗမ ပည စတ

အ ဏ ရငစနစ မ စ ရငသန ခ၊ ရငသန နတ

ငင တမ တ ရ လရတ တညတ သငပင

လကဏ တပ ဖစပတယ။ ဒလ စနစဆ ရ

အကငဆ ၊ စ ကဆ ၊ အလပဆ ၊ ခယခကဆ ၊

အပအမဆ တက မက မ က ခတ ဗမ

လထ န အစ ရ သန လညသ ဘ ပက

စန လတ ရ ငက ငခင ဖင အန ဂတ

ဗမ ပညရ ဒမက ရစ ခရ လမ သ ယ

ဖ င ဖ လ က တင သစ၊ ပညသစ မ

လတလပမတ၊ ဝ ဒဖ စငတ စတဓ တအသစ

တ တည ဆ က ငပ စလ ဆ ပ

လကပတယ။

ငမ ခမ အ

၂၇ ၊ သဂတ ၊ ၂၀၁၂

ရည န ။ ။ • G. Dwayne Fuselier, “Placing the Stockholm Syndrome in Perspective,” FBI Law Enforcement Bulletin, July 1999, 22-25. • Kevin Passmore, "Fascism: A Very Short Introduction", Oxford University Press, 2002. • Barry Rubin, “Modern Dictators: Third World coup makers, strongmen, and populist tyrants”, McGraw-Hill, 1987, ISBN 978-0-07-054161-0. • Dr. Laurence W. Britt, "Fascism Anyone?", Free Inquiry Magazine, Spring 2003, p-20

မ လ ထ ပ စ

မ လ

ဘ တ အမန က ဒ အ မငက မတမလ ။

သ သမ လ အ မရက မ က င သ

တကမလတ။ သ အမ စ ယ က ဘ တက

လ ကန တ တယ။

သတ ပနသ တ ဘ မ လ အ က င

စ စ ဖစတယ။ မ လ က လဆပ

လကပတ ဘ မတမ သ တယ။ မ လ

ခတ မ င လစ ထတစ စ င

အတ ၁၊ အမတ ၄။သဂတလ ၂၇ရက ၂ဝ၁၂ခ စ

43

အ ဝ က က တ ယ ကထ ထကသ တ

အ လ စတမ က င က ပမယ တ ယ ကမ

မကရညမကခဘ ။

မ လ အ မ ပခ နရငနယက န ရနကနမ

တကသလ သ တက တန က မကရညမက

ခသလ မ လ ကလ ခပမ မ ပ။

မ လ ဝယသ တ လကမတက တ က င ထ။

ပနလ မယ၊ ပနလ မယလ တဖဖ

ပ န ပမယ တကယတမ ပနလ ဖစဖက

လ သ တယ ဆတ ဘ န လည တယ။

မ အ မလ သမ တ ယ ကက အဝတဆင ပ ၊

က င က ပနလ ရင အဆငသငစ င အ င

ခ ခပပငဆင ပ ၊ တခ အမ ထ ငရကသ

ခ ပ စတ ဗမ ပညက အ မ တရ ဝတရ တ

လကမလပ ပ ရလ ရငထမ ဟ နတ ၊ သမ

တ ယ ကရ အ မဆတ တ ဝန တ၊ န တဓဝ

ပပနမ တက သ မတ ဆ တန မဖလယ င

တ တ ဘ မငခရတယ။သ တသမ တ

အ ဝ က က ထကသ ကရင ထကသ ကတ

လ တ ရ ၊ ကနခတ လ တ ရ ခကရတယ။

ကနခတလ တက ပဆ မယလ ဘ ထငတယ။

စ တက လ တ နအမ အဆက

အသယနည လ တ နအမ ထကသ တလန

ကနခတလ တက က က ဟမ တက

လ ငတယ။ ၂ဘကစလ က တဖည ဖည

ပ င လ ကန တ အက က နမ

ပန တ ကရင အရငတန ကလ ဆကဆဖ

ခကကနကတယ။

အဒအခ မ ထကသ တလကလ ငက

စမ ကနကပ ဆပ စတမ က င ဖစ။

ကနခတလ တကလ သတ န မတ တ တ သတ ရ

ဆမ သ ခင ၊ သငယခင က အ မလ

အ မရဖစပ ဆကဆ ရ တ တန ကနက

တ ပ ။

အရမ မနတကမ ကသ ပ ပနလ တလန

ဖည ဖည ခင သ နတ ကမ ကလ တ

ပနဆကတအခ အရန၂ခပနည ရသလ ပ ။

ဒတယ စ စ မ ပ တ ဖအပ မ ပနလ

တန က အရ ရ က စတတ နတ

မ မတမလ ။ မတ ဆငမ စ ငရတ ။

လ တအခနမမနတ ။ ဌ နဆငရ တမ

ဘယသတင ဘယသ က မ ရမန မသတ

အစပ ပ။ တလ လ က နမ မ ပန

နသ ကလ တယ။ လကအလလ နရင

စတတ နတ မ ဘ န ကလ တက မ က

မ ကမ တယလ ထငကတ ပ ။ န က စ တ

ပနလ တ ပထမဆ အကမက လ က

စတမတ တ ဘ ။ ဘ တက ရ ငလဆတ က

ကတငပ ပငဆငခပရတယ။ အ တ အကက

လတ ယ ကက ပ ပ ရငကက အ င

သင ပ သ တယ။

မ ရ၊ ဘ တဆမ ဒ စ နရ အ မ ရက

နတယ။ ပသမမ ၊ သ ပ င မ ၊ ကဝမ

အ ပ ပ။ ဘ လ စတမ က င ကလပ ဘ မ

မတတ ငဘ ။ မ ဘ ၊ လ ဘ ၊ ရ ဘ တက

လ တ စတန ရ သ လ က ငလ န

ခရတလ တ ဒ ဘ တက လတ အ င

က ငမ မဟတဘ ။ ဘ တလမ က

ကညတတပတယ။ ဒ ပမယ ကတ အပင

အဒ ဘ တကတငတ ဆ ဖ သကဆငရ က

ခတ မ င လစ ထတစ စ င

အတ ၁၊ အမတ ၄။သဂတလ ၂၇ရက ၂ဝ၁၂ခ စ

44

ဖအ ပ တ ၊ တ င ဆတ တ လပဖ

အမ က လ သ တယ။ ဘ ဒလ ပ တင

လ တက လ ငကတယ။

အရငတန က တ မ ဖစ ငတ တ လ ပ

ပ နတယ ပ ။ အခအ ပ င အလ

က လမ လ ဒ တက အစ ရက

လပ ပ လမမယလ သ မန ပညသ တရ

စတထမ စ န သ တယ။ ကယထကယထဆတ

စက လ က လ ပမယ တကယတမ တ

တ ဝနယရမယ တ ဝနရသ တ ထ ပ မ

မနမနထ ငမယ ကစ တ အမ က ။

တ ယ ကခင ၊ တဖခင ကညကယဆယတ

ရတမ က င ပမယ၊ အစ ရက

ဖအ မ ပ ငရင ရရညမ ဒရင က ဒရင ပ

နမ ပ။ဘ တ ပခ မ ရက တ စတင ပ။

ဒ စ ရက ပ ရင န က စမက အ င ဘ တ

လပကမလဆတ ထက ရက ရင ဘယသ ဆက

အကအည တ င ရမလဆတ ပ အမ အ ဖင

စ စ က တ တယ။ န ဂစတန က ဧရ ဝတ

တင မ သစပင တ တ တ မ မ ပ သ

တယ။ ထင ခတလ သစပင တကနတ ၊

သစမ တက ခတ ရ င တ တလ ပတ ပ ။

အပင တက မက က ကပတယထ တ

မဆလ ဆ မ သကသ တ ပ ။ အပင တ

မရ တ မစ တ၊ ခ င တထ န တ၊ သ တ

ပ ခ မပမ လ ပ ရ က င တမလ မယ။

ရက မ တ ပဖစလ မယ။ ဒ ဘ တ မတ ပ ။

ဒ တက ဘယလ ပနပငကမလ။ စနစတက

ရရညစမကန တန လပမ ဖစမယကစ တ။

ဒကလတ တ ထမ ဆ တယလ အသ

မက ရ သ ဘ ။

မ အဘ လ ခ လလ ဆ တကရ သ တယ။

အ မက တ က ဇ တငရမယ။ ဘ သ တ

လတ အ ရ မက ဘ ။ တ င ဝ မလဖ

အ ရ က တယ။ ခ က တ တ မကသ တ

ဆ မ ၃ရက လ က နရ သ တယ။ ခ တ

အမပန ရ ကလ ပ ပ။ စ တ ပနဖတပ၊

ရ ပ လပ ငလ ပ ပ။ မ လက န ပလကတ

အလဆပတ ခအတ လ တ ရတယ။

ဘ က၃ရက လ က မခတတမ ဝတထ လ

မ က တ က မနည တ င ပနပ လ ဖ

ခတခင ရတယ။

တ သ ပ။

မ ရ ဘ

ဘ န

အ ရ တ ငအ ရန စစ အ က လမတဆက အ ဆယ (ASEAN) ၁

သရဖသန

အ ရ တ ငအ ရ ငငမ အဖ ASEAN

(Associaiton of Southeast Asian Naitons)

