Download - ALKOL BAĞIMLILIĞINDA YAŞAM KALİTESİ
![Page 1: ALKOL BAĞIMLILIĞINDA YAŞAM KALİTESİ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062222/5681548a550346895dc29a3a/html5/thumbnails/1.jpg)
ALKOL BAĞIMLILIĞINDA YAŞAM KALİTESİ
Dr. Yıldız AkvardarDokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi
Psikiyatri AD
![Page 2: ALKOL BAĞIMLILIĞINDA YAŞAM KALİTESİ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062222/5681548a550346895dc29a3a/html5/thumbnails/2.jpg)
Sunum planı
• Yaşam kalitesi neden önemli• Psikiyatrik hastalarda yaşam kalitesi• Alkol bağımlılığında yaşam kalitesi• Pilot çalışma
![Page 3: ALKOL BAĞIMLILIĞINDA YAŞAM KALİTESİ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062222/5681548a550346895dc29a3a/html5/thumbnails/3.jpg)
Yaşam kalitesi neler getiriyor?
• YK’ nin değerlendirilmesi hasta merkezlidir, hastanın görüşlerini vurgular.
• Hastaları sadece “olgular” olarak değil, hastalıkla direkt ilişkili olmayan yaşam alanları da olan bireyler olarak ele alır.
• Doktorlar genellikle tüm sorunları varolan hastalıkla ilişkili olarak ele alma eğilimindedirler.
![Page 4: ALKOL BAĞIMLILIĞINDA YAŞAM KALİTESİ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062222/5681548a550346895dc29a3a/html5/thumbnails/4.jpg)
Yaşam kalitesi• YK, hastalıkların mekanik
tedavisi ve semptomların iyileştirilmesinde yoğunlaşan günümüz tıbbına hümanistik bir bakış açısı getirmektedir.
• YK, hastanın sorunlu yaşam bölümünü tanımlamaya yardım eder.
• Bu sorunların üstesinden gelmesine yardım edilen hasta daha iyi hissedebilir ve sağlık sektöründen daha az talepte bulunur.
![Page 5: ALKOL BAĞIMLILIĞINDA YAŞAM KALİTESİ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062222/5681548a550346895dc29a3a/html5/thumbnails/5.jpg)
Psikiyatrik hastalarda yaşam kalitesi
• Psikopatoloji yaşamın her alanını etkiler; fiziksel, psikolojik, sosyal, mesleki, ekonomik...
• Uzun süreli etkiler semptomlar yatıştıktan sonra da devam eder.
• Yaşam kalitesiyle ilgili sorunlar nüksü davet eden boyutlarda olabilir.
• Kronik ruhsal hastalıklarda nüks ya da alevlenmelerin önlenmesi çok önemlidir.
• Yaşam kalitesinin azalması sıklıkla önemli bir psikopatoloji nedeni ya da sonucu olmaktadır.
![Page 6: ALKOL BAĞIMLILIĞINDA YAŞAM KALİTESİ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062222/5681548a550346895dc29a3a/html5/thumbnails/6.jpg)
Psikiyatrik hastalarda yaşam kalitesi
• Psikiyatrik hastalıklarda yaşam kalitesinin değerlendirilmesi geniş ve çok boyutlu olmalıdır.
• YK (QOL) ölçümleri bakım stratejilerinin planlanması ve değerlendirilmesinde yararlı bilgi sağlayabilir.
