www.magdalenaszpunar.com 1
dr Magdalena Szpunar
Fazy rozwoju komunikacji
www.magdalenaszpunar.com 2
Fazy rozwoju komunikacji Era znaków i sygnałów: rozpoczęła
się wraz z pojawieniem się protoludzi, prehumanodiów. W porozumiewaniu się rolę odgrywały jedynie instynktowne lub genetycznie nabyte reakcje na sygnały (dźwięki, zapachy, obrazy), gdzie element uczenia się był minimalny.
W toku ewolucji, możliwe było nabywanie pewnych standaryzowanych tj. wyuczonych i podzielanych przez grupę sposobów komunikowania takich jak gesty, czy proste sygnały.
www.magdalenaszpunar.com 3
Era mowy i języka Rozpoczyna ją pojawienie się człowieka z Cro-Magnon.
Między 90. a 40. tysiącleciem p.n.e. istoty te zaczęły się posługiwać mową artykułowaną.
Kromaniończycy jako pierwsi wykonywali przedmioty ozdobne, m.in. figurki kobiece znane dziś pod określeniem paleolitycznej Wenus, wypalali z gliny figurki terakotowe. Kromaniończyk był również autorem malarstwa jaskiniowego, grzebał zmarłych oraz pierwszy tworzył trwałe domostwa.
www.magdalenaszpunar.com 4
Początki ery pisma Pismo: system umownych znaków, za pomocą których
można utrwalić język mówiony. Początki ery pisma to środki mnemotechniczne
(ułatwiające zapamiętanie) np. karby, pismo węzełkowe (kipu), pismo muszelkowe (wapum).
www.magdalenaszpunar.com 5
Era pisma Kipu: było stosowane przez lud Caral -
jedną z najstarszych znanych obecnie prekolumbijskich cywilizacji istniejących przed ok. 5 000 lat. Było więc jednym z najstarszych - obok pisma klinowego z Mezopotamii - systemów zapisywania informacji na świecie.
Używały go ludy Indian prekolumbijskiej Ameryki Pd.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Quipu.png
www.magdalenaszpunar.com 6
Era pisma – pismo obrazkowe Pismo obrazkowe ok. 25 tys. lat temu Początkowo pismo miało charakter obrazkowy, czyli
piktograficzny. Piktogramy to obrazki oddające elementy
rzeczywistości. Schematyczne rysunki symbolizowały przedmioty, zwierzęta, osoby. Pierwsze piktogramy pojawiły się w 2. połowie IV tys. p.n.e.
Piktogramami są hieroglify (rodzaj pisma starożytnego Egiptu), znaki drogowe, ideogramy.
www.magdalenaszpunar.com 7
Era pisma Pismo klinowe: było pismem piktograficznym
(obrazkowym), zawierało początkowo 2000 syboli, potem 500.
Jego nazwa pochodzi od kształtu znaków odciskanych na glinianych tabliczkach za pomocą trzciny.
W rozwiniętej formie pismo to składało się z:
ideogramów – oznaczających całe wyrazy, derminatywów – znaki występujęce przed
lub po wyrazie, określające kategorie znaczeniowe,
znaków o wartości fonetycznej oznaczającej 4 samogłoski i kilkaset sylab.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Pismo_klinowe
www.magdalenaszpunar.com 8
Era pisma Piktogramy ostrzegawcze
Ideogramy: umowne znaki graficzne lub pisemne wyrażające określoną treść bez użycia liter.
Współcześnie ideogramami posługuje się język chiński.
Źródło: http://pl.wikipedia.org/wiki/Piktogramy_ostrzegawcze_na_opakowaniach_odczynnik%C3%B3w
http://pl.wikipedia.org/wiki/Pismo_chi%C5%84skie
www.magdalenaszpunar.com 9
Era pisma – pisma starożytnego Rzymu
Hieroglify (z gr. święte znaki): były zapisywane w kolumach (góra-dół) lub w rzędach od prawej do lewej bądź odwrotnie.
Pismo hieratyczne: służyło do zapisywania świętych ksiąg na papirusie. Nie miało charakteru obrazkowego, a znaki często były łączone.
Pismo demotyczne (z gr. pismo ludowe): używane dla celów administracyjnych, handlowych, do pisania korespondencji, akt prawnych, a także celem sporządzania podręcznych notatek.
http://www.omniglot.com/writing/egyptian_hieratic.htm
http://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Egypt_Hieroglyphe2.jpg
http://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:DemoticScriptsRosettaStoneReplica.jpg
www.magdalenaszpunar.com 10
Era pisma – alfabet fenicki Najstarszy alfabet świata, powstał ok. 1050 r p.n.e. dla
potrzeb rozwijającego się handlu. Nie zawiera samogłosek, a jedynie spółgłoski.
www.magdalenaszpunar.com 11
Era pisma – pismo greckie Pismo greckie zapisywano od prawej do lewej.
Następnie rozpowszechnił się system zwany bustrofedonem (z gr.jak wół orze bruzdy) w którym pisano przemiennie od prawej do lewej i od lewej do prawej (ok. 550 p.n.e.).
Początkowo grecy pisali wszystkie litery, wyrazy i zdania jednym ciągiem – nie znali minuskuły, odstępów między wyrazami, znaków diakrytycznych ani interpunkcyjnych. Lektura tekstu pisanego jednym ciągiem była trudna, więc dla rozdzielenia niektórych wyrazów w inskrypcjach używano czasem pionowej kreski lub pionowego rzędu trzech kropek.
www.magdalenaszpunar.com 12
Era pisma – dalsza ewolucja Majuskuła - wielka litera alfabetu, tj.
większego formatu i innego kształtu w stosunku do małej. Majuskuła była pismem, którego wszystkie litery były duże i posiadały jednakową wysokość. Używano jej w piśmie książkowym oraz do rycia w kamieniu. Była to pierwotna wersja pisma zarówno w starożytnej Grecji, jak i w Rzymie.
Minuskuła - każda z małych liter alfabetu. Pismo tego typu składa się z małych liter o różnej wysokości.
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/70/Caroline_2.jpg/180px-Caroline_2.jpg
http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Codex_Alexandrinus_J_1,1-7.PNG&filetimestamp=20080416134011
www.magdalenaszpunar.com 13
Era pisma - uncjała Uncjała: typ pisma kodeksowego występujący w okresie
od IV do X wieku. Charakteryzuje się zanikaniem kantów i tendencją do zaokrąglania liter. Do powstania tego rodzaju pisma przyczyniło się zastosowanie pergaminu w miejsce dotychczasowych zwojów papirusu. Uncjała jest pismem majuskulnym — dającym się wpisać między dwie linie.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Onciale_latine.png
www.magdalenaszpunar.com 14
Era pisma - kapitała Najstarsza forma majuskuły, od której wywodzą się wszystkie późniejsze
rodzaje pisma łacińskiego. Jej nazwa jest późniejsza i pochodzi od łacińskiego słowa caput (głowa), bo takim liternictwem pisano nagłówki tekstów.
Kapitała była pismem monumentalnym i majestatycznym, przeznaczonym do kucia napisów w kamieniu. Litery kapitały są symetryczne, mają jednakową wysokość, niemal wszystkie dają się wpisać w kwadrat. Trzonki liter są zakończone poprzecznymi kreskami, tzw. szeryfami. Szeryfy, pierwotnie ślady po dłucie kamieniarskim, w późniejszym liternictwie stanowią ozdobniki.
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/0d/Inscription_Column_Marcus_Aurelius.jpg
www.magdalenaszpunar.com 15
Era pisma – alfabet łaciński Alfabet łaciński (łacinka), tzw. alfabet rzymski – alfabet,
system znaków służących do zapisu większości języków europejskich oraz wielu innych. Jest najbardziej rozpowszechnionym alfabetem na świecie – posługuje się nim ok. 35% ludzkości. Wywodzi się z systemu służącego do zapisu łaciny. Początkowo składał się z 21 liter:
A B C D E F Z H I K L M N O P Q R S T V X
http://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Latin_alphabet_world_distribution.png
www.magdalenaszpunar.com 16
Era druku i komunikowania masowego
Druk - wielokrotne odbicie obrazu z formy drukowej na podłoże drukowe (np. na papier). Potocznie nazywana drukiem jest również każda kopia, czyli odbitka drukowa.
Za druk uważa się także techniki powielania tekstu i grafiki zarówno metodami tradycyjnymi (maszyna drukarska) oraz nowoczesnymi metodami komputerowymi z użyciem komputerowych urządzeń peryferyjnych (drukarka, ploter).
