Infobrochure Sp-Neurologie 2 straat 122
2
ALGEMENE GEGEVENS 4
Globale omschrijving van de afdeling 4
Functies: 4
GRONDPLAN 5
PROFIEL VAN DE AFDELING 6
Medische pathologieën, behandeling, onderzoeken 6
Kenmerken van de patiëntengroep/patiëntenprofiel 7
De meest voorkomende verpleegactiviteiten 7
Woordverklaring & gebruikte afkortingen 9
ORGANISATIE EN WERKING VAN DE AFDELING 10
Dagschema 10
Diensturen verpleegkundigen 12
Diensturen studenten 12
Afdelingsgebonden tips 13
Orbis 13
BIJLAGE 14
Werkpostfiche – risicoanalyse van de afdeling 14
MEDISCHE TERMINOLOGIE 16
Etymologie 16
Woordenschat 21
INHOUDSOPGAVE
Infobrochure Sp-Neurologie 2 straat 122
3
WELKOMSTWOORD
Beste student,
Welkom in AZ St-Lucas Gent!
Je komt binnenkort bij ons op stage en wij zijn daar heel blij om.
We investeren graag wat tijd in jou als student. Jij bent immers onze toekomst!
AZ St-Lucas kan jou heel wat mogelijkheden bieden. Met 825 bedden, meer dan 2300
medewerkers en zo’n 70.000 opnames per jaar behoren we tot één van de grootste
ziekenhuizen van Vlaanderen. Het hele gamma van specialiteiten staat voor onze patiënten ter
beschikking.
We kunnen je dus heel wat leermomenten aanbieden. Grijp deze kansen dan ook met beide
handen , vraag gerust om eens een onderzoek bij te mogen wonen, een techniek uit te
voeren,… Jouw interesse speelt alleen maar in je voordeel.
Een organisatie zoals AZ St-Lucas, brengt heel wat met zich mee. Daarom geven we je graag
wat extra informatie, die je op de volgende bladzijden kan terugvinden.
Neem deze bundel zeker door als je voor de eerste maal op stage komt in ons ziekenhuis. Je kan
er belangrijke informatie in terugvinden!
We wensen je alvast een fijne en zeer leerrijke stage toe,
Christine Van der Hoogerstraete Els Vanblaere
Directeur personeel en organisatie Verpleegkundig en paramedisch
directeur
Wim Moerman
Kurt Bourguillioen
Begeleidingsverpleegkundigen
Infobrochure Sp-Neurologie 2 straat 122
4
Globale omschrijving van de afdeling
De SP-dienst is een chronische afdeling die voorziet in een neurologische behandeling
en revalidatie.
De SP-dienst poogt een multidisciplinaire opvang te bieden om het fysieke, psychische
en sociaal potentieel bij de patiënten op een zo hoog mogelijk peil te houden of te
brengen in functie van het ontslag naar huis, serviceflat, rust- en verzorgingstehuis of
naar de palliatieve eenheid.
De dienst heeft een capaciteit van 20bedden.
De dienst is gesitueerd op straat 122, de derde verdieping in campus Volkskliniek
:09 224 51 22
Functies:
Arts : Neuroloog
zie ook op website www.azstlucas.be zorgaanbod medisch aanbod
Hoofdverpleegkundige : Erica De Lille
Stagementoren : Simon De Taeye en Katrien Parmentier
Team van verpleegkundigen en zorgkundigen
Kinesisten
Ergotherapeuten
Logopedisten
Logistieke assistenten : zij voeren ondersteunende taken uit zoals :
o Zorgen voor het voedingsgebeuren
o Zorgen voor het patiëntenvervoer
o Het uitvoeren van allerlei boodschappen
o Ondersteunende hulp voor de verpleegkundigen
ALGEMENE GEGEVENS
Infobrochure Sp-Neurologie 2 straat 122
6
Medische pathologieën, behandeling, onderzoeken
De hoofdpathologie zijn neurologische aandoeningen
Pathologie Behandeling Onderzoeken Neurologie
CVA
syncopes
T.I.A.
Thrombose
Ziekte van Parkinson
bewegingsstoornissen
MID / Alzheimer
Epilepsie
Hersentumor
ICB
SAB
Slikproblemen
Revalidatie:
Kinesitherapie
Logopedie
Ergotherapie
Psychosociale benadering
Medicatie: per os (= PO),
subcutaan (= SC), intramusculair
(= IM), intraveneus (= IV)
medicamenteus
CT
NMR
EEG
Infecties
Urineweginfecties
Luchtweginfecties
Zonder klachten : geen
behandeling, veel water drinken
Zo T° en klachten : antibiotica
Koorts : antibiotica, aërosol,
tappotage
Labo, urinekweek
Recidiverende UWI :
IVP
Labo, sputumkweek,
hemocultuur, RX –
thorax
Gastro-intestinale
problemen
Dehydratatie-
ondervoeding
Braken
Obstipatie
Diarree
diabetes
Rehydrateren, bijvoeding,
IV voeding, medicatie
PEG sonde, SV
Labo, echo
abdomen, overzicht
abdomen,
gastroscopie
Cardiale problemen
Hartdecompensatie
Ritmestoornissen
Bloeddrukproblemen
Medicatie : diuretica, digitalis, ACE
inhibitoren, dieet
Medicatie : anti-aritmica,
pacemaker, cardioversie
Medicatie, aangepaste voeding
Labo, EKG, RX thorax
Holterregistratie, EKG,
labo
RR controle
PROFIEL VAN DE AFDELING
Infobrochure Sp-Neurologie 2 straat 122
7
Acute verwardheid Medicatie : antipsychotica,
sedativa, anxiolitica, antidepressiva
…
Uitsluiten somatische
aandoeningen
CT hersenen, EEG,
labo, urinesediment,
RX thorax
MID / Alzheimer
Medicatie
Labo, holterregistratie,
EEG, ORL
Valpartijen Medicatie, afhankelijk van de
oorzaak
CT hersenen, EEG,
labo
Pneumologie
Slikpneumonie
medicamenteus
aërosoltherapie
zuurstoftherapie
labo.
