donje dubrave

8/7/2019 Donje Dubrave

1/13

Univerzitet u

Prirodno-matematiki fakultet

Seminarski rad:Donje Dubrave

Predmet:Geografija turistikih naselja

Profesor Student

Januar 2011.


2/13

SADRAJ:

SADRAJ:.................................................................................................................................2UVOD........................................................................................................................................3I POLOAJ SELA.....................................................................................................................4II TIP SELA...............................................................................................................................6III POREKLO STANOVNITVA............................................................................................7IV PRIE I TUMAENJA IMENA SELA..............................................................................9V KUA, DVOR, OKUNICA................................................................................................9VI GROBLJA I DAMIJA.......................................................................................................9VII ZANIMANJE STANOVNITVA....................................................................................11ZAKLJUAK..........................................................................................................................12

LITERATURA........................................................................................................................13

2


3/13

UVOD

Sva naselja moemo podeliti na seoska-ruralna, gradska-urbana i meovita. Za seoskanaselja se upotrebljava pojam ruralno od rei rus, ruralis to znai polje, poljski. Za urbananaselja se upotrebljava termin urbs to znai grad.

Dananji izgled i obiaji u selu se znatno razlikuju u odnosu na nekadanja sela.Izgled i poloaj kua, izgled dvorita, putevi i druge karakteristike se znatno razlikuju, jer sedananje kue grade po savremenim propisima, materijali za izgradnju kua su kvalitetniji,dok se prethodni nain i materijal za gradnju odlikovao jakim primitivizmom i slabimkvalitetom. Dananje ponaanje i zanimanje ljudi bitno se razlikuje od ponaanja i ivota prepedeset godina.

Proces naputanja ili smanjenja seoskih naselja nije vezan samo za pojedine delove

nego je karakteristian za ceo svet, to znai da to postaje globalni problem naeg vremena.

3


4/13

I POLOAJ SELA

Mesna zajednica Donje Dubrave pripada optini ivinice. Na istoku se mesna

zajednica granii s Gornjim Dubravama, granica je potok Velakovica koji se uliva u Jelau, aJelaa u Spreu. Severna granica sa optinom Tuzla je atar sela Vrana, a na zapadu granicusa Par-Selom ini potok Vranka. Ovaj potok nastaje od tri izvora Krana, Majdan i Jelica.Vranka kao i Velakovica uliva se u Spreu. Mesnoj zajednici Donje Dubrave pripada i deoSpreanskog polja. Na jugu granica je reka Sprea.

Topografska karta optine ivinice R 1:50 000

4


5/13

Danas mesna zajednica ima oko 2. 360 stanovnika i oko 836 domainstava od ega je187 hrvatska, a 689 muslimanska domainstva.

Tabela 1: Nacionalna struktura stanovnitva u mesnoj zajednici Donje Dubrave prema

podacima iz 1991. i 1997. g.

Bonjaci Hrvati Srbi Ostali1991 1.992 682 18 3531997 1.754 594 8 -

Teren ovog podruja se blago uzdie od juga ka severu, od Spreanskog polja prema

severu. Ovo blago uzdizanje terena je naroito uoljivo kada se krene severno od asfaltnesaobraajnice Tuzla- ivinice- Kalesija- Zvornik. Najveu nadmorsku visinu ima severni deo

zaseoka Milia 396m, a najmanju visinu ima podruje oko reke Spree 213m. Klima je ovdeumereno- kontinentalna sa umereno hladnim zimama i dosta toplim letima. Najkiniji mesecje jun, a najsuviji januar. Prosena temperatura najhladnijeg meseca kree se od -3 do +8oC,s tim to je najsuviji period vezan za najhladnije godinje doba. Temperaturna kolebanja suvelika i najvea su u prolee i u jesen, sa srednjom godinjom temperaturom od 10 oC.

Raspored padavina je prilino uravnoteen tokom godine sa 1030 mm/god. Dnevnimaksimum taloga je 77 mm sa prosjeno 139 kinih dana u godini, od ega 32 dana sapadavinama iznad 10 mm. Preko leta ima najvie padavina. U letnim mesecima nekada sepojavi i grad koji zna da nanese i katastrofalne tete poljoprivredi. Vazduna strujanja surazliita, uglavnom dominira severozapadni vjetar NW=29,7%, jugoistoni SE=22,8% iseveroistoni NE=15,4%.

Stanovnitvo mesne zajednice Donje Dubrave se snabdeva vodom sa dva izvoraDjedovaa i Drai.

Sl. 1 Izvor Djedovaa i Izvor Drai

Podruje Donjih i Gornjih Dubrava se 1981/82. godine prikljuuju na tuzlanskivodovod Zatoa. U letnjem periodu godine zbog manjkavosti vode izvor Drai presuuje,pa se stanovnitvo uglavnom snabdeva vodom s izvora Djedovaa koji nikada ne presuuje.

Pored ova dva izvora u zaseoku Selimi ima jo dva bunara, bunar Jozika i

Salihbegovia bunar.

5


6/13

Kroz selo pored rijeke Spree protiu jo dva potokaVelakovica i Vranka koji seulijevaju u reku Spreu.

Zemlja za obradu je manjim delom smjetena oko samih kua, a neto dalje se nalazevee parcele za obradu na kojima stanovnici uglavnom seju kukuruz, penicu i krompir, grah,

luk i dr. Kukuruz se uglavnom sije od 23. aprila do 6. maja. Kukuruz se okopava dva puta,pone sazrevati od 15. avgusta, a bere se do kraja septembra. Na ovim prostorima seuglavnom seje ozima penica, ija setva poinje krajem septembra. Jeam i zob se skoro i neseju, dok se proso na ovim prostorima ve odavno ne seje, jo od vremena austrougarskeuprave. Seje se beli i crveni krompir. Razmak izmeu redova je uglavnom jedan korak. Odvoa na ovom prostoru najzastupljenije su ljive, jabuke, kruke i trenje, a ima oraha idudova. Pedoloki sastav u ovom podruju je raznovrstan. U Donjim Dubravamanajzastupljenija je crna prahulja, a sa desne strane eljeznike pruge ima i bijele prahulje.Osim prahulje na ovim prostorima zastupljene su jo ilovaa i crvenica. U ovom podrujuima malo livada, vie su zastupljene oranine povrine. Domainstva koja dre govedauglavnom seju detelinske trave, jer su isplativije. Stoarstvo je slabo razvijeno, jer sestanovnitvo sve vie ukljuuje u industriju i rudarstvo i produava kolovanja u srednjim,viim i visokm kolama, te odlaze na privremeni rad u inostransvo. Od goveda se uglavnomdre krave, i to jedna ili dve. Uzgajanje konja i svinja je u opadanju. Konji se upotrebljavajuza obraivanja oranine povrine, te i transportu dobara.

Mlene proizvode stanovnitvo ovog podruja upotrebljava u vlastitoj ishrani iliprodaju domainstvima koja ne dre stoku.

Mesna zajednica Donje Dubrave je dobila struju 1957. ili 1958. godine.1951/52. godine Ininjerske jedinice JNA-e na podruju opine ivinice pristupaju

gradnji puta ivinice-Donje Dubrave-Gornje Dubrave. To je prva deonica graena od tvrdogmaterijala koja e posle nekoliko godina biti i asfaltirana. Put ivinice-Donje Dubrave-

Gornje Dubrave kasnije e se graditi u dva pravca: Donje Dubrave preko Krojice za Tuzlu iGornje Dubrave-Vukovije-Mea, gdje se povezuje sa putem Tuzla-Poarnica-Tojii-Zvornik. Asfaltni put kroz zaseok Selimi raen je 2001. godine.

II TIP SELA

Prema teritoriji koju obuhvataju Donje Dubrave su veliko naselje sa dosta razbacanihzaseoka. Donje Dubrave pripadaju zbijenom tipu naselja, jer su kue graene jedna uz drugus obe strane saobraajnice Tuzla-Kalesija-Zvornik. Kue su takoe graene i du seoskih

puteva koji povezuju zaseoke s asfaltnom saobraajnicom Tuzla-Kalesija-Zvornik. Zaseocikoji postoje u ovom naselju su: Markelii, ulabii, Petrovii, Milii, Selimi, abii, Hadiii ljivii. Zaseoci su dobili nazive uglavnom po prezimenima.

U zaseoku Selimi zastupljena su prezimena: Dropi, Avdi, Ahmetbegovi, Jaarevi,Omeri, Rami, Mujinovi, Kalajevac, Pai, Hajdarbegovi, Brki i dr...

U zaseoku Hadii: Beirovi, Hadi, Pai, Imirovi, Kalajevac, Hodi,Halilevi, Beirovi, Mumi, Mevki, Kari...

U zaseoku ljivii uglavnom porodice ljivi i Hadi, a u zaseoku abii porodiceMustafi i abi.U zaseoku Hadii 1913. godine angaovanjem metana i uz neznatnupomo vlasti podignuta je prva kolska zgrada. Inicijator izgradnje je bio Boo Petrovi,jedini kolovani ovek tada sa ovog podruja koji je bio i slubeni predstavnik naroda ovog

kraja u tadanjoj austro-ugraskoj vladi. Zgrada je podignuta na raskrsnici puteva Tuzla-Zvornik-ivinice, imala je dve uionice sa prateim prostorom. 1955. godine ova kola je

6


7/13

prerasla u estogodinju, da bi 1961. godine ula u sastav jedinstvene kole na nivouDubrava, u iji sastav ulazi i kola u Gornjim Dubravama koja je izgraena 1955. godine.Udruena osnovna kola dobija naziv Mitar Trifunovi Uo. Prve kolske godine u kolu jeupisano 50 uenika, meu kojima je bilo vrlo malo enske dece. Prvi uitelj bio je Ivo Odri.

Broj uenika se iz godine u godinu poveavao. Tendencija porasta se nastavila do kolske1976/77. godine, potom je usledilo opadanje broja uenika. Najvei broj uenika bio je 1348,dok trenutno u koli ima oko 700 uenika. kola je promenila svoj naziv u Osnovnu koluDubrave. Pored vaspitno-obrazovnog rada kola je postigla vidne rezultate u slobodnimaktivnostima preko kulturno-umetnikih sekcija, sportskog drutva i raznim nastavno-predmetnim aktivnostima. Kvalitet nastave se poboljava iz godine u godinu i trenutnoprocenat prolaznosti je 97,95% i srednja ocjena je 3,44. Uslovi za rad su veoma dobri, pa se spravom oekuju jo bolji rezultati.

Sl. 3 Osnovna kola Dubrave

III POREKLO STANOVNITVA

Donje Dubrave su po teritoriji i broju stanovnika dosta veliko naselje. Premapodacima iz 1981. godine ovo naselje je imalo ukupno 2. 459 stanovnika, a prema podacimaiz 1991. godine ovo naselje je imalo 3. 045 stanovnika. Stanovnitvo po nacionalnom sastavusu Bonjaci i Hrvati. Broj stanovnika se konstatno poveavao od 1948. godine do 1981.godine.

1948. godine ovo naselje je imalo 867 stanovnika, 1981. naselje je imalo 2. 450stanovnika.

Na ovom podruju se odrala legenda da su ovde iveli Grci, a posle njih Maari.Glad i kuga ih je oterala sa ovih prostora. Od muslimanskih porodica danas u ovom naseljuive : Salihbegovii, Hajdarbegovii, Ahmetbegovii, Isabegovii, Ramii, ljivii, abii,Imirovii, Dropii, Beirovii, Hadii, Mujinovii, Avdii, Brkii, Jaarevii, Karii,Mumii, Mevkii ...

Salihbegovii su poreklom iz urevika a na ove prostore su se doselili prije 250godina.

7


8/13

Isabegovii su poreklom iz Donjih Rainaca. Omazii su poreklom iz Tuzle. Ramii suporeklom iz Uica, na ove prostore se se doselili za vreme migracija muslimanskogstanovnitva iz Srbije na prostore Severoistone Bosne.

Hukii su doselili iz Uica, u isto vreme kad i Ramii.

ljivii su poreklom iz Maarske, doselili su ovdje prije 260 ili 270 godina.Imirovii su poreklom od abia, ali za vreme austrougarske vladavine promenili su

svoje prezime.Avdii su poreklom iz Vukovija (zaseok iva).Jaarevii su poreklom iz Hercegovine.Beirovii su poreklom iz Pasaca.Porodica Kalajevac se doselila iz Kalajeva (mesto blizu Plana).Zukii su jedna od najstarijih porodica u Donjim Dubravama, ali danas je skoro

zamrla.Porodice Mevki, Mumi i Kari doselili su iz Gornjih Dubrava, ali o njihovom

poreklu se ne zna mnogo. Takoe ne zna se mnogo o poreklu porodica abii, Dropii, Paiii Halilovii.

U Donjim Dubravama ive sledee hrvatske porodice: Markelii, Antunovii, Perii,ulabii, Grgii, Tadii, Milii, Boii i drugi.

Najintenzivniji period doseljavanja na prostor Donjih Dubrava bio je u perioduizmeu 1961. 1965. godine.

Tabela 2. Stanovnitvo prema rodnom kraju u periodu 1961. i 1971. godine

Donje

Dubrave

Godinapopisa

Ukupanbr.

stanovnika

Od roenjastanuje u

istommjestu

Doseljeno u naselje stalnog boravka

Iz isteopine

Iz drugeopine

Iz drugeRS

1961 1.721 1.403 122 180 16

1971 2.346 1.910 75 332 25

Izvor: Popis 1961 i 1971, Migraciona obiljeja knjiga VII, Beograd,1966; Migracionaobiljeja knjiga IX, Beograd, 1973.Popis 1961. i 1971.

