![Page 1: Innri reikistjörnurnar Smáar bergreikistjörnur. Sameiginleg einkenni Smáar og þéttar. –Jörðin er stærst innri reikistjarnanna og hefur stærsta tunglið](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062304/56649d445503460f94a20a22/html5/thumbnails/1.jpg)
Innri reikistjörnurnar
Smáar bergreikistjörnur
![Page 2: Innri reikistjörnurnar Smáar bergreikistjörnur. Sameiginleg einkenni Smáar og þéttar. –Jörðin er stærst innri reikistjarnanna og hefur stærsta tunglið](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062304/56649d445503460f94a20a22/html5/thumbnails/2.jpg)
Sameiginleg einkenni• Smáar og þéttar.
– Jörðin er stærst innri reikistjarnanna og hefur stærsta tunglið.
– Eðlismassi þeirra allra er frá um 4000 - 5500 kg/m3.• Berg með fast yfirborð.
– Allar hafa þær fast yfirborð úr bergi. Allar með lofthjúp en misþykkan.
• Fá tungl– Aðeins Jörðin og Mars hafa tungl og eru tungl Mars
mjög smá.
![Page 3: Innri reikistjörnurnar Smáar bergreikistjörnur. Sameiginleg einkenni Smáar og þéttar. –Jörðin er stærst innri reikistjarnanna og hefur stærsta tunglið](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062304/56649d445503460f94a20a22/html5/thumbnails/3.jpg)
Merkúríus• Massi: 3,3 · 1023 kg
= 0,056 MJ
• Radíus: 2438 km
= 0,38 RJ
• Eðlismassi: 5400 kg/m3
• Þyngdarhröðun: 3,7 m/s2
• Yfirborðshiti: -180 – 430°C• Fjarlægð frá sólu:
57,9 milljón km = 0,387 Au• Hringvik brautar: e = 0,206
![Page 4: Innri reikistjörnurnar Smáar bergreikistjörnur. Sameiginleg einkenni Smáar og þéttar. –Jörðin er stærst innri reikistjarnanna og hefur stærsta tunglið](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062304/56649d445503460f94a20a22/html5/thumbnails/4.jpg)
Braut Merkúríusar og snúningur• Merkúríus gegnur
umhverfis sólu á 88 dögum en snýst um sjálfan sig á 59 dögum.
• Læst í 3:2 hlutfalli – snýst þrisvar um sjálfan sig meðan hann fer 2 hringi um sólu.
• Sólarhringurinn á Merkúríusi er 176 Jarðardagar
![Page 5: Innri reikistjörnurnar Smáar bergreikistjörnur. Sameiginleg einkenni Smáar og þéttar. –Jörðin er stærst innri reikistjarnanna og hefur stærsta tunglið](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062304/56649d445503460f94a20a22/html5/thumbnails/5.jpg)
Brautin færist til• Staðsetning sólnándar
Merkúríusar færist til með hverri umferð.
• Þetta gerist aðallega vegna þyngdarkrafta annarra reikistjarna en Einstein sýndi síðar að þetta er einnig vegna sveigju rúmsins nærri sólu.
![Page 6: Innri reikistjörnurnar Smáar bergreikistjörnur. Sameiginleg einkenni Smáar og þéttar. –Jörðin er stærst innri reikistjarnanna og hefur stærsta tunglið](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062304/56649d445503460f94a20a22/html5/thumbnails/6.jpg)
![Page 7: Innri reikistjörnurnar Smáar bergreikistjörnur. Sameiginleg einkenni Smáar og þéttar. –Jörðin er stærst innri reikistjarnanna og hefur stærsta tunglið](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062304/56649d445503460f94a20a22/html5/thumbnails/7.jpg)
Yfirborð Merkúrs• Yfirborð Merkúrs er
mjög líkt yfirborði Tungsins.
• Fast berg sem er alsett gígum eftir loftsteina.
• Vegna hins háa hita og smæðar sinnar þá er lofthjúpur afar þunnur og aðallega úr súrefni og natríum. Léttari efni rjúka burt.
