-
kwtbm-PnX \oÀ¯S ]cn-]m-e\ ]cn-]m-Sn-
hni-Z- ]²Xn tcJ þ 2015 ]m¼m¡pS t»m¡v ]©mb¯v
1
kwtbmPnX \oÀ¯S ]cn]me\ ]cn]mSn
hniZ ]²Xn tcJ
]m¼m¡pS t»m¡v ]©mb¯v FdWmIpfw PnÃ
-
kwtbm-PnX \oÀ¯S ]cn-]m-e\ ]cn-]m-Sn-
hni-Z- ]²Xn tcJ þ 2015 ]m¼m¡pS t»m¡v ]©mb¯v
2
`mKw: 01
1. BapJw ASn-Øm\ {]IrXn hn -̀h-§-fmb a®v, hmbp, Pew, ssPh-k-¼¯v F¶n-hsb B{ibn-̈ mWv `qan-
bn Poh³ \ne-\n¡p-¶-Xv. F¶m Ch-bpsS Aim-kv{Xo-b-amb D]-t`m-Khpw Nqj-Whpw \nc-h[n
]mcn-Øn-XnI {]iv\-§Ä¡v Imc-W-ambn XoÀ¶p-sImncn -¡p-¶p. Bb-Xn-\m Chsb kwc-£n-¡p-Ibpw
iàn-s -̧Sp-̄ p-Ibpw sNbvXp-sImv ImÀjn-tImÂ]m[\ hÀ²-\hpw, ]cnØnXn kwc-£-W-hp-amWv
\oÀ¯S ]cn-]mSnbneqsS e£yw h¨n-cn-¡p-¶Xv.
tI{µm-hn-jvIrX ]²-Xn-bmb kwtbm-PnX \oÀ¯S ]cn-]m-e\ ]cn-]m-Sn-bn-eqsS a®pw, Pe-hpw,
ssPhk¼¯pw \ne-\nÀ¯p-¶-Xn-\m-h-iy-ap-ff {]hÀ -̄\-§Ä {Iam-\p-K-X-ambpw imkv{Xo-b-ambpw \S-̧ m-
¡p-Ibpw a®nse Pe k´p-en-Xm-hØ \ne\nÀ¯p-I-bp-amWv sN¿p-¶-Xv. ap³ ]²-Xn-IÄ¡p kw -̀hn¨
\yq\-X-IÄ ]cn-l-cn-̈ p-sImv ]cn-]qÀ®-amb P\-]-¦m-fn¯w Dd-̧ m¡n ]©m-b¯v cmPv kwhn-[m-\-̄ n-eq-
sS-bmWv ]²Xn \S-̧ n-em-¡-s¸-Sp-¶-Xv.
kwtbm-PnX \oÀ¯S ]cn-]m-e\ ]cn-]m-Sn-bpsS ]²Xn \nÀÆ-lW GP³kn-bmbn t»m¡v ]©m-
b¯v \ne-sIm-f-fpw. hni-Z-amb ]²Xn tcJ \nÀÆ-lWw ]me¡mSv apqÀ BØm-\-ambn {]hÀ¯n-¡p¶
kmt¦-XnI klmb kwL-amb Cât{KäUv dqd sSIvt\mfPn skâÀ, (sF.AÀ.Sn.kn) BWv
\nÀhln¡bp¶Xv.
]²Xn {]tZ-is¯ apgp-h³ hnkvXoÀ®w 4428 slIvS-dm-Wv. kwtbm-PnX \oÀ¯S ]cn-]m-e\ ]cn-
]mSn ]m¼m¡pS t»m¡n \S-̧ m-¡p-t¼mÄ 3 {Kma ]©mb¯pIfnembn {]Xy-£-̄ n 25 Hmfw
hmÀUpIfnemWv ]²Xn \S-̧ n-em-¡p-¶Xv þ Ceªn, ]ndhw, ]m¼m¡qS F¶n ]©mb¯pIÄ¡mWv
CXnsâ KpWw e`n-bv¡p-¶-Xv. Cu ]©m-b-̄ p-I-fnembn Ggv \oÀ -̄S-§-fmWv DÄs -̧Sp-¶Xv--þ HmW¡qÀ,
]ndhw, apf¡pfw-hSt¡¡c, Ceªn, s]cp¼Shw, apf¡pfw, henbtXmSv.
1.1. ]Ým¯ew
s]mXpamÀ¤\nÀtZi¯nse \n_Ô\Ifpw ]mÀ°kmcYnI½nänbpsS Is¯epIfpw
Department of Land Resources sâ \oÀ¯S ]²Xnbn Bhiyamb amä§Ä Dm¡n. Department of
Land Resources sâ DPAP, DDP, IWDP XpS§nb ]²XnIÄ kwtbmPn¸n¨v Hcp ]pXnb ]²Xn¡v cq]w
\evIn, Integrated Watershed Management Programme (IWMP). sNdp \oÀ¯S§sf kwtbmPn¸n¨v
]cn]men¡pI, ^nsâ KUp¡fpsS F®w Ipd¡pI, Hmtcm kwØm\¯n\pw ]²Xn AwKoIcn¡m\pÅ
A[nImcw ssIamdpI, IrXyambn ^v hn\ntbmKn¡p¶ Øm]\§Ä ]cnKWn¡pI, ]²Xn
\S¸nem¡p¶hcpsS Imcytijn hÀ²n¸n¡pI, \nb{´Whpw hniIe\hpw, Un.]n.BÀ.X¿mdm¡p¶Xn\v
_UvPvIvSnepÅ IrXyamb hyhØ, `qclnXÀ¡mbpÅ PohkÔmcW {]hÀ¯\w, Dev¸mZ\£aX
DbÀ¯p¶Xn\pÅ {]hÀ¯\§Ä XpS§nbhbmWv Cu ]²XnbpsS {][m\ khntijXIÄ.
-
kwtbm-PnX \oÀ¯S ]cn-]m-e\ ]cn-]m-Sn-
hni-Z- ]²Xn tcJ þ 2015 ]m¼m¡pS t»m¡v ]©mb¯v
3
1.2.\oÀ -̄Sm-[n-jvTnX hnI-k-\-̄ nsâ Bh-iy-I-Xbpw km[y-X-bpw.
ASn-Øm\ hn`-h-amb a®v, Pew, ssPh-k-¼¯v F¶n-hsb kwtbm-Pn-̧ n¨v {]Ir-Xn¡v tbmPn¨
hnI-k\ ]cn-]m-Sn-IÄ Gsä-Sp-¡m³ Ign-bp¶ Fähpw D -̄a-amb {]Ir-Xn-Z¯ bqWn-äp-I-fmWv hepXpw
sNdp-Xp-amb \oÀ -̄S-§Ä. a®v Pew ssPh-k-¼¯v F¶nh imkv{Xo-b-ambn ssIImcyw sN¿p-¶-Xn-eqsS
Pe-t{km-X-Êp-IÄ kwc£nbv¡pI, `qKÀ -̀P-e-̄ nsâ e`yX hÀ²n-̧ n-¡pI, A\p-tbmPyamb Irjn-bn-eq-
sSbpw Irjn ]cn-]m-e\ coXn-Ifn-eq-tSbpw Ønc-X-bp-ÅXpw sa -̈s -̧«-Xpamb ImÀjnI DÂ]m-Z\w t\Sn-sb-Sp-
¡pI, hnhn-[-X-c-̄ n DÅ Poh-t\m-]m[n {]hÀ -̄\-§-fn-eqsS hyàn-I-fpsS hcp-am-\-̄ nepw PohnX \ne-
hm-c-̄ nepw hÀ²-\-hp-m -¡p-I, {]Ir-Xn-bpsS k´p-e-\m-hØ \ne-\nÀ¯pI XpS§n hnhn[ e£y-§Ä
ap³\nÀ¯n-bpÅ hnI-k-\-amWv \oÀ -̄Sm-[n-jvTnX hnI-k\w.
\oÀ¯S hnI-k-\-̄ n-eqsS {]tZ-i¯v \S-̧ m-¡p¶ hnhn[ Xc-̄ n-epÅ a®v Pe kwc-£W
{]hÀ -̄\-̄ nsâ ^e-ambn Øe-̄ nsâ Imcy-£-a-Xbv¡v A\p-k-cn¨v A\p-tbm-Py-amb {]hÀ¯-\-§Ä
apgp-h³ {]tZ-i¯pw \S-̄ m³ km[n-¡p-¶p. \oÀ -̄S-̄ nsâ DbÀ¶ `mK-̄ v \n¶v Xmgv¶ `mK-t¯¡v
kwc-£W {]hÀ -̄\-§Ä \S-̄ p¶ coXn-bn-eqsS ag-shÅw s]¿p¶ Øe¯v Xs¶ ]nSn¨p \nÀ¯p-¶p.
A[nIw hcp¶ Pew Ipf-̄ n-te¡pw InW-dp-I-fn-ep-ambn tiJ-cn¨v `mhn D]-tbm-K-̄ n-\mbn amäp-¶p. as®m-
en-̧ n-eq-sS-bpÅ \oÀ¨m cq]o-I-cWw XS-bp-¶p. ImÀjnI hnf-I-fpsS DÂ]m-Z\ £aX hÀ²n-̧ n-¡p-¶p. CS-
hn-f-Irjn t{]mÕm-ln-̧ n-¡p-¶-Xn-eqsS hnf hym]-\hpw IÀj-IÀ¡v sa -̈s¸« hcp-am\w Dd¸v hcp-̄ p-hm\pw
km[n-¡p-¶p.
\oÀ¯S {]tZ-is¯ P\-§-fpsS ]c-kv]c ]¦m-fn -̄t¯m-sS-bpÅ {]hÀ -̄\-§Ä Bkq-{XWw
sN¿p-¶-Xn-\m {]IrXn hn -̀h-§-fpsS kpØn-c-amb hnI-k-\hpw D]-tbm-Khpw km[y-am¡pw hn[w ]cn-Øn-
XnI k´p-e-\m-hØ \ne-\nÀ¯p-Ibpw ]c-¼-cm-KX Adnhpw \qX\ kmt¦-XnI hnZybpw Hcp-an-̧ n-bv¡p¶
Hcp kpØnc hnI-k\ amXr-Ibv¡v cq]w \ÂIp-Ibpw AXn-eqsS {KmaoW taJ-e-bnse sXmgn-e-h-k-c-§-
fpsS hÀ²\ k¼-̄ nsâ \oXn-]qÀ®-amb hnX-cWw hnI-k\ {]hÀ -̄\-§-fn P\-§-fpsS \nb-{´Ww
F¶nh km[y-am-¡p-¶p.
1.3. {][m\ e-£y§-Ä
kwtbmPnX \oÀ¯ShnIk\ ]²Xn {][m\ambpw e£yw hbv¡p¶Xv :-
ag-sh-ffw ]c-am-h[n kwc-̀ n-¡m\pw a®n-te¡v Cd-¡m\pw Bh-iy-amb {]hÀ -̄\-§Ä \S-̧ n-em¡n Pe-e-`yX Dd¸m-¡p-Ibpw `qKÀ -̀P-e-hn-Xm\w {Iam-\p-K-X-ambn DbÀ¯n-sImv hcn-Ibpw sN¿p-I.
ssPh-k-¼-̄ n\v kw -̀hn-̈ v sIm-n -cn-¡p¶ timjWw XS-bp-Ibpw ]c-am-h[n kwc-£W {]hÀ -̄\-§Ä \S-̧ m¡n ]cn-ØnXn ]p\:Øm]\w Dd-̧ m-¡p-Ibpw sN¿p-I.
a®v, Pe kwc-£W {]hÀ -̄\-§Ä imkv{Xo-b-ambn \S¸nem¡n ImÀjnI hnf-I-fpsS D¸m-Z-\w, D¸m-Z-\-£-aX F¶nh hÀ²n-̧ n-¡p-¶-Xn\v A\p-Iq-e-amb A -́co£w kwPm-X-am-¡p-I.
cq£-am-bn-sIm-n -cn-¡p¶ as®m-en¸v XS-bpI, a®nsâ ^e-̀ q-bn-jvS-Xbpw Pe-kw-̀ -c-W -ti-jnbpw hÀ²n-¸n-¡p-I, D¸m-Z-\hpw D¸m-Z-\-£-a-Xbpw DbÀ¯p-I.
-
kwtbm-PnX \oÀ¯S ]cn-]m-e\ ]cn-]m-Sn-
hni-Z- ]²Xn tcJ þ 2015 ]m¼m¡pS t»m¡v ]©mb¯v
4
a®v Pe-kw-c-£W {]hÀ -̄\-§-fn-eqsS {]IrXn hn`-h-§sf B{ibn¨v Ign-bp¶ P\-hn-̀ m-K-§Ä¡v IqSp-X sXmgn-e-h-k-c-§fpw Poh-t\m-]m-[n-Ifpw e`y-am-¡p-I.
{]mtZ-inI km¼-̄ nI hnI-k-\-̄ nsâ ASn-Øm-\-amb {]IrXn hn`h ASn-̄ d ià-am-¡p-Ibpw sXmgn-e-h-k-c-§Ä hÀ²n-̧ n-¡p-Ibpw sN¿p-I.
hcĨ shf-f-s¸m¡w XpS-§nb {]IrXn Zpc-́ -§-fpsS ImTn-\yhpw cq£-Xbpw Ipd-bv¡p-I.
Xcnimbn InS-¡p¶ `qan Irjnbv¡v D]-bp-à-amhpw hn[w amän-sb-Sp-¡p-I.
\mtim-·p-J-am-bn-s¡m-n-cn-¡p¶ Pe-t{km-X-Êp-IÄ ]p\cpÖo-hn-̧ n-¡p-Ibpw kwc-£n-¡p-Ibpw sN¿p-I.
Irjn tbmKy-amb apgp-h³ Xcn-ip- `q-an-I-fnepw A\p-tbm-Py-amb ImÀjnI {]hÀ -̄\-§Ä Gsä-Sp-¡p-¶-Xn-eqsS Xcn-ip-c-lnX {Kma]©m-b-̄ p-IÄ krjvSn-¡p-I.
1.4.kwL-S\m kwhn-[m\w kwØm-\¯v IWMPbpsS \nÀÆ-l-W-̄ n-\pÅ t\mU Un¸mÀ«-saâv Xt±Èkzbw-̀ -cW hIp-̧ m-bn-
cn-¡pw. kwØm-\s¯ IWMP t{]mP-IvSp-I-fpsS AwKo-Imcw \ÂIp-¶-Xn\pw Hmtcm t{]mP-IvSn-sâbpw
Bkq-{X-Ww, \nÀÆ-l-Ww, tamWn-ä-dnw-Kv, hne-bn-cp-̄ Â, XpS-§n-bh ka-b-_-Ôn-X-ambn \S-̧ m-¡p-¶-Xn\pw
PnÃm, t»m¡v, {Kma-]-©m-b-̄ p-Xe {]hÀ¯-\-§Ä¡v Bh-iy-amb amÀ¤ \nÀt±-i-§Ä \ÂIp-¶-Xn\pw
thn Hcp kwØm-\-Xe t\mUÂ GP³kn Dm -bn-cn-¡pw. CXv IqSmsX {Kma-hn-I-k\ I½o-j-W-td-änÂ
IWMP {]hÀ -̄\-§-fpsS kpK-a-amb \nÀÆ-l-W-̄ n\v th `c-W-]-chpw kmt¦-Xn-Ihpw Bb klmbw
\ÂIp-¶-Xn\pw ka-b-_-Ôn-X-ambn {]hÀ¯\ ]ptcm-KXn hne-bn-cp-̄ p-¶-Xn-\p-ambn Hcp kmt¦-XnI
IWMP klmb bqWnäpw Dm-bn-cn-¡p-¶-Xm-Wv.
1) `cW \nÀÆ-lWw
tIcf kÀ¡mÀ
Fkv.FÂ.F³.F bpsS cq]nIcWw
PnÃm Bkq{XW kanXn (Un.]n.kn)
GIoIcWw,tamWnädnwKv,hnebncq¯Â
t»m¡v]©mb¯v (]n sF.F)
Un.]n. BÀ X¿mdm¡epw, ]²Xn \nÀÆlWhpw
\oÀ¯S I½nän
]²Xn \nÀÆlWw
{Kma k`
ap³ KW\m{Iaw \nÝbn¡epw {]hÀ¯\\qaXnbpw
-
kwtbm-PnX \oÀ¯S ]cn-]m-e\ ]cn-]m-Sn-
hni-Z- ]²Xn tcJ þ 2015 ]m¼m¡pS t»m¡v ]©mb¯v
5
2) Imcy\nÀÆlWw
kwØm\Xe t\mUÂ GP³kn (SLNA) kwØm\Xe¯nepÅ `cWhpw ap³ KW\m{Iaw \nÝbn¡epw
PnÃmXe tImþHmÀUnt\j³ I½nän (DLCC) ]²XnIfpsS kmt¦XnIm\qaXn
t»m¡v Xe tImþHmÀUnt\j³ I½nän (BLCC) Un]n Bdnsâ ta t\m«hpw ]²Xn \nÀÆlWhpw
\oÀ¯S tImþHmÀUnt\j³ I½nän (WCC) \oÀ¯S {]hÀ¯\§Ä sXmgnepd¸p ]²Xnbpw bqkÀ{Kq¸pambn kwtbmPn¸n¡Â
bqkÀ{Kq¸v (UG) /SHGs \oÀ¯S hnIk\ {]hÀ¯\§Ä \S¸m¡qI
3) kmt¦-XnI Xew
sSIv\n¡Â kt¸mÀ«v HmÀKss\tkj³ (TSU) kwØm\Xe¯n kmt¦XnI klmbw \evIq¶ kwLS\
hm«ÀsjUv sk Iw Umäm skâÀ (WCDC) `cW]chpw kmt¦XnIhpamb Adnhv ]n sF F¡qw Un]nkn¡qw \evIq¶ kanXn
\oÀ¯S sUhe]vsaâv Sow (WDT) \oÀ¯S I½nänsb kmt¦XnIambn
klmbn¡qI Un]nBÀ \nÀ½mWw ,]²Xn \nÀÆlWw F¶nhbnÂ
t»m¡ns\ klbn¡qI
1.5.[\-Imcy amt\-Pvsaâv
kwtbm-PnX \oÀ¯S ]cn-]m-e\ ]cn]mSnbpsS bqWnäv tImÌmbn ae-{]-tZ-i-§-fn Hcp slIvS-dn\v 15000
cq]bpw \nc-̧ mb {]tZ-i-§-fn 12000 cq]-bp-amWv A\p-h-Zn-¡p-¶-Xv. kwØm-\m-Sn-Øm-\-̄ n X¿m-dm-
¡nb \oÀ -̄Sm-[n-jvTnX ka{K hnI-k-\-̄ n-\m-bpÅ ZoÀL-Ime ]cn-t{]-jy-̄ n-sâ (-tÌäv t]Àkvs]Iväohv &
kv{SmäPnIv ¹m³) ASn-Øm-\-̄ n-emWv kwØm\ t\mUÂ GP³knbv¡v ^-\p-h-Zn-¡p-¶-Xv. Cu ^v
SLNA ZoÀL-Ime ]cn-t{]jy ]²-Xn-bpsS ASn-Øm-\-̄ n hnX-cWw sN¿p-¶-Xm-bn-cn-¡pw.
{Kma hnIk\ hIp¸v
PnÃm \nÀÆlW A[nImcn
t»m¡v ]©mb¯v
\oÀ¯S I½nän
bqkÀ {Kq¸v, kzbw klmb
kwLw
-
kwtbm-PnX \oÀ¯S ]cn-]m-e\ ]cn-]m-Sn-
hni-Z- ]²Xn tcJ þ 2015 ]m¼m¡pS t»m¡v ]©mb¯v
6
]m¼m¡pS kwtbm-PnX \oÀ¯S ]cn-]m-e\ ]cn-]m-Sn-bpsS ^v Hcp slIvS-dn\v 15000 cq] {]Imcw Xmsg ]d-bp¶ A\p-]m-X-̄ n-em-bn-cn¡pw hn\n-tbm-Kn-¡pI..
]«nI \w: 01 [\-Imcy amt\-Pvsaâns\¡pdn¨pÅ s]mXphnhc§Ä
{Ia \¼À C\w iX-am\w XpI
1 `c-W-]-c-amb sNe-hp-IÄ 10 6642000
2 tamWnädnwKv 1 664200
3 hne-bn-cp-̄ Â 1 664200
{]mcw` L«w
4 aps¶m-cp¡ {]hÀ¯\§Ä 4 2656800
5 {]mtZ-inI kwhn-[m-\-§Ä Øm]n-bv¡epw ]cn-io-e-\hpw
5 3321000
6 hni-Z-amb t{]mPIvSv dnt¸mÀ«v X¿m-dm-¡Â 1 664200
\nÀÆlW L«w
7 {]IrXn hn`h ]cn]me\ {]hÀ¯\§Ä 56 37195200
8 Poht\m]m[nbpambn _Ôs¸« {]hÀ¯\§Ä 9 5977800
9 DÂ]m-Z-\-ta-J-e-bp-ambn _Ô-s¸« kq£va kwcw-̀ -§Ä 10 6642000
]qÀ¯oIcW L«w
10 XpSÀ {]hÀ -̄\-§Ä 3 1992600
BsI 100 66420000
2. ]²Xn {]t±is¯¡pdn¨pÅ s]mXphnhc§Ä
FdWmIpfw PnÃbn aqhmäp]pg Xmeq¡n sX¡v Ing¡v `mK¯mbn aWoSv, cmaawKew, ]ndhw,
]m¼m¡pS, XncpamdmSn, Ceªn, Iq¯m«pIpfw, ]me¡pg XpS§nb ]©mb¯pIfnembn 213.31 N.In.ao.
hnkvXrXnbn ØnXn sN¿p¶ {]tZiamWv ]m¼m¡bpS t»m¡v ]©mb¯v. CXn ]ndhw, Ceªn,
]m¼m¡pS ]©mb¯pIfnembn 4555.90 slÎÀ Øe¯mbn«mWv Cu ]²Xn {]tZiw ØnXnsN¿p¶Xv.
]ndhw, HmW¡qÀ, apf¡pfw -- hSt¡¡c, apf¡pfw, Ceªn, s]cp¼Shw, henbtXmSv XpS§nb 7
\oÀ¯S§Ä tNÀ¶XmWv Cu ]²Xn {]t±iw. CXn 4428 slÎÀ ØeamWv {]hÀ¯nIÄ
\S¯phm\mbn XncsªSp¯ncn¡p¶Xv.FdWmIpfw PnÃbpsS {][m\ ImÀjnI taJebn DÄs¸Sp¶
{]t±iamWnXv. hS¡v: DghqÀ tXmSpw, Ing¡v: XncpamdmSn ]©mb¯v, apt¯me]pcw \oÀ¯Shpw, sX¡v:
henbtXmSv, apf¡pfw tXmSv, RogqÀ ]©mb¯pw, ]Snªmdv: ]ndhw ]pgbpw AXncp]¦nSp¶p.
2.2.Øm\w
]«nI \w: 02 ]²Xn {]t±is¯¡pdn¨pÅ s]mXphnhc§Ä
1 PnÃ-bpsS t]cv FdWmIpfw
2 t»m¡nsâ t]cv ]m¼m¡pS
3 Xmeq¡v aqhmäp]pg
4 DÄs¸Sp¶ ]©mb¯pIfpsS t]cv Ceªn
-
kwtbm-PnX \oÀ¯S ]cn-]m-e\ ]cn-]m-Sn-
hni-Z- ]²Xn tcJ þ 2015 ]m¼m¡pS t»m¡v ]©mb¯v
7
]ndhw
]m¼m¡pS
5 temI-k`m aWvUew tIm«bw
6 \nb-a-k`m aWvUew ]ndhw
7 ]cn[n 9°54’18’’N 76°28’02’’E
9°48’01"N 76°33’32"E
8 ]²Xn {]tZ-i hn-kvXrXn 4428 sl.
9 \oÀ -̄S-̄ nsâ t]cv & tImUv
HmW¡qÀ (13M59j)
]ndhw (13M60a)
apf¡pfw--hSt¡¡c (13M60b)
Ceªn (13M60c)
s]cp¼Shw (13M60e )
apf¡pfw (13M60f )
henbtXmSv (13M64c )
10 DÄs¸Sp¶ hntÃPpIfpsS t]cqw sk³kkv tImUpw
HmW¡qÀ 87000
]ndhw 86900
Ceªn 87400
11 \oÀ¯S {]tZ-i¯p IqSn Hgp-Ip¶ {][m\ ]pg
aqhmäp]pg
12 Cu \oÀ¯S§sf XncsªSp¡m\pÅ {][m\ \mep am\ZÞ§Ä
a®n \n¶pÅ Ipdª DXv]mZ\w
Pe ZuÀe`yhpw,Pe tkN\ kuIcy§fpsS A]cym]vXXbpw
Db˦ DXv]mZ\ Nnehv
ImemhØ hyXnb\¯n\v A\ptbmPyaÃm¯ Iyjn coXn
2.4.`q{]IrXn imkv{Xw, DbchyXymk§Ä, \oscmgp¡v 2.4.1. `q{]IrXn imkv{Xw
kap{Z \nc¸n \n¶papÅ D¶Xnsb ASnØm\am¡n tIcfs¯ aq¶v {][m\ `qtaJeIfmbn
Xcw Xncn¨ncn¡p¶p. CXn ]m¼m¡pS t»m¡v ]©mb¯v a[y CS\mSv taJebn (Central Midland
Zone) DÄs¸Sp¶p. {][m\ambpw sN¦Â a®v Ip hcp¶ Ip¶n³ {]tZi§fn dºdpIfpw
tXm«hnfIfpamWv Irjn sNbvXp hcp¶Xv. Xmgvhc {]tZi§Ä IqSpXembpw s\ hbepItfm
\nI¯nsbSp¯ hbepItfm BWv. Ip¶n³ aIÄ¡pw XmgvhcIÄ¡pw a[y¯nembn ØnXnsN¿p¶
-
kwtbm-PnX \oÀ¯S ]cn-]m-e\ ]cn-]m-Sn-
hni-Z- ]²Xn tcJ þ 2015 ]m¼m¡pS t»m¡v ]©mb¯v
8
{]tZi§fpsS tXmXv Htcm {]tZi¯nepw hn`n¶amWv. sNdnb sNcnhp apXÂ Ip¯s\ sNcnhpÅ
{]tZi§Ä hsc Cu ]²Xn {]tZi¯v ImWm³ km[n¡pw.
2.4.2.DbchyXymk§Ä
Cu ]²Xn {]tZi¯nsâ `qcn`mKw {]tZi§fpw icmicn kap{Z \nc¸n \n¶pw 20 aoäÀ MSL
\pw 200 aoäÀ MSL \pw at[y ØnXn sN¿p¶p. apIÄ `mKw XcXtay\ sNcphv Ipdªv Häs¸«v
InS¡p¶Xpw AÃm¯Xpamb Ip¶n³ {]tZi§fpw, Gähpw Xmgv¶Xpw sNcnhnsâ tXmXv
Xosc¡pdªXpamb XmgvhcIfpw AS§nb `q{]tZi§fpamWv.
]«nI \w: 04 ]²Xn {]tZis¯ DbchyXymk§sf kw_Ôn¨ hnhc§Ä
{Ia. \w.
DbchyXymk§Ä (aoädnÂ) hnkvXrXn (slÎdnÂ) iXam\w (%)
1 20 2453.22 53.85
2 40 825.1 18.11
3 60 567.17 12.45
4 80 384.32 8.44
5 100 200.4 4.4
6 120 75.21 1.65
7 140 29.31 0.64
8 160 15.5 0.34
9 180 4 0.09
10 200 1.67 0.04
BsI 4555.9 100
]²Xn{]tZi¯nsâ 2453.22 slÎÀ {]tZiw kap{Z\nc¸n \n¶pw 20 aoäÀ Dbc¯nÂ
ØnXnsN¿p¶p. CXv \oÀ¯S {]tZi¯nsâ 53.85 iXam\t¯mfw hcpw.
2.4.3.\oscmgp¡v
]²Xn {]tZis¯ {][m\ ]pg ]ndhw ]pgbpw {][m\ tXmSpIÄ DghqÀ tXmSv, apf¡pfw tXmSv,
Ceªn - s]cp¼Shw tXmSv, ss]¦pänþ apf¡pfw tXmSv, henb tXmSv (Ccp«v tXmSv) XpS§nbhbmWvv. ]ndhw
]pgbn 12 amk¡mew Pee`yX Dv F¦nepw tXmSpIfn icmicn 6 amk¡met¯¡v am{Xta Pee`yX
DÅp. ]pgIfntebpw tXmSpIfntebpw Pee`yX \oÀ¯S \nhmknIfpsS hÀjw apgph\papÅ
Bhiy¯n\v XnIbm¯ ØnXnbmWv \nehnepÅXv.
-
kwtbm-PnX \oÀ¯S ]cn-]m-e\ ]cn-]m-Sn-
hni-Z- ]²Xn tcJ þ 2015 ]m¼m¡pS t»m¡v ]©mb¯v
9
]«nI \w: 05 ]²Xn {]tZis¯ {][m\ ]pgtbbpw tXmSpItfbpw kw_Ôn¨ hnhc§Ä
\oÀ¯S¯nsâ t]cv {][m\ tXmSnsâ t]cv \oÀ¯S¯n\pÅnse \ofw (aoädnÂ) Pee`yX
]ndhw ]ndhw ]pg 9.47 Km 12 amkw
HmW¡qÀ DghqÀ tXmSv 6.64 Km 7 amkw
apf¡pfw apf¡pfw tXmSv 3.17 Km 6 amkw
Ceªn Ceªn - s]cp¼Shw tXmSv 5.07 Km 7 amkw s]cp¼Shw
apf¡pfw þ hSt¡¡c ss]¦pän-þ apf¡pfw
tXmSv 1.75 Km 6 amkw
henbtXmSv henb tXmSv (Ccp«v
tXmSv) 1.21 Km 6 amkw
2.4.4.sNcnhnsâ Xcw
]pgIÄ¡pw tXmSpIÄ¡pw Ip¶n³ aIÄ¡pw XmgvhcIÄ¡pw a[y¯nembn ØnXnsN¿p¶
{]t±i§Ä ‘sNcnhpIÄ’ F¶ hn`mK¯nepÄs¸Sp¶p. sNcnhnsâ tXmXv hyXykvX {]t±i§fnÂ
hn`n¶amWv. sNdnb sNcnhv apX Ip¯s\ sNcnhpÅ {]t±i§Â hsc Cu \oÀ¯S¯nÂ
ØnXnsN¿p¶pv.
]«nI \w: 06 ]²Xn {]tZis¯ {][m\ sNcnhnsâ Xc§sf kw_Ôn¨ hnhc§Ä
{Ia.\w. sNcnhnsâ Xcw sNcnhv (iXam\¯nÂ)
hnkvXrXn (slÎdnÂ)
iXam\w (%)
1 Xmgvhc {]t±iw 30 66.44 1.46
6 Ip¶n³ apIÄ {]t±iw 116.7 2.56
7 \oÀadn {]t±iw 235.54 5.17
BsI 4555.9 100
BIrXn \w: 01 ]²Xn {]tZis¯ {][m\ sNcnhnsâ Xc§fpsS hnhcWw
]²Xn {]tZi¯nsâ 45.45 % t\cnb sNcnthmSp IqSnbXpw 21.39 % CS¯cw sNcnthmSpIqSnbXpw
20.56 % Ip¶n³ apIÄ {]tZihpw 13.57% Xmgvhc {]tZi§fpw 10.44 % Ip¯s\ sNcnhpÅ {]tZi§fpw
5.17 % \oÀadn {]tZit¯mSpIqSnbXpw 1.46% hfsc Ip¯s\bpÅ sNcnthmSpIqSnbXpamIp¶p.
2.5.Imem-hØ
3000 an.-aoäÀ icm-icn ag e`n-¡p¶ kwØm-\¯v sam¯w ag-bpsS 60% Dw CS-h-̧ mXn ka-b¯pw
30% Xpem-hÀj ka-b-̄ p-ambn s]bvsXm-gn-bp-¶p. Npcp-§nb Ime-b-f-hn-\p-f-fn-ep-ff iànbmb ag tIc-f-
-
kwtbm-PnX \oÀ¯S ]cn-]m-e\ ]cn-]m-Sn-
hni-Z- ]²Xn tcJ þ 2015 ]m¼m¡pS t»m¡v ]©mb¯v
10
¯nsâ {]tXyI `q{]-Ir-Xn-bn hfsc thKw HgpIn \jvS-s¸-Sp-¶p. Pe-kw-̀ -c-Whpw ag-s¡mbv¯pw
th{X coXn-bn \S-¡m-̄ Xp Imc-Ww, ag-¡mew Ign-bp-¶-tXmsS an¡-bn-S-§-fnepw cq£-amb IpSn-sh-ff
{]iv\w t\cn-tSn hcp-¶p. Btfm-lcn {]Xn-Zn\ Pe-e-̀ yX t\m¡p-t¼mÄ tIcfw ag Ipdhp e`n-¡p¶ cmP-
Øm³, KpP-dm¯v F¶n kwØm-\-§-sf-¡mfpw ]n¶n-em-Wv, CWRDMsâ IW-¡p-IÄ kqNn-̧ n-¡p-¶-Xv;
D]-cn-X-ew, ag, `qKÀ` Pew F¶n-h-bpsS BsI {]Xn-ioÀj e`yX `mc-X-̄ n {]Xn-Zn\w 19492 enäÀ Bbn-cn-
¡p-t¼mÄ tIc-f-̄ n AXv 14932 am{X-am-Wv. cmP-Øm-\n 49597þ Dw KpP-dm-̄ n 16301þDw BWv. tIcfw
Pe-hn-̀ -h-̄ nsâ hn\nab¯n\pw kwc-£-W-̄ n\pw icn-bmb {i² \ÂtI- -Xnsâ Bh-iy-IX CXnÂ
\n¶pw hyà-am-Wv. tIcf¯nse ImemhØ ]cnKWnbv¡pt¼mÄ Cu ]²Xn {]tZi¯v \\hpÅ
CuÀ¸apÅ ImemhØbmWv {]ISam¡p¶Xv. hS¡p Ing¡³ ImehÀj¯n\p tijw F¯p¶ sX¡v
]Snªmd³ ImehÀj¯n Cu ]²Xn {]tZi¯v kar²ambn ag e`n¡p¶p. F¶m aäp amk§fn ag
XmcXtay\ hfsc¡pdhmWv. amÀ¨v G{]n amk§Ä hfsc NqtSdnb amk§Ä IqSnbmWv. F¶mÂ
Unkw_À apX s^{_phcn hscbpÅ amkw hfsc XWpt¸dnb amk§Ä BWv.
2.5.1.ag\nc¡v
]«nI \w: 07. 2004--2013 hÀjs¯ icmicn hmÀjnI ag \nc¡v
Ignª 10 hÀjs¯ icmicn hmÀjnI ag \nc¡v icmicn hmÀjnI ag \nc¡v anÃo aoädn (mm / month)\evInbncn¡p¶p
IS¸mSv: kn.U»p.BÀ.Un .Fw.aWnaeap¡v,Iq¯m«pIpfw
hÀjw P\ph
cn
s^{_phcn
amÀ¨v G{]nÂ
sabv Pq¬
Pqsse
HmKÌv
sk]väw_À
HtÎm_À
\hw_À
Unkw_À
hmÀjnI
icmicn
2004 4 0 118.2 229.5 673.8 551.2 288 398 210.6 455.6 239 0 3167.6
2005 12.5 0.4 6.9 260.3 109.6 624.4 807 457 480.1 227.7 135 64.6 3185.7
2006 21.3 0 121 84.8 557.2 497.8 614 474 379.4 558.9 271 0 3579.4
2007 10.2 1.4 0.7 171 182.6 597.8 910 429.5 525.2 468.3 104 11.3 3412.2
2008 0 14.6 293.8 104 106.1 293.7 510 343.5 397.8 395.6 46.9 77 2582.8
2009 27.9 0 86.4 66.3 312.4 536.2 760 251.8 440 171.4 255 125.2 3032.3
2010 2.1 0 24.4 275.6 233.9 766.2 640 322.2 314.8 515.4 525 22.4 3641.5
2011 36.6 49.4 25.6 271.2 187 848 475 528 408.6 134 165 61 3188.9
2012 2 15.6 22.2 271.8 90.6 367.2 472 329.2 317.4 366 241 5 2499.2
2013 0 31.6 70.3 109.8 118.8 989.8 759 485.6 284.3 277.2 298 31.2 3456.2
]²Xn {]tZi¯nsâ `qKÀ` Pe\nc¸v DbÀ¯p¶ {][m\ DdhnSw agbmWv. Pq¬ apXÂ
sk]väw_À hsc \ofp¶ sX¡p]Snªmd³ ImehÀjamWv CXn {][m\w. IqSmsX HIvtSm_À apXÂ
\whw_À hsc \ofp¶ hS¡p Ing¡³ ImehÀjhpw CsX XpSÀ¶p e`n¡p¶p. ]²Xn {]tZis¯
Ignª 10 hÀjs¯ icmicn hmÀjnI ag \nc¡v ]cntim[n¨m 2499.2 anÃn aoädn\pw 3641.5 anÃn aoädn\pw
CSbnemWv. Gähpw IqSpXÂ age`n¨ hÀjw 2010 Dw Gähpw Ipdhv ag e`n¨ hÀjw 2012 Dw BWv. 2005,
2007, 2011, 2012 hÀj§fn FÃmamk¯nepw Cu{]tZi¯v ag e`n¨n«pv.
Cu \oÀ¯S {]tZis¯ Ignª 10 hÀjs¯ hmÀjnI agbpsS Afhv ]cntim[n¨m agbpsS
67.4% e`n¡p¶Xv sX¡v ]Snªmd³ ImehÀj¯nepw. 16.6% hS¡v Ing¡³ ImehÀj¯nepw _m¡n 16%
th\¡me agbmbpw ImehÀj¯n\v ap³]pÅ agbmbpw P\phcn apX sabv hscbpÅ amk§fnÂ
s]¿p¶psh¶pw a\Ênem¡mw.
-
kwtbm-PnX \oÀ¯S ]cn-]m-e\ ]cn-]m-Sn-
hni-Z- ]²Xn tcJ þ 2015 ]m¼m¡pS t»m¡v ]©mb¯v
11
2.5.2.BÀ{ZX
Ime-hÀj Ime-amb Pq¬ apXÂ HIvtSm-_À hscbpÅ amk-§-fn-emWv BÀ{ZX Gähpw IqSp-
X A\p`hs -̧Sp-¶-Xv. ]I ka-b-§-fn 93% hpw sshIp-t¶-c-§-fn 76% hpamWv BÀ{ZX DÅ-Xv.
Ignª 10 hÀjs¯ icm-icn BÀ{ZXbpsS Afhv Xmsg sImSp¯ncn¡p¶p. Ignª 10 hÀjs¯
icmicn hmÀjnI BÀ{ZX ]cntim[n¨m Gähpw DbÀ¶ BÀ{ZX \nc¡v 2005, 2006 hÀj§fnepw (96%)
Gähpw Xmgv¶ BÀ{ZX \nc¡v 2010 epw (64.84%) BWv. Ignª 10 hÀjs¯ icmicn BÀ{ZXm \nc¡v
83.67% BWv.
]«nI \w: 07. 2004--2013 hÀjs¯ icmicn hmÀjnI BÀ{ZX
Ignª 10 hÀjs¯ icmicn hmÀjnI BÀ{ZX Gähpw DbÀ¶ \nc¡pw Ipdª \nc¡pw iXam\¯n X¶ncn¡p¶p
IS¸mSv: kn.U»p.BÀ.Un .Fw. aWnaeap¡v,Iq¯m«pIpfw
\nc¡v hÀjw
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 DbÀ¶ \nc¡v
90 96 96 92 92 92 88.84 92.6 89.43 92.88
Xmgv¶ \nc¡v
68 72 74 70 73 77 64.84 66 66 78.2
hmÀjnI icmicn
82.33 86.33 86.75 81.33 85.5 85.5 80.15 80.75 82.23 85.92
Imänsâ thKX
Imänsâ thKX Unkw-_À, P\p-hcn amk-§-fn hfsc IqSp-Xepw HIvtSm-_À amk-̄ n hfsc
Ipd-hp-amWv A\p-̀ -h-s¸-Sp-¶-Xv.
2.5.3.Xm]-\ne
]²Xn {]tZ-i-s -̄ IqSnb Xm]-\ne 28.2 apXÂ 32.9 Un{Knbpw, Ipdª Xm]-\ne 22 apXÂ 25.8
Un{Kn hsc-bpam-Wv. IqSnb icm-icn hmÀjnI Xm]-\ne 31.6 Un{Knbpw Ipdª icm-icn hmÀjnI Xm]-
\ne 26.2 Un{Knbpam-Wv. s]mXpsh amÀ¨v, G{]n amk-§-fn IqSnb NqSpw, \hw-_À, Unkw-_À, P\p-h-
cn, s^{_p-h-cn, amk§fn IqSnb XWp¸pw A\p-̀ -h-s¸-Sp-¶p-v. Ignª 10 hÀjs¯ icm-icn Xm]-
\ne Xmsg sImSp¯ncn¡p¶p.
