Download - Definició de document. Curs 2011_2012
EL DOCUMENT
DEFINICIÓ I TIPOLOGIES
DOCUMENT DIPLOMÀTIC
DENOMINACIONS COETÀNIES
InstrumentumCharta
ScripturaSeries Pagina
Diploma DocumentumDiplomàtica
DOCUMENT DIPLOMÀTIC
• Dom Jean Mabillon (1681):• És diploma qualsevol document emanat
per alguna autoritat sobirana.• Sense definició.
Diplomàtica
DOCUMENT DIPLOMÀTIC
• École des Chartes, Monumenta Historica Germaniae, Böhmer (s.XIX in.):• El document entès com un monument
sense context.• Sense definició.
Diplomàtica
DOCUMENT DIPLOMÀTIC
• Theodor von Sickel (1867):• Tot testimoni escrit de naturalesa jurídica amb
determinats formulismes variables segons les característiques particulars de cada lloc i zona.• Escrit • Natura Jurídica • Formes • Particularitats locals, regionals
Diplomàtica
DOCUMENT DIPLOMÀTIC
• Cesare Paoli (1899):• Testimoni escrit d’un fet de natura
jurídica realitzat segons determinades formes, les quals estan destinades a procurar-li fe i donar-li força de prova.• Fe (confiança) i Força Probatòria.
Diplomàtica
DOCUMENT DIPLOMÀTIC
• Arthur Giry (1894):• No parla de “document” sinó de recursos
diplomàtics.• Recursos.
Diplomàtica
DOCUMENT DIPLOMÀTIC
• H.Bresslau (1912-1932):• Declaracions escrites segons formes
determinades, variables en funció a la persona, el lloc, el temps i l’objecte, destinades a servir com a testimonis de fets de natura jurídica.
• Declaracions, en comptes de testimonis.
Diplomàtica
DOCUMENT DIPLOMÀTIC
• Paulus Rabikauskas (1976):• Document (strictu sensu): Un testimoni escrit
amb una forma determinada d’un fet o acte de natura jurídica.
• Document (latu sensu): Un testimoni escrit on no es poden verificar els elements a sobre indicats.
• Natura jurídica?
Diplomàtica
DOCUMENT DIPLOMÀTIC
• Giovanna Nicolaj (2000):• Aquell que desenvolupa unes funcions
típiques amb formes igualment peculiars a la vida i al funcionament d’uns ordinaments jurídics que regulen una societat històrica.
• Natura jurídica?• Funcions.• Formes.
Diplomàtica
DOCUMENT DIPLOMÀTIC
• Adam J. Kosto (2001):• Record (reservat per a l’Arxivística).• Document (encara utilitzat per la Diplomàtica
clàssica).• Ruptura amb les definicions clàssiques, per
corrupció arxivística.• Permet, tot i així, repensar el concepte.
Diplomàtica
DOCUMENT DIPLOMÀTIC
• InterPares (2002):• Document: Unitat indivisible d’informació
constituïda per un missatge fixat en un suport de manera sintàcticament estable. Un document té una forma fixa i un contingut estable.
• Informació enregistrada en un suport.• Forma i contingut estable.
Diplomàtica
DOCUMENT DIPLOMÀTIC
• InterPares (2002):• Record: Un tipus de document fet o rebut en
el curs d’una activitat pràctica com a instrument o producte d’aquesta activitat, amb finalitat d’acció o referència.
• Producte d’una activitat.• Memòria d’aquesta i de qui la fa.• Referència: prova.
Diplomàtica
DOCUMENT COM A REPRESENTACIÓ
DOCUMENT = REPRESENTACIÓ
Diplomàtica
DOCUMENT = REPRESENTACIÓ
Diplomàtica
DOCUMENT ARXIVÍSTIC
DOCUMENT ARXIVÍSTIC
• NODAC (2007):• Document d’Arxiu (Record): És la informació enregistrada,
amb independència del suport o de les seves característiques físiques i intel·lectuals, produïda o rebuda i conservada per una organització o una persona en el desenvolupament de les seves activitats.
• Informació enregistrada en un suport.• Producte d’una activitat.• Memòria d’aquesta i de qui la fa.• No capacitat de prova.
Diplomàtica
DOCUMENT ARXIVÍSTIC
• NODAC (2007):• Unitat Documental Simple: Unitat arxivística més
petita i indivisible intel·lectualment: una carta, una memòria, un informe, una fotografia o un enregistrament sonor, per exemple.
• Cap menció a la forma.• Acceptació de l’existència de tipologies.• No es deixa ajudar, a l’hora de perfeccionar-se.
