Saenphet K, Khrongkaew C, Saenphet S, U-pathi J, Sudwan P. The effects of MoringaOleifera extract on the seminiferous epithelium in pre-mature male rats. Chula Med J 2018May - Jun; 62(3): 607 - 18
Background Moringa oleifera (M. oleifera) Lam. is an herb, widely regarded for its nutritionaland medicinal properties. It is promoted as a dietary supplement to preventand treat malnutrition. M. oleifera leaves also contain many antioxidants.
Objective This study was aimed to assess the safety of the extract from M. oleiferaleaves on gametogenesis in pre-mature male rats.
Methods Forty pre-mature male Wistar rats, 4-5 week-old, were divided into five groups.They were administered orally with aqueous extracts of M. oleifera atthe doses of 60, 120, 180 and 240 mg/kg BW for 60 consecutive days, whilethe control-group received only distilled water (1 ml/day). At day 61,the testes of all rats were weighed and processed for histological investigation.
Results The results showed that the control group and the group that was given60 mg/kg BW of M. oleifera leaves extract contained most seminiferousepithelium development during stage I, while the doses of 180 and 240mg/kg BW had a more developed seminiferous epithelium during the stageXII. Moreover, at the dose of 120 mg/kg BW the most development ofseminiferous epithelium was at stages I and XII equally. Finally, testicularweight and seminiferous tubule diameter of all experimental groups receivingthe extract of M. oleifera were not significantly different from those in
the control group.
เวชศาสตรรวมสมย
ผลของสารสกดจากใบมะรม (Moringa oleifera Lam.)ตอเยอบทอสรางอสจในหนขาววยกอนเจรญพนธ
กนกพร แสนเพชร*
จราวรรณ ครองแกว* สภาพ แสนเพชร*
จรพร อปธ** ไพวรรณ สดวรรค***
:
:
:
:
* Department of Biology, Faculty of Science, Chiang Mai University** Department of General Education, Kanchanabhisek Institute of Medical and Public Health Technology***Department of Anatomy, Faculty of Medicine, Chiang Mai University
Chula Med J Vol. 62 No. 3 May - June 2018
608 Chula Med Jกนกพร แสนเพชร และคณะ
Conclusion The findings of this study indicated that the aqueous extract from M. oleifera
leaves are safe for seminiferous epithelium and the reproductive organs of
the male rats. It may also be beneficial for reproduction by stimulating
the development of the male reproductive tract.
Keywords M. oleifera, seminiferous tubule diameter, seminiferous epithelium, medicinal
plant.
Correspondence to : Sudwan P. Department of Anatomy, Faculty of Medicine, Chiang Mai
University, Chiang Mai 50200, Thailand.
E-mail: [email protected]
Received for publication: March 16, 2018.
:
:
609ผลของสารสกดจากใบมะรม (Moringa oleifera Lam.) ตอเยอบทอสรางอสจในหนขาววยกอนเจรญพนธ
Vol. 62 No.3May - June 2018
กนกพร แสนเพชร, จราวรรณ ครองแกว, สภาพ แสนเพชร, จรพร อปธ, ไพวรรณ สดวรรค.
ผลของสารสกดจากใบมะรม (Moringa oleifera Lam.) ตอเยอบทอสรางอสจในหนขาววย
กอนเจรญพนธ. จฬาลงกรณเวชสาร 2561 พ.ค. - ม.ย.;62(3): 607 - 18
เหตผลของการทำวจย มะรม (Moringa oleifera Lam.) เปนสมนไพรทไดรบการยอมรบอยาง
กวางขวางถงสรรพคณทางโภชนาการและทางยาเปนพชทมธาตอาหาร
สงมการสงเสรมใหนำมารบประทานเปนผลตภณฑเสรมอาหารเพ อ
ปองกนและรกษาภาวะทพโภชนาการ และใบมะรมยงประกอบไปดวย
สารทออกฤทธตานอนมลอสระหลายชนด
วตถประสงค เพ อทดสอบความปลอดภยในการใชสารสกดนำจากใบมะรมตอการ
สรางเซลลสบพนธของหนขาวเพศผวยกอนเจรญพนธ
วธการทำวจย นำหนขาวเพศผวยกอนเจรญพนธสายพนธ Wistar อาย 4-5 สปดาห
จำนวน 40 ตว แบงเปน 5 กลมเทา ๆ กน มาปอนสารสกดนำจากใบมะรม
ความเขมขน 60, 120, 180 และ 240 mg/kg BW เปนระยะเวลา 60 วน
สวนกลมควบคมปอนนำกลน 1 มล./วน เมอสนสดการทดลอง นำอณฑะ
มาชงนำหนกและเตรยมเนอเยอเพอศกษาลกษณะจลกายวภาค
ผลการศกษา หนขาวเพศผกอนวยเจรญพนธกลมควบคมและกลมทไดรบสารสกด
จากมะรมความเขมขน 60 mg/kg BW จะพบเย อบทอสรางอสจ
(seminiferous epithelium) อยในระยะท 1 สวนสารสกดจากมะรม
ความเขมขน 180 และ 240 mg/kg BW มผลใหเกดการพฒนาของเยอบ
ทอสรางอสจในระยะท 12 มากทสด ในขณะทสารสกดจากมะรมความ
เขมขน 120 mg/kg BW มการพฒนาของเยอบทอสรางอสจในระยะท 1
และ 12 เทา ๆ กน สวนเสนผานศนยกลางของทอสรางอสจและนำหนก
อณฑะของหนทดลองกลมทไดรบสารสกดจากใบมะรมทกความเขมขน
ไมมความแตกตางกบกลมควบคมอยางมนยสำคญทางสถต
สรป สารสกดนำจากใบมะรมนอกจากจะมความปลอดภยตอเยอบทอสราง
อสจ และอวยวะสบพนธของหนขาวแลว ยงอาจใหผลดตอการสบพนธ
โดยมผลกระตนการพฒนาของเซลลสบพนธเพศผดวย
คำสำคญ มะรม, เสนผานศนยกลางของทอสรางอสจ, เยอบทอสรางอสจ, สมนไพร.