Rx.
sputumOZ
Kenmerken van de patiëntengroep/patiëntenprofiel
De meeste patiënten zijn reeds van hogere leeftijd.
De kenmerken van deze patiënten zijn:
o een multiple pathologie
o neiging tot polyfarmacie
o een zeer zwakke homeostase
o vaak psychosociale problemen
o een neiging tot inactiviteit en bedlegerigheid
o dikwijls financiële problemen
Op een SP-dienst is er geen leeftijdsgrens
De meeste patiënten zijn zwaar zorgbehoevend
Infobrochure Sp-Neurologie 2 straat 122
8
De meest voorkomende verpleegactiviteiten
Behandelingen
Ademhalingsstelsel
o O2 –therapie, aërosoltherapie, stimulatie tot opzitten, toedienen medicatie,
ademhalingskiné door kinesist evenals tappotage
Bloedsomloopstelsel
o stimuleren om zowel passieve als actieve oefeningen te doen afhankelijk van
de pathologie
o toedienen medicatie
o aanbrengen van dauers, anti-embool kousen
Spijsverteringsstelsel
o stimuleren om op te zitten, eventueel rond te lopen, voeding aangenaam
maken, zorgen voor een rustige omgeving, ongemakken voorkomen
Urogenitaal stelstel
o zorgen voor lediging van de blaas, vb. sondage
o zorgen voor een goede houding tijdens het urineren, privacy, medicatie (op
doktersvoorschrift) om blaasatonie op te heffen, water te laten lopen (werkt
suggestief op urineren), geen te koude bedpan geven, eventuele pijn
verlichten
o bladderscan
o observatie stoelgangsfrequentie, aspect, consistentie,…
Huid en zintuigen
o zorgen voor een intacte huid, is deze reeds beschadigd (wonden) erop toezien
dat herstel bekomen wordt. (wondzorg, drukopheffende/verlagende
maatregelen,…
Medicamenteuze toedieningen
o zorgen voor de juiste medicatie, juiste dosis, juiste manier van toedienen, juiste
tijd en juiste patiënt (IM-IV-SC-PO)
Bijzondere technieken
Voedsel en vochttoediening:
Aandacht voor goede mondhygiëne
Nagaan of de patiënt geen slikproblemen heeft , is logopedie reeds gestart?
Zorgen voor een goede rechtzittende houding en positionering van het hoofd
Controle van het gebit : soms zijn gebitsaanpassingen nodig!
Zorgen voor een aangepaste voeding
Eten geven volgens patiënt zijn ritme.
Patiënt voldoende vocht geven
SOS aanvullende voeding starten (voedende pap…)
Bij infuustherapie
o aandacht voor hygiëne en steriliteit bij plaatsen van infuus – bij de manipulatie
ervan
o plaatsen in minst mobiele arm (belangrijk! Niet bij CVA)
o risico van overvulling voorkomen (gebruik van infuuspomp of dosiflow)
o voorkom onnodig herprikken van het infuus (goede fixatie)
Bij sondevoeding maagsonde
gastrostomiesonde
o vermijden van beschadiging neusvleugel
o voorkomen slikpneumonie (minimaal 30° houding, niet plat liggen)
o voedings-/vochtbalans
Infobrochure Sp-Neurologie 2 straat 122
9
Mobiliteit:
Wisselhouding in bed, zetel of rolstoel om de 4 uur
Gebruik van anti-decubitusmateriaal, tillift, draaischijf, spalken, positioneringskussen,…
Kiné inschakelen voor passieve mobilisatie
Ergo inschakelen (transfers oefenen, hulpstukken)
Hygiëne:
Geven van een bedbad / toilet aan de lavabo
Geven van een douche
Haarwassing
Aandacht voor detailzorgen (oog-, oor-, neus-, hand-, mond-, navelhygiëne)
Geven van bad in aangepaste badkamer
Dagelijks kledij en regelmatig incontinentiemateriaal wisselen
Respecteer privacy
ADL training door ergo
Stimuleren tot zelfzorg
Fysieke beveiliging
Steeds zorgen voor beveiliging, bij onrustige patiënten fixatiemateriaal aanwenden
zoals een lendengordel,bekkengordel, polsbinders, verpleeglaken,… .
Nagaan of de patiënt voldoende veilig ligt in bed. Is dit niet het geval dan brengt men
bedsponden aan. Is dit nog niet voldoende, moet men overleggen om eventueel
fixatiemateriaal aan te brengen. (verpleeglaken geniet de voorkeur).
Er voor zorgen dat het belsignaal altijd in het bereik van de patiënt ligt.
Woordverklaring & gebruikte afkortingen
Afasie Taalstoornis
Apraxie Stoornis in het doelgericht handelen
CI Centraal infuus
CVA Cerebraal Vasculair Accident
Dysartrie Spraakprobleem, stoornis in de spraakverstaanbaarheid
Dysfagie Slikstoornis
EPI Epilepsie
Hemianopsie Verlies van een gezichtshelft
Hgt Hemoglucotest
MID Multi Infarct Dementie
MRSA Multi Resistente Staphylococcus Aureus
Neglect Gestoorde perceptie of volledig verlies van een hemiplegische kant
PI Perifeer infuus
TIA Trans Ischemisch Accident
UWI Urineweginfectie
VKF Voorkamerfibrillatie
ICB Intra craniële bloeding
Infobrochure Sp-Neurologie 2 straat 122
10
Dagschema
Op onze afdeling werken we per unit (2).
De dienstverantwoordelijke wijst de patiënten dag per dag toe.
Vroegdienst:
Elke vroegdienst beschikt over een mobiel telefoontoestel (DECT)
V 1 : 8822 verantwoordelijk voor kamer 1 t.e.m. Kamer 6 = unit 1
V 2 : 8922 verantwoordelijk voor kamer 7 t.e.m. Kamer 14 = unit 2
06.30u V1 :
overdracht van de nachtdienst
Medicatiecontrole
V2 :
Medicatiecontrole
Overdracht van de nachtdienst
Na overdracht verdere medicatiecontrole
06.45u – 08.00u Infuuscontrole + medicatie en sondevoeding toedienen
Patiënt installeren voor het ontbijt
Ontbijt wordt opgediend, Vpk geeft voeding aan patiënt.
Invullen van de voedingsbalans
08.00u - 8.15 u Overdracht per unit
08.15u - 11.15u Verzorgen van patiënten
Verslaggeving onmiddellijk na verzorging van de patiënt + invullen en
aanpassen van de zorgplanning
Bedpannen en urinaals verzamelen in utility
11.15u - 11.30 u Pauze
11.30u – 12.00u Controleren, aftekenen van de medicatie van 12 u en 14 u
Uitdelen van medicatie van 12 u
12.15u – 13.15u Helpen eten geven / afdienen
Patiënten installeren in bed of relaxzetel
Patiënten naar toilet brengen of incontinentiecontrole
Invullen voedingsbalans
13.30u – 14.00u Overdracht naar L dienst per unit via bedside reporting
14.00u – 14.12u Uitdelen medicatie van 14 u
14.12u Einde vroegdienst
ORGANISATIE EN WERKING VAN DE AFDELING
Infobrochure Sp-Neurologie 2 straat 122
11
Dagdienst: DECT 8623
08.00u Overdracht
08.15u Start verzorging
Baden en detailzorgen
Registreren van verpleegactiviteiten
Karren opruimen + aanvullen
11.45u middagmaal opdienen en eten geven
afdienen + invullen voedingsbalans
12.45u – 15.00u pauze
15.00u Verzorging van patiënten
patiënten naar het toilet brengen
eventueel wondverzorging, sondages, lavementen
Levering apotheek controleren en wegsteken
hulp straat 123
16.30u Opdienen van avondmaal en eten geven
17.00u Afdienen avondmaal + invullen voedingsbalans
17.57u Einde dagdienst
½ Dagdienst:
08.00u Overdracht
08.15u Start verzorging
Baden en detailzorgen
8.15u Registreren van verpleegactiviteiten
Karren opruimen + aanvullen
11.45u Middagmaal opdienen en eten geven
11.51 Einde ½ dagdienst
Laatdienst:
Elke laatdienst beschikt over een mobiel telefoontoestel (DECT)
L 1 : 8822 verantwoordelijk voor kamer 1 t.e.m. Kamer 6
L 2 : 8922 verantwoordelijk voor kamer 7 t.e.m. Kamer 14
13.30u overdracht van V naar L per unit via bedside reporting
14.00u aanvang namiddagverzorging
patiënten naar het toilet brengen
eventueel wondverzorging, sondages, lavementen
Verpleegdossier invullen
15.30u Controle medicatie 16 u, 18 u en 20 u
16.00u Uitdelen van medicatie van 16.00u
16.30u Opdienen en eten geven, afdienen + invullen voedingsbalans
17.30u - 17.45u Pauze
18.30u Avondverzorging
patiënten naar bed brengen
patiënten naar toilet brengen
urinezakken ledigen
Verslaggeving, invullen en aanpassen zorgplanning
Medicatie uitdelen
Aanvullen en opruimen karren (linnenzakken, vuilniszakken)
Infobrochure Sp-Neurologie 2 straat 122
12
20.45u Overdracht naar nacht
21.12u Einde laatdienst
Nachtdienst:
20.45 u Overdracht
21.00u Controle slaapmedicatie
21.15 u Uitdelen slaapmedicatie
Incontinentieronde
Medicatie voor de nacht klaarzetten
Bij ontslagpatiënten medicatie klaarzetten voor ontslag
24.00 u Nachtronde (met mobiele Vpk)
patiënten droogleggen
bedpan aanreiken
wisselhouding geven
patiënten die nuchter moeten zijn, drinken en voeding wegnemen,
en er op attent maken. Nuchter aanduiden op bed.
Opmaken van nachtverslag
Invullen en aanpassen van de Orbis zorgplanning
04.30 u 2de nachtronde (met mobiele Vpk)
patiënten droogleggen
bedpan aanreiken
wisselhouding geven
parameters waar nodig
urinezakken ledigen + noteren
Bloedafname
Orde en netheid van de labokar verzekeren
05.30 u Uitdelen medicatie
Klaarzetten verzorgingskarren, linnenkarren, koffiekannen,…
06.30 u Overdracht naar vroegdienst
6.45 u Einde nachtdienst – slaapwel!
Diensturen verpleegkundigen
Dagdienst 8u tot 17u57 (2u15 pauze)
8u tot 16u42 (1u pauze)
½ dagdienst 8u tot 11u51
Vroegdienst 06u30 tot 14u12 (geen pauze)
Late dienst 13u15 tot 20u57 (geen pauze)
Nachtdienst 20u45 tot 06u45 (geen pauze)
Diensturen studenten
De diensturen voor studenten zijn dikwijls verschillend per school.
Toch volgen de studenten de uren van de medewerkers = 7.42u
Laat dagelijks je urenlijst aftekenen door de verantwoordelijke.
Als je naar de introductie komt de eerste stagedag, breng ook je urenlijst mee en laat je
deze door de begeleidingsverpleegkundige aftekenen.
Infobrochure Sp-Neurologie 2 straat 122
13
Afdelingsgebonden tips
Bij positioneren van patiënt zorgen voor een goede houding onder verlamde arm
kussen en spalk aanbrengen,… .
Bij vrije momenten kan je deze steeds gebruiken voor volgende aktiviteiten:
o Nagels knippen
o Wat gaan praten met patiënten
o Werking van medicatie opzoeken
o …..
Bij het geven van voeding letten op volgende zaken:
o Goed rechtzittende houding
o Nakijken of er een voedingsadviesblad is opgemaakt door logo. Dit steeds
volgen!
o Steeds goed laten slikken
o Steeds zorgen dat de mond leeg is vooraleer de kamer te verlaten
o Nooit het eten laten doorslikken met water
o Invullen vocht- en voedingsbalans
Orbis
Op deze afdeling in AZ Sint-Lucas werkt men met het nieuwe elektronisch verpleegkundig
dossier Orbis. Om al eens een zicht te krijgen hoe dit systeem werkt en in elkaar zit, stellen
we online een e-learning module ter beschikking.
Deze e-learningmodule is opgedeeld in verschillende lestopics waarin aan de hand van
schermfilmpjes en geanimeerde presentaties wordt getoond hoe het elektronisch
verpleegdossier binnen AZ Sint Lucas werkt.
Deze e-learningmodule kun je bereiken via http://www.lereninazstlucas.be
Infobrochure Sp-Neurologie 2 straat 122
14
Werkpostfiche – risicoanalyse van de afdeling
vzw AZ Sint-Lucas & Volkskliniek
Campus Sint-Lucas Campus Volkskliniek
Groenebriel 1 Tichelrei 1
9000 Gent 9000 Gent
Tel. 09/224 61 11 Tel. 09/224 56 11
fax 09/224 61 10 Fax 09/224 56 10
[email protected] [email protected]
WERKPOSTFICHE STAGIAIRS in uitvoering van het KB van 21/09/04 betreffende de bescherming van stagiairs
Onderneming : AZ Sint-Lucas
Werkposten : Verpleegafdeling VK 300 straat 122 Typefunctie : Verpleegkundige - zorgkundigen
Opleiding : Bachelor in verpleegkunde / 4e graadsopleiding verpleegkunde
LUIK A Beschrijving van de werkzaamheden :
- Waar : Verpleegafdeling VK 300 straat 122
- Welke machine, transportmiddel, producten :
……………………………………………………………………………………………………………………..
- Taken : Verpleegkundige/zorgkundige taken
Resultaat risico-evaluatie(1) :
- Risico’s : Risico biologische agentia groep 2 : TBC + bloedoverdraagbare infectieziekten, dragen van lasten, contact met voeding
- Genomen preventiemaatregelen : Vaccinaties, standaardvoorzorgsmaatregelen
- Specifieke instructies, opleiding : standaardvoorzorgsmaatregelen beheersen, hef- en tiltechnieken
LUIK B Risico’s en hinder(2)
val op de begane grond
van hoger gelegen vlak
prikwonden/snijwonden lawaai
verbrijzelingen trillingen
rondvliegende scherven warmte
brandwonden koude
elektrische risico’s vochtigheid
val van voorwerpen chemische hinder
geïsoleerd werk spatten
andere …………………. stof
……………………………………………. gassen, dampen
Verplicht medisch toezicht(3)
risico beroepsziekten : fysisch……………………………..
chemisch…………………………..
biologisch………………………….
longaandoening…………………
huidaandoening………………..
veiligheidsfunctie? : ………………………………………………………..
contact met voedingswaren
gebruik van beeldschermen(4)
manueel hanteren van lasten (met gevaar voor
rugletsel)
inentingen/test : tetanus tuberculoses
hepatitis B andere :……………
ioniserende stralingen
BIJLAGE
Infobrochure Sp-Neurologie 2 straat 122
15
noodzakelijke maatregelen bij zwangerschap en
borstvoeding.
Conform risicolijst AZSL
aard v/h gericht onderzoek………………………………………………….
Periodiciteit 1 x geldig voor de volledige opleiding
Welke werkkledij/persoonlijke beschermingsmiddelen worden gedragen ? (verantwoordelijkheid gebruiker)
broekpak/schort/andere : broekpak of schort ademhalingsbescherming (type) :…………………………………..
veiligheidsschoenen (type) :…………………………………………….. oorkap/oorpropjes (type) :……………………………………………..
handschoenen (type) : PVC of Latex helm/kapje (type) : ………………………………………………………….
bril/scherm (type) : bij risico op bloedspatten andere :……………………………………………………………………………….. Voor de onderneming : naam en handtekening Ondergetekende werd geïnformeerd over de in te
nemen werkpost.
Datum : Datum :
(1) indien het een arbeidspost zonder specifieke gezondheids-en veiligheidsrisico’s betreft, dient de tabel “Risico’s en kinder” niet aangevuld te
worden (2) geeft de specifieke kenmerken van de arbeidspostanalyse (3) aard van de blootstelling zoals voorzien in de inventaris opgemaakt in uitvoering van ARAB art.124 & 1b en meegedeeld aan de
arbeidsgeneesheer (4) gebruik van beeldschermen gedurende een aanzienlijke deel van de normale werktijd (bv.meer dan 4 uur) in functie van wat bij de gebruiker
geldt (5) algemene opmerking : de werkpostfiche is vooraf ter advies voorgelegd aan de diensten van preventie en bescherming op het werk en het
comité
Infobrochure Sp-Neurologie 2 straat 122
16
Etymologie
ALGEMEEN
a- zonder
dys- wijst op een stoornis
-ectomie wegname
intra- in
-itis ontsteking
logos ( -logie, -loog) leer
pathos ( -pathie) lijden
poly- veel
CARDIOVASCULAIR STELSEL
card-, cardi- (afgeleid van het Grieks) hart
cardiologie leer of studie van de hartziekten
cardiopathie het lijden aan een hartziekte
vas- (afgeleid van het Latijn) (bloed)vat
BLOED- EN LYMFESTELSEL
hem-, hemat- (afgeleid van het Grieks) bloed
RESPIRATOIR STELSEL
trache- (afgeleid van het Latijn) houdt verband met de luchtpijp
tracheitis ontsteking van de luchtpijp
bronch- (afgeleid van het Latijn) wijst op een luchtpijpvertakking
bronchitis ontsteking van de luchtpijpvertakking
pneum-, pneumon- ( van het Grieks) houdt verband met de long
pneumectomie wegnemen van de long
pneu (van het Grieks) houdt verband met het ademen
apnoe toestand waarbij tijdelijk het ademen
MEDISCHE TERMINOLOGIE
Infobrochure Sp-Neurologie 2 straat 122
17
ophoudt
dyspnoe een moeilijke ademhaling
polypnoe snel en veelvuldig ademen
SPIJSVERTERINGSSTELSEL
stomat- (afgeleid van het Grieks) mond
stomatologie studie van de mondaandoeningen
stomatitis mondslijmvliesontsteking
gastr- (afgeleid van het grieks) wijst op maag
gastrectomie wegnemen van de maag
gastritis maagontsteking
enter- (afgeleid van het Grieks) darm
enteritis darmontsteking
gastro-enteritis ontsteking van maag en darm
hepat- (afgeleid van het Grieks) lever
hepatitis infectie aan de lever
UROGENITAAL STELSEL
nefr- (afgeleid van het Grieks) houdt verband met de nier
ur- (Grieks) wat verbandt houdt met de urine
ureter (Latijn) urineleider
cyst- (afgeleid van het Grieks) houdt verband met de blaas
cystitis blaasontsteking
uterus (Latijn) baarmoeder
hyster- (afgeleid van het Grieks) houdt verband met de baarmoeder
hysterectomie wegnemen van de baarmoeder
gynaec- (afgeleid van het grieks) wat verband houdt met de vrouw
gynaecologie vrouwenziekten
ZENUWSTELSEL
neur- (afgeleid van het Grieks) zenuw
neurologie studie van de zenuwen, zenuwziekten
encefal- (afgeleid van het Grieks) hersenen
cerebr- (afgeleid van het Latijn) hersenen
psych- (afgeleid van het Grieks) ziel
Infobrochure Sp-Neurologie 2 straat 122
18
psychiatrie tak van de geneeskunde die zich bezighoudt
met het behandelen en genezen van
geestesaandoeningen
OSTEOMUSCULAIR STELSEL
oste- (afgeleid van het Grieks) houdt verband met het been
muscul- (afgeleid van het Latijn) spier
intramusculair inspuiting in de spier
artr- (afgeleid van het Grieks gewricht
artritis gewrichtsaandoening
pod- (afgeleid van het Grieks) voet
podologie studie van de voet
thorac (afgeleid van het Latijn) borstkas
OTORINOLARYNGOLOGIE, OFTALMOLOGIE, DERMATOLOGIE
ot- (afgeleid van het grieks) oor
otitis oorontsteking
