M c l cụ ụA. L i m đ uờ ở ầ .................................................................................................................................................................2
B. N i dungộ ........................................................................................................................................................................... 3
I. Khái ni m hàng hóa và hai thu c tính c b n c a nóệ ộ ơ ả ủ ......................................................................3
1. Khái ni m hàng hóaệ .............................................................................................................................................3
2. Hai thu c tính c b n c a hàng hóaộ ơ ả ủ .................................................................................................................3
a. Giá tr s d ngị ử ụ ....................................................................................................................................................... 3
b. Giá trị..........................................................................................................................................................................4c. M i quan h gi a giá tr và gia tr s d ng:ố ệ ữ ị ị ử ụ .............................................................................................5
II. Gi i pháp nh m nâng cao s c c nh tranh cho hàng hóa Vi t Namả ằ ứ ạ ệ ..........................................6
1. Đ c đi m hàng hóa Vi t Nam hi n nayặ ể ệ ệ ................................................................................................6
2. Th c tr ng hàng hóa Vi t Nam hi n nayự ạ ệ ệ .............................................................................................8
3. Gi i pháp nh m nâng cao s c c nh tranh c a hàng hóa Vi t Namả ằ ứ ạ ủ ệ ..................................12
a. Tăng s c c nh tranh c a hàng hóaứ ạ ủ .......................................................................................................12
b. Vĩ Mô:..................................................................................................................................................................13
c. Vi Mô...................................................................................................................................................................13
d. M t s gi i pháp nh m nâng cao năng l c c nh tranh v giá c a các doanh nghi p ộ ố ả ằ ự ạ ề ủ ệVi t Nam hi n nayệ ệ ..................................................................................................................................................13
Gi i pháp nh m nâng cao năng su t lao đ ng c a các doanh nghi pả ằ ấ ộ ủ ệ ..................................14
Gi i pháp nh m tăng m c đ ph c t p trong lao đ ngả ằ ứ ộ ứ ạ ộ ..............................................................14
Chính sách c a nhà n củ ướ ...........................................................................................................................15
M t s gi i pháp khácộ ố ả .................................................................................................................................16
C. K T LU NẾ Ậ .................................................................................................................................................................... 17
1
A. L i m đ uờ ở ầ
L ch s phát tri n c a n n s n xu t xã h i đã và đang tr i qua hai ki u tị ử ể ủ ề ả ấ ộ ả ể ổ ch c kinh t , đó là s n xu t t c p t túc và s n xu t ứ ế ả ấ ự ấ ự ả ấ hàng hoá. S n xu t hàngả ấ hoá ra đ i là b c ngo t căn b n trong l ch s phát tri n c a l ch s loài ng i,ờ ướ ặ ả ị ử ể ủ ị ử ườ đ a loài ng i thoát kh i tình tr ng “mông mu i”, xoá b n n kinh t t nhiên,ư ườ ỏ ạ ộ ỏ ề ế ự phát tri n nhanh chóng l c l ng s n xu t và nâng cao hi u qu kinh t c a xãể ự ượ ả ấ ệ ả ế ủ h i. V i nh ng thu c tính c a mình hàng hoá gi m t vai trò quan tr ng trongộ ớ ữ ộ ủ ữ ộ ọ s n xu t và l u thông hàng hoá là m t “t bào kinh t ” c a xã h i t b n. “ Cóả ấ ư ộ ế ế ủ ộ ư ả n n kinh t hàng hoá thì t t nhiên t n t i c nh tranh c nh tranh là quy lu t b tề ế ấ ồ ạ ạ ạ ậ ắ bu c c a n n kinh t hàng hoá”ộ ủ ề ế vì v y vi c nghiên c u v hai thu c tính c aậ ệ ứ ề ộ ủ hàng hóa và v n d ng lý thuy t v hai thu c tính hàng hóa đ đ a ra các gi iậ ụ ế ề ộ ể ư ả pháp nh m nâng cao s c c nh tranh cho hàng hóa là m t vi c quan trong có ýằ ứ ạ ộ ệ nghĩa lí lu n và th c ti n đ i v i quá trình c nh tranh. Đ c bi t vi c n m v ngậ ự ễ ố ớ ạ ặ ệ ệ ắ ữ nh ng lí lu n v l ng giá tr c a hàng hoá có vai trò quan tr ng góp phàn v nữ ậ ề ượ ị ủ ọ ậ d ng m t cách hi u qu vào quá trình nâng cao năng l c c nh tranh c a cácụ ộ ệ ả ự ạ ủ doanh nghi p hi n nay nói chung và các doanh nghi p Vi t Nam nói riêng.ệ ệ ệ ệ
Trong quá trình nghiên c u do ki n th c, kh năng còn h n h p chúng emứ ế ứ ả ạ ẹ không th tránh kh i nh ng sai sót, chúng em kính mong cô và các b n sẽ gúp để ỏ ữ ạ ỡ chúng em có đ c s hi u bi t đ y đ nh t.ượ ự ể ế ầ ủ ấ
Chúng em xin chân thành c m n.ả ơ
B.
2
B. N i dungộI. Khái ni m hàng hóa và hai thu c tính c b n c a nóệ ộ ơ ả ủ1. Khái ni m hàng hóaệ
L ch s phát tri n c a n n s n xu t xã h i đã và đang tr i qua hai ki u t ị ử ể ủ ề ả ấ ộ ả ể ổch c kinh t , đó là s n xu t t c p t túc và s n xu t hàng hoá. Trong n n s n ứ ế ả ấ ự ấ ự ả ấ ề ảxu t hàng hoá t n t i m t ph m trù l ch s đó chính là hàng hoá. Hàng hoá là ấ ồ ạ ộ ạ ị ửs n ph m c a lao đ ng, có th tho mãn nhu c u nào đó c a con ng i thông ả ẩ ủ ộ ể ả ầ ủ ườqua trao đ i, mua bán. ổ