က ဖ ဖ စ ပ အကပသက တ မ လ ရ

ဝနက ခ ပ Tunku Abdul Rahman ပ ။ သက

၁၉၆၆ လနဒနမ ကင ပတ

ဓနသဟ ယ ငငမ အဖ ဝနက ခ ပမ

ခတ မ င လစ ထတစ စ င

အတ ၁၊ အမတ ၄။သဂတလ ၂၇ရက ၂ဝ၁၂ခ စ

45

ကနဖရငမ အ ရ တ ငအ ရ ဒသဟ

တ တရ ခမ ခ ကမက ခခဖ ၊ ဒသတင

တညငမဖ န စ ပ ရ ဖ ဖ တ တကဖဆရင

ဒသ တင ငငမ အခင ခင

ပ ပ င လပ ဆ ငမ ဖစမယလ ဆတယ။

သအကပ ပ တ စအက ၁၉၆၇

သဂတလ၈ရက န မ အ ဆယက ငင၅ ငင န

စဖ ခကတယ။

ကနဉ စတငတည ထ ငတ ငင၅ ငငက တ

အငဒ န ရ ၊ စက ပ၊ မ လ ရ ၊ ထင န

ဖလစပင ငင တဖစတယ။ ဘန က က ကည

ခက Bangkok Declaration လလ သကတ

အ ဆယ ကည ခကမ ဒသတင

ငမ ခမ ရ ၊ တ တက ရ န က ပ ရ တက

ရ ပ ၊ ဒသတင ကလ တရ စ တ၊

ရညမန ခက တက ထန သမ ပ ၊ ဒသရ

တညငမမန လခ မက ပညပက တနည နည န

ဝင ရ က ငယကမက က ကယဖဆပ

ရ ထ တယ။

အ ရ တ ငအ ရ ငငမ အဖ လ ခ ပမယ

ဒသတင မ ပ က တ ငင တက

ငယတ ငင တ အ ပ သဇ လမ မ မ ၊

သတ ရ ပ လစ တ၊ ဝ ဒ တက ငငငယ တ

အ ပ က ခမ ခ ကမ က အ ဆယ ငင တက

စ ရမတယ။ ဒ က င ကည ခကထမ

ငငအခင ခ င တန တမန အက တ

ပ ပ င ဆ ငရကလမ စတဓ တက

အ ခခ၍ဆပ in the spirit of equality and

partnership ဆပ ရ ထ တယ။

အ ဆယမတငခငက အ ရ တ ငအ ရအဖ

ASA (Association of Southeast Asia) ဆပ

၁၉၆၂ခ စတန က ထင ၊ အဒတန က

မ လ ယ န ဖလစပင သ ငင ပ င ပ

ဖ သ တယ။ အ ဆ ဟ အ က င အမ မ

က င မ အ ငမငခဘ ။ တ က င က

ပ ခတ ဆ င ပ မ ရ ခတ ဆတ ရ

ငင ရ ရညမန ခက တဟ အ ဆ မ

ဆကပလ တယ။ စ ပ ရ န ယ က မ

ပ ပ င ဆ ငရကဖလ ဆ ပမယ တ တန

ဆဗယကရနက န က ကယဖ ဆတ

စစ ရ ရညမန ခကက တခ ရညမန ခက

တက လမ မ ထ တယ။ ပ တ အ ဆ ဟ

အ မရကနရ သဇ အ ကမ ရ နတယဆပ

အ ရ တ ငအ ရ ငင တဟ အ ဆ မ

ပ ဖထက ဘ က ထငကညဖ လ ကပ

စတဝငစ တယဆပ အ ဆ က

ဝဖနကတယ။၁

ဘကမလကပဘ လ အဖ ဝငသ ငငက

အဖနတလလ ကည ခ ပမယ အဖ ဝင ငင

အသစ တကလ မစည င၊ ဖ စည ခစက

ရညရယခကထမ ပ တ စ ပ ရ ၊ ယ က မ

တ တကဖ ဖ အ ငလ မလပ ငတအပင

၁၉၆၃မ စ ဖစတ အငဒန ရ က ကနဖရန တစ

Konfrontasi လ ခ တ မ လ ရ

ဖယဒရယထ ထ င ရ ကစ က င မ လ ရ ၊

အငဒ န ရ ၊ ဖလစပင သ ငင

စက မ ကတယ။ ၁၉၆၆မ အငဒန ရ န

မ လ ရ ငမ ခမ ရ စ ခ ပ ခ ပပ တ

န ကပင မ အ ဆ ဟ လ ပက သ တယ။

ခတ မ င လစ ထတစ စ င

အတ ၁၊ အမတ ၄။သဂတလ ၂၇ရက ၂ဝ၁၂ခ စ

46

အ ဆ န က အ ဆယက တည ထ င တ

အဖ ဝင ငင တဟ သတရ ဒသက

ဒသအပငက ငငက တရ အ ပ ငရ ၊

အ စမ ရ မစ ပင ဒသမဖစရဘ ။

ဒသတင ကပဿန တက အခင ခင

ပ ပ င ပ ဖရင ကမယ။ တနည

ကယအ ကယက တ မယ။ ကယပဿ န က

ကယတင ဖရင ငတ ပည န နည န ၊

ရငကကမ တ ရလ ပဆပ ကယအရညအခင

က ကယယလ ကတ က လကဏ က

အ ဆယအဖ ထမ တ လ ရတယ။

ဝဖနသ တ က တ အဖ ဝင ငင တဟ

တ ယ ကခင စ အ သ ခက တထက

အ နည ခက တ၊ က ကရ မ တက ပ ပ င

က ကယတ အ နန ဖ ထ တအတက အဖ မ

အ နည တ လကဏ တ

အထင သ ပ နတယလ ဆကတယ။၂

အ ဆယကဖ တ မ လ ရ စ စ တ က

လ အတ ၊ က မ ဒ ယ တ ၊ ဗယကနမတ မ

ဖစ နတ ပဿ တ က င ဒသတင ရရည

တညငမဖအတကဆရင ငငက တဘက

တဘကဘကကမ မပ ဖ န ငင ရ န ဝ ဒ ရ ရ မ

အလယမ နဖ neutralize လပဖ

အ ရ က တယလ စ စ တယ။

၁၉၆၅မ မ လ ရ က ခထကလ တ

စက ပကလ ဒသတင မ သဟ

တ တရ နယအဖစ အမငမခ ငဘ ။

တခ ဒသတင ငငက တဖစတ မ လ ရ န

အငဒန ရ တ ခ င ဆ ငပ လပကတ

အဖ ထမ သမပ ရင ကနရစခလမမယ ဆတ က

န လညတယ။ ပ တ ဒသတင က

စ ပ ရ အက အမတ တက သကရခငတယ။

ငငက ဖစတ အငဒန ရ စ စ တ က တ

ဒသတင ငင တ ကယအ ကယက

ငဖဆရင စစ ရ တ ငတင ရမယ။

စ ပ ရ အငအ တ င ရမယတ။ သက

လဉ ရလည မ ၊ သဘ ဝသယဇ တလမ ၊

စစတပအငအ ကလည တ င တ

ဘကမလက ရ တဘ တဆတ ထက ကယအ

က င နရင ဘယသ ကမ က ကစရ မလဘ

ဆတ ခပမ မ သ ဘ မ ထ ငတယ။

ထင ငငက တ ခတအဆကဆက

လက တ ကတ အလပဖစတ pragmatism ဆတ

ဝ ဒက ကငသ ခသပပ အ ဆယကစမ လ

အ မရက ရ အကအညက တ က လ က

ယ နတ န စ ရင တ တရနက ပ ငမ ကည

သ လ အ ရ ကရင ခခ ငဖ ဆတ

ရညရကခကလရတ အ ဆယထက ဝငထ ရင

အက မနည ငဘ ဆတ သ ဘ န အ ဆယ

ထမ ပလ တယ။

ဖလစပငက တ အ မရကနန က ထ က

န ကခရထ တ ငငပပ ဒသတင

လခ ရ ဆတ ထက စ ပ ရ ပ ပ င

ဆ ငရကဖ န အ ရ တ ငအ ရထမ ပပ

ထထဝငဝင ပလ ဖ ရညရယခကန

အ ဆယထက ဝငတယ။၃

ခတ မ င လစ ထတစ စ င

အတ ၁၊ အမတ ၄။သဂတလ ၂၇ရက ၂ဝ၁၂ခ စ

47

အ ဆယ ပ င လပအဆငဆငန အခကအခ တ

အ က င ရ လမ ဆကပမယ။

သရဖသန

စ က ။

၁။ Vincent K. Pollard (1970), ‘ASA and

ASEAN, 1961-1967: Southeast Asian

Regionalism’, Asian Survey, 10: 3, pp.

244-255

၂။ ၃။ Shee Poon-Kim (1977), ‘A Decade

of ASEAN, 1967-1977’, Asian Survey, 17:

8, pp. 753-770

သမ က င တကခင သ တယ ခငမင ဇ

ရ တ က ရအ မ မ

သမ တ နတ က ရမည သင မ နယ အ ရ ဘက

တ ကန အပစ အထမ ပတ မ ထမ မ တ င က

ရ တ တ တ နရ ပ ။ သမ ဖ ဖတက တ

အင လပသ တလ ခ ကတယ။ ရတ ပ

မယ သမ တအမမ ရန တတ တခမမရပဘ ။

သမ ညမ လ က တ င ရမငဖ ခငလ ဆပ

မ မက ပ သ တ ပ။

ဒ နရ က အရငတန က ငငခ သ တ

ရတ တ လ ပ တယ။ ဖ ဖက မ တ

က နဒ ငငက အငဗငဟ ကမဏလ ပ တ ပ။

သမ မတမသ လ က တ ဒမ ပ သမ တ

နခတ လမတမ နတ ပ။ က င လ ဒမ

ရတ က င ကပ တကတ ။ ဖ ဖတဘ၀န

သမ တ လဖစခရတ ပ လ။

အဒ ဖ ဖတဘ၀ သမ တဘ၀က ပ င လ ဖ

၂၀၁၁ခ စက အစပ ခတယလ အဒတန က

မသခ အမနပ ။ သမ မတမသ လ က အစက

န ပန ပ ပရရင တ …

အမ သ ရ က စ ပ

၂၀၁၁ ခ စ စကတငဘ လအတင မ အမ သ

က ပ တ တက ရ ကမဏလမတက က န

သမ တ ရ နတ ဖ ဖတ အလပလပတ

မ ထမ မ တ ငက ရလပကက တက တ ဖ

လပကငခငလငစငရခတယတ။

အဒ ဒသမ ရမ ယကမဏ၊ က ငနကမင

ကမဏ၊ မနမ စန သ အ ငကမဏ ဆတ

မနမ လမ ပင ကမဏ တလည တခ

တ င က တခ လပကက တမ တပင

တည လပကငခငလငစင တ ရခကတယ။

ဒ ပမယ သမ တ နတ မ ထမ မ ဒသက

ရလပကကကသ ရအမ ဆ ထကတ

လပကကဆတ ဒမ ရတ လတင သပတယ။

ဖ ဖတ က တ အမ သ က ပ တ တက ရ

ဆတ န မညက တ န လ စ ခစခင

နခကတ ပ န ။ အဒကမဏက သတ လပပင

ခငရတ န မတဖကကမဏ တ လကခ တ

ဖ ဖတက လ စ နက သ တယ မဟတ

ခတ မ င လစ ထတစ စ င

အတ ၁၊ အမတ ၄။သဂတလ ၂၇ရက ၂ဝ၁၂ခ စ

48

လ ။ အဒမတဖကကမဏ တရ တ ၀နခမန

အင ပင တ စကပင တကလ အက တ

ပ ပ င လပကဖ လကကမ ခ နတယ

ဆတ က ဖ ဖတ ရ ညဦ ရ ကမ

စက ဝင တ ဘ က င မ ရင သမ တ င

က မပ ပ န သ တယ။

ဒလပ ပ င လပတအခ ခစ ခင တ ပ ပ င

လပမယ က လသကတမ တက တကတန ပ

ပ ဆခကတ ။ န က ကမဏအမတတဆပန

အဒက လပငန က မတလက တရ လကမတ

တန ကမဏန မညပတ လငစငကလ ဖ ဖတ

ရခကတယ လ။

အစတန က ဖ ဖတက လပကငခင ၅ စ

အနည ဆ လပခငရမယလ ပ ခတ က င

အင ပငစကပင တက ငရင င ထပထည

စက တ ထပဆငန လပကကထမ န မအ

ညမအ အမ သ က ပ တ တကကဖ

ပ န ။

ဒ ပမယလ ဖ ဖ ရ… အခန ၇ လ လ ကမ

လပကက တက န အ ငမငတ အင တ

ပ လ တ အမ သ က ပ တ တက ရ

ကမဏက အခ ပ င လ တယမဟတလ ။

လပငန တက ခကခင ရပ၊ ပ ပ င ဆ ငရက

တ တ ခကခင ရပလ အမန ပ ခ တ တယ။

ကနထ ကရ အမ သ က ပ တ တက ရ

ကမဏဟ ကတစက မတည တ ဘ ။ ငကန

က ကခ ရင မ ပ ပ အက အမတ

စတငရရခနက တ မ အ သ စ လပငန က န

အက စ လပငန က ပ င လမ ဖစလဆတ

အ က င ပခကန ရပဆင ခင ခ လပ။

ဖ ဖတ ငမသကဆ အသ ခရတ ပ ။

(Win- Win )၀င ၀င ဖစရမယတ

ဒအမန က င ဇ တအသ သ က အင လပသ

တ စ ခကတယ၊ ပငမစခန က မ လ တ

သ င ခ ရ ကလ ကတယ။ ည င ဖရင

ပ ဖ က က ဆ ပကတယ။ ၇လ ပ

လပရ သ တ လပငန ခငက န ဒတင ရပတန

ထကခ ပ ဖ ဘယသက လကခပ မလ။

အမ သ က ပ တ တက ရ ကမဏဘကက

ဦ ဆ င ဖရင ပ မယ လက စမကန

နက ရ မ ဒ ကတ တ။ သက စစတပ

အငမ စ တဦ လ ဖစ သ တယတ။ သ ပ တ

က ငင တ က န ဓတသတအက စ

ထတလပခငဥပ ဒအရ အ သ စ န လကလပ

လကစ ထတခငမပ တ တ က င လငစင

စ ခ ပအ လ ပကပယပတ။

ဒဟ ဖရင ပ တ လ သ ငကယ င

၀င ၀င ပ လစလ သမ မသ တ ဘ ဖ ဖ။

ဒ ပမယ ရလပသ တအ လ မ ကနပ

က တ ဘ ။ တကယလ ရပရမယဆရင

ဘယလနစန က တ ပ မ လ မ ရ တ မယ

မဟတလ ဖ ဖ။

ခတ မ င လစ ထတစ စ င

အတ ၁၊ အမတ ၄။သဂတလ ၂၇ရက ၂ဝ၁၂ခ စ

49

ဒ န ပ မ ထမ မ ဒသက အ သ စ

ရလပငန သမ တန မခလပသ တအ နန

သ င ခရ နတ မ ခလရပတန လကတ န

အ လ ပ သ မလ ။ ဘယလစစ ကမ လ ။

ဒ တက ဘ လ မ တ တ ထ ကသလ လ

ကမဏလက တက မ ခကတယ။ န ကဆ

မ တ ရလပသ တက လအပတ

တ င ဆခက ၆ခကက တ င ဆလကက

တ တယ။

အင ၊ အယတ တက အရငအတင လပခင၊

ဇန တမ ရတ က ကကတစက တကလ

ကတခခငပ ဖ ။ ထက တ င ဒသရ ရလပ

သ တကလ အရငအတင အစခစ ခငပ ဖ ။

အင ၊ အယတ တအတက နစန က ပ ဖ ။

လပငန မ ရပဆင ထ တ အတင အ သ စ

ရလပငန တန မခလပသ တက နစန က

ပ ဖ ။ န ကဆ က တ အခ တ င ဆခက တ

က စဦ စဖက အပနအလနည င ပ

သ ဘ တလကမတထ စ ခ ပ ခ ပဖဆတ တ

ပ ၀ငတ တ င ဆခက ပ ။

ဒ တက ည င တအခ မ တ လ ပငအင လ

အ သ စ လပငန တက လ ၀ ခငမ ပ ၊

ဗ က က ကတစက တက လ ၀ခငမ ပ ၊

ဗ က ကကတစကတနဖ တက တ လ

က ပ မယလ ပ ပတယ။ တကယက

အကတ ဖ ကလည အင က တ တ ရမ ပ

ဆတ န အကတ ထမ ရ က တ ရင

အဒ နရ က အင အဖစ မ ဖစမ န ဖ ကရ

တယဆတ ရင လင ပ ပမယ လကမခပ

အကတ တ အင တက လမ မလတလ ဆပ

ဘဒဇ န ထ ခခတယမဟတလ ဖ ဖ။

အ လ က ဖတမယ ဖတ လ ဖတပစ

ဇနလ ၁၀ ရက န ထ လ က ပ မယဆတ

ကစ တလည အ က ငအထည ဖ မလ တ

အပင တ င ပ တကလ မယ က ၊ လ န

ဈ သည တ အ လ က ကန သတလကပတယ။

ဇန ၆ ရက န ကတည က သ င ဟင သ

ဟင ရက ဈ သည တထမ သတ ကမဏက

သင မယလ တကပ တကခငပ ပ ကနတ

ရလပသ တအတက ရ င ခဖ ခင မ ပ တ

ဘ လ။ ဒမင ဟ အ ရ တ င အ ရမ

အက ဆ မင တင တ ပ ကတယ။ တလက

ရစင ၇၃ ပဿ အစ ရက ပ ဆ ငရမ မ

ခတမစကက တန အက စ ထတလပမ

လပမယတ။ တကယ တ ဇ ၈ တခတည က

တ န အနည ဆ ရသ ပဿ ထက နတ

မင က လတင သ။ ရလပသ တင သပ

တယ။ ဒ မဒ ရမ လပလကလ ခတ လ တဟ

ဒ မဒ ရက ကမ ကငပင င ပ သ ပ ။ ဒလ

ကမ ကငတ ဒသခ ရလပသ တက မ င

ထတပ ၊ အ က ခအင ပင အင ခ င တရ

သန ဆယခတ ရင မ တက ဗ န စ က

ရပတန ခင စမဟ အ ငကငတ ပ ပ။ ကယ င

ငသ အ သ စ လပငန ရင တက

အ ခခင အ င မ တ င မ က ပ မယဆတ

စတဓတမရပ က ငငယညင လပရပက

လပလကတ ပပ။ ဖ ဖတ ဒ က ဘယလ

ရငဆငကမ လ ဘယလဆ ဖတခကလ ။

ခတ မ င လစ ထတစ စ င

အတ ၁၊ အမတ ၄။သဂတလ ၂၇ရက ၂ဝ၁၂ခ စ

50

သမ တ က င တကဖအတက မဘ တ

အလပရဖ လပတယ။ အခ က င ဖငခန

ဇနလဆန မ ဒကစဖစ တ ဘယက လ မ

က င မအပ ငက တ ဘ လ။ ဘ၀ ရ ရ

က က ဒလန ရပသ ရမလ ။ ထကသ ဆ

တ န ထက၊ ရပဆတ န ရပလကရမလ ။

အကတ နတ ဖ ဖတ ရလပသ တက

သမ မငရတ ငခ ငတယ ဖ ဖ။

ခလငခတက လ ကကမယ

မတမတရရပ ပ။ ဇနလ ၁၁ ရက န မ တ

မ ထမ မ တ င ပ က န မင ပ င ၁၀၅

မ င်၀းတ န ပည တ ထ လအငအ

သ ထ င လ ကက လမ လ ကလ ခက

တယ။ သတ စတထမ မတရ တ

ဆကဆမ တအတက ပလည အ င မ ဖရင

သ သ ရ န ပည တ ထ ခတကကဖ

စတပင ဖတထ ကတယ။ န ဘကမ ခလင

လ ကခတကမယ၊ ညဘကမ န ကမယ ပ ။

ဒလ တထမ သကက ရယအ တ အမ သမ

တ က လ သငယ တလ ပ ကတယ။