rin- (afgeleid van het Grieks) neus
oftalm- (afgeleid van het Grieks) oog
dermat- (afgeleid van het grieks ) heeft betrekking op de huid
dermatoloog dokter in de huidziekten
cut- (afgeleid van het Latijn) huid
subcutane injectie inspuiting onder de huid
PREFIX
Aantal / hoeveelheid
hemi-, semi- helft
hemiplegie verlamming van een lichaamshelft
uni-, mono- één
bi-, di- twee
tri- drie
oligo- weinig
oligofrenie weinig verstand, een verstandelijke handicap
poly-, multi- veel
polypnoe veel en snel ademen
Infobrochure Sp-Neurologie 2 straat 122
19
Afmeting
micro- klein
micro-organisme klein organisme, bijv. een bacterie
macro- groot
macroscopisch wat te zien is met het blote oog
mega-, megalo- groot
Gelijkenis / verschil / tegenstelling
auto- zelf
homo-, iso- gelijk
homoseksueel Zich aangetrokken voelen tot hetzelfde
geslacht
isomorf dezelfde vorm
hetero- ander
hetero-anamnese bevraging van een familielid
anti- tegen
antibioticum tegen de ziekte
Graad / hoedanigheid
hypo- onder, te weinig, onvoldoende
hypotensie te lage bloeddruk
hyper- boven, te veel, overdreven
hypertensie te hoge bloeddruk
dys- moeilijkheid, stoornis
dyspnoe moeilijke ademhaling
Ontkenning
a-, an- zonder, gebrek aan
anemie bloedarmoede
in-, im- niet
incontinentie niet kunnen ophouden van urine
Plaats
in-, intra-, en-, endo-, ento- in, binnen
intramusculair in de spier
e- ec-, ex- exo- uit, buiten
Infobrochure Sp-Neurologie 2 straat 122
20
inter-, meso- tussen, in het midden
Snelheid
brady- traag
bradycardie trage hartslag
tachy- snel
tachycardie snelle hartslag
Tijd
ante-, pre-, pro- voor
prematuur vroeggeboorte
post- na
posttraumatische stress stress na een trauma
SUFFIX
-algie pijn
gastralgie maagpijn
-ectomie wegnemen
-emie houdt verband met bloed
glycemie suikergehalte van het bloed
-fobie vrees
claustrofobie vrees voor kleine ruimten
-geen, -genese ontwikkeling, vorming
pathogeen ontwikkelen van een ziekte
-itis ontsteking
cystitis blaasontsteking
-manie drang
kleptomanie neiging tot stelen
-pathie, -paat aandoening
cardiopathie hartlijden
-scopie onderzoek
gastroscopie maagonderzoek
-therapie behandeling
farmacotherapie behandeling met medicatie
Infobrochure Sp-Neurologie 2 straat 122
21
Woordenschat
A
Abces etterbuil, ophoping van pus in het lichaam
Abnormaal afwijkend van de norm
Abortus miskraam
Abrasie schaafwond
Abrupt plotseling
Absence kortstondig bewustzijnsverlies
Absorptie opname
Abstinentie onthouding van medicijnen, alcohol, drugs
Accidenteel toevallig, of als gevolg van een ongeluk
Acne puistjes
Activeren werkzaam maken
Acuut plotseling en hevig
Adolescent puber, jeugdig persoon
Adult volwassene
Afasie spraakstoornis
Agitatie opwinding
Alert oplettend
Allergie overgevoeligheid
Amnesie geheugenverlies
Analyse ontleding
Anamnese vraaggesprek naar de ziektegeschiedenis
Anesthesie verdoving of narcose
Anorexia magerzucht, eetstoornis
Antibioticum geneesmiddel dat bacterien doodt
Antidepressivum middel tegen ziekelijke neerslachtigheid
Apathie lusteloosheid
Artrose gewrichtsaandoening
Autonoom zelfstandig
Infobrochure Sp-Neurologie 2 straat 122
22
B
Biopsie een stukje weefsel uit een orgaan verwijderen voor
onderzoek
Bronchitis ontsteking van de luchtpijptak
C
Carcinoom kankergezwel
Cardiaal met betrekking tot het hart
Caries tandbederf
Causaal oorzakelijk verband (oorzaak – gevolg)
Cellulitis ontsteking van het onderhuidse bindweefsel
Celmembraan wand, omhulsel van de cel
Cerebraal met betrekking tot de grote hersenen
Cerebrovasculair met betrekking tot de bloedvaten in de hersenen
Chemotherapie behandeling van kanker met medicijnen
Chirurgisch operatief
Cholesterol lichaamsvet
Chronisch van lange duur
Circulatie (bloeds)omloop
Classificatie indeling, rangschikking
Cognitief met betrekking tot het denkproces
Coitus geslachtsgemeenschap
Combinatie verbinding
Complex ingewikkeld
Complicatie bijkomende ziekte
Conceptie bevruchting
Conditie toestand waarin iemand verkeert
Contraceptivum voorbehoedsmiddel
Convulsie stuip, toeval
Coronair m.b.t. de kransslagaders van het hart
Correlatie samenhang
Crisis ernstige ziekteaanval
Criterium toets, een reden
Infobrochure Sp-Neurologie 2 straat 122