:
:
:
:
:
:
610 Chula Med Jกนกพร แสนเพชร และคณะ
การใชยาแพทยแผนปจจบนในประเทศไทยตอง
นำเขาจากตางประเทศเปนสวนใหญตองใชงบประมาณสง
ยาบางชนดอาจกอใหเกดผลขางเคยงตอระบบตาง ๆ ใน
รางกายได เชน ยาแอสไพรนมสรรพคณใชลดไข แกปวด
ทกชนด มฤทธตานการอกเสบ แตสงผลกระทบตอระบบ
สบพนธ(1) โดยทำใหนำหนกอณฑะและจำนวนอสจลดลง
รบกวนการทำงานในเยอบทอสรางอสจทมกระบวนการ
สรางอสจ (spermatogenesis) และหากไดรบตอเนอง
เปนเวลานาน สามารถนำไปสภาวการณเปนหมนได(2)
ปจจบนจงมการสงเสรมการใชยาสมนไพรทดแทนยาเคม
แผนปจจบน มพชสมนไพรหลายชนดในประเทศไทยทม
ฤทธ ในการยบยงและปองกนโรคได ตามประกาศของ
คณะกรรมการพฒนาระบบยาแหงชาต เรองบญชยาหลก
แหงชาต พ.ศ. 2561 โดยรายการบญชยาหลกแหงชาตท
เปนบญชยาจากสมนไพร ยาแผนไทยหรอยาแผนโบราณ
และยาพฒนาจากสมนไพร ซ งมต วยาในสตรตำรบ
ทประกอบดวยสมนไพรหลายชนด เชน ไพล (Zingiber
cassumunar Roxb) กระชาย (Boesenbergia rotunda
(Linn.) Mansf.) ขมนชน (Curcuma longa Linn.) ขง
(Zingiber officinale Roscoe) รวมถงมะรม (Moringa
oleifera Lam.) ทกำลงเปนทนยมใชกนมากและรบประทาน
อยางแพรหลาย(3)
มะรม (Moringa oleifera Lam.) มตนกำเนด
มาจากเทอกเขาหมาลยของประเทศอนเดย บงคลาเทศ
และปากสถาน รวมทงมการปลกกนอยางแพรหลายใน
ประเทศแถบแอฟรกา ซาอดอารเบย อเมรกากลางและ
อเมรกาใต หมเกาะคารบเบยน และประเทศแถบเอเชย
ตะวนออกเฉยงใต(4 - 5) ใบมะรมจดเปนสวนทมคณคาทาง
อาหารสงและยงประกอบไปดวยสารทมฤทธตานอนมล
อสระ เชน ascorbic acid, flavonoids, phenolics,
carotenoids, oestrogenic substances, b-sitosterol,
iron, calcium, phosphorus, copper,vitamins A, B and
C, a-tocopherol, riboflavin, nicotinic acid, folic acid,
pyridoxine, b-carotene, protein, essential amino acids
เชน methionine, cystine, tryptophan และ lysine(6 - 7) ซง
แสดงถงความเปนไปไดทจะพฒนาใบมะรมและฝกมะรม
เปนผลตภณฑเสรมอาหารตอไปในอนาคต เพอแกปญหา
การขาดสารอาหารในเดกโดยใชผงใบมะรมผสมในอาหาร
ซงเปนโครงการทเกดขนในประเทศเซเนกล อนเดย เบนน
ซมบบเว และกานา(4, 8 - 9) นอกจากนใบมะรมยงใชใน
การรกษาโรคหอบหด เปนไข ปวดหว กรดไหลยอน
มาลาเรย ภาวะนำตาลในเลอดตำ ปอดบวม ทองเสย
หและตาอกเสบ ไขมนในเลอดสง เปนตน(4) นอกจากนน
ยงมการศกษาวามะรมมฤทธ ในการตานอนมลอสระ
ตานมะเรง ตานแบคทเรย ตานการอกเสบ และชวยปกปอง
ตบ(10 - 12) รวมทงใชสำหรบรกษาโลหตจางดวย(13) ยงไป
กวานน สารสกดจากใบมะรมทสกดดวยนำสามารถควบคม
ภาวะไทรอยดผดปกตในหนขาวทงเพศผและเพศเมย(14)
และยงสามารถควบคมระดบคอเลสเตอรอลในหนได(15)
อยางไรกตาม มพชสมนไพรจำนวนไมนอยทม
สรรพคณในการรกษาไดหลายอาการ แตอาจมคณสมบต
ทอาจกอใหเกดผลเสยตอระบบการทำงานของรางกายได
เชน รายงานผลของสาร Gossypol จากตนฝาย เมอปอน
ใหแกหนขาวทความเขมขน 30 mg/kg BW/day ระยะ
เวลา 7 สปดาห พบวาทำใหเกดลกษณะถงใส (vacuoles)
หลายขนาด ในเย อบทอสรางอสจ (seminiferous
tubule) (16) สารสกดเอทานอลจากกระชายดำมผลตอ
การทำหนาทของ sertoli cell(17) และสามารถเพมจำนวน
อสจในนำอสจ แตทำใหเกดถงใสในเซลลตบ(18) นอกจากน
สารสกดเอทานอลจากกระชาย มผลเพ มขนาดของ
เสนผานศนยกลางของทอสรางอสจและนำหนกอณฑะ
ของหนขาว(19) จากรายงานขางตนทำใหเหนวา สมนไพร
ทใชในปจจบนมทงรายงานทกอใหเกดผลดและผลเสย
