-
8/14/2019 8. Kontrolli Nervor i Ventilimit Te Mushkerive
1/31
18/02/2009 Mr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci 1
Dr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci
Sistemire
spirator
-
8/14/2019 8. Kontrolli Nervor i Ventilimit Te Mushkerive
2/31
Objektivat msimore
T sqarohet origjina e ritmit respirator themelor dhe
dallimi n mes t qendrs respiratore n medul dhe
qendrs pneumotaksike (kontrolli i pavarur nga vagusi).
rego e e e qen rave era n rym marr e T prshkruhen dhe t jepen shembuj t reflekseve t
cilat marrin pjes n kontrollin e frymmarrjes.
18/02/2009 Mr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci 2
Dr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci
Sistemire
spirator
-
8/14/2019 8. Kontrolli Nervor i Ventilimit Te Mushkerive
3/31
Kontrolli nervor i ventilimit t mushkrive
realizohet duke ndryshuar parametrat q e-
frekuencn e frymmarrjes-(f).
18/02/2009 Mr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci 3
Dr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci
Sistemire
spirator
-
8/14/2019 8. Kontrolli Nervor i Ventilimit Te Mushkerive
4/31
Kontrolli nervor i ventilimit t mushkrive
grupe t mekanizmave nervor: Rregullimi i vullnetshm
18/02/2009 Mr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci 4Dr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci
Sistemire
spirator
-
8/14/2019 8. Kontrolli Nervor i Ventilimit Te Mushkerive
5/31
Rregullimi automatik i ventilimit
Realizohet prmes dy grupe t qendrave:
Qendrat respiratore n medull
Qendrat respiratore n pons
18/02/2009 Mr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci 5Dr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci
Sistemire
spirator
-
8/14/2019 8. Kontrolli Nervor i Ventilimit Te Mushkerive
6/31
Rregullimi automatik i ventilimit
Figure 42.26 Automatic control of breathing
18/02/2009 Mr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci 6Dr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci
Sistemire
spirator
-
8/14/2019 8. Kontrolli Nervor i Ventilimit Te Mushkerive
7/31
Rregullimi automatik i ventilimit
18/02/2009 Mr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci 7Dr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci
Sistemire
spirator
-
8/14/2019 8. Kontrolli Nervor i Ventilimit Te Mushkerive
8/31
Rregullimi automatik i ventilimit
18/02/2009 Mr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci 8Dr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci
Sistemire
spirator
-
8/14/2019 8. Kontrolli Nervor i Ventilimit Te Mushkerive
9/31
Qendrat respiratore n medull
respiratore n medul:
Qendra respiratore dorzale (QRD) - ang. DRG
Qendra respiratore ventrale (QRV) ang.
18/02/2009 Mr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci 9Dr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci
Sistemire
spirator
-
8/14/2019 8. Kontrolli Nervor i Ventilimit Te Mushkerive
10/31
Qendrat respiratore dorzale
Qendra res iratore dorzale sht n ru ineuroneve t lokalizuara afr rrnjs s nervit t IXkranial.
Ndr she uhet endr ins iratore me enseimpulset nga ajo stimulojn muskujt inspirator).
18/02/2009 Mr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci 10Dr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci
Sistemire
spirator
-
8/14/2019 8. Kontrolli Nervor i Ventilimit Te Mushkerive
11/31
Qendrat respiratore dorzale
eurone e eren e nga o qen r rgo n mpu se
deri n trupat e neuroneve motorike respiratore. et nervore q marr n p es n nsp r m onverg o n
n neuronet motorike t n.frenikt lokalizuara n
motorike interkostale.
18/02/2009 Mr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci 11Dr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci
Sistemire
spirator
-
8/14/2019 8. Kontrolli Nervor i Ventilimit Te Mushkerive
12/31
Qendrat respiratore dorzale
,mndodh inspirimi. q muskujt inspirator do t relaksohen ekspirimi i
. Inervimi reciprok - neuronet motorike pr muskujt
aktivizuara neuronet motorike pr muskujt inspirator,
.
18/02/2009 Mr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci 12Dr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci
Sistemire
spirator
-
8/14/2019 8. Kontrolli Nervor i Ventilimit Te Mushkerive
13/31
Qendrat respiratore dorzale
Ritmi i QRD bn q ritmi i frymmarrjes t jet 12-
zgjat 2 sekonda dhe fazn ekspiratore 3 sekonda.
Frymmarrja me frekuenc t till quhet eupnoea.
18/02/2009 Mr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci 13Dr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci
Siste
mire
spirator
-
8/14/2019 8. Kontrolli Nervor i Ventilimit Te Mushkerive
14/31
Qendrat respiratore dorzale
18/02/2009 Mr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci 14Dr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci
Siste
mire
spirator
-
8/14/2019 8. Kontrolli Nervor i Ventilimit Te Mushkerive
15/31
Qendrat respiratore ventrale
rrjet e neuroneve inspiratore dhe neuroneve
trunor) n kufirin medull/pons.
s qet. t rritura nevojat pr ventilim. Esht shum e
.
18/02/2009 Mr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci 15Dr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci
Siste
mire
spirator
-
8/14/2019 8. Kontrolli Nervor i Ventilimit Te Mushkerive
16/31
Kontrolli nervor i ventilimit t mushkrive
18/02/2009 Mr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci 16Dr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci
Siste
mire
spirator
-
8/14/2019 8. Kontrolli Nervor i Ventilimit Te Mushkerive
17/31
Qendrat respiratore n pons
modifikojn aktivitetin e qendrs respiratore dorzale
.dy qendra q ndikojn n frymmarrje:
Qendra apneustike Qendra pneumotaksike
18/02/2009 Mr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci 17Dr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci
Siste
mire
spirator
-
8/14/2019 8. Kontrolli Nervor i Ventilimit Te Mushkerive
18/31
Qendrat respiratore n pons
Qendra a neustike arandalon k en e neuroneveinspiratore, ashtu q sgurojn nj efekt shtes
ins irator. Qendra pneumotaksike inhibon QRD ashtu qk neuronet ins iratore, ra edhe kohz at en e
inspirimit. Qendra pneumotaksike n nj moment t caktuardominon qendrn apneustike, ashtu q ndihmon
ndaljen e inspirimit dhe paraqitjen e ekspirimit.
18/02/2009 Mr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci 18Dr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci
Siste
mire
spirator
-
8/14/2019 8. Kontrolli Nervor i Ventilimit Te Mushkerive
19/31
Kontrollimi nervor i frymmarrjes
Deri von sht menduar QRD sht prgjegjsepr ritmin bazik t frymmarrjes.
Regjioni i kompleksit te pre-Btzingerit Rezultati sht nj ritm rregular i inspirimit dheekspirimit por kombinimi frekuenc/thellsi e
frymmarrjes ende nuk sht optimal. Ky ritm modulohet nga aktiviteti i qendrsapneustike dhe pneumotaksike ku kombinimi
frekuenc/thellsi e frymmarrjeve rregullohet ngaqendra apneustike e cila merr informata ngamushkrit.
18/02/2009 Mr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci 19Dr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci
Siste
mire
spirator
-
8/14/2019 8. Kontrolli Nervor i Ventilimit Te Mushkerive
20/31
Ndikimi i qendrave t larta t trurit n frymmarrje
po a a us e qe a o a e u o
n ritmin e qendrave respiratore.Emocionet e forta, dhembja dhe ndryshimi i temperaturs e
ndr sho n frekuencn res iratore dhe ritmin:
Hidhrimi shkakton ndaljen (mbajtjen ) e fryms. Ngacmimet shkaktojn rritjen e frekuencs.
Ulja e temperaturs mund t shkakton apnoea (ndaljen e
fryms).
frymmarrjes.
18/02/2009 Mr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci 20Dr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci
Siste
mire
spirator
-
8/14/2019 8. Kontrolli Nervor i Ventilimit Te Mushkerive
21/31
Rregullimi i vullnetshm i ventilimit
frymmarrjes jan t lokalizuara n korteksin cerebral
dhe dr o n im ulse n neuronet res iratore rmestraktit kortikospinal.
Inte ron fr mmarr en at ve rimeve t
vetdijshme sic jan t folurit, t knduarit dhefryerjes s hundve.
Kto veprime t filluara nga korteksi cetrebral dhe
paracerebral, shkaktojn ndaljen e prkohshme tfrymmarrjes automatike.