တ င ဆခက တ မရမခင န ပည တ ထ

ရ က အ ငခတကကမယဆပ သစ ပ က

တယ။ န က တ င ပ မ ပ အ လ

သရဏဂတငခကတယ။ ဖ ဖန တတ သမ လ

လကခမယဆ တ ခ င ညတတ ဖ ဖမကလ

မ မကရည တန ။ လအပက ဟ တလမ ခင

တ ရ ရ လ ကခကတ မငသ ဆယခရ က

ပ က ရ ကခပ ညဘက ရ ကလ တအတက

ရမည သင မ န င မငအက မ ရတ ရမငတင

တ င ပ မ တညန ခရပတယ။

န က န မနကမ ပ လထန တန

လကနကကင ဆ င ထ တ ရ တ

ရ ကလ ပ ဘယမ ခရ ဆကမရ အ င

၀င ပ က ထက ပက အ လ က တ ဆ

ပတဆထ လက တ တယ။ ဖ ဖက တ

တ ကတ ခ က ခ ကန ၊ လကနကအပညအစန

ရ တက တ န ထက တ န ပတ ခလ တယ၊

သမ တ သ မရ တ သမ တဆလ တ

လ တကလ တ ဆ ပတပင န ပနတယ။

သမ တက ကည နတ တဦ ခင လ တ

အဖ အစည လကလ တ န က ရည၀ါ

ဆရ တ ဦ ဆ ငတအဖ တ …။ သတက

မငရ တ အ လ လ အ တကခကတယ။

တ ဆ ပတဆထ တ လ တက ဆ ပ

အစ အစ န ရမ ပတလပ အ င က ပမ

ပ ကတယ၊ သမ တ မ ထမ မ တ ငက

ရလပသ တရ လအပခက တ တ င ဆ

ခက တက သတက န လညအသအမတပ က

ခတ မ င လစ ထတစ စ င

အတ ၁၊ အမတ ၄။သဂတလ ၂၇ရက ၂ဝ၁၂ခ စ

51

တယ။ သမ တ န တတရပတည ပ တလ တ

ရတယဆ တ ၀မ သ လ မဆ တ ပဘ ။

သတက ပ ပကတယ၊ သမ တ ငငမ

လယ မ တအသမ ခကရတ လယသမ တ

အ က င ၊ လပအ ခနမပ လန လ ဆ ပ နတ

အလပသမ တအ က င ။ မတရ အမန ခခ

ထ ရတ ငင ရ အက သ တ လတ မ က

ရ လပရ မ တ အ က င ၊ လပစစမ တ

မလ လန လ ဖ ယ င တငမ ထန ဆ ပ နတ

လပရ မအ က င … သမ သလ ခရပ။

ကယအခငအ ရ တ ကယရပငခင တက

ကယတငက မ တ င ဆပန တ ဘယ တ မ

ဘယသကမ လ ပ မယ မဟတဘ ဆတ ကပ

ဖ ဖ။

သ ဘ တခက တ … သ သ

အဒ တ င ပ မ ပ ဖ ဖတ ည င ဆ

ကပ ဇနလ ၁၄ ရက န မ တ အ ခခ

အကဆ တ င ဆခက ၆ ခကက

ကမဏဘကက ပ မယဆတ သ ဘ တညခက

န စ ခ ပခ ပဆခကပ န ။

ခတကဆ ပမ က ပတဆထ ခရတ

ရမငတင တ င စတ တ ရရ မ

လခ ရ စ ငကည နသ တ ရ မ က မ ပ

သ ဘ တ လကမတ ရ ထ ခကတ

မဟတလ ။ ဖ ဖတ တ င တ ရတင

လပသ တ အင န အကတ တက

န ကထပတ စ ဆကလပခင၊ အဒတ စအတင

လပသ လပအ က င လ ရင အ ခအ န

တ တကလ ရင န က စ တ ဆကလပခင၊

နစန က တ ပ ဖ စတအခက တက

သ ဘ တခတ န ။

ဒ ပမယလ အခ သဂတလထ စ ခ ပပ

အခက တက မလပ ပ တအပင ရလပသ

တက ဖမ ဆ တ ခမ ခ ကတ တ လပပ

အမန အမ မ ထတပနပ လ တ တယ၊

အခ တ သမ တက စ ပ ရ ကမဏန အ ဏ

ပင တပ ပ င လမလညခတ ဖစ န ပ ဖ ဖ၊

သမ သတ က အစ ရဆတ ပညသလထ

ဘကက န ပညသလထအတက အလပလပ ပ ဖ

ဆ။ အခ တ သမ လက တ မငရ

သလကရတ က တ အ ဏ ပင တကပ

သမ တဘကမ မရဘ ဆတ ပ ပ န ၊ သတ

ကယတင ခ ပဆ ပ တ စ ခ ပက ဖ ကဖက

နတ ကမဏက ဘ လ က ကယ ပ နရလ။

ဒလ ဖ ကဖကမက ဘ လ အ ရ တယ

ဖရင မ ပ တ လ။ သမ တ အသပ ရင

အသတ ပ ဖ ဖ၊ ဒ က င အခ တကလ တ

သမတက ဦ သန စနအစ ရက ၀တစပ ပ င

တ ။ ဘ မမ ပ င ဘ လ ပ သက ခတ

ခတ မ င လစ ထတစ စ င

အတ ၁၊ အမတ ၄။သဂတလ ၂၇ရက ၂ဝ၁၂ခ စ

52

ထငတယ န ၊ ဖ ဖတထက ကယစ လယ တ

န ပည တ က ၀နက ဆထ သ ည င တ လ

အဆငမ ပဘ ဆ။ သမ တ ဘယလ ဆက န

ရမ လ ဖ ဖ။

သမ တ က င တ ဆကတကခင သ တယ၊

အတန တ အမ က ရခငတယ၊

န က မနကထမင ညထမင က ငပရည

တစရ န ပဖစဖစ ပမနစ နခင ရခ င သ

တယ၊

သမ တ အမလ ခ ရမယ အပစရ နရ

က တခင စ လ ဆက က င ကအပန

ပ ပ ရငရင ပနလ ခငတယ ဖ ဖ၊

ဒအတက သမ တ ဘ လပ ပ ရမလ ။ ဘ တ

က စ ရမလ၊ ဘယသ က ပ ရမလ။

ဖ ဖ သမ က င တကခင သ တယ။

ခငမင ဇ

(မ ထမ မ တ င ပ က ရလပသ တန

ပတသကတ ထတပန ကည ခကမ က

ဖတ ခစ ရ ဖ ထ တ မ အမ အယင ရခရင

ကမ က ငသ ဖစပ က င ၀နခအပပသည)

ခတ မ င အတ(၁) အမတ ၂မ ဂ နသနဝဖ၏

“ဘ က ငမ ကစ ရ ခတ တကဖတ နက သ သလ” (က လမ ကစ မတဆက) - ဘ သ ပနအဆက

ဇ ငမ ခမ

မ ကစ၏ ဘဝဖတသန မ င အ ရ အသ မ

မ ကစသည ၁၈၁၈တင ဂ မန င လန နယရ

ထရငယ ဒသတင မ ဖ ခသည။ ထ ဒသမ

နပလယလကထက ပငသစ၏ သမ ပကထ

ခင က ခခရ သ လည မ ကစ မ ဖ သည

က လတင မက သ ခငကမ ပ ရ ငင တ

လက အ ကသ သပသင ခင ခထ ရ သ

နယဖစသည။ မ ကစ၏ အ ဖမ

ရ နတဦ ဖစပ ဂ တ ယ က အဖစ က ပင

ခ သ လည ၁၈၁၆ခ စတင ထတပန သ

ဂ ဆန ကငသည ဥပ ဒမ အရ ခရစယ န

ဘ သ ဝငအဖစ ပ င ခရပ ထဥပ ဒအရ

မ ကစ၏အ ဖသည သ၏ အလပ င

ဘ သ ရ တတင တခခက စန လတရမည

အ ခအ န ရ ကခ သ က င ဘ သ ပ င

ခရခင ဖစ လသည။ မ ကစသည

အရယ ငမလက အ င ထကမကခ သ

က င သ လ တ ယ ကလည ဖစခပ

သ က င သ ဘဝ ရ သ ခ သ

အ ရ အသ မ ကပင မ ကစ ငအနဂယ တ၏

အ ရ အသ မ မ ကမ စ စစည

ခတ မ င လစ ထတစ စ င

အတ ၁၊ အမတ ၄။သဂတလ ၂၇ရက ၂ဝ၁၂ခ စ

53

ထတ ဝမတင ပနလညပ ပ ဖ ပ ထ ခသည။

ထအတပင မ ကစ၏ ငယဘဝ

အ ရ အသ မ က အငတ နက ပ ရ

www.marxists.org တငလည သ ရ က

ဖတ ငပသည။ ထ က င ၁၇ စအရယ

မ ကစ၏ “အသက မ ဝမ က င မ

တခ ရ ခယမအ ပ လငယတ ယ က၏

င ဆဆငခငခကမ ” ဆ သ စ တမ က

မရင ဖစ သ လကတငဘ သ ဖငဖစ စ၊

အဓကက သ ဘ သ စက မ ဖင

ပနဆခကမ ကဖစ စ တ ရဖတ

မ ငကမညဖစသည။ အဆပ စ တမ ငယတင

လငယ လ မ ကစသည ရညမန ခကပန တင င

စပလ ၍ ရညလ ထပ ပ အကန အ န

မ လ သ တ ဆ ခကမ င တစတဦ

ရ ခယလက သ အသက မ ဝမ က င င

ထ ရ ခယလက သ သတ စပဟပအသ

ကမ၏ အ ရ က ပ တက ကန န

ရ သ ပ န က စ တမ ငယ၏

အဆ သတပမ -

“က န တဟ ဘဝမ အမ စအ ဖင

လသ အ လ အတက အလပလပ ပ ငမယ

နရ (အသက မ ဝမ က င တခ)က ရ ခယ

လကပဆရင (တခ ဘယလ) ဝနထပဝနပ မ

ကမဆ က န တက တတ ပ ဝပ သ စမ

မဟတပဘ ။ အ က င က တ ဒလ ရ ခယ

လကသ တဟ အ လ အက ရဖအတက

အနစန ခလကကသ တ ဖစကပ တ

(က န တအခလမ ရ ခယလကကပဆရငလ

ည ) က န တ ရမယ အ ပ ဟ

အ သ အဖဆနပ အကန အသတရတ

တကယ က င ပ ရငမမ မဟတပ

အဒအ ပ ဟ သန ပ င မ စ သ

လသ မ ရ အ ပ အဖစလည က စကပ ဝင

နမ ဖစပတယ။ က န တ ရ တ ဝနသသ

ဆ ငရကမ တကလည မသလကမသဘ သ

ရငသန နပ အခ မလပ ထပခ ထပခ

အသ ဝငလ နဦ မ လည ဖစပတယ။

က န တ ရ အ ပ တကလည မနမတတ

လထက မကရည ကလ စဦ မ

ဖစပ တ တယ။” (www.marxists.org)

မ ကစ အသက၁၉ စအရယ ဘ လငတင

ဥပ ဒ က င သ ဘဝအဖစ နထငစ

က လက သ၏အ ဖထသ ရ သ

န မည က စ မ သ၏လသပမ သ

စ မ အနက အ စ ဆ တ ရ သ အ ရ အသ

တခဖစသည။ အဆပ စ တင မ ကစက

သ ရ သ န သ အ ရ အသ မ

ငစပလ ၍ အသစရ အစမ ပထ မမ (ဟ

န ကပင တင အမ ကယဆထ ခကသည)