ตอระบบสบพนธ ดงนนการศกษาบทบาทของใบมะรม
ดานการบำรงระบบสบพนธเพศชายจงเปนทสนใจ แมจะม
รายงานการใชสารสกด hexane จากใบมะรมทความ
เขมขน 50 mg/30 g BW นาน 21 วน มผลทำใหนำหนก
testis ขนาดเสนผาศนยกลางของทอสรางอสจเพมขน(20)
และรายงานทพบวาใบมะรมผงทำใหนำหนกของอณฑะ
หลอดเกบตวอสจ (epididymis) จำนวนและความสามารถ
ในการเคลอนทของอสจเพมขน เมอศกษาในหน mice
ทเหนยวนำใหเปนโรคเบาหวาน(21)
611ผลของสารสกดจากใบมะรม (Moringa oleifera Lam.) ตอเยอบทอสรางอสจในหนขาววยกอนเจรญพนธ
Vol. 62 No.3May - June 2018
อยางไรกตาม การศกษาถงผลของใบมะรมตอระบบสบพนธเพศชายทเกยวของกบเนอเยอและลกษณะโครงสรางทอสรางอสจยงมการศกษานอยมาก ดงนนศกษาครงนจงมวตถประสงคของเพอการศกษาถงผลของสารสกดดวยนำของใบมะรมตออณฑะและลกษณะของเนอเยอและลกษณะโครงสรางภายในโดยตรวจสอบจากลกษณะผนงเยอบทอสรางอสจ และเสนผานศนยกลางของทอสรางอสจในหนขาวเพศผวยกอนเจรญพนธ
วธการศกษาการเตรยมสารสกดมะรม
ใชใบสดของมะรม ลางใหสะอาด สบใหละเอยดแลวแชในนำ ทงไว 4 ชวโมง จากนนกรองดวยผาขาวบางแลวนำไปเขาเครอง rotary evaporator เพอเอาตวทำละลายออกจากสารสกด หลงจากนนนำไปทำใหแหงดวยวธ freeze drying
การเตรยมสตวทดลองหนขาวเพศผ ใหญสายพนธ Wistar (Rattus
norvegicus) นำหนกประมาณ 200 - 250 กรม อาย 4 -5 สปดาห จากสำนกสตวทดลองแหงชาต มหาวทยาลยมหดล ตำบลศาลายา อำเภอนครชยศร จงหวดนครปฐมมาเลยงในกรงสแตนเลส พนท 30 x 35 x 15 เซนตเมตรรองพนดวยขเลอย โดยแยกกรงละ 2 ตว ในหองทดลองทควบคมอณหภม ประมาณ 25 2 C ใหแสงสวางวนละ12 ชวโมง ใหหนปรบตวกบสภาพแวดลอม 1 อาทตย ใหอาหารและนำตลอดระยะเวลาการทำการทดลอง
การออกแบบการทดลองนำหนจำนวน 40 ตว มาแบงเปน 5 กลมๆ ละ
8 ตว มาปอนสารทางปากวนละ 1 ครง ครงละ 1 ml จนครบ60 วน โดยหนกลมควบคมปอนนำกลน และหนกลมทดลองทง 4 กลม ปอนสารสกดมะรมความเขมขน 60,120,180 และ 240 mg/kg BW ตามลำดบ เมอสนสดการทดลอง ทำใหหนสลบและเกบอณฑะทง 2 ขาง นำไปลางในนำเกลอ ชงนำหนก และนำอณฑะดานซายไปตดท มความหนาตามขวาง 6 ไมโครเมตรดวยเคร องตดเนอเยอเพอทำแผนสไลด จากนนจงทำการยอมดวยส
hematoxylin และ eosin (H&E) เพอนำไปศกษาลกษณะผนงเยอบทอสรางอสจและบนทกความถของระยะของเยอบทอสรางอสจเปนระยะท 1, 2, 7, 9, 12 และ 14(stage I, II, VII, IX, XII และ XIV) ดงภาพท 1 โดยกำหนดใหระยะท 1 และ 2 เปนตวแทนของเยอบทอสรางอสจในระยะเรมแรก (early stage), ระยะท 7 และ 9 เปนตวแทนของเยอบทอสรางอสจในระยะกลาง (middle stage) และระยะท 12 และ 14 เปนตวแทนของเยอบทอสรางอสจในระยะทาย (late stage) เนองจากระยะดงกลาวมลกษณะเฉพาะทชดเจนและงายตอการจำแนกความแตกตางในการศกษา (รปท 1) รวมทงศกษาเสนผานศนยกลางของทอสรางอสจโดยการสมและเลอกวด 10 ทอ ใน 1 sectionของอณฑะ แลวนำมาหาคาเฉลยภายใตกลองจลทรรศนแบบใชแสงทกำลงขยาย 10x และบนทกภาพดวยกลองถายภาพนงยหอ OLYMPUS
การใชสถตและการวเคราะหขอมลการศกษาครงนใชแผนการทดลองแบบ com-
pletely randomized design (CRD) ในการวเคราะหความแตกตางของขอมล และใชวธวเคราะหหาความแตกตางโดยใช Bonferroni test กรณทขอมลมความแปรปรวนไมเทากนจะวเคราะหโดยใชสถต Kruskal-Wallis test และวธวเคราะหหาความแตกตางโดยใชMann-Whitney test ดวยโปรแกรมสำเรจรปทางสถตSPSS for Window version 17.0 ทระดบความเชอมน 95%
ผลการศกษาจากการทดลองใหสารสกดจากใบมะรม (M.
