- ทัพเมอืงกาหลังยกมาสมทบ
บัดนั้น ตํามะหงงกาหลังกรุงใหญ
ทั้งดะหมังมหาเสนาใน เรงเกณฑทัพชัยฉับพลัน
จัดทหารอาสาไดหาหมื่น แตพื้นกําแหงแข็งขัน
ชางมาอาวุธครบครัน ธงสําคัญคอยนําดําเนนิพล
ทั้งสองเสนขีึ้นขี่มา โยธาเยียดยัดอัดถนน
ทนายเดนิเคยีงขางกางสัปทน ยกพลออกจากพารา
มาถงึทางรวมรมิดง พบสุหรานากงวงศา
สองทัพสมทบโยธา ยกรวมมรรคามาพรอมกัน
ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย
ตัวอยาง สัปทน
ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย
บัดน้ัน ทั้งสองทูตาคนขยัน
ซึ่งถอืสารไปเมืองดาหาน้ัน พากันรีบกลับมาฉับไว
ถงึกะหมังกุหนิงนคเรศ มายังนิเวศนวังใหญ
พอเวลาเฝาทาวไท ก็เขาไปในพระโรงรจนา
จงึประณมกมเกลาเคารพ ทูลพระองคทรงพิภพนาถา
ขาไปไดถวายสารา ทาวดาหาทราบสิ้นทุกประการ
ตรัสขาดวาราชบุตรี จรกาธบิดมีาวาขาน
พระยกใหไดกําหนดนัดงาน ยังแตจะแตงการววิาหกัน
ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย
บรรดาของถวายน้ันไมรับ สงกลับคนืมาทุกสิ่งสรรพ
มิไดคดิเกรงองคพระทรงธรรม บากบ่ันสลัดตัดรอน
ขาทูลความตามสั่งนอกสารา วามิใหธดิาดวงสมร
จงเรงตกแตงพระนคร รับทัพภูธรจะยกมา
จะชิงนางโฉมยงใหจงได ใครมีชัยก็จะสมปรารถนา
ทาวตรัสวาตามแตวญิญาณ พระราชาจงทราบบาทมูล
เม่ือน้ัน ทาวกะหมังกุหนิงนเรนทรสูร
ไดฟงทั้งสองทูตทูล ใหอาดูรเดอืดใจดังไฟฟา
ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย
จงึบัญชาตรัสดวยขัดเคอืง ดูดูเจาเมืองดาหา
เราออนงอขอไปในสารา แตวาจะรับไวก็ไมมี
ถงึจรกามากลาวนางไว ไดยกใหเขากอนก็ควรที่
จะโอภาปราศรัยเปนไรมี น่ีสติัดไมตรีใหขาดทาง
เราก็เรืองฤทธาศักดาเดช อาณาจักรนคเรศกวางขวาง
จําตองมีมานะไมละวาง จะชงินางบุษบาลาวัณย
แมนมิไดสมคดิดังจติปอง ไมคนืครองกรุงไกรไอศวรรย
จะสงครามตามตตีดิพัน ไปกวาชวีันจะบรรลัย
ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย
บัดน้ัน สองทูตทูลแจงแถลงไข
ขาไดยนิตระหนักประจักษใจ ทาวดาหาตรัสใชเสนี
ใหรีบไปแจงเหตุพระเชษฐา กับพาราสงิหัดสาหรี
อนุชากาหลังธบิด ี อกีบุรีระตูจรกา
เห็นกษัตริยทั้งสี่ธานีน้ัน จะมาชวยปองกันกรุงดาหา
เม่ือวันขาออกจากเมืองมา เสนาก็ไปพรอมกัน
เม่ือน้ัน ทาวกะหมังกุหนิงแข็งขัน
ไดฟงกร้ิวโกรธดังเพลงิกัลป จงึกระช้ันสหีนาทประภาษไป
ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย
ถงึวากษัตริยทั้งสี่กรุง จะมาชวยรบพุงเปนศกึใหญ
กูก็ไมคร่ันครามขามใจ จะหักใหเปนภัสมธุลลีง
วาพลางทางมีพจนารถ สั่งอํามาตยดะหมังตํามะหงง
เรงเกณฑพวกพลรณรงค ที่สามารถอาจองในสงคราม
เลอืกสรรโยธทีั้งสี่หมู เคยทําลายคายคูขวากหนาม
แตกองรอยรบพันไมคร่ันคราม ใหครบสามสบิหม่ืนพ้ืนตัวด ี
เอาวหิยาสะกําเปนกองหนา ตรวจตราเตรียมกระบวนถวนถี่
อันกองหลังร้ังพลมนตรี ทั้งสองศรีอนุชาผูใจภักดิ์
ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย
จะเปนจอมพลโยธา หนุนทัพลูกยาเขาโหมหัก
ไมเกรงวงศเทวาสุรารักษ ใหปรากฏยศศักดิ์เสยีคร้ังน้ี
คร้ันเสร็จสั่งมหาเสนา จงึถามขุนโหราทั้งสี่
เราจะยกพลไกรไปตอต ี พรุงน้ีดรีายประการใด
บัดน้ัน พระโหราราชครูผูใหญ
รับรสพจนารถภูวไนย คลี่ตําหรับขับไลไปมา
เทยีบดูดวงชะตาพระทรงยศ กับโอรสถงึฆาตชันษา
ทั้งช้ันโชคโยคยามยาตรา พระเคราะหขัดฤกษพาสารพัน
ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย
จงึทูลวาถายกวันพรุงน้ี จะเสยีชัยไพรีเปนแมนม่ัน
งดอยูอยาเสด็จสักเจ็ดวัน ถาพันน้ันก็เห็นไมเปนไร
ขอพระองคจงกําหนดงดยาตรา ฟงคําโหราหาฤกษใหม
อันการยุทธยงิชิงชัย หนักหนวงนํ้าพระทัยดูใหด ี
เม่ือน้ัน ทาวกะหมังกุหนิงเรืองศรี
ไดฟงโหราพาท ี จงึมีพจนารถประภาษไป
เม่ือบัญชาการกําหนดทัพ แลวจะกลับงดอยูอยางไรได
อายแกไพรฟาเสนาใน จะวากลัวฤทธไิกรไพริน
ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย
จําจะไปตานตอรอฤทธิ์ ถึงมวยมดิมใิหใครดูหมิ่น
เกยีรตยิศจะไวในธรณนิทร จนสุดสิ้นดนิแดนแผนฟา
ประการหนึ่งถาวาชาวันไป ทัพใหญจะมาพรอมยังดาหา
จะตองหักหนักมอืโยธา เห็นจะยากยิ่งกวานี้ไป
สุดแทแตบุญกับกรรม จะฟงคําโหรานั้นหาไม
ตรัสพลางเสด็จคลาไคล เขาในไพชยนตมนเทยีรทอง
ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย
เม่ือน้ัน ฝายวหิยาสะกําเรืองศรี
คร้ันหักศึกมีชัยไดบุรี ใหตรวจเตรียมโยธทีุกกระทรวง
แลวยกพลนิกรกองหนา ยาตราดําเนินนําทัพหลวง
ตเีมืองรายทางทั้งปวง เลยลวงไปตามมรคา
สบิวันดั้นเดนิในไพรพง ก็สิ้นดงตกทุงกรุงดาหา
แลไปเห็นกําแพงพารา ทั้งมหาปราสาทเรียงรัน
จงึยับยั้งฟงองคพระทรงยศ จะกําหนดใหตั้งคายม่ัน
กองทัพนับแสนแนนนันต พรอมกันหยุดอยูที่ชายไพร
ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย
เม่ือน้ัน ทาวกะหมังกุหนิงเปนใหญ
เรงรีบร้ีพลสกลไกร มาใกลทวิทุงธานี
เห็นละหานธารนํ้าไหลหลั่ง รมไทรใบบังสุริยศรี
จงึดํารัสตรัสสั่งเสนี ใหตั้งที่นาคนามตามตํารา
บัดน้ัน ดะหมังรับสั่งใสเกศา
ออกมาเกณฑกันดังบัญชา ใหโยธาถางที่น่ีนัน
ทําคายหนาคายหลังตั้งบรรจบ ยกหอรบขึ้นปรับสับวหิลั่น
ชักปกกาขึงไปถงึกัน ผูกราวสามช้ันขันชะเนาะ
ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย
ตัวอยาง การตั้งวหิลั่น
ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย
หวางปอมเปนจังหวะระยะแยง ใสบังตางาแซงม่ันเหมาะ
พูนดนิเต็มตามสนามเพลาะ ไมไผเจาะรวงปลองเปนชองปน
บางปลูกโรงรถคชา ทั้งที่ผูกชางมามิใหตื่น
เสาตะลุงหลักแหลงแปลงปน ทั้งพ้ืนปราบเลี่ยนเตยีนตา
บางเรงทําตําหนักนอยใหญ เพิงรายรอบในซายขวา
ขางนอกคายปกขวากดาษดา ชักเขื่อนเขาหาประจบมุม
บางจัดคนลําลองทุกกองเกณฑ ออกตระเวนน่ังทางวางหลุม
คอยเล็ดลอดสอดแนมจับกุม ช้ันในใหประชุมจตุรงค
ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย
ตัวอยาง เสาตะลุง
ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย
เม่ือน้ัน ทาวกะหมังกุหนิงสูงสง
เห็นตั้งคายเสร็จพลันม่ันคง จงึชวนองคโอรสธบิด ี
ตรัสเรียกสองราชอนุชา เสด็จจากรถาเรืองศรี
พรอมดวยกดิาหยันเสนี จรลขีึ้นสุวรรณพลับพลา
บัดน้ัน กองรอยคอยเหตุขางดาหา
ออกสอดแนมอยูนอกพารา เห็นไพรียกมาถงึชายไพร
กระบวนทัพหนาหลังมาตั้งลง ทวิธงซอนซับไมนับได
เสยีงคนองึอัดตัดไม ราบไปทั้งปาพนาล ี
ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย
ตางคนตางเผนข้ึนหลังมา พลางประมาณหมายตาดูถวนถี่
แลวออมออกนอกทุงทันท ี ขับควบพาชเีขาเวยีงชัย
คร้ันถงึจงึไปแจงกจิจา แกปาเตะเสนาผูใหญ
เลาความแตตนจนปลายไป โดยไดเห็นสิ้นทุกสิ่งอัน
บัดน้ัน ปาเตะตกใจไหวหวั่น
ใหจดเอาถอยคําสําคัญ แลวผายผันเขาพระโรงรจนา
กมเกลาประณตบทบงสุ ทูลพระองคทรงพิภพดาหา
วาไพรีตเีมืองลวงมา ร้ีพลโยธามากมาย
ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย
มารถคชกรรมคร่ันคร้ืน ดังเสยีงคลื่นในสมุทรไมขาดสาย
บัดน้ีมาตั้งยังเนินทราย ที่ชายทุงกับปาตอกัน
เม่ือน้ัน องคศรีปตหรารังสรรค
ไดฟงปาเตะทูลพลัน พระทรงธรรมตริตรึกนึกใน
อันศึกคร้ังน้ีซึ่งมีมา เพราะเขาขอบุษบาเราไมให
จงึเปนเสี้ยนศัตรูหมูภัย นอยใจดวยอเิหนานัดดา
แกลงจะใหเกดิการโกลาหล รอนรนไปทั่วทุกเสนหญา
เสื่อมเดชเพศพงศเทวา ศกึมาถงึราชธานี
ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย
คดิพลางทางสั่งเสนาใน เรงใหเกณฑคนขึ้นหนาที่
รักษาม่ันไวในบุรี จะดูทขีาศกึซึ่งยกมา
อน่ึงจะคอยทามาใช ที่ใหไปแจงเหตุพระเชษฐา
กับสองศรีราชอนุชา ยังจะมาชวยหรือประการใด
แมนจะเคอืงขัดตัดรอน ทั้งสามพระนครหาชวยไม
แตผูเดยีวจะเคี่ยวสงครามไป จะยากเย็นเปนกระไรก็ตามท ี
ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย
มาจะกลาวบทไป ถงึสุหรานากงเรืองศรี
กับเสนากาหลังบุรี ยกพลมนตรีรีบมา
แรมรอนนอนปาสิบหาวัน ก็ละถงึเขตขัณฑดาหา
ไดขาวปจจามิตรตดิพารา ก็เรงยกโยธาเขากรุงไกร
คร้ังถงึกึ่งกลางพระนคร จงึใหหยุดพลนิกรนอยใหญ
แลวชวนตํามะหงงคลาไคล เขาไปที่เฝาพระผานฟา
เม่ือน้ัน พระองคทรงพิภพดาหา
เห็นสุหรานากงพระนัดดา กับเสนากาหลังบุรี
ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย
จงึมีบัญชาปราศรัย เราขอบใจอนุชาทั้งสองศรี
ใหยกมาชวยตอตี ก็เห็นชอบทวงทดีนัีก
แตการศึกคร้ังน้ีไมควรเปน เกดิเข็ญเพราะลูกอัปลักษณ
จะมีคูผูชายก็ไมรัก จงึหักใหสาสมใจ
อันองคพระบรมเชษฐา เห็นจะใหใครมาหรือหาไม
เจามาในทางพนาลัย ยังไดขาวบางหรือนัดดา
เม่ือน้ัน สุหรานากงวงศา
กมเกลาทูลสนองพระบัญชา ขามาแจงขาวที่กลางคัน
ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย
พระปนภพกุเรปนธานี ใหกะหรัดตปิาตเีปนทัพขันธ
ยกจากเวยีงชัยไดหลายวัน บรรจบกันกับระเดนมนตรีมา
เม่ือน้ัน พระองคทรงพิภพดาหา
ฟงสุหรานากงนัดดา จงึมีบัญชาวาไป
อันกะหรัดตะปาตจีะมาชวย เห็นจะจริงอยูดวยไมสงสัย
แตอเิหนาเขาจะมาทําไม ผดิไปเจาอยาเจรจา
พระเชษฐาใหสารไปกี่คร้ัง เขายังไมจากหมันยา
จนสลัดตัดการววิาห ศกึตดิพาราก็เพราะใคร
ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย
เห็นจะรักเมียจริงยิ่งกวาญาต ิ ไหนจะคลาดจากเมืองหมันยาได
ถงึมาตรจะมาก็จําใจ ดวยกลัวภัยพระราชบดิา
เราอยาคอยเขาเลยนะหลานรัก กมพักตรรบศกึไปดกีวา
แตวาวันน้ีเจาเหน่ือยมา จงไปพักโยธาใหสําราญ
เม่ือน้ัน สุหรานากงใจหาญ
กมเกลาสนองพจมาน อันการสงครามคร้ังน้ี
จะขอเอาเมืองข้ึนบรรดามา กับโยธาสงิหัดสาหรี
ยกออกโรมรันประจัญต ี ดูทฝีมือปจจามิตร
ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย
