doğu perinçek - lenin, stalin, mao'nun türkiye yazıları.pdf

8/14/2019 Doğu Perinçek - Lenin, Stalin, Mao'nun Türkiye Yazıları.pdf

http://slidepdf.com/reader/full/dogu-perincek-lenin-stalin-maonun-tuerkiye-yazilaripdf 1/212

kutuphaneci - eskikitaplarim.com



B kn yan hSistem Yaynclk Tc. ve Sn AŞ'nndr

Bnc Baı: M l 9İkc Bsk Şub

Dzg EkOf Ofe

Kapak Bask Mb 0

Ba Dyra Mtbas

KYNAK YAYINLARI

SİSEM YAYINCILITİCAE VE SANAİ Auosmaiye Caddesi 9/3 3440 Cağalğlu/sanl

Telen 53 3 5253 / 53 96 5 352



DOGU PERİNÇEKLenin Stalin Mao'

Türkiy Yazılrı



İÇİNDEKİLER

GELİŞTİLMİŞ İKİNCİ BASKIYA ÖSÖZ 15

NN, STN, MO VE DMROV UN ZDK RY ÖZET TÜRKİYE TARH 19

I 20. YÜZYILI BAŞA OSMALIİRATORLUUNU ESPOTİ VE YARISÖMÜGEKARAKTERİ, MLL KURTULUŞ SAVAŞININKAÇINILMAZLII 37Lenin, espoi Tiye5 ğs 1Lenin, Avrupadai en brbar despoluar:

Tür ve Rus despokar 11Lenin, Aslnda yüzde dosan orannd sömürgeleşmiş

bulunan, yarsöürge Çin Türye ve ran[23 ğss 11

Lnin Türye de sömge olma üere[OcaHaan 116

Stalin, Osmanlı imparaorluğunun parçaanmasÇ mllyei burjuva devlelernin isiarsızlğının

anıı24 Ma 12Lenin, İan, Tükye ve Çn gbi ya -sömrgeer,dünyann eien mileei aasndadırlr26 T 120

nn, Çn, Türye ve İranda mi savaşaaçınılmazdr [Te 116

Lenn; Trye gb üelerde buruva-demokrak,mll uuuş heeeiin en devrmc unsuarını

ararılıa deseleeliOcaŞ16]Lenn, Yarı-sömürge Türye ml yönden ürdeş deği[Oca 117]

5



1908 JÖN ÜK DVİMİ 5

6

908 r r N 4Lenn "Eneasyonal osyls Bo908 ön Trk emn seaa [2 Em1 08

Lenn, "Asyad dem nas e Jn k de Ma113

Lenn "Tye İan e Çne yayıan demoakdem[Mays113

Lenn, "Tyedek 1908 dem Asyad

bujua-demokak demle zncn b alkasıdı at Mays11]

Lenn "Tye dem 1905 ayaklanmını slmezen maaı11

Lenn, "95n dnd Tkye de 1908 geld22 aa117

2 prt r 908 r r p 50Lenn, "Tyenn Arupa apalmnn peçesnden

uuas ehddğssLenn, ana e and Oaya am men)

1 08 J> r r Z rur 6Lenn Tyed bujua de ha dem değ

ğEyü117Lenn, "Jn T hekenn yım e

1908]Lnn, "Tyede çğda bujua de de demoas

e odzmn lks sounuyla kaşıad.[5 e11

Lenn, " deenn bujuademoak dönmŞ bat Mays11

nn "Aan e ne Tkyeden am çn geekldem 2 a117

r r Mr65enn, "905en sona pa een derlele da

nfusunun by çoğunuğu asel gelmee b o oynamaya baladı [22 Kasm 1



Lenin "Jön Tür devrimi ve emeçi ilelein iyaehneine çım"[131921

BAAARDA OSMA HAMETEERALST ÇAR ÇATŞMAR VEM L HAEERN ELŞMES 6

Salin Türlerin iiln r vunm ihy nedeniyleAvrupnın doğund mere devleler millelerdenöne ory ı" 10 Şb 1921

Salin Türlerin iil ehdidi üünden Doğu Arupdçeili hlrdn meydn gelen rm devleler

oluu" 10 1921]Slin Türlen Ban millelerne ulü ve Türlemeiye" [18 129

Slin Tür erimeiler Bln hllarınn dillerinireliler 0 1950]

Dimiro Blnrda Tr feod himiyei vemill hareer 192

Dimirov Bln aihinde emperyalilerin hegemony

çm" [1925}Dimirov Omnlı devle Bulga devleinin urulu ve

Bln v" 125]Lenin Bir um Tm men [41912enin Bln llrı ve Avrup Diplomii (Tm men)

11912enin Düny Trihine ei Br yfm Men)

11912enin Svın hei Tm men) 281912enin SırBulgr Zlerinin Topluml Anlm

(Tm mein) [7 1912Lenin Bn Svı ve Burjv Şovenimi

(Tm mein) 29 191V TRENN PLAŞLMAS DEF VE

B DNA SAVŞ 91

D Ö 93·enin Türlyan Svnn Sonu T mein2 912



8

Lenin Çr usysnn heeeri rsn üriye'nine snbu'u ee geçirimesi [Şat115

enin riye'yi yğmm için peryis rebe es [MaysHaza115

Lenin ğ emiryound yüse meiereirere re [MaysHaza115

Lenin ye 'nn boğnms yrm emesiineçi'y yrm eme imnszr[emmğsts115]

Lenin n rn üriye e Çin' ei yüz iyonrcinsn geireceği ey: Yeni bsr [ğsts115]

Lenn maya ya uya'ya y'nn sunms' bu eimeiir [115 s

Lenin Yn brç omyn bir çm öbrgn üriyenin pyms için uruc bıç birgene iif [Ocaaza

Lenin riye'yi yenigien urm [18 Şat116]

Lenin Ausuy Mcrisnn sfiyesi ürye'ninprçnmsnn bir emr [emmz116]Lenin Amny'nn mc ie'ye hm o

[ğsts116]

Lenin AngoFrnsız piiseri gubu d Amy usy bu s üriye'yi soym isiyor[Mat117]

S, "Dlei Bk Mykon çkğ

emryis eefer snbu' un rmenis'nAusury e üriye'nin Kuzey rn'n ih[26 Mat117]

in ene e sosyis erimci emperyiser iye'in boyunuru nms içinyorr [13 Mays127

Lenin üriye n e Çin'i yğmm için on miyonus muiğinin boğznms gereiyors

[2 0 Nsa117]Lenin nr nr e üriye'e opznc iye [ Mays117]



Lei Kapitaliser Türkiyei yağmalamasdaazeemezler" 5 ayıs1 917]

Le, ş iyase l Tam me) 23 Mayıs1 917Lei Gizli aaşmalar, Rus kapialisleriiÇi İ Türkiye, Ausurya b yi dilediği ibisyabilmesii öörmekedir" 2 Mayıs1 917

Lei Alma syucu kapitalisleri bize Türkiyeibr parças e rmeisa öeriyrlar"27 Mayıs1 91

Lei Türkiyei pylaşmas içi yapla izli

alaşmalr açklamldr" Mayıs1 917]Lei, İilere, Türk praklr derhal e kysz şarsz

erk emelidir" Mayıs1 917Lei Rus işçi e köylüleri, Bğazlar içi saaşmk

isemiyrlr" 22 Haian1 91Lei Rusya siysal akmlr marşilere e

Tük marşisie tar" 6 Mayıs1 917]Lei, Türk prklrda çekilmliyiz" 1 917 Eyü başı]2 a

tali Türk Ermeista" Üerie (Tam meti)31 Aaık1 91

Lei e tali Ermeisa Kramesi (Tam mi)11 Ocak1 918]

tali Tebrize ilerleye Türler" 28 Mayıs1 918tali, Bakya yöel Türk ehdidi" [ Temmuz

li, Tü birliklerii Bak yaklara ilerledklerisrada" 23 isan1 91 9]

Lei Almalara Türkleri Bakya saldlr durdurmakarşlğda petrl ereceğiz" 7 emmu1 918]

li TürkAla-raya hükümelerii KuzeyKaasyada işbirliği" Haian1 918]

ali, Kurucu Meclisiler Kaasyaya i e Türk-Alaemryalislerii kllarda huzur buldu"

2 9 Ekim1 918]tali Paislamizm e Patürkizmi buua-demraikmilliyeçiliği" 1 0 Ş ua1 921]

9



Sin, Sn Gaiyev'in Pantürkizm ve Panisaizmi"1 0 Haian1 923

Lenin, ürkiyenin bir böüünün igai 24 ca1 91 9 Lenin, ürkerde bak miyazı aak [17 emz 190 Lenin, Emperyaist savaşan sonra mazara ürkiyenn de

içinde odğ mürge statüsüne eşitenener"1 9 emm1 92 0

Lenin, Eperyazin haritasnda yar-sömürge ükiye[3 Mayıs 1921]

V MLL RULUŞ SAVAŞI- EMALİS DEVRİM 133 M uuu S N 135Sin, Doda devrici b çekrdeğimiz vr:

Brjva-devrici ürkiye" 6 Kasm1 92 0 Lenin rk işçi ve köyüeri çağdaş mieterin amaya

krş denişini hesaba katmas gereken b şeyodğn ispa etmişerdir" 28 Şbat1 921

Sn, Mcadee bayradran ürkye,

Doğ hakan etrafna topad 1 Mat1 921omnist Eeasyona Program, ürkiyeebrjva-mi devimi Mieeraras devrim zincirininhakas 1 928

Soy usy M uuu S s İ ms 139

Lenn ve Sin, Rusyann e Donn Bütün MüsümanEmekçierie (a men) 3 Aa1 91

Lenin, Amanya'nn khyas ürkiye ie baış1ays1 918

Lenin, Hindisn evmci Biriine (am metin)2 0 Mays 92 0

Stain Doğ ieterine öek" (Msafa Sphi aktarıyor),Kasm1 92 0

Lenin, "J. Sain'e Şiei ea [am metn]13 Kasm1 92 0

Lenin aasarda savaşa zoanabiiz 21 Kasm1 92Sin aasyada Dm am metn) 3 Km1 92 0

0



Lenin, Ermenistan, Türkiye ve Azerbaycan emekçileriarasında kardeşe dayanışma 2 ralk1 92 0

Lenin, Kemalistlerin ikiyüzlü subayları" [1 ralk1 92 0] Lenin, Türkiye yönetimi bizi Antlaşmaya satmya azır"

[21 ralk1 92 0 Lenin, Sovyet iktidarı ile Türkiye arasındaki dostluk

ilişkierinin güçlenmesi" [22 ralk1 92 0] Lenin Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı Musta

Keaa Telgraf (Tam metin [7 O ak1 921 Lenin, Türk ordua Bau üzerine yürürken"

[9 art1 921Sln Türkiynn eskden korkulu rüyas olan usya ile

lişkilerinde saslı düzelme" [6 7 Kas1 921]Salin Gürcistan Ermenistan ve Türkiye zararına tilere

gşmekszin yaşayamaz" [1 0 a1 921] Lenn Türkyeye gönderilen Sovyet Elçisi Aralova

söyledikleri (Aralov aktarıyor [ralk1 921] Lenin Türklere vrilen söz tümüyle yerine getirilsin"

[Şat1 922]San, Türki

ye Doğuya çok sk bağldr" [25 Nsa1 923]

Salin, Ekim devriinin kurtuluş ağrısı ve Türkiye"[7 Kasm1 923]

Slin Sovyet ükümeti Türkiyenin birlik ve ağımsızlığındanyana biricik tuarlı ükümet" [2 0 Eylül1 92]

m D Z 59

Diitrov, Tarım Meselesi ve Türkiye" [1 9]Salin Kemaist devrim toprak devrimi aşamasıgeçmeksizin burjuva kurtuluş areketi aşamasındakaldı"[ğstos1 927]

Sin Kemast üküe: şçi ve köylülee kaşmücadelenin ükümeti" [2 May17]

Salin Kemalist devrim ile Çin devrimininkarşılaşlması [13 Mays1 927]

Mao Zedung, Kemalist Türkiye bile en sonunda kendiniemperyazin kolarına atmak zorundakaldı" [Oak1 9 0]



VI TÜRKİE SSALİST VE İŞÇİ HREKETİ [1908-198] 165enin, "İkinci ntenasnaldeki Emeni altkesimi

[ 9 Eim 908Lenin, "Enasnl Sosalist Büo anısın azı

buluna Tük delegelei 9 Eki 9Dimitov, "Tükieli senikacılaın katıldığı Balkan ve

Tuna ülkeei Senika Konansı Alık 9 0Ho Şi Min, Tükie e İşçi aeketi (Tam metin

Ok 94Dimitov, "Tkiede milietle meselsi ve şçi

aekei 94Dimiov, "Empealist savaş telikesine ve Balkan

şiine kaşı Tükie Komünist Patisi ilesıkı bağ 8 em uz 98

VII MİLL KRTLUŞ SAVAŞI SONASIA EERYLST KOLOLR VE

BOGAZLAR SORUNU 73Lenin, "Obseve ve "Mancheste uadian gaeteleininmuhabii Michael abman ile göüşme (inci üçüncüve döüncü soulaın tam mei 7 Ekim 9

Salin, "Boğala Tükie dışındaki bütün devletlein savaşgemileine kapatılmalıdı

Dimitov, "Buuvainin Sovetle Biliği ve Tükieekaşı savaş popaganasına kaşı çı Ock 9

Dimitov, "Bolşevime kaşı Bakanladaki cepepkı 11'de Tükiee kşı kuuan Bak İttakıgibi dağıacaktı 0 Ock 95

Dimitov, "İngili emalistleinin eni doğan Tkieeve Sovee Biiğine kaşı mücaelesi 95

Dimitov, "Bakan haklaına Sovetle Biliğin ve Tükiee kaşı kuulan Bolşevime kaşı cepe 95

Salin, "Büük devletlele Tüki eniden etki alanlaıkumak düşüncesi, Ekim eviminin dış politisınıasie eek demekti 9 Hzin 95

12



Sli, Türkiye ile dosuk ve afsızl alaşmasııuzaılması 27 zn3 0

V HİTLER ALMANYASILA İŞKERİKİNCİ DÜNA SAVAŞ VEBAR-ENDERES REJİMİ

Sli Savaş ehlikesi ve Türkiye ile dosluk 26 Ock34

Dimirov Alma faşizmi ve Türkiye y38Ditov Alma faşstler Türkye'y şs İalya'ya

cömertçe baka hariı 7 Ksm 38Sl Türk gerali Erkile'i yamyam iler il yapğröraj 6 Ksm4

Dimitrov Her km Almaları Trk sıra ye Bulgaraskeri bilikleri yollaası iseğie uyars bir vaahadr 27 Ak 43

Sli Başk Sali'i Başbka Wiso Churhille olladığı işise ve Özel Mesaj (Tam ei)

2t 43Sali Başk JV Sali'de Başbaka W Churhill'e

(Tam mei) 5 emmuz44Dmio Trk gericler ora Bulg gerleri

5 Ak45Mao Zeug Güey Kore ve Türkiye haklarıı hkı

ve yusever müadelesi 7ys6 0Mao Zeug Mederes yklakr ys6 0

Kİİ ADLR DİZİNİ

KAVRAAR VE ER ADLAR DİZİNİ

8

95

98

3



GELİŞİRİLMİŞ İKİNCİ BASKYAÖNSÖZ

975 yııı i yasıda Kemais devim kousuda bi çeçeve azama iç çaışım Bu aada doğa oaa aksis oii deaaşıdım

ei Sai ao ve imivu yüzyı başıda 960 yııa ada üemiz üzeie söyedikei e vasa epsie uaşmaya çaışm Buduım 977 yıı Aydınık Yayınaı aafıda "ei Sai ao Dmiov Tüiye zeie bşığıya yayımadı

977 yııda Komünis Entenasyona begeeii aayaa buduum yazı ve aıa ise "Komie Begeeide Tüiye dizisi oa

a beş iap aide çıı dödü Aydın Yayını şiisi Kay-nak Yayınaı aasıda ye aa bu dizii aıısı basıya zı oduğuade; e yaı i Eyü egameside ybodu Kayaı yeide çeviip yayıa azı ae geiimesi öümüzde dua bi iş

Tüiye zeie deemesii i basısıa Ho Şi ii 94yııda Humanite gazeeside çıa Tükiyede İşçi Haeei başııbi yazısıı da eemişim Bu yazı ik ez 968 yı ıda Adınk degiside yayımamış

Kibı i basısıdaeide buduğu yı ve aıa HaiBea ve Faagü Beay İgiizee çevidie Çevimiş oaaıı ise gözde geçidie.

Si ve Dimiovu eseeii aa uaşğım yazı ve aııise Şue Peiçe Amaada çevidi

ao Zedugu Seçme Eseii ise Aydınık Yayınaı iiz biçaışmaya Tüçeye aadımış

İk bask böyee çeşii adaşa kaaa güşğa çk

1 O bi gibi yüse b sayıda basıdığı ade kıs zamda üediEiizdei iii bası geişiiiş oaa yayımaıyo 97

yııd soa uduğum eide 9, Sde 8, Dmiovda ye

5



ni alnt daha bu derlemede yer alyor. enin ve Stalin'i ortaklaşa izaladklar l karaameyi de eklersek kitap topam 0 eni alntyl ge

nişletlmiştr bada da yer alan baz altlara ise bu bkda daha geniş olarak yer verdik. knci askya yaplan bu eklein hepsini Şule Perinçek çevirdi İlk basda yer alan alntlardan bazlarn da asllarylakarşlaştrarak gözden geçirdi Şule Lenin alntlarnda ilk baskda olduğu gibi ngilizce bsky esas aldı ve Almanca bakdan da konol etStalin ve Dirov altlarnd ise gene Amca baskılar e� aldı

Kaynaklar toplu olarak şöyle sralayabiliriz: Lenin Colecd oks (Toplu Eserler) Moskova SB

Merkez Komtesi ne bağl Marksizm-Leninzm Enttüsü tfn-dan hazrlanmştr

Stalin erke (Eserler), Dietz Verlg Belin 90-9.SBKP (B) Merkez Kmtesine ağl MarxEngels-Lenin Enstitüs trafndn hazrlanmştr

Mao Zedung Seme Esee IV, ydnlk Yaynlar İstanbul 9797 ÇP Merkez Komiesi Mao Zedungun Erlerni Yaynlama Klunun hazrladğ basknn İngilizcesinde

çevrilmiştir.imitov Ausgew ehl Shen (Seçme Yazlar) I-111, Di

ez Verlag Berlin 79Kitan başlğnda Dimiovun adna yer vemedik; çünkü enin ve

Stlinden farkl özgün bir teorik kişiliği yokBu geliştiriliş iknci basya, hemen Önsözden sonra bulacağnz

bir Öet de kiyorum Len St lin Mo ve Dimiovun yazdıklnbir sisteme sokak çok özlü br Türkiye Tarhi çkarlabiliyor Bu Marksist önderlerin Tükiyeye bakş ve tahlillerinde de bir tutarllk vebütünlük v. Sunduğumuz bu Özete hb ekeme yapmadk yorumkatmadk ve onlar dilini değiştirmemeye özen gösterdik Özetle alntlar karşlaştrdğnz zaman baz farklar ve ekler görürseni onlarnbaşka alntlada bulunan görüş ve kavramlar oduğunu bilenizi dilerim Özete bütünüyle katldğmz da söylemiyoruz. Biz Türkiyelilerkuşkusuz dha doğru ve daha derin bir thlil yapabiliriz

lntln altndaki tahler yayn tarihini deil yazn kaleealndğ vey konuşmann yapldğ tarihi veriyor.Kitabn sonuna ayrca iki dizin ekliyouz Kş Adrı ile Kvm

6



e Ye Al dleri Bylee iapa yararlmayı olaylaşrmk ek

B akıı haırlamaıa Fama Yazııı ydımlarıı elirmeliymB kı haırlmaı e gelişiilmeideki değel eek i

Famagl Bekay Şle Periek Fama azıı e Halil Berkayaeşekkr eerm

o PHaziran 1990

17



LENİN, STALİN MAO V DİMİTROV'UNYAZIKLARYLA ÖZT TÜRKİYE TARİHİ

Osm mprtorlğ

Osmanl dvli, dal karerdydi; Rus çarlğı il birlik Avru

pa'dai n babar dspotulardandıTür sulanlığı mpryalis büyük dvltlrin dntimi alına gimişti

v çürümkydi.Srmay milllrarası v klci bi nilik kaanmıştı Dünya, bir

avuç büy!k dvl aasnda, yani güçsüz mill syrak v rk nginlşn güçlü dvltlr arasınd paylaşılmışı Dört büyük Avrupa dvli lan İngilr, Frana, Rusya v Almanya, dünyanın nrdys yasnı aplayan alanla sömüglştiirdi. Çin, Türiy v İran gibi s

ki büyü iparatrluar is ya-sömürg duumuna düşmüşlrdi vbütünüyl sömürglşm hdidi altındaydıla.Türkiynn d içnd yraldığı plam bir milyar insan sömürg v yarısömüglrd yaşıyrdu.Bunlar iln milltlri luşturuyrdu.

Osmanlı impararluğu çk milliyli idi u dvlin parçalanması,aihsl glişim sürcinin bi grğiydi u paçalanma, diğr tarihsl lgulala birli çkilliyli burjuva dvllnin dngsilik v istikrasılığını kanıladı

908 Jö rk Derm

0 yüyılın başında Asyada şiddtli dünya rnalarının yni bir kaynağı dğdu. 1905 Rus dvminin adından Türk, an v Çin dvrimlrigldi Dünya, bu fınalar il nlaa A ruada gösriln tpki çağınıyşıyrdu

8 ön Türk dvmi, dmai bir dvmdi Asyadaki buruva

dmai dvlr incnin bir halasıydı u laylar incind, bidii buvadak mill hkn bağısılığa v büünlğ sahip

9



mill devletler kuma eğilimlerinin elirdiğini gömemek için kör olmagerekirdi Aslnda 90 Rus devrimi enilmişi ama büün Asa'ısarmşt Tükie, İan ve Çin devimler, 905e büük aakanmannderin izler baktğn, üz milonlarca insnn haeketne ynsan silinmez etkilerd bulunduğunu katlad

Eteasonal Soslis Bür, 9 Ekim 90 güü aldğ krala"bdülhamitin büük devleerin ardmla uzu llar ak tuttuğukötü şöhreti rjimini klmn sevinçle kşlad Türk impaatôrluğudki haklrn bölece kendi kadeleri lleme olanağ bulmala ve doğmakta olan prolerannf mücadelesini düna prleasla sk br blik içinde ürütebileceği özgü bi siasal rejimin krulmasn selamlad

vrupan büük deletleri, Tükie, İran, Makedona Or Asave Uak Asa'daki gelişmelerden telaşa pldla Tüiedeki Anaas [Meşrtet heketi Avrupa kapitlizmiin rc ku, bu özelmalkanei nçelerinden k ala tehdit ediordu. Bu nedenle Tüdevrimi, başlanda usa'nn buluduğu bir karşdevrimci devletler

oalisoula krşlaşt lk bakşta ei Türkee sempa beslemee Tkii anaasal rejimiin sağlamlaşmasn ve gelişmesni alamaa uua Jön Tüklen lmllğ göklere çkarmaan kimse ok gibidi Ama bu kiüzlülüktü slnd vrupa devletleri ve vrpa demoratk, ilerci liral radkal vb. olduğunu sölee buju a partileri Tür evminin sağlamlaşmasa admc olmak istemiorlad Tersie hepsi Türk devmini başrsndan korkuorladkü Tük devrimi Balkan halkla arasnda gerçek deoai isteğini

örükleeck ran devriminin zaeini kiştirecek, Asa'd demokatkekte ei b hz verecek Hidstanda bağmszl mücadelesini şiddetledircek usa snl bounca uzanan muzzam b alanda özgürrejile aratacak dolasla arlğn siasetni köstekleerek sada devrimin ükselmesini kolalaştran eni şartlar doğuracakt

Ne Jön Türk hake am bir afer kazamşt Devrimci hreket orduda başr sağlamşt Türkienin II ikolas olan bdlhamit Anaasa ürürlüğe komakla duumu şimdili kutrmşt Tü

devrii burjuvdemokatik dönüşümeri tamalaamad90 devrmi, b h devmi değild üü b devmde hal tlele halkn büük çoğuluğu ei bi biçimde bağmsz olaak kendi

0



ktsadi ve syasal talepleryle gözle görülür br bçmde ortaya çkmad.905 Rus devrmyle fa buradayd Rus burjuva devrm, Portekz ve

Türkye devrmlernn aman zaman paylarna düşen "parlak" başalarkamş ama "gerçek br halk" devrmyd. Eğer Rus buruva devrm, Alanlan Türkye'den, İnglzlern se Türkye, İran, Hndstan,Ms vbden amaaı çn, destla ve halaa kaşı sömürge ve yasömürge üelern şçler ve köylüleryle gerçek b devr mc ttk kublmş olsayd, Alman ve İnglz emperyalslern çok güç br durumasokmuş olacak

Avrupa, Türk devrmn güçsüz olduğu çn, genş hak telern ha

rekete geçrmedğ çn, ktelerde gerçek bağmszl ruhunu uyandrmadğ çn, Osmanl İmpaatorluğunda flzlenmekte olan proltaryamücadelesne düşman olduğu çn övdü. Genç Türkler lml ve ölçülüdavşlandan ötürü göklere çld Çkü Türk toprakarn esksb yağmalayablyorlar ve açkça ü yenin pyşıs syasetnsürdüreblyorlard

Dah Ekm 18de Tükyenn paylaşma alamıa gelen b dzgelşme oldu A vrupann gercler ve buuvalar yannda, syalst mas

e lbral ahmakarı da Jön Türk devrne dabe ndrlmesn veTürkyenn paylaşlmasn destekledler

Tü devm, her şeye ğmen b ms bırak Türyed vedğer Asya ülkelernde patlak veren devmler gösterd k, o zamaa dar bamsz br güç halne gelemedğ çn tarhl gelşmenn bütünüyledşnda kalan dünyn ezlen çoğunluğu, 0 yüzyln başndan tbarenark pasf br rol ynamayacaktr. Sömürge ve yar-sömürge ülkelernemekç halk ktleler, yüzyln başnda, özellke Rusya Türkye İranve Çn devrmleryle syaset sahnesne kla

Blklrd Osml Hkmyet e Hrekter

Osmanl stlas, Doğu Avrupada mlletlern oluşmas sürecn olumsuz etkled Buralarda mlletler ve merkezi devletler ayn amanda oluşmad. Çünkü Osmal stasa karş koyma hcı, merkei devletlergktrd. Böle Doğu Avrupada merkei devleter, feal paralanmann sye ve nsnlan mllet halnde b araya gelmesnden aha



Türk hakiiyeine krşı "Histiyan Bakan halının koruyucusu ola

rak oraya çıktı Osmanlı-Rus savaşlarının esas nedeni buydu.Balkan devletleri, Türk imparatorluğunun Avrupa'daki yıkıntılarıüne bbii ardı sra kuruldu. B olay ne f izmin ve ortaçağ prçalanmışlığının üke içinde ortadan kaldırılmasının sonucuxdu, ne de Orta ve Ba Avrupa mill devletleinde olduğu gibi kendi üetci güçleiningelişmesinin b idesiydi Balka devletleri, Avrupa emryalizmininekisi altnda ve tet tek emyalist büyük devleterin tih amaçlar çinkurulmuşlardı. Böylece Balkaların siyasal tahi, aslında Balkan dev

letene kşı büyük devletlerin sekli müdahalelernin ve Makyavelistböl ve yönet siyasenin uygulanması tarihi oldu.Balkan savaş, Rus m\lliyetçiliğinin Tükiyeyi yağmalamaya kesin

lile karlı olduğu bir sada çıktı Üçlü İttifak (Almanya Avustuya veİlya)ın zayıf oluğu ve müdahale edemeyeceği koşulla vdı. Ayıca Rus milliyetçilei, Üçlü Anlma içindeki diğer ortakları ngiltere veFransa'nın Boğlar yüzünden ve Rusyanın Asya Tükiyesi nde genişlemesine karşı bir genel vaşa gişmeyeeklerine güveneek peasız br

kumar oynamakaydılar92de Bulgasan mlitazmi, Srbistan, Kaadağ ve Yunanisa il

ittk halinde ve Çalık Rusyasıın koruyucu hakimiyei altında Tükiyeye karşı ünlü Balkan savaşına girdi erl halk rafından düşmangörülen Tür ordusu hızla dağıldı. Bulga brlleri Çatalcaya, İstabulkapılarına kadar gitmeyi başadıa. Türkiyenin yenilgisi kesindi

Lenin Balkanlar Balkan halklarınındır şiarı k gerçekleşmiş bişeydir diye yazdı. Balkan ükelerinin bilinçli işçileri Fedeatif BalkanCumhuriyei şiarıyla mi mesele konusunda tulı demokatik birçözümü oraya atılar Ancak Balkan devlelerindeki demokraik sınıflan zayığı sonucu siyal ve ekonomk bakımdan şart ola bu brlk,Balkan kallıklarının birliği haline geldi

Gene de Balkanlada mill meselenin çözümü yolunda büyük yolalınmıştı. Spların ve Bulgarlın kazandığı zafer, Medonya'da fealegemenliğin yıkılması, az çok özgür ve toprak sahibi b köylü sınıfının

oluşması ve Baan ülkelerinin mutlakiyetçe ve feal ilişlerce kösteklenmiş toplumsal gelişmesi için bir güveneydi Böylece Doğu Avrupa'da otaçağ kalıntlnın kaldrlması için büy bi adım almış Rusmilliyetçileri boş yere seviniyordu Ortaçağ kalınlaı her yeren çok

3



Rusya'da bulunduğu içinir ki, bu dım onla kşyd.Türkyeden koparlan ganimet alarnd payaşmalar gereknce

Balkanl müttefikle aasnda savaş çıkt Blgristann Slar Medonyadan çkrmak için an bi saldıya girşmesi üzeine Srbistan veYunanisnn birleşen silahl kuvvetler Rmnya ordusunun da desteğyle Bulg ordusunu ima etile ve Bulgisn' ağr b bş amya zodar

Baanda ujuva demokratik devm Bat Avupadak gibi gelşmed; genel olrak Türk iparatorluğun kş savaşlla başlad vebuna sona erdi Baan üeernde ouşan buuva snar hkim duumarn oizmin yok edimesine ve mi devletlern kurulmasnay bv eoktk deviein aeye geedier aatTükyye dümn devetein ordunn Baan yamadasnda ürkeol hmyetni savaş deviesiye uaşta Çk Rusyasn veat vrupa kpst deveterine bütünüye bağml oan brjuva snar aderleni başndan tben Bkann yabnc hçii ie beşdie onn e hane geder Bkn ann eziesinde ve

soyumasnd onrn yamakr oduar öyece buuva emoatikdevrm younu sonsuza ek ette ve kesin oarak kş-devricisnara dönüştüer

akdonyaİn kurtuuşu drm youya yn üü myetedentoprak ağana (ve bu topak ağann hükümeeine) ş savnSı ugar ve Türk köyülenn mücadeeeye aznmş olsayd bukurtuuş alan haarın savaşn yüz misli dha z inn hayaın molack Son derece düşük b bedee ve çok dah m b kutuuş ge

çkeşecektieseenin devrmle değil buruznn ve anedan çkrarnn avuzluk etiği bir savaşla çzülmesnin aihsel neeni şuydu: n ülkelerndeki köylü itlelei zay dağnkt gelşme düzeyle geryd vechd yca işç sn zayU Güçü Avua bujuvzinin gci etkve basksn unum ereki Bu buruvai he kend elerndehem e Balanld gerçek özgürlükn korkuyodu Kendi ygun syasetini kolaylaştım ve Bakanlrn ezlen snarnn özg gelşmesi

n ksklemek için şovenimi ve mil düşmanlğ kediBalka devlelerinin snlann saptanmasnda, kapitlist büyük

devletein planla, çala ve alındaki kuvve ilişkleri lileyici

24



oldu.onuç olarak Türk mparatorluğuna şı savaşlar, Balkla'da de

mokk ve m meseley nk ısmen çözdü Kapalzn Bakanlara ges çn u kadaı gereklyd Böylece fodazm, rstan veBulgasan'da büünüyle, Yunansanda üyük ölçüde yok edld Buna Roaya, av, Meonya, raya ve unansanın rkısında kesn olarak çözülmed

Öe yandan u savaş akedonyalıla, Trayalıları, avuları veDorucalıl kuruşa kavuşumaı Sadee hçiler ve ezenlerdeğş Bakan Savaşı, m parçalanmayı artıdı m askıyı güçlendrd ve Balkanladak m meseley daa kamaşı al getrd Balkanlar parçalanmış, zayıf ve özgü gelşme yeeneğden yoksun olarakaldı

Bc Dy şe kye Pylşlms

Bnc Dünya avaşı'nın eşğnde ve savaş yıllıda Osanlı İpaaoluğu'nn paylaşılması ve söürgeleşes süec zlandı19 yılında çıkan ralusgarp avaşının neden, yen pazarlaa ve

yen aşalara uaç olan İlyan praaalının ğrenç çıkarlarıydılyan empeyalzm savaşı kazandı ve talan amacıyla Afada Tükoprklaını stla e İalya da, dğer kapls ülkele g yen k kaynaklı ulalmek çn çr kalamdn çeknmeyen urjuvaz aaından yönelmekeyd avaşın ntelğ, uygar ve ükemmelleşrlmş

dör dörlük r kan anyosuydu, "mode slaların yadımıyla Aapların katledlmesydBrn Dünya Savaşı, aaşın er i aafı açısından empeyalst r

soygun ve yağa savaşı aa aşladı Her kaptalst devleler gruuda, dünya kmyenden elde edlen kla paylaşmak, a semayeyeere ula ve zay iee unduk ama çn vaştıla İnglere, Fansa ve usyanın amaı, yağm yoluyla ele geçrmş oldkları sömürgeler korum ve Türkyey yağmalaaktı us

yanın umduğu pay Tükyey Eenstı ve Gaçyyı yutma, özellkle Boğazlaı ve stanulu ele geçrekt lanyanın aacı,ömürgeere eoya Tükye üzende ayet kuaı zee a-



vaşın başlıc konusu, sömürgeler yanında Türkiye'nin paylaşılmasıydıSonunda kim kazanrsa kaznsın, svaş, Türkiye'ye yanız yeni bskılagetirebildi. Kapilistler ve hükümetler, aksine vaatlerde bulunslar bile, toprak almktan vazgeçemezlerd Üçlü veya dörtlü Anlaşma devletlerinn sosyal-şovenleri, Almny'yı Belçka'dn çıkarmak için savatıklını ileri sürüyorladı Ne v ki; A vustury'nın ya d Türkiye'nin boğazlanmsın yrdım etmekizin, Belçika'ya yrdım etmekimknsızdı Bu nedenle her svan grup ülkele açısndan a "nvaan svunmsı geçeli değildi 17891871 çağınd Avupa'a savala

çoğu duruda milyonlı kapsyan burjuvailerici mill kurtuluş hareketleriyle, odal mutlakiyetçiliğin yıkılsı ve yabancı boyunduruğunkırılmasıyla bğlantılıydı. Kurtulan burjuva milletin Oçağa karşı savunmas olan "anavatan svunması" kavmını sosyalistler yalnız bu anlamda kabul emişler Bu kavam, Binci Düny Savaşı'na Rusya veya Brianya'ya kaşı vey Çinin ·vunmasınd Almny vey Rusyaya karşı Türkiyenin savunmasında Avustry ve İaly'ya kşı Anavutluk'un savunmasınd kabul eilmeliydi*

Savaşın gelişme seyri içind empeyalistler rsında, guplarınanay barış yapmak için pazalıkla yapıldı Alman soyguncu kapialistler, Rusya ile şayet bize mden yaklarının bulunuğu toprakla verseniz, biz e size Türkiye'nin b parçasını ve Ermenisn'ı verz diyerekayrı barış girişimlerine bulundular Enteasynlistler, bu ardBolşevk Patisi ve Lenin, özellikle 191 Şubat devriminden sonra Rusakim sınıarının Türkiye üzerindeki emellerini sürekli sergilediler.Emperylist saldırganlaa kaşı Türkiyeyi savundular Türkiye'nin ve

vustuya'nın paylaşılmasını öngören gizli yağma anlaşmlının derhalaçıklanmasını istediler İngiltere svaş sırsında ele geçirdiği Türkiyetopaklarını ve sömürgelerini derhl ve kyısız şrtsız terk etmeliYdi.

