diyaliz hastalarında yaşam kalitesi belirleme ve …yaşam kalitesi sağlıkta iyilik yeterli...

Diyaliz Hastalarında Yaşam Kalitesi Belirleme Ve

İyileştirme Stratejisi

Dr. Kübra Kaynar

Öğrenim Hedefleri

• Yaşam kalitesini tanımlar

• Sağlık ilişkili yaşam kalitesi açıklar

• Diyaliz ilişkili yaşam kalitesinin önemini belirtir

• Nasıl belirleneceğini sıralar

• Diyaliz ilişkili yaşam kalitesini etkileyen faktörleri açıklar

Hayat ve Planlar

İhtiyaçlar Hiyerarşisi

Abraham Maslow, 1943

Yaşam Kalitesi

Sağlıkta iyilik

Yeterli barınma

İş istihdam

Kişisel ve ailevi güvenlik Genel hayat tatmini

İlişkiler, sosyalleşme

Eğitim

Boş zaman uğraşları

Yaşam Kalitesi (Quality Of Life)

―Hedefleri, beklentileri, standartları, ilgileri ile bağlantılı olarak,

kişilerin yaşadıkları kültür ve değer yargılarının bütünü içinde

durumlarını algılama biçimi‖

Yaşam kalitesi yaşanan

Yaşam kalitesi beklenen Yaşam Kalitesi:

Dünya Sağlık Örgütü

Yaşam Kalitesi

• Sağlıkla doğrudan ilgili olmayan

• Sağlıkla ilgili olan

Sağlık

• Fiziksel, zihinsel ve sosyal olarak tam iyilik hali

• Hastalık yokluğu değil

Dünya Sağlık Örgütü, 1947

Sağlıkla İlgili Yaşam Kalitesi

Sağlıkla ilgili olan

– Hastalık kaynaklı

• Ağrı

• Halsizlik

• Sakatlık

– Tedavi kaynaklı

• Zaman

• Yan etkiler

Yaşam Kalitesinde Ölçülen Alanlar

Fiziksel Sağlık Akıl sağlığı Böbrek Hastalığı

ile ilgili

Hasta tatmini

Fiziksel işlevsellik Duygusal iyilik Bilişsel işlevler Hasta tatmini

İş durumu Sosyal ilişkilerde

kalite

Semptom/problem

ler

Personel

motivasyonu

Fiziksel roller Cinsel

fonksiyonlar

Ağrı Sosyal destek uyku

Canlılık/yorgunluk Duygusal roller

Sosyal işlevsellik

Quality of Life in peritoneal dialysis patients:decline over time and association with clinical outcomes. Kidney International 2002;61:239-248.

Sağlık İlişkili Yaşam Kalitesi Ölçümü

• Kısa form 36 (KF 36)

– Kendini değerlendirme ölçeği

– İşaretleyerek yanıtlama

– Kısa

– Anlaşılır

– Kolay

Ware JE, Sherbourne CD. The MOS 36-item short-form health survey (SF-36).

I. Conceptual framework and item selection. Med Care 1992; 30:473-483.

Kısa Form-36

Kısa Form-36. Psikiyatride kullanılan ölçekler. Editörler: Ömer Aydemir, Ertuğrul Köroğlu 2012 sayfa:432-.


Kısa Form-36

KF-36’nın Türk Toplumu Standartları

Alt Boyutlar Ortalama ± Standart Sapma

• Fiziksel işlevsellik 86.6 ± 25.2

• Fiziksel rol güçlüğü 89.5 ± 29.6

• Ağrı 86.1 ± 20.6

• Genel sağlık algısı 73.9 ±17.5

• Vitalite (canlılık) 67.0 ± 13.8

• Sosyal işlevsellik 94.8 ± 14.2

• Emosyonel rol güçlüğü 94.7 ± 20.9

• Ruhsal sağlık 73.5 ± 11.6


Hayat kalitesi ve Sağkalım

Impact of Baseline Health-Related Quality of Life Scores on Survival of Incident Patients on Peritoneal Dialysis: A Cohort Study Nephron 2015;129:97–103

Diyaliz Hastalarında Yaşamda En Çok Etkilenen Alanlar

• İş istihdamı

• Beslenme düzeni

• Boş zaman aktiviteleri

• Güvenlik hissi

• Kendine güven duygusu

• Sosyal ilişkiler

• Hayattan hoşlanabilme becerisi

Development and Psychometric Properties of the Tai Health-Related Quality of Life Instrument for Dialysis Patients. Pacific Rim Int J Nurs Res 2012;16(2):154-168.

Yaşam Kalitesinde Ölçülen Alanlar

Fiziksel Sağlık Akıl sağlığı Böbrek Hastalığı

ile ilgili

Hasta tatmini

Fiziksel işlevsellik Duygusal iyilik Bilişsel işlevler Hasta tatmini

İş durumu Sosyal ilişkilerde

kalite

Semptom/problem

ler

Personel

motivasyonu

Fiziksel roller Böbrek

hastalığının yükü

Cinsel

fonksiyonlar

Ağrı Sosyal destek uyku

Canlılık/yorgunluk Duygusal roller

Sosyal işlevsellik


Böbrek Hastalığı İlişkili Yaşam Kalitesi Kısa Form

Hays RD, Kallich J, Mapes D, Coons S, Amin N, Carter WB, Kamberg C: Kidney Disease Quality of Life Short Form (KDQOL-

SF™), Version 1.3: A Manual for Use and Scoring.[http://www.rand.org/content/dam/rand/ pubs/papers/2006/P7994.pdf]

Böbrek Hastalığı İlişkili Yaşam Kalitesi Kısa Form

Hays RD, Kallich J, Mapes D, Coons S, Amin N, Carter WB, Kamberg C: Kidney Disease Quality of Life Short Form (KDQOL-SF™),

Version 1.3: A Manual for Use and Scoring.[http://www.rand.org/content/dam/rand/ pubs/papers/2006/P7994.pdf]

Farklı kıtalardaki Diyaliz ve Yaşam Kalitesi

Health-related quality of life among dialysis patients on three continents: The Dialysis Outcomes and Practice Patterns Study

Kidney International, Vol. 64 (2003), pp. 1903–1910

Cevizin kabuğunu kırıp özüne inmeyen, cevizin hepsini kabuk zanneder

Vasküler Yol ve Yaşam Kalitesi

The Effect of Buttonhole Cannulation vs. Rope-ladder Technique on Hemodialysis Access Patency Seminars in Dialysis—Vol 27, No 2 (March–April) 2014 pp.

210–216

Anemi ve Yaşam Kalitesi

Quality of life in dialysis patients.A Spanish multicentre study. Nephrol DialTransplant(1996)11[Suppl2]:125-129

Beslenme ve Yaşam Kalitesi

Quality of life is not related with liver disease severity but with anemia, malnutrition, and depression in HCV-infected hemodialysis patients Hemodialysis Int

2009;13:62–71

Kaygı / Depresyon ve Yaşam Kalitesi

Interplay of Anxiety and Depression With Quality of Life in Endstage Renal disease. Psychosomatics 2015; 56:67–77

Uyku Bozuklukları ve Yaşam Kalitesi

Sleep disorders in patients with end-stage renal disease undergoing dialysis: comparison between hemodialysis, continuous ambulatory peritoneal

dialysis and automated peritoneal dialysisInt Urol Nephrol (2015) 47:369–375

Hemodiyaliz/ Kısa Günlük hemodiyaliz

The impact of short daily hemodialysis on anemia and the quality of life in Chinese patientBrazilian Journal of Medical and Biological Research (2013) 46: 629-633,

Diyaliz Süresi ve Hayat Kalitesi


Transplant sonrası ve Yaşam Kalitesi

von der Lippeet al. From dialysis to transplantation: a 5-year longitudinal study on self-reported quality of life BMC Nephrology 2014,15:191