![Page 7: ALKOL BAĞIMLILIĞINDA YAŞAM KALİTESİ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062222/5681548a550346895dc29a3a/html5/thumbnails/7.jpg)
Alkol BağımlılığındaYaşam Kalitesi
![Page 8: ALKOL BAĞIMLILIĞINDA YAŞAM KALİTESİ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062222/5681548a550346895dc29a3a/html5/thumbnails/8.jpg)
Alkol bağımlılığında yaşam kalitesi
• Alkol bağımlılarının yaşam kalitesi• Ek tanının yaşam kalitesine etkisi• Sosyal çevrenin yaşam kalitesine etkisi• Nüks belirleyicisi olarak yaşam kalitesi• Ayıklık ya da kontrollü alkol içmenin YKne etkisi • Tedavi programlarının planlanması ve
değerlendirilmesinde yaşam kalitesinin
önemi
![Page 9: ALKOL BAĞIMLILIĞINDA YAŞAM KALİTESİ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062222/5681548a550346895dc29a3a/html5/thumbnails/9.jpg)
Alkol bağımlılarının yaşam kalitesi
Life Situation Survey (LSS) ile ABlarının YK puanları düşük (Welsh ve ark, 1993)
LSS+ Nothingham Health Profile (NHP) ile YK düşük, Alkol sorunları NHP’nin uyku, sosyal izolasyon, ağrı, fiziksel hareketlilik,enerji, duygusal tepkiler alanlarıyla yüksek korelasyon (Foster ve ark, 1998)
ABları YK tedavi öncesi kanser hastalarından fizik ve psikolojik alanlarda düşük (Foster ve ark. 1997)
Kadın ABlarında YK daha düşük. Depresyon puanları yüksek (Foster ve ark, 1998)
Evsiz ABlarında YK tedaviyle düzelmiş, ancak 6 aylık izlemde yavaşlama görülmüş (Braucht ve ark,1995)
![Page 10: ALKOL BAĞIMLILIĞINDA YAŞAM KALİTESİ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062222/5681548a550346895dc29a3a/html5/thumbnails/10.jpg)
Alkol bağımlılarının yaşam kalitesi
SF-36 ile ABlarını YKsi AKKlardan daha düşük
(Volk ve ark, 1997)
ABlarının AKKlara göre YKleri düşük, sağlık hizmetlerini daha fazla kullanıyorlar
(McKenna ve ark, 1996)
ABlarının psikolojik işlevsellik skorları düşük (Daeppen ve rk, 1995)
Şehirde yaşayan ABlarının kırsal alandakilere göre YK yüksek, daha yaşlı, eğitimi yüksek olanlar da da YK yüksek
(Popovic et al, 1997)
![Page 11: ALKOL BAĞIMLILIĞINDA YAŞAM KALİTESİ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062222/5681548a550346895dc29a3a/html5/thumbnails/11.jpg)
Alkol bağımlılığında ek tanının yaşam kalitesine etkisi
PRIME-MD (SF20); alkolizm düşük, alkolizmin YK üzerine etkisi minimal (Spitzer veark, 1996,1996)
PTSB’nin etkisi (Warshaw ve ark, 1993; Clark ve Kirişçi, 1996)
Depresyonun etkisi (Foster ve ark, 1998)
![Page 12: ALKOL BAĞIMLILIĞINDA YAŞAM KALİTESİ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062222/5681548a550346895dc29a3a/html5/thumbnails/12.jpg)
Alkol bağımlılığında sosyal çevrenin yaşam kalitesine etkisi
Tedaviye başlamada sosyal destek önemli (Beattie ve ark, 1993)
8 yıllık izleme çalışmasında 3 yıllık remisyonun tek öngörücüsü AA toplantılarına katılım sayısı Arkadaş, eş/partner ilişkisinin kaliteli olması 8 yılda olumlu sonucu öngören faktör
(Humpreys ve ark, 1997)
“Yalnızlık” düşük YK sinin duyarlı duyarlı bir göstergesi (Hornquist ve Akerlind, 1987)
![Page 13: ALKOL BAĞIMLILIĞINDA YAŞAM KALİTESİ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062222/5681548a550346895dc29a3a/html5/thumbnails/13.jpg)
Alkol bağımlılığında nüks belirleyicisi olarak yaşam kalitesi
NHP değişkenlerinden ‘uyku’ skoru 12 hafta içinde nüks belirleyicisi
Analjezik kullanımı nüksle ilişkili
Özellikle uyku, daha az derecede ağrı önemli nüks göstergeleri
(Foster ve ark, 1998)
![Page 14: ALKOL BAĞIMLILIĞINDA YAŞAM KALİTESİ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062222/5681548a550346895dc29a3a/html5/thumbnails/14.jpg)
Ayıklık ya da kontrollü alkol içmenin yaşam kalitesine etkisi
Uzun süre alkol kullanmayan AA üyelerinin YKleri yüksek (Rather ve Sherman, 1989)
Almanya’da 6 yıllık izlem çalışmasında (n=135) 4 yıldır alkol içmeyenlerde (%65) YKinde iyileşme
(Mann ve ark, 1997)
12 haftalık izleme çalışmasında NHP skorlarında belirgin değişiklik yok. Gizli sorunlar açığa çıkmakta, ya da AB heterojen (Foster ve ark, 1998)
Farklı hasta gruplarında uzunlamasına çalışmalara gereksinim var.
![Page 15: ALKOL BAĞIMLILIĞINDA YAŞAM KALİTESİ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062222/5681548a550346895dc29a3a/html5/thumbnails/15.jpg)
Tedavi programlarının planlanması ve değerlendirilmesinde yaşam kalitesinin önemi
• YK ölçümleri hastanın görüşlerini dikkate almaktadır.
• YK ölçümleri geleneksel klinik ve biyokimyasal değerlendirmelere eklenmelidir, böylece sağlık çalışanları tedavi ve ortamın etkilerini anlayabilirler.
