Plani i Zhvillimittë Komunitetit Romdhe Egjiptian në Bashkinë e Durrësit2017-2020
Plani i Zhvillimit tëKomunitetit Rom dhe Egjiptian
Bashkia Shkodër
2017-2020
Bashkia Shkodër
Plani i Zhvillimit të Komunitetit Romdhe Egjiptian në Bashkinë e Shkodrës
2017-2020
Bashkia Shkodër
Përgatitja e Planit të Zhvillimit të komunitetit Rom dhe Egjiptian në Bashkinë e
Shkodrës (2017-2020) u mundёsua nё kuadёr të Projektit “Fuqizim Ekonomik dhe
Social i Romëve dhe Egjiptianëve – shtysë për përfshirjen sociale” (ESERE), financuar
nga BE dhe zbatuar nga Programi për Zhvillim i Kombeve të Bashkuara (PNUD) në
Shqipëri. Procesi planifikues u asistua nga ekspertët e Institutit për Demokraci dhe
Ndërmjetësim (IDM) nё bashkёpunim me Grupin Lokal me Pjesëmarrje të krijuar në
Bashkinё e Shkodrës përgjatë muajve Dhjetor 2016-Shtator 2017.
Grupi i ekspertëve të IDM-së:
Elona DhëmboArmela Xhaho Evelina AzizajShefqet Bruka
Ekspertët Lokal
Behije KodraMarjus Veizi
Kryetar i Grupit Lokal të Planit të Zhvillimit të komunitetit Rom dhe Egjiptian
Filip Vila, Drejtor i Shërbimeve Sociale, Bashkia Shkodër
Qëllimi kryesor i procesit planifikues është t’u jap grupeve vulnerabёl si rom dhe egjiptian një mjet që fuqizon në mënyrë të veçantë grupet në nevojë, duke i bërë ato pjesëmarrëse direkte në vendimmarrje, nëpërmjet dizenjimit të aktivitete konkrete të planit të veprimit për zhvillim nga vetë ata. Kjo bëhet më domethënëse kur planifikimi i zhvillimit synon specifikisht grupet në nevojë, si komunitetet rome dhe egjiptiane, të cilët jetojnë në kushte të vështira socio-ekonomike dhe janë të përjashtuar nga proceset vendimmarrëse që ndikojnë jetët e tyre, por konkretisht edhe nga një sërë shërbimesh publike.
Shkëputur nga Guida (IDM 2017)
Grupi lokal me pjesëmarrje për hartimin e planit të zhvillimittë komunitetit Rom dhe Egjiptian
Emër/Mbiemër Institucioni Pozicioni i punës E-mail
Filip Vila Bashkia Shkodër Drejtor i Shërbimeve Sociale [email protected]
Jeta Xhabija Bashkia Shkodër Përgjegjëse e Drejtorisë së Shërbimeve Sociale [email protected]
Rudina Kruja Bashkia Shkodër Pun. Mbrojtja Fëmijëve [email protected]
Dhimitri Sovjani Bashkia Shkodër Spec. Strehimi [email protected]
Vera Gradeci Bashkia Shkodër Përgjegjëse e zyrës së Gjendjes Civile [email protected]
Stela Mardusha Bashkia ShkodërSpecialiste e Drejtorisë së Planifikimit Strategjik dhe Përmirësimit të Klimës së Biznesit
Nektar Duma Bashkia Shkodër Specialist i Drejtorisë së Zhvillimit të Territorit [email protected]
Vildana Gushta Këshilli Bashkiak Anëtar Këshilli bashkiak [email protected]
Lindita Reçi Këshilli Bashkiak Anëtar Këshilli bashkiak [email protected]
Mirele Mataj Këshilli Bashkiak Anëtar Këshilli bashkiak [email protected]
Vitjola Capaliku Ndihma Ekonomike dhe Përkrahja Sociale Përgjegjëse e Drejtorisë [email protected]
Entri Caku DAR Shkodër Specialist [email protected]
Eltjon Boshti DRSH Shkodër Punonjës Social [email protected]
Ilva Gojani DRSH Shkodër Specialiste ShP [email protected]
Mimoza Kallaçej (Kraja)
Drejtoria Rajonale SHKP Specialiste e Formimit Profesional dhe Migracionit
Ergys Ivziku Qendra Komunitare Nr. 1 Punonjës menaxhimi [email protected]
Xhulio Haxhija Qendra Komunitare Nr. 1 Punonjës menaxhimi [email protected]
Shpresa Mirashi Qendra Komunitare Nr. 4 Punonjëse Sociale [email protected]
Ermira Heta ESERE/UNDP Koordinatore Punësimi [email protected]
Etleva Luli ESERE/UNDP Koordinatore Lokale [email protected]
Mirela Boneri UNDP Lehtësuese [email protected]
Marjus Veizi IDM Ekspert Lokal [email protected]
Behije Kodra IDM Ekperte Lokale [email protected]
Enkeleida Idrizi Voice of Roma Koordinatore Lokale [email protected]
Helga Smakaj SOS-fshatrat e fëmijëve Koordinatore Programi -
Myzejen Velia Komuniteti Egjiptian Pa punë -
Olsi Cufi Të Drejtat e Komunitetit Egjiptian Sekretar [email protected]
Violeta Fushazi Gruaja në zhvillim Psikologe [email protected]
Tabela e përmbajtjes
SHKURTIME 8
HYRJE 13
KAPITULLI I. QASJA METODOLOGJIKE 19
Parimet udhëzuese të planit të zhvillimit të komunitetit Rom dhe
Egjiptian 20
Metodologjia 24
Aktorët e përfshirë 25
KAPITULLI II. ANALIZA E SITUATËS AKTUALE 29
Romët dhe egjiptianët në Bashkinë e Shkodrës 30
Regjistrimi civil dhe aksesi në sistemin e drejtësisë 32
Arsimi dhe promovimi i dialogut ndërkulturor 36
Punësimi, arsimi dhe formimi profesional (AFP) 44
Kujdesi shëndetësor 48
Strehimi dhe integrimi urban 51
Mbrojtja sociale 57
Fëmijët në situatë rruge 62
KAPITULLI III. PLANI I VEPRIMIT 65
Deklarata e vizionit 66
Qëllimet strategjike dhe objektivat specifik 67
Matrica 69
KAPITULLI IV. MONITORIMI DHE VLERËSIMI I PLANIT 97
ANEKS 98
8
Plani i Zhvillimit të Komunitetit Rom dhe Egjiptiannë Bashkinë e Shkodrës
Shkurtime
AFP Arsimi e Formimi Profesional DJ Drejtoria JuridikeDBNJSHM Drejtoria e Burimeve Njerëzore dhe Shërbimeve MbështetëseDPSPKB Drejtoria e Planifikimit Strategjik dhe Përmirësimit të Klimës së BiznesitDSHSS Drejtoria e Shërbimeve Sociale dhe StrehimitDNEPAN Drejtoria për Ndihmën Ekonomike dhe Personat me Aftësi NdrysheDKARS Drejtoria e Kulturës, Arsimit, Rinisë dhe SportitDSPKI Drejtoria e Studimeve, Planifikimit dhe Koordinimit të InvestimeveDSHPNII Drejtoria e Shërbimeve Publike, Ndjekjes së Investimeve të InfrastrukturësNJMQK Njësia e Menaxhimit të Qendrave KomunitareDCK Drejtoria e Çerdheve dhe KopshteveDEA Drejtoria Ekonomike e ArsimitDAR Drejtoria Arsimore Rajonale, ShkodërFSDKSH Fondi i Sigurimit të Detyrueshëm të Kujdesit Shëndetësor, dega Shkodër
9
Plani i Zhvillimit të Komunitetit Rom dhe Egjiptiannë Bashkinë e Shkodrës
IDM Instituti për Demokraci dhe NdërmjetësimINSTAT Instituti i StatistikaveISHP Instituti i Shëndetit PublikKB Këshilli i Bashkisë, Bashkia ShkodërKE Komisioni EvropianNjA Njësi AdministrativeNjEF Njësi ekonomike familjareNJMF Njësia për Mbrojtjen e Fëmijëve, Bashkia ShkodërOCR Observatori për të Drejtat e Fëmijëve OSFA Fondacioni Shoqëria e Hapur për ShqipërinëPBShSh Paketa Bazë e Shërbimeve ShëndetësorePB Policia BashkiakeQKEV Qendra Kombëtare e Edukimit në VazhdimQSH Qendra ShëndetësoreSRVB Sektori i Regjistrimit dhe Vlerësimit të BiznesitSHKP Shërbimi Kombëtar i Punësimit, Zyra ShkodërSHQK Shkolla qendër komunitareUNDP Programi për Zhvillim i Kombeve të BashkuaraUNICEF Fondi i Kombeve të Bashkuara për Fëmijët
10
Plani i Zhvillimit të Komunitetit Rom dhe Egjiptiannë Bashkinë e Shkodrës
Falenderime
Të nderuar,
Plani i Zhvillimit të Komunitetit Rom dhe Egjiptian në Bashkinë e Shkodrës (2017 – 2020) konfirmon vullnetin politik dhe përkushtimin tonë për të bërë ndryshime pozitive me synim sigurimin e konsolidimit të një qeverisje vendore me vlera të përparuara demokratike, e cila kujdeset për qytetarët e saj pa dallim përkatësie etnike, racore, fetare dhe politike.
Ky plan synon të identifikojë dhe mobilizojë të gjitha burimet në territor për të kontribuar në përmirësimin e cilësisë së jetesës për komunitetin Rom dhe Egjiptian dhe zhvillimin e qëndrueshëm ekonomik dhe social. Ai përfshin masa konkrete që institucionet përgjegjëse do të ndërmarrin në realizimin e qëllimeve strategjike dhe objektivave specifikë sipas sektorëve respektivë dhe programeve publike.
Procesi për hartimin dhe përgatitjen e këtij dokumenti ka qenë gjithëpërfshirës, në bashkëpunim të ngushtë me institucionet publike,
11
Plani i Zhvillimit të Komunitetit Rom dhe Egjiptiannë Bashkinë e Shkodrës
organizatat e shoqërisë civile që veprojnë në territorin e Bashkisë së Shkodrës dhe sigurisht me komunitetin. Gjithçka që përmban ky plan vjen si adresim i nevojave të sjella nga komuniteti dhe puna në terren.
Për realizimin me sukses të këtij procesi, dëshiroj të falenderoj të gjithë ata që kontribuan dhe treguan angazhim serioz dhe shumë aktiv në çdo fazë të punës. Falenderime të veçanta shkojnë për partnerët tanë ndërkombëtarë, Programin e Kombeve të Bashkuara për Zhvillim- UNDP për mbështetjen e bashkëpunimin e vazhdueshëm si dhe për Institutin për Demokraci dhe Ndërmjetësim- IDM për ekspertizën dhe gatishmërinë e ofruar.
Ne jemi të gatshëm të vazhdojmë këtë bashkëpunim të mirë me të gjitha institucionet dhe organizatat partnere në zbatimin e Planit të Zhvillimit të Komunitetit Rom dhe Egjiptian me synim integrimin e komunitetit Rom dhe Egjiptian në Bashkinë e Shkodrës.
Voltana ADEMIKryetare e Bashkisë së Shkodrës
12
Plani i Zhvillimit të Komunitetit Rom dhe Egjiptiannë Bashkinë e Shkodrës
1312
13
Plani i Zhvillimit të Komunitetit Rom dhe Egjiptiannë Bashkinë e Shkodrës
1312
14
Plani i Zhvillimit të Komunitetit Rom dhe Egjiptiannë Bashkinë e Shkodrës
Plani për Zhvillimin e komunitetit Rom dhe Egjiptian është njё instrument demokratik planifikimi dhe menaxhimi që synon të adresojë në terma afatshkurtra sfidat me të cilat përballen të dy komunitetet duke synuar arritjen e një vizioni që lidhet me një shkallë më të lartë integrimi të anëtarëve të të dy komuniteteve në jetën sociale dhe ekonomike në nivel lokal.
Ky plan shërben si një mekanizёm orientues i veprimeve që aktorët vendorë dhe rajonalë duhet të ndërmarrin për të adresuar sfidat dhe barrierat që pengojnë dy komunitetet në sigurimin e një jete dinjitoze. Dokumenti i planit fillimisht jep një pasqyrë të situatës aktuale të komunitetit Rom dhe Egjiptian lidhur me gjashtë sfidat kryesore (ku jemi aktualisht në lidhje me: a) regjistrimin civil dhe aksesin në sistemin e drejtësisë; b) arsimimin dhe promovimin e dialogut ndërkulturor; c) kujdesin shëndetësor; d) punësimin, formimin dhe edukimin profesional; e) strehimin dhe integrimin urban, si dhe f ) mbrojtjen sociale). Pas analizës së situatës aktuale, plani propozon vizionin për zhvillimin e dy komuniteteve (se si duam ta shohim komunitetin Rom dhe Egjiptian pas 7-10 vitesh) dhe cili ёshtë itinerari pёr tё arritur aty ku dёshirojmё nё tё ardhmen, ose me fjalë të tjera, plani i veprimit që adreson sfidat sipas gjashtë fushave prioritare. Plani i veprimit paraqet qëllimet strategjike dhe objektivat specifike për gjashtë fushat, ndërsa çdo objektiv ka të renditura projektet dhe hapat e veprimit konkret, të cilat janë të detajuara në lidhje me ndarjen e përgjegjësive ndërmjet aktorëve lokalë dhe rajonalë, implikimet financiare, burimet e të ardhurave, si dhe treguesit e performancës dhe afatet kohore. Zbatimi i hapave të veprimit në përputhje me afatet kohore dhe treguesit e synuar duhet të monitorohet dhe të raportohet.PZHK është një instrument praktik dhe relativisht i thjeshtë për t’u përdorur jo vetëm nga aktorët publikë (administrata lokake e bashkisë dhe e institucioneve të tjera vendore të dekoncentruara si Drejtoria
15
Plani i Zhvillimit të Komunitetit Rom dhe Egjiptiannë Bashkinë e Shkodrës
Arsimore Rajonale, Fondi Shëndetësor, Instituti i Shëndetit Publik, policia, etj.), por edhe nga aktorët e shoqërisë civile, grupet e ndryshme sociale, në kontributin e tyre për adresimin e sfidave sipas veprimeve të parashikuara në Plan, duke bërë të realizueshëm edhe vizionin e artikuluar në dokument. Koordinimi i përpjekjeve ndërmjet aktorëve lokalë për zbatimin e këtij plani është tejet i rëndësishëm duke marrë në konsideratë faktin që një dokument i tillë reflekton nevojat dhe preferencat e anëtarëve të dy komuniteteve dhe të aktorëve të tjerë lokalë. Procesi planifikues ka siguruar hapësirë që anëtarët e dy komuniteteve të kenë një zë në vendimet që ndikojnë zhvillimin e tyre dhe se ndërhyrjet për zhvillim janë të përshtatshme me nevojat dhe preferencat e tyre. Procesi i hartimit të planit ka patur natyrë të lartë pjesëmarrëse dhe gjithëpërfshirëse dhe dokumenti final është rezultat i konsultimeve të gjera me aktorë publikë dhe jopublikë që veprojnë në sektorë të ndryshëm.Pikërisht identifikimi i (dis)avantazheve të vazhdueshme me të cilat përballen këto komunitete dhe orientimi i politikave vendore në funksion të përfshirjes dhe zhvillimit socio-ekonomik të komuniteteve vulnerabël kërkon një ndërhyrje efektive ndërsektoriale dhe shumëaktorëshe në nivel vendor. Plani strategjik nuk është vetëm një parakusht për të mobilizuar burime të tjera financimi dhe akses në fonde nga donatorë të ndryshëm, por edhe një tregues tepër i rëndësishëm në pёrpjekjen për të rritur mirëqenien, integrimin dhe përmirësimin e cilësisë së jetës pёr këto grupe në nevojë. E thënë ndryshe, politikat në nivel vendor të orientuara drejt përfshirjes sociale kanë një efekt pozitiv jo vetëm në adresimin e nevojave dhe sfidave me të cilat pёrballen këto komunitete, por edhe mё tej nё integrimin e qëndrueshëm në fushat prioritare, si: punёsimi, arsimimi, strehimi, mbrojtja sociale, shёndetёsia.Plani i Zhvillimit të Komuniteteve rome dhe egjiptiane në Bashkinë e Shkodrës fokusohet në trajtimin e gjashtë sfidave të identifikuara edhe në
16
Plani i Zhvillimit të Komunitetit Rom dhe Egjiptiannë Bashkinë e Shkodrës
Planin Kombëtar të Veprimit për Integrimin e Romëve dhe Egjiptianëve 2016-2020, por të lidhura më ngushtë me kontekstin vendor. Ky plan zhvillimi është hartuar me synimin që të shërbejë si instrument për orientimin e përpjekjeve ndërsektoriale dhe shumëaktorëshe në lidhje me integrimin social-ekonomik të dy komuniteteve në Bashkinë e Shkodrës. Njohja e mirë e potencialeve dhe sfidave me të cilat përballen dy komunitetet në 6 fushat prioritare: regjistrimi civil dhe aksesi në sistemin e drejtësisë, arsimimi dhe promovimi i dialogut ndërkulturor, kujdesi shëndetësor, punësimi dhe formimi profesional, strehimi dhe integrimi urban si dhe mbrojtja sociale, arrin të mbulojë dhe adresojë gamën e gjerë të problematikave shumëdimensionale të të dy komuniteteve.
Ky dokument është i organizuar në katër kapituj kryesorë. Në kapitullin e parë përshkruhet qasja metodologjike e procesit planifikues të këtij dokumenti, parimet e planit, modeli konceptual i procesit planifikues sipas fazave, instrumentet e përdorura, duke vënë theksin edhe te aktorёt e pёrfshirё nё kёtё proces. Nё kapitullin e dytë paraqitet situata aktuale e Komuniteteve rome dhe egjiptiane në Bashkinë e Shkodrës sipas gjashtë fushave prioritare të përmendura më sipër. Kapitulli i tretë paraqet deklaratën e Vizionit dhe qëllimet strategjike të planit, i cili vijon me kapitullin e matricёs së planit tё veprimit që përfshin qёllimet strategjike, objektivat specifike dhe aktivitetet sipas fushave prioritare. Në kapitullin e fundit, rëndësi e veçantë i kushtohet monitorimit dhe vlerësimit të zbatimit të planit, pasi është tejet e nevojshme dhe e rëndësishme ndjekja e zbatimit të strategjisë për të vlerësuar rezultatet e pritura të objektivave strategjike.
17
Plani i Zhvillimit të Komunitetit Rom dhe Egjiptiannë Bashkinë e Shkodrës
Qëllimi kryesor i procesit planifikues është t’u
jap grupeve vulnerabël si rom dhe egjiptian një
mjet që fuqizon në mënyrë të veçantë grupet në
nevojë, duke i bërë ato pjesëmarrëse direkte në
vendimmarrje, nëpërmjet dizenjimit të aktivitete
konkrete të planit të veprimit për zhvillim nga vetë
ata. Kjo bëhet më domethënëse kur planifikimi i
zhvillimit synon specifikisht grupet në nevojë, si
komunitetet Rome dhe Egjiptiane, të cilët jetojnë
në kushte të vështira socio-ekonomike dhe janë
të përjashtuar nga proceset vendimmarrëse që
ndikojnë jetët e tyre, por konkretisht edhe nga një
sërë shërbimesh publike.
Shkëputur nga Guida (IDM 2017)
18
Plani i Zhvillimit të Komunitetit Rom dhe Egjiptiannë Bashkinë e Shkodrës
1312
19
Plani i Zhvillimit të Komunitetit Rom dhe Egjiptiannë Bashkinë e Shkodrës
1312
20
Plani i Zhvillimit të Komunitetit Rom dhe Egjiptiannë Bashkinë e Shkodrës
Parimet udhëzuese të planit të zhvillimittë komunitetit Rom dhe EgjiptianNë thelb të të gjitha nismave në nivel lokal që synojnë integrimin e anëtarëve të komunitetit Rom dhe Egjiptian duhet të mbeten të gjitha parimet e mëposhtme, duke vënë theksin në qasjen ndërsektoriale dhe shumëaktorëshe që kërkohet prej tyre. Si pasojë e nevojës së kësaj qasjeje, ajo çfarë është emergjente dhe kërkohet nga realiteti i aktorëve vendorë në Shqipëri është forcimi i koordinimit mes institucioneve në nivel lokal si dhe partneriteti ndërmjet sektorit publik dhe jopublik.
1. Nxitja e përfshirjes sociale Plani i Zhvillimit të Komunitetit i kushton një vëmendje të veçantë nxitjes së përfshirjes sociale të komunitetit Rom dhe Egjiptian. Përpos masave të qeverisë shqiptare për integrimin e këtij komuniteti në shoqëri, në përgjithësi ekziston një frymë përjashtuese dhe margjinalizuese duke i bërë këto grupe vulnerabël. Plani orientohet veçanërisht nё pёrpjekjet për tё rritur aksesin e romёve dhe egjiptianёve nё punёsimin formal, në tё gjitha nivelet e sistemit arsimor si dhe në programet e mbrojtjes sociale, në kujdesin shёndetёsor, në aksesin në drejtësi dhe strehim me qёllim rritjen e mirёqenies sё kёtij komuniteti dhe integrimit në jetën sociale dhe ekonomike në komunitetet lokale. Plani promovon parimin e pёrfshirjes sociale duke i pёrfshirё vetё anёtarёt e grupeve vulnerabёl nё procesin e planifikimit strategjik.
2. Respektimi i dallimevePlani i Zhvillimit të Komunitetit respekton dallimet që ekzistojnë ndërmjet komunitetit Rom dhe atij Egjiptian në fushat e ndryshme prioritare. Po ashtu, plani bën dallim edhe midis diferencave që ekzistojnë brenda vetë nëngrupeve të këtyre komuniteteve, duke mos homogjenizuar grupin/komunitetin si një të tërë. Popullata rome në Shqipëri është e
21
Plani i Zhvillimit të Komunitetit Rom dhe Egjiptiannë Bashkinë e Shkodrës
përbërë nga disa nëngrupe/subkultura të cilat dallohen nga njëra-tjetra përgjithësisht nga dialekti, periudha kur kanë mbërritur në Shqipëri si dhe trajektorja e rrugëtimit. Megjithatë, integrimi i dy komuniteteve vazhdon të jetë ende një sfidë në vazhdimësi, e megjithatë plani njeh faktin se disa nëngrupe janë tashmë më të integruara në shoqëri.
3. Qasja ndërsektoriale:Plani i Zhvillimit të Komunitetit vë theksin në nevojën e një qasjeje ndërsektoriale dhe shumëaktorëshe në mënyrë që përpjekjet për integrimin e dy komuniteteve të sjellin rezultate konkrete. Integrimi në jetën sociale dhe ekonomike të romëve dhe egjiptianëve është i mundur nëse adresohen barrierat e përfshirjes sociale në mënyrë të integruar, pra njëkohësisht në shumë prej sektorëve si: arsimimi, shëndetësia, strehimi dhe integrimi urban, punësimi, arsimi dhe aftësimi profesional, mbrojta sociale, regjistrimi civil si dhe aksesi në sistemin e drejtësisë, duke promovuar zhvillimin dhe integrimin në mënyrë gjithëpërfshirëse dhe të qëndrueshme përmes ndërhyrjeve ndërsektoriale. Zbatimi i planit thekson rëndësinë që merr koordinimi i aktorëve lokalë publik dhe jopublik.
4. Dimensioni i integrimit gjinor:Plani i Zhvillimit të Komunitetit nënvizon rëndësinë e integrimit të dimensionit gjinor në të gjitha hapat dhe proceset e ndërmarra në këtë kuadër. Integrimi gjinor në terma konkrete përkthehet në të dhënat e disagreguara sipas gjinisë dhe në po të njëjtën kohë hartimin e objektivave duke patur parasysh pasojat e tyre për të dyja gjinitë. Për më tepër, plani pranon faktin se gratë rome dhe egjiptiane kanë më shumë gjasa të ndihen të diskriminuara dhe përjashtuara. Kjo, së pari, për shkak të racës dhe së dyti për shkak të gjinisë. Gratë në përgjithësi kanë një qasje më të kufizuar ndaj burimeve ekonomike
22
Plani i Zhvillimit të Komunitetit Rom dhe Egjiptiannë Bashkinë e Shkodrës
dhe të vendimmarrjes, shpesh për shkak të mentalitetit dhe praktikave tradicionale të cilat kontribuojnë në pabarazitë dhe përjashtimin e tyre të vazhdueshëm nga jeta sociale dhe shoqërore. Veprimet e planit kanë një ndjeshmëri gjinore dhe promovojnë arritjen e parimit të barazisë gjinore. Ulja e hendekut të pabarazive midis grave dhe burrave është një element tepër i rëndësishëm i qeverisjes së mirë dhe pritshmërive që BE parashtron ndaj çdo vendi kandidat në lidhje me integrimin gjinor.
5. Parimi i Pjesëmarrjes aktive: Angazhimi konstruktiv i aktorëve lokalë dhe vetë komunitetit Rom dhe Egjiptian në të gjitha hapat e PZHK-së siguron një model të qëndrueshëm të vendimmarrjes pjesëmarrëse dhe efektive. Procesi i hartimit të planit është në funksion të gjithëpërfshirjes ku në mënyrë të veçantë anëtarët e dy komuniteteve ndihen të përfaqësuar përmes anëtarëve të vetë komunitetit në grupin e punës. Procedurat e ndjekura në hartimin e planit sigurojnë gjithashtu një model transparent të demokracisë pjesëmarrëse, ku vetë komuniteti ndihet i mirëdëgjuar përsa i përket vendimeve të cilat do të influencojnë dhe ndikojnë padyshim në vetë cilësinë dhe mirëqenien e jetës së tyre.
6. Barazia para ligjit dhe parimi i mosdiskriminimit:Të gjitha aktivitetet e planifikuara në kuadër të Planit të Veprimit do të kenë në qendër të vëmendjes së tyre respektimin e të drejtave dhe garantimin e barazisë dhe mosdiskriminimin para ligjit. Parimi i barazisë para ligjit dhe mosdiskriminimit qëndrojnë në themel të Kushtetutës së Shqipërisë (Neni 18) si edhe në Deklaratën Universale për të Drejtat e Njeriut, të vitit 1948 (Neni 2). Sipas këtij parimi, çdo individ gëzon të drejtat dhe liritë e përcaktuara pa asnjë kufizim përsa i përket gjinisë, racës, gjuhës, përkatësisë fetare, mendimit politik, origjinës kombëtare e shoqërore, pasurisë, përkatësisë në një minoritet kombëtar, lindjes ose çdo status tjetër social, ekonomik apo arsimor.
23
Plani i Zhvillimit të Komunitetit Rom dhe Egjiptiannë Bashkinë e Shkodrës
Modeli konceptual: Hartimi i planit të zhvillimit të komunitetit
Faza përgatitore
HAPI 1: Identifikimi i aktorëve
HAPI 2: Garantimi i angazhimit politik
HAPI 3: Ofrimi i mbështetjes teknike dhe ngritja e grupeve të punës dhe nën-grupeve të punës
HAPI 4: Mbledhja e informacionit
HAPI 5: Mobilizimi i komunitetit
HAPI 16:Monitorim dhe vlerësim
Rishiko
HAPI 15:Zbatimi i planit
HAPI 13:Finalizimi i planitHAPI 14:Aprovimi i dokumentit në këshill
HAPI 12:Konsultimi me aktoret e interesit& publikun
Vlerësimi i komunitetit
HAPI 6 - Të dhënat:Fushat prioritare të planit
SWOT
1- Regjistrimi civil dhe aksesi në drejtësi
2- Arsimi dhe promovimi i dialogut ndërkulturor
3- Punësimi, arsimi dhe formimi profesional
4- Kujdesi shëndetësor
5- Strehimi dhe integrimi urban
6- Mbrojtja sociale
HAPI 9:Ofrimi i asistencës
1- Vizioni2- Qëllimi strategjik3- Objektivat specifik
HAPI 10:Pema e objektivave
HAPI 7:Pema e
problemeve
HAPI 8:Analiza,
sintetizimi i të dhënave
HAPI 11:AktivitetetInstitucionetPeriudha kohoreBurimi i financimitIndikatoriTreguesi bazëTreguesi i synuar 2020Burimi i të dhënave
24
Plani i Zhvillimit të Komunitetit Rom dhe Egjiptiannë Bashkinë e Shkodrës
MetodologjiaPёr hartimin e Planit tё Zhvillimit ёshtё pёrdorur njё metodologji kёrkimore mikse, sasiore dhe cilёsore duke u bazuar nё tё dhёna parёsore dhe dytёsore të institucioneve përkatëse nё Bashkinё Shkodër. Metodologjia kёrkimore pёrfshin:1) intervista gjysёm tё strukturuara ballё pёr ballë me anёtarё tё komunitetit Rom dhe Egjiptian;2) intervista tё thelluara me informantё kyç nga institucionet vendore dhe shoqёria civile;3) fokus grupe me banorë të komuniteteve;4) sesion i analizës SWOT me anёtarёt e nёngrupeve tё punёs; 4 workshope me grupin e punës duke përfshirë punën në grupe tematike.
Gjatë sesioneve me anëtarët e Grupit të Punës
25
Plani i Zhvillimit të Komunitetit Rom dhe Egjiptiannë Bashkinë e Shkodrës
Aktorët e përfshirëIdentifikimi dhe përfshirja e aktorëve kryesorë në zhvillimin lokal është thelbësore për hartimin me sukses të këtij plani zhvillimi. Duke pranuar se çështja e integrimit dhe fuqizimit të komunitetit Rom dhe Egjiptian kërkon një qasje ndërsektoriale, shumëaktorëshe dhe gjithëpërfshirëse për vetë kompleksitetin e sfidave dhe problemeve me të cilat përballen, procesi i draftimit dhe konsultimit të planit ka përfshirë aktorë të ndryshëm si nga sektori publik ashtu edhe ai jopublik.
Përfshirja e gjerë e aktorëve përgjatë procesit planifikues është një parakusht i domosdoshëm për të krijuar një model të qëndrueshëm, racional dhe vizionar të planit. Kjo qasje kërkon gjithashtu, një përfshirje edhe më të përgjegjshme në procesin e zbatimit dhe monitorimit të planit me qëllim që plani të mos jetë thjesht një dokument statik, por të lejojë fleksibilitetin e ndërhyrjeve në koherence me zhvillimet/ndryshimet aktuale që paraprin komunitetin. Pra, vizioni për planin është më shumë se një produkt, pasi ai reflekton një qasje më dinamike të mekanizmave institucionalë në nivel vendor për të adresuar/rishikuar me fleksibilitet nevojat në zhvillim.
26
Plani i Zhvillimit të Komunitetit Rom dhe Egjiptiannë Bashkinë e Shkodrës
Grupi lokal me pjesëmarrje i planit të zhvillimit të komunitetit Rom dhe Egjiptian propozohet të ketë përbërjen si më poshtë:
Stafi kyç i Bashkisë• Drejtoria e planifikimit dhe zhvillimit të territorit• Drejtoria e financave & buxhetit• Drejtoria shërbimeve sociale• Njësia e mbrojtjes së fëmijëve• Ndihma ekonomike• Gjendja civile
Përfaqësues të autoriteteve të tjera publike• Zyra Rajonale e Punësimit• Zyra Rajonale e Shërbimit Social• Drejtoria Rajonale e Shëndetit Publik• Drejtoria Arsimore Rajonale• Drejtoria e Policisë• Fondi i Sigurimeve të Detyrueshme të kujdesit shëndetësor, Durrës• Qendra Shëndetësore
Shoqëria civile & Komuniteti• 3-5 anëtarë të forumeve të këshillimit të komunitetit• Përfaqësues nga organizata lokale të shoqërisë civile
• Aktivistë
Këshilli bashkiak & NJQV• Të zgjedhurit lokal• 3-4 anëtarë të Këshillit Bashkiak• 3-5 administratorë të Njësive Administrative
Grupi Lokal me pjesëmarrje të PZHK
Type your text
27
Plani i Zhvillimit të Komunitetit Rom dhe Egjiptiannë Bashkinë e Shkodrës
28
Plani i Zhvillimit të Komunitetit Rom dhe Egjiptiannë Bashkinë e Shkodrës
1312
29
Plani i Zhvillimit të Komunitetit Rom dhe Egjiptiannë Bashkinë e Shkodrës
1312
30
Plani i Zhvillimit të Komunitetit Rom dhe Egjiptiannë Bashkinë e Shkodrës
Romët dhe egjiptianët në Bashkinë e ShkodrësRomët dhe egjiptianët në Shqipëri – nën ndikimin e faktorëve socio-ekonomikë - kanë patur një rritje më të madhe të popullsisë në krahasim me popullsinë në shumicë. Vajzat martohen në një moshë më të re dhe bëhen nëna më shpejt se grupet e tjera etnike. Këto karakteristika formësojnë edhe trende dhe problematika që lidhen me zhvillimin, regjistrimin dhe aksesin në të drejta të këtij komuniteti. Në Bashkinë Shkodër, tradicionalisht kanë jetuar komunitete Rome dhe Egjiptiane. Sipas të dhënave zyrtare, aktualisht, komuniteti Rom dhe Egjiptian zë 0.8 % të popullsisë totale të regjistruar, brenda njësisë administrative Qendër, ku janë të vendosur shumica e tyre. Të dyja komunitetet janë të përqëndruara në këtë njësi administrative, ndërkohë që në të gjitha njësitë e tjera administrative nuk raportohet të ketë asnjë banor/familje (tё paktёn formalisht tё regjistruar) që i takon këtyre komuniteteve. Nё total popullsia rome llogaritet tё jetё rreth 423 banorё (81 familje) dhe popullsia egjiptiane llogaritet tё jetё 1189 banorё (269 familje) kundrejt totalit 204.954 banorё (62.671 familje). Referuar të dhënave nga Shoqata ‘Të Drejtat e Komunitetit Egjiptian’, popullsia egjiptiane në Bashkinë Shkodër llogaritet të jetë rreth 2200 anëtarë (460 familje).
Pёr shkak tё jetesës kryesisht endacake dhe lёvizjeve tё brendshme migratore, komuniteti Rom ka probleme sё pari me regjistrimin e vendbanimeve, por edhe mё tej me regjistrimin nё gjendjen civile.
Niveli i analfabetizmit tek moshat më të mëdha të komunitetit Rom dhe Egjiptian është shumë i lartë, ndonëse ka praktika pozitive të përfshirjes së fëmijëve të këtyre komuniteteve në sistemin arsimor. Veçanërisht problematike është tendenca e braktisjes së shkollës kryesisht pas përfundimit të ciklit fillor në vazhdim të ciklit të lartë të arsimit të detyrueshëm dhe kjo lidhet me mentalitetin e komunitetit ndaj arsimimit; martesat në moshë të hershme etj.
31
Plani i Zhvillimit të Komunitetit Rom dhe Egjiptiannë Bashkinë e Shkodrës
Si pasojë e varfërisë dhe e përjashtimit social nga tregu formal i punës, romët dhe egjiptianët punojnë kryesisht në tregun informal. Ata gjenden më shumë të angazhuar me aktivitete të tilla si mbledhja e hekurishteve, tregtia e rrobave të përdorura, punët e rastit (ngarkim-shkarkim), ndërtim dhe lypje. Megjithatë, edhe këto të ardhura janë të pamjaftueshme dhe në rënie, duke shkaktuar stres dhe pasiguri të mëdha për të ardhmen. Për pasojë, romët dhe egjiptianët përpiqen të migrojnë jashtë vendit, kryesisht në Greqi dhe Itali. Migrimi ndërkombëtar është një nga mekanizmat kryesorë që përdorin romët dhe egjiptianët për përballimin e varfërisë dhe të përjashtimit social. Megjithatë, edhe migrimi i brendshëm është shumë i zhvilluar, problem ky dominues në anëtarët e komunitetit Rom në Shkodër, gjë që kushtëzon dhe shtyn drejt një sërë problematikash të tjera të lidhura me punësimin dhe përfitimin nga programe e shërbime të lidhura me të.Gjendja shëndetësore e anëtarëve të këtyre komuniteteve ndikohet jo vetëm nga aksesi i ulët në shërbime, por edhe nga parakushtet për një shëndet të mirë si kushtet e banesës dhe ato higjeno-sanitare. Romët dhe egjiptianët në Bashkinë Shkodër kanë akses shumë të ulët në shërbimet sociale të strehimit edhe pse kushtet e vendbanimit dhe ato higjeno-sanitare janë pothuajse jashtë standarteve normale. Për më tepër që vetëm një numër shumë i vogël nga komuniteti përfitojnë nga shërbimet sociale. Një sërë faktorësh si, gjendja e vështirë ekonomike, kushtet e papërshtatshme të banesave, kequshqyerja, burime të paqëndrueshme të të ardhurave dhe niveli i ulët arsimor e aksesi i ulët shëndetësor ndikojnë drejtëpërsëdrejti në mirëqenien e ulët të këtyre komuniteteve, duke rritur kështu akoma më shumë hendekun e integrimit socio-ekonomik me popullsinë shumicë. Rubrikat në vijim ofrojnë një panoramë të përgjithshme të situatës aktuale të komunitetit Rom dhe Egjiptian në Bashkinë e Shkodrës sipas 6 fushave prioritare të Planit Kombëtar të Veprimit për Integrimin e
32
Plani i Zhvillimit të Komunitetit Rom dhe Egjiptiannë Bashkinë e Shkodrës
Romëve dhe Egjiptianëve 2016-2020, të cilat janë: regjistrimi civil dhe aksesi në sistemin e drejtësisë, arsimimi dhe promovimi i dialogut ndërkulturor, kujdesi shëndetësor, punësimi dhe formimi profesional, strehimi dhe integrimi urban, si dhe mbrojtja sociale.
Regjistrimi civil dhe aksesi në sistemin e drejtësisë
Pjesa më e madhe e banorëve të komunitetit Rom dhe Egjiptian janë të përqëndruar në Njësinë Administrative Qendër në Bashkinë e Shkodrës. Sipas tё dhёnave nga Bashkinë Shkodër rreth 74 anёtarё tё komunitetit Rom tё pёrqёndruar kryesisht nё zonёn e ‘Prokurorisë’, ‘Tophane’, ‘përtej Urës së Bunës’, ‘Zalli i Kirit’, ‘Dubait’, të cilët figurojnё tё paregjistruar nё regjistrin civil. Megjithatë, të dhënat për regjistrimin civil, kryesisht për komunitetin Rom janë shpeshherë kontradiktore, për shkak të lëvizjeve të shpeshta migratore të vetë komunitetit dhe vendbanimeve jo të qëndrueshme. Edhe pse anëtarët e komunitetit Rom jetojnë në Shkodër që prej më shumë se 10-15 vitesh, vendbanimet e tyre informale dhe të paqëndrueshme bëhen barrierrë për aksesin e një game të gjerë shërbimesh bazë. Sipas të dhënave nga Karta Rajonale Raportuese, që prej vitit 2011 raportohet për një numër të madh anëtarësh të komunitetit Rom, kryesisht ata që jetojnë në çadra, tenda apo baraka (p.sh pranë lumit Buna - 247 anëtarë; Komuna Bërdicë - 36 anëtarë) që nuk rezultonin të regjistruar në regjistrat e Gjendjes Civile të njësive administrative përkatëse ndonëse janë rezident në këto njësi. Pavarësisht vullnetit pozitiv të Bashkisë Shkodër për të mundësuar regjistrimin e tyre, ende hasin problem me regjistrimin që më pas ndikon edhe në aksesin në shërbime, përfshi atë të arsimimit. Shpërndarja gjinore e popullsisë rome dhe egjiptiane paraqitet në grafikun në figurën 1.1. Qëllimisht është përdorur një grafik që krahason
33
Plani i Zhvillimit të Komunitetit Rom dhe Egjiptiannë Bashkinë e Shkodrës
shpërndarjen gjinore në komunitetin Rom dhe Egjiptian në Shkodër me atë në shkallë vendi. Kjo e bën lehtësisht të dallueshme hendekun midis të tre komuniteteve. Tё dhёnat reflektojnё njё numёr mё tё lartё tё gjinisё mashkullore nё krahasim me gjininё femёrore krahasuar me trendet e pёrgjithshme nё popullsinё shumicё. Pёrkatёsisht, popullsia rome numёron 235 meshkuj dhe 188 femra, dhe popullsia egjiptiane numёron 575 meshkuj dhe 560 femra. Shifrat që i takojnë komunitetit Egjiptian, e sidomos ato që i takojnë komunitetit Rom, tregojnë për problematika potenciale të abortit selektiv, i cili ka çuar në disa pikë përqindje diferencё në favor të meshkujve në këto komunitete.
Raporti femra-meshkuj 2017
Figura 1: Raporti femra-meshkuj (IDM, 2017)
Megjithatë, ky është vetëm një pasqyrim i pjesshëm i realitetit. Informacioni mbi popullsinë e paregjistruar mungon. Kjo është veçanërisht e rëndësishme për komunitetin Rom, për të cilin raportohet nga stafi i Drejtorisë së Shërbimit social se ka një numёr familjesh të cilat, ndonëse janë të vendosura në Shkodër, nuk janë të regjistruar në gjendjen civile të kësaj bashkie, por në qytete të tjera si: Fier, Fushë Krujë, Elbasan, Tiranë, Korçë, etj. Janë identifikuar raste të fëmijëve të
Egjiptianë,Shkodër
Romë,Shkodër
Nivel vendi
47
44
49.7
53
56
50.3
34
Plani i Zhvillimit të Komunitetit Rom dhe Egjiptiannë Bashkinë e Shkodrës
këtyre familjeve, që jetojnë prej disa vitesh në qytetin e Shkodrës, që kanë fëmijë të paregjistruar në gjendjen civile si pasojë e moshës së re kur ata bëhen prindër (nën moshën 18 vjeçare), si pasojë e neglizhencës së tyre për regjistrim në gjendjen civile, etj. Aktualisht, pranë Bashkisë së Shkodrës, është krijuar një grup pune për ndjekjen e kësaj çështjeje dhe lehtësimin e regjistrimit të vendbanimeve të familjeve rome në këtë Bashki. Stafi i Drejtorisë së Shërbimit Social do të evidentojë vendbanimet rome në terren, për të cilat do të lëshohet një vërtetim me numrin respektiv të banesës.
Përfituesit e ndihmës ligjore falas në komunitetin Rom & Egjiptian
Figura 2: Aksesi dhe përfitimi nga ndihma ligjore falas (IDM, 2017)
Për të adresuar hendekun në të dhëna, ekspertë në terren të të dy komuniteteve përkatëse, kanë mbledhur dhe raportuar të dhëna shtesë mbi këto komunitete. Për shumicën e të intervistuarve duket se regjistrimi në gjendjen civile nuk është më një problem madhor. Megjithatë, ata raportojnë që problematika të tilla hasen kryesisht për fëmijë të lindur jashtë vendit, apo për familje ku niveli i informimit është shumë i ulët. Nga të pyeturit, vetëm 1/3 e njohin si problem çështjen
2%
10%25.5%
50%Nuk kam kerkuar
Jo, kam kerkuardhe nuk kam perfituar
Nuk e di / Nuk kam informacion
Po
35
Plani i Zhvillimit të Komunitetit Rom dhe Egjiptiannë Bashkinë e Shkodrës
e regjistrimit. Ndërkohë, asistencën ligjore falas për këtë komunitet e njohin shumë më pak dhe vetëm 1/10 e të pyeturve e kanë përfituar. Në aksesin e shërbimeve zyrtare e ligjore ndikojnë edhe eksperiencat dhe perceptimet që anëtarët e komunitetit kanë mbi qëndrimet dhe praktikat diskriminuese/përjashtuese ndaj tyre. Ndonëse më pak se 1/3 e të pyeturve raportojnë të mos kenë hasur ndonjëherë në qëndrime apo praktika të tilla, më shumë se ½ raportojnë të kenë hasur të paktën në një rast diskriminimi në marrjen e shërbimeve.
A keni hasur ofendim/diskriminim në institucionet lokale?
Figura 3: Përballja me diskriminimin në institucionet në nivel lokal (IDM, 2017)
Disa mënyra sesi shpalosen këto qëndrime dhe praktika raportohen nga vetë të intervistuarit tё cilёt pёrmendin format direkte apo indirekte tё diskriminimit pёr shkak tё etnisё, ngjyrёs.
5%
23%33%
39%Asnjehere
Shpesh
Rralle Ndonjehere
36
Plani i Zhvillimit të Komunitetit Rom dhe Egjiptiannë Bashkinë e Shkodrës
Arsimi dhe promovimi i dialogut ndërkulturor
Në Shqipёri niveli arsimor i romëve dhe egjiptianëve u përmirësua dukshëm gjatë periudhës socialiste, si pasojë e masave që u morën për t’i integruar ata në shoqëri. Vendosja e romëve në vendbanimet e qëndrueshme gjatë viteve ’60-tё, punësimi i plotë dhe i garantuar, strehimi dhe përmirësimi i standardeve të jetesës u pasqyruan edhe në rritjen e nivelit arsimor të tyre. Deri në vitet ‘80-të u arrit një mesatare shkollimi për komunitetin Rom prej rreth 6.6 klase, por tranzicioni drastik dhe i gjatë i cënoi arritjet edhe në këtë fushë dhe, sot, komuniteti Rom (më pak ai Egjiptian) vuan një raport të përkeqësuar me arsimimin me tregues që shënojnë regres dhe një hendek shumë të madh me nivelet e arsimimit të mazhorancës . Në vite ka qenë mjaft e dukshme një kontradiktë e thellë mes objektivave mjaft ambiciozë të strategjisë kombëtare për përmirësimin e kushteve të minoritetit Rom dhe kapaciteteve institucionale njerëzore dhe financiare mjaft të kufizuara që janë vënë në dispozicion për realizimin e objektivave. Në krahasim me egjiptianët, niveli arsimor i romëve paraqitet në përgjithësi më i ulët. Sipas studimeve, në Bashkinë e Shkodrës komuniteti Rom vlerësohet të ketë mesatarisht rreth 1 klasë përfshirë analfabetët.
Sa më sipër, në vitin 2011 Observatori Shkodër ka përllogaritur shkallën e braktisjes së shkollës në përqindje: tek fëmijët romë vlerësohej 14.3%, ndërsa e fëmijëve egjiptianë 4.5%. Këto problematika konfirmohen jo vetëm nga të dhënat zyrtare, por edhe nga opinionet dhe qëndrimet e ndara nga të intervistuarit në kuadër të kësaj iniciative.
Në vitin 2016 në Shkodër raportohej të kenë ndjekur vitin akademik rreth 38.5% të fëmijëve të komunitetit Rom dhe 76.2% të atij Egjiptian. Shifrat më alarmante lidhen me numrin e fëmijëve që nuk kanë qenë kurrë në shkollë: 38.5% nga komuniteti Rom dhe 4.8%
37
Plani i Zhvillimit të Komunitetit Rom dhe Egjiptiannë Bashkinë e Shkodrës
nga ai Egjiptian. Këtu vihet re edhe me shumë hendeku midis këtyre komuniteteve dhe mazhorancës, po mbi të gjitha edhe diferenca e thellë midis dy komuniteteve në fokus, atij Rom dhe atij Egjiptian. Problematika kryesore qё shoqёron arsimin ka tё bёjё me shkallёn e lartё tё braktisjes sё shkollёs, kryesisht nga fёmijёt romё. Tё dhёnat nga Drejtoria Arsimore Shkodёr tregojnё se pёrgjatё vitit akademik 2016-2017, nga 141 fёmijё romë tё regjistruar nё arsimin bazik, rreth 44 prej tyre braktisёn shkollёn, ndёrkohё qё nuk raportohet braktisje tё shkollёs nga fёmijёt egjiptianë. Pothuajse e njёjta situatё karakterizon arsimin parashkollor, ku sipas tё njёjtit burim informacioni, pёrgjatё vitit 2016-2017, rezulton se nga 45 fёmijё romë tё regjistruar fillimisht nё kopshte, 15 prej tyre nuk e frekuentojnё mё dhe nga 62 fёmijё egjiptianë rreth 19 e braktisёn kopshtin (Raport i Drejtorisë Arsimore Shkodër, Mars 2017). Pra, sikurse evidentohet shkalla e braktisjes sё shkollёs, kryesisht për komunitetin Rom, si edhe braktisja e kopshtit nga tё dy komunitetet mbetet njё problem shqetësues pёr vetё faktin se mungesa e arsimit bёhet njё barrierë pёr tё siguruar kushte mё tё mira jetese nё tё ardhmen.
Megjithatë, vijueshmëria fizike në shkollë nuk reflekton një arsim cilësor për nxënësit që vijnë nga komuniteti Rom dhe Egjiptian. Mungesa e duhur e vëmendjes nga mësuesit dhe rezultatet tepër të dobëta të nxënësve në shkollë çojnë në braktisjen e fshehtë të shkollës dhe fenomenin e analfabetizmit pasiv. Sikurse evidentohet edhe nga anketa në terren me anëtarë të komunitetit Rom dhe Egjiptian, ka një numër të konsiderueshëm nxënësish në klasa, që edhe pse rezultojnë të kenë përfunduar arsimin fillor (apo që vijojnë me arsimin 9-vjeçar), nuk dinë as të shkruajnë edhe as të lexojnë, duke rritur kështu predispozitat për të braktisur më tej shkollën. Mentaliteti i komuniteteve është jo favorizues në drejtim të arsimimit,
38
Plani i Zhvillimit të Komunitetit Rom dhe Egjiptiannë Bashkinë e Shkodrës
kryesisht të vajzave, duke sjellë një këndvështrim negativ në aspektin e barazisë gjinore. Martesat e hershme dhe të qëndruarit në familje për të mbuluar rolin riprodhues social (përkujdesës) janë nga arsyet kryesore që ndikojnë në këtë praktikë dhe i mban vajzat më larg shkollës. Siç raportohet edhe nga të dhënat parësore, këto diferenca gjinore nuk janë zbehur, por vazhdojnë të qёndrojnё.
Megjithatë ekzistojnë edhe faktorë objektivë që ndikojnë në mënyrë të drejtpërdrejtë në frekuentimin ose jo të shkollës. Një faktor i rëndësishёm lidhet me aksesin fizik në institucionet e edukimit (nga çerdhja në shkollë). Të dhënat e UNICEF (2011) mbi përfshirjen sociale të komunitetit Rom ofrojnë një panoramë mbi distancën e institucioneve nga komuniteti Rom në Bashkinë e Shkodrës.
Tabela 1: Distanca midis institucioneve të edukimit dhe vendbanimeve të komunitetit Rom dhe Egjiptian në
Bashkinë Shkodër (Beltoje dhe Komunë)
Institucioni
Zona Çerdhe Kopësht Shkollë 9-vjeçare Shkollë e mesme
Komunë Shkodër 1.1 1.1 1.2 1.3
Të dhënat më të fundit nga institucionet përkatëse në Bashkinë e Shkodrës, si dhe intervistat me persona kyç konfirmojnë se problemet e evidentuara në vite përsa i takon komunitetit Rom dhe Egjiptian dhe arsimimit mbeten shqetësuese. Kështu, të dhënat për vitin akademik 2016-2017 nxjerrin në pah dobësinë e madhe në lidhjen e hershme të fëmijëve të këtyre komuniteteve me institucionet e pёrkujdesit dhe edukimit. Duke iu referuar kopshteve, fëmijët e komunitetit Rom rezultojnë të kenë shkallën më të lartë të shkëputjes dhe mosfrekuentimit (sidomos në kopshtin në lagjen Guerilë dhe Ruzhdi Daca). Fenomeni ndeshet edhe tek fëmijët e komunitetit Egjiptian,
39
Plani i Zhvillimit të Komunitetit Rom dhe Egjiptiannë Bashkinë e Shkodrës
Nisma për integrimin e fëmijëve Romë dhe Egjiptianë në sistemin arsimor
Mosfunksionimi i ‘Shansit të dytë’, program për arsimimin e nxënësve që kanë braktisur shkollën që prej viti 2013, penalizon akoma më shumë kontigjentin e fëmijëve të cilët e kanë braktisur shkollën vite më parë apo ata të cilët nuk janë regjistruar asnjëherë në sistemin arsimor bazë. Këta fëmijë, përpos dëshirës për tu integruar dhe vijuar arsimin bazë, përjetojnë një sërë problemesh emocionale dhe paragjykimesh, për shkak se rikthimi në po të njëjtën klasë që kanë braktisur vite më parë (mosha mendore)nuk përkon me moshën e tyre fizike. Të ndodhur përballë një fenomeni të tillë, këta fëmijë detyrohen të braktisin shkollën brenda një kohë shumë të shkurtër.
40
Plani i Zhvillimit të Komunitetit Rom dhe Egjiptiannë Bashkinë e Shkodrës
por në një shkallë më të ulët. Hendeku midis komunitetit Rom dhe atij Egjiptian theksohet me kalimin e viteve, si dhe me kapërcimin nga sistemi parashkollor në atë shkollor. Për këtë vit akademik të dhënat tregojnë për një frekuentim të plotë të shkollës nga fëmijët e komunitetit Egjiptian. Braktisja e shkollës shoqëron sërish komunitetin Rom, veçanërisht në shkollat Xheladi Fishta dhe Ruzhdi Daca. Problemi i mosfrekuentimit dhe braktisjes së shkollës shkaktohet kryesisht nga zhvendosja e shpeshtë e komunitetit Rom. Transferimi nga një shkollë në një tjetër kërkon procedura të caktuara që nuk e lehtësojnë lëvizjen. Pra, tjetër faktor që ndikon ndjeshëm në braktisjen e shkollës dhe për pasojë në rezultate më të ulëta akademike në mësime, është emigrimi i shpeshtë i familjeve brenda dhe jashtë Shqipërisë. Nga ana tjetër, varfëria dhe kushtet e këqija higjeno-sanitare i bëjnë një pjesë të madhe të fëmijëve të komunitetit Rom të mos jenë në gjendje të vijojnë shkollën. Kjo kontribuon më tej drejt një izolimi dhe përjashtimi shumëdimensional të tyre. Romët që frekuentojnë arsimin parashkollor dhe shkollor, mbështeten nga organizata me vaktin falas në kopshte apo shkolla, por edhe me ndihma të tjera të nevojshme, me qëllim fuqizimin e familjes dhe integrimin e fëmijëve në sistemin parashkollor dhe shkollor. Megjithatë, mungesa e vaktit ushqimor falas nё kopshtet publike qё frekuentohen nga ky komunitet, nuk favorizon aspak fёmijёt e kёtij komuniteti tё cilёt janё tё parёt qё e ndiejnё mё shumё mungesёn e njё shёrbimi tё tillё pёr shkak tё kequshqyerjes dhe dietёs tepёr tё varfёr ushqimore. Nё pёrgjithёsi, anёtarёt e komunitetit kanё njё qasje negative ndaj arsimit, qёndrim i cili mund tё ndikojё drejtpёrsёdrejti nё shkallёn e ulёt tё frekuentimit tё tё gjitha niveleve tё sistemit arsimor. Gjithashtu, arsimimi i ulёt prindёror krijon barriera te vetё prindёrit tё cilёt pothuajse nuk janë në gjendje tё ndihmojnё dhe lehtёsojnё fёmijёt e tyre nё detyrat passhkolle. Tek komuniteti Egjiptian, problemi ndeshet më vonë, rreth moshës 12
41
Plani i Zhvillimit të Komunitetit Rom dhe Egjiptiannë Bashkinë e Shkodrës
vjeç, ku tradita e kërkon (veçanërisht për vajzat), që shkolla të ndërpritet. Nëse i referohemi Censusit të 2011 nga INSTAT, rreth 96% e vajzave dhe 68% e djemve romë në moshën 16 vjeç kanë braktisur shkollën. Ndonëse nga shkolla ofrohet shansi i dytë, ai rrallë herë pranohet, pasi kërkohet që të shkohet pranë komunitetit, brenda mjediseve të tyre. Por kjo nuk është gjithmonë e mundur dhe personat kyç të intervistuar argumentojnë se mund të çojë në një segregim edhe më të madh të këtyre komuniteteve nga pjesa tjetër e shoqërisë.