* 7576 yıllarnda ülkemiz solu içnde Bnci Düny Savaşı 'nda Tüiye'n ema-list bir savaş m vediği yoks navtan savnması m yaptığı uzun un ttışıld.Tüki yen de empealist savaş ediğini lei sürele, kant olak Lenihe kigubun yağma svaşı vediği yolundaki göşlerii getiriyoradı Kuşkusuz Tüiye'nn navtan svunması vediği, Lenn'den alnt getierek kanıtlanmz m o -man raslmadığmz bi yee Lnn Tükiye'n Amanya vey Rusyay kşı nva

n svunması vediğni 15 sund, yani Tükiye svşa gidikten s belimişti"Vey" demesi emli. Çükü he ikise biden deği, yız biie kşı sş hklısavş oluyo Tüiye iç. Aynı değelendieyi Len, İan, Çi ve Autluk gibiezen ükele svşlar için de ypıyo opl ele c, 21, s 430-431)

26



Bağdat için savaşı bırakmalıydı Rus orduları ürklerle savaşan çekilmeliydi 7 Şuba devriminden sonra iktdra gelen Menşevk ve Sosyalist Dvrimci emperyalistler de Türkiye, İran, Mezomya ve Çininboyunduruk altına alınması için savaşıyorlard

Onl bu uğurda on milyon mujiğin [Rus köylüsü daha boğazlanması gerekiyorsa "eh ne yapalm bize gerekli ola kesin zaerdir anlaışıiçindeydiler Oysa Rus işçi ve köylüleri Boğazlr için, İstanbul için, Tür-kiyenin yağmalanmas için savaşmak istemiyorlardı İşçiler ve köylülerAika sömürgelerinin ve Türkiyenin paylaşılması uğruna yüz milyonlarca ruble ödemeye raz olurlar mıydı?

Lenin, 6 yıl başında Sosyalist Devrim ve Millelerin Kendi Kaderlerini Tyin Hakk üzerine tezlerde, Türkiye gibi yrısömürgeler vesömürgelerdeki buruva demokratk kurtuluş hreketlerinin en devrimciunsurlann karrlılıkla desteklenmesi gerektiğini sapad Sosyalistleremperyalist devletlere kaş aaklanmalarında onlarn yanında olma-lydılar Sömürgelerde ve ürkiye, ran, Çin gibi yarsömürgelerdedünya nüsunun yardan zlasın oluşturan milyar insan yaşıyordu.

Buralarda mill kruluş harekeeri ya daha o zmandan çok güçlüydü yada gitgide gelişmekte ve olgunlaşmaktayd. Onlarn mill kurtuluş siyasetlerinin devam, onları ister stemez emryalizme karş mil savaşlargötürecekti Savaşın sonunda bu milyar ezilen millet nüfsuna savayenik düşerek barış anlaşmaları yoluyla 250 milyon insan daha eklen-mişti Böylece dünya nüfsunun yüzde yemişini luşturan milyr 250milyon insan ezilen milletleri oluşturuyordu Dünya çok sayda ezilenmillet ile muazzam zenginliklere ve güçlü ordulara sahip bir avuç ezen

millet arasnda iiye lünmüştü. Birinci Dünya avaşna işgale uğra-yan Türkiye'nin ezilen millet durumu daa da ağırlaşştint, Çin Kore, Japon İrn, ürk işçi ve köylüleri orak kurtuluş da-

valr için el ele verir ve lite yürürlerse, ack o zaman sömürcülerekarş kesin a güvence alna alınacak

İkinci Dünya Savaş'nn sonlana doğru 7 Ekim devimiyl birlikte dünya yeni bir ağa girdi Ekim devrimi ürkiyenin durumunda veürkiyeRusya ilişkilerinde de yepyeni bir dnemi açyordu irinci

Dünya Savaşı ve Rusya'da Sovyet iktidrnın kurulmas 20 yüzylnbaşnda Rusya, ürkiye İran ve Çin devmleryle siyset saesine çkan ezilen ükelern alk kitlelerini dünya siyasetinde ve emyalizin

27



Rusyası Ekim devrminin hemen ertesinde 3 A 91 gün Lenin veSalin'in imzasıyla "Rusya'nın ve Doğu'nun Btün Mslüman Emekçilerine yayınladığı bi bildii ile Türkye'nin paçalanmasına ve Eenisn'ın 'einden aınmsına' dai anlmnın yırtıaak yok edidiğini açıkamışt. Rus ve ük mieterinin emyaliterden çekmedikler kamamışı Daha sıkı bir ilişki ve ostluğun son derece sağlam br emelüzerinde gelişeceği açıktı

Ancak nlaşma emperyalistlerinin Kaaslar'da oynadıklaı oyunbaşangıçta bütünüyle eksiz ale getiilememişti aaslar vpa ile

sya, özellikle Rusya ile Türkiye rasındaki yeri ayca ekonomik vesatejik bakımdn son derece önemli yollan bradn gçmesi nedeniyle nlaşma emperyalistlerinin vazgeçemedikleri ir alandı nlaşma emperyliseri aadenizin klidi oln İstabulu ele geçirmişlerdi veakaslar üzerinden doğuya uznan yolu denetim altında ttmk itiyord Hesapla bua göreydi En sonunda aasa'ya kim hkim olacaktı olü ve sya içlerine giden çok önemli yollı kim klanackıevrim mi yoksa nlaşma devleeri mi bütün esele buydu.

zerbaycn'da Bolşevlern ikdar ele geirmesi nlaşma devletlerinin aasya'dki drmn önemli derecede zayıatı Türkiye'ninnlaşma devletlerine şı müadelesi de aynı sonucu doğrd Bnarağmen nlaşma devleleri asya'da yenilgiyi kabul emeyrek ağlarını örüyorlardı nlaşma emperyalistleri Gürcistanın başkenti iisibr kşıdevrm üssü hline getrmişlerdi İmknlrını oya koyak veGürcistan burjvazisinin yardımıyla zerbaycan Dağıstan ve Trekölgesi dağ hallrınn brjva hükümeerin krmuşld. yrca e

malistlerle civeleşiyor ve Türkiyenin koryclğ altında aasyaalklaı Federasyon vzı veriyolardı Bütün bunl nlaşma devletleri itiy klnın ymadığını gösteryord usya'dki İç vaş'akarşı-devrimci Vngel'in ezilmesi üzerine nlaşma devletlerinin ajan·laı daha yoğn bi çalışmaya girdiler

ncak Dağısan ve Terek ongresi'nin Sovyet özerkliğini ilan etmesi nlaşma devletlerinin oradki ümiterini kırdı Bağımsızlığınıin eden ve sya alıya gönüllü bi itfka gimiş oan zerbay

ca'da da mlı ücist ve menistanda umutlı öneml derecede zayamışt Öne Türkiyeye kaşı kşkrtlan sonra rezilceTükiye'nin yemi omaya terkedien Taşnk Emenistanı nlaşma dev

29



lelerinin bu kışkrmasının kurbanı olmuştu Ermenisan için tek kuruluş yolµ kalıyordu: Sovyet Rusya ile itifak İngiltere ve Fransa'nın empeyalist heretınn ana ss ola Gisanda ise ekonomk duum vekıtl bir lket halini almıştı

Trkyede ise, gene ora Tyeyi ve özeie Kemistleri hedefalan Sevr Anlaması dönemi sona eetedi B yandan emalistlerinAnlaşma devetlene kşı mcadeesi ve bu mücaele temeinde ngilizsömrgelerinde gçlenen kayama diğer yandan Vrangel'in ezilmesi veYunanistada enzeosun dşmesi Anaşma deleeni emaistere karşı olan syasetlerini önemli

·ölçde yumuşatmalarını zorunlu

kılmışı Anlaşma deveterinin kesin "afsızlığı" ie Ermenierin emalislerce yenilgiye uğratılması rakya ve İzmrin rkiyeye gei verilmesi planı söylenileri vardı Anlaşma devletlerinin ajanı olan Sulnile emalistler rasındaki görşmeler zerine söylenenler İstanbulunboşaltılması planı ve son larak rk batı cephesindeki sessizli de dik-

kate aınırsa Anlaşma devltleinin Kemalistlerle ciddi olarak cilveleştiği ve emalistlerin ili b ğa dönş yapıklaını gösteren belirtiler vrdı Kasım 1920'de Anlaşma devletlerinin cilveleriin ne şeklde

sonuçlanacağı ve Kemalistlein sağa dönşlerine ne kadar ileri gidecekerini sölemek zordu Ancak bç yıl önce sömrgelerin kuruluşuiçin başlayan mcadelenin her şeye rağmen gçleneceğinde kuşku yoktuu mcadee en davaana iet etediei sre Kemalistlerle birlte ya da eğer Anlaşma devletleri cephesin geçerlerseKemaistlere karı zaere uaacatı 90 sonna doğu Svyet demi yöneicilerinin rkiedeki mill mcadeleye bakışlaı uydu

emaistler ise aasyaa anlaşmalıka yanında Sovyet h

metinin Enver Paşaya destek vemesinden kuşkulanmışlardı Sovyethmetine göre Enver Pa ve aadaşaının usyaa iyi aıanmalaı onların ayaklanan Anadolu için çaışmalaı şatyla idi Sovyet yöneticileri bunlaın Anadou cephesini bozaak iç çatışmala yaratmaya girişme olasılığını aştmıştı Ankaa hmetinin Aerbaycadaki temsilcisi Memduh Şevket Bey Sline neenleni açklayaak Enver Paşave arkadaşların yadıma devam eebilecekle cevabını vermişt

Gelişme Sovyeler ile emalistlen Anlaşma devletlerine kaşı ittiak emeleri yönnde oldu Kemaster çeşitl Kaas milletleinin Sovyet Federasyonuna katılmaaını olumlu aşıladıa

30



Kakasyada bağmsız mi deveterin ouşmas, komşuı zanaçatşmara ve savaşara o açrd Örneğin Gürcisn, Ermenisa ve

Türkiee krş tihere giişmeden apamazd. Böece Kurtuuş Savaş Türkiesi ie Ekim devrimi Soveter arsnda Kfksldkiişbirliği ve dostuğun çerçevesi de çkordu ora. Soveter, Uana'da küçük bir hata apsa Doğuu o ka etkieezdi Buna aşkTürkienin ve bütün Doğunun ekienmesi için Acristn gibi küçük bükede (20 bin nüfusu) küük bi haa apmak eterdi. Çünkü TükieDoğua çok sk bağd

Anadoudki mi akanma bütün Doğu mieterine öekti. Em

peraist gruparn Türkiei parçaama ve onun devet vğna sonveme giişimei mi meseenin genişeerek bütü erüzünü ilköncekurtuuş heketi ıvıcımra ve daha sonra aeverie san sömügeer gene meseesi haine gemesini sağaan önemi bir etkendi Müsüman haka sna devt oak dha geişmiş bir üke on Türke,mücadee baağn kadrd ve Doğu hakrn çevresine topad

Düna savaşnn sonarna doğru Doğu ükeerinde devme arş sadece katszk vaken, rtk Doğu kaamaa bamşt Anşma dev

eteri emperaimine kş bi dizi kurtuuş hareketi görüüordu Birburjuva-deimci hükümein fa ine de ede siah Anaşma emaizmine karş savaşan Kema hüümetnin kişiiğinde, düna devrimcirekenn büün dğer sömügeler ve sömürger çevesinde topaan devrimci bir çekirdeği vard.

Emrister, Sovet Ruasna Türe'i destekeen tavr nedenie de za bozguncu oark bkıord Türk işçi ve köüeriçağdaş mieterin ağmaa kaş direnişinin hesaba katmas gereken

bir şe oduğunu ntamşd Türkie emperist deveterce ağma edimee öe b iddete kaş kodu , emaisten en kbaas bie eini ondan çekmek zorunda kd.

Kurtuuş Savaş Tükiesi bi köü b küçük buruva ükesidi Sanaisi çok zaf ve içisi çok azd

Kemaist devim, ik admda, ani buruva kurtuuş haeketi şamasnda kad Geişmesinin ikinci şamasna,toprk devrimi aamasnageçme girişiminde bie buunmad. Ankaa, emraizme karş savaşürütürken, Ekim devrimi Rusas ona ardm emeke doğru bir işapmşt, Leninin naşna göre davanmşt Çüü Aknn müca

3 1



delesi, emyalizmin güçlerini paçaladı, emperyaizmi zayıatı ve itib ss Böee düna evrminin merkezinin gelişesini, Sovyet

lerin gelişmesini kolaylaştırdı.Kemalist devim, dece Türkiye, r ve fgaisn gibi nayi pleyı hiç olmayan veya hiç denecek z oan, köylülen güçlü bitoprak devriminin gelişmediği ülkelerde mümkündü Kemalist devrim,bir s abka devmidi; m ice burjuvazisnin derimiyd Budevrime yabancı emryalistere karşı mücadele içinde varıldı ve evrimin daha sonrki glişmesi, esas olarak köylü v işçiler� karşı, toprakdevrii imknarna krş yönedi. Kemalist hükümet, işçi ve köylülere

kaşı mcadelenin hükümetiydi, içinde komünstlee yer yoktu ve yer olmayactı

Emperyalizm, Türkiye'den isteklerinin çoğunu elde etmişti Türkiye'nin einden Siye, Fiistin Mezopoamya ve epeyaistler içnönemli dğer lgeleri almıştı. Türkiye 0-2 miyon nüuslu küçük birdelet haline getirilmişti.Türkiye, emperyalizm için ne önemli br pz,ne de belirleyici bir yatırım lanıydı. yrıca eski Türkiye milliyetlerinbeşiminden ouşurken, yeni ükiye'de, Anadoluda youn Türk nüu

su vadı Bütün bu nedenee emryalizm, Türker ve pa rasndaki uzlaşmaz çelişmlerdn yaarlanara byük önem taşyan bölgelerikopmkla yetinebildi Tkiyede emryalizm kaşı mcadele cılızkalan b an-emperyalist devrimle sona eebildi

Kemalizm yolu, Doğ ükeeri için geekeşebilir bir öek miydi?ürkiyede bruvazinin cıız Kemist dikatörlüğü beli özel koşurdaortaya çıktı Binci Dünya Savaşından ve m deviminden nra buvi, Yunan sdırsn püskümede göserdii başrı ve prolearanınzayılığı sayesinde bu reimi kudu İkinci bir Tükiye olamzdı Kemalist Türkiye bile, gikçe daha çok bir yasömürge haline, gerici emperyaist dünyann bir parçası haline gelerek sonunda kendini nglizransız emperyalizminin kollrına atak zorunda kaldı

kc Dy ş Ö

l Kutuuş Savşından sonra da, Sovyetler Brliği emperyalist

müahale ve komplolara kaşı Türkiye'nin bağımsızlığıı desteklediSovyet görşne göre Lozan konnsı Boar soununda Tük

32



ye'nin mi eperini kabu eeiydi Konransa, Boğaza orununungörüşümesiye sınırı oarak çağran Sovy Rusya Boğazar'ın savzamnınd olun barış zamanında osun Tükiye dışıaki üün deve

ein savş gemierine taame kapaımasın önerd Sovye heyeininaaısı Bğza omisonunda reddedidi.

920'i yıaın tabosunda da ükiye ie Sovyeter Biriği emryaizme kaş aynı fa yer aıyorardı Çün "yeniden mi ğuşrkiyesi İngiiz ve Fransız emaisenin üçük Asya'di ömüreeiçn b ehdit ouşuruyordu; emperyaisten sömügeeştiği Müsüman hakaın önemi bir dayanağyd 925e İngiere'nin önderiğinde

kikapiaisAvrupa SSCBn çvresindeki çemberi daamaya ayı

zamda Yeni Tükye'yi her yöden zayamaya ve onu nçesiana amaya çaşyodu Empeyaiser Bakanr'ı devm düşmanıadanda SSB'y ve iye'ye karşı bir üs oarak kuanmak isyoradı

Bu koşuada SSCB'de İran Türkiye ve Aganistn ie dosuğu deam eimek yerine şu veya bu büyük devee oda eki aaınıyeniden kurmak yönünde eğiimer çıkığına Sain ire eti ve bu eği

imere 9 zin 925 günü şu aıyı koydu: Ekim devrminin dış iisını aiye eeye ve yozaşma unsurr yeişirmeye çışan yeniürde bir miiyeçi ruh hai.

Savaş hikesinin yükediği 90'u yıda SSCB Türkye ie bışve dosuğa öze bi önem verdi A vusuyay ee geçien ve Çekosovyayı i een Her empeyizmi Bein-Bağda sejik çizgisiyeigii esk panan geçekeşmek üere Tükiye'yi ezme çabasındaydı Aman aiseinin 9'de Süde bögesini ee geçirdikn sona

yaydkarı bi harita pnarn açkça göseriyordu. Bu hariada Tükiye'nin büyük bir böümünün cömerçe İaya'ya brkdığı görüüyordu.

İniee SSCB ve ABD hükümeeri 94 asım ve aığındaürkiyeden Hier Aanyasına karşı mütefikerin safnda savaşa girmesini ısrra isedir Bundan hiçbir sonuç çkmadı u yöndeki aeper 944 y ays ve Hz anda da eka Gene onuç madı Sain 5 Temmuz 94 gün İngiere Başbakanı Chuchie

şöye azıyordu ükiye hüküeinin ayak sürümesine ve Aanyakonusund besiz br uum içinde omasna b ürkiye'yi kendi

3 3



halinde bıakann ve ona daha fazla baskı yapadan serbestçe kararveresini sağlamanın aha yerine olacağına inanıyoru. Şüphesiz ki,

bu Alanya'ya kaı savaşakan kaçnan Türkiyenin, vaş sonrası unların çözüünde herhangi br zel hak iddiasından vazgeçesi gerekii anlana da gelekdr."

Tükiye gerici br rol oynuou.

Medee ejm e Hlk Heket

İkinci Dünya Savaşından sonra ABD, en geniş alanlara yayılan e

eryalizdi. Birçok ülkede onun uşaklrı ikidarda ouruyordu. Türkiyedeki Menderes rejii de bunardan biiydi ve 960 baharında halkyığınları araından laetlenekeydi. ABD eeryalizine ve onunuşakları olan Tayvanda Çan Kayşek, Güney Korede Singan Ri , Janyaa Nobussuke işi, Kübada Batsa, Ia aid, Türkiyede Men-deres gibilerni ee alan cadeleler, eeyalizin geici haiiyeine kşı alkların ayağa kalkığını ide ediordu. Mao Zedung, ve 9Mayıs 9 günle, Güney Kore hkı ve Türk halkının ABD eralzine ve uşaklan kaşı verdi haklı ve yusever ücadeleye duyduğu ykınlığı ve deseği dile geirdi. Bu ücadeleler, Asyada çeşililkelerin ezilen hallarının eryalze ve uklarına krşı ücadelesind dha ızlı b yüselişe işaret etekeydi ve halkların rika, LtinAeka ve dünyanın diğer lgelerindek haklı ücadeleerine desekoluyordu. Mederes yıkılacakı itek Maonun bu sözlernden 8 günsonra BayarMenderes iktidarı yıkldı.

34



LENİN, SALİN MAO VE DİMİROVUNÜRKİE AZILAR!



20 YÜZYN BŞNQ

OSMNL MPRORGNNDESPOK VE YR-SÖMÜRGE KRKRMLL KRLŞ SVŞNN KÇNMZL



LNN

espoik üki"

m ev ve klernn şğ üken monrşk lmnycmhryeç Fns espo Türkye polery çsnn r öneolğ görüşünü oğrlmz nvn yn ve olrk polkkülürel ve sosyl çvre proleynn sn mücelese son ereckvve r eenr

LN

25 Tuz (5 ğuto) 18Sldrg ltrm Soyl Do t-lrt Tktr Esrr 15 . 19

"Aupdki en bb despouk/:ük e Rus despukı"

Bz Mrksslr her svş ken • özellğ çne rhsel olrk(Mrksn ylkk merlz çnn) ncelmey gereklgörüğümüz çn e pssleren ve nrslren ylz eçmşher svş g kçnmz ork hşelere grlklr elem veırplr ol çln rğmen z svşlr lerc olmşl Yn en rl e en gerc krmlr (öeğn r mlkyeçlğ y lğ e vrpk en r espolklr (Türk ve espolklrn) ykk nsnlğn elmesne yl oşlrr

Tmuzğuto 15Soyalm ve Savaş (RSDIPin Savaşa Kaş avı

opl ele 2 ! .

39



LE

Asınd yüzde dosn onnd ögee buunn, ysöüe Çn üye e n . . .

Sermaye, eteraras ve ekeci nk kaanş bunyorDünya, r avç üyü devet asın yan güçsüz eer sya veeede en üyük şaa kaanış deveer aasnda paylaşşrTa nüsa 250-3 yn, pm yüzçüei se a y

7 yn kee ka a dör üyük Avpa deve yan İngreFasa Rsya e Anya, nü (494.yn) ve yüzçüei de yn kee kare an (kzey vegüney ktp gee dşn yüzöçüü 1 yn ketre kaey an) dünyazın nedeyse yasn kapayan sügeee sahpe. Bna ş sada szüna "rac savaş v� an haydtan yan Janya, sya, ngi v sa'nn paçaadka Çn,ükye ve an da ekeyn Yasüge dyeeceğz (asnda

yüde dksn nn sügeeşş nan) üç Asya ükesnn pa nüfs 3 yn ra se 4 yn kee areyan nedy Apa'n r çk s kadadr

23 Ağustos 1915"Av Bişk Dt Şan ÜzTu Esrr 1

üye de söüge o üzee

pan sadece süee ee ayr; n dünyann as payaşdğn a ya kyaek n sürge aya ükeere yarsüge ükeere şkn veere de yer verenn yarar acağ

4



kansndayım. Bu ya-sömürge üklr kategorisin İan, Türkiye v

Çin'i koyuyoum Bunldn i dha şimdiden m sömüge sayabir;ikincis ve üçüncüsü de yknd olmk üeedr

O-Han 196

Ealim Katalmn E Yüs Aamsı

SI

Oanl paraorlğ nn paralanaok illiyetli rjva deletlerinin itikrarlğnn kant

Sömügei ujuva ( .. ) devetlr içide kaçnm çaşmr bu

dee snd nma şa sk sömügec dvtn paanas ynnn kuums dünynn syasa hasnn yendndeğşmn yo aan yen sömüge kapma yş e ok mye den yndn paaanmas buna u m eşknn sonudBi yandn eski Rsya AusyaMacisn e üye'nn paanmas ö yna Büyük Brnya manya gibi sömügec dtn son olk "büyk emylst saş söüge gmeğne tm sp omayan halklarn demc areketnn

büymes tüm bu e ze olgulr, çok mlliyl burjuva evendengeszlk v istikrszlğını açıkça kanıtlıyo.

24 M 923"Pai ve Dlt İşasnda Mli

Nokılr",E c.5 s 16

41



ENN

n, ye ve Çn g yısögeledünnın elen mlele sınddıl

Emperyalizmin karakteristik özeliği, bütün dünanın, şimdigördüğümz gibi, çok sayıda ezien millet ile muazzam zeginlikere vegülü silahlı kuvetlee sahip bir auç ezen millet aında ikiyeünmesidi. Dünyanın toplam nüsunu miyar 50 ilyon oarakaırsak bu nüusun ezici oğunluğunu oluşturan bir lya aşın httbelki miyar 250 milyon insa yani üny nüsunun yşık yüzdeyetmiş kadarı ezilen miletlerin insanardı. Bu milleter ya doğrudandoğru ömürge bağımıığı idedirler, ya İran Tükiye ve Çnöeğinde oduğu gibi yarı-smrgedirer ya da büyük bi emperyalistdevletin sadırıına yen düşerek baış antaşmaı yolula o devletinhükmü altıa girmşlerdir. Bu ayın milletlerin ezen ve eilen milletleolarak birbirlerinden ayrılmaarı düşüncesi bütün zlee hakim

dir...

ENN

26 Temuz 92Q"ieer ve Sürgele u Üze:e. Mille eSöürgeer Sou Koisyuu, üist Eerayol 2 Kgreie Ra,TopluEserler, c 3 1 , s.340

Çn, üye ve nd svşl ınılm�dı.

. . .Emperyaizm çağında sömürgelern ve yıöürgeerin mill sa

vaşları sadece muhteel değil aynı zaan ınılma . Sömürge yarısömürge ülkeerde (in Türkiye İra) bir mlyr isan, yanidüya nüfusunun ynflsı yaşıyor Burada mi urtuluş

2



ktlri ya şimdiden çok güüdr ya da gitgid gişmkt v ogunaşmakadır. Hr svaş, siyatin başka yollarda dvamıdır. Sögrn mi kurtuuş siyastinin dvaı onaı iste isteme myaizm ş mi vaşara götürkti Bu svaşar bugünkü "büyük mpryaist dvltr aasında bir mperyalist savşa yo bii ama açmayabili d Bu içok tkn bağlıdır

ENiN

z 96Jnsn Broşü Üne

ükiye gibi ükeedekibujuvdemoktik mi kutu heketeinin

en devii unsuını kıık eekemei

6 Mitin Kndi Karrini Tayin akkı AçısındanÜç Tip kÜkr bu açıdan başlıca üç ti ayrımalıdırarBrincisi ilr kaitist B vrupa ülk v Amrika B şk

Dvltri İkinisi Doğu Avua: Avusturya B akanar öikl Rusya Üçüncüsü Çin ran Türkiy gibi yarı-sömürg ülk v bütün

sömürgr Bunarın tolam nüfusu br miyar kadardır Bu ükrdburjuva-dokatik harktr a ancak yni başamıştır a da sonucauaşmaana da çk vardır Sosylistr sömglrn drha koşusuv m inaı kutuuşın tmk ytinmmi Bu l siyaaçdan miltln kndi adrlrini ayin akkını anımakan başka biralama gm yn amnda b ük bja-dmotk mi

43



90 T Diii G iii

LE

Entenonl Ssylis Büo908 Jön ük viini sell

Tpln [Ensynl Ssyls Bünun Ekm 8 plns]

Bçik msilc Bukin öndiği Tük dvimiyl dynş knusundk şu kr sasnn ybiliğyl kbul dlmsiyl sn d:Ensynl Ssyls Bür Abdülhmn Tükiyd büyük dv

lln ydmyl uzun yll yk uuğu köü şöhl mnylmsn svnçl kaşl Tük mpaluğundk hklan ylcknd klini yin m nğn bulmlrn v dğmk ln plarynn snf mücdlsni düny plysyl sk b bilkiçind yüübilcğ özgü b sysl min kuulmsn slml

16 (29) Eim 1908Eayoal Soyalis üo Topla

LE

Asydki devi fıtınsı ve Jön ük devii

Orünsl, hnüz dmksi lnd ssyl başn him cğn v nln gksz lduğunu övy ymdn Asydşddl düny fnlann yn b ynğ dğd Rs dvmnTük İn v Çn dvml zl ş bugn u fnl v nln Avp'a "p çğn yşyz

1 Ma 1 1 K Ms Öğisi a de

47



NiN

ükiye rn ve Çine yyln dekik devimÇin'in, ağla boyu değişmeye bir uganlık çie ola ülele

pk bi öeğ yıldığı zamanlar ok mu gede aldı? Bugün Çi, kaynaan b siyasal faaliyet lkesiir; ğurgan b opumsal haekee. ve emokak bi kabaışa sahe olmakı Rusya'a 1905 haekeinsoa, deoatk devim btü Asyaya -Tüiyeye, ana, Çie yaldı İngili Hindisanına da maya kaakaı

Öneml b gelime devimi demokra haeketn Hollaaı Doğu Hnt laıa Cav'ya ve su k ilyonu bula iğe Hollanasmgeeine yayılmasıdı

ENiN

7 M 3

"Asya'nn Uşı

ükiye'deki 908 devimiAsydki buuvdemokik devimle iniinin

bi hksd

oğu vupada ve syada bujuvademoati devimle em,ack 905 yılında başlamış usya, İn', Tkyee ve Çindekviml, alkan savalaı biim ağımızın bizim "oğumuainya olaylaı iirin, bula olutuu Ve bu olayla ziniine, bütün bi dizi bujuvaemokak mll haekein bağımsızlığa ve btnğe sahip mil devlele uma eğilmleii eliğini gmeme iinö olmak geki

48

Şubt-M 191

Meterin Kendi Kderlerin Tyin HkıÜzerne



ENN

ükye dr 90 ayaklaassilimz iz taşıktd

Rs demi, bütü A<ya'yı sasşur. Tüe r ve evrer, 1905'ki y aalman dern zle bakğn yü yaa ee haetd ası enn sne odğ-nu anamakad

Ocak 197

"05 Rar"

EN

90i ardıda Tüyd 908 gd

Rs dnn ş ssetnn ns mas gekğni 1905 öseş 17 Ekim 105 hrszuğ ve Va v Pg kaaına bakalan kmasının iedği şma üe r gçkr.90Sn dındn Tükyede 908 İna ve Çnde 9 gdi

9 22 Hazian 197"lşç ve Asker Degee S BcBütü-Ruy Ko. Sş Üzee SÖe

4



Bunaımın neğne ve Rus şç pasne yükedğ göevee b gözaaı.

Rus-apon savaşı ve Rus dev,2 Asya hakaının syasauyanışaının hızlandıasına büyük b ek yapı Faka bu uyanış bükeden dğene o yavaş yayıdı , İn'da Rus kşıdev ireic br oynadı ve oynaya deva eyo Öe yndn Türk dev deha başında Rusyanın buunduğu b kaşıdev deveekasyonuya kaşıaşış buunuyo Eve bu son sapaanın kbakışa Avupa basınının ve dpoak deeçen gene havasıya çeş gb göündüğü doğrudu Bu deeçee ve es basında akae

ee bakıaak ousa yen ükyeye "sepa beseeyen Tükyenn anayasa ejnn sağaaşasını ve geşesn zuaayn,buuva Jön Tklen ıııığını göee çıkaayan kse yok gd.

Oy büün bu ş söze Avupanın ge hüküeenn ve bugünkü ge Aupa buuvazsnn aşağıık buuva kyüzüüğünü göeönüne ekd.Asında kendne deokat dyen b tek vpa ües yoku k; deok e bea adika vb oduğunu söyeyen b

ek buuva Avupa pais yoku k Tük dvne onun zane veyen sağaaşıasına ydıı oayı geçeken sedğnn hehang b etsn gösteş osun Tesne heps onun başaısından kokuol Çünkü Tük dev kaçınız oaak b yandan bütün Bakan hakaı asında özek ve geçek deokas seğn köükeyeek, dğe yndan n devnn zafen keek Asya' deok hrekee yen b hız veeek, Hndsnda bağısızı üadeesn şddeendek Rusya sınırı yuna uznn azza br andözgü ee yaaa, doaısıya Kaa Yüze Çaığının syasenkösekeyp Rusyada devn yükseesn koayşın yen şdoğuaakı vb

Bugün Bakanada Tükye'de ve İn'da oup benen özü, Asyada geşn deokae ş Avupa devetenn kşıdev bkoasyon umaıd Hüküeezn büün çabaınn büyükAvupa gazeeenn büün vaazaının aaı bu geçeğ öbas eek,

kauoyunu yanıa, sözüona uyg Avupa enn uygıkbındn ge fa aeş b deoas öz şıyan sya mi

2 190519 ln psn bn R j dt dv

5



letlerine kaşı kurdukı kadevrci koalisyonu ikiyüzlü söylevlerve dipomatik hokkabazlklala gözlerden gizleekr. Bugün proer

yann bütü siyasei esa olak bu bujuva saheklann maskeernidüşümek, kdi ülkeleindeki poearya mücadesinden korktuklarıiçi Asya'dai devimin kaşsna andaa olak dikilen ve başkalını da bu roü oynms dcı la Avua kümeernin geicinieliğini geş halk yığının göünde açığa çkr oksıda oplamtadı

A vrupan Tükiye ve Ban olaylın çevrsine ördüğü enrkrağ geçeke çok yoğundu. Ve geniş kmuoyu, küçük aynr, kyı

da köşde kalmş runlara, geişen oaylaın ı yönerine diat çekerk süci bütününün anlamnı gizemeye çalışan dipomatların u-zağna düşmektedir. Bunun krşısında bizim göreimiz, illetlerarsısosyademokasinin göevi, m da oayaın bu enel bağlansı geeeğiliini v olayarın arddaki büün gerçkleri haka açklamaktr.

Biini olak h bii "kedi lokmaın kopaaya eeindek op-k ve smügle geişlmeye alşan kapitis evlele arndkiekabe; k ola, Avpa anda klleşiiliş ya da "imaye"

ala alnmş alkla rd· mz b kak aekein gelişmesidn duyulan koku iş büü Avupa siyaeii haekee gçin iki itici güç bunlad. Gnç üklr lmlı ve ölçülü davanışadötüü gökle çkayoa Yai Tük devrimi, güçsüz olduğu içi, genş halk yğlanı akete geçirmediği için kileerde geçekbağszlk uhunu yandmadğ için, Osmanlı İmpaoluğunda -lilenmekte olan poetaya mücadelesine düşman oduğu için övüüyo.Bu ada Tükie'nin yağmlanas gçişe olduğu gibi devam ediyo.Övyorl çünkü Tük opraklrn eskiden oduğu gii ağmaayabii-yolr. Hem Gnç ükeri övüyorl ve hem de açça ükye'nin pay dmk lan i siyasti südüüyol. B konuda, bölge sosyaldemkaln gaes olan eiie okseiung çok haklı olarak şulaı söylü yo:

"191 Mayd, geçeke lkee ylğ steyen ba alldevlet adala Poonyaa iyasa bir rem yapıla Pusya Kal e

Avustuya mpratoru, 3 ayıs Anayasasını gökee çadıla ve bukomş ülkeye refah geiecek br eser or kuadır Büün düna,Polonyalı eoulra, Prisin korkunç Jakobenriin ersine işlerini

52



ıımı bi şeilde becerdkerinden dolayı iltiar yağdrd.. 23 Oak

793te ise, Pusya Avustuya ve Rusya Polonya'yı aaanda paylaşmaantlaşmasn imzaladlr! 98 Ağustosunda Genç Tükler şaştcı bi kolaylla iyasal bir

rem yaptla ütün dünya onla Rusya'nn korkunç sosyalistleinintesine işlerini böylesine saygıdeğer bir ılmka becerdikleri içinövüyor Ekim 'de ise ükyenin paylaşas demk olan b dizigelişme meydana gelmektedir"

Gerçekten dipomatan aptklaına büyük devetlerin devrmi

ürkiye'ye kaı giriştiklei topu hareketlere bakmakszn onlarnene innmak tam manasla çoukuk olackt Çeşii ülkeleindşişleri bakanl ve devet başkanlar aasındai buluşma ve göüşmele bu buluşma ve görüşmelei izleyen olaylla kşlaştkbile, diplomatlan demeçleine duyulan safça inncn duman gibi dağlpgimesine yetecekti

Ağustos ve Eylül aylanda yai Genç Türk devriminden hemen sona ve Avustuya ve Bulga bildileinden hemen önce, şu emasla tank

oduk: Izvolski'nin İngiliz Kal Edvad ve Fansz aşbakan KlemasoClemneau ile albad ve Maienbad'da buuşası Avustya Dşiş-e kan Yon Ahrnhal ile İlyan Dişlri akanı ittoninin Salz-gda buluşası daha sona İzvolski ie Yon Aehenthal'n 5 EylüdeBuhlauda buuşmas Bg Prensi erdinand ile İmpator anzJo-in udapşte'de buuşmas zvolskinin Aman Dşişl akan YonSn ie ve daha sonra ittoni ve tayan alı ile buluşmas

Bu olgua son drece açt Avusturya ve Bulgarisa bildiilei ya-

nlanmadan önce, ı deein Rusya Avusturya Almanya alaFansa ve İngilterenin kl ve bkanlann kişisel göüşmelei sasn-da büün önem no üzerne en gizli ve en ayrıntlı bir şekilde an-laşmaya valmşt bile Aehenthalin, A vustuya'n osnaHesek'i ilha etmesine İalya, Almanya ve Rusyan z oduklanı söydiğindegerçeği dile getiip getmedğ meselesi eaında on basında baş-latlan aşma dar kalı liberalleden başka kmsei kandımayan bkomedn, mmen bs b hleden ibaei Avupa devetlerinin dşsyaset kamanla on zvlsker Aehenhaller ve bütün o aç soy-guncua çetesiye bnarı basa bile bile br kemk atılar Lütfen k-min kimi dolandrdğnı ya da kimin kimi gocundurduğunu Avustur

53



ya'nın mı Rusya'y, yoksa B ulgaristan m vusturyay vb andırd

ğn , Berin Anaşmasını "i" kmin ç ğnemeye başlaın, büyükdeveter asnda yamas düşünüen konransa karş imin avrnınnası oacağn vb., vb öğenmek çn ddşp duun bakam yer! ün halkoyunun dikani bu iginç ve önem ne da önemi ya rulaa çkvern En ne şe ea an temel meseleler üzerindeyani Gen ür devrimine arşı girşieck hareket, Türienn paylaşlmasna i şkin sonaki önlemler Çanakale boğaz mslesinin• şuya da bu bahane ie gözden geimesi, Rusyadak aşge Çra İan

devrimini boğaama izninin verlmesi konuarnda şimdiden vamş oduğumuz anamay gizmek çn ihtyaç duyduğumuz şey m da budur. Meseenin esas budur bizim için, bütün rupanın gerici brjuva-zisinin öndreri içi eçekten gekl şey budu ve biz de bunuyapyoruz Basın ve paraentodai ibera amakar i oayan nedeni, kmn neyi, nas dediği sömürge aan ve demokratik hareketerinbastmas siyasenin eninde sonunda hang kıı sığdacağ ve mzaanıp mühürlenerek dünyaya sunulacağ üzerine gevezei derek va-

kit ödürüyorar.Şu anda en tok le haline gemiş olan vustuya dşndai bütün

büyük vrupa deveternn basın, kend hükümetni kend mi çka-larını yeterince savunmaaka suçlamaktadr. Her ükenin beraeri,kend ülkeerini ve hükümetlerini, en beceriksiz duumda en az "yaanan, en o andırıan üke e hüme ok öteiyola Ne -mand vustuyanın başalarnn enierini kskandrdğn itira

3 Hzirn-Temmuz 1878'de Bd p b ke ud A u,İg, Avusuy-Macrt, ü, Fna ve tfıd m vOml pruğ'u km pşm ögö b tşmBu tşm, üke 877878 şd g ğmıd ue Tü ıda z Aa B Aşm üüük kdd

Y şm gğ Ru Btm, v dh; ge bs' dAutu-M BHeek ç rk şg ed Sıbs, dğ m bğmzğı rmeşt Bugt üdü: u Bugta Trk t k b k Güe Buge Doğ m d aşı öek b Tük eyle du.

Ç Hükmt Bğz b ne i emeie göderme ypı-. Bu k d O Dğudk gz çkry ydu Boğz e !tbuu ee geç, B y Sv Ru kste şeyd

4



olduğu gibi D süsünden e açklamaan Balkan olaylar eaın

a en küçük b Sosyal-Demokat popaana ve ajisyon aıı aamızn mükün olmaığn anlamalıla. Kaelein ış siyaseininesasa an oluğunu açklamaan Çalığn siysenin büün köülklen e büün ger yönleni halka kavramamız iknsızı Kaelenumuaklı sözleine, göseişçiliğine üsü kapal avanışlaı ve kunazlıklına k savaşan ış siyasete şoven illiyeçiliğe ve gei fikilee kaşı savaşamız iknsız

İşe, liealujuvaziye kaşı yuuşak avanmanın sosyalislei

neeye göüebileeğine a b öek Ünlü oünis ayın oganı oashe Moashefe ("sosyalis aylık egi???) Max hippclaan bunalım hakına şunl yzıyo:

"Panin heen üün aklı baın üyelei Belin ekez oganııza [yani owaes geçenlee i kez aha ile geiilen Alanya'nn ne Balkanlaa halen süegelen kaşıklklaan ne e çkmasımümkün kaışklıklaan hiçbi şey kleeesi geekiği şeklinekigöşün yaygınlık kazanmasının yanlış olaağını göeeklei. Elehiçbi opak aleine bulunamalıyı. Fa Avupa bn a eAika'nın b pçsı asına önemli bi bleşme nokası olan u ölgee güçlein üyük ölçüe yenien salaşasının, illeleası uumuuzu en olaysız şekile ekileyeeğinen şüphe eilemez . ŞimlikRus geliğ büün önemin yiş bu haliyle küçü b lleyii öneme sahip eğil . 15010 ylla aasına emokalan yapığı gii Rusyayı he zaan ve he yee kenimze üşman olar gö

memiz için b sebep yokuosyalis askeli bu lial ahmak Rusyanın lav kaeşle" içinuyuğu "enişenin aına gizlnen gei olapl göememekeiAlman buuvazisi aına biz bizm uumumuz" vb. eken GençTük evimine iniilen benin e Rusyanın İan evimine kaşalılaının a kna eğil

hippelen lğmız paça söz konusu eginin 22 Eki aihiaslda Çarlığı detekeyen bujuv-if "mhe" üzüüüü genş e

e göe üe ee ç yalnda 914'de Dumada Boev emempea vaa a çıa ve e yl uuaara e ına mah de

Vowes (lei: Alma SoyaDmoa P mee ogan güü ge 876933 la mmş

56



bütün oguarı gün ışığına çaraktır.İzvoski'nin bir demeç vermesnin ve Kadetere Oktobristerin de

bir gensoru sunmaarının bekendiği Dumada, Rus SosyaDemokrattemsicierine şimdi son derece ağır, fakat aynı zamanda çok şereli birgrev düşüyor. SosyaDemokrat temsicier, baş geen gerici gücün,başa gen karşıdevrim komocusunun siyasetine erde oan bir kurumn [yani Duma'nınç.n.] üyesidirer Onarın büü eçeğ ylemeücüü ve cesaretini kendierinde bumaarı gerekir. Bye bir zamanda,Kara Yüzer Dumasında yer aan SosyaDemokat mietvekerine çokşey verimekte, aa kendierinden de çok şey istenektedir. Çükü Du-ma da, Çarığa karşı detlede ve Oktobristerden bir şkidesesini yüksetece onadan başka me yoktur. Oysa ye bir zamandave ye koşuar atında Kadetern herhangi br itrazı, hiç itraz omamasından daha ktüdür. Çünkü bu, y kaiaist kurt sürüsünün içinden ynı kurt siyaseti adına ieri sürüen bir itradan başka b şey oamaz

Öyeyse uma grubumuz ve bütün diğer Parti rgüterimiz derha işe

koyumaıdırar Bugün kite tasyonu, norma·zamanara gre yüz katdaha çok nem kazanmakdır. Doayısıya şu üç nok, çaışmaaımızda birinci ana yer amaıdır B rncisi, Kara Yüzerden Kadetere kadar bütün gerici ve ibera baının tersine SosyaDemokratar, konransarı, deveter arasındaki anaşmaarı, Avusturya'ya karşı İngitereie, Amanya'ya karşı Avusturya ie ya da başkaarıya ittifaarı kasayan diomatik oyunun maskesini indirmeidirer Grevimiz, asındaçokn gerçekeşmi olan ve şimdi hüümeterin o derece gizi omayan

grüşmeer komedisiye maskeemek için bütün güçerini harcadıkarı,büyük deveterin gerici komosu l açığa çarmaktır. Diomatk komediere hayır gerçeği haka açkamaya evet, uusrası anti

7 km Blğn üyele 905 Ksnd kl büyük kptltl klcı ps n, ysl özüükle tyı vt ede Ekm 905 Mafestsu desteklediklei östeek çi bu d lmıld Bu pini bütü lyet hlkdümd ve büyük kpitlislele, büyük tpk shplen çıkln kmymçıydu Oktbstle k hükümetnn bütü ec iç ve dı syst kytsızsz destekledkl hlde, zm zm y knmk çi Dumdki bv muhletiye y sft öüüyld Ekm Ssylist Devmide s eek Oktbse ekse Kdete, emlstle desteiyle Svet Cumhuyete kslhl bi mücdeleye tle

59



proleter gericiiği mahkum emeye evet!İkincisi, bu komplonun meyvaını ve sözde değl, gerç

-ektki sonuç

rının neler olduğunu: Türk devrimine indien daryi, İ devrimininezilmesi için Rusya'nın yaptığı yrdımı, bşklaının içişlerine nasılkarışıldığını ve en eme demokratik ikenin, mileterin kendi kaderleinityin etmeeri hakkının nasıl çiğnendiğini anlatmlıyız. Dünynın bütünSosyalDemokrt partierinin programarı gibi bizim pgramımız da, buhakı svunmakdır Bi yndan Avusturyalıarın, diğer yandan Rus Kra Yüzlrinin "Sav kardeşe için duydukarı endişe kdar gerici bir şeyyoktur Bu "ndienin rdında, usyay Baanlarda bunc amandırnutlmz b ün kazandırmış olan en ağıık enikr yatmaktadı Buendişe" her zmn, şu vya bu Blkan ülkesinde eçek dmokasiningerçekeşesine karşı tasautu berarind getmektedi Büyük deveterin Bkan ükeleri için duyabiecekleri tek ve samimi endişenintk bir idesi oabili Onlaı kendi halerine brakmak, ybancı bi müdahaleye varlıkarını zehiremmek, Türk devriminin tkerine çomaksokmamak Fakt işçi sınıfı ette ye bir siya burju�idn ke

yemezSözde en iberal ve en "demokrtik olanlaın varıncaya dek ve bizimKadetr de dhil buruva patiinin hepsi, kpilist dış siysetin bakışçısını paylşıyorlr SosyDemokratrın özel bir gyretle ortayaçıkrmaı rekn üçüncü nokta d budr Liberaer ve det Partisi,temde, kpitist miletler arsınaki mevcut rkabetten ynadırlar;Kar Yüzlerden sdece bu rekbetin değişk bir biçimde sürdürümesi,hükümetin bugün dayndıı anaşmardan bşka birtakım anlaşmaar

yaımsı noktalaınd ayrılmakdırlar. Ve iberallin burjuva dış siyastinin bir yönüne karşı o aynı siyasetin bir bşk yönü yararın sürdürdükeri bu mücade, iberalein (soygunculuk ve müdhale konusun) diğr ülkelrdn gri kaldığı için hükümt yönettikleri suçamaa, kitllr üzrinde son derece mor ozucu bir etki yapmkdır

Kahrosun her çeşit sömürgeci siyaset Kholsun, ybncı topraklrın ve ybancı halklrın ilhakı için yeni imiyazar yeni pazrlar,Boğzarın denetmi vb çin südürüen tüm kapialist müdahle ve rek

et siyasetiSosyalDemorasi, ad1 ve başçı br pilst ilerlee şeindeki

çma küçük burjuva ütopysını pyşmamaad SosyaDemorai,



yyzd baış v zgrğ mirarası dvrimi prayadabaşa bir savuuusu omadığıı bir apiais opuu m

arşı mad mdiro Gazr Sen Peesbrg Telgraf Ajns Rus iririia sıı gii arii yaaaya bi abrii yayadıısırada bu maa ar basıdaydı abrr 24 Eim arii Frank-frer ngu iii saba basısıa oumuşu Gazi üçüncübasısıa is sabu ayaı v 24 Eim aşm 22:0 ii başa birabr vardı B u abrd Rus biirii a sıırıı gtirii 4im aşaı sabua ğridiği syiyordu Şu ada sosyal

n dşndak yabaı bası Rus biilii a girms ousuda susmrSou: z b grği si oara bimiyoruz ou o

su Çarı md v Sen Peersbrg Telgaf Ajans nn gyalaamaa gv omayaağı sidir Rusyaı y dvri bigisiy riaarda aşayar asr svi adar r r yoa drii arı mad m oduğu is ir grir zrbayaı iş myi d aa bir siyas uyguadığıa da i uşu

your s birir z sıırı gmişrs da muaa ua ii gi b mr şimdid aımışır ş omaya yrd duma ımaz

6 ) Ek 08o Es, c. 15.

6



J Türk De Z e o

ENN

"Trkyedek brva derm 'halk' devr değl"

Eğer öek oarak 20. yüzydak devrmer aacak orsak, hçkksz Portekz ve Türye devrmer her ks de bjva dev

rmr odğ kab emmz gerekecekr. Ne var , b devrmerhçbr br hak devrm değdr çükü b devrmerde hak kteer,hak büyük çoğğ ek br bçmde, bağımsz oarak, ked iktsa ve syasa taeperye göze görüür b bçmde ortaya çıkma. Oysa, 5907 s brva devrm, Portekz ve Türkye devrmerzama zama payara düe pak baarıarı kazamam omasıakar, keske gerçe hak devrmyd. Çükü baskı ve sömürü tda ey hak yğıa, hakı çoğğ, topm e at tabaka

a, bağmsz br bçmde ayağa kakmıar v bütü br derm süreceked eper, ykmaka oa sk topm yere ked bderiyoda ye br opm etme yodak ked çabaarı damgaırmrd

ENN

Ağus-y 9Dt Dr 1 Bkı, v M.H Sp . seAydk Yyınl, sbu, Alık 19 s3

" Trk hareke yrm zaer"

Türkyede Jö Türker baı çektğ devrmc haeke, orddabaar ğamıır. Gerç b, sadece yarım bi zaferdi, hatta o be değdr Çükü ürkye Nkoası . Abdlham kasedlyo DP

62



nl Tk anayasasn yrlğ kyma vaadiyl şimdilik duumu ku-rmr N ki br drmd byl yarm zal ski riin v

mk zrunda kaldğ bu gibi acl dnlr i savaşn daha gniş hakyğınlarn harkt katn yni v k daha ksin k daha dgaanmalnn n sağlam gvncsidr

3 e (5 A) 8"Düny Siyseinde Pycı Mdde

NN

rede çğdş brjv deri dede le Ndn lşs rnyl rş rşydr"

Byk bjuva dmkassi siyw prgm Sun Yatsnin mkalsi aslında byl bir pgamdır nmz Asyadaki ağdaş bujuvadvirind dmkasi il adizm arasndaki ilişkiyi yni dnyalaylaınn ğında ynidn inlm grvini gy v unun iin lvişi bi rsat da sağly Rusyann 1905t başlayan dvrimci dn-minin raya rdğ n cid srulrdn biri budur Üstlik Çin Cum-huriytinin Gici Cumhurbaşkannn siyasa prgrmndan da zllikl bu prgrm Rusyadki rkydki İrandaki v indki dvrimci

glişmlrl bir arada dğrlndirldiğind nlaşlacağ gibi sadcRusya dğil bn Asya bu srunla karş krşyadr

1 Temmu 191 2nde Demsi ve Ndi

63



E

"Tük deveinin bjvdemkaik dnüşümü amamanmad

Aa bu, Enmasyonalin yüzyılın başında da, llrn ndsyasal adrlrn ögürc tayn mlr sn, onların ayla halanın nınasın Doğu vrupa v sya çn grsz görblğ dek? Böyl b ey saalğın doruğu oldu v (tor olara) Tü,Rus v Çn dvllrnn brjuva-doa dönüürnn taalan olduğunun abulünü p olaa stbda asnda orüns

br tuun bensns rabrnd gtrrd

Ei

Şubt-Mayıs 1914"Milletle Kndi Kaderler Tay HakıÜzeie"

Aman ve niizei Tükiye'den amak in eeklidevimi iak

... Daha 15' Türy İran v n'd 9vrlr yol a olan Rus

dvr, lnarn Türyn İngllrn s Try, ran Hnds Mıs vbdn aılalar n dstlar v hanlara arş süg vyasöüg ülln lr v yülyl gr br dvc f l lsayd lan v nglz pyalsn o gü brdurua sou olaa.

1 4 (27) Haa 1R Dev Dış Syast



ö rk De

"90'n sona alak een deimlelednya nfsnn bk oğnlğ aihel elşmede

ak b ol onamaa başad"

. Söge apğ yeternn yenden payaımandn öz etk

ernde, bunun, ygun ve an yetkernn yenden payam, dnyanfuunun ç çk b kem raında by çğunuğu ömürmekarnın yenden payamı anmna gedğn ç y byrz. Bağımız b emc güç ane geemedğ çn bugne kada tare gemenn büüüye dıında an b çğunuğun, 20. yzyıın baındantıbren ark ye paf br ynamadğn byruz. 1905ten nrarkye, İran ve Çnde devrmern pata verdğn, Hndanda dvrmc br retn getğn byruz: Emperyat ava d dvrmc

aeen yemene yardıcı du. Çnk Avupa emperyaterend avgaarna aay aay ömrge aen de tmk zrunda dar

22 Ksm 1919Doğu Hkı Komünis Örgrinn !knc RsyKongrsin Snn Rpo

n Tk dem v mekçi kitlelein syase sahnesin çkmas"

Dünya nfuunun ez çğunuğunu meydana geren ömürge veyarömürge ükeern emeç a eer, 20. yüzyn bnda, öze

65



ke Rusa Tk n ve Çn devmee saset hesne çktar. 9 1918 empast savaş ve Rusada Soet ktdar kurumask e k Buçukunu Enteasonaen ndee de dah omaküee upa e mekann müekkep aamş küçük buuvs bu

nu e duğuu ömemekte ne kada detse detsn bu kteeşmd keske dna sstnde mpm dvme kmasnda ak b een hane etrmekted.

66

13 Nn RKP'nn Tk nuund KomnEnon Üçnc Kongn SnnBi po İçin z k



.

BAAAR DA OMA AMTMRAT ÇA TŞMAAI M ARK GŞM



TAN

kle ls k sm ihyc edeyleAp dğd mekez delele mllelede e

oy çk."

MlleLlen oluşının eke eveten ouşms şğ ukn mn tığı elee lle oğ o eve çısı ıngle e msı uuvm evete lne gele ngee'e

(ln ıın) Fns' İ öe olu. Bun kşıık Tüklen oğollın v sll krş kenn svun htcı Avunn oğuun eke evlelen oluşumunu hılnıı. Mekeevle ul folm ıısınn önce olısıl mlelenolumsınn önce o ç Bunun sonucu llele url llevlel hlne gelee gelemee; kt ı krışk ujuv mlle evlele oluşuul. İçlene genekle güçlü hkm mle ve ok ı ğılı mlle vı Avusu csn Rus

öle evlele

TAN

Şubat 92"Mill eselede Pain Öüdk GörveÜzeine, El c 3

"kle sl ehdd yzüde Doğ Avrpdçel hlkld meyd ele km delele ol

Avu'n oğusun se meen ouşumu ve fo prç

mnn sfes sec e meke eelen ouumu sec n man oı. Mcas Avsu Rus kseou. B u gkeee s geşe hen oktu en şş. Öte

69



dan, Tükln Moğollarn v Doğunun diğ hallrının stisına krşı

saunmann gklri istia akımına kaşı dubck mkz dltlrin oluşumunu kaçnl kıldı. Doğu Avrupa'da mk dltlrn oaya çkş sürc nnaın t haind b aya gms sürcindndaha hlı olduğu için bualda, hnü millt olak biçimlnmş; k or b dt içind bmiş çeşi h yda gln karma d oluştu

TN

M 12M Sd P E Yk öee Üeek Eserlr, c5 .0

Tüklern Balkn mllelene zlmü e ürkleştre sase"

Milllrin mill dillrin, rm syasn kş olağanüstü bi skra v çok büyük b dnm gücü göstdkl blinmktdirDünyann n oba itm siyast uygulayıcılı olan Türklr Balanmillln yüyıl boyunca ultt ac çktidl Faat onıyok tyi başamadk gbi tsin onlaa tslim olmak orunda

kaldklanı gödü Çak Rusyasnn uslaırıcılaı v Prusya-Aman Almanlaşrıcıl, orbalka Tük rm syas uygulayıclan ç d gr kamad Y ydan fa br sü yunca Lh (olonya) millni parçaladlar ona acı çktdlr Fas v Trk rtmsiyas uyguayıcann Emn Gücü mllini yüyı boyuncapaçalaaya kökünü kımaya ona acı çktmy çalıştıklı gbiFat usar v Alana bu mllli yok my badklr gb;rsn aynı şkild onlaa tsl olmak ounda kaldarını gödül

8 M M Meee e Lniniz" s .2 33



ük eimeie Bakan hakann ieini köeie"

( .. ) Tük itmcilr [asimilasncular] üzllar bu Balan hallrnın dilleini köreee, çökermee k emey !l udm ounca Balkan dillrinin szcük hzinsi pc dğişilğ

uğamışr; u dillr birçk ürkç cük g "akala vrksamalar" ydana lmişr Ama Balkn llri e d dirnmişv vlılaın krumuşladr Ndn? Çükü liis sismlri v ana sz dağarcılaı mld an kalmşr

MO

20 Han 190M i ri Çv. Cell te KalYanla sbu k 9 . 33.

Bakanaa ü feoa hakmye e m haekee

Baanla'da bujuva dmok dvim Ba A vupadai ibi glişmdi v nu ii snuçlaamaz. Bu burjuva-dmoki dvm nl olaak rk maorluğuna aşı vaşlrla aşlad v una sadi Balka üllind luşn uuva sıar, hakim durumlaına folim yo dilmsin v mill dvlin kuulmasna ol açan buruva-dmkrak dvrimlrin zai snucu dğil faka üridüşman dvleln odulrının Balan aımadsda Tük haki

miini savaşladvirmsi snucu ulaşılar arlık Rusasna v BaAvua kail dvllrin aman bağıml l buruva sınfaaşndan İian kadrlrini Balknlın abanc hçi r l ilşdi nlan h lalarnn v millaas siaski hdfrininbi li hin ldil v Balan hklann zsd v l

7



da olaı yaaı odua. Böylee doğ or bujuva-dmoak

deim younu edien ter eer e en oa şıdemc fa hal ne gede

Baa üee yüzy üre Tü ea hende uu uşu e birer delet ouştuaarı , Balaar'da mye a see büü delle e mdhalelr e Tü mpaaoğua aşbr diz aaş sonucu geet Bu edee b deeler (Yua,Sbn, Romanya Bugarsan ve Aau) ua e nıan sapanmasnda, ap büyü dele panla ç e

aak duumda Baanlar'da de Jee aada şir dama lrlec o oyadı Bna a Baa aannenogaf öe e m be een g ünde buudumas en o geyodu Baaan deeee büe, Baanaann canacı önemde na d gee earn, Baa ükde üe güe geee de uygun oaaa aıyo; oğu aa bua büüüye ay düüyod

ü aouğuna ş aaşlar, bjua-deoa dee agöreern se öüü yo a Çünü bu ebee apamnBalanla:ei yanayd Böece odm ban e Bugarda b, Ynasa büyü öüde o . Bb ardda Yuaa, Srbsa, Roanya Bugaan e au mdee doğdu İda büy deeen Baa üeee oa abuede hanedaaa ia hande oa m buu ee ge

Baan apas gee youna oudua büü bunaa men m mesees büün Bakaa eeede omana, Anau Mkdoya Tya e Yuan'ı b) en o çöüm. Baanda m meee de ümedenad uuadeoa e ae ouama o aaduua bu eme een ümü d Ve apa ehaa yne bu eye ued değd

Tüyeye ş Baa Saa 112113 hemen hee b B

a eyaee T paou ede maa yo a Faa bu aa boyudu ada Makedoyar, Takyaa aua e Dobucaı u uamad. ade ehee eee de a uy ouyucu hamye aa u

2



n e ürke'e krşı sş mı güden Bn Ssn veYnntn rınd Blkn tınn tınd Mednynın ekler rfn ede ve üşüme pln rd Bu tkbilinğ dha sn üreden lnn gnmetn üşülesüündn kern ken rnd n r sş l ç. B -ş n ve n k Bs n Drnn üne ımn prd

ee ün Blkn mleernn m krtş ğrn

üütüln Bn şı sn Mkdnnn ü pr rıln e Sıs nnn ve Bgstn sınd lnnn nı şkde p n ve Y, g- e üre rnd pş!n Güne Dr Rn -fn e o h ne ürk prrlun Kvende Au hın n keğe düşmesne l n ş lnm td m b kvvtendrd veBndk mi eee d d krşık r e

MO

"Balknr'd Mi Dvmc Het Koüs Pr Göee,Seçme c s13

"Balkan tarihide empes gmoya çaışmı

kann Mlele Öne böl e

Bkn ımdnn ssttk büük ne ekden

e er eden ne ve j dndn er ge Kdnz Mr Ege ve A dz d b ln sı pa snd d b dü Bern V Bel

73



grdSoyaİstanbulBağdat arasındak önl dryou buadan gçr. Saaştan önc bu yol İngl ryalzyl rkabtnd Alanryalnn canalıcı önd br çıkaını tsl dyordu. FakatBrnBağdat Alan lanının grçklşs, Fransa v İngltrnnüçük Asya'da v öllkl İnglz Hndstn'ındak söglr ürndk k v hkyt çn cdd br thdt anlaına glyordu

ğr yandan Çarlık Rusyası, I Ptro aanından br srdürdüğüglnksl th syasn lyrk, aradn' br ç dnz haln gtrk v bu ndnl Çankkl ğzı v İsnbu'u alk çn çabalıyor

du. Böylc, Akdn youndan uluslararası azalarla n kolay bağlany kblckt kat Çnkkal ğnn Balknlar'k ka bölgsn hak oladan, bu boğaa güvnl br şkld sah olak kansıdı Bu ndnl Çarlk Rusyası, ürk haytn karşı Hıist yan Balkan halkının koruyucusu' olarak ortaya çıktı ürky'y karşıbrçok savaş yatı, n son 877878 savaşı oldu Bu savaşın sonundRusya, Ayastanos Bulgastanı dnln ülky şu sınırl çnd ya

rataya çalışıyordu aranz'dn Anavutluk'a, una'dan Eg'y ka akya v Makdonya l brlkt daha sonra Sırbs 'a kalan ş vProt bölglrn d çn alarak İstanbul yakınlaına kadar Böyl brBulgarsan'ın ydana gls l Rusya, Balkanların grçk hakduruuna glckt v gçsz br şkld savunulan gr kalan yrlin,Çanakkal boğaı v İstanbul'un alınası sadc br aan sls

olacak akat doğudan doğruya bu ndnl aslında brbn düşan olan güçl ngtr v Fna br yanda, Anya v Avusurya dğr

yanda), Çalık Rusyasına karşı Ayastnos laını ngllk çn brlştlr. Brln Brş ongs tan ay b Bulgarsan yaratEd bölgsn oğu Rul, kya v Makdonya'yı ürkiy'y grvrd. Pot v Nş Sırbstan'a düştüo 8 88 Rü vş üriyei yeigii üe 3 M 88e Ry e

üriye r m Aytefo Bı ie Ayefo Bgtı ytııüiye, Sırit Krğ geieye torrıy) Ryı ğmığı. Bgitn ğ Rmei Mey e Ege Die y ümü ie) üryi himyei t özer ir e o Bğmız e güçü ir

Bgri m gite Aty-Mcr e Ayete rı -tr Oı zomıy 88e Bee r og topı B gre y Bgit to ü ry üü Kzey Bt üriyeye ğmıBgr Piği Güey Bgt ü mpoğ e özDoğ Rmei yeti Meoy e y r egemiği tı ı

74



Her yden önce Avstrya-Macarsan'ın baskısı alund ola İalya,yayılma siyseti çin bir çkş yoln en iyi Balknlrda bld. ÇabsınıAdriyatiktek drmn sağlamlaştırmak üzerinde yoğnlaştırdı vesonrdn Balknlr'a dah çok girmek çn br üs olra vtlk'a hip olmaya çaıştı

Savşn önce bn klomee kr yüzölçümü ve 2 mly nüs, imdi ise 8 bin kilometre kare yüzölçümü ve 40 milyon nsnıylaBalkan ülkeler Avrpa kaplmnn ekonoms çin eskden oldğgb bgün z öneme shp değildr. Öellkle Balknların trm aln

l, Avrpa çn hmmadde kynğı nay ürünleri çn sürüm pz veyer yer büyük krlr brak elverli br sermaye yaurım alnıydı. Balkanlrın yeraltı zengnlklei, özellkle petrolü (omaya ve avtlk't) büyük kapilst devletler içn z çekci değld.

Ban bölgeleri ha Dünya Savşından önce dünya hakimiyeti çnyrın her iki empryalist grp içn, Üçlü ttifak ve Anlaşma içn, herşeyden önce çok büyük bir askestratejk öneme shpt Avrpa svaşının hzırk sısınd Blkn lgeleri bir yandn önemli bir sa

vaş alanı, diğer yn opn ağzın sürülecek itaar er des olarak hesaba katılıyordEmperyalist devleler için yle bir tid, siys ve stejk önemi

ol Blka üeleri zn yılar ynca b ülkeler arafından yürüülentih siysetnin hde ve çelime dol çkların zıtlştğı ve çatştğı biryerdi B çelşmeler, Avpann b bölümünü sürek patlamar gebegerçek bir volka halne getryord.

akmyet çn mücadele eden emperyalst devletler Bkanlrd

üreici güçlerine ymayan bölgesel ve mll sınırlra shp, küçük ve çaresz devleern var olmasındn; sürekli bbirine düşmn olan, birbrlerne ·karşıllı çelme kn ve b nedenle hizmetine girekleri ş veya bbüyük devletin kyc hakmiyetini rmak htiyacında olan devletlerin vr olsındn ynaydlr 9 yüzyıl boynca eski Tü impratorlğnn Avrpa'dki ykıntlr üzerine birbri rdısıra krlmş olanBalkan devletleri, ne odalzmn ve ortçağ prçalanışlığının ülkeiçinde ordan kldıılmasının soncyd, ne de Or ve Bat Avrpa

mill devletlerinde oldğ gibi kendi üreci güçlerinn gelşmesnn biridesiyd. Blkan deveteri, Avrpa emperylizminin etkis altınd vetek tek emryals büyü devleerin th syset maçlr çn krl



muşladı. Böylee Balkanlan siyasal aihi, aslında Balkan devletleinekaşı büyük devletlein süekli müdahaleleinin ve Makyavelist "böl ve

yönet siyasetinin uygulanmsı aihidi Aslnda Balkanla coğafi veiisa bakımdan rst ve bağmsız yaşamak için bütün şatlaa sahipt Ne va i büü devletle, ne oda yaşayan halkln bi Balan Fedeasyonuna bileşmeleine, ne de büün Balan yaımadı üzeinde hegemonya kuaak kuvvette bi devletin yaatılmasna imkn vedileAysenos Bulgaisannı yaamak için 878de ilei sülen Rusplannn eddeilmesi olay ylee açklnıyo Bunun yeine zayıf Bulgaisan pensliği kuruldu Aynı şekilde Balkan devletleinin Tkiyeyekaşı vaşndan (192-19) yeni iifak halinde olan ülkelein bibileine şmeli de açklanyo Tükiyeden alna toplanbölüşümüde Bulgaisan b yanda ye alıyodu; Sbisa, Yunnisanve omanya diğe yda Balkanlada Dünya avaşndan son göülenyeni bölgesel guplaşma da aynı seplele açlaıyo Anlaşma devletleine dyatlan baış anlaşmala Balkan devletlei aasndaki çeişelei ve topak anlşmazlklaını oan kaldmamış, am tesine daha da

keskinleştimiş, deinleştimiş ve kamaşk hale getirmiştiBalkanla, paçalamış, zayf ve sebes geişme yeeneğinden yoksun olaak kald Fal sınıf ilişkileri, Ba ülkeleinin çoğunda bugüne kada büyük ölçüde oundu iU mesele çözülmeden kaldı ve açapaşk biçimle aldı Balkan devletlei aasnda düşmalı keskinleştiÜetii güçlin genişlemesi ş doğal olmayan sınılar içinde dahaelveişsiz hale geli Emyalist devlelein Baan meseleleine mdahlelei için haele çoğald Balkanla, Au emyalzminin elin

de i oyunak olak kalmaya devam ediyo1914te Avupa ve Dünya Savaının doudan doğuya Balanladançkması hiçbi şekilde aslantı değil Aynı şekilde şimdi Balanlarda varolan mamen olağan dışı duumda ai Balan devleeinin yapaysınılaı iktisad ve sosyal yapılaında otaçağ kalıntılaı, empeyalistdevlelein aalaında büyük çelişmele ve biti tükenmeen eniaavaken, vupa baışı için yeni bi dnya savaşına ol aça klenmedik şeyle olabil

Bulgisnda 923 ake hkümet dabesi avutl 92hükümet si 1 1 unistanda kı bi sü öne yapılan siya ii

ı Ek devrmnin eisiyle Aavutluk'ta yaistlerin üeyi payaşma çabaarına

6



a12 bn bna Bakana'da dmn is omadğn ve yabancemyais enka ve eiein beyici önemini en iyi b şekde ni

iyo Bn bna ve aca Byk Bianyann Boşevizme kaş bieşik bi Bakan bok yaana abaa anan yeni empeyais savaşa Bakan keeinin kesinike son o oynamayacağn akagöseiyo Dnya kapiaizmi aka kanmaz oaak b savaşn iine skeyeceki

Dnya Savaşndan sona empeyais dveein yeni gpaşmaaBakaan mieeaas siyaseeki on önemi öde değişidiÇak Rsyasnn oadan kakmasndan sona eski Avsya-Mac

isn ökşnden ve Ama emyaizini fi yenigisinden son kanan kapiais Av iin vaan öncesine göe daa az biöneme saip odğn sanmak yine bnye aa od Doğaoaak Çanakkae boğaz ak bi RsÇağ aafndan ed edimiyo Eski Avsya-Macaisann ini Bakanada şimdi amaen"Anaşma deveeinin einde bnan Ygosavya ad İngieeninKk Asyada saip odğ sömgeei Aman empeyaizmi şimdigsz odğ iin edi emiyo Aan emyaizmi ak eski

Doğy zoama siyaseine döneyi dşnemiyoBnaa kaşk şimdi Çak Rsyasnn yeinde yeyznn ada

biini kapsayan ve pee dnya devimi iin yei dodamaz bi meydana geien g ovye Sosyais Cmiyeei Biiği vaOnn ekisi ana nsa miyonca oan mge ve yasömgeÇin Fas Ms Hindsan ka yao ve k aağa giya Anaşma deveei iin ve özeike Byk Bianya iin SSCBnin

kaı br hket doğdu Henüz güçlenş olan ll kuuluş haket, fal slklğnn şnda buluan Aıet Zogo'nun elndeyd Ahet ogo başlrında slhlı ayaklayl yıklan syasetyle ktleler hnutsuuğuna y açıştı syalrela ve Aavutukun egeenlğn sağlaaştıayı savunan br pglaFan Nolnn banda bulunduğu geçc br hüküet kuldu Fakat hüküet lerdüşümle uyguadk karszığı hlk yğand kasa yol açtı ve lsunda başında Ahet Zogo ol esk jn yenden g geesne n verd

Yu yk buuvazs 95 yaıa İglz-rsız ealsen yadıylaun deokassnn ve öekle Künst Pasnn büyyen güçlen kık ç

b da yaı. Faşst dkttöük ku çzs eyen Gel Pangolos şk oldu Pgolos Knst asn yak lan t bua muhale tukladı parlato seçler kaldıı ve bütün dlet ktdaı kend elnde tladı

77



varlığı, Alman emperyalizminden ve Çarlık Rsyası'nın anakaleğazını alak için es çabalarnda çok daha büyük bir ehlike meydana geiiyor. Esden Almnya şüphesiz İngilre ve Fsa'nın saip olduğ sömürgele için bi hdtt ve her yden önce düna panda onlrın thlikeli bi bi id O a Çrlık Rusyası Çaakkae ğıael kosayd şüphesiz İngiliz ve Fnsız emperyalizmine cidd zorluklçıcatı akat şimdi SSCB'nin kuvvenes bütün dünyada kapialzmin hakimiye için b tdit anlamına geliyor Bu dev gibi işçkylü deletinin varlığı ba devletlerinin poletayası ile doğununsömürge ve yarı-sömürge halklaında gittikçe daha büyük bi devrimci

yankı yatıyor Çin'de mill devrimci kie hareketi Fas savaşı Mısıdave Hindis'da kayaşma aynı kilde ngilterede ii ekeinin göreli hızla devrimcileşmesi bnun çok güzel bi görüntüsünü çiziyor Kapitaist sömürü ve zorbaığı ve sömürge köleliğini hedef alan siyasetiyleSSCB kşksz kapializmin dünya çapında kesin asiyesi anını yaklşyor

Bndan başka Çanakkale boğazı bugün artık eskiden Dünya vşından önce oldğu gibi emperyalist büyük devetlen kontlu altnda

bulnan çrümüş Türk sulanlığının elinde değil Sovyetler Birliği'nindesğiyle Avrupa emryaizminin veyeinden kurula ve bugün bizzat Fnsa ve ngilerenin Küçük Asya'da saip oldğu sömüeler çinbi tehdit olştan aynı zaanda b her iki empeyaist devlet taafın öleleştiilen Müslüma h için önemli bi dayaı temsl een"yenden mill doğuş" Türiyesinin13 elnd

B nedene tutclan hüümee blnd ngirenn önderliğineki kapilist Avupa SSCBnin kvvetlenmesini engellemek in

böyl büyük çaa ediyor ve getğinde kaı-dvmci bi vaşla yıkmak için SSCBnin eafındaki çemi gittikçe daatıyor ve ayı mada yeni ükyeyi he yöen yıaya ve on k aır emperyalist nçesi altına almaya çalışıyor

Fkat Bal eskn Alman emzmnn Bağat yol ünde öellikle öneml b engeldi ve ngiltere ile Fran'nın saip oldğsömrgelern güvenliğ için b öneml olan sanba Çalk Rs

Kş Savaşnd, Ynanstan'a aş savaşan sona an şnda KeaAatüün bndğ Tüye astedyo

8



y'n yeeşen öneye duumdayd An şeklde bugün de Baanar, SSCB'ye aşı Avupanın tn aptasteinn eeycimcadeesnde bi s oaak ve yen Tiyenn zayılaımasında, oyundu ana ınmasına b çıış nokası o daha öneme sap değd. Anaşma devetenn CBye ve iyeye şı devimdşmanı sadııaının ana oaından i tam da Baana zendengeçyo. Anaşma devetenin, özee By Btanyanın Baan'da şçi-öy aeetini önden yo etme ve Boşevzme aşıBaan devetenden ouşan ieş cepe uma çn göstedğise çaa, empeyazmin ug meteaası syasetinde Bakanaın aşıdığı ço y önem yete ada açı şede anıt

ıyoVe işte nedene Baana'ın empeyaist by devetee oanağımıı ynden utuması, aynı şde u devetein Baanaıe k hk kend feç ve kaşıdevmc amaçı çn � aetoaa uanma mnaının oşa çıaıması, dnyanın i işçiöydevetinn daa da uvvetenmesye, Avupa empeyaizminin duumunn zayıamasıya ve pote dnya devimnn sn zaeinn yaınaşııması ve gvence atıa aınmasıya ine sımsıı ağıd.