![Page 8: Innri reikistjörnurnar Smáar bergreikistjörnur. Sameiginleg einkenni Smáar og þéttar. –Jörðin er stærst innri reikistjarnanna og hefur stærsta tunglið](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062304/56649d445503460f94a20a22/html5/thumbnails/8.jpg)
Venus• Massi: 4,87 · 1024 kg
= 0,83 MJ
• Radíus: 6052 km
= 0,95 RJ
• Eðlismassi: 5200 kg/m3
• Þyngdarhröðun: 8,9 m/s2
• Yfirborðshiti: 464°C• Fjarlægð frá sólu:
108,2 milljón km = 0,723 Au• Hringvik brautar: e = 0,007
![Page 9: Innri reikistjörnurnar Smáar bergreikistjörnur. Sameiginleg einkenni Smáar og þéttar. –Jörðin er stærst innri reikistjarnanna og hefur stærsta tunglið](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062304/56649d445503460f94a20a22/html5/thumbnails/9.jpg)
Braut Venusar• Brautin er mjög nærri hring með lítið hringvik. Af
reikstjörnunum er braut Venusar næst því að vera hringur.
• Sólnánd: 107,5 milljón km • Sólfirrð: 108,9 milljón km• Venus fer einn hring umhverfis Sólu á 225
jarðardögum.• Venus snýst einn hring um sjálfa sig á 243
jarðardögum en í öfuga átt við allar aðrar reikistjörnur.
• Sólarhringur á Venus er 117 jarðardagar.• Möndulhalli er enginn og því eru ekki árstíðir á
Venus.
![Page 10: Innri reikistjörnurnar Smáar bergreikistjörnur. Sameiginleg einkenni Smáar og þéttar. –Jörðin er stærst innri reikistjarnanna og hefur stærsta tunglið](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062304/56649d445503460f94a20a22/html5/thumbnails/10.jpg)
Stærð Venusar
![Page 11: Innri reikistjörnurnar Smáar bergreikistjörnur. Sameiginleg einkenni Smáar og þéttar. –Jörðin er stærst innri reikistjarnanna og hefur stærsta tunglið](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062304/56649d445503460f94a20a22/html5/thumbnails/11.jpg)
Lofthjúpur Venusar• Venus hefur lofthjúp með
þéttum skýjum sem hylja allt yfirborðið.
• Lofthjúpurinn er aðallega koltvísýringur, 96,5 %. Aðeins er af köfnunarefni, vatnsgufu, brennisteinsdíoxíði og argoni.
• Gróðurhúsaáhrif eru mjög sterk og viðhalda jöfnum og háu hitastigi.
![Page 12: Innri reikistjörnurnar Smáar bergreikistjörnur. Sameiginleg einkenni Smáar og þéttar. –Jörðin er stærst innri reikistjarnanna og hefur stærsta tunglið](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062304/56649d445503460f94a20a22/html5/thumbnails/12.jpg)
Yfirborð Venusar• Undir skýjahulu er fast
yfirborð sem er mjög veðrað.
• Rússnesku Veneraförin lentu á yfirborðinu og gátu tekið myndir af því.
• Síðar tók Magellan farið radarmyndir af yfirborðinu gegnum skýjin og þannig búið til kort af yfirborðinu.
• Miklar jarðhræringar og eldgos.
![Page 13: Innri reikistjörnurnar Smáar bergreikistjörnur. Sameiginleg einkenni Smáar og þéttar. –Jörðin er stærst innri reikistjarnanna og hefur stærsta tunglið](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062304/56649d445503460f94a20a22/html5/thumbnails/13.jpg)
![Page 14: Innri reikistjörnurnar Smáar bergreikistjörnur. Sameiginleg einkenni Smáar og þéttar. –Jörðin er stærst innri reikistjarnanna og hefur stærsta tunglið](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062304/56649d445503460f94a20a22/html5/thumbnails/14.jpg)
Jörðin• Massi: 5,97 · 1024 kg
= 1 MJ
• Radíus: 6371 km
= 1 RJ
• Eðlismassi: 5500 kg/m3
• Þyngdarhröðun: 9,8 m/s2
• Yfirborðshiti: 15°C• Hringvik brautar: e = 0,017• Fjarlægð frá sólu: 149,6 milljón km = 1 Au
![Page 15: Innri reikistjörnurnar Smáar bergreikistjörnur. Sameiginleg einkenni Smáar og þéttar. –Jörðin er stærst innri reikistjarnanna og hefur stærsta tunglið](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062304/56649d445503460f94a20a22/html5/thumbnails/15.jpg)
Braut Jarðar
• Brautin er sporbaugur með aðra miðjuna í miðju sólar.
• Sólnánd: 147,1 milljón km.• Sólfirrð: 152,1 milljón km• Um 7% meiri orka berst til Jarðar frá Sólu í
sólnánd en í sólfirrð.• Möndulhalli Jarðar er 24,5° og því eru árstíðir
á Jörðu.
