InnovatieDe sleutel naar maatschappelijke impact en duurzame relevantie.
1. Inleiding
2
Elke maatschappelijke organisatie streeft een maatschappelijk doel na. Voordat deze doelstelling is bereikt, is een lange weg af te leggen. Om bovendien relevant te blijven, is het voor maatschappelijke organisaties noodzakelijk om zich continu te blijven ontwikkelen en in te spelen op de uitdagingen van deze tijd. ABN AMRO MeesPierson Instituten & Charitas helpt maatschappelijke organisaties hierbij.
Een veranderende wereld
Een belangrijke ontwikkeling waarmee maatschappelijke organisaties te maken hebben,
is de vergrijzing. Daardoor verandert het profiel van de donateur. Langzaam verdwijnt de
trouwe donateur op leeftijd, die vaak jarenlang een (financiële) band met de organisatie
onderhield. Weliswaar zijn ook jongere generaties vrijgevig, maar zij willen op een andere
manier geven. Ook spelen technologische ontwikkelingen – die zich in een rap tempo
opvolgen – en veranderende wet- en regelgeving een belangrijke rol in de veranderingen
waarmee maatschappelijke organisaties te maken hebben.
Hoe innoveert u?
Maatschappelijke organisaties ontkomen niet aan vernieuwing. Ze moeten zich aanpassen
op allerlei gebieden, om zo maximale, maatschappelijke impact te blijven realiseren en de
inkomsten en relevantie voor de lange termijn te verzekeren. Gelukkig beseffen
maatschappelijke organisaties dit ook. Maar dan is de grote vraag: hoe innoveert u? Vaak
krijgen we van onze relaties te horen dat zij door de bomen het bos niet meer zien. Er
gebeurt zo veel. Welke ontwikkeling is een hype, wat waait over en waar moet je de boot
echt niet missen? In deze visiepaper bespreken we de belangrijkste technologische
innovaties voor maatschappelijke organisaties op de korte en (middel)lange termijn.
Innovatie - De sleutel naar maatschappelijke impact en duurzame relevantie.
Wat staat ons te wachten?
Verschillende technologische ontwikkelingen – vaak betrekking hebbend op het betalingsverkeer – zijn inmiddels ingeburgerd. Daarvan wordt de komende tijd het gebruikersgemak verder vergroot. Maar de wereld staat niet stil. Ook veel nieuwe ontwikkelingen staan op stapel. Soms klinken ze als verre toekomstmuziek, maar dat zijn ze allerminst. Veel van deze innovaties hebben direct invloed op de manier waarop maatschappelijke organisaties fondsen kunnen werven en hun doelstellingen realiseren.
Horizon 2Horizon 1 Horizon 3
2. Wat staat ons te wachten?
3 Innovatie - De sleutel naar maatschappelijke impact en duurzame relevantie.
DE DRIE HORIZONNEN VAN INNOVATIE:
Horizon 1 gaat over de huidige manier van dingen doen. Hier
ligt de nadruk van vernieuwing vaak op het verbeteren van
prestaties of het drukken van kosten. Er is sprake van incre-
mentele vernieuwing.
Horizon 2 ligt iets verder weg. Hier wordt geëxperimenteerd
met bestaande ‘businessmodellen’. Kan het traditionele goede
doel bijvoorbeeld ook een sociale onderneming worden?
Horizon 3 ligt verder in de toekomst. Hier denkt u na over de
vraag: als u opnieuw mag beginnen, zonder beperkingen, hoe
zou u dan uw organisatie inrichten? Op dit niveau wordt nage-
dacht over disruptieve innovaties. Moet een goed doel in de
toekomst nog wel fondsen werven om haar doel te realiseren,
of zijn er ook andere manieren denkbaar?
Organisaties die zich willen voorbereiden op de toekomst doen er
goed aan om alle drie de horizonnen simultaan te onderzoeken.
We onderscheiden drie horizonnen van innovatie.
