Studiedag ‘Onderzoek Ruimte Vlaanderen’ AUDITORIUM HADEWYCH, CONSCIENCEGEBOUW, BRUSSEL, 28/11/2013
Onderzoeken voor Ruimte Vlaanderen 2010- 2013
ANN PISMAN DIRECTEUR ONDERZOEK
St udiedag ‘Onderzoek Ru imte V laanderen ’ AUDITORIUM HADEWYCH, CONSCIENCEGEBOUW, BRUSSEL, 28/11/2013
Opbouw presentatie
Onderzoeken Ruimte Vlaanderen (2010-2013)
– Externe onderzoeken – www.ruimtelijkeordening.be
– Steunpunt Ruimte (en Wonen)
– Eigen onderzoeken
Onderzoek in de toekomst
– Onderzoeksagenda
– Andere initiatieven
1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
2010 - Selectie van kleinstedelijke gebieden in Vlaanderen
Evaluatie
Actualisatie van de (methodiek van) selectie van kleinstedelijke gebieden in Vlaanderen
Dynamische omgang met centraliteit?
Meten van netwerkverbondenheid?
Een dynamisch kleinstedelijkgebiedbeleid?
2010 - Selectie van kleinstedelijke gebieden in Vlaanderen
2010 - Selectie van kleinstedelijke gebieden in Vlaanderen
2011 - Sturingsmodellen voor het wonen
“Sturingsmodellen voor het wonen zijn visies op het wonen in een ruimtelijke context die meestal vertrekken van ruimtelijke concepten. Ruimtelijke concepten worden sturingsmodellen als ze worden gekoppeld aan toekomstperspectieven waarmee men de vertaling van het betreffende concept op het terrein tracht te versterken (indien men het een wenselijk concept vindt) of integendeel tracht af te remmen (indien het om een onwenselijk geachte evolutie gaat, b.v. “urban sprawl”).”
2011 - Sturingsmodellen voor het wonen
Theoretische beschrijving van:
• hiërarchie van de kernen-model
• rasterstad-model
• belvedère-model
• compacte stad-model
• polycentrisch model
• knooppunten-model
• transportminimalisatiemodel
• urban sprawl-model
Simulatie van de sturingsmodellen 2008-2030
Beleidsaanbevelingen
2011 - Sturingsmodellen voor het wonen
2011 - Sturingsmodellen voor het wonen
2011 - Ruimtelijke visievorming voor een aantrekkelijk polycentrisch Vlaanderen
Ontwerpend onderzoek op regionale schaal
Voorbereiding BRV
“Een polycentrische structuur bestaat uit steden en dorpen die autonoom zijn maar profiteren van elkaars nabijheid. De steden en open ruimten raken in toenemende mate met elkaar geïntegreerd door hun nabijheid en complementariteit te versterken. (…) Het geheel bereikt een verstedelijkingsniveau dat nooit door de aparte delen kan worden bereikt.”
2011 - Ruimtelijke visievorming voor een aantrekkelijk polycentrisch Vlaanderen
2011 - Ruimtelijke visievorming voor een aantrekkelijk polycentrisch Vlaanderen
2011 - Ruimtelijke visievorming voor een aantrekkelijk polycentrisch Vlaanderen
2011 - Slim ruimtegebruik door hergebruik en omkeerbare ruimtegebruik
Conceptuele verkenning
→ hergebruik
→ omkeerbaar ruimtegebruik
Gebiedsgerichte toepassing
→ GISanalyses
2011 - Slim ruimtegebruik door hergebruik en omkeerbare ruimtegebruik
2011 - Slim ruimtegebruik door hergebruik en omkeerbare ruimtegebruik
2011 - Onderzoek naar de ruimtelijke impact van technologische ontwikkeling 2020-2050
Trendanalyse van (de ruimtelijke impact van) technologie in de ICT, landbouw, industrie, energie en mobiliteit
kaarten…)
Beleidsaanbevelingen: academische zorgcampussen, lokale of regionale voedselketens, stadslandbouw, windmolenparken, energienetwerken, warmte- en energieuitwisseling, stedelijke logistiek, fietssnelwegen…
2011 - Onderzoek naar de ruimtelijke impact van technologische ontwikkeling 2020-2050
2012 - Evaluatie van de drukfactoren in agrarische gebieden en opstellen ruimtelijk afwegingskader voor niet-agrarische transformaties
Evaluatie van drukfactoren
→ vertuining, hobbylandbouw, verpaarding, verblijfstoerisme, economie, hernieuwbare energievoorzieningen
Relatie met ruimtelijke planning?
→ ‘spontane’ evoluties, relatie met generiek vergunningenbeleid
Voorstellen voor aanpassing en nieuw instrumentarium
→ gebiedsspecifiek beleid: vrijwaren gebieden hoge landbouwstrategische waarde inschatting maken transformatiegevoeligheid
→ inspirerende instrumenten: landtaks, verhandelbare ontwikkelings(bouw)rechten, recht van (landbouw)voorkeur, …
2011 - Klimaatverandering en ruimtelijk beleid
Klimaaturgentie in Vlaanderen
Inspiraties voor oplossingsrichtingen
• Buitenlandse voorbeelden
• Experimenteren met gidsmodellen
Beleidssuggesties
• Groenblauwe netwerken
• Verdichting en uitdunning
• Energielandschappen
2011 - Klimaatverandering en ruimtelijk beleid
2011 - Klimaatverandering en ruimtelijk beleid
2011 - Visievorming en conceptontwikkeling voor het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen
• Concept-studio’s met internationale experten
• Ontwerpend onderzoek – Productive Landscape’,
– ‘The Long Term, Uncertainty and Governance’
– ‘Welfare and Well-being’
2011 - Visievorming en conceptontwikkeling voor het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen
2011 - Visievorming en conceptontwikkeling voor het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen
Beleidsaanbevelingen
‘Palet aan kansen’
• Decentralisatie, organiseer verschil van onderop
• Stop de aansnijding van nieuwe open ruimte
• Een graduele transformatie en verantwoordelijkheid
• Maak incentives onderdeel van het instrumentarium
• Breng kosten en baten in evenwicht
• Verbind stad en land
• Call to action: stel niet uit tot morgen wat je vandaag al kan doen
2011 - Inventarisatie van de voor het Vlaams ruimtelijk beleid relevante vormen van intergemeentelijke samenwerking
Context:
• Decreet intergemeentelijke samenwerking
• Ontvoogding gemeenten
Behoeften, noden, meerwaarde en praktijk van intergemeentelijke samenwerking RO
‘Sterke gemeenten in sterke samenwerking’
Bestaande instrumentarium RO ↔ IGS
Buitenlandse voorbeelden
Beleidsaanbevelingen
2011 - Inventarisatie van de voor het Vlaams ruimtelijk beleid relevante vormen van intergemeentelijke samenwerking
Actieveld 1:
samenwerking om individueel sterker te worden (shared services) 1
op 1
Actieveld 2:
samenwerking, binnen de gemeentelijke taken en bevoegdheden, in
functie van gemeentegrensoverschrijdende beleidsthema’s
Actieveld 3:
samenwerking tussen gemeenten ingebed in interbestuurlijke
samenwerking voor bovenlokale thema’s
2011 - Inventarisatie van de voor het Vlaams ruimtelijk beleid relevante vormen van intergemeentelijke samenwerking
Actieveld Toepassing Cases ter illustratie
Actieveld 1 – beheersperspectief met oog op schaalvergroting, capaciteitsversterking
Intergemeentelijke GSA
Intercommunales voor streekontwikkeling
[Andere]
Interlokale vereniging Westhoekpersoneel
Leiedal, IOK, Interleuven…
…
Actieveld 2 – beleidsmatig, issues van gemeentelijk belang
Intergemeentelijk RSP
Intercommunales voor streekontwikkeling
Vrijwillige samenwerking in stadsregio’s [Andere]
(Rupelstreek)
Leiedal, IOK, Interleuven…
Stadsregio Turnhout, Arnhem-Nijmegen, Barcelona, Dunkerque, Aken …
Actieveld 3 – beleidsmatig, interbestuurlijk, regionale ontwikkeling
Afbakeningsprocessen
Strategische projecten in uitvoering van het RSV
Gebiedsgerichte projecten provincies
Intercommunales voor streekontwikkeling
[Andere]
Stedelijk gebied, …
Albertknoop, Herk & Mombeek, Gentse Kanaalzone
Gestroomlijnd landschap
Stadsregio Turnhout, Arnhem-Nijmegen, Barcelona, Dunkerque, Aken Leiedal, IOK, Interleuven…
2012 - Grafische ondersteuning bij de opmaak van kaart- en beeldmateriaal voor het beleidsplan Ruimte 2013 - Ondersteuning bij de uitwerking van het Witboek Beleidsplan Ruimte 2013 – Raamcontract VITO
Steunpunt Ruimte en Wonen 2008-2012 www.steunpuntruimteenwonen.be
Onderzoek naar:
• Verstedelijking
• Economie
• Open ruimte
• Mobiliteit
• Toerisme en recreatie
• Ontwerpend onderzoek
• Beleidsinstrumenten
• Scenario’s
Steunpunt Ruimte 2012-2016 www.steunpuntruimte.be
Verderbouwen op onderzoeksresultaten van steunpunt Ruimte en Wonen: – Scenario-onderzoek
– Ruimtemonitor (http://appsrv.sadl.kuleuven.be:8080/geonetwork/srv/nl/)
Nieuwe accenten: – Polycentrisme
– Veerkracht
(WP1) (WP2)
(WP3)
Steunpunt Ruimte 2012-2016
Eigen onderzoeken suburbanisatie - stavaza
Eigen onderzoeken onbebouwde percelen in Vlaanderen - 2009
Eigen onderzoeken ontwerpend onderzoek
RUP Bomaco - Zellik
Eigen onderzoeken ontwerpend onderzoek
Onderzoek in de toekomst
Onderzoeksagenda
Doelstelling
• consensus binnen de organisatie over onderzoeksprioriteiten én bijhorende middelen → halfjaarlijkse programmatie
• grotere coherentie en meer samenhang in het onderzoek vanuit een meerjarig tijdsperspectief → afstemming onderzoeken en onderzoeksporen
Onderzoeksagenda
Eigen onderzoek Labo Ruimte Ondersteunend
onderzoek
Totaal
200.000 € 500.000 € 400.000,00 € 1.100.000,00
INSTRUMENTARIUM
KLIMAAT
LANDSCHAP
STEDELIJK SYSTEEM
Inhoudelijk verdiepen van de onderzoeksporen
Communiceren van de onderzoeksresultaten
• Website onderzoek
• Jaarlijkse studiedag
• Publicaties , papers
Actief werken aan ‘onderzoekspartnerschappen’
• Afstemmen van voorstellen met andere beleidsdomeinen, ….
• Uitwisselen van resultaten – data - …
• ESPON
Betrokkenheid?
Onderzoek in de toekomst
St udiedag ‘Onderzoek Ru imte V laanderen ’ AUDITORIUM HADEWYCH, CONSCIENCEGEBOUW, BRUSSEL, 28/11/2013