DMOV

"Blkld Dm v Kmüst BlkFdnunun Gö, m c2 s.276-283

"Osmal dl Blga dlt klş Balka sava"

Avupa eenn çounda, özee İngte, Fansa ve İtaya'daodazme ve mutaiyete aşı uzun mcadeee ve devme sonucu

am duuma geçen ujuvaziden aı oaa, Buga uuvazisede aim sını ane ona g uzun mcadeeye geed Bu

79



juvazi, Türk rejimine karşı ha aydnarı önderiğindeki, geniş hayğnlna ayann vmci mi haekete kaşı düşanca ve nce bav adı. Bujuvzi, o zaman hor görüerek "reaya" denen köyü haın

smürümesi ve ezimsine Tü s e paşalnn acs ve işbiçisi roünü oynamayı yeğei Bugr brjvazisi, iktiı e hakmdurumunu 877878 Rs-r savaşınan sonra Çık syasneinden hediye oarak adı Burjuvi, hiçbir zaman devimci b mücadee yürümei, hiçbir zaman herhangi bir evrimci geleneğe sahp olmave hak kteerinen kopuk omanı ötesinde, onara aşı süeki güvensizi ve düşmanık gösteri onı hor gördü Bg haıı, sadecesömürüecek ve yağmaanacak b nesne, kendi nci amaçına uaş

mak için ir aet, ikönce Tük tidar hipleriye, daha sona Bga evet nca emyaist deveee iişernde hanac zuk paa oa gördüer

( .. )

Ferdinand'ın, AvstyaAman emperyazminin b ç aannymi ş yı yönetimi sırasında iiğine kad hırsız oan ve endstr aiyeni kendi başına yrütecek yetente omayan B g brjvazisinin işahı, engin Bkan bögeeri Makedonya ve rayaya ve Bakanaa haim omak için kabdı O zamana b, hem Fedinandın ikida hırsı dou niyetene hem de Viyana ve Berineki paonaınınh çabaarına bütünüye uyuyord

Bg hakna, " Bga avminin mi biriği" e Makedonya veTrakyadaki Bgar kareşerimizin uruşu" siyati oar göterienbu tih siyaseinin hene ams ğna, Ferindın önderiğinde

Bgar burvazisi üke üzende dayanımaz bir mitzm krd ve ozamaar b bölgeeri elin n Tiyeye karı b vaşa her yöndehazıranı

192de Sırbisan ve Ynanistana ittk haine ve Ç syasının uyucu hakimiye atına Türkiyeye aşı ü Baa savaşıian edii eri hak fından düşan görüen Tk orduu hıza dağıd Makedonya ve Trakya Türk bikerinden temiend Bgar biker Çacaya, İsnb kapıarına ada gitmeyi dıar Ka er

inad ve Bugr brjvaisi zar sarhoşğ içinde Bakana Bugar hegemonyasını kma manı gediği hayaine kaıdıa Hat Ed

80



nc'de Fedinand'n lsanbu'a anana giişi için şaşaa bi ka abashazand. Fakat aık müttefiker aasnda (Bgaistan, S bsn v

Yunanisan) ganimein payaşmas meseesi ön pana çkyodu A-anda yapan anaşmaa göe çaşma meseeIede ka, akm onde oan Rus Ç Nikoaya bkak Fediand e hükmei Fedinand'n (yani usuya e Amanyann) Bugasann byk öçdgenşemsne, Çk Rusyas'n az oayaağn bidğ çn, 16 Hazian 19 3e ani bi sadya gçeek siah zouya Sp bikeini Makeonya gesinden çkanaya e bu kyi başken Seane kendine bağaaya kak Buga hakna on binee yeni insan kaybna

ma oan u maeann sonuu kenn amamen çökş ou Sbisne unanisan'n bieşik siah kuei, Sofyaya see çkan Romanya odusunun deseğiye Buga odusunu yok eie e Bugaisn'ağ bi baş izaaaya zoada

LEN

125g Sç Yaar c.2 .227

r Kumar[a

Noo a Rus miiyeçieinin ann oduğu gib açkyo Miiyeçi çeeede e Oktobiste aasnda "ekii on bu gazeeyi okuen, Tkyeyi yağmaaaya kesne k odk iyie anaşyo

de oduğu gibi, şoenizm e yaban opkan ee geçrimesi siyaseti ik ede kamuoyunu Ausuya aeyhine kşkmaka ymekedi Novoy mya Baan haa kusa b bağmszk saaş için

ayağa kakşad e Ausua dipomaa on yağma edebieekei an bekyoa" diye yayo

81



Avusturya bir lokmayı (Bosna ve Hersek'i), İlya da iğer bir lokmayı (Trablusu) kopartmşlarır. Şimi sra izeir Nooe Vnn siyaseti işte buur "Kutsal bir bağmszık vaşı yalnzca bualaları alatacak ir laftır. Çünkü bizim Rusyamıza hiç kimse, üünalklarn gerçek bağmszlğının gerçekten emokratik ilkelerini milliyetçiler ve Öktobristler kaar ayaklar altna almmştı.

Milliyetçiler yağma siysei için zamann gliğini niçin üşünüyorlar? Bu a Nooe Van açıkça anlaşlabili İlya bir çatşmayagirecek uuma eğilir, iyor Avusuryaya geli, onun BalkanSlavlayla ka olan milyonlaca nüfusu vr ve u yüen Baan

Slavlara karşı bir savaş başlatması kenisi için tehliliir. Almanyaise, Türkiye yıkıma uğra iye kalkp a bir Avrupa savaşna atlacakeğlr

illiyetçilerimizin esabı açk ve son erece ayszır Kutsabağmszlk vaşı" üzene büyük üyük lafr eerken haklaı bir avuçtüccar ve snayicinin yeni krlr ele eelerini sağlayack bir kaimakşkak en serin kanl bir şekile milyonlrn ayatıyla kumar oynamkrlar

Üçlü ttfk (Almya, Avusturya ve İlya) şu ana zayftr Çünküalya Türklere karşı savaşa 8 milyon ank rcamştr te yananaya ve Avusturyann Bkanlki çkarlr çkşmamkr İlyabi başka lokmayı (Aavutluku) kapmak istemekteir. ma Avusturyaona izin veemeye krrlr Bunun üzerine hep yaan milliyetçilerimiz, çlü Anlaşma içineki ii gücün (İngilter ve Franann) kuet veservetine, "Avrupann" Boğlar yüzünen ya a bizi" toprklamızn Asyatik Türkiyenin zaarına "genişlemesi üzerine ir genel savaşa

girşmeyeceklerine güvenerek vasz bir kuma oynaktalarcretli kölelik toplumuna her tüccar ve her patron "ya mavola

cağ ya kr eecek ve başkalrn mahveeceğim iyerek kumr oynar er yıl yüzlerce kapitaist ias eer ve miyonlara köylü, esnaf vezanaakr mahvolur. Kapitalist üleler e ir oraa ir uaa yabanctoprk ele geçmek ve aa zay komşulrını ağmamak için katliama yollaılar milyonlaın kanıyla buna benzer ir umar oynamaktarla.

4 Ek 1912

pu serer c18, s 33930

82



LENN

Balkan Halla pa plmass[Tm metin]

Bütün dünyann dkat şu and� Balkanlar'a çevrilmştir ve bu daolağadr. Gerçekten de Balkalara halklar özgür ve kararllkla kend söler söyleyecekler saa bek de gelp çatmşr. Artık burjuvabüyük devletler" n ve ola eka, dolap çeve ve brbrlerne

leşçe çelme atma saatna ustalaşmş olan plomatlar oynadloyulara ye yokturBalka halklar, esk gülere bzm seflermz söyledğ gb, B

zi bütü lketle e kösü olan ymz ökese ve beymzsevgsden koru yebller. Gerçekte e Balka köylüler ve şçerçn vrupal büyük devletlern gerek düşmaca, gerekse sözümonaostça müdahales, saece genel kaptalst sömürü şartlaa ek olaraközgr gelşm öünek ğer her türde engel ve kösteğ blke ge

trecektirBu , hem evlet ve hüküme plomasse, hem e lberal plo

masye karş mücadele etmemz gerektr neelere brr Örneğn 4 brkaç gü öce, Rus toplumuu (ya burjuvaz), Avrupan Balkalda kötü yöeme z vermeyecğ söyleye resmbi İgliz organnn açklamas harlamaa çağrğ aman sahtekrlğn dasasn yapyoru. Dplomatlamz kolla kavuşturuptembelce oturup durmasır dye bağryodu

Bz cevap olaak Avrupa burjuvazsnn, hata e ll olan ble, Balkanlarda yozlaşma ve urguluk çne olaa br estek,özgürlüğe se bürokak egelerde başka br şey getrmeyeceğsöylüyoruz alkanlaa feeal br cumhuryet kurulmas engelleye Avrupar.

Balkanlardak öncü şçler ve bütün emokatlar, e gb l laala süslenirse süsles, burjuva dplomatlan entrkalara dğl, saece klln syasa blnçlenn, demokat ruhla ve bağmsz aa-

Reç (Söz): Ket (Ayscı-Demot) pisi 1997 y sıd yymn mez org.

83



liyelerinin gelişmesine bel bağlamaktadılar.

16 912

L

Topu r c 8 s34950

Dünya Tarihind Yni ir aa/

Gerici ve ncil nedenlerle Bakanlar'dak uğursuz sttükoyu svuna-gelmiş olan Avupanın her yeindeki buuva basını bile şimdi dünya arihinde yeni br saynın açılmış olduğunu, oybrliğiye teslim etmektedir

Türkiyenin yenilgisi kesindi Dörtlü bir iifak içinde bileşmiş Ba deveri (Sırsan Buristan, Kdağ ve Yunnisan) ndnkazanılan zale muazamdı Bu döt devlein ittikı bir olgu halinegelmişti "Balkanla Bakan haklarınındır" şirı ark gerçeklşmiş birşeydir

O halde, dünya aihindeki yeni sayanın anlamı nedir?oğ Avrupada Avusturya Balkanlr ve Rusya'd) poletanın

opumsa geişsini ve sayıa amsnı büyk ölçüde engleyen güç

lü otaçağ kalınılı henüz kaldlmamıştır. Bunlar, mutakiyet sınısız otokratk iktidar), oalizm toprak ağalığı ve oda ayrıcalıla) ve

milliyelein eilmesidirBakanlardaki mi mesele konusunda tutarlı demoaik br özümü

ilk oaya aan Balkan ükelerinin bilinçli işçiler olmuştur. Bu çözüm"Federati Balkan Cumhuriyet"dir Ancak Balkan devletlerndeki demokratk sınıfarın bugünkü ayıığı proltayanın sayısının azlığı,köyllerin dağınık, cahil ve ağır bskı atında bulunmaarı) sonucu, siyaal ve ekonoik bakımdan şart olan bu birlik Bakan krallıklrının birliği haline gelmiştr.

84



Baknr'da mi meselenn çözüm ü yound büyük yo anmştr.Bütün Doğu Avrupa deveteri çinde bu konuda bugün en ger oan,yalnıa Rusya

Bakanrda gerçekeşmekte oan birik b cumhuryeter briği omyıp br kkr briğ oduğu bu brk devrm you e deği de svşyouya gerçekeştğ hade, bütün Doğu Avrupda ortaçğ kntrınn kdırımas yound gene de büyük br adm tmş omaktdr.Zmanndn önce seviniyorsunuz myet byr! Oraçağ her yerden çok Rusyad buunduğu çndr bu adm sze kar

Bt Avrpy gence ork proeary çok dh güü br se şuşirı hykrmktdr: Müdheye hy Bknr Bkn hkr

LENN

2 Ek 92Topu r 8, s 68-69

avaşın Dhşam mei

Svn , "ybancır"dan yni bütün -ünyadan B aknraoup bitener gzemek için eernden geeni ypmaktdrr. Muhbrer tatmkta engeenmekte uzun muhrebeer sona erinceye kdcephey grmeerne zin vermemektedr

Svş konusundk gereğin öğrenlmes ancak ğanüstü koşulrd ve ok seyre ork mümkn omakdr. Herhde İngii Dalyhronl muhabri Donohya bu gibi oğnüstü durumr yrdm etmiş oack Lüeburgzk savaş srasna bu zat T Ordsu e

bkte omy şd Sonra br otomob e stnbu gti Oadan ddeniz youya Kstncee (Romanyaya) g. Durmu kendsine engeounmadan Lony tegraf bidrme mknn Kösencede budu.

85



Türker mühiş bir yenigiye uğrdır. Savş en z 40 bin (!) ölü ver-dier. İngiliz muhabii bunun Mukden'deki15 kadar büyük bir ket o

duğunu syüyor Türk topnın dtte üçü Bugraın eine geçti Bulgr Tüklerin iyice ykaşmasına ve gğüs gğüse savaşa gimelerineimkn verdier Sona da hıza geri çekiip Türkeri yüzere ve bineremakel fekle biçer

Türkrin geri çekiişi afalamış aç bikin ve çılgına dnmüş kitelerin geişigüze kaçışı haine gedi Muhabirin rabası bi kaçk topuluğuna rastadı Aç Türker kendisinden ekmek dileniyorardı Bunlar,kendi yralaını kendieri srmk durumundaydır Doktorlr azdı veiaç yoktu Erzkaı yoktu Muhabi, biçok ske hrek n odu,ama bunun kdr kokunç bir flke aç bikin eziyet grüş çaesizkamış Anadou Asya Türiyesi) kylülerinin bylesine toplu ktliamını hiç bi zaman düşünemezdi, diye yyordu

Ei

k Esee c. 1 s.

SrpBlar ferler plmsal Alam

[m metin] .

"Makedonyanın Bugasa ve Sırbisn fınn ee geimesiMkedonya açısındn bir bujuva devimini bir tü 789 veya 848i ide eder" Avustuyı Marksist Otto Bauerin bu szleri şu anda Bakan'a oup in oayn es nlını bir ça gzer nüne semektedir

Fransada 789 devimi, Almanya ve diğer üelerdek 88 devim,

ı uad Şub 105'e Mukden bögesde 10410 RusJn vşı s büükşsı o uebee ıf ıo Rus bn, r 1 bn kd s kşed

86



ujuva devrimeydi Çükü u ülkeler mutlakyette üyük topak

sahplr yaaladğ odal ayrcalıklarda kutuluşu gerçekte kap-talzm glşmesie özgürlük sağlamaktaydı Bu g devrmler aşta işçi sf çkara olduğuu söyemeye gerek yokt� 789dave hatta 848'de r sf hald le örgütlememş ve Patsz olaşçler Frasz ve Alma devrimlr öcü savaşçlydla

Mkdoya diğer Balka ülkler g ekoomk akmda ok gerdr eodal sistem ve köylülei fodal toprak ağalara oraçağ ğmllğ kaltlar hl sürüp gtmekted Bu kaltla arasda (ay

veya kd) haraç yaclk (Makdoya köylüsü torak ağasa geellkle ürüü üçte rii ya Rus köylüsüü verdiğde daha az verr) v vardr

Makdoya'dak toprak ağalar lar dye liiler Türk veMüslümadr Bua krşlk köylüler Slav ve Hrstiyadır Bu delesf çelişmesi disel ve mi elişei katksyla daha da şddeemştr

Bu yüzde Srplar ve Bulglar kzadkla zaferler Makedo-

ya'da fdal hakmye yıklmas az çok özgür e toprak sah rköylü sf oluşmas ve Balk ülkeler mutlakyet ve odallşkler arafda kösteklemş Lüm toplumsal gelşmes ç ir üvecey fde etmektedir

ooe Vreyda 'e kada ütü urjuva gazeteler Balka-la'da kurtuluşta söz etmekte ekonok kurtuluşu se sözüü etmemektedirler Gerçekte esas ola u soucusudur

Balka halklar toprk ağalrda ve utlakyette tamame kutulduklar zaa kaçlmaz olaak ay ada kes mll kurtuluşa veked kaderleri tay hakka da kavuşacakladr Öte yada toprakağala ve kallklar halklar üzdek zoralğ yeli yerde kaldğ akdrde mll ask da şu ya da u ölçüde sürüp gtms kaçlmazd Makedoya' urtuluşu devrm yoluyla ya büü milliyetlerde toprak ağalra ve u toprak ağalar hükümetee karş sa-vaşa Srp Bulgar ve ük köylüler mücadelesiyle kazalmş ol

sayd u kuruluş herhalde Balka halklara şdki savaşta yüz katdaha az sa hayata mal olacakt Kurtuluş so derece düşük r del-le aşarlmş ve çok daha tam olacakt

Mesele devrimle değl de savaşla çözülmes ahsel edeler



nin neer olduğu sorulabilr. Asl sebep büün Baln ülkelerndek öyüteernn zayfğ, r omayş geşme deyernn ger e e

haee yannda meeeer konusunda err r anayışa ahp oan er Baan dera (rk) umurye ap eden şçen a sydaouşudur

Baan mesees aşsn uumarnda rupa urjuas e rupa şçe rasna fr doğun udu B urjua at -

ea bujuva, k m Kadecrm g "Saa" m" uruuşar onusuna şama dyor By yapa şmd Baaa'a yerama oan oayan aamn e arse emin açkan açğa çapma e yee Baan arnn gerçe uuuşan gllmkByee topak ağaarnn ayralkann syasa eyğn em ann şu ya da u çde srp gesne kakıda bulunmakadır.

Buna şk şç deoaar, Baanhann gerçek e a kuuuşunun e saunuudr Gerçeen de Bakaarda er rdenm as tma, ana n myeerden köylüli syaa e

ekonom utuuşu sonuna adar geeeşrdğ aman orad aar

LEN

7 s 9 2Tpu Er c 8, s 397-399

alka aaşı urjua oizmi in

Baka saş sona eiyor Edie'nn dşş Bugara çn kesn

aferdir Meseenn ağrık mere aea annda By dye ad ada deeern daaşma e enkaara aymşBaa saaş dnya oay nrnde sya e Doğu pada or

88



açağ düzennin çöküşünü beeyen hakaardan brdr. Bakanar'dabreşk m deveter kurmk, yere fodaern unduruğunu krmak

her myeten Bakan köyüern oprk sahpernn baskısından mamen kurtmak -Balkan harına düşen trhse görev şe buydu

Bakan hakı br Fedef Bakn Cumhuryet kurak bu rhsegörev şmdknden on kat dha koay br şekde ve yüz ka da az dakrıka gerçekeştebrer. Ml baskı m çekşmeer ve dnseayıkarın körüknmes am ve uar demokasde mümkün omazdıBakan hakarına gerçeken hızı, kapsamı ve özgür br geşme sağanmış ouru.

Baaa'ın can aıcı meseeernn savaşa, burjuvaznn ve hedançkararnn kavuzuk eğ br savaşa çözümesnn gerçek rhse sebeb neyd? Başıca sebp, Bakanar'dak proearyanın zayıfğı, aynızmda güçü Avrupa buruvazsnn gerc es ve baskısıydı Bu buruvaz hem ken ükernde hem de Bakanar'da gerçek özgürüktenkorkar; bütün eme, başkaarının srtından zengneşmekr. Soygun syasen koayaşımak ve Bkanarın ezen sınıfının özgür geşme

sn kösekemek çn şovenzm ve m düşmanığı körüker.Bakan oayrı konusundak Rus şovenzm, Avrupanıknden dahaaz ğrenç değdr Kadetern gzenmş, aanmış puanmış, bera afa süsenmş şovenzm, aa Yüzer gazeeernn kaba şovenzmnden de daha ğenç ve zarıdı O gazeeer Avusuryaya karşı açıkaçğa drı çağs yapyor. Bu ada em, A vrupa'nn bu en ger ükesnde ha anınan özgürük Rusya'danden çok dha fazadırOysa Kade Rç Edenn zap üzerne şunarı söyemşr: "en ko

şuar Rus dpomassne her bakımdan daha büyük kararıık göseeırsaını veryorBurada sözü edebecek ek kararıığın şoven amaçar peşnde

koşma karıığı oduğunu anamzıkt geen gzem demoka!14 Mara Rzyanko rafından veren yemeğe, evke değ, yukov e eremov, Gunçkov, Benngsn, Krunsk ve Balaşov bkegtmemşe Myeçer, kobrser, Kadeer bun özgüüğüncan düşmaı oa ğrenç buruva meçğnn ve şovenğnn farkı

onarndan başka br şey değdr9 Man 93Topu Eer, . 9 9

89



V

RKİYE 'İ PAYLAŞLMAS HEDEFİ VEİRİCİ DYA SAV AŞ

km Dem Öes

km Dem os



m em Öes

LENN

Türkalan Saaşn onuTam mn}

Geln tlgraf harlrndn öğndiğimiz gör İtalyan v Tü tmslcilr br mtark mzalamışlardır. İlya "kaanıştır" Talan amacıyla Aika'dak Tü topkarnı s

tila dli br yıl oluyor Bundan l Trablus, İtalya'nın olacaktır 20.üzyılın uygar br ülksinin bu tipik sömrg savaşına br göz atmakyararlı olacaktır

Bu savaşn sbb nyd? Yn paarlara v İtalan pralimininyn balarına muhtaç olan İaan parababaarnın v kapaistlnin

inç çıkarlarıBu savaşın ntlği ndi Ugar v ükmmllştirlmş dört

dörtük bir anosu. M silahların ardımıyla Arapların katdilmsi.

Araplar umutsuzca dindlr Savaşın başında İtayan amiralr htyatsızlık dp karaa 2 dniz piads çkardıklarında, Araplar bunlara saldırdılar v 600 kadarını yok ttlr. Onları czalandırmak üzrİayanla aklaşık olaak 3 ·bn Arabı ktttilr. adnar v çukar dahl birçok ai btün rtlril boğazladlar İtalyanlar uygar anayasala öntln br mllttir

Bn kadar Arap asıldı.İtalyan kayıplaı 7.429u hasta 600ü kayıp v 405' ölü olmak

üzr 20 bni aşaktadır.Savaş İalyanlara 8 milyon lrttn ya da 320 milyon rubldn faz

laya mal oldu Korkunç br işsizl sanayid durgunluk; işt savaşın g

trdiklri bunlardır.48' yakn Arap klıçtan gçirld Şmd başa rağmn savaş ln dvam dcktir. Çnkü Afka kıında kıyı rdindn uza lg

93



yşyn Ap bl boyn ğmycklr Onl h zn br ng krşn mk ş v rz gçm "ygşr-

lrır"Kşk İly ğr kptl lkln n h y n h

r Hp yn şkl yn kr kynlı blblmk çn hçbrklmn çnmyn brvz rınn yntmkr

8 Eyü 9Toplu rlr, c8

Çk u' hdf d,

ük bu'u gçB vş n nglr Frn v Amny rın mrg

rn ynn pylşılm v kp llrn yğmlnmı çn rrln br mcl Çrlık v Rynın hm ınırı çınn bvş İnı Moğonı Ay Tyy bl' Gyyı vbl gçrm çıı Avrybn vşın mlk nrbnyl nc nmr v vşın gnl mry krn lmyor

4

Şub 95n dd G nnnK" Tl Esrler c3



"k aalaak çn pals bt v savaş

Balkanlar konusunda Avusurya ile Srbisan aasnda, Aavlkb. konsa Avsrya ile İtlya aasnda, genel olaak pazala vesömürgeler konunda ngilere ile Almanya arasnda, Ermeistan eİ konusuda Rusya ile Trkiye b. rasndai bn nlaşmazlk-lar: Şmdiki savaşan önc Basel Karanda göönnde ulaa sö ko-nsu dilen bdr. B karaa göre, "Byk Avrupa Devletler arasnda

yaplan k savaşn "halkn çkana oluu hçb şkl haklgösl( .. )asky de byk bir bilgiçlile, Marks'n 185455 859 ve 187071

savaşlanda kmin başarsnn (yn ang bjvaznn başasnn) dhaçok arz dileceğini inclediğini, Marksslerin 18767 ve 1897 s<aşlanda ayn şyi yapkları öne syor. Sostle he zaman, ilkeolar beemeyen drmlardan örek göserme alşkanlğndadrlar.

Onlan göndme yapklar gemiş savaşla brvainin n dr srn mll haklrinde izledikleri "polikann bir devamdr Bharkler dşman boyundruğuna ve mulakiyee (Trkiye'd ve Rsyada) kaşdr. O zamanl ek sorun, hangi bruvazinin baarnn ercih edileceğiydi Marksisler, başlangç mill kini byerek halk br savaşlaa eşv edebildiler

( . . . )

end saygya dee ba "a oşmaya h

hak bulunan ve fodalizme kaş mücaelede yeni milletlerin on milyonlarca insannn uygar hayata yönelişine önderlik eden bvadevrimcilerine drin bir sayg dymayan insan Marksis olamaz. Aynekilde, Alma emperyalistlerinin Blçikay boğazlamas konusnda yada ngilere, Fansa, Rusya ve aya emperyalslerinin A vusyay veTrkyey yağmalamak çn anlamala konsunda vaan savnmasndn söz eden Plehanov ve auynn iyüzlülüğüne aş needymayan da Makss olama

.. Sermaye ihracn kazançl sayldğ sömgelerin ya da üye gibi

95



bağımlı eveterin sayısı ne kaar azaırsa -böyle ükelere baker, Bireşik Amerika ibi özür bağımsız ve uyar bir ükeye yaptığı sermaye

icına öre üç misli ele eer- Türkie e Çin ibi ükeei bağımıuruma sokulması ve lüşümesi younaki mücaele e ölesine sert-leir

( . . )

Kauky mantıksız arii şaşılacak erecee üzeltmiştir" İniizlerin ısırı ransızlaran amasına itiya bulunmaığını, Aman bankerlerinin savaşa irişmesine Türkiye kampanyasını üzenlemesine veİniizei ısıran çıkarmak için başka ölemler almasına erek ol

maığını " ispat etmişt B ütün bunlar yalızca bir yanış anlamaır( Savaş kapitalist sını alnız büyük krlar e eni yağma olanaklaı

(Türkienin Çinin vb milyarar eğerine eni sözeşmeer ve artanizlre eni krei verme koşular sağlamakla kalma Aynı zamnaavaş, kapialist sını proearyayı prçalaak ve sömürmek çin aabüyük poitik avanajlar a etiri

Kausk a 19e Rus eiminin Paislavizmi eni bir biçimecananırabieceğini "emokratik Rusyanı kaçınımaz olarak Avustura ve Türk Slavlarının mi bağımsızlık isteği uymasını büyüköçüe sağlayacağıı" ieri sürüoru

L

Mayı-Hazan 9n Emaynan Ç eDem ve Döe s/ eec 0 0 0

adat demiolun yüksek mevkilerdeki Türklere rüet

Sosyaist pozu tkınmktan çekinmee İniiz barışseveri Braisrun azığı The War or Steel and Gold (Lonra, art 1914 ari br

96



kitap) çok öğreicidir. Y, mill sorunların ikinci plana eçtiğinive çözümlendiğni (s.5, ünün konusunun u olmadğın, "me diplomasinin tipik sorununun" (s.6) Bağdat demiryolu bu demiryolunun

ayla için sözleşmeler, Fas madenleri ve benzeeri olduğunu açkça lirtiyor. ( . ..) Emperyalizmin hedei, zay ülkelere sermaye ihracıdır(s4) İngiltere'de bu sayenin geirdiği 1899da 901 00 ilyonselin aasndadr (Gifen) ve 19da 140 milyon sterlindi (Pish). Ayca, Lloyd Geore son b konuşmasnda bu kn 2 milyon sterlineçktığnı hesaplamışır. Çirkin enrikalar yüksek mevkilerdeki Türklererüşvt vemek, niliz aristokrasisinin çocuklarına Hindistan'da veMsrda yemlikler bulmak, izlenen başlca yolladr. (s8587. ( ) Eğer

Üçlü Anlaşma kanrsa, Fas gasdecek, an'ı paylaşacak; Üçlü tiakkazanırsa, Trablusu alacak, Bosna'da konumunu üçlendirece veTükiyeyi hakimiyeti altna alacak (s 167)

EN

MaysHaan 191nc neasyona'n Çöküşü PolaDvm v Dönk Kauısky nde c s. 89dno 89

"ükie'i boğazlamasa ardm emeksiziBelçikaa adm emek imkzd.

Üçlü (şimd Dötlü) Anlaşma sosyalşovenleri (usya'da Plehanov veorakla), en çok Belçika öeğini ilei sümekten hoşlanyorlar. Osabu öek, aslnda geri tepiyor. Alman emperyalistleri, erektiğindebüü anlaşma ve yükümlülükle çiğeyen bütün savaşçı devletlerin herzaman ve her yerde yaptıkları gibi, Belçika'nn fsızlığını hiç utanmadan ayaklar altna almışlardır illetleraras anlaşmaaa uyulmasınaçka olan bütün devleein, Almanya'ya savaş açarak Belçika'yı erk et

mesini ve ona azminat emesini isediklerini kaul edelim Bu duumda sosyalistler, kuşkusuz Almanya'nın düşmanlaına sempa duyacak

97



Gegeem ütün mesee ş Üçü (e Dötü) Anm"Bika yüünen sşmıyo Bn hekes yo Göen skmyçşn se sece kyüüe İngtee Amnynn sömügee

n e Tükyey yğmıyo Rsy Gçy e Tükyey yğmyoFns Assen e htt Ren ımğının so yksnı styo İye mnn nşm gnmetn (Anonn tknpyşımsnı öngöüyo Bgstn e Romny e ene pk hen em eyo Bgünkü hüküeen süüükegünkü sş Asynn y ükyenn oğnmsnym eteksn Beky ym etmek imknsd! Bnn tnsnmsı e ne gs ?

TeuAsos 1 9 1 osy e ş boşüüü el Öbüü lu El 1

LEN

aan an üki Çindki ü milnlaca insanagticği ni baskla"

Geçkte k yğmc üyük ete g sn ypn sşı e mc sömügeen pyşıms ğe meen köş

mes üy pn nj e yck ee emes Bsşın en gec on çğş köe shpenn kpst köeğem eek e güçenmk ğn eke sş Btnye Fs Beçknn ögüüğü çn sşıkın eeeken yn söyüyo Geçekte on sş n mnı hıyoıe Amnyyı soymk e sömügeen enen kopp mk mcıyüüüyo Tkye e Astyy yğmmk e pyşmk çnty e Rsy e nş ypı Rsyk Çk monşs Gçyy ee gçmek Tkyeen opk mk Moğosı

98



kllştrmk çn sogun sa üütüq. lmnann savaşamac İngl Blça v Fnsa'nın sürgln smktı. Almna da Rusa da knsa, a d kalnsa savaşın nsanlığa gckl şunladı: Smügldk İan Tük v nd ümlonaca haka n skıla mllln ndn kllştlms vüün ülkln şç sınflaına n znc

LENN

ğ 195aaş o Çağ"

.2 3

lana a Rusaa kar rkynnanaaan saunas kaul dlmldr

78987 çağnda A vupa'da savaşla çoğu duumda kuşkusu çokyüksk "halk çlala ağlanld aşka dşl güçlü milonlaıkapsaan ujuvac m kuruluş haktl dalzmn mulakçlğn klması v aancı ounduuğunun kılmaslaağlanld. Kuulan ujuva mlln oaçağa kaş savunması olan

"anavan savunas kam alnz alnz u zmn üznd oaa ç Sosalsl anavan savunasnı" alnz u anlamda kaultl. B kavm ğn usa va Baa ka rn va nnsavunmasn , Almana va usaa kaş Tüknn savunmsnda Avusua v ala'a ka avutluku vunmasnda olduğu g ugün d u anla aul dlmld.

95 ve Eaoal Çökş

E



L

"an baç maan b çbü gün ük nin palalmas n kuulaak

ba' b gnl ak .

O hde, ng tkmının y Amn "Mrkss" Kuskynnbyk kn hyernde de de kts sstemn gerçekerndeemeyserrs" y d uemerys kr büründüker

bçm ne ours osun, ser br emrys kosyonun b derne kşıfkı, sr bütün emrys dee ksyn gen br fk kn snr sşı "şkd bşk b şey lamazlarBrşçı r sşn emnn hı e sşrdn yen bşçıkr dor; br, dernn ık şıdr; k an eme üerndeyn düny ekonoms e düny sys çndk emrst bğn eşker teme üende brışçı e brışçı omyn mücdee bçmer-nn brbrn emes durumunu yrırr Oys şçr uyuşur:nk eonr brunn srn geçmŞ on sosyşonere brştrkkygısıy hreke edn o çok beg Kusky yn ncrn k h-ksın brbrnden kopao Çnn "sükun kşurumsı" çn (Bokser İsynının bsırımsını hryın büün büyük deeer rndbugün krumuş on brışçı (e uremrys h utuemerys fkı yrınn brşçı omyn bür gün en Türk-yenn yşms çn kuruck "bşç br ene -ryck on çışmsındn b, b. korıyor Kusky, emerysbrış dnemer e emerys sş nemer sndk nbn gsrmek yerne, şçee onı yoşmış ndreryebrşrmk çn cnsı b soyutm sunuyor

OcH 9 Empealizm, Kptaimn En Yüsk Aşası



LENN

ür d kurarak "

Bu yağmacı emperyalist savaşta, savaa ülklerin proleryasylamllelerarası dayanışma gereksini

'min heen bir Soluka kabul emek ve

bu ülelerden "ynlgden kuarma lafzanğında bulunmakkatıksız kyüzlülüktür ve kişinn açıklamalarnn bş afa ve sahte nutukn başka bir şey olmadğını kanar. Karşırlan proletaryann k

tiernn belli br ülkenin �li b zamandaki aske duumuna bağl olduğudur Eğer durum böyleyse, Fransız sosyal şovenistlenn Avusturyaya da Türkiyei yenilgiden kurtarmak çn yadmda bulunmalardoğru olurdu

LENN

8 Ş "Ö gene Kites'nin ve Chkeze GuuKnere A Pkr Vr m?Tpl Esrl c22 134

"vusuaMaarsa asürk parçaaas r dadr"

mperyalizm çağnda mill savaşla, Avrupada dah mknsız saylamaz mperyalizm çağ, bugünkü savaş bir emeryalist savaş yapmştır Bu çağ (sosyalzm tarafından yklmadğ sürece) ölümcül brşekilde yen yeni eperyalst savaşlar doğuracaktır Bu çağ, günümüzdek büyük devletlerin zledikler bütün siyasetlere emperyst b

nitelik kazandımşr Ama bu çağ mll savaşla, öeğin ilha edlmş blunan ya da ll baskı anda tutulan) küçük ükelern eryalst deeere karş girişecekler savaşar olsn Doğu A vrupada büyük

10



çapa mll haekelen palak vemesn olsun, ala olana dışı bıakmaz. Junius, öeğn Avusuya'a çok qakul gözle bayor; an

"ksa ekenle eğl ögün saal umunu da yeence hesabaatak, "Avustuann çsel aşma gücüün yokluğua şae edyove Habsbug monşsnn b bujuva evenn syaa ögü eğlbaı opluml akıman aalak kke oldkça! gevk bağlala bleşen b şekeen bae olduğunu vuya�Macaın sfyesnn hsel baıman aslda hem Tkyenn açalanann b evamı hem de se gelşm secnn b geeğ oduğunu sayoemen heen aynı şey, bı Baan üele ve Ruya çn de geel

Tu 19 1Jusn Bü Üze.

LENN

lmanyan ama Türk hakim l

Bugünk savaşın amacı ned? Bu sounun (savaşçı devlelen savaşan öne on yıllaca zlekle saee ayanan) ceva, zm meme velmk İnglee Fan ve usa, yağma yolla elegeçmş oduaı sömügee koalmek ve ükyey yağalayalek çn vaşıoa Almana, bu sömügele devalmak veüyey kends ağmalayablmek v syo mnlın Pa ve SenPeesbuga ka olan ele alklan vasayalım Bu, bugünk savaşın öünü eğş m ç değşmez lmanlaın amacı -ve haönemls, Almanla kazanacak olulas uygulanacak olan syasesömügele el koyma, ükye üzene hakmye kuak, bşka l

lelen yaşdığı lgele, öeğn lonyayı vb lhk emek ma kesnlle Fansızlaı ya da usla yabacı hkmne yun eğdmekeğld Bugünkü svaşn geçek öü ml eğl emels Başa



b deyil bu va, bir afın mill basyı yıkmaya çlıması, diğer

rafın da bu baskyı sürdümeye çalıması yüzünden veilmiyor. Bu saaa k zale gubu, ganimen ylaılas konusunda, yani Türkiye'yi ve sömürgee kimin yağma edeği konuunda çatın soygunc karı karıya geiyor

Ei

ğ-Ek 1916Mmn B Kaüü v EtE

AloFrnsı kplsle grubu d, ny d Rusy dbu s ükyey soyk syor

Emryalizm nedir?( )Tüm sorun, semayenin de boyuaa uaşmı olduğu gereğ�ne

düğümlenmektdr Bir avuç büyü kapitalisin kuuulaı (arelleriven sendaarı, sler)yrlr ietiyoa e büün dnyay laında paylaıyorlar Dünya btn ğ paylşılmı durumdadı Saaa yo aan y, en gülü ik mülti-milyonrler grubunn, AgloFranız e Alman grupaının dünyayı yen yk in çamala od

Anglo-Fransız kapialiste gubu, n Almanyayı soya, onu (zaen hemen heen hepsi ele geirilmi oan sürgeerinden yoksunbıaka ve sona da Trkiyeyi soma isiyor

Aan kpiaiseri gub, Türkiyeyi kends ele geirmek e

smürgeernin kaybını, Belçik ıbistan, Romanya gib) kükou deeei ee geirerek gdemek isyoBiricik eek budu u geçk, "ku e mi br saa b

hak e aae aaş youk üü buua aaaıy e kapis-

0



rin hak uybimk için daima söydk bnzi nnnir gözd

diyor.Rusya bu savaş yabanc parsya yürüyo. Rus srmaysi, Ano-ansz srmaysnn tağıd. Rusya saaş, Ermnisn, Tükiyyi,Gaçyay yuak amacya sürdürüyor.

Ş mdk bkanarmz Guçkov, Lvov v yuko, b rsan snucuoaya çkmş dğrdi. Onar bütün prk ağas v kaps snfnnmscr v öndidir. Onr synin çkarana bağıdaB nsann knd ayakkab bağarna asarak knd kndin havaya

kadrmas n kadar mümküns, kapaisrin d kndi çkaarndanvazgçmi o kada mümkündür.

kn oak, GuçkovMyukov v ortakaı, AnoFansz sma-ysn bağda Onar savş yabanc paasya sürdüdür v h asüdüüyora yararca ç amş v hr y üz na aan biiz ödyckrn, bu haac da Rus şçi v Rus köyürindn szdacakana da söz vmş buunuyoa

Üçünü oak, GuçkovMyuko v otak, bu savaşn soyguncu

aaçarna şkn doaysz anamaaa nitry, Fransaya, ya'ya, Japonyaya v ötki soyuncu kapits rupa bağda Buanaşmaa Ça Nikoa taafndan imzaanmştr. uçkovyukovv ortaka şçn Çak monaşsn kaş mücadsindn yaaa-naak kdr çrd v şmd Çan mzaadğ anaa naam bna

en etesbg egaf jannn 7 (20) ar ünü yaynadğ brbdd, Guçkoyukov hkmnn tümü b u kid yapor-du: Hüküm Guçkov v Myukovun hükümi, bzi dğr ükbağayan anaşmaan tümün sadk aacak Yni Dşişri Bkaniukov da yutdşndk bütün Rus mscikrn çiği 5 18Mat 97 tah tgafa anı ei söymiştr

ütün buna g anaşmad ko buna muoyuna açkamay iki ndndn öüü ededa () Yağa savaşna karş oan hakn kokuyorar; (2 Anaşman gizi kamasnd

sr dn AnoFransz smaysin bağ buunuyorr Ama oayrizmiş oan hr gazt okuucusu, bu nşman Çinin aponya -rafndan soyumasn; rann, Ernsnn, ürkiynn özkstanbu'un v Gaçyan Rusya tfndan soyuasn; rnavu

1



lu'un İlya arafından, iyenin ve Alman sömürgelerinin Fansa ve

İngilre arafından soylmasını vb. öngördğünü bilmetedir .. . )

Topraların zarlan ve ayrıcalıların pylaşılması ğruna dünyayıana blamış olan apialist grplar "onrlu bir baış amazlar Onlar yalnıza utan erici bir barış ükie'nin e smürgeerin paaımasına ganimetein aaımasna daanan br barış yapabilirler

Üstelik Gçov-Milyuov hüümeti ş anda genel olara barışa

arşıd çünü imdi ganimetn payına yalnız" Eenistan ve Galiçyanın br ısmı düşeer. Oysa o İsnbl ama ve Çarlığın daimaalabildiğine insanlı dışı ve haysız br şelde ezmiş olduğu olonyayı Almanaran gei alma isyor. Dahası GçovMlyov hüümetözünde sadee Almanyadan opaı olduğu sömürgeleri elde tutmave üstüne de Amanyayı Beçayı ve Fransan b ısmını ger vermeye zorlama iseyen Anglo-Fransız sermayesinin ajanıdır Angloansız sermayesinin Guçov ve Miyuovlara II Nolanın bertarafedilmesinde yardım emiş olmasının nedeni onlaın Almanyayı "altetmde endisine yardımı olmalaı sağlamatır.

( Rusyada siyasal itiar i sker e Kü eegeei ete

i nin elinde olsaydı bu Sovyetler ve onlaı seçtiği Bütünsa eti, Partimizin (Rus osyal Demoa İşçi artisinin) daha 13 Kasım95de (o sırada Çarın azgın sansürü yüzünden Cenevrede basılan

Merez Organı tsia ewkrat 47 sayısında belirledği baış progamını uygulamayı abul edebilir ve şsz ederdi deJ

İşçiler ve öylüler! -İşçi elegeler oyei böyle derdi Her bbaylara apitalistlere Aia sörgelernin üriyenin vb paylaşımıuğrna verilen b savaş için üz minaca be ödemeye gönlünüzrazı oluyor m?

Mat 191

"Uzaktan Mktuplar. Dödücü eup: Baş NsSağn?

05



TN

Dşişlri akan Milyukovun açklad mali hdranbulun, Ermniann vuurya v Türkiynin,

Kuzy rnn ilhak

Dışişleri Bakanı ay Milyukov, ünü 23 Mart söyleşisinde bugünküsavaşın hedeeri açısından "pogramını ayrınılı laak açıkladı Okuyucua "Pavda"nın geçen sayısından buda eraist heeerin sözknusu olduğunu bilirler: İsnbulun ilhakı Ermenistn'ın ilhkı, A vustuya ve Tkiyenin ilhak Kuzey anın hakı

Öyleyse Rus askelei savaş alanlaında satlık bujuva basının bizegüvence vediği gibi, kanlaını navaanın savunulması" uuna değil,özgülk" uğruna değil bi avuç emperalistin menfaa için yabancıpakları ilhak etmek için döküyla.

6 Ma 917

Ya öle a da böle, & c3 s. 19

TN

Mnşvik v oyalitdvci malitlrTürkiynin boyndur altna alnma iin avaşyorlardı

Çeşitli küçük bujuva pile vardr usyada menşevikle ve sosyalist-devimcile de küçük burjuva parlerydi. Ama bunlar aynı zamnaryait partledi unlarla Fansız ve İgiiz empeyalistlei asnda bi vaş fakı vadı e onlarla birlikte diğe ülkee, ürkiye, İran,

ezopa ve Galiçyayı işal ttilr v zdilr.( Ha Gmindangın sağ kanadının temsilcisi lan Çan ayşek



yaptığı darbeden önce de sol Guomindangcılara ve komünstlere karşıakla gelebilen her türlü dolab çevirdğ de o hede ble Kerenski

ve Tsereteli'den daha üstündü çünk Kerenski ve Tseretel Türkyeİan Mezopotamya ve Galiyanın boyunduruk altına alınması iin savaşıyorldı ve böylece emperyalizi güendiriyorlrdı Oysa ÇanKay-şek inin yundurk al alınmasına kşı savaşıyordu ve ylece emralzm zytyord

3 Maı 97Sun at-en Üniverte Öğnlerle Birrüe 9.

ükiye n ve Çini yğmk iinon miyon R miğinin boğznm gerekiyor

Geçci Hüküe Nsan l osında "bütün milletin (!) dünyavşın in zee d sürdümek arzusundan söz edyor.

Söylemek gerekizdi ki diye devam edyo o eiciHüüme müe kerimie o yükmeine büünüyle dık lckı.

Kısa ve aç Ksin zfe kd svaş ngliz e Fnsız banelele ttfak kusldr

Mütteklerimizle yan nglz ve Fansz mültimlyoneleryle buittakı kim yaptı? ar Raspun Çaın çetesi kuşkusuz Ama Milyukovoakaına ge bu antlaşma kualdr

( .. . )

Devrimizin lk dakkasından itibaren ngiliz ve Fnsız kaptalistleri us devrmnn sadece ve sadece savaşı onun kada gtüme

amacıyla yapıldığı konusunda bze güvence veriyolar KapitalstlerTükye an v n yağmaamak syorlar Bu on mlyon dar Rus



mujiğinin daha boğazlanmasını gektiriyorsa, eh ne yapalım bize geki oan "kesin zafdi. Ve şimdi Geçici Hükümet de bi açık

sözülükle aynı yolu iziyo20 9"Gçc Hüküm Noa

LENN

Onlar Bakanarda ürkd toprak kaanacak dKadeşle askee!Milyonaca cana mal olmş miyonaca insanı saka akış ve an

atılmaz bi ıdıaba yııma ve açlığa yo açmış oan bu kokunç savaş

eiii ükei bunoVe gideek daha zla kimse kendi kendine somaya aşlıyo: Bu sa

vaş neden çıktı niçin südüüüyo?Savaşn ess yükünü çeken biz işçile ve köylüe b savaşn büün

üleein kapialislei aafından kapialistlein çıkaaı için dünya hakimiyei için imaatçı bkaö ve bankeen paza aiei içinzayı miiyetlein yağmaanması için çıkıldığını ve südüüdüğünühe geçen gün daa a\ık göyouz Onla sömügelei paylaşıyo ve

Bakanar'da ve Tkiyede topa kazanıyola -işte bunn için Avrupahaklaının yıkıma uğraması geekiyo bnun için ölmeiz geekyobunun içn aieleimzin yıkımına aç amasına ve ömesine tanık omamız geekiyo

91B Saaşan Ülln Akln Dy

108



L

"Kapitalitle ükie'nin ağmalanmaından azgeçemezler"

Savunmacılığın kitle temsilcileri, savaşların hükümetler tarafındansürdürüldüğünü hükümetleri9 lli ınaın çıkarlarını emsil ettiğiniher iki savaşan grup açısından da şimdik savaşın, apiliste afındankapitalislin yağmacı çıkarları ve amaçları için südürülen br savaş olduğunu hl bilmiyorar.

Bunun farkında olmayan savunmacılığın kitle emsilcileri, çok basibr mantı öne sürüyolar: Biz toprak ilha istemiyoruz; biz demoatbir barış alep ediyoruz biz İstanbul için İran'ın ezilmesi için Türiyenin -yağmalanması için vb savaşmak istemiyoruz biz GeçiciHükümetin toprak ilhaı siyasetinden vazgeçmesini "istyoruz

avunmacılığın itle emsilciler, bunu şisel değil de sınıfsal anlamda iten bir şeilde arzuluyorlar. Çünkü onlar ilhlada ka lmaansınılar adına konuşuyorlar. Ama kitlelerin bu emsilcilernin bilmedle

ri şey kapitalistlerin ve onların hüümenin lha siyaseni laf shedebilecleri vaatlerde bulunabilecekleri ve ağızlarından güzel cümleler dökülebileceği kat ilhakladan gerekte vageçemeyeceleridir

L

22 Nsn (5 Ms) 9 •"Düüs vck Knd Açğa Vuor.

ı iaet ıraı[a

Ne yazı ki halk tleleri, diplomasi hi üzerne yazılan tapları yada apialis gazetelerin başyazılarını ouyamıyora! Daha da yazıolaı her ne kadar yazı kelimesi buada ço ayıf açıyorsa da os

1



yalist-Devmci ve Menşevik bakanln ve onlın adayı meslekdaşlaının, diplomasi taihinin olgula ve diplomasi dünyasınn büyük

zeka"laınn maalelei hakknd sessizliğe gömülmüş olmalaıd. Oysabütün bunl kendileinin çok iyi bildilei şyledi

e Branın16 güvenili olduğunu iddia ettiği bi habini akyo Habee göe İngilte Tükiye'nin paçalanması ve Avustua-Macaistann paylaşlmsndan vazgeçmeye nikonu yakınmış aşkabi deyişle, Rusyann daha öncki nlaşmalda kendisne vat eilen ilhalaı (İstanbulu Emenitan ve Galiçya') el etmemeini kabule,İngiltee eni-konu zymş İngiltee bu anlamda ama yalnız bu anlamda antlaşmalda değişlik yapmaya hazş

e küplee biniyo:Yeni şin (yani ilhaksz ve zminasz baş şiaının) ilk so

nuu işte budu nlaşmala büyük bi ihimalle değiştiileki iz değil müekleimiz şimdien bu yolda hl niteliğinde önlemle alyola. ysa bu eğişliğin sonucu üiklein bilikte bnimsmiş olduklaı bütün önemli hedeleden

eşit bi şekilde vagçilmesi değil (buna dikat ediniz! ), sadeeGüney vupada tespit edilmiş hededen (yani vustuya veükiyedeki hedeledn; yani Emenisn n , İsanbulun ve Gliçyann gaspndan) başkaböleld e sömüglede bizim tafmzdan deil de sade müekleimiz nn lilenenhedee yana tek yanl olk ne nes b ini değil mi? vazgçilmesidi

asnda özellikle mütteikleimizin Küçük yadki oak

hdelden gideek vazgçebilelini duyumstan hableeşimdiden aslanmktad çi lbt Thomasn İşçi ve skelegeli Sovytinde bu konuda vediği ve oskova basnnn yaynladğ dem, şu na kad esmen doğulanmmşt ununla bilikte İngileenin böyle bi eşit vazgeçmeye giişmesik klenemez Çünü İngiltee halı olaa b şeyi elde eenin ilk admnn ona ilen el koymak olduğu göüşündedi (bunadikat iniz) ve İngiliz billei, kndilei (yani, İngilenin

kapialistlei) için canalı nem taşıyan Mezotamya ve Filis Bvye edomot Boa Haele 897 yı r Peersurg

yyn br rjuv gaes.

0



inn bazı bölgelerni şimdden şgale başlamışlardı Bu duum-da, nglterenn bakaarnn (altını çizen t) bu bölgedekcanalıcı talepleri çn çarpışmayı reddetmesi dğal laak tek

yanl br ntelk aşıyacak e sadece kendi yaına lacktı"ğ Mluk a da sarla km adsa o, açk rk

nednyle, daha hayatayken heykelnn dkilmesini hk etmşi Arinsz, açık rekli Rç dplomatlaı! Ama neden yle açık yrekl daanıyorlar? Milyukoun başkanlığının elinden alınmasına kızmışadıda ondan

ukrdaki satırlarda söylenen her şey dğudur e sn yılln dplomas arh an zamanda aban atrmar tarihi araından da doğrulanmıştır. Ne olsa lsun ngltre Rusyayı (RusAlman cphsndek 'il ateşkesten dlayı) alçya, İsanbul Ermenistan bden yoksunbırakarak cezalandırmaya hazır lduğu hald, kendisi Flstin e Mez-pyanı gspından (lhkından) azgeçecek değild Dplmak l-mayan bas br deyle, 'dek yanların açık nlmı budur.

n sözclğn yaptığı Rus kaptastleri ise, öelern gçlklezapteerek dş syaset sırlanı ağzlaından kaçrıyr, burunlarından so-

luyark nlz kaptalstlerne söylemdiklerin bırakmıyorlar Siznyaptığnız tek yanlı daranmaktır, szin "yararınıza"dır ama baka-arnn zarınadır diyorl

şç yoldaşlar asker yldaşl Rç durumu çk y bilen dplomate esk bakanlarının bu son derece içten, sn derece dğu beyanlarınadkkat edn. alnız Rus kapialstlernn değl, İnglz kapalistlernin debu saaş gttkle grçk amaçar knusundak bu çarpıcı açıklamazernde dşnn!

Rus askr yoldaşlr! İngliz kapaliseinn Mezotmya e Fls-tn gaselerine yardım etmek için saaşmak sior musunuz o,Çe, Teeşçenk, Çertellnin, kaplstlern çıkalarına bağlı lane 'n ağzından kaçırdığı gerçeklei mertçe dle getimekten kopan hkmetern esteklemek siyor musunuz?

0 (23) Mayıs 9Top s 4

1 1 1



LENN

"Gizi anamaa R kapiaisrininÇin, ran, üki, Avusua vbi didiği gibi

soabimsini ngmkdi"

Şmk savaş he k savaşan evee gubu açsınan meyasb savaşt yan kaasten ünya hakmytnen ee een kaın ayaşım çn ma semayeye bank semayesne) geek za çn zayıf myeten boyunuuk atına anması çn vb süü

üke b savaşt Savaşa geçen he gün maye ve sanay bujuvsn zengneştken geek bütün savaşan keen ve geekse taafsızükeen oeyası ve kyüüğünü yoksuaşak e güçsüzeştmekte Bunan başka Rusya çn savaşın uzaması vmn kazançaı ve eek gem açısınan b ehkey e emek

Rusya'a eve ktaının katasten ve toak ağaaının bhükümt oan Geç Hükümee geçmes Rusya açsınn savaşn neğn ve anamını eğştmemşt ve eğştmez

u gee en F tast hükümete aasına yaımş oan gz antaşmaaı yayınamamaka kamayı haa Rus kaastene Çn an Tükye Avusuyavb 'y syaeeke szünün veğ bu gz antaşmaaı hakaanışmaan esmen onayamasıya en çaı b şeke kannmışRus hak bu antaşmaın gzenmesye avaşın geek nteğ konusuna aatımakaı

112

12 M 97RDP () edc üü-R ()Ko. ş Kodk KToplu l c



LENN

lman sguncu kapitalistleri bize ürkie'nin bir parçasne Ermenan öneriar"

Son runa, savaş nasl sona erdek gerektğ sorununa gelyorumBize, ayr bir barş yaplmasndan ana ouğumu gibi gülünç bir görüşatfei iyor. Aman soygunu kapitalistleri "şayet bze maden yaklarnn buunuğu toprakar verirseniz, biz de size Türkiye'nin bir p

çasn ve Ermenisn verii" diyerek barş girişimernde buunuyorlar.Her arafsz kentte dipomaarn konuşmak oduğu şey buur Bunuherkes biiyor. Yanz şimdilik kasik diplomatik sözlele gizlenmektedir Diploatlarn vak nedeni de budur: Diplomatik br dille ko·nuşmak Bizim ay bir başla savaş sona eriekn yana oluğumuzuiddi etmk ne kaa sma! Bütün en zengin devetlen kapiistler tarafndan süürülen savaşa on yllk bir ktsa geişme ahiin doğurduğu b savaşa asker harktan tek af çekime yoluyla n veek,

o kadar aa bir üşünedi ki bunu çürümeye kalkşmak bile saçmaour

LEN

14 27 Mayıs 97

"Svş ve Dvr

"ükienin palalmas için aplan gzli anamalaraç klanma dr

3 izim silimiz esk Çar Nikoann İngiltere Fran vb. kia

listleriy le imzaladğ (İran'n boğazlanasn Türkiye'n Avusturya'nn vb. paylaşlmasn öngören) gizli yağma antaşmalarnn derhal

3



açkanmasınan yana mar

LENN

Maıs 1917

"İşç ve Ake Delegele Sove Faka eAlalada Seçiecek Deeeler İçi Yei BegesTasağı

ngltee ü tpalan eha e atsz atzte etmeld

B barş gereğine İngitere aece sava sıraına başkaarınan ee giiği (frikaaki vb man sögeeri Türk tpka,

Mezpmya vb. gibi tpraka eği bütün end smügelen eeha ve kaysz şatz terk etmeiir Rsya ve manya gibi İngiteee, işga ettiği btn tpaan, btn smrgeeinen ve ayn zamana İnaan bütün birikini erha gei çekmei ve he mietibağmsz bir evet mi kcaı yk cnı kmine isterse nna feebi evet içerisine mi yaşayacağ knsnu keni yya beiremektezgür bırakımır.

4

Maıs 1917

"İçi ve Aker Delegelei Soee abria veAlaaa Seçec Delegele İçi ek BelgesTaağı



LENN

R içi e küei Bğaza içi savamak istemia"Dahası, hatırlayabildiğim kadarıyla Milyukov, kitaplarnda bu nt

laşmalrd ve Gaiçya, Boğzlar ve Ermenisn'ın yağmalnması, dhönce alınn opraklrın elde tutulmsı ve k çok yeni toprk ele geçirilmes çn verlen sözlere değnd. Buu herkes bliyor Anc antlaşma

·lar h gzli utulr. Ve bize, eğer bu anaşmaı shedersek müteikemizle ramızın aıacağı söylenyor

( . . ) Ay bir bış şinde koştuğumuzu sölemek gerçek dışı olur Biz di

yoruz ki: Btn kapilistlerle, hele Rus kapiistleriyle ayrı bir barışanşmasına hay! Ama Geçic Hükmetn Rus kapilistleyle yapmışolduğu ayr bir brış ataşması ar Kaolsun bu ay barş atlaşmas(kıa) Alman kapitalistleriyle imzalanack hiçbir ayrı brış tlaşmasını tanımıyoruz ve hiçbir mzakereye de irmeyeceğiz Ne deİngiliz ve Fransız emryaliseriyle ay bi brış naşması olack Bi

ze onlarla (İngiliz ve Frsız empeyaliseriyle ç.] aayı açmanın,Alm emralisteriyle anlaşmak demek olacağı söylenyor Bu doğrudeğildir Onlardan İngiliz ve Fransız emperyalistlerinden ç.] derhalkopmalıyız, çünkü bu bir soygun ittifakıdır eniyor ki , antlaşmalryayınlanamaz, çük bu hükümetmizin ve siyasetmizin bütünn herişçi ve köylün gözünde açığa_çıkarmak demek olacaktr Eğer bu ntlama yayınlsaydık e topntr, özellke en uzk köylerde, Rusiçi ve ölülerine açıkça "Sizler şimdi Boğazlr için savaşıyorsunuz,Ermenisnı ellerinde tmk isedike için savşıyorsunuz" deseydik,hepsi Bz böyle bi savaşı istemiyoruz" derlerdi (Baka maddu." ese "Bak kuŞsu.") Fazladan on dkika rica ediyorum.Sese "Bak kuşs")

( . . . )

Rusyayı savtan tek başına çekip çıkrmazsınız. Tavnız çelişkiliveya saça olduğu içn, başka haklra ilhklra son emeyi öneen

kendi üeniz çısınn ilhk onayladığınız için, Rusyanın şu nd size innmayan büyük müeker olacakt Sz başka halkara, bnkaclarnı alağı emelerii söylüyorsunuz Ama kend banacılrnızı de-

5



vmyosunu. Başka b yae deneyn Anaşalaı yaynlayın vehalk toplantlanda he şç ve köylünün önünde eşh edn. Şöyle deyn:

Alman kapltlyle başa hay ve Anglo-Fan kapallendentam b kopuş İnglle Tükye'den çkn ve Bağda çn avaşaybakın Hndndan ve Mdan da çkınla. Ele geçlş olan ganmlen kounaı çn avaşmay eddetğm gb Alan alacılan ganmten elde ubllene yadm çn de en küçük b çaba aeycğ . B unu y - şmdye kada bunun adecelafn ettn ve yaee laa b değe şa, e ola da çok iyd- adece laın emekle kala da yapaanz bunu, o aan şk

mütteklen zle nele yapablecklen göeecekled. Türk cephendek oduuun gücünün ne olduğunu blmyou

Kabaca üç lyo olduğunu vaayal Bka hallaa lha baş vaala veken Eenanda utulmana ve lhaklaa gşenegücünü ve yekn olduğu halde gö yumduğunu bu odu, bu pogaıbnmyd Emenan bağm b Emen cuhuye yapaydve İngl v an malyeclnn bdn aldla payı Eenanavyd h dha y oludu

Dnyo İnglte ve anann mal değ oladan yapammş a bu dtek b celladn pnn alan b adam deekeme gb "dteklyo Ru dvm n şöyle demeld Bu deekyen dbn tn n ve İngl kaptltlene olan boçl anımyou ve kpltlee kş genel b başkaday öneyou Alman kaptlyle bş hay v İngl ve an epeyatleyle

aka a hay! Şu anda bu yat lnyd Tüklele ava�an odumu odan Çell ve başka cphel göndeld ünü büün Aya halkl Ru haknn yalnca kend kaden tyn hakk elne dayanan b lhak bş lan etkle almadğn Ru şç ve köylülenn geetn bütün eln mllytln başna gçtğn ve onla çn epeyalme kaş mücadelenn ne ofuca b ölm ne de anana b bakan palava değl dvmn can al b ounu olduğunu göüd

116

9 2 97

"İ Ak Dge S Bc BütüRu Kgs. ş ze SöevEelr c25, s34 vd



LENN

Rusya'nın yaa akımarınınoa�·ie v Tük naşn tar"

9 Bütün monarşile mutlka ordan kaldrlmal m? .A- (Kadetlerin sağndkiler) ve B adetle: Haı, İngl e İal

yan ve genel olarak müttek monarşile oadan kaldırlmamald; alnca Alman, Avustural Türk e Bulgalrnkn odn kldmak

yeter Çükü bunla üzende a kaanmak bm krlarm ka kaaıaaktrC SD e SR [Sosals eimle] Bell bi "sra mutlka

göetlmeld e he ne olursa olsun Wlelm'den işe başlamalMüef monarşlee geline bra beklememi belk e ii olbilr

D Bolşikler Devrimler için bi sra aplama APalkgemeden bün ülkeledek bütün onaşilei ord kaldma elemlerinde anızca devimilere mutlaka adm emelii

LNN

Myı 1917Ry'd Siy Pie ve PnGi Tp E 24, 03

ük pakaından çk

Demoktik bir barş için temel koşul ilaklardan ele geçirilen topaklardan vageçilmesdir bütün devletlerin kabetikerini geri almalar şeklindeki anlş anlamla değil Avupad olsun sömürgeerde ol

sun isisnas er mi llietin gürlüğüne ve ar bi devlet mi kuğn, oka başka bi devletin bileşimine mikatlaağn kendi bşna krarlaştma olanağna kavuşmas demek olan biick doğu anlamla

17



Sovyt üküm ba kouan önn onan eçkmyönünd kn a ada ama yan buün kada z baaoan z antaaa Ça andan mzaanan v u kaneTükye, Avuuya vby yaaaya vaan uu anaaa yaynaa v tm Ondan ona eha Ukaynaan v Fnn tapn kaaa, k onaa v küün u omayan myt ayma özüüğünü d çn mb özüük aaa, bunu büü mnana uyuama kbu ükn v k aamzdan a dn Tü pakandan ç

kyz vb191 E ba"e Göele alklaa a

118



E Di r

STN

"Türk Ermesta Üzere[Ta n

"Türk Ermenisn dniln yr, hrhald Rusya rafna savaş hu-

kuna gör işgal diln tek ülkd. Bu ülk, uzun yıll aının şiddediplomatik hsna v Doğunn kanl ia yglamalarna kon olan (vl olmaya dvam en) ş cnnt köşsidir Bir yandan Emniklar, diğer yandan yni bir ötbas tmek için bütün ülkelrindiplomatlarnn iiyüzlü yaamalar, fakat sonç, kna boğulmş, al-datlmş v köllştrilmiş bir Enisn'dr Uyga devltln plo-matik sanatlanın bu olağan görüntülerini kim tamaz ki?

Ylann yiğit savuna olan, fakat kesinlkle k görüşlü siya-

st adamlar olmayan v empryalist diplomarn soygunular arafn-dan tk tkr aldatlmalna izin vern Ermenisnn evlatar şimdieski diplomatk ayalmala yolnn Ermnistn kurtlşa götürkyol olmadğn anlam zornadrlar Ezilen halar kutulşa götrenyolun Ekimd Rusya da başlayan işçi dvrmindn gçtiği açklğa ka-vşuyor. Şimdi Rusya halklann kadrinin, özellkl Ermeni halknınkaderinin, Ekim devriminin kaderiyl smsk bağl olduu hrkes iinaçkr Ekm dvrimi mill basknn zinirlni parçalamşr Halklarn

llni ayalan zinir van Çan gizli anlaşmalan ytmş Ekmdvrimi, yalnz Ekim devrimi, Rsya halklann krtşu işini sonunakadar gürbir

Bu düşünelrdn harektle Halk Komiserlri onseyi ürk Erm-nisannn özg olk kendi kadrini ayini üzrine özl bi krameçkamaya kaa vrmişt B şimdi özellkle gerklidr Çünkü Almanv Türk tida sahipl, emperyalist tabiatarna bağl olaak işgal al-tndaki opa zorla hakimiyetle altna tutma azulan saklamyorlar Rusya halklar, Rus devriminin v hükümenin işga abalan-dan uzak olduğunu bilmelidir Hrkes, Halk Komiserler Konsyinin

119



empeyas m bask syasenn kasna een akan am kutuuu syasen koyuğunu bme

LNN v STIN

3 Ark 97E c.4 2-23

Ermnan Krrnamem m

Rusyann ga atna buunan "k Emensan"nak Emenen ken kaeen tam b ağmszğa anaya kaa be osa se

bestçe beeme konusunak akan usya İç Köy kmenn esekeğn, ak Komee oye Emen akna an eak Komsee Soyene göe bu akan çekemes anakEmen aknn sbestçe eanum yapmasn sağayaak btakmönemen öneen anmasya oanak a Komsee oyetbu önemn öye oaağ nesne:

us Ousu'nun "k Eensan opakn na çkmas e"k Emensan"nak akn kse e ma e mknn genğn

koumak amaya men b Emen ak Msnn kuumas2 Eeni göçenler ve çeşl elekelee ağ oan Eengöçmenenn k Emenstan kesne eang b engeekaaaan ge önebmee

3 aa sasna k makamna kyenn ç ene zoagöne on Emenen k Emens na sebestçe önmenn oanak knmas k makama e ba gömee yapkena omsee oye bu konunun stne saa uaak

4Emen a emse Soyet aya k Emensn"nageç b yönen kuumas kaa akas e GeçOağanst k omse Sepan Şaumyan k Emenstan" akna

20



2 ve maddelern uygulanmas ve k rmensn oraklarndanRus askelenn kaılmas Md ) n dzenleycek karma komsyo

nun kurulmas konusunda her rl yarmda bulunmakla görevenrlmr

k:rk mensan nın coğa snırlarn demokak esaslaa göe

selen men Halk emslcler le komu ve arımal İlam vebaka) lle halkndan demokk esaslara göre selen emslcler Kafkas İler Olağans Gec Komser le brlke ararlarrla ve saala

alk Komserler ovyeler BakanVI lynovenn

Mllye İlr al Komser.V CugşvlSln

alk Kom ov Kalem AmV on Buev

alk Kom ov ekreerN. Gobunov

11 Oak 1918ok vş polt R (SSB Dş PkaBegee) . -6 Mskov !97-62de ktkds N K ük v Ra Ank 970 6

STIN

"Tebze leleyen Tükle"ney ansyadk duruma gelnce buda gereken br eh

lke mevcuu Faka bu ehlke İnglzlerdn değl Aleknrool-Cul-

121



f demiyolu zeinden "Kue İrada İngilizlere kşı komk içinTebiz doğru ileeyen Tlerden gelmektedir.

Bu vesileyle, Tnskaasya Sejm'i üyesi Kiyn 20 yı şunlı bildirior:

"Tkie 3 Maıs'a Batum'da, Trk bilikernin leksand-rolCulf demiyoluyla İran'a geçmelerine izin verilmesini ep ei nk İnglizler Musul arandan zorluorlard veTürkler kesinlikle en ısa zamanda Kuzey n işgal ek zoundydl Tüiye, bu lebini şiddet uygulayk dyat ve 15ays sbah Aleksandolü mbalmaya başlad. Birliklerimiz gal avland ve sadrıyı durduramak 6 Mayıs lksandropol'ü boşaltla Mas'n 7sinde Türkler, birliklerininCulf'ya serbesçe giesinin gence alna lınmasını sedilerve halk za göc sz erdler, aksi halde, kndlrne zorla ol açacklaıı bildirdiler. Aleksndolden ge çeklen biliklein amamen zulduğu ve bir krş koyma sonucundabütün Surmalin ve Eçmiyadz ilçleri halnın korkunç aclara terkdileceğini gz nüne alrak, Türklerin alebini yerine geirekzorunda kaldk Alksandopol ilçesinin bütün halk, yurtlarnbıraark BmbkLoi blgesine sııştlar. Surmalin ilçesi halda aı durumda kaldı. hikelk lç halknn da ollaradüştüğünü ve Zalkaa çekldiğini bugün ğrendim Batm'didelegasyon ltimaomu protesto et. ncak bunu saaş nedeniyapmaya grşmelere devam etme kaarı aldı

Mileter Komiserliği, Odessdan geen yanlı arlrin , açkçran demiryolu hatnı kontol etmek için Türklerin bütünüle hakszyalmasn gizlemek amacn gttüğnü saptamaan gçemez.

28 Maı 9 18 8-88

22



STAN

"Bakya yöee Türk edidi"Bak bölges geçekten tehdt altında. Alman Blkle sbayanınkoms alndk k vvee Bak bke le geçek b savaş halndele Almanlala ttfak yüünden Bakya salddklını düşünmekgeek.* Bjvann üklele blkte olmasına dyecek yok KeyKaasya konsna gelnce: O öyle şyle dönüyo k hyln almayacağı etple göden a ttlama Göünüşe bakılısa ada ağalklaı le Kaasya blğ olşmaka. Bnn sonnn neeye vaa

cğını şmdden söylemek o Bgünden yalnı ş söylebl Eknlen bçlmesyle Key aasya'dak kaşk dm daha da aablBa'dak dm le hoetskaya nal bütün tabloy boyo Segöndedğm lağın aıklayableceğ bçmde b ved önlemle alyo-. Umaım b şn hakkından gel

LENN

1 Tmuz 191Lnne egra

Dokumeni Istori grajdanskoi voyni

SSSRSSCBnin ç Savaş Begeleri], c I Moska 1941 dçevin Semi Asanyük

Amaara Türker Ba'ya adrar dudurmarşa pero vereceğiz"

Bak'ya gelnce, en neml şey sn kesnlkle Şamyan le süeklbağlanda kalmanı geekğd Üstelk Şamyanın Almanlaın Be

üAlman kuweteinin ak'ya saldas üine Sovye Me Hükümet Ben'deki elçisi aracğya Amanyadan Be Baş Antlaşmasna uyulasn veBakya saldnn dudulasn isemişir Almanya ise Bak'ya üAlman kuvveern dğ bı ee dıdğı i ii r Kkayu ile ilAmanlaa yapl göüşmle 1918 yl Haianmu ayla ya sürdü ln bu dumu Bak'dak yoldaşlar bidird ve bu kuda Dşişle Hal Komies le be sonu üslend

2



nde çm Jeye yapa öney de bme geey Amana Tn a'ya adn dudumaya ad ma bunun aşğnda pemn b bömnn edene veeceğn gan emem en. una ebee a acağ

STI

7 Temmz 9 8Çsde b JV. e Telgf DoknV Polk R c. 1, elge 56d kfos smos Tk-oy Gözem y İsbl Ock 979 s 4

" blklnn Bak yakınlaına lldğ ıada"

Kuşuna den 26 au şevn ay şöye başad 9 8Ağuunda T bnn a yanana eedğ ada, aSvyenn SyaDevmc ve Menşev yee şeve aşçana ağmn, Svyen çğunuğunu yanana çeee, g empeyaen yadma çağda aman, ana aan uşeve, aumyan ve Capae başa ma ee, bn yetenbaa ve aan yaa aşana t O a ada yen u

un nge, SyaDevmce Mnşeveden uşan mee anaşan şeve, Petva, Svye da aannda enyan yee çemey aaaşmşad

24

3 Ns 99İgl Emzm Al Tfd 6kl Yoldş K zmes Üz"Esrlr c4 s 4



S

"TürkAmankrayna ükümetlernnKuzey Kaaya şbrl"

Kee Ury eegsyo Brş Kofes o ee Do Key Ksy e ş gee hüüeteRsy yr n ee e UyA hüüet e oste ş ş ç ğ çUy eegsyo ş By Şeh Soyet t scee güşeee ş oı çı t Rs Feesyotrı sı hg ögee psığ e ste Çüüöüe t Rsyı çsı o steeye hüüet(Do Böges Key Ksy çıı t. e.

Türe e A Uyır çıış t eteeeıyo tese es çı söü e yeghüüete sırt sıyo ye ögee e eer y

eteer ç (y soy ç çse t e hüüetee sıyo . . . Oc yı h tes ee söüo Güeyoğ Bğ

yıs Uy hehg yee e s e es e oç rtestt B r Key Ksy hrheps ço öcee topğ göüe hüüete eg orır süüüe e yor B h ç t K

ee yo st ı y yy tıı yo( . .)

He şeye öce Tee Soyet eye

Tee H Soyet st n Key Ksy eegee Key Kyı ğısıığı eee TüPşh Hüüete e ğe eetee g ot göe

ğ tegr ğeş yoÇeçe Kty, Osset gş K e göçe syo

ı oşn Tee H So.et Tee öges hı hç

25



kimei ukaıda özü edien amaça hehangi bi ee göndemediğini ve şimdi İnbuda buunan öze kişie eğe kendieini

Teek bögei hakaının deegei oaak tanıtıo ve bu hakadına oaa çıkıoaa bunun gapıık ve maeaııktanbaşka b şe omadığını begee

Teek Hak oveti doandıııaa adanan Tük hükümetininpoitk miopuğuna ve aiiğine duduğu haeti die getii

Yukaıda aıan akionadan ouşan Teek Hak SovetiTeek gei hakaının Ru Fedea Cumhuietinin kopmabi paçı oduğunu açıka

Teek Hak Sovi Tankakaa hükümetinin Tankakaanın bağımızık ianına Kuze Kaaaı da katmaınıpoteto ede bkz aodnaa Va" Tek Hak Sovetininoganı)

Kaa obiiğie kabu eimiş 9 Maı

Şimdi de gapıaın ve kouuuaının iftia ettikei Çeenle venglaı dineei ütün a da hemen hemen bütün İnguşan ve Çeçenen hepinin a da hemen hepinin üzeinde bieşkei Fakionkaaı şöedi

)

"Teek Hak Sovei eçenİnguş Fakionunun oağanütüouumu Kuze Kafkaanın bağıızık ianı bidiiminigöüşüken na obiğie şu kaaı kabu etti Ke Kaka

anın bağımızık ianı igii bütün nüuun bgii ve onaıageçekeşmei geeken oağanütü önemde bi oadı"eçenİnguş Fakion eçen ve İnguş hakının Tab

zona manı deegaonu a da İnbuda Omanı hümeie apıaak hehangi bi göüşmee hiçbi deege göndemediğini ve bağımızık oununun eçenİnguş hakının iadeiniie geen hiçb kuumda a da opanda göüşümediğini ap

Büün bunadan AmanUkanaı-ük kendi kadeini iniein

16



hare var mı? Ette Çünkü üney Rsya öge Svyeter aıkça,herkesin gözü önünde çaııyr ve ayarın aanarı inen garı

atamamak çn gazeteemz yetene dkkate ya1 Haziran 9 8ele, c4 s.89, 94 96-97

TALIN

Kuucu Meclscle Kasyaya gtt veTAlman emyalstlenn llanda uzu buldu

Krarın yandaarından r aka öümü, Kaasyaya gitti veTürkAman emperyaisternin karında hzr d Yine Krarın yandaarından ir ka üm Samaraya gtti ve İngzFransız

emperyaisterye rikte, Rsyanın çi ve köyüerne karı savaaaadı öye Kr Mes arı, itik i üçkağıtçıık araı ve yeri ve yaanı karıdevrimiern Svyetere karı savaarında ardınagizendkeri ir ayrak d

TALIN

29 E 19 1Eş Taatı" Eele c4, s20

Panslamzm ve Pantzmnbujuvademokat mllyetl

Mi yndrğn ağır askı dönemn yaamı ve kendn kastan henüz krtarmamı yer hakn geen kmünster km zamanm özeikern pat çaımasındak önemn aaryr ve emekçernsınıf çıkaran arka pana ya veya g tn emekçernnçıkarrıya aynı metn "ütününün" çıkaraını kaırıyra rin

127



dnden ara ve pat alan brn telnde na etekavraaorlar Bu duru, koünden, örnen Douda anla

antürk bn aln burjuvadeokratk lletlünde br apaa götürür

0 Şuba " Meeee Pa Öeki GreverÜere", Eere c, 23-24

ST]N

Sua Gayn Pantk ana

en, Sultan Galevn teor altalarnda öel o!arak kabul dlee geeken br göüou Eer Suln Galev atürkve anla deoole nr kaa, bu o kadar büük kötülükoad O aan, derd k ar ongrenn l oruna knkarrnn aaklaana raen, bu doloe hl katlanlablr gb

Paiami, geci e-iaa bir ieooiir am e aa haa k bre breşrey sy y nc aa ut Tke T trk ağala bujva ve i aaa aa oa mş ve aaora u kee hkim sımn araa aşr Tke haki ııfla araa b a ma "b mmie haifi" ee rk a bağıı kk llaşır. V! Lnn Paa meka v vua eerl1e karş kuuş haekei haar orak ahe moaan vb ula çlie e okmak" iee akmara bii oarakgoru Bkz V Lei Werke [Eerer], beşci bak 2

Pn btü Tür aka rk hakee bağ ka heef a Baka avaş eme 2 9 ) oaa k 4 avaş a o ere arga ve şoe br ieooji hai ge

128

Paiamim ve Park, Rua'a oa m ev ora karş-evmci uuar araa ove ikiaa kar caeee kua



göüküyor ve Prtmzn srınd eeştrmeke yetnebr Andook şrmar, Bmç dereye, Vdov ve dğererye bğ

kuk sonunrs, k bu nokd Bsmçn pratğ, Frdevsnym çşğı gb msm bi deoo oar hçb şa and mzu göseiemez. Sun Gyevn fyen böye k çkak km-sey dtmzsınız. Aynı şkde emperyzm ve Çarık çn de b m-zert bunbr çünkü bunrın da bzen odukç msum görünen brdeoojs vrd

0 r 923

RKP B) MK' M Cuhuye eBgeer u Geerye 4. Kfers erle .5 s. 68

Tkiye'i bi böm işgai

Bugün sınf bncne sahp hçbi şç, hçbi cdd sosyst, 19148svşınd end burjvzern desteeyen Rsyda Menşevker veSosyst Devrmcer, Amnyd Schedemannar ve Südemr,ansd Rnudeer ve Vnderveder, Branyda Hendersonr ve

Webber Amerkd Comperer ve ortakaı gbernn sosyzmensı çç hne eern grmzdn geemez

B svş, gerek Amny gere Brny Frans, tay ve Amerakptsternn bütünüye emperyst, geic, yğmcı yüznü oryçıkardı. Sonuncu, şmd Türe,Rusy, Aka ve Ponezy sömür-geerin, Bnar ve dğerern yğmaam ve üşme üzere biberine !rder. on ve aaarının "demoas" ve "metein bğ onsnda kyüzü faznığının hyret verc b hız çığçıığını görüyoruz: Fansız bujuvasnn en mğnın so yaasınışga Fansız, Bianyı ve meran pasein Türye (Siye,

19



Mzopotamya) v Rusyanın br böümünü (brya, Arhang, Ba,rasnovods, Aşabad vb şgal yanında İtaya v Fransa, Fransa vBrtanya, Branya v Amra Amra v Janya arasnda yağmadnpay ama onusunda gdr aran düşman

L

4 O 1 9 1 9Ar Arika İçrn MktuTopu rr 28 40

Türklrdn bkr mtyz lmk Orjokid' Tfon Ma]

Ön ütn bana ann sağlı durumunu v dotorların bu onu

da dşünlrn bdr İns, Trr bıran Batumun gnynd br madnr çn ndrndn br mtyaz am bzm çn vad önm oabr Hrhang br tşbbst buunu bulunumadğnıbana bdrnz

L

Tz 920Mpa Tolu Yanla 2

mprylst svtn sonr mnzr:Trkynn nd olduğu sör sttüsn

ştlnn/r

Kr y ada önc at ata dvn hamyt atndasömürgrn nüusu 250 myonun br üzrndyd 1 91 savaşndanön, sömürgrn nüusunun aşağı yua 6 myon adar olduğu h

130



saplanıyordu. Bunlara daha o zamandan yrısömürge durumunda olan

İrn Tükiye ve in gibi ülkelei de kaark; e zengin en uygar ve enözgür ülkelerin sömürge bağımlılığı yoluyla köleleştirdğ , yuvrlak he-sap 1 mlyrlk bir say elde etmiş oluruz

()Bu savaş, dünya nüfusundan 250 milyonluk bir bölümünü bir çırpda

sömürge stüsüne eşit bir duruma getrdi Bunar arasında 30 myonnüfusu ie Rusya ve 120 milyondan fazla nüusu ile AvuuryaMacrsn, Almanya ve Bulgarsn vr Bu, bir kısmı lmanya gib en ileri, en

kültürlü ve mode teknikte gelşmş üzeydeki ülkelerde yaşayan 250mlyon nsan demekir. Savaş ersay antlaşması yoluyla, bu ülkeleröyle koşur yükemişir ki, gelşmiş halklar, sömürge ballğ, seale açlık, yıkım ve haklarınn kaybı gibi durumlarla yyüz bırakılmşr Bu antaşa birkaç kuşağın ellerini kollarını bağlamş ve onlarşimdiye kadar hiçbir uygar milletin yaşamadğ koşullar altna sokmuştur

(. . .)

Dünyann emryalist savaşn sonaki manzrsı, ana halaıyla budur. Sömürglerde İra, Türkiye ve Çin gbi canlı canlı parçalanan ülkelrde veya savaş ynilip sömürge durumuna düşürülen ülklerde, myar 250 milyon ezilen yaşıyor

( . . )

aptalst "düzenin en güçü yanaşları, her sorunda brbirlernnaaklarına çelme ktıarını gösteyorlr. Türkye, İran, Mezootamyave Çin'in paylaşılması uğruna Japonya, İngltere, Amrika ve Frasa

arsında şiddetli bir mücadele tozu dumana karştırıyor

9 Temmz 90"Meearaı Duum v Komün EneayonlnBaşca örvri Komün nmayonaln kcKongene Oknan Rapo,

u Eere 3 , . 25 muştur

1 3 1



Emperalzmn artasnda arsmürge Türye

Paplv Ydaş Aznıa omserPeradda br k alasınn aınanması erek tedbrer adımB u aasa eramn br arasnın onuası ço eredr.Bunu apar mısınzÖen1- Yasöe keer rke, İan, Çn ve vb) ve sömre e

er ve dk a a na aaaa 8769492 dk sürgeer

2- Sömre ve -sömrelern kısa statsker3 1 Myı 192Mupa yıe 25

132



MLL UULU SAVAKEMAS DEVM

1 Mi K uuluş Savaşn ene Nğ

Sovyet Rus' Mli uuu Savaıües e er ve Dayamas

east Devm ve Zaaar



Mlli tl v tlğ

TI

Douda dimci bi çdiiz aBujuaDimci üy

Üç yıl öc il Doğu llid dvim şı sdc yısı-lı şılşı bugü ğu ymy bşld v ğud, Alşmdvlli mpylim şı yöl bi dii uuluş hli

göüyo. Bi buuvdvimci hümi f yi dd silh lşmy şı svş Kml hümii işiliğid, bü diğsömügli v yısömügli fıd oply dvimci bi çi-dğimi v

Üç yıl c Doğuu ymy bşlycğıı ymıd bil gö-my cs dm şimdi limid Doğud sd buuvvimci Tiyi işilğid dvimci bi çid dği, buu dışıdüsli Doğuu sosylis ogı Eylm v Popgd omisi

v6 a 92Paa köüğüü Üç srlr 35

135



LNN

"Tr öyr ağdaş mtrn yağmaya arş drnşnnhaba atma grn br şy oduğunu pa mşrdr

Doğal olark büyük bi ilgi ve derin bir endişe uyandan iç duruma

geçmeden önce, millleraras alandaki başlca gelişmeler üzerinde dur iiyorum. Uamam için yalnca üç kouya değineceği. Bncisi buad, Moskova'da Tük delegeleryle başlayan görüşmelerd Bu

özellikle memnunluk uyandran bir ogudur. Çünkü Türk hükümetininemsllyle razda doaysz göşmeen başlamas, bok engele karlaşmş. Şimdi burada bir anlaşmaya varma sann beirdiği birsrada mzda dha sk br ilişki ve dosluğun son derece ğlam bir emel üzerinde gelişeceğine ve bunun kuşkusuz diplomaik daavereler saysinde değil (o anda düşmanlrmz bizden çok üsündürler ve bunu

kabul eeken de çkiniyoruz) son ylar her iki milletn de emryalis devlelrdn çekediğinin kalmamş olmas sonucu gerçek

eşene en. Bendn öc aaa a lerden soyulmann zrarlrnan söz ei. Ne var k, br u b kuzuyasalddğ man, kuuya kuran soyulmmasn öğülemenin k bianlam olmasa gerek. (Gşmr şar) Gerçi Doğu haklarbugüne dek emperyalis kurlarn karşsnda kuzu gibiydiler, aka ilkkez Sovyet Rusya aske bkmdn son derece güçsüz bulunmasnarağmen kurdun ona diş gçimesinin o kadr kolay olmadğn gösermişbulunuyor. Bu öek, Bolşvik ogunculrna ynlk duyan veya

duymayan birçok millee çekici gelmişir Büün dünya bu "bozguncularn söz ediyor ve ürkye ile ilgili olark da bize zl zgunculr olar bakyorl. oğrusu bu alanda bugüne hiçb şey yapabilmiş dğilz Ne vr ki ürk işçi ve köylülri, çağdaş millelerin yağmaya karş direnişinin hesaba katlmas gereken bir şey olduğunu kanlamşlardr. ürkiye, emperyalist devlelerce yağma edilmeye öyle birşiddele karş koydu ki, içlerind en kabaday olan bile elini ondan çekmek zorunda kald ür hükümei ile yapğmz bu görüşmelei çokbüyük bir başar saymzn nedeni budur Bizim hiçbir niyemizyok. Bu görüşmelerin çok ksl bir çerçeve içinde yüüyeceğini biliyo

6



uz, �a yine de önemldile. Çünkü büün lkelen işçi ve köylüleinnoluşurduğu emekçi klele muazzam engellee ağmen adm adm bi

blene yaklaşmakadıla Bugün çnde bulunduğumuz güçlüklideğelendiken bu nokay akldn çkmamalyz

S

2 Şba 1921Mk İşi v ü Dgi SvininB m m

Müca aağn kaan ükDğu hakan ana pa

Mll melenn söügele genel meseles halne gemes hsl baslan değldi Bu gelşe lkönce savaşa devletlen empyals

guplnn empeyal savaş ssnda odul kua içn insan malemes sağladklr sömügelee yönelmey geel gömeleyle aklanKuşkusuz bu süeç emalislen sömügelen gei almş alk opluluklana kaçnlmz olk yönelme süec bu kabilele ve alk opluluklan bağmszlk için mücadele içn aekee geçimek zondaydDaha sona mll meselenin genşleeek büün yeyüzünü lkönce kuuluş akei kvlcmlayla ve son !evleiyle saan sömügelegenl mesles alne gelmesn sağlayan knc b een oya çk Bueen empeyalis guplan Tükiye'y paçalaa ve onun devle valğna son vme gşleiyd üslmn alkl asnda dev e olrdaa gelişmiş bi ülke olan ükye böyle bi duuma yun eğemezdi;mücadele bayğn kaldd ve emyalizme kaş Doğu alklan evesnde oplad Üçüncü eken ise empeyalzme kaş mücadelede b

çok bşala elde eden Sovye Rusann oya çkmasd u Doğunun ezlen alklna coşku ved onla uykudan kaldd mücadeleyeeşvik e ve böylece İlandadn Hndsana kada ezilen mllelen o-

137



ceheii klmaı imkıı yaattı

1 Ma 121

Mlli Meselede P Uk Göe ÜeeRa, c5 . 32

KOMS ETRASYOAL PRORA17

Trkye'd burjuam ermMeerı derm zncrnn a

Bütü düya kaitlimii şiddetle ılmı ıı mücadeleiikekileşmei ve olete Ekim devimi doğda ekii geek vrada geeke ömürge ve yamüge ülkelede i dii dvimlee vedevimc eyemlee yol açı Ocak 8: Filadiyada işçi devmi;ğto 8: Jaoyada iç ayakamalaı; Kaım 8: v-tya e lmaya'da yaıfeal moaşilei yka devm; Mat :

Macaitada olete demi Koede yaklama; Nia : Bavyeada Sovyetle iktidaı; Oak 20: Tükiye'de jvai devimi;Eylül 20: İtalya'da işemelei işçile taıd işgai; Mat 9:layada olete öcüü ayaklamaı; Eylül 2: Blgaita'daayaklma; 2 Soahaı lmaa'da devimci alı; alık2: Etoyada ayklama; Nia 25: F'a ayaklama; ğto25: Siye'de ayaklama; Mayı 26: İgilteede geel ev; Tem-m 27: Viyada işçi ayaklamaı Büü la Edoeya'dayaklama, Hidita'da dei kayaşma, ütü ya'yı ara üyükÇi devmi ile ilk milleteaaı devim iciii hakaı, kaita-limi dei kgaşlığa yol aça geel ımıı meyd gete ladı

Kmüst nteson PomAydılık Yayan İbu Mas 1977 29

17 Komüt Eayoa Pogamı S baş uduğ b ku aafıdahaad v kam aıı Pa Tmuz-yü 1928 ahd opa AKgd oayadı.

8



2 oet Rsa i rtş aaş kes eşer e Daaşmas

ve S

Rya'nn ve Donu ütün Müüman EmeklerneTa t

Akadala, KdleRusyada büyük çapta layla ceyan diy. Başklaının ülkelini

paylaşmak uğuna patlak veen kanlı sava bimek üzedi. Dünya mlletlini kendilee esi eden sygunculaın saltna ykılıy Rus deviminin dlei altında, esaet v kölelk apılaı sasılak çadmak-tadı stim v zulüm dünyası sn güneini yaşıy. Yni b düya,kutulmak üzee lanlaın, emkçilin dünyası dğuy. Bu devimnbaşında, usya'nın İşçi ve Köylü Hükümti, Halk Kmslei Knseyibulnmaktadı

Rusaın bi başından öteki başına dvimci İşçi Svyetlei kuulmuş ask v köylülden mltvekllei sçilmişti Memlkte iktdalkın elidi Rusyanın emkçi alkıın gnlü bi tek zu le yan-

maktadı: Onulu b baışı sağlanması v ezln dünya milletlenözgülük çin savaşlaında yadımcı lmamızBu kual gevin yene gelmes lunda Rusa yalnz başına

değld us dviminin ulu kutuluş çağısıµa bütün Batı ve Dğuemkçl kaılıy. Savaşn zmiş, yulmuş Avupa milletlei bşmk üze bze en uza Batnın şçle aske emyalizmn kallini yıka ssyalizm sancaklaı altında ileşmktedi. Avupa'nın"aydın sygunculaının yüyılla byunca yunduuk altında bulun-

dudukl uzakldki Hndistan dai dvm sancağını kaldımış, nefet etğ esei muzundan silkip atmış v Dğu ülkeini özgülük sa

139



aına çaırarak, kendi mietekii heyeterini kurmutu.Kapiaizmin soygn e zorbaı satanatı ykıyor. Empeyaist soy-

guncun bastıarı topk ayakaı atnda yanıyor.B büyük oayar karısında, Rusya e Dounun ezien eekçiMüsümanarı, size hitap ediyoruz

Camieri e ibadet yereri, inanç, örf e deteri Rusya Çaa e müs-ebiteri arafından hie sayııp ayak atında ezien sizer Rusya Müs-ümanarı, Voga doayarı e Kırım Tatararı, siz, Türker, ibirya eTürkistnıar, Krgzar, Kaasya Taarar, Çeçener, Daıstanıa

Bundan böye inançaınız, öf e deteriniz, mi kütür yapıaınız

doknmaz ian ediiyor. Mi hayatınızı diediiniz ekide, serstçernuz. Bu sizin kutsa haınızdır. Gerek sizin hkınızı, gerekseRsyada yaayan büün mieerin hakarnı derim e derim organaoan İçi, Asker e Köyü egeeri oyeteri bütün gücü ie kormak-adır.

iz de derimi e mer derim hükümetini destekeyiniz.Do Müsümanar, Türker, İranıar, Aapar e Hintier; hayatarı

e mükiyeti ie, hürriye e anaaaaı ie A rpann gözü doymaz

soygncuarının yüzyıarca adice ticret ytkar sizer soygncrnkendi aaarında payaamadıkaından birbireriye saaan memeketerin ası sahiperi sizer hpiniz!

Tahtından indirimi Çrn imzaadıı e derimi Kernski hüküme-tinin onyadıı, İstnb'n ee geçirmesine ait gizi antamanınyırtıarak yok edidiini bidiririz. Rusya Cumhuriyet e Hükümeti,Ha Komisereri Konseyi, bakaana ait oan toprakan gaspedime-sinin iddete kısındadır. İstnb, Müsümn Türkein einde ka-

maıdır.ranın parçaanıp böünmesine ait antamanın yırtıaak yok edi-

diini bidiririz. Asker harekt kesiir kesimez ordar ran'dan uzak-atrıacak e İranıaa, kendi kadererinin kendieri taafından ayinedimesi hakkı saanacaktr

Türkiye'nin parçaanmasına e Ermenistan'ın "einden aınmasına"dair anamanın yıtıarak yok edidiini bidiriiz. Asker harekt kesikesimez, Ermeniere siyasa yönerini diedikei gibi tayin eme hakksaanacakr.

Hiçbi zaman esaretiniz Rusya Rsya'nn derimci hükümet

40



rafından isenmemekedr. Esareini ancak Avrupanın emperyais

soyguncularndan, ülkelerinii paylaşamadıkarından birbirine düşerekbugünkü savaşa sebep olanlardan, ülkelerinii soyguna ve ürlü haksılıklara uğraarak "sömürge haline geirmek iseyenlerden beklenebi.

O hade bu soyguncula ükeni kendlerine esir edenleri devirniyknı. Savaş ve perişanlık eski dünyanın dayanakarını köklernden sar-saken büün dünya emryalisern soygununa kaşı isyan ederken, herhidde kıvılcımı hemen muaam br devrim haline gelrken, yabancı

ların boyunduruğu alında can çekişen Hindisan Müslümanlaı dahimüsebilre karşı ayaklanmışken susmak olma. Zaman kaybemeyini,ana opraklarınıı gaspdenleri ve eirenler silknip sırınıdan aınıTüen yıkını halne gelmş anavaanınıın daha fla soulmasına inveeyini Kendi ülkelenn ö ahbi olunu nsanlğna layk, insanlığınıa uygun hayalarnıı kendin krunu u hakkınıdır, çünkükaderini kendi elindedir.

Arkadaşla, Kardeşler

i ser ve kararlı adımlarla onurlu, demokak bi barışa doğru gdiyoru Sancaklarımıla yeryüünün malum ve esir olan mllelerineögürük geiryoru.

Rusya Müslümanları!Doğunun Müslümanları!Dünyanın böylece yenlenmesi yolundaki duygularımıa kalmanıı

ve yardımlarınıı klyoru.

Milyeler şleri Halk Komiseri

CugavlStalnHak Komiserleri Konseyi aşkanı

Vlyanov Lenn2 Kasım (3 Aalık) 1917SSCB Dış Siasei Belgeler Kleksiu, Ne. 1944, .I , s .21 'de akaa Vaa gazeesi, 23 aıs1976. Dili sadeleşrildi [i'i ide

u me e almı. Aak Klj ölümüdeeliile aihe le r kaaamei imzaladığıu a

141



Almanyanın kha Tüke le baş

Hm Finlandiya v ayna il hem d Türkiy il m i arış yapılması grktiği, izat Brst-Litovsk sözşmsindn çıkıyor. Bununabirlikt u ülrin hr iriyl savaş sürüyor. V u, ülknin iç glimsindn değil faat u ükrin hakim sınıflının kisindn ilri gliyorBu koşurd gçi çş you, yanız v yn Br şını imzayarak eld ttiğimiz gii i soluk almadaydı

H nlandya v Ukayna' da hm d ürkiy d drum kskin

lşiyordu. am ir rış yrin ykıı konomik sorun, vaş mı ış mısorununun yin rtlnmsiyl karşılaşıyorduk Bu sırada gçii s olukalma dönmnin sonunun yaklaştğ gzükt. Sovyt iktidınn ütünrışı niytlrin v gili nlaşmaar imzalmk, bunlı Çeo, er

tcli v Krnskiin yardmıyla halktan gilmk, soygunu gizli anaşmalr ialaak v emperyalist ir soygun savaşı yürtmk giiyük det plerindn vgmsindek ksin karılğna rağmn,imdi yndn savaşa girmk zorunda m kaaağız? d m arışyrin, savaş v ış konusundki ykı sorunun ksa bir sür rtnmsini ld etik

( .. . )

Says tlsiz ha göndildi anak tk ynıt vrilmdi. Bundan

Alman mpryalimi kndi amaarı için yarlanıyor. Bu ndenl lmanya v onun khysı oln ükiy için hi şy ynt rmden, hiir şyi dikkat almadan ilrlmk, dha ilerlmk mümkün oldu. Biryandan da diyorlar ki, n alaiirsk alırız, Brst rışnı ozmayı,nkü Kafkasya ağımsız olduğundn ranskafkasya ordusu anlamayıtanımıyor

12

Ma 9 Bü Ra M Yt Kmt Mkva

vyt Oa atsda Dş Ptka ÜreR lr (c c27, .66 367 70



LENlN

Hd D B{Tam mtin]

İşçi ve Köylü Chriyet afm ilan edilen, kendi kadni ayina ve ezien hakarn yabancı ve yeri kapitaistler tarandansöürülken kurtulalar ilkelernin zgülükleri için karaancasavşan bilinçli Hinlilr amd b deni bir yank yandrdğ öğr-

meten ç memnnum a'nn ç ığn , int işç ve üenn uann büü b dikkate izeekti. Na başann inat, emeçen örgütlene ruund ve isipinind karrllklarndae bütün dünya eekçileiyle dayanşalna yaakd Müümananaa olmayan lar aanda sıkı bğ eaları B bğnDğunn btn emeçen kapsayacak şekilde yayılasın saiiyete destekliyoruz. Hin Çin ore, Japon, İra Tük iş e köyüriorak kurluş dvaar çin elle erir e birlike yürürrse, anck za

a söürücülere krşı kesin zar teinat atına aınaak. Yaşasınözgür Asya!

20 20opu! Esrlr,

Dğu öMf Suph akarıyoj

San ya, bi kee Ruya üküeinn naolu'ak illaaanma areetne büün Doğ meter in uua br öe arak bkın ve bu haeketi peeştme için he ürlü dağ apmaa h duğunu eden sna şidye büyük öçüde

143



yadımda buunumadysa bunu nedenini Anadou ie esas bir ba-annın ancak son günerde kuruabimiş omasya izah ediyor. Dier

yönden Anadou harekei başadkan sona Kız Odunun aafszkadı hakkınaki sözerin ekii omad, bugün Nahcivan cephesinde-ki aeken öemice kuvveei şg ei gibi, Km işi (bie biez),ilk pan Kasya harekene kuvve veriei bidrimiş Sin yodş üçüncü önemi br meseeden daha söz ei

Enve Paşa ve arkadaşrnn usyada iyi karşanmar, bunankıyamcı Anadou için çaşmaa şaryadı Kendierine ad yadm-rda da buunuduuna göre, bunrn Anadou cephesini zara, iç ih-iar yaamaarına eşebbüseri ihmali va mdr? Böye yadmaadevama mani bi sebep va mdr emduh Şevke Bey18 sebepeiniaçıkamış ve Enve Paşa ve akadaşarna yardma devam ounabieceicevabını vermişr.

E

Ka 92[Mktubu tamam içi bkz Raih i l ttveKmm 202 vd

Saine iei Tegraf[am Meti

Eşkiyaara karş mücadee ne duruma? 20 binin üsünde yaya ve aı-ya sahip oduka dou mu? as cephesi için berenen kuvve -viyesi yeyo mu Güisn ve Ermenisna iişkierin barş youyadüzenenmesini mümkün görüyor musunuz, hangi emede? AyrcaBaknun giişeindeki ahkia gerçeken cidd oarak yürüüüyor

mu Ayrca ükiye ve İran knusundaki habere yoa önce ksaca18 Mmduh Şevkt BMM Hkmeii Azebaycadak emilcidi v daha ce

Mtaa Suphi taafda talile götlmt

144



telgrala sonra ayrntl olar metpl

3 Kam 19srl (Almaa c3 1 397

Kaslar da saaşa orlanabiliri

Yrn öbür gUn br vaşa zorlanablrz Faka b vaş k çok kUolamaz ÇUnU lonya le bş nereeyse gt ve Wngel bUtUnüyleyo dşr saaşa zorlararsa, b savaş drmzn bgünekaknen aha y ve aha sağam oasna zmet ecektr. Ermenn ve Türkyee oanlar üene gazete haeer sere konabell br fr ver Oaanstü çrak br orya çyor Fakesnle ssden gcğ kasn�am

STIN

am 90ştak e İçtek Dumumu e Pa öree

Es (Amaca) c3 1 4

Kaada Drada bir muhabii ile konu

am me]

Görevli oarak itii üne eiinden dönen tan oldaş uhabirlerimiden birile Kaasadaki duum üerinde aşadaki ko-şy yş

Kfkya'nn devr d nem ce a, yve ga maeler ayna olasnn r geo Ava Asy,zele sya e rye yer, ayc eonom ve satej

45



bakmdan n derece önemli yollaa saip olmas BatumBk, Batumebriz, Batumebrizrzuum), bu bölgeye ay bir önem kazadı

ryor.Halen aradeniz'in kilidi ola stabulu ellerinde bulundur ve Kaf-kasya üzerinden Doğuya olan doğruan yolu korumak isteyen Anlaşadevletleri bütün bunlar esap ediyoar.

Bütün mesele, en sonua kimin Kaasyaya akim olacağ, kiminpetolü ve İç Asya'ya giden çok önemli yollar kulnabilceğidir: Devi i oka Anma eveei mi?

Azerbaycan'ın kuralmas Anlaşma devletlerinin Kaasyadaki du

rumunu önemli derecee zyatt Türkiyenin Anlama deletleinekarş ücadelesi ayn onucu doğurd. Buna rağmen Anlaşma devletleriyenilgiyi kabul etmeyerek Kaasya'daki ağlaın örüyorlar

Tiis'in br karşdevrim üssü aline getilmesi, Anlaşma devletlerinin imknlar ve Gürcistan burjuvazisinin yardıı ile Azerbaycan,Dağsn ve Terek bölgesi dağ haklarnn burjuva hükümeterinin kurulması, Kemistlerle cilveleşme ve Türkiye'nin koyuuluğu alnda kasya Fedesyonu vaazınn vermesi, İda Anlaşma delet

lerinin sebep olduğu devamlı bakan deği�trme ve İran'n Sepoylarla19doldurulması: Bütün bunla ve birçok nzeri olaylar, Anlaşma devletlerinin ihtiyar kurtlarnın uyumadklarn göseriyor. Anlaşma devletleriajanlarnın u yöndeki çalışmaları, kuşkusuz da canlanmış ve Vrangel'in ezilmesinden son araretlenmişt.

Kaasya'da Anlşma devletlerinin ve Devrimin ne gibi ümitlervardır

Şüphesiz Anlama devetlerinin, öeğin Dağıstan'da ve erek lge

sinde ümdi sfra inmiştir Vrangel'in ezimesi ve Dağstan le erekbölgesinde Sovyet özerkliğinin ilan, ayn zamanda Sovyetleri inşaçaışms Sovye ükümenin bu lgeeki durumunu sağlamlaştrdıTerek bölgesi ve Dağıstan'n milyonlarca alkınn temsilcieri HalkKongresinin, Rusya işçi ve kylüleri ile sk ittifak içinde Sovyeer içinmücadelee at içmesi bir raslantı değildir.

Dağ halklar, özerkliklerinin, Sovyet iktdarnn güçlükler içinde olduğu bir anda değil, ersine Sovyet birlilernn çok büyük barlar zandığ bi anda ilannı, doğru bir şeilde iktidarn Dağ alkarna olan

9 Eki İgiz-Hn odusundaki ni akee

46



güveninin bi arei olarak değerlendirdiler. Özel bi konuşmada Dağlıl ba unl söyledler: "İktarın, zor bir n, o anak zounluluğun

bsks tnda hklar tanıdığ haklar devamlı değildi. Yukardan gelenrerm ve özgürlüklern devaml olanlar şmd Sovyet ükümetnnyaptığ gib dülar üzerinde kaznılan zaere dyanılaak verilen re ve özgürlüklerdr

Bağmszlğn elde emi ve R usya alkr le gnüllü bir itifaka grm olan Azerbacan'da da Anlaşma dvltlernn ümd an ekldeazdı. Alaşma devleernn zrbaycana ve Bak llere açgzlübr eklde zattklar pençelernn Azerbaycan emekçilernde sadeceneet uyndracağn kantmaya ç grek yoktur.

Vrangeln ezlmesnden sonra Anlaşma devletlernn Gürcstan veErmensnda da ümtler gene ayn ekld nml derecede zaamıtr Önce Türkyeye kaşı kışkırlan ve son rzlce ürklern yemolmya rk elen Taşnak Emensan kukusuz Anlaşa devleennkşkrtmasnn (provokasyon) kurban olmuştur Hç şüpe gtürmeyecek br nok Ermensan çn tek br kurtuluş mknından başkasnın

kalmamış olmasıdır: Sovyt Rusya le ttk. Bu oa, başlarında Anlaşma devletlerne yalklanmktan vazgçmeyn bjuva ükümetlerbulnan bütün alklara, zllkle Gürcstan a br drs oacaktır.

Gürcstanda ekonom durumun ve kıtğın br lıkt aln almasgerçğ bugünkü ktdar sapler taaından ble saptnıor Anlaşmadevleternn ağna dümüş olan ve bunun sonucu Bak eolü e Kubanahln ktmi oan Gürcisn, İngiltere ve Fransanı eralst arektarınn ana üssü alne glmş olan ve bu yüzden Sovyet Rusya le

düşmanca ilşke giren Gürcistan, -bu Gürcisn, bugün son çınşlariçnder. Devrm dlgası ile A vrupadan dşı atılan, lmek olan İknc Enteasyonl n yozlaşmış lder bay Kauskynn Anlşma devltlernn ağna düşmüş, kokuşmuş Gürcsanda as etmş Gürcü sosyalhrdatçlarınn yannda sığnak bulmas una dğildr Gürcisannpk Ermensn gb nlaşma devleternce zor br anda orad blacağdan iç üphe edlmez.

İngilzlern İrndak durmu, oradak stlac duumlar gitkç br

raklayor. İkde bir üyeler acayp br şkld değişn İan üküme , bilindğ gb İnglz Aske Aşesn br paavanasıdır İnglz sepya,İrn brlkern dağtmak amacyla oy gsterdler çin, bilndiğ gb



İran brkler denen brlklern varlğ sona ermşt. Blndğ gb, bu

nuna g oarak Tahn ve Teiz'de İngierye karş b dz tle hareketer yapmşt Bu durumun Anaşma deveernn 'dak ümtern yüksetemeyeceğne hç kuşku yoktur

Son oak ürkye Genel olarak Türkye'ye ve özellike Kealstlere ynemş oa Sev Anaşmas dne kuşkusu eekdrBr yandan Kemalstlern Anlaşma devlelerne karş ücadeles ve bumücadele tee üzernde İnglz smürgelernde güçenen kaynaşadğer yad Vngen ezmes ve Yunasanda eneosun düşme

s Anaşma devleternn Kemalstlere karşı olan syasetn nml decede yumuşatmasn zorunlu klmştr Anlaşma devlelernn kesn "arafszğ e Ermenern emasler randa yenlgye uğlmasTrakya ve İzmrn Tüyeye ge velmes plan sylentle Anaşmadevetlernn ajan Suan le Kemalstler arasnda grüşmele üzernesylener e İsanbuun mas pa ve n olar Tür batı cephesndek sesszlk; bütün bnlar nlaşma devletlern Kemasterlecdd olarak lveeştğn ve Kemalstlern lrl bir dnüş yapık

larn gsteren beterdrAnaşma devetlernn cveernn ne şekde sonuçanacağn ve Kemalslern sağa nüşernde ne kadar ei gdeceklern syemek zordur Fakat brkaç yl nce smürgeern kuruluşu çn başlaya ücadeenn her şeye rağmen güçeneceğ Rusyan bu mücadelenn kabu eden bayrakta oarak bütün gücüyle ve bütün araçlarla b mücadele yandaşlarn destekeyeceğ bu mücadelenn ezlen hallaın davasna hanet eedker sürece Kemaslere birlke veya Anlaşma devlele

cepesne geçerlerse Kemalsere krş zare uaşacağ yne de şüphedşdr

Batda parayan derm ve Sovyet Rusyan gelşn gücü bununkantdr

Kam ee .4 s 6 d

2 Almaa B Düa Saaşda mütef Türee Aaşma deeterdaattğ baş atlamas Ağstos 2de Pars anak Sede ladİstabl hükümetle apln atlaşma köelştr şartlana Türebağmszğ fe s erd.

