1
Buletini Gjysmëvjetor
Botimi 1
BULETINI GJYSMËVJETOR
MAKROEKONOMIK
Janar-Qershor 2013
Departamenti i Politikave Ekonomike dhe Publike
Prishtinë, 2013
2
Buletini Gjysmëvjetor
Botimi 1
PUBLIKUAR NGA MINISTRIA E FINANCAVE
Ndërtesa e Qeverisë, kati XIII
10,000 Prishtinë, Kosovë
Tel: ++ 381 38 200 34 331
WEBFAQJA: www.mf.rks-gov.net
e‐maili: makroekonomia@mfe‐ks.org
Arment Merovci
Besart Myderrizi
BORDI I EDITORËVE: Berat Havolli
Semra Tyrbedari
Valmira Rexhëbeqaj
Përdorimi i të dhënave nga ky publikim lejohet vetëm me citimin e burimit
Buletini publikohet në afat gjysmëvjetor dhe çdo përmirësim do të bëhet në web-faqe
Nëntor 2013
3
Buletini Gjysmëvjetor
Botimi 1
Përmbledhja:
HYRJE .......................................................................................................................................................................... 4
1. SEKTORI REAL.................................................................................................................................................... 6
1.1.1. TREGU I PUNËS............................................................................................................................................. 6
1.1.2. LËVIZJA E ÇMIMEVE ....................................................................................................................................... 7
1.1.3. MIRËQENIA SOCIALE ..................................................................................................................................... 9
1.1.4. PËRMBLEDHJE E ZHVILLIMEVE SEKTORIALE ........................................................................................................ 10
2. SEKTORI FISKAL ................................................................................................................................................... 13
2.1.1. TË HYRAT BUXHETORE QEVERITARE ................................................................................................................ 13
2.1.2. TË HYRAT TATIMORE NGA KUFIRI .................................................................................................................... 14
2.1.3. SHPENZIMET BUXHETORE QEVERITARE............................................................................................................ 17
3. SEKTORI FINANCIAR ........................................................................................................................................ 20
TREGJET FINANCIARE NË EUROZONË ................................................................................................................................. 20
3.1.1. SISTEMI FINANCIAR NË KOSOVË ..................................................................................................................... 20
3.1.2. ZHVILLIMET NË SEKTORIN BANKAR .................................................................................................................. 21
3.1.3. STRUKTURA E DEPOZITAVE DHE KREDIVE .......................................................................................................... 22
3.1.3.1. EKONOMITË FAMILJARE ................................................................................................................................ 22
3.1.3.2. KORPORATAT JO-FINANCIARE ........................................................................................................................ 22
3.1.4. STRUKTURA E KREDIVE SIPAS MATURITETIT DHE INDUSTRISË ................................................................................. 23
3.1.5. PROFITABILITETI.......................................................................................................................................... 25
4. TREGTIA ME JASHTË ............................................................................................................................................. 27
4.1.1. TREGTIA SIPAS GRUPEVE TË MALLRAVE ............................................................................................................ 27
4.1.2. TREGTIA SIPAS PARTNERËVE KRYESOR .............................................................................................................. 28
4
Buletini Gjysmëvjetor
Botimi 1
HYRJE
Zhvillimet ekonomike brenda gjysmës së parë të vitit 2013 në përgjithësi vlerësohen të kenë
qenë brenda parametrave që sugjerojnë për situatë stabile ekonomike si në sektorin real dhe
fiskal e po ashtu edhe në atë financiar. Ndërkaq, ngjashëm me periudhat e tjera, ekonomia e
vendit edhe gjatë kësaj periudhe është përcjellë me deficit të lartë tregtar si një prej problemeve
kyçe të ekonomisë tonë.
Gjatë kësaj periudhe të vitit, çmimet shënuan një ngritje mesatare vjetore prej 2.7 %. Ecuria e
inflacionit u ndikua kryesisht nga çmimet e ushqimeve dhe pijeve joalkoolike, kategori këto që
vazhdojnë të ruajnë një përfaqësim të lartë në indeksin e përgjithshëm të çmimeve, ndërkohë
për dallim prej vitit 2012, çmimet e naftës patën efekt rënës në inflacion si rezultat i rënies së
çmimit ndërkombëtar.
Edhe pse të dhënat mbi aktivitetin ekonomik në vend mbesin të kufizuara dhe në nivel të të
dhënave administrative, për këtë gjashtëmujor këto të dhëna sugjerojnë për rritje të numrit të
ndërmarrjeve të reja të regjistruara, të cilat edhe më tej kryesisht vazhdojnë ti përkasin sektorit
të tregtisë. Ndërkaq vlen të potencohet fakti se trendi rritës i regjistrimit të ndërmarrjeve
bujqësore dhe atyre ndërtimore ka vazhduar edhe gjatë kësaj periudhe, që është një sinjal
pozitiv mbi tendencat e shtimit të aktivitetit ekonomik brenda vendit dhe zëvendësimit gradual
të prodhimeve të importit me prodhime vendore, kryesisht në produktet bujqësore.
Zhvillimet në sektorin fiskal edhe gjatë kësaj periudhe mbeten brenda parametrave të
qëndrueshëm buxhetor dhe ruajtjes së disiplinës fiskale. Bazuar në trendin aktual të realizimit
të të hyrave dhe shpenzimeve buxhetore deficiti i përgjithshëm buxhetor në fund të qershorit
rezultojë të jetë €17.4 mil. Edhe pse, edhe më tutje të hyrat e përgjithshme buxhetore vazhdojnë
të dominohen nga të hyrat në kufi, norma e rritjes së kësaj kategorie e të të hyrave gradualisht
po ngadalësohet duke u kompensuar me rritje më të shpejtë të të hyrave vendore. Krahasuar me
periudhën e njëjtë të vitit të kaluar, të hyrat nga dogana u ngritën për 2.2%, ndërsa ato vendore
për 9.3%. Nga ana tjetër shpenzimet kanë ruajtur trendin e tyre të ngjashëm me vitet e kaluara,
dhe vlera e përgjithshme e realizimit të shpenzimeve buxhetore deri në fund të qershorit ishte
diku rreth 40% të buxhetit të përgjithshëm vjetor.
Edhe gjatë kësaj periudhe, ekonomia e vendit vazhdoj të përballet me deficit të lartë tregtar.
Gjatë kësaj periudhe importet e mallrave janë rritur për 9.5%, ndërsa eksportet për 9.9%.
Karakteristikë e kësaj periudhe është ndryshimi në strukturë të importeve ku vërehet një rënie e
pjesëmarrjes së produkteve minerale në totalin e përgjithshëm të importeve, që kryesisht vjen si
rezultat i rënies së çmimeve të derivateve të naftës, ndërsa në të njëjtën kohë është vërejtur një
diversifikim më i madh i eksporteve dhe rritjes së pjesëmarrjes së eksportit të produkteve
ushqimore, produkteve të plastikës dhe drurit, e përcjellur me rënie të pjesëmarrjes së metaleve
bazë.
5
Buletini Gjysmëvjetor
Botimi 1
Zhvillimet në sektorin financiar në përgjithësi kanë përcjellur trendin e zhvillimeve në sektorin
real të ekonomisë. Gjysma e parë e vitit 2013 u karakterizua me zhvillime pozitive, mirëpo
duhet cekur se trendet e rritjes së aseteve të përgjithshme të sektorit bankar ishin të
ngadalësuara. Në këtë kontekst kreditë bruto gjatë kësaj periudhe u rritën për 2.8%, ndërsa
depozitat për 8.3%. Edhe më tej depozitat familjare vazhdojnë të mbesin financuesit kryesor të
sistemit financiar me pjesëmarrje diku prej rreth 75%, ndërsa në përputhje me strukturën e
bizneseve të regjistruara në Kosovë, sektori i tregtisë mbetet absorbuesi më i madh i kredive me
pjesëmarrje në kredidhënie prej rreth 72%.
Në strukturë buletini gjysmëvjetor makroekonomik prezanton të dhënat e mbledhura nga
institucionet përkatëse të cilat janë përpunuar dhe analizuar me qëllim të ofrimit të informatave
kualitative mbi trendet kryesore ekonomike, që karakterizojnë gjysmën e parë të vitit 2013. Për
më shumë, ky dokument përmban analiza sektoriale të cilat përfshijnë edhe vitin 2012, por
theks i veçantë i është dhënë krahasimit të gjysmës së parë të vitit 2013 me atë të vitit 2012.
6
Buletini Gjysmëvjetor
Botimi 1
1. SEKTORI REAL
Për vitin 2013, Divizioni i Makroekonomisë ka vlerësuar se struktura e Bruto Prodhimit Vendor
(BPV) do mbetet e pandryshuar, ku komponentët e investimeve dhe konsumit pritet të kenë
normat më të larta të rritjes, ndërsa për dallim nga viti 2012, importet pritet të ndjekin trend të
rritjes reale. Investimet private pritet të ruajnë pjesëmarrjen prej 21% në BPV, ndërsa
pjesëmarrja e konsumit privat pritet të bjerë nga 86% (në 2012) në 84% të BPV-së në 2013.
Importet po ashtu pritet të ulin pjesëmarrjen nga 54% e BPV-së në 2012, në 52% më 2013.
Bruto të hyrat në dispozicion për kokë banori pritet të rriten me normë të njëjtë me BPV-në, për
shkak të rritjes së neto dërgesave nga diaspora si dhe të hyrave tjera të gjeneruara nga faktorët e
prodhimit në funksion jashtë vendit. Çmimet e konsumit janë parashikuar të rriten me 1.7%,
normë mesatare vjetore, ndërsa deflatori i BPV-së është parashikuar të rritet me 2%.
1.1.1. TREGU I PUNËS
Burimet e të dhënave për monitorimin e zhvillimeve në tregun e punës në Kosovë janë të
kufizuara. Baza e të dhënave të Ministrisë së Punës dhe Mirëqenies Sociale mbi të papunët e
regjistruar është i vetmi burim, i cili ofron indikacione për zhvillimet në tregun e punës në baza
mujore. Në anën tjetër, norma zyrtare e papunësisë, së bashku me normën e punësimit, si
përqindje e popullsisë aktive kalkulohet nga Agjencia e Statistikave të Kosovës përmes Anketës
së Fuqisë Punëtore (AFP). Për herë të parë në vitin 2012, kjo anketë ka filluar të zhvillohet në
baza gjashtëmujore. Deri më 30 qershor 2013, rezultatet më të fundit të AFP-së kanë mbuluar
gjysmëvjetorin e parë të vitit 2012.
Në bazë të AFP-së për gjysmëvjetorin e parë të vitit 2012, shkalla e pjesëmarrjes së popullsisë
me moshë pune (15-64 vjeç) në tregun e punës është 36.8%. Në bazë të kësaj ankete, 63.2% e
popullsisë së moshës së punës nuk është e punësuar dhe nuk kërkon punë (janë “jo-aktiv” në
tregun e punës). Këtu duhet pasur parasysh se pjesë e kësaj kategorie të popullsisë janë edhe
studentët dhe nxënësit e klasave të fundit të shkollave të mesme. Po ashtu, pjesë e kësaj
kategorie janë edhe pjesëtarë të shoqërisë që janë të angazhuar në aktivitete “jo-ekonomike”;
gjegjësisht, në aktivitete vlera e të cilave nuk përfaqësohet statistikisht në matjet e BPV-së, p.sh.
amvisërisë. Pjesë e kësaj kategorie janë edhe punëkërkuesit e “dekurajuar”, apo ata
punëkërkues të cilët kanë vendosur ta braktisin pjesëmarrjen në tregun e punës për shkak të
mungesës së mundësisë për të gjetur një vend pune pas një periudhe të caktuar kërkimi.
Shkalla zyrtare e papunësisë sipas AFP-së së fundit është 35.1%, shkallë kjo që kalkulohet si
përqindje e numrit të personave që kërkojnë punë në numrin e përgjithshëm të pjesëmarrësve
në tregun e punës. Nga rezultatet e regjistrimit të popullsisë 2011, nga gjithsej 1.739 milionë
rezidentë të Kosovës, 1.135 milion janë të moshës së punës. Sipas rezultateve të regjistrimit
7
Buletini Gjysmëvjetor
Botimi 1
2011, shkalla e pjesëmarrjes në tregun e punës është 44.8%. Sipas vlerësimit të popullsisë për
vitin 2012, gjithsej popullsia e Kosovës është 1.815 milionë. Nën supozimin se pjesëmarrja e
popullsisë me moshë pune në gjithsej popullsinë është e njëjtë me vitin 2011 (regjistrimin e
popullsisë), atëherë përgjithësimi statistikor i rezultateve të AFP-së së fundit përkthen shkallën
e papunësisë prej 35.1% në numrin prej 152,000 të papunësh, dhe 283,320 të punësuarish, deri
në qershor 2012. Në bazë të rezultateve të regjistrimit të popullsisë, gjatë vitit 2011 numri i të
papunëve ishte 226,634, ndërsa numri i të punësuarve ishte 278,572.
Në anën tjetër, në qershor të vitit 2012, numri i të papunëve të regjistruar në qendrat e
Ministrisë së Punës dhe Mirëqenies Sociale ishte 259,246. Lëvizja në këtë numër gjithsesi është
indikative, por vetë numri nuk është gjithëpërfshirës duke qenë se regjistrimi si i papunë është
kusht për të përfituar nga skemat e asistencës sociale. Prandaj, numri i të papunëve të
regjistruar ka potencialin e lartë për të përfshirë edhe një pjesë të popullsisë së moshës së punës
që në AFP klasifikohet si popullsi jo-aktive (jo-pjesëmarrëse në tregun e punës).
