de 6 belangrijkste misvattingen op de weg naar een 100% duurzame energievoorziening
Onderzoek uitgevoerd door ©Blauw Research voor Gasterra en Energietransitiemodel.nl | Visuele ondersteuning: MXDmedia.nl
De 6 belangrijkste misvattingen op de weg naar een 100% duurzame energievoorziening
Onderzoek uitgevoerd door ©Blauw Research voor Gasterra en Energietransitiemodel.nl | Visuele ondersteuning: MXDmedia.nl
In 2050 rijden er geen benzine of diesel auto's meer in stedelijke gebieden
36%
5%
59%
2013
Alle nieuwbouwhuizen in Europa zijn in 2020 energie neutraal
41%
5%
54%
2013
In 2050 is de CO2 uitstoot van Europa gereduceerd met 80%-95%
44%
6%
50%
2013
n=1072
nooit VAN GEHOORD
Wel van gehoord
eRG Mee bekend
HOME
BEKENDHEID EUROPESE ENERGIEDOELSTELLINGENmisvatting: de europese energiedoelstellingen doen er niet toe
Onderzoek uitgevoerd door ©Blauw Research voor Gasterra en Energietransitiemodel.nl | Visuele ondersteuning: MXDmedia.nl
In 2050 rijden er geen benzine of diesel auto's meer in stedelijke gebieden
36%
5%
59%
2013
Alle nieuwbouwhuizen in Europa zijn in 2020 energie neutraal
41%
5%
54%
2013
In 2050 is de CO2 uitstoot van Europa gereduceerd met 80%-95%
44%
6%
50%
2013
n=1072
nooit VAN GEHOORD
Wel van gehoord
eRG Mee bekend
BEKENDHEID EUROPESE ENERGIEDOELSTELLINGENmisvatting: de europese energiedoelstellingen doen er niet toe
Niets is minder waar! De Europese energiedoelstellingen zijn inhoudelijk onbekend bij
de Nederlanders.
Dit laat twee dingen zien. Het is een bevestiging dat de afstand tussen de Nederlan-
der en de Europese Unie behoorlijk groot is. Daarnaast verwacht de Nederlander dat
deze doelstellingen weinig persoonlijke gevolgen hebben. 81% van de Nederlanders
denkt bijvoorbeeld weinig gevolgen te ondervinden van de doelstelling dat in 2020 alle
nieuwbouwhuizen energieneutraal moeten zijn. De Nederlander is niet alleen onbekend
met, maar staat ook nog onverschillig tegenover de energieplannen als hij ermee wordt
geconfronteerd.
We onderschrijven als Nederland de EU doelstelling dat we in 37 jaar tijd naar een
samenleving willen die 80 -95% minder CO2 uitstoot.
Dat staat tenminste in ons Nationale Energieakkoord, een revolutie op energiegebied.
Zeker als je bedenkt dat we nu nog meer dan 90% van onze energie halen uit de ver-
branding van olie, gas en kolen. Doordat we over moeten op andere energiebronnen en
verregaande energiebesparing moeten toepassen wordt alles anders. We gaan anders
wonen, werken, reizen, consumeren en eten. Stel je maar eens voor dat als je over een
paar jaar een nieuw huis wilt bouwen, dit huis geen conventioneel huis meer mag zijn,
maar een energieneutraal huis MOET zijn! Dat in onze steden over 37 jaar geen enkele
personenauto meer op benzine of diesel mag rijden. Dat over 17 jaar waarschijnlijk de
helft van de benzine- en dieselauto’s al verbannen zal zijn. Hoe gaan we dan reizen?
Misschien toch iets om je in te verdiepen. Want na het lezen van deze tekst kun je niet
meer zeggen dat je niet wist dat er een revolutie van de energievoorziening is aange-
kondigd!
