doktorun - ankara hukuk burosuankarahukukburosu.org/images/doktorun_malpraktis_el_kitapcigi.pdf ·...

DOKTORUNMALPRAKTİS

EL KİTAPÇIĞI

Bu kitapçık hekimlerimize TUSDATA’nın hediyesidir.

Kitapçık taleplerinizi

[email protected] ve [email protected]

e-posta aracılığı ile iletebilirsiniz.

Facebook.com/tusdata.com.tr

Twitter.com/tusdata

Tusdata’ya artık Facebook ve Twitter’dan ulaşabilirsiniz.

2 Doktorun Malpraktis El Kitapçığı Doktorun Malpraktis El Kitapçığı 3

ÖNSÖZ

Başarılarıyla alanında önder bir kurum olan TUSDATA Tus Hazırlık Merkezleri’nin işbirliği ile ilerleyen mesleki çalışmalarımız ışığında gözden geçirerek yenilemiş olduğumuz “Doktorun Malpraktis El Kitapçığı”nın 2. baskısını yapmaktan büyük mutluluk duymaktayız.

Bu çalışma, “Malpraktis” veya “Tıbbi Kötü Uygulama” adıyla bilinen olgunun, hukuki değerlendirmesine ek olarak, hekimlerin teşhis ve tedavi işlemleri sırasında dikkat etmeleri gereken noktaları özlü ve anlaşılır şekilde ortaya koymayı amaçlamaktadır. Yenilenen bu baskıda getirilen yeni düzenlemelere ve ceza hukuku sorumluluğuna birçok örnek olay ışığında yer verilmiştir.

Kitapçıkta, hukuk eğitimi olmayan ancak mesleki açıdan hukuki bilgiye gereksinim duyan çalışanların, özellikle de insan sağlığı gibi önemi tartışılmaz bir alanda faaliyet gösteren hekimlerin, ayrıntılı akademik açıklamalarla boğulmadan rahat anlayabilecekleri bir dilin kullanılmasına dikkat edilmiştir. Konunun değişik boyutları tam bir bütünlük içinde değerlendirilirken, uygun bir görsel planlamayla konuların birbirine karışmadan sağlıklı şekilde anlaşılması sağlanmıştır.

İlerleyen süreçte, ilgili hukuk metinlerinin değişimi ve mahkemelerce ortaya konacak yeni içtihatların ışığında, çalışmalarımızı geliştirerek, hekimlerimize ve diğer ilgililere destek olmaya devam etmek arzusundayız.

Av. Murat Tezcan


İÇİNDEKİLER

Malpraktis nedir? .................................................4

İstatistikler........................................................7

Hastanız size dava açabilir ! ................................. 10

Karşılaşılabilecek Riskler ..................................... 12

Hekimin Tazminat Sorumluluğu .............................. 60

Bazı uzmanlık alanlarına göre bazı mahkeme kararları .. 70

Kamu kurumunda çalışan doktorun tazminat sorumluluğu nasıl düzenlenmiştir? .......................... 74

İdarenin ağır hizmet kusuru nedeniyle idarenin tazminat sorumluluğuna ilişkin bazı danıştay kararları .. 78

Malpraktiste uzlaşma yöntemi ............................... 81

Hekimin Cezai sorumluluğu .................................. 84

Türk ceza kanununda hekimlerin işleyebileceği bazı önemli suç tipleri ........................................ 89

Tıbbi kötü uygulamaya ilişkin zorunlu mali sorumluluk sigortası ....................................................... 119


İnsanın en temel hakkı olan yaşama hakkının sağlanabilmesi sağlık hakkının varlığına bağlıdır. Kişinin hastalıklardan korunması tıbbi bakım görmesi, tedavi edilebilmesi

kısaca sağlık hakkının gerçekten varolmasıyla yaşama hakkının bulunduğu kuşkusuzdur. Yaşama ve sağlık haklarını gerçekleştiren en önemli bilim dallarından biri tıptır. Tıbbın başlıca amacı bireyin yaşamasını sağlığının korunmasını sağlamaktır. Bu amaçla tıp biliminde yeni araştırmalar yapılmakta her gün yeni buluşlar çıkarılmakta ve böylece bulunulan noktadan daha ileriye gidilmektedir.

Tıp biliminde gelişmesinde yeni tedavi usulleri, ilaçlar ortaya çıkarılmakta ve yepyeni cerrahi teknikleri uygulanmaya başlanmaktadır. Bu gelişmelerin yanı sıra tıp alanında meydana gelen yeni teknik ve usullerin insanlara ulaştırılması önem taşımaktadır. 1982 Anayasası madde 17/ı göre “ Herkes yaşama maddi ve manevi varlığını koruma ve geliştirme hakkına sahiptir.” Bu anlamda devlet halkının sağlığını korumakla görevli en büyük tüzel kişiliktir. Devletin bu görevinin yerine getirmesi mali imkanlarıyla ilgilidir.Ancak 1982 Anayasası Md. 65’e göre devletin mali ve imkanları oranında yerine getireceği görevler ekonomik ve sosyal haklardır.

Bu nedenle devlet temel haklar konusunda mali imkanlarını ileri sürerek görevini yerine getirmekten kaçınamaz. Fakat ülkemizde olduğu gibi devletin mali imkanlarının zayıflığı halka yönelecek sağlık hizmetlerinin ulaşımını etkilemektedir. Devletin kurduğu hastanelerde tıkanıklıklar ve yetersizlikler baş göstermektedir. Bu durum devletin sağlık sektöründe mali imkanlarının yetersizliği sebebiyle istenilen ölçüde verimli olamaması özel sektörü sağlık alanında yer almaya itmiştir.

MALPRAKTİS NEDİR?


Fakat ister kamu isterse özel sektördeki faaliyet gösteren sağlık sektörü birçok sorunun yanı sıra insan sağlığı gibi hassas bir alanda çalışmanın yaratmış olduğu riskleri de göğüslemek zor unda kalıyor. Özellikle doktorların mesleklerini ifa ederken en büyük dikkat ve özeni gösterme sorumluluğu teşhis ve tedavi süreçlerinde kendilerini hem hukuki hem de cezai anlamda sorumluluklar yüklüyor. Mesleğinin bu büyük sorumluğunun farkında olmayan ve gerekli özeni göstermeyen küçük bir azınlık dışında sağlık çalışanları özellikle doktorlar bazı imkansızlıklara ve yoğun hasta yükünün altında çalışmalarına karşın büyük bir özveriyle halk sağlığına hizmet sunuyorlar. Fakat tıpta gelişmelerin çok hızlı yaşanması, doktorun tedavi sırasında önünde bulunan seçeneklerden bazen en iyisini seçememesi veya gerekli dikkat ve özeni göstermemesi hastaların zarara uğramasına neden oluyor. Zararlarının tazminini talep eden hastalar veya hasta yakınları çetin bir hukuki mücadeleye giriyorlar.

Ülkemizde giderek yaygınlaşan malpraktis davaları yani hekimin kötü tıbbi uygulaması nedeniyle uğranılan maddi ve manevi tazminat davaları konunun daha boyutlu incelenmesini uzmanlaşılmasını gerekli kılmıştır.

Kaldı ki 5947 sayılı kanunla 1219 sayılı kanununa eklenen madde ile hekimlerin mesleki sorumluluk sigortası yaptırma yükümlülüğü doğmuştur. Bu zorunluluk hekimleri olası risklerden bir ölçüde korurken bir taraftan da büyük bir yükün altına sokmuştur. Hekimin sigortalanmış olması, tıbbi müdahaleden şöyle veya böyle memnun olmayan kişilerin tazminat yoluna başvurması sonucunu beraberinde getirecektir. Ayrıca yargıçlar , uygulamada sigorta ile güvence altına alınmış hekime karşı çok daha rahat karar


verebileceklerdir. İşte böylesi durumlarda hekim ciddi bir hukuki korunmaya ihtiyaç duyması su götürmez bir gerçektir.

İnsan hayatının emanet edildiği hekim, mesleğinin icrasında son derece titiz davranmalı ve gösterebileceği azami dikkat ve özeni göstermelidir. Bu hekimin hukuki sorumluluğunun yanında bundan daha da önemlisi hekimin vicdani sorumluluğudur.

Ülkemizin zor koşullarında bu bilinçle hareket eden hekimlerimizin, üstlendikleri insanüstü sorumluluğun yükünü büyük bir oranda taşıdığı su götürmez bir gerçektir. Fakat dünyanın gelişmiş ülkelerindeki meslektaşlarından dahi çok daha donanımlı ve yetkin hekimlerimizin mesleklerinin doğası gereği çok önemli risk faktörleriyle de karşı karşıya olduğu unutulmamalıdır.

Hekimin söz konusu riskleri hastanın risk-fayda oranında minimize ederek hukuki ve cezai sorumlulukla karşılaşmaması için daha ayrıntılı bilgilendirilmesi ve hukuki açıdan çok daha güçlü desteklenmesi gerekmektir.


8,900,00 2,00 4,00 6,00 8,00 10,001 2,00 14,001 6,00 18,00

Genel Cerrahi

Nöroloji-

Anestezi

Ortopedi

KBB

Göz

GenelCerrahi

Nöroloji-Anestezi Ortopedi KBB G öz

Seri 1 16,801 0,60 10,5 9,48 ,906 ,604 ,404 ,40

HATALAR

20,7

20,7

15,5

10,4

10,4

8,6

5,1

05 10 15 20 25

Yetersiz gözlem,evine erken gönderme

Yetersiz önlem ve tedavi

MALPRAKTİS İLE İLGİLİ ABD VE TÜRKİYE DEKİ İSTATİSTİKLER


Son 5 yılda Türkiye’de

1) Tıbbi hataya neden olan hekim sayısı 2822) Açılan dava sayısı 4163) Hükmedilen tazminat 6 milyon 200 bin lira4) Hakkında dava açılan doktorların kusurlu bulunma

oranı %665) Kadın hastalıkları ve doğum doktorları hakkında açılan

dava oranı %25

2006 US Bureau of Justice İstatistikleri

Her yıl ;• ilaçların olumsuz etkisi nedeniyle 106.000• hastane enfeksiyonu nedeniyle 80.000• gereksiz cerrahi müdahaleler nedeniyle 12.000• hastanelerdeki tedavi hataları nedeniyle 7.000• diğer hastane hataları nedeniyle 20.000

Toplam: 225.000 hasta hayatını kaybetmekte …

Her yıl ;

• Malpraktis, AİDS ya da göğüs kanserinden daha fazla can almaktadır.

• Tıbbi hataların %13’ü ölümle sonuçlanmaktadır.


Bugün ABD;

1) 2001 yılında genel olarak %15 oranında artan sigorta primleri, bazı hekimlik dallarında %50 oranında artmıştır.

2) Tazminat miktarları da bir yılda %7 oranında artış göstermektedir ve bir önceki yıla oranla %40 fazladır.

3) Anlaşma ile sonuçlanan dosya sayısı giderek azalmaktadır.

4) Ödenen tazminat miktarları 1 milyon dolardan yüksek olan dosya sayısı oranları %50’ lerdedir.

5) Bazı illerde (New York, Florida gibi) ve bazı branşlardaki hekimler (kadın doğum, cerrahi) yaptırmaları zorunlu olan 1 milyon dolarlık sigorta için yılda 100.000 dolar (hatta 200.000 dolar) sigorta primi ödemektedirler.

6) Her yıl 98.000 kişinin hastanelerdeki tıbbi hatalardan ötürü ölmüş olduğu bildirilmiştir.

7) Tıbbi uygulama hataları ölüm nedenleri arasında 5. sırada yer almaktadır.

8) Hastanelerin yüzde %45’inin malpraktis tazminatlarındaki artış nedeniyle hekimlerinin bir kısmını kaybettikleri (mesleği bırakan hekimler nedeniyle) saptanmıştır.

9) Her 12 hekimden biri şikayet edilmektedir.


Hastanız size dava açabilir !!

• Tanı hatalarında,

• Girişimler ve ilaç yan etkileri konusunda bilg-ilendirmede, önerilerde bulunmadığınızda,

• Bilgi ve belgeleri kayda geçirmediğinizde,

• Hatalı araç ve yöntemi seçtiğinizde,

• Yeterli önlemi almadığınızda,

• Yetersiz teşhiste,

• İç organ yaralanmalarında,

• Enjeksiyon sırasında ortaya çıkan siyatik sinir lezyonları durumunda,

• Sterilizasyon yetersizliğinde,

• Tıbbi belge, grafi kaybında,

• Yanlış organ ve lokalizasyon ameliyatlarında,

• Postoperatif enfeksiyon ihtimalini erken dönemde düşünmediğinizde,

• Tedavide uygun antibiyotikleri vermediğinizde,

• Hasta sırlarını açıkladığınızda,


• Hastayı hastaneler arası tedavide geciktirerek, zaman kaybına yol açtığınızda,

• Acil hastaya bakmadığınızda,

• Yasal sürenin üzerindeki gebeliği sonlandırdığınızda,

• Hatalı ilaç, düşük ya da yüksek doz ilaç verdiğinizde,

• Yanlış endikasyonda,

• Ameliyat bölgesinde yabancı madde unuttuğunuzda,

• Komplikasyonu tanıyamadığınızda,

• Tıbbi teknik bir aracı yanlış yerleştirdiğinizde,

• Geç konsültasyon istediğinizde,

• Hastanın alerjisi olduğu bir ilacı hastaya reçeteyle verdiğinizde,

• Kırık bir kemiği gereği gibi ve doğru olarak tespit edemediğinizde,

• Yardıma muhtaç olan bir hastaya, hastanede gerekli alet ve cihazı vermediğinizde,

• Gerekli tedavinin yapılmasında geciktiğinizde.


Karşılaşılabilecek riskler

İlgili Mevzuat

Örnek İlgili Yargıtay Kararları

TARİHÇE

Tıpta yasal sorumluluklarının belirlenmesiyle ilgili en eski tarihsel belge Hammurabi Kanunudur (MÖ 1800). Kanundaki 218’den 225’e kadar olan maddelerin tıbbi sorumluluğa ayrıldığı ve hekim hatalarının kısasa kısas biçiminde cezalandırıldığı görülmektedir. Tıbbi uygulama hatası kavramının günümüzdeki biçimiyle modern tıbbın gündemine girmesi 1970’lerin sonunda tamamlanmıştır. 1970’lerin sonundan itibaren başta ABD olmak üzere Kanada, İngiltere vb. ülkelerde büyük bir ivme ve şiddetle tıbbi uygulama hataları gündeme gelmiştir.


Adli Özensizlik

Tanım; Adli vakaların muayenesinde ve rapor tanziminde gerekli özeni göstermemek.

Hasta Hakları Yönetmeliği

• Madde 14 Hastanın hayatını kur-tarmak veya sağlığını korumak mümkün ol-madığı takdirde dahi, ıstırabını azaltmaya veya dindirmeye çalış-mak zorunludur.

Önerimiz: Hekim, hasta ilaç tabelalarını düzgün ve krono-lojik tedavi şeklini gösterecek şekilde düzenlemelidir.

Püf Nokta: Adli olaylarda müşahede kayıtları ve ilaç tabelalarındaki kayıtların tamamen hastaya ait olduğu kabul edilir.Bu durumda da yanlış tutulan ilaç tabelaları; hastaya gereksiz ilaç verildiği ve yanlış tedavi yapıldığı iddiasının ileri sürülmesine neden olur.

İlaç güvenliğinin sağlanması;

• Tedavi planı, ilaç dozu, zamanı ve uygulama şeklini içerecek şekilde, okunaklı olarak her bir hasta tabelasına hastanın kendi tabibi tarafından yazılır.

• Taburcu ve transferlerde, hasta/hasta yakınına ilaç listesi verilir ve ilaç kullanımı ile ilgili gerekli bilgilendirme yapılır.


İlgili Yargıtay Kararı DOKTORUN ÖZEN BORCU VE SORUMLULUĞU-HAKİMİN BİLİRKİŞİ RAPORU İLE BAĞLI OLMAMASI-TAZMİNAT SORUMLULUĞU

ÖZET: Davanın temeli vekillik sözleşmesi olup, özen borcuna aykırılığa dayandırılmıştır. (BK. 386-390) Somut olaya baktığımız da, ameliyat sırasında tutulması gereken kayıtların tutulmaması, ameliyatla ilgili raporun 7-8 ay sonra tutulması, çocuk olan hastanın yaşı ve kilosu ile genel anestezi altında olduğu ve verilen ilaçların birbirini etkileyip hastaya daha fazla tesir edebileceği hususları nazara alınmadığı, dolayısı ile ameliyat sırasında doktorların gerekli dikkat, özen ve ciddiyeti göstermedikleri sabit olduğundan olayda davalı hastahane ve doktorların kusurlu olduklarının kabulü zorunludur. Bu açıklamalar ışığında doktorların kusurlu olmadıkları yolundaki rapor sonuçlarına itibar edilmeyerek, davalıların kusurlu olduklarının kabulü ile, davacıların maddi tazminata ilişkin talepleri açıklatılıp, delilleri sorulup, gerektiğinde bilirkişi incelemesi yaptırılıp belirlenip, talep doğrultusunda maddi tazminata ve uygun bir manevi tazminata karar verilmesi gerekirken, mahkemece aksi düşüncelerle yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırıdır.

Tıbbi Deontoloji Tüzüğü

• Madde 2 Tabip ve diş tabi-binin başta gelen vazifesi, insan sağlığına, hayatı-na ve şahsiyetine ihtimam ve hürmet göstermektir.

Hekimlik Meslek Etiği Kuralları

• Madde 7

Hekim görevlerini her durumda has-taları arasındaki siyasal görüş, sosyal durum, dini inanç, milli-yet, etnik köken, ırk, cinsiyet, yaş, toplumsal ve eko-nomik durum ve benzeri farklılıkla-rı gözetmeksizin yerine getirmekle yükümlüdür.


Aracılık/Yönlendirme

Tanım;

Meslektaşlara maddi çıkar karşılığı muayene ve tedavi için hasta göndermek, kendisine hasta sağlaması için aracı kullanmak veya herhangi bir kişiye bu nedenle çıkar sağlamak, hastaları zorunlu durumlar dışında kendisine, yakınına veya ortağına ait özel sağlık kuruluşlarına yönlendirici tavır ve davranışlarda bulunmak

Önerimiz:

Hekim, öteki hekimlere veya tetkik - tedavi ku-ruluşlarına maddi çıkar karşılığı has-ta göndermemeli, hasta sağlamak amacıyla aracı kişilerden yarar-lanmamalıdır

Türk Tabipleri Birliği Kanunu

• Madde 64 Ücret ve her hangi bir menfaat mukabilinde tabiplere iş getirenler veya delalet edenlere, üç aydan bir seneye kadar hapis cezası verilir.

Püf Nokta: Tabip ve diş tabibi meslektaşlarının hastalarını elde etmeğe matuf hareket ve teşebbüslerde bulunamaz. Basit tavsiye ve yönlendirmeler manevi bir zorlama içermediği müddetçe suç oluşturmaz.

İlgili TTB Yüksek Onur Kurulu Kararı

Dr. K. K. kırmızı reçeteleri renkli fotokopiyle çoğalt-mış, reçete düzenleyerek uygun olmayan süre ve dozlarda çok miktarda kırmızı reçeteli ilacın eşi tarafından eczanelerden alınmasını sağlamıştır.

Hekimlik Meslek Etiği Kuralları•Madde 14 Hekim öteki hekimlere veya tetkik-tedavi kuruluşlarına maddi çıkar karşılığı hasta gönderemez. Hekim, hasta sağlamak amacıyla aracı kişilerden yararlanamaz


İl Sağlık Müdürlüğü tarafından yapılan şikâyet sonucunda İstanbul Tabip Odası hekim hakkında soruşturma açılmasına karar vermiştir.

Yapılan soruşturma sonucunda, Dr.K. K.’nin tıbbi endikasyon olmaksızın ve hukuka aykırı yollarla kırmızı reçeteli ilaç reçete etmiş olduğu gerekçesiyle TTB Disiplin Yönetmeliği 5/g maddesi uyarınca 6 ay süre ile geçici olarak meslekten men cezası ile cezalandırılmasına karar verilmiştir.


• Madde 12

A) Hastalara, herhangi bir suretle olursa olsun, haksız bir menfaat temini istihdaf eden fiil ve hareketlerde bulunanları;

B) Birbirlerine, muayene ve tedavi için hasta göndermeleri mukabilinde ücret alıp vermeleri;

C) Kendilerine hasta temini maksadiyle, eczacı, yardımcı tıbbi personel ve diğer her hangi bir şahsa tavassut ücreti ödemeleri;

D) Şahsi bir menfaat düşüncesi veya gayrimeşru bir gaye ile ilâç, tıbbi alet veya vasıtalar tavsiye etmeleri yahut sağlık müesseselerine hasta sevketmeleri veya yatırmaları;

E) Muayene ve tedavi ücretinin tesbiti ve bunun ödenmesi hususunda, üçüncü şahısların tavassutunu kabul etmeleri;

caiz değildir.


Asgari Ücrete Aykırılık

Tanım: Türk Tabipleri Birliği veya odalarca saptanmış asgari ücret tarifeleri altında ücret almak

Önerimiz: Hekim, tüm mu-ayene, inceleme, tıbbi girişimlerde meslek örgütünün belirlediği taban ücretin altında bir ücret almama-lıdır. Buna ilişkin hastaya verilen belgelerin örneği en az 5 yıl süreyle saklanmalıdır


• Madde 31

Asgari ücret tarifesi tatbik olunan yer-lerde tabip veya diş tabibi rekabet veya propaganda maksadı ile, tarifede yazılı as-gari miktardan aşağı ücret kabul edemez.

Püf Nokta: Hasta ücret konusunda önceden hekimden bilgi alabilir.


• Madde 33 Her çeşit cerrahı müdahale, doğum, fizikoterapi, radyoterapi, diş tababeti tedavileri ve tabibin sıkı nezaretini gerektiren sürekli kürler için hastalardan maktu bir ücret istenebilir. Bir kür evinde veya bakım ve tedavi müessesinde, tedavi için maktu bir ücret alınabilir.


Hekimlik Meslek Etiği Kuralları•Madde 29

Hasta ücret konusunda önceden hekimden bilgi alabilir. Hekim, tüm muayene, tetkik, tıbbi ve cerrahi girişimlerde meslek örgütünün belirlediği taban ücretin altında bir ücret alamaz.

Hekimin, meslektaşları ile meslektaşlarının eşleri ve bakmakla yükümlü olduklarından muayene ve tedavi için -masraflar dışında- ücret almaması uygundur.

Aydınlatılmış Onama Aykırılık

Tanım:

Tanım;

Hastanın aydın-latılmış onamını usulüne uygun almaksızın tıbbi girişimde bulun-mak


• Madde 10

Araştırma yapmakta olan tabip ve diş tabibi, bulduğu teşhis ve tedavi usulünü, yeter derece-de tecrübe ederek faydalı olduğuna veya zararlı neticeler tevlit etmiyeceğine kanaat getirmedikçe, tatbik veya tavsiye edemez ancak, yeter derecede tecrübe edilmemiş olan yeni bir keşfin tatbikatı sırasında alınacak ted-birler hakkında ilgilile-rin dikkatini celbetmek ve henüz tecrübe saf-hasında olduğunu ilâve etmek şartı ile, bu keşif tavsiye edebilir.

Önerimiz: Hekim, tedbirli davranıp, has-tanın gerçekten aydınlatılma isteyip isteme-diğinden emin olmalı, gere-ğinde hastadan belge almalıdır. Bu belgeye ge-rekirse tanık sı-fatıyla hastanın erişkin bir ya-kının da imzası alınabilir.


Püf Nokta: Hastanın açık yada zımni rızasının hukuksal yönden geçerli olabilmesi, o kişinin durumunu; yapılacak müdahaleyi ve etkileri ile sonuçlarını bütün ayrıntılarıyla bilmesi, bu konuda yeteri kadar aydınlanması, iradesini baskı altında açıklamaması gerekir.

Aydınlatılmış onam formu doldurulmalı bir nüshası da hastaya verilmelidir.

Aydınlatılmış onam formu imzalanmadan önce gözden geçirilmelidir.

Aydınlatılmış onam;

• Hastanın bilgilendirilmesi, tıbbi karara katılımının sağlanması ve hekimin hasta ile işbirliğine girmesidir.

• Tanı, tedavi ve seçenekleri, sonuçları, hastalığının gidişi gibi konularda hastaya anlayabileceği bir ifade biçimiyle bilgilendirme ve açıklamada bulunulması ve sonuçta tıbbi müdahale için onun onamının alınması, hastadan sorumlu hekim için bugün etik bir yükümlülük durumudur.