23
Curatief genezend
Curve kromme lijn
Cyclus terugkerende regelmatige reeks
Cytoplasma celvloeistof
Cyste holte gevuld met vocht
D
Decubitus doorligwond
Deficit gebrek
Delirium acuut psychische stoornis t.g.v. een lichamelijke
aandoening, vergiftiging of onthouding van middelen
Dementie geestelijke achteruitgang
Dermatologisch met betrekking tot de huisziekten
Detectie opsporing, ontdekking
Diabetes suikerziekte
Diagnose vaststelling van een ziekte
Distilleren zuiveren
Donor degene die zijn orgaan afstaat
Dosis hoeveelheid van een geneesmiddel
Drainage vochtafvoering
E
Echografie beeld van organen
Eczeem oppervlakkige huidaandoening
Effectief doeltreffend
Efficiënt doelmatig
Ejaculatie zaadlozing
Elastisch rekbaar
Elektro-Encefalo-Grafie beeld van de elektrische hersenstroom
Elektrocardiografie onderzoek van de elektrische activiteit van het hart
Eliminatie verwijdering
Embolie bloedvatverstopping
Embryo vrucht in het moederlichaam
Emesis braken
Infobrochure Sp-Neurologie 2 straat 122
24
Emfyseem longaandoening
Emotioneel gevoelsmatig
Epidemie besmettelijke ziekte die zich verspreid onder een
bevolkingsgroep
Epilepsie vallende ziekte, toevallen
Equivalent gelijkwaardig
Etiologie leer van de ziekteoorzaken
Euforie verhoogd gevoel van welzijn
Evaluatie beoordeling
Evolutie ontwikkeling
Excessief overdreven
Excitatie opgewondenheid
Extern uitwendig
F
Faeces ontlasting
Fataal noodlottig
Fenomeen verschijnsel
Fertiliteit vruchtbaarheid
Fixatie vasthechting
Fobie ziekelijke vrees
Fractuur been(bot)breuk
Fysisch lichamelijk
G
Genetisch met betrekking tot de erfelijkheid
Genitaal met betrekking tot de geslachtsorganen
Geriatrisch medische zorg voor de oudere mens
Gradueel trapsgewijs
Gynaecologisch met betrekking tot de vrouwenziekten
H
Hallucinatie zinsbedrog, waanvoorstelling
Hemopathie bloedziekte
Hepatitis leverontsteking
Infobrochure Sp-Neurologie 2 straat 122
25
Homogeen gelijksoortig
Hygiënisch met betrekking tot de lichaamszorg
Hyperkinesie overmatige bewegingsdrang
Hypersecretie verhoogde afscheiding
Hypersensitiviteit verhoogde gevoeligheid
Hypertensie verhoogde bloeddruk
Hyperventilatie angstige ademhaling
Hypotensie te lage bloeddruk
Hysterectomie verwijdering van de baarmoeder
I
Identificatie vereenzelviging
Immaturiteit onrijpheid
Immobilisatie onbeweeglijk maken
Immuniteit onvatbaarheid voor een ziekte
Implantatie inplanting
Implicatie verwikkeling
Impotentie onvermogen tot geslachtsgemeenschap
Impregnatie binnendringen van de zaadcel in de eicel
In vitro in een reageerbuis
In vivo in het levende organisme
Inactief onwerkzaam
Incidenteel bijkomend
Incisie insnijding
Inclusief met inbegrip van
Incompatibel onverenigbaar
Incontinentie onvermogen om urine of ontlasting op te houden
Incubatie sluimeren van een ziektekiem
Indicatie aanwijzing
Indicatief aanduidend
Indirect niet rechtstreeks
Individueel afzonderlijk
Inductie gevolgtrekking
Infobrochure Sp-Neurologie 2 straat 122
26
Infantiel kinderlijk
Influenza griep
Infuus vochttoediening in de bloedvaten
Inhalatie inademen van dampen
Injectie inspuiting
Insomnia slapeloosheid
Intensiteit sterkte
Interactie onderlinge beïnvloeding
Interval tussenperiode
Interventie ingreep
Intoxicatie vergiftiging
Intramusculair in de spier
Intraveneus in de ader
Irreversibel onomkeerbaar
Irritatie prikkeling
Isoleren afsluiten
K
Katheter buisje
Kinetisch wat beweging veroorzaakt
Klinisch direct voor de arts zichtbaar
L
Lactatie borstvoeding
Latent sluimerend
Lateraal aan de zijkant
Leukemie bloedkanker
Libido geslachtsdrift
Lipide vetachtige stof
Lokaal plaatselijk, van beperkte omvang
Lumbago lendenpijn
M
Malaise gevoel van onwelzijn
Manie ziekelijke neiging
Infobrochure Sp-Neurologie 2 straat 122
27
Manifest onmiddellijk herkenbaar
Melanoom kwaadaardig gezwel van de huid
Membraan dun vlies
Menarche eerste maandstonden
Meningitis hersenvliesontsteking
Menopauze overgangsjaren
Menstruatie maandstonden
Mentaal verstandelijk
Metabolisme stofwisseling
Microbiologisch met betrekking tot de kleinste levende wezens
Microniseren verpulveren
Mimiek gezichtsuitdrukking
Mobilisatie beweeglijk maken
Modificeren wijzigen