![Page 16: Innri reikistjörnurnar Smáar bergreikistjörnur. Sameiginleg einkenni Smáar og þéttar. –Jörðin er stærst innri reikistjarnanna og hefur stærsta tunglið](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062304/56649d445503460f94a20a22/html5/thumbnails/16.jpg)
![Page 17: Innri reikistjörnurnar Smáar bergreikistjörnur. Sameiginleg einkenni Smáar og þéttar. –Jörðin er stærst innri reikistjarnanna og hefur stærsta tunglið](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062304/56649d445503460f94a20a22/html5/thumbnails/17.jpg)
Lofthjúpur Jarðar
• Er aðallega úr köfnunarefni (78%) og súrefni (21%).
• Skiptist í nokkur lög eftir hita.• Í neðsta laginu veðrahvolfinu er 75% af massa
lofthjúps og þar er allt veður.• Engin efri mörk eru á lofthjúpnum heldur
þynnist hann smám saman út.
![Page 18: Innri reikistjörnurnar Smáar bergreikistjörnur. Sameiginleg einkenni Smáar og þéttar. –Jörðin er stærst innri reikistjarnanna og hefur stærsta tunglið](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062304/56649d445503460f94a20a22/html5/thumbnails/18.jpg)
![Page 19: Innri reikistjörnurnar Smáar bergreikistjörnur. Sameiginleg einkenni Smáar og þéttar. –Jörðin er stærst innri reikistjarnanna og hefur stærsta tunglið](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062304/56649d445503460f94a20a22/html5/thumbnails/19.jpg)
Segulsvið• Jörðin hefur sterkt
segulsvið.• Fljótandi járnríkur ytri
kjarninn myndar sviðið.• Skiptir miklu máli fyrir líf
á Jörðu því segulsviðið ver okkur fyrir áhrifum sólvindsins.
• Myndar norðurljós.
![Page 20: Innri reikistjörnurnar Smáar bergreikistjörnur. Sameiginleg einkenni Smáar og þéttar. –Jörðin er stærst innri reikistjarnanna og hefur stærsta tunglið](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062304/56649d445503460f94a20a22/html5/thumbnails/20.jpg)
Norðurljós• Rafhlaðnar agnir frá Sólu (sólvindur) berst að pólum
Jarðar vegna segulsviðsins.• Þegar agnirnar lenda á lofthjópnum örva þær atóm
lofthjúpsins.• Atóm aförvast aftur með því að send frá sér ljós.• Þau myndast aldrei neðar en í 60 km hæð.• Litur ljósins ræðst af efnasamsetningu lofthjúps.
– Gulgrænn : Súrefni í 60 – 100 km hæð– Rauður : Súrefni í 300 km hæð– Blár : Jónað köfnunarefni– Rauðleitir jaðrar og gárur : Óhlaðið köfnunarefni
![Page 22: Innri reikistjörnurnar Smáar bergreikistjörnur. Sameiginleg einkenni Smáar og þéttar. –Jörðin er stærst innri reikistjarnanna og hefur stærsta tunglið](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062304/56649d445503460f94a20a22/html5/thumbnails/22.jpg)
Tunglið
• Jörðin hefur óvenju stórt tungl miðað við stærð hnattarins.
• Meðalfjarlægðin er 384 000 km en það fjarlægist um 2 mm á ári.
• Ef Tunglið fer inn fyrir Roche mörkin (um 18 500 km) þá mun það sundrast vegna flóðkrafta.
![Page 23: Innri reikistjörnurnar Smáar bergreikistjörnur. Sameiginleg einkenni Smáar og þéttar. –Jörðin er stærst innri reikistjarnanna og hefur stærsta tunglið](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062304/56649d445503460f94a20a22/html5/thumbnails/23.jpg)
Myndun tunglsins• Almennt talið að
Tunglið hafi myndast þegar hnöttur – hugsanlega á stærð við Mars hafi rekist á Jörðina.
• Mikið efni losnar og myndar skífu umhverfis Jörðu.
• Á löngum tíma myndast Tunglið úr þessu lausa efni.