Pascal den hertog john kerkhovenkennismanager Energie blauw research grondlegger energietransitiemodel.nl
X
n=1072
zEER belangrijk belangrijk
zeer onbelangrijk
onbelangrijk
niet belangrijk maar ook niet onbelangrijk
74% van de studenten vindt dat zij (zeer) weinig tot geen les krijgen over energie
79% van de Nederlanders vindt het belangrijk dat het thema energie in het onderwijs aan bod komt
maar
belang energie in onderwijs
HOME
eNERGIE ALS THEMA IN HET ONDERWIJSmisvatting: jongeren weten al genoeg over energie
Onderzoek uitgevoerd door ©Blauw Research voor Gasterra en Energietransitiemodel.nl | Visuele ondersteuning: MXDmedia.nl
n=1072
zEER belangrijk belangrijk
zeer onbelangrijk
onbelangrijk
niet belangrijk maar ook niet onbelangrijk
74% van de studenten vindt dat zij (zeer) weinig tot geen les krijgen over energie
79% van de Nederlanders vindt het belangrijk dat het thema energie in het onderwijs aan bod komt
maar
belang energie in onderwijs
eNERGIE ALS THEMA IN HET ONDERWIJSmisvatting: jongeren weten al genoeg over energie
De meeste Nederlanders zijn het er over eens dat energie een belangrijk thema is waar
veel aandacht aan mag worden besteed.
Het is een onderwerp waar volgens de Nederlander in het onderwijs veel aandacht
aan moet worden geschonken. Er wordt ook wel wat verwacht van het onderwijs als
we denken aan oplossingen voor de toekomst. Energietransitie wordt niet voor niets
geassocieerd met wetenschap. Wat de oplossingen voor de toekomst betreft zullen we
het moeten hebben van de jongeren van nu. Daarom is het goed om te zien dat ten
opzichte van 2011 steeds meer scholieren (69% versus 56%) en studenten (80% versus
73%) van mening zijn dat energie een thema hoort te zijn in het onderwijs. Dat gebeurt
volgens de ondervraagden echter nog veel te weinig.
Het is tijd dat we enkele vakken die we nu doceren gaan inwisselen voor de vakken van
de toekomst.
Denk aan voedsel-, grondstoffen, energie- en waterkunde. We zullen weer moeten leren
hoe we om kunnen gaan met situaties waarin het niet vanzelfsprekend is dat er altijd
voldoende is van deze bronnen. En wat de impact kan zijn van een sterk veranderend
klimaat in de 21e eeuw. Ik zou daarom graag zien dat we alle vakken in het onderwijs
eens tegen het licht houden en luisteren naar wat de jongeren denken dat ze moeten
leren om hun toekomst veilig te stellen. Als we naar de jongeren luisteren en gezien
de uitkomst van het onderzoek zou dit wel eens de meest innovatieve en inspirerende
onderwijsvernieuwing van de laatste honderd jaar kunnen worden.
Pascal den hertog john kerkhovenkennismanager Energie blauw research grondlegger energietransitiemodel.nl
X
83%
86%
2030PLANENERGIE
van de Nederlanders
ziet een noodzaak voor
een energietransitie
toekomst
van de nederlanders associëren Energietransitie vooral met de toekomst
WETENSCHAP
van de nederlanders associëren wetenschap met energietransitie 9%
onvoldoende energie
van de Nederlanders denken dat er in 2030 onvoldoende energie beschikbaar is.
HOME
De noodzaak van energietransitiemisvatting: we hebben alle tijd om over te gaan op duurzame energie
Onderzoek uitgevoerd door ©Blauw Research voor Gasterra en Energietransitiemodel.nl | Visuele ondersteuning: MXDmedia.nl
83%
86%
2030PLANENERGIE
van de Nederlanders
ziet een noodzaak voor
een energietransitie
toekomst
van de nederlanders associëren Energietransitie vooral met de toekomst
WETENSCHAP
van de nederlanders associëren wetenschap met energietransitie 9%
onvoldoende energie
van de Nederlanders denken dat er in 2030 onvoldoende energie beschikbaar is.
De noodzaak van energietransitiemisvatting: we hebben alle tijd om over te gaan op duurzame energie
Onze landgenoten zien de noodzaak van de energietransitie zeker in. 69% van hen is
bijvoorbeeld van mening dat de inzet van duurzame energiebronnen noodzakelijk is om
de klimaatverandering terug te dringen.
Het is in ieder geval verheugend dat scholieren de noodzaak meer zijn gaan inzien ten
opzichte van 2011 (74% vs 61%). Aan de andere kant overheerst het gevoel dat het
allemaal niet zo’n vaart zal lopen. Energietransitie wordt met de toekomst geassocieerd.
Daarnaast denkt slechts een kwart van de Nederlanders invloed te hebben op het totale
energieverbruik in Nederland. Met andere woorden: “Het ligt niet aan mij”.
Om in 2050 een CO2 arme samenleving te hebben die voor een zeer groot deel gebaseerd
is op duurzame energiebronnen en zuinig energiegebruik, zullen we al in de komende
jaren zelf aan de slag moeten en snel ook.
Terwijl de Nederlander denkt weinig invloed te hebben op het energiegebruik is het
in de praktijk juist zo dat hij/zij het totale energiegebruik beheerst. Je beslist namelijk
zelf hoe je woont, hoe je reist en wat je consumeert. Een voorbeeld: stel je werk is 20
kilometer van je woonplaats. Je kunt dan naar je werk met een grote auto die 1 op 10
rijdt , een kleinere zuinige auto die 1 op 20 rijdt, een elektrische auto die 1 op 40 rijdt
of een elektrische fiets die 1 op 400 rijdt. Je kunt natuurlijk ook gewoon met de fiets of
het openbaar vervoer. Kortom of je veel (1 op 10) of weinig fossiele energie gebruikt (1
op oneindig) bepaal je helemaal zelf. Welke inspanning en prijs wil jij zelf betalen in het
gevecht tegen de klimaatverandering?
Pascal den hertog john kerkhovenkennismanager Energie blauw research grondlegger energietransitiemodel.nl
X
meeste bijdrage aan milieu
voorkeur energiebron 2013
4%
20%
48%
13%
4%
huis (beter)laten isoleren
warmtepomplaten installeren
cv ketel laten vervangen door energiezuinige ketel
windmolenaanbrengen
zonnepanelenaanbrengen
zonne-energie49%
3%
9%
6%
27%
aardgas
waterkracht
kernenergie
windenergie
Aanpassingen aan het huis zoals isolatie kunnen het energielabel en daarmee de waarde van het huis verhogen. 68% van de Nederlanders weet niet welk energielabel hun huis heeft.
(n=1066)
HOME
VOORKEUR ENERGIEBRONNEN EN DE IMPACT OP HET MILIEUmisvatting: zonne-energie is de oplossing
Onderzoek uitgevoerd door ©Blauw Research voor Gasterra en Energietransitiemodel.nl | Visuele ondersteuning: MXDmedia.nl
meeste bijdrage aan milieu
voorkeur energiebron 2013
4%
20%
48%
13%
4%
huis (beter)laten isoleren
warmtepomplaten installeren
cv ketel laten vervangen door energiezuinige ketel
windmolenaanbrengen
zonnepanelenaanbrengen
zonne-energie49%
3%
9%
6%
27%
aardgas
waterkracht
kernenergie
windenergie
Aanpassingen aan het huis zoals isolatie kunnen het energielabel en daarmee de waarde van het huis verhogen. 68% van de Nederlanders weet niet welk energielabel hun huis heeft.
(n=1066)
VOORKEUR ENERGIEBRONNEN EN DE IMPACT OP HET MILIEUmisvatting: zonne-energie is de oplossing
Zonne-energie is populair in Nederland. Dat is bijvoorbeeld zichtbaar in het straat-
beeld waar steeds meer zonnepanelen op de daken worden geïnstalleerd.
Mensen zijn zich aan het oriënteren en vragen naar ervaringen van bezitters van zon-
nepanelen in de eigen omgeving. Er zijn verschillende motivaties waarom men zonne-
panelen aanschaft of er op zijn minst over denkt. Het terugbrengen van de energiekos-
ten is een belangrijke overweging maar ook het gevoel meer onafhankelijk te zijn van de
energiemaatschappijen speelt een rol. Daarnaast wordt het investeren in zonnepanelen
ook gezien als een alternatief voor sparen. Deze redenen en de positieve associaties
met schoon en goedkoop zorgen ervoor dat de Nederlander zonne-energie als de
oplossing ziet.
Zonnepanelen zijn een prachtige vorm van duurzame energievoorziening! Je moet
echter wel bedenken dat je ook energiebronnen nodig hebt voor als de zon niet schijnt.
Bovendien is het qua kosten (zonder alle energiebelastingen en BTW) nog steeds één
van de duurste vormen van duurzame energie en dus zul je ook goedkopere vormen
van duurzame energie zoals biomassa, wind- en omgevingsenergie moeten toepassen
om alles betaalbaar te houden. Wist je dat er meer WINd is in de WINter en meer ZON
in de Zomer? Daarom is het heel verstandig voor een regio om ongeveer net zoveel
zon- als windcapaciteit neer te zetten. Als je dat slim combineert met omgevingswarmte,
waterkracht en biomassa kun je voor een zeer groot deel over op duurzame energie.
Zonne-energie is dus (maar) een onderdeel van de oplossing!