]«nI \w: 08. 2004--2013 hÀjs¯ icmicn hmÀjnI Xm]\ne
Ignª 10 hÀjs¯ icmicn hmÀjnI Xm]\ne
DbÀ¶ \nc¡pw Xmgv¶ \nc¡pw oC  X¶ncn¡p¶p IS¸mSv: kn.U»p.BÀ.Un .Fw.aWnaeap¡v,Iq¯m«pIpfw
\nc¡v hÀjw
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
DbÀ¶ \nc¡v
31.3 31 29.9 31.6 29.5 30.7 31.3 30.2 30.3 30.8
Xmgv¶ \nc¡v
27 26.3 26.7 27 27 26.8 26.6 26.7 27.1 26.2
hmÀjnI icmicn
28.6 28.3 28 28.7 28.4 28.8 28.5 28.4 28.5 28.4
-
kwtbm-PnX \oÀ¯S ]cn-]m-e\ ]cn-]m-Sn-
hni-Z- ]²Xn tcJ þ 2015 ]m¼m¡pS t»m¡v ]©mb¯v
12
2.5.4.hcĨbpw shf-f-s¸m-¡hpw
icm-icn 3000 anÃn aoäÀ ag e`n-¡p¶ kwØm-\-am-sW-¦nepw th\¡m-e¯v ]pg-Ifpw tXmSp-Ifpw
hän-t]m-Ip-¶-Xpw, `qKÀ`Pe \nc¸v hfsc Xmgv¶p t]mIp-¶Xpw ]e {]tZ-i-§fpw hcĨ-bpsS ]nSn-bn-e-
aÀ¶p t]mIp-¶-Xp-amb Imcy§Ä an¡-hmdpw FÃm-s¡m-Ãhpw kw`-hn-¡p-¶p-v. AXp-t]mse Xs¶ ag-¡m-
e¯v icn-bmb Pe-kw-c-£W {]hÀ -̄\-§-fp-sSbpw \oÀhmgv¨ kuI-cy-̄ n-sâbpw A`m-h-̄ nepw
imkv{Xob `qhn-\n-tbm-K-̄ n-sâbpw ^e-ambn GI-tZiw 25% `q{]-tZ-i¯v Pe£maw A\p`hs¸Sp¶p.
]ndhw \oÀ¯S¯nse ]ndhw ]p©bpw apf¡pfw ]mStiJchpw apf¡pfw hSt¡¡c \oÀ¯S¯nse
ImfnIpfw ]mStiJchpw HmW¡qÀ \oÀ¯S¯nse Ipfhb tXmSnsâ Ccp hi§fpw shffs¡«v
ZpcnXw A\p`hn¡p¶ {]tZi§fmWv.
]«nI \w: 09. shÅs¸m¡w hcĨ A\p`hs¸Sp¶ {]tZi§sf kw_Ôn¨ hnhc§Ä
1 2 3 4 5
{Ia.\w. hniZmwiw hntÃPv XhWIÄ _m[n¡m
¯h hmÀjnIambn aäpÅh
1 shÅs¸m¡w hntÃPpIfpsS
F®w 1
hntÃPpIfpsS
t]cv ]ndhw
2 hcĨ hntÃPpIfpsS
F®w 5
hntÃPpIfpsS
t]cv ]ndhw, HmW¡qÀ, Ceªn
2.6.`qKÀ` imkv{Xw (GEOLOGY)
]²Xn {]tZi¯v 2 Xc¯nepÅ `qKÀ`imkv{X hn`mK§fmWv ImWs¸Sp¶Xv
1. Lower Precambrian (Charnokites) 2. Pleistocene Laterite
Ceªn, s]cp¼Shw, apf¡pfw-hSt¡¡c, henbtXmSv F¶o \oÀ¯S§fn ]qÀ®ambpw Pleistocene
Laterite hn`mKhpw ]ndhw, HmW¡qÀ, apf¡pfw, F¶o \oÀ¯S§fn Lower Precambrian (Charnokites)
Dw Pleistocene Laterite Dw ImWs¸Sp¶p.
]«nI \w: 10. `qKÀ`imkv{X hn`mK§sf kw_Ôn¨ hnhc§Ä
\oÀ¯S¯nsâ t]cv hn`mKw
Lower Precambrian (Charnokites) Pleistocene Laterite
]ndhw 853.51 636.8 HmW¡qÀ 924.3 142.3 apf¡pfw 131.54 56.2 Ceªn 404 0
s]cp¼Shw 364.67 0 apf¡pfw þ hSt¡¡c 884.22 0
henbtXmSv 158.31 0
-
kwtbm-PnX \oÀ¯S ]cn-]m-e\ ]cn-]m-Sn-
hni-Z- ]²Xn tcJ þ 2015 ]m¼m¡pS t»m¡v ]©mb¯v
13
2.7.`qD]-cn-Xe ]T\w (GEOMORPHOLOGY)
aWÂIp-¶p-IÄ, ]ÀÆ-X-in-J-c-§Ä, ]pg-IÄ XpS-§nb `qD-]-cn-Xe kzcq-]-§-fpsS cq]m-́ -
cWs¯ -̧än-bpÅ imkv{Xob ]T-\-amWv `q D]-cn-Xe ]T-\w. BZy cq]-̄ nÂ\n¶v \ne-hn-epÅ cq]w
F§s\ ssIh-¶p-sh-¶mWv Cu imkv{X-tcJ ]cn-tim-[n-¡p-¶-Xv.
shÅ-sam-gp¡n ]md-IÄ shfn-s¸«pw ]pg-bpsS cq]m-́ -c-s -̧S-en-eq-sS-bpw, Hs¡-bmWv C¶v
ImWp¶ Cu \oÀ -̄S-ambn ]m¼m-¡pS amdn-b-Xv. hfsc ZpÀ_-ehpw teme-hp-amb Cu D]-cn-Xe kzcq-]-§Ä
t]am-cn-bn-eqsSbpw `qN-e-\-̄ n-eq-sSbpw Icp-̄ p-ä-Xmbn amdn. as®m-en-̧ n-sâbpw {`wi-\-§-fp-sSbpw ^e-
ambn ka-X-e-§Ä cq]m-́ -c-s -̧Sp-Ibpw Nne {]tZ-i-§-fn F¡-ep-IÄ ASnªp Iq-Sp-Ibpw Ddªp InS¶
F¡-ep-IÄ ]n¡m-e¯v a[y-ta-J-e-bmbn cq]m-́ -c-s -̧Sp-Ipbpw sNbvXp. ka-X-e-§Ä hgn cq]-s¸« \oÀ¨m-
ep-IÄ ]n¶oSv tXmSp-I-fmbn cq]m-́ -c-s¸-«p. BZyw Imen-bmÀ ]pg Bbncp¶Xv ]n¶oSv cq]m-́ cw {]m]n¨v
aqhm-äp-]p-g-bm-bn amdn. ]pg-bn-epÅ Hgp¡v hÀ²n-̈ -tXm-Sp-IqSn CXv ka-X-e-̄ n-eqsS hfªp ]pfªp
HgpIn¯pS-§n.
2.8.`qKÀ -̀Pew
hnhn[ \Zn-Ifpw tXmSp-Ifpw DÄs¡mv Pe kar-²-amWv ]m¼m-¡pS t»m¡v ]©m-b¯v {]tZiw.
InW-dp-IÄ, hm«À AtXm-dn-än-bpsS IpSn-sh-Åw, Xt±i Øm]-\-§-fpsS IpSn-shÅw F¶n-h-bmWv {][m\
Pe-t{km-X-Êp-IÄ. `qcn-̀ mKw {]tZ-i-§-fnepw IpSn-shÅ e`y-Xbv¡v henb {]iv\-§-fnà F¶m DbÀ¶
{]tZ-i-§-fn IpSn-shÅ {]iv\w Ct¸mgpw cq£-am-Wv. ChnsS {][m-\ambpw P\-§Ä IpSn-sh-Å-̄ n-\mbn
B{i-bn-¡p-¶Xv InW-dp-I-sf-bmWv InW-dp-I-fpsS ]cn-]m-e-\-¡p-dhpw icn-bmb Pe-kw-̀ -cW ]mfn-I-fpsS
A`m-hhpw InW-dp-I-fpsS ASn-h-i¯v ]md ImWp¶-Xn-\mepw t»m¡nse \sÃmcp iX-am\w InW-dp-Ifpw
th\¡m-e¯v hän-t¸m-Ip-¶p. imkv{Xo-b-amb Pe-kw-̀ -c-Wn-I-fpsS A`mhw aqew XÂØe kw -̀cWw \S-
¡p-¶nà F¶Xpw `qKÀ -̀Pew timjn-¡p-¶-Xn\v Hcp Imc-W-am-Wv.
{]Ir-Xn-Z¯ Pe-kw-̀ -c-Wn-I-fpsS ]cn-]-e-\-Ip-d-hv, as®m-en¸v A\p-tbm-Py-a®v/Pe-kw-̀ -cW D]m-[n-I-
fpsS A`m-hw, `q{]-Ir-Xn-I-fpsS kzm[o-\w, sN½-®v-þ-I-fn-a-®v-þ-a-WÂ F¶n-h-bpsS J\\w s\Âh-b-ep-I-fpsS
Aim-kv{Xo-bhpw A\n-b-{´n-Xhpamb \nI-̄ Â `qKÀ`-Pe kw`-c-W-̄ n-\pÅ `uXnI kml-N-cy-§-fpsS
A`mhw F¶nh t»m¡nse Pe-e-̀ yX {Iam-\p-K-X-ambn Ipd-̈ p-sImp hcp-¶-Xn Imcy-amb ]¦v hln-¡p-
¶p.
`qKÀ`-Pe hnXm\w DbÀ¯p-¶-Xn-\pÅ {][m\ Dd-hnSw ag-bm-Wv. GI-tZiw 3400 anÃo-ao-ädmWv PnÃ-
bn e`n-¡p¶ icm-icn hmÀjnI ag. CXn 84% hpw e`n-¡p-¶Xv cv a¬kq¬ Ime-§-fn-em-Wv. Hcp
hÀjw GI-tZiw 133 ag Zn\-§Ä 8 amkw sImv e`nbv¡p¶p. th\ agbpsS imkv{Xobamb
D]tbmKanÃmbva th\¡me§fn `qKÀ -̀Pew Ipd-bp-¶-Xn\v Hcp ]cn-[n-hsc Imc-W-am-Ip-¶p. 46.09
MCM Pe-amWv ]m¼m-¡pS t»m¡n BsI Hcp hÀjw sImv a®n-te¡v Xmgv¯m³ km[n-¡p-¶p-Åq.
AÀ²-hmÀjnI `qKÀ -̀Pe t_mÀUnsâ AÀ²-hmÀjnI IW¡v {]Imcw `qKÀ` PehnI-k\w 79.84%
BWv. CXn-\À°w `qKÀ -̀Pe hnXm\w ]m¼m-¡pS t»m¡n {Iam-Xo-X-ambn Ipdªp sImn-cn-¡p-¶p.
Bb-Xn-\m CGWB ]m¼m-¡pS t»m¡ns\ critical stage  DÄs¸-Sp-̄ n-bn-cn-¡p-¶p.
-
kwtbm-PnX \oÀ¯S ]cn-]m-e\ ]cn-]m-Sn-
hni-Z- ]²Xn tcJ þ 2015 ]m¼m¡pS t»m¡v ]©mb¯v
14
]«nI \w: 11..]²Xn {]tZis¯ icmicn `qKÀ`Pe hnXm\¯nsâ hnhc§Ä (aoädnÂ)
Øm\w InWdnsâ Xcw icmicn aoäÀ/hÀjw
IpSpw_t£a tI{µw,apt¯me]pcw ,Ceªn Ipg InWÀ 5.04
Kh.FÂ.]n.kvIqÄ,Ceªn InWÀ 4.77
sl¯v skâÀ tIms¼u³Uv, ]m¼m¡pS, HmW¡qÀ
Ipg InWÀ 3.79
hntÃPv Hm^okv, ]ndhw Ipg InWÀ 7.52
Fw.sI.Fw sslkvIqÄ,]ndhw InWÀ 5.96
2.9.PehnXcW PetkN\ kuIcy§Ä
ae\mSnsâbpw CS\mSnsâbpw khntijXIÄ DÅ Cu {]tZis¯ k¼pãam¡p¶Xv
aqhmäp]pgbmÀ BWv IqSmsX henb tXmSv s]cp¼Shw tXmSv (Ceªn tXmSv) apf¡pfw tXmSv,
ss]¦pän tXmSv, DghqÀtXmSv F¶nhbpw Cu tXmSpIfnte¡v HgpInsb¯p¶ At\Iw ssItXmSpIfpw
123 s]mXpIpf§fpw 92 kzImcyIpf§fpw BWv {][m\ Pet{kmXÊpIÄ. F¶m aqhmäp]pgbmÀ
HgnsI DÅ FÃm tXmSpIfpw ssIt¯mSpIfpw th\Â Ime¯v hän t]mIp¶p IpSnshff¯n\mbn 15%
t]À s]mXpInWdpItfbpw 35% t]À kzImcy InWdpItfbpw 50% t]À ]©mb¯v/hm«À AtXmdnän
XpS§nbhbpsS IpSnshÅ ]²Xntbbpw B{ibn¡p¶p. Petk N\¯n\mbn Fw.hn.sF.]n
I\mepItfbpw InWdpIsfbpw Ipf§tfbpamWv B{ibn¡p¶Xv. t»m¡nsâ 75% hpw sNcnthmSpIqSnb
{]tZiambXn\m s]¿p¶ agshÅs¯ XSªp \nÀ¯m³ Ignbm¯Xv amÀ¨v, G{]nÂ, sabv
amk§fn DbÀ¶ {]tZi¯v ISp¯ Pe£ma¯n\v ImcWamIp¶p. ]²Xn {]tZis¯ PehnXcW
PetkN\ kuIcy§sf kw_Ôn¨ hnhc§Ä Xmsg \evIp¶p.
]«nI \w: 10..]²Xn {]tZis¯ PehnXcW PetkN\ kuIcy§sf kw_Ôn¨ hnhc§Ä
InWÀ Ipfw s]mXp Sm¸v
s]mXp Sm¦v
s]mXp Ipg InWhm«À IW£³ FSp¯n«pÅ IpSpw_§Ä
Hmen s]mXp kzImcyw s]mXp kzImcyw
83 5113 123 92 357 19 21 2970 37
häm¯ ]pg/tXmSpIfpsS
F®w
th\Â ¡e¯v HgpIp¶ ]pg/tXmSpIfpsS F®w
Pe£maw A\bp`hn¡p¶ Zn\§fpsS F®w
icmicn Pe e`yX
1 1 65 amkw 7 amkw
-
kwtbm-PnX \oÀ¯S ]cn-]m-e\ ]cn-]m-Sn-
hni-Z- ]²Xn tcJ þ 2015 ]m¼m¡pS t»m¡v ]©mb¯v
15
2.10.kmaq-lnI km¼-¯nI hnh-c-§Ä
a[y-tI-c-f-̄ n ØnXnsN-¿p¶ Cu {]tZiw ae-\m-Sn-sâbpw CS-\m-Sn-sâbpw khn-ti-j-X-IÄ DÅ-h-
bm-Wv. sN¦Â at®m-Sp-Iq-Snb `qhnãamb Cu {]tZiw ImÀjnI hnf-I-fm k¼-¶-amWv. h³tXmXnÂ
dºÀ Irjn sN¿p-¶p-s -¦nepw aäv ImÀjnI hnf-I-fmb s\Ãv, Ipcp-ap-f-Iv, C©n, aªÄ, sX§v XpS-§nb
FÃm DÄ\m-S³ ImÀjnI hnf-Ifpw ChnsS Irjn-sNbvXp hcp-¶p. hnZym-̀ ymk taJ-e-bnepw Btcm-Ky-k ta-J-
e-bnepw kmwkvIm-cnI taJ-e-bn-ep-w DÅ hfÀ¨ Cu t»m¡v ]©m-b¯v {]tZ-i-̄ nsâ {]iàn hnfn-t¨m-Xp-
¶p.
{]hmkn ae-bm-fn-I-fn \n¶pÅ hcp-am-\-amWv km¼-̄ nI t{kmX-Êp-I-fn {]m[m\yw. ImÀjnI
hr¯nbpw hmWn-Py-cw-Khpw \sÃmcp hcp-am-\-amÀ¤w Xs¶. ]pXnb Xe-apd _m¦p-Ifpw kzImcy ]W-an-S-
]mSv Øm]-\-§fpw Cu t»m¡v ]©m-b¯v {]tZ-i¯v [mcm-f-ambn DbÀ¶p-h-cp-¶p-v. IpSpw-_{io aäv
kzbwk-lmb kwL-§Ä XpS-§n-b-h-bn-eqsS {KmaoW kv{XoIÄ¡v IqSp-X hcp-am-\hpw kzbw-sXm-gnÂ
ssIh-cn-¡p-¶-Xn-\pw km[n-̈ n-«p-v. P\-§-fpsS km¼-̄ n-I-ØnXn DbÀ¶p-h-cp-¶-Xnsâ {][m\ e£-W-
ambn CXns\ IW-¡m-¡mw.
2.10.1.P\kwJy
]«nI \w: 12..]²Xn {]tZis¯ P\kwJysb kw_Ôn¨ hnhc§Ä
{Ia.\w.
\oÀ¯S¯nsâ t]cv
BsI hnkvXr
Xn (slÎdnÂ)
BsI
IpSpw_§fpsS F®w
P\kwJy _n.]n.FÂ. IpSpw_§Ä
km£cX (%)
P\d Fkv.kn. Fkv.än. BsI ]pcpj·mÀ
BsI
kv{XoIÄ
BsI ]pcp
j³ kv{Xo ]pcpj³
kv{Xo
]pcpj³
kv{Xo
1 HmW¡qÀ 1066.6 1476 2878 2813 80 86 11 12 2969 2911 5880 581 95.63
2 ]ndhw 1490.3 3037 5533 5696 94 97 7 12 5634 5805 11439 992 96.32
3 apf¡pfw þ hSt¡¡c 884.22 1212 2326 2334 38 38 0 0 2364 2372 4736 367 94.3
4 Ceªn 404 733 1333 1303 28 32 0 0 1361 1335 2696 225 95.2
5 s]cp¼Shw 364.67 308 624 629 6 3 0 0 630 632 1262 101 95.4
6 apf¡pfw 187.79 245 483 518 0 0 0 0 483 518 1001 102 95.35
7 henbtXmSv 158.31 259 486 463 20 23 0 0 506 486 992 111 94.81
BsI 4555.9 7270 13663 13756 266 279 18 24 13947 14059 28006 2479 95.29
2.10.2.hnZym-`ymkw
]m¼m-¡pS t»m¡v ]©m-b-̄ n\p Iogn hcp¶ ]nd-hw, Ceªn ]m¼m-¡pS ]©m-b-̄ p-I-fn-embn
13 FÂ.-]n-kvIq-fp-Ifpw 10 bp.-]n.-kvIq-fp-Ifpw 9 sslkvIq-fp-Ifpw 9 lbÀsk-¡-dn kvIqfp-I-fpw. 2
F©n-\o-b-dnwKv tImtfPpw {]hÀ¯n¨p hcp-¶p. IqSmsX A¬-F-bvUUv taJ-e-bn [mcmfw kvIqfp-Ifpw
{]hÀ¯n-̈ p-h-cp-¶p. hfsc DbÀ¶ \ne-hm-c-̄ n-epÅ hnZym-̀ ym-k-amWv hnZymÀ°n-IÄ¡v e`n-¡p-¶-Xv. FÃm
kvIqfp-I-fn-te¡pw hml\ kuI-cy-§fpw sa¨-s¸« ASn-Øm\ kwhn-[m-\-§fpw C¶v \ne-hn-ep-v.
-
kwtbm-PnX \oÀ¯S ]cn-]m-e\ ]cn-]m-Sn-
hni-Z- ]²Xn tcJ þ 2015 ]m¼m¡pS t»m¡v ]©mb¯v
16
]«nI \w: 13..]²Xn {]tZis¯ hnZym`ymk kuIcy§sf kw_Ôn¨ hnhc§Ä
{Ia. \w.
hnZym`ymk hn`mK§Ä
Khs·âv kzImcyw I¡qkv sshZypXn
Ìm^v BsI
hnZymÀYnIÄ Dv CÃ Dv CÃ
1 AwK¬ hmSn 33 0 19 14 13 20 66 198
2 FÂ.]n.kvIqÄ 7 6 13 0 13 0 78 975
3 bp.]n. 6 4 10 0 10 0 150 460
4 sslkvIqÄ 3 6 9 0 9 0 171 1512
5 lbÀsk¡dn 3 6 9 0 9 0 189 810
6 kn._n.Fkv.C. 0 2 2 0 2 0 36 408
7 F³Pn\obdnwKv
tImtfPv 0 2 2 0 2 0 92 450
8 sF.än.kn. 1 0 1 0 1 0 13 210
2.10.3.BtcmKyw
temImtcmKy kwL-S-\-bpsS \nÀÆ-N-\-a-\p-k-cn¨v Hcp hyàn¡v ]qÀ®-amb imco-cnI am\-knI
kmaqly ØnXnbpw {]tXy-In¨v tcmK-§tfm Akp-J-§tfm CÃm¯ Ah-Ø-bp-amWv Btcm-Kyw. \oÀ -̄S-
§Ä DÄs -̧Sp¶ ]©m-b-̄ p-I-fn-embn {]mY-anI BtcmKy tI{µ-§-fpw, BbpÀtÆZ Unkvs]³k-dn-bpw,
Bbp-ÀtÆZ Bip-]-{Xnbpw, Hcp Xmeq¡v Bip-]-{Xnbpw {]hÀ¯n-̈ p-h-cp-¶p. sa¨-s¸« Agp-¡p-Nm-ep-I-
fpsS A`mhw aqew s]mXp-P-\m-tcmKycwK¯v sImXp-Ip-P\y tcmK-§-fmbn sU¦n-̧ \n, ae-¼\n F¶n-hbpw
Pe-P-\y-tcmK§fpw aª-̧ n-̄ hpw hÀ²n-̈ -tXm-Xn Ip-h-cp-¶p. A\y-kw-Øm\ sXmgn-em-fn-I-fpsS
hÀ²n-̈ p-h-cp¶ km¶n²yw ae-¼-\n- t]m-epÅ tcmK-§-fpsS hÀ²-\-hn\pw ipNnXz {]iv\-§Ä¡pw Imc-W-
am-Ip-¶p.
