hospitaluri seqtoris reformis
monitoringis xelSewyoba
2007 wlis oqtombridan 2008 wlis maisis CaTvliT “saerTaSoriso gamWvirvaloba
saqarTvelom” ganaxorciela “evraziis partniorobis fondis” mier dafinansebuli
proeqti saxelwodebiT “hospitaluri seqtoris reformis monitoringis xelSewyoba”.
proeqti miznad isaxavda am seqtorSi mimdinare privatizaciis procesis Sefasebas da
mis Sesaxeb samedicino da zogadad, sazogadoebis ukeT informirebas.
proeqtis farglebSi “saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelom” Caatara
hospitaluri seqtoris privatizaciis monitoringi, Seiswavla kerZo investorebsa da
saxelmwifos Soris dRemde dadebuli xelSekrulebebi, Caatara samedicino
personalisa da saavadmyofoebis xelmZRvaneli pirebis gamokiTxva mimdinare
reformasTan dakavSirebul sakiTxebze da am sferoSi momuSave qarTuli da
saerTaSoriso organizaciebis SeniSvnebisa da winadadebebis gaTvaliswinebiT moamzada
rekomendaciebi seqtoris reformis daxvewisTvis.
janmrTelobis dacvis ufleba
janmrTelobis dacva farTo cnebaa da masze mravali faqtori axdens gavlenas.
“msoflios jandacvis organizaciis” (WHO) konstitucia “janrmTelobas” ganmartavs
rogorc srul fizikur, mentalur da socialur keTildReobas da ara rogorc
mxolod konkretuli daavadeb(eb)is arqonas. amave konstituciaSi aRniSnulia, rom
janmrTelobis umaRlesi standartebis uzrunvelyofa TiToeuli adamianis
fundamenturi uflebaa ganurCevlad misi rasis, religiis, politikuri mrwamsis,
rwmenis da social-ekonomikuri mdgomareobisa.
janmrTelobis ufleba bevr sxva saerTaSoriso dokumentSia xazgasmuli. “adamianis
uflebaTa universaluri deklaraciis” ocdamexuTe muxlis Tanaxmad, yvelas aqvs
ufleba hqondes cxovrebis iseTi pirobebi (maT Soris, sakvebi produqtebi,
tansacmeli, sacxovrebeli, samedicino momsaxureba da a.S.), romliTac daculi iqneba
misi da misi ojaxis wevrebis janmrTeloba da srulfasovani arseboba.
bunebrivia, am saerTaSoriso aqtebs didi mniSvneloba eniWeba, Tumca janmrTelobis
dacvis uflebis uzrunvelyofa, pirvel rigSi, erovnul doneze xdeba. jandacvis
sakiTxs eTmoba saqarTvelos konstituciis ocdameCvidmete muxli da mTeli rigi
kanonebi da samarTlebrivi aqtebi, romlebic saqarTvelos parlamentisa da mTavrobis
mieraa miRebuli. jandacvis ufleba ganuyofelia adamianis sxva socialuri,
ekonomikuri, kulturuli, samoqalaqo da politikuri uflebebisgan. samedicino
kvleva Catarda “evraziis partniorobis fondis” finansuri mxardaWeriT.
es angariSi momzadebulia “saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelos” mier da is ar
gamoxatavs donori organizaciis oficialur pozicias.
2
momsaxureba xelmisawvdomi unda iyos yvelasTvis.
2000 wlis “msoflios janmrTelobis angariSi1” jandacvis sferos sam ZiriTad
funqciad asaxelebs: mosaxleobisTvis janmrTelobis pirobebis Seqmnas, samedicino
momsaxurebis qveynis realur saWiroebebze morgebas da misi finansuri
xelmisawvdomobis uzrunvelyofas. bunebrivia, am funqciebis SesrulebaSi
hospitalur seqtors centraluri adgili ukavia2. Sesabamisad, misi reformirebis
strategia mecnierul kvlevebsa da sferoSi arsebul saukeTeso praqtikaze unda iyos
damyarebuli da emsaxurebodes seqtoris efeqturobis, moqnilobis da
xelmisawvdomobis gazrdas. hospitaluri seqtori izolaciaSi ar arsebobs. masze mniSvnelovan gavlenas axdens
is, Tu ra xdeba qveynis ekonomikaSi, socialur sferoSi, politikaSi, rogoria
mosaxleobis molodinebi da saWiroebebi. Sesabamisad, hospitaluri seqtoris
efeqturi funqcionirebisTvis aucilebelia, rom masze gavlenis mqone sxvadasxva
faqtorebi, maTi gavlenis Sedegebi, sazogadoebaSi arsebuli SesaZleblobebi da
moTxovnebi da zogadad, qveyanaSi arsebuli resursebi sworad iqnas gaanalizebuli. saqarTvelos jandacvis sferos ganviTarebis winaistoria sabWoTa periodSi saqarTvelos jandacvis sistema, bunebrivia, sabWoTa sistemis
nawils warmoadgenda da am sistemis Sesabamisad funqcionirebda. normatiuli
dagegmareba SemuSavebuli iyo “socialuri higienisa da sajaro administraciis”
moskovis kvleviTi institutis mier da is mTel sabWoTa sivrceze erTnairad
vrceldeboda. am modelisTvis damaxasiaTebeli iyo sami ZiriTadi Tviseba: sawolebis
didi raodenoba, pacientebis dabali gamtarianoba da jandacvis biujetSi
saavadmyofoebis dafinansebis dominireba3. 1991 wels, roca saqarTvelom
damoukidebloba moipova, jandacvis sferoSi miwodeba bevrad aRemateboda moTxovnas
rogorc infrastruqturis, ise samedicino personalis raodenobis kuTxiT. Semdgomi
finansur-ekonomikuri krizisis Sedegad jandacvis sistema mniSvnelovnad gauaresda.
saxelmwifos aRar hqonda imis SesaZlebloba, rom daefinansebina Warbi raodenobis
saavadmyofoebi da samedicino personali da samedicino momsaxurebis xarisxi nel-
nela gauaresda. oTxmocdaaTian wlebSi saqarTvelos xelisuflebam daiwyo jandacvis sferos
1 “msoflios jandacvis organizaciis” 200 wlis angariSi. “janmrTelobis sistemebi: saqmianobis
daxvewa”. Jeneva, 2000 w. 2 m. maqqi, j. edsi, “hospitalebis kvleva” (Tavi 7). Ria universiteti, 2002 w, 119. 3 hospitaluri seqtori centralur da aRmosavleT evropaSi, saavadmyofoebis reformireba post-sabWoTa qveynebSi. meSvide tomi, mesame gamocema, specialuri gamoSveba, ISSN1356-1030.
kvleva Catarda “evraziis partniorobis fondis” finansuri mxardaWeriT.
es angariSi momzadebulia “saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelos” mier da is ar
gamoxatavs donori organizaciis oficialur pozicias.
3
reformireba. am procesSi aqtiurad monawileobdnen saerTaSoriso organizaciebi,
romlebic saqarTvelos finansur da eqspertul daxmarebas uwevdnen. 1994-1995
wlebSi mTavrobam msoflio banks mimarTa TxovniT, rom CarTuliyo saqarTvelos
hospitaluri seqtoris racionalizaciisa da optimizaciis gegmis SemuSavebasa da
finansur uzrunvelyofaSi. msoflio bankma hospitalebis restruqturizaciis gegmis
SemuSaveba 1998 wels daasrula. masSi detalurad iyo gawerili hospitaluri
seqtoris xarisxobrivi da raodenobrivi maCveneblebi mocemuli etapisTvis da
warmodgenili iyo hospitaluri seqtoris privatizaciis gegma. es gegma gulisxmobda
seqtoris sam jgufad dayofas: A jgufis saavadmyofoebi saxelmwifo sakuTrebaSi
unda darCeniliyo, B jgufis saavadmyofoebi unda gadasuliyo kerZo sakuTrebaSi,
Tumca maT unda SeenarCunebinaT profili da C jgufis saavadmyofoebi unda
gayiduliyo rogorc ubralod uZravi qoneba (profilis SenarCunebis valdebulebis
gareSe)4. msoflio bankis gegmaSi erT-erT mTavar punqtad aRniSnuli iyo, rom unda
Seqmniliyo specialuri struqtura, romelic uzrunvelyofda hospitaluri seqtoris
optimizaciasTan dakavSirebuli iuridiuli sakiTxebis daregulirebas da
“hospitaluri seqtoris restruqturizaciis fondis5” administrirebas. am fondSi
Cairicxeboda B jgufis saavadmyofoebis privatizaciidan miRebuli Tanxebi da
SemdgomSi es Tanxebi gamoyenebuli iqneboda jandacvis sferos infrastruqturisa da
teqnikis ganaxlebisTvis.
am periodSi saqarTvelos mTavrobas daxmareba “aSS-s saerTaSoriso ganviTarebis
saagentomac” (USAID) gauwia. es organizacia, ZiriTadad, saavadmyofoebis
akreditaciis sistemis SemuSavebis procesSi iyo CarTuli. jandacvis sferos
reformis SemuSavebasa da ganxorcielebaSi monawileobas sxvadasxva saxiTa da doziT
sxva saerTaSoriso sazogadoebrivi da samTavrobo organizaciebic iRebdnen6. miuxedavad am iniciativebisa da mxardaWerisa, saqarTvelos maSindelma xelisuflebam
ver SeZlo jandacvis sferos ganviTarebis mimarTulebiT qmediTi nabijebis gadadgma.
amas ramdenime mizezi hqonda: erTis mxriv, mTavrobas ar hqonda sakmarisi finansebi,
rom procesi efeqturad waremarTa; meores mxriv, mas ar hqonda imis unari, rom
sferos regulireba moexdina; politikuri zewolis gamo man Tavi aarida
saavadmyofoebis gayidvas da maTi raodenobis Semcirebas da rac mTavaria,
xelisuflebis efeqtur saqmianobas xeli masSi arsebulma korufciamac SeuSala.
4 am gegmas radikalurad daupirispirda maSindeli opozicia. maT Soris iyo 2003 wlis revoluciis
Semdeg jandacvis ministrad daniSnuli vladimer WipaSvilic, romelic maSin parlamentis wevri iyo. Sedegad gegmis implementacia ver moxerxda. ministrad daniSvnis Semdeg vladimer WipaSvilma moiwvia
ori ucxouri kompania – Conseil Sante da Scandinavian Care – da maT hospitaluri seqtoris
racionalizaciis meore gegmis SemuSavebaSi daxmareba sTxova. 5 msoflio bankma saqarTvelos mTavrobas “struqturuli reformis kreditis” farglebSi 5 mln. aSS
dolari gamouyo. 6 damatebiTi informaciisTvis ixileT saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis saministros oficialuri vebgverdi http://www.moh.gov.ge.
saboloo jamSi, mravali mcdelobis miuxedavad, hospitaluri seqtoris efeqturi
marTva, samedicino momsaxurebis xarisxianoba da misi xelmisawvdomoba kvlav
problemur sakiTxebad darCa.
jandacvis sfero 2001-2006 wlebSi “msoflios jandacvis organizaciis” monacemebiT,7 2006 wels saqarTveloSi 269
saavadmyofo iyo (yovel 100 000 adamianze 5.96 saavadmyofo). am maCveneblis mixedviT
saqarTvelo mniSvnelovnad uswrebda evrokavSiris da post-sabWoTa qveynebs.
magaliTad, evropis regionSi (dasavleT da aRmosavleT evropis qveynebi) am dros
yovel 100 000 adamianze saSualod 3.76 saavadmyofo iyo, evrokavSiris qveynebSi –
yovel 100 000 adamianze 3, dsT-s qveynebSi – yovel 100 000 adamianze 4.96 da
centraluri aziis qveynebsa da yazaxeTSi – yovel 100 000 adamianze 4.76 (cxrili
1).
cxrili 1: saavadmyofoebis raodenoba yovel 100 000 adamianze
4.76 4.96
3
3.76
5.96
0
1
2
3
4
5
6
saqarTvelo evrokavSiri dsT
evropis centr. azia
regioni da yazaxeTi
2001-2006 wlebSi sawolebis raodenoba Semcirda. 2001 wels sawolebis saerTo
raodenoba saqarTveloSi 19 530 iyo (yovel 100 000 adamianze 429.6 sawoli),
kvleva Catarda “evraziis partniorobis fondis” finansuri mxardaWeriT.
es angariSi momzadebulia “saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelos” mier da is ar
gamoxatavs donori organizaciis oficialur pozicias.
4
xolo 2006 wels – 16,455 (yovel 100 000 adamianze 374.2 sawoli).
7 “janmrTeloba yvelasTvis” monacemTa baza (HFA-DB), msoflios jandacvis organizacia; evropis regionuli ofisi. 2007 wlis noembris monacemebi.
kvleva Catarda “evraziis partniorobis fondis” finansuri mxardaWeriT.
es angariSi momzadebulia “saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelos” mier da is ar
gamoxatavs donori organizaciis oficialur pozicias.
5
periodSi sawolebis raodenobis Semcireba damaxasiaTebeli iyo ara mxolod
rili 2: sawolebis mTliani raodenoba saqarTveloSi
am
saqarTvelosTvis, aramed post-sabWoTa sivrcis sxva qveynebisTvisac (cxrili 2 da
cxrili 3).
cx
16455
17095
17806
18151
19530
18290
15500
16000
16500
17000
17500
18000
18500
19000
19500
20000
2001 2002 2003 2004 2005 2006
rili 3: sawolebis raodenoba yovel 100 000 adamianze saqarTveloSi cx
374.2
392.0
407.3
419.3419.8
429.6
350
360
370
380
390
400
410
420
430
440
2001 2002 2003 2004 2005 2006
kvleva Catarda “evraziis partniorobis fondis” finansuri mxardaWeriT.
es angariSi momzadebulia “saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelos” mier da is ar
gamoxatavs donori organizaciis oficialur pozicias.
6
2001-2006 wlebSi saqarTveloSi sawolebis raodenobis Semcirebis miuxedavad,
sawolebis datvirTvis maCvenebeli kvlav dabali darCa. 2006 wels am maCveneblis
mixedviT saqarTvelo erT-erT bolo adgilze iyo post-sabWoTa da aRmosavleT da
dasavleT evropis qveynebTan SedarebiT. kerZod, saqarTveloSi sawolebis datvirTvis
maCvenebeli am periodSi iyo 32.3%, evrokavSiris qveynebSi – 75.85%, evropis
regionSi – 79.6%, dsT-s qveynebSi – 83.61% da centralur aziasa da yazaxeTSi –
76.16%. sawolebis dabali datvirTvis erT-erT mTavar mizezs saqarTveloSi,
savaraudod, mosaxleobis mZime finansuri mdgomareoba warmoadgenda (cxrili 4,
cxrili 5, cxrili 6).
cxrili 4: sawolebis datvirTva
26.8
27.2
25.825.4
23.2
25
30
32.3
15
20
35
2001 2002 2003 2004 2005 2006
kvleva Catarda “evraziis partniorobis fondis” finansuri mxardaWeriT.
es angariSi momzadebulia “saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelos” mier da is ar
gamoxatavs donori organizaciis oficialur pozicias.
7
cxrili 5: sawolebis datvirTva (procentuli maCvenebeli)
0 10 20 30 40 50 60 70 80 9
2001
2002
2003
2004
2005
2006
0
CARK 83.6 81.3 78.4 84.6 83.3 76.2CIS 84.3 84.1 84.2 85.7 85.1 83.6European Union 76.7 76.7 76.2 75.9 75.9 0European Union 79.8 79.8 79.5 80 79.6 0Georgia 23.2 25.4 25.8 27.2 26.8 32.3
2001 2002 2003 2004 2005 2006
cxrili 6: sawolebis datvirTva yovel 100 000 adamianze (2005 w.)
ungreTi ruseTi litva CexeTi ukraina germania
dsT latvia
evrokavSiri slovakeTi
evropis regioni israeli norvegia yazaxeTi slovenia
moldova SvedeTi uzbkeTi
xorvatia
irlandia yirgizeTi
malta montenegro tajikeTi
andora makedonia somxeTi kviprosi
saqareTvelo azerbaijani
evrokavSiri* -
0 5 10 15 20
centr. azia da yazaxeTi
25
kvleva Catarda “evraziis partniorobis fondis” finansuri mxardaWeriT.
es angariSi momzadebulia “saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelos” mier da is ar
gamoxatavs donori organizaciis oficialur pozicias.
8
*evrokavSiris wevri qveynebi 2004 an 2007 wlidan. 2001-2006 wlebSi saqarTvelos jandacvis sferoSi samedicino personalis sakmaod
didi raodenoba iyo dasaqmebuli. sxva sabWoTa qveynebis msgavsad, viwro
specializaciis eqimebis raodenoba mkveTrad aRemateboda zogadi praqtikosebisa
(Terapevtebis) da ojaxis eqimebis raodenobas. am periodSi ganxorcielebul
reformebs Sedegad samedicino personalis raodenobis Semcireba ar mohyolia,
piriqiT, 2001-2006 wlebSi yovel 100 000 adamianze eqimebis raodenoba gaizarda. am
periodSi eqimebis raodenoba yvelaze naklebi iyo centraluri aziasa da yazaxeTSi
da yvelaze meti – saqarTveloSi (cxrili 7 da cxrili 8).
cxrili 7: eqimebis raodenoba yovel 100 000 adamianze saqarTveloSi
468.3465.7464.2
489.4
484.2
429.6
410
430
450
470
490
510
2001 2002 2003 2004 2005 2006
kvleva Catarda “evraziis partniorobis fondis” finansuri mxardaWeriT.
es angariSi momzadebulia “saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelos” mier da is ar
gamoxatavs donori organizaciis oficialur pozicias.
9
jandacvis sferos mdgomareobis Sefasebis kidev erTi mniSvnelovani kriteriumi
samedicino personalis, eqimebisa da eqTnebis Sefardeba da kvalifikaciis donea.
sabWoTa modeliT eqTnebi, rogorc wesi, naklebad kvalificiurebi iyvnen da isini
faqtobrivad mxolod eqimebis damxamreebis funqcias asrulebdnen8. am periodSi
saqarTveloSi yovel 100 000 adamianze eqTnebis raodenoba Semcirda (gansxvavebiT
imebis raodenobisgan).
06 wels saqarTvelos TiTqmis orjer naklebi eqTani hyavda mis mezobel qveynebTan
darebiT. eqimebis eqTnebTan Sefardeba am dros 1 : 1.2 iyo. “msoflios jandacvis
ganizaciis” rekomendaciiT es Sefardeba 1 : 4 unda iyos (cxrili 9 da cxrili
).
cxrili 8: eqimebis raodenoba yovel 100 000 adamianze regionSi
eq
20
Se
or
10
dRes eqTnebis roli mniSvnelovnad gazrdilia. saerTaSoriso organizaciebis daxmarebiT
rcieldeba sxvadasxva saxis programebi, romlebic eqTnebis kvalifikaciis amaRlebas da samedicino msaxurebis gawevaSi maTi rolis gazrdas emsaxureba.
8 xomo
0 100 200 300 400 500 600
2001
2002
2003
2004
2005
2006
centr. azia, yaz. 294.4 293.1 289.6 286.4 282.9 286.0 dsT 370.2 373.6 373.3 371.5 372.0 377.4 evrokavSiri 312.5 316.4 317.9 320.0 315.0 315.0 evropis regioni 333.8 338.8 338.1 339.0 336.2 338.2 saqarTvelo 429.6 464.2 484.2 489.4 465.7 468.3
2001 2002 2003 2004 2005 2006
kvleva Catarda “evraziis partniorobis fondis” finansuri mxardaWeriT.
es angariSi momzadebulia “saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelos” mier da is ar
gamoxatavs donori organizaciis oficialur pozicias.
10
Si cxrili 9: eqTnebis raodenoba yovel 100 000 adamianze saqarTvelo
379.1
395.9396.5
422.7
431.5434.4
370
380
390
400
410
420
430
440
2001 2002 2003 2004 2005 2006
cx
rili 10: eqTnebis raodenoba yovel 100 000 adamianze regionSi
2003
2004
2005
2006
2001
2002
0 100 200 300 400 500 600 700 800 900
centr. azia, yaz. 769.2 767.7 759.8 756.6 766.7 778.3 dsT 785.8 794.2 789.3 785.2 788.3 794.9 evrokavSiri 682.7 699.9 706.2 725.6 736.0 741.6
evropis regioni 672.0 685.5 686.8 702.1 713.3 720.3 saqarTvelo 422.7 431.5 434.3 396.5 395.9 379.1
2001 2002 2003 2004 2005 2006
kvleva Catarda “evraziis partniorobis fondis” finansuri mxardaWeriT.
es angariSi momzadebulia “saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelos” mier da is ar
gamoxatavs donori organizaciis oficialur pozicias.
11
jandacvis reforma 2003 wlis revoluciis Semdeg 2003 wlis vardebis revoluciis Semdeg mosulma xelisuflebam jandacvis sferos
reformirebis procesSi erT-erT mTavar miznad hospitaluri seqtoris reabilitacia
daisaxa. 2007 wlis ianvarSi maSindelma premier-ministrma zurab noRaidelma xeli
moawera “hospitaluri seqtoris ganviTarebis generalur gegmas”, romlis Tanaxmadac
am gegmis ganxorcielebis (sami wlis) Semdeg saqarTveloSi iqneboda 100 axali
saavadmyofo 7 800 sawoliT (4 185 sawoli – TbilisSi da 3 615 – regionebSi9). hospitaluri seqtoris reabilitaciis programa “100 axali saavadmyofos”
saxelwodebiT gaxda cnobili. misi ZiriTadi arsi imaSi mdgomareobs, rom
saxelmwifos sakuTrebaSi da saxelmwifo dafinansebaze arsebuli yvela saavadmyofo
privatizaciis gziT kerZo sakuTrebaSi unda gadavides. xelisuflebam miiCnia, rom
amiT is xels Seuwyobda seqtorSi kerZo investiciebis mozidvas, saavadmyofoebs
Soris konkurenciis gazrdas da Sesabamisad, maT mier gaweuli samedicino
momsaxurebis xarisxis amaRlebas.
hospitaluri seqtoris reabilitaciis (generaluri gegmis ganxorcielebis) vadad
lisuflebam sami weli gansazRvra, Tumca saavadmyofoebis privatizaciis procesi
ireba
ess
i
iwro
ebad
is
ifo
uri
s
ebs
m
xe
erT welSi unda dasrulebuliyo. am procesis (privatizaciis) administr
ekonomikuri ganviTarebis saministros daevala, vinaidan privatizaciis proc
saqarTveloSi zogadad swored is kurirebs. Sromis, janmrTelobisa da socialuri
dacvis saministrom, bunebrivia, SeinarCuna saavadmyofoebis licenzirebis funqcia.
privatizaciis gegmis Tanaxmad, axali saavadmyofoebi geografiulad ise unda
gadanawildes, rom mosaxleobis 80%-sTvis samedicino momsaxureba maqsimum 30 wuTS
iyos xelmisawvdomi. garda amisa, is aseve iTvaliswinebs sabWoTa periodis v
specializaciis saavadmyofoebis zogadi (Sereuli) profilis saavadmyofo
gardaqmnas.
hospitalur seqtoris privatizaciisgan saxelmwifo finansur resurss ar iRebs.
investors gadascems im teritoriebs, sadac amJamad ganTavsebulia saxelmw
sakuTrebaSi arsebuli saavadmyofoebi da sanacvlod maTgan iTxovs, rom aaSenon da
aRWurvon axali saavadmyofoebi (1) igive teritoriaze, an (2) ekonomik
ganviTarebisa saministrosa da Tbilisis meriis an Sesabamisi teritoriuli organo
mier specialurad amisTvis gamoyofil arasasoflo-sameurneo miwaze10. investor
ekisrebaT valdebuleba, rom axali an reabilitirebuli saavadmyofoebi amuSaon
minimum Svidi wlis ganmavlobaSi; Svidi wlis Semdeg maT eZlevaT ufleba, ro
saavadmyofoebis geografiuli danawileba da sawolebis optimaluri raodenoba gansazRvrulia
rTelobisa da socialuri dacvis saministros mier. gadawyvetilebas imis Sesaxeb, Tu sad unda aSendes axali saavadmyofoebi iRebs saxelmwifo da ara
investori.
9 Sromis, janm10
kvleva Catarda “evraziis partniorobis fondis” finansuri mxardaWeriT.
es angariSi momzadebulia “saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelos” mier da is ar
gamoxatavs donori organizaciis oficialur pozicias.
12
ebi sxva daniSnulebiT
amoiyenon.
enderebis Sesaxeb gancxadebebi Tavsdeboda (da Tavsdeba) ekonomikuri ganviTarebis
saavadmyofoebis Senoba-nagebobebi da Sesabamisi teritori
g
saxelmwifo sakuTrebaSi arsebuli saavadmyofoebi da damatebiTi teritoriebi, sadac
axali saavadmyofoebi unda aSendes investorebs lotebad gadaecemaT. am lotebSi,
Cveulebriv, Sedis garkveuli teritoria TbilisSi (rac investorebisTvis
gansakuTrebiT mimzidvelia) da specialurad saavadmyofoebisTvis gamoyofili
teritoriebi regionebSi. am “erTiani paketis” midgomis upiratesoba imaSi
mdgomareobs, rom investorebi, maTTvis SedarebiT prestiJuli teritoriebis
gadacemis sanacvlod, axal saavadmyofoebs saqarTvelos aqamde naklebad ganviTarebul
mxareebSic aaSeneben.
hospitaluri seqtoris privatizaciis procesi t
saministros specialur vebgverdze www.privatization.ge da yovelkvireul JurnalSi
“mesakuTre”. amave saSualebebiT qveyndeboda tenderebis saboloo Sedegebic. aRniSnul
vebgverdsa da JurnalSi sxvadasxva dros ganTavsebuli oficialuri informaciis
analizisas aSkarad ikveTeba, rom tenderebis pirobebi da gamarjvebuli investorebis
SerCevis kriteriumebi etapobrivad ixveweboda. pirvel oTx tenderSi (es tenderebi
2007 wlis 11 ianvridan 30 martamde SualedSi Catarda) erTaderT kriteriumad
vestorebis mier SeTavazebuli sawolebis raodenoba gamoiyeneboda – tenderSi
icodnen, Tu ris safuZvelze moxdeboda gamarjvebulis SerCeva).
marjvebuli investoris sawolebis raodenobis mixedviT SerCeva pirdapir
sabanko garantiebi da mSeneblobis dasrulebis vadebi. amis Sesaxeb pirveli sajaro
in
imarjvebda is investori, romelic mTavrobas sawolebis yvelaze met raodenobas
SesTavazebda, miuxedavad imisa, Tu ra finansuri resursis Cadebas apirebda is am
sawolebSi. aqve unda aRiniSnos, rom kriteriumebis Sesaxeb cnobili xdeboda
mxolod tenderebis dasrulebis Semdeg da ara maTi gamocxadebisas (investorebma
winaswar ar
ga
ewinaaRmdegeboda hospitaluri seqtoris reabilitaciis procesis erT-erT mTavar
mizans, rac sawolebis raodenobis optimizacias da amis xarjze finansuri
resursebis ufro racionalur gamoyenebas da jandacvis sferos efeqturobis
gazrdas gulisxmobda. mexuTe tenderis Sedegebis gamocxadebisas mTavrobam gamarjvebuli investoris
SerCevis SedarebiT ufro detaluri kriteriumebi warmoadgina. manamde arsebul
erTaderT kriteriums (sawolebis raodenobas) daemata ori axali kriteriumi –
gancxadeba ekonomikuri ganviTarebis maSindelma ministrma 2007 wlis 19 aprils
gaakeTa.
kvleva Catarda “evraziis partniorobis fondis” finansuri mxardaWeriT.
es angariSi momzadebulia “saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelos” mier da is ar
gamoxatavs donori organizaciis oficialur pozicias.
13
armoadgenda, rom mTavrobas hqonoda imis garantiebi, rom konkursSi
nawile investorebs realurad hqondaT sakmarisi finansuri resursebi maTze
erCevis erT-erT kriteriumad sabanko garantiis damatebis
g Catarebuli tenderebis analiziT cxadyofs, rom investorebis garkveuli
wili xelisuflebas gacilebiT maRal sabanko garantiebs warudgenda (zogierT
lebis minimaluri moTxovnis
anaxmad iyo gansazRvruli da konkursebSi, rogorc wesi, swored aseTi investorebi
a hospitaluri reformis TxuTmeti proeqti . am proeqtebis
arglebSi saprivatizaciod gamotanilia 193 saavadmyofo, maTgan 18 TbilisSia da
ekonomikuri ganviTarebis saministros ganmartebiT, sabanko garantiis moTxovnis
mizans is w
mo
aRebuli valdebulebebis Sesasruleblad. saministros gaangariSebiT, erT sawolis
aRWurva da operireba (zogadi profilis saavadmyofoSi) saSualod 42 000 aSS
dolaris investicias moiTxovda. saministrom es Tanxa daaxloebiT samze gayo da
TiToeul sawolze minimaluri dasaxarji Tanxa 15 000 aSS dolariT gansazRvra.
Sesabamisad, Tu romelime investori saxelmwifos assawoliani saavadmofos aSenebas
SesTavazebda, mas ganacxadisTvis unda daerTo 1.5 milioni aSS sabanko garantiis
damadasturebeli sabuTi (100 sawoli x 15 000 aSS dolarze = 1,5 milioni aSS
dolari). investoris S
Semde
na
SemTxvevaSi – 22-25-jer metsac), vidre es xelisuf
T
imarjvebdnen, miuxedavad imisa, rom, bunebrivia, maRali sabanko garantia imas ar
niSnavs, rom investori am Tanxas mTlianad saavadmyofos aSenebasa da aRWurvaSi
Cadebs.
rac Seexeba meore axal kriteriums – mSeneblobis vadis dasrulebas – evropuli
standarebis Tanaxmad, axali saavadmyofos aSenebasa da mis srulad aRWurvas
daaxloebiT xuTi-eqvsi weli sWirdeba. imis gamo, rom tenderebis gamocxadebisas
xelisuflebam aqcenti mSeneblobis dasrulebaze gaakeTa, investorebis nawilma
yuradReba swored mSeneblobis vadebze gadaitana da Sedegad, rigi ufro
mniSvnelovani faqtorebisa meore planze gadavida. meeqvse da meSvide tenderebSi pirvelad gaCnda iseTi damatebiTi pirobebi, rogoricaa
privatizebul saavadmyofoebSi manamde arsebuli departamentebis
SenarCuneba/ganaxleba, sxvadasxva saxis samedicino teqnikis Sesyidva, garkveuli
Senoba-nagebobebis dangreva/demontaJi da privatizebul saavadmyofoebSi ganTavsebuli
devnilebis koleqtiuri sacxovreblebis gauqmeba. am etapze SemuSavebuli 11
f
175 – regionebSi. 2008 wlis TebervlisTvis saxelmwifos xelmowerili hqonda sami
proeqtis xelSekruleba: pirveli, mexuTe da merve12. mecxre, meaTe, meTerTmete,
meTormete, mecamete, meToTxmete da meTxuTmete proeqtebTan dakavSirebuli
xelSekrulebebi amJamad muSavdeba. mesame da meSvide proeqtebi wardgenilia
11 saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis saministros oficialuri informaciis
naxmad. Ta
kvleva Catarda “evraziis partniorobis fondis” finansuri mxardaWeriT.
es angariSi momzadebulia “saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelos” mier da is ar
gamoxatavs donori organizaciis oficialur pozicias.
14
ra teqnikiT unda iyos is aRWurvili. gamarjvebuli investoris
rCevis ZiriTadi kriteriumebi am SemTxvevaSi mSeneblobis dasrulebis vada da
“aversi farma”. xelSekrulebis
anaxmad, investorma unda aaSenos asormocdaaTsawoliani zogadi profilis
ospitaluri seqtoris privatizaciis procesis Sefaseba samedicino
sazogadoebis warmomadgenlebma.
tarda interviuebisa da kiTxvarebis gamoyenebiT. samedicino sazogadoebidan
mTavrobaSi da ganxilvis procesSia.
proeqti #1 moicavs zugdidis saavadmyofoebs da hematologiisa da transfuziis
mecnieruli kvlevis instituts. gaformebuli xelSekrulebis Tanaxmad, investorma
unda aaSenos zogadi profilis assawoliani saavadmyofo diRomSi, SeakeTos zugdidis
ramdenime saavadmyofo da Seqmnas sisxlis banki. xelSekrulebis darRvevis
SemTxvevaSi investors daekisreba garkveuli sanqciebi.
proeqti #5 moicavs Sps m. winamZRvriSvilis saxelobis kardiologiuri mecnieruli
klvevis instituts, Sps Tbilisis meoTxe klinikur saavadmyofos, Sps m.
guramiSvilis saxelobis pediatriul klinikas, Sps Tbilisis sameano saxls da Sps
kardiologiur klinikas. am proeqtSi oficialuri gamarjvebulia Block Georgia,
Tumca rogorc “saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelos” samedicino sferos
warmomadgenlebma uTxres, menejmentis procesSi farmacevtuli kompaniis “aversi
farmas” monawileoba SeiniSneba. investorma unda aaSenos zogadi profilis
asoTxmocdaaTsawoliani saavadmyofo sanzonaSi (17 TveSi). xelSekrulebaSi 1
miTiTebulia, Tu ra saxis samedicino momsaxurebebi unda gaswios axalma
saavadmyofom da
Se
investoris sabanko garantia iyo.
proeqti #5 moicavs ofTalmologiisa da nevrologiis erovnul centrs, Salva
qoriZis saxelobis sameano saxls da plastikuri qirurgiis centri. proeqtSi
oficialuri gamarjvebuli “unimSenia”, Tumca am SemTxvevaSic, samedicino personalis
cnobiT, procesSi CarTulia farmacevtuli kompania
T
saavadmyofo orTaWalaSi (ocdasam TveSi). is unda iyos srulad aRWurvili. aqac
investoris SerCevis ZiriTad kriteriumebad gamoyenebuli iqna sabanko garantiebi da
mSeneblobis dasrulebis vadebi. h
sazogadoebis mier jandacvis sferoSi mimdinare procesebis Sesaxeb sxvadasxva interes jgufebis
Sefasebebisa da rekomendaciebis gasacnobad “saerTaSoriso gamWvirvaloba
saqarTvelom” Caatara kvleva, romelSic monawileoba miiRes qarTuli da
saerTaSoriso sazogadoebrivi organizaciebis, xelisuflebis da samedicino
kvleva Ca
kvleva Catarda “evraziis partniorobis fondis” finansuri mxardaWeriT.
es angariSi momzadebulia “saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelos” mier da is ar
gamoxatavs donori organizaciis oficialur pozicias.
15
ebis xemZRvanelma pirebma da medikosebma. sul
moikiTxa Tbilisis cameti saavadmyofos (sul TbilisSi Tvrameti saavadmyofoa)
• jandacvis sferoSi dRemde ganxorcielebuli reformebis Sedegebis Sefaseba
sazogadoebis mosazrebebi axali saavadmyofoebis
efeqturi saqmianobis Sesaxeb grZelvadian perspeqtivaSi
buli reformebis Sefaseba
ofoebis raodenobisa da am saavadmyofoebSi arsebuli
amedicino personalis optimizaciisa da saavadmyofoebis saqmianobis xarisxis
urebis fizikuri da
is kvalifikaciis donis
masSi monawileoba miiRes saavadmyofo
ga
samocdaoTxi TanamSromeli. interviuebisa da Sexvedrebis dros yuradReba ZiriTadad Semdeg sakiTxebze
gamaxvilda:
samedicino sazogadoebis mier • samedicino sazogadoebis CarTulobis done “hospitaluri seqtoris
ganviTarebis generaluri gegmis” SemuSavebis procesSi • hospitaluri seqtoris reabilitaciis procesis Sinaarsisa da misi
mimdinareobis Sesaxeb informaciis miRebis da gavrcelebis ZiriTadi
wyaroebi • hospitaluri seqtoris privatizaciis mimdinareobis Sefaseba samedicino
sazogadoebis mier (am procesis Sesabamisoba dasaxul miznebTan,
gamWvirvalobis done, Sedegebis efeqturoba) • gamokiTxuli samedicino sazogadoebis mosazrebebi saxelmwifosa da
investorebs Soris dRemde gaformebuli xelSekrulebebis Sesaxeb • gamokiTxuli samedicino
• gamokiTxuli samedicino sazogadoebis mosazrebebi jandacvis sferos
regulirebis sakiTxebTan dakavSirebiT • gamokiTxuli samedicino sazogadoebis rekomendaciebi hospitaluri
seqtoris efeqturobis Semdgomi amaRlebisTvis
kvlevis Sedegebi 1996-2003 wlebSi ganxorciele samedicino personals gacnobierebuli aqvs meoradi jandacvis sistemis reformirebis
aucilebloba saavadmy
s
gaumjobesebisaTvis. isini miiCneven, rom miuxedavad saqarTveloSi dRemde
ganxorcielebuli reformebisa, 1991-2003 wlebSi jandacvis seqtoris
SesaZleblobebi didad ar gazrdila. am periodSi ganxorcielebuli reformebis
Sefasebis saSualo maCvenebelma optimizaciis, infrastruqturis ganviTarebisa da
samedicino aRWurvilobis ganaxlebis, samedicino momsax
geografiuli xelmisawvdomobisa da samedicino personal
TvalsazrisiT 2.6 qula Seadgina (maqsimaluri xuTi qulidan).
kvleva Catarda “evraziis partniorobis fondis” finansuri mxardaWeriT.
es angariSi momzadebulia “saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelos” mier da is ar
gamoxatavs donori organizaciis oficialur pozicias.
16
qturis ganaxlebis procesma: 66%-ma ganacxada, rom
ptimizaciis procesi ar ganxorcielebula, xolo 53% miiCnevs, rom
darebiT naklebad kritikuli iyo samedicino aRWurvilobis ganaxlebis
rocesisadmi: 47%-ma ganacxada, rom es procesi damakmayofilebeli iyo,
sawinaa d
yvelaz
geografiu is kvalifikaciam.
gamoki
samedicino
damakmayof iyo, sapirispiro azri gamoTqva31%-ma. rac Seexeba samedicino
person i
maRali, x cxril 1
Sefaseba
respodentebis mxridan yvelaze meti kritika daimsaxura saavadmyofoebis
optimizaciisa da infrastru
o
infrastruqturis ganaxleba Zalian dabal doneze ganxorcielda. samedicino
personali Se
p
Rm ego mosazreba daafiqsira gamokiTxulTA 27%-ma.
e dadebiTi Sefaseba miiRo samedicino momsaxurebis fizikurma da
lma xelmisawvdomobam da samedicino personal
Txuli saavadmyofoebis xelmZRvanelebisa da eqimebis 25%-ma ganacxada, rom
momsaxurebis fizikuri da geografiuli xelmisawvdomobis done
ilebeli
al s kvalifikacias, respodentTa 44% Tvlis, rom kvalifikaciis done iyo
olo 22% miiCnevs, rom es done dabali iyo.
i 1: jandacvis sferos reforma 1996-2003 wlebSi, samedicino sazogadoebis
66%
53%
47%
31%
22%
14%
17%
20%
30%
27%
8%
19%
27%
25%
44%
13%
11%
6%
14%
8%
30%
40%
60%
70%
80%
90%
100%
0%
10%
20%
optimizacia infrastruqturis
ganaxleba samedicino
teqnikis ganaxleba
fizikuri da
geografiuli
xelmisawvdomoba
samedicino
personalis
kvalifikacia
50%
uaryofiTi (1-2) neitraluri (3) pozitiuri (4-5) uaryi pasuxze
kvleva Catarda “evraziis partniorobis fondis” finansuri mxardaWeriT.
es angariSi momzadebulia “saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelos” mier da is ar
gamoxatavs donori organizaciis oficialur pozicias.