18/02/2009 Mr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci 21Dr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci
Siste
mire
spirator
-
8/14/2019 8. Kontrolli Nervor i Ventilimit Te Mushkerive
22/31
Rregullimi i vullnetshm i ventilimit
Korteksi motorik n mnyr direkte stimulon neuronetmotorike t muskujve inspirator (duke anashkaluar
qendrat medullare) kur ne dshirojm q n mnyr t . .
dshirojm t mbajm frymn ose t ndryshojm
Megjithat, aftsia yn q t mbajm frymn sht ekufizuar endrat res iratore automatikisht rifillo nfrymmarrjen kur koncentrimi i CO2 n gjak arrin vlerat
kritike.
18/02/2009 Mr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci 22Dr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci
Siste
mire
spirator
-
8/14/2019 8. Kontrolli Nervor i Ventilimit Te Mushkerive
23/31
Rregullimi i ventilimit gjate aktivitetit fizik
18/02/2009 Mr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci 23Dr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci
Siste
mires
pirator
-
8/14/2019 8. Kontrolli Nervor i Ventilimit Te Mushkerive
24/31
Kontrollimi nervor i frymmarrjes
Nga sinjalet q arrijn nga dy lloje t receptorve
senzorik:
Kemoreceptort: monitorojn koncentrimin e
prshtasin ventilimin varsisht nga nevojat e.
Receptort n mushkri: monitorojn
e mushkrive.
18/02/2009 Mr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci 24Dr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci
Siste
mires
pirator
-
8/14/2019 8. Kontrolli Nervor i Ventilimit Te Mushkerive
25/31
Kontrollimi nervor i frymmarrjes
18/02/2009 Mr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci 25Dr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci
Siste
mires
pirator
-
8/14/2019 8. Kontrolli Nervor i Ventilimit Te Mushkerive
26/31
Kontrollimi nervor i frymmarrjes
18/02/2009 Mr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci 26Dr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci
Siste
mires
pirator
-
8/14/2019 8. Kontrolli Nervor i Ventilimit Te Mushkerive
27/31
Reflekset respiratore
Ndrmjetsohen nga vagusi dhe vijn si pasoj e ngacmimit t.3 llojeve t receptorve.
Receptort n tendosje :ecep or q reago n nga a , e m e n zuara me ame r ma n
muskulatur e lmuar.Vllimet mushkrore Rregullojn karakteristikat e frymmarrjes
Receptort q reagojn n materiet irituese:Prgjigje e shpejt me fijet me diametr t vogl, mbaresa t lira nervore n
Frekuencn e frymmarrjes Frymmarrje rapide , frymmarrje e sfocuar.
Receptort n form t fijeve C:e o a pam e n zuara n a rs ap ar ve pu monar.
Dmtimi Frymmarrje rapide , konstriksion laringeal dhe sekreti t mukusit.
18/02/2009 Mr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci 27Dr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci
Siste
mires
pirator
-
8/14/2019 8. Kontrolli Nervor i Ventilimit Te Mushkerive
28/31
Receptort n rrugt e frymmarrjes dhe n mushkri
.
18/02/2009 Mr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci 28Dr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci
Siste
mires
pirator
-
8/14/2019 8. Kontrolli Nervor i Ventilimit Te Mushkerive
29/31
Refleksi i Hering-Breuerit refleksi i inflacionit
Ky refleks kufizon inspirimin dhe i mbron mushkrit.
Gjat inspirimit stimulohen receptort n tendosje
. Receptort drgojn impulset n qendrat respiratore
. Kto sinjale inhibojn inspirimin e mtutjeshm dhe
. Kur mushkrit kthehen n pozitn e mparme ,
prsri fillon inspirimi tjetr.
18/02/2009 Mr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci 29Dr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci
Siste
mirespir
ator
-
8/14/2019 8. Kontrolli Nervor i Ventilimit Te Mushkerive
30/31
Refleksi i Hering-Breuerit refleksi i inflacionit
18/02/2009 Mr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci 30Dr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci
Siste
mirespir
ator
-
8/14/2019 8. Kontrolli Nervor i Ventilimit Te Mushkerive
31/31
Reflekset res iratore n iritim
Stimulohen me aktivizimin e receptorve q prgjigjen n
. . . ,inhalimi i tymit t duhanit, pluhurit ose errave t dmshme.
Kta receptor drgojn sinjale n qendrat respiratoreprmes fijeve aferente t nervit vagus.
Nse jan t stimuluar receptort n hapsirn e hundsather do t induktohet teshtitja.
induktohet kollitja.
do t ngushtohen dhe do t paraqiten vshtirsit nfrymmarrje.
18/02/2009 Mr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci 31Dr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci
Siste
mirespir
ator