Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
Strijd tegen antibioticaresistentie in de Belgische diergeneeskunde :
Activiteitenverslag 2017 van het “Antibioticaconvenant”
van 30/06/2016
Brussel, 27/06/2018
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
Dr. Jean-François HEYMANS, dierenarts
Directeur "Dierengezondheid en Veiligheid van Dierlijke Producten" -
FAVV
Chief Veterinary Officer, België
Belgische afgevaardigde bij de Werelddierengezondheidsorganisatie
(OIE)
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
Inhoudsopgave
1. Inleiding • Context van de strijd tegen AMR
• Institutionele context
• Historische context
2. Doelstellingen van het Convenant
3. Realisaties 2017
4. Perspectieven
5. Conclusies
2
Strijd tegen antibioticaresistentie in de Belgische diergeneeskunde :
Activiteitenverslag van 2017 van het “Antibioticaconvenant” van 30/06/2016
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen3
Te onderscheiden van de problematiek van
residuen
Wat is antibioticaresistentie?
Bacteriën worden resistent tegen antibiotica en kunnen
daardoor complexe/ moeilijk te behandelen infecties
veroorzaken (Humane geneeskunde en diergeneeskunde)
1. Inleiding
Verband “Resistentie – Gebruikte
antibioticahoeveelheden ”
AMR Omkeerbaar
Zwaartepunt van de bestrijding = de gebruikte
AB-hoeveelheden reduceren
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen4
Prioriteit voor de mondiale volksgezondheid aangehaald
in de context “One Health”.
1. Inleiding
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen5
Prioriteit voor de Europese volksgezondheid
aangehaald in de context
“One Health”
1. Inleiding
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
Prioriteit voor de volksgezondheid
in België
1. Inleiding
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen7
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
AntiMicrobial Consumption and Resistance in Animals – vzw
2015 : Bemoedigende
resultaten, maar wil om sneller
meer resultaat te boeken
30/06/16 CONVENANT
Sectoren
Coregulering
21/07/16 Nieuwe
“Diergeneesmiddelenwetgeving”
2017
1. Inleiding
Activiteitenverslag 201727/06/2018HISTORIEK
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
Inhoudsopgave
1. Inleiding • Context van de strijd tegen AMR
• Institutionele context
• Historische context
2. Doelstellingen van het Convenant
3. Realisaties 2017
4. Perspectieven
5. Conclusies
9
Strijd tegen antibioticaresistentie in de Belgische diergeneeskunde :
Activiteitenverslag van 2017 van het “Antibioticaconvenant” van 30/06/2016
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
1. De stakeholders verenigen rond de
gemeenschappelijke en becijferde
reductiedoelstellingen
2. De rol, de acties en de engagementen van
eenieder verduidelijken om de doelstellingen
te bereiken
10
2. Doelstellingen van het Convenant:
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
Wie:
– Politieke autoriteiten: Ministers De Block (Volksgezondheid) en Borsus
(Landbouw) => Ondertekenaars
– Administratieve autoriteiten : FAVV, FAGG
– AMCRA (waaronder de coördinatie)
– Federale landbouworganisaties (FWA, BB, ABS),
dierenartsenverenigingen (UPV, VDV), farmaceutische industrie
(Pharma.be), diervoederfabrikanten (BFA)
– Beheerders van lastenboeken
– Eerstelijnslaboratoria : ARSIA/DGZ
=> Overheden + 16 organisaties
11
2. Doelstellingen van het Convenant
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen12
2. Doelstellingen van het Convenant
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
Strategische doelstellingen : Vermindering met (op basis
van het referentiejaar 2011):
• 50% van het algemene antibioticagebruik tegen eind
2020,
• 75% van het gebruik van de meest kritisch belangrijke
antibiotica (fluoroquinolonen en cefalosporines van de 3e
en 4e generatie) tegen eind 2020,
• 50% van het gebruik van gemedicineerde diervoeders die
antibiotica bevatten voor eind 2017.
Operationele doelstellingen – “Tools”
• Meten
• Reduceren via reglementaire weg
• Handelen - ieder op zijn niveau
13
2. Doelstellingen van het Convenant
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
Inhoudsopgave
1. Inleiding • Context van de strijd tegen AMR
• Institutionele context
• Historische context
2. Doelstellingen van het Convenant
3. Realisaties 2017
4. Perspectieven
5. Conclusies
14
Strijd tegen antibioticaresistentie in de Belgische diergeneeskunde :
Activiteitenverslag van 2017 van het “Antibioticaconvenant” van 30/06/2016
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen15
1. Federale Overheidsdiensten
Convenant : Realisaties 2017
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen16
1. Federale Overheidsdiensten
Convenant : Realisaties 2017
Ondersteuning aan AMCRA: • Financiering
• Wettelijk kader,
• Samenwerkingsverbanden,
• Stuurgroep, ....
Beheerscomité van het Convenant: • Organisatie, beleidscoördinatie, voorzitterschap, …
• 2 vergaderingen in 2017 : 31 mei en 23 november
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen17
1. Federale Overheidsdiensten
Invoering van Sanitel-Med, nationale databank :
verplichte rapportering sedert 27 februari 2017
Convenant : Realisaties 2017
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
Doelstellingen: Metingen en
analyses
• Algemeen gebruik
• Rapportering voor de
dierenarts en de
veehouders voor hun eigen
gegevens => Benchmarking
18
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen19
1. Federale Overheidsdiensten
Convenant : Realisaties 2017
Fusie WIV en CODA SCIENSANO Gefinaliseerd 2018
One-health – Intrinsieke verbondenheid tussen
humane gezondheid, dierengezondheid en het milieu
Databanken :
Overleg AB-register – Sanitel Med• Optimaliseren van de samenwerking
• De kwaliteit verbeteren en gegevens
standaardiseren
• Reduceren van de kosten
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen20
1. Federale Overheidsdiensten
Convenant : Realisaties 2017
Monitoring van de antimicrobiële resistentie
van indicatorkiemen en zoönoses E.coli, Salmonella en Campylobacter bij varkens, pluimvee en
kalveren/runderen en hun vleeskarkassen
Van communicatie & sensibilisering (2016-2017)
naar controles in 2017:• Door het FAGG en het FAVV – Dierenartsen en veehouders.
• Toepassing van het KB van 21 juli 2016
✓ De registratie in Sanitel-Med
✓ Het gebruik van kritische antibiotica
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen21
2. Farmaceutische Industrie
Convenant : Realisaties 2017
E-learning module “goed gebruik van antibiotica” voor
de professionelen bij pharma.be – promotie en
publiciteit, deontologie, goed gebruik …
Symposium “preventieve diergeneeskunde en
alternatieven voor antibiotica in de veehouderij”
Georganiseerd in december 2017 in Vlaanderen en weldra in Wallonië.
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen22
3. Mengvoederindustrie
Convenant : Realisaties 2017
Inventaris van de productie van gemedicineerde
diervoeders voor productiedieren voor de Belgische markt
• Een efficiëntere datacollectie op basis van voorschriften voor
gemedicineerde diervoeders die antibiotica bevatten
Voortrekkersrol in kwaliteitssystemen om de
datacollectie en- behandeling uit te voeren.
• Individuele benchmarking/ 6 maanden
• Met AB gemedicineerd voeder voor
mestvarkens > 15 weken
Verplichting van elektronische voorschriften Sinds 01/01/2016 => betere controle
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen23
4.Landbouworganisaties
Convenant : Realisaties 2017
Financiering door het Sanitair Fonds (bijdragen van de
veehouders) van:• Datacollectiesystemen beheerd door de sector voor alle diersoorten
(lopend)
• De bijdrage aan AMCRA
•Sensibilisering, voorlichting, verspreiden van
berichten,...
Actieve deelname aan de WG AMCRA en tal van
andere werkgroepen + permanent overleg
Communicatiecampagnes over het belang van
datacollectie.Promotie van het “AB Register” en “Bigame” bij de veehouders
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen24
5. Dierenartsenverenigingen
Convenant : Realisaties 2017
Publiceren en/of verspreiden van
berichten en tools ter bevordering
van een verantwoord AB-gebruik.
Sensibilisering, opleidingen,
voorlichting,...
Actieve deelname aan de WG
AMCRA en tal van andere
werkgroepen + permanent overleg
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen25
6. Beheerders van lastenboeken
en kwaliteitslabels
Convenant : Realisaties 2017
Individuele benchmarking Beheertools voor veehouders en dierenartsen
Collectie van gedetailleerde gegevens en
rapportering
Uiteenlopende ontwikkeling in functie van de sectoren• Belpork: sinds 2014
• Mestkalveren (BVK) en pluimvee (Belplum): implementatie lopende
• Rundveesector: ontwikkeling van ad-hocsystemen
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen26
7. Dierengezondheidsverenigingen
Convenant : Realisaties 2017
Versterking van de relatie veehouder-
dierenartsOpstellen van het bedrijfsgezondheidsplan
Bepalen van de gevoeligheid van ziektekiemen
voor AB.
Sensibilisering,
opleidingen,
voorlichting,...Voor veehouders en
dierenartsen
“Dagelijkse” begeleiding van veehouders en dierenartsen
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen27
8. AMCRA
Convenant : Realisaties 2017
Nieuwe website:
Informatief en
gemakkelijk
consulteerbaar
Promoten van richtlijnen
voor een weloverwogen
antibioticakeuze
Sensibiliseringscampagnes:
reportage met concrete
voorbeelden van goede
praktijken
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
Inhoudsopgave
1. Inleiding • Context van de strijd tegen AMR
• Institutionele context
• Historische context
2. Doelstellingen van het Convenant
3. Realisaties 2017
4. Perspectieven
5. Conclusies
28
Strijd tegen antibioticaresistentie in de Belgische diergeneeskunde :
Activiteitenverslag voor 2017 van het “Antibioticaconvenant” van 30/06/2016
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
AntiMicrobial Consumption and Resistance in Animals – vzw
2015: Bemoedigende
resultaten, maar wil om sneller
meer resultaat te boeken
30/06/16 CONVENANT
Sectoren
Coregulering
21/07/16 Nieuwe
diergeneesmiddelenwetgeving2017
Verplichte registratie van het
antibioticagebruik
Resultaten 2017
27-06-18
meten –
analyseren –
aanpassen
4. Perspectieven
Toekomst
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen30
Analyseren/ Evalueren
Aangepaste
acties
Antibioticagebruik en -resistentie
meten
Gebruik Doelstellingen Aanbevelingen Resistentie
4. Perspectieven
• “Veterinair” actieplan
- Sectorale acties
- Actieplan autoriteiten
(2de en 3de fase)
• Nationaal actieplan
Nov 20172017
One
Health
Toepassing van de
wetgeving
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
Inhoudsopgave
1. Inleiding • Context van de strijd tegen AMR
• Institutionele context
• Historische context
2. Doelstellingen van het Convenant
3. Realisaties 2017
4. Perspectieven
5. Conclusies
31
Strijd tegen antibioticaresistentie in de Belgische diergeneeskunde :
Activiteitenverslag van 2017 van het “Antibioticaconvenant” van 30/06/2016
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen32
5. Conclusies
Geïmplementeerde beleid/acties => Doeltreffend,
zeer positieve en bemoedigende resultaten
Voortzetting van de
inspanningen
Permanente evaluaties en analyses
Ad-hocaanpassingen
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
Bedankt voor uw aandacht !
Dr. Jean-François HEYMANS, Dierenarts
Directeur "Dierengezondheid en Veiligheid van Dierlijke Producten" -FAVV
CVO – Belgische afgevaardigde bij de OIE
33