Download - Chapter 8 8.1 การใช้แนวคิดทางการบริหารธุรกิจในการวิเคราะห์ความสามารถในการแข่งขันของภาคอุตสาหกรรม
1
Chapter 88.1 การใช้�แนวคิ�ดทางการบร�หารธุ�รก�จใน
การว�เคิราะห�คิวามสามารถในการแข่�งข่�นข่องภาคิอ�ตสาหกรรม
EC 482
2
ทฤษฎี#คิวามได�เปร#ยบเช้�งแข่�งข่�นข่อง Michael E. Porter
การแข่�งข่�นในทางธุ รก�จเป็�นป็ระดุ จพลั�งข่�บเคลั��อนการข่ยายตั�วเศรษฐก�จให้#สู%งข่&'น
การแข่�งข่�นเป็�นแรงผลั�กดุ�นให้#มี*การใช้#ทร�พยากรอย�างมี*ป็ระสู�ทธุ�ภาพ
สูภาพการแข่�งข่�นในป็-จจ บ�น ท/าให้#ผ%#ผลั�ตัตั#องเผช้�ญท�'งการแข่�งข่�นท*�เก�ดุจากค%�แข่�งตัลัาดุภายในป็ระเทศแลัะค%�แข่�งข่�นจากตั�างป็ระเทศ
Michael E. Porter ไดุ#พ�ฒนาเคร��องมี�อท*�ใช้#ในการศ&กษาระดุ�บความีสูามีารถทางการแข่�งข่�นข่องอ ตัสูาห้กรรมี
แนวค�ดุภาวะการแข่�งข่�นการค#าในโลัก ค�อ ป็ระเทศท กป็ระเทศย�อมีพยายามีเลั�อกย ทธุว�ธุ*ท*�ดุ*ท*�สู ดุท*�ก�อให้#เก�ดุความีไดุ#เป็ร*ยบทางดุ#านการแข่�งข่�น (competitive advantage) ในอ ตัสูาห้กรรมีข่องป็ระเทศ
3
การป็ระเมี�นจ ดุแข่5ง จ ดุอ�อน โอกาสูแลัะอ ป็สูรรคการแข่�งข่�นข่องอ ตัสูาห้กรรมีภายในป็ระเทศ ท/าให้#ทราบถ&งแนวทางการป็ร�บตั�วให้#สูามีารถแข่�งข่�นไดุ#อย�างมี*ป็ระสู�ทธุ�ภาพในตัลัาดุโลัก
Porter พยายามีห้าค/าอธุ�บายว�า ท/าไมีอ ตัสูาห้กรรมีในบาง“ป็ระเทศจ&งมี*ความีสูามีารถในการแข่�งข่�นสู%งกว�าป็ระเทศอ��น”
ข่#อไดุ#เป็ร*ยบทางดุ#านการแข่�งข่�น (competitive advantage) ไมี�ใช้�สู��งท*�เก�ดุข่&'นเองตัามีธุรรมีช้าตั� แตั�เป็�นสู��งท*�สูามีารถสูร#างข่&'นมีาไดุ#แลัะเป็ลั*�ยนแป็ลังไดุ#ท�'งทางบวกแลัะลับ
Porter ไดุ#สูร#างแบบจ/าลัอง Diamond Model เพ��อว�เคราะห้6เง��อนไข่แลัะสูภาพแวดุลั#อมีภายในป็ระเทศท*�เอ�'อตั�ออ ตัสูาห้กรรมีภายในป็ระเทศ
4
Diamond Model
มี*ป็-จจ�ยภายใน 4 ป็ระการ 1) เง��อนไข่ทางดุ#านป็-จจ�ยการผลั�ตั (factor
conditions)2) เง��อนไข่ทางดุ#านความีตั#องการห้ร�ออ ป็สูงค6
(demand conditions)3) อ ตัสูาห้กรรมีท*�สูน�บสูน นแลัะเก*�ยวเน��อง
(supporting and related industries)4) กลัย ทธุ6 โครงสูร#างแลัะสูภาพการแข่�งข่�นข่องผ%#ผลั�ตั
(firm strategy, structure and rivalry)
5
Diamond Model ท*�สูมีบ%รณ์6กลัย ทธุ6 โครงสูร#าง แลัะสูภาพการแข่�งข่�น
เง��อนไข่ทางดุ#านอ ป็สูงค6ในป็ระเทศ
อ ตัสูาห้กรรมีสูน�บสูน นแลัะเก*�ยวเน��องในป็ระเทศ
เง�อนไข่ดุ#านป็-จจ�ย การผลั�ตัในป็ระเทศ
เห้ตั สู ดุว�สู�ย
Gov’t
6
1 )เง()อนไข่ทางด�านป*จจ�ยการผลิ�ต (factor conditions)
ทร�พยากรมีน ษย6 (human resource) ทร�พยากรทางการภาพ (physical resource) ทร�พยากรทางดุ#านความีร% # (knowledge
resource) ทร�พยากรทางดุ#านเง�นท น (capital resource) สูาธุารณ์%ป็โภค (infrastructure)
7
2) เง()อนไข่ทางด�านคิวามต�องการหร(ออ�ปสงคิ� (demand conditions)
โครงสูร#างการแบ�งตัลัาดุข่องอ ป็สูงค6ภายในป็ระเทศ (segment structure of demand)
ผ%#ซื้�'อท*�ร% #จร�ง (sophisticated and demanding buyers)
ความีตั#องการข่องผ%#ซื้�'อในป็ระเทศท*�เก�ดุข่&'นก�อนป็ระเทศอ��น (anticipatory buyer needs)
8
3) อ�ตสาหกรรมท#)สน�บสน�นแลิะเก#)ยวเน()อง (supporting and related industries)การรวมีกลั �มีเคร�อข่�ายธุ รก�จ (cluster)พ�'นฐานอ ตัสูาห้กรรมีท*�สูน�บสูน นแลัะเก*�ยวเน��องในป็ระเทศ
4) กลิย�ทธุ� โคิรงสร�างแลิะสภาพการแข่�งข่�นข่องผ/�ผลิ�ต (firm strategy, structure and rivalry)สูภาพการแข่�งข่�นภายในป็ระเทศการป็9องก�นการผ%กข่าดุการบร�ห้ารจ�ดุการข่องบร�ษ�ท
9
ป็-จจ�ยภายนอก 1) ร�ฐบาลั (government)
-นโยบายร�ฐบาลั 2) เห้ตั สู ดุว�สู�ย ห้ร�อโอกาสู (chance)
-การเป็ลั*�ยนแป็ลังทางเทคโนโลัย*-ตัลัาดุการเง�นโลัก อาท� อ�ตัราแลักเป็ลั*�ยน-สูงครามี
10
โครงสูร#างแลัะสูภาพการแข่�งข่�นข่องผ%#ผลั�ตัภายในป็ระเทศ
ในการว�เคราะห้6การแข่�งข่�นระห้ว�างผ%#ผลั�ตัภายในป็ระเทศน�'น Porter ไดุ#สูร#างแบบจ/าลัอง “แรงผลั�กดุ�น 5 ป็ระการ ” (Five Forces Model of Competition) เป็�นเคร��องมี�อท*�ใช้#ในการว�เคราะห้6สูภาพการแข่�งข่�นข่องอ ตัสูาห้กรรมี
11
Five Forces Model of Competition 1) การเข่#ามีาในตัลัาดุข่องผ%#ป็ระกอบการรายให้มี� (new
entrants of the market) 2) อ/านาจตั�อรองข่องผ%#ข่ายป็-จจ�ยการผลั�ตั (the bargaining of the firm’s supplies) 3) อ/านาจตั�อรองข่องผ%#ซื้�'อ (the bargaining power of buyers)
4 ) ผลั�ตัภ�ณ์ฑ์6ท*�ทดุแทนก�นไดุ# (substitutes product) 5) ความีเข่#มีข่#นข่องการแข่�งข่�นระห้ว�างผ%#แข่�งข่�นในอ ตัสูาห้กรรมี (the intensity of rivalry among competitors)
12
2( ) การประเม�นข่#ดคิวามสามารถในการแข่�งข่�น
การป็ระเมี�นข่*ดุความีสูามีารถในการแข่�งข่�นโดุยว�ธุ* SWOT Analysis
การป็ระเมี�นอ�ตัราการแข่�งข่�นภายป็ระเทศโดุยว�ธุ* Five Competition Forces
การป็ระเมี�นข่*ดุความีสูามีารถในการแข่�งข่�นโดุยแบบจ/าลัอง Diamond
13
การประเม�นข่#ดคิวามสามารถในการแข่�งข่�นโดยว�ธุ# SWOT Analysis กรณ์*ศ&กษา จ ดุอ�อน จ ดุแข่5ง โอกาสูแลัะภ�ยค กคามี
(SWOT Analysis) ในอ ตัสูาห้กรรมีข่&'นร%ป็ความีเท*�ยงตัรงสู%งในอ ตัสูาห้กรรมีช้�'นสู�วนไฟฟ9าแลัะอ�เลั5กทรอน�กสู6 แลัะอ ตัสูาห้กรรมียานยนตั6ข่องป็ระเทศไทย
อ ตัสูาห้กรรมีข่&'นร%ป็ความีเท*�ยงตัรงสู%งเป็�นอ ตัสูาห้กรรมีกลัางน/'าท*�สู/าค�ญข่องอ ตัสูาห้กรรมีช้�'นสู�วนไฟฟ9าแลัะอ�เลั5กทรอน�กสู6 แลัะอ ตัสูาห้กรรมียานยนตั6
14
การการป็ระเมี�นอ�ตัราการแข่�งข่�นภายป็ระเทศโดุยว�ธุ* Five Competition Forcesพลั�งผลั�ก
ดุ�นอ ตัสูาห้กรรมีไฟฟ9าแลัะ
อ�เลั5กทรอน�กสู6อ ตัสูาห้กรรมียาน
ยนตั6อ ป็สูรรคข่องผ%#ป็ระกอบการรายให้มี�
-ความีไว#วางใจแลัะความีสู�มีพ�นธุ6-เกณ์ฑ์6การป็ร�บลัดุราคาเป็�นระยะ-ว�ฒนธุรรมีทางธุ รก�จ-เทคโนโลัย*ท�กษะแรงงาน
เช้�นเดุ*ยวก�บอ ตัสูาห้กรรมีไฟฟ9าแลัะอ�เลั5กทรอน�กสู6
15
พลั�งผลั�กดุ�น
อ ตัสูาห้กรรมีไฟฟ9าแลัะอ�เลั5กทรอน�กสู6
อ ตัสูาห้กรรมียานยนตั6
สู�นค#าทดุแทน
-ห้าสู�นค#าทดุแทนไดุ#ยาก -ห้าสู�นค#าทดุแทนไดุ#ยาก
อ/านาจตั�อรองข่องผ%#ซื้�'อ
-ผ%#ซื้�'อมี*อ/านาจตั�อรองสู%ง -ผ%#ซื้�'อมี*อ/านาจตั�อรองสู%ง
อ/านาจตั�อรองข่อง suppliers
-suppliers มี*อ/านาจตั�อรองค�อน ข่#างสู%ง
-suppliers มี*อ/านาจตั�อรองค�อนข่#างสู%ง
16
การป็ระเมี�นข่*ดุความีสูามีารถในการแข่�งข่�นโดุยแบบจ/าลัอง Diamond
ป็-จจ�ยภายใน
ป็-จจ�ยทางบวก ป็-จจ�ยทางลับ
1) ป็-จจ�ยการผลั�ตัภายใน
-ป็-จจ�ยพ�'นฐานมี*ศ�กยภาพสู%ง อาท� แห้ลั�งท*�ตั� 'ง สูาธุารณ์%ป็โภค แรงงานพ�'นฐานแลัะก&�งท�กษะ ทร�พยากรธุรรมีช้าตั� แลัะทร�พยากรดุ#านความีร% #พ�'นฐาน
-ข่าดุป็-จจ�ยข่�'นสู%งห้ร�อป็-จจ�ยเฉพาะ อาท� แรงงานท*�มี*ท�กษะสู%ง สูถาบ�นเฉพาะทาง เทคโนโลัย*เฉพาะทาง
2) อ ป็สูงค6ใน ป็ระเทศ
-อ ป็สูงค6ภายในมีากเพ*ยงพอท*�จะก�อให้#เก�ดุการป็ระห้ย�ดุตั�อข่นาดุ
-อ ป็สูงค6ภายในป็ระเทศถ%กก/าห้นดุโดุยบร�ษ�ทแมี�ในตั�างป็ระเทศ-ผ%#ซื้�'อสู�วนให้ญ�ไมี�ใช้�ผ%#ร% #จร�ง
17
ป็-จจ�ยภายใน ป็-จจ�ยทางบวก ป็-จจ�ยทางลับ3)อ ตัสูาห้กรรมีสูน�บสูน นแลัะเก*�ยวเน��องภายในป็ระเทศ
-มี*อ ตัสูาห้กรรมีสูน�บสูน นห้ลัากห้ลัาย
-ข่าดุความีเช้��อมีโยงเก*�ยวเน��องอย�างเป็�นกลั �มี (cluster)
-ข่าดุอ ตัสูาห้กรรมีสูน�บสูน นพ�'นฐานดุ#านว�ตัถ ดุ�บ-ข่าดุอ ตัสูาห้กรรมีพ�'นฐานทางดุ#านเคร��องจ�กร เคร��องมี�อแลัะอ ป็กรณ์6
4) กลัย ทธุ6โครงสูร#างแลัะสูภาพการแข่�งข่�นข่องผ%#ผลั�ตั
-กลัย ทธุ6ข่องผ%#ผลั�ตัช้�'นสู�วนโดุยมีากจะเป็�นแนวร�บ ย�งข่าดุกลัย ทธุ6เช้�งร ก
18
Can Thailand Compete in the New Competitive Landscape?
World Economy
Thai Economy
Industry BasedEconomy
Knowledge Based Economy
?
Resource and Labor Intensive
International Division of Labor
Investment Driven
Mass Customization Critical Mass Knowledge Intensive Economies of Skills Economies of Speed
Mass Production Standardization Capital Intensive Economies of Scale Economies of Scope
19
Gro
wth
in Im
po
rt S
ha
re
Growth in Export Share
Source: WTO International Trade Statistics 2001
- 1
0
1
2
3
4
- 1 1
US
ChinaIndia
Vietnam
Philippines
Malaysia/IndonesiaThailandThailand
Singapore
Japan
EU
Our Level of Internationalization
5
20
q1/ 96
q1/ 9
7
q1/ 9
8
q1/ 99
q1/ 0
0
q1/ 01
q1/ 0
2
Export Price Index
Export Volume Index
-13.8
8.8
17.1
-9.2
Baht Devaluation
Our Export Performance
Source: Ministry of Finance
21
Correlation of Structure of Manufacture Export
Our Major Competitors
Source: Lall et al (1999)
China
China
Hong Kong
Hong Kong
Indonesia
Indonesia
South Korea
South Korea
Malaysia
Malaysia Philippines
Philippines
Singapore
Singapore
Thailand
Thailand Taiwan
Taiwan
1
0.59
0.35
0.21
0.17
0.35
1
0.31
0.20
0.570.57
0.40
0.43
0.44
0.51
0.36
0.540.54
0.17
0.18
0.21
0.07
0.210.21
0.09
0.10
1
0.66
0.66
0.520.52
0.64
0.73
1
0.74
0.590.59
0.67
0.82
1
0.580.58
0.56
0.62
1
0.81
0.700.70
1
0.76
11
1
• Lack of Focus• Lack of Differentiation
22
Share in World Foods Export
1.3
2.12.4
Thailand VS. China
1.4
2.5
3.1
Top Three Share
32.2 32.3
26
1980 1990 2000
USA
France
Netherlands
1980 1990 2000
23
More for Less
Rice World Rice World Market ShareMarket Share
20002000
Thailand USA Vietnam India China Pakistan
24.9
12.710.2 10.0 8.8 8.1
$US/Metric Ton$US/Metric Ton
-12.9
-87.8 -91.4
-15.2
25.8
147.9
X = 279.7_
Rice Rice ProductivityProductivity
6.66
Japan
6.35
China
4.26
Vietnam
Indonesia
4.25
Bangladesh
3.593.24
Brazil
3.19 3.17
Philippines
Myanmar
India
2.962.57
Thailand
24
Lev
el o
f In
dust
ry A
ttra
ctiv
ene
ss
• Foods• Garment • Jewelry
• Metals• Petrochemicals• Machinery
HighLow
Thai Producers’ Competitiveness
Low
H
igh
• Leather• Electronics• Autos
• Rubber• Wood Products • Pulp & Paper
• Plastics• Ceramics & Glass• Chemicals
Thai Manufacturing Sector’s Competitive Position
Cluster III
Cluster II
Cluster I
25
% L
oc
al C
on
ten
t
% Export Share
• Frozen Shrimp80
60
40
20
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
• Frozen Chicken
• Apparel
•
• Precious Stones
• JewelryFabric,Woven
• Footwear
Passenger Car
• Pick Up•
• Computer Equipment
13
•
Electric Appliances
Zooming in the First Cluster
26
Le
ad
ers
Te
ch
no
log
ya
nd
De
sig
nF
ollo
we
rs
Low Cost
Competitive Advantage
Differentiation
Italy (2)
China (1)
Thailand (11)
Design /differentiation
basedcompetition
Low Cost-basedcompetition
Competitive Nutcracker: Apparel
Hong Kong (3)
Top ThreeTop Three
15,60015,700
16,400
18,500
1,044 1,080 1,105 1,259
ThailandThailand
ChinaChina
ItalyItaly
Hong KongHong Kong
1997 1998 1999 2000
27
Thai Service Sector’s Competitive PositionL
eve
l of I
ndu
stry
Attr
act
iven
ess
HighLow
Thai Producers’ Competitiveness
Low
• Distribution• Financial Services• Transports
• Business Services • Communications• Environmental Management
• Construction & Engineering• Education• Health & Social• Tourism &Travel• Recreation, Culture, Sporting
Hig
h
28
International Comparison of R&D Investment
Our Investment for the Future Are Significantly Low
Source: Thailand Economic Monitor, June 2000
0
2.0
1.0
1.5
0.5
2.5
3.5
3.0
USAJapan Korea MalaysiaTaiwan Singapore Thailand
29
Gaps in Science and Technology (At Current Level of Demand)
We Still Deal With a Wide Manpower Gap in Science and Technology
Source: Lall (1999), Raising Competitiveness in Thai Economy, Country Employment Policy Review, ILO.
M.Eng /D. EngB. Engineering B. Science MS/DS
4,520
10,963
5,874
7,015
180541
(113) (352)
1996
2001
30
...So We Cast Doubt on Our Ability to Compete
High
Singapore
IrelandThailand
Philippines
IndonesiaChina
France
GermanyUK
India
USA
High
Low
LowEntrepreneurial Capabilities
• Number
• Quality
HR Capabilities
• Number
• Wages
• Skills
Source: Nasscom 1999
Software Industry
31
Thailand’s Current Technology Position
Technology Achievement Index
Leader
FinlandUSSwedenJapanKoreaNetherlandsUKCanadaAustraliaSingaporeGermanyNorwayIrelandBelgiumNew ZealandAustriaFranceIsrael
PotentialLeader
SpainItalyCzechHungarySloveniaHKSlovakiaGreeceBulgariaPolandMalaysiaCroatiaMexicoCyprusArgentinaRomaniaCosta RicaChile
Dynamic Adopter
UruguaySouth AfricaThailandPanamaBrazilPhilippinesBoliviaChinaColumbiaPeruJamaicaIranIndonesiaIndiaSri LankaAlgeriaEgypt
Maginalized
PakistanSenegalNicaraguaGhanaKenyaSudanTanzania
32
Thailand At the Crossroad
First SphereFirst Sphere
Second SphereSecond Sphere
Third SphereThird Sphere
Political Disorder Mature/Stable Liberal Democracy
Mature/Stable Market Economy
Stagnant/ChaoticEconomy
•Thailand
• SingaporeSingapore
• South KoreaSouth Korea• VietnamVietnam
• PakistanPakistan
Source: Tanaka Akihiko
33
Our Flagship Products
Finland
Switzerland
Ireland
Scotland
India
Singapore
Mobile Phone
Pharmaceuticals; Tourism; Foods; Watches
Wireless Technology
Whisky; Biotechnology; Energy
Software; Talents
Professional Services; Regional Financial Center
Source: Moving the Nation by Dr. Suvit Maesincee
Thailand
34
Lev
el o
f S
op
his
tica
tio
n
High Tech
Low Tech
FoodsFoods TourismTourism
FashionFashion
SoftwareSoftware
Auto industryAuto industry
Level of Customization
Low Touch High Touch
Potential Global Niches
Cultural Influence
Cultural Influence
Craftsmanship Craftsmanship SkillsSkills
Peace of MindPeace of Mind
Delicate LivingDelicate Living
Flavorful SenseFlavorful Sense
35
Value addedValue addedPotentialsPotentials
Focus of Focus of Thai ProducersThai Producers
A Nation Orientating Toward a Knowledge Driven Platform Will Consider Outsourcing Much of Its Capital Intensive Production Related Processes
Production MarketingR&D
36
Production Marketing
Low Cost LeadersLow Cost Leaders
DifferentiatorsDifferentiators
...And Freeing up Capital to Focus on the Parts of Their Industries That Can Be Globally Differentiated
Knowledge based companies will focus on building brand, capturing ‘ownership’ of the customer, end market leadership and investing in knowledge-based core competencies
R&D
37
Upgrading Our Entrepreneurs From Being Subcontractors to Being Brand-Owners...
Mar
ket
Product
OEM
Loca
lR
egio
nal
Glo
bal
ODM OBM
Fly
No
wF
ly N
ow
Pen
a G
rou
pP
ena
Gro
up
Sen
ada
Sen
ada
AII
ZA
IIZ
Apparel AvenueApparel Avenue
Heart & MindHeart & Mind
KaritaKarita
Toffy BoutiqueToffy Boutique
X-ACTX-ACT DapperDapper
Thai Fashion DesignThai Fashion Design
To Reap More Value Added and Growth Potentials
OBMOBMODMODMOEMOEM SHOP BRANDSHOP BRAND
10-35%
35-40%
50-75%
75-90%FashionFashion BusinessBusiness ValueValue SystemSystem
38
Transforming from Investment Driven to Knowledge Driven Platform
Investment Driven Platform
Job Creation
Wealth Investment
FinancialCapital
Physical infrastructure as an enabler
ICTas an enabler
ConstructiveEnvironment
Talents
Value Created
Knowledge Driven Platform
Wealth
39
Clustering Clustering DevelopmentDevelopment
Knowledge Driven PlatformKnowledge Driven Platform
Emerging
Extending
“Lift-off”
A Cluster Provides a Conducive Platform for the Creation, Diffusion, Adoption and Interaction of Innovation
Creation
DiffusionInteraction
Innovation CycleInnovation Cycle
Adoption
40
Pro
cess
Rel
ated
Market Related
Local
Loca
lN
atio
nal
Inte
rnat
iona
l
National International
Rural Enterprises
FamilyEnterprises Traditional
Subcontractors
Industrial Districts
Medium SizedNiche Enterprises
SME Networks
Global Subcontractors
Source: Bianchi and Tommaso
Most of Thai Industry Clusters Are Still in the Emerging Stage
41
ClusteringFormation
Physical Capital
Human Capital
Social Capital
Financial Capital
ConnectivityInteractivity
Key Success Factors For Clustering Formation
Creativity Liquidity
Co-Prosperity
42
Making Thailand Globally AttractiveCharacteristics Old New
Labor Low cost, unskilled Quality, Higher skilled
Low tax, low service Modest tax, high service
Least cost production, cheap land and labor
Value-added adaptable labor force, professionals
Housing and Transportation
Culture, recreation, museums, shopping, airport
Availability Quality Schools
