Ondernemen voor de
Gezondheidszorg van morgen
IAB4
Innovatieve Acties Brabant
2
ColofonCopyright:
Brabantse Ontwikkelings Maatschappij 2013
uitgave van de Brabantse Ontwikkelings
Maatschappij in opdracht van de provincie
noord-brabant:
Wendy Persoon, Dick de Jager, Lex van der Wolf
Research, strategie, concept en productie:
Antonio A-Tjak van Cooala
Wina Smeenk van WiEN’S ontwerperschap
Tekstredactie:
Leonore Pulleman van Tekstpartners
Film en foto:
Guus Verschuur van Work Hard Play Hard
Thomas van Oorschot fotografie
Vormgeving:
Fanny Morriën
Bezoekadres:
Goirleseweg 15
Tilburg
Postadres:
Postbus 3240
5003 DE Tilburg
www.innovatieveactiesbrabant.nl
Bert PauliProvincie Noord-Brabant
Brigite van HaaftenProvincie Noord-Brabant
Nancy WesterProvincie Noord-Brabant
Wendy PersoonBOM
Lex van der WolfBOM
Dick de JagerBOM
Marlon PeetersProvincie Noord-Brabant
Miranda WijnstekersProvincie Noord-Brabant
HEALTHWATCH
DIGEKETEN
BEDCAREPLUS
PILLBOX
ID LESCO
WITTS
WUZZI
INTO D’MENTIA
IAB 4
Arian van HoofProvincie Noord-Brabant
13
INTO
D’M
EN
TIA
3
Monique KoningKonings Communi-catie Training en Advies
Martin van DamMaatschap Fysiotherapie Heikant
Michiel KnibbeMaatschap Fysiotherapie Heikant
Goof SchepMaxima Medisch Centrum
Jan BerkelmansTopfysiotherapie De Waterleeght
Hans WijnakkerTopfysiotherapie Slebus&Wijnakker
Steven SchilthuizenScint BV
Grex GoijartsHertog Hendrik BV
Boris van WijkApotheek Nieuw Gastel
Wanda KruijtGGzE
Leo VerhagenMaxCare
Annelies van GoolZorggroep Archipel
Herbert WentgesPillbox4U BV
Jos van Esch4C Care
Annie JansenCareyn Thuiszorg Breda
Marlies van Ginneken Surplus Welzijn Breda
Bas DriehuijsMantelzorgbalans
Liesbeth SmedingaWIJ
Eric de VriesDSV Innovatie
Hans de HartAdaptive Planet
Martijn HuigenTopfysiotherapie Slebus&Wijnakker
Andre de JongeDiabetes Vereniging Nederland
Ellen de SchipperRCH zorggroep
Dan HoevenaarsSynchroon
Harold van GarderenTop InnoSence BV
Lenny DekkersAreaConsult
Danny GorterDutch Communica-tion Group
Bastiaan AninkDelite Interactive
Remco de JongDelite Interactive
Lia SmoldersStichting de Zorgboog
Marc ZwambornSumma zorg
Geerd de RooijVeeren Electronic Design Solutions
John VeerenVeeren Electronic Design Solutions
Hilde MeijsSumma zorg
Mart van den SchoorVitalis WoonZorg Groep
Frank HaafsQmobiel en Advies
Jan-Kees van WijnenTanteLouise-Vivensis
Laura KallenbergThebe Zorgservice BV
Marc te RieleQvita
Elsa SmeenkAllerzorg BV
Ben JanssenDe Wever
Roel de KokGleijm en van der Waart BV
Tom van der MeulenIDEON
Paul BogerdMinase
Miranda van BerloMinase
Jan RietsemaMinase
Corrie AartsDe Wever
Rose-Marie Droes VU Medisch Centrum
Franka Meiland VU Medisch Centrum
R. BroeksteegZorggroep Elde
Barbara Wijnand Zorggroep Elde/ Liduina
Wim DelvauxAdaptive Planet
Carlijn Campman Universiteit Tilburg
Margriet SitskoornUniversiteit Tilburg
Grex GoijartsHertog Hendrik BV
Steven SchilthuizenScint BV
Michel WijngaardsThebe/Mark en Maasmond
Martin van LeenAvoord
4
Met deze eindpublicatie
tonen wij u een deel van de
resultaten van Innovatieve
Acties Brabant (IAB-4).
Een economisch innovatie
programma van de
provincie Noord-Brabant,
uitgevoerd door de
Brabantse Ontwikkelings
Maatschappij (BOM).
13
INTO
D’M
EN
TIA
5
Hoe te lezen?Lees hier alles over het IAB programma van de Provincie Brabant,
samengebald in 12.368 woorden, 27 illustraties, 4 video’s, 50 citaten
en 48 links.
Deel mee in onze rijke ervaring: wat werkt en waarom?
Vind ingangen naar talrijke waardevolle bronnen.
Wat is zinvoller dan leren van de ervaring van anderen? Met vallen
en opstaan leerden we dat drie aspecten bepalend zijn als mkb-
bedrijven en zorgpartijen samen innovaties op de markt zetten:
waardecreatie, clustervorming en ondernemerschap
Waardecreatie, Clustervorming en Ondernemerschap
Wees als ondernemer in de complexe wereld van de zorgeconomie alert op
deze drie domeinen. Wie niet alle behoeften van de complete keten in kaart
heeft gebracht of niet de juiste afspraken met andere partijen maakt, krijgt
de bal teruggekaatst. Lees waar IAB-4-deelnemers hun tanden op stuk heb-
ben gebeten in drie zorgvuldig gedocumenteerde cases.
Ook innoveren? Lees dan dit boek en ga meer beslagen ten ijs.
Na een visie op de toekomst volgt in dit e-book een dialoog tussen de ver-
schillende partijen die betrokken waren in het IAB programma. We beginnen
met de provincie Noord-Brabant en de BOM. Daarna volgen drie IAB-4-cases.
In elke casus ziet u waar de kracht van IAB-4 zit: de samenwerkclusters die
door IAB-4 zijn ontstaan en de bereikte resultaten. Innovators, die het zelf
aan den lijve ondervonden hebben, geven mbv quotes vanuit het midden
van de dialoog pagina’s commentaar op de kern: waardecreatie, clustervor-
ming en ondernemerschap. De routekaarten op blz.18, 30, 40 en 50 tonen de
ervaring van deelnemers in één beeld en plaatst ze in een tijdsperspectief.
Daarna volgt een schatkamer vol waardevolle bronnen en praktische hulp-
middelen. De guruscan ten slotte geeft u een blik op het waardevolle net-
werk rond zorgeconomie in Brabant.
Waardecreatie: het vastleggen van de behoeften van de hele keten (van mkb naar
zorgvrager tot zorgverlener)
Clustervorming: samenwerken, ontwerpen en
volbrengen van afspraken tussen mkb-bedrijven en zorgpartijen
Ondernemerschap: businesscase met deelaspecten als:
markt, inkomsten, financiering, juridische zaken, organisatie etc.
6
Inhoud
Toekomst Dialoog
IAB
Dialoog
Pillbox
Route
Pillbox
LEER
MOMENTEN
30.28.24.14.10.6. 20.Resultaten
Succesfactoren
ResultatenSucces
factoren
Route
Iab4
18.
13
INTO
D’M
EN
TIA
7
50.Quotes Guru scan
34. 38. 54. 56.40. 44. 48.Dialoog
Idlesco
Route
ID Lesco
ResultatenSucces
factoren
Dialoog Into
D’mentia
ResultatenSucces
factoren
RouteInto
D’mentia
Inspiratie
58.
8
Ondernemen
voor de
Gezondheidszorg
van morgenVergrijzing en stijgende zorgkosten vragen om innovatieve oplossingen. provincie Noord-Brabant heeft een prima positie om de genoemde problemen te vertalen naar nieuwe businesskansen. De healthsector vormt een rijke bron van innovatiemogelijkheden voor het regionale bedrijfsleven.
13
INTO
D’M
EN
TIA
9
De kosten blijven stijgen in de gezondheidszorg.
Explosief en schijnbaar onbeheersbaar. Door de
vergrijzing is er steeds meer zorg nodig, terwijl
er een tekort is aan gekwalificeerd personeel.
Bovendien stelt de zorgconsument zich steeds
mondiger en kritischer op.
Op dit moment is meer dan de helft van de sterfte in ons land gerelateerd aan de leefstijl, waarbij laagopgeleiden meer risico lopen dan hoogopgeleiden. Het ver-schil in levensduur kan zes tot zeven jaar zijn, in gezonde levensjaren zelfs vijftien tot twintig jaar.
Door deze trends staat de overheid voor dilemma’s: • Beperken van de toegang tot zorg? De patiënt zelf meer laten betalen? Dat leidt tot
ongelijkheid. Bij handhaving van de solidariteit betaalt een gemiddeld gezin meer dan
de helft van het inkomen aan zorgkosten.
• Is een samenleving gewenst waarin mensen zo lang mogelijk met passende zorg thuis
wonen? Of krijgen ze verzorging in zorg- en verpleeginstellingen? Bij de tweede optie
moet in 2040 wel 30% van de beroepsbevolking in de zorg werken.
• Is het goed dat de mogelijkheden voor diagnostiek en behandeling almaar toenemen?
Het gaat vaak om kostbare onderzoeken, medicijnen of apparatuur, waardoor de
kosten blijven toenemen. Bovendien maakt het patiënten steeds afhankelijker van
professionele zorg.
Ex
tra
leve
nsd
uu
r in
jare
n
20
18
16
14
12
10
8
6
4
2
0
Gezonde LeefstijlOngezonde Leefstijl
Hoog opgeleidenLaag opgeleiden
LEES MEER OVER DE DILEMMA’S
[Advies E. Lieber 2012]
10
Region of
Smart HealthDe gezondheidszorg in provincie Noord-Brabant draagt voor 8,5% bij aan het bruto regionaal product van de provincie (inclusief toeleveringsbedrijven). De sector biedt werk aan 18% van de beroepsbevolking. De branche biedt grote kansen voor het bedrijfsleven vanwege de behoefte aan innovatieve oplossingen en nieuwe manieren om producten en diensten te vermarkten.
13
INTO
D’M
EN
TIA
11
De provincie Noord-Brabant heeft prachtige ambities. De provincie
streeft ernaar om in 2020 in de top van Europese kennis- en innovatie-
regio’s te staan. Dat gaat lukken door het beter benutten en vermark-
ten van innovatieve producten en diensten. Als oplossing voor com-
plexe maatschappelijke vraagstukken.
Cruciale factor: ondernemerschap!
Grote kansen liggen vooral in het verbinden van economische clusters
met de zorg (zorgeconomie). Dit is niet nieuw; in de afgelopen jaren
is een sterk netwerk rond zorgeconomie ontwikkeld. Verschillende
Brabantse partijen en de provincie participeren in (Europese) projec-
ten en netwerken op het snijvlak van innovatie en zorg. De provinciale
programma’s IAB-3 en IAB-4 en Slimme Zorg zijn hiervan voorbeelden.
ProeftuinenSamen met ondernemers, zorgpartijen, kennisinstellingen, verzekeraars, overheden en
gebruikers wil de Provincie Noord-Brabant een aantal proeftuinen opzetten, gericht op de
implementatie van producten en diensten, bijvoorbeeld op het terrein van dementie of van
ICT en zorg. De proeftuinen hebben tot doel belemmeringen te slechten die momenteel de
grootschalige opschaling van deze producten en diensten in de weg staan. Ook kunnen de
proeftuinen een rol spelen in de validatie.
De provincie Noord-Brabant heeft veel sterke technologieclusters met daarbinnen maak-
bedrijven. Er zijn diverse kennisinstellingen en er is een designcluster. Dat biedt ruimte
voor mogelijke cross-overs tussen zorgeconomie en hightechsystemen en materialen,
food, logistiek en design. Veel Brabantse mkb’ers, grootbedrijven, kennisinstellingen,
andere overheden en eindgebruikers ondersteunen de aanpak. Brabant is daarom bij
uitstek geschikt voor de aanpak van multidisciplinaire ontwikkelingen.
BELEIDSDOSSIERS ZORGECONOMIE BBELEIDSDOSSIERS ZORGECONOMIE A
IAB
12
DialoogIAB
PROJECT
DIALOOG
13
INTO
D’M
EN
TIA
13
IAB
HEALTHWATCH
DIGEKETEN
BEDCAREPLUS
PILLBOX
ID LESCO
WITTS
WUZZI
INTO D’MENTIA
IAB
14
MARLONPEETERSProvincie Brabant
De provincie Noord-Brabant startte tien
jaar geleden de zoektocht naar nieuwe
manieren van innoveren met het pro-
gramma ‘Innovatieve Acties Brabant
(IAB)’. Marlon Peeters, beleidsmede-
werker en projectleider IAB: “De vierde
editie is nu afgerond. Waar de eerste
twee programma’s generiek waren en
het derde programma zich richtte op
vergrijzing, lag de focus van het vierde
programma op diabetes, COPD en de-
mentie. Ik ben tevreden met de bereikte
resultaten van het IAB programma.”
Brigite van Haaften
(lid Gedeputeerde Staten):
“Problemen rond welzijn of
rond de toegankelijkheid van
zorg kunnen we duidelijk oplos-
sen door nieuwe technologieën.
Zónder dat we de mens uit het
oog verliezen!”
Nancy Wester
(projectleider Zorgeconomie bij
Provincie Noord-Brabant):
“Brabant, region of smart health
in 2020: dat is de ambitie van het
programma zorgeconomie. Dur-
ven dromen en daar naar hande-
len, samen met de zorgpartijen,
ondernemers en kennisinstellin-
gen. Omdat het nodig is en om-
dat we in Brabant alle elementen
in huis hebben om deze ambitie
te realiseren”
Bert Pauli
(lid Gedeputeerde Staten):
“Met kennis, ondernemerschap
en innovatie komen we in de
Europese top: Europe’s heart
of smart solutions. De kracht,
creativiteit en innovativiteit van
het mkb is uitstekend geschikt
om de zorgsector gezond te
houden.”
NETWERK
Nancy WesterMiranda WijnstekersBert Pauli Brigite van Haaften
WWW.BRABANT.NL
DIALOOG
Met dit e-book willen we de rijke ervaring uit het IAB-programma
delen. Wat werkt en waarom?” De spin-off van IAB-4 vertaalt zich
in nieuwe omzet en bedrijvigheid. Elk traject leidt bovendien
tot kostenbesparing, efficiency voor de zorg en verbetering of
behoud van kwaliteit van het leven van eindgebruikers.
Een belangrijke conclusie vanuit deze trajecten is dat een
vraaggestuurde innovatie commercieel het meest succesvol is.
Dit leidt tot producten en diensten die daadwerkelijk gebruikt
worden en toegevoegde waarde hebben.
Marlon: “Daarom is de provincie facilitator, actieve partner en
co-investeerder. We zijn uitstekend in staat om bruggen te slaan
tussen het bedrijfsleven, zorginstellingen, zorgverzekeraars,
kennisinstellingen en gebruikers. We hebben totaal vier miljoen
euro in IAB-4 geïnvesteerd voor het aanjagen van innovaties, het
matchen van partijen en het delen van kennis.”
Het zijn programma’s als IAB-4 die het beeld bevestigen dat
de Provincie borrelt van de innovatiekracht. Dat geldt voor de
hele keten, van mkb tot grootbedrijf. De BOM ontwikkelde een
programma dat deelnemers selecteerde en faciliteerde onder
voorwaarden.
“Nu is het tijd om de innovatiekracht om te zetten in cijfers”,
zegt Marlon. “De zorgsector staat niet bekend om zijn vele pa-
tenten en octrooien. Daarbij is het valideren van nieuwe uitvin-
dingen duur en tijdrovend. Daarom werken we met onze stake-
holders aan enkele proeftuinen om dit te veranderen. Er liggen
prachtige kansen op ons te wachten!”
Arian van Hoof
13
INTO
D’M
EN
TIA
15
IAB
Lex van der Wolf (adviseur
Innovatieve Acties Brabant):
“Succes is alleen mogelijk indien
wordt samengewerkt met zorg
gerelateerde organisaties, die
voor de uiteindelijke business
case relevant zijn.”
Wendy Persoon (projectma-
nager Zorgeconomie bij BOM
Business Development):
“Het verbaasde ons dat onder-
nemers met een idee voor de
zorg zo weinig weten van de
marktaspecten. Hierdoor wor-
stelen ze onnodig veel met de
lancering van hun product.”
Grex Goijarts (directeur Hertog
Hendrik) – BedCarePlus:
“Eisen van subsidieverstrekkers
dwingen mij als ondernemer om niet
alleen met het product, maar vooral
ook met de integratie daarvan in de
zorgketen bezig te zijn. Daarnaast
eisen verzekeraars harde euro’s voor
innovaties en daarmee sturen ze de
systeemvernieuwing in de zorg.”
DIALOOG
WENDY PERSOON
Brabantse Ontwikkeling Maatschappij
NETWERK
Lex van der Wolf
WWW.INNOVATIEVEACTIESBRABANT.NL
Het bedrijfsleven kan een belangrijke
bijdrage leveren aan het verminderen van
de druk op de gezondheidszorg en het
verlagen van de kosten. Daarbij staat het
ontwikkelen van vraaggestuurde diensten
en producten centraal. Wendy Persoon: “In
IAB-4 richtten we ons op de vraag: Wat zijn
de echte problemen met veel impact op de
zorg in Brabant?”
Het IAB-programma is opgezet vanuit de gedachte dat
vraaggestuurde innovaties de meeste kans bieden
op succes. Het innovatieve vermogen van mkb-onder-
nemers is hiervoor belangrijk. (Zie ook de informatie
hierover op pagina 21 en 22). Wendy: “Daarnaast is het
essentieel dat bedrijven met zorgpartners samenwer-
ken, omdat zorgvragen zo complex zijn. Wij noemen dit
werken in clusters.”