]«nI \w: 14..]²Xn {]tZis¯ BtcmKy tI{µ§sf kw_Ôn¨ hnhc§Ä
BtcmKy tI{µ§Ä
BtcmKy hn`mKw
Bip]{Xn ¢n\n¡v {]m[anI BtcmKy tI{µw
IayqWnän BtcmKy tI{µw
IpSpw_t£
a tI{µw
Khs×âv kzImcyw Khs×âv kzImcyw
F®
w
InS¡
bps
S F
®w
tUmÎ
Àamc
psS
F®
w
F®
w
InS¡
bps
S F
®w
tUmÎ
Àamc
psS
F®
w
F®
w
InS¡
bps
S F
®w
tUmÎ
Àamc
psS
F®
w
F®
w
InS¡
bps
S F
®w
tUmÎ
Àamc
psS
F®
w
F®
w
InS¡
bps
S F
®w
tUmÎ
Àamc
psS
F®
w
F®
w
InS¡
bps
S F
®w
tUmÎ
Àamc
psS
F®
w
F®
w
Atem¸Xn 1 70 5 15 285 30 5 5 1 40 2 1 1 3 BbpÀtÆZw 1 50 3 2 21 3 3 3 5 5
tlmantbm¸Xn 5 5 5
2.10.4.\nt£] kuI-cy-§Ä
-
kwtbm-PnX \oÀ¯S ]cn-]m-e\ ]cn-]m-Sn-
hni-Z- ]²Xn tcJ þ 2015 ]m¼m¡pS t»m¡v ]©mb¯v
17
\oÀ¯S {]tZ-i¯v 4 k-l-I-cW kwL-§Ä. A©v \mj-W _m¦-pI-fpw, aq¶v kzImcy ]W-an-S-
]mSv Øm]-\-§fpw {]hÀ¯n¨p hcp-¶p. tIm -̧td-äohv _m¦nÂ\n¶pw Ipdª ]eni \nc-¡n IÀj-IÀ¡v
ImÀjnI hmbv]-IÄ lrkzIme, ZoÀL-Ime ASn-Øm-\-̄ n e`n-¡p-¶pv F¶Xv IÀj-IÀ¡v hen-sbm-cm-
iz-mk-am-Wv.
]«nI \w: 15..]²Xn {]tZis¯ \nt£] kuIcy§sf kw_Ôn¨ hnhc§Ä
\nt£] kuI-cy-§Ä
tÌäv _m¦v Hm^v C³Uy B³Uv
AtÊmÊntbävkv
\mjWssekvUv
sImtagvky _m¦v
sjUy bqÄUv sImtagvkyÂ
_m¦v
Unkv{SnÎv sImþHm]sdäo
hv _m¦v {_m©v
kÀÆokv sImþHm]sdäohv _m¦v B³Uv
s{IUnäv skmssÊäokv
AÀ_³ sImþHm]sdäohv _m¦v
2 5 4 1 4 1
2.10.5.hn]-W\ kuI-cy-§Ä
s\Ãv, sX§v, hmg, ] -̈¡-dn, ss]\m-̧ nÄ, dºÀ XpS-§n-b-h-bmWv \oÀ¯ {]tZ-is¯ {][m\
ImÀjnI hnf-IÄ. hnf-sh-Sp-̧ n-\p-tijw kw -̀cn-¡p-¶-Xn-\pÅ kuI-cy-¡p-dhpw CXv hn]-Wn-bn F¯n-¡p-¶-
Xn-\pÅ _p²n-ap-«p-Ifpw Irjn-¡m-cpsS hcp-am\w Ipd-¡p-Itbm CÃm-Xm-¡p-Itbm sN¿p-¶p. ]²Xn {]tZ-
i¯v ImÀjn-I-hn-f-Ifpw hn]-W\ kuIcyw Ipd-hm-Wv. VFPCK Horticrop XpS§n IÀj-IÀ¡v DbÀ¶
hne Dd-̧ p-\ÂIp¶ Kh¬saâv CS-s]-StemSp-Iq-Snb hmWnPy tI{µ-§-fpsS A`mhw aqew IrXy-k-a-b¯v
Dev]-¶-§Ä hn]-Wn-bn F¯n¡m³ Ign-bm-̄ Xpw IÀjÀj-IÀ¡v Irjn-bnÂ\n-¶v AI-¶p-am-dp-hm³ Imc-
W-am-bn-cp-¶p.
2.10.6.`q DSaØXbpsS hnhc§Ä (LAND HOLDING SIZE)
]«nI \w: 16..]²Xn {]tZis¯ `q DSaØXsb kw_Ôn¨ hnhc§Ä
1 2 3 4 5 6 7
{Ia.\w. \oÀ¯S¯nsâ
t]cv
\oÀ¯S¯nsâ
tImUv
hnkvXrXn (slÎdnÂ)
IpSpw_§fpsS BsI F®w
ssIhi`qanbpsS coXn
sNdp IpSpw_w
CS¯cw IpSpw_w
henb IpSpw_w
1 HmW¡qÀ 13M59j 1066.8 1476 346 1092 117 2 ]ndhw 13M60a 1378.6 3037 1323 1688 157
3 apf¡pfw þ hSt¡¡c 13M60b 884.07 1212
142 690 72
4 Ceªn 13M60c 404 733 191 498 32 5 s]cp¼Shw 13M60e 364.67 308 86 280 3 6 apf¡pfw 13M60f 171.55 245 71 182 16 7 henbtXmSv 13M64c 158.31 259 69 196 19
BsI 4428 7270 2228 4626 416 2.10.7.KXm-KX hmÀ¯m-hn-\n-ab kuI-cy-§Ä
KXm-K-X-amÀ¤-§Ä¡mbn {][m-\-ambpw D]-tbm-Kn-¡p-¶Xv tdmUp-I-fmWv ]²Xn {]tZ-i-̄ p-IqSn
Hcp \mj-WÂ sslthbpw \mev tÌäv sslthIfpw Ccp-]-̄ n-aq¶v PWD tdmUp-Ifpw 89 ]©m-b¯v
-
kwtbm-PnX \oÀ¯S ]cn-]m-e\ ]cn-]m-Sn-
hni-Z- ]²Xn tcJ þ 2015 ]m¼m¡pS t»m¡v ]©mb¯v
18
tdmUp-Ifpw GXm\pw Nne {]tZ-i-§-fn 45 Hmfw SmÀsN-¿m¯ tdmUp-Ifpw C¶v \ne-hn Dv. CXpsIm-
p -Xs¶ ]²Xn {]tZ-is¯ KXm-KX {]iv\-§Ä¡v Hcp ]cn-[n-hsc ]cn-lm-c-am-bn-«p-v.
hmÀ¯m-hn-\n-a-b-̄ n-\mbn {][m-\-ambpw D]-tbm-Kn-¡p-¶Xv emâv t^mWpw samss_ t^mWp-I-fp-
am-Wv. ap³Im-e-§-fn-te-Xp-t]mse kzImcy I¯p-IÄsIm-pÅ Bib hn\nabw Ct¸m-gn-sÃ-¦nepw HtZym-
KnI I¯n-S-]m-Sp-IÄ¡mWv {][m-\-ambpw {]hÀ¯n-¡p-¶-Xv.
]«nI \w: 17..]²Xn {]tZis¯ KXmKX kuIcy§sf kw_Ôn¨ hnhc§Ä
{Ia.\w. \oÀ¯S¯nsâ t]cv \oÀ¯S¯nsâ tImSv
tÌäv ssltÆ
]n.U»p. Un. tdmUv
(\w.)
]©mb¯v tdmUv (\w.)
]¡m tdmUv (\w.)
a®n« tdmUv (\w.)
1 HmW¡qÀ 13M59j NA 6 2 1 16 2 ]ndhw 13M60a NA 5 13 1 NA 3
apf¡pfw þ hSt¡¡c 13M60b NA 2 7 2 8
4 Ceªn 13M60c 4 5 5 0 3 5 s]cp¼Shw 13M60e NA 1 3 0 6 6 apf¡pfw 13M60f NA 2 10 2 7 7 henbtXmSv 13M64c NA 2 7 5 5
2.10.8.hnt\mZ kuI-cy-§Ä (Recreation Facilities)
]²Xn {]tZ-i¯v Hgn-hp-k-a-b-§Ä sNe-h-gn-¡p-¶-Xn-\mbn 9 hmb-\m-im-e-Ifpw Hcp Xntb-ädpw 9
¢ºp-Ifpw {]hÀ¯n¨p hcp-¶p.
]«nI \w: 18..]²Xn {]tZis¯ hnt\mZ kuI-cy-§sf kw_Ôn¨ hnhc§Ä
{Ia. \w.
\oÀ¯S¯nsâ t]cv \oÀ¯S¯nsâ
tImSv hnkrXn
(slÎdnÂ) sse{_dn ¢ºv XotbäÀ
1 HmW¡qÀ 13M59j 1066.8 2 3 0
2 ]ndhw 13M60a 1378.6 3 3 1 3 apf¡pfw þ hSt¡¡c 13M60b 884.07 1 1 0
4 Ceªn 13M60c 404 1 2 0 5 s]cp¼Shw 13M60e 364.67 0 0 0
6 apf¡pfw 13M60f 171.55 1 0 0 7 henbtXmSv 13M64c 158.31 1 0 0
BsI 4428 9 9 1
2.11.Irjnbpw \nehnepÅ `qhn\ntbmKhpw
]m¼m-¡pS `q{]-tZ-iw hfscb[nIw \navt\m-¶-X-IÄ DÅ-Xp-sImv `qhn-\n-tbmK coXn-bnepw Irjn-bnepw
sshhn[yw {]I-S-am-Wv. {]tZ-i-̄ nsâ `q{]-Ir-Xn, Ncn-hv, a®nsâ LS-\, Xcw, A¾/£mc-Kp-Ww, a®nse
CuÀ¸-̄ nsâ Awiw F¶o `uXI LS-I-§sf ASn-Øm-\-s¸-Sp-̄ n-s¡m-pÅ Hcp Irjn-co-Xn-bà Chn-Sp-Å-
Xv. Imew amdn-bpÅ Imem-h-Øbpw \mWy-hn-f-I-fpsS hne hÀ²-\hpw hb-ep--IfpsS \nI-̄ -ep-saÃmw Cu
-
kwtbm-PnX \oÀ¯S ]cn-]m-e\ ]cn-]m-Sn-
hni-Z- ]²Xn tcJ þ 2015 ]m¼m¡pS t»m¡v ]©mb¯v
19
{]tZ-i-̄ nsâ ImÀjnI taJ-e-bn amäw hcp-̄ n-bn-«p-v. ]mS -ti-J-c-§-fpsS \nI-̄ epw ip²-Pe ZuÀe-
`yhpw as®m-en¸pw {]Ir-Xn-Z¯ Pekw -̀c-Wn-I-fp-sS-tbbpw Pe-t{km-X-Êp-I-fp-sSbpw D·q-e-\w, Aim-kv{Xo-
b-amb Icn-¦Â /sN¦Â/Ifn-a®v J\-\-hpw, Xcn-iv`q-an-bpsS hym]-\hpw Cu {]tZ-i-s¯ ImÀjnI taJ-eb
{]Xn-Iq-e-ambn _m[n-¡p-¶pv.
509.08 slIvSÀ Øe¯v hym]n-̈ p-In-S-¡p¶ s\ÂIrjnbn {][m-\-ambpw hncn-̧ v. ap-I³, ]p© F¶o hnf-
IÄ hyXykvX ]cn-{I-a-§-fn-embn ChnsS IrjnsN-bvXp-h-cp-¶p. IR8, IR5, ]me-¡m-S³ a«, i_-cn, Da,
Im©\ XpS-§n-b-h-bmWv {][m-\-ambpw D]-tbm-Kn-¡p¶ s\Ãn-\-§Ä. Nne {]tZ-i-§-fn ]¨-¡-dn, ]b-dp-
hÀ¤-§Ä, hmg, Ing§p hÀ¤-§Ä F¶nh aq¶mw hnf-bmbn s\Âh-b-ep-I-fn Irjn sNbvXp hcp-¶p.
sX§v, Ihp-§v, hmg, Ipcp-ap-f-Iv, PmXn, Ing-§p-hÀ¤-§Ä, ]¨-¡-dn-IÄ XpS-§n-b-h-sbÃmw Hcp-an¨v an{inX
hnf-I-fmbpw dºÀ, Iip-am-hv, tX¡v, Im¸n, F®-̧ -\, am©n-bw, ss]\m-̧ nÄ F¶nh DÄs -̧Sp¶ \mWy hnf-
I-fpw. PmXn, hm\n-e, sImt¡m XpS-§n-bh DÄs -̧Sp¶ kpK-Ô-hn-f-Ifpw Cu {]tZ-i¯v Irjn sNbvXp-h-cp-
¶p. IrjntbmKy-am-bXpw AÃm-̄ -Xp-amb Xcnip {]tZ-i-§fpw XcnÈv s\Âh-b-ep-Ifpw Icn-¦Â/Ifn-
a®v/sN¦Â J\\ {]tZ-i-§fpw Cu {]tZ-i¯v hym]n¨p InS-¡p-¶p. hyh-kmbw, sI«n-S-\nÀ½mWw F¶nh
DÄs¸-Sp¶ {]tZ-i-§fpw hnhn[ Xc-̄ n-epff Pem-i-b-§fpw Cu \oÀ¯S {]tZ-i¯v ØnXn sN¿p-¶p.
]«nI \w: 19..]²Xn {]tZis¯ `qhn\ntbmKs¯ kw_Ôn¨ hnhc§Ä
{Ia. \w. `qhn\ntbmKw hnkrXn (slÎdnÂ) 1 s\Ãv 509.08 2 s\Ãv + ]¨¡dn Irjn 6.41 3 s\Ãv+an{inX hnf 30.41 4 hb \nI¯n sX§v Irjn 14.38 5 hb \nI¯n Ihp§v Irjn 2.93 6 hb \nI¯n hmg Irjn 0.94 7 hb \nI¯n \nÀ½nXn {]t±iw 3.52 8 hb \nI¯n an{inX Irjn 44.32 9 hb \nI¯n dºÀ 23.84 10 Xcniv hb 1.32 11 ]mSw \nI¯n ]¨¡dn Irjn 0.42 12 Ihp§v Irjn 9.47 13 hmg Irjn 23.6 14 \nÀ½nXn {]t±iw 31.04 15 sX§v 64.72 16 Irjn¡v D]bpàamb XcnÈv `qan 24.03 17 an{inX hnfIÄ 2361.47 18 an{inX hnfIÄ + \nÀ½nXn {]t±iw 216.25 19 an{inXac§Ä 54.14 20 dºÀ 795 21 dºÀ + an{inXac§Ä 139.48 22 Ipf§Ä 24 23 Izmdn {]t±iw 19.89 24 ]¨¡dn Irjn 6.61 25 XcnÈv `qan 16.92 26 ]pg 122.21 27 tdmUv 9.5
BsI 4555.9
-
kwtbm-PnX \oÀ¯S ]cn-]m-e\ ]cn-]m-Sn-
hni-Z- ]²Xn tcJ þ 2015 ]m¼m¡pS t»m¡v ]©mb¯v
20
2.12.sam¯w B`y-́ c DXv]m-Z\w
]²Xn {]tZ-is¯ {][m\ sXmgn taJe Irjn, hmWn-Pyw, arK-kw-c-£Ww. sNdp-InS hyh-km-b-
§Ä F¶n-h-bm-Wv. dºÀ, s\Ãv, PmXn XpS-§nb Irjn-Ifpw CS-hn-f-bmbn Ing§v hÀ¤-§fpw ]¨-¡-dnbpw
ss]\m-̧ nfpw Irjn sNbvXp t]mcp-¶p. {]hmkn ae-bm-fn-I-fn \n¶papÅ hcp-am-\-amWv asämcp {][m\
hcp-am\ t{kmX-Êv. Irjn-sN-¿p-¶-Xn-\pÅ ASn-Øm\Imcy-§-fpsS A]-cym-]vX-Xbpw hnf-IÄ¡v Bh-iy-
amb hne e`n-¡m-̄ Xpw ]pXp-X-e-ap-dsb Irjn-bn \n¶v AI¶v \n¡p-hm³ t{]cn-̧ n-¡p-¶p.
kv{XoIÄ¡v 400 apX 500 hscbpw ]pcp-j·mÀ¡v 600 apX 750/þ cq]bpw hscbpw Iqen \ne-\n¡p¶
Cu {]tZ-i¯v C¶v A{Xbpw XpI Irjn taJ-e-bn \n¶v sXmgn-emf-n-IÄ¡v Is -̄ m³ km[n-¡p-¶nÃ.
AXn-\m Xs¶ ImÀjnI taJ-e-bn e`n-̈ n-cp¶ sXmgn-em-fn-I-sfÃmw C¶v \nÀ½mWw XpS§n hnhn[ taJ-
e-I-fn-te¡v Xncn-ªn-cn-¡p-¶p.
Iq¯m«pIpfs¯ B[p-\nI amwkw kwkvI-c-W-ime, £oc kwL-§Ä F¶nh arK-kw-c-£W taJ-e-bnÂ
hen-sbmcp km[yX Xpd-¶n-cn¡p¶p. I -̈h-S taJ-ebpw arK-kw-c-£-W taJ-ebpw dºÀ DÂ]-¶-§Ä Dm -
¡p¶ sNdp-InS kwcw-̀ -§Ä¡pw km[y-X-tbdbmWv ChnSp-Å-Xvv. ]²Xn {]tZiw IqSp-X-em-sW-¦nepw kzbw-
sXm-gn-embn Is-̄ n-bn-cn-¡p-¶-Xv, I -̈h-Shpw arK-kw-c-£Whp-amWv. CtXm-sSm¸w Hcp sNdnb hn`mKw
Bim-cn-̧ -Wn, hml\w taSn-¡Â XpS-§nb hgnbpw {]hÀ¯n¨p hcp-¶p.
2.13. kmaqlnI kwLmS\w
]«nI \w: 20..]²Xn {]tZis¯ kmaqlnI kwLmS\s¯ kw_Ôn¨ hnhc§Ä
{Ia.\w. \oÀ¯Sw
MGNREGS þÂ cPnÌÀ
sNbvX IpSpw_§fp
sS F®w
SHGs -IfpsS F®w
JLGs-IfpsS F®w
SHGs -s^Utdj\pIfpsS F®w
JLGs-s^Utdj\pIfpsS F®w
kzbw sXmgnÂ
kwc`§Ä ]pcpj³
kv{Xo ]pcpj³ kv{Xo
1 Ceªn 300 0 13 0 8 0 0 4 2 s]cp¼Shw 180 0 15 0 0 0 0 0 3 henbtXmSv 75 0 11 0 0 0 0 4 ]ndhw 1737 0 69 0 0 0 0 6
5 apf¡pfw þ hSt¡¡c
190 0 18 0 0 0 0 3
6 HmW¡qÀ 1168 0 50 0 0 0 0 5
7 apf¡pfw 100 0 12 0 6 0 0 2
BsI 3750 0 188 0 14 0 0 20
2.14.arK-kw-c-£-Whpw £oc-h-n-Ik-\hpw
tIc-f-̄ nse ImÀjnI taJ-e-bpsS kpØnc hnI-k-\-̄ n\v arK-kw-c-£W taJe A\n-hmcyL-S-I-
amW.v Irjn-bn \n¶v e`y-am-Ip¶ D] Dev¸¶-§Ä arK-§Ä¡pÅ Xoä-bmbpw arKkwc£W taJ-e-bnse
D] Dev¸¶§fpw Irjn¡v hf-ambn D]-tbm-K-s¸-Sp-̄ pw. C -̄c-̄ n ]c-kv]c ]qc-I-§-fmbn hÀ²n-¡p-¶-
h-bmWv ImÀjnI arK-kw-c-£W taJe Zmcn-{Zy-\nÀ½mÀP-\-̄ n DX-Ip¶ D -̄a-amb amXr-I-bm-Wn-Xv.
{KmaoW taJ-e-bn-se 70% P\-§-fpsS D]-Po-h-\-amÀKw arK-kw-c-£W taJ-e-bm-Wv.
-
kwtbm-PnX \oÀ¯S ]cn-]m-e\ ]cn-]m-Sn-
hni-Z- ]²Xn tcJ þ 2015 ]m¼m¡pS t»m¡v ]©mb¯v
21
tIc-f-̄ nse ImÀjnI taJ-e-bpsS \s«-ÃmWv arK-kw-c-£-Whpw £oc-hn-I-k-\hpw. B`y-́ c D¸m-
Z-\-̄ nsâ GI-tZiw 10% kw`m-h\ sN¿p¶ taJ-e-bm-Wn-Xv. Ir{Xna _oP-k-¦-e-\w, {`qW-amäw F¶nh hgn
tIc-f-̄ n 67%¯ne-[nIw k¦-c-hÀ¤ ]ip-¡-fmWv DÅ-Xv. CXv ]mensâ D¸m-Z\w KWy-ambn hÀ²n-̧ n-
¡m³ kml-N-cy-sam-cp-¡n. amwkw ap« Ch-bpsS Imcy-̄ nepw \Ã-bn-\-§sf krjvSn¨v hnX-cWw \S-̄ p-¶Xv
D¸m-Z\ hÀ²-\-hn\v Imc-W-am-bn-«p-v.
]©m-b-̄ p-IÄ tXmdp-apÅ arKm-ip-]-{Xn-Ifpw t»m¡v Xe-̄ n-epÅ £oc hnI-k\ Hm^okpw Cu
taJ-e-bn IÀj-IÀ¡v thn ]² -Xn-IÄ Bhn-jvI-cn¨v \S-̧ n-em-¡p-¶p. ]m¼m-¡pS t»m¡nse 36 £oc
kl-I-cW kwL-§Ä hgn Imen-̄ oä k_vkn-Un, InSmcn hfÀ¯Â, ]pÂIrjn F¶o ]²-Xn-IÄ \S-̧ nÂ
hcp-̄ n-bXv hgn ]mep¸m-Z\w 30% hÀ²n-̧ n-¡m³ km[n-̈ n-«p-v. Imen-̄ o-ä-bpsS ZuÀe-̀ yhpw hne-¡q-Sp-
Xepw I¶p-Im-en-I-fpsS tcmK-{]-Xn-tcm[ tijn¡pdhpw Xoä-̧ p-Ãnsâ £mahpw arK-]-cn-]m-e-\-̄ n-epÅ
imkv{Xo-b-amb Adnhn-Ãm-bvabpw I¶p-Im-en-I-fpsS NnIn-Õm-s¨-e-hn-epÅ hÀ²-\hpw ]ip-¡p-«n, BSv, ]¶n,
tImgn F¶n-h-bpsS ZuÀe`yw, t_m[-h¡-c-W-̄ nsâ A]-cym-]vXX XpS-§n-b-h-bmWv {][m-\-ambpw Iv
hcp¶ {]iv\-§Ä BWv. ]ip-¡-fpsS D¸m-Z\ £a-Xbpw IÀj-Isâ BZm-bhpw hÀ²n-̧ n-̈ m am{Xsa
Cu taJ-e-bn C\nbpw apt¶m«v t]mIm³ km[n-¡q. CXn-\mbn \à KpW-\n-e-hm-c-apÅ _oP-am-{X-Ifpw
Imen-̄ o-äbpw ]pÂhn-̄ p-¡fpw {]Xn-tcm[ hmIvkn-\p-Ifpw \ap¡v IÀj-I-cn-te¡v F¯n-t¡- -Xp-v.
AtXm-sSm¸w Xs¶ imkv{Xo-b-amb ]ip-]-cn-em\ coXn-IÄ {]tbm-Kn-¡p-¶-Xn e`y-amb D]m-[n-IÄ ]c-am-
h[n {]tbm-P-\-s¸-Sp-̄ p-¶-Xn\pw IÀj-Is\ {]m]vX-cm-¡p-Ibpw thWw.
F¶m arK-kw-c-£W taJ-e--IÄ¡v Bh-iy-amb {]m[m\yw _m¦p-I-fn \nt¶m Kh¬saânÂ
\nt¶m CÃm-̄ -Xn-\m Cu taJ-e-bnse temWp-IÄ¡pw DbÀ¶ ]en-i\n-c¡v \ÂtI-n -h-cp-¶p. CXv
]pXnb Xe-apd C¯cw taJ-e-bn-te¡v AI¶v amdp-¶XnXpw imkv{Xo-b-ambn- ssIImcyw sN¿p-¶-Xn-epapÅ
A`m-hhpw Cu taJ-e-bn {]iv\-§Ä krjvSn-¡p-¶p-v.
]«nI \w: .21.]²Xn {]tZis¯ arK§sfbpw ]mep¸Z\t¯bpw kw_Ôn¨ hnhc§Ä
{Ia.\w hn`mKw ]²Xn {]t±is¯ BsI arK§fpsS
F®w
]m e`yX enäÀ/hÀjw
]m hn]W\ tI{µ§fpsS F®w
1 ]ip 1789
691220 enäÀ 13 (Ceªn, aSp¡, No¸pw ]Sn, CÃn¡map¡S, hmb\ime, Fc¸mwIpgn, I¡mSv,]ndhw, ]me¨phSv,
HmW¡qÀ ]mew, Ipf§c¸Sn, tdj³
IS¸Sn,tImt¨cn¯msg)
2 Fcpa/t]m¯v 129
3 BSv 3179
4 tImgn/Xmdmhv/aäv hfÀ¯p]£nIÄ
8975
NA 5 ]¶n 68
2.15.a®v
Ip¶n³ {]tZ-i-§-fpsS apIÄ`mKw {][m-\-ambpw sN¦Âa-®v Iv hcp-¶-p-. Xmc-X-tay\ sNcnhv
Ipdª {]tZ-i-§-fmb ChnsS dºdpw aäv tXm«-hn-f-I-fp-amWv Irjn sN¿p-¶-Xv. Xmgvhc {]tZ-i-§-fnÂ
]qÀ®-ambpw aW IeÀ¶ Ifn-a®mWpÅXv. Ip¶n³ a-IÄ¡pw Xmgvhc-IÄ¡pw a[y-̄ n-embn ØnXn
sN¿p¶ sNcnhv {]tZ-i-§-fn sN½®pw sN¦Â a®p-w ImWs¸Sp¶p.
-
kwtbm-PnX \oÀ¯S ]cn-]m-e\ ]cn-]m-Sn-
hni-Z- ]²Xn tcJ þ 2015 ]m¼m¡pS t»m¡v ]©mb¯v
22
2.15.1.a®v Xcw
cv hn`m-K-̄ nÂs¸« a¬X-c-§-fmWv {][m\ambpw Cu t»m¡n Iv hcp-¶-Xv. `qcn-̀ mKw
`q{]tZ-i-§-fnepw, hfsc Bg-̄ n taÂa-®p-ÅXpw Nc IeÀ¶ sN½-®p-ÅXpw LS-\-bp-ÅXpw sNdnb
sNcn-hpÅXpw kmam\yw \oÀhm-gvN-bp-Å-Xp-amb a®mWpÅXv. F¶m Nne {]tZ-i-§-fn Ifn-a®pw Ip -
h-cp-¶p.
]«nI \w: .22.]²Xn {]tZis¯ {][m\ a¬ hn`mK§sf kw_Ôn¨ hnhc§Ä
{Ia.\w. \oÀ¯Sw {][m\ a¬ hn`mK§Ä River Alluvium Laterite
1 ]ndhw 758.01 732.3 2 HmW¡qÀ 153.1 913.5
3 apf¡pfw 80.92 106.82 4 Ceªn 0 404 5 s]cp¼Shw 0 364.67 6 apf¡pfw þ hSt¡¡c 0 884.22 7 henbtXmSv 0 158.31
sNfn IeÀ¶ F¡Â a®v
tIcf¯nepS\ofw Xoc {]tZi§fn Iphcp¶ Hcp a®mWnXv. ag¡me§fn \nc´cambn
shÅw Ibdn shÅs¡«pmIp¶ {]tZi§fnemWv CXp km[mcW Bbn Ip hcmdpÅXv. Xmgvhc
`mK§fn Iphcp¶ F¡Â a®pambn IqSnt¨À¶mWv Cu a®v ImWs¸SmdpÅXv. hfsc Bgw IqSnb
a®mb CXn\v \c¨ Xhn«p \ndtam Idp¸v IqSnb Xhn«p \ndtam Bbncn¡pw. {][m\ambpw
s\ÂIrjnbmWv Cu a®n Irjn sN¿p¶Xv, IqSmsX hmg, ]¨¡dnIÄ, I¸, ImenIamb aäp hnfIÄ
Cu a®n Irjn sN¿p¶p. ]²Xn {]tZi¯v ]ndhw, HmW¡qÀ, apf¡pfw F¶o \oÀ¯S§fnemWv Cu
a®v IWs¸Sp¶Xv. ]²Xn {]tZi¯nsâ 21.7% (992.03 slÎÀ)Dw Cu a®v Xs¶bmWv. ]ndhw
\oÀ¯S¯n ]ndhw ]pgtbmSp tNÀ¶pInS¡p¶ hbepIfnepw HmW¡qÀ \oÀ¯S¯n DghqÀ
tXmSnt\mSv tNÀ¶pInS¡p¶nS¯pw apf¡pfw \oÀ¯S¯n ]ndhw ]pgtbmSpw apf¡pfw tXmSnt\mSpw
tNÀ¶pInS¡p¶ {]tZi§fnepw Cu a®v ImWs¸Sp¶p.
sN¦Â a®v
]²Xn {]tZi¯nsâ 78.3% (3563.82 slÎÀ) Øew sN¦Â a®v BWv ImWs¸Sp¶Xv.
]mdIÄ¡pÅ BhcWambn«mWv sN¦Â a®v \nesImÅp¶Xv. H¶nShn«v H¶nShn«pÅ XWp¸pw
NqSpamb ImehØbpsS IqsS H¶n¨v I\¯agbpw NqSpapmIp¶ {]tZi§fn \nc´cambn
DmIp¶ cmk{]hÀ¯\w aqeamWv Cu a®v cq]m´cs¸Sp¶Xv. Ip¶n³ aIfnepw Ip¶pIfnepw
sNcnhpIfnepw Cfw Nph¸v \nd¯ntem aª IeÀ¶ Nph¸v \nd¯ntem BWv Cu \oÀ¯S {]tZi¯v
sN¦Â a®v ImWs¸Sp¶Xv. sX§v, Ihp§v, IpcpapfIv, I¸, hmg, Iipamhv, ]¨¡dn XpS§nbh Cu
a®n hfcp¶hbmWv. Ceªn, apf¡pfwþhSt¡¡c, s]cp¼Shw, henbtXmSv XpS§nb \oÀ¯S§fnÂ
]qÀ®ambpw ]ndhw, HmW¡qÀ, apf¡pfw \oÀ¯S¯n `mKoIambpw sN¦Â a®v Iphcp¶p.
-
kwtbm-PnX \oÀ¯S ]cn-]m-e\ ]cn-]m-Sn-
hni-Z- ]²Xn tcJ þ 2015 ]m¼m¡pS t»m¡v ]©mb¯v
23
2.15.2.a®nsâ Bgw
`qan imkv{X]cambn hfsc Bgw IqSnb a®mWv Cu {]tZi¯pÅXv. Hcp a®nsâ `uXnI
KpW§sf Xocpam\n¡p¶Xv B a®n hnfbp¶ hnfIfpsS hyXykvXX, Pe kw`cW tijn,
a®neqsSbpÅ Pe¯nsâ Hgp¡v, hmbphnsâ AhØ, arZpXzw, t]mjI KpW§fpsS AhØ
XpS§nbhsb ASnØm\am¡nbmWv. CXv Xocpam\n¡p¶Xv a®nsâ hen¸w, A\p]mXw, {IaoIcWw,
aqeI§fpsS cq]oIcWw F¶nhbmWv. F¶m a®nsâ `uXoI KpW§sf
Xocpam\n¡p¶Xn Bg¯n\v hfsctbsd {]m[m\yw Dv. Hcp Øe¯p\n¶pw atämcp Øet¯¡v
t]mIpt¼mÄ Bg¯nsâ hyXymka\pkcn¨v AXnsâ `uXoI KpW§sf Xocpam\n¡p¶ LSI§fnÂ
hyXymkw DmIp¶p. a®nsâ Bgs¯ ASnØm\am¡n Cu ]²Xn {]tZis¯ 2 hn`mK§fm¡n
Xncn¡mw.
1. BgapÅXv (Deep)
2. hfsc BgapÅXv (Very Deep).
BgapÅXv 100 apX 150 skâo aoäÀ Dbc¯nepw hfsc Bgw IqSnbXv 150 skâoaoäÀ
Dbc¯nepw ImWs¸Sp¶p. I¡mSv, ]ndhw, apf¡pfw `mK§fmWv hfsc Bgw IqSnb {]tZi§Ä.
s]cp¼Shw, aSp¡, Fc¸mw¦pgn, s]cnb¸pdw `mK§Ä BgapÅ {]tZi§fnepw DÄs¸Sp¶p.
2.15.3.as®m-en¸v
{]Ir-Xn-bpsS k´p-en-Xm-h-Øbv¡v Kuc-h-X-c-amb {]Xym-Lm-X-§Ä krjvSn-¡p¶ as®m-en¸v Cu
t»m¡n hym]-I-am-Wv. Zi-e-£-¡-W-¡n\v hÀj-§ÄsImv ]md -I-fpsS cmk `uXnI PoÀ®n-¡Â {]{In-b-
bn-eqsS Dm-¡p-¶Xpw kky-Pm-e-§-fpsS \ne-\n¸n\v AXy-́ m-t]-£n-Xhpw t]mj-Imw-i-§-fpsS Ie-h-d-
bpamb taÂa®v a\p-jy-\nÀ½n-Xw, `q{]-Ir-Xn-bpsS kzm[o-\w, kkym-h-c-W-§-fpsS A`m-hw, a®v kwc-£W
]²-Xn-I-fpsS A`m-hw, sXämb `qhn-\n-tbmK/`q]-cn-]m-e\ amÀ¤-§Ä F¶nh aqew km[m-cW hÀj-]m-X-
¯n t]mepw Hen-̈ p-t]m-Ip-¶p. hn\m-i-I-c-amb Cu {]{In-b¡p hnt[-b-am-Ip¶ `q{]-tZiw A£-cmÀ°-
¯n Duj-c-̀ q-an-bm-Ip-¶p.
as®m-en-̧ p-sImv `qan -bpsS ^em-Zmbw Ipd-ªp-hcp¶psh¶v am{X-aà Ip¯n-sbm-en-̈ p-h-cp¶
taÂa®v Xmgvhc-I-fnepw hb-ep-I-fnepw hoWv AhnsS Irjn-\miw hcp-̄ n-h-bv¡p-Ibpw sN¿p-¶p. as®m-
en¸v _m[nX {]tZ-i-§-fnse taÂa®v \jvS-s¸-Sp-¶-tXmsS ag-¡m-e¯v shÅw hen-s¨-Sp-¡m\pw kw -̀cn-̈ p-
\nÀ¯m-\p-apÅ `qan-bpsS tijn \jvS-s¸-Sp-Ibpw th\¡m-e-§-fn Pe-t{km-X-Êp-IÄ hän-t¸m-Ip-Ibpw
sN¿p-¶p. C -̄c-̄ n kwPm-X-am-Ip¶ hcĨ kao] {]tZ-i-§-fnse kky-Pm-e-§sf _m[n-¡p-Ibpw Ah-
bpsS D·q-e-\-̄ n\v Imc-W-am-Ip-Ibpw sN¿p-¶p. icn-bmb kwc-£W ]²-Xn-I-fpsS A`mhw aqew ]m¼m-
¡pS t»m¡nse Ncnª {]tZ-i-§-fn-seÃmw as®m-en¸v cq£-am-Wv. Ime-{I-taW as®m-en¸v {]Xn-̀ mkw
IqSp-XÂ {]tZ-i-§-fn-te¡v hym]n-¡p-Ibpw sN¿p-¶p-v.
-
kwtbm-PnX \oÀ¯S ]cn-]m-e\ ]cn-]m-Sn-
hni-Z- ]²Xn tcJ þ 2015 ]m¼m¡pS t»m¡v ]©mb¯v
24
]«nI \w: .23.]²Xn {]tZis¯ {][m\ as®men¸v hn`mK§sf kw_Ôn¨ hnhc§Ä
{Ia.\w. \oÀ¯Sw {][m\ as®men¸v hn`mK§Ä
Class 1-None to Slight Class 2-moderate
1 ]ndhw 862.1 628.21
2 HmW¡qÀ 712.9 353.7
3 apf¡pfw 182.91 4.88
4 Ceªn 233.08 170.92
5 s]cp¼Shw 244.3 120.37
6 apf¡pfw þ hSt¡¡c 649.2 235.02
7 henbtXmSv 158.31 0
BsI 3042.8 1513.1
2.15.4.`q£aX (Land Capability)
Dev¸Z\ £aXsb ASnØm\s¸Sp¯n tIcf¯nse a®n\§sf 1 apXÂ 8 htcbpÅ hyàykvX `q£aX
hn`mK§fmbn Xcw Xncn¨ncn¡p¶p. Hmtcm sNdnb {]tZi¯ntâbpw `q{]IrXn, sNcnhv, as®men¸v,
{]kvXpX {]tZis¯ a®nsâ LS\, L\w, Xcw, A¾/£mc KpWw a®nse CuÀ¸¯nsâ Awiw F¶o
`uXoI LSI§sf ASnØm\s¸Sp¯ns¡mmWv hyàykvX `q£aXm hn`mK§Ä Xcw
Xncn¨ncn¡p¶Xv.
]«nI \w: .24.]²Xn {]tZis¯ `q£aXbpsS hÀKoIcWw kw_Ôn¨ hnhc§Ä
\oÀ¯Sw hÀ¤oIcWw
IVsw IIIsw IIIes - IVes
]ndhw 940.71 549.6
HmW¡qÀ 784 282.6
apf¡pfw 160.74 27
Ceªn 330.36 73.64
s]cp¼Shw 169.87 194.8
apf¡pfw þ hSt¡¡c 803.92 80.3
henbtXmSv 0 158.31
IVsw IIIsw : \\thmSpIqSnb Hcp hn[w \ÃXmb Irjn¡\ptbmPyamb a®mWv
IIIes - Ives : at®men¸v IqSpXepÅ Hcphn[w \ÃXmb Irjn¡\ptbmPyamb a®mWv.
-
kwtbm-PnX \oÀ¯S ]cn-]m-e\ ]cn-]m-Sn-
hni-Z- ]²Xn tcJ þ 2015 ]m¼m¡pS t»m¡v ]©mb¯v
25
2.15.5. PetkN\ {]tZi§Ä (Land Irrigability)
]«nI \w: .25.]²Xn {]tZis¯ PetkN\ {]tZi§fpsS hÀ¤oIcWw kw_Ôn¨ hnhc§Ä
{Ia.\w. \oÀ¯Sw PetkN\ {]tZi§fpsS hÀ¤oIcWw (Ha) Class 3st Class 6
1 ]ndhw 516.09 974.22 2 HmW¡qÀ 319.02 747.58
3 apf¡pfw 22.37 165.42 4 Ceªn 113.19 290.81 5 s]cp¼Shw 62.21 302.46
6 apf¡pfw þ hSt¡¡c 879.31 4.91
7 henbtXmSv 0 158.31
BsI 1912.19 2643.71
Class 3st -severe limitations for sustain use under irrigation with soil and topographic limitations
Class 6 -Not suitable for sustained use under irrigation
2.15.6. ]²Xn {]tZis¯ \nehnepÅ {]iv\§Ä
2.15.6.1.hnf Dev¸mZ\hpambn _Ôs¸« {]iv\§Ä
{]iv\-§Ä
sXmgnemfn £maw/hÀ²n¨ Iqen-sN-ehv
Aim-kv{Xob Irjn-co-Xn-IÄ
GI-hnf Irjn k{¼-Zmbw
ImÀjnI DÂ -̧¶-§-fpsS hne-bn-Snhv
hn]-W\/kw -̀cW kuI-cy-¡p-dhv
ssPh-hf e`y-X-¡p-dhv
AanX cmk-hf/IoS-\m-in\n {]tbmKw
Pe-tk-N\ kuI-cy-¡p-dhv
s\Âh-b-epIÄ XcninSp-¶Xv
b{ -́h¡-c-W-̄ nsâ A`mhw
hnhn-[-Xcw Irjnsb _m[n-¡p¶ tcmK-Io-S-_m-[-IÄ
]c-¼-cm-KX sXmgn-en \n¶pÅ ]n³amäw
aqeyhÀ²nX D¸-¶-§Ä Dm-Ip-¶n-Ã. \nÀt±-i-§Ä
imkv{Xob ]cn-io-e\w \ÂIn sXmgnÂtk\ cq]o-I-cn-¡pI
imkv{Xo-b-Irjn coXn-IÄ ]cn-N-b-s¸-Sp-̄ p¶ ]cn-io-e\ ]cn-]m-Sn-Ifpw amXr-Im-tXm-«-§fpw \nÀ½n-¡p-I.