Pascal den hertog john kerkhovenkennismanager Energie blauw research grondlegger energietransitiemodel.nl
X
25%
18%
42%
39%
1% 11%
1% 10%
11% 10%
10%<1%
<1% 4% 4%
AARDGAS
AARDOLIE Steenkool
5%
Waterkracht Biomassa / Biogas
Zonne-energie
(n=1072)
inschatting algemeen publiekwerkelijk gebruik
inschatting algemeen publiekwerkelijk gebruik
inschatting algemeen publiekwerkelijk gebruik
inschatting algemeen publiekwerkelijk gebruik
inschatting algemeen publiekwerkelijk gebruik
inschatting algemeen publiekwerkelijk gebruik
inschatting algemeen publiekwerkelijk gebruik
inschatting algemeen publiekwerkelijk gebruik
(n=1072)
(n=1072)
(n=1072)
(n=1072)
(n=1072)
(n=1072)
(n=1072)
Windenergie
Kernenergie
Gas
HOME
INSCHATTING AANDEEL ENERGIEBRONNEN IN HET TOTALE ENERGIEVERBRUIKmisvatting: de rol van aardolie en aardgas is zo groot niet meer
Onderzoek uitgevoerd door ©Blauw Research voor Gasterra en Energietransitiemodel.nl | Visuele ondersteuning: MXDmedia.nl
25%
18%
42%
39%
1% 11%
1% 10%
11% 10%
10%<1%
<1% 4% 4%
AARDGAS
AARDOLIE Steenkool
5%
Waterkracht Biomassa / Biogas
Zonne-energie
(n=1072)
inschatting algemeen publiekwerkelijk gebruik
inschatting algemeen publiekwerkelijk gebruik
inschatting algemeen publiekwerkelijk gebruik
inschatting algemeen publiekwerkelijk gebruik
inschatting algemeen publiekwerkelijk gebruik
inschatting algemeen publiekwerkelijk gebruik
inschatting algemeen publiekwerkelijk gebruik
inschatting algemeen publiekwerkelijk gebruik
(n=1072)
(n=1072)
(n=1072)
(n=1072)
(n=1072)
(n=1072)
(n=1072)
Windenergie
Kernenergie
Gas
INSCHATTING AANDEEL ENERGIEBRONNEN IN HET TOTALE ENERGIEVERBRUIKmisvatting: de rol van aardolie en aardgas is zo groot niet meer
Het is zeer opvallend dat het aandeel van aardolie en aardgas in de totale energiemix
zwaar wordt onderschat en het aandeel van de duurzame bronnen wind en zon zwaar
wordt overschat.
Er wordt in de media en door de aanbieders van duurzame energie veel aandacht ge-
geven aan zon en wind. De ene energiemaatschappij profileert zich op zon en de ander
met windkracht. De consument krijgt aanbiedingen om zonnepanelen aan te schaffen
en gevraagd mee te investeren in windparken. Daardoor ontstaat bij de consument on-
terecht het idee dat Nederland al voor een groot deel draait op zonne- en windenergie.
Wellicht dat hier ook ‘wishfull-thinking’ een rol speelt. Immers, liever goedkope, schone
energie dan een vervuilende energiebron als olie, zo is de gedachte.
Nederlanders krijgen op school wel vakken als aardrijkskunde, wiskunde, natuur-
kunde en scheikunde maar geen vak energiekunde. Daardoor kunnen wij als Nederlan-
ders eigenlijk niet goed nadenken over energie.
Zo weet bijna niemand wat nu meer energie is: 4000 kWh stroom of 2000 m3 aardgas
terwijl toch iedereen thuis elk jaar een energierekening krijgt. Bij benadering kun je deze
twee getallen overigens eenvoudig vergelijken. 1 m3 aardgas is ongeveer hetzelfde als
10 kWh (kilowattuur) elektriciteit (uit zon- of wind). Dus 2000 m3 gas (= 20.000 kWh)
is 5 keer zoveel energie als 4000 kWh elektriciteit. Hetzelfde geldt overigens voor de
vergelijking 1 liter benzine of diesel met kWh elektriciteit. 1 liter benzine/diesel is ook on-
geveer 10 kWh. Dus een volle tank van 50 liter benzine is ongeveer gelijk aan 500 kWh.
Dus als je vraagt of je meer aardolie gebruikt dan stroom dan hangt het er van af of je
meer of minder dan 8 keer per jaar een volle tank benzine/diesel aanschaft. Eigenlijk is
het dus niet vreemd dat we elektriciteit uit zon- en wind overschatten ten opzichte van
energiegebruik dat gemeten wordt in m3 gas en liters aardolie. Want stroom meten we
in een eenheid die 10x zo klein is als de eenheid waarin we gas en aardolie meten.