Të dhënat parësore të përftuara nga intervistat me anëtarë të komunitetit Rom dhe atij Egjiptian (IDM, 2017) gjithashtu i rikonfirmojnë problematikat e sipërpërmendura. Gati gjysma e të intervistuarve (42%) e njohin dhe pranojnë braktisjen e shkollës si një problem të komunitetit të tyre. Por ndër arsyet që listojnë si më të rëndësishme rezultojnë të jenë ato ekonomike, nevoja pёr tё mbёshtetur prindёrit pёr tё fituar para pёr jetesё, ngacmimet dhe qёndrimet diskriminuese ndaj fёmijёve romë dhe egjiptianë, rezultatet e dobëta në mësime, dhe problemet me gjuhën shqipe. Të pyetur mbi rëndësinë e shkaqeve të cilat çojnë në braktisjen e shkollës nga fëmijët e komunitetit Rom dhe Egjiptian, pjesa më e madhe e të anketuarve (1/3), kanë vlerësuar nevojën për të mbështetur prindërit për të fituar para për jetesën dhe rezultatet e dobëta në mësime (19%), vijuar me qëndrimet diskriminuese ndaj fëmijëve romë dhe egjiptianë (17%). Në fakt higjiena jo e duhur e fëmijëve romë bëhet pengesa kryesore e frekuentimit të shkollës. Problematika këtu është e dyfishtë: nga njëra anë kemi sjellje përjashtuese nga vetë fëmijët e komunitetit mazhorancë që detyrohen të zhvendosen në klasa të tjera për shkak të higjienës jo të duhur të fëmijëve romë, dhe nga ana tjetër vetë fëmijët romë të ndodhur para fenomenit të diskriminimit apo segregimit detyrohen të braktisin shkollën për të evituar sjellje të tilla segreguese.
42
Plani i Zhvillimit të Komunitetit Rom dhe Egjiptiannë Bashkinë e Shkodrës
Megjithatë, vёrehet një zhvillim pozitiv përsa i takon ndërgjegjësimit për rëndësinë e shkollimit dhe gjendjes së tij ndërmjet anëtarëve të komuniteteve nё fokus. Ka një ndërgjegjësim të lartë për nivelin e dobët të arsimimit ndër ta, ku 67% e të intervistuarve thonë se arsimimi në komunitetin që bëjnë pjesë është keq ose shumë keq. Për adresimin më të mirë të situatës ata propozojnë mbi të gjitha mbështetje financiare/punësim për prindërit, si edhe ndihmë jashtë shkolle për detyrat e shtëpisë (më shumë se 50% e të intervistuarve).
Ndonëse infrastruktura fizike ka një rëndësi të caktuar ndër faktorët mundësues apo pengues për shkollimin e fëmijëve të këtyre komuniteteve, ajo nuk rezulton të jetë parësore për të intervistuarit tanë. Rreth 38% e tё intervistuarve e vlerёsojnё mirё gjendjen e shërbimit në shkollën/kopshtin ku shkojnë fëmijët e komunitetit. Pakënaqësitë e tyre nuk lidhen shumë me kushtet fizike dhe infrastrukturore të shkollave, sesa me cilësinë e shërbimit të ofruar, pranimin dhe respektimin e fëmijëve të këtyre komuniteteve nga stafi dhe fëmijët e tjerë. Disa nga përjetimet që ata raportojnë lidhen me situata dhe problematika të cilat kanё tё bёjnё me margjinalizimin e fёmijёve, izolimin, trajtimin jo tё barabartё dhe tё pёrkushtuar ndaj fёmijёve tё tyre, si edhe ofendimet verbale ose jo verbale pёr shkak tё etnisё.
Promovimi i dialogut ndërkulturor
Arsimi cilësor nënkupton edhe veprimtaritë jashtëkurrikulare apo në komunitet të cilat synojnë ndërgjegjësimin dhe promovimin e dialogut ndërkulturor. Anketimi i zhvilluar nga IDM (2017) tregon se pjesa mё e madhe e të pyeturve vlerësojnë se sjelljet e stafit mësimor/edukativ në shkollën/kopshtin e lagjes sё fëmijëve të komunitetit Rom dhe Egjiptian janё tё njё natyre tё mirё dhe pozitive (67%), kundrejt vetёm
43
Plani i Zhvillimit të Komunitetit Rom dhe Egjiptiannë Bashkinë e Shkodrës
Nisma për integrimin e fëmijëve Romë dhe Egjiptianë në sistemin arsimor
Mosfunksionimi i ‘Shansit të dytë’, program për arsimimin e nxënësve që kanë braktisur shkollën që prej viti 2013, penalizon akoma më shumë kontigjentin e fëmijëve të cilët e kanë braktisur shkollën vite më parë apo ata të cilët nuk janë regjistruar asnjëherë në sistemin arsimor bazë. Këta fëmijë, përpos dëshirës për tu integruar dhe vijuar arsimin bazë, përjetojnë një sërë problemesh emocionale dhe paragjykimesh, për shkak se rikthimi në po të njëjtën klasë që kanë braktisur vite më parë (mosha mendore)nuk përkon me moshën e tyre fizike. Të ndodhur përballë një fenomeni të tillë, këta fëmijë detyrohen të braktisin shkollën brenda një kohë shumë të shkurtër.
44
Plani i Zhvillimit të Komunitetit Rom dhe Egjiptiannë Bashkinë e Shkodrës
31 % tё cilёt kanё shprehur njё qёndrim jo shumë pozitiv. Të pyetur për arsyet që çojnë në një vlerësim të tillë, përpos sjelljeve pro-sociale dhe mbështetëse të mësuesve ndaj fëmijëve të këtij komunteti, disa nga të anketuarit pohojnë se mësuesit kanë shpeshherë një qëndrim indiferent, shoqëruar me razicëm, diskriminim për shkak të ngjyrës së lëkurës, trajtim jo të njëjtë dhe të drejtë krahasuar me fëmijët e tjerë, mësimdhënie jo e përkushtuar ndaj këtij komuniteti, si edhe shoqëruar me ofendime verbale. Në fakt, ajo çfarë është problematike për sa i përket sjelljeve diskriminuese dhe segreguese është fakti i rrënjosjes së stereotipeve të tilla te vetë komuniteti shumicë. Edhe ato pak fëmijë me rezultate të mira nga komuniteti Rom janë përballur me stereotipat e mësuesve “edhe me ngjyrë edhe i zgjuar”. Kjo tregon që duhet një punë dhe kohë më e gjatë që këto stereotipe të çrrënjosen nga mendësitë e komunitetit shumicë. E megjithatë, një pjesë mendojnë se mësuesit nuk bëjnë ndonjë diferencë në trajtimin e fëmijëve romë dhe egjiptianë me fëmijët e tjerë.
Punësimi, arsimi dhe formimi profesional (AFP)
Komuniteti Rom dhe ai Egjiptian në Shqipëri karakterizohen nga nivele të larta papunësie, ku dominon papunësia afatgjatë. Edhe kur anëtarë të komuniteteve raportojnë të jenë të punësuar, një sërë problematikash i ndjekin, si mungesa e kontratave të punës, mosmbulimi me sigurime shoqërore etj. Ndër arsyet kryesore që lidhen me këtë gjendje, në vite, janë evidentuar të jenë mungesa e mundësive për punësim në vendin tonë, niveli i ulët arsimor dhe diskriminimi me bazë përkatësinë etnike. Sipas të dhënave zyrtare nga Drejtoria Rajonale e Shërbimit Kombëtar të Punësimit Shkodër, rezulton se numri total i romëve dhe egjiptianëve të regjistruar si punëkërkues në zyrën e punës për 2017 është 266, prej të cilëve 139 femra dhe 127 meshkuj. Ndërkohë, sipas të njëjtit burim zyrtar rezulton se 3 femra të komunitetit Rom dhe Egjiptian kanë
45
Plani i Zhvillimit të Komunitetit Rom dhe Egjiptiannë Bashkinë e Shkodrës
përfituar nga shërbimet e nxitjes së punësimit në Bashkinë Shkodër. Në Bashkinë e Shkodrës rreth 58% e romëve në moshë të aftë për punë deklarohen të papunë.
A keni një punë të vazhdueshme?
Figura 4: A keni një punë të vazhdueshme? (IDM, 2017)
Sipas studimit të UNDP (2016), në Shkodër, asnjë rom nuk e siguronte jetesën nga një pagë e rregullt, përkundrejt 13.9% tek egjiptianët. Pjesa më e madhe (44.4%) mbijetonin me anë të lypjes dhe 38.8% me të ardhura nga punë të përkohshme dhe me kohë të pjesshme.
Një situatë e ngjashme përshkruhet edhe nga të dhënat parësore të grumbulluara në kuadër të kësaj iniciative. Pjesa më e madhe e të intervistuarve raportojnë mungesën e një punësimi të vazhdueshëm dhe të rregullt. Problematika është edhe më e thellë, pasi edhe ata që punojnë raportojnë të jenë kryesisht të vetëpunësuar, me të ardhura të pamjaftueshme për jetesën (pjesë e fenomenit të të punësuarve të varfër). Për anëtarët e këtyre komuniteteve ka një përfshirje shumë të ulët edhe në sektorin publik. Ajo çfarë shqetëson tjetër këtë komunitet ka të bëjë gjithashtu me mundësitë shumë të ulëta për punësim në
13%
87%Jo
Po
46
Plani i Zhvillimit të Komunitetit Rom dhe Egjiptiannë Bashkinë e Shkodrës
tregun formal të punës. Vetëm 1.6% e tё pyeturve punon në këtë sektor. Aktvitetet kryesore që raportojnë të kryejnë për mbijetesë janë lypja, riciklimi dhe punë të rastësishme.
Nga ana tjetër, mundësitë për lehtësimin e punësimit njihen dhe përdoren pak. Kjo qëndron edhe përsa i takon trajnimeve dhe kurseve profesionale, të konsideruara si një mundësi për lehtësimin e futjes së anëtarëve të komuniteteve rome dhe egjiptiane në tregun e punës. Sipas të dhënave zyrtare nga Drejtoria Rajonale e Shërbimit Kombëtar të Punësimit Shkodër, rezulton se për vitin 2016 përfituan nga kurset profesionale rreth 6 romë dhe egjiptianë të papunë, prej të cilëve 3 ishin femra. Ndërkohë situata paraqitet e përkeqësuar për vitin 2017 pasi deri më tani nuk ka asnjë rom dhe egjiptian të regjistruar. Kurse më të frekuentuara nga komuniteti janë saldator, berber dhe mekanik makinash. Ndërkohë, për sa i përket punësimit të dhënat zyrtare paraqesin një tablo ende më të përkeqësuar, pasi për vitin 2016 ishin të punësuar vetëm 3 romë dhe egjiptianë, prej të cilëve 2 femra; si edhe për vitin 2017 janë të punësuar vetëm 2 femra nga komuniteti Rom dhe Egjiptian. Megjithatё, pёrpos diskriminimit tё tyre nё tregun e punёs, nё Shkodёr ekzistojnё të paktën 19 biznese që dëshirojnë të punësojnë romë dhe egjiptianë (Gëdeshi et al, 2016).
Pavarësisht situatës, shumë pak njohin dhe regjistrohen në zyrat e punësimit si punëkërkues të papunë. Kryesisht pasi nuk kanë besim dhe nuk i njohin procedurat. Për pasojë, ata nuk njohin dhe nuk përfitojnë as nga mundësitë për kurse të formimit profesional. Kështu, më pak se 10% e të pyeturve kishin përfituar nga ky lloj shërbimi. Problematik është fakti i përjashtimit nga këto kurse profesionale për shkak të mos përmbushjes së kritereve bazë të arsimit bazik. Në përgjithësi ata deklarojnë se janë shumë pak optimist për efektin e tyre në krijimin e
47
Plani i Zhvillimit të Komunitetit Rom dhe Egjiptiannë Bashkinë e Shkodrës
mundësive për punësim (më shumë se gjysma e të pyeturve deklarojnë se nuk e dinë se çfarë dobie mund të sjellё frekuentimi i tyre).
Si e vlerësoni gjendjen e përgjithshme të punësimitpër komunitetin tuaj?
Figura 5: Perceptime mbi gjendjen e punësimit (IDM, 2017)
Faktorët e mësipërm kanë rezultuar në një situatë aspak optimiste për punësimin dhe të ardhmen e komunitetit Rom dhe Egjiptian në Shkodër. Vetë tё pyeturit në sondazhin tonë, në masë dërrmuese, e vlerësojnë gjendjen e përgjithshme të punësimit në komunitetin e tyre si keq ose shumë keq. Nga intervistat e realizuara me anëtarë të komunitetit Rom dhe Egjiptian (IDM, 2017), rezulton se rreth 87% e tyre nuk kanë një punë të vazhdueshme. Pothuajse më shumë se gjysma e këtij komuniteti (55%) janë të vetëpunësuar kundrejt 5% që janë punësuar në sektorin publik, si edhe 10% janë të punësuar kryesisht në sektorin privat. Të dhënat e studimit të kryer nga Gëdeshi et al. (2016), tregojnë se 41.7% e romëve (44.4% meshkuj dhe 33.3 % femra) dhe 71.6% e egjiptianëve në Shkodër (71.2% meshkuj dhe 72.4% femra) janë duke kërkuar punë. Interesant është fakti se edhe pse përqindja e anëtarëve të komunitetit Egjiptian që kërkojnë punë është pothuajse
49%50%
1% 0%0%Shumë
mirëMirë Mesatar Keq Shumë
keq
48
Plani i Zhvillimit të Komunitetit Rom dhe Egjiptiannë Bashkinë e Shkodrës
dy herë më e lartë se e romëve. Megjithatë, kjo shpesh mund të vijë për arsye të natyrës migratore që romët kanë në Bashkinë Shkodër. Duke filluar nga viti 2016, në Bashkinë Shkodër, 1 anëtar i komunitetit Rom dhe Egjiptian ka përfituar nga programi i internshipeve në kuadër të projektit ESERE.
Kujdesi shëndetësor
Në Shqipëri, gjendja shëndetësore e romëve dhe egjiptianëve është më e keqe se ajo e popullsisë në shumicë, gjë që rezulton edhe në një jetëgjatësi mesatare të tyre më të ulët (UNDP 2012). Shkaqet kryesore të kësaj situate lidhen me varfërinë, kushtet e vështira të jetesës dhe mungesën e infrastrukturës bazë, qasjen e kufizuar në shërbimet shëndetësore, nivelin e ulët arsimor dhe disa forma të diskriminimit.
Aksesi në shërbime shëndetësore kufizohet më shumë nga pengesa që nuk lidhen me infrastrukturën fizike dhe largësinë e qendrave që ofrojnë këto shёrbime. Mungesa e kartave të shëndetit, korrupsioni i vogël dhe diskriminimi janë arsyet më madhore që raportohen të minimizojnë aksesin e anëtarëve të komuniteteve rome dhe egjiptiane në shërbime të shëndetit. Duke qenë se shumë anëtarë figurojnë të paregjistruar, kjo sjell pamundësinë për t’u mbështetur edhe me shërbime shëndetësore adekuate si qytetarë të Bashkisë Shkodër. Për shembull, nga intervista me staf të qendrёs shëndetësore pranë komunitetit më të madh rom në Shkodër, nga 120 fëmijë të regjistruar pranë saj, nuk rezultonte i regjistruar asnjë fëmijë i këtij komuniteti. Përveç problemit të mospajisjes me libreza dhe kartela shëndetësore, tepër problematik është fakti i mosvaksinimit të fëmijëve të këtij komuniteti. Autoritetet shëndetësore shprehen se janë hasur me rezistenca nga ana e familjeve për mosvaksinim të fëmijëve.
49
Plani i Zhvillimit të Komunitetit Rom dhe Egjiptiannë Bashkinë e Shkodrës
Si do ta vlerësonit në përgjithësi gjendjen shëndetësore
në komunitetin tuaj?
Figura 6: Perceptime mbi gjendjen e përgjithshme shëndetësore (IDM, 2017)
Vlerësimi i Observatorit (2011) tregoi për mungesa të ujit të pijshëm në vendbanimet ku këto komunitete janë vendosur. Gjithashtu, edhe anëtarë të komunitetit Egjiptian në lagjen ‘Liria’ Shkodër kanё probleme me cilësinë e ujit të pijshëm, faktor i cili ndikon drejtëpërsëdrejti në shëndetin e tyre. Pajisja me libreza/karta të shëndetit përbën pengesën kryesore për akses të vazhdueshëm në shërbime shëndetësore. Kjo bën që të ketë inkonsistencë edhe në përkujdesin bazë siç është edhe vaksinimi i rregullt i fëmijëve. Personel i dedikuar për ndjekjen e tyre do ishte një alternativë e propozuar nga anëtarë të personelit aktual të qendrës shëndetësore. Vetë anëtarët e komuniteteve të intervistuar janë të ndërgjegjësuar për një gjendje jo të mirë shëndetësore të komuniteteve të tyre. Gjendja në komunitetin Rom dhe Egjiptian vlerësohet më pak se mesatare, siç tregohet edhe në grafikun e mëposhtëm. Aktualisht, numri i romëve dhe egjiptianëve të pajisur me karta shëndetësore në Bashkinë Shkodër nuk dihet.
2%
3%
50%
45%Mesatar
MireKeq
Shume mire
50
Plani i Zhvillimit të Komunitetit Rom dhe Egjiptiannë Bashkinë e Shkodrës
Në përgjithësi, cilёsia e shërbimeve shëndetësore raportohet se nuk ёshtё nё standardet e duhura pёr t’ju pёrshtatur nevojave tё komunitetit (Figura 4.11). Edhe pse aksesi në shërbimin shëndetësor parësor ofrohet falas në të gjitha qendrat shëndetësore, ky komunitet ka akses shumë të ulët në shërbimin e kujdesit parësor dhe atë të specialiteteve, shpeshherë kjo edhe për shkak të stilit të tyre të jetesës jo të shëndetshme dhe kushteve sociale ekonomike të cilat favorizojnë sëmundjet kronike. Për më tepër, aksesit të ulët dhe cilësisë jo të mirë të shërbimeve, i shtohen edhe forma direkte dhe indirekte të diskriminimit që perceptohen nga përfaqësues të komuniteteve rome dhe egjiptiane. Disa nga tё intervistuarit shprehen pёr mungesёn e aksesit tё shёrbimeve mjekёsore, pamundёsinё pёr tё pёrfituar rimbursime tё barnave, mungesёn e pajisjes me karta shёndeti apo aksesin e ulёt jo vetёm nё shёrbimet mjekёsore parёsore, por edhe nё shёrbimet e specialiteteve dhe terciale, kryesisht pёr shkak tё pamundёsisё ekonomike.
Si e vlerësoni cilësinë e shërbimeve shëndetësore që ofrohen në zonën tuaj?
Figura7: Vlerësimi i cilësisë së shërbimeve shëndetësore (IDM, 2017).
2%
14%
3%
42%
39%Mesatar
Shume keq
Keq
Shume mire
Mire
51
Plani i Zhvillimit të Komunitetit Rom dhe Egjiptiannë Bashkinë e Shkodrës
Shërbimet shëndetësore nuk janë afër (Tabela 4.5) dhe korrupsioni nё disa raste i largon ato jo vetëm fizikisht. Dhënia e ryshfetit për të marrë shërbim (më të mirë) është problem më i raportuar nga tё pyeturit.
Tabela 2: Distanca e shërbimeve shëndetësore nga komunitetet Rome dhe Egjiptiane
Zona Njësia administrative: Qendër
Institucioni
Qendër shëndetësore Spital Maternitet
1.1 1.6 1.6
Në përgjithësi, anëtarët e komuniteteve rome dhe egjiptiane shprehen pozitivisht (52% e vlerësojnë mirë dhe mesatar) sjelljen e stafit shëndetësor, megjithëse jo në pak raste hasen me neglizhencë. Ka një nevojë për përmirësim në sjelljen e stafit mjekësor në raport me nevojat e anëtarëve të komuniteteve rome dhe egjiptiane. Ndërgjegjësimi dhe ngritja e kapacitetit të tyre për ofrimin e shërbimeve, të zhveshura nga qëndrime dhe sjellje diskriminuese, është një element që duhet të ndiqet me masa konkrete.
Strehimi dhe integrimi urban
Pas një përmirësimi të ndjeshëm të kushteve të strehimit dhe infrastrukturës për komunitetin Rom dhe Egjiptian gjatë viteve të diktaturës, të dhënat për periudhën që pasoi e në vijim, tregojnë një përkeqësim të ndjeshëm për ta. Sipas studimit të UNDP (2012) më shumë se 38% e familjeve rome dhe 45% e atyre egjiptiane banojnë në shtëpi të vjetra, ndërsa 21% e familjeve rome dhe 11% e atyre egjiptiane jetojnë në baraka. Shumë nga këto familje nuk kanë ujë të pijshëm, dhe kanalizime të ujërave të zeza në shtëpitë e tyre. Infrastruktura, në veçanti ajo afër vendbanimeve rome, karakterizohet nga rrugë të pashtruara ose rrugë në gjendje të keqe, ka probleme shqetësuese jo vetëm me
52
Plani i Zhvillimit të Komunitetit Rom dhe Egjiptiannë Bashkinë e Shkodrës
informalitetin e banesave por gjithashtu në lidhje me infrastrukturën rrugore, ndriçimin, probleme të cilat ndikojnë ndjeshëm në cilësinë e jetesës së këtyre familjeve.Ligji ka parashikuar tre programe sociale strehimi që janë:
(1) Programe të banesave sociale me qera.(2) Programe të banesave me kosto të ulët.(3) Programe të pajisjes së truallit me infrastrukturë. Përzgjidhet për t’u trajtuar me banesë me kosto të ulët, familja me të ardhurat maksimale mujore jo më të larta se 120% e të ardhurave mesatare të përcaktuara për prefekturën. Ligji ka parashikuar disa ndihma nga shteti për të pastrehët, ku përfshihen pesë kategori ndihmash si:(1) Subvencionimi i qerasë. Përparësi në subvencionimin e qerasë ose përfitimin e bonusit të strehimit kanë kategoritë e mëposhtme dhe familjet e komunitetit Rom;(2) Subvencionimi i interesave të kredive;(3) Granti i menjëhershëm për banesat me kosto të ulët;(4) Grantet e vogla.
Megjithatë, programet sociale të strehimit tërheqin familjet me të ardhura mesatare 6 deri në 8 herë më të larta se niveli i varfërisë. Të varfërit nuk mund t’i përballojnë banesat me kosto të ulët, prandaj ata nuk aplikojnë dhe nuk përfitojnë nga programi. Të varfërit kanë më tepër gjasa të përfitojnë nga banesat sociale me qera sesa nga banesat me kosto të ulët.
Për sa i përket të dhënave zyrtare, për vitin 2016 nuk është vënë në zbatim asnjë program social i strehimit dhe për rrjedhojë nuk ka asnjë përfitues. Për vitin 2017 parashikohet të zbatohen 2 programe sociale strehimi, respektivisht programi i banesave sociale me qera ku do sistemohen jetimët dhe gratë me urdhër mbrojtjeje me shumë fëmijë, në kushte të vështira socio–ekonomike me urdhër mbrojtjeje, si dhe
53
Plani i Zhvillimit të Komunitetit Rom dhe Egjiptiannë Bashkinë e Shkodrës
programi i bonusit të strehimit, për të cilin deri tani asnjë përfaqësues nga dy komunitetet nuk ka paraqitur aplikim edhe pse kanë prioritet më të madh në përfitim. Në vijim, është bërë e mundur rikonstruksioni i 9 banesave të komunitetit Rom dhe Egjiptian si edhe pritet të miratohet nga Ministria e Zhvillimit Urban projekti për rikonstruksionin e 35 banesave të tjera të komunitetit. Në total, në Bashkinë Shkodër janë rreth 1.912 familje që kanë aplikuar për strehim, por ndërkohë sistemi nuk mund të evidentojë familjet rome dhe egjiptiane, por thjesht realizon një klasifikim të përgjithshëm të të pastrehëve. Gjithashtu, Bashkia e Shkodrës ka vënë në dispozicion një truall rreth 30.000 m2, me qëllim ndërtimin e banesave sociale me qera posaçërisht për këto dy komunitete si dhe ka dorëzuar projektet respektive, për të cilat pritet përgjigje nga pushteti qendror dhe donatorët e huaj.
Një situatë e tillë vazhdon të dominojë strehimin dhe infrastrukturën e komunitetit Rom dhe Egjiptian në Bashkinë Shkodër. Vetë banorët e këtij komuniteti në lagjen ‘Liria’ raportojnë të kenë furnizim me ujë të pijshëm (rreth 12 orë në ditë), shërbim nga i cili përfiton vetëm 50% e popullsisë së zonës në fjalë. Pjesa tjetër nuk kanë aspak akses në një shërbim të tillë dhe e sigurojnë ujin vetëm përmes shpimit të puseve. Aktualisht është hapur një pus shpimi që nxjerr ujë të pijshëm pranë fshatit të Paqes, si dhe janë instaluar 4 grupe çezmash publike në mënyrë që të lehtësohet aksesi sipas zonave. Sa i përket orarit me ujë të pijshëm, ai është i kufizuar dhe aksesohet në atë varg kohor që cilësohet si më i rëndësishëm dhe i nevojshëm gjatë ditës.
Situata është e ngjashme me kanalizimet e ujërave të zeza dhe furnizimin me energji elektrike ku vetem lagjia ‘Liria’ dhe ‘Përtej Urës’ rezulton të kenë disa elementë të këtyre shërbimeve bazë (20 puseta; 150 pompa dhe 150 gropa septike). Kanalizimi i ujërave tё zeza ёshtё shumё problematik,
PBPB
Plani i Zhvillimit të Komunitetit Rom dhe Egjiptiannë Bashkinë e Shkodrës
Plani i Zhvillimit të Komunitetit Rom dhe Egjiptiannë Bashkinë e ShkodrësPlani i Zhvillimit të Komunitetit Rom dhe Egjiptiannë Bashkinë e Shkodrëskryesisht pёr zonat Lagjia ‘Liria’; ‘përtej Urës së vjetër të Bunës’; ‘Kampi tek Ish-Zukthat’; ‘Kampi tek Prokuroria’; ‘Kampi tek Kompleksi Dubai’, ku mungon e gjithë infrastruktura. Problematik është fakti që edhe pse kanalizimet e ujërave të zeza janë shtrirë deri në afërsi të banesave të komunitetit Rom, instalimi i tyre bëhet i pamundur për vetë kushtet e banesave ku këto komunitete jetojnë. Mosshtrirja e rrjetit të kanalizimeve të ujërave të zeza është një problem shumë i mprehtë pasi këto zona bëhen shumë të predispozuara ndaj epidemive dhe sëmundjeve infektive. Ndёrkohё furnizimi me energji elektrike pёrbën njё problem pёr njё masё tё madhe tё popullsisё nё Lagjia ‘Liria’, ‘përtej Urës së vjetër të Bunës’, dhe nё tre zonat e tjera (‘Kampi tek Ish-Zukthat’; ‘Kampi tek Prokuroria’; ‘Kampi tek Kompleksi Dubai’) banorёt nuk kanё asnjё akses nё furnizimin me energji elektrike. Nga ana tjetër infrastruktura rrugore tregon edhe më shumë për vëmendjen e munguar në investime për këto komunitete. Sipas situatës së raportuar nga të dhënat zyrtare për vitin 2017, lehtësisht mund të vihet re se asnjë nga rrugët e brendshme të lagjeve me popullsi rome dhe/ose egjiptiane nuk është e asfaltuar. Si do t’i vlerësonit kushtet e banimit? Figura 8: Kushtet e banimit dhe ato higjeno-sanitare (IDM, 2017)3%20%9%40%28%Shume keqShume mireKeqMesatarMireNdërkohë mungojnë totalisht shërbime të tjera që do të mundësonin përfshirje sociale, kulturore dhe politike më të madhe të anëtarëve të këtyre komuniteteve. Përveç një qendre kulturore në lagjen Liria dhe një xhamie në zonën Përtej Urës, ka një mungesë totale të institucioneve në të gjitha zonat e tjera me popullsi rome dhe egjiptiane. Edhe ndër të pyeturit tanë, më shumë se gjysma jetojnë në ndërtesa të dëmtuara ose kasolle. Asnjë prej tyre nuk jeton në apartament. Ata raportojnë të jetojnë në kushte të këqija banimi dhe higjeno-sanitare, gjë që e perceptojnë dhe raportojnë si të tillë edhe sipas perceptimit/standardeve të tyre. Megjithëse romët dhe egjiptianët jetojnë në kasolle dhe shtëpi të vjetra, ata nuk përfitojnë shumë nga programet e strehimit social. Jetesa në kushte jo të mira banimi dhe infrastruktura e keqe e shton izolimin e tyre nga pjesa tjetër e shoqërisë dhe luan rol pengues në arsimimin e fëmijëve të tyre.Si do ta vlerësonit gjendjen e infrastrukturës(rrugë/ ujësjellës/ kanalizime) në komunitetin tuaj? Figura 9: Vlerësimi i kushteve infrastrukturore (IDM, 2017)2%8%58%32%MireShume mireKeqMesatar
PBPB
Plani i Zhvillimit të Komunitetit Rom dhe Egjiptiannë Bashkinë e Shkodrës
Plani i Zhvillimit të Komunitetit Rom dhe Egjiptiannë Bashkinë e ShkodrësPlani i Zhvillimit të Komunitetit Rom dhe Egjiptiannë Bashkinë e Shkodrëskryesisht pёr zonat Lagjia ‘Liria’; ‘përtej Urës së vjetër të Bunës’; ‘Kampi tek Ish-Zukthat’; ‘Kampi tek Prokuroria’; ‘Kampi tek Kompleksi Dubai’, ku mungon e gjithë infrastruktura. Problematik është fakti që edhe pse kanalizimet e ujërave të zeza janë shtrirë deri në afërsi të banesave të komunitetit Rom, instalimi i tyre bëhet i pamundur për vetë kushtet e banesave ku këto komunitete jetojnë. Mosshtrirja e rrjetit të kanalizimeve të ujërave të zeza është një problem shumë i mprehtë pasi këto zona bëhen shumë të predispozuara ndaj epidemive dhe sëmundjeve infektive. Ndёrkohё furnizimi me energji elektrike pёrbën njё problem pёr njё masё tё madhe tё popullsisё nё Lagjia ‘Liria’, ‘përtej Urës së vjetër të Bunës’, dhe nё tre zonat e tjera (‘Kampi tek Ish-Zukthat’; ‘Kampi tek Prokuroria’; ‘Kampi tek Kompleksi Dubai’) banorёt nuk kanё asnjё akses nё furnizimin me energji elektrike. Nga ana tjetër infrastruktura rrugore tregon edhe më shumë për vëmendjen e munguar në investime për këto komunitete. Sipas situatës së raportuar nga të dhënat zyrtare për vitin 2017, lehtësisht mund të vihet re se asnjë nga rrugët e brendshme të lagjeve me popullsi rome dhe/ose egjiptiane nuk është e asfaltuar. Si do t’i vlerësonit kushtet e banimit? Figura 8: Kushtet e banimit dhe ato higjeno-sanitare (IDM, 2017)3%20%9%40%28%Shume keqShume mireKeqMesatarMireNdërkohë mungojnë totalisht shërbime të tjera që do të mundësonin përfshirje sociale, kulturore dhe politike më të madhe të anëtarëve të këtyre komuniteteve. Përveç një qendre kulturore në lagjen Liria dhe një xhamie në zonën Përtej Urës, ka një mungesë totale të institucioneve në të gjitha zonat e tjera me popullsi rome dhe egjiptiane. Edhe ndër të pyeturit tanë, më shumë se gjysma jetojnë në ndërtesa të dëmtuara ose kasolle. Asnjë prej tyre nuk jeton në apartament. Ata raportojnë të jetojnë në kushte të këqija banimi dhe higjeno-sanitare, gjë që e perceptojnë dhe raportojnë si të tillë edhe sipas perceptimit/standardeve të tyre. Megjithëse romët dhe egjiptianët jetojnë në kasolle dhe shtëpi të vjetra, ata nuk përfitojnë shumë nga programet e strehimit social. Jetesa në kushte jo të mira banimi dhe infrastruktura e keqe e shton izolimin e tyre nga pjesa tjetër e shoqërisë dhe luan rol pengues në arsimimin e fëmijëve të tyre.Si do ta vlerësonit gjendjen e infrastrukturës(rrugë/ ujësjellës/ kanalizime) në komunitetin tuaj? Figura 9: Vlerësimi i kushteve infrastrukturore (IDM, 2017)2%8%58%32%MireShume mireKeqMesatar
56
Plani i Zhvillimit të Komunitetit Rom dhe Egjiptiannë Bashkinë e Shkodrës
Edhe të pyeturit tanë në shumicë nuk e njohin dhe nuk kanë përfituar nga këto mundësi. Arsyet kryesore lidhem me: • Mungesën e informacionit• Mungesën e besimit • Kriteret përjashtuese që vendosen për aksesimin e këtyre programeve.
Si janë kushtet higjeno-sanitare në shtëpinë tuaj?
Figura 10: Vlerësimi i kushteve higjeno-sanitare (IDM, 2017)
Ndërhyrjet më të mëdha dhe imediate vlerësohen të nevojiten në raport me përmirësimin e kanalizimeve, problematikës së përmbytjeve dhe furnizimin me ujë të pijshëm. Disa nga arsyet pse komuniteti Rom dhe Egjiptian ka njё akses shumё tё ulёt ndaj shёrbimeve tё strehimit social ka tё bёjё shpeshherё me mungesёn e dokumentacionit tё nevojshёm, vendbanimi jo i qёndrueshёm, pёrjashtimi i komunitetit nga tregu formal i punёs, mungesa e tё ardhurave minimale, mungesa e kapaciteteve tё vetё institucioneve, kriteret pёrjashtuese qё vendosen pёr aksesimin e kёtyre programeve, mungesa e informacionit tё duhur dhe arsimimi i ulёt, mosregjistrimi civil.
3%
26%
17%
37%17%Shume keq
Shume mire
Keq
Mesatar
Mire
57
Plani i Zhvillimit të Komunitetit Rom dhe Egjiptiannë Bashkinë e Shkodrës
Mbrojtja sociale
Në Shqipëri, niveli i varfërisë i familjeve rome dhe egjiptiane është shumë i lartë dhe hendeku me pjesën tjetër të popullsisë ka ardhur duke u thelluar. Varfëria, shpeshherë e skajshme, e familjeve rome dhe egjiptiane i shtyn ato drejt izolimit dhe përjashtimit social, pasi ato janë më pak të afta të përballojnë nevojat e jetës së përditshme dhe kanë më pak mundësi të marrin pjesë në proceset që ndikojnë në jetën e tyre, të tilla si shkollimi, punësimi, aktivizimi politik etj. Në Bashkinë Shkodër, studimi i UNDP (2016) tregon se romët e kësaj zone, të gjithë, janë shumë të varfër. Ndërkohë, varfëria është dominuese edhe në familjet egjiptiane, por ndër to, ka rreth 7% që nuk rezultojnë të varfra.
Shumë familje rome dhe egjiptiane, për shkak të varfërisë, mbështeten edhe në burime të tjera alternative të ardhurash si ndihma ekonomike, pensionet për të moshuarit, pagesa e papunësisë, pagesa për aftësinë e kufizuar dhe pensionet për jetimët. Por këto transferta financiare nga qeveria janë të pamjaftueshme për të plotësuar nevojat familjare, dhe për më tepër shumë familje rome e egjiptiane nuk kanë akses në këto përfitime si pasojë e mosinformimit dhe pamundësisë për të aplikuar për përfitimin e tyre.
Një situatë e tillë problematike karakterizon edhe komunitetin Rom dhe atë Egjiptian në Shkodër. Një pjesë e mirë e familjeve që do mund të kualifikoheshin si përfituese të ndihmës ekonomike nuk e përfitojnë atë si pasojë e mosregjistrimit të tyre në zyrën e gjendjes civile. Mungesa e regjistrimit e bën të pamundur zbatimin e Ligjit Nr. 9355 “Për Ndihmën Ekonomike dhe Shërbimet Shoqërore” e për pasojë këto familje nuk mund të trajtohen nga skemat e Ndihmës Ekonomike dhe të përfitojnë shërbime të tjera publike. Kështu të dhënat zyrtare për Bashkinë Shkodër konfirmojnë se familjet rome janë thuajse totalisht të
58
Plani i Zhvillimit të Komunitetit Rom dhe Egjiptiannë Bashkinë e Shkodrës
përjashtuara nga këto përfitime. Për vitin 2016 raportohet se ndihmën ekonomike e kanë përfituar 122 familje rome dhe egjiptiane. Numri i fëmijëve romë dhe egjiptianë që përfitojnë nga skema e ndihmës ekonomike për vitin 2016 përfshin 84 fëmijë, kundrejt totalit të 4.849 (fëmijëve që ndjekin shkollën). Po kështu, pagesën e aftësisë së kufizuar për vitin 2016 e kanë përfituar vetëm 155 romë dhe egjiptianë. Për vitin 2017, rreth 123 familje rome dhe egjiptiane kanë përfituar nga ndihma ekonomike dhe rreth 157 romë dhe egjiptianë kanë përfituar nga skema e PAK.
Ndër të intervistuarit për qëllimet e kësaj iniciative, përfitimet që ata dhe familjet e tyre merrnin ishin siç paraqitet në grafikun e mëposhtëm.
A përfitoni ju apo familja juajnga ndonjë prej shërbimeve të mëposhtme?
Figura 11: Përfitime nga programe dhe shërbime të mirëqenies sociale (IDM, 2017)
Megjithatë, nevojat dhe kërkesat janë shumë më të mëdha si për sa i takon shtrirjes dhe mbulimit me shërbime, ashtu edhe për sa i takon cilësisë së tyre. Ndonëse, në përgjithësi, shërbimet marrin një vlerësim
2%
14%
13%41%
30%Sherbimet me baze
komunitetin
Mbrojtje e femijeve
Ndihme ekonomike
Nuk perfitoj
Pagesa e aftesisese kufizuar
59
Plani i Zhvillimit të Komunitetit Rom dhe Egjiptiannë Bashkinë e Shkodrës
mesatar për sa u takon cilësisë së tyre, ka shumë paqartësi dhe mungesë informimi mbi çfarë dhe si mund të përfitohet, që e bën aksesin në këto shërbime shumë më të kufizuar.
Në ç’masë procesi i ofrimit të shërbimeve në programine mbrojtjes sociale është i qartë dhe i kuptueshëm për ju?
Figura 12: Qartësia dhe kuptueshmëria e Programit (IDM, 2017)
Nga ana tjetër, edhe kur anëtarë të komunitetit Rom apo Egjiptian i afrohen këtyre programeve dhe shërbimeve, ata rrallëherë marrin një orientim të mirë mbi kriteret dhe proceset që duhet të ndjekin. Rreth 37% e të intervistuarve deklaruan se nuk ishin orientuar asnjëherë mbi ndonjë prej programeve/shërbimeve që mund të përfitonin. Ndërkohë, aksesi ndaj ndihmës ekonomike bëhet më i vështirë duke marrë në konsideratë mangësitë në dokumentacionin përkatës për vendbanimet, transferimet e shpeshta të vendbanimeve apo problematikat mbi zotërimin e pronësisë ligjore mbi tokat. Përpos politikave të Bashkisë sё Shkodrës për regjistrimin e romëve dhe vendbanimeve të tyre, situata paraqitet tepёr problematike nёse i referohemi aksesit që ky komunitet ka në fushën e mbrojtjes sociale.
2%
23%
50%
25%Ne nje mase
te vogel
Ne nje mase te madhe
Aspak
Deri diku
60
Plani i Zhvillimit të Komunitetit Rom dhe Egjiptiannë Bashkinë e Shkodrës
Komunitetet Rome dhe Egjiptianenë Bashkinë Shkodër
kanë mundësi të barabarta dhe gjithëpërfshirëse nëpërmjet aksesit të përmirësuar në të gjitha shërbimet publike, me prioritet shërbimet e gjendjes civile dhe drejtësisë, në edukim dhe kujdes shëndetësor. Romët dhe egjiptianët përfitojnë më shumë nga programet e strehimit dhe mbrojtjes sociale, me kushte më të mira jetese nëpërmjet mundësive për punësim dhe punë të denjë, si dhe duke bashkëjetuar në komunitete më të fuqizuara lokale.
61
Plani i Zhvillimit të Komunitetit Rom dhe Egjiptiannë Bashkinë e Shkodrës
Si do t’i vlerësonit këto shërbime?
Figura 13: Qartësia dhe kuptueshmëria e Programit (IDM, 2017)
Në këto kushte, shpesh, anëtarët e komunitetit Rom dhe atij Egjiptian përdorin kapitalin social për të përballuar disavantazhet e akumuluara nga varfëria dhe përjashtimi nga programet dhe shërbimet mundësuese. Sipas të dhënave të UNDP (2012) ata përshkruhen të jenë të pasur në kapital social konjitiv, por të varfër në kapital social strukturor, të tilla si shoqatat ose rrjetet që nxisin veprime kolektive. Fuqizimi i këtyre dimensioneve do të ndihmonte edhe fuqizimin e komunitetit Rom dhe Egjiptian edhe në nivel lokal.
7%
10%
64%19%Mire
Shume keq
Mesatar
Keq
62
Plani i Zhvillimit të Komunitetit Rom dhe Egjiptiannë Bashkinë e Shkodrës
Fëmijët në situatë rruge
Fëmijët në situatë rruge në Shqipëri identifikohen kryesisht si “fëmijë që punojnë”, ku të gjitha fazat e studimit tregojnë se aktivitetet kryesore në rrugë ishin lypja dhe larja e xhamave të makinës, të ndjekura nga shitja në semaforë, në bare/kafene apo në pika të caktuara në anë të rrugës, ose shitja e shërbimeve të tilla si parkimi, puna si hamall apo riciklimi.
Një tjetër problematikë është edhe gjendja ekzistuese e fëmijëve në situatë rruge në Bashkinë Shkodër. Sipas të dhënave nga Njësia e Mbrojtjes së Fëmijëve në Bashkinë e Shkodrës, janë identifikuar rreth 100 raste të këtyre fëmijëve të cilët në të shumtën e rasteve i përkasin komunitetit Rom. Në zbatim të Marrëveshjes së Bashkëpunimit tre ministrore «Për identifikimin dhe mbrojtjen e fëmijëve në situatë rruge» mes Ministrisë së Mirëqenies Sociale dhe Rinisë, Ministrisë së Arsimit dhe Sportit dhe Ministrisë së Punëve të Brendshme, është vendosur bashkëpunimi me gjithë strukturat përgjegjëse dhe është hartuar dhe miratuar Plani Lokal i Veprimit për Fëmijët në Situatë Rruge për Bashkinë Shkodër, ku janë të përcaktuara masat që duhet të ndërmerren, rolet dhe përgjegjësitë e të gjithë strukturave publike dhe jopublike në mbrojtje të fëmijëve.
Për zbatimin e këtij Plani lokal është firmosur një Urdhër i Përbashkët «Për Zbatimin e Planit Lokal të Veprimit “Për identifikimin dhe mbrojtjen e fëmijëve në situatë rruge” 2016 – 2017” ndërmjet Bashkisë Shkodër, Drejtorisë Rajonale të Policisë së Qarkut Shkodër, Drejtorisë Arsimore Rajonale, Drejtorisë Rajonale të Punësimit, Drejtorisë Rajonale të Shërbimit Social Shtetëror. Janë përcaktuar dhe janë ndërmarrë hapa konkretë në mbështetje të këtyre familjeve në zbatim të Udhëzuesit të procedurave për identifikimin, ndihmën e menjëhershme dhe
63
Plani i Zhvillimit të Komunitetit Rom dhe Egjiptiannë Bashkinë e Shkodrës
referimin e fëmijëve në situatë rruge. Janë ngritur Skuadrat e Terrenit në bashkëpunim me organizatat joqeveritare dhe Policinë, të cilat dalin në terren sipas një kalendari zyrtar të miratuar. Funksionojnë tre skuadra të terrenit në përbërje të së cilës janë përfaqësues të Bashkisë, organizatave dhe Policisë.
Puna me fëmijët në situatë rruge është një proces i vështirë ku kërkohet bashkëpunimi dhe kontributi i të gjitha strukturave përgjegjëse. Problematikë kryesore e familjeve dhe fëmijëve në situatë rruge në Bashkinë Shkodër është se këto familje janë kryesisht nga komuniteti Rom të cilët nuk rezultojnë të regjistruar në Zyrën e Gjendjes Civile të Bashkisë Shkodër, dhe një pjesë e madhe e tyre janë banorë të përkohshëm në territor. Për këtë arsye nuk mund të përfitojnë shërbime publike, si ndihmë ekonomike apo strehim. Për adresimin e nevojave të këtyre fëmijëve është hartuar një Plan ndërhyrje për secilën nga këto familje, si dhe është ofruar ndihmë duke i referuar në institucione dhe organizata për mbështetje, duke ofruar mundësi punësimi për disa prej tyre, edhe pse në asnjë rast puna e ofruar nuk është pranuar. Eshtë ofruar mbështetje administrative për regjistrimin në gjendjen civile apo përfitimin e ndihmës ekonomike dhe shërbime të tjera publike, si dhe është mundësuar regjistrimi në shkollë dhe pajisja me librat, pajisjet shkollore dhe veshmbathje për një numër të konsiderueshëm të fëmijëve. Ndërhyrja në ndihmë të fëmijëve në situatë rruge duhet të bazohet në fuqizimin e familjes si mjedisi natyral për rritjen, mirëqenien dhe mbrojtjen e fëmijës. Prandaj është e nevojshme të krijohet një sistem i integruar dhe i koordinuar i masave dhe ndërhyrjeve për familjet dhe fëmijët në situatë rruge.
641312
65
Plani i Zhvillimit të Komunitetit Rom dhe Egjiptiannë Bashkinë e Shkodrës
1312
66
Deklarata e vizionit
Komunitetet Rome dhe Egjiptiane në Bashkinë Shkodër kanë mundësi të barabarta dhe gjithëpërfshirëse nëpërmjet aksesit të përmirësuar në të gjitha shërbimet publike, me prioritet shërbimet e gjendjes civile dhe drejtësisë, në edukim dhe kujdes shëndetësor. Romët dhe egjiptianët përfitojnë më shumë nga programet e strehimit dhe mbrojtjes sociale, me kushte më të mira jetese nëpërmjet mundësive për punësim dhe punë të denjë, si dhe duke bashkëjetuar në komunitete më të fuqizuara lokale.
67
Qël
limet
stra
tegj
ike
dhe
obje
ktiv
at sp
ecifi
kFu
shat
Prio
ritar
eQë
llim
et St
rate
gjike
Obje
ktiva
t Spe
cifik
Fush
a prio
ritar
e 1.
Regji
strim
i civi
l dhe
akse
si në
sis
tem
in e
drejt
ësisë
Qëllim
i stra
tegji
k 1:
Ro
mët
dhe e
gjipt
ianët
kanë
akse
s në
shë
rbim
et e
gjend
jes ci
vile d
he në
sist
emin
e dr
ejtës
isë
Objek
tivi s
pecifi
k 1.1:
Po
pulls
ia ro
me d
he eg
jiptia
ne k
a aks
es të
përm
irësu
ar në
shër
bimet
e gje
ndjes
civil
e
Objek
tivi s
pecifi
k 1.2:
Ro
mët
dhe e
gjipt
ianët
përfi
tojn
ë nga
ndihm
a ligj
ore f
alas d
he ka
në ak
ses t
ë bar
abar
të në
sh
ërbim
et e
drejt
ësisë
Fush
a prio
ritar
e 2.
Arsim
i dhe
prom
ovim
i i dia
logut
nd
ërku
lturo
r
Qëllim
i stra
tegji
k 1:
Rritj
a e ni
velit
arsim
or pë
r kom
unite
tin Ro
m dh
e Eg
jiptia
n si d
he pr
omov
imi i
dialog
ut dh
e har
mon
isё
ndër
kultu
rore
Obje
ktivi
spec
ifik 2
.1:
Rritj
a e nu
mrit
të fë
mijë
ve të
regji
strua
r nga
kom
unite
ti R/
E nd
aj të
gjith
a nive
leve t
ë sist
emit
arsim
or d
uke g
aran
tuar
një a
rsim
më c
ilëso
rOb
jektiv
i spe
cifik 2
.2:
Mën
janim
i i sje
lljeve
dhe q
ëndr
imev
e sti
gmat
izues
e dhe
përja
shtu
ese p
ër fë
mijë
t e ko
mu-
nitet
it Ro
m dh
e Egji
ptian
Objek
tivi s
pecifi
k 3Rr
itja e
kapa
citet
eve t
ë ins
tituc
ionev
e arsi
mor
e dhe
vend
ore p
ër të
nxitu
r pjes
ëmar
rjen d
he
regji
strim
in e k
omun
itetit
Rom
dhe E
gjipt
ian në
arsi
mOb
jektiv
i spe
cifik 4
Nxitj
a e di
alogu
t ndë
rkult
uror
përm
es ak
tivite
teve
për p
rom
ovim
in e k
ultur
ave,
ident
itetit
Ro
m dh
e Egji
ptian
dhe
bas
hkëje
tesë
s har
mon
ike e
trash
ëgim
isë ku
lturo
re
Fush
a prio
ritar
e 3.
Punë
simi d
he Ar
simi e
Form
imi
Prof
esion
al (A
FP)
Qëllim
i stra
tegji
k 1:
Rom
ët dh
e egji
ptian
ët ja
në të
fuqiz
uar e
kono
miki
sht
dhe i
nteg
ruar
në tr
egun
form
al të
punë
simit,
si dh
e ka
në nj
ë shk
allë t
ë lar
të ku
alifik
imi e
ndër
gjegjë
simi
për r
ëndë
sinë e
arsi
mit
prof
esion
al
Objek
tivi s
pecifi
k 3.1:
Rr
itja e
shka
llёs
sё pu
nësim
it të
kom
unite
tit Ro
m dh
e Egji
ptian
pёrm
es pr
ogra
mev
e të n
xitjes
së
punë
simit
dhe p
olitik
ave p
roak
tive t
ë pu
nësim
itOb
jektiv
i spe
cifik 3
.2:
Adre
simi i
papu
nësis
ë nëp
ërm
jet pr
omov
imit
të in
iciat
ivave
kom
unita
re d
he m
bёsh
tetje
s të
skem
ave
sipёr
mar
rёse
Objek
tivi s
pecifi
k 3.3:
Fu
qizim
i i ro
mëv
e dhe
egjip
tianë
ve p
ërm
es pë
rfshir
jes m
ë të m
adhe
në ar
simin
prof
esion
alOb
jektiv
i spe
cifik 3
.4:
Përm
irësim
i i ci
lësisë
së sh
ërbim
eve t
ë ofru
ara n
ga Q
endr
at e
Form
imit
Prof
esion
al dh
e Zyra
ve
të Pu
nësim
it
68
Fush
a prio
ritar
e 4.
Kujde
si Sh
ënde
tëso
r
Qëllim
i stra
tegji
k 1:
Rom
ët dh
e egji
ptian
ët gë
zojn
ë sh
ënde
t më t
ë mirë
pё
rmes
akse
sit m
ë të p
lotë d
he ci
lësor
në sh
ërbim
in m
jekës
or
Objek
tivi s
pecifi
k 4.1:
Rr
itja e
num
rit të
anët
arëv
e të k
omun
itetit
Rom
dhe E
gjipt
ian në
shër
bimet
shën
detë
sore
pa
rëso
re (f
alas)
si dh
e dyt
ësor
e dhe
terci
ale m
ë të p
ërba
llues
hme
Objek
tivi s
pecifi
k 4.2:
Ga
rant
im i
kujde
sit sh
ënde
tëso
r më
cilës
or pë
r nën
at dh
e fos
hnjat
Objek
tivi s
pecifi
k 4.3.
Rr
itja e
kapa
citet
eve t
ë ekip
it m
jekës
or/q
endr
ave s
hënd
etës
ore
për in
form
im dh
e pro
mov
im
më t
ë mad
h të s
hërb
imev
e të s
hënd
etit
Fush
a prio
ritar
e 5.
Stre
himi d
he In
tegr
imi u
rban
Qëllim
i stra
tegji
k 1:
Rom
ët dh
e egji
ptian
ët ka
në ku
shte
tё pë
rmirë
suar
a tё
stre
himit
Objek
tivi s
pecifi
k 5.1:
Rr
itja e
akse
sit të
rom
ëve d
he eg
jiptia
nëve
në pr
ogra
met
e str
ehim
it so
cial
Objek
tivi s
pecifi
k 5.2:
Pë
rmirë
simi i
kush
teve
infra
struk
turo
re dh
e higj
eno-
sanit
are
në ve
ndba
nimet
dhe
insti
tucio
-ne
t ku k
a për
qënd
rim të
kom
unite
tit Ro
m dh
e Egji
ptian
Fush
a prio
ritar
e 6.