Có r t nhi u tiêu th c đ phân chia các lo i hàng hoá nh : hàng hoá thôngấ ề ứ ể ạ ư th ng, hàng hoá đ c bi t, hàng hoá h u hình, hàng hoá vô hình, hàng hoá t ườ ặ ệ ữ ưnhân, hàng hoá công c ng… ộ
- D ng h u hình nh : s t, thép, l ng th c, th c ph m….ạ ữ ư ắ ươ ự ự ẩ
- D ng vô hình nh nh ng d ch v th ng m i, v n t i hay d ch v c a giáo ạ ư ữ ị ụ ươ ạ ậ ả ị ụ ủviên, bác sĩ, ngh sĩ… ệ
Hàng hoá có th cho m t cá nhân s d ng ho c nhi u ng i cùng s ể ộ ử ụ ặ ề ườ ửd ng. ụ
T khái ni m trên cho th y: ừ ệ ấ
Hàng hoá là m t ph m trù l ch s , nó ch xu t hi n khi có n n s n xu t ộ ạ ị ử ỉ ấ ệ ề ả ấhàng hoá, đ ng th i s n ph m lao đ ng mang hình thái hàng hoá khi nó là đ i ồ ờ ả ẩ ộ ốt ng mua bán trên th tr ng.ượ ị ườ
Karl Marx đ nh nghĩa hàng hoá tr c h t là đ v t mang hình d ng có khị ướ ế ồ ậ ạ ả năng tho mãn nhu c u con ng i nh vào các tính ch t c a nó. Đ đ v t tr ả ầ ườ ờ ấ ủ ể ồ ậ ởthành hàng hoá c n ph i có:ầ ả
- Tính h u d ng đ i v i ng i dùng ữ ụ ố ớ ườ
- Giá tr (kinh t ), nghĩa là đ c chi phí b i lao đ ng.ị ế ượ ở ộ
- S h n ch đ đ t đ c nó, nghĩa là đ khan hi m.ự ạ ế ể ạ ượ ộ ế
2. Hai thu c tính c b n c a hàng hóaộ ơ ả ủ
a. Giá tr s d ngị ử ụ– Khái ni m: Giá tr s d ng là công d ng hay tính có ích c a v t nh m th a mãnệ ị ử ụ ụ ủ ậ ằ ỏ nhu c u nào đó c a con ng i. Ví d : g o đ ăn, áo đ m c, máy móc sx, đi n ầ ủ ườ ụ ạ ể ể ặ ệth p sáng,…ắ
3
- Đ c đi m;ặ ể
+ S l ng giá tr s d ng c a m t hàng hóa không ph i ngay m t lúc đã phát ố ượ ị ử ụ ủ ộ ả ộhi n ra đ c h t, mà nó đ c phát hi n d n d n trong quá trình phát tri n c a ệ ượ ế ượ ệ ầ ầ ể ủkhoa h c kĩ thu t. V i ý nghĩa này, giá tr s d ng đ c xem có tính l ch s c ọ ậ ớ ị ử ụ ượ ị ử ụth , ph thu c vào s phát tri n c a KH-KTể ụ ộ ự ể ủ
+Gía tr s d ng hay công d ng c a hàng hóa là do thu c tính t nhiên c a v t ị ử ụ ụ ủ ộ ự ủ ậth hàng hóa quy t đ nh giúp th a mãn nhu c u nào đó c a con ng i. V i ý ể ế ị ỏ ầ ủ ườ ớnghĩa này, giá tr s d ng là 1 ph m trù vĩnh vi n.ị ử ụ ạ ễ
+Gía tr s d ng ch th hi n khi con ng i s d ng hay tiêu dùng, nó là n i ị ử ụ ỉ ể ệ ườ ử ụ ộdung v t ch t c a c a c i, không k hình th c xã h i c a c a c i đó nh th ậ ấ ủ ủ ả ể ứ ộ ủ ủ ả ư ếnào. Đi u này nói lên ý nghĩa quan tr ng c a tiêu dùng đói v i s n xu t. ề ọ ủ ớ ả ấ
+Gía tr s d ng c a hàng hóa là giá tr là giá tr s d ng c a xã h i vì giá tr s ị ử ụ ủ ị ị ử ụ ủ ộ ị ửd ng c a hàng hóa không ph i là giá tr s d ng c a ng i s n xu t tr c ti p ụ ủ ả ị ử ụ ủ ườ ả ấ ự ếmà là cho m t ng i khác, cho xã h i thông qua trao đ i. mua bán. Đi u đó đòi ộ ườ ộ ổ ềh i ng i s n xu t hàng hóa ph i luôn luôn quan tâm đ n nhu c u c a xã h i, ỏ ườ ả ấ ả ế ầ ủ ộlàm cho s n ph m c a mình đáp ng nhu c u c a xã h i thì hàng hóa c a h ả ẩ ủ ứ ầ ủ ộ ủ ọm i bán đ cớ ượ
+M t v t khi đã là hàng hóa thì nh t thi t nó ph i có giá tr s d ng. Nh ng ộ ậ ấ ế ả ị ử ụ ưkhông ph i b t c v t gì có giá tr s d ng cũng đ u là hàng hóa. Ch ng h n nhả ấ ứ ậ ị ử ụ ề ẳ ạ ư không khí r t c n cho cu c s ng nh ng không ph i là hàng hóa. Nh v y, trong ấ ầ ộ ố ư ả ư ậkinh t hàng hóa, v t mang giá tr s d ng đ ng th i cũng là v t mang giá tr ế ậ ị ử ụ ồ ờ ậ ịtrao đ i do lao đ ng c th làm ra.ổ ộ ụ ể
b. Giá trịMu n hi u đ c giá tr hàng hóa ph i đi t giá tr trao đ i. giá tr trao đ i là môtố ể ượ ị ả ừ ị ổ ị ổ quan h v s l ng, là t l theo đó m t giá tr s d ng lo i này đ c trao đ i ệ ề ố ượ ỉ ệ ộ ị ử ụ ạ ượ ổv i nh ng giá tr s d ng lo i khác.ớ ữ ị ử ụ ạ
VD:1m v i = 5kg thóc. T c 1m v i có giá tr trao đ i = 5kg thócả ứ ả ị ổ
Hai hàng hóa khác nhau có th trao đ i đ c v i nhau thì gi a chúng ph i có 1 ể ổ ượ ớ ữ ảc s chung nào đó. Cái chung đó là: c v i và thóc đ u là s n ph m c a lao ơ ở ả ả ề ả ẩ ủđ ng, đ u có 1 l ng lao đ ng k t tinh trong đó. Chính vì th mà nó trao đ i ộ ề ượ ộ ế ế ổđ c v i nhau. Vì v y ng i ta trao đ i hàng hóa cho nhau ch ng qua là trao đ i ượ ớ ậ ườ ổ ẳ ổlao đ ng hao phí c a mình n d u trong hàng hóa đó. T trên ta rút ra k t lu n: ộ ủ ẩ ấ ừ ế ậgiá tr là lao đ ng xã h i c a ng i s n xu t hàng hóa k t tinh trong hàng hóa.ị ộ ộ ủ ườ ả ấ ế
4
- Gía tr hàng hóa là bi u hi n quan h gi a nh ng ng i s n xu t hàng hóa. ị ể ệ ệ ữ ữ ườ ả ấ
- Gía tr là m t ph m trù l ch s , g n li n v i n n s n xu t hàng hóa ị ộ ạ ị ử ắ ề ớ ề ả ấ
- Gía tr là n i dung là c s c a giá tr trao đ i, còn giá tr trao đ i ch là hình ị ộ ơ ở ủ ị ổ ị ổ ỉth c ứ bi u hi n cu giá tr , N u giá tr s d ng là thu c tính t nhiên thì giá ể ệ ả ị ế ị ử ụ ộ ựtr là thu c tính xã h i c a hàng hóa. ị ộ ộ ủ
c. M i quan h gi a giá tr và gia tr s d ng:ố ệ ữ ị ị ử ụ
Gi a hai thu c tính c a hàng hóa luôn có m i quan h ràng bu c l n nhau. Trongữ ộ ủ ố ệ ộ ẫ đó, giá tr là n i dung, là c s c a giá tr trao đ i; còn giá tr trao đ i là hình ị ộ ơ ở ủ ị ổ ị ổth c bi u hi n c a giá tr ra bên ngoài. Khi trao đ i s n ph m cho nhau, nh ng ứ ể ệ ủ ị ổ ả ẩ ững i s n xu t ng m so sánh lao đ ng n gi u trong hàng hoá v i nhau. Th c ườ ả ấ ầ ộ ẩ ấ ớ ựch t c a quan h trao đ i là ng i ta trao đ i l ng lao đ ng hao phí c a mình ấ ủ ệ ổ ườ ổ ượ ộ ủch a đ ng trong các hàng hoá. Vì v y, giá tr là bi u hi n quan h xã h i gi a ứ ự ậ ị ể ệ ệ ộ ữnh ng ng i s n xu t hàng hoá. Giá tr là m t ph m trù l ch s , g n li n v i ữ ườ ả ấ ị ộ ạ ị ử ắ ề ớn n s n xu t hàng hoá. N u giá tr s d ng là thu c tính t nhiên thì giá tr là ề ả ấ ế ị ử ụ ộ ự ịthu c tính xã h i c a hàng hoá.ộ ộ ủ