![Page 24: Innri reikistjörnurnar Smáar bergreikistjörnur. Sameiginleg einkenni Smáar og þéttar. –Jörðin er stærst innri reikistjarnanna og hefur stærsta tunglið](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062304/56649d445503460f94a20a22/html5/thumbnails/24.jpg)
Mars• Massi: 6,4 · 1023 kg
= 0,107 MJ
• Radíus: 3393 km= 0,53 RJ
• Eðlismassi: 3900 kg/m3
• Þyngdarhröðun: 3,8 m/s2
• Yfirborðshiti: -125 - 25°C• Fjarlægð frá sólu:
228 milljón km = 1,524 Au• Hringvik brautar: e = 0,093
![Page 25: Innri reikistjörnurnar Smáar bergreikistjörnur. Sameiginleg einkenni Smáar og þéttar. –Jörðin er stærst innri reikistjarnanna og hefur stærsta tunglið](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062304/56649d445503460f94a20a22/html5/thumbnails/25.jpg)
Braut Mars
• Braut Mars er sporbaugur með hringvik 0,093• Mars er 687 daga að fara einn hring um sólu en snýst einn
hring um sjálfa sig á 24,63 klst.• Sólnánd er í 207 milljón km en sólfirrð er í 249 milljón km.• Mars fær 45% meiri orku frá Sólu í sólnánd en sólfirrð.• Möndull Mars hallar um 25,2° miðað við línu hornrétta á
brautarplanið og því eru árstíðir á Mars.• Möndulhallinn hefur breyst mjög mikið í gegnum tíðina
m.a. vegna þyngdaráhrifa frá Júpíter.
![Page 26: Innri reikistjörnurnar Smáar bergreikistjörnur. Sameiginleg einkenni Smáar og þéttar. –Jörðin er stærst innri reikistjarnanna og hefur stærsta tunglið](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062304/56649d445503460f94a20a22/html5/thumbnails/26.jpg)
Yfirborð Mars
• Mars hefur fast yfirborð að mestu klettar og sandar.
• Yfirborðið er ríkt að járnsamböndum sem gefur Mars hinn einkenn- andi rauða lit.
![Page 27: Innri reikistjörnurnar Smáar bergreikistjörnur. Sameiginleg einkenni Smáar og þéttar. –Jörðin er stærst innri reikistjarnanna og hefur stærsta tunglið](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062304/56649d445503460f94a20a22/html5/thumbnails/27.jpg)
Olympus Mons stærsta fjall sólkerfisins
Rís 24 km upp yfir sléttuna umhverfis.
![Page 28: Innri reikistjörnurnar Smáar bergreikistjörnur. Sameiginleg einkenni Smáar og þéttar. –Jörðin er stærst innri reikistjarnanna og hefur stærsta tunglið](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062304/56649d445503460f94a20a22/html5/thumbnails/28.jpg)
Valles Marineris
Mikið kerfi gjáa og gilja sem er 4000 km að lengd og 700 km breitt.
![Page 29: Innri reikistjörnurnar Smáar bergreikistjörnur. Sameiginleg einkenni Smáar og þéttar. –Jörðin er stærst innri reikistjarnanna og hefur stærsta tunglið](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062304/56649d445503460f94a20a22/html5/thumbnails/29.jpg)
Tharsis fjöll
Röð mikilla eldfjalla skammt frá Olympus
![Page 30: Innri reikistjörnurnar Smáar bergreikistjörnur. Sameiginleg einkenni Smáar og þéttar. –Jörðin er stærst innri reikistjarnanna og hefur stærsta tunglið](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062304/56649d445503460f94a20a22/html5/thumbnails/30.jpg)
Lofthjúpur Mars• Mars hefur þunnan lofthjúp að mestu úr koltvísýringi
(95%).• Veikt aðdráttarafl heldur honum illa og hefur hann
verið meiri í fyrndinni.
![Page 31: Innri reikistjörnurnar Smáar bergreikistjörnur. Sameiginleg einkenni Smáar og þéttar. –Jörðin er stærst innri reikistjarnanna og hefur stærsta tunglið](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062304/56649d445503460f94a20a22/html5/thumbnails/31.jpg)
Sandstormar
• Á Mars er veður og geta myndast miklir sandstormar sem geta varað lengi, jafnvel nokkra daga.
![Page 32: Innri reikistjörnurnar Smáar bergreikistjörnur. Sameiginleg einkenni Smáar og þéttar. –Jörðin er stærst innri reikistjarnanna og hefur stærsta tunglið](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062304/56649d445503460f94a20a22/html5/thumbnails/32.jpg)
Tungl Mars• Mars hefur tvö tungl,
Phobos og Deimos.• Bæði eru mjög smá.
– Deimos 8 x 6 x 5 km– Phobos 14 x 11 x 9 km
• Fjarlægð frá Mars– Deimos 23520 km– Phobos 9370 km
![Page 33: Innri reikistjörnurnar Smáar bergreikistjörnur. Sameiginleg einkenni Smáar og þéttar. –Jörðin er stærst innri reikistjarnanna og hefur stærsta tunglið](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062304/56649d445503460f94a20a22/html5/thumbnails/33.jpg)
Samantekt