Not Key Quality schools and research facilities
Minimum Compatible quality of life and business flexibility
Cost/Availability Dependability/reliability
Assumed Technology access
Aggressive chamber of commerce
Partnership
Tax Climate
Incentives
Amenities
Schools
Higher Education
Regulation
Energy
Communication
Business
Source: Kotler, 1999
43
8.2 คิวามสามารถในการแข่�งข่�นระหว�างประเทศข่อง
ภาคิอ�ตสาหกรรมเอกสูารป็ระกอบค/าบรรยาย
ว�ช้าเศรษฐศาสูตัร6การพ�ฒนาอ ตัสูาห้กรรมี (ศ.482)
จากงานว�จ�ยเร��อง การว�ดุความีสูามีารถในการ“แข่�งข่�นข่องอ ตัสูาห้กรรมีไทยโดุยใช้#ดุ�ช้น* ข่อง ”
รศ.ดุร.ช้�ยย ทธุ ป็-ญญสูว�สูดุ�>สู ทธุ�
44
คิวามสามารถในการแข่�งข่�น (Competitiveness)
ระด�บก�จการ ระด�บอ�ตสาหกรรม ระด�บประเทศ
World Economics Forum (WEF) แลิะ International Institute for Management Development (IMD): “เป็�นความีสูามีารถข่องป็ระเทศท*�จะร�กษามี%ลัค�าเพ��มีทางเศรษฐก�จไว#ไดุ#ในระยะยาวโดุยเป็ร*ยบเท*ยบก�บค%�แข่�ง”
45
การประเม�นโดยสถาบ�น WEFแลิะ IMD พ�จารณาจากป*จจ�ย 8 ด�านได�แก�
1 . ความีแข่5งแกร�งทางเศรษฐก�จ2. ความีสูามีารถในการพ�ฒนาป็ระเทศเข่#าสู%�ระบบนานาช้าตั�3. ความีสูามีารถข่องร�ฐบาลั4. การพ�ฒนาข่องระบบการเง�นแลัะตัลัาดุท น5. โครงสูร#างพ�'นฐานทางเศรษฐก�จ6. ความีสูามีารถในการบร�ห้ารแลัะจ�ดุการ7. ความีสูามีารถในการพ�ฒนาแลัะว�จ�ยดุ#านว�ทยาศาสูตัร6แลัะ
เทคโนโลัย*8. ทร�พยากรบ คคลั
46
ข่�อจ2าก�ดข่องการประเม�นตามแบบข่อง WEF แลิะ IMD
การป็ระเมี�นไมี�สูามีารถระบ แน�ช้�ดุไดุ#ว�า ป็-จจ�ยท*�ใช้#ป็ระเมี�นเป็�นเห้ตั ห้ร�อเป็�นผลั ป็-จจ�ยใดุท*�มี*ความีสู/าค�ญมีากท*�สู ดุตั�อการเพ��มีข่*ดุความี
สูามีารถ ป็-จจ�ยบางดุ#านเป็�นป็-จจ�ยระยะสู�'นป็นก�บป็-จจ�ยระยะยาว ป็-จจ�ยมี*ความีสู�มีพ�นธุ6ก�นเองค�อนข่#างสู%ง การจ�ดุลั/าดุ�บข่องป็ระเทศตั�างๆ
47
คิวามสามารถในการแข่�งข่�นข่องประเทศ
ส2าหร�บน�กเศรษฐศาสตร� McCulloch (1985)1 . ฐานะห้ร�อความีสู/าเร5จทางการค#า (Trade
Performance)ซื้&�งพ�จารณ์าจากการเก�นดุ ลั/ข่าดุดุ ลัการค#า
2. ดุ ลัการค#าข่องอ ตัสูาห้กรรมี (Sectoral Trade Balance) ซื้&�งจะพ�จารณ์าเฉพาะภาคอ ตัสูาห้กรรมีห้ร�อสู�นค#า
3. สู�วนแบ�งตัลัาดุ (Market Share)4. ผลั�ตัภาพการผลั�ตั (Productivity) ซื้&�งว�ดุจากผลั�ตัภาพ
ข่องแรงงาน (labor productivity) ห้ร�อผลั�ตัภาพการผลั�ตัรวมี (Total Factor Productivity) ห้ร�อ การข่ยายตั�วข่องผลั�ตัภาพการผลั�ตัโดุยรวมีห้ร�อ Total Factor Productivity Growth)
48
คิวามสามารถในการแข่�งข่�นข่องประเทศ
ส2าหร�บน�กเศรษฐศาสตร� (ต�อ) การน/าเอาแนวค�ดุเร��องความีสูามีารถในการแข่�งข่�นข่องห้น�วยผลั�ตั
ไป็ป็ระย กตั6ก�บป็ระเทศเป็�นการอ ป็มีาอ ป็มี�ยท*�ผ�ดุพลัาดุ (Pual Krugman)
น�กเศรษฐศาสูตัร6ว�เคราะห้6ความีสูามีารถข่องระบบเศรษฐก�จจากอ�ตัราการเจร�ญเตั�บโตัทางเศรษฐก�จห้ร�อป็-จจ�ยระยะยาวท*�อย%�เบ�'องห้ลั�งการข่ยายตั�ว มี�กเป็ร*ยบเท*ยบความีสูามีารถในการใช้#ทร�พยากรข่องแตั�ลัะระบบเศรษฐก�จมี�กเป็ร*ยบเท*ยบจากตั�วเลัข่ TFPG ห้ร�อ Real GDP growth
พ�จารณ์าป็-จจ�ยทางเศรษฐก�จอ��นๆท*�มี*ผลักระทบตั�ออ�ตัราการเตั�บโตัทางเศรษฐก�จ เช้�น นโยบายข่องร�ฐ ระดุ�บอ�ตัราดุอกเบ*'ย อ�ตัราค�าจ#างแรงงานท*�แท#จร�ง แลัะอ�ตัราแลักเป็ลั*�ยนท*�แท#จร�ง
49
คิวามสามารถในการแข่�งข่�นระด�บหน�วยผลิ�ต
Michael Porter : แรงผลั�กดุ�น 5 ดุ#าน1 . แนวโน#มีการเข่#าสู%�ตัลัาดุข่องผ%#ป็ระกอบการรายให้มี�
( Potential Entrants)2. สู�นค#า / บร�การทดุแทน ( Substitutes )3. ผ%#จ�ดุสู�งว�ตัถ ดุ�บแลัะสู�นค#าข่�'นกลัาง ( Suppliers )4. ผ%#ซื้�'อสู�นค#า ( Buyers)5. การแข่�งข่�นภายในอ ตัสูาห้กรรมีเดุ*ยวก�น ( Industry
Competitors )
50
เง��อนไข่สู/าค�ญตั�อความีสูามีารถในการแข่�งข่�นข่องอ ตัสูาห้กรรมี (Locational competitive advantage)
เง��อนไข่ดุ#านป็-จจ�ยการผลั�ตั เง��อนไข่ดุ#านอ ป็สูงค6 ความีเช้��อมีโยงข่องอ ตัสูาห้กรรมีห้ลั�กแลัะอ ตัสูาห้กรรมี
สูน�บสูน น ระดุ�บการแข่�งข่�นข่องสู�นค#าน�'นๆ
Other Key words: Core Competency, Outsourcing, Dynamic Capabilities, Value Chain
คิวามสามารถในการแข่�งข่�นระด�บหน�วยผลิ�ต
51
บทบาทข่องภาคิร�ฐในการเพ�)มคิวามสามารถ
ในการแข่�งข่�นข่องภาคิอ�ตสาหกรรม การป็ระสูานทางนโยบาย (Policy Coordination) อ ตัสูาห้กรรมีย ทธุศาสูตัร6ท*�จ/าเป็�นตั�อการพ�ฒนาทาง
เศรษฐก�จในอนาคตั (Industry Targeting): Technology-intensive or Scale-intensive Industries
ข่#อเสู*ย: Corruption, Rent-Seeking Activities, Inefficiency of Investment, Lack of Supervision
เห้ตั ผลั: Externalities, Public Goods
52
ด�ช้น#ทางเศรษฐศาสตร�ท#)สามารถน2ามาใช้�ว�ด
คิวามสามารถในการแข่�งข่�นระด�บประเทศ ด�ช้น#ว�ดคิวามสามารถในการแข่�งข่�นด�านราคิา (Price
Competitiveness) อ�ตัราแลักเป็ลั*�ยนท*�แท#จร�ง ( Real Effective Exchange Rate : REER ) อ�ตัราการค #มีครองท*�แท#จร�ง ( Effective Rate of Protection : ERP )
ด�ช้น#ว�ดคิวามสามารถโดยรวม (Overall Performance Indicator) ความีไดุ#เป็ร*ยบโดุยเป็ร*ยบเท*ยบท*�ป็รากฏ ( Revealed Comparative
Advantage : RCA ) ตั#นท นทร�พยากรในป็ระเทศ ( Domestic Resource Cost : DRC )