Er zijn van de acht projecten, drie IAB-4 initiatieven in
beeld gebracht. “Tussen de regels door is te lezen dat
we de afgelopen anderhalf jaar niet alleen een financië-
le injectie hebben gegeven, maar vooral ook hebben ge-
monitord en gecoached”, zegt Wendy. De lichte dwang
tot samenwerking en de sturing is vooral als positief
ervaren. “We selecteerden aan de poort, zorgden voor
een programmaraad, masterclasses, matchmaking, pit-
ches en een prijsvraag. Dit inspireerde de deelnemers.
We leerden dat inhoudelijke sturing vooral effectief is
als je het combineert met sturen op resultaat.”
Dick de Jager
IAB
16
Resultaten
IAB
RESULTATEN
Succesfactoren
13
INTO
D’M
EN
TIA
17
IAB
RESULTATEN IAB
(BOM EN PROVINCIE):
• 80 MKB-BEDRIJVEN EN 55 ZORG- EN KENNISINSTELLIN-GEN SAMENGEBRACHT
• 15 PROJECTEN GEREALISEERD, NA HET UITWERKEN VAN EEN BUSINESSCASE OF HET UITVOEREN VAN EEN HAALBAARHEIDSONDERZOEK
• DOOR 8 PROJECTEN IS EEN GROOTSCHALIGE PILOT UITGEVOERD
• PRODUCTEN OP DE MARKT GEBRACHT• DE INNOVATION AWARD 2008 (VAN DE ASSEMBLY OF
EUROPEAN REGIONS) VOOR HET IAB-3-PROGRAMMA ONTVANGEN
• DE 2011 ACCENTURE INNOVATION AWARD VOOR HET IAB-3-PROJECT DCA WALL IN ONTVANGST GENOMEN
• INZICHTINHETZORGSTELSELVOORMKB• NETWERKVERBINDINGEN• BUSINESSCASESVOORDEZORG• ACTIEVEROLVOOREINDGEBRUIKERINPROJECTEN• PROEFTUINENENVALIDATIEKANSEN• SAMENWERKINGSCONTRACTENPARTNERS
• MAATSCHAPPELIJKEBUSINESSCASES• CLUSTERENNETWERK• ZORGVRAAGINZORGSYSTEEMCONTEXT• PROJECTLEIDING• FINANCIERING:THEBIGPICTURE
Succesfactoren
VOLGENS MARLON PEETERS
VOLGENS WENDY PERSOON
INTO
D’M
EN
TIA
18
juli 2011Start IAB4-project
MARKTINTRODUCTIE
IAB4 EVALUATIE IAB4 KWALIFICATIE
BASIS LEGGEN
STAKEHOLDER ANALYSEWAARDE ANALYSEBENCHMARKBUSINESSMODEL CANVAS
SAMENWERKEN
COALITIEMODELPROCESBEGELEIDINGSAMENWERKINGSOVEREENKOMSTMASTERCLASS SAMENWERKING
IMPLEMENTEREN
DRAAIBOEKENPROCEDURESPLANNINGEN
BELANGEN BEGRIJPEN
SPECIALISTENHUISARTSENPATIËNTENMANTELZORGZORGVERLENERSZORGINSTELLINGENVERZEKERAARS
ONTWIKKELEN
FOCUSGROEPENBOOTCAMPCO-CREATIEKENNISPARTNER
TESTEN
LIVING LABZORGINSTELLINGENWACHTKAMERSTHUIS
BEHOEFTEN VANGEN
PATIENT JOURNEYSSCENARIO’SPERSONA’SCONTEXT MAPPINGOBSERVATIESCO-CREATIE
ACCEPTEREN
PATIËNTENARTSENZORGMEDEWERKERSINKOOP ZORGVERZEKERAARS
VERDIENEN
VERZEKERINGAWBZWMOPRIVAAT
ONDERNEMEN
SCHARRELRUIMTEMKB PARTNEREXPERT BOM-ADVISEURSMAATSCHAPPELIJKE BUSINESSCASE
VALIDEREN
ZORGINSTELLINGENKENNISPARTNERNEN, ISO, CEPATIËNTENVERENIIGING
INTO D’MENTIA
ID-LESCO
PILLBOX
ITERATIES IN BUSINESS CASE ITERATIES IN CONCEPT EN ONTWERP ITERATIES IN BUSINESS CASEINNOVATIE ROUTES
AANLOOP ONTWIKKELING PILOT REALISATIE OPSCHALING
Voorjaar 2013
IAB4
Route
Tools
WAARDECREATIE
CLUSTERVORMING
ONDERNEMERSCHAP
Hulpbronnen & Hulpmiddelen
Attitude & Kennis
Deze routekaart is een samenvatting van de evaluatie van IAB4-projecten tussen juli 2011 en januari 2013
HEALTHWATCH DIGEKETEN
BEDCAREPLUS PILLBOX ID LESCO WITTS WUZZI
INTO D’MENTIA
13
INTO
D’M
EN
TIA
19
INTO
D’M
EN
TIA
juli 2011Start IAB4-project
MARKTINTRODUCTIE
IAB4 EVALUATIE IAB4 KWALIFICATIE
BASIS LEGGEN
STAKEHOLDER ANALYSEWAARDE ANALYSEBENCHMARKBUSINESSMODEL CANVAS
SAMENWERKEN
COALITIEMODELPROCESBEGELEIDINGSAMENWERKINGSOVEREENKOMSTMASTERCLASS SAMENWERKING
IMPLEMENTEREN
DRAAIBOEKENPROCEDURESPLANNINGEN
BELANGEN BEGRIJPEN
SPECIALISTENHUISARTSENPATIËNTENMANTELZORGZORGVERLENERSZORGINSTELLINGENVERZEKERAARS
ONTWIKKELEN
FOCUSGROEPENBOOTCAMPCO-CREATIEKENNISPARTNER
TESTEN
LIVING LABZORGINSTELLINGENWACHTKAMERSTHUIS
BEHOEFTEN VANGEN
PATIENT JOURNEYSSCENARIO’SPERSONA’SCONTEXT MAPPINGOBSERVATIESCO-CREATIE
ACCEPTEREN
PATIËNTENARTSENZORGMEDEWERKERSINKOOP ZORGVERZEKERAARS
VERDIENEN
VERZEKERINGAWBZWMOPRIVAAT
ONDERNEMEN
SCHARRELRUIMTEMKB PARTNEREXPERT BOM-ADVISEURSMAATSCHAPPELIJKE BUSINESSCASE
VALIDEREN
ZORGINSTELLINGENKENNISPARTNERNEN, ISO, CEPATIËNTENVERENIIGING
INTO D’MENTIA
ID-LESCO
PILLBOX
ITERATIES IN BUSINESS CASE ITERATIES IN CONCEPT EN ONTWERP ITERATIES IN BUSINESS CASEINNOVATIE ROUTES
AANLOOP ONTWIKKELING PILOT REALISATIE OPSCHALING
Voorjaar 2013
TOP VERSNELLERS
1 Procesbegeleider2 Cluster in balans3 Goede afspraken4 Effectief gebruiksonderzoek5 Op tijd het juiste doen
TOP VERTRAGERS
1 Stijl van leidingggeven2 Intellectueel eigendom3 Behoefte te laat gezien4 Partner levert niet op tijd5 Business case niet op orde
20
Leermomenten
Patiënt centraal
U kunt de patiënt alleen centraal stellen door het
contact en de dialoog goed te organiseren. Deze
publicatie toont interessante voorbeelden om
(potentiële) patiënten in projecten te betrekken.
Via co-creatie, binnen een living lab, door
focusgroepen en binnen pilots in diverse
settings.
Clusters vormen
Samenwerken lijkt zo vanzelfsprekend dat
partners vaak vergeten om die samenwerking te
structureren en om goede relaties te stimuleren.
• Leg rollen, speerpunten en verwachtingen
vast
• Wees kritisch naar uw partners, maar spiegel
ook uzelf
• Evalueer de voortgang en voorkom
stroperigheid
Verbindingen maken
Slimme mkb’ers maken verbinding met gedreven
zorgprofessionals.
• Zet zorgprofessionals in als bemiddelaar bij
het contact met de patiënt en om uw bevin-
dingen in perspectief te plaatsen
• Geef als zorginstelling ruimte aan deze
mensen
• Laat ze een waardevolle aanvulling vormen
op de businessoriëntatie
Valideren
Het is goed om een kennispartner in het cluster
te betrekken om de werking van de innovatie te
valideren in een niche die goed is af te bakenen.
• Betrek een zorgpartner om uw praktische
aansluiting te valideren in een realistische
pilot
10 jaar Innovatieve Acties Brabant laat ons een groot
instrumentarium na en een waardevol, groeiend
netwerk.
13
INTO
D’M
EN
TIA
21
Route to market
De marketing van een zorgproduct loopt vaak het
best via een van de deelnemers in de zorgketen.
• Ga al in een vroeg stadium samenwerken om
draagvlak te creëren voor pilots en implemen-
tatie
• Zorg dat u voorbereid bent op de vraag
‘What’s in it for me?’
Kostenbesparing
De inrichting van de geldstromen in de zorg
frustreert kostenbesparende innovaties. Vooral
innovaties die zich richten op de preventie van
ziekte hebben hiermee te maken. Er loopt geen
directe lijn tussen de besparingen en degene die
investeert (de zogenaamde ‘perverse prikkel’).
• Pas op voor afhankelijkheid van degenen die
boven op de geldpotten zitten, dit werkt
keteninnovaties tegen.
Follow the money
Het valt niet mee om binnen het vergoedingen-
systeem een legitieme en duurzame plaats te
verwerven.
• Reken daarom op een omweg en houd een
plan B paraat
• Spreek bijvoorbeeld doelgroepen aan die
budget hebben of die wel bereid zijn zelf te
betalen voor de dienst
Kennisvanfinanciering
Zowel bij de ontwikkeling als bij de marktimple-
mentatie is geld nodig, in de ogen van de onder-
nemer zelfs veel geld, en soms ook te veel tijd.
• Iedere ondernemer zal elke stap opnieuw
moeten onderbouwen, of hij nu gebruik
maakt van subsidies, fondsen, risicokapitaal
of bankkrediet
• Of schakel hiervoor de hulp in van experts of
intermediairs
Zakelijk organiseren
Een van de succesfactoren voor een geslaagde
marktintroductie is het oprichten van een
nieuwe organisatie die zich hiermee bezighoudt
en waarin partners de rollen afbakenen. De
combinatie maatschappelijk en commercieel
belang vraagt om een bijzondere rechtsvorm.
We zien meer dan eens de combinatie van een
stichting met een bv.
Intellectueel eigendom
Op het moment dat het product of de dienst dan
eindelijk marktrijp is, blijkt intellectueel eigen-
dom een onverwacht gevoelig onderwerp.
• Maakt u in een zo vroeg mogelijk stadium af-
spraken, dan vindt u een goede balans tussen
vertrouwen en contractuele afspraken
IAB
22
WAARDECREATIE
Sterk
• Leg focus op hard én zacht, functie én
beleving, efficiëntie én kwaliteit.
• Verkrijg inzicht in hoe men werkt in het veld
(wil men dit?).
• Houd de blik op patiënt én omgeving (man-
telzorg, familie, andere patiënten,...).
• Wees kritisch: is het goed genoeg? Werking,
alternatieven, kinderziektes.
• Test veel: prototypen, op verschillende manie-
ren, snel, in een relevante testomgeving.
• Neem tijd om te verfijnen: kinderziektes
oplossen!
• Lever bewijs voor meerwaarde: bevestiging
door gebruikers, expert (liefst opinion leader),
kwalitatieve en/of kwantitatieve studie.
Zwak
• Laten leiden door cliché denken en aanna-
mes.
ONDERNEMERSCHAP
Sterk
• Deel de ondernemersspirit: niet alleen de
mkb-er, ook de zorginstelling, kennispartner,
etc.
• Leg lange termijn commitment vast.
Ten minste door één partij.
• Bedenk wie dit gaat betalen. Houd een plan B,
C, D ... achter de hand voor als plan A niet lukt.
• Wees open: ‘Eerst delen om later te kunnen
vermenigvuldigen’.
• Koester de langetermijnambitie: ‘Innovatie is
geslaagd na opschaling’.
Zwak
• Vrijblijvendheid.
• Geen passie, geen drive.
• Eigenwijs zonder visie.
• Geen inzicht in geldstromen in de zorg.
13
INTO
D’M
EN
TIA
23
IAB
CLUSTERVORMING
Sterk
• Zie de samenwerking niet als vanzelf-
sprekend.
• Check de beoogde partners vooraf, ook op
mentaliteit.
• Manage de verwachtingen: spreek ze uit,
neem de tijd elkaar te leren kennen, ‘begrijp
elkaar’ en leg verwachtingen vast.
• Organiseer en bekrachtig tijdsbesteding van
deelnemers.
• ‘Het komt wel goed’-attitude.
• Wij-zij-denken.
• Eén of meer partners in het cluster is
dominant.• Onbewust onbekwaam zijn en doorgaan
zonder reality check.
Zwak
PILLB
OX
24
DialoogPILLBOX
PROJECT
DIALOOG
13
INTO
D’M
EN
TIA
25
PIL
LBO
X
PILLB
OX
26
“Pilots zijn waardevol en
ze zetten de deur open
voor vernieuwing. Een
voorbeeld : de nood-
zaak een snijmechaniek
toe te voegen. Als zeer
waardevol werd ervaren
om een client te horen
zeggen: ‘Elke keer dat
thuiszorg langskomt,
zie ik als een confronta-
tie met mijn ziekte. Het
wegblijven betekent dus
klaarblijkelijk even geen
ziektemoment.’ Dit was
een eyeopener.”
“Er ontstaat veel onze-
kerheid bij partijen als
er wezenlijke verande-
ringen of vernieuwingen
worden geïntroduceerd.
Speel hierop in door te
communiceren en te
delen. En maak partijen
deelgenoot!”
“Iedereen weet dat er in
zorg veel structureel te
verteren en te winnen is.
Als je geen trackrecord
hebt om aan te tonen dat
je bespaart in extramura-
le zorg, is acceptatie en
succes onmogelijk.”
NETWERK
DIALOOG
HERBERT WENTGESPillBox4UDankzij PillBox4U kunnen chronisch zieken
thuis zelf veilig, trouw en gecontroleerd
hun medicijnen innemen. “The masterpie-
ce is dat we met de PillBox elke stap in het
medicatietraject – van magazijn tot aan
de inname – controleren en borgen”, zegt
Herbert Wentges, directeur van PillBox4U.
“Dit verbetert de therapietrouw en sluit
medicatiefouten uit. Veiligheids- en efficien-
cyargumenten zijn belangrijk, medicijnver-
spilling is onnodig.”
Boris van Wijk
WWW.PILLBOX4U.COM
Op weg naar implementatie staat het project nu op het punt om een tweede
pilot te starten en is Leo Verhagen van thuiszorginstelling MaxZorg bij het team
gekomen. Herbert: “We hebben veel geleerd van de eerste pilot bij Archipel en
GGzE en veel gebruikerservaringen verzameld om het concept te verbeteren.
” Als voorbeeld: “In de eerste pilot bleken veel testcliënten een slechte hand-oog-
coördinatie te hebben. Reden om een afsnijmechanisme in de PillBox te integre-
ren. Omdat de “look and feel” van de PillBox goed bleek te zijn, stelden we als eis
om de vormgeving intact te houden. Om dan het afsnijmechanisme te integre-
ren, zonder de mallen teveel aan te passen, bleek een mooi vraagstuk en dito
uitdaging.” Het project is ontstaan vanuit een persoonlijke motivatie van de
founder t.a.v. verkeerd medicatiegebruik. Er is toen direct een technologische
patentaanvraag gedaan. Achteraf was het beter geweest om pas na praktijk-
interviews aan de tekentafel te gaan zitten. “Daar hebben we steken laten vallen
en hadden we geld kunnen besparen. We deden aannames zonder eerst gedegen
huiswerk te doen. De wensen van mensen zijn belangrijk, net als de impact die
innovatie kan hebben, je kunt een product niet zomaar de markt in zetten.
Idealiter is het een Nespresso. Gemakkelijk, mooi en geeft precies wat jij wilt.
Straks tijdens de tweede pilot bij MaxZorg, GGzE en Archipel wil het team het
verdienmodel valideren. Ook is het belangrijk om de NEN-norm te halen. Dat
maakt het makkelijk om in officiële systemen en organisaties opgenomen te
worden. Herbert: “ De inzet van de PillBox gaat impact hebben op het zorgsys-
teem. Dat betekent dat de zorgverlener, apotheker en arts nu de gelegenheid
heeft om bij de cliënt thuis te kunnen monitoren of deze de juiste medicijnen
neemt op het juiste moment. Dit zijn veranderingen in de keten. Dat vraagt om
zorgvuldige begeleiding, luisteren en goed omgaan met de informatie die je als
organisatie krijgt. Hij voegt toe dat de afspraken met KPN (voor verzending van
gegevens via een ultraveilig netwerk) een voorwaarden zijn voor succes. Als
ondernemer vertrouw je op je partners zoals met MaxZorg. “Leo is een zorgon-
dernemer die businesscases van een zorginstelling goed begrijpt. Hij voegt zo
waarde toe bij onze implementatie van Pillbox en haar diensten”
PillBox4U B.V. biedt zorgverleners de
mogelijkheid om op afstand en op een
verantwoorde manier het medicatie-
proces van cliënten te borgen.
FILM
Jos van Esch
13
INTO
D’M
EN
TIA
27
PIL
LBO
X
DIALOOG
LEO VERHAGENMaxZorg
WWW.MAXZORGOSS.NL
Na het aanschuiven van Leo Verha-
gen van MaxZorg én na de eerste
pilot zijn de behoeften waaraan de
PillBox moet voldoen helder. Het
vinden van de juiste partners was
niet zo gemakkelijk. Nu staat er
een definitieve businesscase in de
steigers. Het patent, de NEN 7510
en het KPN-contract zijn harde
voorwaarden voor succes en effici-
ency in de keten.