-
kwtbm-PnX \oÀ¯S ]cn-]m-e\ ]cn-]m-Sn-
hni-Z- ]²Xn tcJ þ 2015 ]m¼m¡pS t»m¡v ]©mb¯v
26
CS-hnf Irjn-IÄ hym]\w Dd-̧ p-h-cp-̄ pI
\oÀ¯S kan-Xn-bpsS t\Xr-Xz-̄ n IÀjI Iq«mbva cq]o-I-cn¨v hnF-̂ v]n-kn-sI, F-¶n-h-bpsS amÀ¡äv/kw`-cW imJ-IÄ cq]o-I-cn-¡p-I. CXn-\m-h-iy-amb ]cn-io-e\ ]cn-]m-Sn-IÄ
Hcp-¡p-I.
{]mtZ-in-I-ambn ssPh-h-f-s -̧̄ än t_m[-h¡-cW {]hÀ -̄\-§Ä kwL-Sn-̧ n-¡p-I, ]c-am-h[n ssPh Ah-in-jvS-§sf hf-am¡n D]-tbm-Kn-¡p-I, IqSmsX arK-kw-c-£-W-ta-Je
t{]mÕm-ln-̧ n-¡pI ssPh-hf e`yX Dd-̧ m-¡p-Ibpw sN¿p-I.
AanX cmk-hf/IoS-\m-in\n D]-tbmKw a®nsâ LS-\-bn hcp-̄ p¶ amä-§-sf-̧ än t_m[-h¡-cW ]cn-]mSn kwL-Sn-̧ n-¡p-Ibpw a®v ]cn-tim-[\ \S¯n Bh-iy-am-b Af-hn hf-
{]-tbmK {]hÀ -̄\-§Ä \S-̄ p-hm³ IÀj-Isc t_m[-h¡-cn-¡p-Ibpw sN¿p-I.
]c-¼-cm-KX Pe-t{km-X-Êp-IÄ kwc-£n-¡p-Ibpw Pe-tk-N\ kuI-cy-§Ä Dd-̧ p-h-cp-̄ p-Ibpw sN¿p-I, Ah-tcm-sSm¸w B[p-\nI Pe-tk-N\ coXn-I-sf-̧ än IÀj-IÀ¡v Adnhv
]IÀ¶v \ÂIp-I.
\oÀ¯S kan-Xn-bpsS t\Xr-Xz-̄ n Xcniv \ne-§Ä ]qÀ®-ambpw Iq«p-̄ -c-hm-ZnXz kwL-§Ä cq]o-I-cn¨v Irjn sN¿p-I.
e-Lp-b-{´-§Ä D]-tbm-Kn-¡p-¶-Xn-s\-̧ än IÀj-I sXmgnÂtk-\, IÀj-IÀ F¶n-hÀ¡v ]cn-io-e\w \ÂIp-I. AsXm-sSm¸w aäv Kh¬saâv ]²-Xn-I-fp-ambn tNÀ¶v t_m[¡-cWw
\S-̧ n-em-¡p-¶-Xn-\pÅ \S-]-Sn-IÄ kzoI-cn-¡p-Ibpw sN¿p-I.
sX§nsâ tcmK-_m-[-bv¡mbn sX§nsâ a-hr-̄ n-bm-¡Â, ssPh IoS-\m-in-\n-IÄ, an{X-Io-S-§Ä F¶n-hbv¡v ]cn-io-e\w kwL-Sn-̧ n-¡p-I.
aqey-hÀ²nX D¸-¶-§Ä \nÀ½n-¡m-\m-h-iy-amb ]cn-io-e-\hpw SHG/JLG Bh-iy-amb
km¼-̄ nI klm-bhpw \ÂIp-I.
2.15.6.2.a®v-þ-Pe kwc-£Ww
as®m-en¸v
AanX cmk-h-fhpw IoS-\m-in\n {]tbm-Khpw aqew a®nsâ LS-\-bnepw shÅ-̄ nsâ KpW-ta-·-bnepw h¶ amä-§Ä
`q{]-Ir-Xn¡v A\p-k-cn-̈ -Ãm¯ Irjn-co-Xn-IÄ
Aim-kv{Xo-b-amb Ip¶n-Sn-¡Â, ]md-J-\-\w, hb \nI-̄ Â
Aim-kv{Xo-b-amb \nÀ½mW {]hÀ -̄\-§Ä
]c-¼-cm-KX Pe-t{km-X-Êp-IÄ aen-\-am-Ip-¶Xpw kwc-£n-¡m-̄ -Xp-amb AhØ
tXm-Sp-I-fp-tSbpw ]pg-bp-tSbpw hi-̀ n¯n CSn-bp-¶-Xv.
s\Âh-b-ep-IÄ Xcn-in-Sp-¶Xv/NXp¸v cq]-s¸-Sp-¶Xv \nÀt±--i§Ä
Ncn-hn-\-\p-k-cn-̈ v, a®vI¿m-e, IÃp-I-¿m-e, ag-¡pgn F¶n-h-bpsS \nÀ½m-Ww.
ssPh-h-f-{]-tbmKw hÀ²n-̧ n-¡p-I. IoS-\m-in\n D]-tbmKw \nb-{´n-¡pI
-
kwtbm-PnX \oÀ¯S ]cn-]m-e\ ]cn-]m-Sn-
hni-Z- ]²Xn tcJ þ 2015 ]m¼m¡pS t»m¡v ]©mb¯v
27
a®nsâ LS-\bpw shÅ-̄ nsâ KpW-ta-·bpw Xncn-̈ p-sIm-p-h-cn-I.
`q{]-Ir-Xn¡v A\p-k-cn¨v imkv{Xob Irjn-co-Xn-IÄ hym]n-̧ n-¡p-I.
Aim-kv{Xo-b-amb Ip¶n-Sn-¡Â, ]md-J-\-\w F¶nh \ntcm-[n-¡p-Ibpw AXnsâ tZmi-h-i-§-sf-̧ än P\-§-fn t_m[-h¡-cWw \S-̄ p-Ibpw sN¿p-I.
s\ÂIrjn t{]mÕm-ln-̧ n-¡p-Ibpw hb Xcn-in-Sp-¶Xpw \nI-̄ p-¶Xpw XS-bp-I.
]c-¼-cm-KX Pe-t{km-X-Êp-I-fmb Ipf-§Ä, \ocp-d-h-IÄ F¶nh ]p\-cp-²m-cW {]hÀ kwc-£n-¡p-Ibpw sN¿p-I. AsXm-sSm¸w Dd-hnS amen\y kwkvI-c-W¯n\mbn ]cn-io-e\w
kwL-Sn-̧ n-¡p-Ibpw sN¿p-I. -̄\-§Ä \S¯n kwc-£n-¡p-I-bpw, tXmSp-Ifpw aäv Pe-t{km-
X-Êp-Ifpw aen-\-am¡msX
tXmSp-I-fp-tSbpw ]pg-bp-tSbpw Xoc-§Ä CSn-bp¶ Øe-§-fn Cud, apf, ssIX, cma¨w apX-em-bh h¨v ]nSn-̧ n¨v kwc-£n-¡p-I.
2.15.6.3.arK-k-cw-£Ww
Imen-Xo-ä-bp-tSbpw hne-hÀ²-\hpw {]mtZ-inI Imen-Xoä e`y-X-bn-ep-Å-Ip-dhpw
D¸m-Z\ sNe-hn\v A\p-k-c-W-amb hne e`y-am-Ip-¶n-Ã.
]Iˬ-hym-[n-I-fpsS hym]\w
imkv{Xobamb coXn-bn \nÀ½n¨ sXmgp-̄ p-I-fpsS A`mhw
Aim-kv{Xob ]cn-]m-e\ coXn
AXn\v Bh-iy-amb Xoä-e-̀ y-X-bn-epÅ A`mhw ]cn-lmc \nÀt±-i-§Ä
{]mtZ-inI Xe-̄ n Imen-̄ oä \nÀ½m-Ww. Xoä-̧ pÂIrjn hym]\w F¶n-h-bn-eqsS {]mtZ-in-I-ambn Imen-̄ oä Is -̄ p-I-.
kz-bw-k-lmb kwL-§Ä, Iq«p-̄ -c-hm-Zn¯ Øe-§Ä F¶n-h-bn-eqsS ]mensâ aqey-hÀ²nX D¸-¶-§Ä \nÀ½n-¡p-I.
imkv{Xobamb coXn-bn sXmgp-̄ p-IÄ \nÀ½n¨pw ]cn-]m-e-\-̄ n\v Bh-iyamb ]cn-io-e-\-§Ä \ÂInbpw Hcp ]cn-[n-hsc ]IÀ -̈hym-[n-IÄ XS-bp-hm³ km[n-¡pw.
{]mtZ-in-I-ambn AXn\v Xoä-¡m-h-iy-amb sNSn-IÄ sh¨p-]n-Sn-̧ n-¡p-I.
ap-«-t¡mgn, ImS hfÀ¯Â t{]mÕm-ln-̧ n-¡p-I.
2.15.6.4. kmaqlnI {]iv\§Ä ¹mÌnIv amen\y§fpw KmÀlnI amen\y§fpw Iwt_mf amen\y§fpw tXmSpIfnepw
I\mepIfnepw s]mXpØe§fnepw \nt£]n¡p¶p. Ifna®v J\\w, sN¦Ãv J\\w, ]md J\\w XpS§nbh {]IrXnbpsS kwXpenXmhkvXsb
_m[n¡p¶pv. ]cn-lmc \nÀtZi§Ä
_tbmKymkv t]mepÅ KmÀlnI amen\y kwkvIcW ¹mâpIÄ Øm]n¡phm³ t{]mÂkmln¸n¡pI.
]©mb¯v Xe¯n Xs¶ iàamb \nba kwhn[m\§Ä sImphcnI.
-
kwtbm-PnX \oÀ¯S ]cn-]m-e\ ]cn-]m-Sn-
hni-Z- ]²Xn tcJ þ 2015 ]m¼m¡pS t»m¡v ]©mb¯v
28
2.15.6.5.hn]W\ {]iv\§Ä
hnI-k\ kt¦-X-§-fn hfsc {][m-\-aÀln-¡p¶ H¶mWv amÀ¡-äv. hnf-IÄ hnf-sh-Sp-̧ n\v tijw kw`-cn-
¡p-¶-Xn-\pÅ kuI-cy-¡p-dhpw CXv hn]-Wn-bn-se¯n¡p¶-Xn-\pÅ t]mcm-bva-Ifpw Irjn-¡m-cpsS hcp-am\w
Ipd-bv¡pI-tbm, CÃm-Xm-¡p-Itbm sN¿p-¶p. A´m-cmjv{S hn]-Wn-bn ImÀjnI hn -̀h-§-Ä¡pm -Ip¶
hyXn-bm\w IÀj-I-cpsS Xm -̧cy-§sf {]Xn-Iq-e-ambn _m[n-¡p-¶p.
Irjn D -̧¶-§Ä¡pw dºÀ Hgn-sI-bpÅ aäv D -̧¶-§Ä¡pw B{i-bn-¡m-hp-¶-Xv Ce-ªn, ]nd-hw amÀ¡-
äp-Isf am{X-am-Wv. Cu taJ-e-bn D¸m-Zn-̧ n-¡p¶ D¸-¶-§Ä {]tXy-In¨pw ]¨-¡dn s]cp-h, Iq¯m-«p-Ip-
fw, Ipdp-̧ -́ -c, Xe-tbm-e-̧ -d¼v F¶n-hn-S-§-fn hn]-W\w sN¿p-t¼mÄ Cu ]²Xn {]tZ-i¯v A\y-kw-
Øm-\-§-fn \n¶pw ]¨-¡dn Cd-¡p-aXn sNbvXv hn]-W\w \S-̄ p-¶p. CXv Cu {]tZ-is¯ hfÀ¨m
km²y-X-I¡v Gähpw hnLm-X-ambn \n¡p-¶p.
2.15.6.6.kmwkvImcnI {]iv\§Ä
Cu \oÀ¯S {]tZ-is¯ `qcn-̀ mKw P\-§fpw CS-̄ -c-¡m-cm-Wv. ChÀ kmwkvIm-cnI \ne-hm-c-̄ n DbÀ¶
am\-Z-WvU-§Ä ]peÀ¯p-¶-h-cmWv. ]²Xn {]tZ-i¯n hnhn[ `mK-§-fn-embn [mcmfw BÀSvkv B³Uv
kvt]mÀSvkv ¢ºp-IÄ Ds -¦nepw Ch-bpsS {]hÀ¯\w Bim-h-l-a-Ã. F¶m SuWp-IÄ tI{µo-I-cn v̈
{]hÀ¯n-¡p¶ Nne kmwkvIm-cnI kwL-S-\-IÄ Gsd-¡psd Xr]vXn-I-c-amb {]hÀ¯\w ImgvN-h-bv¡p-¶p-
v. \oÀ¯S {]tZ-i-̄ n DÄs¸-Sp¶ Nne ]©m-b-̄ p-I-fpsS hmÀUp-I-fn H¶n-̈ n-cp¶v Hcp aoänw-Kp-IÄ
\S-̄ m³ Hcp kmwkvIm-cnI \nebw CÃ F¶p-ÅXv FSp¯v ]d-tb- -Xm-Wv. sSen-hn-j³ kÀÆ km[m-c-W-
ambtXmSpIqSn kmaq-ln-I, kmwkvIm-cnI bph-P\ kwL-S-\-I-fpsS {]hÀ -̄\-§Ä¡v a§-te-än-cn-¡p-¶p.
hnZym-e-b-§Ä, aX-Øm-]-\-§Ä, Iem-kmw-kvIm-cnI kwL-S-\-IÄ Ch hmÀjn-tIm-Õ-h-§Ä \S-̄ p-¶p-v.
F¶m P\-§Ä ]p ImWn -̈ n-cp¶ Xm¸cyw C¶v ]e-bn-S¯pw ImWp-¶n-Ã.
2.16. \oÀ¯Ss¯ kw_Ôn¨ hnhc§Ä
]«nI \w: .26.]²Xn {]tZis¯ \oÀ¯Ss¯ kw_Ôn¨ hnhc§Ä
1 2 3 4 5 6 7 {Ia. \w. hrãn {]tZiw
\oÀ¯S tImUv
\oÀ¯S¯nsâ t]cv
BsI hnkvXrXn
{]hÀ¯\ hnkvXrXn h\ taJe
1 aqhmäp]pg \Zn ASnØm\am¡n 13M59j HmW¡qÀ 1066.6 1060.14 0
2 aqhmäp]pg \Zn ASnØm\am¡n 13M60a ]ndhw 1490.31 1398.78 0
3 aqhmäp]pg \Zn ASnØm\am¡n 13M60b
apf¡pfw þ hSt¡¡c
884.22 886.58 0
4 aqhmäp]pg \Zn ASnØm\am¡n 13M60c Ceªn 404 402.68 0
5 aqhmäp]pg \Zn ASnØm\am¡n 13M60e s]cp¼Shw 364.67 361.75 0
6 aqhmäp]pg \Zn ASnØm\am¡n 13M60f apf¡pfw 187.79 187.11 0
7 aqhmäp]pg \Zn ASnØm\am¡n 13M64c henbtXmSv 158.31 158.31 0
-
kwtbm-PnX \oÀ¯S ]cn-]m-e\ ]cn-]m-Sn-
hni-Z- ]²Xn tcJ þ 2015 ]m¼m¡pS t»m¡v ]©mb¯v
29
2.17.Øm]\ cq]oIcWhpw ]²Xn \S¯n¸pw (Institution Building & Project Management)
2.17.1.Øm]\cq]oIcWw (Institution Building)
\oÀ¯S kwc-£W {]hÀ -̄\-§Ä Imcy-£-a-ambn \S-̄ p-¶-Xn\v hnhn[ GP³kn-I-fp-tSbpw kwhn[m\-§-
fp-tSbpw GtIm-]-\hpw Iq«mb {]hÀ¯-\-§fpw A\n-hm-cy-am-Wv.
kwØm\Xew
kwØm-\-Xe t\mUÂ GP³kn (SLNA)
kwtbm-PnX \oÀ¯S ]cn-]m-e\ ]cn-]m-Sn-bpsS (IWMP) \nÀÆ-l-W-̄ n-\pÅ t\mU hIp¸v {Kma-
hn-Ik\ hIp-̧ m-bn-cn¡pw.A{Kn-IÄ -̈d t{]mU-£³ I½o-j-WÀ sNbÀam-\mbpw Xt±i kzbw-̀ -cW
hIp¸v {]n³kn-̧ Â sk{I-«dn tIm sNbÀam-\m-bpw, {Kma-hn-I-k\ I½o-j-WÀ No^v FIvkn-Iyq-«nhv Hm^o-k-
dmbpw kwØm-\¯v SLNA cq]o-I-cn-̈ n-«p -v.
kwØm-\-Xe kmt¦-XnI klmb bqWnäv
Irjn, hm«À amt\-Pvsaâv I¸m-knän _nÂUnw-Kv, tkmjy sam_n-sse-tk-j³, hnhc kmt¦-XnI
hnZy, AUvan-\n-kvt{S-j³, ss^\m³kv/A¡uvkv taJ-e-I-fnse hnZ-Kv²À DÄs¸-Sp¶ Hcp hnZKv² kmt¦-
XnI bqWnäv (TSU) SLNA bpsS {]hÀ -̄\-§sf klm-bn-¡m³ thn Dv.
PnÃmXew
PnÃm-Xe Bkq-{XW kanXn (DPC)
IWMPbpsS PnÃm-Xe Bkp-{X-W-̄ n-sâ-bpw, \nÀÆ-l-W-̄ n-sâbpw taÂt\m« Npa-Xe PnÃm
Bkq-{XW kan-Xn-¡m-Wv. Cu {]hÀ -̄\-§-fn PnÃm Bkq-{XW kan-Xnsb klm-bn-¡p-¶-Xn-\mbn
IWMP tImHmÀUn-t\-j³ I½n-än¡v Un]nkn cq]w \ÂI-Ww. CXv Un]nkn bpsS Hcp k_v I½n-än-bm-bn-cn-
¡pw. Cu k_v I½nän Hmtcm amkhpw tbmKw tNcp-Ibpw PnÃ-bnse IWMP {]hÀ -̄\-§-fpsS {]hÀ¯\
]ptcm-KXn hne-bn-cp-̄ p-Ibpw thWw. PnÃm ]©m-b¯v {]kn-Uâv AXnsâ sNbÀam\pw PnÃm If-IvSÀ
AXnsâ sk{I-«-dn-bp-am-bn-cn-¡pw. {]n³kn-̧  Irjn Hm^n-kÀ Cu k_v I½n-än-bn sSIv\n-¡Â tImþ-
HmÀUn-t\-ä-dpw, Zmcn{Zy eLp-I-cW hn`mKw t{]mPIvSv Ub-d-IvSÀ t{]mPIvSv amt\-Pdpw Bbncn¡pw. \ne-hn-
epÅ PnÃm-Xe tImÀUn-t\-j³ I½nän (Un.FÂ.kn.kn.) sb Cu Npa-Xe G¸n-¡m-hp-¶-Xm-Wv.
hm«ÀsjUv sk Iw tUäm skâÀ (WCDC)
PnÃm-X-e-̄ n-epÅ I½n-änsb klm-bn-¡p-¶-Xn\pw Hmtcm ]²-Xn-bn-tebpw {]hÀ -̄\-§Ä GtIm-]n-
¸n-¡p-¶-Xp-w PnÃm-X-e-̄ n hm«ÀsjUv sk Iw tUäm skâÀ (WCDC) BWv. Xt±ikz-bw-̀ -cW hIp-
¸nse Akn-Ìâv sUh-e-]vsaâv I½o-j-WÀ(-P-\-dÂ)sâ Npa-X-e-bn-emWv Cu sk {]hÀ¯n-¡p-¶-Xv. Hcp
ImÀjnI hnZ-Kv²³, Hcp A¡uv, PnsF-Fkv ]cn-io-e\w t\Snb Hcp Umäm F³{Sn Hm¸-td-äÀ F¶n-hsc
sU]yq-t«-j³/IcmÀ ASn-Øm-\-̄ n WCDCbn \nb-an-¡m-hp-¶-Xm-Wv. PnÃ-bnse ]²Xn \nÀÆ-lW
GP³kn-I-fmb t»m¡v]-©m-b-̄ p-IÄ¡m-h-iy-amb kmt¦-XnI klm-bhpw kuI-cy-§-fpw, \nÀt±-i-§fpw
\ÂIp-¶-Xn-\mbn PnÃm-Xe tImþHmÀUn-t\-j³ I½n-änsb Cu sk klm-bn-t¡--Xm-Wv. Zmcn{Z eLq-I-cW
-
kwtbm-PnX \oÀ¯S ]cn-]m-e\ ]cn-]m-Sn-
hni-Z- ]²Xn tcJ þ 2015 ]m¼m¡pS t»m¡v ]©mb¯v
30
bqWn-änsâ t{]mPIvSv Ub-d-IvSÀ Cu kan-Xn-bpsS {]hÀ -̄\-§Ä Imcy-£-a-ambn \S-¡p¶p F¶v Dd¸p
hcp-t -̄ -Xm-Wv. IWMP¡v Bh-iy-amb s{]m -̂j-W t\XrXzw Znim-t_m-[hpw amÀ¤-\nÀt±-i-§fpw
\ÂtI-Xv WCDC bmWv.
t»m¡v Xew
]²Xn \nÀÆ-lW GP³kn
IWMPbpsS t{]m{Kmw Cw¹n-sa-tâ-j³ GP³kn (PIA) t»m¡v ]©m-b-̄ p-IÄ Bbn-cn¡pw.
t{]mPIvSv {]tZ-i¯v H¶n IqSp-X t»m¡p-IÄ DÄs¸-Sp-¶p-sh-¦n IpSp-X {]tZiw DÄs -̧Sp¶
t»m¡v ]©m-b-̄ m-bn-cn¡pw ]nsF-F. aäp t»m¡nse {]kn-Uâv/{]kn-U-âp-amÀ t{]mPIvSv Xe-̄ n-epÅ
tImþ-HmÀUn-t\-j³ I½n-än-bn AwK-§-fm-bn-cn-¡pw. \oÀ -̄Sm-Sn-Øm-\-̄ n-epÅ Un]n-B-dp-IÄ X¿mdm¡p-
¶Xv apX ]²Xn ]qÀ¯o-I-cWw hsc-bpÅ apgp-h³ Npa-X-e-Ifpw PIABb t»m¡v ]©m-b-̄ n\v Bbn-
cn-¡pw. IWMPbneqsS krjvSn¨ BØn-I-fpw, kuI-cy-§fpw kwc-£n-¡p-¶-Xn-\p- aäp {Iao-I-c-W-§Ä \S-
t¯ -Xv _Ô-s¸« t»m¡v ]©m-b-̄ nsâ Npa-X-e-bm-Wv. PIA Bb t»m¡v]©m-b-̄ nsâ sk{I-«dn
Bbn-cn¡pw t»m¡v Xe-̄ n IWMP bpsS \nÀÆ-lW DtZym-K-س.