Mobiel bankieren apps
Voor maatschappelijke organisaties zijn de vele functionaliteiten die mobiel bankieren
apps van banken bieden erg interessant. Zo is voor het doen van een overboeking via de
app vaak geen bankpas nodig, wat de drempel verlaagt om te geven. Ook is het mogelijk
om vanuit mobiel bankieren apps Acceptgiro’s te scannen en dus is het niet meer nodig
om de betaalgegevens handmatig in te voeren. Een interessante ontwikkeling is
bovendien het scannen van de zogenaamde iDEAL QR-code. De meeste banken hebben
deze scanner begin volgend jaar geïntegreerd in hun mobiel bankieren app, waardoor na
het scannen van de code automatisch een overboeking volgt. Dit kan een ideale
aanvulling op de traditionele collecte zijn. De iDEAL QR-code kan wel eens de brug gaan
slaan tussen de fysieke en de digitale collecte. Daar zijn veel collecterende fondsen al
jaren naar op zoek. Bovendien is de iDEAL QR-code een serieus alternatief voor de
langzaam uit het straatbeeld verdwijnende Acceptgiro.
Contactloos doneren
Contactloos betalen verandert de manier waarop collectes plaatsvinden. Al geruime
tijd experimenteren we samen met organisaties als de Protestantse Kerk Nederland en
collecterende fondsen met contactloos collecteren. En ook tijdens Serious Request
2016 hebben we op verschillende treinstations contactloos doneren getest. Ongetwijfeld
neemt contactloos doneren de komende tijd verder toe, omdat de automaten voor
contactloos betalen/collecteren tegenwoordig handzaam, licht en steeds goedkoper zijn.
Deze automaten lenen zich daardoor prima voor de integratie in een collectebus of
informatiezuil. Ook het betalen met de mobiele telefoon of een wearable – zoals een
smartwatch – wordt in de toekomst steeds populairder.
Innovatie van vandaag en morgen Wanneer we spreken over horizon 1, spreken we over veranderingen die voor u vaak goed zichtbaar zijn, omdat ze draaien om producten en diensten die u gebruikt of kent. Momenteel gebeurt er op dit vlak heel veel. We benoemen in deze visiepaper de belangrijkste technologische innovaties die vandaag of binnenkort voor u relevant kunnen worden. Veel innovaties vinden plaats op het gebied van betalingsverkeer.
ABN AMRO introduceerde enkele maanden geleden zelf een eerste ‘wearable’: een slimme ring waarmee contactloos betaald kan worden.
4 Innovatie - De sleutel naar maatschappelijke impact en duurzame relevantie.
ABN AMRO test contactloos betalen met wearables Persbericht - 22 juni 2017
Fondsenwerven via sociale media
Al geruime tijd bestaat bij veel goede doelen de wens om via sociale media fondsen te
kunnen werven. Daarvoor bestaan steeds meer mogelijkheden. Zo heeft Facebook
onlangs haar doneerknop (Facebook Fundraisers) beschikbaar gemaakt voor Nederlandse
goede doelen. De doneerknop maakt het mogelijk om heel eenvoudig vanuit Facebook
te doneren aan een goed doel. Een andere innovatief voorbeeld is Tikkie Zakelijk. Door
de techniek van de populaire consumentenapp Tikkie in te zetten voor fondsenwerving,
kan er tegenwoordig eenvoudig via WhatsApp of SMS geworven worden. De Hart-
stichting maakte hier als eerste succesvol gebruik van. Dankzij de eenvoudige optie om
een donatieverzoek ‘door te tikken’ bestaat nu ook de mogelijkheid om een viraal effect
te creëren. Stichting DON (Diabetes Onderzoek Nederland) had de primeur om ‘tik ‘m
door’ in te zetten tijdens haar campagne op Wereld Diabetes Dag. Patiënten en bekende
donateurs ontvingen via WhatsApp een verzoek om via een enkele druk op de knop 5
euro te doneren en het appje direct door te sturen naar personen in de contactenlijst.