မ က ပ ဆ ထ ခသည။

သ၏အစမ ပထ မမ အနက ပထမတခ

ဖစ သ သ၏ ကဗ အ ရ အသ ငစပလ ၍

မ ကစက “ဒ တက တ ဂငန

က န ဆကရခတ ပထမဆ ကဗ စ အပ

အတသ တက ကဗ တ အ လ ရ ထ ခ တ

ဝ သသ တပ အ ဖ”(ဂငနဗနဝကစဖယလငမ

သ၏ဇန ဖစလ မည အမ သမ ဖစသည။)ဟ

စ ထတင ရ သ ထ ခသည။ အခ

သ ရ ခသညမ တင သ၏ ဂ ဝငဘ သ

စက မ မ ဘ သ ပနဆမမ ၊ သ၏

စ မက သ ရ မရ သ ဥပ ဒ ငပတသက၍

အ တ အ ခ ပည ရပဆနဆန ရ သ ထ သ

ခတ မ င လစ ထတစ စ င

အတ ၁၊ အမတ ၄။သဂတလ ၂၇ရက ၂ဝ၁၂ခ စ

54

ကမ ၊ အခအခပစဖင ရသ ထ သ

အ ပည င သပပည တအ တသ တည

ဖစ စ သ ကမ မ ရ ထ ပကလည

သ၏ ပ စ ထတင ဖ ပထ ခပ ယ ငစရ

မရ လ က အ ငမ ပ လ သ ဥပ ဒ င

အ တ အ ခ ပည တ င ပတသက၍ သ

ဖတမတခသညဆ သ စ အပမ အ က င

ကလည ပ စ ထတင ပ ဆထ ခ လသည။

ထ က ငပငလင မ ကစက “က န နထငမ

က င စ က လတင ဟဂယ ငပတသက၍

သ၏တပညသ ဝက အမ စ၏ အ က င မ

ငတက အစအဆ သခငရခသည” ဟ

ရ ထ ခခင ဖစ လသည။

စက ခပတခအဖစ န ကထပ ရ သ ခ သ

အ က င တခမ သ နထငမ က င စ

က လတငပင အဂလပစ င အတလဘ သ

တက မမဘ သ ပင စတင လလ

သငယခသညကလည ဖ ပထ ခသည။

အဆပ ပ စ သည စ ကင တခဖင

အဆ သတထ ခပ ထစ ကင ၏ ပထမ

စ က င မ က န (ဝဖ) ပထမဆ အကမ

စတငဖတ ရစ ကတည က စ ပ င စဆယ

က က က န ၏ စတထတင

အမတရ န စခ လသည။ (ထစ က င မ )

“က န ရ ဖတမရတ လက ရ န ဆ ဝ လတ

အ ရ အသ က တ ခငလတပ အ ဖ၊ အခ

မနက လ န ရလည ထ တ မယ၊

ဖ ယ င တငလည ကနလပအ ဖ ရ၊ က န

မကလ တလည ည င ကကလပ ပ”

(ဟ၍ဖစသည)။ (ထစ က င အရ) မ ကစမ

ထစ အခနကတည ကစပ (အပင အထန)

အလပလပ သ က စ မလမ က င တခက

ရ ခယ မ စ ခပ န ကပင ဘဝ သကတမ

တ လ ကလည ထသပငဆကပ အလပလပ

ခရမညဆသညက ယင သ စ ကင ရ ခပ

ကဖတ ပ ခစ သရ င လ ကပသည။

ဥပ ဒသငယမပ သည န ကတင မ ကစသည

အ တ အ ခ ပည ပ ရဂတန က ဆကလက

သငယခပ သတငခ သ ပ ရဂကမ တင

ဂရအ တ အ ခ ပည ရင ဒမခရစတပ င

အကပက ရကစတက င ယ ပခသည။

မ ကစမ ပည ရပဆန သ အလပတခရရန

မ လငခ သ လည သရပတညခ သ

အသပည ရပဝန သည အစန ရ ကလန ပ

မ ကစကယတငကလည

(ထအသင အဝင အတက) ကနထတခငစရ

ဘ သ မတ ယ က ဖစ န သ က င

မ ကစအတက အလပရရန မ လငခကမရခ ပ။

ထ င စ နယဇင နယပယဘကသ လညခ သ

မ ကစသည အစ ရဆန ကင သ တ လနသည

တ ခ ပမ က ဆကလက လကကငပ နခပ

၁၈၄၃ခ စ ရ ကသညအခတင တ

ထအတက က ငပင ဂ မနမ မ င ထတခင

ခခရသည။ ထ န က ပ ရမ တင သ ရ က

နထငခသည။ မ ကစ ပ ရသ

ရ ကသညအခတင မ ကစ၏ အ စ ပင

အ ရ အသ မ အနက အ ရ အပဆ

ဖစလ မည စ တမ မ က စတင ရ သ ခ၏။

ထအခန အတင တငပင မ ကစသည

မနခကစတ မ ရ စ ပ ရ လပငန င

ဂ မနရ နအမ အက တင အသ အပန

ခတ မ င လစ ထတစ စ င

အတ ၁၊ အမတ ၄။သဂတလ ၂၇ရက ၂ဝ၁၂ခ စ

55

လပ နသည အနဂယ င စ တ ခ လသည။

န ကပင က လတင မ ကစသည

အစ ရဖတခ ရ လမ လ က သ

တ လနသမ အဖစ လသမ လ ခ

ပ သည န ကတင ပ ရ ငင တ

အ ဏ ပငမ ၏ တ င ဆခကအရ ပါရမ

မ င ထတခင က ခခရပနသည။ ထ န က

မ ကစသည သ၏ဇန ၊ လမမယအရယ

သမ ငယဂနနတ ငအတ ဘရပဆလမ သ

၁၈၄၅တင ပ င ရ ခရပနသည။ ထ န က

ဘရပဆလမ တင သ ရ လကစ အ ရ အသ

မ က ဆကလက ရ သ နခပ န ကပင

သ၏အ ရ အသ မ က လမ မ လ မည

သမင င စ ပ ရ တ ငပတသကသည သ၏

အ တ အ ခ မ ကလည ဖ ဖ ရငကက

စရနပ ပင နခသည။

၁၈၄၇ခ စကနပင တင ကနမ နစဝ ဒဟ သ

စတတ စၦသည မ ကစ င အနဂယတ၏

ကနမ နစ ကင စ တမ က မက စ

ဖင ပခမဖင ဥ ရ ပတကက ခ ကလန လ

ခ လသည။(ပထမဆ အဂလပဘ သ ပနမ မ

အဖငစ က င ဖစ သ “ က ကမကဖယ

က င သ မငစ က တ က ငသည

ဥ ရ ပတကက ခ င မ င န လပ”

ဟ သ စ က င ဖင လရင ၏ သက ရ က

စလ သ အခကက ဖကဆ စခ၏)

အဆပ စ တမ က ၁၈၄၈အ စ ပင တင

ပ ပဖန ခခ ပ သည န ကတင အမနတကယပင

တ လန ရ မ စတင ပ ပ ကခပ

မ ကစကယတငလည အနည ဆ သ၏

စ နယဇင ပည ဖင တကက သ က မ

ပ ဝင ငရနအတက ဂ မနသ ပနလ ခသည။

သ သ လည အဖစအပကမ သ အ သ

ခပ န ကပင တင တ လန ရ မ

မ အ ငမ မင ဖစခရပ မက မပင

တနပန တ လန ရ မ လည ပ လ သည

အ ခက ရ ကလ ခသည။ သ င မ ကစသည

ပ ရသ ပနလ ခပ ထမတဆင လနဒနသ

၁၈၄၉တင ပ င ရ လ ခက န ကပင

သ ဘဝ တ လ ကလ လနဒနတငပင အ ခခ

နထငသ ခသည။

သ အ က င အ က င က င မတတမ

တငထ ငခသည ငအတ မ ကစ၏ (ထသ

ဇတ က င မ က င လ သ ) ထစ က

ဘဝအ ခအ နသည သ၏ ပည ရပဆငရ

လကရ မ ၊ သ၏ ငင ရ

လ ဝကကစညမမ တင ပ ဝငပတသကခ

မမ ငအတ သ၏ တ ပ လ သ

အ ခခမသ စစရတ လအပမမ အ ပ တင

အရပထ နခ လသည။

ဝမ နည စရ က င သညမ သ၏ သ သမ

ခ က ယ ကတင သ ယ ကသ အဖတတင

ခခင ဖစသည။ (ဗတသစ နယဇင သမ )

ဖရနစစဝ န၏ မက သ ခငက ထတ ဝခ သ

က လမ ကစ၏ အတပတသည မ ကစ မညသ

အလပလပရန န ကနရပ အ က ထ မ င

ခ င ရမမ ၊ ပည ရပမဆန သ စ မ

ရ သ မမ ဖင က ကန နခပမ က

အထ သဖင ပ လင စ သ စ အပဖစသည။

ဥပမ အ ဖင ပ ရလင ၁၈၅၀ပည စမ တင

နယ ယ က န စ ထရဗန သတင စ ၏

ခတ မ င လစ ထတစ စ င

အတ ၁၊ အမတ ၄။သဂတလ ၂၇ရက ၂ဝ၁၂ခ စ

56

လနဒနအ ခစကသတင သမ ဖစခခင ပငဖစ

သည။ (ကနမ နစမန တ စရန ဝ ဒဖန မ င

မန တ မလည အ တ အတနရ န သ

အ မရကနပည ထ ငစရ) နယ ယ က

မ သ မ သည ဗတန ငငအတင

အဖစအပကမ အ ပ သ သပခကမ က

မ ကစ၏ က လ ငမတဆင ဖတ နရခင ၏

အဆအ င မတည လ ငစရ ဖစမကလည

လအမ က သတထ မခကသည။ သ ရ တင

မ ကစ၏ သတင သ သပခကမ မ လမ စ

ပ ပအရဆလင အ က င ဆ လပ ငခသည

ဟပင ဆ ငပ သည။(တကယတမ ပ ရလငမ

ထသတင သ သပခကမ အနက

အ တ မ မ မ အနဂယက မ ကစ၏

န မညခပ ရ သ မမ လည ပ ဝင နခသည)