Në krahasim me qershorin 2012, në qershor të vitit 2013 numri i të papunëve të regjistruar në qendrat
regjionale të punësimit ishte 2.4% më i lartë (nga 259,246 në 265,531). Në të dy periudhat, 3% e të
papunëve të regjistruar kishin përgatitje universitare apo shkallë të lartë. 57% e të papunëve të
regjistruar janë pa kualifikime (Ministria e Punës dhe Mirëqenies Sociale).
1.1.2. LËVIZJA E ÇMIMEVE
Përgjatë periudhës gjashtëmujore janar-qershor 2013, norma mesatare e rritjes së Indeksit të
Çmimeve të Konsumit ishte 2.7%. Nën supozimin se niveli i indeksit do mbetet i pa-ndryshuar
përgjatë gjashtë muajve të ardhshëm të vitit, vetëm lëvizjet e çmimeve përgjatë këtij gjashtë
mujori do shpiejnë drejt një norme mesatare inflacioni prej 1.8% për vitin 2013; normë kjo
shumë e përafërt me parashikimin e Ministrisë së Financave prej 1.7%. Nëse trendi i ndryshimit
të normave brenda muajve përcjell vitin paraprak, atëherë mund të pritet që në gjashtëmujorin
e dytë të vitit të vazhdojë trendi rritës i nivelit të përgjithshëm të çmimeve të konsumit, duke
rezultuar me një normë aktuale
vjetore e cila tejkalon
parashikimet.
Mirëpo, për të kuptuar më mirë
bazën krahasimore për
gjysmëvjetorin e parë të vitit
2013, trendi i normave mujore të
ndryshimit të Indeksit të
Çmimeve të Konsumit në
gjashtëmujorin e dytë të vitit 2012
duhet zbërthyer duke vështruar
0
2
4
6
8
10
12
Jana
r
Shkr
ut
Mar
s
Prill
Maj
Qer
shor
Korr
ik
Gus
ht
Shta
tor
Teto
r
Nen
tor
Dhj
etor
Jana
r
Shkr
ut
Mar
s
Prill
Maj
Qer
shor
Korr
ik
Gus
ht
Shta
tor
Teto
r
Nen
tor
Dhj
etor
Jana
r
Shkr
ut
Mar
s
Prill
Maj
Qer
shor
2011 2012 2013
IÇK, Total
IÇK (përjashtuar çmimet e ushqimit dhe naftës)
Figura 1.1: Indeksi i Çmimit të Konsumatorit, ndryshimi vjetor në %
8
Buletini Gjysmëvjetor
Botimi 1
nga afër edhe lëvizjen e kësaj norme përgjatë vitit 2011.
Inflacioni mesatar në gjashtëmujorin e parë të vitit 2011 ishte 4.7% më i lartë se sa mesatarja e
gjysmës së dytë të po të njëjtit vit. Si rezultat, normat mujore në gjysmëvjetorin e dytë 2012 (të
cilat përllogariten duke u krahasuar në përqindje me nivelin e indeksit të muajit të njëjtë të vitit
paraprak) nuk kanë pësuar rritje vetëm nga ndryshimet e çmimeve në këtë vit, por janë edhe
rezultat i shpërndarjes së ndryshimeve përgjatë vitit 2011. Duke marrë parasysh këtë shpjegim
për trendin mujor të vitit 2012, në gjysmëvjetorin e dytë të vitit 2013 mund të pritet që
ndryshimet në indeks të jenë më të ulëta (ndryshim i kundërt me GjV2 2012), nisur nga
observimi se në gjysmën e parë të vitit inflacioni rezultues vjen kryesisht nga krahasimi i nivelit
të indeksit me gjysmën e parë të 2012-ës (kjo dëshmohet më tutje me faktin se nga janari 2013,
kur indeksi ishte 127.8, ka pasuar një rënie të indeksit në nivelin 126.8 në qershor 2013, por duke
marrë parasysh bazën krahasimore kjo ende interpretohet si rritje çmimesh).
Përderisa norma mesatare gjysmëvjetore (GjV1 2013) e inflacionit ishte 2.7%, norma e inflacionit
bazë e cila përjashton artikujt me ndryshueshmëri të lartë, dhe ndikim të lartë nga tregjet
ndërkombëtare, ka shënuar një rritje mesatare prej 1.1% në të njëjtën periudhë.
Në gjysmëvjetorin e parë të vitit 2011, çmimet e derivateve pësuan rritje të lartë (21.1% në
mesatare), dhe çmimet e ushqimit dhe pijeve jo-alkoolike u përcollën me një rritje po ashtu të
lartë (me mesatare të ndryshimit vjetor nëpër muaj 16.9%). Në gjysmëvjetorin e parë të vitit
2012, trendi i rritjes së çmimeve të derivateve ishte sërish rritës, por me normë më të
ngadalësuar prej 8.4%. Mirëpo, çmimet e ushqimeve dhe pijeve jo-alkoolike shënuan rënie nga
muaji shkurt deri në muajin korrik, e që si mesatare gjashtëmujore janar-qershor rezultojë të jetë
-1.3%. Rritja e çmimeve të
konsumit të mallrave të
patregueshme, në anën tjetër,
bëri që për herë të parë nga viti
2003, më 2012 inflacioni të
dominohet nga faktorë të
brendshëm ekonomik (dhe jo i
imponuar nga dy shkaktarët
kryesor – ushqimi dhe
derivatet). Ky përfundim mund
të nxjerret edhe nga figura 1.1
dhe 1.1.1 të paraqitura në këtë
seksion.
Në gjysmëvjetorin e parë të vitit 2013 (GjV1 2013), ndryshe nga GjV1 2012, çmimi i derivateve u ul me
4.2% në mesatare (dhe kjo edhe sipas shpjegimeve të mëparshme është e ndikuar nga rritjet mujore në
gjysmëvjetorët e parë të 2012-ës dhe 2011-ës). Në të njëjtën kohë, çmimet e ushqimeve dhe pijeve jo-
-10
-5
0
5
10
15
20
25
30
35
Jana
r
Shkr
ut
Mar
s
Prill
Maj
Qer
shor
Korr
ik
Gus
ht
Shta
tor
Teto
r
Nen
tor
Dhj
etor
Jana
r
Shkr
ut
Mar
s
Prill
Maj
Qer
shor
Korr
ik
Gus
ht
Shta
tor
Teto
r
Nen
tor
Dhj
etor
Jana
r
Shkr
ut
Mar
s
Prill
Maj
Qer
shor
2011 2012 2013
IÇK, Total
Çmimet e ushqimit dhe pijeve j.alkoholike
Çmimet e derivateve
Figura 1.1.1: Indeksi i Çmimit të Konsumatorit, me kategori, ndryshimi vjetor në %
%
9
Buletini Gjysmëvjetor
Botimi 1
alkoolike në GjV1 2013 u rritën me 4.03%. Prandaj, edhe në GjV1 2013, norma bazë e inflacionit ishte
1.6% më e ulët se norma e përgjithshme, në pajtueshmëri me trendin para vitit 2012.
Matjet e çmimeve nga Agjencia e Statistikave të Kosovës dhe kalkulimet e Njësitit të Makroekonomisë
janë shfrytëzuar në krahasimet e paraqitura më lartë.
1.1.3. MIRËQENIA SOCIALE
Ndarja buxhetore për transferet sociale në vitin 2013 kap shumën prej €271 milionë; nga e cila
shumë €176.5 milionë janë të dedikuara për pensione dhe €30.7 milionë janë të dedikuara për
skemat e asistencës dhe shërbimeve sociale. Gjatë vitit 2012, pagesat për pensione dhe skema
sociale arritën vlerën prej €219.6 milionë, apo rreth 4.5% të BPV-së. Në një krahasim hipotetik,
kjo shumë pagesash është ekuivalente me të hyra vjetore për 45,750 punëtorë (apo rreth 18% e
numrit të të punësuarve formal në 2012) që do kishin paga mujore prej €400. Prandaj, lëvizjet në
pagesat e këtyre skemave për mbështetje sociale jo vetëm se përcaktojnë nivelin e mirëqenies së
kategorive sociale të cilave u dedikohen, por kanë edhe ndikim më të gjerë në zhvillimet
përbrenda sektorit real (përmes ndryshimeve që mund të shkaktojnë në nivelin e përgjithshëm
të absorbimit).
Në gjysmëvjetorin e parë të
vitit 2013, për mbështetje
sociale janë bërë pagesa në
vlerë prej €123.28 milionë,
apo 22.8% më shumë se në
periudhën e njëjtë të vitit
2012. Numri mesatar mujor i
të gjithë përfituesve të
mbështetjes sociale është
rritur 2.2% krahasuar me
gjysmëvjetorin e parë të 2012-
ës. Kjo rritje ka ardhur
kryesisht për shkak të rritjes
së numrit të pensionistëve. Numri mesatar mujor i familjeve përfituese të asistencës sociale ka
rënë për 9.7% gjatë gjysmëvjetorit të parë 2013, në krahasim me të njëjtën periudhë të vitit 2012.
Numri mesatar i familjeve përfituese të ndihmës sociale për gjashtëmujorin e parë të vitit 2013
ishte 31,567, ndërsa mesatarja e periudhës së njëjtë të vitit 2012 ishte 34,968. Siç mund të shihet
edhe nga boshti i djathtë i grafikut 1.2, gjatë gjysmëvjetorit të parë 2013 pagesa mujore ishte
rreth €2.4 milionë. Në total, pagesa për skemat sociale në gjysmëvjetorin e parë të vitit 2013 ishte
për €0.55 milionë më e lartë se sa në periudhën e njëjtë të vitit 2012.
Grafiku 1.2: Numri i familjeve përfituese dhe pagesat e ndihmës sociale
1.51.61.71.81.92.02.12.22.32.42.52.62.72.82.93.03.13.23.33.43.5
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
Jan
Sh
ku
Mar
Pri
Maj
Qer
Ko
rr
Gush
Sh
ta
Tet
Nën
Dh
je
Jan
Sh
ku
Mar
Pri
Maj
Qer
Ko
rr
Gush
Sh
ta
Tet
Nën
Dh
je
Jan
Sh
ku
Mar
Pri
Maj
Qer
2011 2012 2013 - Gj.V. 1
Numri i Familjeve Pagesat (boshti i djathtë)
Në
milio
na e
uro
Në
mijëra
fam
ilje N
ëm
iliona e
uro
10
Buletini Gjysmëvjetor
Botimi 1
Numri mesatar i përfituesve të
pensionit bazë është rritur nga
106,768 (sa ishte mesatarja e
gjysmëvjetorit të parë të 2012-
ës) në një mesatare prej 113,564
përgjatë gjysmëvjetorit të parë
të vitit 2013. Siç mund të shihet
edhe nga grafiku 1.3, deri në
janarin e vitit 2013, mesatarja e
pagesave mujore për pensionet
bazë lëvizte rreth shumës prej
€5.1 milionë. Në muajin tetor të
vitit 2012 këto pagesa tejkaluan
vlerën prej €10 milionë, për shkak të pagesës retroaktive të rritjes së mëhershme të pensioneve
bazë nga €45 në €60 për muaj. Nga janari 2013, mesatarja e pagesës mujore për skemën e
pensioneve bazë është stabilizuar në nivelin prej €7.1 milionë në muaj, pagesë kjo 40% më e
lartë se mesatarja e periudhës së njëjtë të vitit paraprak.
Numri i pensionistëve
kontributdhënës po ashtu është
rritur nga 32,817 (GjV-I 2012)
në 34,984 (GjV-I 2013).
Përderisa në muajin tetor 2012
pagesat tejkaluan vlerën prej €9
milionë, pas kompensimit
retroaktiv të rritjes së
pensioneve, mesatarja
gjysmëvjetore e pagesës u rrit
nga €2.7 milionë (GjV-I 2012)
në €4.1 milionë (GjV-I 2013).
1.1.4. PËRMBLEDHJE E ZHVILLIMEVE SEKTORIALE
Publikimi i fundit i matjes së BPV-së sipas aktiviteteve ekonomike nga ASK është ai i vitit 20111.
Sipas këtij publikimi, sektori i tregtisë ka pjesëmarrjen më të lartë në gjithsej vlerën e shtuar me
18%, përcjellur nga bujqësia dhe pylltaria me 17%, administrimi publik dhe i sigurisë me 16%, si
dhe ndërtimtaria dhe industria përpunuese me nga 10%. Në bazë të të dhënave publike të
ofruara për periudhën janar-qershor 2013, në vijim janë paraqitur informacione përmbledhëse
për sektorë të përzgjedhur.
