doç. dr. cavit işık yavuz hacettepe Üniversitesi tıp ... · •güneş koruyucular...
TRANSCRIPT
Doç. Dr. Cavit Işık YAVUZ
Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı
Hava çok sıcak nasıl önlem alalım
Dünya neden ısınıyor, hava neden daha sıcak?
• İklim değişiyor
• Sıcaklıklar artıyor
• Ani hava olayları artıyor
Aşırı hava olayları
• Sıcak hava dalgaları
• Aşırı yağışlar
• Kıyı bölgelerinin su altında kalması
• Ciddi düzeyde kuraklık
https://climate.nasa.gov/causes/
Sera etkisi
•Su buharı
•CO2
•Metan
•NO
•CFCs
Sera etkisine katkısı olan gazlar
Aşırı sıcaklar
• Sıcaklık ortalamalarından çok daha sıcak ve / veya nemli olan yaz sıcaklığı.
• Sağlık açısından çeşitli sorunlara neden olur.
• Belirli yaş grupları ve kişiler daha fazla etkilenir.
• Dikkat edilmez ve önlem alınmazsa hayati tehlike oluşturabilir.
• Şehir merkezlerinde daha yoğun etki.
Hem dışarıda hem evde, işyerinde, arabada, kapalı mekanlarda etkili olur.
Aşırı sıcaklar
Araba
• Dış ortam sıcaklığı 270C
• Arabanın içi
• 20 dakikada 430C
• 40 dakikada 480C
• 60 dakikada 500C
Risk grupları
Tolunay D.. http://www.skb.gov.tr/wp-content/uploads/2019/03/Kent-ve-Saglik-Kitabi.pdf
Sıcak hava dalgaları • İklim değişikliği sıcağa bağlı ölümlerde artışa neden olmaktadır.
• İklim değişikliği sıcak hava dalgalarının sıklığını, yoğunluğunu ve süresini arttırmaktadır ve yüksek sıcaklara maruz kalma nedeniyle mortalite ve morbidite artmaktadır.
• «kentsel ısı adaları»
• 1.5°C’lik artışta, çoğu mega şehir şu anda da olduğu gibi ısı stresiyle karşılaşacaktır ve 2050 itibarı ile 250 milyondan fazla insan ölümcül ısı stresiyle karlşı karşıya kalacaktır.
Avrupa’da yaz sıcaklıkları, 2003
ÇALIŞAN SAĞLIĞINA ETKİLER
ÇALIŞAN SAĞLIĞI İÇİN ETKİLER• AŞIRI HAVA OLAYLARI
• ISI ARTIŞININ ETKİLERİ
Çalışma ortamı sıcaklığı
• 24–26°C’nin üstündeki sıcaklıklar çalışanın üretkenliğini etkilemeye başlıyor.
• 33–34°C’de çalışan çalışma kapasitesinin %50’sini kaybediyor.
• Tüm sektörlerde etkiler söz konusu ancak özellikle dış ortamlarda, açık alanlarda çalışanlar ve iş sırasında fiziksel gücü daha fazla kullananlarda risk daha fazla.
• Tarım• Çevre hizmetleri (belediye çalışanları, atık toplama, park bahçe hizmetleri vb) • İnşaat• Tamirat bakım vb işler• Ulaşım• Turizm• Spor • Bazı sanayi sektörleri
ILO
Aşırı sıcaklar ve ısı stresi
• Güneş yanıkları
• Döküntüler
• Sıcak krampları
• Sıcak bitkinliği
• Sıcak çarpması
Isı stresi, insan
vücudunun fizyolojik
zayıflamaya uğramadan
dayanabileceğinin
ötesindeki ısı.
Genellikle 35°C üzerinde
sıcaklıklarda, yüksek
nemde.
https://www.ilo.org/ankara/news/WCMS_712246/lang--tr/index.htm
GÜNEŞ YANIKLARI
https://www.osha.gov/dts/maritime/sltc/ships/shipfitting/heatstress.html
Vücut sıcaklığı 38°C’in
üstüne çıkmaya
başladığında sorunlar
ortaya çıkıyor (sıcak
bitkinliği)
40.6°C üzerinde ise
hayati tehlike (sıcak
çarpması)
Bazı faktörler sıcaklıkla ilgili sağlık sorunlarının ortaya çıkması riskini arttırıyor.
• Yüksek nem
• Fazla kilolu / şişman olma
• Ateş
• Vücudun sıvı kaybetmesi
• İlaç kullanma
• Kalp hastalığı
• Ruhsal sıkıntılar
• Dolaşım sorunu olanlar
• Güneş yanığı
• Alkol kullanımı
SICAKLIK DÖKÜNTÜLERİ SICAKLIK
KRAMPLARI
Kas krampları, ağrıları, spazmlar (karın kaslarında, bacak kaslarında)
SICAK BİTKİNLİĞİ SICAK ÇARPMASI
SICAKLIK ARTIŞININ NEDEN OLDUĞU SORUNLAR
Döküntüler (Kırmızı renkli döküntüler, isilikler)
Terlemenin etkilenmesiyle, ter
kanallarının tıkanmasıyla
SICAKLIK DÖKÜNTÜLERİ
NE YAPALIM
SICAKLIK DÖKÜNTÜLERİ
ÖZELLİKLE CİLDİ SERİN TUTMALIBOL VE PAMUKLU GİYSİLER
DUŞ VE BANYOSUSUZ KALMAKTAN KAÇINMALI
Kaşıntıyı yatıştırmak için nemli bir bez veya havluya sarılmış buz torbası (20 dakikadan daha uzun süre tutulmamalı) gibi soğuk uygulamalar.Parfümlü duş jellerini veya kremleri kullanmama
SICAK KRAMPLARI
Sıcaktan etkilenmenin erken bulgusu Kas krampları, ağrıları, spazmlar
Karın kaslarında Sırt kaslarında
Bacak kaslarında
NE YAPALIM
SICAK KRAMPLARI
HAREKET ETMEYELİMSERİN BİR YERE GEÇMEYE
ÇALIŞALIMSU İÇELİM
KRAMPIN GEÇMESİNİ BEKLEYELİM
DOKTORA BAŞVURALIM KALP HASTALIĞIMIZ VARSA
KRAMP BİR SAATTEN DAHA FAZLA SÜRERSE
DÜŞÜK SODYUM DİYETİ YAPIYORSAK
SICAK BİTKİNLİĞİ
Aşırı terleme Soğuk, soluk ve nemli cilt
Hızlı ve zayıf nabızBulantı kusmaKas krampları
Halsizlik yorgunlukBaşdönmesi
BaşağrısıBayılma
NE YAPALIM
SICAK BİTKİNLİĞİ
SERİN BİR YERE GEÇMEYE ÇALIŞALIMMümkünse elbiselerimizi değiştirelim
serin tutacak giysiler giyelim duş alalım
BİRKAÇ YUDUM SU İÇELİM
DOKTORA BAŞVURALIM Kusma olursa
Kötüleşmeye başlarsak
Belirtiler bir saatten uzun sürerse
SICAK ÇARPMASI
Vücut sıcaklığının artışıKırmızı, sıcak, kuru ya da nemli deri
Hızlı ve güçlü nabızBaşağrısı
BaşdönmesiBulantı
Bilinç bulanıklığıBilinç kaybı
NE YAPALIM
112’yi arayalımKişiyi serin bir yere alalımSoğuk uygulama yapalım
İçmek için herhangi bir şey vermeyelim
SICAK ÇARPMASI
HÜTF HALK Sağlığı AD
Sıcaktan korunmak için ne yapalım?
• Serin kalalım
• Uygun giysi
• Serin ortamlar
• Dışarda geçirilen zaman
• Egzersiz spor vb etkinliklerde dikkat edilmesi gerekenler
• Güneş koruyucular
• Arabalara dikkat
• Ağır yiyeceklerden kaçınma
Sıcaktan korunmak için ne yapalım?
•Susuz kalmayalım, su kaybetmeleyim
• Yeterli miktarda sıvı alalım, susamayı beklemeyim
• Çok sıvı almamamız gereken bir durum/hastalığımız varsa doktorumuza soralım.
• Çok şekerli ve alkollü içeceklerden uzak duralım. Çünkü bu tür içecekler vücudunuzun sıvı
kaybetmesine yol açar.
• Çok soğuk içeceklerden de uzak duralım çünkü bu içecekler mide kramplarına yol açabilir.
• Terleme ile su ve mineral kaybettiğimizi unutmayalım.
• Şeker, kalp, tansiyon hastalığımız varsa doktorumuza danışalım.
Özet
• İklim değişikliği iklim krizine dönüşmüş durumda!
• Sağlık etkileri farklı ve çeşitli etkileri yoğun olacak.
• Aşırı sıcaklar ve sıcak hava dalgaları daha sık yaşanacak.
• Aşırı sıcaklardan korunmalı.
• Önlemek tedavi etmekten daha kolay daha doğru.
• Sıcaklardan kendimizi nasıl koruyacağımızı bilelim öğrenelim,
kendimizi ve çevremizi koruyalım.