NETWERK
Wanda Kruit Annelies van Gool
“Een contactmo-
ment kan fijn zijn
voor eenzame men-
sen. De PillBox mag
niet bijdragen aan
verhogen eenzaam-
heid. Intramuraal zie
ik het voordeel van
de PillBox niet.”
“Durf te delen, dan kun
je later vermenigvul-
digen. In de thuiszorg
probeert iedereen zelf
het wiel uit te vinden.
Vaak willen ze niet sa-
menwerken. Dat geldt
vooral voor de grotere
en ICT-partijen.”
“De zorgsector is niet
commercieel gedreven.
Ze hebben het te gemak-
kelijk gehad. Dat gaat
nu veranderen; ze zullen
naar andere wegen moe-
ten zoeken.”
Het lijkt een open deur: de juiste medicatie op het juiste moment voorkomt zieken-
huisopnames. Leo: “Toch kunnen we niet vaak genoeg roepen dat therapietrouw
cruciaal is. De verantwoordelijkheid en controle liggen sinds januari 2012 bij thuiszor-
ginstellingen. De kostenbesparing op de AWBZ die dit oplevert, bespaart ook kosten
voor ziekenhuizen maar thuiszorgorganisaties krijgen dit niet uitbetaald.”
Leo is via MaxZorg sinds de zomer van 2012 betrokken bij het PillBox-project. Hij vindt
dat zorg anders, beter, goedkoper kan. “Wij werken met een intelligente pen om me-
dicatie af te tekenen en direct in het registratiesysteem te zetten. De PillBox kan deze
dienst aanvullen.” Leo geeft aan dat het lastig is om ICT-koppelingen te realiseren. Hij
ervaart dat in de thuiszorg iedereen zelf het wiel uitvindt en dat er weinig bereidheid
is tot samenwerken. “Bedrijven die het de komende tijd niet gaan halen, zijn organisa-
ties die niet kunnen delen.
Leo vindt dat Herbert eerder de praktijk erbij had kunnen betrekken. “Want er zijn
veel partijen met een belang in medicijnen.” De zorgondernemer maakt zich zorgen
over de reacties van apothekers op de PillBox. “Wij hebben nu een relatie met de
apotheek en die mag niet in gevaar komen door een nieuwe dienst en eventuele weer-
stand tegen de daarmee samenhangende nieuwe werkwijze. Dit kan wrijving geven.”
Uiteindelijk is het doel van het concept een goed product, goede service, tijdwinst en
goede borging en registratie van het medicatieproces. “Maar hoe het product verder
te gebruiken in de toekomst en eventueel in het buitenland, daar beginnen we nu
over na te denken.” Leo vraagt zich af of de PillBox in de markt is te zetten als een
hulpmiddel, met vergoeding – op uitleenbasis – via de AWBZ. “Dan moeten we naar
het college van zorgverzekeraars toe. Maar als het een cliëntgebonden dienst is, dan
kan het ook naar instellingen en ben je in het huidige systeem van succes verzekerd.
Met nadruk op ‘huidige systeem’, want zoveel veranderingen heb ik in mijn leven niet
meegemaakt. De grens is wel bereikt. Er wordt niet goed over nagedacht wat al die
veranderingen betekenen.”
Stichting MaxZorg levert
kwaliteitszorg aan cliënten
in een omgeving waarin zij
zich thuis voelen, met als doel
dat zij zo lang mogelijk thuis
blijven wonen.
PILLB
OX
28
Resultaten
PILLBOX
RESULTATEN
Succesfactoren
13
INTO
D’M
EN
TIA
29
PIL
LBO
X
RESULTATEN GEREALISEERD:
• PATENT CARTRIDGE IS IN 2007 GEDEPONEERD• CONTRACT MAXZORG, GGZE, ARCHIPEL
RESULTATEN ONDERWEG:
• ISO-ZORGCERTIFICERING: NEN 7510• GETEKEND PARTNERSHIP MET KPN
• LAATNIETDETECHNIEKLEIDENDZIJN,MAARDOEEENGEDEGENONDERZOEKNAARDEMARKTEN
CLIËNTBEHOEFTEN• NEEMDETIJDVOORONTWIKKELINGSTRAJECTENEN
VOORHETOPBOUWENVANRELATIES• ZORGVOORDEJUISTEPARTNERSHIPS;VOORPILL-
BOXZIJNDATMAXZORG,GGZE,ARCHIPEL,APOTHEEKNIEUWGASTELENKPN
• BETREKSNELEXPERTSINZORGECONOMIETRAJECTEN(ZOALSTHUISZORGINSTELLINGEN)• DENKKETENBREEDENHOUDREKENINGMETAFHANKELIJKHEDENENRELATIES• REALISEERJEDATJEONDERDEELBENTVANEENVERANDERENDSYSTEEM
Succesfactoren
VOLGENS HERBERT WENTGES
VOLGENS LEO VERHAGEN
VERSNELLER VERSNELLER
CONCEPT
MAATSCHAPPELIJKE BUSINESS CASEKostenbesparing thuiszorgKostenbesparing apotheekKostenbesparing gevolgkostenZelfmanagement
PITCHVeiligheidTherapietrouwEfficientieGemakMonitoring
COALITIEPiLLBox4UMaxzorg4C CareArchipel ZorggroepGGZE
PLAN Operationeel managerstuurt technische ontwikkeling en contactmet zorgpartner
Maxzorg treedt toe,kennisverrijking op breed gebied
Dispenserregistratie,data communicatie
juli 2011Start IAB4-project
Afscheur-mechanisme
PILLBOX DISPENSER IAB4 EVALUATIE
AANLOOP ONTWIKKELING PILOT REALISATIE OPSCHALING
MONITORING VIA NETWERK
Cartridge conceptvastgelegd inPatent
ONTWIKKELEN PROCES PROCES
Apothekers- groothandelverlaat cluster
CLUSTER
Apotheek Nieuw Gastel treedt toeSOFA doet productierolmedicatie en locale distributie
CLUSTERTESTEN CLUSTER VERBETEREN
VERSNELLER VERTRAGER VERSNELLER VERSNELLER
Probleem rond afscheuren vanmedicatierol bij bejaarden
TESTEN PROTOTYPE
Praktijktest met chronische patïënten van verschillende leeftijd door GGZ en thuiszorg
TESTEN PROTOTYPE
Praktijktest met chronische patïënten van verschillende leeftijd door GGZ en thuiszorg
MARKTINTRODUCTIE
BUSINESSCASE ONTWIKKELEN
Telecom Partner
COALITIE
Cash flowleveringen OSS,Eindhoven eo.
BUSSINESS
Grote bankopschaling en doorontwikkeling
FINANCIERING
VERSNELLER
DispensormechanismeCartidgeDatacommunicatieVormgeving
Ongelijke urgentieen feeling voor vernieuwingbinnen de coalitie
Integratie van Pillbox met ICT systemen levertonline monitoring en signalering voor patiënt, familie en huisarts
PILLBOX
BOM FORMAT PATENT OPCARTRIDGE
CONTRACTKPN DATANETWERK
CONTRACTENAFNEMERS
CERTIFICAATNEN 7510 & ISO 9001
KENNISPARTNER VALIDATIEPRODUCENT LOCALE DISTRIBUTIE
NIEUWE WERKWIJZECONTROLE OP MEDICATIE
GEVALIDEERDEPRIJSSTELLINGTHUISZORGPARTNER MICROFUNDING
ONTMOETINGSPLAATSENINKOMSTEN UIT PLAATSINGDISTRIBUTIE EN GEBRUIK
BEDRIJFPILLBOX4U
IAB4 KWALIFICATIEINNOVATIE ROUTE
september 2011Eerste prototype van Pillbox is gereed
april 2012Operational Manager
juni 2012
juli 2012Partners:
Apotheek Nieuw GastelSOFA
augustus 2012Maxzorg treedt toe tot coalitie
najaar 2012Test prototype 1.0
begin 2013Tweede prototype van
Pillbox is gereed
voorjaar 2013Test prototype 2.0
voorjaar 2013Certificering
zomer 2013Definitieve versiePillbox
2013Integratiemet portal
2013Integratiezorgdossier
COMMUNICATIEPROCESBEGELEIDER
VERTRAGER VERTRAGER
TOOLS
KWALIFICATIE
BEREIKT
ZWART OP WIT INKOMSTEN
WAARDECREATIE
CLUSTERVORMING
ONDERNEMERSCHAP
Versnellers
Vertragers
PILLB
OX
30
Route
Deze routekaart is een samenvatting van de evaluatie van IAB4-projecten tussen juli 2011 en januari 2013
VERSNELLER VERSNELLER
CONCEPT
MAATSCHAPPELIJKE BUSINESS CASEKostenbesparing thuiszorgKostenbesparing apotheekKostenbesparing gevolgkostenZelfmanagement
PITCHVeiligheidTherapietrouwEfficientieGemakMonitoring
COALITIEPiLLBox4UMaxzorg4C CareArchipel ZorggroepGGZE
PLAN Operationeel managerstuurt technische ontwikkeling en contactmet zorgpartner
Maxzorg treedt toe,kennisverrijking op breed gebied
Dispenserregistratie,data communicatie
juli 2011Start IAB4-project
Afscheur-mechanisme
PILLBOX DISPENSER IAB4 EVALUATIE
AANLOOP ONTWIKKELING PILOT REALISATIE OPSCHALING
MONITORING VIA NETWERK
Cartridge conceptvastgelegd inPatent
ONTWIKKELEN PROCES PROCES
Apothekers- groothandelverlaat cluster
CLUSTER
Apotheek Nieuw Gastel treedt toeSOFA doet productierolmedicatie en locale distributie
CLUSTERTESTEN CLUSTER VERBETEREN
VERSNELLER VERTRAGER VERSNELLER VERSNELLER
Probleem rond afscheuren vanmedicatierol bij bejaarden
TESTEN PROTOTYPE
Praktijktest met chronische patïënten van verschillende leeftijd door GGZ en thuiszorg
TESTEN PROTOTYPE
Praktijktest met chronische patïënten van verschillende leeftijd door GGZ en thuiszorg
MARKTINTRODUCTIE
BUSINESSCASE ONTWIKKELEN
Telecom Partner
COALITIE
Cash flowleveringen OSS,Eindhoven eo.
BUSSINESS
Grote bankopschaling en doorontwikkeling
FINANCIERING
VERSNELLER
DispensormechanismeCartidgeDatacommunicatieVormgeving
Ongelijke urgentieen feeling voor vernieuwingbinnen de coalitie
Integratie van Pillbox met ICT systemen levertonline monitoring en signalering voor patiënt, familie en huisarts
PILLBOX
BOM FORMAT PATENT OPCARTRIDGE
CONTRACTKPN DATANETWERK
CONTRACTENAFNEMERS
CERTIFICAATNEN 7510 & ISO 9001
KENNISPARTNER VALIDATIEPRODUCENT LOCALE DISTRIBUTIE
NIEUWE WERKWIJZECONTROLE OP MEDICATIE
GEVALIDEERDEPRIJSSTELLINGTHUISZORGPARTNER MICROFUNDING
ONTMOETINGSPLAATSENINKOMSTEN UIT PLAATSINGDISTRIBUTIE EN GEBRUIK
BEDRIJFPILLBOX4U
IAB4 KWALIFICATIEINNOVATIE ROUTE
september 2011Eerste prototype van Pillbox is gereed
april 2012Operational Manager
juni 2012
juli 2012Partners:
Apotheek Nieuw GastelSOFA
augustus 2012Maxzorg treedt toe tot coalitie
najaar 2012Test prototype 1.0
begin 2013Tweede prototype van
Pillbox is gereed
voorjaar 2013Test prototype 2.0
voorjaar 2013Certificering
zomer 2013Definitieve versiePillbox
2013Integratiemet portal
2013Integratiezorgdossier
COMMUNICATIEPROCESBEGELEIDER
VERTRAGER VERTRAGER
Highlights
Communicatie met techniek en zorginstellingenverbeterde na aanstelling operationele procesbegeleider
Technologische oplossing kwam vóór behoeftenanalysehetgeen resulteerde in een ‘blinde vlek’ en een ingrijpende herstel actie.
Flink wat iteraties voor een ‘werkend’ cluster is gevormd
Intellectueel Eigendom is vroegtijdig gerealiseerd doorpatent
Thuiszorginstellingen kregen centrale rol in marketing
13
INTO
D’M
EN
TIA
31
PIL
LBO
X
PILLB
OX
32
Werking
(Potentiële) patiënten moeten geholpen worden in hun medicijnge-bruik met medicatieveiligheid, therapietrouw en behoud van zelfstandigheid als doel. Zij moeten het gebruiken.
Strategie | belangenThuiszorginstellingen hebben sinds kort de verantwoordelijkheid en zorgplicht voor medicijnverstrekking aan hun clienten. Deze zorg wordt gefinancierd uit AWBZ en door WMO. PillBox is onderdeel van deze zorg en zij realiseren besparingen in vergoedingen aan thuiszorginstellingen en moeten het betalen.
Thuiszorgorganisaties hebben de juiste ingang tot doelgroepen en hebben gedelegeerde verantwoordelijkheid voor medicijnverstrek-king. Zij kunnen efficiënter werken en moeten het vermarkten.
13
INTO
D’M
EN
TIA
33
PIL
LBO
X
Benchmark: Bestaande pillendispensers registreren niet, waar-door geen controle op inname plaatsvindt.
Concept Cartridge met dosering, signalering en intelligentie in dispensor, registratie en monitoring via een veilig datanetwerk.
Alle stappen van magazijn tot inname wordengeregistreerd: medicatierol samenstellen, in cas-sette, naar apotheker of direct naar (zorg)instelling, via zorgmedewerker in de PillBox en wordt op tijd uitgenomen door de patiënt.Een patent voor het ontwerp van een gesloten cartridge is reeds bij de start van het IAB-4 project beschikbaar.
De focus op de technische oplossing leidt af van het stellen van fundamentele vragen over behoeften en gebruikscontext.
Communicatie tussen clusterpartners verloopt niet geheel soepel. Jeroen verbetert de afstemming tussen de clusterpartners.
Adminstratieve lasten drukken op Herbert als projectleider. Jeroen Rijkers neemt delen over, hij is een sleutelfiguur in documentatie en procedures. Hij start het certificeringsproces.
WAARDECREATIE
CLUSTERVORMING
ONDERNEMERSCHAP
innovatieroutePillBox
Met Boris van Wijk (Nieuw Gastel) komt een enthou-siaste apotheker en kennispartner in het team die open staat voor het ontwikkelen van een nieuwe werkwijze.
De beoogde producent van de rolmedicatie verlaat cluster. Uit het netwerk van Boris komt een nieuwe producent voor de rolmedicatie: SOFA.
Technische complicaties in datacommunicatie blij-ken hardnekkig en vergen kostbare tijd.
Igor Heinen neemt de subsidie aanvragen ter hand. Hij introduceert Leo Verhagen.
Leo Verhagen (MaxZorg) brengt een stroom aan praktijkervaring in het team over de werking van de zorgsector, de samenwerking rond medicijnverstrek-king en wensen van patiënten. MaxZorg herkent de meerwaarde van registratie en controle voor thuis-zorginstellingen. Hier ligt een nieuwe behoefte door wijzigingen in de regelgeving over verantwoor-delijkheid voor medicijnverstrekking.
Eerste pilottest met prototype door Archipel zorg-groep levert inzichten op over beperkingen van oudere patiënten die het dagelijks gebruik complice-ren. Een ontwerpwijziging is noodzakelijk.Het gemak van PillBox wordt door thuiszorgmede-
werkers nog niet vanzelfsprekend beleefd. Dit biedt belangrijke inzichten over betere communicatie.
Vormgeving wijzigen is technisch complex.
Tweede pilottest, met verbeterd prototype, door MaxZorg en GGzE moet bewijzen dat therapietrouwtoeneemt en dat registratie werkt als controlemid-del voor zorgmedewerkers. Gebruiksgemak moet voldoende zijn voor chronische patiënten met uiteenlopende beperkingen.
De tweede pilottest levert data voor een meer ge-detailleerde businesscase: gekwantificeeerde voor-delen en een realistische prijsstelling. Na gebleken succes in de pilot worden MaxZorg en GGzE laun-ching customers van PillBox. En kan stapsgewijze opschaling beginnen.
Certificering en aansluiting op een medisch data-netwerk maakt PillBox een serieuze partner voor afnemers. Verdere opschaling vereist verbreding van het distributienetwerk en communicatie.Een grote bankinstelling zal dit mede financieren.
ID-LE
SCO
34
DialoogID-LESCO
PROJECT
DIALOOG
13
INTO
D’M
EN
TIA
35
ID-L
ESC
O
ID-LE
SCO
36
“Het ontwerpen van de in-
houd was ingewikkelder dan
we dachten. Er zijn zoveel
meningen als er artsen zijn.
En dan moet de patiënt het
ook nog begrijpen. Verze-
keraars eisen dat artsen en
patiënten het met elkaar
eens zijn. Straks is DiaWise
goedgekeurd door huisart-
sen, volgens de normen van
het Nederlands Huisartsen
Genootschap (NHG).”
“Zelfmanagement draait om
balans, wat een ingrijpende
lifestyleverandering vereist.
Daar is veel kennis voor
nodig.”
“Je moet het fysiek in de
markt kunnen zetten. Zet
het in een wijk, waar je el-
kaar kunt ontmoeten, waar
je samen iets kunt doen.”
“Innovators moeten onge-
hoorzaam zijn, anders ben je
geen innovator. Ervaringsdes-
kundigen maken vanuit hun
gedrevenheid cross-overs en
verbindingen die niet gebruike-
lijk zijn.”
NETWERK
FILM
DIALOOG
LENNY DEKKERSArea Consult
ID-Lesco geeft mensen handvatten en
hulp om zo gezond mogelijk te leven en
om te gaan met diabetes.
Projectleider Lenny Dekkers: “We wil-
len bereiken dat artsen met onze apps
hun patiënten gaan coachen. De patiënt
leert beter om te gaan met diabetes en
de arts bespaart tijd.