17
andacvis reformebis Sesaxeb respodentTa informirebulobis done 2003 wlamde da
-mde Semcirda, rodesac
spodentebs hkiTxes, Tu ramdenad informirebulni iyvenen post-revoluciuri
xrili 12: respondentTa informirebulobis done
j2003 wlis Semdeg
gamokiTxvis procesSi dasmuli iyo SekiTxvebi 2004 wlamde da 2004 wels
xelisuflebis cvlilebis Semdeg jandacvis seqtorSi mimdinare reformebis procesis
Taobaze samedicino personalis informirebulobis Taobaze. respodentTa 68.75%-ma
miuTiTa, rom isini informirebulni iyvnen 1996-2003 wlebSi qveyanaSi mimdinare
reformebis procesis Taobaze. aRniSnuli maCvenebeli 41%
re
reformebis procesis Taobaze. es ricxvi kidev ufro Semcirda, rodesac samedicino
personali saubrobda saavadmyofoebis privatizaciis procesTan dakavSirebiT
informirebulobis Taobaze.
gamokiTxvis Sedegebis Tanaxmad, privatizaciis procesis Sesaxeb saTanadod
informirebulia respodentTa mxolod 29.7%.
c
100%
69%
30%
41%
27%
66%
53%
5% 5% 6%
0%
20%
40%
60%
80%
informacia 1996-2003 wlebis reformebis Sesaxeb
informacia axali mTavrobisgeneraluri gegmis Sesaxeb
informacia mimdinare privatizaciis
Sesaxeb
diax
ra
uari pas.
informaciis ZiriTadi wyaroebi 2003 wlis Semdgomi samedicino reformebis Sesaxeb
kvleva Catarda “evraziis partniorobis fondis” finansuri mxardaWeriT.
es angariSi momzadebulia “saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelos” mier da is ar
gamoxatavs donori organizaciis oficialur pozicias.
18
respodentebs, romelTac miuTiTes, rom informirebulni iyvnen hospitalur
uxedavad imisa, rom respondentebis 36%-ma ganacxada, rom isini Sromis,
iis Taobaze, gamokiTxulTa didma
ravlesobam xazi gausva saministrosa da saavadmyofoebis TanamSromelTa Soris
ve aucileblobas xazi gaesva
wyaros media saSualebebi warmoadgenda.
im
seqtorSi mimdinare reformis Taobaze, “saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelom”
sTxova daesaxelebinaT informaciis ZiriTadi wyaroebi. aseT wyaroebad dasaxelda
media saSualebebi (58%), saavadmyofoebis administracia (58%) da Sromis,
janmrTelobisa da socialuri dacvis saministro (36%). privatizaciis procesis
Taobaze informaciis wyarod respodentebi iSviaTad asaxelebdnen ekonomikuri
ganviTarebis saministrosa da procesSi CarTul investorebs (informaciis wyarod
ekonomikuri ganviTarebis saministro daasaxela mxolod 12.5%-ma, xolo investorebi
–3%-ma).
mi
janmrTelobisa da socialuri dacvis saministrosagan sakmaris informacias iRebdnen
samedicino seqtorSi mimdinare privatizac
um
komunikaciis donis gazrdis aucileblobas. aseTi
samedicino reformis procesSi Cabmul sxva samTavrobo struqturebsa da
investorebTan mimarTebaSic.
samedicino personali aucileblad miiCnevs am procesSi Cabmul dainteresebul
pirebs Soris ufro xSiri Sexvedrebis gamarTvas. isini gansakuTrebiT
dainteresebulni arian tenderebSi monawile investorebTan SexvedriT, raTa miiRon
srulyofili informacia hospitalur seqtorTan dakavSirebiT investorTa miznebis
da am miznebis misaRwevad SemoTavazebuli meTodebisa da saSualebebis Taobaze.
aRsaniSnavia, rom saavadmyofoebis administraciam ufro dadebiTad upasuxa SekiTxvas
Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis saministrosa da saavadmyofoebs Soris
privatizaciis Taobaze ganxorcielebuli komunikaciebis Taobaze (am kiTxvas
dadebiTad upasuxa gamokiTxul xelmZRvanel pirTa 77%-ma), vidre eqimebma (maTma
86%-ma uaryofiTi pasuxi daafiqsira), Tumca orive jgufi Tanabrad kritikuli iyo
ekonomikuri ganviTarebis saministrosTan da investorebTan arsebuli komunikaciis
SefasebaSi. saavadmyofoebis xelmZRvanelTa 82%-ma uaryofiTad Seafasa urTierToba
ekonomikuri ganviTarebis saministrosTan, 95%-ma – investorebTan.
personalis 90% iziarebda imave Sexedulebas ekonomikuri ganviTarebis saministros
Taobaze, xolo 98% – investorTa Taobaze. orive maTganisTvis informaciis ZiriTad
kvleva Catarda “evraziis partniorobis fondis” finansuri mxardaWeriT.
es angariSi momzadebulia “saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelos” mier da is ar
gamoxatavs donori organizaciis oficialur pozicias.
19
i
anxorcielebis mimdinareobis Sesaxeb
cxrili 13: informaciis ZiriTadi wyaroebi generaluri gegmisa da mis
g
cxrili 14: mecamete cxrilis gaSla
58% 58% 64%
88%
97%
60%
80%
100%
36%
13%
3%
0%
20%
40% 42% 42%
investorebi media
diax
ara
23%
76% 77%
14%18%
10%5%
64% 55%
77%
24% 23%
36% 45%
20%
40%
60%
80%
2%
86%82%
90%95% 98%100%
0%
administr. personali administer. personali administer. personali administer. personali administer. personali
saavadmyofos administracia
jandacvis saministro
ekonomikis saministro
investorebi media
diax ara
saavadmyofos
administracia jandacvis
saministro ekonomikis
saministro
dRemde Catarebuli Sexvedrebis ZiriTadi Tematika
kvleva Catarda “evraziis partniorobis fondis” finansuri mxardaWeriT.
es angariSi momzadebulia “saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelos” mier da is ar
gamoxatavs donori organizaciis oficialur pozicias.
20
),
da
ebze
adi
dRemde Catarda ramdenime Sexvedra Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis
saministrosa da saavadmyofoebis personals Soris. gamokiTxuli samedicino
personalis mier mowodebuli informaciis Tanaxmad, es Sexvedrebi ZiriTadad exeboda:
hospitaluri seqtoris optimizacias (dasaxelda respodentTa 55%-is mier
samedicino saxelmZRvaneloebis gamoyenebas (dasaxelda respodentTa 45%-is
mier),
sawolebis raodenobis optimizacias (dasaxelda respodentTa 34%-is mier)
samedicino aRWurvilobis ganaxlebas (respodentTa 25%).
am SekiTxvaze pasuxis gacemis dros bevrma respodentma aRniSna, rom Sexvedr
gakeTebulma gancxadebebma da dapirebebma Semdgom qmedebebSi asaxva ar hpova.
cxrili 15: konsultaciebi samedicino sazogadoebasTan da Sexvedrebis ZiriT
Tematika
55%
34%
23%
16%
25%
45%
13%
31%
52%
41%
14% 14% 14% 14% 14% 14% 14%
%
%
%
saavadmyofoebis
optimizacia sawolebis
optimizacia personalis
optimizacia
infrastruqturis
ganaxleba teqnikis
ganaxleba
Utilization o
63%
70%
61%
73%
0%
20
40
60
80%
100%
f fiz. da geograf
xelmisawvd
iuli
omoba
diax ara uari
kvleva Catarda “evraziis partniorobis fondis” finansuri mxardaWeriT.
es angariSi momzadebulia “saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelos” mier da is ar
gamoxatavs donori organizaciis oficialur pozicias.
21
is ZiriTadi miznebi da amocanebi medicino personalis azriT
aerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelom” respondentebs sTxova, daesaxelebinaT
maT
gamoki 58%-is azriT, mTavrobis umTavresi mizani hospitaluri seqtoris
opt i
– s t va, rom generaluri
gma ar uzrunvelyofs samedicino momsaxurebis fizikur da geografiul
besebis
saZleblobebze, xolo 58%-ma Tqva, rom gegma ar uzrunvelyofda hospitaluri
hospitaluri seqtris ganviTarebis generaluri gegmsa
imisTvis, rom gamoekvlia samedicino sazogadoebis damokidebuleba “hospitaluri
seqtoris ganviTarebis generaluri gegmis” miznebis da maTi ganxorcielebis mimarT,
“s
i azriT am procesSi mTavrobisTvis yvelaze prioritetuli sakiTxebi.
TxulTa
im zaciaa; 52% is azriT – samedicino personalis optimizacia; 50%-is azriT ki
eq orSi kerZo investiciebis mozidva. amave dros, 73%-ma Tq
ge
xelmisawvdomobas; 63%-ma aRniSna, rom is ar emsaxureba sawolebis raodenobis
optimizacias; 61%-ma eWvi gamoTqva am meTodiT samedicino teqnikis gaumjo
Se
seqtoris infrastruqturis ganaxlebas. cxrili 16: samedicino sazogadoebis mosazrebebi generaluri gegmis miznebis Sesaxeb
58%
34%
52% 50%
39% 36% 39%
23%
38%
63%
45% 47%
58%61%
58%
73%
5% 3% 3% 3% 3% 3% 3% 3%
0%
20%
40%
60%
80%
100%
saavadmyofoebis optimizacia
sawolebis optimizacia
samedicino
personalis
optimizacia
kerZo
investiciebis
gazrda
infrastruqturisba
teqnikis gaumjobeseba
momsaxurebis
xarisxis
amaRleba
fiz. da
geograifiuli
xelmisawvd. uzrunvelyofa
gaumjobese
diax ara uari
kvleva Catarda “evraziis partniorobis fondis” finansuri mxardaWeriT.
es angariSi momzadebulia “saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelos” mier da is ar
gamoxatavs donori organizaciis oficialur pozicias.