![Page 16: ALKOL BAĞIMLILIĞINDA YAŞAM KALİTESİ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062222/5681548a550346895dc29a3a/html5/thumbnails/16.jpg)
Alkol Bağımlılığı ve
Yaşam Kalitesi
Yıldız Akvardar, Haluk Arkar, Özden Sarı,
Berna kıvırcık, Arzu Kitiş
![Page 17: ALKOL BAĞIMLILIĞINDA YAŞAM KALİTESİ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062222/5681548a550346895dc29a3a/html5/thumbnails/17.jpg)
AMAÇ:
• AB larında YK sinin hangi alanlarda daha fazla etkilendiği (kontrollerle kıyaslanarak)
• Hangi alanlarda müdahale gereksinimi olduğu,• Bağımlılık şiddeti ve depresif belirtilerin yaşam
kalitesini nasıl etkilediğinin belirlenmesi
![Page 18: ALKOL BAĞIMLILIĞINDA YAŞAM KALİTESİ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062222/5681548a550346895dc29a3a/html5/thumbnails/18.jpg)
Yaşam kalitesi
WHOQOL-100100 soru, 24 bölüm, 6 alan içermektedir.
• Fiziksel sağlık
• Ruhsal sağlık
• Bağımsızlık düzeyi
• Sosyal ilişkiler
• Çevre etkenleri
• Kişisel inançlar
![Page 19: ALKOL BAĞIMLILIĞINDA YAŞAM KALİTESİ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062222/5681548a550346895dc29a3a/html5/thumbnails/19.jpg)
Bulgular
• Cinsiyet• Yaş ortalaması (26-64)• Eğitim• Medeni durum• Çalışma durumu• MATT (7-53)• BDE (0-38)
• 29 erkek, 5 kadın• 46.03±8.70• %41.2 lise, %41.2 ün.• %76.5’i evli• %55.9 çalışıyor• ort: 27.00 ±10.46• ort: 16.15 ±9.37
![Page 20: ALKOL BAĞIMLILIĞINDA YAŞAM KALİTESİ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062222/5681548a550346895dc29a3a/html5/thumbnails/20.jpg)
Bulgular AB Kontrol Norma
• Bedensel alan***• Ruhsal alan***• Bağımsızlık düzeyi***• Sosyal ilişkiler*• Çevre*• Kişisel inanç*• Genel sağlık ve yaşam
kalitesi**
*P<.O5; ** P<.O1; *** P<.O01
51.6±20.368.6±14.6 65.5±14.155.4±15.269.1±13.6 69.2±12.458.4±15.874.6±14.5 73.6±11.358.1±15.965.8±12.6 69.7±14.656.8±11.964.4±13.9 59.5±12.754.2±18.865.0±19.7 68.2±16.1 44.9±19.7 61.3±20.9
64.0±16.2
![Page 21: ALKOL BAĞIMLILIĞINDA YAŞAM KALİTESİ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062222/5681548a550346895dc29a3a/html5/thumbnails/21.jpg)
Bulgular
• Bedensel alan:
Ağrı ve rahatsızlık
Canlılık ve bitkinlik*
Uyku ve dinlenme**
*p <0.01; ** p <0.001
51.6±20.368.6±14.6 65.5±14.1
44.3±22.138.9±18.0 42.5±16.3
51.8±21.167.7±18.6 66.8±17.5
47.3±25.577.2±16.8 72.2±19.6
![Page 22: ALKOL BAĞIMLILIĞINDA YAŞAM KALİTESİ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062222/5681548a550346895dc29a3a/html5/thumbnails/22.jpg)
Bulgular
• Ruhsal Alan
Olumlu duygular
Düşünme, öğrenme
Benlik saygısı
Beden imgesi-dış gör.*
Olumsuz duygular
*AD
55.4±15.269.1±13.6 69.2±12.4
54.2±19.165.8±14.1 68.3±15.6
54.2±21.471.6±17.8 67.5±18.8
57.6±17.873.1±13.6 74.1±14.9
67.1±22.775.0±17.9 79.6±17.0
56.4±24.240.2±22.3 43.6±19.2
![Page 23: ALKOL BAĞIMLILIĞINDA YAŞAM KALİTESİ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062222/5681548a550346895dc29a3a/html5/thumbnails/23.jpg)
Bulgular
• Bağımsızlık düzeyi
Hareketlilik*
Günlük işleri yürütme*
İlaçlara/ted. bağımlılık*
Çalışabilme gücü*
*p <0.01
58.4±15.874.6±14.5 73.6±11.3
50.6±19.064.6±19.6 61.2±17.8
54.2±18.271.2±19.5 69.7±18.0
34.8±28.414.8±17.4 14.0±20.0
63.5±21.777.5±18.9 77.5±19.3
![Page 24: ALKOL BAĞIMLILIĞINDA YAŞAM KALİTESİ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062222/5681548a550346895dc29a3a/html5/thumbnails/24.jpg)
Bulgular
• Sosyal ilişkiler
Diğer kişilerle ilişkiler*
Sosyal destek**
Cinsel yaşam**
*p <0.01
** AD
58.1±15.965.8±12.6 69.7±14.6
61.3±18.075.0±12.2 75.6±15.1
56.0±22.963.8±18.7 66.8±19.3
57.2±21.258.5±21.2 67.1±21.5
![Page 25: ALKOL BAĞIMLILIĞINDA YAŞAM KALİTESİ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062222/5681548a550346895dc29a3a/html5/thumbnails/25.jpg)
Bulgular
• Çevre
Güvenlik*
Ev ortamı**
Maddi kaynaklar**
Sağlık hiz/sos.yardım
ulaşılabilirlik/nitelik**
Yeni bilgi/beceri olanak***
Dinlenme/boş zaman
değ***
*P<.O5; ** AD; *** P<.O1
56.8±11.964.4±13.9 59.5±12.7
59.6±21.069.8±15.3 64.2±19.3
70.1±22.267.3±18.3 68.1±18.6
49.6±20.951.5±24.4 54.6±20.9
57.1±18.558.9±19.8 55.0±19.8
54.2±19.567.9±15.1 59.3±18.1
48.4±20.261.8±18.2 58.7±17.2
![Page 26: ALKOL BAĞIMLILIĞINDA YAŞAM KALİTESİ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062222/5681548a550346895dc29a3a/html5/thumbnails/26.jpg)
Tablo 1: MATT, BECK, WHOQOL-100 alan puanlarının korelasyon matriksi
BDE MATT GSYK fizik ruhsal bağ sos çevre MATT ..291 GSYK .-.713** -.368* Fizik -.438* -.410* .592** Ruh -.585** -.263 .743** .513** Bağ
- -.496** -.330* .770** .740** .729** sosyal --.404* -.213 .609** .137 .538** .356*
çevre --.580** -.083 .778** .440** .705** .657** .712** İnanç --.368 -.005 .348* .048 .437** .254 .617** .498**
* p0.05, **p0.01
![Page 27: ALKOL BAĞIMLILIĞINDA YAŞAM KALİTESİ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062222/5681548a550346895dc29a3a/html5/thumbnails/27.jpg)
Bulgular
• MATT puanı arttıkça, GSYK, fiziksel sağlık,bağımsızlık düzeyi puanları azalmakta
• Depresyon şiddeti ile (kişisel inanç dışında) tüm alanlarda anlamlı negatif korelasyon
• Tüm alanlar birbirleriyle ilişkili
![Page 28: ALKOL BAĞIMLILIĞINDA YAŞAM KALİTESİ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062222/5681548a550346895dc29a3a/html5/thumbnails/28.jpg)
SONUÇ• Alkol bağımlılarının WHOQOL puanları her alanda daha
düşük.• Alkol kullanım bozukluğu şiddeti ve GSYK, fiziksel sağlık ve
bağımsızlık düzeyi alanları arasındaki ilişki ve alt ölçeklerde (örn; benlik saygısı, olumlu-olumsuz duygular, ilişkiler gibi) kontrol grubundan anlamlı farklılıklar nedeniyle WHOQOL müdahale alanlarının saptanmasında yararlı olabilir.
• Bu alanlar nüksü tetikleyen faktörler olabilir mi?• Alanların birbirleriyle ilişkili olması, alkol bağımlısı
populasyon içinde WHOQOL’ün geçerliliğini desteklemektedir.
.
![Page 29: ALKOL BAĞIMLILIĞINDA YAŞAM KALİTESİ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062222/5681548a550346895dc29a3a/html5/thumbnails/29.jpg)
Öneriler
• Hastaların tedavi öncesi ve sonrası yaşam yaşam kalitelerini belirlemek
• Tedavinin etkinliğini değerlendirmek• YK nin artırılması için yapılması gerekenleri
saptamak
• Sağlık politikalarında “algılanan sağlığa” dayalı yaklaşımlar giderek önem kazanmaktadır.
![Page 30: ALKOL BAĞIMLILIĞINDA YAŞAM KALİTESİ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062222/5681548a550346895dc29a3a/html5/thumbnails/30.jpg)
![Page 31: ALKOL BAĞIMLILIĞINDA YAŞAM KALİTESİ](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062222/5681548a550346895dc29a3a/html5/thumbnails/31.jpg)
Ya hasta yakınlarının yaşam kalitesi???