Dat vraagt vertrouwen van de huisarts
in de apps en in de patiënt, anders ge-
beurt het niet.”
Harold van Garderen Danny Gorter
WWW.AREACONSULT.NL
Bij aanvang van het project is goed gekeken naar de behoeften van
patiënten en risicogroepen. Lenny: “Het werd ons al snel duidelijk dat
er in het woud van bestaande apps weinig is dat precies bij de wen-
sen aansluit. Bovendien hadden huisartsen – mede daardoor – geen
vertrouwen in deze apps en dat is nogal essentieel!” Voor de ontwik-
keling van onze eerste app DiaWise zocht het team samenwerking
met artsen en diëtisten om tot een gedragen inhoud te komen. Om
daarna aan diabetesverpleegkundigen te vragen of patiënten de apps
inderdaad begrepen.
Vanuit de dialoog met patiënten en risicogroepen bleek het belang
van fysieke trefpunten: de DiaCorners. “We toonden daar DiaWise en
kregen direct feedback”, zegt Lenny. “Het succes in de eerste DiaCor-
ner zorgde ervoor dat we deze ontwikkeling voorrang gaven.”
In de DiaCorners vinden lokale activiteiten plaats met patiënten en
professionals die gezond eten en bewegen stimuleren. Door een
intense dialoog en door in te haken op activiteiten ontstaan ideeën
voor te ontwikkelen apps die de activiteiten versterken. Lenny: “Als ik
straks op maandagmorgen met mijn groepje in de natuur wil lopen,
dan vertelt onze volgende app DiaMove mij wie er meegaan en welke
professional ons begeleidt. Dat motiveert mij om te gaan. Bovendien
kan ik vooraf de route bekijken en zien of er iets bezienswaardigs is
onderweg.”
De apps helpen dus om gegevens te vergaren om te leren hoe we
mensen kunnen stimuleren. “Zo kunnen we voorkomen dat mensen
bij activiteiten afhaken. Als we iets ontwikkelen dat goed werkt,
dan kopiëren we dit naar andere omgevingen met steeds een lokale
inkleuring.”
Area Consult is actief op het gebied
van beleids- en organisatieontwik-
keling en is in het project betrok-
ken om de samenwerking te coördi-
neren.
13
INTO
D’M
EN
TIA
37
ID-L
ESC
O
DIALOOG
DVNpatiënten-vereniging
WWW.DVN.NL
Er is veel kennis nodig om diabetici te
leren hun leven in balans te houden.
ID-Lesco brengt die kennis op een mo-
derne, speelse manier met een familie
van mobiele apps.
NETWERK
André de Jonge Ellen de Schipper Dan Hoevenaars
“Waar een wil is, is een omweg.
Soms moet je in het diepe
springen en over vooroordelen
heen stappen. We hebben veel
geïnvesteerd in het proces, in
het creëren van voorwaarden die
aan innovatie vooraf gaan. Dat
is bijzonder. Je moet onderne-
men, want de kosten gaan voor
de baten uit. Je moet ook willen
samenwerken.”
‘‘Kwaliteitsverbetering komt
niet van de professional en niet
van de patiënt, want die is niet
deskundig genoeg om zijn zorg-
behoefte te expliciteren. Je moet
de patiënt mondig maken en de
artsen leren coachen.”
“‘What’s in it voor me’ is
gigantisch belangrijk voor de
huisarts. Die heeft heel weinig
tijd. Een arts moet volledig op
het product vertrouwen om het
aan te bevelen aan een patiënt.”
In de diabetesrisicogroepen zitten veel mensen die niet zo gemakkelijk
leren. De apps van ID-Lesco zorgen voor een leerproces dat spelender-
wijs verloopt en verbindingen maakt met de eigen fysieke wereld. Zo
ontstaat afwisseling en is leren ook leuk. Daarom is het goed om steeds
nieuwe, aansprekende incentives te ontwikkelen.
Diabetes Vereniging Nederland (DVN) heeft drempelverlaging als visie.
Dit kan door te doseren, door een nieuwe leerstijl en door de apps in
een aansprekende vorm te gieten. Ook is het goed om gratis activiteiten
te organiseren die gericht zijn op inzicht en lifestyleverandering. Deel-
nemers betalen pas als ze merken dat het voor hen werkt en daarom
heeft deze aanpak succes.
Inmiddels is er grote belangstelling vanuit gemeenten en GGD’s voor
de trefpunten. Ze vormen de basis voor sociale vernieuwing in de wijk.
Zorgaanbieders richten zich samen op geïntegreerde zorg en welzijn,
zonder schotten. De zorg komt naar mensen toe en niet andersom.
In de eerdergenoemde DiaCorners kunnen professionals, instellingen
en leveranciers elkaar ontmoeten rondom het thema diabetes. Dit kan
gezien worden als een unieke marktplaats. Het huis van de zorg waar
altijd al vraag naar was. Bovendien interessant voor de verzekeraars.
Als vraag en aanbod bij elkaar komen, ontstaat dubbele synergie.
Ook in dit project is samenwerking zeer belangrijk, in vertrouwen en
met gevoel voor verhoudingen. Bij dit project is in het begin door strub-
belingen in het procesmanagement veel tijd verloren. Door Lenny is het
gelukkig weer op de rails gezet.
Diabetesvereniging Nederland
(DVN) is een vrijwilligersorganisa-
tie die de belangen van diabetespa-
tiënten behartigt. ID-Lesco staat
voor ID-LEarning Service COmpany.
ID-LE
SCO
38
Resultaten
ID-LESCO
RESULTATEN
Succesfactoren
13
INTO
D’M
EN
TIA
39
ID-L
ESC
O
RESULTATEN GEREALISEERD:
• INHOUD NAAR NHG-MAATSTAVEN GOEDGEKEURD• NIEUWE LEERMETHODE VOOR DIABETES ONTWIK-
KELD• DIAWISE MARKTINTRODUCTIE• DIAVITA BV TOT OPRICHTINGSFASE GEBRACHT • DIACORNERS GESTART IN DE FUNCTIE VAN LIVING
LAB EN MARKTPLAATS, MET MAANDELIJKSE BIJEEN-KOMSTEN IN DEN BOSCH, TILBURG, OSS, BOXMEER EN NIEUWEGEIN
RESULTATEN ONDERWEG:
• DIAMOVE UITBREIDING • DIACOOK (NIEUWE APP OVER VOEDING) ALS UITBREI-
DING IN HET KADER VAN EFFICIENCY• BEWIJS KOSTENBESPARING HUISARTSEN DOOR TE-
RUGDRINGEN AANTAL PATIËNTEN • SAMENWERKING MET GEMEENTEN, GGD’S EN ZORG-
PROFESSIONALS (ZORGGROEPEN, THUISZORG, ZIE-KENHUIZEN, DIËTISTEN, BEWEGINGSTHERAPEUTEN)
• ESSENTIEELBLEKENFYSIEKEONTMOETINGSPLAAT-SEN(DIACORNERS)ALSLIVINGLABOMMETPRO-FESSIONALS,VERZEKERAARSENONDERNEMERSTESPARREN
• DECOMBINATIEVIRTUEELENFYSIEKZORGDEVOORSYMBIOSEMETACTIVITEITENDICHTBIJ
• ONTWIKKELBOTTOM-UP,VANLOKAALNAARREGIO-NAALNAARNATIONAAL
• INVESTEERINVERTROUWENSRELATIESVOORHETPROJECTSTART
• ZORGVOOREENONAFHANKELIJKEPROCESBEGELEI-DERMETOOGVOORDECULTUURENVERHOUDIN-GEN
• INTEGREERHETZORGAANBODDICHTBIJDEMENS• RICHTZOSNELMOGELIJKEENBVOPENREGEL
DAARBINNENHETINTELLECTUEELEIGENDOM
Succesfactoren
VOLGENS LENNY DEKKERS
VOLGENS DVN
TOOLS
KWALIFICATIE
BEREIKT
ZWART OP WIT INKOMSTEN
WAARDECREATIE
CLUSTERVORMING
ONDERNEMERSCHAP
Versnellers
Vertragers
ID-LE
SCO
40
Route
MARKTPLAATS
CONCEPT
MAATSCHAPPELIJKE BUSINESSCASEKwaliteit van leven Minder patiëntenHuisartsen als coach
PITCHLeermethodeAcceptatie huisartsenKostenbesparingBottom up benadering
MATCHINGDVN als co-financier
COALITIEDiabetes Vereniging NederlandDutch Communication GroepSynchroonRCH ZorggroepTop Innosence
PLAN
Behoeften tav DiaWisevan:patiëntenrisicogroepenhuisartsenverpleegundigenzorgbegeleidersdiëtisten
Inhoud+ vorm DiaWise:diabetesglucose metenbalans-lifestylemedicatie
DiaWise:verbeteringbalans-lifestylepreventiemedicatiegebruik
Verlichting van werkdruk huisarts
Inhoud+ vorm DiaMove:diabetesbalans-lifestylebewegen
aanpassen bestaandeapp voor DiaCook
Inhoud DiaWise:focusgroepenpatïentenhuisartsenverpleegkundigen
Inhoud + vorm DIAWISE:focusgroepenpatiïentenhuisartsenverpleegkundigen
inzet eigenpatiëntenplatform
datum 2012AreaConsult wordt penvoerder
april 2012DiaCorner Den Bosch
september 2012DiaCorner Oss
september 2012Test prototypeDiaWise
november 2012DiaCorners in Boxtel, Tilburg en Nieuwegein
Marktplaats ontwikkelen voor dialoog tussen mkb, zorggroepen, ziekenhuizen, thuiszorgorganisaties, zorgverzekeraars, producenten
juli 2012Inhoud goedgekeurd door huisartsen
2013Definitieve versieDiaWise
2013IntegratieDiaMove
2013IntegratieDiaCook
juli 2011Start IAB4-project
Samenwerkcontractverwachtingenbelangenrollenstatuten voorbv in oprichting
prijsstellingpartnersrouting
ZORGVERZEKERAARS
prijsstelling DiaDrivepartnersrouting
LOGISTIEKBRABANT
Cashflow
verzekeraarsvia huisartsen
MARKTINTRODUCTIE
DIAWISE - DIAMOVE - DIACOOK
AANLOOP ONTWIKKELINGPILOT REALISATIE OPSCHALING
DIACORNER
Contactplatform installeren om behoeften meer specifiek vast te stellen en te testen
Samenwerking gemeenten enGGD’s mbt “zorg in de wijk”
Behoeften tavdiaMove van:patiëntenrisicogroepenzorgbegeleidersbewegingscoaches
PORTFOLIODiaWiseDiaMoveDiaCookDiaSemDiaSense
PROCES PROCES AFSPRAKEN VELDONDERZOEKDIAWISE
Inhoud DiaWise:diabetesglucose metenbalans-lifestylemedicatie
ONTWIKKELEN TESTEN TESTENPROTOTYPEN
VERBETEREN VELDONDERZOEKDIAMOVE
BUSINESSCASE 1 IAB4 EVALUATIE VALIDEREN BUSINESS BUSINESSCASE 2DOORONTWIKKELEN
VERTRAGER VERSNELLER
VERSNELLER
Irritaties overprocesbegeleiding
Wijziging penvoerder
AUGUSTUS 2012EERSTE PROTOTYPEDIAWISE IS GEREED
Iteratief ontwikkelen van DiaMove in combinatie met fysieke activiteiten van Dia-Corners
ID LESCO
FOCUSPANELS HUISARTSENVERPLEEGKUNDIGEN DIËTISTEN
PATIËNTENVERENIGING
NEUTRALE ONAFHANKELIJKEPROCESBEGELEIDERBOM FORMAT INTELECTUEEL
EIGENDOM IN BVSAMENWERKINGSOVEREENKOMST
DIAVITA BVCONTRACTEN
CONTENT VLGS, NHG MAATSTAVEN
GEDRAGSVERANDERINGZELFMANAGEMENT PREVENTIE
LIVINGLAB
WERKWIJZEVOORLICHTING COACHING
MICROFUNDINGONTMOETINGSPLAATSEN
INKOMSTENUIT APP’S
KOSTENBESPARING
IAB4 KWALIFICATIEINNOVATIE ROUTE
Deze routekaart is een weergave van de ontwikkeling tussen juli 2011 en januari 2013 >>
Deze routekaart is een samenvatting van de evaluatie van IAB4-projecten tussen juli 2011 en januari 2013
Highlights
Procesleider redt samenwerking
Centrale rol voor professionals en patiënten
Platform voor contact met patiënt krijgt voorrang
Intellectueel Eigendom is geenprobleem door vroegtijdige bv-opzet
Huisarts krijgt centrale rol in marketing
13
INTO
D’M
EN
TIA
41
ID-L
ESC
O
MARKTPLAATS
CONCEPT
MAATSCHAPPELIJKE BUSINESSCASEKwaliteit van leven Minder patiëntenHuisartsen als coach
PITCHLeermethodeAcceptatie huisartsenKostenbesparingBottom up benadering
MATCHINGDVN als co-financier
COALITIEDiabetes Vereniging NederlandDutch Communication GroepSynchroonRCH ZorggroepTop Innosence
PLAN
Behoeften tav DiaWisevan:patiëntenrisicogroepenhuisartsenverpleegundigenzorgbegeleidersdiëtisten
Inhoud+ vorm DiaWise:diabetesglucose metenbalans-lifestylemedicatie
DiaWise:verbeteringbalans-lifestylepreventiemedicatiegebruik
Verlichting van werkdruk huisarts
Inhoud+ vorm DiaMove:diabetesbalans-lifestylebewegen
aanpassen bestaandeapp voor DiaCook
Inhoud DiaWise:focusgroepenpatïentenhuisartsenverpleegkundigen
Inhoud + vorm DIAWISE:focusgroepenpatiïentenhuisartsenverpleegkundigen
inzet eigenpatiëntenplatform
datum 2012AreaConsult wordt penvoerder
april 2012DiaCorner Den Bosch
september 2012DiaCorner Oss
september 2012Test prototypeDiaWise
november 2012DiaCorners in Boxtel, Tilburg en Nieuwegein
Marktplaats ontwikkelen voor dialoog tussen mkb, zorggroepen, ziekenhuizen, thuiszorgorganisaties, zorgverzekeraars, producenten
juli 2012Inhoud goedgekeurd door huisartsen
2013Definitieve versieDiaWise
2013IntegratieDiaMove
2013IntegratieDiaCook
juli 2011Start IAB4-project
Samenwerkcontractverwachtingenbelangenrollenstatuten voorbv in oprichting
prijsstellingpartnersrouting
ZORGVERZEKERAARS
prijsstelling DiaDrivepartnersrouting
LOGISTIEKBRABANT
Cashflow
verzekeraarsvia huisartsen
MARKTINTRODUCTIE
DIAWISE - DIAMOVE - DIACOOK
AANLOOP ONTWIKKELINGPILOT REALISATIE OPSCHALING
DIACORNER
Contactplatform installeren om behoeften meer specifiek vast te stellen en te testen
Samenwerking gemeenten enGGD’s mbt “zorg in de wijk”
Behoeften tavdiaMove van:patiëntenrisicogroepenzorgbegeleidersbewegingscoaches
PORTFOLIODiaWiseDiaMoveDiaCookDiaSemDiaSense
PROCES PROCES AFSPRAKEN VELDONDERZOEKDIAWISE
Inhoud DiaWise:diabetesglucose metenbalans-lifestylemedicatie
ONTWIKKELEN TESTEN TESTENPROTOTYPEN
VERBETEREN VELDONDERZOEKDIAMOVE
BUSINESSCASE 1 IAB4 EVALUATIE VALIDEREN BUSINESS BUSINESSCASE 2DOORONTWIKKELEN
VERTRAGER VERSNELLER
VERSNELLER
Irritaties overprocesbegeleiding
Wijziging penvoerder
AUGUSTUS 2012EERSTE PROTOTYPEDIAWISE IS GEREED
Iteratief ontwikkelen van DiaMove in combinatie met fysieke activiteiten van Dia-Corners
ID LESCO
FOCUSPANELS HUISARTSENVERPLEEGKUNDIGEN DIËTISTEN
PATIËNTENVERENIGING
NEUTRALE ONAFHANKELIJKEPROCESBEGELEIDERBOM FORMAT INTELECTUEEL
EIGENDOM IN BVSAMENWERKINGSOVEREENKOMST
DIAVITA BVCONTRACTEN
CONTENT VLGS, NHG MAATSTAVEN
GEDRAGSVERANDERINGZELFMANAGEMENT PREVENTIE
LIVINGLAB
WERKWIJZEVOORLICHTING COACHING
MICROFUNDINGONTMOETINGSPLAATSEN
INKOMSTENUIT APP’S
KOSTENBESPARING
IAB4 KWALIFICATIEINNOVATIE ROUTE
Deze routekaart is een weergave van de ontwikkeling tussen juli 2011 en januari 2013 >>
INTO
D’M
EN
TIA
42
Werking(Potentiële) patiënten moeten “wijs” worden. Zij gebruiken de apps om hun leven in balans te houden. 4 pijlers: voeding, beweging, stress, medicatie.
Strategie | belangenZiektekostenverzekeraars zijn de belangrijkste klanten. Zij realiseren besparingen en gaan het betalen.
Huisartsen hebben de juiste ingang tot doelgroepen. Zij gaan het vermarkten.
Gemeenten maken het beleid door verschuiving van AWBZ naar WMO. Koppelen aan Zorg in de wijk programma’s.
Werkgevers hebben belang bij goede gezondheid van hun werkne-mers, lagere premies en goed werkgeverschap in krappe arbeidsmark-ten.
Benchmark: Huisartsen vertrouwen de bestaande apps niet.
Portfolio-concept Samenwerkende mobiele apps, gebaseerd op 4 pijlers:stress, beweging, voeding, medicatie.
Al vroeg in het project ontstaat wrevel over het pro-cesmanagement. De oorzaak ligt in onvoldoende inle-vingsvermogen, van deelnemende partners onderling, in elkaars mogelijkheden en belangen. Een onafhanke-lijke procesleider brengt nieuw elan. Per partij worden verwachtingen, ambities en rollen vastgelegd. De statuten worden herschreven.