- VII w. p.n.e. Chiny – pojedyczne „ruchome” czcionki,
- III w. p.n.e. Starożytny Egipt – papirus (wyrabiany w włókien cibory papirusowej),
- II w. p.n.e. Bliski Wschód - wynalazek pergaminu,
- 105 r Chiny – papier czerpany
- VII w. Chiny - pierwsze druki drzeworytnicze na papierze,
- VIII w. Daleki Wschód - najstarszy drukowany tekst na świecie (buddyjski zwój z zaklęciami)
http://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Handtiegelpresse_von_1811.jpg
www.magdalenaszpunar.com 17
Era druku i komunikowania masowego
IX w. - pierwsza wydrukowana w całości książka Sutra Diamentowa z 868 r.,
1107 Chiny – druk kolorowy (trójkolorowe banknoty),
XV w. Korea - pierwsze czcionki metalowe,
XV w. - ruchoma (wymienna) czcionka Gutenberga. Gutenberg stworzył aparat do odlewania czcionek z wymiennych matryc oraz prasy drukarskiej,
1892 - wynalazek papieru powlekanego (powłoka z kaolinu i kazeiny) - Adolf Scheufelen,
lata 80. XX w. - przeniesienie metod przygotowania do druku z zecerstwa do DTP
http://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Buchdruck-15-jahrhundert_1.jpg
www.magdalenaszpunar.com 18
Era telekomunikacji i informatyzacjitelegraf
1833 r. C. Gauus i W. Weber, Getynga – wynalazek telegrafu igiełkowego,
1837 r. Ch. Wheatston – wynalazek telegrafu elektrycznego,
1837 r. S. Morse – telegraf oparty na systemie kopek i kresek (alfabet Morse'a)
http://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Telegraf_maszynowy_mostek.JPG
www.magdalenaszpunar.com 19
Era telekomunikacji i informatyzacjitelefon
1857 r. A. Meucci – prototyp telefonu,
1876 r. A. Bell – patent telefonu,
1877 r. T. Edison – mikrofon węglowy,
1889r. A. Strowger – automatyczna cetrala telefoniczna,
1896 r. - pierwszy telefon z traczą do wybierania numerów,
1963 r. - telefon z przyciskami,
1956 r. - pierwszy telefon bezprzewodowy,
1973 r. - pierwszy telefon komórkowy - Motorola.
www.magdalenaszpunar.com 20
Era telekomunikacji i informatyzacjifonografia
1877 T. Edison – pierwsze urządzenie nagrywające i odtwarzające dźwięk: fonograf
1925 – pierwsze gramofony elektryczne
1947 – pierwsza płyta długogrająca – Long-Play
1958 – pierwszy utrwalony na płycie zapis dźwięku stereofonicznego (wydawnictwo Columbia)
1966 – pierwszy gramofon marki Technics opatrzony symbolem 100P; w Polsce – pierwsze gramofony "Bambino"
1969 – pierwszy gramofon z napędem umożliwiającym Szybki Start – Technics SP-10
1972 – premiera szkockiego gramofonu Linn Sondek LP12 opracowanego przez I. Tiefenbruna,
uważanego za przełom w przemyśle hi-fi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Gramofon_Bambino.jpg
http://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Unitra_Artur_Stereo.jpg
www.magdalenaszpunar.com 21
Era telekomunikacji i informatyzacjifotografia
1724 r. J. Schulze – obserwuje światłoczułość azotanu srebra,
1727 r. J. Schulze – pierwsze odwzorowanie obrazu na emulsji światłoczułej sporządzonej z chlorku srebra na podkładzie z białej kredy,
1826 r. J. Niepce - pierwsza fotografia na wypolerowanej płycie metalowej,
1839 r. L. Daguerre - wynalezienie fotografii,
1861 r. J. Maxwell - pierwsza fotografia barwna,
1907 r. A. i L. Lumiere - pierwsze płyty do fotografii barwnej,
1935 r. - wprowadzono do sprzedaży pierwszy trójwarstwowy film barwny – Kodachrome.
http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Jan_Szczepanik_-_one_of_firsts_colour_photo.jpg&filetimestamp=20080404073104
www.magdalenaszpunar.com 22
Era telekomunikacji i informatyzacjifilm
1888 - powstaje pierwszy film - Roundhay Garden Scene (reż. August Le Prince)
1895 - 28 grudnia, pierwszy publiczny pokaz kinematograficzny (Auguste Marie Lumière i Luis Jean Lumière - Wyjście robotnic z fabryki "La Sjotat")
1906 - Humorous Phases of Funny Faces reż. J. Stuart Blackton - pierwszy krótkometrażowy film animowany
1906 - Historia gangu Kelly'ego - pierwszy film długometrażowy (70 minut) wyprodukowany w Australi
1917 - powstaje pierwszy pełnometrażowy film rysunkowy El Apostol (reż. don Federico Wlle), nie zachował się
1927 - Śpiewak z jazzbandu reż. Alan Crosland, pierwszy dźwiękowy film fabularny
1930 - Neapol, śpiewające miasto reż. Carmine Gallone, pierwszy europejski dźwiękowy film muzyczny
http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Kinematografia_projektor_small.jpg&filetimestamp=20050228113454
www.magdalenaszpunar.com 23
Era telekomunikacji i informatyzacjiradio
1896 G. Marconi - bezprzewodowy telegraf, dzięki któremu można odbierać i nadawać wiadomości radiowe na odległość ponad jednej mili.
1900 R. A. Fessenden - po raz pierwszy przekazuje drogą radiową głos.
1912 - w Stanach Zjednoczonych pojawiają się pierwsze stacje radiowe.
1913 - E. Armstrong patentuje odbiornik radiowy o sprzężeniu zwrotnym zwany heterodyną.
1925 - powstaje pierwszy eksperymentalny nadajnik fal ultrakrótkich (UKF).
1926 - inauguracja stałych programów Polskiego Radia, radiostacja zainstalowana na Fortach Mokotowskich w Warszawie należy do najsilniejszych w Europie.
1929 - pierwsze odbiorniki radiowe instalowane w samochodach.
1938 - słuchowisko o ataku Marsjan na Ziemię pt. Wojna światów w reżyserii Orsona Wellsa wywołuje panikę w kilku stanach USA
1952 Sony wprowadza przenośny tranzystorowy odbiornik radiowy.
1994 Pojawiają się pierwsze radiostacje internetowe.
2002 W USA rozpoczynają nadawanie radiostacje satelitarne XM i Sirius
www.magdalenaszpunar.com 24
Era telekomunikacji i informatyzacjitelewizja
1897 J. Szczepanik – wynalazek telekstropu (aparatu do reprodukowania obrazów na odległość za pośrednictwem elektryczności)
1928 (styczeń) – pierwsza transmisja telewizyjna
1928 (lipiec) - pierwsza transmisja w kolorze
1939 – eksperymentalna transmisja w Polsce z udziałem M. Fogga
http://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:1950%27s_television.jpg
www.magdalenaszpunar.com 25
Era komputera i Internetu 1645 B. Pascal – pierwsza maszyna licząca, umożliwiająca dodawanie i
odejmowanie liczb.
G. Leibniz – system binarny.
1822 Ch. Babbage – maszyna różnicowa, pierwsze urządzenie, które można nazwać komputerem.
C. Shannon - teoretyczne podstawy budowy komputerów.
A. Turing – maszyna Turinga: abstrakcyjny model komputera służący do wykonywania algorytmów.
1941 K. Zuse – Z3: w pełni automatyczny komputer
1943 Collosus – komputer lampowy łamiący kod Enigmy
1943-1946 ENIAC
http://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Z3_Deutsches_Museum.JPG
www.magdalenaszpunar.com 26
Era komputera i Internetu
1969 USA (Los Angeles – Uniwersytet Kalifornijski) - pierwsze węzły sieci ARPANET
1982 I. Postel – system DNS, zapewniający zamianę adresów znanych użytkownikom Internetu na adresy zrozumiałe dla urządzeń tworzących sieć komputerową
1976-1982 V. Cerf, R. Kahn TCP/IP – protokół komunikacji między dwoma komputerami
1990 - pierwsza strona internetowa
1991 T. Barners-Lee – podstawy HTML-a
1991 – standard WWW
1993 Mosaic – pierwsza przeglądarka umożliwiająca oglądanie graficznych stron WWW
1994 - premiera przeglądarki Netscape Navigator
1995 - powstaje pierwszy polski portal: Wirtualna Polska
1998 – powstanie Google