Nh v y, hàng hoá là s th ng nh t c a hai thu c tính giá tr s d ng và giá tr , ư ậ ự ố ấ ủ ộ ị ử ụ ịnh ng là s th ng nh t c a hai m t đ i l p. Đ i v i ng i s n xu t hàng hoá, ư ự ố ấ ủ ặ ố ậ ố ớ ườ ả ấh t o ra giá tr s d ng, nh ng m c đích c a h không ph i là giá tr s d ng ọ ạ ị ử ụ ư ụ ủ ọ ả ị ử ụmà là giá tr , h quan tâm đ n giá tr s d ng là đ đ t đ c m c đích giá tr mà ị ọ ế ị ử ụ ể ạ ượ ụ ịthôi. Ng c l i, đ i v i ng i mua, cái mà h quan tâm là giá tr s d ng đ thoượ ạ ố ớ ườ ọ ị ử ụ ể ả mãn nhu c u tiêu dùng c a mình. Nh ng, mu n có giá tr s d ng thì ph i tr ầ ủ ư ố ị ử ụ ả ảgiá tr cho ng i s n xu t ra nó. Nh v y, tr c khi th c hi n giá tr s d ng ị ườ ả ấ ư ậ ướ ự ệ ị ử ụph i th c hi n giá tr c a nó. N u không th c hi n đ c giá tr , sẽ không th c ả ự ệ ị ủ ế ự ệ ượ ị ựhi n đ c giá tr s d ng.ệ ượ ị ử ụ
5
II. Gi i pháp nh m nâng cao s c c nh tranh cho hàng hóa Vi t Namả ằ ứ ạ ệ1. Đ c đi m hàng hóa Vi t Nam hi n nayặ ể ệ ệ
Xu h ng v n đ ng và phát tri n kinh t hàng hoá n c ta g n li n v i các ướ ậ ộ ể ế ở ướ ắ ề ớđ c đi m sau : ặ ể
N n kinh t n c ta đang trong quá trình chuy n bi n t n n kinh t hàng ề ế ướ ể ế ừ ề ếhoá kém phát tri n, mang n ng tính t c p t túc sang thành n n kinh t hàng ể ặ ự ấ ự ề ếhoá phát tri n t th p đ n cao. ể ừ ấ ế
Do n n kinh t n c ta có c c u h t ng v t ch t và h t ng xã h i th p kém. ề ế ướ ơ ấ ạ ầ ậ ấ ạ ầ ộ ấ
Trình đ c s v t ch t và công ngh trong các doanh nghi p l c h u, không có ộ ơ ở ậ ấ ệ ệ ạ ậkh năng c nh tranh. ả ạ
H u nh không có đ i ngũ nhà doanh nghi p có t m c . ầ ư ộ ệ ầ ỡ
Thu nh p c a ng i làm công ăn l ng và nông dân th p kém, s c mua hàng ậ ủ ườ ươ ấ ứhoá c a xã h i và dân c th p nên nhu c u tăng ch m, dung l ng th tr ng ủ ộ ư ấ ầ ậ ượ ị ườtrong n c còn h n ch . ướ ạ ế
Các bi u hi n trên m t m t ph n ánh trình đ th p kém v dung l ng cung ể ệ ộ ặ ả ộ ấ ề ược u hàng hoá và kh năng c nh tranh c a hàng hoá trên th tr ng. ầ ả ạ ủ ị ườ
M t khác nó cũng t o ra áp l c bu c chúng ta ph i v t qua th c tr ng đó và ặ ạ ự ộ ả ượ ự ạđ a n n kinh t phát tri n c v s l ng l n ch t l ng. ư ề ế ể ả ề ố ượ ẫ ấ ượ
N n kinh t hàng hóa d a trên c s n n kinh t t n t i nhi u thành ph n: ề ế ự ơ ở ề ế ồ ạ ề ầ
Ti p c n đ c đi m này c a kinh t hàng hoá theo các khía c nh sau : ế ậ ặ ể ủ ế ạ
N n kinh t nhi u thành ph n v i nhi u hình th c s h u khác nhau v t li u ề ế ề ầ ớ ề ứ ở ữ ề ư ệs n xu t là c s kinh t g n li n v i s t n t i và phát tri n kinh t hàng hoá. ả ấ ơ ở ế ắ ề ớ ự ồ ạ ể ế
Th c tr ng kinh t hàng hoá n c ta kém phát tri n là do nhi u nhân t , ự ạ ế ở ướ ể ề ốnh ng nhân t gây h u qu n ng n nh t là s nh n th c không đúng d n đ n ư ố ậ ả ặ ề ấ ự ậ ứ ẫ ếnôn nóng xoá b nhanh các thành ph n kinh t . ỏ ầ ế
N n kinh t nhi u thành ph n là ngu n l c t ng h p v nhi u m t, có kh năngề ế ề ầ ồ ự ổ ợ ề ề ặ ả đ a n n kinh t v t kh i tình tr ng th p kém. ư ề ế ượ ỏ ạ ấ
N n kinh t hàng hoá ch u tác đ ng c a s thay đ i c c u ngành theo h ng ề ế ị ộ ủ ự ổ ơ ấ ướn n kinh t d ch v phát tri n nhanh chóng. ề ế ị ụ ể
6
Đ c đi m này g n li n v i hai khía c nh sau : ặ ể ắ ề ớ ạ
+ Nó đ m b o cho m i ng i, m i doanh nghi p dù thành ph n kinh t nào ả ả ọ ườ ọ ệ ở ầ ếcũng đ u đ c t do kinh doanh theo pháp lu t, đ c pháp lu t b o h quy n ề ượ ự ậ ượ ậ ả ộ ềs h u và quy n thu nh p h p pháp. ở ữ ề ậ ợ
+ Các ch th kinh t đ u đ c ho t đ ng theo c ch t ch , h p tác, c nh ủ ể ế ề ượ ạ ộ ơ ế ự ủ ợ ạtranh v i nhau và đ u bình đ ng tr c pháp lu t. ớ ề ẳ ướ ậ
N n kinh t hàng hoá phát tri n theo c c u kinh t “m ” gi a n c ta v i các ề ế ể ơ ấ ế ở ữ ướ ớn c trên th gi i : ướ ế ớ
S ra đ i n n kinh t hàng hoá t b n ch nghĩa đã làm cho th tr ng dân t c ự ờ ề ế ư ả ủ ị ườ ộho t đ ng trong s g n bó v i th tr ng th gi i. ạ ộ ự ắ ớ ị ườ ế ớ
N n kinh t hàng hoá v i c c u “m ” ra đ i b t ngu n t quy lu t phân b và ề ế ớ ơ ấ ở ờ ắ ồ ừ ậ ốphát tri n không đ u v tài nguyên thiên nhiên, s c lao đ ng và th m nh gi a ể ề ề ứ ộ ế ạ ữcác n c. ướ
N n kinh t hàng hoá theo c c u “m ”, thích ng v i chi n l c th tr ng ề ế ơ ấ ở ứ ớ ế ượ ị ườ“h ng ngo i”. ướ ạ
Phát tri n kinh t hàng hoá theo đ nh h ng xã h i ch nghĩa v i vai trò ch ể ế ị ướ ộ ủ ớ ủđ o c a kinh t nhà n c và s qu n lý kinh t vĩ mô c a nhà n c : ạ ủ ế ướ ự ả ế ủ ướ
Vai trò đ nh h ng xã h i ch nghĩa c a kinh t nhà n c : ị ướ ộ ủ ủ ế ướ
Trong c c u kinh t nhi u thành ph n, kinh t nhà n c v i b n ch t v n có ơ ấ ế ề ầ ế ướ ớ ả ấ ốc a nó, l i n m gi các ngành, lĩnh v c then ch t và tr ng y u nên tr thành ủ ạ ắ ữ ự ố ọ ế ởnhân t kinh t b o đ m cho kinh t hàng hoá c a các thành ph n kinh t khác ố ế ả ả ế ủ ầ ếphát tri n theo đ nh h ng xã h i ch nghĩa. ể ị ướ ộ ủ
Tính hi n th c c a vai trò đ nh h ng xã h i ch nghĩa c a kinh t nhà n c chệ ự ủ ị ướ ộ ủ ủ ế ướ ỉ đ c kh ng đ nh khi nó phát huy đ c s c m nh t ng h p c a các thành ph n ượ ẳ ị ượ ứ ạ ổ ợ ủ ầkinh t khác. ế
Vai trò qu n lý c a nhà n c, nhân t đ m b o cho đ nh h ng xã h i ch nghĩaả ủ ướ ố ả ả ị ướ ộ ủ c a kinh t hàng hoá : ủ ế
S phát tri n kinh t hàng hoá bên c nh m t tích c c, đem l i s phát tri n l c ự ể ế ạ ặ ự ạ ự ể ựl ng s n xu t, tăng tr ng kinh t cao c a nó, m t khác nó không tránh kh i ượ ả ấ ưở ế ủ ặ ỏnh ng khuy t t t nh t đ nh v m t xã h i nh : phá s n, kh ng ho ng, tàn phá ữ ế ậ ấ ị ề ặ ộ ư ả ủ ảmôi tr ng ... Nh ng khuy t t t này c n ph i có s qu n lý kinh t vĩ mô c a ườ ữ ế ậ ầ ả ự ả ế ủnhà n c. ướ
7
N n kinh t hàng hoá gi a các n c , ngoài s khác nhau v trình đ phát tri n ề ế ữ ướ ự ề ộ ểvà s phân ph i l i ích kinh t gi a các t ng l p dân c do kinh t đem l i nh mự ố ợ ế ữ ầ ớ ư ế ạ ằ m c đích gì? có l i cho ai? Còn có s khác nhau không kém ph n quan tr ng là ụ ợ ự ầ ọ ởtrình đ qu n lý theo c ch th tr ng c a nhà n c. ộ ả ơ ế ị ườ ủ ướ
N c ta do ch u nh h ng lâu ngày cu c ch k ho ch hoá t p trung quan ướ ị ả ưở ả ơ ế ế ạ ậliêu , bao c p... Nên vai trò qu n lý c a nhà n c ta là nhân t đ m\ b o cho ấ ả ủ ướ ố ả ảđ nh h ng XHCN c a kinh t hàng hoá.M t n n kinh t hàng hoá kém phát ị ướ ủ ế ộ ề ếtri n, mang n ng tính ch t t cung t c p, chuy n sang m t n n kinh t hàng ể ặ ấ ự ự ấ ể ộ ề ếhoá phát tri n t th p đ n cao đòi h i nhà n c ph i s d ng có hi u qu các ể ừ ấ ế ỏ ướ ả ử ụ ệ ảcông c pháp lu t, tài chính, ti n t , tín d ng ... M t khác ph i t o ra môi tr ng ụ ậ ề ệ ụ ặ ả ạ ườvà đi u ki n cho s n xu t kinh doanh trên c s khai thác ti m năng c a các ề ệ ả ấ ơ ở ề ủthành ph n kinh t , th c hi n các chính sách xã h i đ m b o cho s th ng nh t ầ ế ự ệ ộ ả ả ự ố ấgi a kinh t và xã h i.ữ ế ộ
2. Th c tr ng hàng hóa Vi t Nam hi n nayự ạ ệ ệ
M t câu h i đ c đ t ra là: “ Hi n nay, hàng hóa Vi t Nam đi vào th gi i còn ộ ỏ ượ ặ ệ ệ ế ớkém v năng su t, ch t l ng, s c c nh tranh... Vì sao v y?” Có nhi u lý do, ề ấ ấ ượ ứ ạ ậ ềnh ng có m t lý do chính là, n n kinh t hàng hóa n c ta ch a th t s tr ư ộ ề ế ướ ư ậ ự ởthành n n kinh t hàng hóa l n. L y vi c xu t kh u nông, th y s n làm ví d . ề ế ớ ấ ệ ấ ẩ ủ ả ụC s s n xu t, ch bi n nông, th y s n n c ta, nói chung còn l c h u, trong ơ ở ả ấ ế ế ủ ả ở ướ ạ ậkhi th tr ng qu c t l i khó tính, đòi h i r t cao v ch t l ng, quy cách và ị ườ ố ế ạ ỏ ấ ề ấ ượm u mã s n ph m. Không ti n lên trình đ s n xu t l n, hi n đ i thì n n kinh ẫ ả ẩ ế ộ ả ấ ớ ệ ạ ềt th tr ng n c ta sẽ không th kh c ph c đ c s l c h u. Chúng ta sẽ ế ị ườ ướ ể ắ ụ ượ ự ạ ậkhông đi l i con đ ng t s n xu t nh lên s n xu t l n xã h i ch nghĩa ki u ạ ườ ừ ả ấ ỏ ả ấ ớ ộ ủ ểt p trung, quan liêu, bao c p tr c đây. Tuy r ng vi c xây d ng nh ng t h p ậ ấ ướ ằ ệ ự ữ ổ ợs n xu t, ch bi n quy mô l n nào đ y chuyên đ xu t kh u là c n thi t, nh ngả ấ ế ế ớ ấ ể ấ ẩ ầ ế ư s n xu t l n không có nghĩa là quy mô m i th ph i l n. Con đ ng đi lên s n ả ấ ớ ọ ứ ả ớ ườ ảxu t l n c a chúng ta hi n nay là con đ ng th tr ng, m t con đ ng mà ấ ớ ủ ệ ườ ị ườ ộ ườchúng ta ph i tìm tòi, khai phá ra. V n là kinh t gia đình, nh ng n u bi t bi n ả ẫ ế ư ế ế ếcác c s nh l c a nó thành nh ng m t khâu c a n n kinh t th tr ng l n, ơ ở ỏ ẻ ủ ữ ắ ủ ề ế ị ườ ớm t n n kinh t có s liên k t các c s s n xu t, khoa h c và qu n lý, các c s ộ ề ế ự ế ơ ở ả ấ ọ ả ơ ởs n xu t l n, v a và nh thành m t h th ng th ng nh t đ t o ra nh ng s n ả ấ ớ ừ ỏ ộ ệ ố ố ấ ể ạ ữ ảph m n đ nh, có ch t l ng và s c c nh tranh cao, thì đó chính là cách s n xu tẩ ổ ị ấ ượ ứ ạ ả ấ l n c a n n kinh t th tr ng hi n đ i.ớ ủ ề ế ị ườ ệ ạ
Th c t n n kinh t n c ta khi chuy n sang kinh t th tr ng là n n kinh ự ế ề ế ướ ể ế ị ườ ềt hàng hóa kém phát tri n, còn mang n ng tính t c p t túc và ch u nh h ngế ể ặ ự ấ ự ị ả ưở c a c ch t p trung quan liêu bao c p. Do h th ng công c còn l c h u, lao ủ ơ ế ậ ấ ệ ố ụ ạ ậđ ng th công còn nhi u cho nên ch t l ng s n ph m c a h u h t các doanh ộ ủ ề ấ ượ ả ẩ ủ ầ ế
8
nghi p còn th p kém, kh năng c a nó trên th tr ng qu c t và ngay c th ệ ấ ả ủ ị ườ ố ế ả ịtr ng trong n c còn kém.ườ ướ
Các doanh nghi p ph i ch p nh n s c nh tranh đ t n t i và ch t l ng ệ ả ấ ậ ự ạ ể ồ ạ ấ ượHH, d ch v tr thành v n đ quy t đ nh. Do đó, các đ n v s n xu t, kinh doanhị ụ ở ấ ề ế ị ơ ị ả ấ không ng ng đ a ra th tr ng nhi u l ai HH v i m u mã, ch ng lo i khác nhauừ ư ị ườ ề ọ ớ ẫ ủ ạ và ch t l ng ngày càng nâng cao. Vì v y kh năng c nh tranh trên th tr ng ấ ượ ậ ả ạ ị ườc a hàng hóa sẽ t t h n và ng i tiêu dùng có nhi u s l a ch n h n khi mua ủ ố ơ ườ ề ự ự ọ ơHH.
Đ c bi t, KTTT phát tri n hi n nay đã t o ra nhi u lo i HH mà tr c th i kì ặ ệ ể ệ ạ ề ạ ướ ờđ i m i không có ho c h u nh không phát tri n n i b t nh ch ng khoán.Tuy ổ ớ ặ ầ ư ể ổ ậ ư ứcòn m i phôi thai, qua h n m t năm ho t đ ng v i HH còn nghèo nàn m c dù ớ ơ ộ ạ ộ ớ ặch a phát tri n thành phong vũ nh ng nó d báo m t t ng lai r ng m cho th ư ể ư ự ộ ươ ộ ở ịtr ng ch ng khoán nói riêng và n n kinh t n c ta nói chung.ườ ứ ề ế ướ
¯ D a vào đ c đi m c a t ng lo i HH và m c đích s d ng chúng ta có th chia ự ặ ể ủ ừ ạ ụ ử ụ ểHH hi n nay ra thành 3 lo i: hàng công nghi p, hàng nông, lâm,th y s n và hàng ệ ạ ệ ủ ảd ch v .ị ụ
Tuy nhiên, khi nói đ n hàng hóa mà ch chăm chú vào phát tri n s n ế ỉ ể ảl ng thì HH c a n c ta không th đ ng v ng trên th tr ng đ c, mu n t n ượ ủ ướ ể ứ ữ ị ườ ượ ố ồt i và phát tri n ta c n ph i nâng cao ch t l ng HH. Ch t l ng chính là s đápạ ể ầ ả ấ ượ ấ ượ ự
ng yêu c u c a ng i s d ng t c là HH s n xu t ra ph i phù h p v i m c ứ ầ ủ ườ ử ụ ứ ả ấ ả ợ ớ ụđích và đi u ki n s d ng trong nh ng hoàn c nh c th . Hi n nay ch t l ng ề ệ ử ụ ữ ả ụ ể ệ ấ ượđ c đánh giá thông qua ISO ( t v ng ch t l ng). Các ch tiêu đánh giá ch t ượ ừ ự ấ ượ ỉ ấl ng sẽ thay đ i qua các năm tùy vào s phát tri n c a n n kinh t . Vi c qu n ượ ổ ự ể ủ ề ế ệ ảlý Nhà n c v qu n lý ch t l ng hàng hóa, d ch v bao g m :ướ ề ả ấ ượ ị ụ ồ
- Nhà n c đ nh h ng s phát tri n nâng cao ch t l ng hàng hóa, d ch v , xây ướ ị ướ ự ể ấ ượ ị ụd ng k ho ch, quy ho ch v ch t l ng, ban hành lu t và các chính sách ự ế ạ ạ ề ấ ượ ậkhuy n khích ch t l ng. ế ấ ượ
- Nhà n c quy đ nh ch đ , th l v qu n lý ch t l ng, ban hành tiêu chu n ướ ị ế ộ ể ệ ề ả ấ ượ ẩVi t Nam và tiêu chu n qu c t liên quan đ n ch t l ng hàng hóa, d ch v .ệ ẩ ố ế ế ấ ượ ị ụ
- Nhà n c xác nh n tính h p pháp c a hàng hóa, d ch v v m t ch t l ng, ướ ậ ợ ủ ị ụ ề ặ ấ ược a các h th ng qu n lý ch t l ng, c a các phòng th nghi m ch t l ng ủ ệ ố ả ấ ượ ủ ử ệ ấ ượhàng hóa…b ng vi c c p đăng kí, ch ng nh n và công nh n.ằ ệ ấ ứ ậ ậ