Na ovom podruju su intenzivne dnevne migracije, najintenzivnije su prema Tuzli iivinicama kao i drugim mestima tuzlanskog subregiona. Dnevne migracije su naroitiintenzivne prema Tuzli koja svojim urbanim mehanizmom privlai radnu snagu i akeputnike.

8


9/13

IV PRIE I TUMAENJA IMENA SELA

Dubrave su jedno od najstarijih sela, pominju se u prvoj polovini XVI vijeka kao

jedno od 12 sela u nahiji Sprei, koju su u celini naselili Vlasi. Rije >>dub


10/13

Sl. 4 Groblje Vrti Sl. 5 Groblje Njivica

Groblje Vrti se nalazi na severu sela. Na ovom groblju se sahranjuju Kalajevci,ljivii, Paii i Mujinovii.

Selimi su dosta staro groblje. Na ovom groblju se sahranjuju Omerii, Dropii,Brkii, Jaarevii ...

Groblje Loanjak se nalazi kod osnovne kole s desne strane asfaltne saobraajniceTuzla-Kalesija.

Groblje Karaula se nalazi s desne strane asfaltne saobraajnice Tuzla-Kalesija ublizini zaseoka Dom. Ovdje se sahranjuju umrli lanovi porodice Salihbegovia,Hajdarbegovia i Ahmetbegovia.

Na prostoru Donjih Dubrava nalazi se samo jedna damija. Izgradnja damije je

zavrena 1975. godine, a otvorena je 1976. godine. U ovom naselju su dva mekteba, ne znase tano koje godine su tano izgraeni. U poetku su bili drveni, a obnovljeni su 1957/58.godine.

Sl. 6 Damija u Donjim Dubravama zaseok Selimi

10


11/13

VII ZANIMANJE STANOVNITVA

Glavno zanimanje ljudi je vezano za industriju, trgovinu i rudarstvo gde radi veina ljudi. Na

severu naselja je povrinski kop Dubrave koji zapoljava veliki broj stanovnitva ne samosa podruja Donjih i Gornjih Dubrava nego i sa podruja optine Kalesija. Povrinski kopDubrave pokriva prostor od 2020 ha, ugljeno leite zauzima povrinu od oko 185 ha.Ugljeno leite ima oblik nepravilne poluelipse sa duom osom u pravcu zapad-istok.Ugljeno leite je sa severa ogranieno planinom aklovica, a sa juga dolinom Spreeodnosno severnim padinama planine Konjuh. Sa zapadne odnosno istone strane podruje jeogranieno tokovima desnih pritoka Spree, potok Rijeka i potok Gribaja. U naselju imanekoliko zidara, kamenorezaca i mlinara, ove zanate rade pojedinano. Zbog sve veenezaposlenosti ljudi se okreu ka poljoprivredi kako bi sebi obezbedili vlastitu egzistenciju.Znai stanovnitvo pored svog glavnog zanimanja obrauje i zemlju. U selu nema krmaraniti mutavdija.

11


12/13

ZAKLJUAK

Donje Dubrave imaju povoljan geografski poloaj jer se nalazi u blizini Tuzle koja jene samo privredni nego i administrativni, zdravstveni i univerzitetski centar SeveroistoneBosne. Znatno povoljniji poloaj je i zbog asfaltne saobraajnice koja povezuje Tuzlu saKalesijom, Zvornikom i ivinicama. Naselje se sastoji od sledeih zaseoka Markelii,ulabii, Petrovii, Milii, Selimi, abii, Hadii i ljivii. Stanovnitvo je uglavnommuslimansko i hrvatsko. Prema podacima iz 1981. godine ovo podruje je imalo 2.459stanovnika. Klima u ovom podruju je umereno- kontinentalna sa umjereno hladnim zimamai dosta toplim letima. Najkiniji mesec je juni, a najsuviji januar. U geomorfolokom pogleduteren se blago uzdie od Spreanskog polja ka severu. Nadmorska visina se kree od 213metara uz Spreu do 296 metara severni dio Milia. Dubrave se pominju u prvoj poloviniXVI vijeka. Glavno zanimanje ljudi vezano je za industriju, trgovinu i rudarstvo gdje radiveina ljudi, ali zbog sve vee nezaposlenosti ljudi se vie okreu ka poljoprivredi kako bisebi obezbijedili vlastitu egzistenciju.

12


13/13

LITERATURA

1. Handi, A., Tuzla i njena okolina u XVI. Vijeku, Sarajevo, 1975.2. Salih Kulenovi, Etnologija Sjeveroistone Bosne3. Vlado Radulovi, Ilija Ivelji, Povrinski kop Dubrave Tehnologija i mehanizacija

Tuzla, 2003.4. ivinice kroz istoriju, revoluciju i socijalistiku izgradnju, ivinice, 1988.

13

donje dubrave

Documents