Diplomàtica
TIPOLOGIES
CRITERIS D’ANÀLISI
• Segons l’escriptura: Paleografia.• Segons la seva forma: podem analitzar
unes tipologies generals que descriguin tota la documentació?
• Segons la seva natura jurídica: permet determinar la natura del propi document i la necessitat d’una forma o una altra.
Diplomàtica
TIPOLOGIESSEGONS L’ESCRIPTURA
Diplomàtica
ESCRIPTURA MANUSCRITA
• Escriptura cursiva romana (s.IIdC – s.VIdC).• Escriptura visigòtica (s.VIIdC – s.IXdC, amb alguns
residus al s.X).• Escriptura carolina (s.X - s.XIex.)• Escriptura carolina de transició (s.Xiex – s.XIIex.)• Escriptura gòtica rodona, cursiva o notular (s.XIII-
s.XIVin).• Escriptura gòtica catalana (s.XIVin. – s.XVin).
Diplomàtica
ESCRIPTURA MANUSCRITA
• Escriptura bastarda catalana (s.XV).• Escriptura humanística cursiva (s.XVI – s.XVII).• Escriptura bastarda espanyola (s.XVIII).• Escriptura cursiva contemporània (s.XIX – s.XXin.)• Escriptura mecanogràfica (s.XX - 1989).
Diplomàtica
ESCRIPTURA IMPRESA
• Escriptura gòtica d’impremta (1450 – 1500).• Escriptura humanística antiqua d’impremta, basada
en la carolina de transició (1500 – fins a l’actualitat).• Escriptures pròpies d’impressors: Garamond, Bodoni,
Courier, etc (s.XVI – actualitat).• Tipografies digitals: recuperen els estils tipogràfics
antics i en proposen de nous constantment. Impedeixen una datació precisa perquè són atemporals i els canvis de software les poden fer variar.
Diplomàtica
TIPOLOGIESSEGONS LA FORMA
Diplomàtica
FORMA
• Cesare Paoli (1899): – Documenti: testimonis escrits finals.– Atti: testimonis escrits de preparació.
• Arthur Giry (1894): – Denominacions coetànies: Chartae, chartulae,
epistolae, litterae, scriptum, scripturae, instrumentum.
– Acte: paraula que permet definir qualsevol d’aquests recursos.
Diplomàtica
FORMA
• Harry Bresslau (1912-1932):– Urkunden (Urkundenwesen): Documents.– Akten (Aktenwesen): Actes.– Briefe: Cartes (Correspondència).
• Alain de Boüard (1929): – Actes: Documents. – Lettres: Cartes (Correspondència – Scripturae: Actes i altres documents conservats als
arxius.Diplomàtica
FORMA
• Paulus Rabikauskas (1978):–Documentum (strictu sensu)–Documentum (latu sensu):•Mandata• Epistulae• Acta
Diplomàtica
Diplomàtica
Diplomàtica
Diplomàtica
TIPOLOGIESNATURA JURÍDICA
Diplomàtica
NATURA JURÍDICA
• Segons la natura jurídica de l’acció / fet desencadenant de la documentació.
• Segons la natura jurídica del productor de la documentació.
Diplomàtica
NATURA JURÍDICA DE L’ACCIÓ
• Acció: manifestació de voluntat.• Fet: esdeveniment del món real que
desencadena una manifestació de voluntat.
• Documentació: estabilització de l’acció / fet sobre un suport.
Diplomàtica
NATURA JURÍDICA DE L’ACCIÓ
• Documents dispositius (ad substantiam): l’acció jurídica es fon amb la documentació en un sol moment. El document és l’acció jurídica.
• Documents probatoris (ad probationem): es manifesta una acció/fet jurídic, però no és l’acció propiament dita. El document és només un testimoni de l’acció jurídica.
Diplomàtica
NATURA JURÍDICA DE L’ACCIÓ
• Documents instrumentals o de suport: –permeten la realització d’una acció jurídica,–no són sempre indispensables.– solen ser minutes, esborranys, però també
llistats, relacions, memorials, etc.
Diplomàtica
NATURA JURÍDICA DEL PRODUCTOR
• Documents públics: emanats per una autoritat sobirana d’un gran territori jurisdiccional (Comte, Rei, Papa, Emperador).
• Documents privats: emanats per persones privades (o sobirans actuant com a privats) que resolen accions jurídiques entre parts igualment privades.
• Documents semipúblics: emanats per autoritats amb certa entitat (monestirs, senyors jurisdiccionals), i que presenten certa solemnitat en els seus actes.
Diplomàtica
Diplomàtica