İçermesi gereken hususlar;

1. Önerilen tedavi / işlemin açıklanması 2. Ölüm ve ciddi sakatlık risklerinin vurgulanarak,

önerilmiş olan tıbbi işlemin yarar ve risklerinin açıklanması

3. Yarar ve risklerinin de içinde olmak alternatif tedavi ve işlemlerin açıklanması

4. Tedavi edilmediğinde ortaya çıkabilecek muhtemel sonuçlar


5. Başarı olasılığı ve başarıdan ne kastedildiği6. İyileşme sırasında en büyük problemin ne olduğu ve

normal yaşamına ne kadar zamanda dönebileceği

Hastanın rızası;

Özel risk varsa bu konuda hasta aydınlatılmalı, bilgi verilmeli ve kendisinden açıkça rıza alınmalıdır. Eğer hasta müdahalenin risk ve sonuçları hakkında yeterince aydınlatılmamışsa, verilen rızanın hukuka aykırılığı kaldırmayacağı kabul edilmektedir.

• Hastanın rızasını beyan ettiği sırada temyiz kudretine ve yaş erginliğine sahip olması gerekir. Küçükler üzerinde yapılacak tıbbi müdahalelerde velinin rızası gerekir. Hasta vesayet altında ise doktorun müdahalesi için vasinin rızası alınmalıdır.

Organ ve Doku Alınması, Saklanması ve Nakli Hakkında Kanun

• Madde 6

On sekiz yaşını doldurmuş ve mümeyyiz olan bir kişiden organ ve doku alınabilmesi için vericinin en az iki tanık huzurunda açık, bilinçli ve tesirden uzak olarak önceden verilmiş yazılı ve imzalı veya en az iki tanık önünde sözlü olarak beyan edip imzaladığı tutanağın bir hekim tarafından onaylanması zorunludur.

Organ nakilleri bakımından;

Vericinin yaşamını mutlak surette sona erdirecek veya tehlikeye sokabilecek organ ve dokuların alınması yasaktır. ( 2238 sayılı Organ ve Doku Alınması, Saklanması, Aşılanması ve Nakli Hakkında Kanun md8 )


İlgili Yargıtay Kararı

MADDİ VE MANEVİ TAZMİNAT DAVASI - ÖZEN VE BÖYLE BİR AMELİYATIN OLMASI RİSKLERİ KONUSUNDA AYDINLAT-MA KUSURU - İMALAT HATASI BULUNAN LENSİN DAVACIYA VERDİĞİ ZARAR KONUSUNDA DELİLLERİN TOPLANMASI GEREĞİ

Bir davada dayanılan maddi olguları hukuksal açıdan nitelendirmek ve uygulanacak yasa hükümlerini bulmak ve uygulamak HMUK 76 maddesi gereği doğrudan hakimin görevidir. Davacı davalıların yanlış tedavisi sonucu gözünde ağrı ve görme kaybı olduğunu ileri sürerek maddi ve manevi tazminat istemiştir. Davanın temeli vekillik sözleşmesi olup, özen borcuna aykırılığa dayandırılmıştır. (BK. 386-390) Vekil vekalet görevine konu işi görürken yöneldiği sonucun elde edilmemesinden sorumlu değil ise de, bu sonuca ulaşmak için gösterdiği çabanın, yaptığı işlemlerin, eylemlerin ve davranışların özenli olmayışından doğan zararlardan dolayı sorumludur.


• Madde 11

Klâsik medotların bir has-taya fayda vermiyeceği klinik veya lâboratuvar muayeneleri neticesinde sabit olduğu takdirde daha önce, mûtat tecrü-be hayvanları üzerinde kâfi derecede denenmek suretiyle faydalı tesirleri anlaşılmış olan bir tedavi usulünün tatbikı caizdir. Şu kadar ki, bu tedaviinin tatbik edilebilmesi için, hastaya faydalı olacağı-nın ve muvaffakiyet elde edilmemesi halinde ise mûtat tedavi usullerinden daha elverişsiz bir netice alınmıyacağının muhtemel bulunması şarttır.


Vekilin sorumluluğu, genel olarak işçinin sorumluluğuna ilişkin kurallara bağlıdır. Vekil işçi gibi özenle davranmak zorunda olup, en hafif kusurundan bile sorumludur. (BK. 321/1 md.) O nedenle doktorun meslek alanı içinde olan bütün kusurları, hafif de olsa, sorumluluğun unsuru olarak kabul edilmelidir. Doktor, hastasının zarar görmemesi için, mesleki tüm şartları yerine getirmek, hastanın durumunu tıbbi açıdan zamanında ve gecikmeksizin saptayıp, somut durumun gerektirdiği önlemleri eksiksiz biçimde almak, uygun tedaviyi de yine gecikmeden belirleyip uygulamak zorundadır. Asgari düzeyde dahi olsa, bir tereddüt doğuran durumlarda, bu tereddüdü ortadan kaldıracak araştırmalar yapmak ve bu arada da, koruyucu tedbirleri almakla yükümlüdür. Çeşitli tedavi yöntemleri arasında bir seçim yapılırken, hastanın ve hastalığının özellikleri göz önünde tutulmak, onu risk altına sokacak tutum ve davranışlardan kaçınılmak ve en emin yol seçilmelidir. Gerçekten de müvekkil (hasta) mesleki bir iş gören doktor olan vekilden, tedavinin bütün aşamalarında titiz bir ihtimam ve dikkat göstermesini beklemek hakkına sahiptir. Gereken özeni göstermeyen vekil, BK. nun 394/1 maddesi hükmü uyarınca, vekaleti gereği gibi ifa etmemiş sayılmalıdır.


Dr. H.A bel fıtığı hastasına yaptığı tıbbi uygulamalarda endikasyon hatası yapmıştır. Hastanın şikâyeti üzerine İzmir Tabip Odası tarafından Dr. H. A hakkında soruşturma başlatılmıştır.

Hekim hakkında, usulüne uygun olarak aydınlatılmış onam almaksızın tıbbi girişimde bulunduğu iddiası ile ilgili ayrıca bir soruşturma yapılması yolu açık olmak kaydı ile hastaya yapılan uygulamalarda ciddi endikasyon hatası bulunduğu tespitini de içeren bilirkişi raporu da dikkate alınarak Dr. H.A’nın Türk Tabipleri Birliği Disiplin Yönetmeliği’nin 5/t maddesinde belirtilen suçu işlediği gerekçesi ile 15 gün süre ile geçici olarak meslekten men cezası ile cezalandırılmasına karar verilmiştir.


Ayrımcılık

Tanım: Muayene ve tedavi sırasın-da hastaların cinsiyet, ırk, milliyet, etnik köken, din ve mezhep, ahla-ki ve siyasi dü-şünce, kişilik, ekonomik ve sosyal durumu-na göre ayrıca-lıklı uygulama yapmak


• Madde 2

Tabip ve diş tabibi; hastanın cinsiyeti, ırkı, milliyeti, dini ve mez-hebi, ahlâki düşünceleri, karakter ve şahsiyeti, iç-timai seviyesi, mevkii ve siyasi kanaatı ne olursa olsun, muayene ve teda-vi hususunda âzami dikkat ve ihtimamı göstermekle mükelleftir.

Önerimiz: Hekim, görevini her durumda hastaları arasındaki siyasal görüş, sosyal durum, dini inanç, milliyet, etnik köken, ırk, renk, cinsiyet, yaş, toplumsal ve ekonomik durum ve benzeri farklılıkları gözetmeksizin yerine getirmelidir.

Püf Nokta: Hastanın özellikle sosyal durumu ve etnik kökeni iyi gözlenmeli ve yanlış anlaşılabilecek söz ve ifadelerde bulunmamaya dikkat edilmelidir.



•Madde 5

Sağlık hizmetlerinin sunulmasında aşağıdaki ilkelere uyulması şarttır:

a) Bedeni, ruhi ve sosyal yönden tam bir iyilik hali içinde yaşama hakkının, en temel insan hakkı olduğu, hizmetin her safhasında daima gözönünde bulundurulur.

b) Herkesin yaşama, maddi ve manevi varlığını koruma ve geliştirme hakkını haiz olduğu ve hiçbir merci veya kimsenin bu hakkı ortadan kaldırmak yetkisinin olmadığı bilinerek, hastaya insanca muamelede bulunulur.

c) Sağlık hizmetinin verilmesinde, hastaların, ırk, dil, din ve mezhep, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç ve ekonomik ve sosyal durumları ile sair farklılıkları dikkate alınamaz. Sağlık hizmetleri, herkesin kolayca ulaşabileceği şekilde planlanıp düzenlenir.

d) Tıbbi zorunluluklar ve kanunlarda yazılı haller dışında, rızası olmaksızın kişinin vücut bütünlüğüne ve diğer kişilik haklarına dokunulamaz.

e) Kişi, rızası ve Bakanlığın izni olmaksızın tıbbi araştırmalara tabi tutulamaz.

f) Kanun ile müsaade edilen haller ile tıbbi zorunluluklar dışında, hastanın özel hayatının ve aile hayatının gizliliğine dokunulamaz.


Tıbbi Deontoloji Tüzüğü • Madde 19

Hekimin Hastayı Terketme Koşulları Tabip ve diş tabibi mesleki veya şahsi sebeplerle, tedaviyi bitirmeden hastasını bırakabilir.Ancak, bu gibi hallerde, diğer bir meslektaşın tedavi veya müdahalesine imkân verecek zamanı evvelden hesaplayarak hastayı vaktinde haberdar etmesi şarttır. Hastanın bırakılması halinde hayatının tehlikeye düşmesi veya sıhhatinin zarara uğraması muhtemel ise, diğer bir meslektaş temin edilmedikçe, hastayı terkedemez.Hastayı bu suretle terkeden tabip veşa diş tabibi, lüzum gördüğü veya hasta tarafından talep edildiği takdirde, tedavi zamanına ait müşahade notlarını verir.

Canlılar Üzerinde Deney

Tanım:

Tanım;

İlgili hukuksal düzenlemelere aykırı olarak canlılar üzerinde deneyler yapmak, yapıl-masına destek olmak

İlgili TTB Yüksek OnurKurulu Kararı

Dr. Ş.T.N.Z. henüz tedavisi bulunmayan nöromüsküler hastalıkları, akupunkturla te-davi ettiğini ileri sürerek bu yönde uygulamalar yapmış ve bu çalışmalarını basın-yayın ve benzeri araçlarla kamuoyuna duyurmuştur.


• Madde 32

Tıbbi Araştırma Koşulla-rı Hiç kimse; Bakanlığın izni ve kendi rızası bu-lunmaksızın, tecrübe, araştırma veya eğitim amaçlı hiçbir tıbbi müdahale konusu yapı-lamaz.


Türkiye Kas Hastalıkları Derneği tarafından ya-pılan şikâyet üzerine, İstanbul Tabip Odası Dr. Ş.T.N.Z. hakkında soruş-turma açılmasına karar vermiştir.

Yapılan soruşturma so-nucunda Dr. Ş.T.N.Z.’nin hastalarına nöromüsküler hastalıklarda etkisi bilim-sel olarak gösterileme-yen tedaviyi uyguladığı gerekçesiyle TTB Disiplin Yönetmeliği 5/l maddesi uyarınca 15 gün süre ile geçici olarak meslekten men cezası ile cezalan-dırılmasına karar veril-miştir.

Tıbbi araştırmalardan bek-lenen tıbbi fayda ve toplum menfaati, üzerinde araştırma yapılmasına rıza gösteren gö-nüllünün hayatından ve vücut bütünlüğünün korunmasından üstün tutulamaz.

Tıbbi araştırmalar, sadece, mevzuata göre araştırmada bulunmayan yetkili ve ye-terli tıbbi bilgi ve tecrübeyi haiz olan personel tarafın-dan, mevzuat ile belirlenmiş bulunan yerlerde yürütülür.

Gönüllünün tıbbi araştır-maya rıza göstermiş olması, bu araştırmada görev alan personelin sorumluluğunu ortadan kaldırmaz.


• Madde 40 İnsan üzerinde yapılacak klinik, deneysel ya da epidemiyolojik araştırmalar, gerek ilaç gerek cerrahi yöntem araştırmaları olsun, bilimsel bilgi birikimine katkıda bulunabilmek amacıyla yerel etik kurullardan geçmek koşuluyla yapılır. İnsan üzerinde yapılan tüm araştırmalar, bilimsel ve mesleki yönden yeterli ve yetkin kişiler tarafından yürütülür. Araştırmanın sorumluluğu tümüyle araştırmacıya aittir.


Çıkar İlişkisi

Tanım:

Tanım;

Bilimsel araştır-malar ve eğitime yönelik şeffaf ku-rumsal ilişkiler dışında, endüstri kuruluşları ile çı-kar ilişkileri kur-mak, Türk Tabip-leri Birliği Hekim ve İlaç Tanıtım İlkeleri’ne aykırı davranmak

Hekim ve İlaç Tanıtım İlkeleri

• Madde 3

Maliyeti düşük bazı tanıtım malzemeleri hekim eğitimine katkıda bulunacaksa, hasta yararına ise ve hekimin görevi ile ilgili ise kabul edilebilir.

Önerimiz: Hekim,ilaç ve tıbbi gereç sektöründen,mad-di değeri yüksek olmaması koşuluyla ürün anımsatıcı eşantiyonlar dışında hastalarına bir ürünü önermeyi teşvik amacıyla verilen armağan, nakit veya değerli eşyayı kabul etmemeli, promosyonlara katılmamalıdır.


Dr. İ. K. bir otel içerisinde yer kiralayarak mesleki faaliyet yürütmüş, bu sebeple üst hakkı tesis etmiş olan ilçe Kaymakamlığı ile kar payı ödemeleri konusunda yazışmalar yapmış, bu yazışmalardan tabip odası onayı olmaksızın işyeri hekimliği yaptığı anlaşılmış, başka bir otel ve su parkında

Hekim ve İlaç Tanıtım İlkeleri• Madde 4

Bir bilimsel toplantıda gösterilen konukseverlik ve örnek dağıtımı gibi faaliyetler toplantının temel hedefi olan bilgilenme amacını gölgeler nitelikte olmamalıdır.


tıbbi danışman olarak görev yapmış ve burada gerektiğinde hasta bakmış, otellerle yapılan gizli anlaşmalarla hastaların kendisine ya da ortağı bulunduğu sağlık kuruluşuna yönlendirilmesini ve ortağı olduğu sağlık kuruluşunun otellerin sağlık kabini gibi çalışmasını sağlamıştır.

Yapılan şikâyet sonucunda İzmir Tabip Odası hekim hakkında soruşturma açılmasına karar vermiştir.

Hekimler toplantı düzenlerken bu konuya özen göstermeli ve toplantılarda çekiliş, piyango gibi etik olmayan olaylara onay vermemeli, katılmamalıdırlar.

Hekim ve İlaç Tanıtım İlkeleri

• Madde 2 Tanıtım materyali eğer gerçekten eğitimsel bir amaç ve içerikte ise hekimler tarafından kabul edilebilir.

Yapılan soruşturma sonucunda Dr. İ. K.’nin hukuka aykırı eylemleri sabit bulunarak Türk Tabipleri Birliği Kanunu’nun 39. maddesi uyarınca 1 ay süre ile geçici olarak meslekten men cezası ile cezalandırılmasına karar verilmiştir.


• Madde 15 Hekimler endüstri kuruluşları ile hiçbir çıkar ilişkisi kuramazlar. Bilimsel araştırmalar ve eğitime yönelik ilişkiler ise, şeffaf ve kurumsal olmalıdır. Bu ilişkilerde Türk Tabipleri Birliği’nin hazırladığı “Hekim ve İlaç Tanıtım İlkeleri” geçerlidir.


Cinsel İlişkiyi Usulsüz Muayene

Tanım: Savcılıklar ve mahkemeler dı-şında kalan kişi ve kurumlardan gelen cinsel ilişki mua-yene istemlerini yerine getirmek; savcılık ya da mahkeme istemi olsa dahi ilgilinin, veli ya da vasisi-nin aydınlatılmış onamı olmaksızın cinsel ilişki mua-yenesi yapmak.


• Madde 39

Hekim, savcılıklar ve mahkemeler dı-şında kalan kişi ve kurumlardan gelen cinsel ilişki muayene istemlerini dikkate alamaz. Hekim ilgi-linin veya ilgili reşit değilse, veli veya vasisinin aydınlatıl-mış onamı olmadıkça cinsel ilişki muayene-si yapamaz.

Önerimiz: Hekim, adli maka-mın resmi yazısı olmadan muayene yapmamalıdır.

Püf Nokta: Hekim muayene olacak kişiye rahatlatıcı, güven verici bir şekilde ve saygıyla yaklaşmalı, görüşme ve muayene detayları hakkında bilgi vermeli, mağdurun anlayacağı bir ifadeyle açıklama yapılmalı, ortamın fizik koşullarının uygun olmasına dikkat edilmelidir. Mağdurun rızası alınmaksızın muayenesi yapılmamalıdır. Onam yazılı olmalıdır. Adli rapor, cinsel suç olgularında durumu saptayan bulguların tümünü içermelidir.


Ceza Muhakemesinde Beden Muayenesi, Genetik İncelemeler ve Fizik Kimliğin Tespiti Hakkında Yönetmelik

• Madde 4

Bir suça ilişkin delil elde etmek için, şüpheli veya sanık üzerinde iç beden muayenesi yapılabilmesine Cumhuriyet savcısı veya mağdurun istemiyle ya da re’sen hâkim veya mahkeme, gecikmesinde sakınca bulunan hâllerde Cumhuriyet savcısı tarafından karar verilebilir.

Cumhuriyet savcısının kararı, yirmidört saat içinde hâkim veya mahkeme onayına sunulur. Hâkim veya mahkeme, yirmidört saat içinde kararını verir.

Onaylanmayan kararlar hükümsüz kalır ve elde edilen deliller kullanılamaz. Şüpheli veya sanığın iç beden muayenesi ancak tabip tarafından yapılır. Muayenenin yapılabilmesi için; müdahalenin, kişinin sağlığına açıkça ve öngörülebilir zarar verme tehlikesinin bulunmaması gerekir.

Cinsel organlar veya anüs bölgesinde yapılan muayene de iç beden muayenesi sayılır. Üst sınırı iki yıldan daha az hapis cezasını gerektiren suçlarda kişi üzerinde iç beden muayenesi yapılamaz.

Cinsel Taciz

Tanım:

Tanım;

Meslektaşlara, diğer sağlık meslek men-suplarına veya hastalara cinsel tacizde bulunmak.


Önerimiz: Hekim, hastası-na herhangi bir cinsel yakınlaş-mada bulunma-malıdır.

Hekimlik Meslek Etiği Kuralları•Madde 5

Hekimin öncelikli görevi, hastalıkları önlemeye ve bilimsel gerekleri yerine getirerek hastaları iyileştirmeye çalışarak insanın yaşamını ve sağlığını korumaktır. Meslek uygulaması sırasında insan onurunu gözetmesi de, hekimin öncelikli ödevidir. Hekim, bu yükümlülüklerini yerine getirebilmek için, gelişmeleri yakından izler.

Püf Nokta: Hastayla oluşa-bilecek sosyal karşılaşmaları hekimliğin etik ilkeleri çerçe-vesinde sınırlı tutmalıdır.


SARKINTILIK VE HAKARET SUÇU - SANIĞIN ADLİ PARA CEZASINA ESAS ALINACAK GÜN SAYISININ BEŞ OLARAK BELİRLENECEĞİ - BİR GÜN KARŞILIĞININ YİRMİ YTL OLARAK TAKTİRİ GEREĞİ - SANIĞIN HAKARET VE SARKIN-TILIK SUÇLARINDAN YÜZER YTL PARA CEZASI VERİLMESİ GEREĞİ

ÖZET : Sanığın sabit kabul edilen sarkıntılık suçunun yaptırımı üç aydan iki yıla kadar hapis veya adli para cezasıdır. Seçenek yaptırımlardan adli para cezasının tercihi ile adli para cezasına esas alınacak gün sayısının 5 gün olarak belirlenmesi, asgari hadden uygulama ile bir gün karşılığının 20 YTL. olarak taktiri ile sanığın cinsel taciz suçundan 100 YTL. adli para cezasıyla cezalandırılması gerekir. Ayrıca sabit kabul edilen hakaret suçunun seçenek yaptırımlardan adli para cezasının tercihi ile adli para cezasına esas alınacak gün


sayısının 5 gün olarak belirlenmesi, cezasının 1/6 oranında arttırılması, ancak artırım miktarı bir günün aşağısında kaldığından cezasından herhangi bir artırım yapılmaması, asgari hadden uygulama ile bir gün karşılığının 20 YTL. olarak taktiri ile sanığın hakaret suçundan 100 YTL. adli para cezasıyla cezalandırılması, şeklinde denetlenebilir nitelikte karar verilmesi gerekir.


• Madde 2

Tabip ve diş tabibinin başta gelen vazifesi, insan sağlığına, hayatına ve şahsiyetine ihtimam ve hürmet göstermektir.

Tabip ve diş tabibi; hastanın cinsiyeti, ırkı, milliyeti, dini ve mezhebi, ahlâki düşünceleri, karakter ve şahsiyeti, içtimai seviyesi, mevkii ve siyasi kanaatı ne olursa olsun, muayene ve tedavi hususunda âzami dikkat ve ihtimamı göstermekle mükelleftir.

Dolandırıcılık / Sahtecilik

Tanım: Kamu kurum ve ku-ruluşlarının dolan-dırılmasına yönelik eylemlerde bulun-mak; bu amaca yönelik olarak sahte belge veya reçete düzenlemek, reçete ve belgeler üzerinde tahrifat yapmak


• Madde 16

Tabip ve diş tabibi bir kimsenin sıhhi durumu hakkında, ilmî metodları tat-bik suretiyle bizzat


Önerimiz: Hekim,gerçekte olmamış bir olayı ol-muş gibi göstermek durumunda belge de resmi belge ise resmi belgede sahtecilik suçu işlemiş olur.

yaptığı muayene neticesinde edindi-ği vicdani ve fennî kanaata ve şahsi müşahadesine göre rapor verir. Hususi bir maksatla veya hatır için rapor veya herhangi bir vesika verilmez.

Püf Nokta: Hasta olmayan bir kimseye reçete d ü z e n l e n m e s i durumunda da resmi belgede sahtecilik suçu işlenmiş olur.

Hastaların reçetelerine eklemeler yapılması durumunda da resmi belgede sahtecilik suçu oluşur. Hastalar için yapılan tetkik, tahlil, görüntüleme, müdahalelerde hastane döner sermayesini şişirmeye yönelik orantısızlıklar da bu kapsamdadır.


RESMİ BELGEDE SAHTECİLİK - GERÇEĞE AYKIRI RAPOR DÜZENLEMEK - DOKTORUN GERÇEĞE AYKIRI ALKOL RAP-ORU DÜZENLEMESİ

ÖZET : Somut olayda, sanığın nöbetçi doktor olduğu ve emniyet görevlilerince bir hazırlık soruşturmasına esas olmak üzere alkol raporu istenmesi üzerine, gerçeğe aykırı rapor düzenlediğinin iddia edilmesi karşısında; eyleminin yazılı resmi belgede sahtecilik suçunu oluşturabileceği, bu nedenle davaya bakma ve delilleri takdir etmenin Ağır Ceza Mahkemesinin görevine gireceği gözetilmemesi yerinde değildir.


Tababet ve Şuabatı San’atlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun•Madde 73

Protokol defterinde bozmalar(tahrifat) yapan ve gerçeğe aykırı bilgi yazan hekimler, diş hekimleri, dişçiler ve ebeler Türk Ceza Kanununun belgede sahtecilik suçuna ilişkin hükümlerine göre cezalandırılır.

Haksız Duyuru

Tanım: El ilanları, tabelalar, basın ve benzeri yollarla mes lektaş la r arası haksız, tıp dışı rekabete yol açacak duyurular yapmak


•Madde 8

Tabiplik ve diş ta-bipliği mesleklerine ve tedavi müesse-selerine, ticari bir veçhe verilemez.Tabip ve diş tabibi, yapacağı yayınlarda tababet mesleğinin şerefini üstün tutma-ya mecbur olup, ne suretle olursa olsun, yazıların da kendi reklâmını yapamaz.

Tabip ve diş tabibi, gazetelerde ve diğer neşri vasıtalarında, reklâm mahiyetinde teşekkür ilânları yaz-dıramaz.