1 BPV sipas aktiviteteve ekonomike 2006-2011
http://esk.rks-gov.net/llogarite-kombetare/ll-kombetare/doc_download/961-bruto-produktit-vendor-sipas-aktiviteteve-ekonomike-2006-2011
0.0
2.0
4.0
6.0
8.0
10.0
12.0
90
95
100
105
110
115
120
Jan
Sh
ku
Mar
Pri
Maj
Qer
Ko
rr
Gush
Sh
ta
Tet
Nën
Dh
je
Jan
Sh
ku
Mar
Pri
Maj
Qer
Ko
rr
Gush
Sh
ta
Tet
Nën
Dh
je
Jan
Sh
ku
Mar
Pri
Maj
Qer
2011 2012 2013 - Gj.V. 1
Numri i Përfituesve Pagesat (boshti i djathtë)
Në
milio
na e
uro
Në
mijëra
përf
itues
Në
milio
na e
uro
Grafiku 1.3: Numri dhe pagesat e pensionit bazë
0.0
2.0
4.0
6.0
8.0
10.0
12.0
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
Jan
Sh
ku
Mar
Pri
Maj
Qer
Ko
rr
Gush
Sh
ta
Tet
Nën
Dh
je
Jan
Sh
ku
Mar
Pri
Maj
Qer
Ko
rr
Gush
Sh
ta
Tet
Nën
Dh
je
Jan
Sh
ku
Mar
Pri
Maj
Qer
2011 2012 2013 - Gj.V. 1
Numri i Pensionistëve Pagesat (boshti i djathtë)
Në
milio
na e
uro
Në
mijëra
përf
itues
Në
milio
na e
uro
Grafiku 1.4: Numri dhe pagesat e pensionit të kontributdhënësve
11
Buletini Gjysmëvjetor
Botimi 1
Regjistrimi i Bizneseve2: Numri i ndërmarrjeve të reja të regjistruara dhe ndërmarrjeve të ri-
regjistruara është rritur nga 5,276 në gjysmëvjetorin e parë 2012, në 5,605 në gjysmëvjetorin e
parë 2013. Numri i ndërmarrjeve të shuara po ashtu është rritur nga 483 në 762 brenda
periudhës së njëjtë krahasimore, çka edhe do të thotë se norma neto e regjistrimit të
ndërmarrjeve është rritur për 50 ndërmarrje. Sikur në gjysmëvjetorin e parë 2012, numri më i
madh i ndërmarrjeve të reja të regjistruara në gjysmëvjetorin e parë të vitit 2013 i përkasin
sektorit të tregtisë. Vlen të theksohet se trendi rritës i regjistrimit të ndërmarrjeve bujqësore dhe
atyre ndërtimore ka vazhduar edhe në këtë gjashtëmujor. Në gjashtëmujorin e parë 2012 janë
regjistruar 520 ndërmarrje të reja ndërtimore, ndërsa në periudhën e njëjtë të vitit 2013 janë
regjistruar 557 ndërmarrje ndërtimore. Në të njëjtën periudhë, numri i regjistrimit të
ndërmarrjeve të reja bujqësore është rritur nga 417 në 461.
Bujqësia: Sipas Anketës së Ekonomive Shtëpiake Bujqësore 20123 (ASK 2013), sektori i bujqësisë
angazhon 140,914 punëtorë/anëtarë nga familjet bujqësore, të moshës 16-65 vjeç, me orar të
plotë, dhe 127,556 anëtarë të po të njëjtës kategori moshore me orar jo-të plotë. Sipas
vlerësimeve të kësaj ankete për vitin 2012, bujqësia kosovare ka prodhuar 430 mijë ton drithëra;
blegtoria vendore ka shitur prodhime në vlerë prej 40.2 milion euro; janë përdorur 503,622
metra kub dru, nga të cilët 92% janë shfrytëzuar për djegie. Sipas ASK-së, çmimi i inputeve
bujqësore4 është rritur me një mesatare tre-mujore prej 5.7% në gjysmëvjetorin e parë (4.6% në
tremujorin e parë dhe 6.8% në tremujorin e dytë) të vitit 2013, krahasuar me gjysmëvjetorin e
parë të vitit 2012. Kjo rritje është dominuar nga rritja e çmimeve të plehrave dhe përmirësuesve
të tokës si dhe lëndëve për ushqim kafshësh.
Transporti5: Numri i udhëtarëve përmes transportit ajror në Kosovë është rritur nga 591.92 mijë
në gjysmëvjetorin e parë 2012, në 710.62 mijë në gjysmëvjetorin e parë të vitit 2013 (rritje prej
20%). Numri i udhëtarëve që shfrytëzojnë transportin hekurudhor ka rënë në gjysmëvjetorin e
parë 2013 në krahasim me periudhën e njëjtë të vitit 2012 me 3.2%, nga 184 mijë në 178 mijë.
Transporti hekurudhor i mallrave, në anën tjetër, është rritur nga 325 mijë ton, në
gjysmëvjetorin e parë 2012, në 503 mijë ton në gjysmëvjetorin e parë 2013, një rritje kjo prej
54.7%.
Energjia6: Konsumi i energjisë elektrike në gjashtëmujorin e parë të vitit 2013 ishte pothuajse i
njëjtë me periudhën e njëjtë të vitit paraprak (1845.5 GWh në GjV1 2013, 1863.8 GWh në GjV1
2 Repertori Statestikor mbi Ndërmarrjet Ekonomike në Kosovë Tm2-2013
http://esk.rks-gov.net/regjistri-statistikor-i-bizneseve/publikimet/doc_download/1030-repertori-statestikor-mbi-ndaeumlrmarrjet-ekonomike-naeuml-kosovaeuml-tm2-2013 3 Anketa e Ekonomive Shtëpiake Bujqësore 2012
http://esk.rks-gov.net/bujqesia/publikimet-e-statistikave-bujqesore/doc_download/1025-anketa-e-ekonomive-shtaeumlpiake-bujqaeumlsore-2012 4 Indeksi i Çmimeve të Inputeve në Bujqësi TM2-2013
http://esk.rks-gov.net/bujqesia/publikimet-e-statistikave-bujqesore/doc_download/1034-indeksi-i-cmimeve-te-inputeve-dhe-cmimet-ne-bujqesi-tm2-2013-2005-100- 5 Statistikat e Transportit dhe Telekomunikacionit TM2-2013
http://esk.rks-gov.net/transporti/publikimet/doc_download/1028-statistikat-e-transportit-dhe-telekomunikacionit-tm2-2013 6Bilanci i Energjisë në Kosovë TM2-2013
12
Buletini Gjysmëvjetor
Botimi 1
2012). Në të njëjtën kohë prodhimi vendas i energjisë elektrike është rritur me 8.41% në
krahasim me periudhën e njëjtë të vitit paraprak (rritja nga prodhimi në termocentrale ishte
7.5%, ndërsa rritja nga prodhimi në hidrocentrale, ndonëse me pjesëmarrje shumë të ulët, ishte
90.8%). Duke qenë se konsumi ishte pothuajse konstant, rritja e prodhimit ka bërë që përderisa
në gjysmëvjetorin e parë të vitit 2012 neto eksporti i energjisë të jetë negativ (pasi që importi
ishte për 107.7 GWh më i lartë se eksporti) në gjysmëvjetorin e parë 2013 neto eksporti i
energjisë ishte 261.7 GWh.
http://esk.rks-gov.net/energjia/publikimet/doc_download/1044-bilanci-i-energjisaeuml-naeuml-kosovaeuml-tm2-2013
13
Buletini Gjysmëvjetor
Botimi 1
2. SEKTORI FISKAL
Në terma ekonomik, politikat fiskale janë mjet që shfrytëzojnë të hyrat qeveritare (mbledhja e
taksave) dhe shpenzimet qeveritare me qëllim të ndikimit në ekonominë e vendit. Meqenëse
Kosova nuk ka politikë monetare, politika fiskale mbetet i vetmi instrument që ka në
dispozicion Qeveria e Kosovës për të ndikuar në rrjedhat e ekonomisë së vendit. Instrumentet
kryesore të politikës fiskale të cilat mund t‟i përdorë Qeveria e Kosovës janë ndryshimet në
normat dhe strukturën e tatimeve, shpenzimet qeveritare në sektorë të ndryshëm si dhe borxhi
publik. Rrjedhimisht, shfrytëzimi i kujdesshëm i këtij instrumenti ekonomik, mbetet një prej
prioriteteve me rëndësi të veçantë për politikë-bërësit.
Duke qenë se politika fiskale është i vetmi instrument i politikave ekonomike në Kosovë,
Qeveria e Kosovës përmes Ministrisë së Financave ka ruajtur vazhdimisht një sistem të thjesht
tatimor me qëllim të zgjerimit të bazës tatimore si dhe të siguroj përkrahje për sektorin privat.
Vlen të ceket, se normat tatimore në Kosovë konsiderohen si më të ulëtat në rajon dhe më gjerë.
2.1.1. TË HYRAT BUXHETORE QEVERITARE
Performanca e të hyrave përgjatë gjashtëmujorit të parë të vitit 2013 ka qenë pozitive si në
raport me planin ashtu edhe në raport me vitin e kaluar. Me specifikisht, të hyrat totale gjatë
këtij gjysmëvjetori kanë shënuar një rritje prej 5.4% krahasuar me periudhën e njëjtë të vitit
2012. Kjo rritje pjesërisht i atribuohet bazës më të ulët të të hyrave nga kufiri gjatë vitit të kaluar
të cilat u ndikuan nga kushtet e vështira atmosferike. Sidoqoftë, të hyrat tjera kanë treguar një
rritje të konsiderueshme gjatë kësaj periudhe duke dhënë sinjale pozitive për realizimin e plotë
të planit për tërë vitin 2013.
Gjithsej të hyrat buxhetore arritën vlerën prej 604.6 milionë euro gjatë periudhës janar-qershor
duke realizuar kështu rreth 40% të planit vjetor për këtë vit. Duke pasur parasysh që
historikisht rreth 60% e të hyrave është mbledhur në pjesën e dytë të vitit, atëherë edhe këtë vit
pritet që të hyrat të arrijnë planin në tërësi siç është parashikuar fillimisht.
Sa i përket strukturës së të hyrave, të hyrat nga kufiri vazhdojnë të dominojnë edhe pse trendi i
rritjes është më i ngadalshëm krahasuar me atë të të hyrave vendore. Të hyrat nga kufiri ende
përbëjnë mbi 60% të të hyrave të përgjithshme, edhe pse të hyrat vendore kanë shënuar një rritje
të theksuar përgjatë dy viteve të fundit. Rritja e të hyrave vendore kryesisht i është atribuuar
masave të ndërmarra në Administratën Tatimore të Kosovës për ngritjen e efikasitetit të
mbledhjes së të hyrave dhe lehtësimit të procedurave për kryerjen e obligimeve tatimore. Po
ashtu, këtë vit rritje të theksuar kanë shënuar edhe të hyrat vetanake të komunave, ngritje kjo e
cila është rezultat i ngritjes së normës së tatimit në pronë që ka filluar të aplikohet nga janari i
vitit 2013.
14
Buletini Gjysmëvjetor
Botimi 1
Sa i përket pjesëmarrjes së të hyrave në
Bruto Prodhimin Vendor, nga tabela
më poshtë mund të shihet që të hyrat e
përgjithshme gjatë vitit 2012 kanë
shënuar rënie. Kjo rënie është rezultat i
rritjes më të ngadalshme të të hyrave
doganore e që vjen si rrjedhojë e rënies
së çmimeve ndërkombëtare, gjë që ka
ndikuar në rënien e vlerës së
përgjithshme të importit të mallrave.
Burimi: Departamenti i Thesarit
Po ashtu, rënie kanë shënuar edhe të hyrat vetanake qendrore, që i atribuohen kryesisht të
hyrave të njëhershme nga licencat e dhëna për operatorët e telefonisë mobile.
Tabela 1: Pjesëmarrja e të hyrave në BPV
Përshkrimi 2011 2012 2013 Proj.
Tëhyrat e përgjithshme 27.4% 26.7% 27.1%
Të hyrat tatimore 22.2% 22.1% 22.5%
Të hyrat doganore 17.3% 17.1% 17.0%
Të hyrat vendore 5.7% 5.7% 5.8%
Të hyrat jo-tatimore dhe të hyrat vetanake 3.4% 2.9% 4.0%
BPV (në miliona Euro) 4,776 4,944 5,244
Burimi: Departamenti i Thesarit dhe kalkulimet e Njësisë së Makroekonomisë
2.1.2. TË HYRAT TATIMORE NGA KUFIRI
Siç u cek edhe më lartë, të hyrat nga kufiri kanë pjesëmarrjen më të madhe në të hyrat totale
edhe pse norma e rritjes së këtyre të hyrave po ngadalësohet gradualisht duke u kompensuar
me rritje më të shpejtë të të hyrave vendore. Gjatë periudhës janar-qershor të vitit 2013, të hyrat
nga kufiri kanë shënuar një rritje prej 2.0%, krahasuar me periudhën e njëjtë të vitit 2012 duke
arritur vlerën prej 354.7 milionë euro. Sikurse edhe në vitin e kaluar, edhe këtë vit importet kanë
shënuar një rritje të lehtë në vlerë prej 0.6%. Kjo rritje e ngadalësuar e importit është
transmetuar drejtpërdrejt edhe në grumbullimin e të hyrave nga kufiri, përllogaritja e të cilave
ka për bazë vlerën e importit.
63.3%
24.2%
3.6%4.8%
4.1%
Tatimi në kufi Tatimet vendore Te hyrat jo tatimore
Te hyrat vetanake te komunave Te hyrat vetanake qendrore
Grafiku 2.1: Pjesëmarrja e të hyrave tatimore në gjithsej të hyrat, në %
62.4%
25.5%
4.0%4.7%
3.4%
Gj 1, 2012 Gj 1, 2013
15
Buletini Gjysmëvjetor
Botimi 1
Të hyrat nga „Taksa doganore‟ përgjatë këtij gjashtëmujori kanë shënuar rritje prej 1.5%,
krahasuar me periudhën e njëjtë të vitit 2012. Siç u cek edhe më lartë, rënia e çmimeve
ndërkombëtare ka ndikuar në uljen e vlerës së importit, andaj edhe të hyrat nga taksa doganore
kanë shënuar një rritje më të ngadalësuar. Rrjedhimisht, deri në qershor 2013, Doganat e
Kosovës kanë mbledhur rreth 52.2
milionë euro në emër të taksës
doganore.
Në grafikun 2.2 janë paraqitur të hyrat
nga kjo kategori për gjashtëmujorin e
parë të vitit 2012 dhe 2013. Siç shihet,
kjo kategori e të hyrave përcjellë
trendin e njëjtë mujor nëpër vite e që
korrespondon me trendin e importit të
mallrave dhe rrjedhimisht të aktivitetit
ekonomik në vend.
Burimi: Doganat e Kosovës
Të hyrat nga ‘Taksa e akcizës’ që grumbullohen në kufi kanë vazhduar me trend rritës edhe
gjatë kësaj pjese të vitit 2013. Kontributin më të madh në grumbullimin e të hyrave nga kufiri
gjatë kësaj periudhe e ka dhënë kjo kategori e të hyrave. Taksa e akcizës aplikohet në sasi të
produkteve dhe jo në vlerë dhe ka për qëllim de-stimulimin e konsumit të mallrave të cilat kanë
ndikim negativ në sigurinë dhe
shëndetin publik si dhe në ndotjen e
ambientit. Gjatë vitit 2013 nuk ka
pasur ndryshim të normës së akcizës
për produktet në të cilat aplikohet kjo
taksë.
Përgjatë gjashtëmujorit të parë të vitit
2013, të hyrat nga taksa e akcizës janë
rritur me 3.3% krahasuar me vitin
2012 duke arritur vlerën prej 119.6
milionë euro. Siç shihet në grafikun
2.3, të hyrat nga kjo taksë kanë rënë
Burimi: Doganat e Kosovës
gjatë muajit shkurt, që ka ardhur si rrjedhojë e marrjes së vendimit të Ministrisë së Tregtisë për
licencimin e importuesve të duhanit, e cila ka shkaktuar ngadalësimin e importit të këtij
produkti gjatë këtij muaji. Për sa i përket strukturës së këtyre të hyrave, rreth 50% e të hyrave
nga akciza mblidhet nga importi i naftës, 27.8% nga importi i duhanit dhe pjesa tjetër mblidhet
0.0
10.0
20.0
30.0
40.0
50.0
60.0
70.0
80.0
Jan Shku Mar Pri Maj Qersh2012 2013
Grafiku 2.2: Të hyrat nga tatimet doganore, 2012 - 2013
0.0
5.0
10.0
15.0
20.0
25.0
30.0
Jan Shku Mars Pril Maj Qersh2012 2013
Grafiku 2.3: Të hyrat nga akciza në kufi, në milion euro (2012 - 2013)
16
Buletini Gjysmëvjetor
Botimi 1
nga importi i produkteve tjera që i nënshtrohen taksës së akcizës siç janë veturat e vjetra,
benzina, vajrat motorike dhe hidraulike, gazi, alkooli etj.
Të hyrat e mbledhura nga TVSH-ja
paraqesin burimin më të madh të të
hyrave buxhetore. Gjatë pjesës së parë
të vitit, këto të hyra kanë shënuar një
rritje të lehtë prej 1.3% e që vjen si
rezultat i vlerës më të ulët të importit.
Deri në fund të muajit qershor, të
hyrat nga TVSH-ja në kufi kanë
arritur vlerën prej 182.7 milionë euro
apo 51.5% të të hyrave doganore të
mbledhura për këtë periudhë.
Burimi: Doganat e Kosovës
Sikurse edhe të hyrat nga taksa doganore, të hyrat nga TVSH-ja përcjellin lëvizjen mujore të
importit duke reflektuar kështu
aktivitetin ekonomik në vend
(grafiku 2.4).
Për dallim nga të hyrat nga kufiri, të hyrat vendore kanë shënuar një rritje prej 14.1%, rritje kjo që pjesërisht i atribuohet masave të ndërmarra për ngritje të efikasitetit të ATK-së. Të hyrat nga ‘TVSH të mbledhur në
vend’, të cilat marrin pjesë me 47.4% në të hyrat totale vendore, kanë shënuar rritje prej 9.1% krahasuar me
periudhën e njëjtë të vitit paraprak duke arritur vlerën prej 69.4 milionë euro. TVSH-ja vendore deklarohet në muajin e parë pas tremujorit për të cilin edhe përllogaritet TVSH-ja. Duke pasur parasysh që aktiviteti ekonomik e në veçanti konsumi është më i lartë gjatë tremujorit të fundit të vitit, edhe të hyrat e deklaruara nga TVSH-ja janë më të larta gjatë muajit janar (grafiku 2.5).
Burimi: Administrata Tatimore e Kosovës
17
Buletini Gjysmëvjetor
Botimi 1
‘Tatimi në burim të të ardhurave‟ është tatim i cili llogaritet në të ardhurat siç janë pagat dhe të
ardhurat tjera nga aktivitete të ndryshme biznesore. Siç shihet në grafikun 2.6, të hyrat nga kjo
kategori e tatimit kanë qenë më të larta krahasuar me vitin 2012. Krahasuar me gjysmën e parë
të vitit 2012, në gjysmën e parë të vitit 2013 të hyrat nga kjo kategori kanë shënuar rritje prej
13.0% duke arritur vlerën prej 43.4 milionë euro.
Kjo rritje pjesërisht është rezultat i përpjekjeve të vazhdueshme për formalizimin e sektorit
privat e po ashtu edhe aktivitetit të shtuar ekonomik, kryesisht të bizneseve të vogla dhe të
mesme.
Të hyrat nga ‘Tatimi në të hyrat e
korporatave’, në fund të
gjysmëvjetorit të parë të vitit 2013
arritën vlerën prej 32.7 milionë euro,
vlerë kjo e cila korrespondon me një
rritje vjetore prej 8.9% krahasuar me
vitin 2012. Ky indikatorë, sikurse
edhe të hyrat nga tatimi i mbajtur në
burim tregon për një aktivitet të
shtuar ekonomik krahasuar me vitin
e kaluar kur edhe u vërejt një
Burimi: Administrata Tatimore e Kosovës transmetim i pjesshëm i krizës së eurozonës dhe rënies së kërkesës globale në ekonominë e
Kosovës.
2.1.3. SHPENZIMET BUXHETORE QEVERITARE
Buxheti i aprovuar për vitin 2013 kap vlerën prej 1.586 miliardë euro, që korrespondon me një rritje prej 10.1% krahasuar me vlerën e shpenzimeve të përgjithshme gjatë vitit 2012. Kjo rritje e buxhetit para së gjithash, është rezultat i planifikimit të reformës së shërbimit civil, inkuadrimit të ligjit të veteranëve të luftës dhe të ish-burgosurve politik dhe përveç tjerash, fillimit të punimeve për autostradën Prishtinë-Shkup. Burimi: Departamenti i thesarit dhe i buxhetit
18
Buletini Gjysmëvjetor
Botimi 1
Ligji i buxhetit të vitit 2013 planifikon një deficit primar prej 155 milionë eurosh apo rreth 3.0%
të BPV-së dhe një bilanc bankar adekuat për t‟iu përgjigjur krizave të mundshme që vijnë si nga
brenda ashtu edhe nga jashtë vendit.
Në grafikun 2.8 janë paraqitur shpenzimet e përgjithshme qeveritare në baza mujore për
gjashtëmujorin e parë të vitit 2012 dhe 2013. Shpenzimet e përgjithshme, në përgjithësi kanë
përcjellur trendin historik mujor dhe deri në fund të qershorit 2013 kanë arritur vlerën prej 640.3
milionë euro. Kjo vlerë paraqet realizim të rreth 40% të planifikimit për shpenzimet deri në fund
të vitit, dhe duke u bazuar në trendin historik sipas të cilit shpenzimet janë më të larta gjatë
gjysmës së dytë të vitit, deri në fund të vitit shpenzimet pritet të ekzekutohen me një normë prej
95%.
Shpenzimet rrjedhëse përbëjnë rreth 60% të shpenzimeve të përgjithshme dhe përbëhen nga
shpenzimet operacionale të Qeverisë siç janë pagat, mallrat dhe shërbimet, dhe subvencionet
dhe transferet. Deri në fund të gjysmës së parë të vitit 2013, këto shpenzime kanë arritur vlerën
prej 419.9 milionë euro duke u ngritur me 8.8% krahasuar me periudhën e njëjtë të vitit
paraprak. Kontributin më të madh në këtë rritje e ka dhënë kategoria e subvencioneve dhe
transfereve, kryesisht transfereve për ndërmarrjet publike.
Pagat dhe mëditjet në fund të gjysmëvjetorit të parë të vitit 2013 arritën vlerën prej 173.9
milionë euro apo 2.9% krahasuar me vitin 2012. Kjo vlerë përfaqëson 40% të vlerës së buxhetuar
për paga për vitin 2013 dhe 27.2% të shpenzimeve totale për këtë periudhë. Shuma e buxhetuar
për vitin 2013 për këtë kategori kap vlerën prej 435 milionë euro, vlerë kjo e cila përfshinë
implementimin e reformës së administratës publike përmes implementimit të akteve sekondare
legjislative, fillimin e implementimit të reformës në sektorin e shëndetësisë përmes
implementimit të Ligjit për Shëndetësinë e po ashtu edhe planifikimin për hapjen e Universitetit
Publik të Pejës si dhe Spitalit Regjional në Mitrovicë.
Mallrat dhe shërbimet gjatë periudhës së vrojtuar kanë arritur vlerën prej 88.5 milionë euro
apo 39.3% të vlerës së buxhetuar për vitin 2013. Kjo kategori përbënë 13.8% të shpenzimeve
totale gjatë kësaj periudhe, ndërsa në raport me kategorinë e pagave shpenzimet për mallrat
dhe shërbimet përbëjnë 50% të shpenzimeve për paga.
Subvencionet dhe transferet gjatë kësaj periudhe kanë arritur vlerën prej 157.4 milionë euro
vlerë kjo e cila korrespondon me një rritje prej 23.5% krahasuar me periudhën e njëjtë të vitit
paraprak. Kjo rritje kryesisht i atribuohet ngritjes së pensioneve për pensionistët kontribut-
pagues, pensionit bazë si dhe beneficioneve për persona me aftësi të kufizuar. Kjo ngritje e kësaj
kategorie të shpenzimeve vjen si rezultat i ngritjes së planifikuar të pensioneve prej rreth 40%
sipas Vendimit të Qeverisë të vitit 2012, një pjesë e së cilës rritje u pagua gjatë vitit 2012,
ndërkaq pjesa tjetër e kësaj rritje u implementua në vitin 2013. Pas kësaj rritjeje, pensioni bazë u
ngrit nga 45 euro në 55 euro, ndërkohë pensionet për pensionistët kontribut-pagues u ngritën
nga 101 euro në 111 euro (nga 80 euro sa ishin para Vendimit të vitit 2012).
19
Buletini Gjysmëvjetor
Botimi 1
Për dallim nga kategoritë tjera, shpenzimet kapitale kanë treguar një ekzekutim më të ulët gjatë
këtij viti. Shpenzimet kapitale gjatë kësaj periudhe kanë shënuar rënie prej 13.4% krahasuar me
periudhën e njëjtë të vitit paraprak duke arritur vlerën prej 194.8 milionë euro. Sidoqoftë,
projekti i rrugës 7 është ekzekutuar sipas planit të paraparë me buxhet dhe pritet që deri në
fund të vitit shuma e planifikuar për këtë projekt të ekzekutohet në tërësi. Kjo vlerë përfaqëson
31.5% të planit për shpenzimet kapitale për këtë vit dhe 30.4% të shpenzimeve totale për këtë
periudhë.
20
Buletini Gjysmëvjetor
Botimi 1
3. SEKTORI FINANCIAR
TREGJET FINANCIARE NË EUROZONË
Politikat e ndërmarra nga Banka Qendrore Evropiane të cilat janë karakterizuar me përfshirjen
në blerjen e obligacioneve qeveritare në tregjet sekondare, ka ndikuar në një masë të madhe dhe
që nga fillimi i vitit 2013 janë vërejtur shenjat e para pozitive të manifestuara me ngritjen e
konfidencës tek investitorët. Ngritja e konfidencës në funksionalizimin e tregjeve financiare ka
ndikuar në përmirësimin e kushteve të likuiditetit dhe të çmimeve që kanë ndikuar
drejtpërdrejt në ngritjen e vlerës së aseteve.
Megjithatë, ende ekzistojnë risqet në zhvillimet në sektorët financiar, qeveritarë dhe atij
makroekonomik në përgjithësi. Risqet që po përshkojnë zhvillimet makroekonomike janë të
natyrës së konkurrueshmërisë ndër shtetet në eurozonë si dhe problemet me baraspeshën në
bilancet e gjendjes. Parashikimet për ngritje ekonomike prej 1% për vitin 2013 në eurozonë nuk
kanë qenë inkurajuese; në fakt janë shënuar rënie ekonomike në krahasim me të njëjtën
periudhë të vitit 2012. Sipas të dhënave të eurostat vetëm në gjysmëvjetorin e dytë të 2013
ekonomia në eurozonë shënoi rritje prej 0.3%, por në krahasim me periudhën e njëjtë të vitit
2012 shënoi rënie prej 0.7%. Zhvillimet e tilla mund të manifestohen në sektorin bankar
nëpërmjet uljes së profitabilitetit bankar si rrjedhojë e ngritjes së shpenzimeve të provizioneve
për mbulimin e humbjeve potenciale.
3.1.1. SISTEMI FINANCIAR NË KOSOVË
Gjysmëvjetori i parë i vitit 2013 u
karakterizua me zhvillime
pozitive sa i përket
qëndrueshmërisë së sistemit
financiar dhe profitabilitetit të
institucioneve financiare. Të
dhënat tregojnë se sektori bankar
ka vazhduar të gjeneroj profit dhe
të jetë i qëndrueshëm dhe poashtu
ka vazhduar të përmirësoj
shërbimet në të mirë të klientëve.
Burimi: BQK
Sistemi financiar ka vazhduar të shënoj rritje të aseteve të huaja neto në krahasim me periudhën
e njëjtë të vitit 2012, dhe kjo për faktin se gjatë periudhës së kaluar zhvillimet në tregjet
1.77
1.75 1.97
2.00
2.03
1.99
2.11
2.07
2.09
2.08
2.30
2.34
2.38 2.35
0.0
0.5
1.0
1.5
2.0
2.5
T1 T2 T3 T4 T1 T2 T3 T4 T1 T2 T3 T4 T1 T2
2010 2011 2012 2013
AHN-BQK AHN-KTD Asetet e Huaja Neto
Grafiku 3.0. Asetet e huaja neto, në miliarda euro
21
Buletini Gjysmëvjetor
Botimi 1
financiare evropiane janë përkuar me pasiguri të larta dhe në mungesë të kërkesës për fonde,
gjë që ka ndikuar në ngritjen e stokut të fondeve. Megjithatë, për dallim nga kuartali i parë i
vitit 2013, asetet e huaja neto janë zvogëluar ku shihet një trend i rritjes së investimeve në
instrumente financiare dhe uljen e depozitave, gjë që krahas zhvillimeve pozitive që kanë
mbizotëruar në tregjet financiare evropiane janë krijuar edhe kushtet për investime atraktive.