22
aspeqtebi
elaze problemur sakiTxad respondentebma tenderebis kriteriumebi daasaxeles.
amWvirvaloba saqarTvelom” dasva Semdegi SekiTxva: `Tqveni informaciiT, ra
deba gamarjvebuli investorebis SerCeva?” Sedegebi
privatizaciis procesis Sefaseba respodentTa mier: misi miznebi, gamWvirvaloba, efeqturoba da samarTlebrivi zogadad, sxvadasxva aspeqtebis gaTvaliswinebiT, privatizaciis procesis
mimdinareoba, dadebiTad gamokiTxulTa mxolod 18%-ma Seafasa. 66%-is Sefaseba
mkveTrad negatiuri iyo.
yv
maTi 80% Tvlis, rom dRes gamoyenebuli kriteriumebi araefeqturia. am mxriv, 75%-
iT meore adgilze gavida procesis arasakmarisi gamWvirvaloba. iuridiuli
procedurebis gaumarTaoba uaryofiTad Seafasa gamokiTxulTA 66%-ma. SedarebiT
privatizaciis miznebis mimarT damokidebuleba ufro dadebiTi iyo.
cxrili 17: hospitaluri seqtoris privatizaciis procesis Sefaseba samedicino
sazogadoebis mier
100%
39%
13% 6%
16%18%
44%
75%
80%
67% 66%
17% 13% 14%
17%15%
0%
20%
40%
60%
80%
miznebis
efeqturoba
procesis
gamWvirvaloba
kriteriumebis
efeqturoba
procesis samarTlebrivi
mxare
yvela
aspeqti
respodentTa informirebuloba SerCevis kriteriumebis Sesaxeb saavadmyofoebis privatizaciis procesSi
hospitaluri seqtoris privatizaciis procesSi satendero kriteriumebis Sesaxeb
respodentTa informirebulobis donis Sefasebis mizniT “saerTaSoriso
dadeb. uaryof. uari
g
kriteriumebis safuZvelze x
kvleva Catarda “evraziis partniorobis fondis” finansuri mxardaWeriT.
es angariSi momzadebulia “saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelos” mier da is ar
gamoxatavs donori organizaciis oficialur pozicias.
23
rTa mier warmodgenil sabanko garantiebs
qcevda; 30%-ma aRniSna, rom mTavari kriteriumi investorebis mier SeTavazebuli
mier saavadmyofoebis mSeneblobis, aRWurvisa da
nqcionirebis detaluri detaluri programebis/gegmebis warmodgenas.
m
zriT, umjobesi iqneboda, Tu gamarjvebuli investorebis SerCeva moxdeboda: (1)
marTvis sistema, samedicino personalis kvalifikaciis
Txovnebi, fasebis regulirebis sqema, momsaxurebis standartebi da a.S. (am
mxari dauWira respondentTa 55%-ma.
Semdegnairad gamoiyureba: gamokiTxulTa 50%-ma Tqva, rom mTavroba yvelaze did
yuradRebas tenderSi monawile investo
a
vadebi iyo; 70%-is azriT, xelisufleba araviTar yuradRebas ar aqcevda investorTa
gamocidlebas jandacvis sferoSi; 59% ki Tqva, rom xelisufleba mniSvnelovnad ar
miiCnevda investorebis
fu
cxrili 18: respondentebis informirebuloba investorebis SerCevis kriteriumebis
Sesaxeb
100%
70%
80%
9% 17%
50%
30%
20%
63%
30%
50%
59%
20% 20% 20% 20% 20%
0%
20%
40%
60%
investoris
gamocdileba
seqtorSi
SeTavazebuli
sawolebis
raodenoba
finansuri
garantiebi
mSeneblobis da
aRWurvis vadebi
saavadmyofos
ganviTarebis
detaluri
gegma
samedicino personalis mier SemoTavazebuli kriteriumebi
mTavrobis mier gansazRvruli kriteriumebi mniSvnelovnad gansxvavdeba i
kriteriumebisgan, romlebic samedicino sazogadoebas miaCnia mizanSewonilad. maTi
a
investorebis mier wardgenili detaluri programebis safuZvelze, sadac gawerili
iqneboda saavadmyofoebis
mo
kriteriums mxars uWers gamokiTxulTa 80%); (2) investorebis samedicino seqtorSi
gamocdilebis safuZvelze (72%) da (3) fasebis xelmisawvdomobis uzrunvelyofis
safuZvelze (63%). investorebis mier sabanko garantiebis warmodgenis moTxovnas
diax ara uari
saavadmyofoebis aSenebisa da aRWurvis vadebis erT-erT mTavar kriteriumad
ganxilvas ar daeTanxma gamokiTxulTa 53%, xolo sawolebis raodenobaze aqcentis
gakeTebas – 75%-ma. cxrili 19: ra kriteriumebis mixedviT unda moxdes gamarjvebuli investoris
SerCeva
100%
72%
23%
55% 45%
55%
63%
47%
27%
75%
44% 53%
19%
44%
36%
52%
2% 2% 2% 2% 2% 2% 2% 2%0%
20%
40%
60%
investoris
gamocdileba
seqtorSi
SeTavazebuli
sawolebis
raodenoba
investoris
finansuri
garantiebi
saavadmyofos
mSeneblobis da
aRWurvis
vadebi
saavadmyofos
ganviTarebis
detaluri
programa
investoris
mier
SeTavazebuli
teqnika
samedicino
momsaxurebis
xelmisawvdomoba
samedicino
personalis
kvalifikaciis
done
80%80%
kvleva Catarda “evraziis partniorobis fondis” finansuri mxardaWeriT.
es angariSi momzadebulia “saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelos” mier da is ar
gamoxatavs donori organizaciis oficialur pozicias.
24
rT-erTi mTavari kriteriumi, romlis mixedviTac mTavroba tenderebSi gamarjvebul
Tavdapirvelad mTavrobas
adawyvetili hqonda, rom mSeneblobebis procesi or welSi daesrulebina, Tumca
privatizaciis procesisa da saavadmyofoebis mSeneblobis vadebi
e
investorebs arCevs, mSeneblobis dasrulebis vadebia.
g
mogvianebiT, saerTaSoriso organizaciebis rekomendaciebis gaTvaliswinebiT, es vada
sam wlamde gazarda.
evropuli standartebiT axali saavadmyofos aSenebasa da srulad aRWurvas xuTidan
eqvs wlamde esaWiroeba. miuxedavad amisa, gamokiTxulTa 34%-ma Tqva, rom mTavrobis
mier am etapze dadgenili vadebi damakmayofilebelia, an piriqiT – zedmetad grZelia.
sapirispiro azri daafiqsira respondentTa 30%-ma. 44%-ma ki Tqva, rom
daCqarebulia ara imdenada mSeneblobis, ramdenadac privatizaciis vadebi.
diax ara uari
kvleva Catarda “evraziis partniorobis fondis” finansuri mxardaWeriT.
es angariSi momzadebulia “saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelos” mier da is ar
gamoxatavs donori organizaciis oficialur pozicias.
25
mniSvnelovania. maT ufro metad ainteresebT
, Tu rogor ganviTardeba procesebi privatizaciis da mSeneblobebis dasrulebis
rili 20: privatizaciis vadebi
is mdgradoba da investorTa valdebuleba grZelvadiani momsaxurebis uzrunvelyofis Taobaze
tendero xelSekrulebebis pirobebis Tanaxmad, investorebma axlad aSenebuli
s gaweva? dRemde Catarebuli tenderebis did nawilSi
piratesoba developerul da farmacevtul kompaniebs mianiWa.
miuxedavad amisa, gamokiTxuli samedicino sazogadoebis azriT, privatizaciisa da
mSeneblobis vadebi, zogadad, naklebad
is
Semdeg, ramdenad uzrunvelyofili iqneba samedicino momsaxurebis xarisxi da
xelmisawvdomoba. cx
50%
44%
30%
27% 25%
9%
19%20%
27%
0%
10%
20%
30%
40%
privatizaciis procesi saavadmyofoebis mSeneblobis da
aRWurvis procesi
SezRuduli
sakmarisi
xangrZlivi
uari pasux.
axali saavadmyofoebsamedicino
sa
(ganaxlebuli) saavadmyofoebi minimum Svidi wlis ganmavlobaSi unda amuSavon. am
vadis gasvlis Semdeg maT ufleba aqvT, saavadmyofoebi nebismieri sxva tipis
dawesebulebad gadaaakeTon. am sakiTxTan mimarTebaSi Cndeba ori kiTxva: (1) ra
motivacia eqnebaT investorebs, rom Svidwliani vadis gasvlis Semdeg gaagrZelon
samedicino momsaxurebi
xelisuflebam u
developerul kompaniebs, bunebrivia, samedicino sferoSi gamocdileba naklebad aqvT
da am etapze rTuli saTqmelia, Tu ramdenad didia maTi daintereseba am sferoTi
grZelvadian perspeqtivaSi. mTavroba varaudobs, rom aRniSnuli sakiTxi sabazro
kvleva Catarda “evraziis partniorobis fondis” finansuri mxardaWeriT.
es angariSi momzadebulia “saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelos” mier da is ar
gamoxatavs donori organizaciis oficialur pozicias.
26
n biznesad
ebaT saavadmyofoebis gamarTul, momgebian biznesad formireba.
2) dResdReobiT ucnobia, Tu rogor moxdeba zaralis anazRaureba da vin aiRebs
iani samedicino momsaxurebiT uzrunvelyofis
s
ekonomikis principebidan gamomdinare daregulirdeba, rom maRali xarisxis
saavadmyofoebis aSenebisa da aRWurvis Semdeg, es saavadmyofoebi momgebia
gadaiqceva da Sesabamisad, investorebi Tavadve iqnebian dainteresebulebi, rom Svidi
wlis Semdegac SeunarCunon maT profili. am SemTxvevaSi gasaTvaliswinebelia is
garemoeba, rom Tu xelisufleba jandacvis sferoSi mimdinare procesebs sworad ar
dagegmavs da am sferos regulirebas saTanadod ar moaxdens, investorebs,
savaraudod, gauWird
(
saqarTvelos mosaxleobis xarisx
valdebulebas aseT SemTxvevaSi.
“saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelos” mier Catarebuli gamokiTxvis monawileTa
didi nawilis dainteresebis sagans swored is warmoadgens, Tu rogor ganviTardeba
procesebi privatizaciis dasrulebis da Svidwliani vadis gasvlis Semdeg. maT
aeWvebT saavadmyofoebis momgebianoba, gansakuTrebiT regionebSi, sadac axali
saavadmyofoebi, generaluri gegmis Tanaxmad, mxolod 15-25 sawoliT iqneba
aRWurvili (regionul centrebSi sawolebis raodenoba 150-iT ganisazRvreba). garda
amisa, respondentebis azriT, investorebi, mogebis gazrdis mizniT, aqcents ufro
momgebian samedicino momsaxureobebze gaamaxvileben da es nel-nela Seamcireb
SedarebiT naklebadmomgebiani, magram sasicocxlo mniSvnelobis momsaxureobebis wils
(aq igulisxmeba iseTi daavadebebi, rogoricaa qronikuli kardiovaskulari,
onkologiuri daavadebebi, fsiqikur problemebTan dakavSirebuli daavadebebi da a.S.),
rac saboloo jamSi, am saxis momsaxureobebis sruli gaqrobiTac SeiZleba
dasruldes. cxrili 21: naklebadmomgebiani daavadebebis mkurnalobis SesaZleblobebis Semcireba
81%
11%
8%
diax ara uari
samedicino momsaxurebis xelmisawvdomoba privatizaciis procesis Semdeg
Tbilissa da regionebSi saxelmwifos sakuTrebaSi arsebuli saavadmyofoebis kerZo
seqtorisaTvis gadacemasTan dakavSirebiT kvlevis respondentebma erT-erT problemad
privatizaciis Semdeg fasebis savaraudo zrda daasaxeles. es varaudi gamokiTxulTa
90%-ma gamoTqva.
cxrili 22: privatizaciis Sedegad fasebis savaraudo zrda
5%5%
diax
ara
uari
90%
respodentebma gansxvavebuli Sexedulebebi imis gamoTqves Taobaze, Tu rogor unda
iqnas Tavidan acilebuli privatizaciis Sedegad samedicino momsaxurebaze fasebis
zrda. kerZod:
kvleva Catarda “evraziis partniorobis fondis” finansuri mxardaWeriT.
es angariSi momzadebulia “saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelos” mier da is ar
gamoxatavs donori organizaciis oficialur pozicias.
