1

Dopaminerjik SistemDoç. Dr. Ersin O. Koylu

Ege Üniversitesi Tıp FakültesiFizyoloji Anabilim Dalı

2

Dopamin ve norepinefrin nöronları

Beyin ve sempatik sinir sisteminindiğer kısımlarındaki norepinefrin nöronları

Beyindeki epinefrin nöronları veadrenal medulla

(DOPA decarboxylase)

Katekolaminlerin Sentezi

(HVA)

3

Dopaminin Yıkılması

1950’ler

Dopamin, noradrenalin sentezindeki bir prekürsördürKendi başına bir nörotransmitter özelliği taşımaz !

4

Carlsson, A.; Lindqvist, M.; Magnusson, T.; Waldeck, B.On the presence of 3-hydroxytyramine in brain.Science 127:471; 1958a

Beyindeki dopamin miktarı, norepinefrin prekürsörü olarak gerekenin çok çok üzerinde!Intravenöz reserpine uygulaması dopamini neredeyse ortadan kaldırırken, L-DOPA uygulaması dopamin miktarında artışa yol açarArvid Carlsson

Laboratory for Chemical PharmacologyNational Heart Institute of Sweden

5

Oleh HornykiewiczEhringer H, Hornykiewicz O.

Distribution of noradrenaline and dopamine (3-hydroxytyramine) in human brain: Their behaviour in extrapyramidal system diseases. (In German)

Klin.Wochenschr.,1960; 38:1236-9.

Birkmayer W, Hornykiewicz O.

The effect of 3,4-dihydroxyphenylaline (=DOPA) on Parkinsonian akinesia. (In German)

Wien.Klin.Wochenschr., 1961; 73:787-8

Medical University of Vienna,Centre for Brain Research,

Division of Biochemistry and Molecular Biology

DopaminDavranış ve bilişsel işlevlerMotor kontrolMotivasyon ve ödül

BağımlılıkUykuDuygudurumDikkatÖğrenme

6

Dopaminerjik Sistem Anatomisi

"The Anatomy Lecture of Dr. Nicolaes Tulp" Rembrandt

7

Nigrostriatal yol

Mesolimbik yol

Mesokortikal yol

8

Dopaminerjik Sistem

9

Dopaminerjik reseptörler

•cAMP sistemi•Fosfoinositol sistemi•Araşidonik asit sistemi

Dopaminerjik Reseptörler

D1 D2 D3 D4 D5

D1 benzeri D2 benzeri

10

Dopaminerjik Reseptörler

D1

D2 D3 D4

D5 Eksitatör

İnhibitör

11

Sodyum iyon kanalı

Dopaminerjik reseptörler

•cAMP sistemi•Fosfoinositol sistemi•Araşidonik asit sistemi

FOSFORİLASYON

12

Sodyum İyon Kanalı - Fosforilasyon

13

DA salınımı DAerjik reseptör Gs sistemi

cAMPFosforilasyonSodyum iyon

Kanalıα-alt ünitesi

Na akımı Depolarizasyon

Depolarizasyon

Pedarzani and Storm, 1995. J Neurophysiol 74: 2749-2753

D1 reseptörü – K+ kanalı ilişkisi

Dopamine modulates the slow Ca(2+)-activated K+ current IAHP via cyclic AMP-dependent protein kinase in hippocampal neurons

Kalsiyum bağımlı potasyum kanallarının blokajıPotasyum dışa akımının engellenmesi ve depolarizasyonD1 agonistleri ile etkinin taklit edilmesi

14

Einhorn et al., 1991. J. Neurosci, 17(12): 3727-3737

D2 reseptörü – K+ kanalı ilişkisi

Sinyal İletim Mekanizmaları

15

Dopaminerjik Reseptörlerin Dağılımı

D1 – D5Serebral korteks ve hipokampusD1: Kaudat putamen

D2 – D3 – D4Kaudat nukleus yukarı bölümleriPutamenNukleus akkumbensD2: Amigdala, hipokampus, serebral korteksin bazıbölümleriD3 – D4: Limbik sistem, amigdala

16

Teşekkürler...

17

18