Kështu, asetet e huaja neto u rritën për 13%, nga €2,081.2 mld. në €2,352.5 mld. në
gjysmëvjetorin e parë të 2013 në krahasim me periudhën e njëjtë të vitit 2012.
3.1.2. ZHVILLIMET NË SEKTORIN BANKAR
Të dhënat për sektorin bankar
flasin për një ngadalësim të
mëtutjeshëm në ngritje të aseteve
totale në krahasim me periudhat
paraprake. Në gjysmëvjetorin e
parë 2013 asetet totale u ngritën
për vetëm 5%, për dallim nga rritja
e aseteve totale në gjysmëvjetorin e
parë të vitit 2011 që ishte 11%, e që
kjo ngritje filloj të ngadalësohet
gjatë vitit 2012, që ishte vetëm 6%.
Burimi: BQK Kreditë bruto vazhdojnë të mbesin financimi kryesorë i pjesës së aseteve të bankave komerciale
të cilat në gjysmëvjetorin e parë shënuan një ngritje prej 2.8%, nga €1,776.3 miliardë në
gjysmëvjetorin e parë 2012, në €1,825.7miliardë euro në gjysmëvjetorin e parë të vitit 2013, ku
korporatat jo-financiare vazhdojnë të jenë konsumuesit kryesor të kredive me rreth 66% dhe
ekonomitë familjare me 31%.
Kreditë për korporatat tjera jo-financiare shënuan ngritje prej rreth 3.2%, nga €1,178.8 m euro sa
ishin në gjysmëvjetorin e parë 2012, në €1,216.1 m euro në gjysmëvjetorin e parë 2013, gjë që i
njëjti trend ishte evident edhe me kredidhënien për ekonomitë familjare të cilat shënuan rritje
prej 4.4%, nga €538.4 m euro në €561.9 m euro në gjysmëvjetorin e parë 2013.
Për dallim nga raportimi paraprak, tek kategoria e investimeve në ekonomitë jashtë valutës
euro vërehet një rënie e këtyre investimeve prej rreth 8%, nga €7.6 m në €6.9 m në periudhën
raportuese. Ndërsa investimet në asetet fikse kanë vazhduar me trend rritës prej 15.6% nga
€49.9 m në €57.6 m, gjë që lë të kuptohet se bankat janë duke rritur investimet në ngritjen dhe
përmirësimin e shërbimeve financiare.
0%
2%
4%
6%
8%
10%
12%
14%
16%
18%
20%
0.0
0.5
1.0
1.5
2.0
2.5Ja
n
Shku
Mar Pri
Maj
Qe
r
Ko
rr
Gu
sh
Shta
Tet
Në
n
Dje
t
Jan
Shku
Mar Pri
Maj
Qe
r
Ko
rr
Gu
sh
Shta
Tet
Në
n
Dje
t
Jan
Shku
Mar Pri
Maj
Qe
r
2011 2012 2013
Grafiku 3.1. Raporti depozita - kredi në mil. euro dhe rritja vjetore
Kreditë bruto dhe të ngjashme Depozitat
Rritja vjetore e Depozitave (Boshti I djathtë në %) Rritja vjetore e Kredive (Boshti I djathtë në %)
22
Buletini Gjysmëvjetor
Botimi 1
Gjithashtu, depozitat shënuan një ngritje të ngadalësuar sikurse edhe kreditë, dhe vetëm në
gjysmëvjetorin e parë 2013 kjo rritje ishte për 4.4%, nga €2,108.5 mld në 2012 në €2,201.5 mld në
2013. Depozitat e ekonomive familjare arritën vlerën €1,646.5 mld në gjysmëvjetorin e parë 2013
me një ngritje prej 8.3%, ndërsa depozitat e korporatave tjera jo-financiare arritën vlerën prej
€307.2 m nga €299.9 m në gjysmëvjetorin e parë 2012, që njëherazi shënon ngritjen prej 2.4%.
3.1.3. STRUKTURA E DEPOZITAVE DHE KREDIVE
3.1.3.1. EKONOMITË FAMILJARE
Depozitat familjare vazhdojnë
të mbesin financimi kryesor i
sistemit financiarë me
pjesëmarrje prej 75% në total,
depozita me vlerë nominale
prej €1,646.5 mld. Depozitat e
ekonomive familjare përgjatë
viteve, 2010-2012 u rritën
mesatarisht 17%, por ky trend
në gjysmëvjetorin e parë 2013
filloj të ngadalësohet dhe deri
në periudhën raportuese kjo
rritje ishte rreth 8%, që në vlerë
nominale arriti shifrën prej
€1,646.5 mld. Burimi: BQK
Kreditë e ofruara për ekonomitë familjare në gjysmëvjetorin e parë 2013 arritën vlerën €561.9 m
nga €538.4 m sa ishin në gjysmëvjetorin e parë 2012, me një rritje prej 4.4%.
3.1.3.2. KORPORATAT JO-FINANCIARE
Depozitat e korporatave tjera jo-financiare janë kontribuuesi i dytë kryesorë në strukturën e
depozitave totale, në gjysmëvjetorin e parë 2013 u rritën për 2.4%, nga €299.9 m euro në €307.8
m euro. Në grafikun (3.3) janë të ilustruara depozitat e korporatave tjera depozituese në
frekuenca mujore dhe shihet që nga marsi përgjatë janarit kanë shënuar rënie për tu
përmirësuar në muajt në vazhdim por me një trend më të ngadalësuar.
23
Buletini Gjysmëvjetor
Botimi 1
Për dallim nga depozitat,
dhënia e kredive për
korporatat tjera depozituese
kanë pasur një ngritje
relativisht të lehtë për dallim
nga trendi rritës që mbizotëroj
përgjatë periudhave 2010-2011.
Në gjysmëvjetorin e parë 2013
u realizua një ngritje prej 3.2%,
nga €1,178.8 mld në
gjysmëvjetorin e parë 2012 në
€1216.8 mld në gjysmëvjetorin
e parë 2012.
Burimi: BQK
3.1.4. STRUKTURA E KREDIVE SIPAS MATURITETIT DHE INDUSTRISË
Sektori i shërbimeve vazhdon të mbetet ndër sektorët më kryesorë në absorbimin e kredive me
rreth 72% të pjesëmarrjes në kreditë totale të dedikuara për industrinë kosovare. Gjatë
periudhës raportuese stoku i kredive për sektorët privatë dhe ekonomitë familjare ka vazhduar
të ketë një trend më të ngadalësuar të rritjes në krahasim me periudhat paraprake. Gjatë
gjysmëvjetorit të parë 2013, kreditë për korporatat jo-financiare u rritën për 3%, nga 1,178.8 m
euro në 1,216.1 m euro, ndërsa për ekonomitë familjare nga 538.4 m euro në 561.9 m euro.
Tabela: Struktura e kredive sipas maturitetit dhe industrisë
Përshkrimi 2011 (Gj1) 2012 (Gj2) 2013 (Gj1)
në miliona euro
Korporatat tjera jo financiare 1,109 1,179 1,216 Deri në 1 vit 335.9 347.1 373.6 Mbi 1 vit dhe deri në 2 vite 81.9 80.6 99.5 Mbi 2 vite deri në 5vite 439.5 474.6 483.9 Mbi 5 vite 217.7 250.5 242.1 Mbi 10 vite 33.6 26.0 17.1
Ekonomitë familjare 482 538 562 Deri në 1 vit 34.6 47.1 61.6 Mbi 1 vit dhe deri në 2 vite 45.7 46.9 42.7 Mbi 2 vite 223.6 224.8 219.3 Mbi 5 vite dhe deri në 10 vite 148.3 192.7 204.5 Mbi 10 vite 29.9 27.0 33.9
Sa i përket strukturës së kredidhënies për korporatat jo-financiare, kreditë me maturitet deri në
dy vite që përbëjnë 8% të kredive totale për këtë industri shënojnë rritje prej 23% në
0
200
400
600
800
1,000
1,200
1,400
Jan
Shku
Mar
Prill
Maj
Qer
Korr
Gusht
Shta
t
Tet
Nënt
Dhje
t
Jan
Shkurt
Mars
Prill
Maj
Qers
hor
Korr
ik
Gusht
Shta
tor
Teto
r
Nento
r
Dhje
tor
Jan
Shkurt
Mars
Prill
Maj
Qers
hor
2011 2012 2013
Depozitat Kreditë
Grafiku 3.3. Raporti i pranimit të depozitave dhe kredidhënia për korporatat jo-financiare, në miliona euro
24
Buletini Gjysmëvjetor
Botimi 1
gjysmëvjetorin e parë 2013, për dallim nga periudha e njëjtë e vitit 2012, e pasuar nga kreditë
deri në një vit që përbëjnë pjesën më të madhe të kredidhënies, prej 31%, shënuan rritje prej 8%.
Ndërsa kreditë me maturitet më shumë se 5 vite dhe 10 vite shënuan rënie prej 3% respektivisht
34%.
Ndërsa kredidhënia për ekonomitë
familjare, kryesisht ishte e
koncentruar në maturitet deri në
një vit, me një ngritje prej 31% e
pasuar nga kreditë me maturitet
mbi 10. Kreditë me maturitet mbi 2
vite dhe mbi 5 vite deri në 10 vite
që përbëjnë rreth 39% respektivisht
36% të total kredidhënies për
ekonomitë familjare, shënuan rënie
prej 2% respektivisht ngritje prej
6% në gjysmëvjetorin e parë 2012.
Për sa i përket shpërndarjes së
kredive në sektorë, në grafikun e
paraqitur shihet se shërbimet
vazhdojnë të kenë pjesëmarrjen më
të lartë në total kredidhënien me
rreth 72%, kjo për faktin se në
Kosovë bizneset janë kryesisht
tregtare-shërbyese dhe më pak
prodhuese.
Ndër sektorët e shërbimeve bizneset
që kanë veprimtari shërbyese me
shumicë dhe pakicë përbënë pjesën më Burimi:BQK
të madhe të kredimarrjes, me rreth 53% në total kreditë dhe 74% në total kredidhënien për
shërbimet, shënuan rritje prej 4% në gjysmëvjetorin e parë të 2013-së.
Normat efektive të interesit në depozita dhe kreditë kanë shënuar rënie në gjysmëvjetorin e
parë 2013 në krahasim me periudhën e njëjtë 2012. Normat e kredive kanë shënuar rënie nga
13.5% në 12.1%, dhe normat në depozita kanë rënë nga 3.59% në 3.50%. Figura 3.6. tregon
trendet e lëvizjes në normat e kredive dhe depozitave dhe diferencën në mes tyre. Siç është
ilustruar në grafik, diferenca në norma të interesit të depozitave dhe kredive është tkurrur pasi
që është shënuar rënie në normat e interesit të kredive.
1,624.9
1,776.3
1,825.7
1,500
1,550
1,600
1,650
1,700
1,750
1,800
1,850
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
2011-Gj1 2012-Gj2 2013-Gj3
Bujqësia dhe industria Shërbimet Të tjera Total kreditimi
Grafiku 3.4. Struktura e kredidhënies sipas sektorëve, si % e pjesmarrjes në total
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
Qe
rsh
Ko
rrik
Gu
sh
t
Sh
tato
r
Te
tor
Ne
nto
r
Dh
jeto
r
Ja
n
Sh
ku
rt
Ma
rs
Prill
Ma
j
Qe
rsh
Ko
rrik
Gu
sh
t
Sh
tato
r
Te
tor
Ne
nto
r
Dh
jeto
r
Ja
n
Sh
ku
rt
Ma
rs
Prill
Ma
j
Qe
rsh
Ko
rrik
Gu
sh
t
Sh
tato
r
Te
tor
Ne
nto
r
Dh
jeto
r
Ja
n
Sh
ku
rt
Ma
rs
Prill
Ma
j
Qe
rsh
2011 2012 2013
Depozitat Kredite Diferenca
Grafiku 3.5. Normat e interesit në depozita dhe kreditë në %
25
Buletini Gjysmëvjetor
Botimi 1
Norma e interesit e ofruar për
depozita ka ndikuar në maturitetin
e depozitave ku gjatë vitit 2013
vërehet një nivel i ulët i normës së
interesit në depozita gjë e cila ka
bërë që të ketë ulje të afatizimit të
depozitave me maturitet deri në 2
vite, kur kemi një bartje të këtyre
nga deri në 2 vite në mbi 2 vite.
Për dallim nga depozitat, kreditë e
lëshuara për korporatat jo-financiare
janë kryesisht të maturitetit deri në 5
vite, ku e njëjta situatë është edhe
me kreditë për ekonomitë familjare.
3.1.5. PROFITABILITETI
Duke pasur parasysh trendet e zhvillimit në sektorin bankar në Kosovë, përgjatë viteve
paraprake raporti i profitabilitetit që mat kthimin në ekuitet, ka pasur trend inkurajues.
Përderisa në gjysmëvjetorin e parë të 2012 profitabiliteti ka pësuar rënie, në gjysmëvjetorin e
parë 2013 është rikuperuar duke shënuar ngritje prej 5.9%. Duke parë raportin e kthimit në
ekuitet shihet se sektori bankar në pjesën e parë të vitit 2013 është ballafaquar me vështirësi në
realizimin e profitabilitetit, dhe kjo
vjen si rrjedhojë e ngritjes së
shpenzimeve, kryesisht në fushat që
nuk përfshijnë shpenzimet e pagesave
të interesit. Gjithashtu, vërehet një
ngritje në ekuitet që tregon se bankat
janë duke ndërmarr masat për
reduktimin e vështirësive eventuale
financiare në bilancet e gjendjes së
tyre. Fitimi neto në gjysmëvjetorin e
parë 2013 arriti vlerën €16.2 m, duke
shënuar ngritje prej €4.5 m dhe në
përqindje 39%.