Mbr
ojtja
socia
le
Qëllim
i stra
tegji
k 1:
Rom
ët dh
e egji
ptian
ët ka
në nj
ë mirë
qenie
më t
ë mirë
si
rezult
at i b
urim
eve a
ltern
ative
të të
ardh
urav
e dhe
sh
ërbim
eve s
ocial
e
Objek
tivi s
pecifi
k 6.1:
Rr
itja e
akse
sit të
rom
ëve d
he eg
jiptia
nëve
në pr
ogra
met
e m
brojt
jes so
ciale
Objek
tivi s
pecifi
k 6.2:
Rr
itja e
efika
sitet
it të
siste
mit
të m
brojt
jes so
ciale
Objek
tivi s
pecifi
k 6.3:
Rr
itja
dhe p
ërm
irësim
i i sh
ërbim
eve s
ocial
e të o
fruar
a nda
j kom
unite
tit R/
E
69
3.3
MAT
RICA
Fush
a prio
ritar
e:Re
gjist
rimi C
ivil d
he A
kses
i në
Siste
min
e Dr
ejtë
sisë
Indi
kato
rët d
he tr
egue
sit e
perfo
rman
cës:
Qëllim
i stra
tegji
k 1:
Rom
ët dh
e egji
ptian
ët ka
në ak
ses
në sh
ërbim
et e
gjend
jes ci
vile d
he
në si
stem
in e d
rejtë
sisë
% e
bano
rëve
të in
terv
istua
r rom
ë dhe
egjip
tianë
që m
endo
jnë s
e reg
jistri
mi
civil ë
shtë
shum
ë pro
blem
në ko
mun
itetin
e ty
re
% e
bano
rëve
të in
terv
istua
r rom
ë dhe
egjip
tianë
që ka
në pa
tur n
evojë
për
ndihm
ë ligj
ore f
alas d
he e
kanë
përfi
tuar
atë
% e
bano
rëve
të in
terv
istua
r rom
ë dhe
egjip
tianë
që ra
porto
jnë s
e kan
ë anë
tar
në fa
milje
të pa
regji
strua
r në r
egjis
trin c
ivil
% e
bano
rëve
të in
terv
istua
r rom
ë dhe
egjip
tianë
që ra
porto
jnë
se nu
k kan
ë inf
orm
acion
për n
dihm
ën lig
jore f
alas
34%
(201
7) në
5-10
% (2
020)
10%
(201
7) në
30-5
0% (2
020)
8% (2
017)
në 0%
(202
0)
38%
(201
7) në
10-2
0%
më s
hum
ë në 2
020
Objek
tivi s
pecifi
k 1
Popu
llsia
rom
e dhe
egjip
tiane
ka ak
ses t
ë për
mirë
suar
në sh
ërbim
et e
gjend
jes ci
vile
Aktiv
itete
t/hap
at e
vepr
imit
Insti
-tu
cioni/
depa
rta-
men
ti
Periu
dha
koho
reKo
sto
Lekë
Burim
i i fi- na
ncim
itIn
dikat
ori
Tregu
esi b
azë
Tregu
esi i
synu
ar20
20Bu
rimi i
të
dhën
ave
70
1.1.1
Fush
ata
sens
ibiliz
uese
që
sigu
rojn
ë ku
ptue
shm
ërinë
pë
r reg
jistri
min
civil
dhe t
rans
ferim
in e
vend
banim
eve
Drejt
oria
Ligjor
e (D
L) e
Gjen
djes
Civile
(G
JC)
Drejt
oria
e Shë
rbi-
mev
e So
ciale
dhe
Stre
-him
it (D
SHSS
)
2017
-201
910
,000
Bash
kiaDo
na-
torë
Num
ri i fu
shat
ave
____
____
____
% e
bano
rëve
që sh
preh
en se
regjs
itrim
i civi
l ës
htë p
roble
m
Nuk e
kzist
on__
____
____
_ 34
% (I
DM 20
17)
1 fus
hatë
sens
ibi-
lizue
se
____
____
___
5-10
%
Rapo
rti
vjeto
r i Gr
upit
Mon
i-to
rimit
dhe V
lerë
simit
të
strat
egjis
ë (G
MV)
1.1.2
Ngrit
ja e n
jë str
uktu
re nd
ërsek
-tor
iale n
ë nive
l ko
mun
itar (
SNK)
m
e qëll
im id
entifi
-kim
in, ko
ordini
min,
m
onito
rimin
dhe
rapor
timin
e ras
teve
për id
entifi
kimin
dhe
adres
imin
e çës
htjev
e të
regjsi
trim
it civi
l dh
e pr
oblem
eve t
ë lej
eve t
ë ban
imit
të fam
iljeve
rom
e dh
e egji
ptian
e me
përfa
qësu
es të
shër-
bimit s
hënd
etëso
r, OS
HC-ve
, gjen
djes
civile
, poli
cisë a
d-m
inistr
ator s
hoqë
ror,
mës
ues, p
sikolo
g, pu
nonjë
s soc
ial.
DSHS
SDL GJ
CAd
min-
istra
torë
t ë
Nj
ësive
Ad
min-
istra
tive
(NJ.A
)
2018
Pa ko
stoPa
kosto
Grup
i ndë
rsekt
orial
funk
siona
l__
____
____
____
% e
anët
arëv
e r/e
që sh
preh
en se
kanë
an
ëtar
ë në f
amije
të pa
regji
strua
r
Nuk e
kzist
on__
____
____
_8%
(IDM
2017
)
Grup
i i pu
nës i
ngrit
ur
si str
uktu
rë__
____
____
_0%
Rapo
rti
vjeto
r i GM
V
71
1.1.3
Asist
encë
dh
e ndih
më n
ë tra
nsfer
imin
e do
kum
entac
ionit t
ё gje
ndjes
civile
për
familje
t në v
ësht
irësi
ekon
omike
Bash
kia
OSHC
2018
-202
0Pa
kosto
Bash
kia
Num
ri i ra
steve
të as
istua
ra74
anët
arë t
ë par
egjis
truar
95-1
00 %
e ra
steve
të
asist
uara
Rapo
rti
vjeto
r i GM
V
1.1.4
Mbës
htetj
a dh
e fuq
izim
i i org
aniza
tave r
ome
dhe e
gjipt
iane q
ë leh
tësojn
ë dhe
m
bësh
tesin
akse
sin
në re
gjistr
imin
civil
dhe n
ë drej
tësi
Bash
kia
2017
-202
020
0,000
/v
it
Bash
kiaDo
na-
torë
Mbë
shte
tja e
orga
nizat
ave
Nuk e
kzist
onOr
ganiz
ata t
ë m
bësh
tetu
raRa
porti
vje
tor i
GMV
1.1.5
Orga
nizim
i i një
aksio
ni pë
r iden
-tifi
kimin
e rom
ëve
dhe e
gjipt
ianëv
e të
pareg
jistru
ar në
reg
jistri
n e gj
endje
s civ
ile &
mon
itorim
i ind
ividu
alizu
ar
Struk
tura
ndërs
ek-
torial
e në
nive
l ko
mu-
nitar
Bash
kia
2017
-201
8Pa
kosto
Pa ko
sto
Num
ri i ra
steve
të id
entifi
kuar
a që k
ërko
jnë
ndihm
ë për
regji
strim
civil
____
____
___
% e
bano
rëve
që sh
preh
en se
nuk j
anë t
ë re
gjistr
uar n
ë reg
jistri
n e gj
endje
s civi
le%
e ba
norë
ve që
shpr
ehen
se ka
në an
ëtar
ë të
familje
s së t
yre të
pare
gjistr
uar
74 ra
ste të
iden
tifiku
ara
____
____
___
12%
(IDM
, 201
7)__
____
____
_8%
(IDM
, 201
7)
80%
e ra
steve
të
ident
ifiku
ara t
ë zg
jidhu
ra0% __
____
____
_0%
Rapo
rti
vjeto
r i GM
V
1.1.6
Krijim
i i str
uk-
turav
e ndë
rmjet
ë-su
ese s
i instr
umen
ta
lehtës
ues, e
viden
tues
dh
e mob
ilizue
s so
cial të
regji
strim
it të
lindje
ve dh
e të
vend
banim
it
Bash
kia
Kësh
illi i
Bash
kisë
2018
Pa ko
stoPa
kosto
Num
ri i st
rukt
urav
e ndë
rsekt
orial
e në n
ivel
kom
unita
rNu
k ekz
iston
1 stru
ktur
ë e ng
ritur
Bash
kia
1.1.7
Trajni
me t
ë pe
rsona
lizua
ra pë
r anë
tarët
e str
uktu
rave n
dërm
-jet
ësue
se
DL GJC
2018
10,00
0Ba
shkia
Do
nator
ëNu
mri i
trajn
imev
e N
uk ek
zisto
n1 t
rajn
im i r
ealiz
uar
Rapo
rti
vjetor
i GMV
72
Plani i Zhvillimit të Komunitetit Rom dhe Egjiptiannë Bashkinë e Shkodrës
Objek
tivi s
pecifi
k 2Ro
mët
dhe e
gjipt
ianët
përfi
tojn
ë nga
ndihm
a ligj
ore f
alas d
he ka
në ak
ses t
ë bar
abar
të në
shër
bimet
e dr
ejtës
isë
1.2.1
Koor
dinim
i i in
iciat
ivave
dhe
mob
ilizim
i i bu
ri-m
eve p
ër of
rimin
e sh
ërbim
it ligj
or fa
las
nga o
rgan
izata
t e
shoq
ërisë
civil
e
DSHS
SDL GJ
C20
18-2
020
1,200
00
0/vit
(par
t-tim
e)
Bash
kia
Dona
-to
rë
Ofrim
i i sh
ërbim
it lig
jor fa
las__
____
____
__%
e ba
norë
ve që
shpr
ehen
se pë
rfito
jnë n
ga
asist
enca
ligjor
e
Nuk e
kzist
on
____
____
___
10%
kanë
përfi
tuar
nga a
siste
nca
ligjor
e (ID
M, 2
017)
Shër
bim lig
jor
falas
2017
-202
0__
____
____
_30
-50%
Rapo
rti vj
etor
i G
MV
1.2.2
Krijim
i i nj
ë dat
abaz
e për
ra
stet q
ё kёr
kojn
ё as
isten
cё lig
jore
dhe m
onito
rimi
i vaz
hdue
shëm
i ra
steve
GJC
DSHS
SDL
2017
-201
8Pa
kosto
Pa ko
stoNu
mri i
anët
arëv
e në d
atab
azë
74 ra
ste të
iden
tifiku
ara p
ër re
gjis-
trim
në G
J.C10
0 % e
raste
ve të
ide
ntifi
kuar
a në
data
bazë
Rapo
rti vj
etor
i G
MV
1.2.3
Ngrit
ja e
kapa
citet
eve t
ё ins
tituc
ionev
e ve
ndor
e për
mes
tra
jnim
eve t
ë sp
ecial
izuar
a për
dh
ënien
e inf
orm
a-cio
nit pë
r ndih
mën
lig
jore f
alas
GJC
DSHS
SDL
2018
-202
020
,000
Bash
kia
Dona
-to
rë
Num
ri i tr
ajnim
eve
____
____
___
Num
ri i pe
rsona
ve që
trajn
ohen
Nuk e
kzist
on__
____
____
_Nu
k ekz
iston
2 tra
jnim
e për
vit
____
____
___
95-1
00 %
e pe
r-so
nave
përg
jegjës
tra
jnoh
en
Rapo
rti vj
etor
i G
MV Ra
porti
vje
tor i
GMV
1.2.4
Info
rmim
dh
e ndë
rgjeg
jësim
në
kom
unite
t pë
r Shë
rbim
in e
ndihm
ës lig
jore
GJC
GJC
DL20
18-2
020
20,00
0
Bash
kia
Dona
-to
rë
Num
ri i ta
kimev
e në t
erre
n__
____
____
_%
e an
ëtar
ëve r
/e që
nuk n
johin
këtë
sh
ërbim
Nuk e
kzist
on__
____
____
_38
% (I
DM, 2
017)
2 fus
hata
ndër
g-jeg
jësue
se
____
____
___
10-2
0%
Rapo
rti vj
etor
i G
MV
73
Fush
a prio
ritar
e:
Arsim
i dhe
Prom
ovim
i i Di
alog
ut N
dërk
ultu
ror
Indi
kato
rët d
he tr
egue
sit e
perfo
rman
cës:
Qëllim
i stra
tegji
k 1:
Rritj
a e ni
velit
arsim
or pë
r kom
unite
tin Ro
m dh
e Egji
ptian
, si d
he
prom
ovim
i i dia
logut
dhe h
arm
onisё
ndër
kultu
rore
% e
bano
rëve
rom
ë dhe
egjip
tianë
që
men
dojn
ë se
nive
li arsi
mor
i kom
unite
tit të
tyre
ësht
ë shu
më
mirë
– ng
a 11%
(201
7) në
40%
(202
0)
% e
bano
rëve
të k
omun
itetit
Rom
dhe E
gjipt
ian që
rapo
rtojn
ë se
nuk k
a bra
ktisj
e të s
hkoll
ës/k
opsh
tit ng
a fëm
ijët e
kom
unite
tit të
tyre
– 41
%
(201
7) në
50-
60%
(202
0)
% e
bano
rëve
të ko
mun
itetit
Rom
dhe E
gjipt
ian që
rapo
rtojn
ë se f
ëmijë
t e ty
re sh
kojn
ë në k
opës
ht/sh
kollë
– 61
% (2
017)
në 85
-90%
(202
0)
Objek
tivi s
pecifi
k 1Rr
itja e
num
rit të
fëm
ijëve
të re
gjistr
uar n
ga Ko
mun
iteti
R/ E
ndaj
të gj
itha n
ivelev
e të s
istem
it ar
simor
duke
gara
ntua
r një
arsim
më c
ilëso
r
Aktiv
itete
t/hap
at e
vepr
imit
Insti
tucio
ni/de
parta
-m
enti
Periu
dha
koho
reKo
sto Le
këBu
rimi i
fi- nanc
imit
Indik
ator
iTre
gues
i baz
ëTre
gues
i i sy
nuar
2020
Burim
i i të
dh
ënav
e
2.1.1
Info
rmim
dhe n
dërg
jegjës
im i
prind
ërve
&ko
mun
itete
ve ro
me d
he
egjip
tiane
për r
ëndë
sinë e
arsim
it
Drejt
oria
Arsim
ore
Rajon
ale
(DAR
)
Drejt
oria
e Ku
lturë
s, Ar
-sim
it, Ri
nisë
dhe S
porti
t (D
KARS
)
Drejt
oritë
e
Shko
llave
2017
-202
0Pa
kosto
Pa ko
sto
Num
ri i fu
shat
ave
% e
bano
rëvë
që
rapo
rtojn
ë se
fëm
ijët e
ty
re sh
kojn
ë në
kop
ësht
/sh
kollë
% e
rom
ëve d
he
egjip
tianë
ve që
shp
rehe
n m
irë dh
e shu
më m
irë
për n
ivelin
arsim
or të
ko
mun
itetit
të ty
re (I
DM
2017
)
9 fus
hata
çdo v
it sh
kollo
r pra
në
SHQK
61
% (I
DM, 2
017)
11%
(IDM
, 201
7)
9 fus
hata
ndër
gjegjë
sues
e në t
ë gji
tha s
hkoll
at 1
00%
e sh
kolla
ve
85-9
0%85
-90%
30-4
0 % de
ri në 2
018
5-60
% d
eri n
ë 202
0
Rapo
rti
vjeto
r i GM
V
74
2.1.2
Harti
mi i
Planit
të Ve
prim
it për
Bash
kinë e
Shko
drës
“Çdo
fëm
ijë
Rom
dhe E
gjipt
ian në
kopë
sht”
me
qëllim
evide
ntim
in, re
gjistr
imin
dhe
freku
entim
in e a
rsim
it para
shko
llor n
ga
fëmijë
t rom
ë dhe
egjip
tianë
DAR
DKAR
SDr
ejtor
itë e
Sh
kolla
veDr
ejtor
ia e
Çerd
heve
dh
e Ko
psht
eve
(DCK
)
2017
-201
8Pa
kosto
Pa ko
sto
Harti
mi i
planit
Num
ri i fë
mijë
ve r/
e br
aktis
ës të
shko
llës p
ër
vitin
2026
-202
7
____
____
____
_Nu
mri i
fëm
ijëve
r/e
brak
tisës
të ko
psht
it pë
r vit
in 20
16-2
017
Nuk e
kzist
on__
____
____
____
Nga 1
41 fë
mijë
rom
ë të r
egjis
truar
31%
janë
brak
tisës
Nuk k
a brak
tisje
nga f
ëmijë
t egji
ptian
(DAR
, 201
7)__
____
____
____
Nga 4
5 fëm
ijë ro
më t
ë reg
jistru
ar rre
th
33%
brak
tisën
kops
htin
Nga 6
2 fëm
ijë eg
jiptia
n të r
egjis
truar,
31
% re
zultu
an br
aktis
ës(D
AR, 2
017)
Plan i
hartu
ar dh
e pub
lik__
____
____
____
____
__10
% u
lje e
shka
llës
së br
aktis
jes
____
____
____
____
____
10%
ulje
e sh
kallë
s së
brak
tisjes
Rapo
rti
vjeto
r i GM
V
2.1.3
Pilot
im: o
frim
i i sh
ërbim
it të
vakti
t ush
qimor
falas
në sis
temin
pa
rashk
ollor
Bash
kia
DAR
DKAR
SDr
ejtori
a Ek
onom
ike
e Arsi
mit
(DEA
)DC
K
2018
-202
0
420,0
00
për ç
do vi
t (3
,500 p
ër
çdo f
ëmijë
në
mua
j)
Bash
kia
DAR
Dona
torë
Vakt
i ush
qimor
ofru
ar pë
r fëm
ijët r
/e
____
____
____
Num
ri i fë
mijë
ve të
re
gjistr
uar q
ë për
fitojn
ë ng
a vak
ti
Nuk e
kzist
on
____
____
____
_Nu
k ekz
iston
Ofrim
i i va
ktit
ushq
imor
____
____
____
____
____
20 fë
mijë
përfi
tojn
ë nga
vakt
i us
hqim
or
Rapo
rti
vjeto
r i GM
V
2.1.4
Mund
ësim
i i am
bient
eve n
ë sh
kolla
për h
igjien
ën e
fëmijë
ve të
ko
mun
itetit
r/e
DEA
DKAR
S20
18-2
019
600,0
00Ba
shkia
Dona
torë
Mun
dësim
i i am
bient
eve
higjie
nike
Nuk e
kzist
ojnë
Ambie
nte h
igjien
ikeRa
porti
vje
tor i
GMV
2.1.5
Takim
e sen
sibiliz
uese
me
kom
unite
tin pë
r qas
jen në
arsim
pë
rmes
bursa
ve pё
r kom
unite
tin Ro
m
dhe E
gjipt
ian
Bash
kia
DKAR
SDS
HSS
Drejt
oritë
e Sh
kolla
ve
2017
-202
0Pa
kosto
Pa ko
sto
Num
ri i pë
rfitu
esve
të
bursa
ve pë
r shk
ollë p
rofe
-sio
nale
& un
iversi
tet
____
____
___
Num
ri i fu
shat
ave
infor
mue
se
Nuk e
kzist
on
____
____
____
____
Nuk e
kzist
on
2 bur
sa të
ofru
ara p
ër sh
kollë
pr
ofes
ionale
____
____
____
____
__1 f
usha
të në
vit
për ç
do sh
kollë
Rapo
rti
vjeto
r i GM
V
75
2.1.6
Stim
ulim
i alte
rnati
v për
ndjek
jen
e shk
ollës
nëpë
rmjet
ofri
mit t
ë m
jetev
e dida
ktike
/mës
imore
falas
për
nxën
ësit r
omë d
he eg
jiptia
në që
jetoj
në
në va
rfëri
DKAR
SQe
ndra
Ek
onom
ike
e Arsi
mit
(DEA
)DS
HSS
2017
-202
01,0
00 pë
r çd
o nxë
nës
DAR
OSHC
Bash
kia
Num
ri i n
xënë
sve q
ë ka
në pë
rfitu
ar ng
a mjet
et
mës
imor
eNu
k ekz
iston
Mjet
et të
ofru
ara p
ër 10
-20%
të
fëmijë
ve ro
më/
egjip
tianë
Rapo
rti
vjeto
r i GM
V
2.1.7
Orga
nizim
i i or
ëve n
dihm
ëse/
plotë
sues
e pë
r nxë
nësit
me r
ezult
ate
të do
bëta
në m
ësim
e du
ke pë
rfshir
ë vu
llnet
arë d
he ak
tivist
nga s
hoqë
ria
civile
DAR
2017
-202
0Pa
kosto
Pa ko
sto%
e r/
e që v
lerës
ojnë
rezult
atet
e do
bëta
në
mës
ime s
hkak
i bra
ktisj
es
së sh
kollë
s
46%
(IDM
, 201
7)20
-30 %
Rapo
rti
vjeto
r i GM
V
2.1.8
Riak
tivizi
mi i
‘Shan
sit të
dytë’
, pr
ogra
m pë
r mën
janim
in e b
rakt
isjes
së
shko
llës s
ë fëm
ijëve
në ne
vojë
ose/
dhe g
jetja
e alte
rnat
ivave
përm
es
mob
ilizim
it të
OSH
C
DAR
2018
-202
0Pa
kosto
DAR
Funk
sionim
i i pr
ogra
mit
____
____
____
____
% e
fëmijë
ve ro
më
egjip
tianë
të gr
upm
oshë
s 8 d
eri 1
5 vje
ç që n
djekin
sh
kollë
n---
------
------
------
----
% e
fëmijë
ve ro
më d
he
egjip
tianë
të gr
upm
oshë
s 8 d
eri 1
5 vjeç
që nu
k ka
në sh
kuar
asnj
ëher
ë në
shko
llë
Shan
si i d
ytë n
uk fu
nksio
non
____
____
____
____
39%
e fëm
ijëve
rom
ë dhe
70.6%
e fëm
ijëve
egji
ptian
ë
------
------
------
------
-39
% e
fëm
ijëve
rom
ë dhe
5% e
fëmijë
ve e
gjipt
ianë
Funk
sionim
i i Sh
ansit
të dy
të---
------
------
------
------
---10
% rr
itje t
ë fre
kuen
timit
të
shko
llës d
eri n
ë 201
820
% d
eri n
ë 202
0
------
------
------
---5-
10%
e fë
mijë
ve ro
më d
he
1-2 %
e fëm
ijëve
egji
ptian
ë të
grup
mos
hës 8
deri 1
5 vjeç
që nu
k ka
në sh
kuar
asnj
ëher
ë në s
hkoll
ë, vij
ojnë s
hkoll
ën
Rapo
rti
vjeto
r i GM
V
2.1.9
Iden
tifikim
i i ra
steve
të
suks
essh
me n
ë arsi
m dh
e pro
mov
imi
përm
es m
edias
DSHS
SDA
RDK
ARS
Med
ia lok
ale20
17-2
020
Pa ko
stoPa
kosto
Num
ri i ra
steve
të
ident
ifiku
ara &
prom
ovua
r në
web
faqen
e DA
R,
në re
vistë
n e U
NDP,
në
revis
tën e
shko
llave
Nuk e
kzist
on
2 ras
te të
suks
essh
me t
ë pr
omov
uara
Ra
porti
vje
tor i
GMV
76
2.1.10
Nxit
ja e s
kem
ave n
xitës
e të
përsh
kallë
zuar
a pë
r çdo
fëm
ijë
që re
gjistr
ohet
në sh
kollë
dhe
pë
rfund
on n
ivele
të nd
rysh
me a
rsim
i pë
rmes
mirë
koor
dinim
it m
e OSH
C, nd
ihmën
ekon
omike
(pag
esë k
esh)
DKAR
S 20
17-2
020
60.00
0Ba
shkia
Dona
torë
% e
r/e që
vler
ësojn
ë ne
vojën
për t
ë mbë
shte
tur
prind
ërit
për t
ë fitu
ar pa
ra
Num
ri i pë
rfitu
esve
nga
skem
at nx
itëse
Nevo
ja pë
r të m
bësh
tetu
r prin
dërit
pë
r të fi
tuar
para
për j
etes
ën ës
htë
vlerë
suar
se nd
ikon s
hum
ë dhe
jas
htëz
akon
isht s
hum
ë në b
rakt
isjen
e s
hkoll
ës n
ga 66
% r/
e (ID
M, 2
017)
Nuk e
kzist
on
Nevo
ja pë
r të m
bësh
tetu
r pr
indër
it pë
r të fi
tuar
para
për
jetes
ën nd
ikon p
ak n
ë bra
ktisj
en
e shk
ollës
-Re
dukt
im m
e 10-
20%
deri
në 20
20
20 fa
milje
përfi
tojn
ë nga
skem
at
Rapo
rti
vjeto
r i GM
V
2.1.11
Zbat
imi i
pena
litet
eve p
ër
prind
ërit
për m
osre
spek
timin
e ligj
it pë
r arsi
min
e de
tyru
eshë
m ( p
sh
pёrja
shtim
nga s
kem
a leh
tёsu
ese/
bo
nuse
)
DAR
Bash
kia
Nj.A
PB20
17-2
020
Pa ko
stoPa
kosto
Num
ri i fa
milje
ve që
re
gjistr
ojnë f
ëmijë
t pas
pe
nalit
etev
eNu
k ekz
iston
90%
e ra
steve
Rapo
rti
vjeto
r i GM
V
Objek
tivi s
pecifi
k 2M
ënjan
imi i
sjellje
ve dh
e qën
drim
eve
stigm
atizu
ese d
he pë
rjash
tues
e për
fëm
ijët e
kom
unite
tit Ro
m dh
e Egji
ptian
2.2.1
Fush
ata s
ensib
ilizue
se dh
e tra
jnim
e për
para
ndali
min
e qën
dri-
mev
e disk
riminu
ese d
he pë
rjash
tues
e në
siste
min
arsim
or
DAR
DKAR
S Dr
ejtor
itë e
Shko
llave
2017
-202
0Pa
kosto
Pa ko
sto
% e
anët
arëv
e r/e
që vl
erës
ojnë
se që
ndrim
et di
skrim
inues
e nd
aj fëm
ijëve
rom
ë &eg
jiptia
në
ndiko
jnë n
ë bra
ktisj
en e
shko
llës
(IDM
2017
)Nu
mri i
fush
atav
e
38%
(IDM
,2017
)
Nuk e
kzist
on
20%
der
i në 2
018
10%
deri n
ë 202
0
2 fus
hata
në vi
t për
çdo s
hkoll
ë
Rapo
rti
vjeto
r i GM
V
2.2.2
Orga
nizim
i i ak
tivite
teve
jas
htëk
urrik
ulare
për p
rom
ovim
in e
toler
ancë
s ndë
rkult
uror
e
Drejt
oritë
e Sh
kolla
veDA
RDK
ARS
2017
-202
0Pa
kosto
Pa ko
stoNu
mri i
aktiv
itete
ve1 h
erë n
ë vit
në çd
o shk
ollë
(DAR
)2 h
erë n
ë vit
në çd
o shk
ollë
Rapo
rti
vjeto
r i GM
V
2.2.3
Vend
osja
e mas
avea
dmini
stra-
tive n
ë rre
gullo
ret e
bren
dshm
e të
instit
ucion
eve a
rsim
ore p
ër m
ësue
s dh
e nxë
nës
për r
aste
disk
rimini
mes
h pë
r shk
ak të
etnis
ë
Drejt
oritë
e sh
kolla
ve20
17-2
020
Pa ko
stoPa
kosto
Mar
rja e
mas
ave
Nuk e
kzist
onRr
egull
ore e
hartu
ar m
e mas
a ad
mini
strat
iveRa
porti
vje
tor i
GMV
77
Objek
tivi s
pecifi
k 3Rr
itja e
kapa
citet
eve t
ë ins
tituc
ionev
e arsi
mor
e dhe
vend
ore p
ër të
nxitu
r pjes
ëmar
rjen
dhe r
egjis
trim
in e k
omun
itetit
Rom
dhe E
gjipt
ian në
arsi
m
2.3.1
Funk
sionim
i dhe
mbë
shte
tja e
prog
ram
it “Sh
kolla
si Q
endë
r Kom
u-nit
are”
duke
mun
dësu
ar a
sistim
in në
pë
rgat
itjen
mës
imor
e dhe
aktiv
itete
jas
htëk
urrik
ulare
Drejt
oritë
e Sh
kolla
veDA
R20
18-2
020
Pa ko
stoPa
kosto
Num
ri i nx
ënës
ve që
përfi
tojn
ë ng
a pro
gram
i14
Shko
lla pë
rfito
jnë n
ga
prog
ram
i (DA
R)16
shko
lla pë
rfito
jnë
nga
prog
ram
iDA
R
2.3.2
Trajn
imi i
mës
uesv
e për
të
adre
suar
me e
fikas
itet n
evoja
t e
fëmijë
ve të
kom
unite
tit Ro
m dh
e Eg
jiptia
n
DAR
DKAR
S 20
18-2
020
3000
0Ba
shkia
Do
ntar
ëNr
. i tra
jnim
eve
Nuk e
kzist
on2 t
rajn
ime t
ë mës
uesv
e çdo
vit
Rapo
rti
vjeto
r i GM
V
2.3.3
Ngrit
ja e n
jë str
uktu
re
koor
dinue
se n
ga st
af i s
pecia
lizua
r m
ultidi
siplin
ar (d
rejto
rë të
ins
tituc
ionev
e ar
simor
e, m
ësue
s ku
jdesta
r, psik
olog,
puno
njës
socia
l, NJ
MF)
për id
entifi
kimin
e fëm
ijëve
që
kanë
brak
tisur
shko
llën d
he
regji
strim
i i ty
redu
ke pa
rash
ikuar
vizit
a në k
omun
itet
dhe f
amilje
DAR
NJM
FPB DK
ARS
Njës
ia e
Men
axhim
it të
Qen
drav
e Ko
mun
itare
(N
JMQK
)
2017
-201
8Pa
koso
Pa ko
sto
Ngrit
ja e n
jë str
uktu
re
____
____
____
____
_%
e an
ëtar
ëve q
ë vler
ësojn
ë se
ka br
aktis
je të
shko
llës/
kops
htit
nga f
ëmijë
t rom
ë dhe
egjip
tianë
Nu
mri i
fëm
ijëve
r/e
brak
tisës
të
shko
llës p
ër vi
tin 20
16-2
017
Nuk e
kzist
on__
____
____
41%
(IDM
, 201
7)__
____
____
Nga 1
41 fë
mijë
rom
ë të
regji
s-tru
ar 3
1% ja
në br
aktis
ësNu
k ka b
rakt
isje n
ga fë
mijë
t eg
jiptia
në(D
AR, 2
017)
Stru
ktur
a e ng
ritur
____
____
__Re
dukt
im m
e 20-
25%
për
niveli
n e br
aktis
jes
____
____
__10
% u
lje e
shka
llës
së br
aktis
jes
Rapo
rti
vjeto
r i GM
V
2.3.4
Ngr
itja e
një s
kem
e mon
itorim
i &
rapo
rtim
i për
fëm
ijët q
ë kan
ë br
aktis
ur sh
kollë
n ( ap
o rrez
ikojn
ë të
bë
hen p
jesë e
këtij
kont
igjen
ti) d
he
ndjek
ja e p
erso
naliz
uar d
he n
dërh
yr-
ja nd
ërse
ktor
iale p
ër kë
ta fë
mijë
Stru
ktur
a Ko
ordin
uese
2017
-202
0Pa
kosto
Pa ko
sto
Ngrit
ja e s
kem
ës__
____
____
% e
anët
arëv
e vet
ërap
orto
jnë
brak
tisje
të sh
kollë
s nga
fëm
ijët
e kom
unite
tit
Nuk e
kzist
on__
____
____
41%
(IDM
2017
)
Skem
a mon
itorim
i e ng
ritur
____
____
__Ul
je m
e 20-
25%
der
i në 2
020
Rapo
rti
vjeto
r i GM
V
2.3.5
Riko
nstru
ksion
e të p
jessh
me
në in
stitu
cione
arsim
ore n
ë zon
at
ku ka
përq
ëndr
im të
kom
unite
tit
Rom
dhe E
gjipt
ian ka
në ne
vojë
për
ndër
hyrje
emer
gjent
e.