Er is veel tijd geïnvesteerd in het opbouwen van een expertise netwerk. Deelnemende zorggroepen geven toegang tot huisartsen en de Diabetesvereniging tot patiënten. Diëtisten en diabetesverpleegkundigen vul-len de expertise aan. Gezamenlijk ontwikkelen ze de inhoud, wat niet meevalt door de verscheidenheid aanopvattingen over kwaliteit.
Het Nederlands Huisartsen Genootschap kan de zegen geven. Na verschillende iteraties bereiken participe-rende huisartsen consensus over de inhoud.
Testen van de technisch correcte inhoud op begrijpe-lijkheid voor patiënten met behulp van focusgroepen door diabetesverpleegkundigen in het Jeroen Bosch Ziekenhuis in Den Bosch.
13
INTO
D’M
EN
TIA
43
INTO
D’M
EN
TIA
WAARDECREATIE
CLUSTERVORMING
ONDERNEMERSCHAP
innovatierouteId-lesco
Testen van de protoypes in de wachtkamers van RCH Zorggroep in Tilburg en Synchroon in Oss. Patiënten en risicogroepen testen i.s.m. huisartsen de proto-types als geheel.
‘Vrienden van’ constructie maakt gratis toegang mogelijk voor DiaCorners.
Ontwikkelen van een vergoedingsmodel voor zorg-verzekeraars: lumpsum + licenties.
Onderhandelen met individuele zorgverzekeraars over opname in pakket.
Aansluiten van DiaMove-app op actuele fysieke activiteiten op locatie zoals BioWalking in Oss.
Valideren van de werking van de apps - helpen om het leven in balans te krijgen- in een niche die strak is af te bakenen: beroepschauffeurs uit één regio.
Distributie DiaWise start via huisartsen, vergoeding door zorgverzekeraars.
Programma’s worden overgezet naar nieuwe regio’s, apps gekoppeld.
Distribueren van een variant op DiaWise via werk-gevers ism zorgverzekeraars.
INTO
D’M
EN
TIA
44
DialoogINTO D’MENTIA
PROJECT
DIALOOG
13
INTO
D’M
EN
TIA
45
INTO
D’M
EN
TIA
INTO
D’M
EN
TIA
46
“Ik ben verbaasd over het
effect. Binnen twaalf weken
spraken ze over ons. We
kenden onze toegevoegde
waarde, maar dat het zo de
ronde zou doen, dat had ik
niet verwacht.”
“De bestuurders van
zorginstelling De Wever
toonden lef. Ze hebben ge-
investeerd met een lange-
termijnvisie en een zakelijk
belang. Het vertrouwen
in ons product gaat zich
terugverdienen. Ze waren
niet voorzichtig, dachten
wel aan continuïteit.”
“Bewijsvoering voor de
zorgverzekeraar is lastig.
Het innovatiefonds
zorgverzekeraars vraagt om
social return on investment
scan. Een studieopzet
om aan te tonen dat mensen
langer thuis blijven wonen
door Into D’mentia is
lastig en mijns inziens niet
reëel. We gaan wel aantonen
dat er een effect
is op de ervaren zorglast.”
DIALOOG
JAN RIETSEMAMinase
“Er was een supergoede samenwerking
en we hadden een juiste clustersamen-
stelling”, zegt initiatiefnemer Jan Rietse-
ma. Hij voegt toe dat dit mede kwam door
de zachte dwang van het IAB-programma.
De exploitatie is gestart en het concept
vervult een behoefte, zo blijkt uit de feed-
back. De nieuw opgerichte stichting richt
zich op preventie via gedragsverandering.
WWW.INTODMENTIA.NL
WWW.MINASE.NL
Het enthousiasme van Jan ontstond toen hij zag dat op het gebied van dementie-
zorg veel te verbeteren was. “Ik zag de behoefte in de markt en het idee om daar
iets aan toe te voegen was mijn drijfveer.”
Ook is voor Jan van belang dat een ondernemer gepassioneerd is over de inhoud
van het project. “Dat je gelooft in het product dat je samen oplevert. Ik ben dan
ook meer dan een onafhankelijk projectleider en ben inhoudelijk betrokken.
Dat geeft energie richting het einddoel.” Innoveren is volgens hem meer dan het
uitvoeren van werkpakketten. “Je moet daarbuiten gaan.”
Zorgpartner De Wever bracht inhoud en expertise in het project. Jan: “Die
verankering vanuit de zorg is essentieel. Bij praktische vragen konden we altijd
terugvallen op de dagelijkse-ervaringsdeskundigen van stichting De Wever en
Zorggroep Elde.” De financiering werd via meerdere partijen verkregen. Omdat
het IAB-4-programma vroeg om een businessplan, werd er vroeg nagedacht over
de markt en de groei.
“Het keurslijf van het programma bepaalde ook hoe ons cluster eruit ging zien”,
zegt Jan, die ervoer dat het samenwerken met diverse zorggroepen hielp voor
de geloofwaardigheid naar binnen en buiten. En is er al commercieel succes?
“Over een jaar zijn we break-even. Leningen voor ontwikkeling en groei moeten
voor 2019 afgelost zijn. Mantelzorgers markt, waarbij vergoeding via ziektenkos-
tenverzekeraars loopt, is hierbij crucial. “Geef me een halfjaar en dan gaat het
lukken!”
De ondernemer stelt dat deze innovatie zonder de financiering van IAB-4 niet
mogelijk was geweest. “De BOM stelde wel eisen aan ons, maar we hoefden de
ontvangen investering niet terug te betalen. Bovendien… zonder het geld van de
provincie waren de andere financiers waarschijnlijk niet over de brug gekomen.”
Minase bevordert samenwerking en
innovatie tussen en binnen organisa-
ties. Vooral in opdracht van derden,
maar ook op eigen initiatief verricht
Minase onderzoek naar samenwer-
king in ketens en netwerken.
FILM
Carlijk Campman Franka MeilandMargriet SitskoornMiranda van BerloPaul Bogerd Rose Marie Droes
NETWERK
13
INTO
D’M
EN
TIA
47
INTO
D’M
EN
TIA
DIALOOG
INTO
D’M
EN
TIA
WWW.INTODMENTIA.NL
WWW.DEWEVER.NL
BEN JANSSEN
Stichting De Wever
Binnen De Wever heeft Ben Janssen de mo-
gelijkheid gekregen om buiten de paden te
treden, hij kreeg scharrelruimte. “Daar ben
ik heel blij mee, maar daar moet je ook mee
uitkijken om te voorkomen dat je intern ‘on-
gehoorzaam’ wordt genoemd.”
Into D’mentia geeft gezonde mensen leven-
secht inzicht in hoe mensen met demen-
tie hun leven ervaren. Dit zorgt voor meer
begrip, wat leidt tot verbetering van de zorg.
“De beroepsbeoefenaars zijn
enthousiast. Ze hebben echt
het gevoel dat Into D’mentia
iets toevoegt. Er gaat een dok-
ter de cabine in en er komt een
verward mens uit. De pieker-
varing doet duidelijk iets met
trainees. Ze worden geraakt!
Dat is het succes.”
“Het is een heel traject
om zorg en mkb samen
te laten werken. Je moet
elkaars taal en drives
leren kennen. Jan is de
structuurman en ik ben
de zorgman. Dat was en
blijft essentieel. IAB-4
heeft geholpen om het op
een andere manier aan te
pakken.”
“Ons tarief voor trainingen
is terecht! Onze manier van
acquireren door inbedding in
het opleidingscurriculum vol-
doet aan het nieuwe inzicht
hoe diensten te vermarkten.
Een preventiebusinessmodel
is lastiger dan een opleidings-
businessmodel. Maar het
fundament onder de business
is dat het werkt en dat mensen
vinden dat het iets toevoegt.”
Tilburg University zorgde voor een eerste validatie van de theorie
achter Into D’mentia. Ben: “Hun conclusie was dat je het brein
moet kunnen manipuleren om gevoel, empathie op te roepen. Dit
bewijs vinden wij nu in de praktijk.” Dat het zo werkt, blijkt uit de
reacties van deelnemers, expertmeningen van professionals en
ervaringsdeskundigen. De VU meet de impact op de lange termijn.
Dit project maakte snel naam als waardevolle training voor zorg-
professionals. “We zijn dus optimistisch”, zegt Ben. “Maar het blijkt
lastig om vergoedingen te regelen voor onze primaire doelgroep:
mantelzorgers. Er is geen duidelijk traject voor een preventietrai-
ning en we hebben te maken met achterhaalde inkoopopvattin-
gen.”
Bij dit project is Jan de structuurman en Ben de zorgman. Ben: “Die
rollen waren en blijven essentieel. Het formuleren van de kaders,
de voortgang evalueren en de organisatie van de administratieve
rompslomp waren bij Jan in goede handen. Ik was onbekend met
subsidietrajecten.” Jan trad volgens Ben ook buiten zijn rol als
projectleider. “We trekken steeds meer samen op. Zonder elkaar
hadden we het niet gered en redden we het nog steeds niet.”
Waar gaat het om in de zorgeconomie? Ben: “Om het anders en
beter inrichten van de extramurale zorg. Er is straks geen duidelijk
zorgpad meer. Als het gaat over kwaliteit van leven van patiënten,
dan kan er geen schot zijn tussen welzijn en zorg.” Wat de program-
mamanager dementiezorg betreft is het nodig om anders te kijken
naar de scholing en introductie van zorgkrachten. “Hoe kan een
jong iemand weten hoe een oudere verzorgd en behandeld wil wor-
den? Empathie is niet alleen belangrijk bij mensen met dementie!”
Stichting De Wever is dé organisatie
op het gebied van ouderenzorg in Til-
burg. Of het nu gaat om zorg, dienst-
verlening of behandeling – in een van
onze woonzorg- of behandelcentra of
bij u thuis – we houden altijd rekening
met uw persoonlijke wensen en uw
levensstijl.
Corrie aartsBarbara Wijnand Roel de Kok Ruud Broeksteeg
NETWERK
Tom van der Meulen
INTO
D’M
EN
TIA
48
Resultaten
INTO D’MENTIA
Succesfactoren
RESULTATEN
13
INTO
D’M
EN
TIA
49
INTO
D’M
EN
TIA
RESULTATEN GEREALISEERD:
• INTO D’MENTIA (EXPERIENCE EN TRAININGSPROGRAMMA) WORDT AL VOLOP INGEZET
• EEN MVO-STRUCTUUR OPGEZET IN DE VORM VAN STICHTING EN BV
• INTELLECTUEEL EIGENDOM GEREGELD• POOL VAN TRAINERS AANGETROKKEN• MANTELZORGERS EN PROFESSIONALS GETRAIND• INNOVATIEFONDS ZORGVERZEKERAARS BETROKKEN ALS
IMPLEMENTATIEFINANCIER
RESULTATEN ONDERWEG:
• VEEL BOEKINGEN IN DE AGENDA, VEEL OPLEIDINGEN VOOR ZORGINSTELLINGEN
• ALLIANTIES MET ANDERE MANTELZORG ONDERSTEU-NINGS INTERVENTIES
• UITBREIDEN NAAR VIER SIMULATIE RUIMTES IN NEDERLAND
• TRAININGSAANBOD DIVERSIFICEREN • CONCEPT OOK IN HET BUITENLAND GAAN VERMARKTEN• DOORONTWIKKELING VOOR ANDERE ZIEKTEBEELDEN
• VALIDEERSNELENINEENNICHE• ZORGVOOREENSAMENWERKINGMET
VERTROUWENENGEDEELDEPASSIE• DENKGOEDNAOVERDEROLVANDE
PROJECTLEIDER
• KIESVOOREENNICHEENSNELLEVALIDATIE• ONDERLINGVERTROUWENENGEDEELDEPASSIE
ZIJNONMISBAAR• REGELDATJESCHARRELRUIMTEKRIJGTINEEN
ZORGINSTELLING
Succesfactoren
VOLGENS JAN RIETSEMA
VOLGENS BEN JANSSEN
TOOLS
KWALIFICATIE
BEREIKT
ZWART OP WIT INKOMSTEN
WAARDECREATIE
CLUSTERVORMING
ONDERNEMERSCHAP
Versnellers
Vertragers
INTO
D’M
EN
TIA
50
Route (Maatschappelijke) onderneming: Stichting + BV
en externe financiering van innovatiefonds zorgverzekeraars
snel naar marktpubliciteit is sleutel
september 2012Unica simulator klaar
Behoeften tav SIMULATOR:PatiëntenMantelzorgersZorgverleners
CO-CREATIE
INHOUD:Script Simulator
ONTWIKKELEN
SIMULATOR Deelltesten met experts uit coalitiembv mockups
TESTEN
TEST SIMULATOR:Technisch
PILOT TEST
VERSNELLERCo-creatie sessies
oktober- november 2011Script inhoud ophalenVU FocuspanelsIJsfontein Co-creatie sessies
Sociale Business CaseKwaliteit van leven door zorgkwaiteitLanger thuiswonenWerkplezier
CoalitieStichting de WeverMInaseVU AmsterdamUniversiteit TilburgGleym van der WaartIdeonzorg groep elde
VALIDATIE
CASHFLOW ZORGVERZEKERAARSMANTELZORGERSKENNISINSTELLINGEN
BUSINESS
PLANPITCH
IAB4 KWALIFICATIE
IN MARKTOPERATIONEEL
IAB-4 EVALUATIE
SamenwerkcontractenVerwachtingenBelangenRollen PLANNINGSTOOLS
AFSPRAKEN
MARKTINTRODUCTIE
CASH FLOW BIJSCHOLING
BUSINESSCASE
CASHFLOW
ZORGINSTELLING OPLEIDINGSBUDGET
BUSINESS
MEDIA-AANDACHTDEMONSTRATIES
PROMOTIE
‘het is een business’
volle agenda met mooie mix mantel-zorgers en profession-nals, maar validatie is zwaar dat lukt niet in 3 maande
PRIJSSTELLINGPartnersRouting
BUSINESSCASE
PORTFOLIO:INDIVIDUEEL: Intake, infoSimulatieEvaluatie, nagesprek
GROEPSTRAINING
CONCEPT
INTAKE & EVALUATIE
SIMULATORINNOVATIE ROUTE
AANLOOP ONTWIKKELING PILOT REALISATIE OPSCHALING
CO-CREATIEFOCUSPANELS
INKOMSTEN UIT BOEKINGEN INTO D’MENTIA
EMPATHIEVALIDATIE
CONTRACTEN AFNEMERS
KOSTENBESPARING
STICHTING (IP)BV MVO
DIGITALE PLANNING- EN SHARING TOOLS
SAMENWERKINGSOVEREENKOMSTBOM FORMAT IPEXPERTS SCRIPT PAPER PROTOTYPE
UITSPELENUITSPELENWIZARD OF OZ
NAAM /MERK
GEDRAGSVERANDERING, LANGER FIJNER THUISWONEN
Iteratief ontwikkelen van Into D’mentia simulator inhoud geïnspireerd door verhalen van betrokkenen te combineren met wetenschappelijke kennis. SIMULATOR
VERSNELLERValidatie in markt
Iteratief ontwikkelen van Into D’mentia intake en evaluatie nav script ontwikkeling en inzichten...INTAKE & EVALUATIE
januari 2012Concept script simulator
voorjaar 2012Test script simulatorTest onderdelen simulator
september 2011Contract getekend metIJsfonteinjuli 2011
Start IAB-4 project
oktober 2012Pilot test simulator
zomer 2012bouwen unica
november2012Definitief productInto D’mentia
IntoD’mentia
Gedeelde passie en visie op dementie en gedrags-verandering van zorgverleners en mantelzor-gers, preventief.
In juiste coalitie van start gegaan met duidelijke rollen.
Input en evaluaties concept van professionals en ervaringsdeskundigenvanstarttotfinish.
Training voor zorgprofessionals bleek eerder levensvatbaar businesswise dan voor mantelzor-gers.
Intellectueel eigendom geen probleem door MVO Stichting BV combinatie.
Verassend veel goede pr.
Exploitatie is gestart, en volgens feedback van doelgroep is een behoefte vervult.
Highlights
13
INTO
D’M
EN
TIA
51
INTO
D’M
EN
TIA
(Maatschappelijke) onderneming: Stichting + BV
en externe financiering van innovatiefonds zorgverzekeraars
snel naar marktpubliciteit is sleutel
september 2012Unica simulator klaar
Behoeften tav SIMULATOR:PatiëntenMantelzorgersZorgverleners
CO-CREATIE
INHOUD:Script Simulator
ONTWIKKELEN
SIMULATOR Deelltesten met experts uit coalitiembv mockups
TESTEN
TEST SIMULATOR:Technisch
PILOT TEST
VERSNELLERCo-creatie sessies
oktober- november 2011Script inhoud ophalenVU FocuspanelsIJsfontein Co-creatie sessies
Sociale Business CaseKwaliteit van leven door zorgkwaiteitLanger thuiswonenWerkplezier
CoalitieStichting de WeverMInaseVU AmsterdamUniversiteit TilburgGleym van der WaartIdeonzorg groep elde
VALIDATIE
CASHFLOW ZORGVERZEKERAARSMANTELZORGERSKENNISINSTELLINGEN
BUSINESS
PLANPITCH
IAB4 KWALIFICATIE
IN MARKTOPERATIONEEL
IAB-4 EVALUATIE
SamenwerkcontractenVerwachtingenBelangenRollen PLANNINGSTOOLS
AFSPRAKEN
MARKTINTRODUCTIE
CASH FLOW BIJSCHOLING
BUSINESSCASE
CASHFLOW
ZORGINSTELLING OPLEIDINGSBUDGET
BUSINESS
MEDIA-AANDACHTDEMONSTRATIES
PROMOTIE
‘het is een business’
volle agenda met mooie mix mantel-zorgers en profession-nals, maar validatie is zwaar dat lukt niet in 3 maande
PRIJSSTELLINGPartnersRouting
BUSINESSCASE
PORTFOLIO:INDIVIDUEEL: Intake, infoSimulatieEvaluatie, nagesprek
GROEPSTRAINING
CONCEPT
INTAKE & EVALUATIE
SIMULATORINNOVATIE ROUTE
AANLOOP ONTWIKKELING PILOT REALISATIE OPSCHALING
CO-CREATIEFOCUSPANELS
INKOMSTEN UIT BOEKINGEN INTO D’MENTIA
EMPATHIEVALIDATIE
CONTRACTEN AFNEMERS
KOSTENBESPARING
STICHTING (IP)BV MVO
DIGITALE PLANNING- EN SHARING TOOLS
SAMENWERKINGSOVEREENKOMSTBOM FORMAT IPEXPERTS SCRIPT PAPER PROTOTYPE
UITSPELENUITSPELENWIZARD OF OZ
NAAM /MERK
GEDRAGSVERANDERING, LANGER FIJNER THUISWONEN
Iteratief ontwikkelen van Into D’mentia simulator inhoud geïnspireerd door verhalen van betrokkenen te combineren met wetenschappelijke kennis. SIMULATOR
VERSNELLERValidatie in markt
Iteratief ontwikkelen van Into D’mentia intake en evaluatie nav script ontwikkeling en inzichten...INTAKE & EVALUATIE
januari 2012Concept script simulator
voorjaar 2012Test script simulatorTest onderdelen simulator
september 2011Contract getekend metIJsfonteinjuli 2011
Start IAB-4 project
oktober 2012Pilot test simulator
zomer 2012bouwen unica
november2012Definitief productInto D’mentia
INTO
D’M
EN
TIA
52
WerkingBij mantelzorgers en zorgprofessionals empathie oproepen, zodanig dat mensen met dementie betere zorg krijgen en de zorg langer volge-houden wordt.
Strategie | belangen
Ziektekostenverzekeraars via mantelzorgers zijn de belangrijkste klanten. Zij realiseren besparingen als mensen met dementie langer thuiswonen en moeten het betalen.
Zorgverleners hebben ingang tot de doelgroep. Zij moeten het bij de mantelzorgers bekend maken.
Zorgprofessionals kunnen (bij)geschoold worden mbv de Into D’mentia training.
Zorginstellingen en kennisinstellingen hebben budget om deze (bij)scholing te vergoeden.
13
INTO
D’M
EN
TIA
53
INTO
D’M
EN
TIA
In het begin was er een initiatiefgroep en hebben we gecheckt of het idee aansprak. Het brein kan gemanipuleerd worden om empathie op te roepen. De Wever werkte al samen met Minase vanuit IAB-3.
Benchmark: • schizofrenie experience• alzheimer experience • internet film
Trainingsconcept Intake gesprek en experience in simulator en evaluatie (individueel en/of groep).
Concept: Individueel deel (info, simulatie en nagesprek met trainer) en groepstraining. Je komt er angstig, vreemd, verward uit en dan? Hoe verander je gedrag? Trainer rafelt dat uiteen, vult aan hoe je kunt handelen.
Al vroeg in het project wordt er een contract gete-kend met IJsfontein, die de simulator gaat ontwik-kelen en realiseren.
Ervaringsdeskundigen betrokken vanaf start. M.b.v empathy-design-technieken worden in co-creatie met betrokkenen (mantelzorgers, zorgvragers ) authentieke verhalen geoogst om de inhoud, het script van de simulator te voeden.
Deze verhalen werden vervolgens empathisch aan het ontwerp- en progammeerteam overgedragen (denk aan rollenspel en relateren aan soortgelijke eigen ervaringen). De overdracht werd gelijk fysiek gemaakt in eerste modellen.
Projectleider rol van MInase wordt goed ingevuld en gewaardeerd door coalitie . De inhoud van onder-delen van het script worden m.b.v. coalitie-experts doorgeleefd en geëvalueerd. Zo test de coalitie zelf of het script aan alle criteria voldoet.
Na verschillende iteraties wordt gezamenlijk con-sensus bereikt over het script en kan IJsfontein starten met het bouwen van de unieke simulator.Bij de bouwer van de simulator gaan mensen (onbe-kend met concept en script) door de simulator en worden alle technische en inhoudelijk belangrijke interactieve elementen zonodig aangepast.
Ondertussen wordt de businesscase aangescherpt.
Problemen rond de naamgeving leiden tot naams-verandering.
Pilotmaand oktober was relatief kort, nog kinder-ziektes* in november december, niet alles in proce-dures, geen routine klus. Wel goed om snel naar de markt te gaan, omzet en investeerder te zoeken. * Kinderziektes: technisch, planningen (aantal vrij-
willigers en kunnen ze het, te strakke planning).Sponsors nodig voor preventieve toepassing: man-telzorgers.
Voor de exploitatiebegroting en groeiambitie was externe financiering nodig: innovatiefonds zorg-verzekeraars bereid onder gunstige condities, o.a. MVO structuur: Stichting en BV, maar dat wilden we ook. Geen winstkenmerk.
Moeilijkste stap: om het te laten kloppen qua uitvoering. Kost veel tijd naast huidige werkzaam-heden, pionieren met operationaliseren, sales en productie, team opbouw, procedures, planningen, organisatie groeit, omzet ontstaat.
Nieuwe financiën voor verder onderzoek, opscha-len naar buitenland, uitbreiden naar verstandelijke gehandicaptenwereld.. etc.
Intensie en intensiteit veranderen in samenwer-king cluster/coalitie.
Expert opinions bewijzen dat Into D’mentia werkt en compassie opwekt bij diverse mensen ( van experts tot zorgverleners).
WAARDECREATIE
CLUSTERVORMING
ONDERNEMERSCHAP
innovatierouteInto D’mentia
54
Ondernemen
voor de
Gezondheidszorg
van morgen
Sjaak Bloem Professor Health care
consumers & experienced
health. Nyenrode Business
Universiteit
An CremersVoorzitter Stichting
Hersenletsel
Ondersteuning Nederland
Ben Janssen Programmamanager
dementiezorg bij Stichting
De Wever,
into d’mentia- IAB4
Leon Oerlemans Professor Organizational
Dynamics, Department of
Organization Studies
Universiteit Tilburg
Marieke van Hees manager
zorgvernieuwing VGZ
IF YOU WANT TO GO FAST, GO ALONE. IF YOU WANT TO GO FAR, GO TOGETHER.
- AFRIKAANSE UITSPRAAKJohn Veeren
CEO VEDS Group
WITTS - IAB4
13
INTO
D’M
EN
TIA
55
Als de leermomenten die we hier delen vernieuwers in de zorg helpen versnellen, of in ieder geval bijdragen aan het maken van keuzes, dan is het doel van dit e-book bereikt.
Sjaak Bloem Professor Health care
consumers & experienced
health. Nyenrode Business
Universiteit
An CremersVoorzitter Stichting
Hersenletsel
Ondersteuning Nederland
Ben Janssen Programmamanager
dementiezorg bij Stichting
De Wever,
into d’mentia- IAB4
Leon Oerlemans Professor Organizational
Dynamics, Department of
Organization Studies
Universiteit Tilburg
QUOTES
“Zelfs gerespecteerde collega’s gaan
er nog altijd van uit dat patiënten
allemaal dezelfde behoeften hebben.
Dat is niet alleen naïef, dat is
onthutsend dom.”
“De zorgmarkt is niet als andere markten.
Hier gaat het niet over winst maken.”
“Ik kreeg ruimte van mijn organisatie om
me hier intensief mee bezig te houden,
anders was het niet gelukt.”
“Samenwerken kun je leren. Volg een
masterclass, waarin je zelf aan de slag
moet. In onze cultuur gaan we uit van
vertrouwen. Daardoor komen we er te
laat toe om afspraken vast te leggen.”
Marieke van Hees manager
zorgvernieuwing VGZ
“Goede ideeën voor zorgvernieuwing
helpen we graag nog beter te maken. We
begeleiden en/of financiëren uitsluitend
wat past binnen onze visie en
prioriteiten”
Wendy Persoon
Projectmanager
Zorgeconomie bij BOM
Business Development
Laura Kallenberg Programmanager
zorginnovatie en
technologie Thebe
“Je kunt niet vroeg genoeg beginnen
met het bespreken van de business-
case, het intellectueel eigendom, de
marktimplementatie, de rollen en de
organisatie van partijen tijdens en na
de ontwikkeling.”
“De grootste struikelblokken voor
innovatie in de zorg zijn de zogenaam-
de perverse prikkels in het systeem.
Er is geen beloning voor efficiëntie,
integendeel zelfs.”
“Gratis brillen moeten verboden worden.
Mensen denken dat de overheid de zorg
betaalt. Dat is niet waar.”
Dick de JagerProjectmanager bij BOM
Business Development
John Veeren
CEO VEDS Group
WITTS - IAB4
Bedrijven en zorginstellingen samen
laten innoveren, het is als de mannen
van Mars en de vrouwen van Venus en
vraagt om aandacht, tact en geduld.
Maar IAB heeft laten zien dat het kan
en dat het leidt tot veelbelovende
nieuwe wegen naar betaalbare,
effectieve en persoonlijke zorg én
tot nieuwe kansen voor het mkb.
“Succes maak je zelf. Leg oorzaken niet
buiten jezelf.”
Arian van HoofBeleidsmaker bij
Provincie Brabant
“Vernieuwingen om de zelfredzaamheid
van mensen te bevorderen zijn
broodnodig. Van cruciaal belang is wel
dat deze vernieuwingen in nauwe
samenspraak met de gebruikers tot
stand komen.”
56
BOM zorgeconomie netwerkOp 19 februari hebben 22 mensen voor Provincie Noord-Brabant de experts op het gebied van zorginnovatie in kaart gebracht, met behulp van de zogenaamde Guruscan.Deze snelle scan heeft geresulteerd in meer dan 300 kennisdomeinen en meer dan 250 experts. Klik op deze pagina, zoom in op de bolletjes en krijg deze Guru’s in beeld.
Willy Wagenmans
Wytske Teeuwen
Ton Borghs
Summa Zorg
Sandra Luijken
Saskia Kelders
Ruud van Irwaarden
Rudi Westendorp
Peter Portheine
Marc Velthoven
Saskia Vermeulen
Sandra de Jong
Willeke van Staalduinen
Remco Hoogendijk
Frans Stravers
Wina Smeenk
Roger Jongen
Paul Gielen
Marielle Renee
Wim Rutten
Renate Werkhoven
Ron Dikhoff
Wilma van den Meerakker
Sjef van Kemenade
Ria Hein
Paul Bogerd
Piet Oscam
Wiebe Cnossen
Marjo Drent
Mark van Tilburg
Care innovation Center Roosendaal
Marike van Meer
Marielle Swinkels
Maarten Klomp
Marcel de Pender
Lenny Dekkers
Joram Nauta
Jenk de Jong
Jelle Vrijssen VGZ
Jan Nesvadba
Porf dr.hans rietman
Jaap Doets
Grex Goijarts
Marga de Leeuw
Steven Schilthuizen
Jopie Verhoeven
Jack Hoogenboom
Marcel Clerx
Marieke van Beurden
Jan Rietsema
Jan Misker
Laura Kallenberg
Janine Cosijn
Kees Kools
Janneke Kampen
Johan van Baardwijk
Lex van der Wolf
Joop van Waas
Joao Mena de Matos
Jos de Blok
Ilse te Walvaert
Henk Leenders
Hans Hopmans
Frank Donders
Edwin Mermans
Elly van de Ven
Daty Sprengers
Jan Erik de Wilt
Boris van Wijk
Aschwin Geerts
An Cremers
Ad van Berlo (Berlo Studios)
Daan Dohmen
Frans Maas
Henny Brons
Co Politiek
Ben Janssen
Ad van Berlo
Frans Blom
Corrie Aarts
Herbert Wentges
Evelien Wouters
Ab Oosting
Arna Arnautovic
Dick de Jager
Igor HeinenAnnelies Manders
Anne Landstra
Joost van Kadijk
Patrick Essers
Rutger Slob
Lu Juan
Jan van den Akker
Caroline Hummels
Hilde Stoop
Hilde Meijs
Wendy Persoon
Arian van Hoof
Marlon Peeters
Dolf WittkamperTwan Brouwers
Fred Kuijpers
Fred Zacht
Genie Hendriks
George Brassaert
Gerrie Rijke
Gilde investments
Guus Bannenberg
Jeroen Luijcx
Jeroen Merckx
Kris van der Velpen
Luc de Witte
Marleen Bekker
Martijn Schuurmans
Martin van Leen
Michiel Zweers
Aad Koster
Ad Lamers
Andre De Jonge
Arnold Romeijnders
Bart Dirkx VBOB
Bart Nieuwenhuis
Boris GoranovCisco Rob
DVN - Andre de Jonge
Ministerie van VWS
Miranda Wijnstekers
Myra Lennarts
Myrthe Hooiman
Nancy Wester
Paul Donders
Paul Israel
Paul van Leeuwen
Peter Gelens
Philips Design
Pieter den Hamer
Provincie - Richard Dumont
Ruud van Haaften
Sophie van Hof
Thijs van Nuenen
TIC Tilburg.
Toon van de Looy Zuidzorg
virtueel dorpsplein Rosmalen
virtueel dorpsplein Schijndel
Yvo Peters
ZonMW
Cock Vermolen
Carla Koen
Chantal van Spaandonk
Daniella Corijn
Frank Kaptein
Frans Schraven
Jan Smeekens
Janneke de Groot
Johan Beun
Johan van Dijkhuizen
Johan van Ven
Jos Bergmans
Jose van Rosmalen
Jurjen Spondelee
Kees van Helden
Roland de Graaf
24 uurs zorg nieuwe scenarios
aanbesteding
aanpak voor zelfredzaamheid
aanpasbaarheid
aansluiting onderwijs en zorginnovatie
actieve rol klant client \eindgebruiker in ontwikkeling nieuwe innovaties
alternatieve verdienmodellene
app en sensoriek
appstore health
bedrijven
beeldcirkels introduceren
Behoefteonderzoek
bekostiging zorg
belangen van partijen
betrokkenheid burger
betrokkenheid eindgebruiker
bewijsvoering medical devices
bewustzijn vergroten van zorgtaak
buiten grenzen denken.ook brabant
Business
Business cases
business development vormgeven
Business generation voor innovatieve een gewenste oplossingen zorg
Business Modellen
Business modellen zorg
care innovation center
Co-creatie
combineren van fysieke en virtuele wereld
communicatievaardigheden zorgprofessionals
conceptontwikkeling
consortium vorming
creativiteit
cross-over zorginnovatie
cultuur
cultuurbepalende aspecten
Cultuurverandering
dagelijkse BRAVO test
definieren zorgvraag
delen van kennis en ervaringen
Dementie
dementiekennis
denken in minder rigide oplossingen
Diabetes
digitale toegankelijkheid
Distributiestructuren (personalized) Functional Foods
doelgroep verkleining/geen one size fits all
Domotica
domotica voor dementerenden
Domtica en zorg
draagvlak
Duurzame zorgvoorzieningen in de wijk
dwaaldetectie
E coaching
E services
E sport
educatie
eerstelijns zorg
eHealth
e-health buddy
e-learning
Europese kansen en mogelijkheden (niet wiel opnieuw uitvinden)
Europese netwerken
Europese subsidieaanvraag
Experimenteren met innovaties
familiezorg
Financiering
Flexibel wonen, ruimte past zich aan aan de behoefte van de bewoner
Focus op de eindgebruikers
functional food
gebruiksvriendelijkheid medische hulpmiddelen
Gedragsverandering
gedragsverandering tbv gezonde leefstijl
Gemaksdiensten op afstand
Gemeenschappelijke zorgcentrale
Gezonde leefstijl stimuleren
Gezonde voeding
Goed is goed genoeg
Goedemorgen service
Hart- en vaatziekten
Health en technology
hightech en lowtech
hoe implementeer je (technologische) innovaties binnen zorginstellingen
hoe werkt een zorginstelling
hospitality in zorginstellingen
hulpmiddelen
Implementatie
Informatie integratie
Intermediair voor ondernemer
internationale beursdeelname
internationale markt
internationalisering
inzicht in wat er al ontwikkeld is
IT standaarden
Jeugdzorg
kansen voor de zzp er en kleine ondernemer
kennis normen
kennis over ziektebeelden
kennis van projecten in andere landen
kennis van zorgbehoeftes algemeen
Kennis van zorgstelsel (financiering)
Ketenkennis Dementiezorg
ketenkeurmerk zorg op afstand vormgeven
ketenzorg
Klanten
koppelen van personen en initiatieven
kruisvereniging
kruisvereniging nieuwe leven inblazen
lang thuis blijven wonen
launching customer
leefomgeving
leefstijl afstemmen op leeftijd en geslacht
legacy systemen eruit halen
leren van andere industrieen
Leven van mensen met dementie verbeteren
living lab
lobby in brussel
marktplaats zorg/MKB
matras
Media voor participatie en tegen verveling ouderen
medicijnreminders
Medische Hulpmiddelen
Mobile Health
Multidisciplinaire samenwerking
netwerksamenwerking in business model gieten
netwerkversterking
new productdevelopment modelleren
obesitas
Ontwerpen voor ouderen
Ontzorgen van mantelzorgers bij dementie
Organisatieontwikkeling
overheid
patientenvereniging
patientveiligheid
Personenalarmering
perverse prikkels uit systeem halen
platform
populatiebekostiging
PPS constructies
preventie algemeen
producten
proeftuin voor zorginnovaties
programmamanagement
projectmanagement europese projecten
Regelvrije ruimte
regionaal economisch beleid
Relatie levensstijl / gezondheid
Rol van IP in samenwerkingsverbanden
Samenwerken
samenwerkingspartners
Samenwerkingsvaardigheden
Self management
sensoren
serious health gaming
sharecare
shared facilities
sluitende business cases
smart textiles
sociaal isolement
sociale innovatie
subsidieadviseurs
succesvolle cases uit bedrijfsleven
tecnologiepartners in ternationaal
telecare
telemedicine
therapietrouw
Think Tank 2
tools voor businesscases
training zorg en technologie
Training zorgprofesionals
usability research
valorisatie
veranderings gezindheid van de professional
verbinding tussen stakeholders
verbindingen tussen ondernemers en zorgprofessionals
vergelijkbare regio's
verspreiding van innovaties in netwerken
vertalen vraag naar de aanbodzijde
Vraagsturing
waar is geld te verdienen
weerstanden overwinnen bij implementatie
Welzijn en Public Health
Wet en regelgevingwijkgerichte aanpak zorg
wijkleerproject
wmo
woon en zorgconcepten
zakelijke benadering
zelfmedicatie en zelfzorg
zelfredzaamheid
Zorg inhoud en ontwikkeling van de eerste lijn
Zorg op Afstand
Zorg zien als een service
zorgagenda
zorgcirkels: gezamenlijke nachtzorg
zorginnovatie en ondernemerschap
zorginnovatieplatform
zorgstarters
zorgverzekeraarsWilly Wagenmans
Wytske Teeuwen
Ton Borghs
Summa Zorg
Sandra Luijken
Saskia Kelders
Ruud van Irwaarden
Rudi Westendorp
Peter Portheine
Marc Velthoven
Saskia Vermeulen
Sandra de Jong
Willeke van Staalduinen
Remco Hoogendijk
Frans Stravers
Wina Smeenk
Roger Jongen
Paul Gielen
Marielle Renee
Wim Rutten
Renate Werkhoven
Ron Dikhoff
Wilma van den Meerakker
Sjef van Kemenade
Ria Hein
Paul Bogerd
Piet Oscam
Wiebe Cnossen
Marjo Drent
Mark van Tilburg
Care innovation Center Roosendaal
Marike van Meer
Marielle Swinkels
Maarten Klomp
Marcel de Pender
Lenny Dekkers
Joram Nauta
Jenk de Jong
Jelle Vrijssen VGZ
Jan Nesvadba
Porf dr.hans rietman
Jaap Doets
Grex Goijarts
Marga de Leeuw
Steven Schilthuizen
Jopie Verhoeven
Jack Hoogenboom
Marcel Clerx
Marieke van Beurden
Jan Rietsema
Jan Misker
Laura Kallenberg
Janine Cosijn
Kees Kools
Janneke Kampen
Johan van Baardwijk
Lex van der Wolf
Joop van Waas
Joao Mena de Matos
Jos de Blok
Ilse te Walvaert
Henk Leenders
Hans Hopmans
Frank Donders
Edwin Mermans
Elly van de Ven
Daty Sprengers
Jan Erik de Wilt
Boris van Wijk
Aschwin Geerts
An Cremers
Ad van Berlo (Berlo Studios)
Daan Dohmen
Frans Maas
Henny Brons
Co Politiek
Ben Janssen
Ad van Berlo
Frans Blom
Corrie Aarts
Herbert Wentges
Evelien Wouters
Ab Oosting
Arna Arnautovic
Dick de Jager
Igor HeinenAnnelies Manders
Anne Landstra
Joost van Kadijk
Patrick Essers
Rutger Slob
Lu Juan
Jan van den Akker
Caroline Hummels
Hilde Stoop
Hilde Meijs
Wendy Persoon
Arian van Hoof
Marlon Peeters
Dolf WittkamperTwan Brouwers
Fred Kuijpers
Fred Zacht
Genie Hendriks
George Brassaert
Gerrie Rijke
Gilde investments
Guus Bannenberg
Jeroen Luijcx
Jeroen Merckx
Kris van der Velpen
Luc de Witte
Marleen Bekker
Martijn Schuurmans
Martin van Leen
Michiel Zweers
Aad Koster
Ad Lamers
Andre De Jonge
Arnold Romeijnders
Bart Dirkx VBOB
Bart Nieuwenhuis
Boris GoranovCisco Rob
DVN - Andre de Jonge
Ministerie van VWS
Miranda Wijnstekers
Myra Lennarts
Myrthe Hooiman
Nancy Wester
Paul Donders
Paul Israel
Paul van Leeuwen
Peter Gelens
Philips Design
Pieter den Hamer
Provincie - Richard Dumont
Ruud van Haaften
Sophie van Hof
Thijs van Nuenen
TIC Tilburg.
Toon van de Looy Zuidzorg
virtueel dorpsplein Rosmalen
virtueel dorpsplein Schijndel
Yvo Peters
ZonMW
Cock Vermolen
Carla Koen
Chantal van Spaandonk
Daniella Corijn
Frank Kaptein
Frans Schraven
Jan Smeekens
Janneke de Groot
Johan Beun
Johan van Dijkhuizen
Johan van Ven
Jos Bergmans
Jose van Rosmalen
Jurjen Spondelee
Kees van Helden
Roland de Graaf
24 uurs zorg nieuwe scenarios
aanbesteding
aanpak voor zelfredzaamheid
aanpasbaarheid
aansluiting onderwijs en zorginnovatie
actieve rol klant client \eindgebruiker in ontwikkeling nieuwe innovaties
alternatieve verdienmodellene
app en sensoriek
appstore health
bedrijven
beeldcirkels introduceren
Behoefteonderzoek
bekostiging zorg
belangen van partijen
betrokkenheid burger
betrokkenheid eindgebruiker
bewijsvoering medical devices
bewustzijn vergroten van zorgtaak
buiten grenzen denken.ook brabant
Business
Business cases
business development vormgeven
Business generation voor innovatieve een gewenste oplossingen zorg
Business Modellen
Business modellen zorg
care innovation center
Co-creatie
combineren van fysieke en virtuele wereld
communicatievaardigheden zorgprofessionals
conceptontwikkeling
consortium vorming
creativiteit
cross-over zorginnovatie
cultuur
cultuurbepalende aspecten
Cultuurverandering
dagelijkse BRAVO test
definieren zorgvraag
delen van kennis en ervaringen
Dementie
dementiekennis
denken in minder rigide oplossingen
Diabetes
digitale toegankelijkheid
Distributiestructuren (personalized) Functional Foods
doelgroep verkleining/geen one size fits all
Domotica
domotica voor dementerenden
Domtica en zorg
draagvlak
Duurzame zorgvoorzieningen in de wijk
dwaaldetectie
E coaching
E services
E sport
educatie
eerstelijns zorg
eHealth
e-health buddy
e-learning
Europese kansen en mogelijkheden (niet wiel opnieuw uitvinden)
Europese netwerken
Europese subsidieaanvraag
Experimenteren met innovaties
familiezorg
Financiering
Flexibel wonen, ruimte past zich aan aan de behoefte van de bewoner
Focus op de eindgebruikers
functional food
gebruiksvriendelijkheid medische hulpmiddelen
Gedragsverandering
gedragsverandering tbv gezonde leefstijl
Gemaksdiensten op afstand
Gemeenschappelijke zorgcentrale
Gezonde leefstijl stimuleren
Gezonde voeding
Goed is goed genoeg
Goedemorgen service
Hart- en vaatziekten
Health en technology
hightech en lowtech
hoe implementeer je (technologische) innovaties binnen zorginstellingen
hoe werkt een zorginstelling
hospitality in zorginstellingen
hulpmiddelen
Implementatie
Informatie integratie
Intermediair voor ondernemer
internationale beursdeelname
internationale markt
internationalisering
inzicht in wat er al ontwikkeld is
IT standaarden
Jeugdzorg
kansen voor de zzp er en kleine ondernemer
kennis normen
kennis over ziektebeelden
kennis van projecten in andere landen
kennis van zorgbehoeftes algemeen
Kennis van zorgstelsel (financiering)
Ketenkennis Dementiezorg
ketenkeurmerk zorg op afstand vormgeven
ketenzorg
Klanten
koppelen van personen en initiatieven
kruisvereniging
kruisvereniging nieuwe leven inblazen
lang thuis blijven wonen
launching customer
leefomgeving
leefstijl afstemmen op leeftijd en geslacht
legacy systemen eruit halen
leren van andere industrieen
Leven van mensen met dementie verbeteren
living lab
lobby in brussel
marktplaats zorg/MKB
matras
Media voor participatie en tegen verveling ouderen
medicijnreminders
Medische Hulpmiddelen
Mobile Health
Multidisciplinaire samenwerking
netwerksamenwerking in business model gieten
netwerkversterking
new productdevelopment modelleren
obesitas
Ontwerpen voor ouderen
Ontzorgen van mantelzorgers bij dementie
Organisatieontwikkeling
overheid
patientenvereniging
patientveiligheid
Personenalarmering
perverse prikkels uit systeem halen
platform
populatiebekostiging
PPS constructies
preventie algemeen
producten
proeftuin voor zorginnovaties
programmamanagement
projectmanagement europese projecten
Regelvrije ruimte
regionaal economisch beleid
Relatie levensstijl / gezondheid
Rol van IP in samenwerkingsverbanden
Samenwerken
samenwerkingspartners
Samenwerkingsvaardigheden
Self management
sensoren
serious health gaming
sharecare
shared facilities
sluitende business cases
smart textiles
sociaal isolement
sociale innovatie
subsidieadviseurs
succesvolle cases uit bedrijfsleven
tecnologiepartners in ternationaal
telecare
telemedicine
therapietrouw
Think Tank 2
tools voor businesscases
training zorg en technologie
Training zorgprofesionals
usability research
valorisatie
veranderings gezindheid van de professional
verbinding tussen stakeholders
verbindingen tussen ondernemers en zorgprofessionals
vergelijkbare regio's
verspreiding van innovaties in netwerken
vertalen vraag naar de aanbodzijde
Vraagsturing
waar is geld te verdienen
weerstanden overwinnen bij implementatie
Welzijn en Public Health
Wet en regelgevingwijkgerichte aanpak zorg
wijkleerproject
wmo
woon en zorgconcepten
zakelijke benadering
zelfmedicatie en zelfzorg
zelfredzaamheid
Zorg inhoud en ontwikkeling van de eerste lijn
Zorg op Afstand
Zorg zien als een service
zorgagenda
zorgcirkels: gezamenlijke nachtzorg
zorginnovatie en ondernemerschap
zorginnovatieplatform
zorgstarters
zorgverzekeraars
Willy Wagenmans
Wytske Teeuwen
Ton Borghs
Summa Zorg
Sandra Luijken
Saskia Kelders
Ruud van Irwaarden
Rudi Westendorp
Peter Portheine
Marc Velthoven
Saskia Vermeulen
Sandra de Jong
Willeke van Staalduinen
Remco Hoogendijk
Frans Stravers
Wina Smeenk
Roger Jongen
Paul Gielen
Marielle Renee
Wim Rutten
Renate Werkhoven
Ron Dikhoff
Wilma van den Meerakker
Sjef van Kemenade
Ria Hein
Paul Bogerd
Piet Oscam
Wiebe Cnossen
Marjo Drent
Mark van Tilburg
Care innovation Center Roosendaal
Marike van Meer
Marielle Swinkels
Maarten Klomp
Marcel de Pender
Lenny Dekkers
Joram Nauta
Jenk de Jong
Jelle Vrijssen VGZ
Jan Nesvadba
Porf dr.hans rietman
Jaap Doets
Grex Goijarts
Marga de Leeuw
Steven Schilthuizen
Jopie Verhoeven
Jack Hoogenboom
Marcel Clerx
Marieke van Beurden
Jan Rietsema
Jan Misker
Laura Kallenberg
Janine Cosijn
Kees Kools
Janneke Kampen
Johan van Baardwijk
Lex van der Wolf
Joop van Waas
Joao Mena de Matos
Jos de Blok
Ilse te Walvaert
Henk Leenders
Hans Hopmans
Frank Donders
Edwin Mermans
Elly van de Ven
Daty Sprengers
Jan Erik de Wilt
Boris van Wijk
Aschwin Geerts
An Cremers
Ad van Berlo (Berlo Studios)
Daan Dohmen
Frans Maas
Henny Brons
Co Politiek
Ben Janssen
Ad van Berlo
Frans Blom
Corrie Aarts
Herbert Wentges
Evelien Wouters
Ab Oosting
Arna Arnautovic
Dick de Jager
Igor HeinenAnnelies Manders
Anne Landstra
Joost van Kadijk
Patrick Essers
Rutger Slob
Lu Juan
Jan van den Akker
Caroline Hummels
Hilde Stoop
Hilde Meijs
Wendy Persoon
Arian van Hoof
Marlon Peeters
Dolf WittkamperTwan Brouwers
Fred Kuijpers
Fred Zacht
Genie Hendriks
George Brassaert
Gerrie Rijke
Gilde investments
Guus Bannenberg
Jeroen Luijcx
Jeroen Merckx
Kris van der Velpen
Luc de Witte
Marleen Bekker
Martijn Schuurmans
Martin van Leen
Michiel Zweers
Aad Koster
Ad Lamers
Andre De Jonge
Arnold Romeijnders
Bart Dirkx VBOB
Bart Nieuwenhuis
Boris GoranovCisco Rob
DVN - Andre de Jonge
Ministerie van VWS
Miranda Wijnstekers
Myra Lennarts
Myrthe Hooiman
Nancy Wester
Paul Donders
Paul Israel
Paul van Leeuwen
Peter Gelens
Philips Design
Pieter den Hamer
Provincie - Richard Dumont
Ruud van Haaften
Sophie van Hof
Thijs van Nuenen
TIC Tilburg.
Toon van de Looy Zuidzorg
virtueel dorpsplein Rosmalen
virtueel dorpsplein Schijndel
Yvo Peters
ZonMW
Cock Vermolen
Carla Koen
Chantal van Spaandonk
Daniella Corijn
Frank Kaptein
Frans Schraven
Jan Smeekens
Janneke de Groot
Johan Beun
Johan van Dijkhuizen
Johan van Ven
Jos Bergmans
Jose van Rosmalen
Jurjen Spondelee
Kees van Helden
Roland de Graaf
24 uurs zorg nieuwe scenarios
aanbesteding
aanpak voor zelfredzaamheid
aanpasbaarheid
aansluiting onderwijs en zorginnovatie
actieve rol klant client \eindgebruiker in ontwikkeling nieuwe innovaties
alternatieve verdienmodellene
app en sensoriek
appstore health
bedrijven
beeldcirkels introduceren
Behoefteonderzoek
bekostiging zorg
belangen van partijen
betrokkenheid burger
betrokkenheid eindgebruiker
bewijsvoering medical devices
bewustzijn vergroten van zorgtaak
buiten grenzen denken.ook brabant
Business
Business cases
business development vormgeven
Business generation voor innovatieve een gewenste oplossingen zorg
Business Modellen
Business modellen zorg
care innovation center
Co-creatie
combineren van fysieke en virtuele wereld
communicatievaardigheden zorgprofessionals
conceptontwikkeling
consortium vorming
creativiteit
cross-over zorginnovatie
cultuur
cultuurbepalende aspecten
Cultuurverandering
dagelijkse BRAVO test
definieren zorgvraag
delen van kennis en ervaringen
Dementie
dementiekennis
denken in minder rigide oplossingen
Diabetes
digitale toegankelijkheid
Distributiestructuren (personalized) Functional Foods
doelgroep verkleining/geen one size fits all
Domotica
domotica voor dementerenden
Domtica en zorg
draagvlak
Duurzame zorgvoorzieningen in de wijk
dwaaldetectie
E coaching
E services
E sport
educatie
eerstelijns zorg
eHealth
e-health buddy
e-learning
Europese kansen en mogelijkheden (niet wiel opnieuw uitvinden)
Europese netwerken
Europese subsidieaanvraag
Experimenteren met innovaties
familiezorg
Financiering
Flexibel wonen, ruimte past zich aan aan de behoefte van de bewoner
Focus op de eindgebruikers
functional food
gebruiksvriendelijkheid medische hulpmiddelen
Gedragsverandering
gedragsverandering tbv gezonde leefstijl
Gemaksdiensten op afstand
Gemeenschappelijke zorgcentrale
Gezonde leefstijl stimuleren
Gezonde voeding
Goed is goed genoeg
Goedemorgen service
Hart- en vaatziekten
Health en technology
hightech en lowtech
hoe implementeer je (technologische) innovaties binnen zorginstellingen
hoe werkt een zorginstelling
hospitality in zorginstellingen
hulpmiddelen
Implementatie
Informatie integratie
Intermediair voor ondernemer
internationale beursdeelname
internationale markt
internationalisering
inzicht in wat er al ontwikkeld is
IT standaarden
Jeugdzorg
kansen voor de zzp er en kleine ondernemer
kennis normen
kennis over ziektebeelden
kennis van projecten in andere landen
kennis van zorgbehoeftes algemeen
Kennis van zorgstelsel (financiering)
Ketenkennis Dementiezorg
ketenkeurmerk zorg op afstand vormgeven
ketenzorg
Klanten
koppelen van personen en initiatieven
kruisvereniging
kruisvereniging nieuwe leven inblazen
lang thuis blijven wonen
launching customer
leefomgeving
leefstijl afstemmen op leeftijd en geslacht
legacy systemen eruit halen
leren van andere industrieen
Leven van mensen met dementie verbeteren
living lab
lobby in brussel
marktplaats zorg/MKB
matras
Media voor participatie en tegen verveling ouderen
medicijnreminders
Medische Hulpmiddelen
Mobile Health
Multidisciplinaire samenwerking
netwerksamenwerking in business model gieten
netwerkversterking
new productdevelopment modelleren
obesitas
Ontwerpen voor ouderen
Ontzorgen van mantelzorgers bij dementie
Organisatieontwikkeling
overheid
patientenvereniging
patientveiligheid
Personenalarmering
perverse prikkels uit systeem halen
platform
populatiebekostiging
PPS constructies
preventie algemeen
producten
proeftuin voor zorginnovaties
programmamanagement
projectmanagement europese projecten
Regelvrije ruimte
regionaal economisch beleid
Relatie levensstijl / gezondheid
Rol van IP in samenwerkingsverbanden
Samenwerken
samenwerkingspartners
Samenwerkingsvaardigheden
Self management
sensoren
serious health gaming
sharecare
shared facilities
sluitende business cases
smart textiles
sociaal isolement
sociale innovatie
subsidieadviseurs
succesvolle cases uit bedrijfsleven
tecnologiepartners in ternationaal
telecare
telemedicine
therapietrouw
Think Tank 2
tools voor businesscases
training zorg en technologie
Training zorgprofesionals
usability research
valorisatie
veranderings gezindheid van de professional
verbinding tussen stakeholders
verbindingen tussen ondernemers en zorgprofessionals
vergelijkbare regio's
verspreiding van innovaties in netwerken
vertalen vraag naar de aanbodzijde
Vraagsturing
waar is geld te verdienen
weerstanden overwinnen bij implementatie
Welzijn en Public Health
Wet en regelgevingwijkgerichte aanpak zorg
wijkleerproject
wmo
woon en zorgconcepten
zakelijke benadering
zelfmedicatie en zelfzorg
zelfredzaamheid
Zorg inhoud en ontwikkeling van de eerste lijn
Zorg op Afstand
Zorg zien als een service
zorgagenda
zorgcirkels: gezamenlijke nachtzorg
zorginnovatie en ondernemerschap
zorginnovatieplatform
zorgstarters
zorgverzekeraars
Guru Scan
IAB GURUSCAN
13
INTO
D’M
EN
TIA
57
Willy Wagenmans
Wytske Teeuwen
Ton Borghs
Summa Zorg
Sandra Luijken
Saskia Kelders
Ruud van Irwaarden
Rudi Westendorp
Peter Portheine
Marc Velthoven
Saskia Vermeulen
Sandra de Jong
Willeke van Staalduinen
Remco Hoogendijk
Frans Stravers
Wina Smeenk
Roger Jongen
Paul Gielen
Marielle Renee
Wim Rutten
Renate Werkhoven
Ron Dikhoff
Wilma van den Meerakker
Sjef van Kemenade
Ria Hein
Paul Bogerd
Piet Oscam
Wiebe Cnossen
Marjo Drent
Mark van Tilburg
Care innovation Center Roosendaal
Marike van Meer
Marielle Swinkels
Maarten Klomp
Marcel de Pender
Lenny Dekkers
Joram Nauta
Jenk de Jong
Jelle Vrijssen VGZ
Jan Nesvadba
Porf dr.hans rietman
Jaap Doets
Grex Goijarts
Marga de Leeuw
Steven Schilthuizen
Jopie Verhoeven
Jack Hoogenboom
Marcel Clerx
Marieke van Beurden
Jan Rietsema
Jan Misker
Laura Kallenberg
Janine Cosijn
Kees Kools
Janneke Kampen
Johan van Baardwijk
Lex van der Wolf
Joop van Waas
Joao Mena de Matos
Jos de Blok
Ilse te Walvaert
Henk Leenders
Hans Hopmans
Frank Donders
Edwin Mermans
Elly van de Ven
Daty Sprengers
Jan Erik de Wilt
Boris van Wijk
Aschwin Geerts
An Cremers
Ad van Berlo (Berlo Studios)
Daan Dohmen
Frans Maas
Henny Brons
Co Politiek
Ben Janssen
Ad van Berlo
Frans Blom
Corrie Aarts
Herbert Wentges
Evelien Wouters
Ab Oosting
Arna Arnautovic
Dick de Jager
Igor HeinenAnnelies Manders
Anne Landstra
Joost van Kadijk
Patrick Essers
Rutger Slob
Lu Juan
Jan van den Akker
Caroline Hummels
Hilde Stoop
Hilde Meijs
Wendy Persoon
Arian van Hoof
Marlon Peeters
Dolf WittkamperTwan Brouwers
Fred Kuijpers
Fred Zacht
Genie Hendriks
George Brassaert
Gerrie Rijke
Gilde investments
Guus Bannenberg
Jeroen Luijcx
Jeroen Merckx
Kris van der Velpen
Luc de Witte
Marleen Bekker
Martijn Schuurmans
Martin van Leen
Michiel Zweers
Aad Koster
Ad Lamers
Andre De Jonge
Arnold Romeijnders
Bart Dirkx VBOB
Bart Nieuwenhuis
Boris GoranovCisco Rob
DVN - Andre de Jonge
Ministerie van VWS
Miranda Wijnstekers
Myra Lennarts
Myrthe Hooiman
Nancy Wester
Paul Donders
Paul Israel
Paul van Leeuwen
Peter Gelens
Philips Design
Pieter den Hamer
Provincie - Richard Dumont
Ruud van Haaften
Sophie van Hof
Thijs van Nuenen
TIC Tilburg.