48



LENN

Emenin Tükiye e Azebyn emekiei nddeşe dynışm"

Ermesta Devrmc Aser Kome Başağa egraErva Ermesta Devrmc Aser Komte Başa Kasa Yol

daşaŞ;szda emperalzm bouduruğuda urtula emeç Sov-

et Eler selamlarm Ermes re ve Azerbaca eme-çler asda ardeşçe daaşma gerçeeştrme ç er trl ça-ba göstereceğze uşum o

Halk omserler Kose BaaLenin

2 Ara 1920pu Eserlr c.31 (Almanca ba .433

LENN

Kemistein ikiyüzü subyı

rde özellle MKemal ordusuda Sovet propagadasaplmas ç srar edlmel ve Kemalstler zl subalar

çz ortaa omasz4 Aralı 1920ivana çeiği egra İngiiz geerinde aaran:Mee Tunçay y' S Bigi Yayevi,1978, . 234nn'in pu Esrri' ne 1920 yl eererii içeren 3 1 . cildinde ne de meup ve glar plandığı35. cildnde le bir elgraf yur.Yeraim da biyazdığı meup, umeni Vneney pliki R

B a Begelee u egaın -madığını li.

49



N}N

"ükye yönetm bz Anşmy tmy z"

T slds bze rşı hespnmş Anlşm bze br uyuamışı An end zdığı uyuy ends dşü Çnkü bz br ye mensnı zndı

Tyde ynem bz Anlşmy smy hzr n KdelernObrslen mllyeçern ende An bz smr ç gçür

Çn T hlı Anşmnın ypığı zume rş ynmışr e bzbğmsız Azebyn Cumhuryene fedlle bşlrndan mş lnMslmn öyllern hl uruluşunu gerçeeşrme çn yardımımıı srdde ye Rusyy rş ynlğ armdr

LN}N

2 1 Al 120"Rsy yeei ekiini Kgesi Rsy Knis Psi Be Fksynn Kpn Kşmsı Toplu Rverlr, 42 s 29

"ovyet ktd e ükye ndkdouk kenn üenme"

Afgnsn ve özllle Trye e mızda dsu lşernndm dm uulup gçlendğn de belmelyz Anlşm devleerTrye le B Arup leler araınd ç nrml lşler lmınımnsız lm çn hçbr çby esrgememşerd vye drnnsğlmlşmsyl brle bu durum bujuvznn ln drenşne e

çdğ bn dlpl rğmen Rusynn h buru eler rfndn uşılmş lmsın rğmen Rusy e Dğunun ezlen mleerrsnd faın e dsç şlen gelşp güçlenmesnn gene-

50



sidir. Çünkü günümüz siysende temel eken galipl r rsınd olm-

mk bhsızlığın uğryn milletlere uygulnn m

alist zorblıkırve emylzmi b düny sysei büün ezien m ieer snd dhskı ilişkilere itfk ve dostluğ yl çmdr.

LENN

22 Ak 190Ry Soyli Skizici Kgi SulHl Kirlri Koy Ç Ro

Türkye Büyük Mllet Mecl Başkaı Mutafa ema/e Telgrf

Yedi Ock Dğısn hknın özerkliğinin ilı konusund yzınızısevinçle krşıdk Yznız Sovyet hükümetini Sovyet Rusynın RusFedersyonun ktıln milletlere ilişkin siysetinin trfınızdn iyikrşılndığı konusund eişr Sovyet usy hr hlkın kendi ge-leceğini dilediğince spmsı hkkın ilişkin ilkeye uygun olrk top-rklrı üstündeki bütün hlklr özerkli verir ve yöresel cumhuiyetlerkurulmsını destekler. Ylnızc bu ilke, Sovyet Rusyyı oluşturn tm

milletlerin sınd birbirini nlm ve güvene dylı kdeşlk ilişkilernn kurumsını mümkün kır. Ynızc böyle br siyset Rusydkibütün milletleri bizi çeviren sysız düşmnl kşı svşmy yete-nekli büyük ve güçlü bir le olrk pekiştirir ve bleşiri Büyük bigövde oluşturk düşmnlımızın doğrudn sldırılrını ger çevir-mele klmyıp bundn bşk ork düşmnlrımızın bşvuduklrı hertürlü oyun kşı d güçlü olcğız Küçük milletlee ilişkin olrkttığıız dımlrın fınızdn hkniyete değerlendirilmesi ve iyi

krşınmsı bizi mulu eişr ki bu birbrni nlm ve güvenin kurul-msın sdece yrdım edebilir Yzınızdn ötürü teşekkürlerimizi veülkelerinin bğımsızığı ve refhı için ş onumz b enerjiye müc

1 5 1



dele eden ür al ve nun üümetine en içten dilelerimizi bir daaiade ememize in veriniz

Oa 2[ mn Tkkaa aöü koa lşk aı amlaığ Vata gas 20 Maıs6 ahl aak m ah NİAtatü v Koüz kabıak m (. 220)kaşaşııması l alşms olla l mş]

ük odua Batum üzeie üüke

Çiein daş! Tür rduar Batum üerine ürüen, nlarn buşeirle ilgili srunun bir snuca bağlanmasn sürüncemde bamaiçin gösterdileri çaba ni cidd lara aglandrr Bu ertelemelereizin veemeliiz Şöle bir önlem düşününz Benimle görüşme içinneransa arm saat için ara verin ve bu arda Sin Tk eeti ile

açça görüşere sruna bugün bir snuca bağlasn

Ma 2

Toplu Esl c 32

152



STN

Tükyenn esden korkuu rüyas oan Rya eşkerndek esa düzeme

Rus komüisrii mi poitikasıı yaarl souçla, Rusya Sosyas Fr Sovy Cumhuriyi (RSFSC)'i v oa baı Sovyumuriyrii sıırarıya kısıı dğidir Bur dolay olarak daolsa komşu ükri RSFSC i iişkirii d kiiyolar Türkiy'iİra'ı gaisaı, Hidista'ı v diğr Dou ükrii skidkorkuu rüyaarı oa Rusya i iişkiridki saslı düm, bugüarık Lord Curo gibi oru bir poiikacıı bi ysıyamayacaı bogudu

N

6-7 Ksm 92m Devm v u Kmnrnn Miyae, Eseer.c5

Gürcstan, rmentan ve Türkye zararna

fetere grşmekszn yaşayamazGgim, yi baımsı mill dvtlri ouşması iyri

arış içid bir yaşamaaıı gtirm gtirmdi d Bu giş i şitsiii, d mi basky yok diyoru, dmdi d Çükü mükiy v sıı

rklıııa dayaa y mil dvlr,

a) Kdi mil aıklı mksii (Pooya Byo Rusarı, Yauir, Livayaarı krayalıarı iyor;· Gürcista Osslri Aba

arı Emiri iyor Yugosavya ıvaaı, Boşaar iyor vb), Koşuarı aaa çaışmalara v savaşlara yol aça tihlr giişmksii Pooya Lvayaı, aya Rusyaı aa Yugos

153



lavya Bulgstn zrna, Gürcs Ermenisn ve Türkye zanavb.),

c Eperylst "büyük devletlere l, ekonok ve sker bkımdn bğılı durua düşeksn yşyamz

Şa 1921"Ml Meeede Pa Öüdek GeeÜzeie' &r c 1 5

LNN

Tüyeye Göndelen Sovyet l Aalova Söyledle[/ov o]

Şd se büyük br ş verlyor ürkye'de ylı çlışacğınııuuyou Türkle, ll kuruluşlı çn saşıyorl Bunun çn Merke Kotes, askerlk şlen blen brs olr s oray gönderyorEperyalstler Türkyey soyup soğn çevdler, hl da soyuyorlarKöylüler ve şçler bun ktlnadıl ve bşkaldıdıl Sbı bdağıtaştı; gerek Doğu hlkları, gerek b, eperyalst kuvvetlere krşı svşıyoru. Sovyetler Brlğ epeylstlerle oln şn btrd Onlıboguna uğrtı ve emleketten kovdu Onlrın dşlern sökt, keskntklını vücuduu geçelerne zn veredk

Lenn ürkyede olup btenler çok y blyordu:- Musta Keal Pş, tb k sosylst değldr, dyordu Lenn

A, gölüyor k, y br eşkltçı... Kablyetl br lder, ll burjuvahtlln re edyor. İlec, aıllı br devlet dmı B sosyst nklbııın önen anlış olup, Sovyet Rusyay rşı olulu dvranıyr. O, stlcıla krşı b kutuluş vşı ypıyor Eylstlen gu

ruunu kırcğın, pdhı d ydkçılıyla blte slp süpeceğnennıyou. Hlkın ona nandığını söylüyorl On yn Türk hknayrdı ee gerekyor İşte sn şn budur Türk hükümene,

54



Türk halkına saygı gösteriniz B üyüklük slamayınız. Onların işlerinekarışmayınız İngiltere onların üzerine Yunanisan'ı saldrttı İngiltere

ile Amerika bizim üzerimize de sürüyle memleet saldırttı. Sizi cidişler ekliyor Yoldaş Frunze bugünlerde Ukrayna Cumhuriyeti adınaAnkaraya gidecektir Herhalde onunla Türkiyede karşılaşacaksınızdr

- Kendimz kr oduğumuz hlde Türkyeye add yardımda bulunabiliriz Bunu yapmamız gereklidir Morl yardımı, yakınlık, dosuküç kat değeri ola bi yardımdır Böylce, Türk halkı yalnız olmadığınıhistmiş olacaktr. ngiiz işçileri ve teki ülkelein işçileri bize yakınlıkgösterdikeri, grev yaptklar, bizimle savaşn Polonyaya gönderilmekte

olan silahları gmileri yüklemedikleri zaman, bu bizim için büyük biryardımdı Bu bize mücadelemizde büyük bir güç katmıştr Bundan işçilerimiz morlce büyük bir güç kazanmışlardır

Lenin, sözlerine devam eerek:- Çarlık Rusysı yüz yıl boyunca Türkiye ile savaşmıştır Bu, bi

Rusyanın, Türkiyenin amansız düşmanı olduğuna dair yapılan propagandlarla halkın hafızasında dern izler brkmıştı Bütün bunlar, Türkkylüsünde, küçük ve or mülk sahiplerinde, tüccarlara, aydınlarda veidareci çevrelrde Ruslra karşı dostça olmayan duyg�lr ve güvensizlkuyandmıştr Bilirsiniz ki, güvnsizlik ağ geçr Bunun için de sabrlı,dikkatli, sakınarak çalışmak grekmektedir Eski Çarlık Rusyası ile Sovyet Rusya arsındaki ayrımı, szle değil, işle göstermek ve anlatmak gerekmektedi Bu bizim evimizdir Siz de bir elçi olrak, Sovyetler Birliğinin Türkiyenin işlerine karışmamak politikasının halklarımız arasında smim bir dostluğun savunucusu olmak zorundasınız Türkiye,

bir köylü, bir küçük burjuva üksidir Sanayisi çok adır Olanı da Avrupa kapilistlerinin elindir şçisi çok azd Bunu dikkate almk gerekmekedr Br kez aa yorm, d r on! üüm et temsilcileriyle, halkla konuşmalarınızda her zaman naik ve gülryüzlü olunuz llah sizi büyüklük taslamktan, kendini ğenmişliktenkorusun

Lenin, bu szleri söyleyince gülümsedi ve Allahın bu işle hiçbir ilgisiolmadığını ekledi ve sözlerine şyle devam etti

- En önemlisi, haka saygı gösermektir Emryalistlerin yağmacı,istlacı politikna krşılı bizi, hiçb ç dymayan dostluk vememleketin iç yaşamına karışmama durumumuzu açıklayınız şte sizin

155



ödeiniz .. Ne ibi yardmlara bulunacağmz a bildrelim; en u-eli bir ihtimalle silah ardmnda bulunacağz Gereirse başa şeyler

e eririzDil öğreniniz Basit insanlarla toplum adamlaryla s s ör-

şnz! Çarl reiminin elçileri ibi endinizi ahta rdeler ale du-arlaryla emeçi haltan ayrmaynz! Çarlı elçileri, by ezirlerimemul satn alıyorlardı. Bu bizim işimiz değilir Biz hala dostluurmalyz.

Lenin br aralAilenizle mi idiyorsunuz? iye sordu. Bu ço iyi Çocularnza

Trçe öğreiniz S izin de öğrenmeniz ere .. Bu ço önemlidir

Ak 1921S. rao Bi St Dpınm TükyHaıala 37 d

ENiN

Türklere verilen öz ümüyle ve zamannda yerine geirilsin

Çiçerinin ümüyle hal olduğunu öz önne alara Politbronunaşağdai arar almasn önriyorum: Çiçerin'in örş abul edilsin e

rilen söz yle e zamannda yerine eirilsin"*

56

Şuat 1922Mootoa ot Tpl sl c

* 1921 Ark1922 ak ayd Tkiyeyi ziye ede aya heyei Baka Fze 2 Şuba 1922'de Rsya oüis isi Merkez oiesi'e suduu rarda, TBMM büçesii k büyük açk veesi

ve ürüdeki düe ediye Türkiyeye yad gei üide du Bu üzeeovye Rusy Türyeye söz veii 10 iy abede ka 35 iyou veiesi krr aiye ko



S

ürkiye Douya çok sk baldr

Uayna küçük r hata yapsak u ğuda o hssedlmez Bunakarşlk ürkyenn ve tüm Doğunun etklenmes çn Acarsan gküçük r ülede (120 n nüfuslu) yaplacak küçü r hata yeer Çünkü

ürkye Doğuya çok sk ağldr

S

25 Nsan 19Rusya Künis aisi B 2. Kgesi Kaaasasnda eiiklik neileine Ceap r,c s. 242

Eki deriii kurulu çars e Türkie

Mllyetlern krtulşu çn mücadele ças Fnlandyann kurtuluşu ve Çnden aske rlklern ger çeklmes Cumhuryetle Brlğnn kurulmas ürkye Çn Hndsan Msr halklarnn açk olarak

manen desteklenmes gerçeklrn güçlendrdğ r çağrydı Buçağry lk de km dermnd are uaşan nsanlar aykryordRusann r zamanlar ezlen mllyetler çn asknn r smges ol-

miseri içteki kötü dm öne sürerek bna kşı çıkınca Dışişleri KomiseriÇiçerin Merkez Komiteine sert bir prtesto yoayark yle bir davranışıürkye şçi ve köylü kitleleri açısınd bir "siyal cinayet" Sovyelerin dışlitikası açısından ise bir siysal intihar olrk niteler O günde hastaol Lnin Moloova gnderdiği yukıdaki nota Çiçerin'i desekliyor. Po-

litbo 27 Şubat 1 22de ydımn gönderilmesini klşr(Bkz. Sea-nos Yerasimos Türk-Syet ilşker, Göze yayınlı İstanbul Ocak s. 3)

5



ması, bün sosyalst olduktn soa kutuşn sigesi hine geesiogusu bir rasan oarak nieeneme

7 Ksm 193"Ekm Devm ve O akala eeles" c. 5 303

·I

Sov hükümti Türkiy'nin birlik v mzlndan yanabiricik uarl hüküme"

Sovye hükümei, Türkiyenin ve rann, Aganisan ve Çinin, büündünyann sömürge ve bağm ükeerinin birik ve bağmsğndan,grk ve egemenğnen yana uar avr aan dünyann birickhüküm eidir

0 Eyll 9"Usaası zee" c6 . 269

158



te İkinci Kongesi Steno Büleni, s 5)B i aımı" amış oması, gelişmesinin il aşamasnı bütün mille-

tin bieşik cphesinin devimi dönemini aada bakmış olması vege-lişmesinin ikinci aşmsına, topk devmi dönemine giiş olması ge-çeği, Çin devimi için ayı edci niteliktedi.

Bnn esine, öeğin Tü devimi (emalistle) için ayıt ici ni-telikte olan, gelişmesinin ikinci aşasına topak devimi aşaasınageçme giişiminde bile blunmadan i adımda", gelişmesinin biinciaşamasında, yani bjuva ktuluş haeketi aşamasnda kalmış olması

geçeğidiDeviin ilk aşamasında, Kanton döneminde Gomindang vehümet neyi tesi ediyodu Guomindang ve hükümet o zaman işçilein köylülein, bjva ayınlaın ve mill bjvazinin bi bloknutesil diyod. O sıda Kanton devmci haeketin meezi, deviinhaeket üssü müydü? O sıada Kanton Guoindangını empeyalieşı kluş müadelesinin bi hükümet olaak deskleme siyasedoğu myd?

Çin'de Kanton ve ükiyee Ankaa, empeyalizme kaşı savaşyüütüken, onlaa yadm emek hlı dğil miydik? Evet haklıydk.Hakıydık ve o zaman Leninin anlayşın gö davandık Çünkü annve Anaa'nın mücadelesi mpyalizmin güleni paçalaı ealizmi zayıflat ve itibını sas öylece dünya deviminin mekeziningelişmesini, SCBnin gelişmeini kolaylaştıdı Bizim şimdiki mhale-t öleinin, o zaman bizimle abe hem Kanton, hem Ank'yıdesklele ve onl i bi ydmd bulunduı do dei mi

Evet, doğd. Hee biisi eee kalsın

1

ğo 92uararı Dum ve SSCnn Saunma,ele c O 3



S

Kemlt hümet e lülee mücdelen hüet

Veya öek olarak inovyevi alalm. Bu yln Nisannda SB B)Merkez Komitesinin Genişltliş oplansda daıtılan tezlerndeZinovyev, Vuhandaki Guomidangı 920 nesi dönemiin Kemalsthükümeti olarak deerlndiriyor. Ft Kemalist hkümet işi veköylülere kaşı mücadelenin bir hükümetidi, içinde komünistlere yer ol-mayan ve yer olamayak bir hükümettir. Vuhanın böyle ir derlen-dirmesinden sade bir tek sonuç çıkabileceini düşünmk gerekrdi:Vuhana karşı kesin mücdele Yuha hükümenin dvrlsi.

akat ancak sdan insnlr sradan insan manyla yl düşüne-bilir.

Zinovyev başka türlü düşünüyor ankov'daki Yuhan hükümetniKemalist hükümet olak deerlendiriyor fat aynı zamanda ine buhükümete en ein destek gösterilmesini öneriyor. Komüistlerin buhükümetten çıkmamalarını ve Vuhan Guomindangına sılaın çeme-elerini vb. öneriyor

S

2 Mı 17Çd v Kt vl

Eee c, .6

Kemlt em le Çn demnn lt lm

[un Ytsen Ünvestes Öğrenclery Br Görüe"dAltıı Souya rn cabn tam tn)

161



iNCi SORU

Kemat br rm Çnde mümkün müdür?

Ben bunu hmal dışı ve bu seeple knsız görüyoru.Kealst br devr saece Tükye İn ve Afgasn gb snay

proletaryası hç olayan veya hç denek kadar olan köylülengüçlü br topk devrnn gelşedğ ülkelerde üküdr. Kealstdevr br st abak devr ll cet burjuvzsnn der.Bu devre yabncı eperyalstlere karşı ücadele çnde varldı vedevn dha geşes ess ol köylü ve şçlere krşı evettoprak dev klna kşı yönelyor

Kealst b devr Çn'de knsıdıra) Çünkü orad Çnde köylüler rsınd güçlü br ototes oan bell

br sgar sayda ücadelec ve aktf snay roletryası vrdıb) Çükü orda yolu üerndek feal kalıntıl slp süpüren ge-

lşş b toprak dev lerleekdrBrçok eyalelerde şdden toprklara el koy ve ücadelesne

devrc Çn proleyını önerk ettğ lyonlarca köylü şte bu

Kealst devr adı verlen der knına kaşı panehrdr.Kealstlern parts ve Vuhandak sol Guondngın pats aynkeye ko. Tıpkı üye ve Çnn ay kefye konayacğı gb.Türkyede Şanghy Vuhn Nakng Tenn vb gb ekeler yoktur.Nasıl Anka Vuhn le y ölçüşese Kealstlern prts de hçbraan sol Guondang le boy ölçüşee

Çn ve Türkyenn lletlerası duru açısından rklını dagöadı et�ek gerekr Türkye le lgl olaak eyal başla

sklrnn boğunu ten elde etş Türkyenn elnden Surye F-lstn Meopotaya ve eperyalstler çn öel dğer bölgeleralınışı. Türkye şd 1012 lyon nüfuslu küçük br devlet hale getrl Türkye eryal n ne önel br azar ne lrleyc by . Dğer seple yd bu gelşe şu sepen olabl-d: Çünkü esk Türkye llyeter br bleşnden oluşuyordu veyoğun br Türk nüfs sdece nadolua vaı.

Çnn duuu bşkır Çn ütün dünyaa en önel sürü p

ve en önel seaye hrç ı ol brkç yü lyon nüsuy blletn yoğn olduğu br ülkedr Ey orad ya Tüyeeesk üye çne Tüker ve Apa sındk ulaşaz ml

162



lşmel yalanak, doğua üyük öemde gey kopam neğ emryazm bura yan Çn'de, eğer esk du

uun komk veya en azn u dumun r smını ede tumk syo, ıçağ Çnn d vücuduna pama onu paraa ayrmakve ütü eyaeern end ama� zorunadır

Orada, ya Türyede empeyazme arşı m ücadee, Kemasenıız kan an-emryaist devrmye sona ered. Buna karşıkburada, Çnde emperyae ı mücadee ee ha er,m anamıya m r karakr amak adım adım derneşmek emperyaze a şdde saa yöneme ve haa üün dünyaa er

yazmn emen sarsmak zorundadrMhaetn novyev, Rade, ro) en üyü haası, ürye veÇn ana ütün u fararı göremeyşnde, Kemast devrm toprakdevm e aışrmasında ve hepsn ayırmadan r sepe amasndadır.

Çn myee aasında Kemaz aaaınn oduğunu yorum. Keman roüne ap oan şmd orada az değdr Bunrın arasında en aşa een n Kay-ş. Bazı Japon gzetecernn Çan Kay

şe Çnn Kem oaa örme eğmnde oduğunu yorumFaa üün unar rüyadr, oruya apın urjuvznn hayae

dr Çnde ya sonradan topr devrmnn dares e yıımak üereÇang Zo-n ve ang Zunc Çn Mussoner kazaar, ya aYuhan azanacaktır Bu p aasnda or you tutmaya çaaayanÇan Kayşe ve hemparı açınımaz oarak derme zorundadırarve Çan Zon e Çang Zuncan kadern payaşackarr.

13 Mas 1927

u Yat-s Üisitsi Öğciliyl i Gö, c9 s.222 d

MAO EDU

a eaizi koara atak zorua kad

Pe ya rjuva darüğü an ptt pa dnyol?(

6



Birici Emperaist Düya Savaşıda ve Ek Deviiden soTürkiye'de, bi öze koşua edeiye (buuvaii Yu sdısıı

püskürtmedeki başarsı ve poetaa yıfğı) bujuvaii cııKeaist diktatörüğü• oya çıktıı hade ikici bi Tüiye oaa.Hee İkici Düya Savaşıa ve ovyetle Biiide sosyaiiiasda sora 450 miyo üusu bi "Tüiye hiç oa. Çi'ikedie özgü koşurda (uaşa eğiiide oa buuvii çeisziği ve soua kadar devimci oa oeyı gücü ouadaişer hiçb zama Türkiyede oduğu gibi oayc hediee. 1927deki Brci üyk vi bşısıa souçadı so Çi buu

vazisii bazı mesupaı Keaii ateşi bi şeide savuaımyd? Aa Çii Kemi ede? Ve Çii buva döüğü ie kpitaist topumu erede? Zate Keaist Türkye bie gitikçe dha çobir y-sömürge haie geici empryist düyaı bi çası hiegeeek souda kedii İgiiFas epyiii oı atmk zouda kamıştr

(

i tpte bi tikoüist sçki işii haie gee Vag Cigvey. Ou çetesie atıak isteye vs key bi. Ama o a buva diktörüğü kapitist topu Kei ode bi devet pti diörüğü tek öei" vb gib koud ükse dahda yü kıatcı i şe om mı?

Ocak 194Yeni emkrasi S rr, c2, 2 baskı,

Adıık Yayn, İsal s 1979, s 42421 454

* İgiiz empaiste Binci ünya avaşı'nd sr kendi uşakları an Yuanisa Türkiye'ye sadıası içn kışkıtılar, ama Türkiye hak vyetle Biiği'nin yardmya Yunan bieni 1922'de zguna uğt 1 923'te emal Tüiye Cumhurbaşklığına seçdi Sta şöye demişi:Kmalist derm, bir üs tabak deidir, mil tiet buuvazisin devmidir Budme, yabacı pyalistlere kaşı müde içne vıld; devm da nki

geişmesi ise ess aak kylü ve işilere k bir t devmi asılı kşyemeteydi. [Sun Yatsen Ünieitesi Öğcleri ile Bi Göşme, M rak r Aydnlk Yayna, sanl 1977, s 7-79

1



VI.

RKİYESOSYALİS VE İŞÇİ HAREKEİ1908-1928



LENN

k Eteaoadek Ere atke

1 1 Ekm 1908de ypln Entesyonl Sosylst Bo oplntsnngündemindeki} Beşini mdde oy kullnk deegelerin sysnddeğişiklk yplmsyd İsn oyl on kiye yüksellken Mrstnn oylrnn yükseltilmes iler bir erelendi ama tisin oy eklend. D Tükye kesmi kuulmdğ hlde Türk kesimi

ne bğl bi Ermeni ltkesm üye kbul edld Türkiyedek Eeni s-ylsler Tüler beklemeyi rdettiler e bu tkesime oy hkkeildi Tükiyedeki Emeni sosylmnn duumunu en iyi blen Ee-n SsylDeokt yoldşlrmn bu konuki görüşlern çkll iy olktr

6 2 k ntayona Soait Bnu Topt

LENN

Eeaa oat ro toatda hazr T eee

Entesyon oylis Büonun�• ttgrt ongresinden bu ynik toplnts 1 1 km P günü Brükslde yld Çeştli osylstprtilein temsllenn toplms yn zmnd sylst gzeele

2 İknci ntmas a'n dai t v habş oganıdBtün kn -at nn tcnd ouşuou nci ntasa'n ü '-

k Pa Kgsin kaaa kuuştu Lnin, 5tn itiban RSD'n tc oaak Boa kad oada kc ntasona o idin aşka r vei. ntaa Soist B faat t



rn ve prlamenrlen lacağı br konn çin de elveişl b atoldu İlk kon, Bünun plnmn br gün öce, knc bgün sonra yapıldı. Her k konranın da bleşmnn, üronunkndenpek az fklı olduunu kaydedelm; Büro üyelnn büyük çounluu,hem gazeec ve hem de parlmnteler 12 Ekm Pe günkü kona azlada yalnız bkaç Belkalı oyalt mlc katılıyordu

Gazeteclern koneı, Cumarte öleen onra at 3'te başldı( )Aynı gee Halk Syında vutya lma nglz Tk ve Bul

delegelernn, aha çok mleterrı çatışmar ve ütün ülkelern o

yalt proletaryaının rışı koruak çn verd mücadele konuundakonuşklı br mllelearı ktle toplntı yapıldı oplnt, öner genn oylyle alüyle oa e: " me Hlk Sayında yapılan mlletlraraı tolantı dünya pletryaının mlleter aındakbaışı koumaya ve büü en ve mahven palt mlzme kaşı bütü ücüyle avaşmaya olan ken azmn br kere daha dlegetrr olntı şç neayonalnn çeştl ml kemlenn, Stuttga neayonl Soyalt Koende bu konuda lınan kararı m

olk uyglayacaklna oln güvenn d er" Ktl toplantı, nteayonal Mrşının öyleneyle ona erd

16 2 8"Eteasyal Sosyalit Bünn t

DlMITROV

"Türkiyei sendıaın katııgıBaan ve una Üeri Sea Koeras

Mokov'ki Mieerarası Senikaar onseyine ve Senikaar

üün Rya· Koeransıa Seam MesajıKonranı btmnden önce şu eam meajı abul eld

16



"Bu yı 3 ve 4 Kasımda Sofya'da, Bulgasn, Yuoslaya Romana,unaisn Türkye, Çekosovakya ve Macarisan senka bkerinin,bir akan-Tua enka ekreeriği ouştua amacıya yapıan Bakan ve Tuna Ükeerinin enika Brkeri Brnci Konnsı, Moskovaak Metası Koye ve enkaar Bütün usya ransınaen sıcak kaeşçe omünist samarını önerr. Bakan ve Tuna ükeerinin evrmci proetarysının us proer evrimi avasıya am ayanışaını neme rt oet usya seniına, bütün ükeerinsenikara örgütenen proeryasına proetaya iktatörüğü içinşnh mücaeesiye veriği büyük öek için ve aynı şeke ai

Amteram nka enteasyonaine şı roeter düna evmi davası uua senkaın tam br evrimci briğinin sağaması younabaşaıı giişimi için Bakan ve Tuna ükeeri peryasının içten teşekküerni birr Bakan ve Tuna ükeerni, eyemriye, us sennın gösteriği ve ışk ttuğu oğu ve üvi you krııka veşaşmaan izeyeceğini açıkar."

HO MIN

irii akaTua eofea ada aka

imito

"Balkan ve Tuna Ülkeleri irinci SendaKonfesı, Sç Yaza c.s . 777

Trkied i Hari{Ta]

Türk ayrnık verici r cesaret ve eakrık ruuya meşumevr ntaşmasını yıttı ve bağımsıığıı geri aı Emperyaiminüenerin yei ve tanarın tnı eviri Bitkin prçaanmış ve

16



çiğnenmiş b ieti, bieşiş ve güçlü bir cuhuriyet hine ged.Devrn yap. Faa, büün bjva dever gb, T evr de

ek bir sııfın yanadır: Pı sınfın.M bağısız ücaesine büyü kası oan Tü proeyaşidi br başka ücadeeye gşek zorundadı Sınıf ücadeesne.

Bu üc�dede, Türk işç sınıfı birçok engeer kşsınddır ürkye'de aıdkier gbi enda yokr. Yanzca, ay ee aayıpaynı şe çaışan iiern opanığı onca ve yadı ndka vardır.Ayrı şererde yaşayan far işerde çaşan işçierin aanda easyokur. Bu, herang br e o hakei öneekr.

durua rağen eni ien yı birçk kere işien aynşasıya ekenişi. İnbda Haiçe Ayın vb. birçok grever baaıdı. atbaacıa, deiryocuar, kıyı eiernd çaışanarpo de ve asyehane i, ücadeeer yaı. hakee on bnerce şç ka. crüerden sona, Tü iie, zaaşak çin örgüenenin ve dispnin gereki oduğunu kavradıar.

tau Kor r Kur

akınr, stnbuda br iç kongs opand. yü e deegeazır uundu. unr, sanbdan bin iiyi, Zngdan 1 bnköür adencisin ve aya-Kaaydındki kurşn adenernden 10bn şçy es eyodı.

ede, evu ou d eğn br b ya esyon hande bireşesine kar vedi aka hüküe b cesu kadan ürküv riği nıayı rede Şasını aydeek eekir ki, avşın onndan bu yan hüüe iiee ar av b hayi ğşş ese yabancın kvas ona, hüüe her zaan erden yanayı; fkat işçern örgütenesi öz konusu ounca, başka büün kpitais hüküeter kada gerci odğunu oraya koyakaı. Onun çn,bu karşıık kıey şaşıyor. t oayından ber Tk kapiazinin bnerce zvaı Ynanı ve Tüün öüüne ebep odkansona Türkyey söürgeeeyi baa oan e şd ba

yoardan Hian üesine yancı maye ie heese



blnmektedr. Hükümetn, Brğ tnmayı rdemesi memeketeki ·beşe üçü Fransızlrın an- yabancı seayeye yönetmş lütufkr brgülümsee nlaına gelyr.

akat Türk petaryası lk adımını atmışr Yua devam edecktr.

4

LHne g Sç , Cl I

R

y' m m

Bakn sendka hareketnn nc ayır edc temel özelğ, Balkanar'daki meseenn armaşığı le lg. Bakn üke mlldevleter değd Bka yrımaasında yaşayan çeşt myetler (Blgar, Sıar, Hıvatl, venler, Makednyalı ualar, Rmener, üer Emenler ve dğerer) bbreryle adr kışış ç e grşr ki, gerek br moza lştururar. Bakan üleenn bujuva sını ve haednlr hakyet mücadeleerin ve devetennprakaı genşeme ücadeeende Uyeer sına sürek a

rak düşanıka yaratışır İşkler gergnleştrmye ynen buçaba, i kteen e tke e yalız tek k Baka ükee petryasının rerne arak yakınlşmasını değl, aynı zaanda ve ayı devet snraı çesndek çştl mlyeteden şçlern brğnn sağlanasını a engeled Yıllar byunca azaış asınarağmen bir yacılk ve kaşılı güvenszl, bugü çeşitl myetlerden şç kteler arasında h hakmdr. Yugsavyada rparıvaar, venler ve Makednyaı asına manyada en

ler Aanlar ve Bulgalar araında, unastanda unanl, ürklee kdnyaı aasında, Tüyede Türker, Ynanlıar ve Ermene sa ve ugaristn gr, Türe ve Yunar sna

11



düşmanlıklar heüz orada kadılmış değilir.Sosyalist propagada ve sendika hareketini birleştirici olü, işçi

sııfı çideki mill çeişmeler öemi ölçüde ayıfatu. Fakat yie deşn saptamaıyız Bgün öeğin Türkiye'de Türk işçleri kend aysendikalaı kmşlardır Yanı ve Emeni şçileri de ayı şekildekendi birliklri vdı Bnla bibiree rşı sk sık düşmaca vı alıyra.

"Baana'd Sendka Haketnn TemelÖzllikle", ç Yaar, c.2 s. 1-

DIIROV

Elt v hln v Bln zn üy Kmün l ğ

mpeyalst savaş tehkesie kaşı ovyeer Biği' komasıçi mücadele Baka faşizmie ve emryalizme karşı mücadee İşçve Köylü mieleni Balkn eras ğrna mücae, ekk er ülde od gb büt anr öçeğnde de rgüteli vöendirmedr

edene K�ünit Bakn deynn varığı, ğlaIaşuası ve gelştirilms bg er adan daha gerekldr Bnla brlik Koünst Baan dasy e Türkye aya, arstan ve Çekoslovakya Kmünst pile asında e sıkı bağlarıştmak da gerekldi

72

Temmuz 2"Brda Du ve Komist Palern ver" nem 6 Dünya Kgsnde Kuşma ç· Ya!a 2 . 3



VII

MİLLi KURUUŞ SAV AŞ SONRSNDAEMERYALİS KOMLOLAR VE

AZLAR SORUN



LENN

Obeve ve Mhete Gudı Gzetee MuhbMhe F e Göe

(/ Üçüü Dödüü Saı a Mti)

k ou Bk Btı deteke ouu Yuk vıı o e ttı duu b /zRu -ıı zı ç e eve z de d

Cevap: Elbete, İngiltere'nin deseklemiş olduğu Yunan-Türk savaşnn sonu bir İngilizRus anlaşmasnn imzalanmas nsn beliölçülerde bir andr. Biz bu vaş aha na een önce de bunuyüreken diliyorduk ve bundan böyle de bu uğurda olanca çabamzgösermeye devam edeceğiz Bu savaşn nuçlanmasyla ilgili baz meselelerin, Büyük rianya ile zda grüş aylğna yol açğ doğdur. Faka brinci olrak knımızca ürkYunan savaşı zleyn barşgenel olaak milletleraras siyasein öyle bir başarsdr ki, ükYunan

baş sayesinde bu milletlerras siyasetin genel koşullarnda bir düzelme olacağna güveniyoz. İkinci olarak Büyük Briaya ile aramzakayrlklar hiçbr surette giderilemez olarak gömüyruz. ersine ürkunan savşnn sona erişinin, bu biten savaş milletleraras siyein öplanna çkrmş olan çaşma ve anlaşmazlklara da an şekilde son vereceğine dair umudumuzun ne derece hakl olduğunu Oradoğu sorununun çeşitli aşamalarnn ço yak br gelecek bize göserceğini umuediyoruz Bu saaşn sonunu Büyük Brianya ile o çekişme ve an

laşmazlklarmza da br son veesi için eimizden geleni yapyoru veolayda da ngiliz hkümeinin çkarlarnn u aleyh basn· büünikiyüzlü ima ve öğülerine üsün geeceğini myoz

Üç ou: Ru'ı ou ouuu çöze ktııı -dee b tb eee oı ee ıouuz o dee Ru-ı eçek çıkı çıı ı het edouuz Ru hke-t Ruı kofeı ız oz eee böektııı ööe Fız öe okt ıdı?