5 Innovatie - De sleutel naar maatschappelijke impact en duurzame relevantie.
PSD2
Vanaf 2018 zijn banken verplicht om derden via API’s (Applica-
tion Programming Interface) toegang te geven tot de betaal-
rekening van een klant, uiteraard alleen als deze hiervoor
toestemming geeft. Deze nieuwe Europese wetgeving heet
Payment Services Directive 2 (PSD2) en gaat het betaalland-
schap echt veranderen. Door PSD2 kunnen banken – en
nieuwe toetreders zoals start-ups maar ook Google en
Facebook – binnenkort een veelvoud aan nieuwe producten en
diensten aanbieden. De openheid die ontstaat door de nieuwe
wetgeving, maakt de financiële sector efficiënter en biedt de
klant meer keuzes. De macht verschuift daarmee wel steeds
meer naar de donateur. De maatschappelijke organisaties die
hier het beste op inspelen, zullen het meeste voordeel behalen.
PSD2 zal de samenwerking tussen banken en FinTech-
bedrijven doen toenemen. De interessante kruisbestuiving die
ontstaat biedt veel mogelijkheden voor de wijze waarop maat-
schappelijke organisaties in de toekomst hun fondsen werven
en met hun achterban in contact zijn. Een mooi voorbeeld
hiervan is de Tikkie API. Als actie- en crowdfundingplatforms
de API gaan integreren, zal peer-to-peer fundraising via Tikkie
snel realiteit zijn. Iets verder weg, maar niet minder realistisch
is een doneerdienst op basis van kunstmatige intelligentie
(Artificial Intelligence), die met inzicht in de bankrekening-
gegevens van de donateur bepaalt wanneer, hoeveel en aan
wie een donateur geeft. De donateur komt daar dan zelf niet
meer aan te pas.
Big Data
De hoeveelheid en complexiteit van Big Data is de laatste jaren sterk toegenomen.
Het genereren van data kan nu snel en realtime, waardoor de voorspellende waarde blijft
groeien. Mits de data omgezet wordt in relevante informatie, kan Big Data interessante
dwarsverbanden leggen. Voor maatschappelijke organisaties biedt dat veel mogelijk-
heden. Hoe meer gegevens over donateurs en de achterban bekend zijn, des te beter
en persoonlijker kan een maatschappelijke organisatie met hen een relatie aangaan en
van relevante informatie voorzien. Overigens zullen de donateurs en achterban dit in
toenemende mate ook gaan verwachten van maatschappelijke organisaties. Daarnaast
biedt Big Data mogelijkheden voor de doelbesteding. Zo bleek uit een challenge die vorig
jaar tijdens de Beyond Banking Hackaton van ABN AMRO werd georganiseerd dat een
big data analyse van patiëntendata bijvoorbeeld kan helpen bij het voorspellen van de
uitkomst van een leukemiebehandeling.
Artificial Intelligence
Dankzij Artificial Intelligence (AI) is het mogelijk om met de beschikbare data
voorspellingen en verwachtingen voor de toekomst te doen. Op basis van Big Data weet
een computer wat relevant is en welke mogelijkheden er zijn. Tegelijkertijd voorspelt deze
aanpak oplossingen voor problemen. De computer is in staat te redeneren en zelf te
leren. De combinatie van die vaardigheden en de snelheid van de computer zorgen
voor een systeem dat de menselijke intelligentie nabootst of zelfs overstijgt.
Binnen de maatschappelijke sector zijn in ieder geval twee vormen van Artificial
Intelligence interessant. Zo zijn er toepassingen die medewerkers of vrijwilligers
helpen bij het beter uitvoeren van hun werk.
6 Innovatie - De sleutel naar maatschappelijke impact en duurzame relevantie.
Innovatie van de verdere toekomstNaast de ontwikkelingen op korte termijn zien we dat steeds meer maatschappelijke organisaties ook kijken naar de verdere toekomst (horizon 2 en 3). Steeds meer maatschappelijke organisaties maken de beweging van actiegerichte fondsenwerving naar het opbouwen van een duurzame relatie met de donateur. Technologische ontwikkelingen, zoals Big Data (de verzamelnaam van geregistreerde, digitale gegevens) en Artificial Intelligence (een verzameling technologieën die samen de menselijke intelligentie nabootsen of overstijgen) gaan hier – nog meer dan nu al – geweldige mogelijkheden voor bieden.