Toon van de Looy Zuidzorg
virtueel dorpsplein Rosmalen
virtueel dorpsplein Schijndel
Yvo Peters
ZonMW
Cock Vermolen
Carla Koen
Chantal van Spaandonk
Daniella Corijn
Frank Kaptein
Frans Schraven
Jan Smeekens
Janneke de Groot
Johan Beun
Johan van Dijkhuizen
Johan van Ven
Jos Bergmans
Jose van Rosmalen
Jurjen Spondelee
Kees van Helden
Roland de Graaf
24 uurs zorg nieuwe scenarios
aanbesteding
aanpak voor zelfredzaamheid
aanpasbaarheid
aansluiting onderwijs en zorginnovatie
actieve rol klant client \eindgebruiker in ontwikkeling nieuwe innovaties
alternatieve verdienmodellene
app en sensoriek
appstore health
bedrijven
beeldcirkels introduceren
Behoefteonderzoek
bekostiging zorg
belangen van partijen
betrokkenheid burger
betrokkenheid eindgebruiker
bewijsvoering medical devices
bewustzijn vergroten van zorgtaak
buiten grenzen denken.ook brabant
Business
Business cases
business development vormgeven
Business generation voor innovatieve een gewenste oplossingen zorg
Business Modellen
Business modellen zorg
care innovation center
Co-creatie
combineren van fysieke en virtuele wereld
communicatievaardigheden zorgprofessionals
conceptontwikkeling
consortium vorming
creativiteit
cross-over zorginnovatie
cultuur
cultuurbepalende aspecten
Cultuurverandering
dagelijkse BRAVO test
definieren zorgvraag
delen van kennis en ervaringen
Dementie
dementiekennis
denken in minder rigide oplossingen
Diabetes
digitale toegankelijkheid
Distributiestructuren (personalized) Functional Foods
doelgroep verkleining/geen one size fits all
Domotica
domotica voor dementerenden
Domtica en zorg
draagvlak
Duurzame zorgvoorzieningen in de wijk
dwaaldetectie
E coaching
E services
E sport
educatie
eerstelijns zorg
eHealth
e-health buddy
e-learning
Europese kansen en mogelijkheden (niet wiel opnieuw uitvinden)
Europese netwerken
Europese subsidieaanvraag
Experimenteren met innovaties
familiezorg
Financiering
Flexibel wonen, ruimte past zich aan aan de behoefte van de bewoner
Focus op de eindgebruikers
functional food
gebruiksvriendelijkheid medische hulpmiddelen
Gedragsverandering
gedragsverandering tbv gezonde leefstijl
Gemaksdiensten op afstand
Gemeenschappelijke zorgcentrale
Gezonde leefstijl stimuleren
Gezonde voeding
Goed is goed genoeg
Goedemorgen service
Hart- en vaatziekten
Health en technology
hightech en lowtech
hoe implementeer je (technologische) innovaties binnen zorginstellingen
hoe werkt een zorginstelling
hospitality in zorginstellingen
hulpmiddelen
Implementatie
Informatie integratie
Intermediair voor ondernemer
internationale beursdeelname
internationale markt
internationalisering
inzicht in wat er al ontwikkeld is
IT standaarden
Jeugdzorg
kansen voor de zzp er en kleine ondernemer
kennis normen
kennis over ziektebeelden
kennis van projecten in andere landen
kennis van zorgbehoeftes algemeen
Kennis van zorgstelsel (financiering)
Ketenkennis Dementiezorg
ketenkeurmerk zorg op afstand vormgeven
ketenzorg
Klanten
koppelen van personen en initiatieven
kruisvereniging
kruisvereniging nieuwe leven inblazen
lang thuis blijven wonen
launching customer
leefomgeving
leefstijl afstemmen op leeftijd en geslacht
legacy systemen eruit halen
leren van andere industrieen
Leven van mensen met dementie verbeteren
living lab
lobby in brussel
marktplaats zorg/MKB
matras
Media voor participatie en tegen verveling ouderen
medicijnreminders
Medische Hulpmiddelen
Mobile Health
Multidisciplinaire samenwerking
netwerksamenwerking in business model gieten
netwerkversterking
new productdevelopment modelleren
obesitas
Ontwerpen voor ouderen
Ontzorgen van mantelzorgers bij dementie
Organisatieontwikkeling
overheid
patientenvereniging
patientveiligheid
Personenalarmering
perverse prikkels uit systeem halen
platform
populatiebekostiging
PPS constructies
preventie algemeen
producten
proeftuin voor zorginnovaties
programmamanagement
projectmanagement europese projecten
Regelvrije ruimte
regionaal economisch beleid
Relatie levensstijl / gezondheid
Rol van IP in samenwerkingsverbanden
Samenwerken
samenwerkingspartners
Samenwerkingsvaardigheden
Self management
sensoren
serious health gaming
sharecare
shared facilities
sluitende business cases
smart textiles
sociaal isolement
sociale innovatie
subsidieadviseurs
succesvolle cases uit bedrijfsleven
tecnologiepartners in ternationaal
telecare
telemedicine
therapietrouw
Think Tank 2
tools voor businesscases
training zorg en technologie
Training zorgprofesionals
usability research
valorisatie
veranderings gezindheid van de professional
verbinding tussen stakeholders
verbindingen tussen ondernemers en zorgprofessionals
vergelijkbare regio's
verspreiding van innovaties in netwerken
vertalen vraag naar de aanbodzijde
Vraagsturing
waar is geld te verdienen
weerstanden overwinnen bij implementatie
Welzijn en Public Health
Wet en regelgevingwijkgerichte aanpak zorg
wijkleerproject
wmo
woon en zorgconcepten
zakelijke benadering
zelfmedicatie en zelfzorg
zelfredzaamheid
Zorg inhoud en ontwikkeling van de eerste lijn
Zorg op Afstand
Zorg zien als een service
zorgagenda
zorgcirkels: gezamenlijke nachtzorg
zorginnovatie en ondernemerschap
zorginnovatieplatform
zorgstarters
zorgverzekeraars
58
InspiratieInformatie
Co-creatie Zorginnovatieboek
www.zorginnovatieboek.nl
Levert een kleurrijk arsenaal aan innovatie-
projecten in Nederland.
In voor zorg!
www.invoorzorg.nl
is een programma voor de langdurige zorg
van het ministerie van VWS en Vilans, kennis-
centrum langdurende zorg. Op deze website
vind je tools, goede praktijkvoorbeelden,
informatie en nieuws uit de langdurige zorg.
Zorg voor innoveren
www.zorgvoorinnoveren.nl
Helpt zorgvernieuwers faciliteren zodat zij
het innovatieproces zelfstandig en snel kun-
nen doorlopen.
Innovatieve acties Brabant
Linkedin group: Innovatieve Acties Brabant
www.linkedin.com
Twitter: www.twitter.com
Provincie: dossier zorgeconomie
www.brabant.nl
Zorgbalans
www.gezondheidszorgbalans.nl
De Zorgbalans laat de prestaties van de
gezondheidszorg zien aan de hand van 125
indicatoren over kwaliteit, toegankelijkheid
en kosten
Zorg voor beter
www.zorgvoorbeter.nl
Het Zorg voor Beter Kennisplein VVT is een
initiatief van ActiZ, Vilans en ZonMw en geeft
informatie over het leren en organiseren in
de (thuis)zorg van verbetertrajecten. Het
mkb kan hieruit inspiratie halen vanuit de
vraagzijde.
Zonmw
www.zonmw.nl
ZonMw financiert gezondheidsonderzoek én
stimuleert het gebruik van de ontwikkelde
kennis.
De Innovatiepoort Healthsector (Brabant)
www.kvk.nl
De Innovatiepoort Healthsector (Brabant)
bevat kennis en informatie voor bedrijven uit
of betrokken bij de Healthsector.
Dementie animatie
Hoe groot wordt ons probleem doordat
steeds meer mensen een vorm van dementie
zullen hebben?
Smart Homes
www.smart-homes.nl
Het nationale kenniscentrum voor domotica
en slim wonen. Vergrijzing en zorg zijn be-
langrijke thema’s voor slimmer wonen.
FILM
13
INTO
D’M
EN
TIA
59
Ouderenorgansaties Brabant
www.vbob.nl
Het VBOB is een samenwerkingsplatform van
de Brabantse afdelingen van ouderenorgani-
saties.
Patiëntenfederatie
www.npcf.nl
Patiëntenfederatie (NPCF) is een samenwer-
kingsverband van patiënten- en consumen-
tenorganisaties die zich sterk maken voor
alle mensen die zorg nodig hebben, nu of in
de toekomst.
TIC
www.t-ic.nl
TIC helpt innovatieve ondernemers uit Bra-
bant om hun groeiambities waar te maken,
met de focus op de sectoren zorg, ICT en
medische technologie.
Longfonds
www.longfonds.nl
Het longfonds biedt veel informatie over
longaandoeningen (w.o. COPD).
Alzheimer Nederland
www.alzheimernederland.nl
Alzheimer Nederland biedt veel informatie
over de aandoening Altheimer
Diabetes Vereniging Nederland
www.dvn.nl
Diabetes Vereniging Nederland biedt veel
informatie over de aandoening Diabetes
ActiZ
www.actiz.nl
ActiZ is een ondernemende branchevereni-
ging die haar leden faciliteert om een gezon-
de onderneming te kunnen exploiteren die
hoogwaardige zorg en ondersteuning biedt.
Beschikken over veel kennis m.b.t. zorgvra-
gen/verbeteringen/innovaties.
Belangenorganisaties
AAL Programma
www.aal-europe.eu
Dit program beoogt de leefcondities van
oudere volwassenen te verbeteren.
Enterprise Europe
een.ec.europa.eu
Enterprise Europe helpt kleine bedrijven om
zakelijke kansen binnen de EU te benutten.
Innovatie Prestatie Regeling (zorgIPC)
www.agentschapnl.nl
De overheid (AgentschapNL) daagt het mkb
uit om in samenwerking technologische ver-
nieuwingen te realiseren.
Het Innovatiefonds Zorgverzekeraars
www.innovatiefondszorgverzekeraars.nl
Het Innovatiefonds Zorgverzekeraars wil
bijdragen aan oplossingen van actuele knel-
punten in de gezondheidszorg die grote
maatschappelijke en individuele gevolgen
hebben.
60
Cooperatie Slimmer leven 2020
www.slimmerleven2020.org
De ambitie van de Cooperatie Slimmer leven
2020 is zorgen voor significante doorbraken
op het gebied van zorg, wonen en welzijn
die op de lange termijn ook kostenbesparing
voor de maatschappij en economische meer-
waarde opleveren.
CURA-B
www.cura-b.nl
In het project werkt Economische Im-
puls Zeeland samen met organisaties in
West-Vlaanderen, Noord Frankrijk en Suffolk
(UK). En organiseert netwerkbijeenkomsten
in Zeeland.
Active and Healthy Aging
ec.europa.eu
Het programma actief en gezond ouder wor-
den is een onderdeel van het Europese part-
nership in innovatie. Het doel van deze pilot
partnership is om de gemiddelde gezonde
levensduurmet 2 jaar te verhogen in 2020.
Living labs en proeftuinen
www.openlivinglabs.eu
The European Network of Living Labs (ENoLL)
is a community of Living Labs with a sustai-
nable strategy for enhancing innovation on
a systematic basis. The overall objective is
to contribute to the creation of a dynamic
European innovation system.
Stichting Livinglab
www.Livinglab.nl
Stichting livinglab brengt in Zuid Holland
bedrijven en eindgebruikers bij elkaar.
Zorgende stad
www.digitalestedenagenda.nl
Het team van de Zorgende Stad (een samen-
werking tussen gemeenten en bedrijven)
speelt in op de actuele veranderingen op het
gebied van zorg en welzijn, zoals de WMO, de
kanteling en de transitie van de jeugdzorg.
Het uitgangspunt van de Zorgende Stad is
om de verantwoordelijkheid en regie maxi-
maal terug te geven aan de burgers.
Netwerken
Health valley
www.health-valley.nl
Health Valley is een platform van bedrijven,
overheden, kennis- en gezondheidszorg-
instellingen met als doel kennis en kansen te
koppelen op het snijvlak van gezondheid en
technologie.
Vita valley
www.vitavalley.nl
VitaValley is een innovatienetwerk in de
zorg. Met onze partners streven we ernaar
dat mensen zo lang mogelijk zelfstandig
kunnen wonen: met de betrokken partners.
LifetecZONe
www.lifeteczone.nl
LifetecZONe is the networking organisati-
on for the Human Health Sector in South
Netherlands.
ToolsInstrumenten
Users as Designers
Boekje van de Waag Society.
www.waag.org
Businesscase eerste lijn
www.tno.nl
Met de webtool businesscase-eerstelijn.nl
kunnen zorgverleners en hun adviseurs de
effecten van nieuwe samenwerkingsvormen
vooraf inschatten en onderbouwen. Hierdoor
wordt duidelijk wat investeren in samenwer-
king oplevert in kwaliteit, geld en werkple-
zier.
www.businesscase-eerstelijn.nl
Patient journeys
www.tno.nl
Geeft inzicht in de belevingswereld van
COPD, Dementie, Diabetes patienten van
waaruit het bedrijfsleven eventuele kansen
kan filteren. Voor de zorgverlener wellicht
een open deur, voor de verkenner vanuit het
bedrijfsleven een noodzakelijke verdieping.
IAB-4 masterclasses
www.innovatieveactiesbrabant.nl
Presentaties van masterclasses in kader van
IAB-4.