ด�ช้น#คิวามสามารถในการแข่�งข่�นด�านต�นท�น (Input-Productivity) ตั#นท นแรงงานตั�อห้น�วยสู�นค#า ( Unit Labor Cost : ULC ) ผลั�ตัภาพแรงงาน (Labor Productivity) การเป็ลั*�ยนแป็ลังข่องป็ระสู�ทธุ�ภาพข่องป็-จจ�ยการผลั�ตัรวมี ( Total Factor
Productivity Growth : TFPG )
53
(I) ด�ช้น#ว�ดคิวามสามารถในการแข่�งข่�นด�านราคิา (Price
Competitiveness)
อ�ตัราแลักเป็ลั*�ยนท*�แท#จร�ง ( Real Effective Exchange Rate: REER )
อ�ตัราการค #มีครองท*�ป็รากฏ (Nominal Rate of Protection: NRP )
อ�ตัราการค #มีครองท*�แท#จร�ง ( Effective Rate of Protection: ERP )
54
I.1 อ�ตราแลิกเปลิ#)ยนท#)แท�จร�ง ( REER ) :
REER = ค�าเฉลั*�ยถ�วงน/'าห้น�กข่องอ�ตัราแลักเป็ลั*�ยนระห้ว�างเง�นตัราตั�างป็ระเทศสูก ลัตั�าง ๆ ป็ร�บดุ#วยราคาเป็ร*ยบเท*ยบ
REER เป็ลั*�ยนแป็ลังอาจเป็�นเพราะ ราคาสู�นค#าข่องไทยเท*ยบก�บราคาสู�นค#าตั�างป็ระเทศสู%งข่&'น ห้ร�อค�าเง�นข่องป็ระเทศ ( เง�นบาท ) มี*ค�าสู%งข่&'น REER สู%งข่&'น แสูดุงว�าราคาสู�นค#าข่องไทยเมี��อเท*ยบก�บราคาสู�นค#าในตัลัาดุสู�งออกข่องไทยโดุยเฉลั*�ยเพ��มีข่&'น สู�งผลัให้#ความีสูามีารถในการแข่�งข่�นดุ#านราคาสู�นค#าไทยในตัลัาดุเห้ลั�าน*'ลัดุลัง
REER ตั�'งอย%�บนทฤษฏ*อ/านาจซื้�'อเสูมีอภาค (Purchasing Power Parity: PPP)
ความีสูามีารถในการแข่�งข่�นข่องสู�นค#าไทยลัดุน#อยลังห้ลั�งป็ร�บค�าเง�นบาทในป็B 1997 REER ลัดุลัง แตั�ห้ลั�งป็B
1998 มี*แนวโน#มีสู%งข่&'นอ*ก แมี#จะตั/�ากว�าระดุ�บก�อนว�กฤตั�
55
I.1 อ�ตราแลิกเปลิ#)ยนท#)แท�จร�ง ( REER)
P = ระดุ�บราคาสู�นค#าในป็ระเทศในร%ป็เง�นบาทPi= ระดุ�บราคาสู�นค#าในป็ระเทศข่องป็ระเทศน/าเข่#าท*� i (ในร%ป็เง�นตัราตั�างป็ระเทศ)
ei = อ�ตัราแลักเป็ลั*�ยนเง�นสูก ลัข่องป็ระเทศท*� i เท*ยบเป็�นเง�นบาท (บาทตั�อห้น�วยเง�นสูก ลั i)
αi= น/'าห้น�กข่องป็ระเทศ i ในโครงสูร#างตัลัาดุสู�งออกข่องไทยn = จ/านวนเง�นสูก ลัท*�ใช้#
n
i ii
i
Pe
PREER
56
I.1 อ�ตราแลิกเปลิ#)ยนท#)แท�จร�ง ( REER)
ข่�อจ2าก�ดบางประการข่อง REER สูมีมีตั�ฐานห้ลั�ก 3 ข่#อค�อ โครงสูร#างตัลัาดุแข่�งข่�น
สูมีบ%รณ์6ซื้&�งไมี�มี*การก*ดุก�นทางการค#า ไมี�มี*ตั#นท นค�าข่นสู�งสู�นค#า แลัะตั#นท นการท/าธุ รกรรมีการค#าระห้ว�างป็ระเทศ เป็�นสูมีมีตั�ท*�ค�อนข่#างจ/าก�ดุมีาก
มี*ข่#อจ/าก�ดุทางดุ#านข่#อมี%ลัดุ�ช้น*ราคาสู�นค#าข่องป็ระเทศตั�างๆซื้&�งมี�กมี*ช้น�ดุข่องสู�นค#าในตัะกร#าท*�ไมี�สูอดุคลั#องก�น แลัะยากท*�จะตั�ดุสู�นว�าป็Bใดุควรเป็�นป็Bฐาน
เมี��อโครงสูร#างเศรษฐก�จเป็ลั*�ยนแป็ลังไป็ ห้ร�อมี*การเป็ลั*�ยนแป็ลังทางเทคโนโลัย*อ�ตัราแลักเป็ลั*�ยนท*�แท#จร�งท*�ดุ ลัยภาพท*�ป็Bฐานมี*การเป็ลั*�ยนแป็ลังดุ#วย
57
อ�ตราการคิ��มคิรองอ�ตสาหกรรม
อ�ตัราการค #มีอ ตัสูาห้กรรมีมี* 2 ป็ระเภท ค�อ1) อ�ตราการคิ��มคิรองตามราคิา (Nominal Rate of
Protection: NRP) ค�อ ความีแตักตั�างระห้ว�างราคาสู�นค#าท*�ผลั�ตัในป็ระเทศก�บราคาสู�นค#าช้น�ดุเดุ*ยวก�นในตัลัาดุโลักท*�ค�ดุเป็�นอ�ตัราร#อยลัะ
2) อ�ตราการคิ��มคิรองท#)แท�จร�ง (Effective Rate of Protection: ERP) ค�อ ความีแตักตั�างระห้ว�างมี%ลัค�าเพ��มีข่องสู�นค#าค�ดุตัามีราคาในป็ระเทศก�บมี%ลัค�าเพ��มีข่องสู�นค#าช้น�ดุเดุ*ยวก�นค�ดุตัามีราคาตัลัาดุโลัก ซื้&�งมี*สู%ตัรการค/านวณ์ค�าดุ�งน*'
58
I.2 อ�ตราการคิ��มคิรองตามราคิา (Nominal Rate of Protection: NRP)
NRP ค�อ เป็อร6เซื้นตั6ข่องความีแตักตั�างระห้ว�างสู�นค#าท*�ผลั�ตัภายในป็ระเทศก�บราคาสู�นค#าในตัลัาดุโลักอ�นเป็�นผลัมีากจากการใช้#มีาตัรการค #มีครองอ ตัสูาห้กรรมีในป็ระเทศ
NRP>0 อ ตัสูาห้กรรมีน�'นไดุ#ร�บการค #มีครอง การใช้# NRP จะสูะท#อนให้#เห้5นช้�ดุถ&งนโยบายข่องร�ฐตั�ออ ตัสูาห้กรรมีการ
ผลั�ตัสู�นค#าน�'นๆ ภาษ*รวมีข่องสู�นค#าน/าเข่#าราคา 1 บาท = ภาษ*ศ ลักากรข่าเข่#า+ภาษ*การค#า
แลัะภาษ*เทศบาลั+ ภาษ*สูรรพสูามี�ตั ไมี�ไดุ#ค/าน&งถ&งการจ�ดุสูรรทร�พยากรระห้ว�างก�จกรรมีทางเศรษฐก�จ ไมี�ไดุ#
ค/าน&งถ&งว�ตัถ ดุ�บน/าเข่#ามีาเพ��อใช้#ผลั�ตัสู�นค#าภายในป็ระเทศท*�ตั#องเสู*ยภาษ*น/าเข่#าซื้&�งจะท/าให้#ตั#นท นการผลั�ตัสู�นค#าน�'นสู%งข่&'น
59
I.2 อ�ตราการคิ��มคิรองตามราคิา (Nominal Rate of Protection: NRP)NRPj = t + Emj - Edj + (bmj - bdj)((1+tj)(1+ πj
)(1+mj))
t ค�อ อ�ตัราภาษ*ศ ลักากร ค�ดุเป็�นร#อยลัะข่อง c.i.f.
bm ค�อ อ�ตัราภาษ*การค#าข่องสู�นค#าน/าเข่#าค�ดุเป็�นร#อยลัะข่องราคาข่ายเบ�'องตั#น
bd ค�อ อ�ตัราภาษ*การค#าข่องสู�นค#าท*�ผลั�ตัในป็ระเทศπ ค�อ อ�ตัราก/าไรมีาตัรฐานค�ดุเป็�นร#อยลัะข่องราคา c.i.f.m ค�อ อ�ตัราภาษ*เทศบาลัเท�าก�บร#อยลัะ 10 ข่องอ�ตัราภาษ*การค#าEm ค�อ อ�ตัราภาษ*สูรรพสูามี�ตัข่องสู�นค#าน/าเข่#าค�ดุเป็�นร#อยลัะข่องราคา c.i.f.
Ed ค�อ อ�ตัราภาษ*สูรรพสูามี�ตัข่องสู�นค#าท*�ผลั�ตัในป็ระเทศj ห้มีายถ&ง สู�นค#าช้น�ดุท*� j
60
I.3 อ�ตราการคิ��มคิรองท#)แท�จร�ง (Effective Rate of Protection: ERP)
ERP แสูดุงถ&งผลัข่องการค #มีครองอ ตัสูาห้กรรมีท*�มี*ผลัตั�อมี%ลัค�าเพ��มี การค #มีคอรงจะท/าให้#มี%ลัค�าเพ��มีในป็ระเทศตั�างไป็จากกรณ์*ท*�ไมี�ไดุ#ร�บการค #มีครอง
อ�ตัราค #มีครองท*�แท#จร�งว�ดุจากสู�ดุสู�วนความีแตักตั�างท*�เก�ดุข่&'นภายใตั#การค #มีครองเท*ยบก�บมี%ลัค�าเพ��มีเมี��อไมี�มี*การค #มีครอง
61
ข่#อสูมีมีตั�พ�'นฐานข่องอ�ตัราการค #มีครองท*�แท#จร�ง1) ป็ระเทศเป็�นป็ระเทศเลั5กท*�ไมี�มี*อ�ทธุ�พลัตั�อการก/าห้นดุราคาในตัลัาดุ
โลัก2) ระบบเศรษฐก�จมี*การจ#างงานเตั5มีท*�แลัะดุ ลัการช้/าระเง�นมี*ความี