Transplant sonrası ve Yaşam Kalitesi

von der Lippeet al. From dialysis to transplantation: a 5-year longitudinal study on self-reported quality of life. BMC Nephrology 2014,15:191

Transplant sonrası hemodiyaliz ve Yaşam Kalitesi

Reduced survival and quality of life following return to dialysis after transplant failure: the Dialysis Outcomes and Practice Patterns StudyNephrol Dial

Transplant (2012) 27: 4464–4472

Diyaliz ve Yaşam Kalitesi

Quality of life in end stage renal disease patients World J Nephrol 2014 November 6; 3(4): 308-316


• Doğrusal orantı gösteren faktörler

– Egzersiz

– Psikolojik danışmanlık

– Bilişsel davranış tedavileri

– Diyet danışman müdahaleleri

– Prediyaliz klinik takibi

– Tedaviden tatmin olma



• Ters orantı gösteren faktörler

– Kaygılılık

– Depresyon

– Ağrı

– Mali sıkıntılar

– Günlük yaşamdaki fiziksel kısıtlanmalar

– Böbrek kaybının yası

– Kendine güven sorunları

– Uyku kalitesi

– Bayan cinsiyet

– Yaşlı hasta

– Eğitim düzeyi düşük olması

– Beslenme durumu kötü olması

– Boşanmış olmak



• Hiç ya da zayıf ilişki gösteren faktörler

– Kt/V

– Mineral metabolizma biyomarkerları

– İL-1, TNF-alfa

– Crp > 5 mg/dL


Diyaliz İlişkili Yaşam Kalitesi İyileştirme Yolları

• Doğru beslenme, diyetisyen desteği

• Aerobik egzersiz

• Vasküler yolun korunması

• Prediyaliz döneminde doğru planlama

• Psikolojik danışmanlık

• Kaliteli Böbrek nakli

• Eğitim

• İstihdam

• Kişisel gelişim yolları

Diyaliz Hastasında Yaşam Kalitesini iyileştirme

Doğru Beslenme

Dietary Restrictions in Dialysis Patients: Is There Anything Left to Eat?Seminars in Dialysis—Vol 28, No 2 (March–April) 2015 pp. 159–168

Diyaliz Hastasında Yaşam Kalitesini iyileştirme

Fiziksel aktivite

Nutrition and Physical Activity in CKD patients Kidney Blood Press Res 2014;39:107-113

Bir diyaliz hastasının haftada 5 gün en az 30 dakika egzersiz yapması önerilmekte

Hayatınızın kalitesini, hayatınızdaki insanların kalitesi belirler

Kalite Asla Bir Tesadüf Değil Daima Akıllı Bir Gayretin

Sonucudur

Sonuç

Diyaliz ve Yaşam Kalitesi Diyaliz Personeli Yönüyle

• İyi çalışan vasküler yol varlığı ve korunması

• Protein enerji kaybından korunma

• Anemi tedavisi

• Böbrek nakli

• Komorbid durumların tedavisi

– Kardiyak

– Depresif

– Ağız hijyeni

• Uyku kalitesi

• Diyaliz ünitesine seyahat süresi

• Ağrı kontrolü

• İletişim

• Sürekli eğitim

Sonuç

Diyaliz ve Yaşam Kalitesi Hasta Yönüyle

• Bütün diyaliz seanslarına gelinmesi

• Diyaliz seansını tamamlanması

• Doğru diyetin reçetelenmesi ve uyulması

• İlaçların tam ve doğru olarak alınması

• Egzersiz düzenli yapılması

• Sosyal destek (aile, arkadaş, partner vs) alınması

• Stres yönetilmesi

• İletişim

• Sürekli eğitim

diyaliz hastalarında yaşam kalitesi belirleme ve …yaşam kalitesi sağlıkta iyilik yeterli...

Documents