Ceap: Rsya'nın Ortadoğ sornnn çöiümüne kaılasını hçbrkide bir iar meselesi larak grmyrm. Be ydlemek o

5



duğumuz eteraası siyasetin bütününün tiba meseeerine tamamen kayıtsı kadığımı sat itr nedeneye asa herhangi bir taepieri sürmedğimi ya da deveter arasındaki gerçek barş oasııklarınıaatmadığımıı açıkça gösteriş oduğunu sanıyorum. Başka hçbirdevette, hak yığınaının tiba meseesine karşı bu kadar kayıts vehata onu bu kadar alaya amaya ha omadıkaına emnim Bi çğdaşdipomasinin tibar eseeerine giderek bütünüye bu şekide bakacağını düşünüyoru

Ortadoğu'daki siyasetm bim için Rusyanın ve onuna deras

yon çnde an bütün br d devetin en gerçek ve en ai bir yaşamsaitiyacını fde eektedir Eğer Ortadoğu konransına katmak isyen bütün bu deveterin aeb yerne getirime bu Avrupa iebütü dğer deveer asnda o kadar çok düşmanık çaşma ve hoşnutsuuk unsuu sat tic şkierde öye büyük gker yaratacaktır kbarış içinde bir araa yaşamanın bütün emin yok oacak ya da bu sonderece _güçeşektr.

Bu nedene Rus hükümeti Rusyanın konrasın yanı Boğaa

meseesye ig kısmına aınması youndaki Paris önersnden hoşnutkamamışr. Böye bir ksıanın kaçınıma olarak Fransa ve Büyük Brianyanın da büyk bi ihtimae k yakın geekte acısını çekeekeri çok pratik e aci sıkıntıara öeike de ktsad sıkntıaa yoaçacağını düşünüyoru

ödncü ou Rusynn oğz oununun özüün knog nd?

Cevap: Boğaara iişkn pamımı (ette şidiik yakaşık oa

rak) dğr baı hususaın yanı sıa öeike şunar içermektedirBirinci oarak Tkiyenn m aeperinin yrine geirimes Bunu

gerekiren tek şeyn mi ağısıık çıkararı omadığını düşünüyru.Bu kar çok sayıda miiyet çne aan bir devette -başka ükeee ner br önek bumak güç oacaktr- mi eseenin çöümüne iişkibeş yıık bemi bener urumarda etern ıkaarı konusunda aknıacak ek oğru tavrı onaı aa öçüde min etmek ve buaandak bütün çaışma anakarını ortadan kadıracak şararı aratak

oduğuna b bütüye nandş c be, dce değşkmetein çıkarar konusuda en yüksek dikatin çaşaarın nedenerin ada kardğı kaşııkı güvensğ o kadıdğı herhan

6



gi b enika hlikesini oadan kaldıdığı, özellikle değişk dille k-nuşan işçi ve köylülerin güvenini, onsuz halklar arasında baıı ilişkilerkuulamayacağı gibi çağdaş uygarlık değerli olan her yin biraz olsungelişmesnin bile kesinlikle imksz oacağı gveni yaraağı konusun-da sasılmaz b inanç aşılamıştır.

İknci olarak pamımız Bğazların bış zamanında lsun savaşzamanında olsun bütün savaş gemilerne kapatılmasını öngörmektirBu bütün deletlern sde topakları Boğazaa iişik olanlın değilbütün ötekilerin de dolaysız tcar çıkınadır Unutmamak gerekir kidünyanın dört br yanında pasifst gevzeliklen teklien ve güvence-

lern hatta savaşa karşı ve r karşı yeminlern2

son derece yaygnolasına rağmen barışı güvence alna almaya yönelik en basit somutönlemleri bile almak isğine bçok devlette ve özellikle çağdaş uygardevletlerde k raslanmtad Bize geline diğer konularda olduğugibi bu konuda da olabildiği kadar az genel demeç gösterşli vaat veşaatlı rmül dnlemek öte yandan savaş tehlikesini toptan yok eeyedeğilseb ile gerçekten barışa yol açack en bast ve en açık karar veönlemlerin mümkün olduğu kadar çok alındığını görmek iserdk

Üçüncü olarak Bğazlara ilişkin programımız denizlerde ticarulaşımın mutlak özgürlüğünün sağlamasını içermektedir Yukarıdsöylediklerimden sonra bu nktayı aha da açmayı veya somut-laştımayı tamame geeksiz görüyorum

27 Ekm 22Topu Eserer Clt 33

23 Veay Baış Alaşması kastedlmktd



ST

Boğzlr, Trki dndki btn dllrinv gmilrin ktlmldr

Lo Kosı (20 Ksım 1923'de 24 192e kdFs İgtee ve İyı gşmye kıdoğu meseee (Tkye e us sd ş şsı ms Tk sııı spmsı Boğı sts kousud şmı kuv göşek ze opdı Kos yukd dı geçe keede

şk Jy Romy ugosvy us Bugs ve Tkye de kı (ABD temsce gözemc ok buuuyodu SovyetRusy sdece Boğ (İsbu ğı ve Çkke ğı mesees göşmese ğdı Kos Boğ komsyoud, Sovyet heyet Boğı hem ış hem de vş ssıd svş gemeeçk tutumsı sı kşı çk ve Boğı Tkye dışıd tdevee sş geee te psı s ged Sovyet heyet sısı komsyo tıd eddedd

] x oniae Fage Bn 1950 Not: 43

IMITR

Burjuvzinin Sovlr Birliği v Trki krsv rogndsn kr k!

22 Ock 1923' te Bugst Komst Pts Pt Şusı Bug ve köyee b ğı yyıyk, buuv Sovyete Bğve Tkye'ye kşı svş popgdsı kşı çıktı

S ee s. 68

17



DMTROV

a aaa, ovr v Tü auua oşvizm aş cp

İnglt, alkan vltln bbyl uzlaştm çn aanla vmc hakt l ovytl lğ n hdf alan Tkyzi b bakı uygaycak, büü Balal'1 kaaanolşm aş şk b cph kumak çn öz çaba gösyo.

STAN

"Bkanr'd Dm v Komn Bkn Fdryonn Görevle m aa Clt 89

B dd T d d aana u dn dv

dı oıı af dt[Pay tht n] İknc thlky gçlm.u thlknn ayı ntlğ m lltlaası poltaya vmn

nançszlık; onun zan nançsılık; sömügdk v bağml üklk mll kutuluş haktn kaş kuşkuc tutum; başka nvmc haktnn sğ omksn ükei ya eperya-mn kaşı mayacağ gçğn aayamamak vm n azınan z za ulaşmaıı sc stlaya ka güvnc altına lmaığ çn lk sosyalzm zann ksn olaayacağı gçğnkvyamamak; sosyaln lk zann k başn amaç ola

mayacağı, fakat aşka ülklk vmn glşms v stklnmsnn aac olması gktğ yolunaV ntaynalzmn başa gln eğn kavayamama.



B miiyetçiik ve yozaşma yoludu etryn metlesı si-

yasetinin tamamen tasye edimesi yodr. Çünkü b hasığa ttanbzırı diğer bütün ükenin çırnn bizim ükemizin çkrrına da edimesi gereki düşüncesinde odr için, üemii mietlearasıdevrim hreke adı vern büünün pası oark dei fakat b hreketin şangı ve son oak görüyorar

Çin'deki krtş haketini mi destekemek? Fakat niçin? B hikei deği mi? Bizi başa ükeere çatışmaya götürme mi? Diğer "ierideeee iike Çinde eki aanar sapasaydk ve Çinin ş vya

b parçasını kpydk dha iyi omz mıyd? B yarrı ve hem de dahatehikesi ord . Amanyadaki kş hareketini mi destekemek?Tehikesine değer mi? Anma deveerye Versay Antaşması üerinde birmek ve bnn için şn veya bn bee oar amak aha iyioma mıyd? İn Türkiye ve Aganisan ie dostğ m deva etmek. B oyn kaşğna değiyo m Ş veya b büyük devete "etiaanarnı yeniden kak daha iyi omz mıydı? vb vb

B Ekim devrminin dış itikasını asye etmeye ve yoaşma n

srarı yetişrmeye çaışan yeni türde bir miiyetçi "rh haidr

9 Hn 92S Cp Eeer 7, 4-145

S

üe e dosuk e aafszk amas uzatma

Poitkm br barş ve bütün keele ticet iişkieri krma itkasıdı. B oitkanın b son b kısm üeere iişkiei iyieş_tmek ve bi dizi ire sözeşmesi ve eknk yadı anaşması vb yapmaUr Bir bşka son SCBnin Keogg Paına gimesi KeoggPak namı iinde Poonya Romanya Lityanva vb e biinen tokoarı izaaması üriye i barş ve araszk aşsınn eçeri

181



ss a poo

2 Haz 0

2

Kgi'ne M s Sysal

Rap", 2



VIII.

HİTLER ALMANYASIYLA İLİŞKLER,İKİNCİ DÜNYA SAV AŞI VEBAYAR-MENDRES REJİMİ



S

Savaş tees e kye e stuk

3 Sovyete Bğ e ktast vete aasındk şkeSavaş tertplerinin kouşturdğu bu havada Sovyetler Brliğ için

barış siyasetini sürdürmenn ne kadar zor olduğunu anlamak çok kolaydır.

Bir diz üeyi saan bu savaş önces çılgnlığın ortasında SovyetlerBlği bu yıllard baış vnı ğla ve saılmaz bir şekilde ileri sürdü,savaş tehlesine kaşı ve barşın kounması içn mücadele et şu veya buşeklde barışın korunmasıdan Yana çıkan ülkelere karşı olumlu tavrald savaşı haırlayan ve kışknları açığa çardı ve maskelerini indrdi

Sovyetler Bliği barış iin bu zor ve çapraşık mücadlee neye dayandı?

a) Büyüyen iktisad ve siyasal gücüneb Barışın orunmasında en büyük çıkaı olan bütün ülkelern şç

sınfnın miyonlara kilesinn anev desteğinec) Ş veya bu nedenle barışın zulmaasında çkaı olan ve Sovyet

ler Birliği gibi le düüst b sözleşme aıyla icart ilişierini eliştirme syen ülkelerin anlyışına

d Son oaak ülkeyi dışardan gelecek saldıılara karşı savunmaya

hazır olan şanlı oruzaBu temel üernde komşu devletlerle saldımazlı anlaşması ve saldıgann tanımlanması üzerine anlaşma yapma kmpanyamıza gelind

Biliyorsunuz kampanya başaılı olu Saldımazlık anlaşması sadcearalarında Finlandiya ve Polony da bulunan batıdak ve güneydekkomşu devletlerin çoğuyla değil Fransa ve İtalya gibi ülkelerle deyapıldı Aynı şekilde bu komşu devletlerle küçük Anlaşma devletlei deahl saldrganın tanımlanması üzerne de br anlaşma imzaandı

Ayn tenel üzerinde Sovyetler Brliği ve Türkye arasında dstuksağlamlaş Sovyeler Birliğ ve İlya arasında lşilr yleşt ve şüphesz amn edic bir hale geldi Fansa Polonya ve dğer Balk devlete-

185



riyle ilişkile iyilş ABD ve Çin'le yeniden ilişk kuuldu.

2k 1

MR

Yedc Pa oge Rap Frgen en nn eeeer},Obamelag Bel 1970 22

Anf

Avusturyayı ele geçimiş olan Alman faşizmi ak Çekoslovakyacuhuryei göz dikip, dişlerini bilemektedir Hitler Südet lgesn

dki ajanları (Heynlayn Partisi) arılğıyla, ışardan indimeye haırlanakta olduğu darye başlangıç olmak üzere, Çekoslovakyadahaysızca iç kargaşalıkla tezgahlamaktaır O Çekoslovakyayı paylaşmak üere İalyan Polnyalı ve Macar şistleri ile anlaşmalar yapakad Alan faşizmi ordusunun ömli bi lümünü Avustuyayyereştirdiken sonra Macaistanı da kendi etki alanına katmayaçalışaka Balkan halklaının bağımsızlığına el uzamata, Alman emyalizmini Berlin-Bdt saeik çigisi ile ilgili es planlını ger

çekleşirmek üzere Türkiyeyi ezmeye çabalamakdır

1 Ma 1 8Ze Gvee e &eer 2emel aa



MTV

Ama fser Türye ycömeçe fs layaya baka harası

Faşist haydua, soygun çabalarınn izeyeeği you gieek greğini dai duyuyora. aşiserin Süe gesini işga eien sonayaykarı bi ha, Aan şiinn panarnı ap3çık göseekedir Anaşıdığına göe bu hariada iriiş oan akvi gereğince

193 yı ikbahaında Avusuya'nn karinin 193 yı sonbaharndaÇekosovkyanın aderinin irenesi greiyor 1939 y ibaha-rınd Macarisana dar indiiesi gerekior 19 y sonbaharndaPoonya ganie konusu oaar 19 y kbaharında Yugosavya'ya 1 yı sonharnda Roany ve Bugasna dar indreye hazıranyorar 191 yı ikhanda ansa Beçia Honda Daniara e İsviçre faşis drnın ede oacakr 11 y sonbaharnda fşis Aanya SSCB'nin rine dayı öngöryor yca gene bu haridan Aan faiinin snya'nn by bir sn ransa'nn gney bögeerini Yunanisan'ı Tyenin by bir snıSuye isn ve Kuy A'y şis ay "cöee bğnöğreniyoru:

Kas 18"Uluslarası Pletaanın v Halkla FaşizKaşı Bk Ceps,

Sçm Yz c s. 115-116



S

rk Gener Erk/et n yy Hter e ytığı röot

Sa vaş bütün örtüleri yrt ve bütün ilişkiaa ri. uum o dar eraklat ki bu savaşta görevleimi saptamktan daha kolay birşey yoktu.

ürk generai Erkiet'in yaptğ ürkçe Cuhuryet gaetesindeyaynanan röportajda aa Hitler şöyle diyor Rusya'y bir daha

ayağa kakamayacak biçime yok edeceği" Göldüğü gibi gei epeyiapalca ama, açk (Geer) iim Amnyay yok eek gibi birgrevimi oktur. ünkü Rusa'y yok etmek mümkün omadğ gibiAlmanya a ok eeme Fakat Hier deveti yok ediebiir ve yok edilmelidir Akı tunı

6 K 12Büyük Sylt Em vm 25Yıldönü c 1 s. 27 d

DMTROV

Her k Anrın rk ınırryen Bugr ker brker yoı teğne yr

br vtn hnd

İlya Almnya ie ilişkierini kestiği için değil geç çok geç kestiğiiçin savaş alanna döndü İtaya bir savaş hrekt alan haline geldiÇünkü ussolini'nin politikas orduyu bütünüyle paçalad ve Almanaşkomunlğnn İtayan silahl kuvvetlerini paramrça emesine ve

uplar hainde Kuey ria'ya anl'a ve SoyeAman cephesine dağtmasna ydm etti. öyle Almanl İtalya Hiter savaşndnçğ nda gli küçük güçlerle ve uey İlya 'y ele gil

1



di ve ülkeyi savaş alanna çevirebildler Alanln ayn liikay Blg ordsna karş da yglamaya çaşğ herkes için açkr. B bakm

dan Almanlar ürk nrna kyaya Ynanisana ve Ygoslavyayayeni Blgar asker blikler gönderimesini isiyolar Her kim Almanlarn b isğine yar bir vaan hainidir ve Blgarisan için b flKe hazrlamakad

STN

27 Aralık13Bulgaisndak Bunalım,Sç Yazıa c. 3 s 2-21

Bkn Sln n Bbkn Wnson Churchll e Yolldğ

Ksel ve Özel Mesj[T Min

ödee tihi: 2 t 1943

ürk hüküeinin Sovye hükümeiyle görüş alşverişinde blnmaieğine iişkin 17 Şba aihli mejnz aldm Şbaa ise Bay eaaclğyla yolladğnz üç belge elime gçi

1) Başbakann Adana onransnda Cmhrbaşkan smee ve

ürk heyeine öyledikleinin özei; ) 303 1 Ocak 93 arihlerindeAdanada yaplan ürkngiiz onransnn orak bildiris; 3) Savaşsonras güvenliğine ilişkin bir mra24 Churchi lgede daha Pasifikte savaş soa eede Avpa'da bir baş k

feransı toplmas savaşı u bir yenidennşa dönemni izlesi ve baışn ko•ması i uluslarars bir örgüt meydna getimesi saladan sö diyordu Onun ·paı, yle bir örgütün lnmez bir prsı oak br Avpa hükümei aletn yaratmasn öngöüyordu. Church, benzeri bir aletin Uzakdoğuda da ouştulması gektiği yayou "alip devlee slahlanı, lkle hava kuvvetlen aynen mhfa etmek iyetndedirler diye deva ediyodu Churchil hangi devlettengelirse gesi her tüü saldırn eylee karş dirme çn bir klsyo kulmasyolunda gte 'i eiden elen her şey yapacağn, Beşk vleten de BykBtya le mulaka işbiliği içide olacağın "ve hatt gderek, sayla ve gçle ne



B bilgile içi ize eşekk edeimTk Dşişei Baka 13 Şba ihide ovye elçiie T

hkmeii k-ovye ilişkilii dzelmek amacyla ovyeleBilii ile gşmele yapmay iediii bildimiş old bilgiizemay geekli gyom ovye hkei Akaadaki elçiiaaclyla b giişimi olml kaşlad bildimiş ve geee ·geçilmeii azlad ide emşi Hae gşmelei kediiyeyaplaca Tk elçiii Mokovaya dmei beklemekedi

B veieyl mame iyileşmeiz ve gcz hzla yeide maz yoldaki iç dilleimizi ize ilemek ieim

SN

2 Ma 1943erler c 16

Başkan J.V San n Babakan W. Chrch [am tin]

Öel ve keldir

Temz aihli meajz aldm Romaya ve Yai koda" Loa elçimiz

le Bay Ede aadaki habeleşme dolayyla zae bildiiiz şeylei

dnyl dünynın ytmn ün alaklaı yn dydu

W Chuch üy 'nn saaşçı gal dltl b lak İg eşkDll Rusya 'nn ynda y alması halnd saaş snsı dünyasının gülğn büyk katkıda bulunağını ydu. uch üy'nn şmşMlltl safnda açkça y alnsı gçkt saaşa gs gktğn d kydu

1 1 muz 1944 and nan msajnda W. Chu Sy hükn "manya iniyat ele alı ve Brian htnin Yunan niele al gereiğine tany hükümtnn daha c aret etmiş olduğunu"hltıydu Chuch şöy dam dydu: Ke bun bu plan] Arupann geleeğini ipotek altına aığını ve onu n alanr bdğn lee

me" M W. ch sn şk d hktn atmk gkğn söyyk apdıışı şk Dt hüküm s nub dm dm çn naydğını bldd

19



teraama geresz olacaur. Bnm içn açık olan br şey varsa, o da,Amera Brleş vetler hüümetinn b onda bazı şla blndğ, Brleş Devletlern cevabını adıan sonra b onya erar

dönerse daha y yapmış acağımıdır Brleş evletler hüümetnngörüşler elmze geçer geçmez, b onda se terar yazacağım.

) Türye sorn geçen yılın sonnda Tü hüüeyle görüşmeern aamasından b ana Büyü Branya, Sovyeter Brğ ve Brleşevletler hüümetlernn aşna oldları gerelern ışığında ele alınmalıdır Üç ülemzn hüümlenn , Hler Almayasına rşı Mütflern safında savaşa grmesn Türye'ye ne adar ısrarla önermş oldlarını hatırlayacağınıza emnm B, 1943 Kasım ve Aralığında ol

yord Bndan hçbr sonç çımadı Bldğnz gb Türyenn alebüzerne b yılın Mayıs ve aran aylarında Tür hüümetyle yengörüşmeler yaptı ve gen yıl snnda üç Müttef hüümetn onlarasnmş oldları aleb ez daha erarlad Br ez daha sonç alamad Türyenn şmd almayı düşünebleceğ yarm-yamala önlemlere gelnce, bgünü drmda nların Mütelere ne gb br yararıdonableceğn göremyorm. Tür hüümetnn aya srümene veAlmanya onsnda belrsz br ttm çnde blnmasına baara,Türyey end halne bıramanın ve ona daha zla bası yapmadanözgürce ar vemesn sağlamanın daha yernde olacağına nanıyormKşsz b, Almanyaya arşı savaşmaan açan Türyenn savaş sonrası sornlarının çözümünde herhang b özel ha ddasındanvazgeçmes geretğ anlamına da gelmetedr

3) 3 hl mesajınızda yer alan, ebcede deney merezne lşn lebnz b merez elmze geçtğ adrde arşılayacağız

Szden hang ebce astttğnz açıça bldenz ca edyormÇünü bana söylendğne göre, Polony da b adı aşıyan brço yer blnmaadır

4 Gere Normandya ve İalya'da drm onsnda verdğnz blglerden, gerese Vlna bölgesnde lerleyşmz tladığınızdan dolayı teşeürlerm snarım.

Tmmz 9Esrr c 16

191



DMIROV

Türk gerici/erii ortağ Bulga gericileri

Bizim akısı ve vidansı geiier, Bulgisn ' bu dkatö ada-l ve es eii, fşist ejiin yandaşl, .Bulin ve Yuoslavya'y eski eil eçişe e ötüek iseyen Tü ve Yunan eiilcinin o, yad, uşa, aşlad

MO ZEDNG

A 94vlt K n v İ" Yz 3 29

Güey Kore ve Türkiy hallar ·hakl ve yurtsever cadelesi

Başkan Mo Zdun, 7 Mays 196 ünü Cençud, Çni iyae etmekte olan on i Aa ükesi ve böles hlknn çeşiti çeveleinden gelen kişi ve deegee bu e Buna amu haann önde gelen işilei ve bş savaşçla ile sendkn, ençliğin ve öğnilen

esiiei ve eetidiBu kabulde deleele ealist bask ve söüü altnda uun

ıa eei see ve aıı de geide Epaizme vesömüeiliğe kaş yüüklei üadelele konusud bli vedieMüaeleyi ae ulşad kaal ve üvenli oldukln önele lttile Çin alna duydula dein dostluğu ve aşkn Maoya duydua a e segii ide eie

Baka Mao Zdug 650 milyoluk Çi halk ada rika halk-

lar emperyalize ve sömürgeciliğe kar verdiği yiği ücadeeyeyaklk ve destek duygularyla dolu olduğuu beltti Mao dg

12



Güy o haı ü haıı BD yazm ou p- aşı dğ haı yut mücady duyduğu yaıı dtğ d d gtd Başa ao Zdug, Güy o üyhaaııı bu mücad, ya da çşt ü z haaı mpazm uşaaıa aı mücadd daha hı byüş şat ği tpt tt. Bu mücad, ayı zamada ha-a a, a ma yaı ğ bögd yüüttühaı mücad b dtt Başa ao Zdug dama bütüdüyaı çşt ü haaıı haı mücad bb d-tdğ açıadı

Bşkn Mo ikı osl Çin lkn göstedikli drin dostlukiin şkkür ti Çin lkı il Aik lkl rsndki büyük birlii myi sömügcii kş ok m ücdd ksinrin knlcn oln slm knısını dil gidi

O ZDG

y 19· Bkn Mo Zdug'u Afk Ay v L A

k Şytl Ypt Ö Gml

d yııacatı

Bşkn Mo Zdung Mys16t Cngud Çin Hlk Cumu-yti ni iy tmkt oln bi Ik kültü ytiyl Irk işi ytinindn bi sendikcı yini bsn işi kondsyonu yti-ni kbul tti

Bşkn Mo Zdung r İrn Kbıslı dostll, şitli lklilklnn mylm uşkln kş müdlsinin duumu bu mücde knn cübe üin konuşu.

Başa ao dug, D mpyazmii bugü uşaaı bçoü ida oua yayJı yait oduğuu yd m



alimi dkldiği akla, doğda doğya gi halkyğl aaa lalmki Ça Kayk, Siga i, o-

bk Kii, aa, Said, Md ola gibii, ya halk aa-d aha öc yklad a da ycaka B üli hak-la, AD yalimi diğ ali üli aklaaka adi, ola ya ii hkiyti kaayağa kalkkla ad diyo . . .

ı Bşkn M dng Ak y v Lt A

rl hytlrl Yı Önl Gışl

4



Ş Z

A· Ça a 163ai 20, 47 62 Çeo 1 1 142

rıa, o 53 içi 152 156157

rao 154 156·D·

ar 8, 135,149, 151 r Dooo 85

54 E.I

Ee Baaşo 8

war 53

Baisa 9er Paşa 30, 1

Bar, Oo 86ie 1 88

Bay, Cea 34 ·F·Bse 89

Fara, ia 175Braisr 96

Fi 53 80 8 1Briç Boç V. 12 1

Fires 129 Brr 4

FaJo 53C

Fre 55, 156Crhi Wio 8 190

GCopr 12

Gaye Sa 129ç

Gore Ly 7Ça Kaşe

63 oo, 194Ça -i ç 15

9



M 3, 194

Ho 129

55 89 _H 39 1 1617 ,

H o 33 186 11188 191

Moov 1

Mussoi 8Ivo 53

Muaa Ka B a

Juiu 3 12 -N·

-K Noa 58'

Kaya 9 Noa 6 8 5,

Kauy 5 96 1 1 1 1 131

Noi a 77K 189

Kişi Nouu 3 19

Ojoi G K 1 2Ko 53

pK 10 1

1 Pagoo 77

upi 89 Pavovç 3

-L Po 74

Lo Kuo 153 Paov 95, 97

Liyaov 58 Pugaov 57

Lvov 1 1 R

a 163u

Ma Ka 95

%



Reaudel 19Thomas, A�rt 1 1

Ri Sigman 19

Tto53

Rzyak 89

oçk 16

sece 1Said 19 l l 1 1

S aa Ha -V

hedema 9 Vadov 19

he, V 53 Vadee 9

Shppe, Max 6 Vag Cig-e 1

Sambisi 19 Veizeos 1Vage 9

u Yase 6 116

Supa 1 1

Suphi, Mustafa 1 1

üdekum 19 W 19

Ş W 11

Şeuhi 1 Wio 1

ee Meduh

Şaya a eemo

. .·T

Zye 161 eko 1 1

Zogo he



KAVRA V YR ADAR DİZİN

Adana

driyatk Denz

fgasa.

k

dni

lcksad

aa

-Lo

ma Bş vcı

d

nadu

nt aua

a

da

hn

u

a

98

A

8

73-75

32 33 15 , 53 15 8 162; 18

25 26 44 72 74, 75 6 77 82 8, 1 14

74

22

1, 2 1 22, 2 26 28 3 3, 3 40, 4 1 54 56 5, 58 5 64, 4 78,80 8 1 82, 8 87 , 5 6 8 102 1 1 1 13 1 14,1 145 1 6, 1 1 124 25, 1 27 1 30, 13 38 14 148 168 1861 87 188 8 11

8

33 34 3 66 % 128 12 0 13115 78 186 18 10 11 13

16

30 32, 8 13 144, 163

2, 06

155 1, 162

54

13(}

25 26 4, 7 3 4 75 76 77, 825, 8 , 104

2 2 4 44 4 52, 56 58 3, , 7, 88 38 143,15 17 13, 1



Aşkabad

Avrupa

Austuy

Aytfano Bış Antamaı

yn

Abaycn

Bağ

ak

B al

Bakan ve una ÜleliSendika Kr;

alk Saaşı

Brsl Kararı

Apa

B at

30

20, 2 , 23, 39, 40, 50, 5 , 52, 53,55, 56, 5, 65 66, 6 3 6 9, 82, 83, 84, 8 8, 89, 08, ,28, 38 39 4 5 150, 55, 899

22 23, 26, 3, 41, 43 , 50, , 5355, 58, 5, 60, 69, 5, , 80, 8 , 82,8, 86, 94, 95, 96, 98, 9, 02,06, 0, 2, 3, 131, 138,68, 8, 8

54, 4

29 5 5 44 6, 4, 49

B

7 33 7 7, 96, 9, 6 86

23 24 30, 46, 4

20, 22 24, 2, 33, 4, 44, 5, 52, 55 5, 58, 6U, , 72, 3 , 5, , 8, 8 8 , 82, 83, 84, 85, 8, , 9 , 2 08, 30, !59, 69,; 1, 8, 86, 88

6, 69

23 25, 4, , 3,

95

24 43 5, , 122, 0 46



Bavyera

Bçika

Begrad

Bin

Beli Antlaşmsı

Biinci Düna Sav

Boğaz (İstabu, çakkae)

Bleikr

sna

et-Ltvsk

Brsel

Budat

Bulgarn

Buaia Kmi Paisi

Bujuva dmkatk m

38

25 7 9 98 99 03 05 87

73

33 5 73 74 80 23 24 86

54

25 26 27 32 54 75 76 77 48 64

23 25 33 54 60 74 77 7& 82

75 6 77 78

55 56 77 79 7 24 79 80

50 53 54 8 97 59

42

67

53

23 24 25 0 53 5472. 73 768 84 86 88 7 3 38 5459 68 69 7 78 87 889 9

7879

9 24 5 62 72

Aa k. Dmkik m e Mi dmkatik evim

C

aa 48

Cgu 92

f 22

Ç

' :" Ja 23 80

:



Çosya

in

Dağs

Danimara

Dbc

Doai drim

Bua

Doğu Ha omnist örgi

oğ rupa

Doğu Hin Adaı

Dğu umi

Doğ Ka

n

Duma

Ed

E dn

Ekim drmi

Emryast savaş

33 1 69, 72, 86,7

9, 20 2 26, 7 40 4 42, 4 478, 9 63 6 65, 66, 77 78 96 9899 07, 2, 3 , 32 38,43 57 18 159 60 62 63, 68 86 92, 93

6 ı

7

9

48

73

65

23 3, 4 8 6 69, 70 84 85, 880, 76

48

54

7

6 9

·E

74, 80 88 89

3, 74

7 8. 9 0 3 9 9 8 389 8 64 80 8

6 4 6 66 3ı7 7



Entyo olt üo

Eiv

Emnin

E Hk i şnığ

Ei Hlk M

En

EzuEn il

Eln i

F

Fol

Filii

Finn

Fn

Fn (7)

Galiçya

Gdoğu Ks i

202

20 47 7

4

2 2 2 3 3 04 0 0 0 3 H T 20 0 44 4 47. 4 3 4

4

20

3

442

30 2

·

7

22 23 2 2 2 7 72 7 4

J2 7

3 42 7 7

22 23 2 3 32 3 3 40 3 7 7 7 2 74 XJ 03 07 2 3 30 3 47 4 7 7 7 7

G-

4 0 ı

2



Güne ore

ürcsta

Haiç

Hak omser onsei

ersek

Hdisa

İn Düa Savaşıi Eoa

ger

Irn

r!andapaa

İsan

3 192 193

29 3 3 1 16 1 53 15

H 69

1 1 9 12 2 1 1 39, 1, 1 1 19

5 53, 5, 8 1

, 21 8, 51, 65 8, 9 1 13 18 1 39 1 13 1 53 15

159

3 193

32 3 6

1 1 6

1 9 2 22 23 25 3, 32, 3, 8 3 5 58 59 6 9 89 8 9 95 96 9 98 99 12 115, 6 , 1 1 12 1 13 1 11 1 5 6 1 1, 122, 1 2 129 13 1 1 132 8 1, 18 1 5 1 1 516 18, 19, 189 19 191

G 2J 26 2, 32 , 1 23, , 8, 9 5 56, 5 58 663 6 65 66 9 9 98, �9 1 161 19, 1 2 1 13, 122 13 1 , 1, 131 16 1, 18, 153 15 15 162181 93

9 1 1, 31 8

3, 2j 2 28 2 5 61 62 8, 8 9 1 16, 1 1



sab A B

svçr

aa

z

Jaa

ö Türk vr

ar

aas

aasa Hak Fso

aa

z

z

Ko

o Pk

s dv

s

2

1 1 126 127 4 146 14 169

17

7

23 25 26 33 53 54 5 69 75 91 2 94 9 9 9 4 1 5 713 13 172 7 79 15 17 9

13

-J

27 34 40 4 3 3 43

19 2 2 47 4 5 5 52 5 3 5456 6 62 65

K

5 56 59 6 9 15

2 29 3 31 57 1 23 125 126 12714 142 144 45 16

29

23 44 54 4

29 73 74 146

1 9 9

1

1 1

2 3 3 1 32 14 154 59 16161 162 64 17

193

14



K Ou

Kev

Kü Baa Feeayu

144

28 125

172

Kü Eeaya 42 66 31 38

Ke İ KKe

Ka

Köee

Kv

Ku a

Kuey Buaa

Kuy Kaaya

Küba

üçü ya

La ea

La Ka

La

Lvya

Lea

Maaa

Ma Seaye

aara eMeya

1597 138 3

73

85

130

187 188

54

28 123 125 126

34

33 7 78

34 19 194

33 7 78

85 6 190

1 8

85

M

22 41 50 54 58 69 75 7 1 10 13 1 138 167 1 69 17 1 86 87

112

73

20 23 24 5 50 72 73 7 8 8

205



Meek

Meopomy

M

Mee< ek Ke

Me!e ke keey k

M

M k

M çeşme

M e

M eokk e

M k

M' uLuluş şl

M mee

Myee şe Hk KomMoğo

Mko

Muu

Nç

2

8, 1,

06, ıo 14, 1

106, 10, 1 10, l l 4, Q11 6

1 58, , 116 5

68

, 4, 4, 60 64 8, 14

50, 0

5, 10 15

, 1 1

1 1 , , 1 , 6 1 5, 8,5 1

164

1, 4 44, 48, 1, 1

5 6 8, 0 , 4 4 8, 8 , 5, 8, , 54180

5, , , 84, 85 1 , 1 1 ,6

11 1 1 1414, 8

0 15, 168 16, 18 10

1

N

6



Nnkn

Nrd

d

Okrs

As

Avp

O ğu

sn mprruğu

s

smmnsv

nrkm

fk

trgd

rvsn

l v

P

162

3

9

0

59, 1 82 89 150

20 50

75

54 75 76

9 2 2 22 24 2, 4 ; 47 50,52 54 7 , 72 73 75 78, 1 26 127128

�P

53 102

28, 28 29

9

28 128 2

189

13{

124

2, 3 70 2 5 145 153, 5518 1 85 t6 87 191

20 2

49

58, 38

2 5

207



Rn a.

Roana

Rsa

Rs v 90

Rs-an Savaş

Rü Savaş (877-878

RD

-R

98

4 44 4 7 7 7 8 8 0� 9 78 8 8 90

9 0 4 9 40 4 4 44 48 0 4 8 0 4 9 70 7 7 7477 78 80 8 8 84 8 89 94 99 98 99 0 0 0 0 4 9 90 40 4' 4 4 4

8 7 I 88

9 0 4 4 9

80

9 7

Sai 8

alar Büün Rsa ons 8 9

n sb 7; 0 0

v anlaşas 48 9

rbsan 44 4 7 7 7 80 8 849 9 0 9

Sba 0 40

Sof� 74 8 9

Sosaloas 0 7

Sosalsvic 0 0 7 4 9

Sosaşovnz 7

08



Soet Brii

Söürge

Suye

Se

Şnghay

Şoeniz

Tahn

TayanTebriz

Tee Çeişe

Tee Hak Soyeti

Tifs

Tenzn

Tbus

Trasga Saaşı

Trabzon

akya

Tuna

Tüye

30 32 33 77, 78 123, 126, 16, 1 37,139 143, 146 147 148, 150 11, 13154 155 160, 164, 169, 172, 178, 179,180 181, 185 187, 88, 190 191

2 . 25, 27 0 3: 4o 4ı , 43 52 4,5 8, 60 64 77 78, 79 95, 98, 102,10 05 10, 1 14, 1 17, 11 , 1, 1,137 138 141 148 56 170, 180

32 130 138 162 187

186 187

-

Ş

162

24, 81, 84 88 89

T

48

34

7 12 1 122 146 148

41

126, 146

29 46

62

8 1 89 97

2, 93

127

25 30, 724 8 148, 18 9

74 169

9 20 21 23, 26, 27 29, 3 33, 34,39, 40, 4, 42 43 44 47, 48, 49, 50,



sög

ugslvy

s

Zgldk

19, 21, 2, 4, 4 , 4, 44, 4, , ,5 1 14

, 5, 159, 19, 1 1 , 1, , 19191

2, 24, 25 44, 2, , , SQ 14, 155, 159, 14, 19, 11, 1, 1,19, 19, 192

Z

1



nin ln '-Trye Y1 a

doğu perinçek - lenin, stalin, mao'nun türkiye yazıları.pdf

Documents