Bash
kia
2017
-201
8Gr
ant i
Ba
shkis
ëDo
nato
rëBa
shkia
Num
ri i sh
kolla
ve/ k
opsh
teve
të
rikon
struk
tuar
a__
____
____
____
____
% e
të an
ketu
arve
që s
hpre
hen
mirë
për k
usht
et e
mës
imdh
ënies
në
shko
lla dh
e në k
opsh
te
Nuk e
kzist
on
____
____
___
28%
- sh
kolla
15
% -
kops
hte
(IDM
, 201
7)
Insti
tucio
ne të
rikon
struk
tuar
a
____
____
__50
% e
të an
ketu
arve
sh
preh
en m
irë pë
r kus
htet
e m
ësim
dhën
ies në
shko
lla dh
e 30
% sh
preh
en m
irë pë
r kus
htet
në
kops
hte
Rapo
rti
vjeto
r i GM
V
78
Objek
tivi s
pecifi
k 4Nx
itja e
dialo
gut n
dërk
ultur
or pë
rmes
aktiv
itete
ve pë
r pro
mov
imin
e kult
urav
e, ide
ntite
tit Ro
m dh
e Egji
ptian
dhe b
ashk
ëjete
sës h
arm
onike
e tra
shëg
imisë
kultu
rore
2.4.1
Org
anizi
mi i
aktiv
itete
ve
që pr
omov
ojnë k
ultur
ën dh
e tra
shëg
iminë
kultu
rore
rom
e dhe
eg
jiptia
ne/ j
ava e
kultu
rës R
ome/
Eg-
jiptia
ne ( 2
-8 Pr
ill), k
u të o
rgan
izohe
n ev
ente
dhe p
rom
ovim
e të n
drys
hme
DAR
Drejt
oritë
e Sh
kolla
veDK
ARS
NJM
QK
2017
-202
030
,000
Dona
torë
Bash
kiaNu
mri i
aktiv
itete
ve të
or
ganiz
uara
1 akt
ivite
t në v
it(D
AR)
2 akt
ivite
te në
vit p
ër çd
o shk
ollë
Rapo
rti
vjeto
r i GM
V
2.4.2
Ngr
itja e
një p
latfo
rme
bash
këpu
nimi d
he ko
ordin
imi m
es
akto
rëve
të O
SHC,
dona
torë
ve dh
e ak
torë
ve pu
blik
që pr
omov
ojnë
dhe m
bësh
tesin
dive
rsite
tin d
he
dialog
un nd
ërku
lturo
r
DAR
DKAR
S NJ
MQK
20
18-2
020
Pa ko
stoPa
kosto
Ngrit
ja e p
latfo
rmës
Kalen
dar t
akim
esh k
oord
inues
ePla
n pun
e me a
ktivi
tete
konk
rete
të
pro
mov
imit
të d
iversi
tetit
dh
e dial
ogut
ndër
kultu
ror
Nuk e
kzist
on
Platfo
rmë f
unks
ionale
e ng
ritur
Të pa
ktën
2 ta
kime n
ë vit
Të pa
ktën
një a
ktivi
tet p
rom
-ov
ues n
ë vit
Rapo
rti
vjeto
r i GM
V
2.4.3
Org
anizi
mi i
një p
anair
i nd
ërku
lturo
r 8 Pr
ill m
e baz
ё pun
ime
artiz
anat
i dhe
etno
kultu
rore,
artis
tike
Bash
kia
NJM
QK
2017
-202
060
,000
Dona
torë
Bash
kia
Orga
nizim
i i pa
nairi
t
____
____
____
____
__%
e ba
norë
vë ro
më
dhe
egjip
tianë
që s
hpre
hen s
e nuk
ka
në h
asur
asnj
ëher
ë qën
drim
e dis
krim
inues
e në
instit
ucion
et
lokale
Nuk e
kzist
on
39%
(IDM
, 201
7)
1 pan
air i o
rgan
izuar
për v
it__
____
____
____
__70
-75%
Rapo
rti
vjeto
r i GM
V
2.4.4
Zhvil
limi i
aktiv
itete
ve
eduk
uese
, sen
sibiliz
uese
që
prom
ovojn
ë ide
ntite
tin Ro
m dh
e Eg
jiptia
n dhe
bas
hkëje
tesë
n har
-m
onike
; pro
gram
eve d
he pr
ojekt
eve
mbi
diver
sitet
in si
shum
ëllojs
hmër
i dh
e jo s
i dall
im
DKAR
S
DSHS
SNJ
MQK
20
17-2
020
20,00
0Do
nato
rëBa
shkia
% e
anët
arëv
e që v
lerës
ojnë s
e sje
lljet e
stafi
t mës
imor
/edu
kativ
në
shko
llën/
kops
htin
e lag
jes sё
fëm
ijëve
të ko
mun
itetit
Rom
dhe
Egjip
tian
janё t
ё njё
naty
re sh
umë t
ë mirë
Num
ri i ve
prim
tariv
e të
orga
nizua
ra
1.6%
(IDM
, 201
7)
Nuk e
kzist
on
50%
der
i në 2
020
____
____
____
____
_4 v
eprim
tari t
ë org
anizu
ara
Rapo
rti
vjeto
r i GM
V
79
2.4.5
Ofri
mi i
lehtë
sirav
e për
sh
frytë
zimin
e ha
psira
ve (p
a pag
-es
ë) pë
r klub
et sp
ortiv
e apo
rinor
e ng
a anë
tarë
të ko
mun
itetit
R/E
DKAR
S
2017
-202
0Pa
kosto
Pa ko
stoNu
mri i
aktiv
itete
veNu
k ekz
iston
Ambie
nte l
ehtë
sisht
të
shfry
tëzu
eshm
e
Rapo
rti
vjeto
r i GM
V
2.4.6
Orga
nizim
i i ka
mpe
ve ve
rore
pë
r fëm
ijët r
/e
OSHC
Bash
kia
NJM
QK
2017
-202
060
,000
çdo v
itDo
nato
rëNu
mri i
fëm
ijëve
që fr
ekue
ntojn
ë ka
mpe
tNu
k ekz
iston
80 fë
mijë
përfi
tues
Rapo
rti
vjeto
r i GM
V
2.4.7
Ndër
mar
rja e
fush
atav
e të n
dry-
shm
e sen
sibiliz
uese
për p
unon
jësit
e ins
tituc
ionev
e të p
usht
etit
lokal
mbi
përfs
hirjen
socia
le të
kom
unite
teve
ro
me d
he eg
jiptia
ne &
para
nda-
limin
e sjel
ljeve
dhe q
ëndr
imev
e se
greg
uese
DKAR
S
DSHS
SNJ
MQK
Pa
kosto
Pa ko
sto
Pa ko
sto
% e
bano
rëvë
rom
ë dh
e eg
jiptia
në q
ë sh
preh
en se
kanë
ha
sur q
ëndr
ime d
iskrim
inues
e në
instit
ucion
et lo
kale
28%
(IDM
, 201
7)5-
10%
Rapo
rti
vjeto
r i GM
V
80
Fush
a prio
ritar
e: Pu
nësim
i dhe
Arsim
i e Fo
rmim
i Pro
fesio
nal (A
FP)
Indik
ator
ët dh
e tre
gues
it e pe
rform
ancë
s:
Qëllim
i stra
tegjik
1:Ro
mët
dhe e
gjipt
ianët
janë t
ë fuq
izuar
ekon
omiki
sht
dhe
integ
ruar
në tre
gun
form
al të
punë
simit,
si dhe
ka
në nj
ë shk
allë t
ë lar
të ku
alifik
imi e
ndërg
jegjës
imi
për rë
ndës
inë e
arsim
it prof
esion
al
% e
bano
rëve r
omë d
he eg
jiptia
në që
rapo
rtojnë
se ka
në nj
ë pun
ë të v
azhd
uesh
me –
15%
(201
7) në
25-3
5% (2
020)
% e
bano
rëve r
omë d
he eg
jiptia
në që
rapo
rtojnë
se të
ardh
urat
nga p
unës
imi ja
në të
mjaf
tues
hme –
21%
(201
7) në
40-6
0% (2
020)
% e
bano
rëve r
omë d
he eg
jiptia
në të
papu
në që
rapo
rtojnë
se ja
në re
gjistu
ar në
zyrën
e pu
nës s
i pun
ëkërk
ues-
39%
(201
7) në
65-7
0% (2
020)
% e
bano
rëve r
omë d
he eg
jiptia
në që
rapo
rtojnë
se ka
në nd
jekur
kurse
të fo
rmim
it prof
esion
al –
8% (2
017)
në 25
% (2
020)
% e
bano
rëve r
omë d
he eg
jiptia
në që
rapo
rtojnë
se ja
në pu
nësu
ar në
sekto
rin pu
blik –
1.6%
(201
7) në
2-5%
në 20
20%
e ba
norëv
e rom
ë dhe
egjip
tianë
që
vlerës
ojnë m
irë gj
endje
n e pu
nësim
it në k
omun
itetin
e tyr
e – 7%
(201
7) në
15%
(202
0)
Objek
tivi sp
ecifik
1 Rr
itja e
shka
llёs s
ё pun
ësim
it të k
omun
itetit
Rom
dhe E
gjipt
ian pё
rmes
prog
ramev
e të n
xitjes
së pu
nësim
it dhe
politi
kave
proa
ktive
të pu
nësim
it
Aktiv
itetet
/hap
at e v
eprim
itIns
tituc
ioni/
depa
rtam
enti
Peri-
udha
ko
hore
Kosto
Le
këBu
rimi i
fi- nanc
imit
Indika
tori
Tregu
esi b
azë
Tregu
esi i
synu
ar20
20Bu
rimi i
të dh
ënav
e
3.1.1.
Fush
ata se
nsibi
lizue
se
në te
rren q
ë syn
ojnë
inform
imin
për re
gjistr
imin
në zy
rat e
punë
s, pun
ësim
in for
mal
dhe p
ërfit
imev
e që
rrjed
hin si
paso
jë e p
ajisje
s m
e kar
tonin
e pa
punë
sisë
Zyra
Rajon
ale e
Punë
simit,
(ZRP)
DSHS
SNj
.AQe
ndrat
Kom
u-nit
areDr
ejtori
a e
Planifi
kimit
Strate
gjik d
he
Përm
irësim
it të
Klim
ës së
Bizn
esit
(DPS
PKB )
2017
-20
2010
,000
Bash
kia
Dona
torë
Num
ri i pe
rsona
ve të
regji
strua
r në
ZRP
Num
ri i fu
shata
ve në
kom
unite
t
266 r
/e
(ZRP)
Nuk e
kzist
on
70-8
0% e
r/e të
regji
strua
r në z
yrat
e pun
ës__
____
____
4 fus
hata
në vi
t (2)
fush
ata në
ve
ndba
nimet
r/e
Rapo
rti vj
etor i
GMV
3.1.2
Ndërg
jegjës
im i
bizne
seve
për të
përfs
hirë n
ë ske
mat
e nxit
jes së
punë
simit
anëta
rë të
kom
unite
tit R/
E m
e fok
us të
veça
ntë g
ratë
dhe t
ë rinj
të
ZRP
DSHS
SDP
SPKB
2017
-20
20Pa
kosto
Pa ko
stoNu
mri i
bizn
esev
e që k
anë
punë
suar
r/e
Num
ri i bi
znes
eve q
ë dës
hirojn
ë të
punë
sojnë
rom
ë dhe
egjip
tianë
____
____
____
____
___
Num
ri i ta
kimev
e me b
iznes
et
% e
të an
ketu
arve
e vle
rësojn
ë m
irë gj
endje
n e pë
rgjith
shm
e të
punë
simit t
ë ban
orëve
r/e
10
(ZRP, 2
017)
____
____
____
____
_19
bizn
ese n
ë Shk
odër
qe
dësh
irojnë
të pu
nëso
jnë
romë d
he eg
jiptia
në(G
ëdes
hi at
al, 20
16)
Nuk e
kzist
on
7% (ID
M 20
17)
20 b
iznes
e
____
____
_30
% m
ë shu
më
____
____
_
4 tak
ime n
ë vit
15%
e vle
rësojn
ë mirë
gjen
djen e
pë
rgjith
shm
e të p
unës
imit
Rapo
rti vj
etor i
GMV
81
3.1.3
Favo
rizim
i dhe
ofr
imi i
mas
ave p
ozitiv
e pë
r biz
nese
t/sipё
rmarr
jet so
ciale
që ka
në n
ë targ
et pu
nësim
in e k
omun
itetit
Rom
dhe
Egjip
tian (
por jo
vetёm
) -
Inkub
atorё
Bizne
si
ZRP
Sekto
ri i
Regji
strim
it dhe
Vle
rësim
it të
Bizne
sit (S
RVB)
DPSP
KBQe
ndrat
Kom
u-nit
are
2018
-20
20Pa
kosto
Pa ko
stoNu
mri i
bizn
esev
e që k
anë
punë
suar
r/e__
____
___
Num
ri i bi
znes
eve q
ë për
fitojn
e ng
a mas
at po
zitive
Nuk e
kzist
on
Nuk e
kzist
on
10 bi
znes
e
____
____
____
____
____
Leht
ësim
fiska
l bizn
esev
e që
punë
sojnë
mbi
10 r/
e
Rapo
rti vj
etor i
GMV
3.1.4
Evide
ntim
i i ras
teve
të su
kses
shm
e në p
unë t
ë që
ndru
eshm
e dhe
form
ale
dhe p
romov
imi i
rastev
e në
kom
unite
t
DSHS
SZR
PMe
dia lo
kale
Qend
rat Ko
mu-
nitare
2017
-20
2020
,000
Bash
kia
Dona
torë
Num
ri i ra
steve
të id
entifi
kuara
si rol
e poz
itive
____
____
_Nu
mri i
publi
kimev
e/pr
omov
-im
eve
Nuk e
kzist
on__
____
__
Nuk e
kzist
on
10 an
ëtarë
të ide
ntifik
uar s
i role
pozit
ive__
____
____
____
____
__2 a
ktivit
ete pr
omov
uese
për
anëta
rët
e kom
unite
tit r/
e të p
unës
uar
Rapo
rti vj
etor i
GMV
3.1.5
Punë
simi i
anëta
rëve t
ëko
mun
itetit
Rom
dhe
Egjip
tian
në in
stitu
cione
t e pu
shtet
itve
ndor
Burim
et Nj
erëzo
re Ba
shkia
(BNJ
)ZR
P
2018
-20
2036
0,000
çd
o vit
Bash
kia
Num
ri i të
punë
suar
ve në
sekto
rin
publi
k__
____
___
Nive
li i pu
nës
1.6%
që ja
në pu
nësu
ar (ID
M 20
17)
____
____
_Nu
k ekz
iston
2-5%
____
____
____
____
____
Nive
l spec
ialist
i (me a
rsim
të la
rtë)
Rapo
rti vj
etor i
GMV
3.1.6
Krijim
i i një
grup
i pun
e nd
ërsek
torial
(krye
suar
nga
ZRP)
i cili
do m
erret
me
shqy
rtim
in, id
entifi
kimin
e rom
ëve d
he eg
jiptia
nëve
që
kanë
prob
leme
apo m
ung-
esë t
ë dok
umen
tacion
it pë
r regji
strim
në zy
rat e
punë
s, për
mon
itorim
in e
perso
naliz
uar të
raste
ve q
ë pa
raqes
in kë
rkesë
punë
simi
dhe p
ërfit
ojnë n
ga sh
ërbim
et
e ZRP
/QFP,
nism
at e n
xitjes
së
punë
simit p
ërmes
hapje
s së
një re
gjistr
i
ZRP
QFP (
Qend
rat
e Form
imit
Profes
ional)
Bash
kia
2018
-20
20Pa
kosto
Pa ko
stoKr
ijimi i
grup
it të p
unës
nd
ërsek
torial
____
____
_Nu
mri i
raste
ve të
iden
tifiku
ara
Nuk e
kzist
on
____
____
_Nu
k ekz
iston
Grup
pune
i ngr
itur
____
____
____
____
____
Të gj
itha r
astet
që k
ërkojn
ë të m
arrin
apo k
anë m
arrë s
hërb
im
Rapo
rti vj
etor i
GMV
82
3.1.7
Trajni
m, e
dukim
dh
e aftë
sim i b
anorë
ve
të ko
mun
itetit
R/E p
ër aft
ësitë
prak
tike j
etëso
re pë
r që
ndru
eshm
ëri të
lartë
në
punë
dhe n
ë treg
un fo
rmal
të pu
nës
ZRP
DEA
Qend
rat Ko
mu-
nitare
DSHS
S
2018
-20
2040
,000
Dona
torë
ZRP
% e
perso
nave
r/e
që ka
në nj
ë pu
në të
vazh
dues
hme
____
____
_Nu
mri i
trajn
imev
e__
____
____
___
Num
ri i p
ërfit
uesve
nga t
rajnim
i__
____
___
% e
kom
unite
tit Ro
m që
shpr
ehet
pë
r pag
ën e
rregu
llt si b
urim
in m
ë të
shpe
shtë
të të
ardhu
rave
15%
(IDM
2017
)
Nuk e
kzist
on__
____
____
____
Nuk e
kzist
on
Rom
ët 0 %
nga p
aga e
rre
gullt
Egjip
tianë
t 14%
(Gëd
eshi
at al,
2016
)
25-3
5%
2 traj
nime ç
do vi
t
75 an
ëtarë
nga k
omun
iteti R
om dh
e Eg
jiptia
n për
fitojn
ë nga
trajn
imi
Rom
ët 5-
10%
Egjip
tianë
t 25-
30%
Rapo
rti vj
etor i
GMV
Objek
tivi sp
ecifik
2Ad
resim
i i pa
punë
sisë n
ëpërm
jet pr
omov
imit t
ë inic
iativa
ve ko
mun
itare
dhe m
bёsh
tetjes
së sk
emav
e sipё
rmarr
ёse
(star
t-up)
3.2.1
Dhën
ia e g
rantev
e pë
r star
t-up p
ër rom
ët/eg
jiptia
nët n
ë fus
hën e
bu
jqësis
ë dhe
sekto
rë të
tjerë
ku at
a jan
ë të
përfs
hirë
Bash
kia
DSHS
S 20
18-
2020
500,0
00Ba
shkia
Do
nator
ëNu
mri i
gran
teve
të ofr
uara
____
____
____
____
Përq
indja
e pers
onav
e që
siguro
jnë të
ardh
ura n
ga ly
pja
Nuk e
kzist
on
____
____
____
____
__0%
egji
ptian
ë44
% ro
më
5 gran
te pë
r bizn
ese
të sa
po
ngitu
ra ng
a r/e
__
____
____
____
__0 %
egjip
tianë
0.5-5
% ro
më
Rapo
rti vj
etor i
GMV
3.2.2
Leht
ësira
fiska
le pë
r biz
nese
të ng
ritur
a nga
vetë
romët
dhe e
gjipt
ianët,
me
fokus
të ve
çant
ë grat
ë dhe
të
rinjtë
DPSP
KB
2018
-20
20Pa
kosto
Pa ko
stoNu
mri i
bizn
esev
e që
përfi
tojnë
Nuk e
kzist
on5 b
iznes
e për
fitojn
ë nga
leh
tësira
t fisk
aleRa
porti
vjeto
r i GM
V
3.2.3
Prom
ovim
i i pu
nimev
e të
artiz
anati
t nga
anë
tarët
eko
mun
itetit
Rom
dhe
Egjip
tian
me f
okus
të ve
çant
ë grat
ё dh
e të
rinjtë
(pan
air pu
ne)
Bash
kia
DKAR
S
ZRP
DSHS
S
2018
-20
2060
.000
ZRP
Dona
torë
Num
ri i an
ëtarëv
e që
prom
ovojn
ë pun
imet
____
____
_Nu
mri i
pjes
ëmarr
ësve
në
pana
irin e
punë
s
Nuk e
kzist
on__
____
___
Nuk e
kzist
on
> 10
anëta
rë që
prom
ovojn
ë pu
nimet
------
------
------
------
------
>100
pjes
ëmarr
ës
Rapo
rti vj
etor i
GMV
3.2.4
Ofrim
i i sh
ërbim
eve
mbë
shtet
ëse s
i asis
tencë
tek
nike d
he ad
mini
strati
ve
në lid
hje m
e men
axhim
in dh
e adm
inistr
imin
e e bi
z-ne
sit pë
r bizn
ese t
ë hap
ura
nga r
omë d
he eg
jiptia
në (m
e një
kosto
të pё
rball
uesh
me
ose f
alas)
ZRP
DKAR
S
2018
-20
2030
,000
ZRP
Dona
torë
Num
ri i tr
ajnim
eve
mbë
shtet
ëse
____
____
_Nu
mri i
pjes
ëmarr
ësve
në
trajni
m
Nuk e
kzist
on
Nuk e
kzist
on
2 mod
ule tr
ajnim
i mbë
shtet
ëse
------
------
------
------
-----
> 40
anëta
rë ng
a kom
unite
ti R/
E për
fitojn
ë
Rapo
rti vj
etor i
GMV
83
3.2.5
Prom
ovim
i dhe
m
bësh
tetja
e ras
teve t
ë su
kses
shm
e si n
ga an
a e
bizne
seve
socia
le po
r edh
e ng
a bizn
eset
e ngr
itura
nga
vetë
romët
dhe e
gjipt
ianët
ZRP
DPSP
KB
DKAR
S
DSHS
S
2018
-20
2010
,000
ZRP
Dona
torë
Num
ri i m
ateria
leve
prom
ovue
seNu
k ekz
iston
2 akti
vitete
prom
ovue
seRa
porti
vjeto
r i GM
V
3.2.6
Pilot
im pё
r kriji
min
e njё
LAG-
u (Gr
up Lo
kal V
ep-
rimi) p
ёr pё
rfshir
jen so
ciale
dh
e pun
ësim
in e
grup
eve
vulne
rabёl
r/e p
ёrmes
qasje
s LE
ADER
Kësh
illi Ba
shkia
k20
18-
2020
Pa ko
stoPa
kosto
Krijim
i i LA
G-ut
------
------
------
% e
bano
rëve r
/e që
siguro
jnë
të ard
hura
nga p
una e
denjë
dh
e në s
ektor
in for
mal
Nuk e
kzist
on---
------
------
---
44%
të fa
milje
ve ro
me l
ypin
(Gëd
eshi
at al,
2016
)
Pilot
LAG i
ngrit
ur---
------
------
------
----
Redu
ktim
i shk
allës
së ly
pjes
me 8
0-85
%
Rapo
rti vj
etor i
GMV
Objek
tivi sp
ecifik
3Fu
qizim
i i rom
ëve d
he eg
jiptia
nëve
përm
es pë
rfshir
jes m
ë të m
adhe
në ar
simin
profe
siona
l
3.3.1
Pasu
rimi i
shërb
imev
e në
QFP, m
e pr
ogram
e të
form
imit p
rofes
ional
dhe
prog
rame t
ë tjer
a aftë
simi
dhe e
dukim
i për
jetën
DEA
DSHS
DKAR
S
2018
-20
2012
0,000
për v
it për
çdo k
urs
të ofr
uar
Bash
kia
Dona
torë
% e
indiv
idëve
që ka
në nd
jekur
ku
rse pr
ofesio
nale
Num
ri i ku
rseve
të of
ruara
8% (I
DM 20
17)
Nuk e
kzist
on
10%
për 2
018
25 %
për 2
020
Ofrim
i i të
paktë
n 2 ku
rseve
më
shum
ë për
çdo v
it
Rapo
rti vj
etor i
GMV
3.3.2
Krijim
i i leh
tësira
ve
finan
ciare
për r
/e në
kush
te ek
onom
ike të
vësh
tira
në nd
jekjen
e ku
rseve
pr
ofesio
nale
që ap
likojn
ë tar
ifa (r
imbu
rsim
tarif
ash)
Drejt
oria p
ër Nd
ihmën
Eko
no-
mike
dhe P
erson
at m
e Aftë
si Ndr
yshe
(D
NEPA
N )DS
HS
2018
-20
2025
,000
Bash
kia
Dona
torë
Num
ri i an
ëtarëv
e që p
ërfit
ojnë
nga r
imbu
rsim
iNu
k ekz
iston
5 an
ëtarë
përfi
tojnë
nga
rimbu
rsim
i i tar
ifave
Rapo
rti vj
etor i
GMV
3.3.3
Krijim
i i leh
tësira
ve
në do
kum
entac
ionin
për
regjis
trim
në ku
rset e
veça
nta
të for
mim
it prof
esion
al pë
r an
ëtarët
që ka
në m
unge
së
doku
men
tacion
i apo
nuk
përm
bush
in kë
rkesë
n e
arsim
it të d
etyru
eshë
m
(t’u o
frohe
t mun
dësi p
ër nd
jekjen
e ku
rsit k
ur sh
preh
in aft
ësi të
veça
nta p
ërmes
një
testi r
ikuali
fikim
i para
prak
në
rastet
kur n
uk pë
rmbu
shin
detyr
imin
e ars
imit b
azë)
ZRP
QFP
DSHS
2018
-20
20Pa
kosto
Pa ko
stoKr
ijimi i
proc
edurë
s
------
------
------
------
---Nu
mri i
anëta
rëve r
/e të
an
ketu
ar që
ndjek
in ku
rset
profe
siona
le
Nuk e
kzist
on
------
------
------
----
8% e
të an
ketu
arve
rom
ë dhe
eg
jiptia
në ka
në nd
jekur
kurse
të
form
imit p
rofes
ional
(IDM,
2017
)
Proce
durë
e kriju
ar e b
ërë
publi
ke---
------
------
------
-----
25%
e an
ëtarëv
e të
anke
tuar
ndjek
inku
rset p
rofes
ionale
për 2
018
50%
për 2
020
Rapo
rti vj
etor i
GMV
84
3.3.4
Rim
bursi
mi i
shpe
n-zim
eve t
ë tran
spor
tit pë
r an
ëtarët
nga k
omun
itetet
r/e
që nd
jekin
kurse
t e fo
rmim
it pr
ofesio
nal n
ë ras
tet e
distan
cës m
es ba
nesë
s dhe
qe
ndrës
ku of
rohet
kursi
Bash
kia
DSHS
DNEP
AN
2018
-20
2020
,000
Bash
kiaDo
nator
ëNu
mri i
indiv
idëve
që pë
rfitoj
në
nga r
imbu
rsim
i i sh
penz
imev
eNu
k ekz
iston
40%
anëta
rë pë
rfitoj
në ng
a rim
bursi
mi
Rapo
rti vj
etor i
GMV
3.3.5
Politi
ka se
nsibi
lizue
se
më t
ë qar
ta dh
e më a
fër
nevo
jave t
ë r/e
përm
es fu
sh-
atave
të nd
ërgjeg
jësim
it për
përfi
timet
që m
und t
ë sjel
lë ars
imi p
rofes
ional
në rr
itjen e
m
undë
sive p
ër pu
nësim
dhe
veça
nëris
ht në
fuqiz
imin
e gr
ave d
he të
rinjve
QFP
DSHS
2018
-20
2030
,000
Bash
kia
Dona
torë
Num
ri i fu
shata
ve
Num
ri i in
dividë
ve që
përfi
tojnë
ng
a kur
set p
rofes
ionale
në le
ntet
gji
nore
Nuk e
kzist
on
------
------
------
------
---8 p
erson
a nga
kom
unite
ti R/
E ka
në nd
jekur
kurse
t prof
esion
ale
për v
itin20
17
2 fus
hata
në vi
t në
ven
dban
imet
r/e
____
____
____
____
__50
% m
ë shu
më r
ritje
e frek
uen-
timit t
ë ku
rseve
profe
siona
le pë
r 201
8 ku 2
0-30
% ja
në gr
a90
% m
ë shu
më p
ër 20
20 ku
35
-40%
janë
gra
Rapo
rti vj
etor i
GMV
3.3.6
Përm
bush
ja e n
evoja
ve
bazik
e për
jetën
si një
kush
t pë
r frek
uent
imin
e kur
seve
pr
ofesio
nale
(dhë
nia e
pake
tave u
shqim
ore ba
zike
përg
jatë g
jithë k
ohës
së
freku
entim
it të k
ursit
)
Bash
kiaDS
HSDN
EPAN
2018
-20
2030