- Nhà n c giám sát s th c hi n nh ng quy đ nh qu n lý qua thanh tra Nhà ướ ự ự ệ ữ ị ản c v ch t l ng hàng hóa và x lý vi ph m pháp lu t v ch t l ng hàng ướ ề ấ ượ ử ạ ậ ề ấ ượ
9
hóa, thi t l p tr t t k c ng trong lĩnh v c ch t l ng hàng hóa, b o v l i ích ế ậ ậ ự ỉ ươ ự ấ ượ ả ệ ợh p pháp cho các doanh nghi p và ng i tiêu dùngợ ệ ườ
Các v n đ c th v ch t l ng HH, do các doanh nghi p t qu n lý, t ấ ề ụ ể ề ấ ượ ệ ự ả ựquy t đ nh. HH l u hành trên lãnh th Vi t Nam ph i h p pháp v m t ch t ế ị ư ổ ệ ả ợ ề ặ ấl ng, vi c s n xu t và buôn bán HH (k c xu t, nh p kh u) ph i th c hi n ượ ệ ả ấ ể ả ấ ậ ẩ ả ự ệnh ng quy đ nh v ch t l ng HH c a c quan qu n lý Nhà n c v ch t l ng ữ ị ề ấ ượ ủ ơ ả ướ ề ấ ượHH. D i đây là hình nh v m t s hàng hóa có m t trên th tr ng Vi t Nam:ướ ả ề ộ ố ặ ị ườ ệ
Quá trình hình thành n n KTT T đ nh h ng XHCN Vi t Nam g n li n ề ị ướ ở ệ ắ ềv i s tác đ ng c a quá trình m c a ra th tr ng th gi i và s hòa nh p v i ớ ự ộ ủ ở ử ị ườ ế ớ ự ậ ớcác n n KTTT. Vì v y s giao l u v HH d ch v là m t đòi h i c a n n kinh t . ề ậ ự ư ề ị ụ ộ ỏ ủ ề ếThông qua ho t đ ng ngo i th ng HH đ c v n chuy n và l u thông ra n c ạ ộ ạ ươ ượ ậ ể ư ướngoài đ c gia tăng. Do đó, HH xu t kh u (XK) cũng có s bi n đ i l n v t t c ượ ấ ẩ ự ế ổ ớ ề ấ ảcác m t. Gi a HHXK và hàng n i đ a đ u có có nh ng yêu c u ch t l ng gi ng ặ ữ ộ ị ề ữ ầ ấ ượ ốnhau nh ng trong hoàn c nh hi n nay, kinh t ch a phát tri n, hàng tiêu th n iư ả ệ ế ư ể ụ ộ đ a và hàng XK còn có s phân bi t. Hàng XK bao gi cũng có nh ng đói h i cao ị ự ệ ờ ữ ỏh n hàng n i đ a v ch t l ng và m u mã. Tuy v y, nh vi c áp d ng khoa h c ơ ộ ị ề ấ ượ ẫ ậ ờ ệ ụ ọkỹ thu t tiên ti n n c ta đã tăng đ c s n l ng HHXK trong nh ng năm qua, ậ ế ướ ượ ả ượ ữđây là m t d u hi u kh quan ph n ánh s phát tri n ngày càng cao c a y u t ộ ấ ệ ả ả ự ể ủ ế ốHH trong n n KTTT n c ta hi n nay.Theo đánh giá v thành t u c a vi c th c ề ướ ệ ề ự ủ ệ ựhi n k ho ch 5 năm v xu t nh p kh u t i Đ i h i đ i bi u toàn qu c l n th ệ ế ạ ề ấ ậ ẩ ạ ạ ộ ạ ể ố ầ ứX thì t ng kim ng ch xu t kh u HH 5 năm đ t g n 111 t USD, tăng 17,5%/năm (ổ ạ ấ ẩ ạ ầ ỉ k ho ch 16%/năm); năm 2005 xu t kh u bình quân đ u ng i đ t 390 USD ế ạ ấ ẩ ầ ườ ạg p đôi năm 2000. T ng kim ng ch nh p kh u hàng hóa 5 năm là 130,2 t USD, ấ ổ ạ ậ ẩ ỉtăng 18,8%/năm. Nh p siêu hàng hóa 5 năm là 19,3 t USD, b ng 17,4% t ng kimậ ỉ ằ ổ ng ch xu t kh u HH. Trong t ng kim ng ch xu t kh u, t tr ng hàng công ạ ấ ẩ ổ ạ ấ ẩ ỉ ọnghi p n ng và khoáng s n gi m t 37,2% năm 2000 xu ng còn 35,8% năm ệ ặ ả ả ừ ố2005, hàng nông, lâm nghi p, th y s n gi m t 29% xu ng còn 24,4%, hàng ệ ủ ả ả ừ ốcông nghi p nh và ti u th công nghi p tăng t 33,9% lên 39,8%.ệ ẹ ể ủ ệ ừ
Đánh giá chung v th c tr ng s phát tri n c a y u t HH trong th c ti n ề ự ạ ự ể ủ ế ố ự ễn n kinh t th tr ng n c ta hi n nay:ề ế ị ườ ướ ệ
u đi m:Ư ể
- Th nh t, nhìn chung s phát tri n c a y u t HH sẽ t o ra s đa d ng và ứ ấ ự ể ủ ế ố ạ ự ạphong phú v s l ng và ch ng lo i nh ng hàng hóa trên th tr ng m t m t ề ố ượ ủ ạ ữ ị ườ ộ ặph n ánh nh ng trình đ cao c a năng su t lao đ ng xã h i, m t khác cũng nói ả ữ ộ ủ ấ ộ ộ ặlên m c đ phát tri n c a quan h trao đ i, trình đ c a phân công lao đ ng xã ứ ộ ể ủ ệ ổ ộ ủ ộ
10
h i và s phát tri n c a th tr ng. Vi c nâng cao phát tri n y u t HH trong ộ ự ể ủ ị ườ ệ ể ế ốkinh t th tr ng sẽ giúp đ y m nh s c c nh tranh c a HH, c a doanh nghi p ế ị ườ ẩ ạ ứ ạ ủ ủ ệc a n n kinh t đ theo k p yêu c u h i nh p.ủ ề ế ể ị ầ ộ ậ
- Th hai, s phát tri n c a y u t HH cũng góp ph n nâng cao đ i s ng v t ứ ự ể ủ ế ố ầ ờ ố ậch t, tăng kh năng l a ch n cho ng i tiêu dùng. Bên c nh đ i s ng v t ch t ấ ả ự ọ ườ ạ ờ ố ậ ấđ c c i thi n thì c đ i s ng văn hóa, chăm sóc y t cho ng i dân cũng đ c ượ ả ệ ả ờ ố ế ườ ượnâng cao : đ n gi a năm 2000 n c ta đã hoàn thành ch ng trình m c tiêu ế ữ ướ ươ ụch ng n n mù ch và ph c p giáo d c ti u h c. Công tác y t và chăm sóc s c ố ạ ữ ổ ậ ụ ể ọ ế ứkh e c ng đ ng cũng có nhi u ti n b .ỏ ộ ồ ề ế ộ
- Th ba, nó kích thích đ i m i kỹ thu t h p lý hóa s n xu t. S c ép c a c nh ứ ổ ớ ậ ợ ả ấ ứ ủ ạtranh bu c nh ng ng i s n xu t ph i áp d ng ph ng pháp s n xu t t t nh t, ộ ữ ườ ả ấ ả ụ ươ ả ấ ố ấkhông ng ng đ i m i kĩ thu t và công ngh s n xu t, đ i m i s n ph m, đ i ừ ổ ớ ậ ệ ả ấ ổ ớ ả ẩ ổm i t ch c s n xu t và qu n lý kinh doanh, nâng cao hi u qu . ớ ổ ứ ả ấ ả ệ ả
- Th t , s phát tri n c a HH cũng giúp cho các doanh nghi p, các nhà s n xu t ứ ư ự ể ủ ệ ả ấthích nghi cao h n v i các đi u ki n kinh t bi n đ i làm thích ng k p th i gi a ơ ớ ề ệ ế ế ổ ứ ị ờ ữs n xu t xã h i v i nhu c u xã h i. ả ấ ộ ớ ầ ộ
Bên c nh nh ng m t tích c c do y u t HH phát tri n mang l i, thì trong đó ạ ữ ặ ự ế ố ể ạcũng ch a nh ng khuy t t t v n có c a nóứ ữ ế ậ ố ủ
Nh c đi mượ ể :
M t là, trên th tr ng ch a đ ng tính t phát và nhi u y u t b t n, m t cân ộ ị ườ ứ ự ự ề ế ố ấ ổ ấđ i. Vì ch y theo l i nhu n các nhà s n xu t, kinh doanh có th gây nhi u h u ố ạ ợ ậ ả ấ ể ề ậqu x u: môi tr ng b h y ho i, phá s n, th t nghi p, phân hóa xã h i cao, ả ấ ườ ị ủ ạ ả ấ ệ ộtr n l u thu , làm hàng gi …ố ậ ế ả
M c khác, n n kinh t th tr ng n c ta ch a phát tri n hoàn thi n. Do đó, qui ặ ề ế ị ườ ướ ư ể ệmô th tr ng b h n ch : ch có hàng tiêu dùng m i đ c th a nh n là hàng ị ườ ị ạ ế ỉ ớ ượ ừ ậhóa. Các t li u s n xu t không ph i là hàng hóa ho c ch mang cái v HH mà ư ệ ả ấ ả ặ ỉ ỏthôi. Nhi u s n ph m đ c cung c p theo đ nh l ng, ch tiêu c a k ho ch.ề ả ẩ ượ ấ ị ượ ỉ ủ ế ạ