Önerimiz: Hekim, mesleğini uygularken rek-lam yapmamalı, ticari reklamlara araç olmamalı, çalışmalarına ti-cari bir görünüm vermemelidir; in-sanları yanıltıcı, paniğe düşürücü, yanlış yönlendi-rici davranışlarda bulunmamalıdır.


Püf Nokta: Tayın araçlarıyla yapacağı duyurularda varsa, Tababet Uzmanlık Tüzüğü’ne göre kabul edilmiş olan uzmanlık alanını, çalışma gün ve saatlerini bildirebilir.

Hekim, mesleğini uygularken reklam yapamaz, ticari reklamlara araç olamaz, çalışmalarına ticari bir görünüm veremez, insanları yanıltıcı, paniğe düşürücü, yanlış yönlendirici, meslektaşlar arasında haksız rekabete yol açıcı davranışlarda bulunamaz.


Histoloji ve Embriyoloji Uzmanı olan Dr. Ö.C., infertil hastayı değerlendirme, muayene etme ve aşılama yapma yetkisi olmadığı halde bir hastaya 3 kez aşılama tedavisi yapmış, tanıtım kurallarına aykırı davranmış, el ilanları tabelalar, basın ve benzeri yollarla meslektaşlar arası haksız tıp dışı rekabete yol açacak duyurular yapmış, tabela ile ilgili kurallara uymamış, TTB veya odalarca saptanmış asgari ücret tarifeleri altında ücret almıştır.

İl Sağlık Müdürlüğü’nün bildirimi üzerine hekim hakkında Adana Tabip Odası tarafından soruşturma başlatılmıştır.

Tababet ve Şua-batı San’atlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun

• Madde 24

Mesleklerini uygulayan hekimler hastalarını kabul ettikleri yer ile muayene saatlerini ve uzmanlıklarını bildiren ilanlar verebilirler. Diğer biçimde ilan, reklam ve benzerlerini yapmaları yasaktır


TTB Disiplin Yönetmeliği’nin 4/b, c, e, j, k ve 5/e maddesindeki eylemleri gerçekleştirdiği, isnat edilen ve kanıtlarla sabit olan suçların cezaları birleştirilerek Dr. Ö.C’nin 3 ay süre ile geçici olarak meslekten men cezası ile ve 6023 Sayılı Yasanın 39/b bendi uyarınca para cezası ile cezalandırılmasına karar verilmiştir.


• Madde 9

Tabip ve diş tabibi, gazete ve sair neşir vasıtaları ile yapacağı ilânlarda ve reçete kâğıtlarında, ancak ad ve soyadı ile adresini, Tababet İhtısas Nizamnamesine göre kabul edilmiş olan ihtısas şubesini, akademik ünvanını ve muayene gün ve saatlarını yazabilir.Muayenehane kapılarına veya binaların dışına asılacak tabebâların ebadı ve adedi, mahalli tabip odaları tarafından tesbit edilebilir. Tabipler ve diş tabipleri, tabip odalarının bu husustaki kararlarına riayet etmekle mükelleftirler.Tabelâlarda en çok iki renk kullanılabilir. Işık verici vasıtalarla tabelâları süslemek yasaktır

Hasta Haklarına Saygısızlık

Tanım:

Hasta haklarına saygı göstermemek

Önerimiz: Hekim, herhangi bir gerekçeyle kişinin sağaltım hakkını engellememeli ya da geciktirmemelidir.


Püf Nokta: Hasta ile ilişkisi karşılıklı güven ve saygıya dayanmalıdır

Hastasının parasal durumu ne olursa olsun, gereksiz harcamalar yaptırmamalı ve yararı olmayacağını bildiği bir inceleme ve tedaviyi önermemelidir.


• Madde 26

Hekim hastasını, hastanın sağlık durumu ve konulan tanı, önerilen tedavi yönteminin türü, başarı şansı ve süresi, tedavi yönteminin hastanın sağlığı için taşıdığı riskler, verilen ilaçların kullanılışı ve olası yan etkileri, hastanın önerilen tedaviyi kabul etmemesi durumunda hastalığın yaratacağı sonuçlar, olası tedavi seçenekleri ve riskleri konularında aydınlatır. Yapılacak aydınlatma hastanın kültürel, toplumsal ve ruhsal durumuna özen gösteren bir uygunlukta olmalıdır. Bilgiler hasta tarafından anlaşılabilecek biçimde verilmelidir. Hastanın dışında bilgilendirilecek kişileri, hasta kendisi belirler. Sağlıkla ilgili her türlü girişim, kişinin özgür ve aydınlatılmış onamı ile yapılabilir. Alınan onam, baskı, tehdit, eksik aydınlatma ya da kandırma yoluyla alındıysa geçersizdir.

Acil durumlar ile, hastanın reşit olmaması veya bilincinin kapalı olduğu ya da karar veremeyeceği durumlarda yasal temsilcisinin izni alınır. Hekim temsilcinin izin vermemesinin kötü niyete dayandığını düşünüyor ve bu durum hastanın yaşamını tehdit ediyorsa, durum adli mercilere bildirilerek izin alınmalıdır. Bunun mümkün olmaması durumunda, hekim başka bir meslektaşına danışmaya çalışır ya da yalnızca yaşamı kurtarmaya yönelik girişimlerde bulunur.


Acil durumlarda müdahale etmek hekimin takdirindedir. Tedavisi yasalarla zorunlu kılınan hastalıklar toplum sağlığını tehdit ettiği için hasta veya yasal temsilcisinin aydınlatılmış onamı alınmasa da gerekli tedavi yapılır. Hasta vermiş olduğu aydınlatılmış onamı dilediği zaman geri alabilir.

Hastanın sıra beklememesi;

• Yüksek riskli hastalara tedavi sürecinde öncelik tanınır.

• Hastalar, sıra beklemesi gerektiği durumlarda bekleme nedenleri ve tahmini bekleme süreleri hakkında bilgilendirilerek, istek halinde ilgili hizmete ulaşabilecekleri bir diğer sağlık kuruluşuna yönlendirilir.


Radyoloji Uzmanı Dr. M. F. D, dahiliye uzmanının istediği tetkikler arasında yer alan batın ultrasonografisinin çekilmesi sırasında hastanın mahremiyetine saygı göstermemiş, hastayı tamamen soyarak gerçekleştirdiği tetkik sırasında hastanın sağ yumurtalığında tespit edilen kisti elle muayene etme girişiminde bulunmuş, hastayı gerek sözle, gerekse davranışlarıyla taciz etmiştir.

Hastanın şikayeti üzerine İstanbul Tabip Odası tarafından hekim hakkında soruşturma başlatılmıştır.

Hekimlik mesleğinin icrası sırasında hastasına cinsel tacizde bulunduğu gerekçesi ile bu davranışın birden çok hastada tekrar edildiği de göze önünde bulundurularak Dr. M.F.D, Türk Tabipleri Birliği Disiplin Yönetmeliği’nin 5/b maddesi gereği 3 ay süre ile geçici olarak meslekten men cezası ile cezalandırılmıştır.


Hasta Sırlarını İfşa

Tanım:

Tanım;

Mesleğin uygulanması sırasında ve meslek sebebiyle öğrenilen hastalara ait sırları yasal zorunluluk dışın-da açıklamak.

Tıbbi Deon-toloji Tüzüğü

• Madde 4 Tabip ve diş ta-bibi, meslek ve sanatının icrası veslesiyle mutta-li olduğu sırları, kanuni mecburi-yet olmadıkça, ifşa edemez.

Tıbbi toplantılar-da takdim edilen veya yayınlarda bahis konusu olan vakalarda, hastanın hüviyeti açıklanamaz.

Önerimiz: Hekim; hasta ya da yaralının başkaları tarafından bilinme-yen ve duyulması hoş karşılanmayacak özel-liklerini yani hastanın sırrını saklamakla yü-kümlüdür.

Püf Nokta: Toplumun ayıplama-sını, tiksinmesini, hastanın ekonomik durumunu ve gelece-ğini etkileyen hastalık, yasal olmayan kürtaj,-evli olmayan kadının çocuk doğurması veya düşürmesi, intihar gibi toplum içinde kişinin onur ve saygınlığıyla ilgili olaylar kişinin sırlarıdır.



• Madde 21

Hastanın, mahremiyetine saygı gösterilmesi esastır. Hasta mahremiyetinin korunmasını açıkça talep de edebilir. Her türlü tıbbi müdahale, hastanın mahremiyetine saygı gösterilmek suretiyle icra edilir. Mahremiyete saygı gösterilmesi ve bunu istemek hakkı;

a) Hastanın, sağlık durumu ile ilgili tıbbi değerlendirmelerin gizlilik içerisinde yürütülmesini,

b) Muayenenin, teşhisin, tedavinin ve hasta ile doğrudan teması gerektiren diğer işlemlerin makul bir gizlilik ortamında gerçekleştirilmesini,

c) Tıbben sakınca olmayan hallerde yanında bir yakınının bulunmasına izin verilmesini,

d) Tedavisi ile doğrudan ilgili olmayan kimselerin, tıbbi müdahale sırasında bulunmamasını,

e) Hastalığın mahiyeti gerektirmedikçe hastanın şahsi ve ailevi hayatına müdahale edilmemesini,

f) Sağlık harcamalarının kaynağının gizli tutulmasını, kapsar.

Ölüm olayı, mahremiyetin bozulması hakkını vermez. Eğitim verilen sağlık kurum ve kuruluşlarında, hastanın tedavisi ile doğrudan ilgili olmayanların tıbbi müdahale sırasında bulunması gerekli ise; önceden veya tedavi sırasında bunun için hastanın ayrıca rızası alınır.

Hasta sırrının kapsamı ;

• Hastanın sağlık durumu, tıbbi durumu, tanısı, tedavisi hakkında ve kişiye özel tüm bilgiler ölümünden sonra bile sır olarak saklanmalıdır.


• Hastaya ait bu bilgiler, yalnızca hastanın açık izni veya mahkemenin kesin isteği üzerine açıklanabilir.

• Hastanın kimliğine ait bilgiler korunmalıdır• Hastalar kendileri ile ilgili tıbbi ve kişisel bilgilerini

uygunsuz, eksik ve çift anlamlı olması veya tanı, tedaviye bakım amacıyla ilgili olmaması durumunda da bu bilgilerin düzeltilmesini isteme, daha açık hale getirme hakkına sahiptir.

• Hastanın tanı, tedavi ve bakımı için gerekli olmadıkça ve hasta izin vermedikçe hastanın özel ve ailevi yaşamına girilemez

• Sağlık kurumlarına başvuran hastalar kişisel bakımlarını yapacak sağlık personelinin veya muayene ve tedavilerini yapacak kurumların özel yaşamlarının korunmasını sağlayan fiziksel özelliklere sahip olması bekleme hakkına sahiptirler.

İşkenceye Yardım

Tanım: Mesleksel bilgi ve becerilerini in-san onuruna ters düşecek amaç-larla kullanmak, işkence yapmak, işkenceye katıl-mak veya işkence olarak nitelendi-rilebilecek işlem ve davranışlarda bulunmak, işken-ce bulgularının tespitinde gerçeğe aykırı rapor düzen-lemek


• Madde 34

Hekim, tıbbi bilgi ve becerisiyle, işkence ve benzeri uygulamalara katılamaz, yardımcı olamaz, gerçeğe aykırı rapor düzenleyemez.

İşkence iddiası olan olgularla karşılaşan hekim, mesleki bilgi ve becerilerini gerçe-ğin ortaya çıkarılması için kullanır.


Önerimiz: Hekim, her koşulda işkenceye karşı olmalı ve ruhsal bozukluk gösteren işkence görmüş kişilerinsağaltımı ile ilgilenmeli ya da sağaltımını sağlayacak kişi veya kurumlara yönlendirmelidir.

Ruhsatsız Madde Önerimi

Tanım: Usulüne uygun olarak ruhsatlandırılma-mış maddeleri ilaç olarak önermek

Önerimiz: Hekim tedavi için uygun ilacı yanlış uygulamamalı, doz yüksekliğinde yanılmamalı,deri içi yerine altına enjeksiyon uygulamamalıdır.

Püf Nokta: Hatalı ve bozuk imal edilmiş ve ruhsat-landırılmamış ilacın kullanılmasından kural olarak ilaç yapımcısı sorumludur. Ancak hekim ilacın öneriminde bulunur-ken özenli davranmalıdır.


Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu

• Madde 3k Koruyucu, teşhis, tedavi ve rehabilite edici hizmetlerde kullanılan ilaç, aşı, serum ve benzeri biyolojik maddelerin üretiminin ve kalitesinin teşvik ve temini esas olup, her türlü müstahzar, terkip, madde, malzeme, farmakope mamulleri, kozmetikler ve bunların üretiminde kullanılan ham ve yardımcı maddelerin ithal, ihraç, üretim, dağıtım ve tüketiminin, amaç dışı kullanılmak suretiyle fizik ve psişik bağımlılık yapan veya yapma ihtimali bulunan madde, ilaç, aşı, serum ve benzeri biyolojik maddeler ile diğer terkiplerin kontroluna, murakabesine ve bunların yurt içinde ve yurt dışında ücret karşılığı kalite kontrollerini yaptırmaya, özel mevzuata göre ruhsatlandırma, izin ve fiyat verme işlerini yürütmeye Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı yetkilidir.

Özel mevzuatına göre izin veya ruhsat alınmamış ilaç ve terkiplerin üretimi, ithali, satışı ile ruhsat veya izin alınmış dahi olsa ilaç ve terkiplerin bilimsel araştırma amacıyla Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı ve ilgili kişinin rızası olmadan insan üzerinde kullanımı yasaktır.


RUHSATSIZ İLAÇ SATIMI - SUÇÜSTÜ HALİ

ÖZET: Suçüstü hali;yasada, işlenmekte olan suç olarak tarif edilmiştir. Somut olayda sanığın, eczanesi bulunan, Derik İlçe Merkezindeki bakkal dükkanında ruhsatsız ilaç sattığı ve yapılan arama sonunda bunların ele geçtiği ve şu itibarla yakalandığı ana kadar yasadaki,cezayı müstelzim olan bu cürmün işlenmesine devam edildiği anlaşılmıştır. Bu nedenle sanığın üzerine atılı suçun davasında suçüstü yasası hükümlerince karar verilmelidir.



Sağlık Bakanlığı tarafından ithalat izni verilmemiş ilacı muayenehanesinde bulundurduğu tespit edilen Dr. Y.İ, tedavisi uzmanlık gerektiren hastaya içeriği ve etkisi belirsiz maddeleri önermiş ve uygulamıştır. Şikayet üzerine İzmir Tabip Odası tarafından hekim hakkında soruşturma başlatılmış, Tıpta Uzmanlık Tüzüğü’ne göre alınmış bir uzmanlık belgesi olmadan herhangi bir biçimde uzmanmış gibi davranmak veya tanıtım yapmak suretiyle meslek uygulamasında bulunmak ve usulüne uygun olarak ruhsatlandırılmamış maddeleri ilaç olarak önermek eylemlerini gerçekleştirdiği gerekçesiyle TTB Disiplin Yönetmeliği’nin 5/e ve 5/m maddeleri uyarınca Dr. Y.İ’nin 15 gün süreyle geçici olarak meslekten men cezasıyla cezalandırılmasına karar verilmiştir.

Şarlatanlık

Tanım: Hastalıkların tanı ve tedavisinde bilimselliği henüz kanıtlanmamış ya da bilim dışı yöntemleri uygulamak veya önermek


• Madde 27

Klinik veya laboratuar muayeneleri sonucunda bilinen klasik tedavi metodlarının hastaya fayda vermeyeceğinin sabit olması ve daha evvel deney hayvanları üzerinde kafi derecede tecrübe edilmek suretiyle faydalı tesirlerinin anlaşılması ve hastanın rızasının bulunması şartları birlikte mevcut olduğunda, bilinen klasik tedavi metodları yerine başka bir tedavi usulü uygulanabilir.


Ayrıca, bilinen klasik tedavi metodu dışındaki bir metodun uygulanabilmesi için, hastaya faydalı olacağının ve bu tedavinin bilinen klasik tedavi usullerinden daha elverişsiz sonuç vermeyeceğinin muhtemel olması da şarttır.Evvelce tecrübe edilmemiş bir tıbbi tedavi ve müdahale usulü, ancak zarar vermeyeceğinin ve hastayı kurtaracağının mutlak olarak öngörülmesi halinde yapılabilir.


TAZMİNAT DAVASI - DOKTORLAR TARAFINDAN YAPILAN AMELİYATLAR BEKLENİLEN İYİ SONUCU VERMEMİŞ OLSA DAHİ TIP BİLİMİNİN KABUL ETTİĞİ BÜTÜN KURALLARA UYGUN BİR MÜDAHALE YAPILMIŞ İSE ARTIK DOKTORA KUSUR İZAFE EDİLEMEYECEĞİ - KUSURLU BULUNUP BULUNMADIĞININ TESPİTİ

ÖZET: Olayda davacı, davalıya gözlerini ameliyat yaptırmış, müdahale başarılı olmamış, gözler eski görme yeteneğini de kaybetmiş olduğunda, bundan ileri gelen zararının ödetilmesini dava etmiş, mahkemece ameliyatta davalının kusuru bulunmadığı gerekçesiyle dava reddedilmiştir. Kararın baş tarafında açıklanan ilkelere göre, davalının kusurlu bulunup bulunmadığının tespit için uzman kişilerden teşkil edilecek bir bilirkişi kurulu ile inceleme yaptırılmak, gerektiğinde adli tıp meclisini düşüncesine de başvurmak zorunludur. Bu şeklide bir inceleme yaptırılmadan sırf resmi mercilerden bilgi isteme niteliğinde Ankara Tıp Fakültesi göz hastalıkları profesörlerinden iki kişini ayrı ayrı düşüncesine başvurup gelen cevaplara dayanılarak davanı reddine karar verilmesi bozmayı gerektirir.


Usulsüz Hasta Kaydı

Tanım: Hasta kayıtlarını usulüne uygun olarak tutmamak.

Radyoloji, Rady-om ve Elektrikle Tedavi Müess-eseleri Hakkında Tüzük

• Madde 5

Röntgen ve radiyom ve elektrikle tedavi müesseselerinde bu-raya kabul edilen has-taları kayda mahsus ve Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekaletin-ce hazırlanan örnek-lere uygun protokol defterleri tutulması mecburidir.

Önerimiz: Hekim,teknik mu-ayenelere ait bel-geleri, grafileri, traseleri ve bunlara ait raporları, tahlil ve incelemelere ait belgeleri, biyopsi yapılmış ise biyop-si raporunu mevcut bulundurmalıdır.

Püf Nokta: Sağlık kuruluşuna başvuran her hasta protokol defterine kaydedilir.

Her hekim, Yönetmelikte belirtilen sağlık kuruluşunun ismini taşıyan reçeteyi kullanır ve bu reçeteye kendi imzasını ve kaşesini basar.

Muayenehanelerde ise hekim adına düzenlenmiş reçete kullanılır.

Kayıtların Niteliği;

• Tıbbi kayıtlar gerektiğinde kanıt olarak mahkemelere sunulabileceğinden son derece önemli belgelerdir. Bu nedenle ayrıntılı ve düzenli tutulmalarında yarar vardır.


• Kayıtların okunaklı bir şekilde yazılması karışıklıkları önleyecektir, tutulan kayıtlardaki yanlış anlamaların ve bundan kaynaklanacak zararların sorumlusu da kayıtları yanlış tutan kişi olacaktır.


DOLANDIRICILIK SUÇU - SANIK EYLEMLERİNİN NİTELİĞİ - EYLEMLERİN ZİNCİRLEME GÖREVİ KÖTÜYE KUL-LANMAK SUÇUNU OLUŞTURMASI - BERAAT KARARI VERİLEMEYECEK OLMASI

ÖZET: Eğitim ve araştırma hastanesinde göz doktoru olarak çalışan sanığın, Emekli Sandığı sağlık yardımından yararlanan hastaları özel klinikte muayene ettiği, resmi kayıt işlemlerini onlar olmaksızın yaptıracağını belirterek kolaylık sağladığı izlenimini verip, yazdığı özel reçeteler ve hastalara ait sağlık karnelerini alarak görevli olduğu hastanede hastalar hastaneye gelmediği halde hastane protokol defterine kaydederek özel muayene sonuçlarına göre özel reçeteleri sağlık karnelerine yazmaktan ibaret eylemlerinin, zincirleme görevi kötüye kullanmak suçunu oluşturacağı gözetilmeden, beraat kararı verilmesi, kanuna aykırıdır.

Tababet ve Şuabatı San’atlarının Tarzı İcra-sına Dair Kanun

• Madde 72

Mesleklerini uygulayan hekim, diş hekimleri, dişçiler ve ebeler, örneğine göre Sağlık Bakanlığı tarafından düzenlenen, yerel sağlık yöneticilerince onanmış, hastaların ad ve kimliklerini kayıt için basılan bir protokol defteri tutma zorundadırlar. Bu defterlerdeki kayıtlar, ücretten doğan davalarda sahibi lehine delil sayılabilir. Şu kadar ki, iddiaya kanıt olan kaydın doğru olmadığı belgeler ve diğer güvenilir kanıtlar ile kanıtlanabilir.


Uzmanlık Dışı Girişim

Tanım: Acil durumlar dışında özel bilgi ve beceri gerekt i ren girişimlerde b u l u n a r a k hastaya zarar vermek


• Madde 3

Tabip, vazifesi ve ihtisası ne olursa olsun, gerekli bakımın sağlanamadığı âcil vakalarda, müc-bir sebep olmadıkça, ilk yardımda bulunur.Diş tabibi de, kendi saha-sında, aynı mükellefiyete tabidir.

Önerimiz: Hekim özel ve acil durum-lar haricinde branş dışı mü-dahelelerden kaçınmalıdır.

Püf Nokta: Özel cerrahi uzmanlık almamış doktorlar, ancak zorunlu (uzman bulunmaması veya celbi mümkün olmayan acil durumlar) durumlarda hastaya yardımda bulunabi-lirler. Yarma, boşaltma, dikiş, yakma, pansuman, kan dindirme gibi ameliyatlar küçük ameliyatlar olup, bunların yapılması için uzmanlık aranmayacaktır. Bunun hari-cindeki çalışmalar ise büyük ameliyatlar-dır ve bunu ancak uzmanlık alan doktor yapabilir.



TAZMİNAT DAVASI - YANLIŞ TEDAVİ SONUCU YÜZÜNDE SABİT ESER BIRAKILMASI NEDENİYLE TAZMİNAT İS-TEMİ - DOKTORUN KENDİ UZMANLIĞI DIŞINDA BAŞKA BİR UZMANLIK ALANINDA ÇALIŞMIŞ OLMASI - MANEVİ TAZMİNATTAKİ RÜCU KARARININ ONANMASI GEREĞİ

ÖZET: Davacı doktor olan davalının yaptığı yanlış tedavi sonucu yüzünde sabit eser ve yara bırakıldığından tazminat istemiştir. Hekim mesleki bilgisinin gerektirdiği bütün gerekleri yerine getirdiğini ispat zorunluluğundadır. Esasen doktor kendi uzmanlığı dışında başka bir uzmanlık alanında çalışmıştır. Olayda açık ve belirli bir kişisel kusur vardır. Danıştay’ın hükmettiği tazminat miktarı çok uygundur. Her bakımdan uygun olan manevi tazminattaki rücu kararı onanmalıdır.

Uzman doktor bütün tehlikeyi bertaraf edecek biçimde çalışmak zorundadır. Çalış-mazsa veya çalışıp da kötü bir sonuç doğurursa bundan sorumlu olur. 3153 sayılı Yasanın açık buyruğuna aykırı hareket ederek kendi uzmanlığı dışında başka bir uzmanlık alanında çalışmamalıdır..

Tababet ve Şuabatı San’atlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun

• Madde 23

Genel ve yerel anestezi ile yapılan büyük ameliyelerin kesinlikle, uzmanlık belgesi olan bir hekim ile beraber diğer bir hekim tarafından yapılması gereklidir. Uzman bulunması ve çağrılması olası olmayan yerlerde yapılması zorunlu ameliyeler ile acil ve olağanüstü durumlar bu hükmün dışındadır.


İlgili TTB Yüksek OnurKurulu Kararı

Pratisyen hekim olan Dr. O.T., gözüne metal “çapak” saplanan hastaya müdahale ederek cismi çıkarmış, hastanın şikâyetlerinin sürmesi üzerine başka bir sağlık kuruluşunda yapılan inceleme sonucunda gözde kornea kesilmesi ve kalıcı görme kaybı saptanmıştır. İlçe Sağlık Grup Başkanlığı tarafından yapılan şikâyet üzerine, İstanbul Tabip Odası Dr. O.T. hakkında soruşturma açılmasına karar vermiştir.

Yapılan soruşturma sonucunda Dr. O.T.’ nin hastayı bir göz hastalıkları uzmanına sevk etmek yerine vakaya kendisinin müdahale etmesi ve tedaviyi bizzat sürdürmekteki ısrarı gerekçesiyle TTB Disiplin Yönetmeliği 5/p maddesi uyarınca 15 gün süre ile geçici olarak meslekten men cezası ile cezalandırılmasına karar verilmiştir.

Yasadışı Kürtaj/Organ Nakli

Tanım: İlgili hukuksal düzenlemelerdeki sınırlar haricinde gebeliği kürtaj veya herhangi bir yöntem ile sonlandırmak veya usule aykırı organ nakline katılmak

Önerimiz: Hekim, gebeliği sonlandıracak müdahaleleri yasal sınırlar dahilinde (10.haftaya kadar) yapmalıdır.

Püf Nokta: Gebeliğe son vermenin anne sağlığı açısından sakıncalı olmaması gerekir. Bunun tespiti müdahaleyi yapacak hekimin yetkisi içerisindedir.


Hastayı yaşatma makinasında organ nakli amacıyla gecikmeli olarak tutulmasından doğacak her türlü olumsuz durum hekim ve hastane sorumluluğundadır.


• Madde 22

Ananın hayatını kurtarmak için yeğâne çare teşkil ettiği takdirde, avortman yapılması caizdir. Ciddi bir tehlikede bulunan ananın hayatı, cerrahi müdahaleyi veya gebeliğe son verebilecek bir tedaviyi zaruri kılıyorsa, hastalığın taallûk ettiği tıp şubesinde mütehassıs iki tabibin ve bu iki mütehassıs temin edilemediği takdirde iki tabibin objektif ve katî delillere dayanan raporları alınmadıkça bu müdahale veya tedavi yapılamaz. Bu raporların aslı müdahaleyi veya tedaviyi yapan tabib tarafından mühafaza olunur ve kendisi tarafından tasdikli ve hastanın ismini ihtiva edmeyen bir örneği, mensup olduğu tabib odasına taahhütlü olarak gönderilir.Raporun tasdik şerhinde, avortmanın yapıldığı tarih ve mahal gösterilir. Ağır ve âcil vakalarda, yukarıki fıkra mucibince tabip raporu alınması mümkün olmadığı takdirde, tabib re’sen hareket eder ve keyfiyeti derhal taahhütlü bir mektupla mensup olduğu tabip odasına bildirir.Avortmanlarda, hastanın ve varsa veli veya vasisinin yazılı olarak muvafakatının alınması şarttır.


TAZMİNAT DAVASI - DOKTORLA MÜTEVEFFA ARASINDA KÜRTAJ YAPILMASI KONUSUNDA AKDİ BİR BAĞ DOĞDUĞU - KUSURSUZLUK KANITLANAMADIKÇA ZARARIN TAZMİN EDİLMESİ ZORUNLULUĞU

ÖZET: Davalı doktorla müteveffa arasında kürtaj yapılması konusunda akdi bir bağ doğduğuna göre BK.nun 96. maddesi


hükmü karşısında davalı doktor kendisine hiç bir kusur isnat edilemeyeceğini kanıtlamadıkça yaptığı işten doğan zararı tazmine mecburdur. Dosyadaki deliller davalı doktorun bu ispat yükümlülüğünü yerine getirmiş sayılmasına elverişli nitelikte değildir. Bu nedenlerle tazminat yönünden gerekli inceleme yapılarak bir karar verilmesi gerekir.

Nüfus Planlaması Hakkında Kanun

• Madde 4

Sterilizasyon, bir erkek veya kadının çocuk yapma kabiliyetinin cinsi ihtiyaçlarını tatmine mani olmadan izalesi için yapılan müdahale demektir. Sterilizasyon ameliyatı, tıbbi sakınca olmadığı takdirde reşit kişinin isteği üzerine yapılır. Bir ameliyatın seyri sırasında tıbbi zaruret nedeniyle bir hastalığın tedavisi için kastrasyonu gerektiren hallerde, kişinin rızasına bakılmaksızın kastrasyon ameliyesi yapılabilir.

Nüfus Planlaması Hakkında Kanun•Madde 5Gebeliğin onuncu haftası doluncaya kadar annenin sağlığı açısından tıbbi sakınca olmadığı takdirde istek üzerine rahim tahliye edilir.

Gebelik süresi, on haftadan fazla ise rahim ancak gebelik, annenin hayatını tehdit ettiği veya edeceği veya doğacak çocuk ile onu takip edecek nesiller için ağır maluliyete neden olacağı hallerde doğum ve kadın hastalıkları uzmanı ve ilgili daldan bir uzmanın objektif bulgulara dayanan gerekçeli raporları ile tahliye edilir. Derhal müdahale edilmediği takdirde hayatı veya hayati organlardan birisini tehdit eden acil hallerde durumu tespit eden yetkili hekim tarafından gerekli müdahale yapılarak rahim tahliye edilir.


Ancak, hekim bu müdahaleyi yapmadan önce veya mümkün olmadığı hallerde müdahaleden itibaren en geç yirmi dört saat içinde müdahale yapılan kadının kimliği, yapılan müdahale ile müdahaleyi icabettiren gerekçeleri illerde sağlık ve sosyal yardım müdürlüklerine, ilçelerde hükümet tabipliklerine bildirmeye zorunludur. Acil müdahale hallerinin nelerden ibaret olduğu ve yapılacak ihbarın şekil ve mahiyeti ile sterilizasyon ve rahim tahliyesini kabul edenlerden istenilecek izin belgesinin şekli ve doldurulma esasları, bunların yapılacağı yerler, bu yerlerde bulunması gereken sağlık ve diğer koşullar ve bu yerlerin denetimi ve gözetimi ile ilgili hususlar çıkarılacak tüzükte belirtilir. Nüfus Planlaması HakkındaKanun • Madde 6

5’inci maddede belirtilen müdahale, gebe kadının iznine, küçüklerde küçüğün rızası ile velinin iznine, vesayet altında bulunup da reşit veya mümeyyiz olmayan kişilerde reşit olmayan kişinin ve vasinin rızası ile birlikte sulh hakiminin izin vermesine bağlıdır. Ancak akıl maluliyeti nedeni ile şuur serbestisine sahip olmayan gebe kadın hakkında rahim tahliyesi için kendi rızası aranmaz. 4’üncü maddenin ikinci ve 5’inci maddenin birinci fıkralarında belirtilen ve rızaları aranılacak kişiler evli iseler, sterilizasyon veya rahim tahliyesi için eşin de rızası gerekir.Veli veya sulh mahkemesinden izin alma zamana ihtiyaç gösterdiği ve derhal müdahale edilmediği takdirde hayatı veya hayati organlardan birisini tehdit eden acil hallerde izin şart değildir.


Dr. M.T.D. missed abortion (erken gebelik kaybı) tanılı hastasına özel muayenehanesinde küretaj işlemi yapmış, kanamanın durmaması sonucunda hasta kaybedilmiştir.


İl Sağlık Müdürlüğü tarafından yapılan şikâyet üzerine, İstanbul Tabip Odası Dr. M.T.D. hakkında soruşturma açılmasına karar vermiştir.

Yapılan soruşturma sonucunda Dr. M.T.D.’nin missed abortion tanılı hastaya hastane veya tam donanımlı klinikte müdahale etmediği, bu olgularda istenmesi gereken testlerin de istenmemiş olduğu gerekçesiyle TTB Disiplin Yönetmeliği 5/p maddesi uyarınca 15 gün süre ile geçici olarak meslekten men cezası ile cezalandırılmasına karar verilmiştir.

Yayın Etiğine Aykırılık

Tanım: Bilimsel araştır-ma verilerini de-ğerlendirirken ve yayına hazırlar-ken bilimsel ger-çekleri yansıtma-mak; çalışmaya fiilen katılmamış kişilerin adlarına yayında yer ver-mek, kaynak gös-termeden veya izin almadan başkalarına ait verileri, olguları veya yazılı eser-leri kullanmak ve benzeri suretle bilimsel yayınlar-da yayın etiğine aykırı davranmak


• Madde 44

Hekim, araştırma veri-lerini değerlendirirken ve yayına hazırlarken bilimsel gerçekleri yansıtmalıdır. Çalışma-ya fiilen katılmamış ki-şilerin adları o yayında yer alamaz. Kaynak göstermeden ve izin almadan başkalarına ait veriler, olgular ve yazılı eserler kullanılamaz.


Önerimiz: Hekim, araştırma verilerini değerlendirirken ve yayına hazırlarken bilimsel gerçekleri yansıtmalıdır.

Püf Nokta: Kaynak göstermeden ve izin almadan başkalarına ait veriler, olgular ve yazılı eserler kullanılmamalıdır.


MADDİ VE MANEVİ TAZMİNAT DAVASI - HEKİMİN SORUMLULUĞU - YÜKSEK SAĞLIK ŞURASI

ÖZET: Yüksek Sağlık Şurası kendisine başvurulması zorunlu olan bir bilirkişi durumunda ise de, hukuk davalarında resmi bilirkişi değildir. Mahkeme Yüksek Sağlık Şurasına başvurup başvurmamakta serbesttir ve onun raporuyla bağlı bulunmamaktadır.

…vekil konumunda olan ve davacıyı tedavi eden doktorun bilim ve teknolojinin getirdiği bütün imkanları kullanmak suretiyle özen borcunu yerine getirmesi gerekir…


HUKUKA UYGUN BİR HEKİM UYGULAMASI İÇİN İLK ADIM: AYDINLATILMIŞ ONAM

Genel Olarak

Kendisine uygulanacak bir tıbbi işleme hastanın onay verebilmesi veya reddedebilmesi için bu işlem hakkında yeterince bilgilendirilmesi, aldığı bilgiyi ve sonuçlarını anlaması, durum üzerine düşünmesi ve sonucunda özgür seçimine dayalı karar verme sürecinin tamamına Aydınlatılmış Onam denmektedir. Uygulamada ve bazı resmi kayıtlarda Bilgilendirilmiş Rıza kavramı da aynı olguyu ifade etmek için eş anlamlı olarak kullanılmaktadır.

T.C. Anayasası’nın 17. Maddesinin ikinci fıkrası: “Tıbbi zorunluluklar ve kanunda yazılı haller dışında, kişinin vücut bütünlüğüne dokunulamaz; rızası olmadan bilimsel ve tıbbi deneylere tabi tutulamaz.” hükmünü getirmiştir.

Sağlık Bakanlığı tarafından hazırlanmış “Bilgilendirilmiş Rıza Yönetmeliği” henüz taslak aşamasında olmakla birlikte içerisindeki tanımlar ile konunun kavranmasına yardımcı olacaktır: Madde 4: (Tanımlar)

ğ) Bilgilendirilmiş Rıza: Bireyin; tıbbi müdahale öncesinde ayrıntılı bir şekilde yazılı olarak bilgilendirdikten sonra yine rızasının bilinçli, gönüllü ve yazılı olarak alınmasını ifade eder.

Aydınlatılmış Onam’ın Alınma Usulü

Aydınlatılmış Onamla sonuçlanacak bir hekim-hasta diyalogu şu aşamaları mutlaka içinde barındırmalıdır:

1. Teşhis ve tedavi bilgisinin hastaya açıklanması2. Hastanın açıklanmış bilgiyi anlayıp değerlendirmesi3. Hastanın durumu anladığına ilişkin geri bildirim

alınması


4. Hastanın onam vermek için yeterli olması5. Hastanın dış bir zorlama olmadan gönüllü olarak onam

vermesi

Hastaya teşhis ve tedaviye ilişkin bilgiler aktarılırken; - Hastaya konulmuş tanı,- Uygun görülen tedavi,- Tedavinin uygulama yöntemi ve olası süresi,- Tedaviden beklenen açık yarar,- Tedavi yönteminin olası yan etkileri,- Tıbbi sınırlar içindeki diğer teşhis ve tedavi seçenekleri

hastaya mutlaka açıklanmalıdır.

Bunlara ek olarak hastanın kendisi de onam vermeye yeterli olmalıdır. Hastanın, yukarıda kendisine aktarılan bilgileri zihninde tartarak bu konuda karar verebilecek yetenekte olup olmadığı değerlendirilmelidir. Bu değerlendirme kuşkusuz hekimin sorumluluğundadır.

Küçük veya kısıtlılarda onam formunda mutlaka veli veya vasinin imzası ile temel bilgileri yer almalıdır.

Karar verme yetisinin eksik olduğu gözlenen ancak hukuken vesayet altında olmayan reşit hastalar için, genel açıklamalar birkaç defa tekrarlanarak geri bildirim alınmaya çalışılmalı, azami çaba sarf edilmeli ancak ondan sonra onam formu imzalatılmalıdır. Olanak dahilinde ise, bu durumdaki hastanın bir yakınının da onam formunu imzalaması faydalı olacaktır.

Aydınlatılmış Onam’ın Aranmadığı İstisnalar

Acil Haller: Hasta onam verecek durumda değilse ve hali-hazırda mevcut bir vekil karar vericiye de ulaşamıyorsa; hekim onamsız olarak gerekli acil girişimi uygulamak sorumluluğunu taşımaktadır. Yasal açıdan, bu durumdaki hastanın, bilinci açık olsaydı girişimi kabul edeceği farz


edilir. Kuşkusuz bu istisna, yaşamsal organların tehdit altında olduğu hallerle sınırlı tutulur.

Devam Eden Tedavi Sırasında Olağandışı Haller: Onam alınmış ve devam eden bir tedavi sırasında hastanın onam veremeyeceği olağandışı bir hal gelişir ise, sadece bu olağandışılığın giderilmesi maksadıyla onam aranmadan müdahale yapılabilir.

Müdahalenin Yasal Zorunluluktan Kaynaklanması: Adli olaylarda veya bulaşıcı hastalıklarda, hekim yasal zorunluluk gereği tıbbi müdahale yapacağından hastanın onamı aranmaz.

Aydınlatılmış Onam Alınmasının Hekim Yönünden Sonucu

Hastadan usulüne uygun şekilde onam almak hekimin yasal sorumluluğudur. Gerekli aşamaları yerine getirmeden, usulsüz-genel (örtülü) onam alınması veya onamın hiç alınmaması hekim açısından görev kusuru oluşturur. Bu durumda olası bir idari soruşturmaya ek olarak re’sen veya zarar görenin şikayeti ile cezai soruşturma da söz konusu olabilir.

Aydınlatılmış Onama Rağmen Sorumluluğun Devam Ettiği Durumlar

1. Kanunlara, sağlık ilkeleri ve sağlık ile ilgili mevzuat hükümlerine aykırı veya modern tıbbi ve teknolojinin gereçlerine uygun olmayan ve bununla sınırlı olmaksızın aldatıcı mahiyetteki her türlü tanı, tedavi,

2. Kazaen ve/veya doğmalık deformasyonlar hariç (konjenital), her türlü rekonstriktif (estetik) ameliyatlar, her tür silikon uygulaması,

3. Üremeye yardıma (kısırlık tedavisi) ya da üremeyi önleyici (kısırlaştırıcı tedavi) her türlü tanı, tedavi


(düşük, IVF, kürtaj, doğum kontrolü), (Ancak bu istisna maddesi, down sendromu, tıbbi tahliye (missed abortus) gibi tıbbi gereklilik gerektiren durumlarda uygulanmayacaktır.)

4. Sağlık hizmeti veren kişinin sarhoşken, uyuşturucu ya da narkotik maddelerin tesiri altında iken ifa ettiği tanı, tedavi,

5. AIDS ya da onun patojenleri ya da hepatite bağlı olabilecek (kanıtlanmamış olsa bile) manipülasyonlar ile teşhis, tanı ve tedavisi veya onlardan kaynaklanan veya onların katkılan ile oluşan her tür bedeni zarar, her tür ruhsal rahatsızlıklar,

6. Her türlü bilimsel araştırma kapsamında yapılan teşhis ve tedavilerden doğacak kayıp ve zararlar,(tanı, teşhis ve tedavi aşamasında insan ve hayvan organları, kanlan, hücreleri, her türlü ifrazatı, türevleri, genleri, biosentez ve ilgili mamullerin denenmesi değiştirilmesi, elde edilmesi, kazanılması, hazırlanması, işlenmesi, elden geçirilmesi, dağıtımı, depolanması ikame edilmesi, kullanılması, deney, araştırmalar yapılması neticesinde kendisinden veya bu organların yanlış uygulamasından kaynaklanan kayıp ve zararlar)

7. Adli veya idari her tür cezalarla, ilgili meslek kuruluşlarınca verilmiş olan mesleğin icrasının men’i veya tatil edilmesine dair verilmiş disiplin cezası dönemi içinde her türlü tanı ve tedavi neticesinde meydana gelen kayıp ve zararlar,

8. İlk yardım veya adı yardım müdahalesinin sunulduğu mahalde yeterli/gerekli donanım, teçhizatın bulundurulmamasından kaynaklanan kayıp ve zararlar.


HEKİMİN TAZMİNAT SORUMLULUĞU

Türk Tabipler Birliği’nin Etik İlkeleri’ne göre, bilgisizlik, deneyimsizlik ya da ilgisizlik nedeni ile bir hastanın zarar görmesi sonucuna “hekimin kötü uygulaması” adı verilmektedir.

Pratikte “malpraktis” olarak da adlandırılan bu durum, hukuken ortaya çıkan zararın giderilmesi sorumluluğunu doğuracaktır.

Tıbbi müdahaleler sonucu doğan hukuki sorumluluk, hukuk sistemimizde genel nitelikli kanunlar kapsamına değerlendirilir.

Hekimin sağlık hizmeti verirken kusurlu davranışları ile oluşan zararın giderilmesi hukuki sorumluluk kapsamındadır. Bu sorumluluk hasta ile hekim arasındaki hukuki ilişkiye dayanmaktadır.

Hekim ile hasta arasındaki hukuki ilişki çeşitli şekillerde kurulabilir.

• Hasta, sağlık hizmeti almak amacıyla doğrudan doğruya hekime başvurmuşsa aralarındaki ilişki vekalet sözleşmesi olarak adlandırılır. Öğreti ve uygulamada, bir çok durumda aradaki ilişki bu şekilde tanımlanmaktadır.

• Hastaya, acil-olağanüstü bir durumda, kendi isteği dışında tıbbi müdahalede bulunulduğu takdirde, hekim ile hasta arasındaki ilişki Borçlar Kanunu kapsamında, vekaletsiz iş görme olarak değerlendirilir.

• Hasta bir kurum veya kuruluşa sağlık hizmeti almak amacıyla başvurmuş ve bu kukum veya kuruluş hasta için bir hekim görevlendirmişse, yardımcı kişinin eylemlerinden doğan bir sorumluluk da ortaya çıkmaktadır. Bu durumda hem hekim vekalet ilişkisi


nedeniyle, hem de kurum veya kuruluş Borçlar Kanunu’nda yer alan istihdam edenin sorumluluğu ile yardımcı şahsın sorumluluğu hükümleri birlikte gündeme gelecektir.

• Hasta, kamuya ait bir kurum veya kuruluşa başvurmuşsa, burada görevlendirilen hekim bir kamu görevlisi olduğundan, olası zarar durumunda idarenin hizmet kusuru söz konusu olacaktır.

• Hasta, hekimin görevine girmeyen, hekimin sorumluluğunda olmayan bir işlem sırasında, hekimin şahsi kusuru ile zarar görmüşse hekim hakkında haksız fiil hükümleri uygulanacaktır.

• Hasta estetik temelli bir sağlık hizmeti için hekime ya da kurum veya kuruluşa başvurmuşsa arada Borçlar Kanunu’nda yer alan eser (istisna) sözleşmesi’nin olduğu kabul edilecektir.

Yukarıdaki durumlar sonucunda hukuki süreç hem ceza hem de tazminat sorumluluğu olarak iki ayrı alanda birlikte yürüyebilir. Ceza hukukunda hukuka aykırılık devletin cezalandırma yetkisini kullanması; özel hukukta ise zarar gören kişinin zararının giderilmesi ile sonuçlanmaktadır.

Bu noktada hukuk davalarının sonucu ceza davalarının sonucuna doğrudan bağlı değildir. Yani bir hekim, aynı olaydan dolayı ceza davasında beraat etmiş veya hakkında ceza soruşturması açılmamış olsa bile, tazminat ödemek durumunda kalabilir.

Hukuki sorumluluk sonucunda açılacak tazminat davalarının bir takım temel şartları barındırması gerekir;

Nedensellik (İlliyet) Bağının Varlığı:

• Hekimin sorumlu tutulabilmesi için yaptığı tedavi veya tıbbi girişim ile meydana gelen zarar arasında neden-sonuç ilişkisi olmalıdır.


• Kuşkusuz hekim hastaya iyileşme garantisi ile hizmet vermemektedir. Ancak tedavi hastanın iyileşmesinden ziyade kötüleşmesine, hastalığın seyri ve sonucunun ağırlaşmasına neden olmuşsa, bu durumda illiyet bağı var olarak kabul edilir.

Kişilik Hakkının İhlali:

• Medeni Kanunu’nda yer alan kişilik hakkı, kişiye sıkı sıkıya bağlıdır. Kanuna göre, hiç kimse kendi özgürlüklerinden vazgeçemezi bunları hukuka veya ahlaka aykırı olarak sınırlayamaz.

• Bu nedenle hastanın rızası temel yaşam hakkı söz konusu olduğunda hukuka uygunluk sonucunu doğurmayacaktır.

• Kanun hükümleri ve yargı kararları uyarınca, kişilik hakkı kişinin sağ olarak dünyaya gelmesiyle başlar. Bu nedenle, ölü doğumlarda, ölü doğan bebeğin kişilik hakkından söz edilemez. Bu hallerde ihlal edilen hak, ölü doğan bebeğin yakınlarına ait varsayılır ve bebeğin yakınları hukuken tazminat isteyebilirler.

Zarar:• Hekimin bir eylem veya ihmali davranışının yol açtığı

olumsuz sonuçlar zarar olarak kabul edilir. Hastanın yaşam ve sağlığına ilişkin somut kayıplar maddi, ruhsal bütünlüğünde oluşan olumsuz değişimler ise manevi zarar olarak değerlendirilir.

• Zararın varlığı ortaya konmadan hekimin herhangi bir hukuki sorumluluğu söz konusu olmayacaktır.

• Maddi zararın hukuki süreç sonunda tazmini için bir takım kalemlerde somutlaştırılması gereklidir. Bunlar, tedavi giderleri, çalışma gücünde oluşan eksilmeler ve kusurlu tedavi süresince yaşanan kayıplar, ölüm varsa


eş ve çocukların destekten yoksun kalma nedeniyle uğradıkları kayıplar, cenaze ve defin giderleri olarak sıralanabilir.

• Manevi zarar ise daha soyut ve kişisel değerlendirme sonucunda hesaplanabilecek niteliktedir. Hastanın kişisel değerlerinin zarar görmesi, ruhsal açıdan sıkıntı yaşaması, acı ve ızdırap çekmesi, onur ve saygınlığının zedelenmesi, özgülüğünden mahrum kalması, kişisel sırlarının açığa çıkması manevi zararın temelini oluşturur.

• Kişinin sade kendisi değil, eş, çocuk, anne, baba gibi yakınlarının da manevi zarara uğrama ve bunu sorumludan talep etmesi tekrarlanan yargı kararlarına göre mümkündür. Bu durum, “Aile ve sevgi bağlarının oluşturduğu ruhsal bütünlüğün bozulması” olarak tanımlanmaktadır.

• Maddi zararda olduğu gibi somutlaştırılamayan manevi zarar sonucunda hükmedilecek tazminatın miktarı yargıcın takdirindedir.

TAZMİNAT SORUMLULUĞUNDA HUKUKİ SORUMLULUK TÜRLERİ:

A. Doktorun Haksız Fiil Sorumluluğu:

“Kusurlu hukuka aykırı eylemiyle başkasına zarar veren kişi bu zararı karşılamakla yükümlüdür.” olarak tanımlanan haksız fiil sorumluluğunun unsurları,

a. Hukuka aykırı fiil,

b. Kusur,

c. Zarar ve illiyet bağı olarak tanımlanabilir. Hekime, haksız fiil nedeniyle tazminat sorumluluğuna gidilebilmesi oldukça zordur. Çünkü hasta, ancak hekimin


görevine girmeyen, hekimin sorumluluğunda olmayan bir işlem sırasında, hekimin şahsi kusuru ile zarar görmüşse hekime, haksız fiil hükümleri uygulanacaktır. Hekime karşı açılacak davada sözleşme ilişkisinden yararlanabileceği gibi haksız fiil sorumluluğuna başvurulabilinir. Haksız fiil sorumluluğuna dayanılması durumunda kusuru ispat etme yükümlülüğü hastanın üzerindedir.

Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 2001/4-595E, 2001/643K. Sayılı Kararı:

Devlet Hastanesinde görevli ve memur olan davalı doktorun hastası olan davacıya zamanında ve gerekli tedaviyi yapmayarak bir kolunun omuzdan kesilmesine neden olduğu ve doktorun bu eyleminin görevinden ayrılabilir salt kişisel kusura dayandığı iddiasına dayanmaktadır.

Sağlık Bakanlığından müfettiş görevlendiril-mesinin talep edildiği, müfettişlerce yapılan inceleme sonucunda “diğer iddiaların kanıt-lanamadığı, ancak açık kırıklarda ilk 6-8 saat içinde ameliyathane ortamında debridman gerekli olduğu, bunda gecikildiği ve uygula-nan antibiyotik tedavisinin de yetersiz kaldığı anlaşılmaktadır.

Hangi açıdan bakılırsa bakılsın, ilişki ister kamusal ister sözleşmesel kabul edilsin her iki halde de davalı doktorun görevinden ayrılabilir nitelikte salt kişisel kusurunun somut olayda ağır bastığı sonucuna varılmaktadır.


Örnek durumlar: Hekimin insanlar üzerinde deney yapması (TCK.m.90), organ ve doku ticareti yapması (TCK.m.91), hiç gerekmediği halde sırf para kazanmak için hastayı ameliyat etmesi, yasalara aykırı olarak çocuk düşürtmesi (kürtaj yapması) (TCK.m.99) veya kısırlaştırması TCK.m.101), çok yüksek tedavi ücretleri alması, gereklilik yokken cinsiyet üzerinde değişiklik yapması, ölümcül hastayı öldürmesi (ötanazi), kasten öldürme (TCK m.81) veya kasten yaralama (TCKm.86) suçlarını işlemesi, taksirle ölüme veya yaralanmaya neden olması (TCK.m.86-89), hekimlik mesleğinin zorunlu kıldığı yükümlülüğü ve görevi bilinçli olarak yapmayarak veya savsaklayarak, örneğin ivedi yardım gerektiren durumlarda (acil vakalarda) hastaya bakmayarak ve tıbbi yardımda bulunmayarak ölüme neden olması (TCK m.83), yaşı, hastalığı veya yaralanması nedeniyle yardım edilmesi gereken kişilere hal ve koşulların elverdiği ölçüde yardım etmemesi, örneğin hekim olarak hemen o anda tıbbi yardımda bulunmaması (TCK m.98), ameliyat ve tedavi öncesinde hastayı yeterince aydınlatmamış ve onamını (rızasını) almamış olması (TCK m.26/2), hastanın bilgisi ve onayı dışında ve zorunluluk yokken sırlarını açıklamış olması (TCK m. 258), görevi kötüye kılanmış olması (TCK m.257), belgelerde sahtecilik yapmış olması (TCK m. 204, 205, 210/2) hekimin suç oluşturan haksız eylemleridir.


B. Doktorun Vekâlet Sözleşmesinden Kaynaklanan Sorumluluğu:

Hasta doğrudan hekime başvurduğunda ve hekim tarafından tedavi sözü verildiğinde veya tedaviye başlandığında aralarında bir “sözleşme” ilişkisi kurulmuş olur. Bu sözleşme ilişkisi yargı kararlarına göre vekâlet sözleşmesi niteliğindedir. Vekâlet sözleşmesi, vekilin(doktorun) sözleşme ile yükümlendiği iş yapmayı ya da hizmet ifasını borçlandığı ve bu iş görmenin kanun hükümleriyle düzenlenen akitlerden herhangi birinin konusuna girmediği, buna karşılık ancak sözleşme veya teamül olan durumlarda ücrete hak kazandığı iş görme borcu doğuran bir sözleşmedir.

Vekâlet sözleşmesinin en temel özelliği, vekil olarak görev yapan hekimin, sözleşmeden kaynaklanan yükümlülüklerini yerine getirdiği sürece başarılı sonuç elde etme garantisi vermemektedir.

a. Hekimin Yükümlülükleri:

1. Hekimin seçtiği tedavi yöntemini tıp biliminin kabul ettiği verim ve usullere uygun olarak dikkatle muayene,

2. Muayenenin neticesine göre vicdanen kani olduğu teşhisi koymak,

3. Bilimin verilerine göre en çok başarı sağladığına kani olduğu vasıtalarla özenli tedavi etmek,

4. Hastayı aldatmama ve yanıltmama yükümlülüğü

5. Hekimin görevi nedeniyle hastası hakkında öğrendiği her türlü bilgiyi saklama yükümlülüğü,

6. Hastaya halinin ağırlaşmaması için hareket tarzı hakkında gerekli tavsiyelerde bulunmak,

7. Emanetine bırakılan hasta kendini bilmez halde bulundukça (mesela narkozun tesirindeyken), kendine zarar vermemesi için gerekli tedbirleri almak.


Hekimin, yukarıda sayılan yükümlülüklerini yerine getirmemesi durumunda, yüksek özen gösterme sorumluluğu nedeniyle en hafif kusurundan dahi sorumlu tutulacaktır. Yargıtay’ın yerleşik kararlarına göre hekim “en hafif” kusurundan dahi “tam sorumlu” olacağından, hastanın uğradığı zararların tamamını ödemek zorunda kalacaktır. Şu kadar ki, hastanın da ihmalleri, hataları varsa onun kusura katılımı oranında tazminattan indirim yapılacaktır.

Yargıtay 13.Hukuk Dairesi 2005/15820E., 2005/2367K sayılı kararında hekimin en hafif kusurundan dahi sorumlu tutulacağı açıkça ifade edilmiştir.

Davacı davalıların yanlış tedavisi sonucu karaciğerini kaybettiğini ve organ nakli ile yaşama döndüğünü ile sürerek maddi ve manevi tazminat istemiştir.

Vekil işçi gibi özenle davranmak zorunda olup, en hafif kusurundan bile sorumludur. Doktorun meslek alanı içinde olan bütün kusurları, hafif de olsa, sorumluluğun unsuru olarak kabul edilmelidir.

Doktor, hastasının zarar görmemesi için, mesleki tüm şartları yerine getirmek, hastanın durumunu tıbbi açıdan zamanında ve gecikmeksizin saptayıp, somut durumun gerektirdiği önlemleri eksiksiz biçimde almak, uygun tedaviyi de yine gecikmeden belirleyip uygulamak zorundadır. Asgari düzeyde dahi olsa, bir tereddüt doğuran durumlar da, bu tereddüdünü ortadan kaldıracak araştırmalar yapmak ve bu arada da, koruyucu tedbirleri almakla yükümlüdür.

Hastanın, mesleki bir iş gören doktor olan vekilden, tedavinin bütün aşamalarında titiz bir ihtimam ve dikkat göstermesini beklemek hakkına sahiptir. Gereken özeni göstermeyen vekil, vekaleti gereği gibi ifa etmemiş sayılmalıdır.

Tıbbın gerek ve kurallarına uygun davranılmakla birlikte sonuç değişmemiş ise doktor sorumlu tutulmamalıdır.


C. Eser Sözleşmesinden Kaynaklanan Sorumluluğu:

Hekim ile hasta arasındaki ilişkiye eser (istisna) sözleşmesi hükümlerinin uygulanması, yalnızca bazı ayrık durumlarda kabul edilmektedir. Örneğin, diş hekiminin olağan tedavi dışında porselen kaplaması, protez, köprü ve kron yapımını üstlenmesi eser sözleşmesi olarak nitelenmektedir. Bu bağlamda, kişinin güzelleşmek için yüzünde değişiklik yaptırması, burnunu düzelttirmesi, yüzünü gerdirmesi, fazla yağlarını aldırması, göğsüne, dudaklarına silikon taktırması, cinsel organında değişiklik yaptırması gibi estetik operasyonlar eser sözleşmesi olarak nitelenmek gerekir.

Eser sözleşmesi, yüklenicinin bir eser meydana getirmeyi, iş sahibinin de bunun karşılığında bir bedel ödemeyi üstlendiği sözleşmedir. Bu nedenle hekimin estetik müdahaleleri ve protez uygulamaları gibi faaliyetlerinde eser sözleşmesinin niteliği gereği objektif olarak eskisinden daha iyi bir sonucun çıkması beklenmektedir.

Yani vekalet sözleşmesinden ayırt eden en önemli özelliği bu tip uygulamalarda hastanın sonuç beklentisinin karşılanıp karşılanmadığıdır.

Eser Sözleşmesinde, Vekâlet İlişkisinden Kaynaklanan Yükümlülüklerine Ek olarak Hekimin Yükümlülükleri:

1. Objektif bir değerlendirme sonucu eskisinden güzel bir görünüme sahip bir durum yaratmak,

2. Hekimden istenilen sonuç, eğer operasyon öncesi yapılan muayenede, hastanın vücut yapısına uygun olmadığı veya hasta için tehlike taşıdığı tespit edilmişse, durumu hastaya bildirmek ve söz konusu operasyondan kaçınmak.


Örnek Karar:

• Taraflar arasındaki sözleşmeye göre estetik ameliyat yapılmak suretiyle davacının karın bölgesinde doğumdan sonra oluşan bozulmanın giderilmesi öngörülmüştür.

• Bu işlem, eser yüklenicinin sanat ve beceriyi gerektiren, bir emek sarfı ile gerçekleştirilen sonuçtur. O halde taraflar arasındaki ilişki BK.nun 355 ve devamı maddelerinde düzenlenmiştir.

• Yüklenicinin eseri iş sahibinin(hasta) yararına olacak şekilde ve ona hiçbir zarar vermeden meydana getirmesi davalı yüklenicinin hem sadakat hem de özen borcunu kapsar. Bu kural gereğince, yüklenici(doktor), iş sahibinin yararına olan şeyleri yapmak ve zararına olan şeylerden kaçınmak zorundadır.

• Meydana getirilen eserin iş sahibinin beklentisini karşılamaması halinde sözleşmedeki yarar dengesi iş sahibi aleyhine bozulur. Bu bakımdan eserin fen ve sanat kurallarına uygun, iş sahibinin beklentilerini karşılar özelliği taşıması gerekir. Aksi halde eserin ayıplı olduğu kabul edilir.

• Davacının doğumdan sonra karın bölgesinde oluşan çatlak ve diğer deformasyonların giderilmesi işini üstlenen davalının eser sözleşmesinin gereği olarak bu işi davacının beklentilerine cevap verecek şekilde fen ve sanat kurallarına uygun yapmak zorundadır.

• Dosya kapsamından yapılan işin davacının beklentisini tam karşılamadığı anlaşılmaktadır.


BAZI UZMANLIK ALANLARINA GÖRE BAZI MAHKEME KARARLARI

a. Jinekolojiye İlişkin Bazı Kararlar

1. “SSK Hastanesi hekimi olan sanığın doğum tarihini tamamlayan bebeği zamanında almayarak ölü doğuma yol açıp açmadığının değerlendirilmesi.”

2. “Doğuma zamanında müdahale edilmeyerek geç doğum yaptırılması nedeniyle küçüğün beyin uyarı merkezlerinin hasar görmesi.”

3. “Davalı doğum ve kadın hastalıkları uzmanı Dr. A’nın davacının annesi olan S’nin doğum sonrası takibinde özensiz ve dikkatsiz davrandığı, kontrolleri sırasında başlamış olan enfeksiyona yönelik tedaviye başlamaması.”

4. “Davalı doktorun dış gebelik ihtimalinin göz önünde tutularak, bu ihtimalin de araştırılmasının gerekip gerekmediği, yani özen borcunun bu şekilde yerine getirilip getirilmemesi.”

5. “Sanık hekim H. Ç ‘nin epizyotomi dikimini kendisi yapmayıp, hemşire sanığa yaptırmak suretiyle katılanın doğum yarasının enfekte olmasına yol açma eylemlerinin TCK 86 ve 88 maddeleri gereğince taksirle yaralama kabul edilmesi gerekmektedir.”

6. “Doğum sırasında sağlık personelinin doktor tarafından verilen talimatlara uymadıklarının, davalı doktorun ise bu davalıları denetlemediğini ve davalının, doğumu öncesinde başka doğuma gittiğini, bunun üzerine diğer davalıların doktoru beklemeden kendisini doğurtmaya kalktığını, karnına şiddetle bastırılması sonucu küçük bebeğin kolundaki sinirlerin zedelenerek kolunun sakat kalmasına neden olmaları.”


b. Genel Cerrahiye İlişkin Bazı Kararlar

1. Davacı hemoroit tanısıyla davalı doktor tarafından iki kez ameliyat edilmiş, ancak ameliyat öncesi enfeksiyon tablosu olan davacıya, uygun olmayan şartlarda müdahalede bulunulduğu ve sonrasında çıkan klinik şikayetlerde ilgili yeterli özen gösterilmediği gerekçesiyle tazminata hükmedilmiştir.

Yargıtay; doktor hafif dahi olsa kusurundan sorumludur. Ortaya çıkan sonuç ile davalı doktorun eylemleri arasında nedensellik bağı bulunduğu için olayın oluşumunda davalı doktor tam kusurlu olmasa dahi bütün zararlardan sorumlu olup, kusursuzluğu oranında zarardan indirim yapılması olanaksızdır.

2. “Müteveffa hasta, memede kitle, batında fıtık ve idrar kaçırma şikâyetleri nedeniyle, önce göğsündeki kitle için Dr. E.A. başkanlığındaki ekip tarafından ameliyata alınmıştır. Ardından diğer şikâyetler nedeniyle hastanın Dr. B. Y başkanlığındaki ekibe devredildiği, ikinci ameliyat safhasında tansiyonun düştüğü, kanama nedeniyle şuur bozukluğu geliştiğinden hasta yoğun bakıma alınmıştır. Yoğun bakımda ölmesi nedeniyle maddi ve manevi tazminat taleplerinde bulunmuşlar ve manevi tazminat talepleri uygun bulunmuştur.”


c. Anesteziye İlişkin Karar

1. “Yapılan guatr ameliyatı esansında, bir saatlik ameliyatta 15 dakikalık oksijen kaldığının anlaşılması üzerine, oksijen tüpünün değiştirilmesi sırasında; oksijen tüpü yerine üzerinde karbondioksit yazısı ve CO2 rumuzunu taşıyan, rengi ayrı, vanası farklı olarak kırmızı olan karbondioksit tüpünün takılması sonucu hastanın ölmüştür. Bu nedenle açılan ceza davasında, ameliyattan önce anestezi işlerini bizzat hazırlayıp, ameliyat esansında bulunup bizzat yapmak ve teknisyenlere nezaret etmekle görevli hastane Anestezi Uzmanının bu görevleri yerine hiç getirmeyerek ve baştan sona özensiz davranması nedeniyle asli kusurlu bulunduğuna hükmetmiştir.”

d. Göz Hastalıklarına İlişkin Karar

1. “Davalının katarakt ve göz içi mercek ameliyatı olduğunu, ameliyat sonrasında gözünde ağrı ve görme kaybı olduğunu ileri sürmüş, kendisine takılan lensin hatalı olduğunu ve gözünü kaybetme riski olduğunu ileri sürerek tazminat talebinde bulunmuştur. Yargıtay kararında, davalılar tarafından davacıya ameliyatla takılan lensin riskleri konusunda uyarıda bulunulduğu, yani aydınlatılmış onamının alındığı ya da hasta tarafından özellikle bu lensin takılması konusunda özel izin verildiği iddia ve ispat edilememiştir. Hastanın seçme şansı bulunmayan, davalılar tarafından temin edilerek davacıya taktıkları lensin davacı hastaya verdiği zararı tazminle yükümlüdür.”


e. Estetik Cerrahiye İlişkin Kararlar

1. “Taraflar arasındaki sözleşmeye göre estetik ameliyat yapılmak suretiyle davacının karın bölgesinde doğumdan sonra oluşan bozulmanın giderilmesi öngörülmüştür. Sözleşme yapılmasının nedeni belli bir sonucun (eserin) ortaya çıkmasıdır. Eser yüklenicinin sanat ve beceriyi gerektiren, bir emek sarfı ile gerçekleştirilen sonuçtur. Davacının doğumdan sonra karın bölgesinde oluşan çatlak ve diğer deformasyonların giderilmesi işini üstlenen davalının eser sözleşmesinin gereği olarak bu işi davacının beklentilerine cevap verecek şekilde fen ve sanat kurallarına uygun yapmak zorundadır. Dosya kapsamından yapılan işin davacının beklentisini tam karşılamadığı anlaşılmaktadır.”

2. “Delil olarak dayanılan ve dosyaya konulmuş, karşı konulmayan davacıya ait fotoğraflara bakıldığında, davacının ameliyat öncesi burnu ile ameliyat sonrası meydana gelen burnu arasında kıyaslanamayacak oranda fahiş ve çok açık farklılık ve çöküntünün hasıl olduğu, adeta burnun yüz düzeyine dağılmış bir hale geldiği görülmektedir. Ameliyat öncesi davacıya ait resimlere çıplak gözle bakıldığında; burunda hiçbir suretle ileri derecede bir deformasyon olmadığı açıkça görülmektedir.Ameliyat öncesi ve sonrası fotoğraflarda, eksik görünüm bakımından aleyhe oluşmuş çok açık farklılık halinde, mahkeme, dosyayı tomarı ile Adli Tıp Büyük Kurulu’na göndermeli, gerekirse davacı da muayene ettirilip zararın meydana gelmesinde tarafların ne derece kusurlu olduğu konusunda rapor alınmalıdır.”


KAMU KURUMUNDA ÇALIŞAN DOKTORUN TAZMİNAT SORUMLULUĞU NASIL DÜZENLENMİŞTİR?

Kamu hastanelerinde görev yapan hekimler gerek Devlet Memurları Kanunu, gerek Yüksek Öğrenim Kanunu, gerekse sair mevzuat hükümlerine göre, kamu görevlisidir ve “teminat sistemi” gereğince kamu görevlilerin kişilere verdiği zararlar nedeniyle açılacak davaların niteliği, diğer sorumluluk davalarına göre farklılık arz etmektedir.

Anayasa’nın 125. Maddesi, “İdarenin her türlü işlem ve eylemine karşı yargı yolu açıktır(…) İdare kendi eylem ve işlemlerinden kaynaklanan zararı ödemekle yükümlüdür.” cümlesiyle idarenin sorumluluğunu göstermiştir. Yine Anayasa’nın 129/5 maddesindeki “Memurlar ve diğer kamu görevlilerinin yetkilerini kullanırken işledikleri kusurlardan doğan tazminat davaları, kendilerine rücu edilmek kaydıyla ve kanunun gösterdiği şekil ve şartlara uygun olarak, ancak idare aleyhine açılabilir.” ifadesiyle de husumetin yöneltileceği tarafı göstermiştir. Aynı şekilde 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 13. maddesinde ifade edilen “Kişiler kamu hukukuna tabi görevlerle ilgili olarak uğradıkları zararlardan dolayı bu görevleri yerine getiren personel aleyhine değil, ilgili kurum aleyhine dava açarlar.” hükmüyle de Anayasa’nın ilgili hükmü pekiştirilmiştir.

Kamu hastanelerinde ki tıbbi kötü uygulama nedeniyle açılan davalar, idarelerin sorumluluğu hizmet kusuru sorumluluğundan kaynaklanmaktadır. Tıbbi kötü uygulamadan kaynaklanan zararlardan kaynaklı, idareye karşı açılacak davalarda özel olarak, ağır hizmet kusuru aranmaktadır.

Objektif nitelik taşıyan “hizmet kusuru”, “hizmetin kuruluşu ve işleyişinde ortaya çıkan kusur” olarak tanımlanabilir. Bu kapsamda, tüzel kişiliği olan idari kuruluşlardaki işler, gerçek kişiler başka bir deyişle kamu görevlileri tarafından


yürütülür. Kamu görevlileri tarafından yapılan kusurlu tutum ve davranışlar, idareye ve yürüttüğü hizmetlere ilişkin ise idarenin sorumluluğunu gerektirir ve bu nedenle açılan davalarda idari yargı görevlidir.

Kamu görevlisinin doğrudan doğruya adli yargıda tazminat sorumluluğuna tabi tutulabilmesine imkân veren kişisel kusur ise Anayasa Mahkemesi’nin konuyla ilgili kararında açıkça tanımladığı gibi, “kamu görevlilerinin, açıkça ve kolayca hizmetten ayrılabilen tasarruf ve hatalarının kötü niyet ve maksatla ilgiliye zarar vermek veya kamu yararı dışında özel çıkarlar sağlamak için bilerek yani kasten yapılan işlem ve eylemlerle, bağışlanmayacak ölçüde ağır kusur teşkil eden açık şekilde hukuka aykırı fiil ve muamelelerden ibaret olduğu kabul edilmektedir. Bu uygulamaya göre, kamu personeli bilerek ve isteyerek yetkisini kötüye kullanır veya mevzuatta açık ve kesin olarak belirlenmiş bulunan görev ve yetki alanını ve sınırlarını aşar yahut idarenin işlev alanı dışına çıkarsa, kişisel eylem ve kusur işlemiş ve kendi sorumluluğuna yol açmış sayılmaktadır.”

Bu tanım ışığında örneğin, kamu görevlisinin, suç niteliğindeki veya açıkça kötü niyetli davranışlarını, yasanın amir hükmünü açık ve bariz şekilde yanlış uygulamasını ve yargı kararlarını 30 gün içinde uygulamamasını kişisel kusur olarak nitelendirebiliriz.

Kamu görevlisi olarak görev yapan doktora açılacak davalarda izlenecek yolu, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 2011/4-592E. 2012/25K. Sayılı Kararı açıkça göstermiştir. İlgili kararın sonuç kısmında “(…)kamu görevlisinin hizmet içinde veya hizmetle ilgili davranışının suç oluşturulması ya da hizmeti yürütürken ağır kusur işlemesi ve bunun gibi kötü niyetle bir kişiye zarar vermesi halinde dahi bu durum, aynı zamanda idarenin eleman seçme yükümlüğünü yerine getirmemesinden kaynaklı hizmet kusuru olup, açılacak dava idareye yöneltilmelidir.


Kişilerin uğradığı zararla, zarar veren personelinin yürüttüğü görev arasında her hangi bir ilişki kurulabiliyorsa, ortada hizmet kusuru var demektir ve bu tür davranışlar kasten veya ihmalen işlenmesine bakılmaksızın hizmetten ayrılamayan kişisel kusurları olarak ortaya çıkmakta ve bu husus Devlet Memurları Kanunun 13. maddesindeki ‘kişilerin kamu hukukuna tabii görevlerle ilgili uğradığı zararlarda’ ifadesini bulmaktadır.

Diğer taraftan Anayasa’nın 129/5 maddesindeki ‘kusur’ şartında kamu yetkisini kullanan memurun veya kamu görevlisinin işlediği eylemin kasten gerçekleştirip gerçekleştirmediğine bakılmaksızın bu eylemlerinden doğan davaların ancak idareye yöneltilmesi gerektiğinin kabulü zorunludur. (…) Öncelikle açıklanan anayasal ve yasal düzenlemelerin amacı tartışılmıştır. Devlet Memurları Kanunu’nda yer alan düzenlemelerin, memur ve kamu görevlilerin kusurunu ortadan kaldırmadığı; (…) Bu güne kadarki uygulamada, kamu personelinin mali sorumluluğunu çözmekte ‘hizmet kusuru’, ‘kişisel kusur’ ayrımına gidilmiş olmasının yerinde olmadığı, zira yasada böyle ayrıma gidilmediği, bunun idareyle memur arasında görülecek rücu davasının, sorunu olduğu tartışmasızdır.” ifadelerine yer verilmiştir.

Dolayısıyla kamu hastanelerinde görev yapan hekimlere karşı doğrudan doğruya tazminat davası açılamayacaktır. Hekimin kötü uygulaması nedeniyle açılacak davalar öncelikle idare aleyhine genel görevli İdare Mahkemesi’nde görülecek, daha sonra eğer ilgili hekimin kişisel kusuru tespit edilirse, İdare, hekime kusuru oranında Asliye Hukuk Mahkemesi’nde rücu davası (ödemede bulunan idarenin, yaptığı bu ödemeyi, kısmen veya tamamen yapması gereken doktordan istemesi) açabilecektir.