,000
çdo v
itBa
shkia
Do
nator
ëNu
mri i
pako
ve us
hqim
ore
bazik
e të o
fruara
Nuk e
kzist
on10
indiv
idë r/
e për
fitojn
ë për
çdo v
it ng
a pak
otRa
porti
vjeto
r i GM
V
3.3.7
Mbës
htetj
a e in
icia-
tivav
e të
organ
izatav
e të
shoq
ërisë
civile
të cil
at pu
no-
jnë pë
r rrit
jen e
kapa
citete
ve
të an
ëtarëv
e të k
omun
itetit
Ro
m dh
e Egji
ptian
përm
es
ndihm
ës në
natyr
ë (in-
kind)
dh
e prom
ovim
it
Bash
kia
DSHS
2017
-20
20Pa
kosto
Pa ko
stoMb
ësht
etja e
orga
nizata
veNu
k ekz
iston
Orga
nizata
të m
bësh
tetur
aRa
porti
vjeto
r i GM
V
3.3.8
Fush
ata se
nsibi
lizue
se
në te
rren n
ë fam
ilje pë
r pë
rfitim
et që
sjellin
kurse
t pr
ofesio
nale
ZRP
QFP
DSHS
S
2017
-20
2020
,000
çdo v
itBa
shkia
Dona
torë
Num
ri i fu
shata
ve---
------
------
------
----
% e
anëta
rëve q
ë men
dojnë
se
kurse
t prof
esion
ale le
htës
ojnë
punë
simin
Nuk e
kzist
on__
____
____
____
____
_25
% (ID
M, 20
17)
2 fus
hata
çdo v
it---
------
------
------
----
80-8
5% d
eri në
2020
Rapo
rti vj
etor i
GMV
85
3.3.9
Ofrim
i i kë
shilli
mit
në ka
rrierë
për të
sigur
uar
qënd
rues
hmëri
në në
punë
, pë
rpilim
in e C
V, pë
rgati
tja
për in
tervis
të
ZRP
DSHS
QFP
NJMQ
K
2018
-20
2010
,000
çdo v
itDo
nator
ëNu
mri i
trajn
imev
e të o
fruara
____
____
____
____
_Nu
mri i
pers
onav
e për
fitue
s
Nuk e
kzist
on
Nuk e
kzist
on
2 traj
nime ç
do vi
t
____
____
____
____
_
60 pe
rsona
përfi
tues
Rapo
rti vj
etor i
GMV
3.3.10
Krijim
i i ur
ave l
idhës
e m
e ope
ratorë
t e bi
znes
it dh
e lidh
ja e k
ontra
tave p
ër pr
anim
in e
prak
tikan
tëve/
pu
nëm
arrës
ve të
mun
dshë
m
nga k
omun
itet r
/e të
cil
ët pë
rfund
ojnë k
urse
t pr
ofesio
nale
ZRP
DSHS
QFP
NJMQ
K
2018
-20
20Pa
kosto
Pa ko
stoNu
mri i
marr
ëves
hjeve
të lid
hura
____
____
____
____
Num
ri i pë
rfitu
esve
nga
marr
ëves
hjet
Nuk e
kzist
on
Nuk e
kzist
on
2-4 m
arrëv
eshje
të kr
ijuara
me
bizne
set
____
____
____
____
___
20-3
0% e
anëta
rëve q
ë pë
rfund
ojnë k
ursin
profe
siona
l jan
ë të p
unës
uar/p
raktik
ant
Rapo
rti vj
etor i
GMV
Objek
tivi sp
ecifik
4Pë
rmirë
simi i
cilës
isë së
shërb
imev
e të o
fruara
nga
Qend
rat e
Form
imit P
rofes
ional
dhe Z
yrave
të Pu
nësim
it
3.4.1
Trajni
me p
ër ng
ritje
kapa
citete
sh m
e stafi
n e
Qend
rave t
ë Form
imit P
ro-fes
ional
QFP
Bash
kiaDS
HS
2018
-20
2020
,000
Dona
torë
Bash
kiaNu
mri i
aktiv
itetev
e të
organ
izuara
Nuk e
kzist
on2 t
rajnim
e çdo
vit
Rapo
rti vj
etor i
GMV
3.4.2
Trajni
me
për n
gritje
ka
pacit
etesh
me s
tafin e
Zy
rës së
Punë
simit
ZRP
DSHS
2018
-20
205,0
00Do
nator
ëNu
mri i
trajn
imev
eNu
k ekz
iston
1 traj
nim çd
o vit
Rapo
rti vj
etor i
GMV
3.4.3
Nxitja
e pr
aktik
ave t
ë pa
guara
(inter
nship
) baz
uar
në zh
villim
in dh
e pote
ncial
et
që ka
Bash
kia Sh
kodë
r në
fush
ën e
turiz
mit
dhe
artiz
anati
t
ZRP
QFP
DSHS
2018
-20
2060
0,000
pë
r çdo
vit
Dona
torë
Num
ri i an
ëtarëv
e r/e
që
përfi
tojnë
nga
prog
rami i
intern
shipe
ve
1 anë
tar ka
përfi
tuar
ng
a pr
ogram
i i int
ernsh
ipeve
në
kuad
ër të
proje
ktit E
SERE
5 r/e
përfi
tojnë
nga p
rogram
i i int
ernsh
ipeve
deri n
ë 202
0Ra
porti
vjeto
r i GM
V
86
Fush
a prio
ritar
e: Ku
jdesi
Shën
detë
sor
Indik
ator
ët dh
e Tre
gues
it e pe
rform
ancë
s:
Qëllim
i stra
tegjik
1:
Rom
ët dh
e egji
ptian
ët g
ëzojn
ë sh
ënde
t më t
ë mirë
pёrm
es ak
sesit
më
të plo
të dh
e cilë
sor n
ë shë
rbim
in m
jekës
or
% e
bano
rëve r
omë d
he eg
jiptia
në që
vlerë
sojnë
se sh
ënde
ti i ko
mun
itetit
të ty
re ës
htë s
hum
ë m
irë –
0% (2
017)
në 15
-20%
(202
0)%
e ba
norëv
e rom
ë dhe
egjip
tianë
që vl
erëso
jnë sh
umë m
irë sje
lljen e
stafi
t shë
ndetë
sor –
41%
(201
7) në
55-6
0% (2
020)
% e
bano
rëve r
omë d
he eg
jiptia
në që
vlerë
sojnë
shum
ë mirë
mun
dësin
ë e ko
mun
itetit
për të
përd
orur s
hërb
ime s
hënd
etëso
re - 0
% (2
017)
– 15
-25%
(2
020)
% e
bano
rëve r
omë d
he eg
jiptia
në që
vler
ësojn
ë shu
më m
irë sh
ërbim
et sh
ënde
tësore
në zo
nën k
u jeto
jnë 14
% (2
017)
35%
-45%
(202
0)
Objek
tivi sp
ecifik
1Rr
itja e
num
rit të
anëta
rëve t
ë kom
unite
tit Ro
m dh
e Egji
ptian
në sh
ërbim
et sh
ënde
tësore
parës
ore (fa
las) s
i dhe
dytës
ore dh
e terc
iale m
ë të p
ërball
uesh
me
Aktiv
itetet
/hap
at e v
eprim
itIns
tituc
ioni/
depa
rtam
enti
Peri-
udha
ko
hore
Kosto
Lekë
Burim
i i fin
ancim
itInd
ikator
iTre
gues
i baz
ëTre
gues
i i sy
nuar
2020
Burim
i i të
dhën
ave
4.1.1
Ndërg
jegjës
imi i
kom
unite
tit R/
E për
rëndë
sinë
e kujd
esit s
hënd
etëso
r
DRSH
QSH
Bash
kia
DSHS
2017
-20
2040
,000
Bash
kiaDo
nator
ëDR
SH
Num
ri i fu
shata
ve të
org
anizu
ara---
------
------
------
--%
e ba
norëv
e që k
anë
kartë
sh
ënde
ti
Nuk k
a
------
------
------
---28
%(ID
M 20
17)
2 fus
hata
në vi
t
------
------
------
------
----
60-7
0%
Rapo
rti
vjetor
i GMV
4.1.2
Akse
si shë
ndetë
sor fa
las (m
e tari
fa m
ë të
përb
allue
shm
e) pë
r shë
rbim
in m
jekës
or të
spe -
cialite
teve p
ër fam
iljet r
/e pa
sigur
ime s
hoqë
rore
shën
detës
ore, d
he m
e të a
rdhu
rat fin
ancia
re tep
ër m
inim
ale
MSH
FSDK
SHDR
2018
-20
192,0
0.000
DRSH
Dona
torë
% e
anëta
rëve r
/e që
shpr
ehen
sh
umë m
irë rre
th
mun
dësis
ë që k
a kom
unite
ti i
tyre
për t
’i përd
orur s
hërb
imet
sh
ënde
tësore
0% (ID
M
2017
)15
-25%
DRSH
FDSK
SHDR
4.1.3
Rritja
e cil
ësisë
së sh
ërbim
eve s
hënd
etëso
re që
ofroh
en në
zonë
n e ko
mun
itetit
DRSH
FSDK
SHDR
Bash
kia20
18-
2020
Bash
kiaDo
nator
ë
MSH
DRSH
Bash
kiaDo
nator
ë
Përq
indja
e pers
onav
e që
shpr
ehen
mirë
për c
ilësin
ë e
shërb
imev
e shë
ndetë
sore
14%
(IDM
20
17)
30-4
5%Ra
porti
vje
tor i G
MV
4.1.4
Ndërg
jegjës
imi p
ër pa
jisjen
me k
arta/
karte
la sh
ënde
tësore
(rom
isht)
DRSH
OSHC
Bash
kiaDS
HS20
17-
2020
20,00
0DR
SHDo
nator
ë
Num
ri i p
erson
ave t
ë paji
sur
me k
arta
shën
detës
ore
------
------
------
-Nu
mri i
fush
atave
sens
ibi-
lizue
se
0% ro
më
Nuk e
kzist
on
60-7
0% e
anëta
rëve r
omë t
ë pa
jisur
me k
arta
shën
detës
ore__
____
____
____
___
2 fus
hata
në vi
tRa
porti
vje
tor i G
MV
4.1.5
Krijim
i i reg
jistri
t të p
osaç
ëm të
sëm
undje
ve
kronik
e, ep
idem
iolog
jisë a
po pr
ogno
zave
të
sëm
undje
ve sp
ecifik
isht p
ër kë
të ko
mun
itet.
FSDK
SH20
18-
2020
Pa ko
stoPa
kosto
Regji
stër i
hapu
r për
evide
ncat
e rom
ëve d
he eg
jiptia
nëve
Nuk e
kzist
onHa
pja e
regjis
trave
sipas
udhë
zimit
të FS
DKSH
FSDK
SH
87
4.1.6
Ndërg
jegjës
imi p
ër nj
ë sërë
tem
ash s
i im
unizi
min
shën
detës
or, hi
gjien
a, us
hqye
rja,
mar
tesat
e hers
hme d
he ab
orti s
elekti
v
DRSH
QSH
Bash
kiaOS
HC20
17-
2020
20,00
0DR
SHDo
nator
ëOS
HC
% e
popu
llatës
së nd
ërg-
jegjës
uar
Nuk e
kzist
on80
-90%
e po
pulla
tës
Rapo
rti
vjetor
i GMV
4.1.7
Leht
ësim
për r
imbu
rsim
in e b
arnav
e për
familje
t shu
më t
ë var
fraMS
HFS
DKSH
Bash
kia20
18-
2020
-MS
HFS
DKSH
% e
indivi
dëve
që sh
preh
en
shum
ë mirë
për g
jendje
n sh
ënde
tësore
të ko
mun
itetit
afë
r zon
ave k
u ban
ojnë
0%
(IDM,
2017
)15
-20%
MSH
FSDK
SH
4.1.8.
Studim
cilës
or dh
e sas
ior m
bi ak
sesin
e
familje
ve ro
me d
he eg
jiptia
ne në
sistem
in sh
ënde
tësor
(tre n
ivelet
) me q
ëllim
prior
itizim
in e
nevo
jave d
he m
arrjen
e m
asav
e për
uljen
e vd
eksh
mëri
së
DRSH
Bash
kiaFS
DKSH
DSHS
2018
-20
2040
,000
Dona
torë
Reali
zimi i
studim
itNu
k ekz
iston
Studim
i pub
likua
rRa
porti
vje
tor i G
MV
4.1.9
Fush
ata se
nsibi
lizue
se në
terre
n për
hig-
jienë
n me p
jesëm
arrje
të ko
mun
itetit
“Të m
bajm
ë pa
stër l
agjen
tonë
”
DRSH
FSDK
SH
Bash
kiaDS
HS20
17-
2020
Pa ko
stoPa
kosto
Num
ri i fu
shata
ve
Num
ri i in
dividë
ve në
fush
ata
Nuk e
kzist
on
Nuk e
kzist
on
1 fus
hatë
për v
it në v
endb
anim
et
r/e
____
____
____
____
___
60 in
dividë
Rapo
rti
vjetor
i GMV
Objek
tivi sp
ecifik
2Ga
rantim
i kujd
esit s
hënd
etëso
r më c
ilëso
r për
nëna
t dhe
fosh
njat
4.2.1
Ndërg
jegjës
imi i
grav
e rom
e dhe
egjip
tiane
dh
e rrit
ja e n
johur
ive në
meto
dat e
plan
ifikim
it fam
iljar p
ërmes
fush
atave
DRSH
Bash
kiaDS
HS20
18-
2020
20,00
0Do
nator
ë%
e gr
ave t
ë kom
unite
tit R/
E të
ndërg
jegjës
uara
____
____
____
____
Num
ri i fu
shata
ve
Nuk e
kzist
on
Nuk e
kzist
on
75-8
0%
____
____
____
____
___
2 fus
hata
çdo v
it
Rapo
rti
vjetor
i GM
V
4.2.2.
Fush
ata në
terre
n për
vaks
inim
in dh
e kujd
esin
sh
ënde
tësor
DRSH
QSH
OSHC
2017
-20
2020
,000
Dona
torë
% e
popu
llsisë
së va
ksinu
ar dh
e e se
nsibi
lizua
r
0% e
popu
ll-sis
ë rom
e e
pava
ksinu
ar (D
RSH)
90-9
5 % e
popu
llatës
vaks
inuar
dhe
sens
ibiliz
uar
Rapo
rti
vjetor
i GM
V
88
4.2.3
Orga
nizim
i i ko
nsult
orit t
ë gru
as në
2-3 q
endr
a sh
ënde
tësore
MSH
ISHP
DRSH
QSH
DSHS
2018
-20
2020
0,000
Dona
torë
Hapja
e ko
nsult
orit t
ë gru
as
pran
ë ven
dban
imev
eNu
k ekz
iston
1 kon
sulto
r i ha
pur d
eri në
2018
2 deri
në 20
20
MSH
ISHP
DRSH
4.2.4
Mbës
htetj
a e në
nave
rom
e dhe
egjip
tiane
pë
rmes
stim
ulim
it me p
ako u
shqim
ore fa
las pë
r fëm
ijët d
he m
ateria
le të
tjera
të ku
jdesit
të fo
shnjë
s
Bash
kiaDS
HS20
18-
2020
120,0
00çd
o vit
Bash
kia
Dona
torë
Num
ri i në
nave
të m
bësh
tetu-
ra m
e pak
o mate
riale
Nuk e
kzist
on10
nëna
rom
e të m
bësh
tetur
aRa
porti
vje
tor i
GMV
4.2.5
Sens
ibiliz
im m
ë i m
adh i
nëna
ve gj
atë
periu
dhës
pre d
he po
st na
tale m
e qëll
im re
dukti
min
e vde
kshm
ërisë
fosh
njore,
si ed
he pë
r përp
arësit
ë e
lindje
s në k
usht
et sp
italor
e
DRSH
QSH
ISHP
SRD
Bash
kia
2018
-20
2012
,000
Bash
kia
Dona
torë
Num
ri i ta
kimev
e në t
erren
Nuk e
kzist
on6 t
rajnim
e në v
itRa
porti
vje
tor i
GMV
Objek
tivi sp
ecifik
3 Rr
itja e
kapa
citete
ve të
ekipi
t mjek
ësor/
qend
rave s
hënd
etëso
re pë
r një
inform
im dh
e prom
ovim
më t
ë mad
h të s
hërb
imev
e të s
hënd
etit
4.3.1
Trajni
mi i
perso
nelit
mjek
ësor
për të
adres
uar
mjaf
tues
hëm
nevo
jat sh
ënde
tësore
të ko
mun
itetit
Ro
m dh
e Egji
ptian
DRSh
FSDK
SHDR
Bash
kiaQK
EV
2017
-20
2030
,000
DRSH
FSDK
SHDR
Dona
torë
Num
ri i tr
ajnim
eve t
ë ofru
ara
Aktu
alish
t 1 t
rajnim
i zh
villua
r në
QSH d
he i
akred
ituar
nga Q
KEV
2 tra
jnim
e për
perso
nelin
shën
detë-
sor të
aprov
uara
dhe t
ë akre
ditua
ra ng
a QKE
V për
2018
4 traj
nime d
eri në
2020
Rapo
rti
vjetor
i GM
V
4.3.2
Mbës
htetj
e org
aniza
tave r
ome d
he eg
jiptia
ne
që ka
në në
misi
on ed
ukim
in dh
e prom
ovim
in e
kujde
sit sh
ënde
tësor
të ko
mun
itetev
e rom
e dhe
eg
jiptia
neBa
shkia
20
18-
2020
500,0
00Ba
shkia
Dona
torë
Num
ri i ni
smav
eNu
k ekz
iston
Të pa
ktën 1
nism
ë e m
bësh
tetur
Rapo
rti
vjetor
i GM
V
89
Fush
a prio
ritar
e: St
rehim
i dhe
Inte
grim
i Urb
anIn
dikat
orët
dhe t
regu
esit e
perfo
rman
cës
Qëllim
in st
rateg
jik 1
:Ro
mët
dhe e
gjipt
ianët
kanë
kush
te tё
përm
irësu
ara
tё str
ehim
it
% e
bano
rëve r
omë d
he eg
jiptia
në të
inter
vistu
ar që
vlerë
sojnë
kush
tet e
banim
it mirë
– 8.
1% (2
017)
në 1
5-25
% (2
020)
% e
bano
rëve r
omë d
he eg
jiptia
në të
inter
vistu
ar që
rapo
rtojnë
se ja
në të
pastr
ehë
– 26
% (2
017)
në 5-
15%
(202
0)%
e ba
norëv
e rom
ë dhe
egjip
tianë
të in
tervis
tuar
që vl
erëso
jnë se
kush
tet hi
gjeno
-sanit
are të
shtëp
isë së
tyre
shum
ë mirë
– 3.
2% (2
017)
në 25
-35%
(202
0)%
e ba
norëv
e rom
ë dhe
egjip
tianë
të in
tervis
tuar
që ra
porto
jnë se
kanë
përfi
tuar
nga p
rogram
et so
ciale
të str
ehim
it- 0%
(201
7) në
5-10
% (2
020)
% e
bano
rëve r
omë d
he eg
jiptia
në të
inter
vistu
ar që
rapo
rtojnë
se nu
k kan
ë info
rmac
ion rre
th pr
ogram
eve s
ocial
e të
streh
imit –
38%
(201
7) në
15-2
5% (2
020)
% e
bano
rëve r
omë d
he eg
jiptia
në të
inter
vistu
ar që
vlerë
sojnë
mirë
punë
n e Ba
shkis
ë në k
omun
itetin
e tyr
e – 0%
(201
7) në
15-
25%
(202
0)
Objek
tivi sp
ecifik
1Rr
itja e
akse
sit të
rom
ëve d
he eg
jiptia
nëve
në pr
ogram
et e s
trehim
it soc
ial
Aktiv
itetet
/hap
at e v
eprim
itIns
tituc
ioni/
Depa
rtam
enti
Peri-
udha
ko
hore
Kosto
Le
këBu
rimi i
finan
cimit
Indika
tori
Tregu
esi b
azë
Tregu
esi i
synu
ar20
20Bu
rimi i
të dh
ënav
e
5.1.1
Evide
ntim
i dhe
regji
strim
i i ve
ndba
nimev
e rom
e dh
e egji
ptian
e Ba
shkia
DS
H (Dr
ejtori
a e
Shërb
imev
e)20
17-
2018
Pa ko
stoPa
kosto
Num
ri i ve
ndba
nimev
e të
ident
ifikua
raNu
k ekz
iston
Datab
azë i
evide
ntim
it të
vend
banim
eve r
/e
Rapo
rti
vjetor
i GM
V
5.1.2
Pёrfs
hirja
e krit
ereve
/skem
ave a
ltern
ative
me
qëllim
orien
timin
drejt
fam
iljeve
me t
ë ard
hura
shum
ë të
ulëta
të pë
rjash
tuara
nga k
ëto sk
ema e
kzist
uese
Bash
kia
Kësh
illi Ba
shkia
kDN
EPAN
DS
HDr
ejtori
a e Sh
ër-bim
eve S
ocial
e dh
e Stre
himit
(DSH
SS)
2017
-20
20Pa
kosto
Bash
kiaDo
nator
ë
Progr
ame s
ocial
e stre
himi të
vë
na në
zbati
m__
____
____
____
_Nu
mri i
fam
iljeve
rom
e dhe
eg
jiptia
ne të
pastr
eha,
të cil
at ka
në ap
likua
r pran
ë Bas
hkisë
Sh
kodë
r për
përfi
timin
e ba
nesa
ve so
ciale
0 për
2016
____
____
____
__Nu
mri i
pa id
entifi
kuar
Të pa
ktën 2
për 2
017
Të id
entifi
kohe
t num
ri i
bano
rëve r
/e pë
rmes
ven-
dosje
s së k
olonë
s mbi
etninë
në
form
ularin
e ap
likim
it
Rapo
rti
vjetor
i GM
V
5.1.3
Ofrim
i i as
isten
cёs p
ёr plo
tёsim
in e p
roced
urav
e pё
r apli
kimDS
H DN
EPAN
20
17-
2020
Pa ko
stoPa
kosto
Num
ri ras
teve t
ëas
istua
raNu
k ekz
iston
Asist
encë
e ofr
uar p
ër 95
%
të ras
teve
Rapo
rti
vjetor
i GM
V
5.1.4
Ndërg
jegjës
imi i
kom
unite
tit pë
r prog
ramet
so
ciale
të str
ehim
it
Bash
kia
Sekto
ri i
Shërb
imev
eDN
EPAN
DS
HDS
HS
2017
-20
20Pa
kosto
Pa ko
sto
Përq
indja
e ind
ividë
ve që
nuk
janë n
ë dije
ni të
prog
ramev
e të
streh
imit
____
____
____
____
Num
ri i fu
shata
ve in
form
uese
Vetëm
38%
(IDM,
2017
)
____
____
____
_Nu
k ekz
iston
15-2
5% e
anëta
rëve r
/e ja
në
në di
jeni p
ër pr
ogram
et e
streh
imit
____
____
____
____
2 tak
ime n
ë vit
Rapo
rti
vjetor
i GM
V
90
5.1.5
Mbës
htetj
a e Or
ganiz
atave
jo qe
verit
are që
pu
nojnë
për
adres
imin
e nev
ojave
për s
trehim
për
kom
unite
tin Ro
m dh
e Egji
ptian
Bash
kia Sh
kodë
rDS
H DN
EPAN
DS
HSNJ
MQK
208-
2020
40,00
0Ba
shkia
Dona
torë
Num
ri i or
ganiz
atave
të
mbë
shtet
ura i
n kind
ose m
e bu
rime fi
nanc
iare
Nuk e
kzist
on10
orga
nizata
të m
bësh
tetur
aRa
porti
vje
tor i
GMV
5.1.6
Hartë
zimi i
vend
banim
eve r
ome d
he eg
jiptia
ne
Bash
kia
DSH
DNEP
AN
2017
-20
20Pa
kosto
Pa ko
stoHa
rtëzim
i i ve
ndba
nimev
eNu
k ekz
iston
Harta
e bë
rë pu
blike
Rapo
rti
vjetor
i GM
V
Objek
tivi sp
ecifik
2Pë
rmirë
simi i
kush
teve i
nfras
truktu
rore d
he hi
gjeno
-sanit
are në
vend
banim
et dh
e ins
tituc
ionet
ku ka
përq
ëndr
im të
kom
unite
tit Ro
m dh
e Egji
ptian
5.2.1
Ident
ifikim
i dhe
përzg
jedhja
e pr
iorite
teve
infras
truktu
rore n
ga nj
ësitë
adm
inistr
ative
Bash
kia
DSHS
SDr
ejtori
a e
Shërb
imev
e Pu
blike
, Nd
jekjes
së
Inves
timev
e të
Infras
truktu
rës
(DSH
PNII)
2017
-20
20Pa
kosto
Pa ko
stoPro
cedu
ra e p
ërcak
timit t
ë pr
iorite
teve
Lista
e prio
ritete
veNu
k ka
Listë
prior
itetes
h e kr
ijuar
në ba
zë të
një p
roced
ure
gjith
ëpër
fshirë
se
Rapo
rti
vjetor
i GM
V
5.2.2
Gran
te pё
r pёrm
irёsim
in e k
usht
eve t
ё jete
sёs p
ër fam
iljet q
ë ban
ojnë n
ë ban
esa j
oform
ale, m
e sh
umë
anëta
rë jas
htë ç
do ku
shti/
stand
ardi m
inim
al jet
ik
Bash
kia
DSHS
SDS
HPNI
I20
18-
2020
Pret
mira
timBa
shkia
Dona
torë
Num
ri i fa
milje
ve pë
rfitu
ese
9 gran
te pë
r riko
nstru
ksion
e60
gran
te de
ri në 2
020
Rapo
rti
vjetor
i GM
V
91
5.2.3
Pastr
imi d
he de
zinfek
timi i
territ
orit p
ublik
në
vend
banim
et e
kom
unite
teve
Bash
kia
DSHS
SDS
HPNI
I20
17-
2020
30,00
0Ba
shkia
Dona
torë
% e
bano
rëve r
omë d
he
egjip
tianë
që e
kons
ideroj
në
infras
truktu
rën m
irë1.6
%(ID
M, 20
17)
15-3
0% e
bano
rëve r
omë d
he
egjip
tianë
Rapo
rti
vjetor
i GM
V
5.2.4
Shtri
rja e
kana
lizim
eve
të ujë
rave t
ë zez
a – gr
opa
sept
ikeBa
shkia
DS
HSS
DSHP
NII
2017
-20
2040
,000
Bash
kiaDo
nator
ëNu
mri i
grop
ave
Nuk k
a10
grop
a sep
tike
Rapo
rti
vjetor
i GM
V
5.2.5
Ndёrh
yrja n
ё nev
ojat m
ё im
ediat
e pёr
furniz
imin
me u
jё tё
pijsh
ёm në
lagje
t ku j
etojnë
anëta
rët e
kom
unite
teve r
ome d
he eg
jiptia
ne
Bash
kia
DSHS
SDS
HPNI
I20
17-
2020
30,00
0Ba
shkia
Dona
torë
Num
ri i çe
zmav
e pub
like t
ë ha
pura
Nuk e
kzist
on4 ç
ezm
a pub
like t
ë hap
ura
Rapo
rti
vjetor
i GM
V
5.2.6
Rikon
struk
sioni
i siste
mit t
ë men
axhim
it të u
jërav
e të
zeza
pёrm
es p
astri
mit
Bash
kia
DSHS
SDS
HPNI
I20
18-
2019
30,00
0Ba
shkia
Do
nator
ë %
e ba
norëv
e që v
lerës
ojnë
kush
tet hi
gjeno
-sanit
are
shum
ë mirë
3.2%
(IDM,
2017
)10
% d
eri në
2018
25-3
5% de
ri në 2
020
Rapo
rti
vjetor
i GM
V
5.2.7
Ndër
tim i k
ënde
ve re
kreati
ve pë
r fëm
ijë (lu
lisht
e dh
e park
lojra
sh) n
ë Nj
esinë
Qend
ërBa
shkia
DS
HSS
DSHP
NII
2018
-20
1930
,000
Bash
kiaDo
nator
ëLu
lisht
e dhe
kënd
e lojr
ash
Nuk e
kzist
on1
lulish
te m
e kën
de lo
jrash
e n
dërtu
arRa
porti
vje
tor i
GMV
5.2.8.