Hai là, h u h t giá c HH đ u do Nhà n c qui đ nh nên đ ng ti n th c t ch ầ ế ả ề ướ ị ồ ề ự ế ỉcòn làm ch c năng thanh toán. Vai trò c a quan h cung c u tr nên không còn ứ ủ ệ ầ ởcó ý nghĩa v i vi c hình thành giá c . Tình hình đó d n đ n tình tr ng là t t c ớ ệ ả ẫ ế ạ ấ ảcác quan h cân b ng c a th tr ng nh giá c cung c u, s khan hi m t ng ệ ằ ủ ị ườ ư ả ầ ự ế ươđ i c a các ngu n l c…đ u b méo mó, bi n d ng, th m chí b lo i kh i đ i ố ủ ồ ự ề ị ế ạ ậ ị ạ ỏ ờs ng kinh t .ố ế
11
Quan h kinh t qu c t ch y u di n ra lĩnh v c th ng m i và tuân theo ệ ế ố ế ủ ế ễ ở ự ươ ạnguyên t c “ Nhà n c đ c quy n ngo i th ng”. Cùng v i s h n ch các ch ắ ướ ộ ề ạ ươ ớ ự ạ ế ủth tham gia th ng m i qu c t , các quy đ nh ch t chẽ v h n ng ch, các quy ể ươ ạ ố ế ị ặ ề ạ ạđ nh có tính ch t hành chính v th tr ng bán và mua hàng, v giá c , v t giá ị ấ ề ị ườ ề ả ề ỷh i đoái, đã khi n cho các ho t đ ng kinh t trong n c b tách r i kh i h ố ế ạ ộ ế ướ ị ờ ỏ ệth ng kinh t th gi i.ố ế ế ớ
Trong kinh t k ho ch hóa t p trung, tuy có s d ng m t s khái ni m, ph m ế ế ạ ậ ử ụ ộ ố ệ ạtrù trong s n xu t HH, nh ng đây, c ch th tr ng không có tác d ng. M i ả ấ ư ở ơ ế ị ườ ụ ọh at đ ng kinh t đã đ c nhà n c hóa. S n xu t m t hàng nào, s n xu t bao ọ ộ ế ượ ướ ả ấ ặ ả ấnhiêu, tiêu th đâu, giá c bao nhiêu đ u do Nhà n c quy t đ nh.ụ ở ả ề ướ ế ị
Ba là, vì m c đích ho t đ ng đ t l i nhu n t i đa và s n xu t ra nhi u s n ph mụ ạ ộ ạ ợ ậ ố ả ấ ề ả ẩ càng t t, vì v y h có th l m d ng tài nguyên c a xã h i, gây ô nhi m môi ố ậ ọ ể ạ ụ ủ ộ ễtr ng s ng c a con ng i.ườ ố ủ ườ
B n là, phân ph i thu nh p sẽ không cân b ng, vì s tác đ ng c a c ch th ố ố ậ ằ ự ộ ủ ơ ế ịtr ng sẽ d n đ n s phân hóa giàu nghèo. Do đó ng i nghèo ít đ c s l a ườ ẫ ế ự ườ ượ ự ựch n trong vi c mua hàng hóa.ọ ệ
3. Gi i pháp nh m nâng cao s c c nh tranh c a hàng hóa Vi t Namả ằ ứ ạ ủ ệa. Tăng s c c nh tranh c a hàng hóaứ ạ ủ
Các hàng hóa Vi t Nam đang b c nh tranh m nh mẽ b i hàng Trung Qu cệ ị ạ ạ ở ố v m t hàng tiêu dung và các m t hàng công ngh cao thì b nh h ng b i ề ặ ặ ệ ị ả ưở ởhàng Mỹ, Nh t c v giá c và giá tr .ậ ả ề ả ị
Nh ng m t hàng tiêu bi u:ữ ặ ể
- Hàng tiêu dùng, qu n áo:ầ
+ Giá cao h n hàng Trung Qu cơ ố
+ Giá tr có ph n t t h n nh ng còn ít m u mã, ki u dáng, ch a thu hút ị ầ ố ơ ư ẫ ể ưđ c ng i tiêu dùng.ượ ườ
→C n chú tr ng h n v m u mã và ch t l ng, tăng c ng kêu g i ng i ầ ọ ơ ề ẫ ấ ượ ườ ọ ườVi t Nam dùng hàng Vi t Nam.ệ ệ
- Rau, qu Vi t Nam:ả ở ệ
+ B xâm l n b i hàng Trung Qu c có nhi u ch t đ c h i, đ t trong khi hàngị ấ ở ố ề ấ ộ ạ ắ Vi t Nam l i b t t d c, r , màu s c x u.ệ ạ ị ụ ố ẻ ắ ấ
12
• Nguyên nhân: Hàng Vi t Nam ch a có lo i ch t b o qu n gi cho hàng hóaệ ư ạ ấ ả ả ữ t i lâu nh Trung Qu c, khi ch t Nam ra B c cũng nh t B c vào Nam ươ ư ố ở ừ ắ ư ừ ắtrong vài ngày thì rau qu b s n, x u màu và th i r a → M t giá.ả ị ầ ấ ố ữ ấ
→ 2 ph ng án: ươ
+ Gi m th i gian v n chuy n nh ng không th đ a máy bay v n chuy n rauả ờ ậ ể ư ể ư ậ ể qu đ c.ả ượ
+ C n tìm ra ch t b o qu n, đ gi hàng hóa lâu h n.ầ ấ ả ả ể ữ ơ
- Hàng cafe, ngũ c c:ố
Ph n l n xu t kh u ra n c ngoài nh ng ch a đ c các n c khác chú ý ầ ớ ấ ẩ ướ ư ư ượ ướvì hàng Vi t Nam khâu x lí còn kém, ch t l ng hàng hóa khi đ n tay ng iệ ử ấ ượ ế ườ tiêu dùng không b ng s n ph m c a các n c khác.ằ ả ẩ ủ ướ
→ Bi n pháp: Nhà n c nên thu mua t p trung các m t hàng nông s n ho c ệ ướ ậ ặ ả ặcó bi n pháp khuy n khích các doanh nghi p thu mua nông s n đ t p ệ ế ệ ả ể ậtrung x lí nh m gi m giá thành khâu x lí, tang ch t l ng hàng nông s n ử ằ ả ử ấ ượ ảxu t kh u ra n c noài. Ki m soát thành ph n trong s n ph m và nên có ấ ẩ ướ ể ầ ả ẩbi n pháp thích đáng v i nh ng doanh nhi p làm s sài trong khâu gi i ệ ớ ữ ệ ơ ớthi u thành ph n s n ph m gây m t uy tín hàng Vi t Nam trên th tr ng ệ ầ ả ẩ ấ ệ ị ườhàng hóa qu c t .ố ế
b. Vĩ Mô:- Tăng c ng m r ng và phát tri n kinh t qu c t , quan h th ng m i ườ ở ộ ể ế ố ế ệ ươ ạ
v i các n c trên th gi i. Nghiêm ch nh th c hi n các cam k t v i các ớ ướ ế ớ ỉ ự ệ ế ớqu c gia và WTOố
- Đ i m i th ch chính sách qu n lý ho t đ ng xu t nh p kh u theo ổ ớ ể ế ả ạ ộ ấ ậ ẩh ng minh b ch hóa nh m khuy n khích thành ph n kinh t , m i đ i ướ ạ ằ ế ầ ế ọ ốt ng kinh doanh có hi u qu . Vi t Nam c n hoàn thi n h n n a các văn ượ ệ ả ệ ầ ệ ơ ữb n d i lu t cho vi c th c thi đi u ki n thu n l i h n, đ c bi t các quy ả ướ ậ ệ ự ề ệ ậ ợ ơ ặ ệđ nh v h i quan.ị ề ả
- Ph i có chi n l c quy ho ch và xây d ng các d án s n xu t hang hóa ả ế ượ ạ ự ự ả ấxu t kh u trên c s đánh giá đúng ti m năng và l i th c a t ng vùng.ấ ẩ ơ ở ề ợ ế ủ ừ
- u tiên nh p kh u các hang hóa, công ngh m i áp d ng vào s n xu t.Ư ậ ẩ ệ ớ ụ ả ấ- Đào t o và phát tri n ngu n nhân l c đ c bi t là đ i ngũ cán b đàm phánạ ể ồ ự ặ ệ ộ ộ
th ng m i.ươ ạc. Vi Mô
13
- L a ch n m t hàng kinh doanh có nhi u tri n v ng có th m nh ự ọ ặ ề ể ọ ế ạc a Vi t Nam nh : g o, cà phê, cao su, d t may, dây cáp đi n, linh ki n ủ ệ ư ạ ệ ệ ệđi n t và m ch in, s n ph m g , hàng th công mỹ ngh .ệ ử ạ ả ẩ ỗ ủ ệ
- Đ u t c i ti n công ngh s n xu t hàng xu t kh u đ nâng cao ch t ầ ư ả ế ệ ả ấ ấ ẩ ể ấl ng, tăng s c c nh tranh, c i ti n m u mã, gi m giá thành và giá xu t ượ ứ ạ ả ế ẫ ả ấkh u cho hàng hóa Vi t Nam. Trong đi u ki n Vi t Nam hi n nay, nên t p ẩ ệ ề ệ ệ ệ ậtrung vào công ngh b o qu n và công ngh ch bi n.ệ ả ả ệ ế ế
- Đ y m nh ho t đ ng nghiên c u th tr ng n c ngoài đ n m b t c ẩ ạ ạ ộ ứ ị ườ ướ ể ắ ắ ơh i kinh doanh, xu t kh u nh ng th th tr ng c n. (nghiên c u chính ộ ấ ẩ ữ ứ ị ườ ầ ứsách th ng m i, m văn phòng đ i di n, c quan xúc ti n, th ng m i ươ ạ ở ạ ệ ơ ế ươ ạt i các th tr ng xu t nh p kh u l n, đào t o đ i ngũ nhân viên ạ ị ườ ấ ậ ẩ ớ ạ ộmaketting gi i)ỏ
- Tăng c ng công tác qu ng bá các ho t đ ng kinh doanh c a doanh ườ ả ạ ộ ủnghi pệ
- Đào t o đ i ngũ cán b kinh doanh qu c t trong các doanh nghi pạ ộ ộ ố ế ệ- Thúc đ y liên daonh liên k t v i các đ i tác n c ngoài đ tăng c ng ẩ ế ớ ố ướ ể ườ
ti m l c xu t kh uề ự ấ ẩ- Đàu t th a đáng và m u, m t, gi ng cây nonư ỏ ẫ ố ố- Ph n đ u gi m chi phí, gi m giá, tăng s c c nh tranhấ ấ ả ả ứ ạ- Ti p c n t t v i các kênh phân ph i phù h p các th tr ng khác nhau : ế ậ ố ớ ố ợ ở ị ườ
Eu là hình th c t p đoàn , Mỹ là hình th c hi p h iứ ậ ứ ệ ộd. M t s gi i pháp nh m nâng cao năng l c c nh tranh v giá c a các doanh ộ ố ả ằ ự ạ ề ủ
nghi p Vi t Nam hi n nayệ ệ ệ
Nâng cao năng l c c nh tranh v giá c a s n ph m có nghĩa là doanh nghi p ự ạ ề ủ ả ẩ ệph i tìm cách đ nâng cao ch t l ng s n ph m, trong khi đó giá thành ph i h . ả ể ấ ượ ả ẩ ả ạĐ làm đ c đi u này, các doanh nghi p c n có nh ng bi n pháp đ tăng năng ể ượ ề ệ ầ ữ ệ ểsu t lao đ ng (năng su t lao đ ng tăng làm cho s n ph m làm ra trong m t đ n ấ ộ ấ ộ ả ẩ ộ ơv th i gian nhi u h n, giá c hàng hoá t đó sẽ gi m xu ng) và tăng m c đ ị ờ ề ơ ả ừ ả ố ứ ộph c t p c a lao đ ng (lao đ ng ph c t p tao ra nhi u s n ph m ch t l ng ứ ạ ủ ộ ộ ứ ạ ề ả ẩ ấ ượt t, đáp ng nhu c u ng i tiêu dùng). Ngoài ra còn có nhi u bi n pháp khác có ố ứ ầ ườ ề ệth nâng cao năng l c c nh tranh v giá cho s n ph m. ể ự ạ ề ả ẩ
Gi i pháp nh m nâng cao năng su t lao đ ng c a các doanh nghi pả ằ ấ ộ ủ ệ - ng d ng khoa h c - công ngh vào quá trình s n xu t.Ứ ụ ọ ệ ả ấ
B n thân các doanh nghi p v a ph i n l c c i ti n, hoàn thi n công ngh hi n ả ệ ừ ả ỗ ự ả ế ệ ệ ệcó, v a ph i tranh th ti p thu công ngh tiên ti n c a n c ngoài đ t o ra ừ ả ủ ế ệ ế ủ ướ ể ạnhi u s n ph m có ch t l ng, gi m chi phí s n xu t. Đ i m i công ngh ph i ề ả ẩ ấ ượ ả ả ấ ổ ớ ệ ảcăn c vào chi n l c kinh doanh c a doanh nghi p và xu th phát tri n c a ứ ế ượ ủ ệ ế ể ủcông ngh th gi i đ l a ch n công ngh thích h p, s n xu t đáp ng nhu c u ệ ế ớ ể ự ọ ệ ợ ả ấ ứ ầ
14
th tr ng trên c s ti t ki m chi phí. Doanh nghi p c n đ u t đ i m i đ ng ị ườ ơ ở ế ệ ệ ầ ầ ư ổ ớ ồb d t đi m t ng dây chuy n công ngh nh ng s n ph m quan tr ng, tránh ộ ứ ể ừ ề ệ ữ ả ẩ ọđ u t lan man. Dây chuy n máy móc hi n đ i sẽ làm ra nhi u s n ph m h n, ầ ư ề ệ ạ ề ả ẩ ơđ ng đ u h n, gi m b t s c lao đ ng chân tay trong m i s n ph m. Nh v y giáồ ề ơ ả ớ ứ ộ ỗ ả ẩ ư ậ thành cũng có th h . ể ạ
- Đ u t đ i m i công ngh ầ ư ổ ớ ệ
Đ u t đ i m i công ngh ầ ư ổ ớ ệ ph i đi đôi v i quá trình ti p thu công ngh m i và ả ớ ế ệ ớđ ng b , ti n hành t ch c l i qu n lý. Chu n b đ i ngũ cán b kĩ thu t và đào ồ ộ ế ổ ứ ạ ả ẩ ị ộ ộ ật o công nhân đ có kh năng v n hành, s d ng công ngh hi u qu nh t.ạ ể ả ậ ử ụ ệ ệ ả ấĐ đ u t đ i m i công ngh , nhà n c c n có c ch và chính sách khuy n ể ầ ư ổ ớ ệ ướ ầ ơ ế ếkhích nghiên c u, s n xu t, ng d ng công ngh m i, ti n b nh : h tr kinh ứ ả ấ ứ ụ ệ ớ ế ộ ư ỗ ợphí cho các ch ng trình, đ tài nghiên c u s n xu t ra máy móc thi t b trong ươ ề ứ ả ấ ế ịn c, l p quỹ d tr đ u t phát tri n, đ i m i công ngh , gi m thu m t s ướ ậ ự ữ ầ ư ể ổ ớ ệ ả ế ộ ốnăm đ i v i nh ng doanh nghi p đ u t đ i m i công ngh và áp d ng công ố ớ ữ ệ ầ ư ổ ớ ệ ụngh m i trong s n xu t. ệ ớ ả ấ
- T n d ng hi u qu các y u t v t li u s n xu t và các đi u ki n t ậ ụ ệ ả ế ố ề ư ệ ả ấ ề ệ ựnhiên
đ tang năng su t doanh nghi p nh s d ng h p lí các ngu n nguyên li u s n ể ấ ệ ư ử ụ ợ ồ ệ ẵcó, giá r trong n c đ đ a vào ch bi n, đ t nhà máy n i có v trí đ a lí ẻ ở ướ ể ư ế ế ặ ở ơ ị ịthu n l i (nh g n ngu n nguyên li u, g n tr c giao thông, g n n i tiêu th …) ậ ợ ư ầ ồ ệ ầ ụ ầ ơ ụđ gi m đ n m c th p nh t chi phí s n xu t mà v n đ m b o năng su t. Chi ể ả ế ứ ấ ấ ả ấ ẫ ả ả ấphí s n su t gi m đ ng nghĩa v i vi c giá thành s n ph m cũng gi m theo. ả ấ ả ồ ớ ệ ả ẩ ả
- M r ng quy mô s n xu t và tăng hi u su t c a t li u s n xu t.ở ộ ả ấ ệ ấ ủ ư ệ ả ấ Gi i pháp nh m tăng m c đ ph c t p trong lao đ ngả ằ ứ ộ ứ ạ ộ
M c đ ph c t p c a lao đ ng cũng nh h ng nh t đ nh đ n s l ng giá tr ứ ộ ứ ạ ủ ộ ả ưở ấ ị ế ố ượ ịc a hàng hoá. Trong cùng m t th i gian thì lao đ ng ph c t p t o ra nhi u giá ủ ộ ờ ộ ứ ạ ạ ềtr h n lao đ ng gi n đ n. Tăng ch t l ng c a s n ph m c n làm cho lao đ ng ị ơ ộ ả ơ ấ ượ ủ ả ẩ ầ ộph c t p k t tinh trong s n ph m nhi u h n. ứ ạ ế ả ẩ ề ơ
- M t s n ph m làm ra có ch t l ng t t đòi h i lao đ ng k t tinh trong đó ộ ả ẩ ấ ượ ố ỏ ộ ếph i ph c t p, t m . Vì v y, tay ngh c a lao đ ng r t quan tr ng. Đào t o ngh ả ứ ạ ỉ ỉ ậ ề ủ ộ ấ ọ ạ ềcho lao đ ng n c ta là m t trong nh ng gi i pháp c n thi t vì lao đ ng n c ộ ở ướ ộ ữ ả ầ ế ộ ướta ch y u là lao đ ng th công, tay ngh ch a cao. Ng i lao đ ng Vi t Nam ủ ế ộ ủ ề ư ườ ộ ệc n cù, chăm ch , ti p thu nhanh ti n b khoa h c - kĩ thu t tuy nhiên l i ch a ầ ỉ ế ế ộ ọ ậ ạ ưd c đào t o đúng m c. Nâng cao ch t l ng ngu n lao đ ng đ ng nghĩa v i ượ ạ ứ ấ ượ ồ ộ ồ ớvi c m các tr ng d y ngh , t p hu n kỹ thu t, cho ng i lao đ ng ti p c n ệ ở ườ ạ ề ậ ấ ậ ườ ộ ế ậv i nh ng ti n b c a khoa h c công ngh … Trong n n s n xu t hàng hoá hi n ớ ữ ế ộ ủ ọ ệ ề ả ấ ệ
15
nay, s phân công lao đ ng xã h i đã t o nên s chuyên môn hoá lao đ ng, d n ự ộ ộ ạ ự ộ ẫt i s chuyên môn hoá s n xu t. Vì v y m i công nhân ph i thành th o m t ớ ự ả ấ ậ ỗ ả ạ ộngành ngh c a mình đ t o ra m t s n ph m có ch t l ng. ề ủ ể ạ ộ ả ẩ ấ ượ