12.0 7.0 7.8
30.4
271.0
155.5
0.0
50.0
100.0
150.0
200.0
250.0
300.0
deri në 1 muaj mbi 1 vit dhe deri në 2 vite
mbi 2 vite
Korporatat e tjera jo-financiare Ekonomitë familjare
GJ1-2012
4.9 6.1 7.610.3
140.3 162.7
deri në 1 muaj mbi 1 vit dhe deri në 2 vite
mbi 2 vite
Korporatat e tjera jo-financiare Ekonomitë familjare
GJ1 -2013
Grafiku 3.6. Depozitat sipas afatit të maturitetit, kumulative në miliona euro
347.1
80.6
474.6
47.1 46.9
224.8
0
100
200
300
400
500
Deri në 1 vit Mbi 1 vit dhe deri në 2 vite
Mbi 2 vite
Korporatat Tjera jo Financiare Ekonomitë Familjare
GJ1 2012
373.6
99.5
483.9
61.642.7
219.3
Deri në 1 vit Mbi 1 vit dhe deri në 2 vite
Mbi 2 vite
Korporatat Tjera jo Financiare Ekonomitë Familjare
GJ1 2013
Grafiku 3.7 Kreditë sipas maturitetit, në miliona
239.9 255.8 272.9
6.2%
4.6%
5.9%
0.6% 0.4%
0.6%
0.0%
1.0%
2.0%
3.0%
4.0%
5.0%
6.0%
7.0%
0
500
1,000
1,500
2,000
2,500
3,000
Gj1 2011 Gj1 2012 Gj1 2013
Ekuiteti Asetet ROE ROA
Grafiku 3.8. Profitabiliteti në sektorin bankar
26
Buletini Gjysmëvjetor
Botimi 1
Raporti i kthimit në asete (ROA) ka shënuar rritje të lehtë në gjysmëvjetorin e parë 2013, me një
përqindje prej 0.1%, që lë të kuptohet se sektori bankar ka pasur akumulim të aseteve totale dhe
ngadalësim në gjenerimin e të hyrave në proporcion me asetet që i posedojnë.
27
Buletini Gjysmëvjetor
Botimi 1
4. TREGTIA ME JASHTË
Publikimi i BPV-së sipas aktiviteteve ekonomike për vitin 2011 nxjerr tregtinë si sektorin që ka
pjesëmarrjen më të lartë në shtimin e përgjithshëm të vlerës në vend. Për shkak të shkallës së
lartë të deficitit me partnerët tregtar, ndryshimet përbrenda sektorit të tregtisë në Kosovë janë
përcaktues i rëndësishëm i lëvizjeve të sektorit real (përmes punësimit dhe çmimeve) dhe atij
fiskal (përmes gjenerimit të të hyrave buxhetore nga tatimimi i importit).
Përderisa eksportet e mallrave janë rritur me 9.9% (Janar-Qershor 2012/2013), dhe importet e
mallrave janë rritur me 0.6% (Janar-Qershor 2012/2013). Për shkak të rritjes më të shpejtë të
eksportit, mbulueshmëria e importeve me eksporte është rritur nga 12% në 13%; deficiti tregtar
ka rënë nga €990.7 milion në €984.4 milion, krahasuar me periudhën e njejtë të vitit 2012.
4.1.1. TREGTIA SIPAS GRUPEVE TË MALLRAVE
Duke krahasuar gjysmëvjetorin e parë të vitit 2013 me atë të vitit 2012, vërehet se ndryshimet në
strukturën e eksportit janë më të theksuara se në strukturën e importit sipas grupeve të
mallrave që tregtohen. Në strukturën e importit ndryshimi më i theksuar vërehet tek rënia e
pjesëmarrjes së produkteve minerale, që vjen kryesisht si rezultat i rënies së çmimeve të
derivateve në krahasim me periudhën e njëjtë të vitit 2012.
Ndryshimi në pjesëmarrjen e grupeve të mallrave të eksportuara jep shenja të diverzifikimit të
eksporteve. Përderisa historikisht struktura e eksporteve ishte e dominuar nga metalet bazë, në
gjysmëvjetorin e parë të vitit 2013 vërehet rritje e eksportit të produkteve ushqimore dhe
produkteve nga plastika dhe druri kundrejt rënies së pjesëmarrjes së metaleve bazë. Gjithsesi,
është inkurajuese se kjo rritje nuk përkon me zvogëlim të bazës së metaleve të eksportuara
përkundër rënies së çmimeve ndërkombëtare të metaleve por me rritje të eksportit të kategorive
tjera derisa metalet vazhdojnë
të ruajnë vlerat historike. Edhe
produktet minerale kanë
shënuar rënie të lehtë me
pjesëmarrjen në eksportet e
përgjithshme.
Ndryshim i lehtë është
vërejtur edhe në të gjitha
kategoritë tjera të eksportit të
cilat bashkarisht kanë rritur
pjesëmarrjëen me rreth 1 pikë të përqindjes.
52%
13%
13%
4%
7%
10%
Metalet Baze Produkte ushqimoreProdukte Minerale Makinerite, paisjet elek. dhe transp.Plastika, druri, letra etj Te tjera
2013:GJV1
Figura 4.4. Struktura e eksportit sipas grupeve, % e pjesëmarrjes në total
56%
10%
14%
5%6%
9%
2012: GJV-1
10%
19%
28%
16%
10%
17%
Metalet Baze Produkte ushqimoreProdukte Minerale Makinerite, paisjet elek. dhe transp.Plastika, druri, letra etj Te tjera
2013:GJV1
Figura 4.3. Struktura e importit sipas grupeve, % e pjesëmarrjes në total
10%
18%
30%
17%
9%
16%
2012:GJV-1
28
Buletini Gjysmëvjetor
Botimi 1
20%
25%
30%
35%
40%
45%
Q1 Q2 Q1 Q2 Q1 Q2 Q1
2010 2011 2012 2013
CEFTA EU 27 Të tjera
Fig 4.5 Ndarja e Importeve Sipas OrigjinësFig 4.5 Ndarja e Importeve Sipas Origjinës
4.1.2. TREGTIA SIPAS PARTNERËVE KRYESOR
Në gjysmëvjetorin e dytë të vitit 2013 vërehet për herë të parë se pjesëmarrja e importit me
origjinë nga CEFTA ka rënë në nën 35%, ndërsa importet me origjinë nga Bashkimi Evropian
kanë ruajtur pjesëmarrjen në rreth 40%. Për më shumë, importi nga shtetet tjera, duke përfshirë
Turqinë, Kinën, dhe Zvicrën, ka
shënuar një rritje të theksuar
krahasuar me periudhën e njëjtë të
vitit paraprak. Në të njëjtën kohë,
eksporti për në shtetet e EU-së ka
shënuar rritje të lehtë, ndërsa eksporti
ndaj shteteve të CEFTA-s pas një rritje
të vazhdueshme përgjatë viteve 2011
dhe 2012, ka shënuar rënie të lehtë
gjatë vitit 2013 (jan-qer.). Edhe tek
eksportet vërehet një kthim drejt
destinacioneve jashtë EU-së dhe
CEFT-as.
Përderisa në gjysmëvjetorin e parë të vitit 2012 Republika e Maqedonisë ishte vendi kryesor i
origjinës së importit me rreth 12%, në gjysmëvjetorin e parë të vitit 2013 vendi kryesor i
origjinës ishte Republika e Serbisë, me rreth 10%, aq sa pjesëmarrja e importit nga ky vend edhe
në gjysmëvjetorin e parë të vitit 2012. Vërehet rritje e theksuar e importit nga Italia, dhe
ndjeshëm nga Turqia, ndërsa ka vazhduar rënia e importit nga Maqedonia. Përderisa importi
nga ky vend zinte rreth 15% në
gjysmën e parë të vitit 2011, në të
njëjtën periudhë të vitit 2013, kjo
pjesëmarrje ka rënë në rreth 7%.
Përderisa vërehet një diversifikim i
theksuar i eksportit sipas grupeve të
mallrave brenda periudhës
krahasimore, destinacionet kryesore
të eksportit kanë ruajtur rangimin e
njëjtë që nga viti 2011. Italia mbetet
destinacioni kryesor i eksportit,
ndonëse me një rënie nga 33% në
gjysmën e parë të vitit 2011, në rreth 27% në gjysmën e parë të vitit 213. Eksportet drejt
Shqipërisë janë përcjellur me një rritje të theksuar, nga 9% në vitin 2011, në rreth 13% gjatë
gjysmës së parë të vitin 2013. I njëjti trend ka përcjellur edhe eksportin drejt Malit të Zi.
20%
25%
30%
35%
40%
45%
50%
55%
60%
Q1 Q2 Q1 Q2 Q1 Q2 Q1
2010 2011 2012 2013
CEFTA EU 27 Të tjera
Fig 4.6 Ndarja e Eksporteve Sipas Destinacionit
29
Buletini Gjysmëvjetor
Botimi 1
0%
2%
4%
6%
8%
10%
12%
14%
16%
GJV1:2011 GJV1:2012 GJV1:2013
Serbia Gjermania Italia Turqia FYROM
Fig 4.7. Vendet Kryesore të Origjinës së Importit (rradhitja sipas pjesëmarrjes)
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
GJV1:2011 GJV1:2012 GJV1:2013
Italia Shqipëria FYROM Mali I Zi Serbia
Fig 4.8. Destinacionet Kryesore të Eksportit (rradhitja sipas pjesëmarrjes)
30
Buletini Gjysmëvjetor
Botimi 1
Tabela 1.1 Indikatorët Makroekonomik
31
Buletini Gjysmëvjetor
Botimi 1
Tabela 1.2 BPV Nominale dhe Komponentët e tij
32
Buletini Gjysmëvjetor
Botimi 1
Tabela 1.3 Mirëqenia Sociale
Tabela 2.1 Buxheti i Konsoliduar i Kosovës
J an Shku Mar P rill Maj Qers h Ko rr Gus ht Shta t Tet Nent Dhje t J an Shku Mar P rill Maj Qers h
Gjiths e j të hyra t 1,260.4 83.4 72.0 98.0 103.7 102.2 143.5 125.8 119.7 111.3 122.7 108.4 131.2 88.8 72.5 109.2 127.2 103.3 103.6
Të hyra t ta timo re 1,041.3 69.1 63.0 70.4 92.1 90.8 85.2 112.4 107.2 91.0 109.6 95.8 107.3 76.7 62.8 73.7 103.5 90.8 87.4
Taks a t do gano re 827.1 40.1 45.7 56.8 63.6 75.1 72.8 82.5 88.5 76.6 78.7 75.1 89.6 44.2 45.9 57.1 71.1 73.1 70.5
Taks a t vendo re 242.3 29.3 20.1 15.3 35.4 18.6 16.3 31.4 20.6 16.2 32.4 21.8 26.3 33.5 19.8 19.2 37.8 18.8 18.7
Kthimi I taks ave -27.6 -0.3 -2.7 -1.7 -6.9 -2.9 -3.9 -1.4 -1.9 -1.8 -1.5 -1.1 -8.6 -1.0 -3.0 -2.6 -5.4 -1.1 -1.8
Të hyra t ve tanake te OQB 65.5 6.6 3.0 4.0 3.4 2.6 3.2 3.6 2.6 2.4 3.9 4.7 4.9 4.5 3.0 4.2 3.3 2.4 2.2
Të hyra t ve tanake te ko munave 49.8 3.7 3.7 5.1 4.4 4.7 5.3 5.4 5.9 4.5 5.8 4.7 6.3 3.7 3.9 5.2 5.0 5.6 4.0
Të hyra t jo -ta timo re 43.8 3.3 2.3 3.5 3.7 4.1 3.1 4.4 3.9 3.4 3.5 3.2 2.7 2.6 2.5 5.6 4.4 3.6 3.4
Të hyra t e Njëhers hme 60.0 - - 15.0 - - 10.0 - - 10.0 - - 10.0 - - 20.0 10.0 - 0.0
Mbes hte tja buxheto re - 0.7 - - - - 36.7 - - - - - - - - - - - -
Tantiema - - - - - - - - - - - - - 0.7 0.4 0.5 0.4 0.9 6.5
Taks a ko nces io nare - - - - - - - - - - - - - 0.5 0.0 0.0 0.5 0.0 0.0
Gjiths e j s hpenzimet 1,346.5 30.0 147.2 92.3 80.5 130.8 126.0 116.4 112.3 117.7 126.9 157.6 182.0 38.0 137.1 104.8 109.9 140.4 81.9
Shpenzimet rrjedhës e 818.3 22.6 72.0 69.0 72.4 73.8 76.0 65.9 67.8 68.1 84.4 110.1 91.1 30.4 84.7 78.5 81.4 108.2 36.7
P agat dhe mëditje t 385.0 0.1 33.9 33.4 33.6 34.2 33.8 34.1 34.0 33.9 33.6 68.2 31.4 0.1 34.6 34.8 34.5 69.7 0.2
Mallra t dhe s hërbimet 177.1 6.4 19.6 15.6 16.4 19.3 12.0 11.8 15.3 11.8 14.5 15.9 30.4 10.8 16.1 17.1 18.1 15.4 10.9
Subvencio net dhe trans fere t 256.2 16.0 18.5 20.1 22.4 20.4 30.1 20.0 18.4 22.4 36.3 26.0 29.4 19.4 34.0 26.6 28.8 23.1 25.6
Shpenzimet kapita le 528.2 7.4 75.1 27.3 8.0 57.0 50.0 50.4 44.5 49.6 42.5 47.5 90.9 8.2 52.9 26.8 29.0 32.2 45.7
Kthimi i kredive nga NP - - - -4.0 - - - - - - - - - -0.5 -0.5 -0.5 -0.5 0.0 -0.5
Bilanc i primar -86.1 53.4 -75.1 5.6 23.2 -28.6 17.5 9.5 7.4 -6.5 -4.2 -49.2 -50.8 50.8 -64.6 4.3 17.3 -37.1 21.7
2012 2013
P ërs hkrimi 2011
Të dhënat m ujo re , ne m ilio na euro
33
Buletini Gjysmëvjetor
Botimi 1
Tabela 2.2 Struktura e të hyrave buxhetore
Tatimi në kufiTatimet
vendo re
2011 1,279 1,089 828 261 46 115 60 -30.9 -
2012 1,292.8 1,120.9 837.0 283.9 41.1 120.5 45.0 -34.8 -
82.7 69.4 40.1 29.3 3.3 10.3 0.0 -0.3 -
72.0 65.7 45.7 20.1 2.3 6.7 0.0 -2.7 -
98.0 72.1 56.8 15.3 3.5 9.1 15.0 -1.7 -
103.7 99.0 63.6 35.4 3.7 7.9 0.0 -6.9 -
110.4 93.8 75.1 18.6 4.1 15.5 0.0 -2.9 -
106.8 89.1 72.8 16.3 3.1 8.4 10.0 -3.9 -
125.8 113.9 82.5 31.4 4.4 9.0 0.0 -1.4 -
119.7 109.1 88.5 20.6 3.9 8.5 0.0 -1.9 -
111.3 92.8 76.6 16.2 3.4 6.9 10.0 -1.8 -
122.7 111.1 78.7 32.4 3.5 9.7 0.0 -1.5 -
108.4 96.9 75.1 21.8 3.2 9.4 0.0 -1.1 -
131.4 108.1 81.7 26.3 2.7 19.2 10.0 -8.6 -
2013 604.6 495.0 362.0 147.8 22.1 47.0 30.0 -14.7 10.4
88.8 76.7 44.2 33.5 2.6 8.3 0.0 -1.0 1.2
72.5 62.8 45.9 19.8 2.5 6.8 0.0 -3.0 0.4
109.2 73.7 57.1 19.2 5.6 9.4 20.0 -2.6 0.5
127.2 103.5 71.1 37.8 4.4 8.4 10.0 -5.4 0.9
103.3 90.8 73.1 18.8 3.6 8.0 0.0 -1.1 0.9
103.6 87.4 70.5 18.7 3.4 6.2 0.0 -1.8 6.5Qers h
J an
Shku
Mar
P ril
Maj
Maj
Qers h
J an
Shku
Mar
P ril
Të hyra t e
njëhers hme
Rikthimet e
ta timeveViti Gjiths e jt të hyra t
Të hyra t ta timo reTë hyra t jo
ta timo re
Të hyra t
ve tanake
Dhje t
Ko rr
Gus ht
Shta t
Tet
Te tje ra
(tantiema,
taks a
ko nces io nare)
Të dhënat m ujo re , në m ilio na euro
Nënt
Tabela 2.3 Të Hyrat nga Tatimet Vendore
Viti Gjiths e jTatimi i
P aragjykuar
Tatimi në
FitimTVSH
Tatimi në
burim te te
a rdhurave
Tatimi për
biznes e t
individuale
Tatimi në
inte res ,
divident, llo ta ri
e tj.
