Download - İSTİKBAL GÖKLERDEDİR
1
İSTİKBAL GÖKLERDEDİR
2
EKFİİLLERİ (EKEYLEMLERİ)
TANIYALIM -dır-dır
--imim
-sin-sin -se-se-tı-tı
-ti-ti
-müş
-müş
-miş
-miş -dırlar
-dırlar
-iz-iz
-siniz
-siniz
-dı-dı
3
Aşağıdaki cümlelerin yüklemlerini bulunuz. Yüklem olan sözcüklerin türlerini karşılarına yazınız.
Cumhuriyetimizin kurucusu Atatürk’ tür. ..................Bu cennet vatan hepimizindir. ..................Dağların etekleri hep çam ormanıymış. ..................Okumak, yararlı bir alışkanlıktır. ..................Akıl için yol birdir. ..................Dün akşam birkaç konuğumuz vardı. ..................Ortalıkta kimse yoksa, dışarı çıkardı. ..................
4
Cumhuriyetimizin kurucusu Atatürk’Atatürk’ tür.
Bu cennet vatan hepimizinhepimizindir.
Dağların etekleri hep çam ormanıçam ormanıymış.
Okumak, yararlı bir alışkanlıkyararlı bir alışkanlıktır.
Akıl için yol birbirdir.
Dün akşam birkaç konuğumuz varvardı.
Ortalıkta kimse yokyoksa, dışarı çıkardı.
AD
AD TAMLAMASI
SIFAT
ZAMİR
AD
SIFAT TAMLAMASI
AD
5
Cumhuriyetimizin kurucusu Atatürk’Bu cennet vatan hepimizin Dağların etekleri hep çam ormanıy Okumak, yararlı bir alışkanlık Akıl için yol bir Dün akşam birkaç konuğumuz var Ortalıkta kimse yok dışarı çıkardı.
tür.tür.dir.dir.
mış.mış.
tır.tır.dir.dir.
dı.dı.sa sa ,,
Yukarıdaki cümlelerin yüklemleri ad soylu bir
sözcük ya da bir tamlamadır.
6
Ad soylu sözcüklerin ya da tamlamaların
sonlarındaki ekler onların yüklem olmasını
sağlamıştır.
Bu ekler, ekfiildir.
Öyleyse ekfiiller :..............................................?
7
Cumhuriyetimizin kurucusu Atatürk’tür.Atatürk’tür.Bu cennet vatan hepimizindir.hepimizindir. Dağların etekleri hep çam ormanıçam ormanıyymış.mış. Okumak, yararlı bir alışkanlıktır.yararlı bir alışkanlıktır. Akıl için yol birdir.birdir. Dün akşam birkaç konuğumuz vardı.vardı. Ortalıkta kimse yoksayoksa,, dışarı çıkardı.
EKFİİLLER:Adların, ad soylu sözcüklerin ve tamlamaların sonlarına gelerek onların yüklem olmasını sağlayan eklerdir.
8
Ekfiililer ad soylu sözcükleri ve tamlamaları dört
zamana bağlı olarak yüklem görevinde kullandırır.
Buna ekfiilin dört zamanı vardır da denilebilir.
1. Ekfiilin geniş zamanı (basit zamanı)1. Ekfiilin geniş zamanı (basit zamanı)2. Ekfiilin görülen geçmiş zamanı2. Ekfiilin görülen geçmiş zamanı3. Ekfiilin öğrenilen geçmiş zamanı3. Ekfiilin öğrenilen geçmiş zamanı4. Ekfiilin koşulu 4. Ekfiilin koşulu
9
Ekfiillerin Zamanları1. Ekfiilin geniş zamanı:TTEEKKİİLL
ÇÇOOĞĞUULL
1
2
3
1
2
3
- (i)m
- s(i)n
- (i)z
- s(i)n(i)z
- d(i)rler
- d(i)r
çalışkanımım
çalışkansınsın
çalışkandırdır
çalışkanızız
çalışkandırlardırlar
çalışkansınızsınız
10
1
2
3
1
2
3
2. Ekfiilin görülen geçmiş zamanı:TTEEKKİİLL
ÇÇOOĞĞUULL
-- d(i) d(i)m
-- d(i) d(i)n
-- d(i) d(i)k
-- d(i) d(i)n(i)(i)z
-- d(i) d(i)ler
-- d(i) d(i)
çalışkandıdım
çalışkandıdın
çalışkandıdı
çalışkandıdık
çalışkandıdılar
çalışkandıdınız
Ekfiillerin Zamanları
11
1
2
3
1
2
3
3. Ekfiilin öğrenilen geçmiş zamanı:TTEEKKİİLL
ÇÇOOĞĞUULL
- m(i)ş(i)m
- m(i)şs(i)n
- m(i)ş(i)z
- m(i)şs(i)n(i)z
- m(i)şler
- m(i)ş
çalışkanmışım
çalışkanmışsın
çalışkanmış
çalışkanmışız
çalışkanmışlar
çalışkanmışsınız
Ekfiillerin Zamanları
12
4. Ekfiilin koşulu:TTEEKKİİLL
ÇÇOOĞĞUULL
1
2
3
1
2
3
-s(a)m
- s(a)n
- s(a)k
- s(a)n(ı)z
- s(a)lar
- s(a)
çalışkansam
çalışkansan
çalışkansa
çalışkansak
çalışkansalar
çalışkansanız
Ekfiillerin Zamanları
13
Aşağıdaki cümlelerin yüklemlerini bulunuz. Yüklemlerin türünü ve yüklemlerdeki ekfiileri göstererek kiplerini ve kişilerini belirtiniz.
Hava çok sıcaktı.Hava çok sıcaktı.
14
Aşağıdaki cümlelerin yüklemlerini bulunuz. Yüklemlerin türünü ve yüklemlerdeki ekfiilleri göstererek kiplerini ve kişilerini belirtiniz.
Hava çokHava çok
Görülen geçmiş zaman 3. tekil kişiGörülen geçmiş zaman 3. tekil kişi
sıcaksıcaky.
tı.
sıfatsıfat
15
Aşağıdaki cümlelerin yüklemlerini bulunuz. Yüklemlerin türünü ve yüklemlerdeki ekfiilleri göstererek kiplerini ve kişilerini belirtiniz.
Çocuklar bahçededirler.Çocuklar bahçededirler.
16
Aşağıdaki cümlelerin yüklemlerini bulunuz. Yüklemlerin türünü ve yüklemlerdeki ekfiilleri göstererek kiplerini ve kişilerini belirtiniz.
ÇocuklarÇocuklar
Geniş zaman 3. çoğul kişiGeniş zaman 3. çoğul kişi
y.dirlerdirler..
adadbahçebahçedede
17
Aşağıdaki cümlelerin yüklemlerini bulunuz. Yüklemlerin türünü ve yüklemlerdeki ekfiilleri göstererek kiplerini ve kişilerini belirtiniz.
Ressam olan, Ali’ nin babasıymış.Ressam olan, Ali’ nin babasıymış.
18
Öğrenilen geçmiş zaman 3. tekil kişiÖğrenilen geçmiş zaman 3. tekil kişi
Aşağıdaki cümlelerin yüklemlerini bulunuz. Yüklemlerin türünü ve yüklemlerdeki ekfiilleri göstererek kiplerini ve kişilerini belirtiniz.
Ressam olan,Ressam olan, Ali’ nin babasıAli’ nin babasıyymış.mış.
y.
Belirtili ad tamlamasıBelirtili ad tamlaması
19
Siz çok çalışkansanız...Siz çok çalışkansanız...
Aşağıdaki cümlelerin yüklemlerini bulunuz. Yüklemlerin türünü ve yüklemlerdeki ekfiilleri göstererek kiplerini ve kişilerini belirtiniz.
20
Siz çokSiz çok
Aşağıdaki cümlelerin yüklemlerini bulunuz. Yüklemlerin türünü ve yüklemlerdeki ekfiilleri göstererek kiplerini ve kişilerini belirtiniz.
çalışkançalışkany.
sıfatsıfat
sanız...sanız...
Ekfiilin koşulu 2. çoğul kişiEkfiilin koşulu 2. çoğul kişi
21
Ekfiillerin Ekfiillerin görülen geçmiş zamanı,görülen geçmiş zamanı,
öğrenilen geçmiş zamanı,öğrenilen geçmiş zamanı, koşulukoşulu
adlara, ad soylu sözcüklere ve adlara, ad soylu sözcüklere ve tamlamalara tamlamalara iki biçimdeiki biçimde ulanır. ulanır.
22
1.1. EK OLARAK: EK OLARAK:Bu sözü söyleyen ben didim.
Bu çevre eskiden hep ağaçlık mışmış..
O, çok mutluy sa...
23
2. (İ)D(İ), (İ)M(İ)Ş, (İ)S(E) BİÇİMİNDE :
Bu sözü söyleyen ben idiidim.Bu çevre eskiden ağaçlık imişimiş..O, çok mutlu ise..ise..
24
EKFİİLERİN GÖREVLERİ
25
EKFİİLLERİN İKİ GÖREVİ VARDIR:
EKFİİLLERİN BİRİNCİ GÖREVİ:
Adların, ad soylu sözcüklerin ve tamlamaların
sonlarına gelerek onların yüklem olmasını sağlamaktır.
Bir önceki çalışmalara göre ekfiillerin birinci
görevini yazınız.(söyleyiniz.)
1)
26
Şimdi de aşağıdaki cümlelerin yüklemlerini ve yüklemlerdeki zaman eklerini bulunuz.
ZAMAN EKLERİ:
Çevreci olmakla gurur duyuyordu. - yor - duÇalışmak, bazı insanlara zor gelirmiş. O, bu yurdu kurtarmak için çok çalışmıştı.Bizimle önceden de konuşmuştu.Bu konuda bir şeyler biliyorsanız...Ben de sizinle gelmeliymişim.Bu kitabı da okusaydınız.
Bilmediklerini bilen birine soraydı.
- ir - miş - mış - tı - muş - tu - yor - sa - meli - miş
- sa - dı - a - dı
27
Yukarıdaki cümlelerinde yüklemleri birer fiildir. Yüklem
görevin- deki bu fiiller birleşik zamanlıdır; çünkü fiillerin
tümünde ...... zaman ya da kip eki vardır.
Öyleyse ek fiillerin ikinci görevi de:
...........................................................................................
Basit zamanlı fiilleri birleşik zamanlı fiil yapmaktır.
iki
28
Aşağıdaki basit zamanlı fiilleri birleşik zamanlı fiiller yapınız.
okuyorum ....................aldım ....................görmüşsün .................... bilecek .................... gider ....................görmeliyim ....................yapsak .................... getire ....................
29
Aşağıdaki basit zamanlı fiilleri birleşik zamanlı fiiller yapınız.
okuyorum okuyordumokuyordum aldım almıştımalmıştımgörmüşsün görmüşsegörmüşsebilecek bilecekmişbilecekmişgider giderdigiderdigörmeliyim görmeliymişimgörmeliymişimyapsak yapsaymışızyapsaymışızgetire getireydigetireydi