oleifera) แกหนขาวเพศผเปนเวลา 60 วน เมอสนสดการทดลองและศกษาทางเนอเยอวทยาของอณฑะไดผลการทดลองดงน
นำหนกอณฑะนำหนกอณฑะทเทยบเปนเปอรเซนตตอนำหนก
ตวของหนทดลองกลมทไดรบสารสกดจากใบมะรมทกความเขมขนมคาไมแตกตางกนอยางมนยสำคญทางสถต(P 0.05) (ตารางท 1)
612 Chula Med Jกนกพร แสนเพชร และคณะ
เสนผานศนยกลางของทอสรางอสจ (Diameter of
seminiferous tubule)
เสนผานศนยกลางของทอสรางอสจเม อเทยบ
กลมควบคมกบกลมทไดรบสารสกดจากใบมะรมความ
เขมขน 60, 120, 180 และ 240 mg/kg BW มเสนผาน
ศนยกลางทอไมแตกตางอยางมนยสำคญทางสถต
(P 0.05) (ตารางท 2)
ระยะเยอบทอสรางอสจ (Stage of seminiferous
epithelium)
การศกษาทางเนอเยอวทยาของอณฑะเมอนำ
มาตดขวางและยอมดวยส hematoxylin และ eosin พบวา
โครงสรางโดยทวไปประกอบดวยเนอเย อทอย ระหวาง
ทอสรางอสจทม Leydig’s cell และทอสรางอสจซ งม
spermatogenic cell ระยะตาง ๆ กำลงพฒนาในกระบวน
การ spermatogenesis มการจดเรยงตวทแตกตางกน
ในแตละระยะของการพฒนา ซงในหนขาวมการพฒนา
ทงหมด 14 ระยะ (stage I – XIV) แตในการศกษานจะให
ความสนใจเพยง 6 ระยะ คอ ระยะท 1, 2, 7, 9, 12 และ
14 (รปท 1) พบวาหนขาววยกอนเจรญพนธมรอยละของ
เยอบทอสรางอสจในระยะท 1 มความแตกตางกนอยาง
มนยสำคญ โดยพบวาหนกลมควบคมกบกลมทไดรบ
ตารางท 1. นำหนกอณฑะตอนำหนกตวของหนขาว ทไดรบสารสกดจากมะรม (M. oleifera) ความเขมขน 60, 120,180 และ 240 mg/kg BW เปนเวลา 60 วน เปรยบเทยบกบกลมควบคม (Mean SD) โดยใชสถต one-way
ANOVA
กลมทดลอง เปอรเซนตนำหนกอณฑะตอนำหนกตว(g%)
Control 0.59 0.03NS
M. oleifera 60 mg/kg BW 0.57 0.10 NS
M. oleifera 120 mg/kg BW 0.50 0.19 NS
M. oleifera 180 mg/kg BW 0.54 0.10 NS
M. oleifera 240 mg/kg BW 0.58 0.06 NS
NSไมมความแตกตางกนอยางมนยสำคญระหวางกลม
ตารางท 2. เสนผานศนยกลางของทอสรางอสจ ทไดรบสารสกดจากมะรม (M. oleifera) ความเขมขน 60, 120, 180 และ240 mg/kg BW เปนเวลา 60 วน เปรยบเทยบกบกลมควบคม (Mean SD) โดยใชสถต one-way ANOVA
กลมทดลอง คาเสนผานศนยกลางของทอสรางอสจ(m)
Control 230.18 21.079 NS
M. oleifera 60 mg/kg BW 230.92 17.571 NS
M. oleifera 120 mg/kg BW 233.72 19.706 NS
M. oleifera 180 mg/kg BW 235.89 12.342 NS
M. oleifera 240 mg/kg BW 246.80 11.938 NS
NS ไมมความแตกตางกนอยางมนยสำคญระหวางกลม
613ผลของสารสกดจากใบมะรม (Moringa oleifera Lam.) ตอเยอบทอสรางอสจในหนขาววยกอนเจรญพนธ
Vol. 62 No.3May - June 2018
สารสกดจากมะรมความเขมขน 60 mg/kg BW มความชก
มากกวากลมทไดรบสารสกดจากมะรมความเขมขน 180
และ 240 mg/kg BW อยางมนยสำคญ ในทางตรงกนขาม
หนกลมทไดรบสารสกดจากมะรมความเขมขน 180 และ
240 mg/kg BW มรอยละของเยอบทอสรางอสจในระยะ
ท 12 มความชกมากกวาหนกลมควบคมและกลมทไดรบ
สารสกดจากมะรมความเขมขน 60 mg/kg BW อยางมนย
สำคญ (P < 0.05) ในขณะทความชกของเยอบทอสราง
อสจในระยะท 2, 7, 9 และ 14 ไมมความแตกตางกนใน
หนแตละกลมอยางมนยสำคญ (P 0.05) (ตารางท 3)
รปท 1. Seminiferous epithelium ของหนขาวกลมควบคมทอยใน Stage I, II, VII, IX, XII, XIV; Spermatogonia type A (A),
1 Spermatocyte (P), Meiosis (M) (H&E ; 40X)
614 Chula Med Jกนกพร แสนเพชร และคณะ
อภปรายผล
ในการศกษาครงนทำการศกษาผลของสารสกด
จากใบมะรม (M. oleifera Lam.) ทสงผลตอระบบสบพนธ
เพศชาย โดยประเมนจากนำหนกของอณฑะ ขนาดเสน
ผานศนยกลางทอสรางอสจ และระยะผนงเยอบทอสราง
อสจ ซงการตรวจสอบจากพารามเตอรขางตนสามารถ
ชวดถงความสมบรณในเพศชายได
ผลตอนำหนกอณฑะ
จากการตรวจสอบผลนำหนกของอณฑะ พบวา
นำหนกท เทยบเปนเปอรเซนตตอนำหนกตวของหน
ทดลองกลมทไดรบสารสกดดวยนำจากใบมะรมความ
เขมขน 60, 120, 180 และ 240 mg/kg BW มนำหนก
ทไมแตกตางจากหนกลมควบคมอยางมนยสำคญทางสถต
(P 0.05) ซงสอดคลองกบการศกษาของ Chivapat
และคณะ ทพบวาหนขาวเพศผทไดรบสารสกดดวยนำ
จากใบมะรมความเขมขน 10, 100 และ 1000 mg/kg BW
ตดตอกนเปนเวลา 6 เดอน มนำหนกอณฑะทเทยบเปน
เปอรเซนตตอนำหนกตว ไมแตกตางจากกลมควบคม
อยางมนยสำคญทางสถต (P 0.05) ซงไดทดลองใน
หนขาวเพศผสายพนธเดยวกน คอ Rattus norvegicus
และสารสกดทใชมาจากพชทมพนทเพาะปลกในประเทศ
ไทยเชนเดยวกน(22) ในขณะเดยวกนทงระยะเวลาทปอน
สารสกด และความเขมขนกไมไดมผลตอการเปลยนแปลง
นำหนกอณฑะ แตการศกษาของ Cajuday และ Pocsidio
พบวาหน mice เพศผทไดรบสารสกดดวย hexane จาก
ใบมะรมความเขมขน 5 และ 50 mg/30 g BW เปนเวลา
21 วน มนำหนกอณฑะเพมขนอยางมนยสำคญเมอเทยบ
กบกลมควบคม แสดงใหเหนวา hexane อาจเปนตวสกด
ทดกวานำ จงทำใหไดสารสำคญในใบมะรมทมผลตอ
การเพมนำหนกอณฑะ(20) จากรายงานของ Pamok และ
คณะ พบวาสารสกดใบมะรมและใบวานพญาวานรจาก
เอทานอลใหผลดกวาสารสกดจากนำ(23) แสดงใหเหนวา
การสกดใบมะรมดวยสารสกดทตางกนใหผลทแตกตางกน
และจากการศกษาของ Bhatt และคณะ พบวาจำนวน
Leydig cell ทเปนแหลงสรางฮอรโมน testosterone
จะสงผลใหระดบ testosterone ลดลงเมอมปจจยททำให
จำนวนเซลลลดลง(24) สอดคลองกบการทดลองของ
Gupta และคณะ ทพบวาจำนวน Leydig cell ลดลง
ทำใหระดบของ serum testosterone ลดลง สงผลใหมการ
ลดลงของนำหนกของอวยวะสบพนธและการสรางเซลล
สบพนธอยางมนยสำคญ เมอปอน Albizialebbeck ให
ตารางท 3. รอยละของ stage of seminiferous epithelium ของหนทไดรบสารสกดจากมะรม (M. oleifera) ความเขมขน60, 120, 180 และ 240 mg/kg BW เปนเวลา 60 วน เปรยบเทยบกบกลมควบคม
Groups Stage of seminiferous epithelium (%)M. oleifera I I I VII IX XII XIV
Control 35.48 5.87a 17.34 4.66NS 13.57 7.55NS 6.44 2.03NS 23.42 3.04a 1.83 1.03a
60 mg/kgBW 42.47 5.49a 22.69 6.58NS 6.59 1.17NS 5.38 4.13NS 21.14 2.88a 1.72 1.13a
120 mg/kgBW 33.11 8.92ab 23.87 5.04NS 12.64 4.74NS 4.10 1.71NS 28.40 5.31ab 1.42 0.56a
180 mg/kgBW 21.45 5.54bc 23.87 5.04NS 14.53 2.81NS 4.03 1.89NS 32.44 5.27b 3.68 4.20a
240 mg/kgBW 20.21 3.95c 23.87 5.04NS 14.97 4.26NS 5.02 1.34NS 34.56 5.20c 2.30 0.84a
NS ไมมความแตกตางกนอยางมนยสำคญระหวางกลมในแนวตง (P <0.05)a,b,cตวอกษรแตกตางกนแสดงความแตกตางกนอยางมนยสำคญระหวางกลมในแนวตง (P <0.05)
Stages I, II, VII, IX and XII of seminiferous epithelium วเคราะหโดยใชสถต one-way ANOVA and Bonferroni testStage XIV of seminiferous epithelium วเคราะหโดยใชสถต Kruskal-Wallis test และ Mann-Whitney test
615ผลของสารสกดจากใบมะรม (Moringa oleifera Lam.) ตอเยอบทอสรางอสจในหนขาววยกอนเจรญพนธ
Vol. 62 No.3May - June 2018
หนขาวทความเขมขน 50 mg/kg BW เปนเวลา 60 วน(25)
แตจากการทดลองในหนท ป อนดวยสารสกดนำจาก