Pascal den hertog john kerkhovenkennismanager Energie blauw research grondlegger energietransitiemodel.nl
X
5
4
3
2
1
HUISHOUDENS
lANDBOUW
Kantoren / winkels / ziekenhuizen
Transport
industrie industrie
Transport
Kantoren / winkels / ziekenhuizen
lANDBOUW
HuishoudensHUISHOUDENS
slechts 25% van de Nederlanders denkt zelf veel invloed te hebben op het totale energieverbruik in Nederland
inschatting algemeen publiek werkelijk gebruik
HOME
INSCHATTING ENERGIEVERBRUIK PER SEcTORmisvatting: energieverbruik huishoudens te verwaarlozen tov andere sectoren
Onderzoek uitgevoerd door ©Blauw Research voor Gasterra en Energietransitiemodel.nl | Visuele ondersteuning: MXDmedia.nl
5
4
3
2
1
HUISHOUDENS
lANDBOUW
Kantoren / winkels / ziekenhuizen
Transport
industrie industrie
Transport
Kantoren / winkels / ziekenhuizen
lANDBOUW
HuishoudensHUISHOUDENS
slechts 25% van de Nederlanders denkt zelf veel invloed te hebben op het totale energieverbruik in Nederland
inschatting algemeen publiek werkelijk gebruik
INSCHATTING ENERGIEVERBRUIK PER SEcTORmisvatting: energieverbruik huishoudens te verwaarlozen tov andere sectoren
Dat er in de sectoren industrie en transport veel energie wordt gebruikt dat zien wij
Nederlanders goed.
We kunnen ons zeer goed voorstellen dat er in de Rotterdamse haven, de Botlek, bij
DSM , Tata Steel in IJmuiden en op Schiphol veel energie wordt verbruikt. Deze zeer
grote complexen zijn zichtbaar voor iedereen en bovendien draait de Nederlandse
economie erop. Voor ons gevoel valt ons eigen energieverbruik daarbij in het niet. In
vergelijking met de andere sectoren schatten we ons eigen energieverbruik echter wel
heel laag in. Vanuit die positie is het dan ook makkelijk om de verantwoordelijkheid met
betrekking tot energiebesparing en milieubelasting van ons af te schuiven en te wijzen
naar de grootverbruikers. De Nederlander mag wel wat meer gaan beseffen dat wij met
zijn allen ook een grootverbruiker zijn. Pas als dat besef er is lijken we echt in actie te
komen.
Een gemiddeld Nederlands gezin gebruikt thuis 1600 m3 gas voor verwarmen, 3500 kWh
elektriciteit en 1350 liter benzine/diesel voor autorijden.
Omgerekend naar kWh is dit grofweg 33000 kWh. Als je weet dat je 350 liter water 1000
meter kan optillen met 1 kWh. Dan betekent dit dat je ieder jaar met je gezin meer dan
11.000.000 liter water 1000 meter een berg zou moeten optillen om dezelfde hoeveel-
heid energie persoonlijk te leveren als die we nu uit aardolie, aardgas of steenkool ha-
len! Stel, jij zou persoonlijk deze inspanning willen leveren om je gezin dit jaar van ener-
gie te voorzien (een dagelijkse inspanning van 1000 kCal = grofweg 1 kWh) dan zou je
90 jaar lang elke dag 333 liter water een berg van 1000 meter moeten opsjouwen om
deze energie te leveren! Misschien toch eens aan energiebesparing gaan denken? En
daarbij houden we nog geen rekening met alle energie die gebruikt is om ons voedsel te
produceren of de producten en diensten die we consumeren te maken. Uiteindelijk is al
dat energiegebruik voor industrie en transport óók gewoon voor consumeren. Misschien
is de uitspraak “de Nederlander is een grootgebruiker van energie” wel een understate-
ment.
Pascal den hertog john kerkhovenkennismanager Energie blauw research grondlegger energietransitiemodel.nl
X
HOME
kortom
Nederlanders zien de noodzaak van de energietransitie maar hebben nog een flinke duw in de rug nodig om in actie te komen!
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met:
Blauw Research
www.blauw.com
Onderzoek uitgevoerd door ©Blauw Research voor Gasterra en Energietransitiemodel.nl | Visuele ondersteuning: MXDmedia.nl