- Ngoài b i d ng ki n th c chuyên môn kĩ năng, tay ngh còn ph i nâng cao ồ ưỡ ế ứ ề ảtrình đ t ch c qu n lý, t ch c s n xu t khoa h c cho ng i lao đ ng. C n ộ ổ ứ ả ổ ứ ả ấ ọ ườ ộ ầthông qua các ch ng trình đào t o c th đ phù h p v i t ng đ i t ng, t ng ươ ạ ụ ể ể ợ ớ ừ ố ượ ừngành ngh . Ngoài ra còn có th ph bi n cho công nhân các ki n th c liên quan ề ể ổ ế ế ứđ n ch t l ng s n ph m, giá c th tr ng và ki n th c v kh năng c nh ế ấ ượ ả ẩ ả ị ườ ế ứ ề ả ạtranh c a doanh nghi p, t đó nâng cao ch t l ng đ i ngũ lao đ ng c a n c taủ ệ ừ ấ ượ ộ ộ ủ ướ nh m t o ta m t l c l ng lao đ ng có đ kh năng ti p thu, thích ng v i môi ằ ạ ộ ự ượ ộ ủ ả ế ứ ớtr ng kinh doanh hi n nay. ườ ệ
Nh v y, khi trình đ c a ng i lao đ ng tăng cao cũng có nghĩa lao đ ng ư ậ ộ ủ ườ ộ ộph c t p k t tinh trong hàng hoá tăng lên, làm cho s n ph m làm ra ngày càng ứ ạ ế ả ẩcó ch t l ng, m u mã phù h p, đáp ng th hi u c a ng i tiêu dùng. Đây là ấ ượ ẫ ợ ứ ị ế ủ ườm t trong nh ng đi u ki n đ tăng năng l c c nh tranh c a hàng hoá Vi t Nam ộ ữ ề ệ ể ự ạ ủ ệ
th tr ng trong n c và trên th gi i. ở ị ườ ướ ế ớ
Chính sách c a nhà n củ ướ
S c nh tranh thành công v giá c a các doanh nghi p còn liên quan đ n ự ạ ề ủ ệ ếcác chính sách c a Nhà n c, trong đó c n coi tr ng các v n đ :ủ ướ ầ ọ ấ ề
- Nhà n c c n nhanh chóng ban hành các chính sách đ nh l ng v qu nướ ầ ị ượ ề ả lí giá c , giúp các doanh nghi p có thêm căn c đ xác đ nh giá c cho phù h p. ả ệ ứ ể ị ả ợ
- Th c hi n các chính sách khuy n khích và h tr các doanh nghi p nâng ự ệ ế ỗ ợ ệcao ch t l ng và h giá thành s n ph m. Trong đó có các chính sách v thu , ấ ượ ạ ả ẩ ề ếchính sách v nh p kh u công ngh , chính sách u đãi v i nh ng doanh nghi p ề ậ ẩ ệ ư ớ ữ ệc i ti n ch t l ng s n ph m, nâng cao năng su t lao đ ng. ả ế ấ ượ ả ẩ ấ ộ
- Bên c nh đó nhà n c c n t o đi u ki n t ch c các cu c tri n lãm v ạ ướ ầ ạ ề ệ ổ ứ ộ ể ềc i ti n ch t l ng, gi m giá thành s n ph m đ các doanh nghi p h c t p kinh ả ế ấ ượ ả ả ẩ ể ệ ọ ậnghi m l n nhau, tham kh o v giá c l n nhau. Đ ng th i c n ch đ ng ệ ẫ ả ề ả ẫ ồ ờ ầ ủ ộth ng xuyên m i các chuyên gia n c ngoài đ n đ t ch c các khoá t p hu n ườ ờ ướ ế ể ổ ứ ậ ấv qu n lí ch t l ng, trao đ i công ngh m i và nâng cao ch t l ng ngu n ề ả ấ ượ ổ ệ ớ ấ ượ ồnhân l c. ự
M t s gi i pháp khácộ ố ả
Ngoài ra, chúng ta còn có nhi u bi n pháp khác đ làm gi m giá thành s n ề ệ ể ả ảph m mà v n b o đ m ch t l ng. Ví d nh t n d ng ngu n nguyên li u d i ẩ ẫ ả ả ấ ượ ụ ư ậ ụ ồ ệ ồ
16
dào, giá r trong n c sẽ làm gi m chi phí s n xu t, chi phí s n xu t càng th pẻ ở ướ ả ả ấ ả ấ ấ sẽ làm giá c càng h . M r ng vi c qu ng bá, ti p th hàng Vi t Nam đ đông ả ạ ở ộ ệ ả ế ị ệ ểđ o ng i dân ti p c n v i hàng tr ng n c, lo i b tâm lí “sính ngo i” c a ả ườ ế ậ ớ ọ ướ ạ ỏ ạ ủnhi u ng i. Đ làm đ c đi u này ta có th m nh ng gian hàng gi i thi u ề ườ ể ượ ề ể ở ữ ớ ệhàng Vi t Nam ch t l ng cao, đ a hàng Vi t v nông thôn, t ch c các tu n l ệ ấ ượ ư ệ ề ổ ứ ầ ễkhuy n mãi v i các s n ph m c a các doanh nghi p trong n c. Ngoài ra còn ế ớ ả ẩ ủ ệ ướph i xây d ng th ng hi u cho hàng Vi t Nam đ có ch đ ng trong lòng ng i ả ự ươ ệ ệ ể ỗ ứ ườtiêu dùng, làm cho ng i tiêu dùng tin t ng vào ch t l ng và giá c c a hàng ườ ưở ấ ượ ả ủtrong n c. ướ
Nh v y, đ nâng cao năng l c c nh tranh v giá c a hàng hoá c a các ư ậ ể ự ạ ề ủ ủdoanh nghi p Vi t Nam thì ph i th c hi n đ ng b các bi n pháp trên. Tuy ệ ệ ả ự ệ ồ ộ ệnhiên v n ph i u tiên hàng đ u cho các gi i pháp nh m nâng cao năng su t lao ẫ ả ư ầ ả ằ ấđ ng và tăng m c đ ph c t p c a lao đ ng. Vì đây chính là y u t quy t đ nh ộ ứ ộ ứ ạ ủ ộ ế ố ế ịđ n giá thành và ch t l ng s n ph m.ế ấ ượ ả ẩ
17
C. K T LU NẾ Ậ
Hàng hóa hi n h u kh p m i n i trên th gi i. Chúng có th d ng h uệ ữ ở ắ ọ ơ ế ớ ể ở ạ ữ hình ho c vô hình. Cùng v i khoa h c kỹ thu t và công ngh hi n đ i hàng hoá ặ ớ ọ ậ ệ ệ ạđã bi n t ng vô cùng đa d ng. Vì v y vi c nghiên c u v hàng hoá và nh ng ế ướ ạ ậ ệ ứ ề ữthu c tính c a nó là m t vi c quan tr ng và c n thi t .ộ ủ ộ ệ ọ ầ ế Vi c nghiên c u này giúp ệ ứđ a ra nh ng gi i pháp nh m nâng cao s c c nh tranh cho hàng hóa . M c đích ư ữ ả ằ ứ ạ ụchính c a b t k n n kinh t nào cu i cùng cũng là s n xu t ra hàng hóa đáp ủ ấ ể ề ế ố ả ấ
ng nhu c u c a con ng i , chính vì th hàng hóa có vai trò r t quan tr ng, ứ ầ ủ ườ ế ấ ọngày càng đ c quan tâm phát tri n tiên ti n. Qu c gia nào mu n tr thành ượ ể ế ố ố ởc ng qu c thì không ch chính tr , xã h i v ng m nh mà còn c n m t n n kinh ườ ố ỉ ị ộ ữ ạ ầ ộ ềt phát tri n m nh mẽ. Và đ n n kinh t phát tri n m nh mẽ thì n n kinh t ế ể ạ ể ề ế ể ạ ề ếđó t ph i có năng l c c nh tranh hàng hóa cao đ d c thâu tóm th tr ng ắ ả ự ạ ủ ứ ị ườmang v ngu n l i nhu n l n. C nh tranh hàng hóa có m t t t và cũng có m t ề ồ ợ ậ ớ ạ ặ ố ặx u. B t k nhà n c chính ph nào hi n nay cũng đ u c g ng xây d ng n n ấ ấ ể ướ ủ ệ ề ố ắ ự ềkinh t n c mình tr nên hung m nh gi m thi u nh ng tiêu c c c a c nh ế ướ ở ạ ả ể ữ ự ủ ạtranh hàng hóa mang l i b ng nh ng chính sách khoa h c thi t th c. Vi t Nam ạ ằ ữ ọ ế ự ệcũng v y v i n n kinh t đang phát tri n nhanh chóng thì vi c nâng cao s c ậ ớ ề ế ể ệ ức nh tranh cho hàng hóa đ y n n kinh t lên nh ng b c kh i s c sẽ giúp cho ạ ẩ ề ế ữ ướ ở ắn n kinh t Vi t Nam nhanh chóng tr thành n n kinh t phát tri n sang ngang ề ế ệ ở ề ế ểt m v i Trung Qu c, Hàn Qu c, Singapo,..N n kinh t Vi t Nam đang đ c các ầ ớ ố ố ề ế ệ ượnhà đ u t coi nh là m t ngôi sao đang lên c a Châu Á. Song song v i vi c phát ầ ư ư ộ ủ ớ ệtri n kinh t chúng ta c n ph i đ m b o s hài hòa gi a các y u t phát tri n vàể ế ầ ả ả ả ự ữ ế ố ể b n v ng, đ c bi t là gi i quy t các v n đ xã h i, kh c ph c kho ng cách ề ữ ặ ệ ả ế ấ ề ộ ắ ụ ảchênh l ch giàu nghèo , gi i quy t tình tr ng lãng phí và ô nhi m môi tr ng…ệ ả ế ạ ễ ườnh th m t t ng lai không xa chúng ta có th ch ng ki n m t s chuy n mìnhư ế ộ ươ ể ứ ế ộ ự ể ngo n m c c a đ t n c Vi t Nam.ạ ụ ủ ấ ướ ệ
18