မ ကစသည ၁၈၅၀ပည စမ ၏

အလယပင က လ ရ ကလ သညအခတငမ

အရင ရငစနစအ ပ စ ပ ရ အရ

သ သပမမ အ ပ တင ပမအ စက

လ ခသည။ထ န က ထသ သပခကမ

ငပတသတ၍ ထတဖစ သ လက ရ စ မမ ၊

မထတဖစ သ လက ရ စ မ အပင အစမ က

ရ သ ပ သည န ကတငမ သ၏

အ ပ င မ ကဆ လကရ တခဖစ သ

အရင ကမ အတ(၁)က ၁၈၆၇တင ပ ပထတ ဝ

ခ လသည။ မ ကစသည ၁၈၆၄တင

အ မဆကခမ တခရခ သ က င သ၏

တကယရညစ ပ ရ န ကနရမမ

အတနငယ သကသ ရ ရခသညဆ သ လည

ထစ အခန လ ကမစပ သ၏စ ပ ရ ရ

သ ဘ တရ က ငင ရ အရ မ ကမလည

အ မရဖစမမ င ပ င စပပ သ ဘ တရ

မ ထတယ နခသည။ သရ တငမ ကန မ ရ

ကလည ခ ယင လ သည ငအတ သ င

မဟ မတ ဖစလ ဖယရသည သမ င

အငင ပ မမ ဖစခသည န ကတငမ

မ ကစသည သ၏စ ပ ရ ငပတသကသည

န ကထပစ အပတမ က အကမ အ ဖင

ရ သ ပ ဖစ စက မ အပ မသတ င

ပဖစခရသည။ ၁၈၈၃တင မ ကစကယလန

သညအခတင မ ကမ စ သ လက ရ စ မ

မ က ခနရစထ ခ လသည။ အဆပလက ရ

စ မမ အနက အ ရ အပဆ စ မမ သည

အရင ကမ အတ(၂)အဖစ ၁၈၈၅တင

လည က င ၊ အရင ကမ အတ(၃)အဖစ

၁၈၉၄တငလည က င ပ ပထကရလ ခသည။

အဆပ အရင ကမ အတမ က အနဂယက

တည ဖတခပ အဆပ စ အပမ ကပင

အစန ထကတနဖ ၏ သ ဘ တရ မ သ တ

အမညဖင သစတ ယန မ ကစဝ ဒ

က လ က ကစက က တည ဖတခပ

၁၉၀၅ င ၁၉၁၀ခ စအက တင ပ ပထတ ဝ

ခ လသည။ ယခကသ တည ဖတထတ ဝမမ

မညမအထ မ ကစ၏ ကယပငအ တ အ ခ

အ ပ တင သစ ရသည ဆသညကစ င

ပတသက၍မ ပည ရပဆငရ ငင ခမမ

ဆကရ နဆဖစသည။

မ ကစ င အနဂယတ၏ အ ရ အသ မ

အတက ခငခငမ မ လကကငထ င သ

ထတ ဝမပစတခလပမညဟ ဆခကရ တင

အမနတကယ ထတ ဝဖစရန စ ဆ င ငခ

သညဆပက မကဂ ၂ ထတ ဝမပစ(Marx-

ခတ မ င လစ ထတစ စ င

အတ ၁၊ အမတ ၄။သဂတလ ၂၇ရက ၂ဝ၁၂ခ စ

57

Engels Gesamtausgabe)ဟ၍ အတအက

န မည ပ ထ ပ အဆပ ပ ပမတင

အ ရ အသ မနသမက မရင ရ သ ခ သ

ဘ သ စက ဖငသ ပ ပရန လ ထ

ခကသည။ ထထတ ဝမအတက တရ က မ

ရ သ အတထက မ က ထတ ဝမညဟလည

ကနဦ ကင ထ ခ၏။ ပမ ရ က ပ

တလည တက သ ဂ မနဘ သ ဖင ထတ ဝမ

မ လည အတ၄၁တအထ ရသ ခပ ဆကလက

တည ဖတ နဆဖစ သ အဂလပဘ သ ဖင

ထတ ဝရန လ ထ မမ လည တတလင

စ မက ၈၀၀ခန ရ သ အတ ပ င

င ဆယခန အထ ရ န ပ ဖစသည။ ထမ

မ ပ လ သ အ ရ အသ မ က

ဘဝတခလ ပ၍ဖတမသ လင ပ စ

ပလမမညဖစသည။ ထ က ငပငလင

မ ကစ၏ ၁၈၅၈တင ရ သ ခ သ

ပ စ တ စ င၌ စ ပ ရ ပည င

စပလ သ အ ရ အသ မ င ပတသက၍

မ ကစက “က န သ ရ ထ တဟ တက

လ တလကထမထညခငမ အခန ပ ငမယ၊

လတလတလပလပ လပ ငမယ အခနရမယ၊

ရ ထ တဟ တ အကနလ အတက မရမ ဖစ

ဖစတ အ ခ သတ ပ ငဖ လတ နည လမ န

တငပပ တရမယဆရင ဒအ ရ အသ တက

က န အမ က ခ ဖစမ ပ ၊ က န က

အက ခ ဖ ပတနည ကလည

အမကကခတ ပ လ” ဟ သ ရ သ ခက

က တ မသတ ယ ကတင အ သ

စတဝငမမညဖစ ပသည။ ယခအ ရ အသ မ

တကဆငစ ပင ၄င င ဆကစပစ စ ရမယ

အ က င ခင ရ တခဖစ သ ထစ တငပင

ရ ခသည “အခလတငပပဟ ယတ၊

အစအစ ကမ င တ ခ ဆငခငမ လ ဝ

ဆန သ တငပမဖစသည။ ထ က ငလည

ယခ ……. တငပပမ မညသည

လ အဖ အစညတခက သက ရ က န သ

ဥပ ဒ၊ ကယကငတရ ၊ အက ဖစထန

စမမ က ထန သမ သည မညသည

စည ကမ ကမဆ မညသ နည ငမ ဖ ကဖက

စ ခင မရပ” ဆ သ အခ ရ သ

ခကတခက န ဆ နပ သည။

မ ကစ၏ ရ သ ခကမ က မ ရမတက

င လ က အ င မ ပ လ သ ထတ ဝသည

ပစမ င ဘ သ ပနမ အ နဖင

ထတ ဝခကပ ၄င တအနက အမ စမ

ဆဗယက င တ တပညသ သမတ ငငတ၏

စ အပတကမ မ အသစရ ဖစ လ က

အ င ဈ ခ သ ထတ ဝသည ပစမ ဖင

ကယကယပန ပန ဖစ အ င ပ ပခ သ

က လအတနက ခပဖစသညအခနကထတ ဝခ

သည စ အပမ ဖစသညက တ ရမညဖစသည။

ယခအခတင တ အရင ရငမ ကလည

အဆပ စ အပမ ထတ ဝခင က ပလပလ

က လသည။ မ ကစ ကယလနမ၏

ရ ပညအထန အမတဖစ သ ၁၉၈၃ခ စမစ ပ

ဝ န သန က င သ ထတ ဝသတစသည

ကနမ နစ ကင စ တမ က ထတ ဝသညပစ

အသစမ ဖင ထတ ဝပ မ ကစ၏

က က မ အ ပ တင အသ ခက

ဝင င က င ရန မ လငခကပ အဆပ

ထတ ဝမ ပစအသစမ လည အ ရ င ရဆ

စ ရင ဝငခ လသည။ လကရတငဆလငလည

ခတ မ င လစ ထတစ စ င

အတ ၁၊ အမတ ၄။သဂတလ ၂၇ရက ၂ဝ၁၂ခ စ

58

တဒ ဇငထကပ သ အ ရအတကမရသည

အဂလပဘ သ ပန ထတ ဝမ ပစအမ မ

ပ ပပ ဖစသည ဆသညကလည ကင

မ င ခတထ ၏။ သ သ လည တကယတမ

တင မ ကစအ ရ အသ မ က တခ

ပစမ စဖင ထတ ဝထ သည မ လည

ရ န သ ၏။ က န တခ မငဖ သညမ

အရင ကမ အတ(၁)က ပပမ ဖင ယ တ

ဖ ပထ သ ၁၉၄၀တဝက အ မရကန

ပည ထ ငစထတ ထတ ဝသညပစကဖစသည။

ထစ အပရ မ ကစဝ ဒ၏ စ ပ ရ

သ ဘ တရ ၏ အခက ခ ကဆယ

ရ ခယမမ တငလည (ပငပ လ ကထက)

စတခစ မဦ စ ပ ခင အ ခခအ ပည ရငတ

ဦ (expressionist)၏ ရ ဦ က သ

သစသ ပ ပပ ဖ မနည ဖင တနဆ ဆင

ထ သ ပမ ကလည ယ တ

ဖ ပထ ခသညက တ ခရသည။ သရ တငမ

မ ကစါဒ၏ စ ပ ရ ဆန သ သ ဘ တရ

၏ အခက ခ ကဆယ တင အတက ဟပမ သ

သ ပ ဖ ပက ဖ ပရနကမ သ ပ ဖ ပဆရ က

မတတ င ခသညက တ ရ၏။ မ ကစ၏

အ ရ ပ သ အ ရ အသ အ လ င

အဓကမက သ အ ရ အသ အမ စက အခမ

အငတ နက ပ တင www.marxists.org ၌

ဖတ ငပဖစသည။

မ ကစ၏အ ရ အသ မ က ပ ပခကရ တင

ပ ပသည အ ရအတကသည သတစ ပ

ရ သည မညသညစ ရ ဆရ ၏ ပ ပခရသည

အ ရအတကထကမဆ မ င လ က

သလ ဟ သ မ ခန ကလည က န (ဝဖ)

ကယကယကယ မ ကည နမပ သည။

(မကသ ၊ မ ခ၊ လခ င ဂနဆ သ

သမ ကမ စ လ ဇတ က ငမ ၏

အမညဖငဖ သ အဂလပဘရ ရခ စ က တ

ခင ခကအဖစထ ကပ စ ရ) ဒ မ ခန က တ

(ဒစ အပက ရ ဆကရဦ မ ဖစသညအတက)

တခ သ တ ဖဖ ထ လကပ ဦ မည။

သ ရ တငမ က န ကယတငလည ဒ မ ခန က

သခင နမ တ သည။

ဇ ငမ ခမ

(“ဘ က င မ ကစ ရ ခတ တက

ဖတ နက သ သလ” စ အပက

ဂ နသနဝဖက ရ န က အစအစ တက

မညသခခပအ က င ရ လဆကရန)

တရ ဝငတ အ ဏ ရင လင အ ထင အ မရကနန သ တည အ င ပ င ၊ အ ဏ က

က လတ ရည ဆပကင ငမယ၊ အရင ရင

အငစတက ရင တရ ဇယ တမ ရည န

ကန မငလ စ ပ ရ ဖ ဖ က င

လသပစ ငမယ... စတ အ ဏ ရငစနစ

လလကခ အ ငလပနည က ပ တ ကငကခတ

တတယကမ ငငရ လ ဘ လ ဇ

တစ ယ က တ ဖင သရ ပ၊ သဂတစ ၂၀မ

အသယပ ယ ရ ၀နက ခ ပ Meles Zenawi။

သ သ တ မ သဖနတ ခတ ငငဆတ က

ခတ မ င လစ ထတစ စ င

အတ ၁၊ အမတ ၄။သဂတလ ၂၇ရက ၂ဝ၁၂ခ စ

59

အ လပဋလ စမ စစမ တ ထကလ ငတယ။

မတရ သ ဥပ ဒရ စ မ မန ဖ ပမ အ ကမ

မလပသ မရ သ နရတ ငင ရ

တညငမမဆတ လလ အပဖယ မဟတ၊

ဘရငပဆ တမမ ခ စ မ တညငမ မ ကလည

ငင ရ သငခန စ ထတလ ငတယ။

အသယ ပ ယ မ ငင ရ ပ င လမဆတ

ဒတယကမ စစ န ကပင ၃-ခ သ ဖစခပ ၊

ဖစသမလည အငအ သ ပ င လမမ သ ။

အခ တ မ ရရ ခင မ န အက အ ပ င

က လ တဖနက ရတ ပ ။

မတစါဒအစ ရအ ပ ဆနကငတ Tigrayan

လမ စရ ပညသ လတ မ က ရ တပဦ

ခ င ဆ ငဘ၀၊ မရငပ ဒသရစ အဆင

ငငအ ခအ နက တကယတမ ပ င လ ငဖ

လပငန စ မ ခမတ ငသ၊ တတသလမ

န လညမ ရသတစဦ အဖစ တ င ပ

စခန ပန မ ရစ ကတည က စက ပ ဖ တ

အ န က ငငသ မ ရ ထငမငခကကရ၊

အ န ကအပစရ မကစက ခင က ခရသ။

သ ကယသ တ နယခမ အက မ

အမ သ ရ ပင ပ က သ၊ တန ဆတမ

မရတ လကနကကင တ လန ရ သမ အဖစ

ပ ဖ ထ ငခ။ ၇၀ပည စမ အတင Derg

ဆတ မတစါဒအစ ရန အတကအခလပဖ ရ

တ ထ၀ငသ တ ဆ က င သ ငယ

Legesse Zenawi ဟ ကဆ သ ရ ဘ တစဦ ရ

အမညက ဂဏပဆကခတယဆပ Meles

အ နန ပန ပ ထန လ ခ။ ၉၁မ အ ဏ ရ တ

အသက- ၃၆၊ အသကအငယဆ အ ဏ ရ

အ ဖရကန ခ င ဆ င။

အသယပ ယ ရ စ နပရက ပတလပမ ဘ

ဆ အကမကမအတင ကယတငက ရ က

မ သ အ င အသကက မ ငခသအဖစ ဒလ

ဘ ဆ မ န စပလ ပ စတခနအ သတ

ဖညစမ ပ ငသ တစဦ အဖစ ပ ဖ ခရ၊

Meles ဟ အသယပ ယ အတင

ဘယအလ ရင ဘယပ၀ငပ ဘယ ယ လပရ

ဆပ အလပဖစ အ င ကငတယ စမ ငလ

သ ငငဟ အ ဖရက မ အလ င အရဆ ။

ဒပင အ ဖရကန တင ပည တမ ဖ ဖ ရ

အကအည စမကန တ သထ ရသန ဖစ နခန၊

အသယပ ယ က တ အတင အတ တစရပ

အထ အလပဖစ အ င အသ ခ ငတယလ

ကမ ဘဏရ ကန ဂဏ န တက ဆတယ။

ကနခတ ၁၀-စ စအတင မ ပညတင

ထတကနစစ ပ င ၁၀.၆ ရ ခင န တ တက

ခတယ။ ဒဟ ကန ဆ ဟ ရပင အ ဖရက

တင ပညမ န ယ ရင ပမ မ ၂-ဆ က

တ တက န ပ။ Meles အ ဏ စရစ က

တစ န၀င င ဆင၆၀ အ ကသ ရတ

အဆ စန သ ဆင ရမ တမအတင န နရတ

အသယပ ယ ငငသ ၄၅ ရ ခင က န

၃၀ရ ခင အထ လ ကခတယ။

သဘ ၀ရင မစ သယ ဇ တ က မ တပမ ဏ

မရပ ပန အစ ရက စကမန စကပ ရ

လပငန တက တ တက အ င လပခတယ။

ပညပပကန ပမ ဏ သသသ သ က ထ

လ တယ။ ရအ လပစစ အလင တ တမ တ

တန စ ဆ ကလပဆ.... ပ သ တအခ

လ မယ စမ အတင စ ပ ရ ပလ တ င

ဦ မ လ ဦ မယလ မ လငရတယ။

ခတ မ င လစ ထတစ စ င

အတ ၁၊ အမတ ၄။သဂတလ ၂၇ရက ၂ဝ၁၂ခ စ

60

က... Meles ရ န က မက စ ဘကအခမ က

ကညရ အ င။ သ ရ အကင မ အ ဏ

ထန ခ ပမ... (ါ) အ ဏ ရငစနစဟ ငင မရတ

မတတမ ပပ။ မ သခင ပ မ က အ င

လပ ငခတ က တ အဓပ ယပည၀တ

ငင ရ အတကအခရယလ မကန အ င

ကစတ ငခခင ပ.... ငင ရ က

အ သသတ ငခတယ။ န ကဆ ၂၀၁၀

ရ က ကပမ အ ဏ ရပတက ၉၉.၆

ရ ခင က မရတယ ကည ပ ပလမနမ

ခ နရ အ လ လလ ထန ခ ပတယ။ လနခတ

၅- စအရငက ဆ မ တအရ အတကအခ

ငင ရ အခငသ လ သ ယ င.... ပမပငလင

လတလပ သ ငင ရ အရပအ ယ င

ခဏတ မ ဖစထန ပ န က အစ ရက

အဏ ယ ယ က က ဟ .. အ က ခ

ရပ က အဆငကစလ အသစရစပတ တ တ ပ။

က င ဆရ သဟ ရအဖ တကအစ လ အခင

အ ရ လပရ သအပစမ အဆ လတလတ

လပလပ လပရ ဖ တညမ ခငမ ပ တ တအပင

စည မ စည ကမ အသစမ ခမတခင မ န

ငငခ အလ ရင စမကန မ ကပ ၀ကအရစ

ကပပ တ တယ။ ငင ရ အတကအခ

ပတအဖ တ အပတအပငခရ၊ ခ င ဆ င

တလည တင ပညအပငမ ထကမ ပ ရင

ထ ငထအသင ခရ တ တ ပ။ စ နယဇင

ဆတ က ဇကခ ပ ခပတပ တသ န ပ စပက

ခကန စပ ခ ပထ တ တ ။

ငငတက ဆကဆ ရ မ တ Meles ဟ

အ မရကနရ မဟ မတ... အ မရကနရ

လမ လယ အ ခစကစခန ထ ရဖ ရ

ခင ပတ စစ ရ မဟ ဗ ဟ အရပ ပ ပ င သ။

ကယ၌လည အ မရကန ခရ နင က ဒသ

အတင ပလပက အဖစ ပ မ။ အမန ခင

ဆမ လယ အတင တပမ အကမကမ

စလတ။ သမ ပကနယမ က အ ဖရကနသမဂ

ငမ ခမ မ ထန သမ ရ တပ တဆ

လ ပ င ပ မဟ အလနဖင လ ကန။

နယစပခင ထ နပန သ တ Eritiea ငငငယ

လ အ ပ နယခ ရ ရ အလန တင မ

ရနလစ ဆကဆပ၊ ရလ ဒက ကယပညတင

မ တ က စ ဖယရ အမ သ ရ

စတပင ထနတ မ ခစက အဖစ ပရပ က င

ပ ။ ပအတတက ပင ငပက Eritiea ဟ

ငငတက ရ လခ ရ က ထခ ငတ rogue

state အဖစ ငငတက အသင အ၀န အလည

ပ ဖ ဖ က စ ပခင ပ။

အ ဏ က တစစတစဦ တည ပ မ တညမ

ထ တ အဖ အစည ရ အကငအက အတင ပ၊

န မကန တသတင က တတစမ သ၍ တ

အပထ က၊ ဆ တ လည အ က င ရင ခက

တတရက ရ ဂ စကပမ က င အ ဝ တစ န

ရ မ ကယလန က င ကလပ တတပပ မရလ။

ဥ ရ ပသမဂက ဘရပဆလက ဆ မ

ကယလန က င အတညပ ပ မ မသ သတင

ဟ ခငမ တ တယ။ ငငတက က အတင တ

တစခအထ လကခခတ အ ဏ ရင Meles

လက အ က ဖ ဖ တ တကမဆတ

ခတ မ င လစ ထတစ စ င

အတ ၁၊ အမတ ၄။သဂတလ ၂၇ရက ၂ဝ၁၂ခ စ

61

ဘယ လ က အ မခခက ရလ။ ငင ရ အရ

အ ဖရ မထ တ တည ဆ ကမထ တ

ယ ယ ဟ အလငအမန ဆသလ ပကလ ပ

မ ရရ ဆ သ အ ခအ နဆ ဦ တည နပ။

အ ဏ ခ ဝမန တဆကတစပတည မ လမ စ

ပဿန ဟ တရကပလ ပ အ ရ ယ

အက ဆ ပ။ စ ရက ပ မ သ အ မခထ တ

အ ခခဥပ ဒပ လစဘရယအခငအ ရ တလပ၊

အ ဏ ပင ပညသ လတ မ က ရ

ဒမခရကတစတပဦ ရ မ ယစအ လ အ ပ

ကယစ ပ မဆတ လည အတအ ယ င

သ ဘ မသ မ Meles အ ပ တညမတ ပတရ

အတင စည အ ဏ အခကအခ ဗဟပ ရ

Tigrayan လမ စဟ ၈၂သန လဦ ရရတ

အသယ ပ ယ မ ၇ရ ခင သ ရသမ ၊ Meles

အလနက လမ မ ယစ တက အ ဏ

လနဆပ တန ဘယမ လ က ပကပကဆ

လ မလဆတ ခန မန ကည ငပ တယ။

အရင ရင စ ပ ရ စနစက အစ ရတစရပက

ငင တ အမညခပ အ ဏ ခ ပကင

ကငသ တယ၊ စစလကနကကင အ ပ

က ထ က န ကခပ တယ၊ မတည သ

လမ စ အခငအ ရ က လစလ ပစပယတ န

တပငတည ဘအမ သ ါဒ အ မ

ဖနတ တယ... ဒ တဟ ဖကဆစရ စ က

လကဏ တပ ။ ဒလကဏ တန ကကညတ

Meles လ ကခတ လမ က င အပင လကရ

ဗမ စစအစ ရရ သငပငမ န အလနန စပ

တညတ သတပ မသငပတယ။ အ မရကနရ

အသအမတ အပ ခရတ ဖကဆစ ငငမ ရ

ပညတင ငင ရ အသတခရမ အ ရ ယဟ

အလနက မ ပတယ။ ဘယ လ က အဖ ပခရ

ခရ အဓပ ယ အ စသ ရ သ ဘ တရ ရ

အဘဓမ မ န ပည၀ နတ အတကအခ

ငင ရ ဟ ဗမ ပညရ စစအပခ ပမ

အ စင ဆယ သကတမ အတင ဘယ တ မ

ခ ဆကမပတခ၊ အ မ င ခတမ တန ဆ င

ဆမ ပမ အလင ပ ၀င လက စတ ဒ

အတကအခ ငင ရ ရ အ စသ ရက နသ

ပညသက အပစည တ ပညသ ဒမက ရစ

လမ က င မနက တက င ပလမမယ။

ဖ ဖ ရ တညငမ ရ ဂထ တ မန မတလ

အ မရကနတဆပတ န ပညသ ထ ကခမအ

က အလသ စ ပသ တရ ကယကယကယ

ငင ရ သတ သပက အတင မ

တစတင ပညလ ကန၀ယရ အဆစပ ပ

အ ဏ ရင တရ ၀င လငစငရဖ

လလညပတက စ ပ ရ သမ မ စ ပ ရ

က င ဖ သကသက အတကန ၊ ငင ရ အရ

မ ဖရင တ ပဿန သ င ခ က ထ င

အလည နစရမယ အဖစက တ

မထကတနလပဘ ။

လင အ ထင

Ref: The Economist (August 25th-31st

2012): The man who tried to make

dictatorship acceptable.