ใบมะรมนมนำหนกของอณฑะไมแตกตางจากกลมควบคม
แสดงใหเหนวาสารสกดนำจากใบมะรมอาจไมมผลตอ
จำนวน Leydig’s cell และ testosterone
ผลตอเสนผานศนยกลางของทอสรางอสจ
จากการศกษาครงน พบวาเสนผานศนยกลาง
ของทอสรางอสจในกลมควบคมและกลมทไดรบสารสกด
นำจากใบมะรมความเขมขน 60, 120, 180 และ 240
mg/kg BW ไมมความแตกตางกนอยางมนยสำคญทาง
สถต (P 0.05) แตจากรายงานของ Cajuday และ
Pocsidio พบวาหน mice เพศผทไดรบสารสกดดวยเฮกเซน
จากใบมะรมความเขมขน 0.5, 5 และ 50 mg/30 g BW
มขนาดเสนผานศนยกลางของทอสรางอสจเพมขนอยาง
มนยสำคญทางสถต(20) โดยพบวาสารสกดจากใบมะรม
ม สารต านอนม ลอ สระท สามารถเพ มกระบวนการ
spermatogenesis ได และกระบวนการดงกลาวเกดขน
ภายในทอสรางอสจ จงทำใหเสนผานศนยกลางทอสราง
อสจเพมขนดวย และอาจเนองมาจากสายพนธของหน
ทใชในการศกษา และสารสกดทใชแตกตางจากงานวจย
น จงทำใหผลการทดลองทไดแตกตางกน แตทงนการศกษา
ท พบวาสารสกดจากพชสมนไพรบางชนดท มฤทธ ใน
การเพมเสนผานศนยกลางของทอสรางอสจ อาจไมมผลตอ
การเปลยนแปลงของระดบฮอรโมนเพศชายกได ดงเชน
การศกษา Sudwan และคณะ ศกษาผลของสารสกด
เอทานอลจากราก Boesenbergia rotunda ทความเขมขน
60, 120 และ 240 mg/kg BW ในหนขาว อาย 6 สปดาห
นาน 60 วน พบวาหนทไดรบสารสกดทกกลมมเสนผาน
ศนยกลางทอสรางอสจเพมขนอยางมนยสำคญทางสถต
เมอเทยบกบกลมควบคม (P 0.05) แตไมมผลตอระดบ
testosterone และ androstenedione(19) และจากรายงาน
ของ Piyachaturawat และคณะ ททำการปอนสารสกด
Curcumas comosa ความเขมขน 500 mg/kg BW และ
ปอน estrogen ความเขมขน 1, 2, 5 และ 10 g/kg BW
ในหนขาวเปนเวลา 7 วน พบวากล มท ไดรบสารสกด
Curcumas comosa ความเขมขน 500 mg/kg BW ม
ขนาดของเสนผานศนยกลางของทอสรางอสจเลกกวา
กลมควบคม โดยมการจดเรยงตวของเซลลภายในทอเปน
แบบหลวมๆ เรยงตวไมเปนระเบยบ และเกดความเสยหาย
ของ spermatogonia และ spermatid ภายในทอสราง
อสจ ซงผลดงกลาวไมแตกตางจากกลมทรบ estrogen
ทกความเขมขน(26) โดย estrogen เปนสาเหตของการ
ฝอลบ (atrophy) ของอณฑะ และอวยวะชวยสบพนธของ
เพศผ ทงยงลดระดบฮอรโมน testosterone(27) ดงนนจง
เปนไปไดทสารสกดนำจากใบมะรมอาจไมมผลตอระดบ
ฮอรโมน testosterone และ estrogen และไมมผลตอ
เสนผานศนยกลางของทอสรางอสจ
ผลตอระยะผนงเยอบทอสรางอสจ
จากการทดลองพบวาความชกของเยอบทอสราง
อสจในระยะท 7 ไมมความแตกตางกนในหนแตละกลม
สอดคลองกบรายงานของ Yotarlai และคณะ(28) ททดสอบ
ผลของนำคน Boesenbergia rotunda ตอคณภาพอสจ
ในหนขาวเพศผ ทงหนวยกอนเจรญพนธและวยเจรญพนธ
ทความเขมขน 60, 120 และ 600 mg/kg BW นาน 30 วน
พบวาหนวยกอนเจรญพนธทไดรบสารสกดทกความเขมขน
มเยอบทอสรางอสจระยะท 7 และ 8 ไมแตกตางจากกลม
ควบคมอยางมนยสำคญ และใชหนอาย 4-5 สปดาหเชน
เดยวกน โดยระยะ ท 7 และ 8 มความสำคญคอเปนระยะ
ทอสจมความสมบรณทสดจงเปนตวบงชความสามารถ
ในกระบวนการสรางเซลลสบพนธได(29) อยางไรกตาม
งานวจยครงนไดศกษาเยอบทอสรางอสจในระยะอนทเปน
ระยะเรมแรกและระยะทายของผนงเยอบทอสรางอสจดวย
เมอนำมาเปรยบเทยบภายในแตละกลม พบวาหนขาว
วยกอนเจรญพนธกลมควบคมกบกลมทไดรบสารสกด
จากใบมะรมความเขมขน 60 mg/kg BW มความชกของ
เยอบทอสรางอสจในระยะท 1 ซงเปนระยะเรมแรกมาก
กวากลมทไดรบสารสกดจากมะรมความเขมขน 180 และ
240 mg/kg BW ในทางตรงกนขามหนกลมทไดรบสาร