สูมีดุ ลั3) ตัลัาดุสู�นค#าอ ตัสูาห้รรมีมี*ลั�กษณ์ะการแข่�งข่�นอย�างสูมีบ%รณ์64) ฟ-งก6ช้�นการผลั�ตัมี*ค ณ์ลั�กษณ์ะ ค�อ สู�มีป็ระสู�ทธุ�>ความีสู�มีพ�นธุ6
ระห้ว�างผลัผลั�ตัก�บป็-จจ�ยการผลั�ตัมี*ค�าคงท*�5) มีาตัรการภาษ*ศ ลักากรไมี�ท/าให้#การค#าระห้ว�างป็ระเทศห้มีดุไป็
62
อ�ตัราการค #มีครองท*�แท#จร�ง ( ERP)
1j j j
j j
V V VERP
V V
1 1j j j ij iV P t a t
1j ij i
ij
t a tERP
a
63
Vi = มี%ลัค�าเพ��มีข่องการผลั�ตัสู�นค#า j 1 ห้น�วยภายใตั#การค#าเสูร*
V’ i= มี%ลัค�าเพ��มีข่องการผลั�ตัสู�นค#า j 1 ห้น�วยห้ลั�งจากท*�มี*การเก5บภาษ*
aij = สู�ดุสู�วนข่องตั#นท น i ในการผลั�ตั j
pi = ราคาสู�นค#า j ภายใตั#การค#าเสูร*
tj = อ�ตัราภาษ*น/าเข่#าข่องสู�นค#า j
ti = อ�ตัราภาษ*น/าเข่#าข่องสู�นค#า i
อ�ตัราการค #มีครองท*�แท#จร�ง ( ERP)
64
: อ�ตราอ�ดหน�นหร(อคิ��มคิรอง j ต�อหน�วยม/ลิคิ�าเพ�)ม
: อ�ตราการเพ�)มต�นท�นการผลิ�ต j ต�อหน�วยม/ลิคิ�าเพ�)ม
1j ij i
ij
t a tERP
a
j ij i
j j
t a t
v v
j jS T
jS
jT
65
ถ#า ti = 0 , ERP อาจเป็�นห้ลัายเท�าข่อง tj
ถ#า ti = 0 แลัะ tj เป็�นบวก , ERP < 0 การลัดุภาษ*ศ ลักากรในป็-จจ�ยการผลั�ตัจะเพ��มีอ�ตัรา
การค #มีครอง j
66
ตั�วอย�างการค/านวณ์ ERPราคาเสู�'อผ#าน/าเข่#าในตัลัาดุโลัก = $ 1.00ราคาผ#าในตัลัาดุโลัก = $ 0.60ราคาดุ#าย = $ 0.05ราคาว�ตัถ ดุ�บแลัะสู�นค#าข่�'นกลัางอ��นในตัลัาดุโลัก = $
0.05 = 20% , = 10 % , = 20
% , = 30 %
= 38.33 %
jt 1t 2t 3t
.20 .1 .6 .2 .05 .3 .05100
1.00 .6 .05 .05ERP
1j ij i
ij
t a tERP
a
67
= 1(1 + .2 ) – [ .6 1 1( +. ) + 0.5( 1+ .2 ) + 0.5 ( 1+ .3 )]= 1.2 – 0.785 = 0.415= 0.3
= 0.3 x 33 = 38.33%
jv
jv
0.415 0.3
0.3j j
j
v v
v
1 1j j j ij iV P t a t
1j j j
j j
V V VERP
V V
68
คิ�ณสมบ�ต�ข่องอ�ตราการคิ��มคิรองท#)แท�จร�งแลิะมาตรการส�ทธุ�ประโยช้น�ทางภาษ#
1) กรณ์*ป็กตั� เมี��อ VW มี*ค�าเป็�นบวก : ค�า ERP = + แสูดุงถ&ง อ�ตัราการค #มีครองท*�แท#จร�งข่องสู�นค#าท*�
ผลั�ตัในป็ระเทศ ในข่ณ์ะท*�เมี��อ ค�า ERP = - จะแสูดุงว�าสู�นค#าท*�ผลั�ตัในป็ระเทศไมี�ไดุ#ร�บการป็กป็9องค #มีครองแลั#ว ย�งตั#องร�บภาระภาษ*ท*�เก5บจากว�ตัถ ดุ�บน/าเข่#า
ค�า ERP จะมี*ค�าในช้�วง -1 < ERP < 0 แลัะ 0 < ERP < ∞
2) กรณ์*ไมี�ป็กตั� เมี��อ VW มี*ค�าเป็�นลับ:
ค�า ERP = - เสูมีอ เน��องจาก ERP = (VD – VW)/(VW)
ในกรณ์*น*' ค�า ERP = - แสูดุงถ&งระดุ�บการป็กป็9องค #มีครองอ ตัสูาห้กรรมี มี�ใช้�เป็�นการลังโทษห้ร�อท/าให้#อ ตัสูาห้กรรมีเสู*ยห้าย
69
ป*ญหาในการคิ2านวณ ERP
สู�นค#าบางอย�างมี*ภาษ*ห้ลัายอ�ตัราในสู�นค#าเดุ*ยวก�น ป็-ญห้าการจ�ดุกลั �มีอ ตัสูาห้กรรมี ( Aggregation ) ข่#อจ/าก�ดุในเร��องการสูมีมี ตั�ในเร��องค�าสู�มีป็ระสู�ทธุ6ข่องป็-จจ�ย
การผลั�ตัคงท*� การค/านวณ์อ�ตัราภาษ*ในสู�นค#าท*�ไมี�มี*การซื้�'อข่ายระห้ว�าง
ป็ระเทศแลัะสู�นค#าท*�มี*การสู�งออก ความีครบถ#วนข่องข่#อมี%ลั การว�เคราะห้6เฉพาะสู�วนก�บผลัรวมีตั�อระบบเศรษฐก�จ
( Partial vs General equilibrium analysis ) ERP มี*ผลัตั�อการตั�ดุสู�นใจข่องผ%#ผลั�ตัในข่ณ์ะท*� NRP แสูดุง
เฉพาะการค #มีครองสู�นค#าน�'น จ&งมี*ผลัตั�อการตั�ดุสู�นใจข่องผ%#บร�โภค
70
ERP ในประเทศไทย เดุ�มีท*อ�ตัรา ERP สู%งมีาก โดุยเฉพาะในสู�นค#าบางช้น�ดุ เช้�น
รถยนตั6 สู�นค#าบร�โภค มี* ERP สู%งกว�าสู�นค#าท*�เป็�นว�ตัถ ดุ�บแลัะสู�นค#าข่�'นกลัาง ช้�วง 1960s 1980– s ERP มี*แนวโน#มีสู%งข่&'น แมี#
NRP จะลัดุลังมีาบ#าง ช้�วง 1990s ท� 'ง NRP แลัะ ERP มี*แนวโน#มีลัดุลัง แมี#ย�งมี*
บางอ ตัสูาห้กรรมีท*�ไดุ#ร�บการค #มีครองในอ�ตัราสู%ง สู�นค#าออกสู�วนให้ญ�มี* ERP< 0 เพราะแมี#การสู�งออกไมี�ตั#อง
ถ%กเก5บภาษ* แตั�ตั#องซื้�'อว�ตัถ ดุ�บแลัะสู�นค#าข่�'นกลัางท*�มี*การเก5บภาษ*
การสู�งเสูร�มีการลังท นโดุย BOI มี*ผลัท/าให้# ERP สู%งข่&'น อ ตัสูาห้กรรมีท*�มี* ERP สู%ง : อาห้ารบางช้น�ดุ , ยาสู%บ ,
เคร��องน �งห้�มี , ผลั�ตัภ�ณ์ฑ์6กระดุาษ , ยานยนตั6 สู�นค#าเกษตัรสู�วนให้ญ�มี* ERP ตั�ดุลับ
71
(II) ด�ช้น#ว�ดคิวามสามารถโดยรวม
(Overall Performance Indicator) ความีไดุ#เป็ร*ยบโดุยเป็ร*ยบเท*ยบท*�ป็รากฏ (
Revealed Comparative Advantage : RCA )
ตั#นท นทร�พยากรในป็ระเทศ ( Domestic Resource Cost : DRC )
72
(II.1) คิวามได�เปร#ยบโดยเปร#ยบเท#ยบท#)ปรากฏ: RCA
ij
i
wj
w
X
XRCA
X
X
ijX
iX
= การสู�งออกข่องสู�นค#า j จากป็ระเทศ I
= การสู�งออกรวมีข่องป็ระเทศ I = การสู�งออกข่องสู�นค#า j ใน
ตัลัาดุโลัก = การสู�งออกรวมีในตัลัาดุโลัก
ถ#า RCA > 1 ป็ระเทศ i มี*ความีไดุ#เป็ร*ยบโดุยเป็ร*ยบเท*ยบในสู�นค#า j
wjX
wX
73
RCA อาจท/าก�บเฉพาะป็ระเทศห้ร�อกลั �มีป็ระเทศก5ไดุ#ข่#อดุ* : เข่#าใจไดุ#ง�าย , ค/านวณ์ง�าย แลัะห้าข่#อมี%ลัไดุ#ง�ายข่#อจ/าก�ดุ :- การกระจ กตั�วข่องสู�นค#าออกท/าให้# RCA ข่องสู�นค#าบาง
อย�างสู%งมีาก เมี��อมี*การพ�ฒนาอ ตัสูาห้กรรมี RCA ข่องสู�นค#าเฉพาะอย�างจะลัดุลังจากการเพ��มีความีห้ลัากห้ลัายข่องสู�นค#า
- การค/านวณ์ RCA ท/าจากตั�วเลัข่ท*�ป็รากฏ ซื้&�งรวมีค�าข่นสู�ง , ภาษ* , เง�นอ ดุห้น น แลัะผลัข่องการก*ดุก�นทางการค#า RCA อาจไมี�สูะท#อนถ&งความีไดุ#เป็ร*ยบเป็ร*ยบเท*ยบท*�แท#จร�ง
74
RCA อาจด/จากส�วนต�างข่องการน2าเข่�าแลิะส�งออก
ข่องส�นคิ�าช้น�ดเด#ยวก�น
บางท#เร#ยกก�นว�า International Competitiveness Coefficient : ICC )
ถ�า ICC เข่�าใกลิ�หน6)ง ส�งออกมาก น2าเข่�าน�อย ถ�า = 0 , ICC = 1 ถ�า ICC ต�ดลิบ > ถ�าไม�ม#การส�งออก j
เลิย ICC = -1
2ij ij
ij ij
X MRCA
X M
ijMijM
ijX
76
II.2 ต�นท�นการใช้�ทร�พยากรในประเทศ (Domestic Resource Cost =
DRC )DRC = ทร�พยากรในป็ระเทศท*�ตั#องใช้#ใน
การผลั�ตัสู�นค#าค�ดุตัามีตั#นท นการเสู*ยโอกาสู
หลิ�กเกณฑ์� : โครงการตั�าง ๆ ควรป็ระเมี�นโดุยการเป็ร*ยบเท*ยบตั#นท นทร�พยากรท*�ตั#องเสู*ยตั�อห้น�วยเง�นตัราตั�างป็ระเทศท*�ห้ามีาห้ร�อป็ระห้ย�ดุไดุ#
77
DRC จะช้*'ให้#เห้5นถ&ง ความีไดุ#เป็ร*ยบเป็ร*ยบเท*ยบห้ร�อเสู*ยเป็ร*ยบใน
การผลั�ตัสู�นค#าตั�าง ๆ ความีเป็�นไป็ไดุ#ข่องโครงการข่#อสูมีมี ตั�ในการค/านวณ์ DRC มี*สู�มีป็ระสู�ทธุ�>การผลั�ตัคงท*� ราคาเงา ( ท*�สูะท#อนตั#นท นการเสู*ยโอกาสู )
สูามีารถห้าไดุ# ราคาตัลัาดุโลักข่องสู�นค#าแลัะบร�การภายใตั#การ
ค#าเสูร*สูามีารถห้าไดุ#
78
= ตั#นท นทางตัรงแลัะทางอ#อมีข่องป็-จจ�ยการผลั�ตัท กช้น�ดุ ท*�ใช้#ใน การผลั�ตั j= ราคาเงาข่องป็-จจ�ย s= มี%ลัค�าสู�นค#า j= มี%ลัค�าการน/าเข่#าป็-จจ�ยการผลั�ตั เพ��อน/ามีาผลั�ตั j
j s
j j
fs VDRC
U m
jfs
sV
jU
jm
79
ทร�พยากรในประเทศ ( ท�8งทางตรงแลิะทางอ�อม ) ท#)ใช้�ในการผลิ�ต j ( เป9นบาท )
= ม/ลิคิ�าข่อง j (คิ�ดเป9นเง�นตราต�างประเทศ )= ต�นท�นการน2าเข่�าป*จจ�ยการผลิ�ตในการผลิ�ต j ท�8ง
ทางตรงแลิะทางอ�อม ( เป9นเง�นตรา ต�างประเทศ )
= ม/ลิคิ�าเพ�)มข่อง j = ม/ลิคิ�าว�ตถ�ด�บแลิะส�นคิ�าข่�8นกลิาง ( ท�8งทางตรง
แลิะทางอ�อม ) ท#)ใช้�ในการผลิ�ต j
* *
jj
j j
DDRC
E F
*jE*jF
j j ijD V A jV
ijA
jD
80
ถ#าผลัผลั�ตัค�ดุเป็�นราคาในป็ระเทศ จะตั#องค/านวณ์ออกมีาเป็�น
เง�นตัราตั�างป็ระเทศ
= มี%ลัค�าสู�นค#าเป็�นบาท= อ�ตัราแลักเป็ลั*�ยน= อ�ตัราภาษ*ศ ลักากรข่อง j = ป็-จจ�ยการผลั�ตัน/าเข่#า ( ท�'งทาง
ตัรงแลัะทางอ#อมี )
= มี%ลัค�าป็-จจ�ยน/าเข่#าเป็�นบาท= อ�ตัราภาษ*ศ ลักากรข่อง i
*
1j
j
j
EE
t e
jE
jt* *j ijF B
*
1ij
iji
BB
t e
ijB
it
e
81
เง�นตัราตั�างป็ระเทศก5ตั#องเป็�นอ�ตัราเงาเช้�นก�นอาจใช้#ว�ธุ*ป็ร�บโดุยป็ระมีาณ์ :
SCF = SER = SCF =
OER = อ�ตัราแลักเป็ลั*�ยนทางการSER = อ�ตัราแลักเป็ลั*�ยนท*�ควรจะเป็�น ( อ�ตัราเงา )SCF = ตั�วป็ร�บมีาตัรฐาน ( Standard
Conversion Factor )X= การสู�งออก , M= การน/าเข่#าS= อ�ตัราการอ ดุห้น นการสู�งออก , T= อากรข่าเข่#า
OER
SEROER
SCF
1 1
X M
X S M T
82
ทร�พยากรท*�ใช้#ในการไดุ#มีาซื้&�งเง�นตัราตั�างป็ระเทศ 1 ห้น�วยมี*ค�ามีากกว�าสู��งท*�ไดุ#
การผลั�ตัสู�นค#าน�'นไมี�ค #มีค�าก�บทร�พยากรท*�ใช้#ไป็
ป็ระเทศไมี�มี*ความีไดุ#เป็ร*ยบโดุยเป็ร*ยบเท*ยบในการผลั�ตัสู�นค#าน�'น
1DRC
SER
83
เราอาจใช้#ค�า DRC ในการจ�ดุลั/าดุ�บความีค #มีค�าข่องโครงการไดุ# โดุยเร*ยงลั/าดุ�บจากท*�มี* DRC ตั�อห้น�วยเง�นตัราตั�างป็ระเทศน#อยไป็ห้ามีาก
อ ตัสูาห้กรรมีท*�มี* DRC สู%งในป็B 1997( การศ&กษาข่อง TDRI ) : การผลั�ตัน/'าตัาลั , เคร��องห้น�ง , การทอผ#า ,การกลั��นน/'ามี�น , รถยนตั6
อ ตัสูาห้กรรมีท*�มี* DRC ตั/�า : อาห้าร , เคร��องน �งห้�มี,รองเท#า , ยางแลัะผลั�ตัภ�ณ์ฑ์6ยาง , อ�ญมีณ์* , เฟอน�เจอร6
แตั�อ ตัสูาห้กรรมีเห้ลั�าน*'บางอย�างมี* RCA ลัดุลัง ระห้ว�าง 1995 1998– ( ช้�ยย ทธุ , 2002 )
84
(III) ด�ช้น#คิวามสามารถในการแข่�งข่�นด�านต�นท�น
(Input-Productivity) ตั#นท นแรงงานตั�อห้น�วยสู�นค#า ( Unit Labor
Cost : ULC ) อ�ตัราค�าจ#างท*�แท#จร�ง (Real Wage) ผลั�ตัภาพแรงงาน (Labor Productivity) การเป็ลั*�ยนแป็ลังข่องป็ระสู�ทธุ�ภาพข่องป็-จจ�ยการ
ผลั�ตัรวมี ( Total Factor Productivity Growth :
TFPG )
85
Overview of main productivity measures
Type of output measure
Type of input measure
Labor Capital Capital and
labor
Capital, labor and intermediate inputs (energy,materials, services)
Gross output
Labour productivity (based on gross
output)
Capital productivity (based on gross
output)
Capital-labour MFP (based on gross
output)
KLEMS multifactor productivity
Value added
Labour productivity(based on
value added)
Capital productivity (based on
value added)
Capital-labour MFP (based on
value added) -
Single factor productivity measures Multifactor productivity (MFP) measures
86
ต�นท�นแรงงานต�อหน�วยส�นคิ�า (Unit Labor Cost :ULC )
ต�วก2าหนด : คิ�าจ�างแรงงาน อ�ตราแลิกเปลิ#)ยน ประส�ทธุ�ภาพแรงงาน
การท#) ULC ส/งกว�าประเทศอ()น แสดงถ6งการลิดลิงข่องคิวามสามารถในการแข่�งข่�น
Manning 2000( ) , UNIDO ( 2000 ):พบว�า ULC ข่องไทยส/งกว�าหลิายประเทศ เช้�น มาเลิเซี#ย ,อ�นโดน#เซี#ย , เกาหลิ#ใต� , ฟิ<ลิ�ปป<นส�แลิะจ#น
87
การว�ดผลิ�ตภาพการผลิ�ต (Total Factor Productivity)
ว�ดุจาก Total Factor Productivity (TFP) ห้ร�อCapital-Labor Multifactor Productivity (K-L MFP) based on value added output
ก/าห้นดุให้#ป็-จจ�ยการผลั�ตัป็ระกอบดุ#วย K แลัะ L
การป็ระมีาณ์ค�าดุ�ช้น*ผลั�ตัภาพการผลั�ตัดุ#วยว�ธุ* Parametric Approach
ก/าห้นดุให้#ฟ-งก6ช้�นการผลั�ตัเป็�นแบบ Cobb-Douglas แลัะ Translog
88
การป็ระมีาณ์ค�าดุ�ช้น*ผลั�ตัภาพการผลั�ตัโดุยรวมี (TFP)
โดุยก/าห้นดุฟ-งก6ช้��นการผลั�ตัแบบ Cobb-Douglas
ฟ-งก6ช้� �นการผลั�ตัในร%ป็แบบข่อง Cobb-Douglas
โดุยท*� Y = มี%ลัค�าเพ��มีข่องผลัผลั�ตัK = มี%ลัค�าท น (Capital Stock)L = มี%ลัค�าแรงงานA = ความีก#าวห้น#าทางเทคโนโลัย*ซื้&�งก/าห้นดุให้#เป็�น
ค�าท*�ไมี�สูามีารถว�ดุไดุ# จากการเก5บข่#อมี%ลัα = ความีย�ดุห้ย �นข่องการใช้#ป็-จจ�ยท นตั�อมี%ลัค�าเพ��มี
β = ความีย�ดุห้ย �นข่องการใช้#ป็-จจ�ยแรงงานตั�อมี%ลัค�าเพ��มี
i = ห้น�วยผลั�ตั (i)
iiii LKAY
89
การป็ระมีาณ์ค�าดุ�ช้น*ผลั�ตัภาพการผลั�ตัโดุยรวมี (TFP)
โดุยก/าห้นดุฟ-งก6ช้��นการผลั�ตัแบบ Cobb-Douglas
จาก จ�ดุให้#อย%�ในร%ป็ natural logarithm
สูมีการท*�ใช้#ในการป็ระมีาณ์ค�าค�อ
โดุยท*� c = ค�าคงท*� (ตัามีข่#อจ/าก�ดุทางเทคน�คข่องสูมีการถดุถอย) εi = ตั�วแป็รสู �มีท*�ไมี�ทราบค�าท*�มี*ผลัตั�อฟ-งก6ช้��นการผลั�ตั รวมีถ&งระดุ�บเทคโนโลัย*ข่องแตั� ลัะห้น�วยผลั�ตัท*�ไมี�ทราบค�าแลัะป็-จจ�ยท*�ไมี�สูามีารถสู�งเกตัไดุ#อ��นๆนอกเห้น�อจาก ป็-จจ�ยการผลั�ตั L แลัะ K
iiii LKAY
iiii LKaY lnlnln
iiii lkcy
90
การว�ดอ�ตราการเต�บโตผลิ�ตภาพป*จจ�ยการผลิ�ตโดยรวม
(Total Factor Productivity Growth: TFPG)
ใช้#ว�ธุ* Growth Accounting Approach
สูมีมีตั�ฟ-งก6ช้� �นการผลั�ตัอย%�ในร%ป็สูมีการท��วไป็ เมี��อท/า total differentiate จ�ดุร%ป็
),( tttt LKfAY
A
A
K
K
Y
K
K
Y
L
L
Y
L
L
Y
Y
Y
Y
L
L
Y
Y
K
K
Y
= การเป็ลั*�ยนแป็ลังตัามีเวลัา
= ค�าความีย�ดุห้ย �นข่องผลัผลั�ตัตั�อแรงงาน= ค�าความีย�ดุห้ย �นข่องผลัผลั�ตัตั�อป็-จจ�ยท น
K
KS
L
LS
Y
Y
A
ATFPG KL
SL =SK =
91
การเพ�)มข่68นข่องผลิผลิ�ตท#)นอกเหน(อจากการเพ�)มข่68นข่องผลิผลิ�ตท#)นอกเหน(อจากใช้�ป*จจ�ยการผลิ�ตเพ�)มข่68น ใช้�ป*จจ�ยการผลิ�ตเพ�)มข่68น ((TFPGTFPG))
สะท�อนให�เห=นถ6ง ประส�ทธุ�ภาพท#)เพ�)มข่68นซี6)งอาจเก�ดจาก การปร�บปร�งประส�ทธุ�ภาพการผลิ�ตข่องแรงงานแลิะท�นทางด�านคิ�ณภาพแลิะการใช้�เทคิโนโลิย#การผลิ�ตท#)ส/งข่68น
ผลิการศ6กษา TFPG ปราณ# แลิะฉลิองภาพ 1998( ) : การเจร�ญเต�บโต
ข่องเศรษฐก�จไทยในอด#ต เก�ดจากการเพ�)มป*จจ�ยการผลิ�ต ( ท�น แลิะแรงงาน ) เป9นส�วนใหญ� TFPG ม#ระด�บต2)า
ช้�ยย�ทธุ ( 2002 ) : ระหว�าง 19962000
เศรษฐก�จไทยม# TFPG ต�ดลิบ
92
THE SOURCES OF ECONOMIC GROWTH
93
GROWTH AND PRODUCTIVITYIN THAILAND
94
กรอบการจ�ดท2าแนวทางการเสร�มสร�างประส�ทธุ�ภาพแห�งช้าต�
ประส�ทธุ�ภาพการผลิ�ต
ผลิ�ตภาพการผลิ�ตรวม(Total Factor Productivity)
ผลิ�ตภาพแรงงาน(Labor Productivity)
ต�นท�นแรงงานต�อหน�วย(Unit Labor Cost: ULC)การข่ยายต�วข่องเศรษฐก�จมา
จากการสะสมท�นในระด�บส/ง ในข่ณะท#)มาจาก TFP ต2)า
• TFP เกษตร ย�งต2)า• TFP อ�ตสาหกรรม ปร�บต�วด#ข่68นหลิ�งว�กฤตเศรษฐก�จ
• TFP บร�การแลิะอ()นๆ ผ�นผวนจากสาข่าบร�การท#)แตกต�างก�น
ผลิ�ตภาพแรงงานเพ�)มข่68นมากเน()องจาก Capital
deepening เป9นส�วนส2าคิ�ญ
ULC ม#แนวโน�มช้ะลิอต�วในช้�วงหลิ�งว�กฤต แลิะข่�อม/ลิช้#8ว�าม#แรงกดด�นเพ�)มข่68นได�ง�ายในช้�วงท#)เศรษฐก�จข่ยายต�วมากย�งคิงม#ป*ญหาข่าดแคิลินแรงงานท�กษะ อ�ปสรรคิจากกฎีระเบ#ยบ/นโยบายข่องร�ฐ
ระบบโคิรงสร�างพ(8นฐานไม�ม#ประส�ทธุ�ภาพแลิะต�นท�นโลิจ�สต�กส�ส/ง รวมท�8ง R&D ม#จ2าก�ด
เคิร()องช้#8ว�ด
สถานการณ�/ป*ญหา
ข่�อจ2าก�ด
พ�ฒนาท�กษะแรงงาน ยกระด�บเทคิโนโลิย#แลิะนว�ตกรรมข่องภาคิการผลิ�ตแลิะบร�การ สร�างจ�ตส2าน6กในการเพ�)มผลิ�ตภาพการผลิ�ต บร�หารจ�ดการป*จจ�ยแวดลิ�อมให�เอ(8อต�อการเพ�)มประส�ทธุ�ภาพ จ�ดต�8ง คิกก . เพ�)มประส�ทธุ�ภาพแห�งช้าต�เพ()อเป9นกลิไกข่�บเคิลิ()อนส/�ภาคิปฏ�บ�ต�
แนวทาง
95
แหลิ�งท#)มาข่องการข่ยายต�ว GDP: มาจากป*จจ�ยท�นมากกว�า TFP
ช้�วงเวลิาอ�ตราข่ยาย
ต�วทางเศรษฐก�จ
ป*จจ�ยแรงงาน
ป*จจ�ยท#)ด�น
ป*จจ�ยท�น
TFP
เฉลิ#)ย 2525( - 2529
5.37 0.74 0.02 4.71 -0.09
เฉลิ#)ย 2530 – 2538)
9.92 0.66 0 01. 7.70 1.55
2539 5.90 0.17 0 01. 6.94 -1.22
2 ปBช้�วงว�กฤตเศรษฐก�จ - 2540(2541
-5 9.4
-0.48 0 00. 1.48 -6.95
3 ปBหลิ�งว�กฤตเศรษฐก�จ - 2542
2544)
3 79. 0.75 0 01. 0.91 2.11
เฉลิ#)ย - 2545
2548)*5 81. 0.80 0 02. 1.99 3.00
เฉลิ#)ยปB 2525 – 2548
6.03 0.60 0.01 4.73 0.70
-10
-5
0
5
10
15
2525-29 2530-38 2539 2540-41 2542-44 2545-48
ป*จจ�ยแรงงาน ป*จจ�ยท#)ด�น ป*จจ�ยท�นTFPรวม GDP
ท*�มีา : จากการค/านวณ์
96
เฉลิ#)ย 2525 - 29
เฉลิ#)ย 2530 - 38 2539
เฉลิ#)ย 2540 - 41
เฉลิ#)ย 2542
- 44
เฉลิ#)ย 2545 - 48
เฉลิ#)ย 2525 - 48
TFP -0.09 1.55 -1.22 -6.95 2.11 3.00 0.70
- เกษตร 1.17 -1.08 -1.65 -6.2 2.46 -1.39 -0.67
- นอกเกษตร -1.66 0.56 -2.56 -6.90 0.97 2.81 -0.23 อ�ตสาหกรรม -0.43 0.03 1.60 0.21 1.15 2.52 0.57 บร�การแลิะอ()น ๆ -3.00 -0.13 -3.79 -8.90 -0.13 2.82 -1.12
เคิร()องช้#8ว�ดผลิ�ตภาพการผลิ�ตข่องประเทศ
1. Total Factor Productivity (TFP):ภาคิเกษตรแลิะบร�การ/อ()นๆ ลิดลิง ข่ณะท#)ภาคิอ�ตสาหกรรมเพ�)มข่68น ส�วนหน6)งจาก
การเคิลิ()อนย�ายแรงงาน
ภาคิเกษตร: TFP ย�งต2)า• การเพ��มีผลัผลั�ตัข่&'นก�บสูภาพภ%มี�อากาศ• การเป็ลั*�ยนแป็ลังดุ#านเทคโนโลัย*มี*น#อย การป็ร�บป็ร งเมีลั5ดุพ�นธุ 6 การ
บร�ห้ารจ�ดุการน/'า แลัะค ณ์ภาพดุ�น
ภาคิอ�ตฯ: TFP เพ�)มข่68น • การป็ร�บป็ระสู�ทธุ�ภาพการผลั�ตัเพ��มีข่&'น • แตั�การเพ��มีมี%ลัค�าสู�นค#าจากฐานความีร% #แลัะการพ�ฒนานว�ตักรรมีมี*น#อย
ภาคิบร�การ/อ()นๆ: TFP ผ�นผวน • ป็ระสู�ทธุ�ภาพแตักตั�างก�นมีากในแตั�ลัะป็ระเภทบร�การ• การเพ��มีมี%ลัค�าสู�นค#าจากฐานความีร% #แลัะการพ�ฒนานว�ตักรรมีมี*น#อย
ห้น�วย: ร#อยลัะ