Ta timi në
ko rpo ra ta
Akciza e
brendhs me
2011 259.2 0.9 1.8 121.4 55.7 23.5 1.4 54.6 -
2012 280.4 0.4 0.1 129.6 60.1 25.9 1.6 62.7 11.9
J an 29.3 0.1 0.0 10.2 3.1 5.3 0.3 10.2 -
Shku 19.9 0.0 0.0 13.5 4.5 0.2 0.0 1.5 -
Mar 15.2 0.0 0.0 8.1 4.5 0.7 0.0 1.7 -
P ril 35.1 0.0 0.0 10.3 4.4 5.6 0.3 14.5 -
Maj 18.3 0.0 0.0 11.7 4.7 0.4 0.0 1.4 4.5
Qers h 16.0 0.0 0.0 9.7 4.7 0.2 0.6 0.7 0.8
Ko rr 31.1 0.0 0.0 10.3 4.6 5.1 -0.2 11.2 1.0
Gus ht 20.4 0.0 0.0 13.1 4.6 0.4 0.1 2.3 1.2
Shta t 15.9 0.0 0.0 9.6 4.5 0.3 - 1.5 0.9
Te t 32.1 0.0 0.0 10.1 4.5 6.0 0.4 11.1 1.3
Nënt 21.4 0.0 0.0 10.8 7.9 0.5 0.1 2.1 0.9
Dhje t 25.7 0.0 0.0 12.0 8.0 1.1 0.1 4.4 1.2
2013 152.5 0.1 0.1 69.4 28.6 14.8 0.5 32.7 6.3
J an 34.4 0.0 0.0 13.3 3.4 5.9 - 10.8 1.0
Shku 20.8 0.0 0.0 12.7 4.8 0.5 0.1 1.5 1.2
Mars 20.0 0.0 0.0 10.6 4.9 0.8 0.1 2.7 1.0
P ril 38.5 0.0 0.0 10.5 5.3 6.6 0.3 14.7 1.1
Maj 19.5 0.0 0.0 10.9 5.1 0.7 0.1 1.7 1.1
Qers h 19.3 0.0 0.0 11.5 5.2 0.4 0.0 1.3 0.9
Të dhënat m ujo re , në m ilio na euro
34
Buletini Gjysmëvjetor
Botimi 1
Tabela 2.4 Të Hyrat nga Tatimet Kufitare
Viti Gjiths e j te hyra t Tatimi do gano r Alc iza TVSH Te tje ra /perfs hire kthimet
2011 742.0 121.2 200.1 419.5 1.1
2012 830.8 117.7 291.3 418.9 2.9
J an 40.0 5.5 14.4 19.0 1.1
Shku 45.5 6.5 17.0 21.5 0.5
Mar 56.5 8.4 17.9 29.4 0.8
P ril 63.5 9.8 19.1 33.8 0.8
Maj 70.5 10.9 23.3 39.6 -3.3
Qers h 71.8 10.4 24.1 37.2 0.2
Ko rr 81.4 11.6 28.6 41.1 0.0
Gus ht 86.8 10.9 33.2 43.0 -0.2
Shta t 75.6 10.8 24.1 40.7 0.0
Tet 77.2 10.8 27.5 38.9 0.0
Nënt 74.0 10.3 27.3 36.2 0.2
Dhje t 88.0 11.9 34.8 38.6 2.7
2013 354.7 52.2 119.6 182.7 0.2
J an 43.0 6.0 16.2 20.7 0.0
Shku 44.2 7.4 12.9 23.9 0.0
Mars 56.0 8.6 17.9 29.5 0.0
P ril 69.4 10.1 23.3 36.0 0.1
Maj 71.9 10.6 24.4 36.9 0.1
Qers h 70.2 9.5 24.9 35.8 0.0
Të dhënat m ujo re , në m ilio na euro
Tabela 2.5 Shpenzimet e Përgjithshme Buxhetore
Pagat dhe Meditjet Mallra dhe SherbimeShpenzimet për
komunali
Subvencionet
dhe transferet
1,346.5 818.3 385.0 156.7 20.4 256.2 528.2
2012 1,423.6 873.4 404.3 167.5 21.5 280.0 550.2
30.0 22.6 0.1 5.1 1.4 16.0 7.4
147.2 72.0 33.9 17.1 2.5 18.5 75.1
96.3 69.0 33.4 13.5 2.1 20.1 27.3
80.5 72.4 33.6 14.7 1.7 22.4 8.0
130.8 73.8 34.2 17.1 2.2 20.4 57.0
126.0 76.0 33.8 11.0 1.0 30.1 50.0
116.4 65.9 34.1 10.6 1.2 20.0 50.4
112.3 67.8 34.0 13.6 1.7 18.4 44.5
117.7 68.1 33.9 10.6 1.2 22.4 49.6
126.9 84.4 33.6 12.9 1.6 36.3 42.5
157.6 110.1 68.2 14.2 1.7 26.0 47.5
182.0 91.1 31.4 27.1 3.3 29.4 90.9
2013 640.3 419.9 173.9 77.2 11.3 157.4 194.8
38.5 30.4 0.1 8.8 2.0 19.4 8.2
137.6 84.7 34.6 13.8 2.4 34.0 52.9
105.3 78.5 34.8 15.2 1.9 26.6 26.8
110.4 81.4 34.5 15.9 2.2 28.8 29.0
140.4 108.2 69.7 13.5 1.9 23.1 32.2
108.1 36.7 0.2 9.9 1.0 25.6 45.7
Mar
Pril
Maj
Jan
Shku
Qersh
Korr
Gusht
Shtat
Tet
Nent
Dhjet
Maj
Qersh
Jan
Shku
Mar
Pril
Shpenzimet Kapitale
Të dhënat mujore, në miliona euro
VitiShpenzimet e
përgjithshme
Shpenzimet rrjedhëse
2011
35
Buletini Gjysmëvjetor
Botimi 1
Tabela 3.1 Bilanci i Gjendjes së BQK-së
Dhjet Jan Shku Mars Prill Maj Qer Jan Shkurt Mars Prill Maj Qer
Ari monetar dhe DST-të 65.1 64.7 63.3 63.8 69.0 66.5 66.4 61.8 62.6 63.3 62.3 62.3 61.9
Valuta dhe depozitat 1,073 1,178 1,036 971 1,012 1,050 1,073 1,057 1,032 1,037 997.9 964.6 852.8
Valuta (Para të gatshme) 13.5 44.6 51.7 44.6 42.6 46.9 43.4 40.3 35.3 43.9 50.4 29.1 39.3
Depozita në Euro (jashtë) 1,059 1,133 984.1 926.1 969.6 1,003 1,030 1,017 997.1 993.2 947.5 935.4 813.5
Depozita të transferueshme 31.5 39.9 39.4 39.1 39.8 39.9 38.9 86.3 63.8 55.6 64.6 89.5 62.2
Depozita të tjera 1,028 1,093 944.7 887.0 929.9 963.4 990.9 930.5 933.4 937.6 882.8 845.9 751.2
Letrat me vlerë krahas aksioneve 25.0 0.0 100.0 150.0 100.0 50.0 50.0 296.0 291.0 311.0 341.0 380.9 495.8
Jo-rezidentët 25.0 0.0 100.0 150.0 100.0 50.0 50.0 296.0 291.0 311.0 341.0 380.9 495.8
Kuota në FMN 70.1 69.7 68.3 68.8 69.2 71.9 71.9 67.1 68.2 69.0 67.9 68.2 67.8
Llogari të tjera të arkëtueshme 2.2 2.8 2.0 1.3 1.2 1.2 1.4 0.9 0.3 0.8 0.6 0.2 0.9
Mjete jo-financiare 3.1 3.0 3.0 2.9 2.9 2.9 2.8 2.8 2.9 2.8 2.8 2.8 2.4
MJETET GJITHSEJ 1,238 1,318 1,272 1,258 1,255 1,243 1,266 1,486 1,457 1,484 1,473 1,479 1,482
Depozita të transferueshme 621.6 626.6 710.0 665.0 725.8 877.8 855.6 1,022 1,024 1,094 1,046 1,048 1,111
Korporata të tjera depozituese 209.7 230.0 240.2 211.4 192.7 192.7 194.2 273.6 296.2 308.3 285.5 273.9 254.6
Korporata të tjera financiare 27.7 13.3 19.9 27.3 9.2 17.0 25.3 21.8 29.3 49.4 14.2 11.2 18.6
Kompanitë e sigurimeve 6.9 5.9 4.9 5.0 5.0 5.0 4.8 5.0 4.8 4.9 4.9 4.0 4.0
Fondet pensionale 20.8 7.4 15.0 22.3 4.3 12.1 20.5 16.8 24.5 44.5 9.3 7.2 14.6
Qeveria qëndrore 371.7 371.1 437.3 413.6 508.5 652.0 620.2 706.6 675.2 715.8 723.4 740.4 815.3
prej të cilave: AKP 265.3 249.9 346.1 318.8 425.2 549.9 545.5 549.2 548.8 549.8 561.1 568.0 565.6
UNMIK-u 0.7 1.2 1.1 1.1 0.8 0.8 0.7 0.4 3.8 0.3 0.2 0.2 0.1
Korporata publike jo-financiare 9.3 9.4 9.9 9.9 13.0 13.6 13.4 18.0 18.0 18.8 20.8 20.0 19.9
Sektorë të tjerë rezidentë 2.4 1.7 1.7 1.7 1.7 1.7 1.7 1.7 1.7 1.7 1.7 2.4 2.4
Depozita të tjera 425.5 500.5 374.4 404.4 335.0 165.0 210.0 186.0 154.0 109.0 149.0 153.0 93.0
Alokimet e DST-ve 65.7 65.4 64.0 64.5 64.8 67.4 67.4 63.0 64.0 64.8 63.8 64.0 63.7
Llogaria me FMN-ne 73.7 69.4 69.4 69.4 69.4 79.6 79.6 165.3 165.3 165.3 163.7 163.7 163.7
Llogari të tjera të pagueshme 1.7 2.1 1.5 1.0 5.7 0.8 0.9 0.4 0.2 0.4 0.4 0.2 0.4
Kapitali aksioner dhe të tjera 50.0 54.1 53.0 53.3 53.8 52.3 52.2 49.0 49.7 50.3 49.9 49.9 49.9
Kapitali vetanak 30.0 30.0 30.0 30.0 30.0 30.0 30.0 30.0 30.0 30.0 30.0 30.0 30.0
Fitimet e mbajtura 1.5 -0.2 -1.3 -1.0 -0.4 2.5 3.6 -1.4 -0.6 0.0 -0.5 -0.4 -0.4
Grantet dhe rezervat e vecanta 18.6 24.3 24.3 24.3 24.3 19.8 18.6 20.4 20.3 20.3 20.3 20.3 20.3
2013
Të dhëna kumulative, fundi i periudhës, në miliona euro
Përshkrimi20122011
36
Buletini Gjysmëvjetor
Botimi 1
Tabela 3.2 Bilanci i Gjendjes së Bankave Komerciale
37
Buletini Gjysmëvjetor
Botimi 1
Tabela 3.3 Kreditë e Bankave Komerciale, sipas Sektorëve dhe maturitetit
Tabela 3.4 Normat Efektive të Interesit në Bankat Komerciale
38
Buletini Gjysmëvjetor
Botimi 1
39
Buletini Gjysmëvjetor
Botimi 1
Tabela 4.1 Eksporti dhe Importi Sipas Vendeve (jo-kumulative)
Jan Shkurt M ar Prill M aj Qersh Jan Shkurt M ar Prill M aj Qersh
Eksportet 19,205 15,790 24,179 20,830 25,134 30,245 276,100 21,500 22,692 23,110 27,820 27,264 26,387
Importet 132,169 125,288 201,787 217,228 231,670 217,942 2,507,609 139,675 156,357 195,264 205,808 213,742 222,408
Bilanci Tregtar -112,964 -109,498 -177,608 -196,398 -206,536 -187,696 -2,231,509 -118,175 -133,665 -172,154 -177,988 -186,478 -196,021
5,010 3,439 8,708 7,861 14,181 10,076 102,627 7,766 7,728 7,957 10,076 8,938 9,125
40,900 34,961 66,524 78,063 82,884 67,572 844,669 39,994 42,644 59,871 65,772 67,127 77,398
nga të cilat2,331 1,335 2,628 2,793 6,413 3,346 86,522 2,675 2,589 3,645 4,207 4,227 3,071
5,052 1,171 5,256 9,877 12,163 8,628 109,824 3,835 6,332 9,675 10,336 12,022 11,932
150 54 283 148 207 151 1,974.3 174 169 113 223 385 569
2,671 2,528 5,535 8,704 9,488 7,044 85,309.0 3,139 3,716 6,010 6,652 6,539 7,447
131 169 157 237 247 325 2,359.2 215 301 250 443 197 156
1,818 3,193 6,120 7,011 8,321 5,522 72,012.1 2,882 4,647 6,998 8,506 8,001 16,393
1,283 954 3,053 2,630 2,300 2,601 26,375.6 1,995 1,508 2,029 2,798 1,959 2,346
19,248 16,955 26,009 27,103 27,516 21,903 287,738.5 15,929 10,447 13,808 16,670 15,738 15,239
580 571 1,660 1,195 1,543 1,341 14,967.7 974 677 1,085 1,183 1,125 854
11,932 10,979 22,792 24,046 24,533 23,428 278,387.9 13,790 17,167 22,841 22,838 23,914 25,456
532 355 934 842 3,470 2,310 16,758.8 1,732 2,485 836 1,222 1,045 2,129
179 113 691 728 862 1,044 10,510.5 419 334 539 770 913 931
7,898 8,637 10,400 8,323 8,937 12,526 107,423 9,370 9,259 9,829 9,647 10,659 9,716
48,845 47,781 76,258 80,393 87,399 93,066 978,139 53,588 69,699 80,896 86,513 87,940 89,472
nga të cilat499 161 444 561 442 265 4,425 334 514 146 513 492 421
1,442 1,858 3,148 3,154 3,136 3,253 34,073 2,257 2,235 2,434 2,705 2,531 2,290
74 99 75 75 493 338 1,852 36 151 75 150 82 134
1,151 1,106 2,082 2,089 1,872 1,949 24,077 1,026 4,475 1,621 1,705 2,257 1,922
900 645 673 787 982 729 14,995 878 1,166 1,091 1,188 572 945
15,370 16,309 22,172 26,590 24,583 29,805 304,195 13,451 16,794 21,548 21,253 21,087 21,350
13 0 6 47 15 12 331 39 61 116 80 23 39
5,708 5,374 8,840 8,815 8,714 9,010 109,188 11,112 13,097 12,646 10,315 12,392 13,075
5,736 6,564 7,625 5,575 5,692 8,727 71,351 6,626 6,205 7,044 6,392 8,347 6,044
10,391 8,470 15,674 14,956 21,791 22,646 213,469 7,839 13,682 18,241 20,956 23,575 22,811
142 107 113 40 73 195 1,424 131 30 103 80 92 1,073
782 1,061 1,975 1,272 1,310 1,306 21,261 2,545 2,077 1,997 4,770 2,547 3,497
126 141 192 130 173 178 2,194 127 202 248 191 310 235
516 815 833 1,184 1,064 1,709 13,630 848 958 1,385 932 1,157 1,094
0 0 5 0 62 6 118 1 7 0 1 16 15
1,745 1,974 2,345 2,419 3,114 2,382 27,665 1,476 1,842 2,289 2,466 2,402 1,094
49 118 324 209 74 151 1,417 353 57 26 49 8 46
3,468 3,678 4,768 6,439 5,895 6,660 68,385 3,807 3,979 5,402 5,576 5,341 4,841
0 487 11 2 12 1,124 1,829 83 71 125 91 74 51
1,875 2,249 3,766 3,786 3,797 3,582 39,125 2,039 1,956 3,190 4,749 3,170 3,654
45 12 20 2 386 170 1,265 14 33 13 1 94 44
597 834 1,875 1,741 2,030 1,455 18,717 1,569 1,456 2,036 1,920 1,733 1,828
6,297 3,714 5,071 4,646 2,017 7,643 66,050 4,364 5,705 5,324 8,097 7,667 7,546
42,424 42,547 59,005 58,771 61,387 57,303 684,801 46,093 44,014 54,497 53,523 58,675 55,538
nga të cilat485 195 1,475 1,329 1,024 1,628 11,380 473 802 663 577 428 827
8,939 8,569 15,668 19,249 18,989 16,745 199,881 10,384 11,878 15,722 20,237 19,589 18,811
994 1,691 0 - 33 35 3,266 - 0 117 110 193 63
8,523 9,678 12,606 9,695 17,298 16,435 159,651 10,158 10,700 14,365 13,069 16,289 14,685
- - - - - - 0 - - - - - -
1,630 1,923 2,853 2,803 3,359 3,391 41,791 3,553 2,003 3,906 3,189 3,932 3,280
- 0 55 10 0 32 254 50 - 37 31 21 -
2,781 2,603 4,568 3,875 2,696 3,956 46,916 1,727 3,425 1,180 2,155 4,264 4,593 SHBA
Eksportet
Importet
BraziliEksportet
Importet
KinaEksportet
Importet
Të t jeraEksportet
Importet
TurqiaEksportet
Importet
BullgariaEksportet
Importet
RumaniaEksportet
Importet
HungariaEksportet
Importet
SlloveniaEksportet
Importet
HolandaEksportet
Importet
UKEksportet
Importet
GreqiaEksportet
Importet
ItaliaEksportet
Importet
FrancaEksportet
Importet
GjermaniaEksportet
Importet
EU 27Eksportet
Importet
Austria Eksportet
Importet
SerbiaEksportet
Importet
M ali I ZiEksportet
Importet
KroaciaEksportet
Importet
FYROMEksportet
Importet
ShqipëriaEksportet
Importet
BiHEksportet
Importet
20122012 2013
CEFTAEksportet
Importet
Përshkrimi
40
Buletini Gjysmëvjetor
Botimi 1
Tabela 4.2 Importi sipas Grupeve të Artikujve
Jan Shkurt M ars Prill M aj Qersh Jan Shkurt M ars Prill M aj Qersh
Gjithësejt 132 258 459 677 908 1,126 140 296 491 697 911 1,133
1 Kafshët e gjalla dhe prodhimet blegtorale 6 12 20 28 36 45 8 14 21 30 38 47
2 Perimet 9 17 32 44 56 67 9 19 30 42 53 64
3 Yndyrnat dhe vajrat ushqimore nga kafshët ose perimet 1 2 4 6 7 9 1 4 5 8 9 12
4 Art ikuj ushqimorë të përgat itur, pije dhe duhan 12 29 51 76 102 128 18 37 60 85 114 145
5 Produktet minerale 37 71 114 157 206 247 35 65 101 138 177 217
6 Produktet e industrisë kimike ose të industrive të ngjashme9 19 38 57 74 90 11 25 45 62 78 97
7 Plast ika, goma dhe art ikuj prej tyre 7 12 23 36 52 65 6 14 27 41 55 69
8 Gëzofë, lëkurë dhe art ikuj prej tyre 0 1 1 1 2 2 0 1 1 1 2 2
9 Druri dhe art ikujt prej t ij 1 3 5 10 15 20 2 4 8 12 17 22
10 M ateriali celulozë, letër dhe art ikuj prej tyre 2 4 7 10 14 18 2 5 8 11 15 18
11 Tekst ilet dhe art ikujt e tekst ileve 4 8 15 22 29 36 4 9 15 23 31 37
12 Veshëmbathje 1 2 5 7 9 11 1 2 5 7 9 11
13 Art ikujt prej guri, allçi, qeramikë dhe xham 3 5 11 19 30 41 4 9 17 26 36 46
14 Perlat, gurët e çmuar, metalet, bizhuteritë, et j 0 0 0 0 1 1 0 0 1 1 1 1
15 M etalet bazë dhe art ikujt e metaleve bazë 13 19 36 61 87 109 11 26 47 71 93 116
16 M akineritë, veglat, pajisjet elektrike, et j 13 26 46 68 94 118 12 28 48 69 91 118
17 M jetet e transport it 9 17 31 44 57 70 9 22 33 45 56 66
18 Instrumentet opt ike, mjekësore dhe muzikore 2 4 5 9 10 14 1 2 4 6 8 12
19 Armët dhe municionet 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 1
20 Art ikuj të ndryshëm të prodhuar 3 7 11 16 23 30 5 9 14 19 26 32
21 Punime art i 0 0 0 1 1 1 0 0 0 0 1 1
20132012
Përshkrimi
në miliona Euro, kumulat ive
Tabela 4.3 Eksporti sipas Grupeve të Artikujve
Jan Shkurt M ars Prill M aj Qersh Jan Shkurt M ars Prill M aj Qersh
Gjithësejt 19.2 35.0 59.2 80.0 105.1 135.4 21.5 44.2 67.4 95.2 122.4 148.8
1 Kafshët e gjalla dhe prodhimet blegtorale 0.0 0.0 0.0 0.1 0.1 0.1 0.0 0.0 0.0 0.0 0.1 1.4
2 Perimet 1.0 2.1 3.2 4.2 5.0 5.8 1.1 1.8 2.7 3.7 4.6 4.6
3 Yndyrnat dhe vajrat ushqimore nga kafshët ose perimet 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 1.8
4 Art ikuj ushqimorë të përgat itur, pije dhe duhan 0.8 1.6 3.2 4.7 6.4 7.7 1.1 2.5 4.0 5.8 7.3 13.4
5 Produktet minerale 2.0 2.1 3.9 5.2 10.7 18.4 1.5 4.5 6.3 11.6 16.3 16.4
6 Produktet e industrisë kimike ose të industrive të ngjashme 0.0 0.1 0.3 0.4 0.9 1.0 0.1 0.3 0.4 0.6 0.8 2.4
7 Plast ika, goma dhe art ikuj prej tyre 0.9 1.1 2.5 3.7 5.2 6.3 1.7 2.9 4.4 5.9 7.3 7.7
8 Gëzofë, lëkurë dhe art ikuj prej tyre 0.7 1.3 2.8 4.0 5.0 6.0 0.8 2.7 3.3 4.8 6.0 6.1
9 Druri dhe art ikujt prej t ij 0.1 0.1 0.2 0.5 0.7 0.8 0.1 0.3 0.4 0.8 0.9 1.0
10 M ateriali celulozë, letër dhe art ikuj prej tyre 0.1 0.1 0.2 0.4 0.5 0.6 0.1 0.2 0.4 0.5 0.7 1.7
11 Tekst ilet dhe art ikujt e tekst ileve 0.7 1.2 2.1 2.8 3.6 4.7 0.9 2.2 3.4 4.4 5.4 5.6
12 Veshëmbathje 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.1 0.2 0.3 0.4
13 Art ikujt prej guri, allçi, qeramikë dhe xham 0.0 0.0 0.1 0.1 0.2 0.3 0.0 0.1 0.2 0.3 0.4 0.5
14 Perlat, gurët e çmuar, metalet, bizhuteritë, et j 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.1 0.1 0.1 0.1 11.6
15 M etalet bazë dhe art ikujt e metaleve bazë 12.2 23.3 37.0 48.8 59.6 74.5 11.7 23.1 37.0 49.7 64.6 66.1
16 M akineritë, veglat, pajisjet elektrike, et j 0.3 0.8 2.0 3.2 4.6 5.9 1.8 2.9 3.8 5.3 6.1 6.1
17 M jetet e transport it 0.1 0.1 0.1 0.2 0.3 0.3 0.0 0.1 0.1 0.2 0.3 0.3
18 Instrumentet opt ike, mjekësore dhe muzikore 0.0 0.1 0.1 0.1 0.2 0.2 0.2 0.2 0.2 0.2 0.2 0.3
19 Armët dhe municionet 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.1
20 Art ikuj të ndryshëm të prodhuar 0.1 0.3 0.5 0.7 0.9 1.1 0.1 0.4 0.5 0.8 1.0 1.1
21 Punime art i 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.1
në miliona Euro, kumulat iv
Përshkrimi
2012 2013