616 Chula Med Jกนกพร แสนเพชร และคณะ
สกดจากมะรมความเขมขนสงกวาคอ 180 และ 240 mg/
kg BW มความชกของเยอบทอสรางอสจในระยะท 12
ซงเปนระยะทาย ๆ มากกวาหนกลมควบคมกบกลมทได
รบสารสกดจากมะรมความเขมขน 60 mg/kg BW ทงน
อาจเน องมาจากสารสกดมะรมท ม ความเขมขนสง
มผลมากระต นใหเกดการพฒนาของระยะผนงเย อบ
ทอสรางอสจไปสในระยะทาย ๆ เรวขน จงสามารถพบวา
มความชกของระยะท 12 ตางกน
จากขอมลดงกลาวขางตนพบวาสารสกดนำจาก
ใบมะรมทใชในการวจยครงนในภาพรวมแลวไมมผลตอ
นำหนกของอณฑะ ความกวางของเสนผานศนยกลาง
ทอสรางอสจ และการเปลยนแปลงของเซลลระยะตาง ๆ
ของเซลลของผนงเยอบทอสรางอสจ และมะรมยงไมได
กอใหเกดการเปล ยนแปลงในเชงลบแกระบบสบพนธ
เพศชาย อยางไรกตามเพอเปนการยนยนผลทไดใหม
ความชดเจนมากขน ควรมการศกษาเพมเตม เชน มการ
ตรวจวดระดบของฮอรโมน testosterone หรอฮอรโมน
อน ๆ ทมผลตอระบบสบพนธเพศชาย ตรวจสอบภาวะ
oxidative stress ในผนงเยอบทอสรางอสจ รวมทงมการ
ใชสารสกดจากใบมะรมในรปแบบอน เชน ใชเอทานอล
หรอ hexane ในการสกดใบมะรม และควรมการทดสอบ
สารสกดในหนวยเจรญพนธดวย นอกจากนอาจเปลยน
จากการใชใบมะรมสดเปนการสกดจากใบมะรมแหง
เปนตน โดยขอมลจากการศกษาเบองตนนสามารถใช
เปนฐานขอมลในการแสดงผลของสารสกดจากใบมะรม
ตอระบบสบพนธ และรบรองถงความปลอดภยของใบมะรม
ตออวยวะสบพนธของหนขาวเพศผ รวมถงสามารถนำมา
ประยกตใชทางการแพทยตอไป
สรป
สารสกดจากใบมะรมความเขมขน 60, 120, 180
และ 240 mg/kg BW ไมมผลตอนำหนกอณฑะและ
เสนผานศนยกลางทอสรางอสจ นอกจากจะมความ
ปลอดภยตออวยวะสบพนธเพศชายของหนขาววยกอน
เจรญพนธ แลวยงอาจสงผลดตอการสบพนธโดยมผล
กระตนการพฒนาของเซลลสบพนธในถงอณฑะในระยะ
ตาง ๆ ในหนขาวเพศผดวย
กตตกรรมประกาศ
ขอขอบคณภาควชาชววทยา คณะวทยาศาสตร
หองปฏบต งานวจ ย 1 ภาควชากายวภาคศาสตร
มหาวทยาลยเชยงใหม และภาควชาการศกษาท วไป
ว ทยาลยเทคโนโลยทางการแพทยและสาธารณสข
กาญจนาภเษก ในการสนบสนนการจดทำและเผยแพร
ผลงานวจย
เอกสารอางอง
1. ประภสสร ผลโพธ. แอสไพรนยาธรรมดาทไมธรรมดา
หากใชตองระวง. Fact Sheet หมวดยา 2552;8:
1-5.
2. Didolkar AK, Patel PB, Roychowdhury D. Effect of
aspirin on spermatogenesis in mature and
immature rats. Int J Androl 1980;3:585-93.
3. ประกาศคณะกรรมการพฒนาระบบยาแหงชาต เรอง
บญชยาหลกแหงชาต พ.ศ. 2561 เรอง บญชยา
จากสมนไพร ประกาศในราชกจจานเบกษา
เมอวนท 19 มกราคม 2561. กลมนโยบายแหง
ชาตดานยา. นนทบร: สำนกงานคณะกรรมการ
อาหารและยา กระทรวงสาธารณสข; 2561.
4. Sujatha BK, Patel P. Moringa Oleifera – Nature’s
gold. Imper J Interdiscipl Res 2017;3:1175-9.
5. Kumssa DB, Joy EJ, Young SD, Odee DW,
Ander EL, Broadley MR. Variation in the
mineral element concentration of Moringa
oleifera Lam. and M. stenopetala (Bak. f.)
Cuf.: Role in human nutrition. PLoS One 2017;
12:e0175503.
6. Siddhuraju P, Becker K. Antioxidant properties of
various solvent extracts of total phenolic
constituents from three different agroclimatic
origins of drumstick tree (Moringa oleifera
617ผลของสารสกดจากใบมะรม (Moringa oleifera Lam.) ตอเยอบทอสรางอสจในหนขาววยกอนเจรญพนธ
Vol. 62 No.3May - June 2018
Lam.) leaves. J Agric Food Chem 2003;51:
2144-55.
7. Anwar F, Latif S, Ashraf M, Gilani AH. Moringa
oleifera: a food plant with multiple medicinal
uses. Phytother Res 2007;21:17-25.
8. Glover-Amengor M, Aryeetey R, Afari E, Nyarko A.
Micronutrient composition and acceptability
of Moringa oleifera leaf-fortified dishes by
children in Ada-East district, Ghana. Food
Sci Nutr 2017;5:317-23.
9. Makkar HPS, Becker K. Nutrional value and
antinutritional components of whole and
ethanol extracted Moringa oleifera leaves.
Anim Feed Sci Technol 1996;63:211-28.
10. Farooq F, Rai M, Tiwari A, Khan AA, Farooq S.
Medicinal properties of Moringa oleifera/:
An overview of promising healer. J Med
Plants Res 2012;6:4368-74.
11. Mbikay M. Therapeutic potential of Moringa
oleifera leaves in chronic hyperglycemia and
dyslipidemia: a review. Front Pharmacol 2012;
3:24.
12. Maizuwo AI, Hassan AS, Momoh H, Muhammad
JA. Phytochemical constituents, biological
activities, therapeutic potentials and nutritional
values of Moringa oleifera (Zogale): a review.
J Drug Des Med Chem 2017;3:60-6.
13. Estrella MCP, Mantaring JBV, David GZ. A
double-blind, randomized controlled trial on
the use of malunggay (Moringa oleifera) for
augmentation of the volume of breastmilk
among non-nursing mothers of preterm
infants. Philipp J Pediatr 2000;49:3-6.
14. Tahiliani P, Kar A. Role of Moringa oleifera leaf
extract in the regulation of thyroid hormone
status in adult male and female rats.
Pharmacol Res 2000;41:319-23.
15. Ghasi S, Nwobodo E, Ofili JO. Hypocholesterolemic
effects of crude extract of leaf of Moringa
oleifera Lam in high-fat diet fed wistar rats.
J Ethnopharmacol 2000;69:21-5.
16. Hoffer AP. Effects of gossypol on the seminiferous
epithelium in the rat: a light and electron
microscope study. Biol Reprod 1983;28:
1007-20.
17. Sudwan P, Saenphet K, Saenphet S, Wongsawad
C. Sperm density and ultrastructure of
Sertoli cells in male rats treated with
Kaempferia parviflora Wall. Ex Baker extract.
Southeast Asian J Trop Med Public Health
2007;38:249-54.
18. Sudwan P, Saenphet K, Saenphet S, Suwansirikul
S. Effect of Kaempferia parviflora Wall. ex.
Baker on sexual activity of male rats and its
toxicity. Southeast Asian J Trop Med Public
Health 2006;37 Suppl 3:210-5.
19. Sudwan P, Saenphet K, Aritajat S, Sitasuwan N.
Effects of Boesenbergia rotunda (L.) Mansf.
on sexual behaviour of male rats. Asian J
Androl 2007;9:849-55.
20. Cajuday LA. Pocsidio GL. Effects of Moringa
oleifera Lam. (Moringaceae) on the
reproduction of male mice (Mus musculus).
J Med Plants Res 2010;4:1115-21.
21. Priyadarshani N, Varma MC. Effect of Moringa
oleifera leaf powder on sperm count, histology
of testis and epididymis of hyperglycaemic
mice Mus musculus. Am Int J Res Formal,
Appl Nat Sci. 2014; 7:7–13.
22. Chivapat S, Sincharoenpokai P, Saktiyasuthorn
618 Chula Med Jกนกพร แสนเพชร และคณะ
N, Shuaprom A, Thongsrirak P, Sakpetch A,
et al. Acute and chronic toxicity of Moringa
oleifera Linn leaves extracts. Thai J Vet Med
2011;41:417-24.
23. Pamok S, Saenphet S, Vinitketkumnuen U,
Saenphet K. Antiproliferative effect of
Moringa oleifera Lam. and Pseuderanthemum
palatiferum (Nees) Radlk extracts on the
colon cancer cells. J Med Plants Res 2012;
6:139-45.
24. Bhatt N, Chawla SL, Rao MV. Contraceptive
evaluation of seed extracts of Abrus
precatorius L. in male mice (Mus musculus).
J Herb Med Toxicol 2007;1:45-8.
25. Gupta RS, Chaudhary R, Yadav RK, Verma SK,
Dobhal MP. Effect of Saponins of Albizia
lebbeck (L.) Benth bark on the reproductive
system of male albino rats. J Ethnopharmacol
2005;96:31-6.
26. Piyachaturawat P, Timinkul A, Chuncharunee A,
Suksamrarn A. Effect of Curcuma comosa
extract of male fertility in rats. Pharm Biol
1999;37:22-7.
27. Moger WH. Direct effects of estrogens on the
endocrine function of the mammalian testis.
Can J Physiol Pharmacol 1980;58:1011-22.
28. Yotarlai S, Chaisuksunt V, Saenphet K, Sudwan
P. Effects of Boesenbergia rotunda juice on
sperm qualities in male rats. J Med Plants
Res 2011;5:3861-7.
29. Hess RA. Quantitative and qualitative
characteristics of the stages and transitions
in the cycle of the rat seminiferous epithelium:
light microscopic observations of perfusion-
fixed and plastic-embedded testes. Biol
Reprod 1990;43:525-42.