Rücu Davası Nedir?

Kamuda görev yapan doktorun neden oluğu tıbbi kötü uygulama nedeniyle, idarenin hizmet kusuru nedeniyle ödemek zorunda kaldığı tazminatı, doktora adli yargıda açacağı dava ile ödettirmesidir. Rücu davalarında doktorun idareye ödeyeceği tazminat miktarı ancak kişisel kusuru oranındadır ve bunun bilirkişilerce tespit edilmesi gerekir. Uygulamada mahkemeler, idarenin ödediği tazminatın tamamını, doktora ödettirmeye çalışmaktadır.

Örnek Karar: Yargıtay 4. Hukuk Dairesi 2005/12354E, 2006/12274K. “Dosya kapsamı ve olayların gelişimi itibariyle dosyada davalı doktorun kişisel kusurunun bulunup bulunmadığı konusunda yeterli bir inceleme ve konusunda uzman bilirkişi raporu bulunmamaktadır. O halde mahkemece, davalı doktorun kişisel kusurunun bulunup bulunmadığı, varsa derecesinin belirlenmesi için Adli Tıp Kurumu ilgili ihtisas dairesinden, gerekirse Adli Tıp Kurumu Genel Kurulu’ndan rapor alınıp sonucuna göre karar verilmesi gerekir.”

ÖNEMLİ UYARI: Yukarıda açıklandığı üzere, kamuda görev yapan doktorun neden olduğu zarar için,idare, hastaya ödediği tazminatı doktordan adli yargıda rücu davasıyla talep etmektedir. Bu nedenle, doktor, idareye karşı açılan tam yargı davalarında, idarenin yanında katılan sıfatıyla yer alıp, davayı çok ciddi bir biçimde takip etmelidir. İdarenin avukatlarının yürüttüğü bu davalarda eksik savunma sıklıkla görülen bir durum olduğu için, doktorun bizzat bir avukatla birlikte süreci yürütmesi daha sonraki tazminat sorumluluğunun azalmasına ya da hiç olmamasını sağlayabilecektir.


İDARENİN AĞIR HİZMET KUSURU NEDENİYLE İDARENİN TAZMİNAT SORUMLULUĞUNA İLİŞKİN BAZI DANIŞTAY KARARLARI

1. “Davacıların çocuğunun ameliyatlarının gerçekleştirilmesi esnasında yapılması gereken işlemlerin tam ve eksiksiz olarak yapılmayarak gerekli dikkat ve özenin gösterilmemesi nedeniyle davalı idarenin tam olarak (% 100) kusurlu olduğu ve hizmet kusuru doğrultusunda davalı idarenin tazmin borcunun doğduğu ve olay neticesinde, davacı yürüyemez hale gelmiştir. bir başka ifade ile felç kalması nedeniyle meydana gelen zararın hukuki sorumluluk kapsamında davalı idare tarafından karşılanması gerektiği sonucuna varılmıştır.

Davacıların manevi tazminat talebine gelince, manevi tazminat malvarlığındaki eksilmeyi gidermeye yönelik bir tazmin aracı olmayan, zarar nedeniyle duyulan elem ve ızdırabı belirlemek ve karşılığında hiç bir şekilde para ile giderilmeyecek olan bu elem ve ızdırabı kısmen de olsa hafifletmek amacını taşımakta olup, manevi tazminatın davalı idarece davacılara ödenmesi, fazlaya ilişkin manevi tazminat talebinin ise reddi gerekir.”

2. “Davalı Bakanlığa bağlı hastanelerde tıbbi operasyonlar geçiren davacının, yine davalı Bakanlığa bağlı bir hastanede geçirdiği operasyonda karnından spanç çıkarılması, spancın önceki operasyonlardan herhangi birinde unutulduğunun açık olması karşısında, olayda davalı idarenin ağır hizmet kusuru ve tazmin sorumluluğu bulunmaktadır.”


3. “Davacıya üç kez tıbbi müdahale uygulanmasına karşın, hastaya ait grafilerin gerekli şekilde muhafaza edilmemesi ve hastaya ait dosyanın kaybedilmesinin, sağlık hizmetinin işletilmesine ilişkin ağır hizmet kusuru teşkil eder.

Diğer taraftan, idarece tıbbi kayıt ve belgelerin ibraz edilememesinin, meydana gelen zarar nedeniyle idarenin sorumluluğunun bulunup bulunmadığının yargısal denetimini de engellediği açıktır. Bu durumda maddi tazminatın reddedilmesinde hukuka aykırılık bulunmamakta ise de, oluşan bu durum sonucu meydana gelen manevi zararın idarece tazmini yolunda karar verilmesi gerekir.”

4. “Dava konusu olayda, yoğun bakım ünitesinde tedavi görmekte olan davacıların yakınının sık sık kendisini solunum cihazına bağlayan maskeyi çıkarmaya çalıştığı ve olay tarihinde de solunum maskesini çıkarması sonucu hayatını kaybettiği anlaşılmıştır.

Daha önce çeşitli kereler maskeyi çıkarmaya çalıştığı hastane personelince bilinen hastaya, solunum maskesini çıkarmasını engelleyecek ek müdahalelerde bulunmamak suretiyle yeterli dikkat ve özeni göstermeyen davalı idarenin bu tutumunun hizmet kusuru olarak kabulü zorunludur. İdare Mahkemesince Yüksek Sağlık Şurası kararı esas alınmak ve davacıların temyiz isteminde bulunması, sınırlı kalmak suretiyle tazminata hükmedilmesi gerekirken, davanın reddi yolunda verilen kararda hukuka uyarlık görülmemiştir.”


5. “Dava, bebeğin oksijen yetersizliğine bağlı beyin ölümü tanısıyla dünyaya gelmesinde idarenin hizmet kusurunun bulunduğu iddiasıyla uğranıldığı ileri sürülen manevi zararın tazmini istemiyle açılmıştır. Uyuşmazlıkta, Kadın Doğum Bölümünün kusurlu olduğuna, önemli delillerin kaybolmasını engellemede gerekli özeni göstermeyen ve hastane acil ameliyat koşullarının organizasyonunda eksikliği bulunan hastane idaresinin kusurlu olduğuna karar verildiği anlaşılmaktadır. Yüksek sağlık Şurası’nca yapılan tespitler uyarınca, davalı idarece yürütülen sağlık hizmetinin kuruluşunda ve işleyişinde ağır hizmet kusurunun bulunduğu açıktır.”

6. “Dava konusu olayın oluş şekli, hastalığın niteliği ve özelliği dikkate alındığında, davacılar yakını, idarenin ağır hizmet kusurunun neden ve etkisiyle intihar etmiş ve yaşamını yitirmiştir. Bu nedenle doğan zarar ile idari faaliyet arasında uygun nedensellik bağı bulunmaktadır.

Davacılar yakının yaşamını yitirmesi nedeniyle anne, baba ve kardeşi olan davacılar tarafından uğranıldığı ileri sürülen maddi zararın tespiti amacıyla yaptırılacak bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenecek raporun değerlendirilmesi suretiyle belirlenecek maddi tazminatın ve idarenin ağır hizmet kusuru dikkate alınarak zenginleşmeye sebebiyet vermeyecek miktarda takdir edilecek manevi tazminatın davacılara ödenmesi gerekir.”


MALPRAKTİSTE UZLAŞMA YÖNTEMİ

İzlenecek Yöntem:

663 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile kamuda görev yapan doktorların tıbbi kötü uygulamalarından kaynaklanan tazminat talepleri için dava yoluna gidilmeden tarafların uzlaşması yoluyla çözülmesi hedeflenmiştir.

Söz konusu kanun ve ona dayanarak çıkarılan yönetmeliğe göre, taraflardan herhangi birisi dava açma süresi içinde maddi ve manevi tazminat talebiyle uzlaşma talebinde bulunabilecektir. Dava açılmasından sonra uzlaştırma başvurusu halinde, mahkeme tarafından taraflara iletilen uzlaşma davetinin veya tarafların uzlaştırıcıya başvurma konusunda anlaşmaya vardıklarını mahkemeye beyan ettikleri tarihten itibaren uzlaşma görüşmeleri başlayacaktır.

Kamuda görev yapan doktor, zarar gördüğünü iddia eden hasta ve doktorun sigorta şirketinin temsilcisi ve tarafların birlikte belirlediği hukukçu uzlaştırıcının bulunduğu, uzlaşma sürecinde maddi ve manevi tazminat taleplerini görüşerek karara bağlanacaktır.

Uzlaşma görüşmeleri esnasında adli yargı komisyonlarında görevli bilirkişilerden rapor istenebilecektir. Taraflardan birisinin vazgeçmesi durumunda uzlaşma süreci sona erecektir. Uzlaşma görüşmeleri en geç 90 gün içinde sonuçlandırılacaktır.


Uzlaşma Sürecindeki Önemli Noktalar:

1. Uzlaşma münacatının yapıldığı tarihte dava açma süresi durur.

2. Tarafların tümü 20 gün içinde bir uzlaştırıcı üzerinde anlaşamazsa uzlaşma süreci sona erecektir.

3. Uzlaşma süreci, uzlaştırıcının göreve başladığı andan itibaren 90 günde sonuçlandırılmak zorundadır. Bilirkişiden rapor alınamaması durumunda en fazla bu süre 6 aya kadar uzatılabilir.

4. Tıbbı kötü uygulamanın varlığı konusunda tarafların anlaşamaması durumunda, Yüksek Sağlık Şurası’nın belirlediği bilirkişilerden rapor alınır.

5. Uzlaşmanın sağlanması durumunda anlaşma tutanağı mahkeme ilamı olarak kabul edilir. Anlaşmanın sağlanamaması durumunda uzlaşma sürecindeki yapılan harcamalar ve uzlaştırıcı ücreti taraflar arasında eşit olarak ödenir.


UZLAŞMA YÖNTEMİ

YARARLARI SAKINCALARI

1. Uzun yargılama s ü r e c i n e g i r i l m e k s i z i n tarafların anlaşması yoluyla sorun çözülecektir.

2. Yargılama giderleri ve avukatlık ücretleri uzlaşma sürecinde daha az olacaktır.

3. Zarara uğradığını düşünen hasta hemen tazminata k a v u ş a c a ğ ı d ü ş ü n c e s i y l e daha az tazminat miktarına razı olabilecektir.

4. Ödenecek tazminat sonrasında ayrıca hastanın avukatına vekalet ücreti ödenmeyecektir.

1. Ülkemizde dava dışında sulh (uzlaşma) yöntemi neredeyse hiç uygulanmamaktadır. Dolayısıyla zaman kaybı olarak düşünülebilir.

2. Bir tıbbi uygulama hatası iddiasında kusurun olup olmadığı, dahası zararın bulunup bulunmadığı ancak yargılama neticesinde anlaşılabilecektir. Bunun için tarafların delilleri toplanacak, tanıklar dinlenecek, ardından bu verilere göre bir bilirkişi incelemesi yapılarak kusurun mevcudiyeti araştırılacaktır. Bu da ancak kapsamlı bir yargılama sonucunda oluşabilir.

3. Uzlaşma süreci, tarafların birinin vazgeçmesiyle mahkemeye taşınabileceği için uzlaşma sürecinde tarafların iddia, savunma ve delillerini açıklaması, daha sonraki süreçte çok büyük zorluklar yaşatabilir.

4. Seçilecek bilirkişinin veya bilirkişilerin sadece Yüksek Sağlık Şurası’nın belirlediği kişilerden seçilmesi, sınırlayıcı bir yöntemdir.


HEKİMİN CEZAİ SORUMLULUĞU

Hukuk düzeni tarafından bir yaptırıma bağlanmış eylemler suç olarak nitelendirilir. Tanımdan hareketle, bir olayda cezai sorumluluğun varlığının kabulü için, ortaya konan eylem ve sonucunun ilgili kanun hükümlerine göre suç olarak sayılması gereklidir.

Sağlık hukuku alanında ise bu durum kendisini, hekimin mesleğini ve tıp sanatını uygularken yapmış olduğu eylemlerin hukuka aykırılığı nedeniyle suç oluşturması şeklinde göstermektedir.

Hekimin bu suçu kasten veya taksirli olarak işlemesi arasında suçun vasfı ve cezanın içeriği açılarından önemli farklar bulunmaktadır. Bu nedenle hekimin kasıtlı (sonucu bilerek ve bu sonucun gerçekleşmesini isteyerek) gerçekleştirdiği eylemler ile taksirli (sonucun gerçekleşmesini istemeden ancak sonucun gerçekleşeceğini öngörerek) gerçekleştirdiği eylemler birbirinden ayrılmalıdır.

Hekimin Kasıtlı Eylemleri

Hekim hastasına karşı tasarlayarak ve sonucunu önceden kestirerek, bu sonucun gerçekleşmesini amaçlayarak işlediği haksız fiil işlemişse, bu durum hekimin kasten işlediği bir suç olarak kabul edilir. Bu tip kasti eylemler ceza hükümleri tarafından taksirli eylemlere göre daha ağır şekilde cezalandırılır.

Türk Ceza Kanunu

KAST

MADDE 21. - (1) Suçun oluşması kastın varlığına bağlıdır. Kast, suçun kanunî tanımındaki unsurların bilerek ve istenerek gerçekleştirilmesidir.


(2) Kişinin, suçun kanunî tanımındaki unsurların gerçekleşebileceğini öngörmesine rağmen, fiili işlemesi hâlinde olası kast vardır. Bu hâlde, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasını gerektiren suçlarda müebbet hapis cezasına, müebbet hapis cezasını gerektiren suçlarda yirmi yıldan yirmi beş yıla kadar hapis cezasına hükmolunur; diğer suçlarda ise temel ceza üçte birden yarısına kadar indirilir.

Kasti eylem sonucu ceza gerektiren durumlar sadece ölüm değildir. Yaralama, vücüt noksanlığına neden olma, organ ve doku ticareti gibi durumlar da kasıtlı suç oluştururlar.

Uygulamada hekimin kasıtlı davranışlarıyla suç işlemesi çok fazla rastlanılan bir durum değildir.

Hekimin Taksirli Eylemleri

Sağlık hizmeti verilirken tedbirsizlik, dikkatsizlik, meslekte acemilik veya özensizlik sonucu, hekim tarafından hastaya yapılan hukuka aykırı eylemler taksirli suçları oluşturur.

Türk Ceza Kanunu

TAKSİR

MADDE 22. - (1) Taksirle işlenen fiiller, kanunun açıkça belirttiği hâllerde cezalandırılır.

(2) Taksir, dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırılık dolayısıyla, bir davranışın suçun kanunî tanımında belirtilen neticesi öngörülmeyerek gerçekleştirilmesidir.

(3) Kişinin öngördüğü neticeyi istememesine karşın, neticenin meydana gelmesi hâlinde bilinçli taksir vardır; bu hâlde taksirli suça ilişkin ceza üçte birden yarısına kadar artırılır.


(4) Taksirle işlenen suçtan dolayı verilecek olan ceza failin kusuruna göre belirlenir.

(5) Birden fazla kişinin taksirle işlediği suçlarda, herkes kendi kusurundan dolayı sorumlu olur. Her failin cezası kusuruna göre ayrı ayrı belirlenir.

(6) Taksirli hareket sonucu neden olunan netice, münhasıran failin kişisel ve ailevî durumu bakımından, artık bir cezanın hükmedilmesini gereksiz kılacak derecede mağdur olmasına yol açmışsa ceza verilmez; bilinçli taksir hâlinde verilecek ceza yarıdan altıda bire kadar indirilebilir.

Taksirin içeriği, tedbirsizlik, dikkatsizlik, meslekte acemilik emir ve yönetmeliklere uymamama şeklinde özetlenebilir.

Aydınlatma Yükümlülüğü

Hekim müdahalesinin hukuka uygunluğunun ölçütlerinden birisi de hastanın tedavinin içeriğine ilişkin olarak aydınlatılmış olmasıdır.

Hasta önerilen tedavi hakkında serbest iradesiyle karar verebilmek için tedavinin olumlu ve olumsuz yönlerini, alternatiflerini bilmelidir. Bu hususların izahı hekimin sorumluluğundadır.

Hekim, hastanın mevcut sağlık durumunu, hastalığım tanısını, tedavinin türünü, bu tedavinin başarı şansını, süresini ve risklerini, kullanılan iyileştirme araçlarının (ilaç vb.) kullanılış şekli ve yan etkilerini ve bu önerinin kabul edilmemesi halinde hastanın karşılaşacağı sonuçları anlatmalıdır.

Buradan, hekimin çalışma serbestisini kaybettiği, sürekli hastaya danışarak işlevsel bir çalışma yapamayacağı sonucu çıkmamalıdır. Zira uygulamada, hekimin temel bir izahın ardından tedavinin ayrıntılarını kendisinin belirleyeceği,


tıp gibi teknik bilginin yaşamsal olduğu bir konuda hastanın zaten bir çok noktada edilgen kalacağı kabul edilmektedir.

Doğal afet, savaş, toplu kazalar veya koma gibi acil hallerde hekimin aydınlatma yükümlülüğü kalkar. Bundan başka, hastanın kendisinin yazılı veya tanık huzurunda aydınlatılmak istemediğini beyan etmesi, daha önceden konuyu bilmesi, aydınlatmanın hastalığın seyri açısından tehlike yaratacak olması veya aydınlatmanın hastalığın seyrine etki etmeyeceği durumlarda aydınlatma sorumluluğundan söz edilmez.

Uygulamada aydınlatmanın yapıldığının ispatı hekimin üzerindedir.

Risk Unsuru ve Taksir Derecesinin Etkisi

Yukarıda da belirttiğimiz gibi bir suçun taksirli veya kasıtlı işlenmesi arasında cezanın şiddeti açısından fark olduğundan suçun niteliği doğru tespit edilmelidir. Burada taksirli sorumluluğun şartları devreye girer.

“İzin verilen risk” adıyla bilinen, tıbbın kabul ettiği normal risk ve sapmalar içinde sağlık personelinin çalışmaları hukukidir.

Hekimler mesleki uzmanlıkları ile ilgili temel bilgilerle genel tıp ilkelerine göre hareket etmelidir. Tanısı güç durumlarda tanı veya belirti-gösterge hataları her zaman mümkündür. Bu durumda hekimin sorumluluğu ancak, herkesin bildiği bir konuda açık bir hata yapması halinde söz konusudur.

Taksirli suçlarda hükmedilecek cezalarda hekimin kusur oranı önemlidir. Hekimin tam veya hafif kusurlu oluşuna göre ceza artırılır veya azaltılır. Kanun bu noktada hakimin şahsi kanaati ve takdirine göre ceza verileceğini öngörmüşse de, uygulamada bilirkişilerin yaptığı kusur oranlamalarına göre ceza verildiği görülmektedir.


Yüksek Sağlık Şurası

Hekimlerin mesleklerine ilişkin kusur ve durumlarını belirlemeye yetkili olan, Sağlık Bakanlığı’nın sürekli bir kurumu olarak ilgili kanunlar çerçevesinde çalışan Yüksek Sağlık Şurası’nın, hekimlerin ceza yargılamalarındaki rolü 2010 yılında sona ermiştir.

Anayasa Mahkemesi, doktorların mesleki hataları nedeniyle yargılandıkları davalarda dosyanın Yüksek Sağlık Şurası’na gönderilmesi zorunluluğunu içeren 1219 sayılı Tababet ve Şuabatı San’atlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun’un 75. maddesini henüz yeni iptal etmiştir. İptal gerekçesi 22/10/2010 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanmıştır.

Anayasa Mahkemesi iptal kararını, söz konusu uygulama nedeniyle davaların oldukça gecikmesine ve bunun Anayasa’nın 36. maddesinde yer alan Adil Yargılanma Hakkı’nı ihlal ettiği gerekçesine dayandırmıştır. Şu anda uygulamada bu tür davalarda genellikle Adli Tıp Kurumu resmi bilirkişilik görevini üstlenmektedir. Bunun yanında üniversite hastaneleri de bilirkişilik görevlerini yapmaktadır.

ÖNEMLİ UYARI: Ceza Muhakemesi Kanununun 67. maddesince ceza yargılamasında taraflara uzman mütalaası sunma imkanı getirmiştir. Sanık doktorun bu türden bir mütalaa alması yargılamanın seyrini değiştirebilir.


TÜRK CEZA KANUNUNDA HEKİMLERİN İŞLEYEBİLECEĞİ BAZI ÖNEMLİ SUÇ TİPLERİ:

Kasten Öldürme Suçu:

Madde Metni:

“Bir insanı kasten öldüren kişi, müebbet hapis cezası ile cezalandırılır. (AĞIR CEZA MAHK.)”

Açıklama:

Hekimin, hastanın rızasını almaksızın, hastayı aydınlatmaksızın veya endikasyon bulunmaksızın yaptığı her türlü müdahale sonucu hastanın ölmesi, kasten adam öldürme suçunu meydana getirir.

Örnekler:

1. Daha az masraflı olduğu için riskli ve başarı şansı az bir tedavi yönteminin uygulanması durumunda hastanın ölmesi, kasten adam öldürme suçunu meydana getirir.

2. Endikasyon bulunmadığı halde, sırf ameliyat yapmış olmak ve bu suretle parasını almak için ameliyat masasında hastanın ölmesi de kasten adam öldürme suçu olarak değerlendirilecektir.


Kasten Öldürmenin İhmali Davranışla İşlenmesi Suçu

Madde Metni:

“Kişinin yükümlü olduğu belli bir icrai davranışı gerçekleştirmemesi dolayısıyla meydana gelen ölüm neticesinden sorumlu tutulabilmesi için, bu neticenin oluşumuna sebebiyet veren yükümlülük ihmalinin icrai davranışa eşdeğer olması gerekir.

(2) İhmali ve icrai davranışın eşdeğer kabul edilebilmesi için, kişinin;

a) Belli bir icrai davranışta bulunmak hususunda kanuni düzenlemelerden veya sözleşmeden kaynaklanan bir yükümlülüğünün bulunması,

b) Önceden gerçekleştirdiği davranışın başkalarının hayatı ile ilgili olarak tehlikeli bir durum oluşturması, gerekir.

(3) Belli bir yükümlülüğün ihmali ile ölüme neden olan kişi hakkında, temel ceza olarak, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası yerine yirmi yıldan yirmi beş yıla kadar, müebbet hapis cezası yerine on beş yıldan yirmi yıla kadar, diğer hallerde ise on yıldan on beş yıla kadar hapis cezasına hükmolunabileceği gibi, cezada indirim de yapılmayabilir. (AĞIR CEZA MAHK.)”

Açıklama:

İhmal, davranış normlarıyla kişiye belirli davranışta bulunma yükümlülüğünün yüklenildiği hallerde, kişinin bu yükümlülüğü yerine getirmemesi halidir. İhmali bir davranışın varlığından söz edebilmek için suçlanan kimsenin ihmali hususunda bir hukuksal yükümlülüğünün bulunması gerekir. Madde metnine


göre, bu hukuksal yükümlülüğün kaynağı ya “kanun hükmü” ya bir “ sözleşme” ya da “önceden gerçekleşmiş tehlikeli bir davranış” olmalıdır. Buradaki ihmal ceza hukuku anlamında taksir, yani özensizlik dikkatsizlik değil, hareketin şekli olarak ihmaldir. Doktorun, söz konusu bu suçu işlemesi için, garantör, yani neticenin meydana gelmesini önlemek konusunda hukuken yükümlü olması gerekmektedir. İcapçı hekimin de garantör hekim olduğu konusunda şüphe yoktur.

Örnekler:

1. Nöbetçi hekimin hastadaki kan basıncının 12 olduğunu saptamasına rağmen, “işine gücüne engel olmaz ve 15 günde iyileşir” yolunda kesin rapor vererek hastaya gereken ilgiyi göstermemesi nedeniyle hastanın ölmesi.

2. Ters doğum yapan hasta için yapılan, mükerrer müracaatlara rağmen, doktorun durumu evden telefonla izlemekle yetindiği durumda hastanın ölmesi durumunda, her ne kadar ebe tarafından yapılan işlemlerde hata bulunmasa dahi, ölümden icapçı hekim sorumludur.

3. Ancak kollarına girilerek hastaneden içeriye sokulan hastanın, gerekeli muayenesini yapmadan ve hastayı stabilize etmeksizin, hastanede yeterli imkan ve yerin olmadığından bahisle başka hastaneye sevk eden doktor, ölümden sorumlu olacaktır.


Kasten Yaralama Suçu:

Madde Metni:

“Kasten başkasının vücuduna acı veren veya sağlığının ya da algılama yeteneğinin bozulmasına neden olan kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (ASLİYE CEZA MAHK.)

(2) Kasten yaralama fiilinin kişi üzerindeki etkisinin basit bir tıbbi müdahaleyle giderilebilecek ölçüde hafif olması hâlinde, mağdurun şikâyeti üzerine, dört aydan bir yıla kadar hapis veya adli para cezasına hükmolunur. (SULH CEZA MAHK.)

(3) Kasten yaralama suçunun;

a) Üstsoya, altsoya, eşe veya kardeşe karşı,

b) Beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak durumda bulunan kişiye karşı,

c) Kişinin yerine getirdiği kamu görevi nedeniyle,

d) Kamu görevlisinin sahip bulunduğu nüfuz kötüye kullanılmak suretiyle,

e) Silahla, işlenmesi halinde, şikâyet aranmaksızın, verilecek ceza yarı oranında artırılır. “

Açıklama:

Kasten öldürme için yapılan açıklamalar, yaralama suçları içinde geçerlidir. Madde metninin 3. Bendinde sıralanan durumlar, yaralama suçunun şiddet nedenleridir ve verilecek cezalar arttırılacaktır.


Örnekler:

1. Yapılan ameliyat sırasında matkabın ucunun kırılması sonucunda, hastanın kemiğinde matkap ucu kalmış ve bu yapılan tüm uğraşlara rağmen söz konusu madde çıkarılmamıştır. Bunun üzerine ileride çekilecek röntgenlerde parçanın görülmemesi için hastayı başka nedenlerle ameliyata almak kasten yaralama suçunu oluşturur.

2. Herhangi bir iyileştirme amacı taşımayan, tümüyle sportif başarısını arttırmak için verilen doping ilaçları nedeniyle kişinin ağır sağlık zararlarına neden olunması kasten yaralama suçunu oluşturur.

3. Hastanın aksini belirtmesine rağmen, hastanın zorunlu bir durumda olmamasına karşın rahim ve yumurtalığının alınması, kasten yaralama suçunu oluşturur.


Taksirle Öldürme Suçu:

Madde Metni:

“(1) Taksirle bir insanın ölümüne neden olan kişi, iki yıldan altı yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (ASLİYE CEZA MAHK.)

(2) Fiil, birden fazla insanın ölümüne ya da bir veya birden fazla kişinin ölümü ile birlikte bir veya birden fazla kişinin yaralanmasına neden olmuş ise, kişi iki yıldan on beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (AĞIR CEZA MAHK.)”

Açıklama:

Taksir, dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırılık dolayısıyla, bir davranışın suçun kanuni tanımında belirtilen neticesi öngörülmeyerek gerçekleştirilmesidir. Taksiri, kasttan ayıran özellik, sonucun istenmemesidir. Bilinçli taksir ise, kişinin öngördüğü neticeyi istememesine karşın, neticenin meydana gelmesidir. Bilinçli taksir, basit taksirden daha fazla cezanın uygulanmasına neden olur.

Hekim için bilinçli taksir koşulunun oluşabilmesi için, hekimin neticeyi öngörmesi yeterli görülmez; örneğin hekimin mesleki cüret vb. nedenlerle, yapmaması gereken bir tıbbi müdahaleye girişmesi durumunda bilinçli taksir uygulanabilecektir.

Neticenin öngörülebilir olmadığı hallerde, taksirden değil komplikasyondan bahsedilir ve herhangi bir ceza uygulanmaz. Ayrıca hekimin dikkat ve özen yükümlülüğünü ihlal etmemesi gerekmektedir. Söz konusu özen yükümlüğü, kendi kişisel ve bireysel bilgisine göre, gerekli dikkati gösterebilecek durumda olmasına rağmen, bunu göstermemesi demektir.

Eğer hekim tıp biliminin öngördüğü ve yapılması gerekli kıldığı kurallara ve tıbbi tedavi yöntemlerine uygun hareket etmemişse taksir gündeme gelecektir.


Bununla birlikte hekim özensiz davranmış olsa bile, ortaya çıkan netice ile davranış arasında nedensellik bağının da bulunması gerekmektedir. Yani hekim, özen yükümlülüğüne uygun hareket etseydi dahi ölüm veya yaralama sonucu, kesin sınırında bir olasılıkla gerçekleşecekse, hekim sorumlu tutulamayacaktır.

Örnekler:

1. Hekimin zamanında tanı koyamaması nedeniyle tedavide yeterli ve elverişli sonuçların alınamaması sonucunda hastanın ölmesi durumunda, taksirli adam öldürme suçu oluşur.

2. Nöbetçi pratisyen hekim olarak görev yapan kişinin, trafik kazası sonucu yaralı ve alkollü halde getirilen kişi için tomografi çekilmesine engel olmamasına karşın, tomografi istenmemesi sonucu intraknial kanamanın geç teşhis edilmesi sonucu hastanın ölmesi durumunda, taksirli adam öldürme suçu oluşur.

3. Gerektiği halde dâhiliye konsültasyonu istemeyip hastanın şeker komasına girerek, ölmesine neden olan uzman hekim için, taksirli adam öldürme suçu oluşur.

4. Fıtık teşhisi üzerine ameliyata alınan hastanın, ameliyat sırasında bağırsağındaki kesilmeye bağlı olarak gelişen peritonit sonucu ölmesi durumunda, taksirli adam öldürme suçu oluşacaktır.

5. Bir saatlik ameliyatta 15 dakikalık oksijen kaldığının anlaşılması üzerine, oksijen tüpü değiştirilirken yanlışlıkla karbondioksit tüpünün takılması sonucu hastanın ölmesi durumunda, uzman hekimle birlikte anestezi teknisyenleri, taksirli adam öldürme suçundan kusurları oranında cezalandırılacaktır.


Taksirle Yaralama Suçu

Madde Metni:

“(1) Taksirle başkasının vücuduna acı veren veya sağlığının ya da algılama yeteneğinin bozulmasına neden olan kişi, üç aydan bir yıla kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılır. (SULH CEZA MAHK.)

(2) Taksirle yaralama fiili, mağdurun;

a) Duyularından veya organlarından birinin işlevinin sürekli zayıflamasına,

b) Vücudunda kemik kırılmasına,

c) Konuşmasında sürekli zorluğa,

d) Yüzünde sabit ize,

e) Yaşamını tehlikeye sokan bir duruma,

f) Gebe bir kadının çocuğunun vaktinden önce doğmasına,

Neden olmuşsa, birinci fıkraya göre belirlenen ceza, yarısı oranında artırılır.

(3) Taksirle yaralama fiili, mağdurun;

a) İyileşmesi olanağı bulunmayan bir hastalığa veya bitkisel hayata girmesine,

b) Duyularından veya organlarından birinin işlevinin yitirilmesine,


c) Konuşma ya da çocuk yapma yeteneklerinin kaybolmasına,

d) Yüzünün sürekli değişikliğine,

e) Gebe bir kadının çocuğunun düşmesine,

Neden olmuşsa, birinci fıkraya göre belirlenen ceza, bir kat artırılır.

(4) Fiilin birden fazla kişinin yaralanmasına neden olması halinde, altı aydan üç yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. (ASLİYE CEZA MAHK.)

(5) Taksirle yaralama suçunun soruşturulması ve kovuşturulması şikâyete bağlıdır. Ancak, birinci fıkra kapsamına giren yaralama hariç, suçun bilinçli taksirle işlenmesi halinde şikâyet aranmaz.”

Açıklama:

Yukarıda taksire ilişkin yapılan açıklamalar, taksirli yaralama suçu içinde geçerlidir. “Yaralama”, başkasının vücuduna acı verme, sağlığını bozma ya da algılama yeteneğinin bozulmasına neden olmak şeklinde tanımlanır. Maddenin 2. ve 3. bentlerinde sayılan haller, taksirli yaralama suçunun şiddet yani cezayı arttıran nedenleri olarak sıralanmıştır. Bu bentlerde sayılan haller tüm hekimlerin teşhis ve tedavi süreçlerinde neden olabilecekleri türden sonuçlar olarak karşımıza çıkmaktadır.


Örnekler:

1. Erken doğan bebeklerin retinopati riskine karşı periyodik olarak göz muayenelerinin yapılması gerekirken yapılmadığı ve böylece zamanında retinopati teşhisinin konulamaması nedeniyle tedavilerinin gerçekleştirilmediği, bu nedenle, hastanın görme yeteneğini tümüyle kaybetmesi, cezası taksirli yaralama suçunu oluşturmaktadır.

2. Hekim, hasta bebeğin karnını ameliyattan önce muayene etmemiş ve bunun üzerine ameliyatı yanlış yer olan karnın sağından yapmıştır. Ancak orda problem olmadığı anlaşılınca, bu kez karnın solundan ikinci ameliyat yapmış, ancak ikinci ameliyattaki narkoz bebeğin felç kalmasına neden olmuştur. Her ne kadar, oluşan felç nekrozun komplikasyonu olarak kabul edilse de, hekimin ek bir tehlike yaratarak ikinci narkozu uygulaması, taksirli yaralama suçunu oluşacaktır.

3. Hekimin vücuda enfeksiyon biçimi farklı olan kızamık aşısı yerine gerekli dikkat ve özeni göstermeyerek kızamık suyu ile sulandırılmış verem aşısı yapması sonucu, hasta bebeğin bir yıl boyunca gözlem altında tutulmasına neden olması durumunda taksirli yaralama suçu oluşacaktır.

4. Doktor tarafından tedavi amaçlı verilen tabletin ağız yolu ile verilmesi sırasında bebeğin, nefessiz kalması sonucu beyninde hasar oluşması, iki aylık bebeğe uygulanan hap yutturma yönteminin genel tıbbi uygulama kurallarına aykırı olması durumunda, taksirli yaralama suçu oluşacaktır.


İntihara Yönlendirme Suçu:

“(1) Başkasını intihara azmettiren, teşvik eden, başkasının intihar kararını kuvvetlendiren ya da başkasının intiharına herhangi bir şekilde yardım eden kişi, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (ASLİYE CEZA MAHK.)

(2) İntiharın gerçekleşmesi durumunda, kişi dört yıldan on yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (ASLİYE CEZA MAHK.)

(3) Başkalarını intihara alenen teşvik eden kişi, üç yıldan sekiz yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (ASLİYE CEZA MAHK.)

(4) İşlediği fiilin anlam ve sonuçlarını algılama yeteneği gelişmemiş olan veya ortadan kaldırılan kişileri intihara sevk edenlerle cebir veya tehdit kullanmak suretiyle kişileri intihara mecbur edenler, kasten öldürme suçundan sorumlu tutulurlar. (AĞIR CEZA MAHK.)”

Açıklama:

Burada incelenmesi gereken konu ötenazidir. Pasif ötenazi eylemi, yani hastanın tedaviyi reddetmesi suç değildir. Ancak aktif ötnenazi eylemi suçtur. Pasif ötenazide, ölmek ölmek üzere hastaya uygulanan tedavinin tamamı kesilmemelidir. Hasta ölüm döşeğinde yalnız bırakılmamalıdır. Bu durumda dahi hastaya müdahale devam etmeli, ancak müdahalenin niteliği yaşamı uzatmaya yönelik tedbirler değil bakım tedbirlerini içeren geçici tıbbi hizmetler şeklinde olmalıdır.


İnsan Üzerinde Deney Suçu:

Madde Metni:

“(1) İnsan üzerinde bilimsel bir deney yapan kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (ASLİYE CEZA MAHK.)

(2) İnsan üzerinde yapılan rızaya dayalı bilimsel deneyin ceza sorumluluğunu gerektirmemesi için;

a) Deneyle ilgili olarak yetkili kurul veya makamlardan gerekli iznin alınmış olması,

b) Deneyin öncelikle insan dışı deney ortamında veya yeterli sayıda hayvan üzerinde yapılmış olması,

c) İnsan dışı deney ortamında veya hayvanlar üzerinde yapılan deneyler sonucunda ulaşılan bilimsel verilerin, varılmak istenen hedefe ulaşmak açısından bunların insan üzerinde de yapılmasını gerekli kılması,

d) Deneyin, insan sağlığı üzerinde öngörülebilir zararlı ve kalıcı bir etki bırakmaması,

e) Deney sırasında kişiye insan onuruyla bağdaşmayacak ölçüde acı verici yöntemlerin uygulanmaması,

f) Deneyle varılmak istenen amacın, bunun kişiye yüklediği külfete ve kişinin sağlığı üzerindeki tehlikeye göre daha ağır basması,

g) Deneyin mahiyet ve sonuçları hakkında yeterli bilgilendirmeye dayalı olarak açıklanan rızanın yazılı olması ve herhangi bir menfaat teminine bağlı bulunmaması, gerekir.


(3) Çocuklar üzerinde bilimsel deneyin ceza sorumluluğunu gerektirmemesi için ikinci fıkrada aranan koşulların yanı sıra;

a) Yapılan deneyler sonucunda ulaşılan bilimsel verilerin, varılmak istenen hedefe ulaşmak açısından bunların çocuklar üzerinde de yapılmasını gerekli kılması,

b) Rıza açıklama yeteneğine sahip çocuğun kendi rızasının yanı sıra ana ve babasının veya vasisinin yazılı muvafakatinin de alınması,

c) Deneyle ilgili izin verecek yetkili kurullarda çocuk sağlığı ve hastalıkları uzmanının bulunması, gerekir.

(4) Hasta olan insan üzerinde rıza olmaksızın tedavi amaçlı denemede bulunan kişi, bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Ancak, bilinen tıbbi müdahale yöntemlerinin uygulanmasının sonuç vermeyeceğinin anlaşılması üzerine, kişi üzerinde yapılan rızaya dayalı bilimsel yöntemlere uygun tedavi amaçlı deneme, ceza sorumluluğunu gerektirmez. Açıklanan rızanın, denemenin mahiyet ve sonuçları hakkında yeterli bilgilendirmeye dayalı olarak yazılı olması ve tedavinin uzman hekim tarafından bir hastane ortamında yapılması gerekir. (SULH CEZA MAHK.)

(5) Birinci fıkrada tanımlanan suçun işlenmesi sonucunda mağdurun yaralanması veya ölmesi halinde, kasten yaralama veya kasten öldürme suçuna ilişkin hükümler uygulanır.

(6) Bu maddede tanımlanan suçların bir tüzel kişinin faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde, tüzel kişi hakkında bunlara özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunur.”


Açıklama:

Hastanın rızası alınmaksızın yapılan bilimsel deney söz konusu suçu oluşturacaktır. Kanunda suç tehlike suçu olarak tanımlanmıştır, yani yapılan deney sonucunda herhangi bir zararın oluşması şart değildir. Dolaysıyla mağdura yönelik bir zarar söz konusu olmasa bile sadece kanunda belirtilen şartların gerçekleşmemesi durumunda suç oluşacaktır. Yapılan deney, kanunda belirtilen şartlara aykırı ise ve hastanın sağlığı bozulmuş veya hasta ölmüş ise, kasten yaralama veya neticesi sebebiyle ağırlaşmış yaralamaya ilişkin hükümler uygulanacaktır. Eğer yapılan deney her ne kadar kanundaki düzenlemelere uygun da olsa, hekimin kusuru bulunması durumunda, taksirli yaralama veya taksirle öldürme hükümleri uygulanacaktır.

Hastanın rızası bulunması ve bilinen tüm tıbbi müdahalelerin denenmesi durumunda, hastayı tedavi etme amaçlı denemeler yapılabilir. Bu durumda herhangi bir suç oluşmayacaktır.

Örnek:

Araştırma konusu dalda, uzmanlığı bulunmayan hekim, biyobenzer ürünler için kıyaslanabilir uygun bir ekip ve farmalog olmaksızın, hasta üzerinde çeşitli ilaçları denemişse, suç oluşacaktır. Hastanın sağlığında herhangi bir bozulma oluşmasa bile söz konusu suç oluşacaktır.


Organ veya Doku Ticareti Suçu :

Madde Metni:

“(1) Hukuken geçerli rızaya dayalı olmaksızın, kişiden organ alan kimse, beş yıldan dokuz yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Suçun konusunun doku olması halinde, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. (ASLİYE CEZA MAHK.)

(2) Hukuka aykırı olarak, ölüden organ veya doku alan kimse, bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (SULH CEZA MAHK.)

(3) Organ veya doku satın alan, satan, satılmasına aracılık eden kişi hakkında, birinci fıkrada belirtilen cezalara hükmolunur.

(4) Bir ve üçüncü fıkralarda tanımlanan suçların bir örgütün fa aliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde, sekiz yıldan onbeş yıla kadar hapis ve onbin güne kadar adli para cezasına hükmolunur.(AĞIR CEZA MAHK.)

(5) Hukuka aykırı yollarla elde edilmiş olan organ veya dokuyu saklayan, nakleden veya aşılayan kişi, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (ASLİYE CEZA MAHK.)

(6) Belli bir çıkar karşılığında organ veya doku teminine yönelik olarak ilan veya reklam veren veya yayınlayan kişi, bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (SULH CEZA MAHK.)


(7) Bu maddede tanımlanan suçların bir tüzel kişinin faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde, tüzel kişi hakkında bunlara özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunur.

(8) Birinci fıkrada tanımlanan suçun işlenmesi sonucunda mağdurun ölmesi halinde, kasten öldürme suçuna ilişkin hükümler uygulanır. (AĞIR CEZA MAHK.)”

Organ ve Doku Alınması, Saklanması ve Nakli Hakkında Kanun:

Madde 15: “Bu Kanuna aykırı şekilde organ ve doku alan, saklayan, aşılayan ve nakledenlerle bunların alım ve satımını yapanlar, alım ve satımına aracılık edenler veya bunun komisyonculuğunu yapanlar hakkında, fiil daha ağır bir cezayı gerektirmediği takdirde iki yıldan dört yıla kadar hapis ve 50.000 liradan 100.000 liraya kadar adli para cezasına hükmolunur.”

Açıklama:

Geçerli bir rızaya dayanmaksızın bir kişiden organ alınması, söz konusu madde olmasa bile kasten yaralama suçunu oluşturacaktır. Söz konusu kasten yaralama suçundan daha fazla cezayı gerektirdiğinden ve özel olarak düzenlendiğinden bu maddenin uygulanması gerekmektedir.


Organ ve doku alınabilmesi için geçerli rıza, vericinin en az iki tanık huzurunda açık, bilinçli ve tesirden uzak olarak önceden verilmiş yazılı veya en az iki tanık önünde sözlü olarak beyan edip imzaladığı tutanağın bir hekim tarafından onaylanması durumunda oluşacaktır.

Ölü kişiden organ veya doku alınması ise, sağlığında vücudunun tamamını veya organ ve dokularını, tedavi, teşhis ve bilimsel amaçlar için bıraktığını resmi veya yazılı bir vasiyetle belirtmemiş veya bu konudaki isteğini iki tanık huzurunda açıklamamış ise sırasıyla ölüm anında yanında bulunan eşi, reşit çocukları, ana veya babası veya kardeşlerinden birisinin; bunlar yoksa yanında bulunan herhangi bir yakınının muvafakatiyle mümkün olabilir.

Aksine bir vasiyet veya beyan yoksa, kornea gibi ceset üzerinde bir değişiklik yapmayan dokular alınabilir. Ölü, sağlığında kendisinden ölümünden sonra organ veya doku alınmasına karşı olduğunu belirtmişse organ ve doku alınamaz.

Örnek:

Gözün sadece korneasının alınmasının, izne tabi olmadığı belirtilmesine rağmen, tespit tutanağına göre cesedin sol gözünün tamamının alındığı, sağ gözünün kapağının ise dikili olduğunun saptandığı durumda, organ ticareti suçu oluşacaktır.


Çocuk Düşürtme Suçu :

Madde Metni:

“(1) Rızası olmaksızın bir kadının çocuğunu düşürten kişi, beş yıldan on yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (ASLİYE CEZA MAHK.)

(2) Tıbbi zorunluluk bulunmadığı halde, rızaya dayalı olsa bile, gebelik süresi on haftadan fazla olan bir kadının çocuğunu düşürten kişi, iki yıldan dört yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (ASLİYE CEZA MAHK.) Bu durumda, çocuğunun düşürtülmesine rıza gösteren kadın hakkında bir yıla kadar hapis veya adli para cezasına hükmolunur. (SULH CEZA MAHK.)

(3) Birinci fıkrada yazılı fiil kadının beden veya ruh sağlığı bakımından bir zarara uğramasına neden olmuşsa, kişi altı yıldan oniki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır; fiilin kadının ölümüne neden olması halinde, onbeş yıldan yirmi yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. (AĞIR CEZA MAHK.)

(4) İkinci fıkrada yazılı fiil kadının beden veya ruh sağlığı bakımından bir zarara uğramasına neden olmuşsa, kişi üç yıldan altı yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır; fiilin kadının ölümüne neden olması halinde, dört yıldan sekiz yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. (ASLİYE CEZA MAHK.)

(5) Rızaya dayalı olsa bile, gebelik süresi on haftayı doldurmamış olan bir kadının çocuğunun yetkili olmayan bir kişi tarafından düşürtülmesi halinde; iki yıldan dört yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.


Yukarıdaki fıkralarda tanımlanan diğer fiiller yetkili olmayan bir kişi tarafından işlendiği takdirde, bu fıkralara göre verilecek ceza, yarı oranında artırılarak hükmolunur. (ASLİYE CEZA MAHK.)

(6) Kadının mağduru olduğu bir suç sonucu gebe kalması halinde, süresi yirmi haftadan fazla olmamak ve kadının rızası olmak koşuluyla, gebeliği sona erdirene ceza verilmez. Ancak, bunun için gebeliğin uzman hekimler tarafından hastane ortamında sona erdirilmesi gerekir.”

Açıklama:

Çocuk düşürtme suçu kasten işlenebilen bir suçtur. Bu nedenle, hekimin taksirli eylemleri sonucunda çocuğun henüz insan niteliğini almadan ölmesi durumunda hekim, ancak taksirli yaralama hükümlerince sorumlu olacaktır. Cenin oluşmasını engelleyici hareketler çocuk düşürtme suçunu oluşturmaz. Cenin ana rahminden sağ ve tam olarak ayrılmış ve yapılan hareketler sonucunda ölmüşse, artık adam öldürme suçu oluşacaktır.

Kanunun belirttiği süreler dışında veya rıza olmaksızın çocuk düşürtme eylemi sırasında annenin de ölmesi ya da yaralanması sonucunda, hem çocuk düşürtme hem de taksirli yaralama veya öldürme suçundan hüküm kurulacaktır.

Rahim tahliyesi ancak kadın doğum uzmanları tarafından ya da bakanlıkça açılan kurslarda eğitim görmüş ve yeterlilik belgesi almış pratisyen hekim tarafından uzman hekim kontrolünde yapılabilir. Diğer branşların çocuk düşürtme müdahalesi hukuka aykırıdır.


Doğacak çocuğun ağır bir maluliyetle doğması veya maluliyetin ondan sonra doğacak çocuklarda görülebilmesi durumunda da kürtaj yapılabilir. Ağır maluliyet kavramı, tedavisi veya telafisi mümkün olmayan bir hastalık olarak değerlendirilmelidir. Bu durumda kanuni süre sonrasında da kürtaj yapılabilir.

Hekimin kürtaj dolayısıyla ceza sorumluluğunun saptanması her türlü delille olabilir. Hasta kayıtları, varsa otopsi raporu ve hatta kadının beyanı delil olabilir.

Rahim tahliyesinde kişi evli ise eşinin de rızası alınması gerekir.

Örnekler:

1. Reşit kadının usulüne uygun alınmayan rıza ile rahim tahliyesi gerçekleştirildiği sırada ölmesi sonucunda TCK 99/3 suçu gerçekleşecektir.

2. Kanunda gösterilen kurallara uygun bir biçimde uzman hekim tarafından tedbirsizce ve acemice yapılan kürtaj sonucu, rahim muzokası ve adalelerinin ileri derecede harabiyete uğraması durumunda, taksirli yaralama suçu oluşacaktır.

3. Kadının rızası ile 5 aydan daha büyük çocuğunu hekimin düşürtmesi suçunda, kadının, doktora suç isnadında bulunması için bir neden olmadığı da dikkate alınarak, sadece kadının beyanı doğrultusunda hekim cezalandırılacaktır.


Kişisel Verilerin Kaydedilmesi ve Yayılması Suçu:

Madde Metni:

“MADDE 135 - (1) Hukuka aykırı olarak kişisel verileri kaydeden kimseye altı aydan üç yıla kadar hapis cezası verilir. (ASLİYE CEZA MAHK.)