Monotherapie behandeling met één geneesmiddel
Morbiditeit ziektecijfer
Mortaliteit sterftecijfer
Motorisch met betrekking tot beweging
Mucus slijm
Musculair met betrekking tot de spieren
Mutisme onvermogen om te spreken
N
Narcoticum verdovend middel
Nasaal met betrekking tot de neus
Neonataal m.b.t. de eerste weken na de geboorte
Nervositeit zenuwachtigheid
Neveneffect bijwerking
Nihil niets
O
Obesitas overgewicht, vetzucht
Obsessie dwangvoorstelling
Obstipatie moeilijke stoelgang
Infobrochure Sp-Neurologie 2 straat 122
28
Obstructie verstopping
Occasioneel nu en dan voorkomend
Odor reukzin
Oedeem waterzucht
Oestrogeen vrouwelijk hormoon
Oraal met betrekking tot de mond
Osteoporose botontkalking
Otitis oorontsteking
Ovulatie eisprong
P
Palliatief verzachtend
Parallel evenwijdig
Paralyse verlamming
Paranoia achtervolgingswaanzin
Parese gedeeltelijke verlamming
Partikel klein deeltje
Pathologisch ziekte
Pediatrisch m.b.t. de kindergeneeskunde
Penetratie binnendringing door de huid heen
Perceptie waarneming
Periodiek regelmatig terugkerend
Peristaltiek darmbeweging
Permanent blijvend
Permeabiliteit doordringbaarheid
Pigmentatie verkleuring
Placebo geneesmiddel zonder werking
Placenta moederkoek
Pneumonie longontsteking
Populatie bevolking
Post Partum na de bevalling
Postnataal na de geboorte
Postoperatief na een heelkundige ingreep
Infobrochure Sp-Neurologie 2 straat 122
29
Posttraumatisch na een letsel
Potentie kracht
Potentieel mogelijk
Predispositie vatbaarheid
Prematuur voortijdig
Prenataal voor de geboorte
Preoperatief voor de operatie
Preventie voorkoming (van ziekte)
Prognose voorspelling van het verloop en de afloop van een ziekte
Progressief voortschrijdend
Proteïne eiwit
Prothese kunstmatig lichaamsdeel
Pseudotumor schijngezwel
Psychisch geestelijk
Psychologisch m.b.t. het gevoelsleven
Psychomotorisch m.b.t. bewegingen door de geest veroorzaakt
Psychose geestelijke stoornis
Psychosomatisch m.b.t. het verband tussen geest en lichaam
Punctie prik
Purgatief middel tegen verstopping
R
Radiografie fotograferen d.m.v. röntgenstralen
Radiotherapie bestraling
Recuperatie herstel van krachten
Referentie verwijzing
Regressie achteruitgang
Reïnfectie hernieuwde besmetting
Renaal m.b.t. de nier
Repetitief zich herhalend
Reproductie vermenigvuldiging
Research wetenschappelijk onderzoek
Resistent bestand tegen
Infobrochure Sp-Neurologie 2 straat 122
30
Respons antwoord
Retardatie vertraging, achterstand
Reversibel omkeerbaar, veranderbaar
Rhinitis (neus)verkoudheid
Routinematig zoals gewoonlijk
S
Salivatie speekselvloed
Sarcoom kwaadaardig gezwel
Secretie afscheiding
Sedativum kalmerend middel
Segment onderdeel
Seniliteit geestelijke en lichamelijke ouderdomsverschijnselen
Sensorieel zintuiglijk
Simultaan gelijktijdig
Solutio oplossing
Somatisch m.b.t. het lichaam
Spasme kramp
Sporadisch zeldzaam
Sputum fluim, speeksel
Stase stilstand
Steriliteit onvruchtbaarheid
Substitutie vervanging
Supervisie toezicht
Suppositorium zetpil, pil die via de anus wordt ingebracht
Symptoom ziekteverschijnsel
Syncope plotseling bewustzijnsverlies
Syndroom ziektebeeld
Systematisch stelselmatig
Systemisch over het hele lichaam verspreid
T
Tendens neiging, richting van een ontwikkeling
Terminaal in het eindstadium
Infobrochure Sp-Neurologie 2 straat 122
31
Tetanus infectieziekte die door gifstof leidt tot spierspasmen
Therapie geneeswijze, behandeling
Thermisch met betrekking tot warmte
Thoracaal m.b.t. de borstkas
Thrombus bloedprop
Tic zenuwtrek
Tolerantie verdraagzaamheid
Tonus spierspanning
Toxicomanie verslaving aan gifstof
Toxisch giftig
Tranquillizer middel dat opwindingstoestanden bedaart
Transfer overdracht
Transformatie verandering
Transplantatie overplanting
Traumatisch door een letsel ontstaan
Tremor beving
Trombose vorming van bloedprop in bloedvat of hart
Tumor gezwel
U
Ulcus zweer
Uniform éénvormig
Urgentie dringende noodzaak
Uterus baarmoeder
V
Vaccinatie inenting
Variabiliteit veranderlijkheid
Vasculair m.b.t. de bloedvaten
Vegetatief buiten het bewustzijn om
Veneus m.b.t. de aders
Vertigo duizeligheid
Viraal door een virus veroorzaakt
Visioen droombeeld