]«nI \w: .27. kwtbm-PnX \oÀ¯S ]cn-]m-e\ ]cn-]mSnsb kw_Ôn¨ hnhc§Ä
]²-Xn-bpsS t]cv kwtbm-PnX \oÀ¯S ]cn-]m-e\ ]cn-]mSn
]²Xn \nÀÆ-lW GP³kn ]m¼m¡pS t»m¡v ]©m-b¯v
\nÀÆ-hlW DtZym-K-س t»m¡v ]©m-b¯v sk{I-«dn
hnemkw ]m¼m¡pS t»m¡v ]©m-b¯v ]m¼m¡pS t]mÌv, FdWmIpfw PnÃ
t^m¬ \¼À 0495 2800 276
C sabn [email protected]
t{]mPIvSv Xe IWMP tImþ-HmÀUn-t\-j³ kanXn
IWMP bpsS {]hÀ -̄\-§Ä ka-b-_-Ôn-X-ambn apt¶m«p sImp t]mIp-¶-Xn\pw Bh-iy-amb
`c-W-]-chpw kmt¦-Xn-I-hp-amb klmb kwhn-[m-\-§Ä Hcp-¡p-¶-Xn\pw thn Hcp t{]mP-IvSvXe IWMP
tImþ-HmÀUn-t\-j³ kan-Xn¡v PIA Bb t»m¡v ]©m-b¯v cq]w \ÂtI--Xm-Wv. IWMPbpambn _Ô-
s¸« hnj-b-§-fn-epÅ NÀ¨-IÄ¡mbn aäv t»m¡v {]kn-U-âp-am-tcbpw hIp¸v DtZym-K-Ø-scbpw U_vfyq-Un-
än AwK-§-tfbpw IpSn I½n-än-bn-te¡v hnfn-t¡--Xm-Wv. Irjn Akn-Ìâv Ub-d-IväÀ sSIv\n-¡Â tImþ-HmÀUn-
t\-äÀ F¶ \ne-bn hnhn[ kmt¦-XnI hIp-̧ p-I-fpsS {]hÀ -̄\-§Ä GtIm-]n-̧ n-¡-Ww.
-
kwtbm-PnX \oÀ¯S ]cn-]m-e\ ]cn-]m-Sn-
hni-Z- ]²Xn tcJ þ 2015 ]m¼m¡pS t»m¡v ]©mb¯v
31
t»m¡v Xe tImþ-HmÀ-Un-t\-j³ kan-Xn- (BLCC) bpsS LS\
]«nI \w: .28.t»m¡v Xe tImþ-HmÀ-Un-t\-j³ kan-Xn-sb kw_Ôn¨ hnhc§Ä
t]cv Øm\w
t»m¡v ]©m-b¯v {]knUv sNbÀam³
t»m¡v ]©m-b¯v sshkv {]knUv sa¼À
t»m¡v ]©m-b¯v hnI-k\ Ìmânw§v I½än sNbÀam³ sa¼À
Akn-Ìâv FIvkn-Iyq-«ohv F³Pn-\n-bÀ sa¼À
\oÀ¯S hnI-k\w \S-̧ n-em-¡p¶ ]©m-b-̄ nse {]knU-p-amÀ sa¼ÀamÀ
sSIv\n-¡Â kt¸mÀ«v HmÀK-ss\-tk-j³ {]Xn-\n[n sa¼À
WDT bpsS {]Xn-\n[n sa¼À
JBDO(EGS) sa¼À
EO(WW) sa¼À
WCDC bpsS Hcp {]Xn-\n[n kmt¦XnI hnZ-Kv²³
Akn-Ìâv Ub-d-IvSÀ kmt¦XnI hnZ-Kv²³
\oÀ¯Sw DÄs¸Sp¶ Unhnj\nse t»m¡v sa¼ÀamÀ sa¼ÀamÀ
t»m¡v ]©m-b¯v sk{I-«dn sa¼À sk{I-«dn
\oÀ¯S sUh-e-]vsaâv Sow (WDT)
]²Xn \nÀÆ-lW GP³kn-bmb t»m¡v]-©m-b-̄ p-IÄ¡v kmt¦-XnI klmbw \ÂIp-¶-Xn-\mbn
\nÀ±njvS tbmKy-Xbpw {]mtbm-KnI ]cn-N-bhpw DÅ hyàn-I-fpsS Soans\ sU]yq-t«-j-\n-se, IcmÀ ASn-
Øm-\-̄ ntem kwØm-\-X-e-̄ n sXc-sª-Sp¯v PIAbmb t»m¡v ]©m-b-̄ p-I-fn \nb-an-¡p-¶-Xm-
Wv. ChÀ¡pÅ thX\w t{]mP-IvSn A\p-h-Zn-̈ n-«pÅ AUvan-\n-kvt{S-j³ sNe-hn DÄs¸-Sp¯n \ÂIp-
Ibpw sN¿-Ww.
\oÀ¯S sUh-e-̧ vsaâv Sow (WDT) AwK-§Ä ]«nI \w: .29 : \oÀ¯S sUh-e-̧ vsaâv Soans\ kw_Ôn¨ hnhc§Ä
t]cv kv{Xo/]pcp-j³ ]Zhn tbmKyX
hnPojv ]pcp-j³ tkmjy tam_n-sse-kÀ Fw.Fkv.U»p
_nÂkn tZhn kv{Xo F³Pn-\n-bÀ _nþsSIv
amb kv{Xo A{Kn. FIvkvt]À«v _n.-F-kv.kn
kXy kv{Xo Umä F³{Un _n.tImw
-
kwtbm-PnX \oÀ¯S ]cn-]m-e\ ]cn-]m-Sn-
hni-Z- ]²Xn tcJ þ 2015 ]m¼m¡pS t»m¡v ]©mb¯v
32
sSIv\n-¡Â kt¸mÀ«v HmÀK-ss\-tk-j³ (TSO)
PIABb t»m¡v]©m-b-̄ p-IÄ¡v ]¦m-fn¯ ]T-\-co-Xn-I-fn-eqsS DPR X¿m-dm-¡p-¶-Xn-\pÅ
sSIv\n-¡Â kt¸mÀ«v HmÀK-ss\-tk-j³ (TSO) Bbn Cu taJ-e-bn anIhp sXfn-bn¨ SLNA Empanal
sNbvX Øm]-\-§sf/kwL-S-\-Isf Bh-iy-amb ]£w \ntbm-Kn-¡m-hp-¶-Xm-Wv.
{Kma-]-©m-b¯v Xew
\oÀ¯S hnI-k\ {]hÀ -̄\-§Ä {]mtbm-KnI Xe-̄ n \S-̧ m-¡p-¶Xv {Kma-]-©m-b¯v {]tZ-i-̄ m-
Wv. {]hÀ¯n \nÀÆ-l-W-̄ nsâ t\cn-«pÅ taÂt\m«w {Kma-]-©m-b-̄ p-I-fpsS Npa-X-e-bn-em-bn-cn-¡pw.
IWMP {]hÀ -̄\-§Ä ka-b-_-Ôn-X-ambn \S-̧ m-¡m\pw tamWn-äÀ sN¿p-¶-Xn-\p-ambn Hcp {Kma-]-©m-
b¯v Xe \oÀ¯S I½nän cq]o-I-cn-t¡ - -Xm-Wv.
\oÀ¯S I½än (WC)
{Kma ]©m-b-̄ nse \oÀ¯S ]²Xn {]hÀ¯\w \S-̧ n-em-¡p-¶-Xn\v WDT -bp-sS kmt¦XnI klm-
b-t¯msS {Kmak`Ifn \oÀ¯S I½änIÄ cq]o-I-cn-t¡--XmWv. {Kma]©m-b¯v {]kn-Uâvv sNbÀam\pw
hn.-C.H I¬ho-\dpambn-cn-¡p-¶ \oÀ¯S I½-än-bn Npcp-§n-bXv ]¯p t]À Dm -bn-cn-¡Ww CXn 6 t]À
kzbw klm-b-kwLw, bqkÀ{Kq¸v {]Xn-\n[nbpw ]«nIPmXn, ]«nIhÀ¤-¡mÀ, h\n-X-IÄ, {Kma-̄ nse `qc-
ln-XÀ, F¶n-hbpsS {]Xn-\n-[n-I-fp-am-bn-cn-¡pw. WDT {]Xn-\n-[nbpw Øes¯ ]©m-b¯v hmÀUv
sa¼À½mcpw Cu \oÀ¯S I½n-än-bn DÄs¸Sp¶p. \oÀ¯S I½-än-IÄ¡mWv ]²-Xn-bpsS XpI A\p-h-Zn-
¡p-¶Xv. \oÀ¯S I½än ]²Xn XpI kzoI-cn-¡p-¶Xn\pw ]²Xn {]hÀ -̄\-§Ä¡v hnX-cWw sN¿p-¶-Xn-\p-
ambn ]©m-b-̄ nse Hcp tZikm¡rX _m¦n A¡uvv XpS-§-Ww WC bpsS sNbÀam-tâbpw sk{I-
«-dn-bp-tSbpw kwbpà A¡uvv BbmWv XpS-t§-Xv. hnhn[ \oÀ¯S I½n-än-IfpsS hnh-c-§Ä
A\p_Ôw 2 --- Â sImSp¯ncn¡p¶p.
\oÀ¯S {Kma-k`
\oÀ¯S {]tZ-i¯v Xma-kn-¡p¶ IpSpw-_-§fnse AwK-§Ä tNÀ¶XmWv \oÀ¯S {Kma-k-̀ .
hmÀjnI ]²Xn AwKo-I-cn-¡Â, ap³K-W-\b\p-k-cn¨v KpW-t`m-àm-¡sf Xnc-sª-Sp¡Â,. ]²Xn
{]hÀ¯\w hne-bn-cp-̄ Â, tkmjy HmUn-änwKv \S-̄  F¶o Bh-iy-§Ä¡mbn \oÀ¯S {Kma-k`
hnfn¨v tNÀ¡m-hp¶XmWv. {Kma-k` hnfn¨v tNÀ¡m-\pÅ D -̄c-hm-ZnXzw _Ô-s¸« {Kma-]-©m-b¯v
sa¼ÀamÀ¡m-bn-cn-¡pw..
kzbw-k-lmb kwL-§Ä
sNdp-InS \ma-am{X IÀj-IÀ, `qc-ln-XÀ, IÀjI sXmgn-em-fn-IÄ, kv{XoIÄ, ]«n-I-PmXn ]«n-I-hÀ¤-
¡mÀ F¶n-h-cn \n¶pw kam-\-kz-̀ m-h-apÅ Bfp-Isf DÄs -̧Sp¯n WDT bpsS klm-b-t¯mS
hm«ÀsjUv I½-än-bmWv kzbw klmb kwL-§Ä cq]o-I-cn-¡p-¶-Xv. C¯cw kzbw-k-lmb kwL-§Ä¡v
t{KUnwKv \S¯n dnthmÄhnwKv ^v \ÂIp-¶-Xm-Wv.
bqkÀ {Kq¸p-IÄ
\oÀ¯S {]tZ-i¯v ]²-Xn-bpsS {]hÀ -̄\-§-fp-sS KpW-̂ ew t\cn«v A\p-̀ hn-¡p-¶hsc DÄs¸-
Sp¯n bqkÀ{Kq-̧ p-IÄ cq]o-I-cn-t¡- -Xm-Wv. Hcp {]tXyI \oÀ¯S {]hr-̄ n-bn \n¶pw t\cn«v kuI-cy-
-
kwtbm-PnX \oÀ¯S ]cn-]m-e\ ]cn-]m-Sn-
hni-Z- ]²Xn tcJ þ 2015 ]m¼m¡pS t»m¡v ]©mb¯v
33
§Ä A\p-̀ -hn-¡p-¶-h-sc-bmWv bqkÀ {Kq¸n DÄs¸-Sp-t -̄ -Xv. hm«ÀsjUv I½än BWv bqkÀ{Kq¸p-
IÄ cq]o-I-cn-t¡- -Xv. hm«ÀsjUv I½nän bqkÀ{Kq-̧ p-I-fpambn hn`h D]-tbmK k½X ]{Xw (Resource
use agreement) H¸n-tS- -Xm-Wv.
2.17.2.]²Xn \S¯n¸v (Project Management)
aq¶v L«-§-fn-em-bn-«mWv kwtbm-PnX \oÀ¯S ]cn-]m-e\ ]cn-]m-Sn-bpsS \nÀÆ-lWw \S-̧ m-¡p-¶-Xv.
BZy-L«w
Bkq-{XW {]hÀ -̄\-§-fmWv BZy L«-̄ n \S-¡p-¶-Xv. hm«ÀsjUv I½n-än-IÄ. kzbw klmb
kwL-§Ä, bqkÀ {Kq¸pIÄ F¶nh cq]o-I-cn¡pI Chbv¡v thn hcp¶ ]cn-io-e-\-§Ä \S-̄ pI F¶n-
h-bv¡v ]pdsa hni-Z-amb t{]mPIvSv dnt¸mÀ«v X¿m-dm-t¡-Xpw Cu L«-̄ n-em-Wv. kwtbm-PnX \oÀ¯S
]cn-]m-e\ ]cn-]m-Sn-bpsS {]hÀ¯\w Hcp \oÀ -̄S-¯n XpS-t§Xv F³{Sn t]mbnâv {]hÀ -̄\-§Ä
Bcw-̀ n-̈ p-sIm-m -bn-cn-¡-Ww. F³{Sn t]mbnâv {]hÀ -̄\-§Ä \oÀ¯S {]tZ-is¯ P\-§sf ]²-Xn-tbmSv
ASp-̧ n-¡p-hm³ klm-b-I-c-am-Ipw.
cmw L«w
hni-Z-ambn X¿m-dm-¡nb t{]mP-IvSv dnt¸mÀ«n \n¶pw thÀXn-cn¨v X¿m-dm-¡nb hmÀjnI IÀ½
]²-Xn-I-fnse {]hÀ¯n-bpsS \nÀÆ-l-W-amWv Cu L«-̄ n \S-¡p-¶-Xv. \oÀ -̄S-̄ nsâ FÃm `mK-§-fnepw
BZyw apXÂ Ah-km\w hsc sN¿m-hp¶ {]hr-̄ n-I-fpsS enÌv X¿m-dm-¡n thWw hmÀjnI ]²Xn X¿m-
dm-t¡- -Xv.
aq¶mw-L«w
kwtbm-PnX \oÀ¯S ]cn-]m-e\ ]cn-]m-Sn-b-\p-k-cn¨v Gsä-Sp-¡p¶ FÃm {]hÀ¯n-Ifpw ]qÀ¯o-I-cn-
¡p-¶-XmWv aq¶mw L«-̄ nse Gähpw henb Npa-X-e. am{X-aà t{]mP-IvSnsâ Imem-h[n Ign-ª \oÀ -̄S-
¯n kpØnc hnI-k-\-̄ n\v thn -bpÅ {]hÀ -̄\-§Ä {Ia-s¸-Sp-̄ pI, P\-Iob kwhn-[m-\-§Ä
Øm]-\-h¡-cn-¡p-I, ]qÀ¯o-I-cW dnt¸mÀ«p-IÄ X¿m-dm-¡p-I, tUmIyp-satâj³ \S-]-Sn-IÄ ]qÀ¯o-I-cn-
¡pI, e£y-§fpw t\«-§fpw hne-bn-cp-̄ p-I F¶n-§-s\-bpÅ {]hÀ -̄\-§Ä aq¶mw-L-«-¯n \S-̄ p-¶p.
2.18.]cn-io-e\w
kwtbm-P\ \oÀ¯S ]cn-io-e\ ]²-Xn-bn Iogn BsI ]²Xn sNe-hnsâ 5% ]cn-io-e-\-̄ n-\mbn
amän-sh-̈ n-«p-v. ]² -Xn-bpsS \S-̄ n¸v Ime-L-«-§-fn t\cn-Sp¶ {]iv\-§sf Hgn-hm-¡p-hm³ KpW-t`m-àm-
¡Ä¡v Adn-hpw, t_m[hpw AXp-t]mse Xs¶ ]cn-Nb k¼-¶-Xbpw \ÂIpI F¶ {]{In-b-bmWv CXn-
eqsS \ÂIp-¶-Xv. Hmtcm \oÀ¯S {]tZ-i-t¯bpw KpW-t`m-àm-¡Ä¡v \ÂtI ]cn -io-e-\s¯ kw_-
Ôn¨ Bh-iy-IX \oÀ¯S hnI-k\ skmssk-än-bp-ambn Btem-Nn¨v \oÀ -̄S-I-½än \nÀ®-bn-¡p-Ibpw
\oÀ -̄S-{]-tZ-i¯v \S-t¯ ]cn -io-e\ ]cn-]m-Sn-IÄ Fs´m-s¡-bm-sW¶pw Ah-bn Hmtcm-¶nepw ]s¦-Sp-
¸n-t¡- -h-cpsS F®w F{X-bm-sW¶pw \oÀ¯S I½än Xn«-s¸-Sp¯n AXnsâ ASn-Øm-\-̄ n t»m¡v
Xe-̄ n-epÅ hni-Z-amb ]cn-io-e\ ]cn-]m-Sn¡v t»m¡v ]©m-b¯v cq]w \ÂIn. CXv Xmsg sImSp-̄ n-cn-¡p-
¶p.
-
kwtbm-PnX \oÀ¯S ]cn-]m-e\ ]cn-]m-Sn-
hni-Z- ]²Xn tcJ þ 2015 ]m¼m¡pS t»m¡v ]©mb¯v
34
]«nI \w: .30 : ]²Xn {]tZis¯ ]cnioe\§sf kw_Ôn¨ hnhc§Ä
1 ]cnioe\¯nsâ t]cv IWMP ]²Xnsb¡bpdn¨pÅ Aht_m[w
2 hniZoIcWw IWMP ]²XnbpsS ImenI {]kàn P\§sf t_m[ys¸Sp¯p¶Xn\pw ]²Xn \nÀhlW¯n P\§sf ]¦mfnbm¡p¶Xn\pw e£yanSp¶p.