(2) Kişilerin siyasi, felsefi veya dini görüşlerine, ırki kökenlerine; hukuka aykırı olarak ahlaki eğilimlerine, cinsel yaşamlarına, sağlık durumlarına veya sendikal bağlantılarına ilişkin bilgileri kişisel veri olarak kaydeden kimse, yukarıdaki fıkra hükmüne göre cezalandırılır. (ASLİYE CEZA MAHK.)

MADDE 136 - (1) Kişisel verileri, hukuka aykırı olarak bir başkasına veren, yayan veya ele geçiren kişi, bir yıldan dört yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (ASLİYE CEZA MAHK.)”

Açıklama:

Kişisel veriler TCK ve Ceza Muhakemeleri Kanunu’nda çok net belirtilmese de, fotoğraf, isim, yaş, medeni durum, cinsel tercih, ahlaki eğilim, ırki köken, felsefi ve dini anlayış ve hastalığı hakkındaki veriler kişisel veri sayılmaktadır. Bu suçun sağlık durumuna ilişkin işlenmesi cezayı ağırlaştırıcı nedendir.

Bir bilginin sır olup olmadığında kullanılan ölçüt, bilginin kolaylıkla ulaşılabilir nitelikte olup olmadığıdır.

Örnekler:

1. Hekimin ya da hastanenin hastaya ait hasta kayıtlarının, başkasına verilmesi veya internet sitesinde ifşası söz konusu suçu oluşturacaktır.

2. Bilimsel kongrede hastasının rızasını almaksızın, hastanın resmini hiçbir suretle anlaşılmayacak şekilde kapatmayıp, sadece hastanın gözlerine siyah bir çizgi çekerek saklamaya çalışan hekim bu suçu işlemiş olarak kabul edilir.


Belgede Sahtecilik Suçu:

“MADDE 204 - (1) Bir resmi belgeyi sahte olarak düzenleyen, gerçek bir resmi belgeyi başkalarını aldatacak şekilde değiştiren veya sahte resmi belgeyi kullanan kişi, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (ASLİYE CEZA MAHK.)

(2) Görevi gereği düzenlemeye yetkili olduğu resmi bir belgeyi sahte olarak düzenleyen, gerçek bir belgeyi başkalarını aldatacak şekilde değiştiren, gerçeğe aykırı olarak belge düzenleyen veya sahte resmi belgeyi kullanan kamu görevlisi üç yıldan sekiz yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (AĞIR CEZA MAHK.)

(3) Resmi belgenin, kanun hükmü gereği sahteliği sabit oluncaya kadar geçerli olan belge niteliğinde olması halinde, verilecek ceza yarısı oranında artırılır.

MADDE 205 - (1) Gerçek bir resmi belgeyi bozan, yok eden veya gizleyen kişi, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Suçun kamu görevlisi tarafından işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır. (ASLİYE CEZA MAHK.)

MADDE 207 - (1) Bir özel belgeyi sahte olarak düzenleyen veya gerçek bir özel belgeyi başkalarını aldatacak şekilde değiştiren ve kullanan kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (ASLİYE CEZA MAHK.)

(2) Bir sahte özel belgeyi bu özelliğini bilerek kullanan kişi de yukarıdaki fıkra hükmüne göre cezalandırılır.

MADDE 208 - (1) Gerçek bir özel belgeyi bozan, yok eden veya gizleyen kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (ASLİYE CEZA MAHK.)

MADDE 210 - (1) Özel belgede sahtecilik suçunun konusunun, emre veya hamile yazılı kambiyo senedi, emtiayı temsil eden belge, hisse senedi, tahvil veya vasiyetname olması halinde, resmi belgede sahtecilik suçuna ilişkin hükümler uygulanır.

(2) Gerçeğe aykırı belge düzenleyen tabip, diş tabibi, eczacı,


ebe, hemşire veya diğer sağlık mesleği mensubu, üç aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Düzenlenen belgenin kişiye haksız bir menfaat sağlaması ya da kamunun veya kişilerin zararına bir sonuç doğurucu nitelik taşıması halinde, resmi belgede sahtecilik hükümlerine göre cezaya hükmolunur.”

Açıklama:

Kamu hastanelerinde görev yapan ve kamu görevlisi olarak kabul edilen tüm hekimlerin düzenledikleri belgeler resmi evrak niteliğindedir. Bununla birlikte kamu görevlisi olmayan hekimlerin düzenledikleri her türlü belge de resmi belge olarak kabul edilmektedir.

Bu kapsamda belgede sahtecilik suçunun oluşması, gerçek olmayan bir belge için gerçekmiş gibi bir içerik hazırlanması veya gerçek bir belgede tahrifat yapılmasıdır.

Söz konusu belgelerin herhangi bir menfaat karşılığı düzenlenmemiş olması durumunda dahi suç gerçekleşmiş olarak kabul edilir. Fakat suç konusu sahte belge hekime menfaat sağlarsa verilecek ceza arttırılacaktır.

Örnekler:

1. Hekimin özel muayenehanesinde doldurduğu bir reçeteyi, çalıştığı hastanede onaylatmasında bu suç işlenmiş olacaktır.

2. Hekimin, tanıdığı kamu görevlisi ya da öğrenciye, kişinin hasta olmadığını bilmesine karşın, hastalık raporu düzenlerse söz konusu suç işlenmiş olacaktır.

3. Hekimin bir hasta için, bu hastadan başka birine ait birine reçete düzenlemesi bu suçu meydana getirecektir.

4. Hekimin, hastanın tedavisi sırasında, gerçekte yapılmamış olan tahlil ve tetkiklerin yapılmış gibi gösterilmesinde bu suç işlenmiş olacaktır.


Çocuğun Soybağını Değiştirme Suçu:

Madde Metni:

“(1) Bir çocuğun soybağını değiştiren veya gizleyen kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (ASLİYE CEZA MAHK.)

(2) Özen yükümlülüğüne aykırı davranarak, sağlık kurumundaki bir çocuğun başka bir çocukla karışmasına neden olan kişi, bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (SULH CEZA MAHK.)”

Açıklama:

Bu suç tipini, hekim dışında başka sağlık personeli hatta dışarıdan bir kişi de gerçekleştirebilir. Çocuğun soy bağının değiştirilmesi veya gizlenmesi için evrakta sahtecilik yapılmış ise bu eylemler, ayrıca evrakta sahtecilik suçunu da oluşturacaktır.


İrtikâp Suçu:

Madde Metni:

“(1) Görevinin sağladığı nüfuzu kötüye kullanmak suretiyle kendisine veya başkasına yarar sağlanmasına veya bu yolda vaatte bulunulmasına bir kimseyi icbar eden kamu görevlisi, beş yıldan on yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Kamu görevlisinin haksız tutum ve davranışları karşısında, kişinin haklı bir işinin gereği gibi, hiç veya en azından vaktinde görülmeyeceği endişesiyle, kendisini mecbur hissederek, kamu görevlisine veya yönlendireceği kişiye menfaat temin etmiş olması halinde, icbarın varlığı kabul edilir.

(2) Görevinin sağladığı güveni kötüye kullanmak suretiyle gerçekleştirdiği hileli davranışlarla, kendisine veya başkasına yarar sağlanmasına veya bu yolda vaatte bulunulmasına bir kimseyi ikna eden kamu görevlisi, üç yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (AĞIR CEZA MAHK.)

(3) İkinci fıkrada tanımlanan suçun kişinin hatasından yararlanarak işlenmiş olması halinde, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. (ASLİYE CEZA MAHK.)

(4) İrtikâp edilen menfaatin değeri ve mağdurun ekonomik durumu göz önünde bulundurularak, yukarıdaki fıkralara göre verilecek ceza yarısına kadar indirilebilir.”


Açıklama:

Bu suç tipi kamu görevlisi hekimlerin işleyebileceği türdendir. İrtikap, (uygulamada görünümü bıçak parası) görevinin sağladığı nüfuzu veya güveni kötüye kullanarak, hekimin yarar sağlaması anlamına gelir. Hekim bunu yaparken, ikna, hile veya hatadan yararlanabilir. Rüşvetle irtikabı birbirine karıştırmamak gerekir. İrtikâp, hastanın haksız menfaat sağlandığını bilmeksizin, manevi tehdit yoluyla oluşan suç tipidir. Rüşvette tarafların ikisi de sağlanan haksız yararın farkındadır ve her iki taraf da cezalandırılır.

Hekimin, tıbbi müdahaleyi yaptıktan sonra para alması durumunda, irtikap değil görevi kötüye kullanma suçu oluşacaktır.

Örnekler:

1. Hekim, hasta yakınını kendisi tarafından yardım yapılmadığı takdirde kötü sonuçlarla karşılaşılacağı konusunda ikna ederek bir miktar para almışsa irtikap suçu oluşacaktır.

2. Kanser olma riski bulunan ancak çok acil müdahaleye gereksinim duymadığı anlaşılan mağdurun bir başka doktor veya sağlık kuruluşuna başvuru olanağı varken, ayrıca hastanede gerçekleştirilecek operasyon için istenen paranın yasal olmadığını bilen hekim irtikâp suçunu işlemiştir.

3. Gebelik döneminde, karında oluşan varislerin en geç emzirme dönemi sonunda geçeceğini bilmesine rağmen, hekimin hastayı aydınlatmayıp bu varislerin mutlaka tedavi edilmesi, tedavi için de anjiyo yapılması gerektiğini beyan edip, anjiyo gideri için bir miktar para lazım olacağı gerekçesiyle hastadan para alması irtikap suçunu oluşturur.


Görevi Kötüye Kullanma Suçu:

Madde Metni:

“(1) Kanunda ayrıca suç olarak tanımlanan haller dışında, görevinin gereklerine aykırı hareket etmek suretiyle, kişilerin mağduriyetine veya kamunun zararına neden olan ya da kişilere haksız bir menfaat sağlayan kamu görevlisi, altı aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (SULH CEZA MAHK.)

(2) Kanunda ayrıca suç olarak tanımlanan haller dışında, görevinin gereklerini yapmakta ihmal veya gecikme göstererek, kişilerin mağduriyetine veya kamunun zararına neden olan ya da kişilere haksız bir menfaat sağlayan kamu görevlisi, üç aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (SULH CEZA MAHK.)”

Açıklama:

Ceza hukuku açısından torba madde olarak nitelenebilecek görevi kötüye kullanma suçu, yapılan eylemin başka herhangi bir suç tipine girmemesi durumunda gündeme gelecektir.


Örnekler:

1. Göz uzmanı hekimin, Emekli Sandığı’na tabi hastalara, sağlık karnelerini alarak hastanedeki resmi işlemlerini onlara gerek olmadan yaptırmak suretiyle kolaylık sağladığı intibası yaratıp, bu şekilde gelen birçok hastayı, özel muayenehanesinde muayene ettikten sonra anılan hastanede gerekli kayıt işlemlerini yaptırıp ancak hastaları muayene etmeden, daha önce yaptığı özel muayene sonuçlarına göre reçetelerini düzenleyerek resmi işlemlerini onlar olmadan yaptırmak görevi kötüye kullanma suçunu oluşturur.

2. Hastanın, ağır psikotik depresyon rahatsızlığının olduğunu, intihar girişimi ve düşüncesi olduğunun bilen hekim, olası intihar girişimlerinin izlenmesi ve bu tür girişimlere olanak vermeyecek bir ortamda bulundurulması ya da güvenli bir kliniğe sevk edilmesini sağlamamışsa, görevi kötüye kullanma suçunu oluşturacaktır.

3. Hastanede görevli olduğu sırada hastasıyla cinsel ilişkiye giren hekim görevi kötüye kullanma suçunu oluşturur.

4. Rüşvet suçunun tam ve kesin olarak ispatlanamadığı durumlarda, hekimin hastasından para alması görevi kötüye kullanma suçunu oluşturmaktadır.


Göreve İlişkin Sırrın Açıklanması Suçu:

Madde Metni:

“(1) Görevi nedeniyle kendisine verilen veya aynı nedenle bilgi edindiği ve gizli kalması gereken belgeleri, kararları ve emirleri ve diğer tebligatı açıklayan veya yayınlayan veya ne suretle olursa olsun başkalarının bilgi edinmesini kolaylaştıran kamu görevlisine, bir yıldan dört yıla kadar hapis cezası verilir. (ASLİYE CEZA MAHK.)

(2) Kamu görevlisi sıfatı sona erdikten sonra, birinci fıkrada yazılı fiilleri işleyen kimseye de aynı ceza verilir.”

Açıklama:

Görevi nedeniyle kamu görevlisine verilen veya aynı nedenle bilgi edindiği ve gizli kalması gereken belgeleri veya kararları açıklamak yayımlamak ve ne olursa olsun başkalarının bilgi edinmesini kolaylaştırmak ceza nedeni olacaktır. Hekimin kamu görevlisi olmaması durumunda ise, ifşa edilen bilgi ve belgelerin özel yaşamı ihlal etmesi nedeniyle, özel yaşamı ihlal suçu oluşacaktır.

Örnek:

Kamu hastanesinde çalışan hekimin, hastasının HIV virüsü taşıdığı bilgisini gazetede yaptığı bir röportajda açıklaması, bu suçun işlenmesi anlamına gelecektir.


Sağlık Mesleği Mensuplarının Suçu Bildirmemesi Suçu:

Madde Metni:

“(1) Görevini yaptığı sırada bir suçun işlendiği yönünde bir belirti ile karşılaşmasına rağmen, durumu yetkili makamlara bildirmeyen veya bu hususta gecikme gösteren sağlık mesleği mensubu, bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (SULH CEZA MAHK.)

(2) Sağlık mesleği mensubu deyiminden tabip, diş tabibi, eczacı, ebe, hemşire ve sağlık hizmeti veren diğer kişiler anlaşılır.”

Açıklama:

Türk Ceza Kanun’un 278. ve 279. Maddelerinde düzenlenen “suçu bildirmeme” fiili bu maddede özel olarak sağlık çalışanları için düzenlenmiştir. Bu suçu işlemek için kamu görevlisi sıfatına ihtiyaç bulunmamaktadır. Dolayısıyla özel muayenehanesinde hasta kabul eden hekim de suçun faili olabilecektir. Bununla birlikte görevin ifasıyla bağlantılı olmayan öğrenmeler bildirim yükümlülüğünün kapsamına girmemektedir. Bildirim yükümlülüğünün doğumu açısından görevin ifası sırasında, maddi bir izden suçun işlendiğinin öğrenilmesi gerekmektedir. Dolayısıyla belirti dışındaki yollardan, örneğin beyandan, suçun işlenildiğinin öğrenildiği hallerde bildirim yükümlülüğü doğmayacaktır. Sağlık mesleği mensubu bildirimini yazılı olarak gerçekleştirebileceği gibi, tutanağa geçirilmek üzere sözlü olarak yapılabilir.

Örnekler:

1. Mide ağrısı şikâyetiyle gelen bir hastanın muayenesi yapıldığı sırada karın bölgesinde derin kesik izlerinin bulunduğunu görmesine karşın, herhangi bildirimde bulunmayan hekim bu suçu işlemiş olarak kabul edilecektir.

2. Kolluk kuvvetleriyle girdiği çatışmada yaralanıp kaçtıktan sonra hastaneye tedavi için gelen kişiyi ihbar etmemek söz konusu suçu oluşturacaktır.

3. Reşit olmayan bir kızın kürtajını gerçekleştiren hekimin bu durumu yetkili mercilere bildirmemesi bu suçu oluşturacaktır.


Tıbbi Kötü Uygulamaya İlişkin Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası

1219 sayılı kanuna 5947 sayılı kanunun 8. Maddesiyle eklenen hüküm gereğince “Kamu sağlık kurum ve kuruluşlarında çalışan tabipler, diş tabipleri ve tıpta uzmanlık mevzuatına göre uzman olanlar, tıbbi kötü uygulama nedeniyle kendilerinden talep edilebilecek zararlar ile kurumlarınca kendilerine yapılacak rüculara karşı sigorta yaptırmak zorundadır.”

Zorunlu mesleki sorumluluk sigortası olarak da bilinen Tıbbi Kötü Uygulamaya İlişkin Mali Sorumluluk Sigortasın Sigorta Genel Şartları Sağlık Bakanlığının yayımlamış olduğu tebliğe göre oluşturulmuştur. İlgili tebliğe göre sigortanın kapsamı;

a. Sözleşme süresi içinde meydana gelen olay sonucu doğan ve sorumluluk hükümleri uyarınca tazmini sözleşme süresi içinde ya da sonrasında talep edilen zararlar,

b. Sözleşme yapılmadan önce veya sözleşme yürürlükteyken meydana gelen bir olay nedeniyle, sadece sözleşme süresi içinde sigortalıya karşı doğabilecek talepleri,

c. Zarar veya taleple bağlantılı yargılama giderlerini içermektedir. Bu kapsamda teminat altına alınan tutar her bir olay için 400.000 TL olup ve toplam teminat tutarı 1.800.000 TL’yi geçemez.


Sigortacı, rizikonun gerçekleşmesi durumunda hem sözleşme süresi içindeki mesleki faaliyetleri nedeniyle hem de sigorta süresi bitiminden itibaren iki yıl içinde başkalarının zarara uğraması sonucunda tazminat ödemekle yükümlüdür.

Sigortalı doktora bir yıllık sözleşme süresi içinde veya sözleşme döneminden önceki 10 yıllık dönemde yapılan tıbbi uygulamalarla ilgili tazminat taleplerine karşı teminat sağlanmıştır. Ancak on yıllık sürenin başlangıcı 30 Temmuz 2009 olarak belirlenmiştir. Dolayısı bu düzenleme ancak 2019 yılında, gerçek bir korumaya dönüşecektir. Fakat hekim tarafından dikkat edilmesi gereken husus rizikonun gerçekleştiğini öğrendiği tarihten itibaren beş gün içinde sigortacıya ihbar etmesidir. Buradaki ihbar yükümlülüğünü geçerlilik şartı olarak noter aracılığı ile yapılabileceği gibi iadeli taahhütlü mektupla da gerçekleştirilebilir.

Hekim bununla birlikte sigortacının yazılı onayını almadıkça, sorumluluğu veya tazminat talebini kısmen veya tamamen kabul etmemeli, ödeme taahhüdünde bulunmamalı ve zarar görenlere herhangi bir tazminat ödemesinde bulunmamalıdır. Böylesi kabul açıklamaları sigortacının yükümlülüğünü ortadan kaldırabilecektir.


Genel Şartlara Göre Hazırlanmış Sigorta Poliçesinde Teminat Dışında Kalan Durumlar

a. Poliçede belirlenmiş ve sınırları hukuk kuralları veya etik kurallar ile tespit edilen mesleki faaliyeti dışındaki faaliyetlerinden kaynaklanan tazminat talepleri,

b. Mesleki faaliyetin ifası sırasında sigortalı tarafından kasten sebep olunan her tür olay ile davranışları,

c. Sigortalı veya çalıştırdığı kişilerin, poliçede belirtilen mesleki faaliyeti ifa ederken alkol, uyuşturucu ya da narkotik maddelerin tesiri altında bulunması sonucunda meydana gelen olaylar,

d. İnsani görevin yerine getirilmesi hariç, sigortalının, sigorta primine destek veren kuruluşların sorumluluk alanı dışındaki faaliyetlerinden kaynaklanan tazminat talepleri,

e. İdarî ve adlî para cezaları dâhil her tür ceza ve cezai şartlar,

f. Ruhsatlı bir sağlık kurum veya kuruluşunda ve acil haller dışında yapılmadığı ve usulünce yetki verilmiş bir anestezi uzmanı gözetimi altında olmadığı sürece, diş hekimleri ve cerrahlar tarafından genel anestezi uygulanmasından kaynaklanan tazminat talepler


g. İlk yardım ve acil müdahale hariç olmak üzere, meslekten geçici yasaklanılan dönem içinde verilen her tür tedavi ve sağlık hizmetlerinden kaynaklanan tazminat talepleri,

h. İlk yardım veya acil yardım hizmetlerinin sunulduğu yerlerde, yeterli ve gerekli ekipman ile teçhizatın sigortalının kişisel kusuru ile bulundurulmamasından kaynaklanan tazminat talepleri,

i. Tıbbi amaçlı kullanım dışında, radyoaktif, zehirli, patlayıcı veya herhangi bir patlayıcı nükleer bileşim veya bunun nükleer bir parçasının tehlikeli özellikleri sebebiyle talep edilen tazminat talepleri,

j. Tıbbi amaçlı kullanım dışında, diethylstibesterol (DES), dioxin, urea formaldehyde, asbest, asbestli ürünler veya asbest içeren ürünlerin kullanımından kaynaklanan her tür hastalık (kanser dahil) veya asbestten kaynaklanan tazminat talepleri,

k. Ceza ve disiplin soruşturması veya kovuşturması aşamasında oluşabilecek yargılama giderleri ve vekâlet ücretleri SİGORTA KAPSAMI DIŞINDA BIRAKILMIŞTIR.


ZORUNLU SORUMLULUK SİGORTASINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN KONULAR!

1. Sigorta poliçesi düzenlenmeden önce, sigortacının yazılı olarak sorduğu sorulara doğru cevap verilmesi, eğer bir risk söz konusuysa bunun bildirilmesi gerekmektedir. Bilindiği halde bildirilmeyen risklerle ilgili sigortacının sorumluluğu olmayacaktır.

2. Sigortacının sorumluluğu, sigorta priminin ödemesi ile başlar. Aksi kararlaştırılmadıkça, poliçe teslim edilmiş olsa dahi sigortacının sorumluluğu başlamaz.

3. Zorunlu sorumluluk sigortası kapsamında sigortacıya ödenecek primler iki şekilde ödenecektir; kamu ve özel kurumlarda çalışan doktorlar primlerinin yarısını (kalan yarısı kurum tarafından) ödeyecek, serbest çalışan hekimler ile sözleşmeli aile hekimleri ise primlerinin tamamını kendisi ödeyecektir.

4. Sigorta tazminatına konu olacak riskin gerçekleşmesi, doktora tazminat talebinde bulunulduğu tarih olarak belirlenmiştir. Bu nedenle doktora yapılacak ihtarnameler, dava dilekçesinin tebliğ edilmesi gibi durumlarda riskin gerçekleşmesi anlamına gelecektir. Doktor riskin gerçekleştiğini öğrendiğinden itibaren 5 gün içinde, sigortacıya noter ya da iadeli taahhütlü mektupla bildirim yapmak zorundadır. Bu bildirimler, sigorta merkezine ya da acenteye yapılabilir.


5. Acil serviste çalışan pratisyen hekimler için, nerede çalıştıklarına bakılmaksızın 2. Risk grubundan poliçe düzenlenmeli ve ona göre prim ödenmelidir.

6. Doktorun birden fazla yerde çalışması durumunda, çalıştığı her yer için ayrı ayrı sigorta yaptırmak zorundadır. Tek sigorta poliçesiyle hem kamu hastanesindeki yapacağı faaliyetler hem de özelde yapacağı faaliyetler teminat altına alınmayacaktır.

7. Doktor sigortacının bilgisi haricinde, herhangi bir kabul, feragat veya sulh anlaşması yapmamalıdır.

8. Doktor karşılaştığı riski azaltmak için çeşitli tedbirler almışsa (avukatla anlaşmak gibi), bunun için yaptığı makul giderler için sigortacıdan avans isteyebilir.

9. GENEL ŞARTLAR UYARINCA BELİRLENEN ASGARİ KOŞULLARIN SİGORTALANACAK HEKİMLER LEHİNE İYİLEŞTİRİLMESİ MÜMKÜNDÜR. Bu nedenle sigortacıda, yapılacak poliçelere doktor lehine hükümler eklenmesi talep edilmelidir.


ZORUNLU MESLEKİ SORUMLULUK SİGORTALARINA DOKTOR LEHİNE EKLENMESİ ÖNERİLEN BAZI HÜKÜMLER

1. Prim ödemelerinin taksitlendirilmesini,

2. Sır saklama yükümlülüklerini ihlal edecek maddelere yer verilmemesi,

3. Uzlaşma ve sulh durumlarında hekime karar verme hakkı tanınması,

4. Sigortacıya şikayet ve/veya davayı bildirme/ihbar süresinin 5 günle sınırlandırılmayarak geniş tutulması,

5. İdari ve adli para cezaları dâhil her tür ceza ve cezai şartlar için ödenecek bedellerin eklenmesi,

6. Teminat dışında kalan halleri azaltacak hükümler.

Onbinlerce kiþi Tusdata'yýSosyal Medyada takip ediyor.

www.tus.com

doktorun - ankara hukuk burosuankarahukukburosu.org/images/doktorun_malpraktis_el_kitapcigi.pdf ·...

Documents