Ngrit
ja e s
truktu
rave k
onsu
ltues
e dhe
refer
uese
pë
r nev
ojat in
frastr
uktu
rore t
ë kom
unite
tit Ro
m dh
e Eg
jiptia
nBa
shkia
Pa
kosto
Pa ko
sto
Num
ri i
takim
eve
kon-
sultu
ese
në k
omu-
nitet
Nuk e
kzist
onTë
pak
tën 1
takim
kons
ultue
s në
rastet
e inv
estim
eve p
ublik
e në
kom
unite
t
Rapo
rti vj
etor i
grup
it të
mon
itorim
it dhe
vlerë
simit
të PZ
HK
Rapo
rti
vjetor
i GM
V
92
Fush
a prio
ritar
e: M
brojt
ja So
ciale
Indik
ator
ët dh
e tre
gues
it e pe
rform
ancë
s
Qёllim
i Stra
tegjik
1:
Rom
ët dh
e egji
ptian
ët ka
në nj
ë mirë
qenie
më t
ë mirë
si rez
ultat
i bur
imev
e alte
rnati
ve të
të ar
dhur
ave
dhe s
hërb
imev
e soc
iale
% e
bano
rëve r
omë d
he eg
jiptia
në të
inter
vistu
ar që
shpr
ehen
se ka
në di
jeni p
ër pr
ogram
et e m
brojt
jes so
ciale
– 27
% (2
016)
në 50
-55%
(202
0)%
e ba
norëv
e rom
ë dhe
egjip
tianë
të in
tervis
tuar
që ra
porto
jnë se
nuk p
ërfit
ojnë n
ga pr
ogram
et e m
brojt
jes so
ciale
- 86%
(201
7) në
90-9
5% (2
020)
% e
bano
rëve r
omë d
he eg
jiptia
në të
inter
vistu
ar që
shpr
ehen
se pr
ogram
et e m
brojt
jes so
ciale
janë p
lotës
isht t
ë ku
ptue
shm
e – 3%
(201
70 në
50-
55%
(202
0)%
e ba
norëv
e rom
ë dhe
egjip
tianë
të in
tervis
tuar
që sh
preh
en se
stafi
i ins
itucio
neve
loka
le i k
a ndih
mua
r shp
esh n
ë proc
edur
at e a
plikim
it – 48
% (2
017)
në 65
-70%
(2
020)
Objek
tivi sp
ecifik
1 Rr
itja e
akse
sit të
rom
ëve d
he eg
jiptia
nëve
në pr
ogram
et e m
brojt
jes so
ciale
Aktiv
itetet
/hap
at e v
eprim
itIns
tituc
ioni/
depa
rtam
enti
Periu
dha
koho
reKo
sto
Lekë
Burim
i i fi- na
ncim
itInd
ikator
iTre
gues
i baz
ëTre
gues
i i sy
nuar
2020
Burim
i i të
dhën
ave
6.1.1
Fush
ata nd
ërgjeg
jësue
se
në lid
hje m
e prog
ramet
e m
brojt
jes so
ciale
në
kom
unite
tet ro
me
dhe e
gjipt
iane
DSHS
S20
17-2
020
20,00
0Ba
shkia
Dona
torë
Num
ri i fu
shata
ve__
____
____
____
Përq
indja
epe
rsona
ve q
ëka
ne in
form
acion
mbi
prog
ramet
em
brojt
jes
socia
le
Nuk e
kzist
on
27 %
(IDM,
2017
)
2 fus
hata
në vi
t __
____
____
____
_50
-55 %
Rapo
rti
vjetor
i GM
V
6.1.2
Asist
encë
për p
lotë-
simin
edo
kum
entac
ionev
e të
kërku
arapë
r të ap
likua
r në p
rogram
et
(men
axhim
rasti
)
DSHS
S20
17-2
020
Pa ko
stoPa
kosto
% e
perso
nave
që e
kanë
të
qartë
dhe t
ë kup
tues
hme
prog
ramin
e shë
rbim
eve t
ë m
brojt
jes so
ciale
__
____
____
____
% e
perso
nave
tëas
istua
r nga
stafi
i shë
rbi-
mev
e soc
iale n
ë plot
ësim
in/do
rëzim
in e d
okum
entav
e pë
r për
fitim
in e s
hërb
imev
e
25%
(IDM,
2017
)
48%
(IDM,
2017
)
50-5
5%
____
____
____
___
65-7
0% të
raste
ve të
asist
uara
Rapo
rti
vjetor
i GM
V
93
6.1.3
Mund
ësim
i i një
sistem
ind
ërins
tituc
ional
për
koord
inim
më t
ë mirë
të in
stitu
cione
veve
ndore
ne lid
hje m
eas
isten
cën,
referi
met
e ras
teve
dhe
vlerës
imin
e va
zhdu
eshë
m të
impa
ktit t
ësh
ërbim
eve p
ër ko
mun
itetin
Rom
dhe E
gjipt
ian
Bash
kiaDS
HSS
DNEP
AN
GJC
DKAR
SDS
HFS
DKSH
ZRP
QFP
Nj.A
NJMQ
K
2017
-202
0Pa
kos
toPa
kosto
Num
ri i ta
kimev
e të
kryera
Nuk e
kzist
on2 t
akim
e në v
it të
realiz
uara
Rapo
rti
vjetor
i GM
V
6.1.4
Ndër
timi i
qend
rës
Kom
unita
re sh
umëfu
nksio
-na
le në
zo
nën k
u ka p
ërqën
drim
të
kom
unite
tit Ro
m
Bash
kiaDS
HSS
2018
-201
9Do
nator
ëBa
shkia
Ba
shkia
Do
nator
ëNd
ërtim
i i qe
ndrës
Nuk e
kzist
onQe
ndër
shum
ëfunk
siona
le e
hapu
r për
kom
unite
tinRa
porti
vje
tor i
GMV
Objek
tivi sp
ecific
2 Rr
itja e
efika
siteti
t të s
istem
it të m
brojt
jes so
ciale
6.2.1
Përm
irësim
i i m
e-ka
nizm
ave
që do
të nd
ikojë
nëpë
rfshir
jen e
familje
ve m
ë të
varfë
ra ng
a kom
unite
ti R/
E në
sistem
in e m
brojt
jes so
ciale
Bash
kia
DSHS
S20
18-2
020
Pa ko
stoPa
kosto
Num
ri i fa
milje
ve ro
me
dhe e
gjipt
iane q
ë traj
tohen
m
e pag
esë n
ga sis
temi i
ndihm
ës ek
onom
ike ba
zё
____
____
____
_% e
të
pyetu
rve r/
e që v
lerës
ojnë
mirë
shërb
imet
Për v
itin 20
16, rr
eth 12
3 fam
ilje
____
____
____
8% e
të py
eturve
r/e
i vler
ësojn
ë mirë
dhe s
hum
ë mirë
sh
ërbim
et (ID
M, 20
17)
Fam
iljet p
ërfit
ojnë n
ë nive
lin 3
0%
më s
hum
ë se
2016
____
____
____
____
____
20-2
5% i v
erëso
jnë sh
ërbim
et si
shum
ë mirë
dhe m
irë
Rapo
rti
vjetor
i GM
V
6.2.2
Ngrit
ja e s
truktu
rave t
ënd
ërlidh
ësit k
omun
itar p
ër të
adres
uar m
ë mirë
nevo
jat e
kom
unite
tit dh
e për
të qe
në m
ëefi
kas n
ë dhë
nien e
infor
ma-
cionit
në Ba
shki
Kësh
illi Ba
shkia
k20
18-2
020
Pa ko
stoPa
kosto
Num
ri i st
ruktu
rave t
ë kri
juara
Nuk e
kzist
on1 s
truktu
rë e k
rijuar
Rapo
rti
vjetor
i GM
V
94
6.2.3
Fuqiz
imi i
task f
orcës
për
mbr
ojtjen
e fëm
ijëve
në sit
uatë
rruge
DSHS
ASHM
FNJ
MFPB NJ
.ANJ
MQK
2018
-202
030
,000
Bash
kiaDo
nator
ë
Redu
ktim
i fen
omen
it të
fëmijë
ve në
situa
të rru
ge
____
____
____
__Nu
mri i
trajn
imev
e
Gjatë
periu
dhës
Korri
k 201
6 –
Qersh
or 20
17 ja
në id
entifi
kuar
100
fëmijë
në sit
uatë
rruge
në S
hkod
ër (N
JMF, 2
017)
Nuk e
kzist
on
Redu
ktim
i fen
omen
it të f
ëmijë
ve
në sit
uatë
rruge
me 5
0% pë
r 201
8 dh
e 90%
për 2
020
2 traj
nime t
ë tas
k forc
ës çd
o vit
Rapo
rti
vjetor
i GM
V
Objek
tivi sp
ecifik
3 Rr
itja dh
e përm
irësim
i i sh
ërbim
eve s
ocial
e të o
fruara
ndaj
kom
unite
tit R/
E
6.3.1.
Rikua
lifikim
i dhe
ngrit
ja e
kapa
citete
ve të
burim
eve
njerëz
ore pë
rmes
trajn
imev
e të
spec
ializu
ara të
stafi
t të
instit
ucion
eve t
ë qev
erisje
s ve
ndore
për të
adres
uar m
ë m
irë ne
vojat
e kom
unite
tit R/
E
DSHS
S20
18-2
020
40,00
0Ba
shkia
Dona
torë
Num
ri i tr
ajnim
eve t
ë rea
lizua
ra
% e
perso
nave
që sh
preh
en
se of
rimi i
shërb
imev
e në
prog
ramin
e mbr
ojtjes
so
ciale
ësht
ë i pl
otësis
ht i
qartë
dhe i
kupt
uesh
ëm
Nuk e
kzist
on
25%
(ID
M, 20
17)
2 traj
nim pë
r vit
50-5
5% de
ri në 2
020
Rapo
rti
vjetor
i GM
V
6.3.2
Inkur
ajim
i dhe
mbë
shtet
je pë
r oga
nizata
të sh
oqëri
së civ
ile
të th
emelu
ara ng
a anë
tarë t
ëko
mun
itetit
R/E,
me q
ëllim
rri
tjen
e mirë
qenie
s dhe
përfs
hirjes
sëko
mun
itetit
Bash
kia
DSHS
SNJ
MQK
2018
-202
050
0,000
Dona
torë
Bash
kiaNu
mri i
orga
nizata
ve të
m
bësh
tetur
aNu
k ka
Të pa
ktën 5
orga
nizata
të
mbë
shtet
ura
Rapo
rti
vjetor
i GM
V
95
96
Plani i Zhvillimit të Komunitetit Rom dhe Egjiptiannë Bashkinë e Shkodrës
1312
97
Plani i Zhvillimit të Komunitetit Rom dhe Egjiptiannë Bashkinë e Shkodrës
1312
98
Plani i Zhvillimit të Komunitetit Rom dhe Egjiptiannë Bashkinë e Shkodrës
Monitorimi dhe vlerësimi është mbledhja e planifikuar e të dhënave, verifikimi, analiza, vlerësimi dhe përdorimi i menjëhershëm i informacionit me qëllim vlerësimin e nivelit të zbatimit dhe të efekteve të planit të zhvillimit të komuniteteve rome dhe egjiptiane. Monitorimi dhe vlerësimi është i rëndësishëm sepse krijon mundësi të kuptojmë nëse zbatimi i planit, i qëllimeve strategjike, objektivave specifik dhe aktiviteteve po na drejton drejt arritjes së treguesve të synuar dhe si rrjedhim drejt vizionit për të ardhmen e këtyre komuniteteve.Procese të tilla lejojnë aktorët lokal të ndërgjegjësohen për atë se çfarë shkon mirë në zbatimin e planit dhe çfarë duhet përmirësuar që vizioni të jetë i arritshëm.
Suksesi i zbatimit të PZHK është i lidhur dhe i ndikuar nga shumë faktorë, që jo të gjithë janë të njohur në kohën e hartimit të tij, ndërkohë që ndikimi i tyre është shumë kompleks dhe i shoqëruar me ndryshime të shpeshta. Procesi i qartë i monitorimit dhe vlerësimit është i nevojshëm për të informuar pjesëmarrësit për përgjegjësitë e tyre dhe për t’u mundësuar atyre që të përgatiten për të gjitha angazhimet. Procesi duhet të përfshijë procedurat e monitorimit dhe vlerësimit (ÇFARË), institucionet përgjegjëse (KUSH) dhe afatet (KUR). Është me rëndësi të theksohet se monitorimi dhe vlerësimi i planit duhet të planifikohet dhe realizohet sipas një plani monitorimi ndërsektorial i cili duhet të përmbajë:
a) Ngritjen e Grupit të Monitorimit dhe Vlerësimit (GMV) të PZHK me vendim të Këshillit Bashkiakb) Metodologjinë e grumbullimit të analizës së të dhënavec) Listën e objektivave dhe të aktiviteteve që do të monitorohen dhe vlerësohend) Indikatorët që do të përdoren për monitorim dhe vlerësime) Përgjegjësitë dhe kalendarin/ frekuencën e raportimeve dhe takimeve të Grupit të Monitorimit dhe Vlerësimit të PZHK;f) Përdorimi dhe ndarja e informacionit me aktorë të tjerë
99
Plani i Zhvillimit të Komunitetit Rom dhe Egjiptiannë Bashkinë e Shkodrës
Ngritja e grupit të monitorimit dhe vlerësimit të PZHK me vendim të Kryetarit të Bashkisë GMV duhet të jetë grup shumëaktorësh dhe ndërsektorial, që kryesohet nga Drejtoria e Shërbimeve Sociale dhe Strehimit, në përbërje të të cilit duhet të ketë përfaqësues nga:
• Drejtoria e Shërbimeve Sociale dhe Strehimit• Drejtoria Arsimore Rajonale, Shkodër• Drejtoria Juridike • Shërbimi Kombëtar i Punësimit, Zyra Shkodër• Njësi Administrative• Drejtoria e Burimeve Njerëzore dhe Shërbimeve Mbështetëse• Drejtoria e Planifikimit Strategjik dhe Përmirësimit të Klimës së
Biznesit• Drejtoria për Ndihmën Ekonomike dhe Personat me Aftësi Ndryshe• Drejtoria e Kulturës, Arsimit, Rinisë dhe Sportit• Drejtoria e Shërbimeve Publike, Ndjekjes së Investimeve të
Infrastrukturës• Njësia e Menaxhimit të Qendrave Komunitare• Tre organizata joqeveritare që veprojnë në fushën e zhvillimit dhe
të integrimit të romëve dhe egjiptianëve• UNDP• UNICEF
Monitorimi dhe vlerësimi kërkon udhëheqje, aftësi, ekspertizë dhe përkushtim nga ana e përfaqësuesve, anëtarë të grupit të monitorimit dhe të vlerësimit. Është me rëndësi që institucionet përkatëse të nominojnë personat e duhur në këtë grup dhe të ofrojnë të dhëna zyrtare sipas kërkesave për informacion të grupit të monitorimit.
Përcaktimi i metodologjisë së grumbullimit dhe analizës së të dhënave cilësore dhe sasiore në lidhje me shkallën e zbatueshmërisë dhe të efekteve të PZHK. GMV duhet të hartojë dhe të miratojë modelet
100
Plani i Zhvillimit të Komunitetit Rom dhe Egjiptiannë Bashkinë e Shkodrës
dhe instrumentet e grumbullimit dhe të analizës së të dhënave, të cilat duhet të miratohen brenda vitit 2017. Të dyja, modelet dhe instrumentet, janë të nevojshme për të realizuar një komunikim efektiv ndërmjet institucioneve përgjegjëse dhe për të garantuar se paraqitja e informacionit është e pajtueshme dhe e lehtë për t’u përdorur.
Listën e objektivave dhe të aktiviteteve që do të monitorohen dhe vlerësohen. Fokusi i monitorimit do të jetë matja e outputeve të aktiviteteve që janë planifikuar në afatin kohor që mbulon edhe procesi i monitorimit (ku jemi me zbatimin e aktiviteteve të parashikuara në vitin e parë?), ndërsa vlerësimi do të fokusohet në arritjen e objektivave specifik dhe ato strategjik (a po arrijmë drejt vizionit të dëshiruar? A kemi arritur targetet e synuar në nivel objektivi strategjik?)
Indikatorët që do të përdoren për monitorimin dhe vlerësimin e objektivave dhe të aktiviteteve. Indikatorët janë tregues specifik, të matshëm, të arritshëm, relevantë dhe kanë afate kohore. Treguesit janë shumë të rëndësishëm për të matur progresin në një fushë të caktuar prioritare. Ato janë pjesë esenciale e procesit të monitorimit dhe të vlerësimit pasi ato tregojnë se çfarë duhet të matet. PZHK përcakton treguesit që duhet të maten për çdo objektiv strategjik si dhe për çdo aktivitet. Përveç kësaj, në matricë është shënuar treguesi bazë (baseline) si dhe përcakton edhe treguesin e synuar (2020) që parashikohet të arrihet nëpërmjet aktiviteteve të përfshira në PZHK. Për të matur përmbushjen e aktiviteteve të parashikuara, realizohet monitorimi i treguesve në nivelin e aktiviteteve, ndërsa për të matur efektin apo ndikimin e aktiviteteve (arritjen e objektivave strategjik) monitorohen grupi i indikatorëve në nivel objektivi strategjik. Përgjegjësitë dhe kalendarin/frekuencën e raportimeve dhe takimeve të GMV. Monitorimi i planit do të kryhet në baza vjetore duke u mbështetur në disa burime. Një ndër më kryesoret janë të dhënat
101
Plani i Zhvillimit të Komunitetit Rom dhe Egjiptiannë Bashkinë e Shkodrës
zyrtare që duhet të ofrohen nga raportet vjetore të institucioneve përkatëse. Çdo institucion brenda datës 20 dhjetor duhet të dërgoj tek drejtuesi i GMV të dhënat sipas modelit të përcaktuar nga GMV dhe të dërguar që në fillim të vitit. Pyetësorë për të matur perceptimet qytetare përfaqësojnë një burim tjetër të rëndësishëm informacioni. Bazuar mbi këto të dhëna, GMV harton dhe miraton raportin vjetor të monitorimit dhe vlerësimit mbi progresin e zbatimit të Strategjisë.
Përdorimi dhe ndarja e informacionit me aktorë të tjerë: GMV miraton brenda vitit 2017 strukturën e raportit vjetor duke nxjerrë në pah dhe shpjeguar problemet dhe sfidat, si dhe rekomandimet se si të zgjidhen ato. Raporti vjetor duhet të fokusohet në arritjet kryesore (objektivat dhe niveli i ndikimit), fushat që kanë nevojë për më shumë përpjekje që mbeten ende prioritare për vitin e ardhshëm. Informacioni i prodhuar përmes monitorimit dhe vlerësimit duhet të ndahet me stafet e institucioneve, Këshillin Bashkiak, me OSHC-të dhe të tjerë aktorë të interesuar. Kjo ndarje e progresit do të ndihmojë për krijimin e sinergjive të bashkëpunimit, për të festuar arritjet, për të gjeneruar ide por edhe për të siguruar transparencë për publikun e gjerë.
102
Plani i Zhvillimit të Komunitetit Rom dhe Egjiptiannë Bashkinë e Shkodrës
Modeli i Raportit
Numri AktivitetiInstitucioni/
departamenti përgjegjës
Afati TreguesiArritjet
(Progresi i zbatimit)
Hapat e mëtejshëm
(piketat)
Koha e pritshme erealizimit
% e realizimit sipas GMV
1 2 3 4 5 6 7 8 9
1 Në këtë kolonë jepet numri që është në këtë plan zhvillimi (Fusha/Qëllimi strategjik/Objektivi specifik) nga institucioni/departamenti përgjegjës
2 Në këtë kolonë përshkruhen aktivitetet/hapat e veprimit nga institucioni/departamenti përgjegjës të parashi-kuar për t’u zbatuar gjatë periudhës kohore që mbulon monitorimi
3 Në këtë kolonë përshkruhet institucioni/ departamenti përgjegjës
4 Në këtë kolonë përshkruhet afati i zbatimit të aktivitetit sipas PZHK nga institucioni/departamenti përgjegjës
5 Në këtë kolonë përshkruhet treguesi sipas planit të zhvillimit nga institucioni/departamenti përgjegjës
6Në këtë kolonë jepet përshkrimi i arritjeve kryesore në zbatimin e aktivitetit. Çdo strukturë përgjegjëse duhet të japë vetëm informacion të mbështetur në të dhëna, nëse është e mundur (p.sh. të dhëna statistikore, krahasime, etj). Duhet të shmanget informacioni rutinë dhe ai administrativ
7Në këtë kolonë duhet të jepen hapat e ardhshëm për zbatimin e aktivitetit. Kjo kolonë plotësohet vetëm për ato aktivitete, statusi i të cilave është “zbatuar pjesërisht” ose “i pazbatuar”. Kjo kolonë plotësohet nga institucioni përkatës.
8Në këtë kolonë institucioni duhet të tregojë datën e re të pritshme të realizimit të aktivitetit të bazuar në hapat e mëtejshëm. Kjo kolonë plotësohet vetëm për ato aktivitete të cilat nuk janë përfunduar ose nuk kanë filluar ende
9 Në këtë kolonë përshkruhet % e realizimit sipas GMV, ose shkallët e vlerësimit:plotësisht i realizuar - i arritshëm - mesatarisht - pjesërisht i arritshëm - i paarritshëm
AneksTabela: Numri dhe vendndodhja e komunitetit Rom në Bashkinë Shkodër
Komuniteti Nr. i Familjeve Nr. i Banorëve Femra Meshkuj Të paregjistuarDubai 17 76 40 36 9
Prokuroria 45 170 84 86 42Tophane 23 87 42 45 13
Përtej Urës së Bunës 8 46 23 23 10Zalli i Kirit 6 40 17 23
Totali 99 419 206 213 74
Burimi : Bashkia Shkodër (2017)
103
Plani i Zhvillimit të Komunitetit Rom dhe Egjiptiannë Bashkinë e Shkodrës
Footnotes: Ô CESS (2012) Studim për vlerësimin e nevojave të komuniteteve rome dhe egjiptiane në Shqipëri, UNDP
Albania
Ô Bashkia Shkodër, 2017
Ô Bashkia Shkodër, 2017
Ô Bashkia Shkoder, 2017
Ô Karta Rajonale Raportuese – Qarku Shkodër “Gjendja e fëmijëve Romë dhe Egjiptian” për vitin 2011
Ô “E Drejta për Arsim e Komunitetit Rom në Kuadrin e Integrimit të Republikës së Shqipërisë në
Bashkimin Evropian”, Elisabet Osmanaj, 2013
Ô Ikonomi, Musai dhe Sotirofski, 2010 Mapping Policies and Practices for the Preparation of Teachers for
Inclusive Education in Contexts of Social and Cultural Diversity: Albania Country Report
Ô Raporti studimor “Situata Arsimore e Fëmijëve Romë në Shqipëri”, Adem Tamo, Theodhori Karaj,Tiranë,
2007
Ô UNICEF.(2011). Social Inclusion Data for Children in Albania : Roma Communities.
Ô Gëdeshi, I.,Mykerezi,P. & Danaj, E.(2016). Hartëzimi i aftësive, mundësive të punësimit dhe sipërmarrjes
së komuniteteve Rome dhe Egjiptiane në Bashkitë e Tiranës, Durrësit, Beratit dhe Shkodrës.UNDP,
Tiranë.
Ô Burimi: Social inclusion data for children in Albania http://www.sidalbania.org/articles.
php?lang=en&pg=comm_en&m=view&commID=11
Ô Referuar takimit të grupit të punës për PZHK, 17 Korrik, 2017, Shkodër
Ô Studim për vlerësimin e nevojave të komuniteteve rome dhe egjiptiane në Shqipëri Tiranë, 29 shkurt
2012, UNDP
Ô Tregues i papunësisë si raport i numrit të personave të papunë të moshës 15 vjeç e më shumë ndaj
forcës punëtore 15-65 vjeç, sipas INSTAT, Census 2011.
Ô Programi i internshipeve në kuadër të projektit “Fuqizimi ekonomik dhe social i komunitetit Rom dhe
Egjiptian” 2016-2017, i shtrirë në 4 qytete me përqendrim të madh të komunitetit Rom dhe Egjiptian:
Tiranë, Durrës, Shkodër dhe Berat, zbatohet nga UNDP Albania në bashkëpunim me Roma Versitas
Albania. http://romaversitasalbania.org/intership-scheme/ aksesuar më 22 Gusht 2017
Ô Referuar takimit të grupit të punës për PZHK, 17 Korrik, 2017, Shkodër
Ô Urdhër Nr. 28, datë 26.01.2016 Për sistemin e referimit dhe tarifat e shërbimit shëndetësor publik
Ô Neni 3 i Ligjit Nr. 9232, datë 13.5.2004 “Për programet sociale të strehimit”
Ô Neni 19, po aty
Ô Neni 4i Ligjit Nr. 9232, datë 13.5.2004 “Për programet sociale të strehimit”
Ô Neni 25, po aty
Ô Neni 25/1, po aty
Ô Neni 25/2 i Ligjit Nr. 9232, datë 13.5.2004 “Për programet sociale të strehimit”
Ô UNDP, Strehimi Social në Shqipëri: Vlerësim i Nevojave, Gusht 2014
Ô ARSIS, Studim kombëtar mbi fëmijët në situatë rruge në Shqipëri, Prill 2014, faza e dytë