![Page 1: GiiGreining eih finhverfu hjá - Greiningar- og ráðgjafarstöð …...Aspergerheilkenni • Lugnegård, Hallerbäck & Gillberg (2011a,b) • Greiningar meðmeð viðurkenndumviðurkenndum](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051806/5ffbb6e5ff388517155e1c2a/html5/thumbnails/1.jpg)
G i i i h f hjáGreining einhverfu hjá fullorðnum með geðraskanirfullorðnum með geðraskanir
Páll Magnússon, sálfræðingur17 05 201317.05.2013
![Page 2: GiiGreining eih finhverfu hjá - Greiningar- og ráðgjafarstöð …...Aspergerheilkenni • Lugnegård, Hallerbäck & Gillberg (2011a,b) • Greiningar meðmeð viðurkenndumviðurkenndum](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051806/5ffbb6e5ff388517155e1c2a/html5/thumbnails/2.jpg)
Greining einhverfu hjá fullorðnum með geðraskanirgeðraskanir
• Hækkun í algengi einhverfu á Íslandi í f ð á f á f lfæðingarárgöngunum frá 1964 og fram til 1998998
• Er fjöldi ógreindra tilvika í eldri árgöngunum?
• Ef svo er hvar er það fólk?• Ef svo er, hvar er það fólk?
![Page 3: GiiGreining eih finhverfu hjá - Greiningar- og ráðgjafarstöð …...Aspergerheilkenni • Lugnegård, Hallerbäck & Gillberg (2011a,b) • Greiningar meðmeð viðurkenndumviðurkenndum](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051806/5ffbb6e5ff388517155e1c2a/html5/thumbnails/3.jpg)
Greining einhverfu hjá fullorðnum með geðraskanir
•Ef svo er, hvar er það fólk?•Í þjónustukerfinu fyrir fatlaða ekki síst•Í þjónustukerfinu fyrir fatlaða, ekki síst fyrir þroskahefta?•Í þjónustu í geðheilbrigðiskerfinu?•Starfandi í samfélaginu með eða án stuðnings frá félagsþjónustu eða öðrumstuðnings frá félagsþjónustu eða öðrum aðilum?
![Page 4: GiiGreining eih finhverfu hjá - Greiningar- og ráðgjafarstöð …...Aspergerheilkenni • Lugnegård, Hallerbäck & Gillberg (2011a,b) • Greiningar meðmeð viðurkenndumviðurkenndum](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051806/5ffbb6e5ff388517155e1c2a/html5/thumbnails/4.jpg)
Tíðni geðraskana í hópi fólks með einhverfurófsraskanir (ER)einhverfurófsraskanir (ER)
• Skokauskas & Gallagher (2010): Yfirlitsgrein um 27 rannsóknir birtar 1943‐2007
• Samantekt niðurstaða:
Greiningarflokkar HlutfallGeðklofi 0‐6%Geðklofi 0 6%Lyndisraskanir 0‐50%Almenn kvíðaröskun 5‐35%Einföld fælni 10‐64%Áráttu‐/þráhyggjuröskun 1‐3%
![Page 5: GiiGreining eih finhverfu hjá - Greiningar- og ráðgjafarstöð …...Aspergerheilkenni • Lugnegård, Hallerbäck & Gillberg (2011a,b) • Greiningar meðmeð viðurkenndumviðurkenndum](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051806/5ffbb6e5ff388517155e1c2a/html5/thumbnails/5.jpg)
Tíðni geð‐ og þroskaraskana í hópi fólks með einhverfurófsraskanir (ER)
• Hofvander o.fl. (2009)• Greiningar með viðurkenndum stöðluðum ggreiningarviðtölum
• 122 einstaklingar sem leitað hafa til122 einstaklingar sem leitað hafa til greiningarteyma með sérhæfingu í ER hjá fullorðnum
• 67% karlar, 33% konur• Aldursbil: 16 60 ára; miðgildi: 29 ár• Aldursbil: 16‐60 ára; miðgildi: 29 ár• Greindarvísitala ≥ 70
![Page 6: GiiGreining eih finhverfu hjá - Greiningar- og ráðgjafarstöð …...Aspergerheilkenni • Lugnegård, Hallerbäck & Gillberg (2011a,b) • Greiningar meðmeð viðurkenndumviðurkenndum](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051806/5ffbb6e5ff388517155e1c2a/html5/thumbnails/6.jpg)
Tíðni geð‐ og þroskaraskana í hópi fólks með ER H f d fl (2009)Hofvander o.fl. (2009)
Greiningar Hlutfall
Lyndisraskanir 53%
Geðrofsraskanir 12%
Fíkniraskanir 16%
Kvíðaraskanir 50%
Áráttu /þráhyggjuröskun 24%Áráttu‐/þráhyggjuröskun 24%
Átraskanir 5%
Persónuraskanir 62%
ADHD 43%
Kipparaskanir 5%
![Page 7: GiiGreining eih finhverfu hjá - Greiningar- og ráðgjafarstöð …...Aspergerheilkenni • Lugnegård, Hallerbäck & Gillberg (2011a,b) • Greiningar meðmeð viðurkenndumviðurkenndum](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051806/5ffbb6e5ff388517155e1c2a/html5/thumbnails/7.jpg)
Tíðni geðraskana í hópi fólks með Aspergerheilkenni
• Lugnegård, Hallerbäck & Gillberg (2011a,b)• Greiningar með viðurkenndum stöðluðum• Greiningar með viðurkenndum stöðluðum greiningarviðtölum
i kli ý i f i i í• 54 einstaklingar sem ýmist fengu greiningu í æsku (n=26) eða eftir 18 ára (n=28)
• 26 karlar, 28 konur• Meðalaldur: 27 0 ár• Meðalaldur: 27,0 ár• Greindarvísitala ≥ 70
![Page 8: GiiGreining eih finhverfu hjá - Greiningar- og ráðgjafarstöð …...Aspergerheilkenni • Lugnegård, Hallerbäck & Gillberg (2011a,b) • Greiningar meðmeð viðurkenndumviðurkenndum](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051806/5ffbb6e5ff388517155e1c2a/html5/thumbnails/8.jpg)
Tíðni geð‐ og þroskaraskana í hópi fólks með ER Lugnegård Hallerbäck & Gillberg (2011a b)Lugnegård, Hallerbäck & Gillberg (2011a,b)
Greiningar HlutfallgÞunglyndi 70%Geðrofsraskanir 4%‐Endurteknar ofskynjanir 13%Fíkniraskanir 7%Kvíðaraskanir 56%
‐Þar af áráttu‐/þráhyggjuröskun 7%Á kÁtraskanir 4%Persónuraskanir 48%ADHD 30%ADHD 30%Touretteheilkenni 2%
![Page 9: GiiGreining eih finhverfu hjá - Greiningar- og ráðgjafarstöð …...Aspergerheilkenni • Lugnegård, Hallerbäck & Gillberg (2011a,b) • Greiningar meðmeð viðurkenndumviðurkenndum](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051806/5ffbb6e5ff388517155e1c2a/html5/thumbnails/9.jpg)
Persónuraskanir í hópi fólks með ER Lugnegård Hallerbäck & Gillberg (2011a b)Lugnegård, Hallerbäck & Gillberg (2011a,b)
Greiningar HlutfallgA. Geðklofalík persónuröskun (Schizoid PD) 26%
Geðklofagerðarröskun (Schizotypal PD) 2%Aðsóknarpersónuröskun (Paranoid PD) 0
B. Andfélagsleg persónuröskun (Antisocial PD) 0Geðhrifapersónuröskun (Histrionic PD) 0Hambrigðapersónuröskun (Borderline PD) 0Sjálfsdýrkunarpersónuröskun (Narcissistic PD) 0
C. Hliðrunarpersónuröskun (Avoidant PD) 13%Árátt /þráh ggj persón rösk n (OC PD) 19%Áráttu‐/þráhyggjupersónuröskun (OC PD) 19%Hæðispersónuröskun (Dependent PD) 0
![Page 10: GiiGreining eih finhverfu hjá - Greiningar- og ráðgjafarstöð …...Aspergerheilkenni • Lugnegård, Hallerbäck & Gillberg (2011a,b) • Greiningar meðmeð viðurkenndumviðurkenndum](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051806/5ffbb6e5ff388517155e1c2a/html5/thumbnails/10.jpg)
Hversu margir þeirra sem sækja geðheilbrigðisþjónustu eru með ER?eru með ER?
Rannsókn Hlutfall með ER
Nylander & Gillberg (2001)
Sjúklingar á almennri göngudeild (n = 1323) 1 4%Sjúklingar á almennri göngudeild (n = 1323) 1,4%
Sjúklingar á sérhæfðri göngudeild fyrir alvarlegri geðraskanir (n = 499) 3 2%alvarlegri geðraskanir (n 499) 3,2%Hare, Gould, Mills & Wing (1999)
Sjúklingar á þremur geðsjúkrahúsum áSjúklingar á þremur geðsjúkrahúsum á Englandi (N = 1305) 2,4%Mandell o.fl. (2011)
Innlagðir sjúklingar á Norristown State Hospital, Pennsylvania (N = 144) 9,9%
![Page 11: GiiGreining eih finhverfu hjá - Greiningar- og ráðgjafarstöð …...Aspergerheilkenni • Lugnegård, Hallerbäck & Gillberg (2011a,b) • Greiningar meðmeð viðurkenndumviðurkenndum](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051806/5ffbb6e5ff388517155e1c2a/html5/thumbnails/11.jpg)
Ef ER eru vangreindar í geðheilbrigðisþjónustu
M d ll fl (2011)
fyrir fullorðna, hverjar eru þá ástæðurnar?
• Mandell o.fl. (2011)1. Margir langveikir sjúklingar hafa komið inn í
þjónustuna á tíma þegar þekking á ER var minni enþjónustuna á tíma þegar þekking á ER var minni en nú er. Þekking á þroskaröskunum ófullnægjandi hjá fagfólki í þjónustu við fullorðna
2. Mörg einkenni ER eru svipuð neikvæðum einkennum geðklofa
3. Samraskanir, t.d. lyndisraskanir og ADHD, gera greiningu erfiðari og geta dulið ER einkenni
4 Greiningarviðmið ER hafa víkkað Hugmyndin um4. Greiningarviðmið ER hafa víkkað. Hugmyndin um einhverfuróf er tiltölulega ný
![Page 12: GiiGreining eih finhverfu hjá - Greiningar- og ráðgjafarstöð …...Aspergerheilkenni • Lugnegård, Hallerbäck & Gillberg (2011a,b) • Greiningar meðmeð viðurkenndumviðurkenndum](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051806/5ffbb6e5ff388517155e1c2a/html5/thumbnails/12.jpg)
Þökk þeim er hlýddu!Þökk þeim er hlýddu!
12