27
socialurad daucveli jgufebis samedicino momsaxurebis dafinansebis
gazrdiT unda dabalansdes, Tumca am SemTxvevaSi problemas is warmoadgens,
rom am tipis miznobrivi dafinanseba socialurad daucvel fenebs problemebs
garkveulwilad namdvilad mougvarebs, magram is, savaraudod, ufro rTul
mdgomareobaSi Caayenebs sazogadoebis im nawils, romelic socialurad
daucvelTa kategoriaSi xvdeba, magram arc imis finansuri SesaZlebloba aqvs,
rom gaZvirebuli samedicino momsaxureba sakuTari saxsrebiT daafinansos.
respodentTa 67%-ma aRniSna, rom saxelmwifom unda SemoiRos saxelmwifo
dazRveva.
respodentTa 30% miiCnevs, rom axali saavadmyofoebis mmarTveli jgufebi
(axali mflobelebi) valdebulebi unda iyvnen iseTi ekonomikuri gegmebi da
respodentTa 75%-ma Tqva, rom gazrdili fasebi saxelmwifos mier
kvleva Catarda “evraziis partniorobis fondis” finansuri mxardaWeriT.
es angariSi momzadebulia “saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelos” mier da is ar
gamoxatavs donori organizaciis oficialur pozicias.
28
asebis
respo
e kargad sabazro
sic aRniSnes, rom
nemde
s. cxrili 2
samedicino momsaxurebis xarisxis dacvis meqanizmebi mTels msoflioSi samedicino momsaxurebis gawevis umniSvnelovanes elementad
miCneulia saxelmwifos monawileoba samedicino seqtoris regulirebaSi da am
ukanasknelis mier “zedamxedvelis rolis” Sesruleba13. zogadad, jandacvis seqtori
gaTvlebi warmoadginon, rom maqsimalurad Tavidan iqnas acilebuli f
zrda.
dentTa 16%-ma ganacxada, rom xelisuflebam aranairi monawileoba ar
unda miiRos am procesSi. maTi azriT, es sistema yvelaz
ekonomikis principebis safuZvelze daregulirdeba.
5%-is azriT, problemis gadaWris saukeTeso meqanizmi savaldebulo da kerZo
dazRvevebis sistemebis SeTanxmeba iqneboda, Tumca maT i
dRevandeli mdgomareobiT saqarTveloSi sadazRvevo bazari ar aris im do
ganviTarebuli, rom dazRvevaze gazrdili moTxovna srulad daakmayofilo
3: gazrdili fasebis daregulirebis meqanizmebi
75% 67%
77%
63% 60%
80%
16%
30%
17% 25%
8% 8% 8% 8%
0%
20%
40%
100%
socialurad daucveli
fenebis dafinanseba gaizardos
dawesdes savaldebulo
samedicino dazRveva
xelisufleba saerTod
ar unda Caerios
saavadmyofos administraciam
daareguliros fasebi
13 sajaro da kerZo politika jandacvis sferoSi: institucionaluri ekonomika da organizaciuli
Teoria. s. Prekeri da hardingi, aprili.
diax ara uari
kvleva Catarda “evraziis partniorobis fondis” finansuri mxardaWeriT.
es angariSi momzadebulia “saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelos” mier da is ar
gamoxatavs donori organizaciis oficialur pozicias.
29
is erT-erTi yvelaze metad regulirebuli seqtorTagani yvela qveyanaSi, maT
Sor
gamoki
aRWur
person
momsax
gausva
medikam ino
aRWurvilobis licenzirebis ideas, 73% daeTanxma samedicino personalis
ser f
dawesebulebebis akreditaciis aucilebloba. rac yvelaze mniSvnelovania,
aavadmyofoebis privatizaciis programa ar Seicavs araviTar debulebas axali
daw e
monito
umravl
dawesebuli teqnikuri standartebi ar aris adeqvaturi maRali xarisxis samedicino
momsaxurebis gasawevad. xelisuflebis gancxadebis Tanaxmad, amJamad jandacvis
seq r cxril zmebi
ar
is ganviTarebul qveynebSic.
Txuli samedicino personalis azriT, saavadmyofoTa licenzireba, samedicino
viloba da medikamentebi, akreditirebis strategiebTan da samedicino
alis sertificirebasTan erTad, warmoadgens kvalificiuri samedicino
urebis gawevisaTvis aucilebel elementebs. gamokiTxulTa 93.75%-ma xazi
samedicino momsaxurebis licenzirebis aucileblobas, 81.3%-ma gamoyo
entebis licenzirebis saWiroebas, 78%-ma mxari dauWira samedic
ti icirebis aucileblobas, xolo 66%-ma mniSnvelovnad miiCnia samedicino
s
es bulebebis mier gaweuli momsaxurebis sxvadasxva tipebis regulirebis an
ringis Taobaze. imavdroulad, rogorc es aRiniSna samedicino personalis
esobis mier, samedicino aRWurvilobaze investorebisaTvis am etapze
to is maregulirebeli politika gadaxedvis procesSia.
i 24: samedicino momsaxurebis xarisxis dacvis meqani
94%
78% 81%
73%
%
66%
5% 9% 9%
17%13%
2%
13%9%
17% 14%
0%
20%
40%
80%
100
samedicino momsaxurebis
licenzireba teqnikis
licenzireba
preparatebis
licenzireba
samedicino dawesebulebebis
akreditacia samedicino personalis
sertifiireba
60%
diax ara uari
kvleva Catarda “evraziis partniorobis fondis” finansuri mxardaWeriT.
es angariSi momzadebulia “saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelos” mier da is ar
gamoxatavs donori organizaciis oficialur pozicias.
30
CarTulobis uzrunvelyofa da procesis gamWvirvalobis gazrda
acia janmrTelobis sferos reformis erT-erTi
”saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelom” agreTve sTxova respodentebs gamoexataT
TavianTi mosazrebebi imaze, Tu ra roli unda Seasrulos xelisuflebam
saqarTveloSi jandacvis seqtoris regulirebis procesSi. respodentTa 31% miiCnevs,
rom saqarTvelos xelisuflebam unda ikisros pasuxismgebloba jandacvis sistemis
funqcionirebaze. maTi azriT, saxelmwifom unda gansazRvros saavadmyofos
resursebTan (fizikuri kapitali), samedicino personalTan (adamianuri resursi) da
samecniero midgomasTan (ineleqtualuri kapitali) dakavSirebiT standartebi da
saxelmZRvanelo principebi/direqtivebi. respodentTa 68.75% miiCnevs, rom xsenebuli
funqcia unda gadaeces am sferoSi profesiul asociaciebs. gamokiTxulTa 14%-ma ki
miuTiTa, rom standartebi da saxelmZRvanelo principebi unda SemuSavdes orive
subieqtis monawileobiT.
cxrili 25: maregulirebeli struqturebi
daskvnebi da rekomendaciebi hospitaluri seqtoris reabilitaciis procesSi mniSvnelovan monawileebis
hospitaluri seqtoris privatiz
31% 27%
20%
40%
69%
14%
63%
86%
80%
100%
60%
6% 5%
0%0%
Sesabamisi samTavrobo uwyeba profesiuli asociaciebi sxva
diax ara uari
kvleva Catarda “evraziis partniorobis fondis” finansuri mxardaWeriT.
es angariSi momzadebulia “saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelos” mier da is ar
gamoxatavs donori organizaciis oficialur pozicias.
31
eriumebi sworad iqnas
emuSavebuli, Sesabamisad investorebis SerCevac sworad ganxorcieldes da
seqtoris reformis
T, arsebobs eWvebi imis Taobaze, moaxerxeben Tu ara
enebuli saavadmyofoebi mogebis miRebas. aRniSnuli sakiTxi metad SemaSfoTebelia
wlis Semdeg mflobelebs aRar eqnebaT
mniSvnelovani nawilia. Sesabamisad, saxelmwifo am process ar unda uyurebdes
rogorc mxolod ekonomikur process, romlis administrirebaSic monawileobas
mxolod ekonomikuri ganviTarebis saministro, ekonomikur procesebze pasuxismgebeli
uwyeba, iRebs. masSi aqtiurad unda iyos CarTuli Sromis, janmrTelobisa da
socialuri dacvis saministro da samedicino sazogadoeba, rac Seqmnis imis
aucilebel winapirobebs, rom investorebis SerCevis krit
S
privatizaciis procesma is Sedegebi gamoiRos, rac hospitaluri
generalur gegmaSia gawerili.
rogorc minimum, samedicino sferos warmomadgenlebs unda mieceT imis saSualeba,
rom Sexvdnen tenderebSi monawile investorebs, gaecnon maT winadadebs, maT mier
warmodgenil proeqtebs da ekonomikuri ganviTarebisa da Sromis, janmrTelobisa da
socialuri dacvis saministroebs gaacnon TavianTi mosazrebebi warmodgenili
proeqtebis Zlier da sust mxareebTan mimarTebaSi. gamarjvebuli investorebis SerCevis kriteriumebis daxvewa saavadmyofoebis privatizaciis procesSi aucilebelia ufro naTeli kriteriumebis
arseboba da isini unda Camoyalibdes jandacvis saministrosa da sxva dainteresebuli
pirebis monawileobiT. meti yuradReba unda daeTmos am seqtorSi investorTa
gamocdilebas da saavadmyofoebis mSeneblobis, ganviTarebisa da menejmentis
SemoTavazebul gegmebs. respodentTa 80%-ma gamoxata SeSfoTeba SerCeul investorTa
mier am seqtorSi gamocdilebis arqonasa da warmodgenil winadadebebSi detalebis
simciresTan dakavSirebiT, romlebic ZiriTadad exeboda iseT teqnikur detalebs,
rogorebicaa gamoyenebadi sawolebis raodenoba, samSeneblo procesis dasrulebis
vadebi da a.S.