ခတ မ င လစ ထတစ စ င

အတ ၁၊ အမတ ၄။သဂတလ ၂၇ရက ၂ဝ၁၂ခ စ

62

အ ဏ ရငရ ထပတန လကနကသ မ အ က င တမနစတ သ က င စရ က ပ

အကင မ အ ဏ က ထန ခ ပ ငရနအတက

အ ဏ ရငတ ယ ကအ နဖင မ ဖစမ န

သထ သငသည လကနကသ မ မ

စစတပ၊မဒယ င ပည ရ က ထန ခ ပ

ထ ငခင တ ဖစသည။

စစတပ

စစတပ ငရတပဖ မ သည အကမ ဆ င

အဆ စန ထန ကပ ငမက ပ စမ ငသည။

ဖမ ခ ပခင ၊ ပစခတခင တဖင လအမ က

ကယထလက ရ က ထန ခ ပ ငလင သ ဘ

ထ မတကဆငသတသည က ကရ စတဝင

လ ပ အနည ငယမ သ အတကအခတ

သ လင ပ စပဟဝ ပ တ မည။

သ သ စစတပအငအ ကု အသ ပ ခင သည

က င မန သ နည လမ တ မဟတ။ အကမ

နည က သ လင လတ၏ ုပပင ဆငရ ကသ

ထန ခ ပ ငမညဖစ သ လည လ သ င

စတဓတက ထန ခ ပရလမမည မဟတ ခ။

ပနကနမသည အမတ စ လကတကမ တင

ရ နတတပ အ ဏ ရငသည အမတ စဆသလ

၄င ၏ အသကအ အမအတက က ကရ စတ

ဝငလ လရသည။

မဒယ

သငသည မဒယ က ထန ခ ပ ငပက

လအမ ရ မ ကသ န စ ငအမ ပ ပ သ

သတင စက မ က ထန ခ ပ ငသည။

လတသည တသမတတည သ သတင စက

တခက ထပဖနတလလ တ မင နရလင

ထသတင က တဖည ဖည ယကညလ တတ

ကသည။

အငတ နကသည အ ဏ ရငမ အဖ ပဿန

ဖစသည။ အငတ နကသည တယလဖန င

အခ သ အလကထရန နစမဒယ ပစမ

ကသပင ထန ခ ပထ သ စနစအတင သ

အ တ အ ခ အယအဆသစမ က ထ ဖ က

ဝင ရ ကလ စ သ က ငဖစသည။

ပည ရ

သငသည ပည ရ စနစက ထန ခ ပ ငပက

နယ သ အသကအရယမစ၍ တနဖ မ င

ယကညမမ က ကသင ထည ပ ငသည။

အထ သဖင မသ စမ ခထတပ တသမတတည

ရ သ ၊ ထန ခ ပထ သ စနစအတင သ

သတသင က ကသင ပ ခင မ ဖစသည။

ဂဇဝစ(Jesuit) ခ ဘ သ ရ ဂဏ သည

က လ မ က အလနအမင ငယစ မ စ၍

ပသင ပ ခင တင ထငရ သည။ သတ၏

က ခမ စဖယ ဆ ငပဒမ “က ပအ

က လ တ ယ ကကသ ပ ပ ။ က ပက

သငအ လက တ ယ က ပန ပ ပ မည”

ဟသတည ။

ခတ မ င လစ ထတစ စ င

အတ ၁၊ အမတ ၄။သဂတလ ၂၇ရက ၂ဝ၁၂ခ စ

63

ငယစ က ကသင ထညထ သ တနဖ မ

သည ဆယ က သကအရယတင ခတမ

ကယ ပ ကသ တတ သ လည န ကပင

တင တစတစ ပနလည ဝင ရ ကလ လရသည။

က ပ

စ က လငခ။

http://kslye.blogspot.com/2007/08/to

p-3-friends-of-dictators-military.html

ခတ မ င လစ ထတစ စ င

အတ ၁၊ အမတ ၄။သဂတလ ၂၇ရက ၂ဝ၁၂ခ စ

64

ခတ မ င ဓတပက

မ ဆ က- မဝတ တတ န ဘ ကင စ သမ

ဘန က ကက န က စ လ ရင မ ဆ ကသ မယ လမ ခက ဒလ တရမယ။

တ င တအမ က က ပ မ ရ ကမယ မ ဆ ကမ ဟ မနမ ပညထက မ လ အထငမ ရ လ က အ င မနမ လမ တအမ အပ အလပလ လပက၊ အ ခခ နထငကတမ ပ။

ခတ မ င လစ ထတစ စ င

အတ ၁၊ အမတ ၄။သဂတလ ၂၇ရက ၂ဝ၁၂ခ စ

65

“မ ဆ ကဟ မနမ တ ကနခပ သမ ထ တမ ..ဗ ” လ မဆ ကမ နတ မတ ဆတ ယ ကက တ မခ ပ န ပ ပခဘ တယ။

က က က က က က တ ငပတလမ တန တ တ ငဆင တ တ ငတက။ က မ တတသ တ ဆ က သ ကသငတ ခရ ပဘ။

“မ ဆ က-မဝတ” တတ ရ အဝငဂတ မဒဦ မ တ မနမ ငငဘကက က မယ က က က ငယ တ တန စပ တတ ဖတဖ ႔ စ င နကတ တ ရမယ။

ခတ မ င လစ ထတစ စ င

အတ ၁၊ အမတ ၄။သဂတလ ၂၇ရက ၂ဝ၁၂ခ စ

66

ဒက တ ..ထင ဘကက န လမ ကညရင မငရတ သ ငရင မစရ မနမ ဘကကမ ဘ င လ ပ ။ အ က င အမ မ န တရ မဝင ထင ဘက က ခငသ တ ဘ ကင က တ ပ ထငစ ပ က လရတ ဘ ဆပ တထက တခ ပ ။

စ ငငအက ဖတစ နတ သ ငရင မစရ အလယမ ရတ ကန က လ ... “အလယကန ”လ ခ ကတယ။ အ ပ ပမ ပတ ဘ ဆပက က သ တဟ ဒအလယကန က အရငက ၊ ပ မ အလယကန ကတဆင ထင ဘကက က ကတယ။အလယကန က တဆငမလ ဘ မနမ ဘကက န ထင ဘက တက ကက လရတ ဘ ဆပက တ မနမ ဘကက ပတထ တယလသရတယ။ ရစ သနတ သ ငရင မစက ဖတရ မ ဘ ကင မ ကပ မနမ တခ အ သအ ပ က ရခတအတက က င လဆပတယ။

ခတ မ င လစ ထတစ စ င

အတ ၁၊ အမတ ၄။သဂတလ ၂၇ရက ၂ဝ၁၂ခ စ

67

ဘယ ငငကမ မပငတ ဒကန က လ ဟ ထင ငငဘကက တရ မဝင ခ က ပ အလပလ လပကတ မနမ ငငသ တအတက တ ထင ရ တရ လကက ရ ငတမ ဖ အ က င ဆ ယ ယစခန ဖစလ နပ တယ။ဒကန က ထင ရ တ လ စစ လ မရ ပမယ မ ယစ ဆ ဝ န ပတသကတ သတင တခ က င ကန ပ ကတ တအ လ က ထင ရ တ လ ပ မ ပစတ အဖစအပကတခ တ ရခဖ ပတယ။

မ မ လ သ ငရင မစ ရတကပဆရင တ အလယကန လ က ရဖ သ တတပတယ။ အဒအခ မ တ ပထက ယ ယတ တအ လ ရ အ က ရ ကပ ရစ သနတ သ ငရင မစပင က ကသ အစ ထ နရ ယသ ပ တ တယ။

ခတ မ င လစ ထတစ စ င

အတ ၁၊ အမတ ၄။သဂတလ ၂၇ရက ၂ဝ၁၂ခ စ

68

မ တဖဖက မ ထင ဘကက ရ ကလ ကတ မနမ ပညသ ဘ ကင စ သမ ပ ။ အလယကန န ထင ဘကကမ က တ အခ နရ တမ ပထမ မငရသလ အ တ လ က န ပတယ။

အ ဝ မ လမ မင နရတ က တ “မ ဆ က-မဝတ” တတ ပ ။ ပထက ထင ဆင ဘတမ The Moei River the westernmost point လ ရ ထ တယ။ ထင ဘကမ တရ ဝင အလပလပခင လကမတရသ တက တ ဘ ကင စ စရ မလ… ဒတတ ပ က န လမ လ ကလ တမ က စ လ တဖ ၊ ထင

Immigration ကဖတပ အလပလ လပက ပဘ။

ခတ မ င လစ ထတစ စ င

အတ ၁၊ အမတ ၄။သဂတလ ၂၇ရက ၂ဝ၁၂ခ စ

69

တတ အ ကဘကန က မနမ ဆင တရတ မ ဆ က ဈ လ ။ မနမ ယန ထည ၊ က ကမက ရတန တကစလ ပ ခတ ၊ ခညခတ ၊ သနပခ ပ မကနဝယလရတ ဈ ပ ။

မ ဆ ကဘက တတ အဆင မ မနမ တ ဖတ င အ င မနမ လ ရ ထ တ ဆင ဘတ။

ခတ မ င လစ ထတစ စ င

အတ ၁၊ အမတ ၄။သဂတလ ၂၇ရက ၂ဝ၁၂ခ စ

70

တတ အလယ နယနမတစည နရ မ ဘယ မ င ( ထင ) က န ည မ င ( မနမ ) ပ င သ တ ဆင ဘတကလည ဒလ တ ရမယ။

မနမ ဘကကမ က ရပညနန ဆင ဘတ န တတ အဝငမဒဦ က တ ခပလမ လမ မ မင နရပ ပ။ ( ခတ မ င ဝင တ သ တဦ )