7 Innovatie - De sleutel naar maatschappelijke impact en duurzame relevantie.
Denk aan slimme virtuele assistenten of software die zeer geavanceerde analyses
uitvoeren. Daarnaast zijn er technologieën die direct contact hebben met de donateur en
daarmee zorgen voor een sterke relatie met de achterban. Deze en andere toepassingen
van AI worden binnen het AI-lab van ABN AMRO al uitgebreid getest en waar mogelijk
binnen de bank ingezet. Denk daarbij aan een zelflerende klantenservice-app en de inzet
van chatbots. De kennis die we daarmee opdoen, delen we graag met onze klanten.
Internet of Things
Bij ‘Internet of Things’ (IoT of Internet der dingen) draait alles om de verbinding van
apparaten met internet. Denk aan telefoons, wasmachines, lampen en wearables.
Deze ‘dingen’ vormen samen een enorm netwerk van apparaten en mensen. In 2020
zijn zo’n 26 miljard apparaten met het internet verbonden, voorspelt onderzoeksbureau
Gartner. Het belangrijkste resultaat van deze connectiviteit is gebruiksgemak, zowel in
de bedrijfsvoering als de manier waarop maatschappelijke organisaties fondsen werven
en de donateur of achterban bereikt. Zo kunnen apparaten zelfstandig betaalopdrachten
geven en onderling informatie uitwisselen. Dat is gemakkelijk en erg veilig.
Maar hoe kunnen maatschappelijke organisaties de mogelijkheden van IoT daadwerkelijk
benutten? Dat is een vraag die we samen met maatschappelijke organisaties
beantwoorden, bijvoorbeeld door te experimenteren met technieken als Little Bits en
IBeacons. Die laatste techniek wordt al toegepast in musea. Wanneer u de museum app
downloadt, communiceren de iBeacons met uw telefoon. Zo krijgt u op uw scherm per
ruimte de informatie die past bij de kunstwerken in die ruimte. Na de rondleiding kan
het museum extra informatie sturen en vragen om een donatie. Met de komst van
PSD2 en de API’s kan die donatie straks gewoon binnen die museum app plaatsvinden,
waardoor geven echt een beleving wordt!
Social Impact Challenge:In 2018 organiseert ABN AMRO een Social Impact Challenge op het gebied van
mensenrechten. Het doel is om samen met onze relaties en het netwerk van ABN AMRO
een antwoord te geven op de vragen die we in deze paper hardop stellen. Mocht u een
idee hebben voor deze challenge, dan bent u van harte uitgenodigd om deze met ons te
delen. Neem hiervoor contact op met uw relatiemanager.
8 Innovatie - De sleutel naar maatschappelijke impact en duurzame relevantie.
Blockchain
Blockchain is een hype, maar we zien ook dat het hard op weg is om een volgende
digitale revolutie te ontketenen! Blockchain is een netwerk van computers, die samen
een openbaar register of grootboek bijhouden. Bitcoin is wellicht het bekendste
voorbeeld, maar Blockchain kan voor meer doeleinden worden gebruikt. Denk daarbij
aan de overdracht van onroerend goed of aandelen, zonder dat hierbij een fysieke
tussenpersoon zoals een notaris nodig is.
Wij krijgen veel vragen van maatschappelijke organisaties over Blockchain: Wat gaat de
impact van Blockchain zijn op onze processen en hoe verandert het de positie die mijn
organisatie inneemt in de maatschappij? Waar zou Blockchain wel en niet voor ingezet
moeten worden? Wat is er voor nodig om Blockchain op een maatschappelijk
verantwoorde manier toe te passen? De blockchaintechnologie staat nog in de
kinderschoenen, waardoor het niet eenvoudig is om nu al antwoord te geven op alle
vragen. Om meer kennis en ervaring te vergaren over Blockchain is ABN AMRO onder
andere partner van de Blockchain for Social Impact Coalition. Dit wereldwijde initiatief
onderzoekt de mogelijkheden van Blockchain voor maatschappelijke impact. Het liefst
doen we dat overigens ook samen met onze relaties. Een mooi voorbeeld daarvan is de
Social Impact Challenge.