3 e£y§Ä
1.]²XnbpsS {]kàn t_m[ys¸Sp¯pI 2.\oÀ¯S ]²XnbpsS {]m[m\yw 3. {]mtZinIambn Cu ]²XnbpsS KpWw 4. ]²Xnbnse hnhn[ {]hÀ¯\§Ä 5.]²XnbpsS hnPb¯n\mbn ]¦mfn¯apd¸n¡Â
4 KpWt`màm¡Ä \oÀ¯S kaqlw
5 Imebfhv 1 Znhkw
6 ]s¦Sp¡p¶ BfpIfpsS F®w 50--60 7 s{Sbn\nwKv {Kq¸pIfpsS F®w 7 8 {]Xo£n¡p¶ ^ew t_m[hev¡cWhpw ]¦mfn¯hpw Dd¸n¡pI 1 ]cnioe\¯nsâ t]cv PSM & Livelihood ]²Xnsb¡pdn¨pÅ Aht_m[w
2 hniZoIcWw
\oÀ¯S {]tZis¯ P\§sf PSM, Livelihood F¶nhbn DÄs¸« hnhn[ Imcy§sf ]än t_m[hev¡cn¡p¶Xn\pw {Kq¸pIÄ cq]oIcn¨v Bhiyamb km¼¯nI klmb§Ä e`yam¡m\pw IW¡pIÄ DÄs¸sS \à coXnbnepÅ {]hÀ¯\§Ä¡v
3 e£y§Ä
1.hnhn[ ]²Xnbnte¡v P\§sf t{]cW \evIn ]s¦Sp¸n¡bpI. 2. ]pXnb {]hÀ¯\§Ä¡\bpkcn¨pÅ km¼¯nI hcbpam\w DbÀ¯pI. 3.kv{Xo imàoIcWhpw kzbw ]cym]vXXbpw
4 KpWt`màm¡Ä SHGs, JLGs, PSM & Livelihood KpWt`màm¡Ä 5 Imebfhv 1 Znhkw 6 ]s¦Sp¡p¶ BfpIfpsS F®w 35þ40 7 s{Sbn\nwKv {Kq¸pIfpsS F®w 61
8 {]Xo£n¡p¶ ^ew PohnX \nehmcw sa¨s¸Sp¯pI
1 ]cnioe\¯nsâ t]cv s]mXp BkvXn kwc£Ww, Is¯Â
2 hniZoIcWw bqkÀ {Kq¸pIÄ¡v t_m[hev¡cWw \evIn Bhiyamb s]mXp BØnIÄ krãn¡m³ th kmlNcyw Dm¡pI
3 e£y§Ä
1. bqkÀ{Kq¸pIÄ¡v X§fpsS D¯chmZnXzs¯¸än t_m[h¡cWw \evIpI. 2. s]mXp BkvXnIÄ krãn¡p¶Xnsâ BhiyIX 3.{]hÀ¯\coXn t_m²ys¸Sp¯pI 4.km¼¯nI hniIe\w
4 KpWt`màm¡Ä UGs 5 Imebfhv 1 Znhkw
6 ]s¦Sp¡p¶ BfpIfpsS F®w
7 s{Sbn\nwKv {Kq¸pIfpsS F®w 7
8 {]Xo£n¡p¶ ^ew s]mXp BØnIÄ kwc£n¡p¶Xn\pw krãn¡p¶Xn\pw UGs BfpIsf imàoIcn¡pI
1 ]cnioe\¯nsâ t]cv \oÀ¯S ]cn]me\ ]²XnþISaIfpw D¯chmZnXz§fpw
2 hniZoIcWw \oÀ¯S ]²XnbpsS {]m[m\yw ]²Xn \S¯n¸nsâ D¯chmZnXz§Ä, ISaIÄ amÀ¤ \nÀt±i§Ä km¼¯nI CS]mSpIÄ F¶nhsb¡pdn¨v \oÀ¯S kanXnIÄ¡v Adnhv \evIpI
-
kwtbm-PnX \oÀ¯S ]cn-]m-e\ ]cn-]m-Sn-
hni-Z- ]²Xn tcJ þ 2015 ]m¼m¡pS t»m¡v ]©mb¯v
35
3 e£y§Ä
1.\oÀ¯S ]²XnbpsS {]m[m\yw 2. kanXnbpsS D¯chmZnXz§Ä ISaIÄ 3.kmt¦XnI klmbw kw_Ôn¨ hnhc§Ä 4.WDF sâ \S¯n¸v kw_Ôn¨v
4 KpWt`màm¡Ä \oÀ¯S I½nän 5 Imebfhv 1 Znhkw 6 ]s¦Sp¡p¶ BfpIfpsS F®w 40 7 s{Sbn\nwKv {Kq¸pIfpsS F®w 4
8 {]Xo£n¡p¶ ^ew {IobmßIamb ]²Xn \nÀÆlW¯n\pw XpSÀ ]cn]me\¯n\pw I½nänIsf iàns¸Sp¯pI
1 ]cnioe\¯nsâ t]cv t\XrXz ]cnÈoe\w
2 hniZoIcWw \oÀ¯S kanXn, SHGs, JLGs, F¶nhÀ¡v t\XrXz ]camb ]cnÈoe\w \evIn hnPbIcamb coXnbn ]²Xn \nÀÆlWhpw XpSÀ {]hÀ¯\§fpw \S¸nem¡pI.
3 e£y§Ä
1. \nÀÆlW L«¯n DÄs¸Sp¶ hnhn[ kwL§Ä¡v t\XrXz ]cnÈoe\w \evIn tijn hÀ[n¸n¡bpI 2.]²Xn \nÀÆlWs¯ Imcy£aam¡bpI. 3. XpSÀ{]hÀ¯\§Ä \nÝbn¡bpI
4 KpWt`màm¡Ä WC, SHGs, JLGs, UGs 5 Imebfhv 2 Znhkw 6 ]s¦Sp¡p¶ BfpIfpsS F®w 100 7 s{Sbn\nwKv {Kq¸pIfpsS F®w 4
8 {]Xo£n¡p¶ ^ew t\XrXz tijn hÀ²n¸n¨v ]²Xn \nÀÆlWhpw XpSÀ {]hÀ¯\§fpw Imcy£aam¡pI.
1 ]cnioe\¯nsâ t]cv ]T\bm{X
2 hniZoIcWw \oÀ¯S {]hÀ¯\§Ä kpKaamIbp¶Xn\pw ]²Xn t\cn Iv a\Ênem¡m\pw Ahkcsamcp¡pI
3 e£y§Ä 1. ]²Xn {]hÀ¯\w t\cn«pIv a\ÊnemIbpI. 2. ]²XnbpsS {]hÀ¯\§sf¡bpdn¨v ]cnªm\w t\SpI 3.]²Xn {]hÀ¯\w Icy£a am¡¡bpI
4 KpWt`màm¡Ä t»m¡v ]©mb¯v, {Kma ]©mb¯v WC, SHGs,JLGs, UGs 5 Imebfhv 3 Znhkw 6 ]s¦Sp¡p¶ BfpIfpsS F®w 50 7 s{Sbn\nwKv {Kq¸pIfpsS F®w 7 8 {]Xo£n¡p¶ ^ew \oÀ¯S {]hÀ¯\§sf¡pdn¨v Aht_m[ Dm¡pI 1 ]cnioe\¯nsâ t]cv sshZKvXy ]cnÈoe\w
2 hniZoIcWw \oÀ¯S {]tZis¯ km[mcW¡mcmb P\§Ä¡v sXmgne[nãnXamb ]cnÈoe\w \evIn hcpam\ZmbI {]hÀ¯\§Ä \S¸m¡pI.
3 e£y§Ä
1.\oÀ¯S {]tZis¯ P\§Ä¡v ]pXnb kwc`§Ä XpS§m³ {]m]vXcm¡pI 2.km¼¯nI t\«w Dm¡pI. 3.hcpam\ZmbI km[yXIÄ Is¯pI
4 KpWt`màm¡Ä {Kq¸v, \oÀ¯S kaqlw
5 Imebfhv 2 Znhkw
6 ]s¦Sp¡p¶ BfpIfpsS F®w 35-40
7 s{Sbn\nwKv {Kq¸pIfpsS F®w 15 8 {]Xo£n¡p¶ ^ew PohnX \nehmcw DbÀ¯pI
-
kwtbm-PnX \oÀ¯S ]cn-]m-e\ ]cn-]m-Sn-
hni-Z- ]²Xn tcJ þ 2015 ]m¼m¡pS t»m¡v ]©mb¯v
36
1 ]cnioe\¯nsâ t]cv Iq«p¯chmZnXz kwL§fpsS cq]oIcWhpw {]hÀ¯\§fpw D¯chmZnXz§fpw
2 hniZoIcWw \oÀ¯S kanXn AwK§Ä, ]©mb¯v sa¼ÀamÀ SHGs, JLGs AwK§Ä XpS§nbhÀ¡v SHGs, JLGs F¶nhbpsS cq]oIcWw {]hÀ¯\w NpaXe F¶nhsb¡pdn¨pÅ Adnhv \evIpI
3 e£y§Ä
1.NpaXeIsf¡bpdn¨pÅ t_m[w krãn¡bpI 2.hnPbIcamb {]hÀ¯\¯n\bv Bhiyamb LSI§Ä ]cnNbs¸Sp¯pI 3.SHGs, JLGs cq]oIcWhpw {]hÀ¯\ coXnbpw ]cnNbs¸Sp¯pI
4 KpWt`màm¡Ä WC, hmÀUv sa¼ÀamÀ, SHGs, JLGs, 5 Imebfhv 1 Znhkw
6 ]s¦Sp¡p¶ BfpIfpsS F®w 40-50
7 s{Sbn\nwKv {Kq¸pIfpsS F®w 7 8 {]Xo£n¡p¶ ^ew {Kq¸v cq]oIcn¡pt¼mÄ DmImhp¶ {]bmk§Ä XcWw sN¿pI
1 ]cnioe\¯nsâ t]cv Livelihood, PSM, ]²XnbpsS amÀ¤\nÀt±itcJIsf¡pdn¨pÅ Aht_m[w
2 hniZoIcWw {Kq¸v cq]oIcn¡pt¼mÄ DmImhp¶ {]bmk§Ä XcWw sN¿pI
3 e£y§Ä
1.]²Xn {]tZi¯v \S¸nemt¡ Livelihood, PSM {]hÀ¯\§fpsS amÀ¤ \nÀt±it¯¡pdn¨pÅ Adnhv \evIpI 2.{]hÀ¯\ kabw ]ment¡ am\ZÞ§sf¡pdn¨v Adnhv \evIpI. 3.]²Xn {]hÀ¯\Xnsâ IrXyX Dd¸m¡pI
4 KpWt`màm¡Ä WC, SHGs, JLGs,members 5 Imebfhv 1 Znhkw 6 ]s¦Sp¡p¶ BfpIfpsS F®w 30-35 7 s{Sbn\nwKv {Kq¸pIfpsS F®w 7
8 {]Xo£n¡p¶ ^ew {Kq¸pIfpsS hnPbIcamb {]hÀ¯\¯n\v ASn¯d \evIpI
]cnioe\¯n\pthn A\phZn¨ XpI NphsS tNÀ¡p¶p.
]«nI \w: .31 : ]²Xn {]tZi¯n\pthn A\phZn¨ XpI kw_Ôn¨ hnhc§Ä
{Ia.\w. \oÀ¯S¯nsâ
tImUv \oÀ¯S¯nsâ t]cv
]cnioe\¯n\v thn A\phZn¨ XpI
(Rs) 5%
1 13M59j HmW¡qÀ 800100 2 13M60a ]ndhw 1033950 3 13M60b apf¡pfw þ hSt¡¡c 663052.5 4 13M60c Ceªn 303000 5 13M60e s]cp¼Shw 273502.5 6 13M60f apf¡pfw 128662.5 7 13M64c henbtXmSv 118732.5
Total 3321000
-
kwtbm-PnX \oÀ¯S ]cn-]m-e\ ]cn-]m-Sn-
hni-Z- ]²Xn tcJ þ 2015 ]m¼m¡pS t»m¡v ]©mb¯v
37
2.19.kwtbm-P\w
Kh¬saâv Hm^v C³Uy Gähpw {][m-\y-t¯msS ]cn-K-Wn-¡p¶ taJ-e-bmWv kwtbm-P-\w. tI{µ-
kw-Øm\ hIp-̧ p-I-fpsS FÃm ]²-Xn-Ifpw Ømbn-bmb ]ptc-mKXn ssIh-cn-¡p-¶-Xn-\mbn BkvXn-IÄ
krjvSn-¡pI; Poh-t\m-]m-[n-IÄ e`y-am-¡pI F¶ cv {][m\ e£y-t¯mSp IqSn-b-h-bm-Wv. F¶m hyà-
amb ImgvN-̧ mSv, Bkq-{XWw F¶n-h-bpsS A`m-h-̄ m Ahn-S-hn-sS-bmbn \S-̄ p¶ Hä-s¸« hnI-k\
{]hÀ -̄\-§Ä aqew s]mXp e£yw ssIh-cn-¡p-¶-Xn\v km[y-am-ImsX hcp-¶p. e`y-amb hn -̀h-§-fpsS
Bkq-{Xn-X-amb hn\n-tbmKw 1+1=2 F¶-Xn\p ]Icw 3 F¶ Iq«p-{]-hÀ¯\w Dm -¡p-¶-Xn-\p-ff km[y-X-
bmWv \jvS-am-¡p-¶-Xv. Hmtcm kvIoapw Häbv¡v sN¿p¶ t{]mPIvSv ^e-§fpw Cc-«n-bn-e-[nIw ^ew Hcp-
an¨p tNÀ¯v e`y-am-Ip¶ AhØm hnti-jWamWv kwtbm-P\ ]²-Xn-bpsS ZÀi-\w.
kwtbm-P\ ]²Xn hnhn[ kvIoap-I-fpsS hnhn[ hn`-h-§Ä {InbmßIambn tImÀ¯n-W¡n Dcp-
¯n-cn-tb ]²-Xn-bm-Wv. F¶m Hmtcm kvIoan-sâbpw ASn-Øm-\-]-c-amb A -́k-àbv¡p £X-
ta¡m¯ hn[-̄ n-em-hWw Cu {]{Inb F¶p am{Xw. CXn\v Iq«mb NÀ¨bpw Xpd¶ kao-]-\hpw Bh-iy-
am-Wv. HmPÊpw Poh-\p-ap-ff Nn -́IÄ Bi-b-ambn cq]-s¸-Sp¯n B k¦Â -̧§sf bmYmÀ°y-am-¡p-¶-Xn-\p-
X-Ip-¶-Xn\v aäp-f-f-hsc IqSn {]tNm-Zn-̧ n-¡p-Ibpw Ah-cpsS ]¦m-fnXzw IqSn Dd-̧ m-¡p¶ sshIm-cn-Ihpw
krjvSn-]-c-hp-amb Hcp {]hr¯n IqSn-bmWv ]²Xn kwtbm-P-\w. t\Xr-]m-S-hw, hnhn[ hnI-k\ ]²-Xn-I-sf-
¡p-dn-̈ p-ff Adnhv F¶n-hbpw CXn\v A\n-hm-cy-amb LS-I-§-fm-Wv.
kwtbm-P\ {]{Iob
1. kwtbm-P-\-̄ nsâ km[y-X-Isf Xncn-̈ -dn-bp-I. 2. kwtbm-P-\-̄ nsâ e£yw Ønco-I-cn-¡pI 3. kwtbm-P-\-̄ nsâ kz`m-hw, kwtbm-P\ t{]mP-IvSnse hnhn[ LS-I-§Ä¡v ^nsâ e`y-X, kmt¦-
XnI Úm\w, kmt¦-XnI \nÀt±-i-§Ä {]hÀ -̄\-I-e-À, tImÌv, A]-{K-Y\w
4. {]mY-an-I, ZznXob NÀ -̈IÄ. 5. IcSv t{]mPIvSv cq]o-I-c-Ww. 6. Ah-km-\-h« NÀ¨, ka-b-_-Ôn-X-ambn {]hr¯n ]qÀ¯o-I-cWw \nÝ-bn-¡Â. 7. taÂt\m« {]hr¯n ]qÀ¯o-I-c-Ww.
kwtbm-P\w {][m-\-ambpw \mev hn[-̄ n sN¿m-hp-¶-Xm-Wv
1. kwtbm-P\ t{]mP-IvSpIÄ¡v {][m-\-ambpw ctm AXn-e-[n-Itam L«-§Ä Dm -Ipw. Nne L«-§Ä \S-
¸n-em-¡p-¶-Xn\v ^v am{Xw aXn -bm-Ipw. AXnsâ e`yX Dd¸v hcp-̄ p-I. kwtbm-P\ t{]mP-IvSnsâ FÌn-
ta-än BbXv {]tXyIw ImWn-̈ m aXn-bm-Ipw. t{]mPIvSv FÌn-ta-änsâ tIm¸n AXXv Hm^o-kp-I-fnÂ
^b-en-s\m¸w kq£n-̈ m aXn-bm-Ipw.
-
kwtbm-PnX \oÀ¯S ]cn-]m-e\ ]cn-]m-Sn-
hni-Z- ]²Xn tcJ þ 2015 ]m¼m¡pS t»m¡v ]©mb¯v
38
2. Poh-t\m-]m-[n-I-fpsS hnh-c-Whpw ]cn-]m-e-\hpw ]Ým-̄ -e-sam-cp-¡epw XpS-§n-bh t]mep-ff t{]mP-IvSp-
I-fn km[-\-km-a-{Kn-IÄ aäv Un¸mÀ«vsaân \n¶pw hmt§- -Xmbn hcpw. ChnsS t{]mP-IvSnÂ/_nÃnÂ
Sn hkvXp-X-IÄ {]tXyIw ImWn-¡m-hp-¶-Xm-Wv.
\mj-W dqd tlmÀ«n-IĨÀ anj³ hnX-cWw sN¿p¶ ^ehr£§Ä, hn¯p-IÄ XpS-§n-bh Fw.-Pn.-
F³.-BÀ.-C.-Pn.-Fkv/sF.-U-»yp.-Fw.]n XpS-§nb ]²-Xn-I-fn-eqsS \ne-sam-cp-¡nb Irjn-¡m-cpsS `qan-bnÂ
\Sp-¶-Xn-\p-]-tbm-Kn-¡mw.
^nj-dokv Un¸mÀ«vsaâv aptJ\ hnX-cWw \S-̄ p¶ aÕy Ipªp-§sf Fw.-Pn.-F³.-BÀ.-C.-Pn.-
Fkv/sF.-U-»yp.-Fw.]n apJm-́ ncw \nÀ½n-¡p¶ Ipf-§Ä, Sn ]²-Xn-I-fn-eqsS hr¯n-bm-¡p¶ ssIt¯m-Sp-IÄ
F¶n-h-bn \nt£-]n-¡p-Ibpw Sn Un¸mÀ«p-saânsâ k_vknUn aÕy-̄ o-äbpw CXn-\mbn D]-tbm-Kn-¡mw.
3. kmt¦-XnI Adnhpw kmt¦-Xn-tIm-]-tZ-ihpw kmt¦-XnI taÂt\m-«hpw Bh-iy-amb hnhn[ t{]mP-IvSp-
IÄ H¶n-e-[nIw ]²-Xn-I-fn-eq-sSbpw \S-̧ n-em-¡m-hp-¶-Xm-Wv. Fw.-Pn.-F³.-BÀ.-C.-Pn.-Fkv/sF.-U-»yp.-
Fw.]n/Sn.-F-kv.kn/¹m³^v F¶o kvIoap-I-fpsS hn`-h-§Ä kmt¦-XnI Adnhv H¶n¨v tNÀ¯v henb
t{]mP-IvSp-I-fpsS km[y-Xbpw {]tbm-P-\-s¸-Sp-̄ m-hp-¶-Xm-Wv.
hnhn[ Un¸mÀ«p-saâp-I-fpsS ^v, kmt¦-XnI taÂt\m«w F¶nh {]tbm-P-\-s¸-Sp¯n {]hÀ -̄\-§-fpsS
]qÀ¯o-I-cWw Ømbn-bmb BkvXn-I-fpsS krjvSn, {]Xy-£-ambpw ]tcm-£-ambpw `£y-kp-c-£, D¸m-Z-
\w, D¸m-Z-\-£-a-X, sXmgn-e-h-k-c-§Ä krjvSn-¡Â F¶n-h-bpsS ka-\z-b-ambn ]cn-K-Wn-¡p-t¼m-gmWv
kwtbm-P\w AXnsâ apgp-h³ AÀ°-̄ nepw hym]vXn-bn-epw, bmYmÀ°y-am-Ip-¶-Xv.
4. hnhn[ Un¸mÀ«p-saânsâ ^p-IÄ Hcp-an¨v tNÀ¯v BkvXn-IÄ krjvSn-¡p-¶-Xn-\p-ff kwtbm-P\
{]{Inb km[y-am-Ip-¶p. F¶m C¯cw BkvXn krjvSn-¡-en Hmtcm Un¸mÀ«p-saân-tâbpw ^v AXXv
hIp-̧ nsâ amÀ¤ \nÀt±-i-§Ä¡-\p-kr-X-am-Wv. H¶n IqSp-X Un¸mÀ«p-saâp-I-fpsS ^v hn\n-tbm-Kn-
¡m\pw kwtbm-P\ t{]mP-IvSp-IÄ X¿m-dm-¡p¶ NÀ -̈bn Hmtcm LS-Ihpw GsXÃmw hIp-̧ p-IÄ sN¿-W-
sa¶pw A-Xn-\m s]mXp FÌn-taäv X¿m-dm-¡p-Ibpw FÌn-taäv dnt¸mÀ«n Hmtcm Un¸mÀ«vsaâpw Nne-h-gn-
¡p¶ s{]mko-Unw-Kvkn BbXv kqNn-̧ n-¡p-Ibpw sNt¿- -Xm-Wv.
t»m¡p-X-e-̄ n sse³ Un¸mÀ«p-saâv, F.-Un.-F-kv, kn.-Un.-F-kv. sNbÀt]-gvk¬kv, ]©m-b¯v
t»m¡pXe P\-{]-Xn-\n-[n-IÄ, Bip-]{Xn A[n-Ir-XÀ, A{Kn-IĨÀ B^o-kÀamÀ, arK-kw-c-£-Ww, £oc-hn-I-
k-\w, MGNREGS {]Xn\n[nIÄ, tkmbn kÀsÆ Un¸Àävsaâv, Ubdn FIv̳sj³ Hm^okv
{]Xn\n[n F¶nhcpsS tbmKw hnfn¨p Iq«p-Ibpw kwtbm-P\ km[y