aucilebelia meti Tanmimdevruloba dadgenili kriteriumebis gamoyenebaSi, raTa
uzrunvelyofil iqnas privatizaciis procesis meti efeqturoba, gamWvirvaloba da
samarTlianoba. rogorc aRiniSna am moxsenebaSi, kriteriumebi viTardeboda
privatizaciis mimdinareobis procesSi da zogierT SemTxvevebSi jer kidev ar iyo
naTlad gansazRvruli konkretuli saprivatizacio garigebebis dawyebis
momentisaTvis.
unda moxdes regionaluri saavadmyofoebis momgebianobis sakiTxis gadasinjva. amJamad,
sawolebis mcire raodenobisa da regionebSi dRes arsebuli socialur-ekonomikuri
pirobebis gaTvaliswinebi
xs
im faqtis gaTvaliswinebiT, rom Svidi
kvleva Catarda “evraziis partniorobis fondis” finansuri mxardaWeriT.
es angariSi momzadebulia “saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelos” mier da is ar
gamoxatavs donori organizaciis oficialur pozicias.
32
saavadmyofoebis funqcionirebis SenarCunebis valdebuleba. respodentebi SiSoben, rom
Svidi wlis Semdeg mogebis ararsebobis SemTxvevaSi mflobelebi gardaqmnian
saavadmyofoebs ufro momgebian biznesebad da Sesabamisad, mosaxleobis mTel rig
segmentebs datoveben samedicino momsaxurebis gareSe.
zemoxsenebulidan gamomdinare aucilebelia saavadmyofoebis Svidwliani
funqcionirebis pirobis gadasinjva. SeinarCunebs Tu ara axali infrastruqtura
jandacvasTan dakavSirebul funqcias grZelvadian perspeqtivaSi, mniSvnelovnad aris
damokidebuli kerZo investorebis xarisxze. swored amitom gamoiTqva SeSfoTeba
jandacvis seqtorSi investorTa gamocdilebis xarisxTan dakavSirebiT, agreTve
ekonomikuri ganviTarebis saministrosaTvis wardgenil gegmebSi saWiro detalebisa
da xsenebuli seqtoris regulirebis TvalsazrisiT saxelmwifos amJamindeli
SesaZleblobisa da survilis simciris Sesaxeb. pasuxismgebel struqturebs Soris da am struqturebis sazogadoebasTan urTierTobebis gaumjobeseba miuxedavad imisa, rom samedicino sazogadoebis warmomadgenlebi ZiriTadad dadebiTad
afaseben hospitaluri seqtoris reformis miznebs, maTi damokidebuleba am miznebis
anxorcielebis gzebis da procesis mimdinareobis mimarT ufro uaryofiTia. rogorc
amokiTxviT gairkva, samedicino sazogadoeba arasakmarisad aris informirebuli
ciis mimdinareobis Sesaxeb (gamokiTxulTa mxolod
0%-ma Tqva, rom privatizaciis Sesaxeb garkveul informacias flobda).
socialuri dacvis
aministroebs Soris urTierTobis gaumarTaobis gamo. privatizaciis Sesaxeb
omis, janmrTelobisa da socialuri dacvis saministrosa da hospitaluri
g
g
hospitaluri seqtoris privatiza
3
saavadmyofoebis xelmZRvanelebma da TanamSromlebma ukmayofileba gamoTqves maTsa da
ekonomikuri ganviTarebis da Sromis, janmrTelobisa da
s
informaciis ZiriTad wyarod maTma umravlesobam (58%-ma) media saSualebebi
daasaxela maSin, roca am procesis Sesaxeb mediaSi gavrcelebuli informacia,
Cveulebriv, zedapiruli da araTanmimdevrulia.
amis gaTvaliswinebiT aucilebelia, rom samedicino sferos warmomadgenlebsa da
hospitaluri seqtoris reabilitaciis procesSi CarTul saxelisuflebo uwyebebs
Soris ormxrivi urTierToba ufro ganmtkicdes. es xels Seuwyobs am procesis
gamWvivalobis gazrdas, rac misi xarisxis amaRlebazec dadebiTad imoqmedebs (dRes
gamokiTxulTa 75% Tvlis, rom reabilitaciis procesi aragamWvirvalea).
Sr
seqtoris warmomadgenlebs Soris urTierTobis ganmtkiceba Tavis TavSi ara mxolod
ormxrivi Sexvedrebisa da konsultaciebis gamarTvas, aramed Sexvedrebs Soris
aqtiur urTierTTanamSromlobasac unda moicavdes. Sexvedrebze ganxilul sakiTxebs
kvleva Catarda “evraziis partniorobis fondis” finansuri mxardaWeriT.
es angariSi momzadebulia “saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelos” mier da is ar
gamoxatavs donori organizaciis oficialur pozicias.
33
as gegmavs is samedicino
ersonalis mier wamoweuli problemebis gadasaWrelad da rogor mimdinareobs am
“saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelos” kvlevis
ebSi ramdenime Sexvedra
amarTa maTTan. am Sexvedrebze araerTi mniSvnelovani sakiTxi iqna ganxiluli da
liberaluri saxelmwifo politikis qveynebSic. jandacvis seqtori
rdapir kavSirSia adamianebis sicocxlesTan da Sesabamisad, gansakuTrebiT
gulireba mniSvnelovania imisTvisac, rom SenarCundes samedicino momsaxurebis
(a) socialurad daucveli fenebis samedicino momsaxurebis programebis
Rvevo bazari jerjerobiT im doneze
da miRweul SeTanxmebebs gagrZeleba unda mohyves. saministrom periodulad unda
gaavrcelos informacia imis Sesaxeb, Tu ra nabijebis gadadgm
p
nabijebis ganxorcieleba.
respondentebis umravlesobis TqmiT, saministrom wina wl
g
saministros mxridan bevri dapirebac gakeTda, Tumca dapirebebi dapirebebadve darCa.
saboloo jamSi Sexvedrebma formaluri saxe miiRo da nel-nela isini saerTod
Sewyda.
jandacvis sferos efeqturi regulireba jandacvis sfero mTel msoflioSi yvelaze maRali regulirebiT gamoirCeva, maT
Soris, yvelaze
pi
mniSvnelovania, rom am seqtorSi xarisxis regulirebis da kontrolis efeqturi
meqanizmebi arsebobdes (sxvadasxva saxis standartebis da minimaluri moTxovnebis
dawesebis da maT Sesrulebaze kontrolis ganxorcielebis saxiT). xelisuflebis
pirdapiri movaleobaa, rom qveyanaSi arsebobdes efeqturi, xarisxiani da
xelmisawvdomi jandacvis sistema.
re
naklebadmomgebiani, magram sasicocxlo mniSvnelobis saxeobebi da bazari mxolod
yvelaze Semosavlianma momsaxureobebma ar gadafaros.
xelisuflebas garkveuli pasuxismgebloba imazec ekisreba, rom jandacvis sferos
mTlianad kerZo seqtorSi gadasvlam fasebis imgvari zrda ar gamoiwvios, rom is
mosaxleobis didi nawilisTvis xelmiuwvdomeli ar gaxdes. “saerTaSoriso
gamWvirvaloba saqarTvelos” mier Catarebuli kvlevis farglebSi gamokiTxulma
respondentebma am problemis gadaWris ramdenime gza daasaxeles:
gazrda, Tumca am SemTxvevaSi mniSvnelovania imis gaTvaliswineba, Tu ra
gavlenas iqoniebs es midgoma saSualo fenaze (saqarTvelos mosaxleobis
daaxloebiT 40%-ze), romelic socialurad daucvelTa kategorias ar
ganekuTvneba, magram arc imis finansuri resursi aqvs, rom ZviradRirebuli
samedicino momsaxureba miiRos;
(b) savaldebulo dazRvevis SemoReba, Tumca am SemTxvevaSi problemas is
warmoadgens, rom saqarTveloSo sadaz
kvleva Catarda “evraziis partniorobis fondis” finansuri mxardaWeriT.
es angariSi momzadebulia “saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelos” mier da is ar
gamoxatavs donori organizaciis oficialur pozicias.
34
ar aris ganviTarebuli, rom dazRvevaze ramdenjerme gazrdili moTxovna
srulad daakmayofilos;
waxaliseba da paralelurad savaldebulo dazRvevis
sistemis gamarTva;
ebiT gaTvaliswinebuli pirobebis
rRvevis SemTxvevaSi amoqmeddeba.
Wvirvaloba
runvelyofili.
(g) kerZo dazRvevis
(d) investorebis SerCevis dros yuradRebis gamaxvileba imaze, Tu ramdenad
uzrunvelyofen isini axal saavadmyofoebSi fasebis xelmisawvdomobas. privatizaciis Sedegebis analizi da xelSekrulebebiT gansazRvruli pirobebis dacva saWiroa, rom privatizaciis xelSekrulebebSi ufro detalurad gaiweros mxareTa
valdebulebebi, Sesrulebuli samuSaos Sefasebis kriteriumebi (magaliTad, sawolebis
datvirTvis maCvenebeli, pacientTa gamtarianoba, finansuri xelmisawvdomoba,
infrastruqtura da teqnikuri aRWurva, samedicino personalis kvalifikaciis done
da a.S.) da sanqciebi, romlebic xelSekrul
da
aseve mniSvnelovania, rom ganisazRvros, Tu (a) rogor ganaxorcielebs saxelmwifo
xelSekrulebebis Sesrulebis monitorings, (b) romeli saxelisuflebo da
arasaxelisuflebo struqturebi iqnebian CarTulebi am procesSi, (g) rogori iqneba
TiToeuli maTganis roli da (d) rogor iqneba procesis gam
uz