En we kijken naar inspirerende voorlopers in het gebruik van de blockchain-technologie
zoals de Bill & Melinda Gates Foundation. Hun experimenten hebben onlangs geleid tot
de introductie van Mojaloop (Swahili voor één). Dit is een opensourcesoftware voor het
creëren van betaalplatforms die digitale, financiële aanbieders verbindt met klanten én
mensen zonder bankrekening. Met Mojaloop is het betalingsverkeer voor iedereen, dus
ook voor mensen zonder bankrekening, op een veilige manier toegankelijk.
Innovatie staat hoog op de agenda
Veel maatschappelijke organisaties hebben het thema innovatie hoog op hun agenda
staan. Het besef is er dat blijven innoveren noodzakelijk is om op langere termijn
waardevol en relevant te blijven. Tegelijkertijd hebben maatschappelijke organisaties een
dilemma, want ze balanceren tussen stabiliteit en vernieuwing. Zeker wanneer zij voor
inkomsten afhankelijk zijn van donateurs of een achterban, blijkt de behoefte aan
stabiliteit de voorkeur te genieten. Tenslotte brengt vernieuwing enig risico met zich mee.
Mocht er iets fout gaan, dan is dat lastig uitleggen aan de donateur.
Innoveren kan met kleine veranderingen
Laten we u gerust stellen: innovatie hoeft niet perse in te houden dat er extra mensen
moeten worden aangetrokken of dat er groots moet worden geëxperimenteerd met
nieuwe technologie. Ook het doorvoeren van een kleine verandering in de organisatie om
processen te verbeteren kan zeer waardevol zijn. Voor maatschappelijke organisaties is
het wel belangrijk om wendbaar te zijn, zonder afbreuk te doen aan de eigen identiteit.
Bovendien is het verstandig om innovatieve diensten en producten te omarmen, als deze
uiteraard de continuïteit van de organisatie niet op het spel zetten.
Veranderingen zijn onvermijdelijk
Alle in deze visiepaper genoemde ontwikkelingen en innovaties zijn in meer of mindere
mate al onderdeel van ons leven. En dit veranderproces blijft doorgaan, waarbij de rol van
de donateur of achterban verschuift van aan de zijlijn staan naar een centralere positie.
Om de binding te houden met de achterban of donateur, is het belangrijk dat een
maatschappelijke organisatie voor zichzelf het antwoord op de volgende vraag helder
heeft: ‘Waarom zou iemand juist onze organisatie willen steunen?’. Alle genoemde
innovaties en ontwikkelingen gaan van grote invloed zijn op het werk van
maatschappelijke organisaties. En met name de combinatie van verschillende technieken
is zeer interessant. De organisaties die hier het beste op inspelen, vinden een antwoord
op deze vraag.
9 Innovatie - De sleutel naar maatschappelijke impact en duurzame relevantie.
3. Conclusie
10 Innovatie - De sleutel naar maatschappelijke impact en duurzame relevantie.
In deze visiepaper hebben wij een inkijk gegeven in de mogelijkheden die innovaties
bieden. Met de visiepaper willen we vooral inspireren om ook zelf aan de slag te gaan.
Het is belangrijk om te beseffen dat alle maatschappelijke organisaties voor dezelfde
uitdagingen staan. ABN AMRO MeesPierson Instituten & Charitas helpt u hier graag bij.
Graag nodigen wij u uit om samen na te denken over innovatie. Wij stellen graag ons
netwerk, opgedane ervaringen en kennis beschikbaar. Voor meer informatie neemt u
contact op met uw relatiemanager of via +31 20 6 291 200. Heeft u nog geen
relatiemanager? Neem dan contact op met Rob Peelen via +31 20 34 37 502 of
Bart van Kreel via +31 20 34 42 925.
4. ABN AMRO MeesPierson denkt graag mee
Wat doet Instituten & Charitas? Instituten & Charitas bedient binnen ABN AMRO maatschappelijke instellingen. Hierin
zijn we marktleider met circa 1900 maatschappelijke instellingen als klant. Dit zijn onder
andere goede doelen, vermogensfondsen, religieuze instellingen en branche- en
belangenorganisaties.