Download - Di̇l, tükürük bezleri̇ ve boyun üçgenleri̇
DOÇ DR FATİH ÖZAN
AİBÜ DİŞ HEKİMLİĞİ FAKÜLTESİ
AĞIZ DİŞ VE ÇENE CERRAHİSİ A.D.
DİL Ağız boşluğunda bulunan kassal yapıdır. İki kısma ayrılır:
1. Oral, hareketli kısım
2. Faryngeal, hareketsiz kısım
Görevleri:
1. Çiğneme
2. Tat alma
3. Konuşma
4. Yutkunma
Kas tipleri:
1. Ekstrinsik kaslar= dile hareket sağlayan kaslar
2. Intrinsik kaslar= dilin şeklini değiştiren kaslar
YAPI TANIMI GÖREVİ
ORAL KISIMDilin ön 2/3’lük kısmını
tanımlarKeratinize çok katlı skuamoz
epitel ile örtülüdür
FARYNGEAL KISIMDilin arka 1/3’lük kısmını
tanımlarNonkeratize çok katlı
skuamoz epitel ile örtülüdür
SULCUS TERMINALISV şekilli, sirkumvallate
papillanın hemen arkasında yer alan yapı
Dilin oral ve faryngealkısımlarının sınırıdır
FORAMEN CECUMThyroid bezin gelişiminin
başladığı yerdirV’nin köşesinde bulunur
MIDLINE SEPTUM Fibroz yapıdır Dili iki yarıma ayırır
LINGUAL TONSİLLER Lenfatik doku nodlarıdır Dilin faringeal yüzeyini örter
YAPI TANIMI GÖREVİ
DİL ORAL KISMINDA
BULUNAN PAPİLLALAR
FiliformEn çok sayıda bulunandır; fakat
tat tomurcuğu içermez
Fungiform- tat tomurcuğu içerirDil sırtında dağınık şekilde
bulunur
Foliate- tat tomurcuğu içerirİnsanda tam gelişmemiş
şekildedir
Circumvallate- tat tomurcuğu
içerir
Sulcus terminalis’in hemen
önünde bir hat şeklinde
dizilirler
GLOSSOEPIGLOTTIC KATLANTI
Mükoz membrandırDilin faryngeal kısmının
posteriyorunu epiglottis ve larynx’e bağlar
PALATOGLOSSAL ARKLARDamaktan dilin lateral kenarına
uzanan yapıdır
Aynı zamanda boğazın anteryorkenarı olarak da bilinir
BEZLER Mükoz ve serözdür Oldukça fazla sayıdadır
VENTRAL YÜZEYİYAPI TANIMI GÖREVİ
EPİTELYUM Nonkeratinize çok katlı skuamoz epitel
Ventral yüzeyi örter
LİNGUAL FRENULUM Orta hat katlantısı Dilin ventral yüzeyin ağız tabanına bağlar
SUBLİNGUAL PAPİLLA Dil tabanında lingualfrenulumun her iki tarafında bulunan şişlikler
Submandibular bezden gelen tükürüğün ağızaboşaldığı yerdirSublingual bez üzerinde bulunan sublingual katlantışeklinde devam eder
PLICA FIMBRIATA Püskül şeklindeki katlantıdır Lingual frenulumlateralindedir
DEEP LINGUAL VEINS Plica fimbriata ve lingualfrenulum arasında görülür
Dilin ekstrinsik kasları:
1. Genioglossus
2. Hyoglossus Hypoglossal n.
3. Styloglossus
4. Palatoglossus N. vagus
Dilin intrinsik kasları
1. Superior longitudinal
2. İnferior longitudinal Hypoglossal n.
3. Transverse
4. Vertical
Genel duysal innervasyon: ağrı, ısı değişiklikleri ve
dokunma duyusunu içerir.
1. Lingual sinir: anteryor 2/3
2. Glossofaryngeal sinir: posteryor 1/3
3. İnternal laryngeal sinir
Özelleşmiş duysal innervasyon: tat alma duyusudur.
1. Chorda tympani: anteryor 2/3
2. Glossofaryngeal sinir: posteryor 1/3
3. İnternal laryngeal sinir
Arter desteği:
1. Lingual arter
2. Submental arter
TÜKÜRÜK BEZLERİ MAJÖR TÜKÜRÜK BEZLERİ
1. PAROTİS
2. SUBMANDİBULAR
3. SUBLİNGUAL
MİNÖR TÜKRÜK BEZLERİ
Dil sırtının orta bölgesinde, gingivada ve sert damağın 1/3 ön
bölgesinde tükürük bezleri yoktur.
PAROTİS BEZ Stenson’s kanalı ile oral kaviteye açılır
Parasempatik sekretor afferentleri= glossofarengeal
sinir, otic ganglion
Post sinaptik lifleri= auriculotemporal sinir
Fasiyal sinir bu bez içerisinde yer alır
Konnektif doku kapsülü ile çevrili olup 2 lobtan oluşur.
1. Yüzeyel lobu kulağın hemen önünde
2. Derin lobu retromandibular fossayı doldurur.
Iki lob fasiyal sinir altında birleşir
Submandibular bezden stylomandibular ligament ile ayrılır
Retromandibular uzanımı olan derin kısmı parafaringeal
boşluk ile ilişkilidir.
Müköz salgı
SUBMANDİBULAR BEZ
Wharton’s kanalı ile oral kaviteye açılır
Parasempatik sekretor afferentleri fasiyal sinir, chordo
tympani, lingual sinir
Post sinaptik lifleri submandibular ganglion
Lingual ve hypoglossal sinir bu bezinderininde yer alır
SUPERİOR MYLOHYOİD KAS
İNFERİOR FASİYA
MEDİAL STYLOGLOSSUS, HYPOGLOSSUS, DİGASTRİK KASLAR
2/3 Seröz, 1/3 müköz salgı
Günlük tükrüğün (1500 cc) yaklaşık yarısını (600 cc)
üretir
SUBLİNGUAL BEZ SUPERİOR AĞIZ TABANI
İNFERİOR MYLOHYOİD KAS
LATERAL MANDİBULAR KORPUS
Bartolin kanalı ile oral kaviteye açılır
Parasempatik sekretor afferentleri fasiyal sinir, chordo tympani,
lingual sinir
Post sinaptik lifleri submandibular ganglion
Lingual ve hypoglossal sinir bu bezin derininde yer alır
Miks bir bez olup, müköz salgı daha fazla üretir.
MİNOR TÜKÜRÜK BEZLERİ Dudakların mukoza-submukozasında, dilin ventral lingual
yüzeyinde, sert damağın posterior kısmında ve bukkal
mukozadaki epitel dokusunun altında yer alırlar.
Yanak veya dil submukozasındaki konnektif doku veya kas
dokusuyla karışmışlardır
Direkt ağıza açılırlar
Çevrelerinde belirgin bir kapsül yoktur.
Dudak ve yanak tükürük bezleri müköz, diğerleri ise seröz salgı
üretir
XEROSTOMIA YAŞ
İlerleyen yaşlarda bez dokusunda histolojik değişiklikler (konnektif dokunun
yağ dokusu ile yer değiştirmesi) izlenir.
SİSTEMİK HASTALIKLAR
Anemiler, endokrin bozukluğu, Sjögren sendromu, epidemik parotitit,
otoimmun hastalık, lupus eritematozus
NÖROLOJİK HASTALIKLAR
Sekrotomotor situmülasyonda azalma yapmasına rağmen en yaygın neden
ilaçlardır (Antihistaminik, antidepresan, antihipertansif, sedatifler, trankilizanlar)
KANAL ENFEKSİYONU, OBSTRÜKSİYONU VE TRAVMA
RADYOTERAPİ
Frey Sendromu
Parotis bezinin enfeksiyonu, harabiyeti veya cerrahisi sonrasında
gelişir
Parotis bezi bölgesinde, kulağın ön tarafındaki deri yemek yerken
terler
Bunun nedeni aurikulotemporal sinirin zedelenerek ter bezlerinin
uyarılmasıdır
Tedavisi yoktur ancak hastanın rahatsızlığı durumunda timpanik
nörektomi yapılabilir.
BOYUN ÜÇGENLERİ
Boyun;
• Her biri m. omohyoideus ve m.
digastricus ile daha küçük üçgenlere
bölünen,
• Yukarıda mandibula aşağıda clavicula ile
sınırlandırılmış,
• M. Sternocleidomastoideus tarafından
anterior ve posterior bölgelere ayrılır.
• Bu kasların yüzeysel belirleyici noktaları,
boyun üçgenlerinin sınırlarının dışarıdan
belirlenmesine yardım eder.
Ense bölgesi hariç boynun her bir
yarısı m. sternocleidomastoideus
kitlesi ile ön ve arka iki bölgeye
ayrılır:
Ön bölge;
1. Regio cervicalis anterior
(trigonum cervicale anterius)
Arka bölge;
1. Regio cervicalis posterior
(trigonum cervicale posterius)
Regio sternocleidomastoideus
M. sternocleidomastoideus’un
sınırlarına uyar
Deri yüzeyinden gözlenen
kabarıklığına protuberentia
sternocleidomastoidea denir
Derialtı dokusunda;
1. v. jugularis externa,
2. n. auricularis magnus,
3. n. transversus colli
bulunur
Subfasyal katmanda;
kasın derininde
vagina carotica
içinde damar-sinir
paketi içindeki
oluşumlar bulunur
1. a. carotis communis,
2. v. jugularis interna,
3. n. vagus
Regio cervicalis anterior(Trigonum cervicale anterius)
Önde
1. Boyun orta hattı
Arkada
1. M. sternocleidomastoideus’un
ön kenarı
Üstte
1. Corpus mandibula’nın alt
kenarı
Suprahyoid bölge
1. Trigonum submentale
2. Trigonum submandibular
Infrahyoid bölge
1. Trigonum caroticum
2. Trigonum musculare
Trigonum submentale’nin içerdiği oluşumlar
1. Nodi lymphatici submentale,
2. V. jugularis anterior
Trigonum submandibulare’nin içerdiği oluşumlar
1. A. facialis
2. V. facialis
3. N. hypoglossus
4. N. glossopharyngeus
5. N. mylohyoideus
6. Gl. parotidea’nın alt parçası
7. Gl. submandibularis
8. Nodi lymphatici submandibulare
Trigonum caroticum’un içerdiği oluşumlar
1. A. carotis communuis
2. A. carotis externa ve dalları
3. A. carotis interna
4. V. jugularis interna
5. Sinus caroticus
6. N. vagus
7. N. laryngeus externus ve internus
8. N. hypoglossus
9. N. accessorius
Trigonum cervicalis posterius(lateralis)
Önde
1. M. sternocleidomastoideus’un
arka kenarı
• Arkada
1. M. trapezius’un ön kenarı
• Aşağıda
1. Clavicula’nın 1/3 mediali’nin üst
kenarı
M. omohyoideus’un venter inferior’u ile iki üçgen
alana bölünür
1. Trigonum omotrapezoideum (occipitale)
2. Trigonum omoclaviculare (subclavia)
İLGİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİM