FEQÎR AHMED

-DIWANAREŞ1

Weşanên Kurdistan - Kurdistan Verlag

Bestelladresse:Weşanen KurdistanKurdistan VerlagWachsbleiche 62D-4500 Osnabrück©1990

Bestelladresse:Weşanen KurdistanKurdistan VerlagWachsbleiche 62D-4500 Osnabrück©1990

FEQÎR AHMED

DÎWANA REŞI

Weşanen Kurdistan - Kurdistan Verlag

FEQÎR AHMED

DÎWANA REŞI

Weşanen Kurdistan - Kurdistan Verlag

JIBOGELE KURDISTAN

JIBOGELE KURDISTAN

PESGOTIN

Çevva her afirandin eynik û biriqîna ew mirov e, kû wâ afirandina dîxulqîne, ev afir-andina dest§ we jî biriqîna Feqîr e weka kû ez wî ji zû ve bi sexs dinasim. Feqîr bive afirandina xwe mafân şexsî û zomî di nav mafân gelâ Kurdistan de helandiye,mafân gel yân gistî girtiye pâs û nâzîkiya xwe bi dilovanî honandiye, daye ber çav kûew bi rastî vvelatparâzâ Kurdistan û ji helbes tvanekî girîngâ Kurdistan e.

Bi avakirina v§ afirandina xwe li gel pirsgirâk û hukmâ giranbiha di nav gelâ Kurdist¬an, bi taybetî gerek bo xatir û qûdreta ronakbîrân feodal, yân kû rûmetân gelâKurdistan bi dilxirabî pâş dikin û xwe pâşverû-vvelatparâz bi gelâ Kurdistan didin nas-în, li ser qîmet§n kû ne mafâ wan e tâtin rûniştandin, li gel neyîniya ev tişt bo gelâKurdistan bi dilşevvatî anîna ziman, perçebûna gelâ Kurdistan ya fâodalî nexweştirînaliyâ gelâ Kurdistan pâşçav xistin, evvân kû feyde ji vâ rewş§ dibinin û li mafân xweyân şexsî diğerin, çi bi bingeha bavveriya olî, çi bi hebûna qudreta bingeha eşîrî dij-minâ vvanâ bâ aşitî ye. Ew dide zanîn kû ewan bi serdestan re xwediyâ mafekî ne, li

heremân Kurdistan, ew destdirâjân mafân dijminân kolonyalîst li herem in; ji ber vâyekâ jî bi karînân kir&t gelâ Kurdistan her tim di zorîna âşejiyan kişandinâ de hîştine.Ev fâodalân destlîzoka dijmin û hevalbendân wan ev cahş û sîxur yân rûreşân gelâKurdistan ji bo mafân xwe yân rojane xwesbûna wan bi bâ serefî dihonîne û ji boeşkere kirina wan di nav gel de çi ji destan wî tân pas ve nahâle.

Ji vî ketibe, bi xemgînî diyar dike kû rûmeta revvşenbîr û welatparâzân, kû xwedî li

qîmetân gelâ Kurdistan derdikevin, kâm t§ danîn, kâmaniya biriqandin û nasîna wan li

nav gel, ji hebûna kâmasî û târnekirina îmkanan, kâm tâ cî, ji ber vâ yekâ jî divâtiyapâşkâskirina pâsengân tâkoşîna serxwebûn, nasandina li dijî kolonyalîstan, dilgermduruş t antî-fâodal bi rûmet ji bo pâserojân Kurdistan bi qîmet û rûmeta rastın bân cîkirin, dide zanîn.

Ev afirandin ji bo gelâ Kurdistan ne tenâ bi aliyâ vvelatparâzî, lâ ji aliyâ pirsândemane yân gelâ Kurdistan dihonîne jî girîng e, ewqas jî weka kû, ji aliyâ ziman jîgirîng e, vvekî din afirandinek ji gelâ Kurdistan re ji gelek aliyan giranbiha ye.

Ez di wâ bavveriya de me, ev afirandin, kû di nav qîmetân gelâ Kurdistan de ye, wâdi pâvejokâ de ji aliyâ gel giranbiha bâ dîtin û ciyâ xwe yâ pâvvîst bigire.

E. XEMGÎN

PESGOTIN

Çevva her afirandin eynik û biriqîna ew mirov e, kû wâ afirandina dîxulqîne, ev afir-andina dest§ we jî biriqîna Feqîr e weka kû ez wî ji zû ve bi sexs dinasim. Feqîr bive afirandina xwe mafân şexsî û zomî di nav mafân gelâ Kurdistan de helandiye,mafân gel yân gistî girtiye pâs û nâzîkiya xwe bi dilovanî honandiye, daye ber çav kûew bi rastî vvelatparâzâ Kurdistan û ji helbes tvanekî girîngâ Kurdistan e.

Bi avakirina v§ afirandina xwe li gel pirsgirâk û hukmâ giranbiha di nav gelâ Kurdist¬an, bi taybetî gerek bo xatir û qûdreta ronakbîrân feodal, yân kû rûmetân gelâKurdistan bi dilxirabî pâş dikin û xwe pâşverû-vvelatparâz bi gelâ Kurdistan didin nas-în, li ser qîmet§n kû ne mafâ wan e tâtin rûniştandin, li gel neyîniya ev tişt bo gelâKurdistan bi dilşevvatî anîna ziman, perçebûna gelâ Kurdistan ya fâodalî nexweştirînaliyâ gelâ Kurdistan pâşçav xistin, evvân kû feyde ji vâ rewş§ dibinin û li mafân xweyân şexsî diğerin, çi bi bingeha bavveriya olî, çi bi hebûna qudreta bingeha eşîrî dij-minâ vvanâ bâ aşitî ye. Ew dide zanîn kû ewan bi serdestan re xwediyâ mafekî ne, li

heremân Kurdistan, ew destdirâjân mafân dijminân kolonyalîst li herem in; ji ber vâyekâ jî bi karînân kir&t gelâ Kurdistan her tim di zorîna âşejiyan kişandinâ de hîştine.Ev fâodalân destlîzoka dijmin û hevalbendân wan ev cahş û sîxur yân rûreşân gelâKurdistan ji bo mafân xwe yân rojane xwesbûna wan bi bâ serefî dihonîne û ji boeşkere kirina wan di nav gel de çi ji destan wî tân pas ve nahâle.

Ji vî ketibe, bi xemgînî diyar dike kû rûmeta revvşenbîr û welatparâzân, kû xwedî li

qîmetân gelâ Kurdistan derdikevin, kâm t§ danîn, kâmaniya biriqandin û nasîna wan li

nav gel, ji hebûna kâmasî û târnekirina îmkanan, kâm tâ cî, ji ber vâ yekâ jî divâtiyapâşkâskirina pâsengân tâkoşîna serxwebûn, nasandina li dijî kolonyalîstan, dilgermduruş t antî-fâodal bi rûmet ji bo pâserojân Kurdistan bi qîmet û rûmeta rastın bân cîkirin, dide zanîn.

Ev afirandin ji bo gelâ Kurdistan ne tenâ bi aliyâ vvelatparâzî, lâ ji aliyâ pirsândemane yân gelâ Kurdistan dihonîne jî girîng e, ewqas jî weka kû, ji aliyâ ziman jîgirîng e, vvekî din afirandinek ji gelâ Kurdistan re ji gelek aliyan giranbiha ye.

Ez di wâ bavveriya de me, ev afirandin, kû di nav qîmetân gelâ Kurdistan de ye, wâdi pâvejokâ de ji aliyâ gel giranbiha bâ dîtin û ciyâ xwe yâ pâvvîst bigire.

E. XEMGÎN

NAVROK

Axina min Kurdistan 1

Xwe li te bigerînim 13Ey Şahlûle min 14Sond bi avstan 17Çand û dîrok 18Lewca Azadî 23Hebûna Kurdistan 24Bibin hostâ gelâ xwe 28Li Helebce 33Nama Kurdistan 35Ji Dijminra Goristan 38Ez û Bilbil 39Ala Rengin 41Ape Gedûr 43Te ez rlzgar nekirim 45Pişta min j ikest 47Karkirno werin em herin 50Velat 51Hevale râça min 52Şewat û nalîn 54Berbang 55Xorte- Kurd 56Evî na be nevî 62Deşta Berazan 63Ey Mileto. 68Derî ya Evî ne 69Ez kurmama teme 70Memostan Cigerxwûn 71Baxçe Gulan 74Hevalen Cefakar 76Jîna min kete deve guran 78Gele heja 79Silav i i bavo ra 81Gele Kurdistan de rabin 83Emine 86Serketin û Bilindi 87Va Axe xayîn 88Belengazen Kurdistan 90çel û çar 92

NAVROK

Axina min Kurdistan 1

Xwe li te bigerînim 13Ey Şahlûle min 14Sond bi avstan 17Çand û dîrok 18Lewca Azadî 23Hebûna Kurdistan 24Bibin hostâ gelâ xwe 28Li Helebce 33Nama Kurdistan 35Ji Dijminra Goristan 38Ez û Bilbil 39Ala Rengin 41Ape Gedûr 43Te ez rlzgar nekirim 45Pişta min j ikest 47Karkirno werin em herin 50Velat 51Hevale râça min 52Şewat û nalîn 54Berbang 55Xorte- Kurd 56Evî na be nevî 62Deşta Berazan 63Ey Mileto. 68Derî ya Evî ne 69Ez kurmama teme 70Memostan Cigerxwûn 71Baxçe Gulan 74Hevalen Cefakar 76Jîna min kete deve guran 78Gele heja 79Silav i i bavo ra 81Gele Kurdistan de rabin 83Emine 86Serketin û Bilindi 87Va Axe xayîn 88Belengazen Kurdistan 90çel û çar 92

Dilâ min 95Sitâr 97Evî na be ol 98Sistem bû a gundî û karkir 99Rakin Ala Cenge 100Bara Velat 101Govend 102Lâva sor 103Şîna Velat 105Evin 110Ey karkirân Kurdistan 112Tazî û Birçîyan 113Dayîk 114Pirozkin 115Sebe Kurdistan 116Şevreşî 117Jîna însanan 121Nuh-roj 123Yeki Gulan 125Dev-kân û Zik-dir 126Sitil dikelâ, sîtil 128Iro li Kurdistana me 131Hâz dikim 133Ji min sitandin 134Para gelî te tuneye 135Berdin bi hâz serî hildin 137Ax pişta min 140Bâşîkçî 141Huniran bidin min 143Roja sor da kurd hene 147Tev hilweşandin 148Dilâ bi kul 150Axan çikir 152Menalin 154Axan û began 155Koledare qebûl nakin 156Şoreşgerâ Qehreman 157Ezim Kurdistan 159Kurdno 164Şîyarbûn 166Mujûlim 167Hişîyarî 168Qata bindest 170Şewitandin 171

Dilâ min 95Sitâr 97Evî na be ol 98Sistem bû a gundî û karkir 99Rakin Ala Cenge 100Bara Velat 101Govend 102Lâva sor 103Şîna Velat 105Evin 110Ey karkirân Kurdistan 112Tazî û Birçîyan 113Dayîk 114Pirozkin 115Sebe Kurdistan 116Şevreşî 117Jîna însanan 121Nuh-roj 123Yeki Gulan 125Dev-kân û Zik-dir 126Sitil dikelâ, sîtil 128Iro li Kurdistana me 131Hâz dikim 133Ji min sitandin 134Para gelî te tuneye 135Berdin bi hâz serî hildin 137Ax pişta min 140Bâşîkçî 141Huniran bidin min 143Roja sor da kurd hene 147Tev hilweşandin 148Dilâ bi kul 150Axan çikir 152Menalin 154Axan û began 155Koledare qebûl nakin 156Şoreşgerâ Qehreman 157Ezim Kurdistan 159Kurdno 164Şîyarbûn 166Mujûlim 167Hişîyarî 168Qata bindest 170Şewitandin 171

Velatâ me Kurdan 173Gelî rakir çakûç û das 174Herdu hostâ li Cîhan 175Evîna karkir 177Keça berazan 179Min heval naskirin 180Hevalan slr neda di j min 182Belengazîya Filistin 183Hâja û zana 185Çûme levan 188Sî ngâ bi pirç 190Cejna Kurdistan 192Partîya 193Xeml û xez 194Şermâ gelâ Kurdistan 195Xâr û bâra Kurdistan 197

Velatâ me Kurdan 173Gelî rakir çakûç û das 174Herdu hostâ li Cîhan 175Evîna karkir 177Keça berazan 179Min heval naskirin 180Hevalan slr neda di j min 182Belengazîya Filistin 183Hâja û zana 185Çûme levan 188Sî ngâ bi pirç 190Cejna Kurdistan 192Partîya 193Xeml û xez 194Şermâ gelâ Kurdistan 195Xâr û bâra Kurdistan 197

AXINA MİN KURDİSTAN

Ax tijâye

Xwûn, dibarâ, tirs û xofa li varan

Çiyan û zinar deng dane hev di nal in

Şeve reşe hirç û hovan di kal in

Pûk, baran, berf serma û baya kur

Li min dibû gâjgerîng û serma pir

Ez xwe bavâm ber qefakî ku nemrim

Râç wlndakir berîyâ xwe da baya kur

Kete pâş min dara hûr û wergi pir

Dişemitîm çalî ketin linge min

Bi ve tirsâ bi ve xofe bi vî havi

Li xwe xist û got haho dayîka min

Haza xwe kir j i ber piştâ ranabim

Çalî yan derxim ji xwûnâ xelas nabim

Xwûna rain bin da wa hovana kir zûrîn

Çeqel û rûvî kâ tev buxwun laşâ min

Ez bi lepan li ser kûnâ pâsva çûm

Avjinîyâ nizam min got haho fetişim

Pasa min boş bû diketime deriya kûr

Dayik di-hat bîrîya min' j î lepitîm

AXINA MİN KURDİSTAN

Ax tijâye

Xwûn, dibarâ, tirs û xofa li varan

Çiyan û zinar deng dane hev di nal in

Şeve reşe hirç û hovan di kal in

Pûk, baran, berf serma û baya kur

Li min dibû gâjgerîng û serma pir

Ez xwe bavâm ber qefakî ku nemrim

Râç wlndakir berîyâ xwe da baya kur

Kete pâş min dara hûr û wergi pir

Dişemitîm çalî ketin linge min

Bi ve tirsâ bi ve xofe bi vî havi

Li xwe xist û got haho dayîka min

Haza xwe kir j i ber piştâ ranabim

Çalî yan derxim ji xwûnâ xelas nabim

Xwûna rain bin da wa hovana kir zûrîn

Çeqel û rûvî kâ tev buxwun laşâ min

Ez bi lepan li ser kûnâ pâsva çûm

Avjinîyâ nizam min got haho fetişim

Pasa min boş bû diketime deriya kûr

Dayik di-hat bîrîya min' j î lepitîm

- 2 -

Ez derketim kenara derya mezin

Cana min, hiş û serî li min gejbûn

Li we derâ di fertilim bi wî halî

Pirça serî li min mezin û direj bûn

Ez bi tenkâ 11 we çolâ li vî banî

Birci dibûm diçûm çolâ ku çi hani

Bi mehan û pir bi rojan mame li wir

Derketim ser dara dareke pir bilind

Hatâ xanâ destek mezin bajar gund

Ji ser dara hatim erdâ pâşva çûm

Di meşîyam pir dirivîyam çiqas dûr

Bi wî hali bi ve rezalî ez reben

Ez tazime nikam herim nav şânî

Xwe bavâme xanî kevn û xirabe

Tada hebin kincâ qetîya û kevnar

Li xwe deyînim ku herim nav sânî

Ez derktim ser xirabâ reş û pehn

Hate xanâ deri reş û pir mezin

Pir pâlepûç ez daketim diçûm jâr

Dengek hate guhâ min go were vir

- 2 -

Ez derketim kenara derya mezin

Cana min, hiş û serî li min gejbûn

Li we derâ di fertilim bi wî halî

Pirça serî li min mezin û direj bûn

Ez bi tenkâ 11 we çolâ li vî banî

Birci dibûm diçûm çolâ ku çi hani

Bi mehan û pir bi rojan mame li wir

Derketim ser dara dareke pir bilind

Hatâ xanâ destek mezin bajar gund

Ji ser dara hatim erdâ pâşva çûm

Di meşîyam pir dirivîyam çiqas dûr

Bi wî hali bi ve rezalî ez reben

Ez tazime nikam herim nav şânî

Xwe bavâme xanî kevn û xirabe

Tada hebin kincâ qetîya û kevnar

Li xwe deyînim ku herim nav sânî

Ez derktim ser xirabâ reş û pehn

Hate xanâ deri reş û pir mezin

Pir pâlepûç ez daketim diçûm jâr

Dengek hate guhâ min go were vir

- 3 -

Ez zivîrim li ser mila xwe çepâ

Deri vekir çi karkâr û gundâ pir

Didane min şal, şapik, nan û goştgotin hatî li ser çavan tijî xort

Vana gotin bi xwandinâ dizanî

Em bûxwûnin pirtûka ser firazî

Pir meraostan roj û şevan didan minEz dibûme xwandewanâ poz bilind

Didan dest min plrtûkeke pir mezin

Min dixwand û pire xweş û pir raizmiz

Pirsin kir û wa hevalan ji mira got

Min xwandindikir heta sibâ wexta cot

Şev û roj an we pirtûkâ dixwûnin

Ku radikevim li ser diljî datînim

Hevalan go em kâ pirtûk bixwûnin

Kolan rakin tev li koledar xînin

Guh dar kirin yekî jîr, zana û xurt

Xwandin dikir kesan nekir qirte pirt

Belengazan dest dane hev tev raeşlyanMal û qesrân dewlemendîyan hilweşîyan

- 3 -

Ez zivîrim li ser mila xwe çepâ

Deri vekir çi karkâr û gundâ pir

Didane min şal, şapik, nan û goştgotin hatî li ser çavan tijî xort

Vana gotin bi xwandinâ dizanî

Em bûxwûnin pirtûka ser firazî

Pir meraostan roj û şevan didan minEz dibûme xwandewanâ poz bilind

Didan dest min plrtûkeke pir mezin

Min dixwand û pire xweş û pir raizmiz

Pirsin kir û wa hevalan ji mira got

Min xwandindikir heta sibâ wexta cot

Şev û roj an we pirtûkâ dixwûnin

Ku radikevim li ser diljî datînim

Hevalan go em kâ pirtûk bixwûnin

Kolan rakin tev li koledar xînin

Guh dar kirin yekî jîr, zana û xurt

Xwandin dikir kesan nekir qirte pirt

Belengazan dest dane hev tev raeşlyanMal û qesrân dewlemendîyan hilweşîyan

- 4 -

Kirin dest xwe qesir, qonax, bire û lat

Ko xelas bû şefaq lâ ket û roj hilat

Çend keser ji dilâ min' da hatin xwarQîrîn bi min ket ka û ka welat

Ez rakirim ser doşegan û bâ guman

Heval li nav çlyâ xwe radimedîyan

Ez diketim pir ramanîyan û xewûna kûrDerket pâş min râçek mezin pir li dûr

Na xewînâ gund, şânî û tev ba j ar

Diçim diçim deng, qîrîn û hawar

Dema sala çîye ne havin û ne bihar

Derket pâş min zinarek

li ber veketîyâ marek

gavek duduyan pâşva çûm

Ji çîya derket siwarek

Hespa siwâr pir basbû

Dilâ min ji mar nexweşbû

Dengâ zengûyan û nelan

Mar rabû bilind dibû

- 4 -

Kirin dest xwe qesir, qonax, bire û lat

Ko xelas bû şefaq lâ ket û roj hilat

Çend keser ji dilâ min' da hatin xwarQîrîn bi min ket ka û ka welat

Ez rakirim ser doşegan û bâ guman

Heval li nav çlyâ xwe radimedîyan

Ez diketim pir ramanîyan û xewûna kûrDerket pâş min râçek mezin pir li dûr

Na xewînâ gund, şânî û tev ba j ar

Diçim diçim deng, qîrîn û hawar

Dema sala çîye ne havin û ne bihar

Derket pâş min zinarek

li ber veketîyâ marek

gavek duduyan pâşva çûm

Ji çîya derket siwarek

Hespa siwâr pir basbû

Dilâ min ji mar nexweşbû

Dengâ zengûyan û nelan

Mar rabû bilind dibû

- 5 -

Erd û ezman tev şaqiya

Siwar li hespâ leqiya

Ejdirha serî rakir

Zinar ji erde teqîya

Tirs û xofa pir mezin

Tev' da kete dilâ min

Bû pûk, berf û baran

Siwar û mar lihev geri yan

Min go mar dijminâ min

Siwâr buxwe werâ min

Min li lingan kire qîrîn

Lâ ez çito birivim

Pir rivîyam û min bankir

Xwe ji xewa şevwn çekir

Heval hatin dora min

Tev dixwasitim sora min

Werhasilî min xewûn got

Heta sibâ dema cot

Heval rabûn xeyîdîn

Çav sor dibûn çeraidîn

- 5 -

Erd û ezman tev şaqiya

Siwar li hespâ leqiya

Ejdirha serî rakir

Zinar ji erde teqîya

Tirs û xofa pir mezin

Tev' da kete dilâ min

Bû pûk, berf û baran

Siwar û mar lihev geri yan

Min go mar dijminâ min

Siwâr buxwe werâ min

Min li lingan kire qîrîn

Lâ ez çito birivim

Pir rivîyam û min bankir

Xwe ji xewa şevwn çekir

Heval hatin dora min

Tev dixwasitim sora min

Werhasilî min xewûn got

Heta sibâ dema cot

Heval rabûn xeyîdîn

Çav sor dibûn çeraidîn

- 6 -

Gotin em neketin xew

Lâ xewûna te tev derew

Demek dirâj mam li wirKesî negot tu j i kur

Pir lepitîm û xebitîm

Roj ek lingâ min semi t i

Hata mine tevre gir

Du paranbû li ser kâvir

Kalek hanîn girâdan

Ez di ket i m navâ cîyan

Di hindirda tenkâ mam

Nikam vexum ava sar

Roj bûne meh meh bûn sal

Derketim ji navâ çiyan

Bi salan û ses mehan

Rihet dibûm digerlyam

Heval diçûn xebatâ

Meh j î serî sebata

Bû baran, pûk û berf

Heval hatin gîstine hev

- 6 -

Gotin em neketin xew

Lâ xewûna te tev derew

Demek dirâj mam li wirKesî negot tu j i kur

Pir lepitîm û xebitîm

Roj ek lingâ min semi t i

Hata mine tevre gir

Du paranbû li ser kâvir

Kalek hanîn girâdan

Ez di ket i m navâ cîyan

Di hindirda tenkâ mam

Nikam vexum ava sar

Roj bûne meh meh bûn sal

Derketim ji navâ çiyan

Bi salan û ses mehan

Rihet dibûm digerlyam

Heval diçûn xebatâ

Meh j î serî sebata

Bû baran, pûk û berf

Heval hatin gîstine hev

- 7 -

Ez dişandim nan û gost

Yeki rabû şorek got

Tu here çarşîya mezin

Li pîâ çepe bi fertil

Dûkaneke pire gir

Deri veke her hindir

Tu pirs bike kala sor

Ewe bi tera bike sor

Ew bâ xort çi dixwazî

Tu bixwaz pirtûka mor

Dirav pâde û bisztîne

Vî t işti zû bi me gîne

Ez diçûme nav bajâr

Ziqaqeke pir mezin

Lâ nihârî û çiqas xeweş

Şânî , tada diğeri yan

Di sekinim û xeniqîm

Heaîr ji çava min şemitîn

Yekî go tu megirî xort

Min niher yekî kal

Ew ba j arâ pir delal

Di navda şânî digerîya

- 7 -

Ez dişandim nan û gost

Yeki rabû şorek got

Tu here çarşîya mezin

Li pîâ çepe bi fertil

Dûkaneke pire gir

Deri veke her hindir

Tu pirs bike kala sor

Ewe bi tera bike sor

Ew bâ xort çi dixwazî

Tu bixwaz pirtûka mor

Dirav pâde û bisztîne

Vî t işti zû bi me gîne

Ez diçûme nav bajâr

Ziqaqeke pir mezin

Lâ nihârî û çiqas xeweş

Şânî , tada diğeri yan

Di sekinim û xeniqîm

Heaîr ji çava min şemitîn

Yekî go tu megirî xort

Min niher yekî kal

Ew ba j arâ pir delal

Di navda şânî digerîya

- 8 -

Kala go tu werî vir

Rûne biraza li hindir

Kuva tâyî û tu darîye

Ew welatâ te kârâye

Min go kalo biserâ te

Nasnakim welatâ xwe

Kal xeyîdî û çav sor bûnPirça serî lâ gij bûn

Pirsin hate deva wî

Go biraza ne wanî

Heta tu xwe nas nekî

Tu yâ bigerâ tim wanî

Zor da min û xeyîdî

çit o tu xwe nasnakî

Min go kalo pir bi dizi

Velatâ min ji min dizînKal kenîya û kâf xeş bû

Rûçik li kala ges bû

- 8 -

Kala go tu werî vir

Rûne biraza li hindir

Kuva tâyî û tu darîye

Ew welatâ te kârâye

Min go kalo biserâ te

Nasnakim welatâ xwe

Kal xeyîdî û çav sor bûnPirça serî lâ gij bûn

Pirsin hate deva wî

Go biraza ne wanî

Heta tu xwe nas nekî

Tu yâ bigerâ tim wanî

Zor da min û xeyîdî

çit o tu xwe nasnakî

Min go kalo pir bi dizi

Velatâ min ji min dizînKal kenîya û kâf xeş bû

Rûçik li kala ges bû

- 9 -

Kala go guh bidî min

Tev' da wekî te kurdan

Nas nakin welatâ xwe

Nexastin xwe nas bikin

Kurdan hemûyan wekî te

Nexastin welatâ xwe

Bi derew û bi qerâşîyan

Tev dibûn dijminâ hev

Kala derxist ew pirtûka

Dirâj kir û dida min

Vinda meke tu vâ pirtûkâ buxwûne

Kurdistana delal di nav' da bibîne

Min sipas kir ji dukana derketim

Nan, goşt û fîkî kiri bi râ ketim

Ez dihgîştim nav heval û hogiran

Nan û fîkî min danî peşîya biran

Pirsîn kirin ka pirtûka me gotî

Diçûm wâre ew pirtûka min hanî

Ew pirtûka qenc, baş û pir delal

çap kirine nifisîya we pir delal

- 9 -

Kala go guh bidî min

Tev' da wekî te kurdan

Nas nakin welatâ xwe

Nexastin xwe nas bikin

Kurdan hemûyan wekî te

Nexastin welatâ xwe

Bi derew û bi qerâşîyan

Tev dibûn dijminâ hev

Kala derxist ew pirtûka

Dirâj kir û dida min

Vinda meke tu vâ pirtûkâ buxwûne

Kurdistana delal di nav' da bibîne

Min sipas kir ji dukana derketim

Nan, goşt û fîkî kiri bi râ ketim

Ez dihgîştim nav heval û hogiran

Nan û fîkî min danî peşîya biran

Pirsîn kirin ka pirtûka me gotî

Diçûm wâre ew pirtûka min hanî

Ew pirtûka qenc, baş û pir delal

çap kirine nifisîya we pir delal

- 10 -

Min go eze vâ pirtûke buxwûnim

Pirs kirina kala di navda bibînim

Şev û rojan li ser pirtûk xebitîm

Pir welatân bin dest hebûn filitîn

Hâze xwe kir bankir hemû hevalan

Heval hatin tev sekinin guh dar bûn

Ez dikâ herim welatâ xwe bibînim

Gel î yâ meyî pir bin dest û perişan

Gotin here Velate xwe bibîne

Belengaz û karkeran bi hevdigîne

Xebat bikin bi sedan û hezaran

Şase mekin râça karkâr bibi nine

Min xatir xast hâsir ji çavan daketin

Diçûm diçûm di çend mehanda gîstim mal

Kala bava pîreka dâ û gelâ gund

Li dora min digîştin hev wekî kund

Me maç dikirin dest, enî û çavân hev

Kala bava û pîreka dâ bi min bawer

Roj ek duduyan di hindirda neçûm der

Roj a sisîyan rabûm diçûm qehwa gir

- 10 -

Min go eze vâ pirtûke buxwûnim

Pirs kirina kala di navda bibînim

Şev û rojan li ser pirtûk xebitîm

Pir welatân bin dest hebûn filitîn

Hâze xwe kir bankir hemû hevalan

Heval hatin tev sekinin guh dar bûn

Ez dikâ herim welatâ xwe bibînim

Gel î yâ meyî pir bin dest û perişan

Gotin here Velate xwe bibîne

Belengaz û karkeran bi hevdigîne

Xebat bikin bi sedan û hezaran

Şase mekin râça karkâr bibi nine

Min xatir xast hâsir ji çavan daketin

Diçûm diçûm di çend mehanda gîstim mal

Kala bava pîreka dâ û gelâ gund

Li dora min digîştin hev wekî kund

Me maç dikirin dest, enî û çavân hev

Kala bava û pîreka dâ bi min bawer

Roj ek duduyan di hindirda neçûm der

Roj a sisîyan rabûm diçûm qehwa gir

- 11 -

Rûdiniştim li ber derâ qehwa gir

Gelek xortan zar û xumar diliştin

Xorto hatto û xast qehwe dida min

Firtek dudu min qehwa res wexwar

Serî rakir dora xwe j î çav gerand

Di koşeda sâ xort hebûn pir cîwan

Ne diliştin tu xumar tistân û zar

Ez radibûm diçûm cem wa xortân jîr

Şûn dane min çiqas qenc û tev wezîr

Pir pey ivin pirs û ber sif me da hev

deste hev girt tev daketin çarsiya gir

Delal derket li nav bajâr bandike

Fîlim hatîye tev gelan hişîyar dikâ

Bilâd girtin em tev diçûn sineme

Şeve reşbû hindir dikir hume meşine

Bexte meyi pir sipî û piri xweş

Fîlim dibû wek we soreşa oqtober

karkâr gundî dest dane hev dimeşîyan

Mal û gundân dewlemendan hilwasîyan

Das û bal i yoz kirin dest xwe tev rabûn

Hilweşandin sera û qonax pir bilind

- 11 -

Rûdiniştim li ber derâ qehwa gir

Gelek xortan zar û xumar diliştin

Xorto hatto û xast qehwe dida min

Firtek dudu min qehwa res wexwar

Serî rakir dora xwe j î çav gerand

Di koşeda sâ xort hebûn pir cîwan

Ne diliştin tu xumar tistân û zar

Ez radibûm diçûm cem wa xortân jîr

Şûn dane min çiqas qenc û tev wezîr

Pir pey ivin pirs û ber sif me da hev

deste hev girt tev daketin çarsiya gir

Delal derket li nav bajâr bandike

Fîlim hatîye tev gelan hişîyar dikâ

Bilâd girtin em tev diçûn sineme

Şeve reşbû hindir dikir hume meşine

Bexte meyi pir sipî û piri xweş

Fîlim dibû wek we soreşa oqtober

karkâr gundî dest dane hev dimeşîyan

Mal û gundân dewlemendan hilwasîyan

Das û bal i yoz kirin dest xwe tev rabûn

Hilweşandin sera û qonax pir bilind

- 12 -

Li ber piyan çû text, taç û warâ wan

Hilweşandin dewlemendîya dîn û har

Li ber pîyan çû mal, xeml û xâza pir

Hilweşandln sera û qonax pir bilind

Hevsar kirin dest xwe û tev meşîyanSermîyandar, pasa û axan hilv/eşîyan

Dibû şademanî , sadî , zirne û defa pirSistem kete dest karkâr û gel î yâ pir

Def û zirne tev lâ diketin û bû şadî

Li qûç , qerac, li çîyan û f ey i dan ronayî

Tûştâ nuh, qenc tev baş çâ dikin

Emperiyalist Ji cîhanâ rakirin

Ne dimine cîgerxwûn û hostân dîn

Ne belengaz ne feqir û bibin dîn

Ne hâjar ne cîgerxwûn û ne feqîr

Roj ek were kû vana bibin hebûn

Va çiroka feqir ji gel'ra wanî got

Ku em nerin wekî berâ û dema cot

13.7. 1978

- 12 -

Li ber piyan çû text, taç û warâ wan

Hilweşandin dewlemendîya dîn û har

Li ber pîyan çû mal, xeml û xâza pir

Hilweşandln sera û qonax pir bilind

Hevsar kirin dest xwe û tev meşîyanSermîyandar, pasa û axan hilv/eşîyan

Dibû şademanî , sadî , zirne û defa pirSistem kete dest karkâr û gel î yâ pir

Def û zirne tev lâ diketin û bû şadî

Li qûç , qerac, li çîyan û f ey i dan ronayî

Tûştâ nuh, qenc tev baş çâ dikin

Emperiyalist Ji cîhanâ rakirin

Ne dimine cîgerxwûn û hostân dîn

Ne belengaz ne feqir û bibin dîn

Ne hâjar ne cîgerxwûn û ne feqîr

Roj ek were kû vana bibin hebûn

Va çiroka feqir ji gel'ra wanî got

Ku em nerin wekî berâ û dema cot

13.7. 1978

- 13 -

XVE LI TE BIGERÎNIM

Lâ ez roj ek werim mala bave te

Ji dayîk pirskim şîrîn nave te

Gundî tev komkin civînek çâkim

Bavikâ bistînim söze bejina te

Werga qelen bidim defe lâxînim

Siwaran siwar kim hine bişînim

Bixemlînim te kesk, sor û gewr

Dile te û feqîr bi hevdi gînim

Ez rabim ser xwe werime cem te

Xwe bigerînim tev li bejina te

Di mabâne meda tev mij û duman

Ramûsin lâva sor xelqe çava te

Li nave bigerim ko tu nekî şar

Eme evîn darbin alâ hildin j or

Bi ser best bijâ gele min û te

Azad û rizgar bâ kurdistana me

16. 11. 1972

- 13 -

XVE LI TE BIGERÎNIM

Lâ ez roj ek werim mala bave te

Ji dayîk pirskim şîrîn nave te

Gundî tev komkin civînek çâkim

Bavikâ bistînim söze bejina te

Werga qelen bidim defe lâxînim

Siwaran siwar kim hine bişînim

Bixemlînim te kesk, sor û gewr

Dile te û feqîr bi hevdi gînim

Ez rabim ser xwe werime cem te

Xwe bigerînim tev li bejina te

Di mabâne meda tev mij û duman

Ramûsin lâva sor xelqe çava te

Li nave bigerim ko tu nekî şar

Eme evîn darbin alâ hildin j or

Bi ser best bijâ gele min û te

Azad û rizgar bâ kurdistana me

16. 11. 1972

- 14 -

EY SAHLULE MİN

Ez çûm siya dare. Min di yek li wir.

Be j na we bilind. Rû bi ken û gul.

Min silav lâ da. Nego li ser dil.

Ew kete riya xwe. Da min derd û kul.

Rivîyam li pâ we. Go tu veger me.Afirek da min. Sekinim li wir.

Min li pâ nihârî . Ve kire meşin.

Dile min we bir. Bi xâr û xweşî .

Ve bir dilâ min. Bilbil hat çem min.

Go meraq meke. Lâ e w ne sor gul.

Jikânastln dar. Gul tev hat in xwar.

Te ne go ew gul. J i yana bilbil.

Natirsî ji xwûda. Jikânastin gul.

Ew gul û şasin. Tev da yara min.

Jikânastin sor gul. Tu hatî ser min.

Tu min af bikî . Ey şahlûlâ min..

Şahlûl dar danî . Şor li hev hani .

Li ser telâ dar. Ew yara te kani .

- 14 -

EY SAHLULE MİN

Ez çûm siya dare. Min di yek li wir.

Be j na we bilind. Rû bi ken û gul.

Min silav lâ da. Nego li ser dil.

Ew kete riya xwe. Da min derd û kul.

Rivîyam li pâ we. Go tu veger me.Afirek da min. Sekinim li wir.

Min li pâ nihârî . Ve kire meşin.

Dile min we bir. Bi xâr û xweşî .

Ve bir dilâ min. Bilbil hat çem min.

Go meraq meke. Lâ e w ne sor gul.

Jikânastln dar. Gul tev hat in xwar.

Te ne go ew gul. J i yana bilbil.

Natirsî ji xwûda. Jikânastin gul.

Ew gul û şasin. Tev da yara min.

Jikânastin sor gul. Tu hatî ser min.

Tu min af bikî . Ey şahlûlâ min..

Şahlûl dar danî . Şor li hev hani .

Li ser telâ dar. Ew yara te kani .

- 15 -

Tu kâ çibikâ yar. Ko tinebâ war.Ey feqîre min. Here bike kar.

çi dixwazî ji dil. Derdan bikî kul.Lâ te ranekir. Ew bara ser mil.

Te berda ew yar. Megrî libin dar.

Tu j i wekî min. Boya evîn-dar.

Navâ yara min. Sos in û sor gul.

Neva yara te. Diban Kurdistan.

Tu bâ war û dîn. Ez tim dikim şîn.Destan bidî min. Tev bikin qîrin.

Ey şahlûlâ min. Verga mebâje.

Sor gul yara te. Tu li ser diki şîn.

Lâ-dan û talan. Tim li bin destan.

Ew xweş yara min. Dibam Kurdistan.

Ew bi çem û av. Ew bi çîya û şax.

Sor-gul û nârgiz. Nân hâjmar bilbil.

Tu li ser dara. Tim diki hawar.

Ew yar birin çûn. Kirin tar û mar.

Tu min nasnakî . Ey şahlûlâ min.Va çiqas sal bû. Diçim li pâ yar.

- 15 -

Tu kâ çibikâ yar. Ko tinebâ war.Ey feqîre min. Here bike kar.

çi dixwazî ji dil. Derdan bikî kul.Lâ te ranekir. Ew bara ser mil.

Te berda ew yar. Megrî libin dar.

Tu j i wekî min. Boya evîn-dar.

Navâ yara min. Sos in û sor gul.

Neva yara te. Diban Kurdistan.

Tu bâ war û dîn. Ez tim dikim şîn.Destan bidî min. Tev bikin qîrin.

Ey şahlûlâ min. Verga mebâje.

Sor gul yara te. Tu li ser diki şîn.

Lâ-dan û talan. Tim li bin destan.

Ew xweş yara min. Dibam Kurdistan.

Ew bi çem û av. Ew bi çîya û şax.

Sor-gul û nârgiz. Nân hâjmar bilbil.

Tu li ser dara. Tim diki hawar.

Ew yar birin çûn. Kirin tar û mar.

Tu min nasnakî . Ey şahlûlâ min.Va çiqas sal bû. Diçim li pâ yar.

- 16 -

Lâ-dan û kuştin. Pâ-mal û talan.Seba yara xwe. Ez bûm dîn û har.

Go tu nakî kar. Yara te bin bar.

Yara min gul bû. Ez hatim ser dar.

Ko tu bikî kar. Xwe bidî bin bar.

Bi tektik û meş. Belki bigirî yar.

Ey Şahlûlâ min. Ez tim bikim kar.

Heta bi mirine. Naxazim bin bar.

Tu pirske ji min. Armanca te çîye.

Ko tu zana bi . Veri sera çîyâ.

Tu bişaq li wir. Eze bankim gund.

Hâzekâ çekim. Ji wa xortâ Kurd.

Bikim ceng û şer. Sîng ji bidim ber.

Xebat û lebat. Ko bibim tev-ger.

Bi hâl û hinir. Rablm ji ser xwe.

Tektik û zana. Bidim gelâ xwe.

Bi tang û firoki Herim ser di J min.

Ji wana bistînim. Lâ ew yara xwe.

Ko yar bistînim. Bikim Serxwebûn.

Deyinin sistema. Azadî û hebûn.

- 16 -

Lâ-dan û kuştin. Pâ-mal û talan.Seba yara xwe. Ez bûm dîn û har.

Go tu nakî kar. Yara te bin bar.

Yara min gul bû. Ez hatim ser dar.

Ko tu bikî kar. Xwe bidî bin bar.

Bi tektik û meş. Belki bigirî yar.

Ey Şahlûlâ min. Ez tim bikim kar.

Heta bi mirine. Naxazim bin bar.

Tu pirske ji min. Armanca te çîye.

Ko tu zana bi . Veri sera çîyâ.

Tu bişaq li wir. Eze bankim gund.

Hâzekâ çekim. Ji wa xortâ Kurd.

Bikim ceng û şer. Sîng ji bidim ber.

Xebat û lebat. Ko bibim tev-ger.

Bi hâl û hinir. Rablm ji ser xwe.

Tektik û zana. Bidim gelâ xwe.

Bi tang û firoki Herim ser di J min.

Ji wana bistînim. Lâ ew yara xwe.

Ko yar bistînim. Bikim Serxwebûn.

Deyinin sistema. Azadî û hebûn.

- 17 -

Mi Uyaran çâ kim. Sor gul û nârgiz.

Ez û te bijân. Tev da li Kurdistan.

11. 12. 1969

SOND BI AVST AN

Ez Xebat kim roj û şevTim gel bikim teve hev

Tev li hinber di j mi nan

Ko ez bibim serî û dev

Ez û di j min bikin ceng

Erdâ li wan bikim teng

Koka li dijmin bikolim

Ko li cihan bidim deng

Sonde duxwum bi avstan

Tev bâm feqîr şoreşwan

Sînge xwe bidim gurlan

Ko rizgarkim Kurdistan

9.2. 1988

- 17 -

Mi Uyaran çâ kim. Sor gul û nârgiz.

Ez û te bijân. Tev da li Kurdistan.

11. 12. 1969

SOND BI AVST AN

Ez Xebat kim roj û şevTim gel bikim teve hev

Tev li hinber di j mi nan

Ko ez bibim serî û dev

Ez û di j min bikin ceng

Erdâ li wan bikim teng

Koka li dijmin bikolim

Ko li cihan bidim deng

Sonde duxwum bi avstan

Tev bâm feqîr şoreşwan

Sînge xwe bidim gurlan

Ko rizgarkim Kurdistan

9.2. 1988

- 18 -

ÇAND û DIROK

Beşe raketin xwe çekin ji xew

Hisar û zanabin em tev wekî dâw

Çekan bikşînin em nola guhderz

Raberkin dijmin tev zanabin ew

Di roka xwe vekin em lava kâne

Buxwûnin, bibinin teve ji kâne

Med' ya û guhderz ew rusteme zal

Cihan hizandin em cima nane

Gelan pir çâkirin çand û ziman

Seba çandiya xwe memostan kirîn

Dijminan dizin wek çekel û diz

çandî ' ya Kurdan li cihan mezin

Bidine pâşîya xwe ziman û çandî

Al f aba dijmin wekî me hanini

Ji ecem ji yunan piri zimane me

De rabin bigirin lâ bibin xwadî

Dîroke mezine mâr hene ji Kurdan

Bixwûnin bibinin şârân ser çîyan

Peşmerge qehreman cîwan û hejîya

Xwûna wan dirjâ bi deste dijminan

- 18 -

ÇAND û DIROK

Beşe raketin xwe çekin ji xew

Hisar û zanabin em tev wekî dâw

Çekan bikşînin em nola guhderz

Raberkin dijmin tev zanabin ew

Di roka xwe vekin em lava kâne

Buxwûnin, bibinin teve ji kâne

Med' ya û guhderz ew rusteme zal

Cihan hizandin em cima nane

Gelan pir çâkirin çand û ziman

Seba çandiya xwe memostan kirîn

Dijminan dizin wek çekel û diz

çandî ' ya Kurdan li cihan mezin

Bidine pâşîya xwe ziman û çandî

Al f aba dijmin wekî me hanini

Ji ecem ji yunan piri zimane me

De rabin bigirin lâ bibin xwadî

Dîroke mezine mâr hene ji Kurdan

Bixwûnin bibinin şârân ser çîyan

Peşmerge qehreman cîwan û hejîya

Xwûna wan dirjâ bi deste dijminan

- 19 -

Dixwazin çi bikin bibin memostan

Ko raman bibin ne ben em westîyan

Bixwûnin zanistîye bi zimane xwe

Em hemû rakin ala gelâ Kurdistan

Ko zana Nebin nikan herin pâş

Ne xwûnin nebinin qe nabin geş

Dijminan kuştin bav û kala me

Zanabin, pirskin ew tektik û meş

Ramanîya dijmin tev kirin nav me

Mihemed hozan bû lâ ne sebî me

Dîwanek derxist Kurd kirin macir

Parçe û pâmal bû Kurdistana me

Hozan hene J i me xwe pâşwa nadin

Zerdeştâ mezin bira xwe nayînin

Ew meleyâ cizirâ bû mirîd û köle

çe nekir diwanek tev' da ji bo me

Ji dîroke teqîya ew ehmede xane

Hînjî penûska wî guminîya zâr te

Cîgerxwûn goran sipaskin J i wî

Goran û wana hozanin ji bo me

Sirgûn û qîrin doktor bedir xan

Şehîd bû li deran seba Kurdistan

Ka xazi-mihemed le doktor fuhadKete bin lingan gelâ Kurdistan

- 19 -

Dixwazin çi bikin bibin memostan

Ko raman bibin ne ben em westîyan

Bixwûnin zanistîye bi zimane xwe

Em hemû rakin ala gelâ Kurdistan

Ko zana Nebin nikan herin pâş

Ne xwûnin nebinin qe nabin geş

Dijminan kuştin bav û kala me

Zanabin, pirskin ew tektik û meş

Ramanîya dijmin tev kirin nav me

Mihemed hozan bû lâ ne sebî me

Dîwanek derxist Kurd kirin macir

Parçe û pâmal bû Kurdistana me

Hozan hene J i me xwe pâşwa nadin

Zerdeştâ mezin bira xwe nayînin

Ew meleyâ cizirâ bû mirîd û köle

çe nekir diwanek tev' da ji bo me

Ji dîroke teqîya ew ehmede xane

Hînjî penûska wî guminîya zâr te

Cîgerxwûn goran sipaskin J i wî

Goran û wana hozanin ji bo me

Sirgûn û qîrin doktor bedir xan

Şehîd bû li deran seba Kurdistan

Ka xazi-mihemed le doktor fuhadKete bin lingan gelâ Kurdistan

- 20 -

Dîroke vekirîye râ j i mera tine

Medîya û kavra ma kî nabîne

Nemrute bâ his rim davâtin jor

Selhedîne ser hişk ma kî nabîne

Dersim li zîlan pir kuştin û mirin

Muhabet li amed pir bi darda kirin

Didane sungîyan keç û bûkân Kurd

Delal û ne j la em tev' da jin kirin

Mele rakirin pâşmerge sera çîyan

Bi şaşi ©w Çû cem dost û biranIran , irak û jon-tirk îmze dan hev

Dixwazin j i cihan rakin Kurdistan

Dîsa rabûn ser xwe hâz û raman

Bane gel kirin gotin em râzan

Seba serokî hev kirin mit û ajan

Nebûn yekitî li nav gele xizan

çâkirin parti seba nav û deng

xort kirin robot hevra bikin ceng

Vekî dijminan bi hevdi vedidan

Nav gele nezan da ko ew bibin beg

Dema parçe bûn bi deste axa tîye

Serokî û binokî ji mera hatîyâ

Diben serxwebûn û pir diban azadî

Ne seba Kurdistan axatîya nu hatîye

- 20 -

Dîroke vekirîye râ j i mera tine

Medîya û kavra ma kî nabîne

Nemrute bâ his rim davâtin jor

Selhedîne ser hişk ma kî nabîne

Dersim li zîlan pir kuştin û mirin

Muhabet li amed pir bi darda kirin

Didane sungîyan keç û bûkân Kurd

Delal û ne j la em tev' da jin kirin

Mele rakirin pâşmerge sera çîyan

Bi şaşi ©w Çû cem dost û biranIran , irak û jon-tirk îmze dan hev

Dixwazin j i cihan rakin Kurdistan

Dîsa rabûn ser xwe hâz û raman

Bane gel kirin gotin em râzan

Seba serokî hev kirin mit û ajan

Nebûn yekitî li nav gele xizan

çâkirin parti seba nav û deng

xort kirin robot hevra bikin ceng

Vekî dijminan bi hevdi vedidan

Nav gele nezan da ko ew bibin beg

Dema parçe bûn bi deste axa tîye

Serokî û binokî ji mera hatîyâ

Diben serxwebûn û pir diban azadî

Ne seba Kurdistan axatîya nu hatîye

- 21 -

Xwe firotin dijmin gundî tim köle

Gel ma li ware reş buxwe zirtone

Parçe û pâmal bû gele Kurdistan

Tev rivîyane derva mirin ji borae

Li cihan derbek tev rabln serxwe

Ramanîyake rast tev bidin ber xwe

Ko bibin pala li hin ber dijmin

Koledar derxînin ji welatâ xwe

Aborîya welat jîna gel tînâ

Ramanîya dijminan râ şaş tînâHer çar parçan da hâzeke karkir

Sebî welat ji dijminan bistînâ

Karkirno megrîn bâ welat nabâ

Tu nemrî ne ku j i pâşve çûn nabâ

Ne şer û cengbâ tim welat bindest

Petkirina şoreşâ bâ tektîk nabâ

Hişyar û zanbin karkirâ Kurdistan

Llskek kete nav loma em westîyan

Xwanda serte şâx, beg, dede û feqir

Derewî sosî yal istin diban Kurdistan

19.4. 1980

- 21 -

Xwe firotin dijmin gundî tim köle

Gel ma li ware reş buxwe zirtone

Parçe û pâmal bû gele Kurdistan

Tev rivîyane derva mirin ji borae

Li cihan derbek tev rabln serxwe

Ramanîyake rast tev bidin ber xwe

Ko bibin pala li hin ber dijmin

Koledar derxînin ji welatâ xwe

Aborîya welat jîna gel tînâ

Ramanîya dijminan râ şaş tînâHer çar parçan da hâzeke karkir

Sebî welat ji dijminan bistînâ

Karkirno megrîn bâ welat nabâ

Tu nemrî ne ku j i pâşve çûn nabâ

Ne şer û cengbâ tim welat bindest

Petkirina şoreşâ bâ tektîk nabâ

Hişyar û zanbin karkirâ Kurdistan

Llskek kete nav loma em westîyan

Xwanda serte şâx, beg, dede û feqir

Derewî sosî yal istin diban Kurdistan

19.4. 1980

- 23 -

LEVCA AZ ADÎ

Ez û dijmin li vir hin-ber

Amade bûm xwe ber da ser

Min û dijmin sungu hildan

Dijmin rivîya min dida ser

Velat sitand ji dijminan

Ez bûm xwudan xortâ cîwan

Li ber ronîya ala-rengîn

Bi hâz û bi qirar meşîyam

Pir xebat kir bi roj û şev

Herçar parçe kirin nav hev

Bi xwûna xortân Kurdistan

Min xwe kirîyâ serî û dev

Hidî ez bûm xwudan konar

Tang, top, f iza û bi leşker

Ewâ çav berdin warâ min

Lâ wan ji dinâ bikim der

Sond xwarâ bi ala-rengîn

Lâ feqîr bûm niha zengin

Ez û gelâ dinâ bi hev ra

Li Kurdistan şadî û bangîn

9.4. 1988

- 23 -

LEVCA AZ ADÎ

Ez û dijmin li vir hin-ber

Amade bûm xwe ber da ser

Min û dijmin sungu hildan

Dijmin rivîya min dida ser

Velat sitand ji dijminan

Ez bûm xwudan xortâ cîwan

Li ber ronîya ala-rengîn

Bi hâz û bi qirar meşîyam

Pir xebat kir bi roj û şev

Herçar parçe kirin nav hev

Bi xwûna xortân Kurdistan

Min xwe kirîyâ serî û dev

Hidî ez bûm xwudan konar

Tang, top, f iza û bi leşker

Ewâ çav berdin warâ min

Lâ wan ji dinâ bikim der

Sond xwarâ bi ala-rengîn

Lâ feqîr bûm niha zengin

Ez û gelâ dinâ bi hev ra

Li Kurdistan şadî û bangîn

9.4. 1988

- 24 -

HEBÛNA KURDİSTAN

Her çar alî yâ te dijmin

Cehwer û rind Kurdistan

cima ketî bin destan

Gewir û şebab Kurdistan

Le zarokâ te nabin

Xâr û beri Kurdistan

Tev da mer û zana bin

Hâze xwe kin Kurdistan

Tev da destan bidin hev

Bi hirmijin Kurdistan

Xebat bikin roj û şev

Te xelas kin Kurdistan

Navâ te tim bixwûnin

Rind û dirâj Kurdistan

Pir mezin bi nivisînin

Di dinâ da Kurdistan

- 24 -

HEBÛNA KURDİSTAN

Her çar alî yâ te dijmin

Cehwer û rind Kurdistan

cima ketî bin destan

Gewir û şebab Kurdistan

Le zarokâ te nabin

Xâr û beri Kurdistan

Tev da mer û zana bin

Hâze xwe kin Kurdistan

Tev da destan bidin hev

Bi hirmijin Kurdistan

Xebat bikin roj û şev

Te xelas kin Kurdistan

Navâ te tim bixwûnin

Rind û dirâj Kurdistan

Pir mezin bi nivisînin

Di dinâ da Kurdistan

- 25 -

Dijmin werin bibinin

Dewlemendîya Kurdistan

Silawe kâ li te deyinin

Her dem bi j i Kurdistan

Dijmin destan vegirin

Tu bi hebûnî Kurdistan

Deynekî ji blxwazinBira bijî Kurdistan

Ramanîya te pir rind bâ

Aborîya te Kurdistan

Ne diktetor feşîst be

Tu giran î Kurdistan

Li nav koma netewan

Bibi serok Kurdistan

Gotin û sora wan gîyan

Bi destâ te bâ Kurdistan

Civîna Netev/an gîyan

Şûn bidî gîyan Kurdistan

Xarî û rastîya wan tevMaç kin deste Kurdistan

- 25 -

Dijmin werin bibinin

Dewlemendîya Kurdistan

Silawe kâ li te deyinin

Her dem bi j i Kurdistan

Dijmin destan vegirin

Tu bi hebûnî Kurdistan

Deynekî ji blxwazinBira bijî Kurdistan

Ramanîya te pir rind bâ

Aborîya te Kurdistan

Ne diktetor feşîst be

Tu giran î Kurdistan

Li nav koma netewan

Bibi serok Kurdistan

Gotin û sora wan gîyan

Bi destâ te bâ Kurdistan

Civîna Netev/an gîyan

Şûn bidî gîyan Kurdistan

Xarî û rastîya wan tevMaç kin deste Kurdistan

- 26 -

Ewana tev bibinin

Silav bidin Kurdistan

Baxek dudu gulâ sor

Beşikçi din Kurdistan

Verin li cem te razân

Bibân bijî Kurdistan

Şuta li ber te xwar kin

Bibâ bijî Kurdistan

Tu j î rabî ser lingan

Bihirmijî Kurdistan

Le nutqekâ bidî wan

Ew bitirsin Kurdistan

Destan li ber te vegirin

Deyn mede wan Kurdistan

Tu bâ mafâ karkiran

Tüne li cem we Kurdistan

Ko wana J i te fâr nekir

Van bide dar Kurdistan

Heta ji te fâr nebûn

Heq mede wan Kurdistan

- 26 -

Ewana tev bibinin

Silav bidin Kurdistan

Baxek dudu gulâ sor

Beşikçi din Kurdistan

Verin li cem te razân

Bibân bijî Kurdistan

Şuta li ber te xwar kin

Bibâ bijî Kurdistan

Tu j î rabî ser lingan

Bihirmijî Kurdistan

Le nutqekâ bidî wan

Ew bitirsin Kurdistan

Destan li ber te vegirin

Deyn mede wan Kurdistan

Tu bâ mafâ karkiran

Tüne li cem we Kurdistan

Ko wana J i te fâr nekir

Van bide dar Kurdistan

Heta ji te fâr nebûn

Heq mede wan Kurdistan

- 27 -

Kamara wan tev rabîn

Çivin bikin Kurdistan

Sîstema me dîktetor

Peran nade Kurdistan

Em zindanan boş bikin

Feqîr, gundîyâ Kurdistan

Le em bibin Vekhevî

Vekî Kurd û Kurdistan

25. 1. 1987

- 27 -

Kamara wan tev rabîn

Çivin bikin Kurdistan

Sîstema me dîktetor

Peran nade Kurdistan

Em zindanan boş bikin

Feqîr, gundîyâ Kurdistan

Le em bibin Vekhevî

Vekî Kurd û Kurdistan

25. 1. 1987

- 28 -

BİBİN HOSTE GELE XVE

Em rûnin li nav gelâ xwe

Biben derd û kulan xwe

Ko em Ji hevdi zanabin

Derman lâkin li rîşe xwe

Ew zanistî hoste me

Zane bi derd û kula me

Nisaxîya ko werâ gel

Ew xwe didâ pâşîya me

Rîşe me tev dermanbin

Emâ j i derdan xelasbin

Hoste derd û kulan me

Roj ek em bâ hev nabin

Ew diba j e bi roj û şev

Pir ramanîyan didâ hev

Gelân nolâ me bln-dest

Kom çâ dikin teve hev

Hoste piri yan dlbâje

Gel i tev' da di bîse

Ew şoreşa bi oqtober

Ji gele xwe' ra dirâse

- 28 -

BİBİN HOSTE GELE XVE

Em rûnin li nav gelâ xwe

Biben derd û kulan xwe

Ko em Ji hevdi zanabin

Derman lâkin li rîşe xwe

Ew zanistî hoste me

Zane bi derd û kula me

Nisaxîya ko werâ gel

Ew xwe didâ pâşîya me

Rîşe me tev dermanbin

Emâ j i derdan xelasbin

Hoste derd û kulan me

Roj ek em bâ hev nabin

Ew diba j e bi roj û şev

Pir ramanîyan didâ hev

Gelân nolâ me bln-dest

Kom çâ dikin teve hev

Hoste piri yan dlbâje

Gel i tev' da di bîse

Ew şoreşa bi oqtober

Ji gele xwe' ra dirâse

- 29 -

Hoşta deva xwe vekir

Ji gel'ra qale yeki kir

Xortek hebû pir bindest

Roj ek serî li xwe rakir

Lâ va xorte li navâ gund

Hemîyan para di go kund

Ew xorte pir belen-gaz

Nikane herâ nave gund

Berâ xwe da sera çîyan

cima ez hatim cîhan

Tim birci û bin-destim

Mala min bû serî çîyan

Tenkâ dima li serî çîyan

Tazîr birci û tev bâ nan

Ejdirha tev min bûxûn

Şuna min tüne le sera çîyan

Dest avâte kevire kaş

Pir dikuştin marâ beş

Agir li ser çîyan dadida

Dibiraşt duxwar laşâ reş

Piştâ xwe da hîme kaş

Go ez marim le sera keş

Bû qehreman' â ser çîyan

Az in dida li dûr û pas

- 29 -

Hoşta deva xwe vekir

Ji gel'ra qale yeki kir

Xortek hebû pir bindest

Roj ek serî li xwe rakir

Lâ va xorte li navâ gund

Hemîyan para di go kund

Ew xorte pir belen-gaz

Nikane herâ nave gund

Berâ xwe da sera çîyan

cima ez hatim cîhan

Tim birci û bin-destim

Mala min bû serî çîyan

Tenkâ dima li serî çîyan

Tazîr birci û tev bâ nan

Ejdirha tev min bûxûn

Şuna min tüne le sera çîyan

Dest avâte kevire kaş

Pir dikuştin marâ beş

Agir li ser çîyan dadida

Dibiraşt duxwar laşâ reş

Piştâ xwe da hîme kaş

Go ez marim le sera keş

Bû qehreman' â ser çîyan

Az in dida li dûr û pas

- 30 -

Hemû bajar û gundan

Kombûn li hev dicî viyan

Ew xorte wekî bûman

Di nav gel 'da qehreman

Bajar şânî û tevda gund

Neman bibân xorte kund

Nav lâ kirin tim kawa

Bû seroke gele Kurd

Hoste çîrok xelas kir

Go em xwadî gele pir

Ku em deyinin zanistî

Em tev dibin haza gir

Lâ ko em negân hevEm qe nabin teve hev

Ne çâ dibin hostân jîrEme bimrin bi roj û şev

Seba ko em bigâne hev

Bibâj feqîr gel î yo tev

Bibin zana, jîr û xurt

cima em negâne hev

Gelo em werga nekin

Em bi hev'ra şer nekin

Ko kedxwur werâ ser me

Em winda û şerm nekin

- 30 -

Hemû bajar û gundan

Kombûn li hev dicî viyan

Ew xorte wekî bûman

Di nav gel 'da qehreman

Bajar şânî û tevda gund

Neman bibân xorte kund

Nav lâ kirin tim kawa

Bû seroke gele Kurd

Hoste çîrok xelas kir

Go em xwadî gele pir

Ku em deyinin zanistî

Em tev dibin haza gir

Lâ ko em negân hevEm qe nabin teve hev

Ne çâ dibin hostân jîrEme bimrin bi roj û şev

Seba ko em bigâne hev

Bibâj feqîr gel î yo tev

Bibin zana, jîr û xurt

cima em negâne hev

Gelo em werga nekin

Em bi hev'ra şer nekin

Ko kedxwur werâ ser me

Em winda û şerm nekin

- 31 -

Bikin kar û bar e xwe

Serî hildin bi gele xwe

Seba dayîka me bin dest

Tev' da çâkin haza xwe

Bibin hâz û tev' da yek

Hildin milan bomba û çek

Bi tektik û bi ramanî

Ko em rabin lek bi lek

Em doza xwe germ bikin

Hinber kedxur ceng bikin

Ew sîstemân karkiran

Alî-kariya me bikin

Mebân tu kes nadâ me

Pir dost hene bidin me

Top û rokâten mezin

Eme bidin dora xwe

Em tev destan bidin hev

Xebat bikin roj û şev

Li hinberî dijminan

Em bibin serî dev

Eme xwe tev xelaskin

Kedxur ji welât rakin

Deyinin sîstema karkir

Zeft û gefte windakin

- 31 -

Bikin kar û bar e xwe

Serî hildin bi gele xwe

Seba dayîka me bin dest

Tev' da çâkin haza xwe

Bibin hâz û tev' da yek

Hildin milan bomba û çek

Bi tektik û bi ramanî

Ko em rabin lek bi lek

Em doza xwe germ bikin

Hinber kedxur ceng bikin

Ew sîstemân karkiran

Alî-kariya me bikin

Mebân tu kes nadâ me

Pir dost hene bidin me

Top û rokâten mezin

Eme bidin dora xwe

Em tev destan bidin hev

Xebat bikin roj û şev

Li hinberî dijminan

Em bibin serî dev

Eme xwe tev xelaskin

Kedxur ji welât rakin

Deyinin sîstema karkir

Zeft û gefte windakin

- 32 -

Em tev' da weyînin şadî

Li warâ xwe bibin xwadî

Gund, bajar, feyîd û çîyan

Li her der bibe ronayî

28. 11. 1981

- 32 -

Em tev' da weyînin şadî

Li warâ xwe bibin xwadî

Gund, bajar, feyîd û çîyan

Li her der bibe ronayî

28. 11. 1981

33 -

LI HELEBCE

Bi şefaq ra dengâ bomban

Bi ser meda gürle berdan

Xirabe kir deyşt û newal

Var û mala me bû talan

Xewâ rabûm min didî xwûn

Dengâ fîzan pir dinalîyan

Min nihârî li dara xwe

Gurlâ rokâtan dibarîyan

Top û rokât hatin bi tîn

Lâ pir mirin gî şewîtin

Dikir nalîn zari û zâçan

Şânî li erdâ perpitîn

Bale-firan gürle berda

Axû bi ser gel i reşîya

Tev dikete dev û çavan

Li helebce insan nema

Vî go haho wâ kir qîrîn

Kesek nema bikin girîn

Xal, xaltî ap û dotmam

Ax şewîtîn tev da mirin

33 -

LI HELEBCE

Bi şefaq ra dengâ bomban

Bi ser meda gürle berdan

Xirabe kir deyşt û newal

Var û mala me bû talan

Xewâ rabûm min didî xwûn

Dengâ fîzan pir dinalîyan

Min nihârî li dara xwe

Gurlâ rokâtan dibarîyan

Top û rokât hatin bi tîn

Lâ pir mirin gî şewîtin

Dikir nalîn zari û zâçan

Şânî li erdâ perpitîn

Bale-firan gürle berda

Axû bi ser gel i reşîya

Tev dikete dev û çavan

Li helebce insan nema

Vî go haho wâ kir qîrîn

Kesek nema bikin girîn

Xal, xaltî ap û dotmam

Ax şewîtîn tev da mirin

- 34 -

Ez rivîyam nav wa malan

pir miribûn â dinalîyan

Dinâ li sera min hate hev

Helebce li min bû wâran

Dilâ min rabû kire qîrîn

Xwûşk, bira dayîk nedîn

Li ser serî diçûm erdâ

Kesî li wârâ nekir bangîn

Le e w dijminâ har û dîn

Helebce tev da kire xwûn

Kesek sax nema li varan

Ax min tenî xwe kire şîn

Gurlâ axûyâ hatin ser min

Şewat berda tev cana min

Jîna feqîr nema li dinâ

Dijmin bir kurdistana min

Du roj an para

- 34 -

Ez rivîyam nav wa malan

pir miribûn â dinalîyan

Dinâ li sera min hate hev

Helebce li min bû wâran

Dilâ min rabû kire qîrîn

Xwûşk, bira dayîk nedîn

Li ser serî diçûm erdâ

Kesî li wârâ nekir bangîn

Le e w dijminâ har û dîn

Helebce tev da kire xwûn

Kesek sax nema li varan

Ax min tenî xwe kire şîn

Gurlâ axûyâ hatin ser min

Şewat berda tev cana min

Jîna feqîr nema li dinâ

Dijmin bir kurdistana min

Du roj an para

- 35 -

NAMA KURDİSTAN

Min xeberek girto ji evî ne

Digirî dişaqîya derdan tine

Tu li werâ maya ez li xerîbe

Evine şebabâ lâ lewende

Kevokâ Şîrîne Kurdistanâ

Navâ te duxwûnim bi hesre cavan

Jana evî ne ket pist û navan

Evînâ te nadim bi hezar yaranXwaşike nav dara Kurdistanâ

Şîrîne bin deste bar girane

Bi nave welet sebrek li min

Janek kete dil û garcikâ min

Le kanî welato tüne e min

Ziravâ bilinde le detmane

Xezalâ şebabâ Kurdistanâ

Şefaq ra radibûn tev duçûn kar

cima ez û teva mane bin bar

Evînâ em ketin deste neyar

çav reşâ kulilkâ lâ xezalâ

Zerîyâ lewendâ Kurdistanâ

- 35 -

NAMA KURDİSTAN

Min xeberek girto ji evî ne

Digirî dişaqîya derdan tine

Tu li werâ maya ez li xerîbe

Evine şebabâ lâ lewende

Kevokâ Şîrîne Kurdistanâ

Navâ te duxwûnim bi hesre cavan

Jana evî ne ket pist û navan

Evînâ te nadim bi hezar yaranXwaşike nav dara Kurdistanâ

Şîrîne bin deste bar girane

Bi nave welet sebrek li min

Janek kete dil û garcikâ min

Le kanî welato tüne e min

Ziravâ bilinde le detmane

Xezalâ şebabâ Kurdistanâ

Şefaq ra radibûn tev duçûn kar

cima ez û teva mane bin bar

Evînâ em ketin deste neyar

çav reşâ kulilkâ lâ xezalâ

Zerîyâ lewendâ Kurdistanâ

- 36 -

xerîbâ nuxweşî derd û kulan

Le bara wletât kete nav di lan

Bidin deste xwe pist û milan

Kulilkâ navdarâ lev/enda min

Kevokâ lenvendâ Kurdistanâ

Silavâ min ji tera wekî bilbil

Radmûsim leva ser çave bi kil

Velate te nadim bi hezar dil

Sebabâ nav dare le kurmame

Xezalâ navdarâ le Kurdistanâ

Roj ek be tev »erin welate xwe

Eme bikin xebat û kare xwe

Ji dijmin bistînin evîna xwe

Nazikâ xwaşike le detmane

Nav dara sebabâ Kurdistanâ

Evîna min bi xer û ronayî beTev da kesk, zer û bi serayîbe

Her derâ def, zirne û şayi be

Kevokâ bilindâ Kurdistanâ

Xwaşikâ bindeste bar girane

- 36 -

xerîbâ nuxweşî derd û kulan

Le bara wletât kete nav di lan

Bidin deste xwe pist û milan

Kulilkâ navdarâ lev/enda min

Kevokâ lenvendâ Kurdistanâ

Silavâ min ji tera wekî bilbil

Radmûsim leva ser çave bi kil

Velate te nadim bi hezar dil

Sebabâ nav dare le kurmame

Xezalâ navdarâ le Kurdistanâ

Roj ek be tev »erin welate xwe

Eme bikin xebat û kare xwe

Ji dijmin bistînin evîna xwe

Nazikâ xwaşike le detmane

Nav dara sebabâ Kurdistanâ

Evîna min bi xer û ronayî beTev da kesk, zer û bi serayîbe

Her derâ def, zirne û şayi be

Kevokâ bilindâ Kurdistanâ

Xwaşikâ bindeste bar girane

- 37 -

Ez û te def eke xwe lexîninBejina te zer û sor bixemlîninVelat û Feqir va bi hevgîninçav reşâ le detman KurdistanâBilindâ bin deste Kurdistanâ

25. 1. 1973

- 37 -

Ez û te def eke xwe lexîninBejina te zer û sor bixemlîninVelat û Feqir va bi hevgîninçav reşâ le detman KurdistanâBilindâ bin deste Kurdistanâ

25. 1. 1973

- 38 -

JI DİJMİN RA GORISTAN

Ez gelâ kurdistan im. Bindest û bargiran im.

Seba ko em rizgar bin. Bi gel ra sera çîyan im.

Ew şerâ xwe domkim. Bi karkir û va gundîyan.

Tev welât bistînin. Kesk, zer û sor li bakim.

Bûme bindest pir salan. Tev reben û perişan.

Vekî hirç û hovan ez. Va dirivim sera çîyan.

Tewr werga qebûl nakim. Bibim kola dijminan.

Sebe Velât ez bimrim. Bijî şehîdâ kurdistan.

Hinek bâ çû, hinek ma. Divâ rabim ser lingan.

Erd, ezman tev dengdâ. Ji pâşmârgâ qehreman.

Va dijminan bikujim. Çekim ji axa kurdistan.Ew xwûna sor bi ala me. Bijî gelâ kurdistan.

Li hinberî me rabûn. Çend devlete pir mezin.

Xwunxwaran pir hâvine. Ko bimijin xwûna min.

Tev Ji min ra şerefe. Xwe didine hinber min.

Ji dijmin ra goristan. Ewa milkâ gel i ye min.

Feqîrim dil birin im. Derd, kul bi qîrîn im.Ez destâ xwe vedmalim. Tev dijminan derin im.

Tev çâkim konara xwe. Ji hev hinir bistînin.

Bijî gelâ Kurdistan. Tim serxwebûn bibin im.

20.6. 1984

- 38 -

JI DİJMİN RA GORISTAN

Ez gelâ kurdistan im. Bindest û bargiran im.

Seba ko em rizgar bin. Bi gel ra sera çîyan im.

Ew şerâ xwe domkim. Bi karkir û va gundîyan.

Tev welât bistînin. Kesk, zer û sor li bakim.

Bûme bindest pir salan. Tev reben û perişan.

Vekî hirç û hovan ez. Va dirivim sera çîyan.

Tewr werga qebûl nakim. Bibim kola dijminan.

Sebe Velât ez bimrim. Bijî şehîdâ kurdistan.

Hinek bâ çû, hinek ma. Divâ rabim ser lingan.

Erd, ezman tev dengdâ. Ji pâşmârgâ qehreman.

Va dijminan bikujim. Çekim ji axa kurdistan.Ew xwûna sor bi ala me. Bijî gelâ kurdistan.

Li hinberî me rabûn. Çend devlete pir mezin.

Xwunxwaran pir hâvine. Ko bimijin xwûna min.

Tev Ji min ra şerefe. Xwe didine hinber min.

Ji dijmin ra goristan. Ewa milkâ gel i ye min.

Feqîrim dil birin im. Derd, kul bi qîrîn im.Ez destâ xwe vedmalim. Tev dijminan derin im.

Tev çâkim konara xwe. Ji hev hinir bistînin.

Bijî gelâ Kurdistan. Tim serxwebûn bibin im.

20.6. 1984

- 39 -

EZ û BİLBİL

Bilbilo tu bi deng û hawar

Dest pâ bike li ser vî war

Bira cîhan tev bibîs'in

Em tev dikin xebat û kar

Tu bi şaki û em tim bankin

Tev gundîyan û xebatkarkln

Em çekin haza xwe mezin

Xwûnxwaren Ji ser xwe rakin

Tu ne şaqi em ban nekin

Ne ti kar û xebat nekin

Qefes a te em tim bin dest

Xwe rizgar û azad ne kin

Dilâ min jî tev weki te

Me bir kirîye welatâ xwe

Tu di qefesda ez li derva

Nikam biçim welatâ xwe

Şefaq~ra çave min girîyan

Tüne xwûşk, dayik û biran

Xal ,xaltî ew bav û kal

Ketin bin lingâ dijminan

- 39 -

EZ û BİLBİL

Bilbilo tu bi deng û hawar

Dest pâ bike li ser vî war

Bira cîhan tev bibîs'in

Em tev dikin xebat û kar

Tu bi şaki û em tim bankin

Tev gundîyan û xebatkarkln

Em çekin haza xwe mezin

Xwûnxwaren Ji ser xwe rakin

Tu ne şaqi em ban nekin

Ne ti kar û xebat nekin

Qefes a te em tim bin dest

Xwe rizgar û azad ne kin

Dilâ min jî tev weki te

Me bir kirîye welatâ xwe

Tu di qefesda ez li derva

Nikam biçim welatâ xwe

Şefaq~ra çave min girîyan

Tüne xwûşk, dayik û biran

Xal ,xaltî ew bav û kal

Ketin bin lingâ dijminan

- 40 -

Li xerîbâ ker û gej bûm

Ne hoste ne râzan bûm

Ku ez bankim haho welat

Ji cîger'da tar û mar-bûm

Ez vâ dikevim bi arâ kâsâ

Kul birin û rîs tev dâşâ

Kâm û xwûne derî vekir

Vekî çem kanîyan der te

Ketim xwarâ li nav dijwar

Bankir haho welat û war

Dest didan ser deva feqîr

Ji wera tüne welat û war

5. 7. 1984

- 40 -

Li xerîbâ ker û gej bûm

Ne hoste ne râzan bûm

Ku ez bankim haho welat

Ji cîger'da tar û mar-bûm

Ez vâ dikevim bi arâ kâsâ

Kul birin û rîs tev dâşâ

Kâm û xwûne derî vekir

Vekî çem kanîyan der te

Ketim xwarâ li nav dijwar

Bankir haho welat û war

Dest didan ser deva feqîr

Ji wera tüne welat û war

5. 7. 1984

- 41 -

ALA RENGİN

Ala rengin tev sor û zer

Hildim jor xwe bidim ber

Roj a şayan roj a şadîyan

Silav bidim tev li hinber

Tu cehwer û xemla mini

Him ronîya çava minî

Ez te hildim li Kurdistan

Tu duxwazîya dilâ minî

Ala rengin tu pir şîrinî

Kesk, zer û sor bi bînî

Bi cehwer û bi rima zîvî

Silav tu J i cihan bistînî

Tu cehwer û xemla minî

Him ronîya çava minî

Ez te hildim li Kurdistan

Tu duxwazîya dilâ mini

Ala rengin cehwer û xeş

Bikşînim jor ko bibi geş

Tev leşkerne Kurdistane

Pâş ronîya te bikin meş

- 41 -

ALA RENGİN

Ala rengin tev sor û zer

Hildim jor xwe bidim ber

Roj a şayan roj a şadîyan

Silav bidim tev li hinber

Tu cehwer û xemla mini

Him ronîya çava minî

Ez te hildim li Kurdistan

Tu duxwazîya dilâ minî

Ala rengin tu pir şîrinî

Kesk, zer û sor bi bînî

Bi cehwer û bi rima zîvî

Silav tu J i cihan bistînî

Tu cehwer û xemla minî

Him ronîya çava minî

Ez te hildim li Kurdistan

Tu duxwazîya dilâ mini

Ala rengin cehwer û xeş

Bikşînim jor ko bibi geş

Tev leşkerne Kurdistane

Pâş ronîya te bikin meş

- 42 -

Tu cehv/er û xemla minî

Him ronîya çava minî

Ez te hildim li Kurdistan

Tu duxwazîya dilâ minî

Te di di m tev da peş xwe

Bi hâz diçim di J mine xwe

Eze bikuj im ger şehîd bim

Te bi jor xim li warâ xwe

Tu cehwer û xemla minî

Him ronîya çava minî

Ez te hildim 11 Kurdistan

Tu duxwazîya dilâ minî

Ber ronîya te jîn bibim

Var bi ol û leşker bibim

Xwudan hebûn dewlet bibim

Di zâr û ziv da kil bidim

Tu cehwer û xemla minî

Him ronîya çava minî

Ez te hildim li Kurdistan

Tu duxwazîya dilâ minî

Ez bi dev û bi serî bibim

Tang, firok û bi eni bibim

Ne feqîr bim dewlemend bim

Tox di ala xwe hil bidim

- 42 -

Tu cehv/er û xemla minî

Him ronîya çava minî

Ez te hildim li Kurdistan

Tu duxwazîya dilâ minî

Te di di m tev da peş xwe

Bi hâz diçim di J mine xwe

Eze bikuj im ger şehîd bim

Te bi jor xim li warâ xwe

Tu cehwer û xemla minî

Him ronîya çava minî

Ez te hildim 11 Kurdistan

Tu duxwazîya dilâ minî

Ber ronîya te jîn bibim

Var bi ol û leşker bibim

Xwudan hebûn dewlet bibim

Di zâr û ziv da kil bidim

Tu cehwer û xemla minî

Him ronîya çava minî

Ez te hildim li Kurdistan

Tu duxwazîya dilâ minî

Ez bi dev û bi serî bibim

Tang, firok û bi eni bibim

Ne feqîr bim dewlemend bim

Tox di ala xwe hil bidim

- 43 -

Tu cehwer û xemla minî

Him ronîya çava minî

Ez te hildim li Kurdistan

Tu duxwazîya dilâ minî

2.5. 1971

APE GEDUR

Apâ Gedûr nav malan

Pir xizan û dilovanYekî di wirda zirtonâ

Ne mir ov û ne insan

Zirto bane Gedûr kir

Lâ te nav gund çi dikir

Tu meğer i li nav gund

Gedûr hâsrâ xwe râj kir

Gedûr duçû tev da mal

Ber mala wî pir delal

Hâsir ji çavan hate xwar

Tüne kon, milk û mal

- 43 -

Tu cehwer û xemla minî

Him ronîya çava minî

Ez te hildim li Kurdistan

Tu duxwazîya dilâ minî

2.5. 1971

APE GEDUR

Apâ Gedûr nav malan

Pir xizan û dilovanYekî di wirda zirtonâ

Ne mir ov û ne insan

Zirto bane Gedûr kir

Lâ te nav gund çi dikir

Tu meğer i li nav gund

Gedûr hâsrâ xwe râj kir

Gedûr duçû tev da mal

Ber mala wî pir delal

Hâsir ji çavan hate xwar

Tüne kon, milk û mal

- 44 -

Gedûr kete ramanîyan

Dora wî da si yaran

Gedûr kete râça dûr

Go herim cem hevalan

Gedûr kete ramanîyan

Dera wî da si yaran

Gedûr kete râça dûr

Go herim cem hevalan

Gedûr diçû ser bâlûn

Li wâderâ girte şûnYekî silav da Gedûr

Go râç dûre daya şûn

Go ez diçûm vî gundî

Ger tu rabere min kî

Xortâ ciwan go Gedûr

Go tu j i kuva nas dikî

Go Gedûr pir mirovan

Diban ew tim bi mîvan

Bi şeref û bi namûse

Dor wî xortâ Kurdistan

Gedûr kâfâ xwe xweş bû

Kenîya rûçik lâ geş bû

Got biraza ez Gedûr

Xort jî dilâ xwe geş bû

- 44 -

Gedûr kete ramanîyan

Dora wî da si yaran

Gedûr kete râça dûr

Go herim cem hevalan

Gedûr kete ramanîyan

Dera wî da si yaran

Gedûr kete râça dûr

Go herim cem hevalan

Gedûr diçû ser bâlûn

Li wâderâ girte şûnYekî silav da Gedûr

Go râç dûre daya şûn

Go ez diçûm vî gundî

Ger tu rabere min kî

Xortâ ciwan go Gedûr

Go tu j i kuva nas dikî

Go Gedûr pir mirovan

Diban ew tim bi mîvan

Bi şeref û bi namûse

Dor wî xortâ Kurdistan

Gedûr kâfâ xwe xweş bû

Kenîya rûçik lâ geş bû

Got biraza ez Gedûr

Xort jî dilâ xwe geş bû

- 45 -

Dest dane hev bûne nas

Xwarin nan û ava tas

Feqîr xwatir ji wan xast

Apâ Gedûr pir gernas

13. 1. 1976

TE EZ RIZGAR NEKIRIM

Min tu hani dinâ pir bi kul û derdanMin tu xwudî kiri bi va şîre beran

Ez bûme pâymal û ketim bin destan

Te ez rizgar nekirim, nekirim nekirimTe ez rizgar nekirim, nekirim nekirim

Tu bûyî evîn û min xwe da ber te

Kedxweran dikuştin kek û xwûşkâ te

Tu rivîyayî derva ez mam li dû te

Te ez rizgar nekirim, nekirim nekirim

Te ez rizgar nekirim, nekirim nekirim

Ez ketim bin bara pir û pir giran

Min li riya te nihârî ko werî varan

- 45 -

Dest dane hev bûne nas

Xwarin nan û ava tas

Feqîr xwatir ji wan xast

Apâ Gedûr pir gernas

13. 1. 1976

TE EZ RIZGAR NEKIRIM

Min tu hani dinâ pir bi kul û derdanMin tu xwudî kiri bi va şîre beran

Ez bûme pâymal û ketim bin destan

Te ez rizgar nekirim, nekirim nekirimTe ez rizgar nekirim, nekirim nekirim

Tu bûyî evîn û min xwe da ber te

Kedxweran dikuştin kek û xwûşkâ te

Tu rivîyayî derva ez mam li dû te

Te ez rizgar nekirim, nekirim nekirim

Te ez rizgar nekirim, nekirim nekirim

Ez ketim bin bara pir û pir giran

Min li riya te nihârî ko werî varan

- 46 -

Te vedxwar şerab û tev keti baran

Te ez rizgar nekirim, nekirim nekirim

Te ez rizgar nekirim, nekirim nekirim

Ez hesretim roj ek kincan li xwe kim

Ke j i , bisk û gul i yan ez tev da sekim

Gewr, kesk zer û sor xwe li bakim

Te ez rizgar nekirim, nekirim nekirim

Te ez rizgar nekirim, nekirim nekirim

Ez ketim bin lingâ pir mar û mişkan

Dest dirâj nekir bav, bira û xwûşkan

Feqir li çolan ma ez xwarim kûçkan

Te ez rizgar nekirim, nekirim nekirimTe ez rizgar nekirim, nekirim nekirim

25. 1. 1977

- 46 -

Te vedxwar şerab û tev keti baran

Te ez rizgar nekirim, nekirim nekirim

Te ez rizgar nekirim, nekirim nekirim

Ez hesretim roj ek kincan li xwe kim

Ke j i , bisk û gul i yan ez tev da sekim

Gewr, kesk zer û sor xwe li bakim

Te ez rizgar nekirim, nekirim nekirim

Te ez rizgar nekirim, nekirim nekirim

Ez ketim bin lingâ pir mar û mişkan

Dest dirâj nekir bav, bira û xwûşkan

Feqir li çolan ma ez xwarim kûçkan

Te ez rizgar nekirim, nekirim nekirimTe ez rizgar nekirim, nekirim nekirim

25. 1. 1977

- 47 -

PIŞTA MİN JI KEST

Ez dibam welat tev j ar û reben

Dijmin li ser me duxwâ xwûna me

Em xebat dikin doza germ dikin

Li hinber dijmin şerâ xwe dikin

Em tane kuştin lâ pir duku j inHaza dijmin gire me bela dikin

Em diban kanî lâ me çi hani

Gelâ belengaz tev bela dikin

Dîsa em bindest tev dibine mest

Ne kar û xebat pist û me j i kest

Quloç û birin xwûn dara şîrîn

Destâ dijminda ew dayîka şîrîn

Divâ em derxin bin deste dijmin

Bigirin dayîke nebân xwûn şîrîn

Râxine bibin tev em bigânâ hev

Sond bi dayîkâ em negirînâ hev

Em çekin hersaz tev bibin rezan

Hinber dijminan em bibin raman

- 47 -

PIŞTA MİN JI KEST

Ez dibam welat tev j ar û reben

Dijmin li ser me duxwâ xwûna me

Em xebat dikin doza germ dikin

Li hinber dijmin şerâ xwe dikin

Em tane kuştin lâ pir duku j inHaza dijmin gire me bela dikin

Em diban kanî lâ me çi hani

Gelâ belengaz tev bela dikin

Dîsa em bindest tev dibine mest

Ne kar û xebat pist û me j i kest

Quloç û birin xwûn dara şîrîn

Destâ dijminda ew dayîka şîrîn

Divâ em derxin bin deste dijmin

Bigirin dayîke nebân xwûn şîrîn

Râxine bibin tev em bigânâ hev

Sond bi dayîkâ em negirînâ hev

Em çekin hersaz tev bibin rezan

Hinber dijminan em bibin raman

- 48 -

Biçin nav gel le deyinin tevger

Bi xebata xwe ra tev rabikin gel

Gelî bawer bikin dijmin raber kin

Ku bawer nebin nikan şer bikin

Pir rabûn bi gel xwe didan hinber

Dijmin li pâ me tev rivîyane der

Ew rabûn meşîyan gele me deş i ya

Bi ramanîya dijmin gel jime rivîya

Karkeren Kurdistan em bigâne hev

Ku bibin yek ger bibin serî û dev

Doza me welat tev bikin xebat

Xwayînan derxînin ji qada welat

Rakin bara xwe hildin milâ xwe

Em bibin pala çav dijminâ xwe

Şerda jirbin li dijminan derbin

Dijmin birve ku em wezîrbin

Karkir perişan cima gel âşîya

Bav û kala me tevda dimeşîya

Herder kuştin pirek û dayikâ me

Pâ mal dikirn keç û xûşkâ me

- 48 -

Biçin nav gel le deyinin tevger

Bi xebata xwe ra tev rabikin gel

Gelî bawer bikin dijmin raber kin

Ku bawer nebin nikan şer bikin

Pir rabûn bi gel xwe didan hinber

Dijmin li pâ me tev rivîyane der

Ew rabûn meşîyan gele me deş i ya

Bi ramanîya dijmin gel jime rivîya

Karkeren Kurdistan em bigâne hev

Ku bibin yek ger bibin serî û dev

Doza me welat tev bikin xebat

Xwayînan derxînin ji qada welat

Rakin bara xwe hildin milâ xwe

Em bibin pala çav dijminâ xwe

Şerda jirbin li dijminan derbin

Dijmin birve ku em wezîrbin

Karkir perişan cima gel âşîya

Bav û kala me tevda dimeşîya

Herder kuştin pirek û dayikâ me

Pâ mal dikirn keç û xûşkâ me

- 49 -

Didin ber sungîyan bûk û zarokan

Tev hilweşandin xirabe li ser me

Em talan kirin fariz û tirkan

Kirin mahcir bi çolanda berdan

Em bûne köle ew bûn koledar

Feqir li bin bar ew bûne serdar

Dijmin al çekir ji xwûna me sor

Ala mâ rengî kirin bin lingan

12.2.68

- 49 -

Didin ber sungîyan bûk û zarokan

Tev hilweşandin xirabe li ser me

Em talan kirin fariz û tirkan

Kirin mahcir bi çolanda berdan

Em bûne köle ew bûn koledar

Feqir li bin bar ew bûne serdar

Dijmin al çekir ji xwûna me sor

Ala mâ rengî kirin bin lingan

12.2.68

- 50 -

KARKIRNO VERİN EM HERİN

Karkirno werin em herinLâ vlr ne Ve lata meyeAxa bav û kala me gîyan

Di bin lingâ dijmin deye

Şoreşger li Kurdistane

Bar hildan ser mi la xweye

Bar ne bara her kesane

Ko bidon ser kola xweye

Karkirno ma qe nabînin

Xwûşk û bira tev dimrâye

Xwandewan kanin li virbinEm herin welatâ xweye

Em guh nedin derevvkaran

Tevger li Kurdistan heye

Xwandewan kanin birivin

Riv ne kara kurda meye

Kurdistan parçe parçe bû

Va bi destâ zanokâ meye

Feqîr go gundî şîyar bû

Van tev rakir doza meye

25. 4. 1978

- 50 -

KARKIRNO VERİN EM HERİN

Karkirno werin em herinLâ vlr ne Ve lata meyeAxa bav û kala me gîyan

Di bin lingâ dijmin deye

Şoreşger li Kurdistane

Bar hildan ser mi la xweye

Bar ne bara her kesane

Ko bidon ser kola xweye

Karkirno ma qe nabînin

Xwûşk û bira tev dimrâye

Xwandewan kanin li virbinEm herin welatâ xweye

Em guh nedin derevvkaran

Tevger li Kurdistan heye

Xwandewan kanin birivin

Riv ne kara kurda meye

Kurdistan parçe parçe bû

Va bi destâ zanokâ meye

Feqîr go gundî şîyar bû

Van tev rakir doza meye

25. 4. 1978

- 51 -

W E L A T

Silave te min girt bi dil û çavan

Name te duxwûnim didim ser seran

Le silav te şandin ji bav û biran

Te go Velate me kete bin lingan

Name te duxwand û hâsir rej kirin

Ve hesrete welet hişâ min birin

Sance xwe berda dil û gurçikan

Velate min û te tev talan kirin

Te j i min ra şanda pir derda giran

Vî bari ez çito hildime milan

Kete dest dijmin ev mârg û zozan

Gerek bare welet hildin ser milan

Em rakin wî barî hildin mile xwe

Gelî tev kom bikin bidin dera xwe

Bi ramanake rast hezeke mezin

Velet rizgar bikin ji di j mine xwe

2.5. 1974

- 51 -

W E L A T

Silave te min girt bi dil û çavan

Name te duxwûnim didim ser seran

Le silav te şandin ji bav û biran

Te go Velate me kete bin lingan

Name te duxwand û hâsir rej kirin

Ve hesrete welet hişâ min birin

Sance xwe berda dil û gurçikan

Velate min û te tev talan kirin

Te j i min ra şanda pir derda giran

Vî bari ez çito hildime milan

Kete dest dijmin ev mârg û zozan

Gerek bare welet hildin ser milan

Em rakin wî barî hildin mile xwe

Gelî tev kom bikin bidin dera xwe

Bi ramanake rast hezeke mezin

Velet rizgar bikin ji di j mine xwe

2.5. 1974

- 52 -

HEVALE REÇA MİN

Ey heval â râça min

Tu werî dest bidî min

Râçik diçâ ser çîyan lo

Hilde milan bara min

Em derkevin sere çîyan

Tiving bidin ser milan

Bi vâ haza gele me lo

Em bistînin Kurdistan

Bara min pir giran

Nikam derxim ser çîyan

Tu j i xwe bide bin bar loKo em bigân ser çîyan

Em derkevin sere çîyanTiving bidin ser milan

Bi vâ haza gele me lo

Em bistînin Kurdistan

Doza min û doza te

Li hinber dijminâ te

Destâ xwe bide Feqîr lo

Ko xelas kin warâ te

- 52 -

HEVALE REÇA MİN

Ey heval â râça min

Tu werî dest bidî min

Râçik diçâ ser çîyan lo

Hilde milan bara min

Em derkevin sere çîyan

Tiving bidin ser milan

Bi vâ haza gele me lo

Em bistînin Kurdistan

Bara min pir giran

Nikam derxim ser çîyan

Tu j i xwe bide bin bar loKo em bigân ser çîyan

Em derkevin sere çîyanTiving bidin ser milan

Bi vâ haza gele me lo

Em bistînin Kurdistan

Doza min û doza te

Li hinber dijminâ te

Destâ xwe bide Feqîr lo

Ko xelas kin warâ te

53

Em derkevin sere çîyan

Tiving bidin ser milan

Bi vâ haza gele me lo

Em bistînin Kurdistan

2.5. 1987

53

Em derkevin sere çîyan

Tiving bidin ser milan

Bi vâ haza gele me lo

Em bistînin Kurdistan

2.5. 1987

- 54 -

ŞEVAT O NALIN

Zivistan, payîz lâ çito havine

Roj dijware dikelâ pir bi tine

Ji cîgera min diçâ kâm û xwûne

Bâ mal û halim ser min da şîne

Heta mirinâ tim xebat karbim

Birci, tazî tev da bâ war bim

Di gerim li çolan wekî qereçî

Tim köle û bin destâ neyarbim

Şov radikim genim cehe diçînim

Pala dikim şelâ xwe dikşînlm

dikutim bi gayâ û gayâ reş

Li şuna ganim zîwân hiltînim

Külfet tev da bâ nan û arvan

Dijmin hat in ez ketim dest wan

Şewat, nal in, qîrîn û digrîyam

Ranebûm ser xwe tev dibûm talan

Gelâ min kuştin tev kirin vvâran

Feqîr rim girîyam bâ hiş û raman

Dijmin xistim ser dev û çavan

Lâ ew bûn dewlet ez bûm kola wan

15.8. 1969

- 54 -

ŞEVAT O NALIN

Zivistan, payîz lâ çito havine

Roj dijware dikelâ pir bi tine

Ji cîgera min diçâ kâm û xwûne

Bâ mal û halim ser min da şîne

Heta mirinâ tim xebat karbim

Birci, tazî tev da bâ war bim

Di gerim li çolan wekî qereçî

Tim köle û bin destâ neyarbim

Şov radikim genim cehe diçînim

Pala dikim şelâ xwe dikşînlm

dikutim bi gayâ û gayâ reş

Li şuna ganim zîwân hiltînim

Külfet tev da bâ nan û arvan

Dijmin hat in ez ketim dest wan

Şewat, nal in, qîrîn û digrîyam

Ranebûm ser xwe tev dibûm talan

Gelâ min kuştin tev kirin vvâran

Feqîr rim girîyam bâ hiş û raman

Dijmin xistim ser dev û çavan

Lâ ew bûn dewlet ez bûm kola wan

15.8. 1969

- 55 -

BERBANG

Bi berbang ra dibû hawar

Şânî û karkir rabû siwar

Tev rakirin das û balyoz

Erîş birin qata xwûnxwar

Vekî şâran rabûn ser xwe

Lâ wan berda dijrainâ xwe

Şehitandin qesir û qonax

Dewlemendî didan ber xwe

Tev rakir sîstema kevnar

Ew zivistan li wan bihar

Sistem ket destâ Feqîran

Roj li wan sor nebû evar

Komar tev ket destâ wana

Ne xizan bûn tev da zana

Tev bû şahdî û şahdemanî

Kurdistan ket destâ wana

25. 4. 1979

- 55 -

BERBANG

Bi berbang ra dibû hawar

Şânî û karkir rabû siwar

Tev rakirin das û balyoz

Erîş birin qata xwûnxwar

Vekî şâran rabûn ser xwe

Lâ wan berda dijrainâ xwe

Şehitandin qesir û qonax

Dewlemendî didan ber xwe

Tev rakir sîstema kevnar

Ew zivistan li wan bihar

Sistem ket destâ Feqîran

Roj li wan sor nebû evar

Komar tev ket destâ wana

Ne xizan bûn tev da zana

Tev bû şahdî û şahdemanî

Kurdistan ket destâ wana

25. 4. 1979

- 56 -

XORTE KURD

Xorte Kurdî piri jîr

tenâ duçû nav bajâr

bajarekî pir delal

Derbas dibû hükme mî r

Li nav bajâr dimeşîya

çend zirtone li paşîye

pir gotin jî hatin guh

gotin xortî neyî ji vir

Xortâ delal sekinî

tev di xwûnda xemilî

gotin tu megere li vir

mir hukim li vir danî

Dibirin cem mîrâ sor

pirî pâşâ pir li dor

danîn erdâ lâ xistin

can li wayî kirin mor

Çekirin zindana reş

tada hebûn pir keleş

tev birci û dinalîyan

bextâ me hemîyan reş

- 56 -

XORTE KURD

Xorte Kurdî piri jîr

tenâ duçû nav bajâr

bajarekî pir delal

Derbas dibû hükme mî r

Li nav bajâr dimeşîya

çend zirtone li paşîye

pir gotin jî hatin guh

gotin xortî neyî ji vir

Xortâ delal sekinî

tev di xwûnda xemilî

gotin tu megere li vir

mir hukim li vir danî

Dibirin cem mîrâ sor

pirî pâşâ pir li dor

danîn erdâ lâ xistin

can li wayî kirin mor

Çekirin zindana reş

tada hebûn pir keleş

tev birci û dinalîyan

bextâ me hemîyan reş

- 57 -

Bi zincîran girâ dan

bi şîqîna qirbacan

şefaq ra gî birin kar

sibâ û heta roj avan

Dîsa kirin zindana

pirs dikir xort Ji wana

gotin heval pirs meke

lâ ti çi digerî li vara

Ramana da xortâ jîr

nabâ herim cem wezîr

lâ ez çito xelasbim

Bi şewîtâ mala mîr

Bava xortî pirî kal

pir roj dibû nate mal

cima li bajâr werqas ma

zû vegerîya bata mal

Sik û sare hindir mal

diğerin tev pî r û kal

pir dipirsî ji gundîyan

kesan bersiv neda kal

Pir axî n û bi derdan

11 xwe xistin digerî yan

lâ ew hidî pirs nakin

mal û kona wan wâran

- 57 -

Bi zincîran girâ dan

bi şîqîna qirbacan

şefaq ra gî birin kar

sibâ û heta roj avan

Dîsa kirin zindana

pirs dikir xort Ji wana

gotin heval pirs meke

lâ ti çi digerî li vara

Ramana da xortâ jîr

nabâ herim cem wezîr

lâ ez çito xelasbim

Bi şewîtâ mala mîr

Bava xortî pirî kal

pir roj dibû nate mal

cima li bajâr werqas ma

zû vegerîya bata mal

Sik û sare hindir mal

diğerin tev pî r û kal

pir dipirsî ji gundîyan

kesan bersiv neda kal

Pir axî n û bi derdan

11 xwe xistin digerî yan

lâ ew hidî pirs nakin

mal û kona wan wâran

- 58 -

Dayîk rabû bi çolan ket

li cem destgirtâ der ket

go keçik destgirtâ te

zeri rabû nav gund ket

Lâ digerî ya û kar dikir

destgirtâ xwe pirs dikir

pîrek hebû fel dar bû

qale xortâ jîr dikir

Dinâ li serî gîşte hev

ez herim wî dibâjim tev

got lo apo lawâ te

zindanada bi roj û şev

Pîr û kala go lawo

li mala wan bû haho

lâ xortâ me çawa bû

li xwe xist dâ û bavo

kal bi dizî çû bajâr

leşker jor him li jâr

leşker kala ne bine

kal bi kevâ nav bajâr

Kalo kete nav bajâr

gelî dikir qîre wîr

derdâ kala pir giran

hâsirâ çavan hatin jâr

- 58 -

Dayîk rabû bi çolan ket

li cem destgirtâ der ket

go keçik destgirtâ te

zeri rabû nav gund ket

Lâ digerî ya û kar dikir

destgirtâ xwe pirs dikir

pîrek hebû fel dar bû

qale xortâ jîr dikir

Dinâ li serî gîşte hev

ez herim wî dibâjim tev

got lo apo lawâ te

zindanada bi roj û şev

Pîr û kala go lawo

li mala wan bû haho

lâ xortâ me çawa bû

li xwe xist dâ û bavo

kal bi dizî çû bajâr

leşker jor him li jâr

leşker kala ne bine

kal bi kevâ nav bajâr

Kalo kete nav bajâr

gelî dikir qîre wîr

derdâ kala pir giran

hâsirâ çavan hatin jâr

- 59 -

Kal gîşte cem mîrâ sor

wezîran xwe dabû dor

bi silavan û temenan

diçû destâ mîrâ sor

Bi emir û fermana te

ez hatim cem mîrâ xwe

lawâ min tu baxşîşkî

ez bibim xwulamâ te

Qebûl kir kala xwastineme kolan bi hevgînin

dema sibâ wexta cot

lawâ te j i nav derînin

Kal pir kete gumanan

kirin çavîya mî vanan

lâ xwe bi çavan neket

çav sor dibûn dirizîyan

Soro emir û rakir dar

kolan derxin bibin kar

xortâ çeleng hûn mebin

wana bidim sermîyandar

Xortâ ciwan derxistin

bi peran tev firotin

lawâ kala bi wan ra

lâ bi qetera ajotin

- 59 -

Kal gîşte cem mîrâ sor

wezîran xwe dabû dor

bi silavan û temenan

diçû destâ mîrâ sor

Bi emir û fermana te

ez hatim cem mîrâ xwe

lawâ min tu baxşîşkî

ez bibim xwulamâ te

Qebûl kir kala xwastineme kolan bi hevgînin

dema sibâ wexta cot

lawâ te j i nav derînin

Kal pir kete gumanan

kirin çavîya mî vanan

lâ xwe bi çavan neket

çav sor dibûn dirizîyan

Soro emir û rakir dar

kolan derxin bibin kar

xortâ çeleng hûn mebin

wana bidim sermîyandar

Xortâ ciwan derxistin

bi peran tev firotin

lawâ kala bi wan ra

lâ bi qetera ajotin

- 60 -

Kala sibe lâ ron bû

eceb mîrâ sor rabû

rica min e pir mezin

li cem wayî qebûl bû

Dîsa çû cem mîrâ sor

xwe avâte dest û dor

soro emir da leşker

lawâ kala wînin jor

çûn xorte jîr wînin

di zindanda nebinin

xortâ delal firotin

nema paşva bistînin

Leşker çûn cem mîrâ sor

temene dana tev li dor

xort bi çewtî firotin

halâ leşker tev da zor

Soro awir da leşker

go leşker tev lawâ kâr

göte kala ez çibikim

eze lâxim li leşker

Kal derdiket hate mal

pîrâ dikir gale gal

kala kela dil rabû

nema bikâ qal û wal

- 60 -

Kala sibe lâ ron bû

eceb mîrâ sor rabû

rica min e pir mezin

li cem wayî qebûl bû

Dîsa çû cem mîrâ sor

xwe avâte dest û dor

soro emir da leşker

lawâ kala wînin jor

çûn xorte jîr wînin

di zindanda nebinin

xortâ delal firotin

nema paşva bistînin

Leşker çûn cem mîrâ sor

temene dana tev li dor

xort bi çewtî firotin

halâ leşker tev da zor

Soro awir da leşker

go leşker tev lawâ kâr

göte kala ez çibikim

eze lâxim li leşker

Kal derdiket hate mal

pîrâ dikir gale gal

kala kela dil rabû

nema bikâ qal û wal

- 61 -

Gundî hatin cem kala

gotin lawâ te li kârakala go ew mîrâ sor

xortan diba bi zora

Feqîr rabû göte wan

rabin herin ser miran

text, tac û mala wan

ko bikevâ bin lingan

Soz dane hev bûne yek

tev rakirin bomba û çek

sistem kete destâ wan

bi çek darî bûne yek

1.4. 1973

- 61 -

Gundî hatin cem kala

gotin lawâ te li kârakala go ew mîrâ sor

xortan diba bi zora

Feqîr rabû göte wan

rabin herin ser miran

text, tac û mala wan

ko bikevâ bin lingan

Soz dane hev bûne yek

tev rakirin bomba û çek

sistem kete destâ wan

bi çek darî bûne yek

1.4. 1973

- 62 -

EVINA BE HEVÎ

Çeleng, rind û evîna min

Agir berda ser cana min

Tev kirim dîwane mahcir

Te hilweşand bedena min

Te ez kirim navâ derdan

Xwûn û kâme hete berdan

Tev şewat, nal in û qîrîn

Min hâsrâ xwûnî beradan

kal, mahcir bâ war kirim

Xizan û pir neçar kirim

Evin li ser mil û çavan

Bâ Velat bâ heval kirim

Meh û salan evin li min

Sancî tev kete dilâ minEz dame ber gurlâ topan

Ve xirab kir jîyana min

Te dinâ li min tarî kir

lâ bâ hinir bâ hâvi kir

Ez feqîr li hâvi ya teme

Rindâ were min bibe wir

25. 1. 1978

- 62 -

EVINA BE HEVÎ

Çeleng, rind û evîna min

Agir berda ser cana min

Tev kirim dîwane mahcir

Te hilweşand bedena min

Te ez kirim navâ derdan

Xwûn û kâme hete berdan

Tev şewat, nal in û qîrîn

Min hâsrâ xwûnî beradan

kal, mahcir bâ war kirim

Xizan û pir neçar kirim

Evin li ser mil û çavan

Bâ Velat bâ heval kirim

Meh û salan evin li min

Sancî tev kete dilâ minEz dame ber gurlâ topan

Ve xirab kir jîyana min

Te dinâ li min tarî kir

lâ bâ hinir bâ hâvi kir

Ez feqîr li hâvi ya teme

Rindâ were min bibe wir

25. 1. 1978

- 63 -

DEŞTA BERAZAN

Gotin li deşta berazan. Mârovekî pir xizan

Roj û şevan dikir kar. Dernedixist mafe nan

Bi salan û şeş mehan. Dibû kola koledar

Hebû kulfetekî xwe.Zarâ xwe didan pâ xwe

Roj ek jina koledar. Banâkir go were mal

Jina kola hate ber. Go tu derkevî ji mal

Go xatûnâ cima wa ?Go ez dibam here mal !

Hat mala xwe dikir kar. Hindir mala siki sar

Nan û pivaz dixwarin.Ji mârik dixwast pirsîn

Zlam berpirs nedayâ. Hâsire çavan hatin xar

Go tu megrî rinda min. Xizanî bû bara min

Lâ ku ez nexebitim. Eme çito xwedîbin

Tu destâ xwe bide min. Emâ xizanîyâ hilkin

Ew kulfeta pir delal. Deste xwe da belengaz

Zarokâ wan tev jîn bûn. Naxûn nanâ koledar

Daya tu nan pir çâke. Eme bankin tev şânî

Rojek wâ bâ gelâ me.Rabin bi ser bilindi

- 63 -

DEŞTA BERAZAN

Gotin li deşta berazan. Mârovekî pir xizan

Roj û şevan dikir kar. Dernedixist mafe nan

Bi salan û şeş mehan. Dibû kola koledar

Hebû kulfetekî xwe.Zarâ xwe didan pâ xwe

Roj ek jina koledar. Banâkir go were mal

Jina kola hate ber. Go tu derkevî ji mal

Go xatûnâ cima wa ?Go ez dibam here mal !

Hat mala xwe dikir kar. Hindir mala siki sar

Nan û pivaz dixwarin.Ji mârik dixwast pirsîn

Zlam berpirs nedayâ. Hâsire çavan hatin xar

Go tu megrî rinda min. Xizanî bû bara min

Lâ ku ez nexebitim. Eme çito xwedîbin

Tu destâ xwe bide min. Emâ xizanîyâ hilkin

Ew kulfeta pir delal. Deste xwe da belengaz

Zarokâ wan tev jîn bûn. Naxûn nanâ koledar

Daya tu nan pir çâke. Eme bankin tev şânî

Rojek wâ bâ gelâ me.Rabin bi ser bilindi

- 64 -

Emâ hevra bikin kar. Tev lâxînin sermîyandar

Eme haza xwe rakin .Hilweşînin textâ wan

Mal ,xemil û xâza wan. Emâ belakin li gîyan

Go kura min ne wanî . Xweda mal ji wanra anî

Gotin daya bi sera te . Va ramanîya ne a te

Va koledarân mezin. tim dimi j in xwûna me

Bava meyi pir salî. Em rezîl û tim wanî

Ew nan û zixîra me. Bi xebata xwe anî

Kala bava hate mal. Hindir dikir gale gal

Kala brpirs ji wan xwast. Em nabin kola tu kesan

Kala avirek dida wan. Xort derketin ji hindir mal

Xebat kirin roj û şev. Gundî , şânî û gel tev hev

Didan kar û bara xwe. Hildan milan bara xwe

Diçûn cem koledarân. go hûn derkevin ji malan

Koledarân go haho. Bankirin bava wana

Kal derketin paşa wan. Hûn çi dixwazin ji began

Gotin bavno werin vir. Hûn bava me em jî kur

Emâ lâxin li began. Tev' da bixun mala pir

Gotin gel o wa nabâ. Li hinber kedxar şer nabâ

- 64 -

Emâ hevra bikin kar. Tev lâxînin sermîyandar

Eme haza xwe rakin .Hilweşînin textâ wan

Mal ,xemil û xâza wan. Emâ belakin li gîyan

Go kura min ne wanî . Xweda mal ji wanra anî

Gotin daya bi sera te . Va ramanîya ne a te

Va koledarân mezin. tim dimi j in xwûna me

Bava meyi pir salî. Em rezîl û tim wanî

Ew nan û zixîra me. Bi xebata xwe anî

Kala bava hate mal. Hindir dikir gale gal

Kala brpirs ji wan xwast. Em nabin kola tu kesan

Kala avirek dida wan. Xort derketin ji hindir mal

Xebat kirin roj û şev. Gundî , şânî û gel tev hev

Didan kar û bara xwe. Hildan milan bara xwe

Diçûn cem koledarân. go hûn derkevin ji malan

Koledarân go haho. Bankirin bava wana

Kal derketin paşa wan. Hûn çi dixwazin ji began

Gotin bavno werin vir. Hûn bava me em jî kur

Emâ lâxin li began. Tev' da bixun mala pir

Gotin gel o wa nabâ. Li hinber kedxar şer nabâ

- 65 -

Van bava xwe girâdan. Tev lâxistin li koledar

Mal, milk û qesra wan. Dişehetî li bin lingan

Dewlemendîya wane gir. Tev ket destâ gelâ pir

Hefsar kirin histîâ wan. Kirin kûçikâ ber malan

Komara xwe çe kirin. Serokî ket destâ wan

Kawa'ye hesînkar anîn. Li ser Kurdistan danîn

Dibû şadî û sânayi . Li Kurdan dibû ronayî

Ew dema çû îro ma. Em jî rabin ser lingan

Xebat bikin roj û şev. Gîşkî bibin tev hev

Bi vâ râça karkeran. Eme lâxinin kedxwuran

Ne şerâ tiving û sûr. Eme rakin balefir

Her alî û kara me. Pir dost heehe bidne me

Top û rokâtâ mezin. Eme bidin dora xwe

Eme bikin ceng û şer. Koledar bidin ber xwe

Ew şoreşgerân li dinâ. Bikin alî kari ya me

Em Kurdistan bistînin. Ji destâ dijminâ xwe

Eme ala xwe rakin. çâ bikin wekhevî ' ya xwe

Lâ ku em negâne hev. Hevra bikin ceng û şer

Nola kala pir xizan. Li xînin koledar

- 65 -

Van bava xwe girâdan. Tev lâxistin li koledar

Mal, milk û qesra wan. Dişehetî li bin lingan

Dewlemendîya wane gir. Tev ket destâ gelâ pir

Hefsar kirin histîâ wan. Kirin kûçikâ ber malan

Komara xwe çe kirin. Serokî ket destâ wan

Kawa'ye hesînkar anîn. Li ser Kurdistan danîn

Dibû şadî û sânayi . Li Kurdan dibû ronayî

Ew dema çû îro ma. Em jî rabin ser lingan

Xebat bikin roj û şev. Gîşkî bibin tev hev

Bi vâ râça karkeran. Eme lâxinin kedxwuran

Ne şerâ tiving û sûr. Eme rakin balefir

Her alî û kara me. Pir dost heehe bidne me

Top û rokâtâ mezin. Eme bidin dora xwe

Eme bikin ceng û şer. Koledar bidin ber xwe

Ew şoreşgerân li dinâ. Bikin alî kari ya me

Em Kurdistan bistînin. Ji destâ dijminâ xwe

Eme ala xwe rakin. çâ bikin wekhevî ' ya xwe

Lâ ku em negâne hev. Hevra bikin ceng û şer

Nola kala pir xizan. Li xînin koledar

- 66 -

Ta zarokâ me rabin. Ew bibân wax bava kal

Destâ me tev girâdin. Evma lâxin li koledar

Va esîra eâ bîstane. Em ketine bin lingane

Va ne dema koletîye. Li ser mebin koledar

Dema rokât û fizan. Em çi dikin gale gal

Va pisi ya û qerâşîya. cima Ji mera buye mal

Bi ramanîya dijminan. Ketin gremolî'yâ û kulan

Van xayînân Kurdistan. Gel firotin çend pûlan

Qûna xwe didan dijmin. Bûn nokârân kedxwaran

Va lîske'ke. pire kûr. Kete navâ gelâ hûr

Ew dema beg û axan. Kurdistan kirin çaranVa ç i roka Kurdistan. Ketâ destâ dijminan

Gelâ feqîr li bin destan. Pir reben û perişan

Gelo serî li xwe hildin. Bixwun xâra Kurdistan

15. 1. 1982

- 66 -

Ta zarokâ me rabin. Ew bibân wax bava kal

Destâ me tev girâdin. Evma lâxin li koledar

Va esîra eâ bîstane. Em ketine bin lingane

Va ne dema koletîye. Li ser mebin koledar

Dema rokât û fizan. Em çi dikin gale gal

Va pisi ya û qerâşîya. cima Ji mera buye mal

Bi ramanîya dijminan. Ketin gremolî'yâ û kulan

Van xayînân Kurdistan. Gel firotin çend pûlan

Qûna xwe didan dijmin. Bûn nokârân kedxwaran

Va lîske'ke. pire kûr. Kete navâ gelâ hûr

Ew dema beg û axan. Kurdistan kirin çaranVa ç i roka Kurdistan. Ketâ destâ dijminan

Gelâ feqîr li bin destan. Pir reben û perişan

Gelo serî li xwe hildin. Bixwun xâra Kurdistan

15. 1. 1982

- 68 -

EY MILETO

Ey mileto bin desto pir bar giran

Verin bigrin destâ hev wekî biran

Her kes dara hîvâ, sitâre û deran

Em mane bin dest, reben û talan

Di dinâda carek tev rabin ser xwe

Bi zanisti bikin kar û bara xwe

Bidin hevdi dest, pist, dil û canDijminan zora derxin Ji warâ xwe

Vekî morîyan bikin xebat û lebatHinberâ dijminan bibin hâz û lat

Tevgerâ da eni . Tektik û pâşva çûn

Ko xelaskin Ji destâ dijmin welat

Ko nekî tektik, enî û yek destur

Bin destâ dijminda bibi tar û hûr

Her kes werâ li ser te bidin dar

Nema tu miletî nema tu bikî kar

Tu maya şerpeze bin dest û reben

Ne mal heye ne hâl heye ne düzen

Rabe ser xwe di dinâda bidî deng

Bi tekoşîn yan tuneyî yan hebûn

- 68 -

EY MILETO

Ey mileto bin desto pir bar giran

Verin bigrin destâ hev wekî biran

Her kes dara hîvâ, sitâre û deran

Em mane bin dest, reben û talan

Di dinâda carek tev rabin ser xwe

Bi zanisti bikin kar û bara xwe

Bidin hevdi dest, pist, dil û canDijminan zora derxin Ji warâ xwe

Vekî morîyan bikin xebat û lebatHinberâ dijminan bibin hâz û lat

Tevgerâ da eni . Tektik û pâşva çûn

Ko xelaskin Ji destâ dijmin welat

Ko nekî tektik, enî û yek destur

Bin destâ dijminda bibi tar û hûr

Her kes werâ li ser te bidin dar

Nema tu miletî nema tu bikî kar

Tu maya şerpeze bin dest û reben

Ne mal heye ne hâl heye ne düzen

Rabe ser xwe di dinâda bidî deng

Bi tekoşîn yan tuneyî yan hebûn

- 69 -

Ey feqîro dûzena xwe tu çâke

Ala rengin bi ser xwe da li bakeDi dinâda tu jî heyî yek milet

Fîze firok û Kamara xwe peydake

2. 11.87

Derîya Evînâ

Min yek didî misk û enber

Vek kulîlkan xwe dabû ber

Kenbera zîv li bejina zirav

Gul i û kezî tev berdan ser

Çave min li bejna wâ ket

Dilâ min da xençer lâ ket

Ez bûm Feqir ji dest evî ne

Pata agir bi mala min ket

Hilol bûm derîya evînâ

Var talan bû dil birînâ

Dişewitîm bi roj û şevan

Gazî û qîrin kesek nînâ

17.6. 1987

- 69 -

Ey feqîro dûzena xwe tu çâke

Ala rengin bi ser xwe da li bakeDi dinâda tu jî heyî yek milet

Fîze firok û Kamara xwe peydake

2. 11.87

Derîya Evînâ

Min yek didî misk û enber

Vek kulîlkan xwe dabû ber

Kenbera zîv li bejina zirav

Gul i û kezî tev berdan ser

Çave min li bejna wâ ket

Dilâ min da xençer lâ ket

Ez bûm Feqir ji dest evî ne

Pata agir bi mala min ket

Hilol bûm derîya evînâ

Var talan bû dil birînâ

Dişewitîm bi roj û şevan

Gazî û qîrin kesek nînâ

17.6. 1987

70 -

EZ KURMAME TEME

Kani ya gund xule xule av jâ dara

Keç û bûkan satil rakir çûne avâXortâ gundâ me rabûn wan nihârîn

Por û gulâ xwe ber dane sera navâ

Keçik rabûn pir hâdan pâşva hato

Dest li bakir law lav* kura fato

Şerm nakî li me keç ika di nâr i ye

Eze herim te bibâjim li cem bavo

Min go rindâ haho bîla tu mebâje

Ew bava min bi rişâşâ li min xîne

Ez evdalâ bejina, lâv û gulâ teme

Keçikâ tu mebâje ez kurmame te me

Mada xorto dilâ te j î li min heye

Vâ mal-batâ rake vverî mala meye

Bistînin sozâ gulî min keçikâye

Bibi zave ez bibim kevanîya teye

Bane şânî bikin defa xwe lâxîninPor, gulî, kej i û piştâ bi şidînin

Hine bikin Ala-rengin bixemlînin

Deste te û min feqîrî hevdigînin

12. 7. 1979

70 -

EZ KURMAME TEME

Kani ya gund xule xule av jâ dara

Keç û bûkan satil rakir çûne avâXortâ gundâ me rabûn wan nihârîn

Por û gulâ xwe ber dane sera navâ

Keçik rabûn pir hâdan pâşva hato

Dest li bakir law lav* kura fato

Şerm nakî li me keç ika di nâr i ye

Eze herim te bibâjim li cem bavo

Min go rindâ haho bîla tu mebâje

Ew bava min bi rişâşâ li min xîne

Ez evdalâ bejina, lâv û gulâ teme

Keçikâ tu mebâje ez kurmame te me

Mada xorto dilâ te j î li min heye

Vâ mal-batâ rake vverî mala meye

Bistînin sozâ gulî min keçikâye

Bibi zave ez bibim kevanîya teye

Bane şânî bikin defa xwe lâxîninPor, gulî, kej i û piştâ bi şidînin

Hine bikin Ala-rengin bixemlînin

Deste te û min feqîrî hevdigînin

12. 7. 1979

71 -

MEMOSTAN CIGERXVUN

Ser pirtûka nivisandâ Cigerxwûn

Gundî gotâ bi karkira tev rabinLâ dibâjâ xwandewane qenc û baş

Dida navâ bi hezaran serxwebûn

Keşan hene li Kurdistan pir qelâş

Nenivisîya neket nav helbestâ xeş

Pir bûn râzan j i bo gelâ Kurdistan

Lâ duxwandin ew helbestâ pire xest

Ji di roka tewre pâsin veqetîya

Lâ guh-derzim kime ezim da zana

Xeca sîyahbend digo lawâ min lorî

Li ser Kurd îro her-kes bû peya

Ew Ehmedâ xwanâ çandî nâzik kir

Rabû seydâ va çîroka nivis kir

Raman bû karkir, gundî û belengaz

Keşan rabûn va di roka berbat kir

Tu kar diki ey saydayâ Cigerxwûn

Gelî hemû dil, gurçik tev bi xwûn

Mele rakir bi sed hezaran pâşmerge

Destâ nokâr pâşmerge pir şehîd bûn

71 -

MEMOSTAN CIGERXVUN

Ser pirtûka nivisandâ Cigerxwûn

Gundî gotâ bi karkira tev rabinLâ dibâjâ xwandewane qenc û baş

Dida navâ bi hezaran serxwebûn

Keşan hene li Kurdistan pir qelâş

Nenivisîya neket nav helbestâ xeş

Pir bûn râzan j i bo gelâ Kurdistan

Lâ duxwandin ew helbestâ pire xest

Ji di roka tewre pâsin veqetîya

Lâ guh-derzim kime ezim da zana

Xeca sîyahbend digo lawâ min lorî

Li ser Kurd îro her-kes bû peya

Ew Ehmedâ xwanâ çandî nâzik kir

Rabû seydâ va çîroka nivis kir

Raman bû karkir, gundî û belengaz

Keşan rabûn va di roka berbat kir

Tu kar diki ey saydayâ Cigerxwûn

Gelî hemû dil, gurçik tev bi xwûn

Mele rakir bi sed hezaran pâşmerge

Destâ nokâr pâşmerge pir şehîd bûn

- 72 -

Te li ser va xwandewanan pir gotâ

Le cima nokâr, axa û xayîn ne gotâ

Lâ kâ kuştin ew pâşmergâ qehreman

Hinek hene ji Kurdistan ra lâ kota

Vanî kirin em tev didan bin destan

çar paran bû didan fariz û tirkan

Lâ xelkan çâkir al, ol û warâ xwe

Tev-hev xistin Kurdistan bû talan

Pir çâ kirin râça karkirân cîhan

Râxine kirin Rûs, Vietnam û çîn

Hemû bûne dijminâ hev j i bo wana

Xelas dikin destâ Rûs û yan bi Çîn

Diban werin xelasîya we bi destâ me

çend karkir û gundî dane dora xwe

Bâ ramanî bûne dijmin bi hev ketin

çekel û rûvî tev dilîzin bi gelâ me

Bawer nakin ji karkirân Kurdistan

Diban eme welât derxin bin destan

çend zarok jî dana ber wâ komelâ

Kî dil sozin diban di j î Kurdistan

Ey memostan cima tu wa dibâjîKanin çibikin serokan bi vî hişî

Sebe serokâ hevdi dikine ajan

Hîn çâ dikin j i bo gel ser âşî

- 72 -

Te li ser va xwandewanan pir gotâ

Le cima nokâr, axa û xayîn ne gotâ

Lâ kâ kuştin ew pâşmergâ qehreman

Hinek hene ji Kurdistan ra lâ kota

Vanî kirin em tev didan bin destan

çar paran bû didan fariz û tirkan

Lâ xelkan çâkir al, ol û warâ xwe

Tev-hev xistin Kurdistan bû talan

Pir çâ kirin râça karkirân cîhan

Râxine kirin Rûs, Vietnam û çîn

Hemû bûne dijminâ hev j i bo wana

Xelas dikin destâ Rûs û yan bi Çîn

Diban werin xelasîya we bi destâ me

çend karkir û gundî dane dora xwe

Bâ ramanî bûne dijmin bi hev ketin

çekel û rûvî tev dilîzin bi gelâ me

Bawer nakin ji karkirân Kurdistan

Diban eme welât derxin bin destan

çend zarok jî dana ber wâ komelâ

Kî dil sozin diban di j î Kurdistan

Ey memostan cima tu wa dibâjîKanin çibikin serokan bi vî hişî

Sebe serokâ hevdi dikine ajan

Hîn çâ dikin j i bo gel ser âşî

- 73 -

Navâ marx û lenîn her-dera diba j in

Lâ ewana teşîya xwe tim dirâsin

Roj ek were Velate me rizgar bâ

Vana dîsa li vâ derâ serâşin

Ko nan xeş bâ vana tev da şoreşger

Bi gotinan marx û lenîn pir bawer

Karkir, gundî û belengaz dikin ajan

Râxne nabin diban emin şoreşger

Bas dizanî vana ji gel ra nabin kes

Vana time li nav gelâ me rû pir reş

Tu bane gelke ko şîyarbin ne xapin

Em li nav gelâ xwe nebin tim rû res

Emin karkir em haşirin em neçar

Em bâ malin em bâ halin em bâ kar

Em radibin, em dirivin tene kuştin

Mirin ji mera wanara qonax û bar

Ey memostan heger ez rast nabâ j im

Lâ bigâm cem te ez ji tera bibâjim

Ko van hatin rûniştin tev bûn yek

Ez feqîr ra gelâ Kurd ra dengbâjim

17.7.1981 Feqîr Ahmed

- 73 -

Navâ marx û lenîn her-dera diba j in

Lâ ewana teşîya xwe tim dirâsin

Roj ek were Velate me rizgar bâ

Vana dîsa li vâ derâ serâşin

Ko nan xeş bâ vana tev da şoreşger

Bi gotinan marx û lenîn pir bawer

Karkir, gundî û belengaz dikin ajan

Râxne nabin diban emin şoreşger

Bas dizanî vana ji gel ra nabin kes

Vana time li nav gelâ me rû pir reş

Tu bane gelke ko şîyarbin ne xapin

Em li nav gelâ xwe nebin tim rû res

Emin karkir em haşirin em neçar

Em bâ malin em bâ halin em bâ kar

Em radibin, em dirivin tene kuştin

Mirin ji mera wanara qonax û bar

Ey memostan heger ez rast nabâ j im

Lâ bigâm cem te ez ji tera bibâjim

Ko van hatin rûniştin tev bûn yek

Ez feqîr ra gelâ Kurd ra dengbâjim

17.7.1981 Feqîr Ahmed

74 -

BAXÇE GULAN

Ez diçûm cem yara xwe

Hâsir û bin bara xwe

cima yara min digrîya

Min ew hilda milâ xwe

Min go megrî yara min

Lâ tu xemla mala min

Dilâ min te şah diba

Evîn tu bin bara min

Min yar danî ber gulan

Jana yar avât va milan

Destâ yara min sar dibû

Min da ser herdu milan

Bankir haho yara min

Serî hilde gevvra min

Tev da çolan dikevim

Sebir, can û dilâ min

Yara min serî hilneda

Min ji ber dil berneda

Ez dibûme kor û gâhej

Min xwe bi z i naran veda

74 -

BAXÇE GULAN

Ez diçûm cem yara xwe

Hâsir û bin bara xwe

cima yara min digrîya

Min ew hilda milâ xwe

Min go megrî yara min

Lâ tu xemla mala min

Dilâ min te şah diba

Evîn tu bin bara min

Min yar danî ber gulan

Jana yar avât va milan

Destâ yara min sar dibû

Min da ser herdu milan

Bankir haho yara min

Serî hilde gevvra min

Tev da çolan dikevim

Sebir, can û dilâ min

Yara min serî hilneda

Min ji ber dil berneda

Ez dibûme kor û gâhej

Min xwe bi z i naran veda

- 75 -

Min destâ xwe jâ vekir

Gul û gupik bi ser kir

Bûm hâsir û tim bâ war

Pûk û barana li min kir

Lâ dest danî ser dilan

Girîyam wekî bilbilan

Yara feqîr Kurdistan

Yar nekir baxçâ gulan

17. 1. 1967

- 75 -

Min destâ xwe jâ vekir

Gul û gupik bi ser kir

Bûm hâsir û tim bâ war

Pûk û barana li min kir

Lâ dest danî ser dilan

Girîyam wekî bilbilan

Yara feqîr Kurdistan

Yar nekir baxçâ gulan

17. 1. 1967

- 76 -

HEVALEN CEFAKAR

Va çîyana mezin, bilindin û dirâjin

Cîzmâ xwûn râ dernaxin sera çîyan

Xezalâ va çîyan nâ girtin û narivâ

Bi rimâ dijmin ne kuştin û nakevâ

Sefaq lâ ket sitâra sor 11 ezmanan

Sewq da erd û ezmân gel rabû û rabû

Herhebe gelâ me çand ew rez û zevî

Ve Ji bîr nakim hevalan me cefakar

Va çîyana bilind, serî sorin bi xwûnin

Em hevalâ gelâ bindestan gîyaninKo şewitî dar û ber heval gî bi hevdira

Hevalâ cefa kar dişevvîtln bi heval î

Şefaq lâ ket sitâra sor li ezmanan

Şewq da erd û ezmân gel rabû û rabû

Herhebe gelâ me çand ew rez û zevî

Ve ji bîr nakim hhevalân me cefakar

- 76 -

HEVALEN CEFAKAR

Va çîyana mezin, bilindin û dirâjin

Cîzmâ xwûn râ dernaxin sera çîyan

Xezalâ va çîyan nâ girtin û narivâ

Bi rimâ dijmin ne kuştin û nakevâ

Sefaq lâ ket sitâra sor 11 ezmanan

Sewq da erd û ezmân gel rabû û rabû

Herhebe gelâ me çand ew rez û zevî

Ve Ji bîr nakim hevalan me cefakar

Va çîyana bilind, serî sorin bi xwûnin

Em hevalâ gelâ bindestan gîyaninKo şewitî dar û ber heval gî bi hevdira

Hevalâ cefa kar dişevvîtln bi heval î

Şefaq lâ ket sitâra sor li ezmanan

Şewq da erd û ezmân gel rabû û rabû

Herhebe gelâ me çand ew rez û zevî

Ve ji bîr nakim hhevalân me cefakar

- 77 -

Dijmin derxînin buxwun zevî û rezâ xwe

Li buran xebat dikin keç û lawâ me

Roj a xwe gî bikin xebat û lebat

Tim bijâ feqîr û gundâ Kurdistan

Şefaq lâ ket sitâra sor li ezmanan

Şewq da erd û ezmân gel rabû û rabû

Herhebe gelâ me çand ew rez û zevî

Ve ji bîr nakim biraya min cefakar

1. 7. 1977

- 77 -

Dijmin derxînin buxwun zevî û rezâ xwe

Li buran xebat dikin keç û lawâ me

Roj a xwe gî bikin xebat û lebat

Tim bijâ feqîr û gundâ Kurdistan

Şefaq lâ ket sitâra sor li ezmanan

Şewq da erd û ezmân gel rabû û rabû

Herhebe gelâ me çand ew rez û zevî

Ve ji bîr nakim biraya min cefakar

1. 7. 1977

- 78 -

JİNA MİN KETE DEVE GURAN

Iroj dîsa ferman rabû

Pergala me tev bela bû

Dijmin avât fîze û rokât

Bajar û gund xirabe bû

Şehetandin kon û dewran

Ber pîyan çû mal û ferman

kuştin dayîk, xwûşk û bira

Ewâ mayî hevra girîyan

Hate ser min serma merde

Kul, birin û rîş tev dâşâ

Jîyane xwe ji ber min bada

Li ser serî diçûm erde

Hâze xwekir plşta min eşi ya

Hunir duçû dilâ min weştîya

Jîyane xwatir ji min xwast

Hûr û pûzûr li erdâ weşîya

Ez ban dikim bav û biran

Li min her der dubû wâran

Lâ feqîr rim diçim ji vir

Jîna min kete deve guran

11. 11. 1988

- 78 -

JİNA MİN KETE DEVE GURAN

Iroj dîsa ferman rabû

Pergala me tev bela bû

Dijmin avât fîze û rokât

Bajar û gund xirabe bû

Şehetandin kon û dewran

Ber pîyan çû mal û ferman

kuştin dayîk, xwûşk û bira

Ewâ mayî hevra girîyan

Hate ser min serma merde

Kul, birin û rîş tev dâşâ

Jîyane xwe ji ber min bada

Li ser serî diçûm erde

Hâze xwekir plşta min eşi ya

Hunir duçû dilâ min weştîya

Jîyane xwatir ji min xwast

Hûr û pûzûr li erdâ weşîya

Ez ban dikim bav û biran

Li min her der dubû wâran

Lâ feqîr rim diçim ji vir

Jîna min kete deve guran

11. 11. 1988

- 79 -

GELE HEJA

Xortâ gundâ me tev da

Gîşkî rabûn bi hev ra

Diçûne nav zevî yâ xwe

Mirin mayîn bi hev ra

Pir werga çû meh û sal

Tev da bûne xwudan mal

Bi xebata xwe tim mâr

Li xwe kirin kürk û şal

çâkirin bajar tev gund

E w mâr bûn ne bûne kund

Mal, zari û tev da j in

Lâ tev bûne ser bilind

Dijmin tev hat nâze wan

Lâ çav berda milkâ wan

Dijmin didan ber gurlan

Rivîya dijmin ji ber wan

Gotin em ne xwûnxwarin

lâ gûndî û xebat-karin

Kî çav berdâ milkâ me

Em tev dijminâ wanin

- 79 -

GELE HEJA

Xortâ gundâ me tev da

Gîşkî rabûn bi hev ra

Diçûne nav zevî yâ xwe

Mirin mayîn bi hev ra

Pir werga çû meh û sal

Tev da bûne xwudan mal

Bi xebata xwe tim mâr

Li xwe kirin kürk û şal

çâkirin bajar tev gund

E w mâr bûn ne bûne kund

Mal, zari û tev da j in

Lâ tev bûne ser bilind

Dijmin tev hat nâze wan

Lâ çav berda milkâ wan

Dijmin didan ber gurlan

Rivîya dijmin ji ber wan

Gotin em ne xwûnxwarin

lâ gûndî û xebat-karin

Kî çav berdâ milkâ me

Em tev dijminâ wanin

- 80 -

Emin giran tev da lek

Destâ meda bomba û çek

Emin ji kezan natisin

Dev bi hâz û tevger yek

Haza gelîyâ me tev da

Tev radibin bi hev ra

Em ne kurda zirt û dîn

Lâ hev bi kujin tev da

Vekî kurdan nabin dîn

Heroj bi ser wenda şîn

Feqîr, şâx û tev dedan

Dijmin ew dine ber zîn

Dijmin li wan sivvar bû

Pîn lâ xistin kurdo dû

Kurd do tev da bû köle

Ji dest wana jîn du çû

Lâ tev ketin nav derdan

Tev rabûn bi hev vedan

Lâ bûn tirşikcâ dijmin

Dest j i warâ xwe berdan

9.2. 1987

- 80 -

Emin giran tev da lek

Destâ meda bomba û çek

Emin ji kezan natisin

Dev bi hâz û tevger yek

Haza gelîyâ me tev da

Tev radibin bi hev ra

Em ne kurda zirt û dîn

Lâ hev bi kujin tev da

Vekî kurdan nabin dîn

Heroj bi ser wenda şîn

Feqîr, şâx û tev dedan

Dijmin ew dine ber zîn

Dijmin li wan sivvar bû

Pîn lâ xistin kurdo dû

Kurd do tev da bû köle

Ji dest wana jîn du çû

Lâ tev ketin nav derdan

Tev rabûn bi hev vedan

Lâ bûn tirşikcâ dijmin

Dest j i warâ xwe berdan

9.2. 1987

- 81 -

SİLAV JI BAVO RA

Silav dikim bavkâ xwe

Lâ eme pire bi sinin

Te dayîka me berdaye

Em kâ çito we bibinin

Bilah bavo werg nabâ

Zarok tev da bircine

Nan û şîva me tüne

Em tev hevdi digrîne

Ji Mûsil heta Sâwas

Entep, Meletî û Xinis

Kermenşah, Dersim Biti i s

Girîyan dayîka me kanî

Riha, Varto ka Kerkük

Amed, erbî û girâ-sor

Van, zexo û ezir-can

Em diğerin dayîka xwe

- 81 -

SİLAV JI BAVO RA

Silav dikim bavkâ xwe

Lâ eme pire bi sinin

Te dayîka me berdaye

Em kâ çito we bibinin

Bilah bavo werg nabâ

Zarok tev da bircine

Nan û şîva me tüne

Em tev hevdi digrîne

Ji Mûsil heta Sâwas

Entep, Meletî û Xinis

Kermenşah, Dersim Biti i s

Girîyan dayîka me kanî

Riha, Varto ka Kerkük

Amed, erbî û girâ-sor

Van, zexo û ezir-can

Em diğerin dayîka xwe

- 82 -

Em bi lep lep pâşta çûn

Deşta Mûşâ gî bi tutun

Em rivîyan û tev hev çûn

Deyîşta berazîyan bi xwûn

Em rivîyan ser dar û ber

Em agirek aveti li ser

Şewqa wî agirâ li jor

Kurdistan kir sor û zer

Em çûne cem bava xwe

Me jâ pirs kir dayka xwe

Bavo were tu bi me ra

Tev bigerin li dayka xwe

Bava rabû û li me nihârî

Go hûn dixazin dayka xwe

Me go çito naxwazin

Go hûn rakin çekân xwe

Go dayka we Kurdistan

Dijmin xistâ bin destan

Me go dijmin çîkâ me

Go dijrainâ bava we

- 82 -

Em bi lep lep pâşta çûn

Deşta Mûşâ gî bi tutun

Em rivîyan û tev hev çûn

Deyîşta berazîyan bi xwûn

Em rivîyan ser dar û ber

Em agirek aveti li ser

Şewqa wî agirâ li jor

Kurdistan kir sor û zer

Em çûne cem bava xwe

Me jâ pirs kir dayka xwe

Bavo were tu bi me ra

Tev bigerin li dayka xwe

Bava rabû û li me nihârî

Go hûn dixazin dayka xwe

Me go çito naxwazin

Go hûn rakin çekân xwe

Go dayka we Kurdistan

Dijmin xistâ bin destan

Me go dijmin çîkâ me

Go dijrainâ bava we

- 83 -

Sebe maf û doza xwe

bidin feqîr soza xwe

22.2. 1974

GELE KURDİSTAN DE RAB İN

Gele Kurdistan de rabin

Ma eme tim li erde wabin

Marâ reşî di warâ mede

Em ji xewe şîyar nabin

Va ejdirha pir raezine

Li ser cîyâ veketin

Ko em ji xewe şîyar nebin

Ew hestîyâ me tim bixwûne

Va ejdirha çar serîye

Dev avâte jîn a meye

Dayîka me sînge xweyî gewr

Bi ser da axu ber dayâye

- 83 -

Sebe maf û doza xwe

bidin feqîr soza xwe

22.2. 1974

GELE KURDİSTAN DE RAB İN

Gele Kurdistan de rabin

Ma eme tim li erde wabin

Marâ reşî di warâ mede

Em ji xewe şîyar nabin

Va ejdirha pir raezine

Li ser cîyâ veketin

Ko em ji xewe şîyar nebin

Ew hestîyâ me tim bixwûne

Va ejdirha çar serîye

Dev avâte jîn a meye

Dayîka me sînge xweyî gewr

Bi ser da axu ber dayâye

- 84 -

Dayîke em çiwa jîn kirin

Ji tuneyâ jîyan kirin

Sînge dayîka me kalî gewr

Mar û misk çar paran kirin

Xûşk û biran rabûn girîyan

Maran dibir dayîka biran

Dayîka me şîqînek vâ ket

Min derxin ji destâ maran

Tev' da şîqîn ket dile min

Bâ dayîk em li kare razân

Zarok bira gîşk bircine

Dayîk mere em bimijin

Her çar maran li me nihârî

Em li hev kombûn bâ benî

Me go bijî çîna karker

Eme doze bibine sârâî

Gele cihan li me nihârî

Ew marana gîşk bûn rûvî

Me go dayîka xwe bigrin

Dayîk di kirin qula rûvî

- 84 -

Dayîke em çiwa jîn kirin

Ji tuneyâ jîyan kirin

Sînge dayîka me kalî gewr

Mar û misk çar paran kirin

Xûşk û biran rabûn girîyan

Maran dibir dayîka biran

Dayîka me şîqînek vâ ket

Min derxin ji destâ maran

Tev' da şîqîn ket dile min

Bâ dayîk em li kare razân

Zarok bira gîşk bircine

Dayîk mere em bimijin

Her çar maran li me nihârî

Em li hev kombûn bâ benî

Me go bijî çîna karker

Eme doze bibine sârâî

Gele cihan li me nihârî

Ew marana gîşk bûn rûvî

Me go dayîka xwe bigrin

Dayîk di kirin qula rûvî

- 85 -

Gel î yan hatin gotin roj baş

Me go çi diğerin li kermekaş

Gotin em tev bibin heval

Em rûvîyan gîşk bikin laş

Me go em çito lâxîni.n

Qula rûvî hilwasînin

Her çar linge rûvî qutkin

Dayîka ji dest derxînin

Me tevir û bârân xwe hanin

Le li ber qula rûvî danîn

Tevir lâxist heri çekirGel Ji mera taste hanîn

Feqîr go lavmo hele mekin

Em li qule duman bikin

Demek dirâj rûvî di warde

Em j i xerbî û bakur derkin

1.3. 1979

- 85 -

Gel î yan hatin gotin roj baş

Me go çi diğerin li kermekaş

Gotin em tev bibin heval

Em rûvîyan gîşk bikin laş

Me go em çito lâxîni.n

Qula rûvî hilwasînin

Her çar linge rûvî qutkin

Dayîka ji dest derxînin

Me tevir û bârân xwe hanin

Le li ber qula rûvî danîn

Tevir lâxist heri çekirGel Ji mera taste hanîn

Feqîr go lavmo hele mekin

Em li qule duman bikin

Demek dirâj rûvî di warde

Em j i xerbî û bakur derkin

1.3. 1979

86 -

EMİNE

Xeber gîhşte we emine

Xwunda ji min ra dişineDi go ez bûm evîna te

Ketin şuna mem û zîne

Xeber da min serî û çavan

Jana emo kete navan

Ez bandikim tev li çolan

Ew zîne ez memâ alan

Siwar bûm li boza rehwan

Pâş min qonaxa şeş mehan

Ez gîştim cizîra-botan

Derket pâş min zina zâdan

Min bankir lâ lâ tu zînî

Do t ma ma hesen, çeko tacînî

Lâ tu xwûşka mir zengini

Çel çara bi kenberâ zerînî

1. 4. 1978

86 -

EMİNE

Xeber gîhşte we emine

Xwunda ji min ra dişineDi go ez bûm evîna te

Ketin şuna mem û zîne

Xeber da min serî û çavan

Jana emo kete navan

Ez bandikim tev li çolan

Ew zîne ez memâ alan

Siwar bûm li boza rehwan

Pâş min qonaxa şeş mehan

Ez gîştim cizîra-botan

Derket pâş min zina zâdan

Min bankir lâ lâ tu zînî

Do t ma ma hesen, çeko tacînî

Lâ tu xwûşka mir zengini

Çel çara bi kenberâ zerînî

1. 4. 1978

- 87 -

SERKETIN U BİLİNDİ

Hil bidin ha hil bidin. Ala rengin hil bidin.

Li her derâ yekdest bin. Ko em tevda jîn bibin.

Tev da çâkin haza xwe. Ji dîrokâ fâr bibin.

Hinber dijmin seran ser. Ve haza dijmin bibin.

Bi tektik herin dijmin. Di cengâda deng bidin.

Em tev da bibin çar qatî . Ko em cengâ hobibin.

Him bikujin him bimrin. Seba welat bistînin.

Ko em bibin serî û dev. Di dinâ da deng bidin.

Seba bijân tim xebat. Eme bibin yek tevger.

Li hinberî kole-daran. Ko em rabln herin ser.

Bi ciwakî li dijmin xin. Ji kurdistan bikin der.

Ew feqîr râ we kurdan. Bira bibâ kurd li ser.

25. 1. 1986

- 87 -

SERKETIN U BİLİNDİ

Hil bidin ha hil bidin. Ala rengin hil bidin.

Li her derâ yekdest bin. Ko em tevda jîn bibin.

Tev da çâkin haza xwe. Ji dîrokâ fâr bibin.

Hinber dijmin seran ser. Ve haza dijmin bibin.

Bi tektik herin dijmin. Di cengâda deng bidin.

Em tev da bibin çar qatî . Ko em cengâ hobibin.

Him bikujin him bimrin. Seba welat bistînin.

Ko em bibin serî û dev. Di dinâ da deng bidin.

Seba bijân tim xebat. Eme bibin yek tevger.

Li hinberî kole-daran. Ko em rabln herin ser.

Bi ciwakî li dijmin xin. Ji kurdistan bikin der.

Ew feqîr râ we kurdan. Bira bibâ kurd li ser.

25. 1. 1986

- 88 -

VA AXE XAYIN

Sâwas û Dârsim da heta bi Mardin

Velat kirin talan va axâ xayîn

Velât rizgar kin karkir û gundî

Paşvva li me xistin va axâ xayîn

Ji dijmin ra derî hemû vekirin

Xwûn rijandin ser xweva kirin

Du qulî kirin ko bibine nokâr

Li gel feq vedan va axâ xayîn

Dijmin ra ceng dan bav û kala me

Lâ xwûn dirjandin xwûşk û keka me

Ketin pâş dijmin li me digerî yanEm didan dest dijmin va axâ xayîn

Ne duçûm cengâ tim xwe veşartinNihajî werganî hûn axeyâ xayîn

Ji kala meda man xwanâ xirabe

Ser xwe tapî kirin we axâ xayîn

Hûn tim di j mine xwûna gelâ me

Hûn hidî di j minin j i bo gelâ me

Ve em pir firotin tev qetil kirin

Lâ tev bûne gewad hûn axâ xayîn

- 88 -

VA AXE XAYIN

Sâwas û Dârsim da heta bi Mardin

Velat kirin talan va axâ xayîn

Velât rizgar kin karkir û gundî

Paşvva li me xistin va axâ xayîn

Ji dijmin ra derî hemû vekirin

Xwûn rijandin ser xweva kirin

Du qulî kirin ko bibine nokâr

Li gel feq vedan va axâ xayîn

Dijmin ra ceng dan bav û kala me

Lâ xwûn dirjandin xwûşk û keka me

Ketin pâş dijmin li me digerî yanEm didan dest dijmin va axâ xayîn

Ne duçûm cengâ tim xwe veşartinNihajî werganî hûn axeyâ xayîn

Ji kala meda man xwanâ xirabe

Ser xwe tapî kirin we axâ xayîn

Hûn tim di j mine xwûna gelâ me

Hûn hidî di j minin j i bo gelâ me

Ve em pir firotin tev qetil kirin

Lâ tev bûne gewad hûn axâ xayîn

89

Gel i ji dest we xwûn vereşîya

Reş girâdan xwûşk û dayîka me

Di ceng da mirin bav û kala me

Bâ nîkeh bûn zava hûn axâ xayîn

Roj ek werâ hûn tev wekî kûçikan

Sir dan dijmin rivîyan ji meyîdan

Gel xwûn dirjandin hûn xwudan gund

Kurdistan firotin we axâ xayîn

Ji Vana, Xwarpût heta bi Rihayâ

Em tev şîyar bûn zanin hûn xayîn

Birîna me mezin we xâ pâ reşand

Histâ Feqîr xwar kir we axâ xayîn

11. 12. 1966

89

Gel i ji dest we xwûn vereşîya

Reş girâdan xwûşk û dayîka me

Di ceng da mirin bav û kala me

Bâ nîkeh bûn zava hûn axâ xayîn

Roj ek werâ hûn tev wekî kûçikan

Sir dan dijmin rivîyan ji meyîdan

Gel xwûn dirjandin hûn xwudan gund

Kurdistan firotin we axâ xayîn

Ji Vana, Xwarpût heta bi Rihayâ

Em tev şîyar bûn zanin hûn xayîn

Birîna me mezin we xâ pâ reşand

Histâ Feqîr xwar kir we axâ xayîn

11. 12. 1966

- 90 -

BELENGAZEN KURDİSTAN

Belengazân Kurdistan

Destâ bi qiler vemalin

Gurl û bomba bavân jer

Bira kedxwûr bi nalin

Bi ciwakî û pir xebat

Tev bibin zinar û latKoka li kedxwûr bikolin

Ko bibin xwudan vvelat

Berxwedan û pâşwa çûnAlikarîyan pir bibin

Du xwaza da bibin hâz

Cîhan bâ kurd pâsva çûn

Şîyar nebin li cîhan

Dest Nagâne hemû cîyan

Bi borani bi germolîye

Nabin xwudan kurdistan

Dijmin geftan dide me

Arîzîn leşker li ser me

Averû bikin le cima wa

Duxwastinî ne li cem me

- 90 -

BELENGAZEN KURDİSTAN

Belengazân Kurdistan

Destâ bi qiler vemalin

Gurl û bomba bavân jer

Bira kedxwûr bi nalin

Bi ciwakî û pir xebat

Tev bibin zinar û latKoka li kedxwûr bikolin

Ko bibin xwudan vvelat

Berxwedan û pâşwa çûnAlikarîyan pir bibin

Du xwaza da bibin hâz

Cîhan bâ kurd pâsva çûn

Şîyar nebin li cîhan

Dest Nagâne hemû cîyan

Bi borani bi germolîye

Nabin xwudan kurdistan

Dijmin geftan dide me

Arîzîn leşker li ser me

Averû bikin le cima wa

Duxwastinî ne li cem me

91 -

Bi teşâya gele xwe

Az in deyinin li nav xwe

Di xwazada bi civvakî

Gir se hevxin em bi xwe

23. 10. 1980

91 -

Bi teşâya gele xwe

Az in deyinin li nav xwe

Di xwazada bi civvakî

Gir se hevxin em bi xwe

23. 10. 1980

- 92 -

ÇEL U ÇAR

Hezar nehsid çel û çar

Rojâ xwe çekir ji mel

Ez der ketim ser diyar

Yekî ji min ra go silav

Min go roj baş mirovan

Go ez li te bûm mîvan

Min go li ser va çavan

Fermo rûne li ewîyan

Em rûniştin li ewîyan

Go de bibâ dil o van

Min go bibâm bi çi rengi

Min dest ji tiştan berdan

Vî go cima te berda

Lâ min milkâ xwe berda

Me hin dikir gale gal

Şânî hatin bi ser da

Yekî ji vir yekî ji wur

Mîvân deva xwe vekir

Go ze ji wera bibâjim

Ko hûn nekin qîre qîr

- 92 -

ÇEL U ÇAR

Hezar nehsid çel û çar

Rojâ xwe çekir ji mel

Ez der ketim ser diyar

Yekî ji min ra go silav

Min go roj baş mirovan

Go ez li te bûm mîvan

Min go li ser va çavan

Fermo rûne li ewîyan

Em rûniştin li ewîyan

Go de bibâ dil o van

Min go bibâm bi çi rengi

Min dest ji tiştan berdan

Vî go cima te berda

Lâ min milkâ xwe berda

Me hin dikir gale gal

Şânî hatin bi ser da

Yekî ji vir yekî ji wur

Mîvân deva xwe vekir

Go ze ji wera bibâjim

Ko hûn nekin qîre qîr

- 93 -

Mîvân xilçik vemalan

Pala xwe dida belgi yan

Qelûn bi tutuna mûsâ

Da mabânâ herd lâvan

Qelûn dikişand duman da

çava wî li herder geri ya

Em tev bûne ker û lal

Mîvân çîrok bi ser da

Go yek hebû li bolavîya

Bax û bostan tev winda

Rakir dar û bara xwe

Berâ xwe dida kuba

Bû karkirâ karkistan

Her şev diçû nav dostan

Lâ şevekâ çivin dan

Go em ketin bin destan

Roj û meh tev derbasbûn

Roj bi roj dost windabûn

Rabû diçû nav rezan

Hevalâ min vvinda bûn

Lâ çav li wî dibûn sor

Li dora wî dibû şorEw sekini û guh dar bûHevalan xwe dida dor

- 93 -

Mîvân xilçik vemalan

Pala xwe dida belgi yan

Qelûn bi tutuna mûsâ

Da mabânâ herd lâvan

Qelûn dikişand duman da

çava wî li herder geri ya

Em tev bûne ker û lal

Mîvân çîrok bi ser da

Go yek hebû li bolavîya

Bax û bostan tev winda

Rakir dar û bara xwe

Berâ xwe dida kuba

Bû karkirâ karkistan

Her şev diçû nav dostan

Lâ şevekâ çivin dan

Go em ketin bin destan

Roj û meh tev derbasbûn

Roj bi roj dost windabûn

Rabû diçû nav rezan

Hevalâ min vvinda bûn

Lâ çav li wî dibûn sor

Li dora wî dibû şorEw sekini û guh dar bûHevalan xwe dida dor

- 94 -

Tev rûniştin li wârâ

Go hûn diçine kâraLâ em diçin kâra

Ko kedxwur bikin bâra

Gîşkîyan go bi xatirâ te

Lâ em biçin ji cem teNiha xwûnxwar bibîneTejî bikâ teve me

Go ezim hevalâ we

Nikam bijâm dûre we

Ezim qata Feqîr ran

Mirin mayîn teve we

22. 10. 1988

- 94 -

Tev rûniştin li wârâ

Go hûn diçine kâraLâ em diçin kâra

Ko kedxwur bikin bâra

Gîşkîyan go bi xatirâ te

Lâ em biçin ji cem teNiha xwûnxwar bibîneTejî bikâ teve me

Go ezim hevalâ we

Nikam bijâm dûre we

Ezim qata Feqîr ran

Mirin mayîn teve we

22. 10. 1988

- 95 -

DİLE MİN

Roj ek dilâ min rabû

Xem û xîyal bela bû

Keçik hatin nav daran

Dilâ min bi wana şahbû

Di nav vvanda yeke xweş

Ser bilind û çave reş

Bejin zirav gewr û kesk

Navâ wâ bi cihana xweş

Bejin zirav û pir delal

Hezkirina min meh û sal

Vâ xwe berda dilâ min

Ne min tüne kon û mal

Paşva hatim mala xwe

Dâ go rûne li şuna xwe

Min go daya ne werga

Go binâre li dayîka xwe

Min go daya yar nuxweş

Gel i yo tu bi mera bimeş

Ez yara xwe xelas-kim

Bi gelâ xwe û haza geş

- 95 -

DİLE MİN

Roj ek dilâ min rabû

Xem û xîyal bela bû

Keçik hatin nav daran

Dilâ min bi wana şahbû

Di nav vvanda yeke xweş

Ser bilind û çave reş

Bejin zirav gewr û kesk

Navâ wâ bi cihana xweş

Bejin zirav û pir delal

Hezkirina min meh û sal

Vâ xwe berda dilâ min

Ne min tüne kon û mal

Paşva hatim mala xwe

Dâ go rûne li şuna xwe

Min go daya ne werga

Go binâre li dayîka xwe

Min go daya yar nuxweş

Gel i yo tu bi mera bimeş

Ez yara xwe xelas-kim

Bi gelâ xwe û haza geş

- 96 -

Ezda awurek da ser min

Go tu şaş bâ lawâ min

Tu dengâ xwe meke j i wâ

Ew âsîn li dilâ min

Min go Ezda e w a minKenîya ha ha lawâ min

Min xwe dida benda wâ

Ew hin nate destâ min

Go lawâ min ew pir çûk

Ew hîn nebâ bajar û sûk

Kesk, zer û sor lâkin

Ji Feqîr ra bikin bûk

Gereg em rabin ser xwe

Gel i bidin dara ber xwe

Bi tektik û bi raman

Dijmin derxin ji warâ xwe

Go gel i yo em tev rabin

Xwudan hâz û zanabin

Ji dijminan bistînin

Ew bûk bâ em zava bin

4. 11. 1985

- 96 -

Ezda awurek da ser min

Go tu şaş bâ lawâ min

Tu dengâ xwe meke j i wâ

Ew âsîn li dilâ min

Min go Ezda e w a minKenîya ha ha lawâ min

Min xwe dida benda wâ

Ew hin nate destâ min

Go lawâ min ew pir çûk

Ew hîn nebâ bajar û sûk

Kesk, zer û sor lâkin

Ji Feqîr ra bikin bûk

Gereg em rabin ser xwe

Gel i bidin dara ber xwe

Bi tektik û bi raman

Dijmin derxin ji warâ xwe

Go gel i yo em tev rabin

Xwudan hâz û zanabin

Ji dijminan bistînin

Ew bûk bâ em zava bin

4. 11. 1985

- 97 -

SITER

Ez ban dikim te sitâr'âTu bi şewqî li vâ derâ

Çelengî bi te şah dibim

Tu pez berdî tevda bâra

Sitâr dem û roj a te baş

Gulî sor û rû li te geş

Bejina zirav delal û rind

Kesk, gewr û sorda tu xweş

Carek dîdî sitâr bi gul

Bû evin û xwe berda dil

Min kir ax, fîxan û haho

Derdâ sitâr bûme bilbil

Sitâr te dilâ min qul kir

Derd, kul û keder pir kir

Ew barâkî pir û pir giran

Tev' da li milâ min barkir

23. 1. 1978

- 97 -

SITER

Ez ban dikim te sitâr'âTu bi şewqî li vâ derâ

Çelengî bi te şah dibim

Tu pez berdî tevda bâra

Sitâr dem û roj a te baş

Gulî sor û rû li te geş

Bejina zirav delal û rind

Kesk, gewr û sorda tu xweş

Carek dîdî sitâr bi gul

Bû evin û xwe berda dil

Min kir ax, fîxan û haho

Derdâ sitâr bûme bilbil

Sitâr te dilâ min qul kir

Derd, kul û keder pir kir

Ew barâkî pir û pir giran

Tev' da li milâ min barkir

23. 1. 1978

- 98 -

EVINA BE OL

Gevvrek dît rind û delal

Ez ketim nav evîna dil

Dest û lingâ min girâdan

Min kir qirin wekî bilbil

Ew gewra evin û bezar

Gulî û kezi tev tane xwar

Nav dar û çeleng çav reş

Ez li hevîya evin bekar

Derd û kulan ez kal kirim

Bâ jîn û bâ hâvi kirim

Evîn roj ek neket dest min

Ez bâ mal û bâ war kirim

Meh û salan evîn li min

Xençerek berda dilâ min

Ez Feqîrâ derd û kulan

Evîn roj ek nate ser min

19.3. 1968

- 98 -

EVINA BE OL

Gevvrek dît rind û delal

Ez ketim nav evîna dil

Dest û lingâ min girâdan

Min kir qirin wekî bilbil

Ew gewra evin û bezar

Gulî û kezi tev tane xwar

Nav dar û çeleng çav reş

Ez li hevîya evin bekar

Derd û kulan ez kal kirim

Bâ jîn û bâ hâvi kirim

Evîn roj ek neket dest min

Ez bâ mal û bâ war kirim

Meh û salan evîn li min

Xençerek berda dilâ min

Ez Feqîrâ derd û kulan

Evîn roj ek nate ser min

19.3. 1968

- 99 -

SİSTEM BU A GUND I U KARKİR

Rabûn ser xwe rabûn ser xwe

Çol û banî tev dan ber xwe

Tu kes nine li hinbere wan

Ala karkir kirine dest xwe

Xeml û xâz û malan began

Dişehetîya ket bin lingan

çîya û zozan didan ber xwe

Belengaz û qata gundî yan

Serî hildan karkir û gundî

Diket dest wan ser bilindi

Tev lâ xistin li koledarân

Van hilwaşandin dewlemendî

Rabûn ser xwe gundî û karkir

Gele bin dest bi xwe'ra kir

Bûne pola li hinber dijmin

Sistem bû a gundî û karkir

Dara azadîye ji xwera hanin

Li ser Kurdistan danî n

Belengaz Feqir û gundî yan

Bi destâ xwe sistem danîn

16. 1. 1982

- 99 -

SİSTEM BU A GUND I U KARKİR

Rabûn ser xwe rabûn ser xwe

Çol û banî tev dan ber xwe

Tu kes nine li hinbere wan

Ala karkir kirine dest xwe

Xeml û xâz û malan began

Dişehetîya ket bin lingan

çîya û zozan didan ber xwe

Belengaz û qata gundî yan

Serî hildan karkir û gundî

Diket dest wan ser bilindi

Tev lâ xistin li koledarân

Van hilwaşandin dewlemendî

Rabûn ser xwe gundî û karkir

Gele bin dest bi xwe'ra kir

Bûne pola li hinber dijmin

Sistem bû a gundî û karkir

Dara azadîye ji xwera hanin

Li ser Kurdistan danî n

Belengaz Feqir û gundî yan

Bi destâ xwe sistem danîn

16. 1. 1982

100 -

RAKIN ALA CENGE

Gelî Ji min qeherâye

Diba rabe bi hawarke

Go em ketin kul û derdan

Rabe gel li râ siwarke

Siwaro dizgin dest te dâ

Xwe li sera çîyan beyanke

Gundî feqîr bira rabin

Sera çîyan toz û dûmanke

Heta kînge tim bindest bin

Di dinâ da em wa bijân

Ereb, tirk û ecem li ser me

Xwe rizgar kin yan tev bimrin

Bâ mirin gel rizgar nabâ

Dinâ da tew nata dine

Em destur û yek hâz bibin

Ko em rakin ala cengâ

13.6. 1988

100 -

RAKIN ALA CENGE

Gelî Ji min qeherâye

Diba rabe bi hawarke

Go em ketin kul û derdan

Rabe gel li râ siwarke

Siwaro dizgin dest te dâ

Xwe li sera çîyan beyanke

Gundî feqîr bira rabin

Sera çîyan toz û dûmanke

Heta kînge tim bindest bin

Di dinâ da em wa bijân

Ereb, tirk û ecem li ser me

Xwe rizgar kin yan tev bimrin

Bâ mirin gel rizgar nabâ

Dinâ da tew nata dine

Em destur û yek hâz bibin

Ko em rakin ala cengâ

13.6. 1988

- 101 -

Bara Velat

Ji enbara kul û derdan

Dikim nakim xelas nabim

Kire bendek avât milan

Çito dikim tewr ranabim

Le va bara kul û derdan

Ser mi landa hate berdan

Di bin barda ketim xwar

Dikim nakim xwe der naxim

Birin, derd û kulan giran

Ser singanda hate berdan

Tim ban dikim kesek nine

Dikim nakim xelas nabim

Bar li ser min bara welat

Feqir di binda nake xebat

Xelqan çekin tang û firok

Ji vî bari xelas nabim

1. 1. 1978

- 101 -

Bara Velat

Ji enbara kul û derdan

Dikim nakim xelas nabim

Kire bendek avât milan

Çito dikim tewr ranabim

Le va bara kul û derdan

Ser mi landa hate berdan

Di bin barda ketim xwar

Dikim nakim xwe der naxim

Birin, derd û kulan giran

Ser singanda hate berdan

Tim ban dikim kesek nine

Dikim nakim xelas nabim

Bar li ser min bara welat

Feqir di binda nake xebat

Xelqan çekin tang û firok

Ji vî bari xelas nabim

1. 1. 1978

- 102 -

GOVEND

Tu bi xâr hatî vâ govendâ

Def û zirne li pâ teye

Tu deste xwe di destâ minke

Eme şen kin vâ govendâ

Xorto were em xwe li bakin

Di lana keç û xortan kin

keç û bûkân vâ govendâ

Ser meda zilxitan li bakin

Keçâ were bigire di lan

Ira ji mera yekî gulanDinâ tev bû gul û gupik

em bi hevdin dest û milan

Dilâ min ji wekî te yeDidî me te deste xwe ye

Feqir û gundî yâ kurdistan

Tev dom bikin jîna xweye

1.5. 1972

- 102 -

GOVEND

Tu bi xâr hatî vâ govendâ

Def û zirne li pâ teye

Tu deste xwe di destâ minke

Eme şen kin vâ govendâ

Xorto were em xwe li bakin

Di lana keç û xortan kin

keç û bûkân vâ govendâ

Ser meda zilxitan li bakin

Keçâ were bigire di lan

Ira ji mera yekî gulanDinâ tev bû gul û gupik

em bi hevdin dest û milan

Dilâ min ji wekî te yeDidî me te deste xwe ye

Feqir û gundî yâ kurdistan

Tev dom bikin jîna xweye

1.5. 1972

- 103 -

LEVA SOR

Bilind rind û çav reşa min

Bejina te mâ j i bir ji min

Ew be j n û balava delal

Bi dil bimeş were cem min

Tu vverî eze jîn bibim

Bi hâl û bi hinir bibim

Ew hâz û tev evîna te

Bi mal û ez tim jîn bibim

Eze bînkim ew gulî yâ mor

Maçek bikim ji leva sor

Be j na te wekî kul i İkan

Tev' da gevvr ew kesk û sor

Tu neyî eze dîn bibim

Bâ hâl û bâ hinir bibim

Ji ber evîna tâ delal

Bâ xwuda bâ hâvi bibim

Tu neyî ez dikevime cîyan

Beşek xwar Ji dinî ya cavan

Dikim nalîn ji derdâ dilanJaneke xwe berda milan

- 103 -

LEVA SOR

Bilind rind û çav reşa min

Bejina te mâ j i bir ji min

Ew be j n û balava delal

Bi dil bimeş were cem min

Tu vverî eze jîn bibim

Bi hâl û bi hinir bibim

Ew hâz û tev evîna te

Bi mal û ez tim jîn bibim

Eze bînkim ew gulî yâ mor

Maçek bikim ji leva sor

Be j na te wekî kul i İkan

Tev' da gevvr ew kesk û sor

Tu neyî eze dîn bibim

Bâ hâl û bâ hinir bibim

Ji ber evîna tâ delal

Bâ xwuda bâ hâvi bibim

Tu neyî ez dikevime cîyan

Beşek xwar Ji dinî ya cavan

Dikim nalîn ji derdâ dilanJaneke xwe berda milan

- 104 -

Feqir bankir tu neyî malan

Te lâ xist remzek li milan

Ew agir û şehv/ata te

Xwe berda gurçik û milan

24. 12. 1979

- 104 -

Feqir bankir tu neyî malan

Te lâ xist remzek li milan

Ew agir û şehv/ata te

Xwe berda gurçik û milan

24. 12. 1979

- 105 -

SINA velat

Hele werin rabin rabinHerb û cenga girane

Ser amed û dersim daGurlâ topan berdane

Şîqîna serebi-nalan

Gürle j orda barîyane

Qîrîna mence-seran

Xort li erdâ weşîyane

Kala me pir û zarok

Tev dane ber sunguyane

Xwûn li erdâ dimeşe

Vekî çem û kanîyane

Leşkerâ dijmin hatâ

Tev ketâ nav malane

Pir, bûk û zarokan

Kirin hindir xwanîyane

- 105 -

SINA velat

Hele werin rabin rabinHerb û cenga girane

Ser amed û dersim daGurlâ topan berdane

Şîqîna serebi-nalan

Gürle j orda barîyane

Qîrîna mence-seran

Xort li erdâ weşîyane

Kala me pir û zarok

Tev dane ber sunguyane

Xwûn li erdâ dimeşe

Vekî çem û kanîyane

Leşkerâ dijmin hatâ

Tev ketâ nav malane

Pir, bûk û zarokan

Kirin hindir xwanîyane

- 106 -

Qazax û benzin kirin

Di arda perpitîyane

Girtin destâ keç ikan

Beri didan çolane

Kâçe me por zerînbûn

Bûkan sorik hil dane

Dest leşkerâ dijmindaQîre qîra zarîyane

Pâşmârgâ me qehreman

Xwe ji çîyada berdane

Pir dikuştin dimirin

Haza dijmin girane

Gürle j orda dibarîyan

Vek zîpikâ ezmanane

Xort û leşkerâ dijmin

Sungu di hev hil dane

Dijmin damîşâ nebû

Pâşmârge da ser wane

- 106 -

Qazax û benzin kirin

Di arda perpitîyane

Girtin destâ keç ikan

Beri didan çolane

Kâçe me por zerînbûn

Bûkan sorik hil dane

Dest leşkerâ dijmindaQîre qîra zarîyane

Pâşmârgâ me qehreman

Xwe ji çîyada berdane

Pir dikuştin dimirin

Haza dijmin girane

Gürle j orda dibarîyan

Vek zîpikâ ezmanane

Xort û leşkerâ dijmin

Sungu di hev hil dane

Dijmin damîşâ nebû

Pâşmârge da ser wane

- 107 -

Axâ Kurdan xwayîn bûn

Bi dijmin'ra î mze dane

Ordîya çaran dihanîn

Jorda gürle berdane

Bi emre fewzî-paşaXort li erdâ weşîyane

Simâlâ xortan reş bûn

Di xwûnda xemilîyane

Heyfa xortâ me Kurdan

Ketin dest dijminane

koz û perde li dar bûn

Bûk li şuna wan mane

Bûkan sorik çekirinReşâ xwe girâdane

Lâ keç, bûk û zari yan

Tev didan ber hespane

Berî didan amasîya

Jontirk li Kurdistane

- 107 -

Axâ Kurdan xwayîn bûn

Bi dijmin'ra î mze dane

Ordîya çaran dihanîn

Jorda gürle berdane

Bi emre fewzî-paşaXort li erdâ weşîyane

Simâlâ xortan reş bûn

Di xwûnda xemilîyane

Heyfa xortâ me Kurdan

Ketin dest dijminane

koz û perde li dar bûn

Bûk li şuna wan mane

Bûkan sorik çekirinReşâ xwe girâdane

Lâ keç, bûk û zari yan

Tev didan ber hespane

Berî didan amasîya

Jontirk li Kurdistane

- 108 -

Ala mâ rengin danîn

A xwe hildan li ser çiyane

Lâ xayînân Kurdistan

Bi dijmin' ra ketin rîyane

Bûne nokârâ dijmin

Gel didan destâ wane

Di ketin pâş dijminan

Kuştin xortâ Kurdane

Mala gel tapî kirin

Dijminan li ser axane

Xortâ Kurdan şehîd bûn

Bûk li suna wan mane

Axan çav ber danâkâ

Bâ nikâh ew zavane

Keç û bûk dest dijminda

Leşker ket nav wane

Dest avâtin pîrekan

Namus diçû li ber pîyane

- 108 -

Ala mâ rengin danîn

A xwe hildan li ser çiyane

Lâ xayînân Kurdistan

Bi dijmin' ra ketin rîyane

Bûne nokârâ dijmin

Gel didan destâ wane

Di ketin pâş dijminan

Kuştin xortâ Kurdane

Mala gel tapî kirin

Dijminan li ser axane

Xortâ Kurdan şehîd bûn

Bûk li suna wan mane

Axan çav ber danâkâ

Bâ nikâh ew zavane

Keç û bûk dest dijminda

Leşker ket nav wane

Dest avâtin pîrekan

Namus diçû li ber pîyane

- 109 -

Keçikan çav girâdan

Xwe çekirin deryane

Zendâ wan sor û gewr bûn

Ketin deva masîyane

Mirada dijmin nebûBi cana keçâ Kurdane

Bi destâ ve xayînan

Dijmin ket nav malane

Gelâ feqîr di kuştin

Kurdistan bû talane

25. 1. 1969

- 109 -

Keçikan çav girâdan

Xwe çekirin deryane

Zendâ wan sor û gewr bûn

Ketin deva masîyane

Mirada dijmin nebûBi cana keçâ Kurdane

Bi destâ ve xayînan

Dijmin ket nav malane

Gelâ feqîr di kuştin

Kurdistan bû talane

25. 1. 1969

- 110 -

EVÎN

Min xwar derbek ji evînâ

Derd û kulan Ji min tînâ

Meh û salan ez dinalim

Lâ J i ber derdâ wâ evînâ

Bara evîn li ser kola minDi binda qetîya sola minKetim xwarâ ser dev û çavEvîn xwe da ser mi la min

Di bin evîn da difetisim

Nikam ji bin bilipitim

Evîn bû ç i yaya zegros se

Di bin evîn da naxebitim

Evîn kete hindi râ min

Dest avâte wî dilâ min

Meqes û xençer di destda

Avât dil û gurçikâ min

- 110 -

EVÎN

Min xwar derbek ji evînâ

Derd û kulan Ji min tînâ

Meh û salan ez dinalim

Lâ J i ber derdâ wâ evînâ

Bara evîn li ser kola minDi binda qetîya sola minKetim xwarâ ser dev û çavEvîn xwe da ser mi la min

Di bin evîn da difetisim

Nikam ji bin bilipitim

Evîn bû ç i yaya zegros se

Di bin evîn da naxebitim

Evîn kete hindi râ min

Dest avâte wî dilâ min

Meqes û xençer di destda

Avât dil û gurçikâ min

111 -

Ji dil da xwûnâ xwe çekir

Lâ J i hindir va deri vekir

Vekî çemâ, dîcle û firat

Kef û kapik bi ser xwe kir

Bav û biran hekîm hanin

Lâ bi derba evîn nezanîn

Evîn bû agir û şehwat

Bo feqîr ket av jî nanîn

25. 1. 1988

111 -

Ji dil da xwûnâ xwe çekir

Lâ J i hindir va deri vekir

Vekî çemâ, dîcle û firat

Kef û kapik bi ser xwe kir

Bav û biran hekîm hanin

Lâ bi derba evîn nezanîn

Evîn bû agir û şehwat

Bo feqîr ket av jî nanîn

25. 1. 1988

- 112 -

EY KARKIRE KURDİSTAN

Ey karkirâ Kurdistan. Dema me a rabüne.

Tev bibin welat parâz. çi dema tine bûne.

Xebat bikin li gundan. Bi îlrae zanibûne.

Dijmin dayîka me bira. Çi dema raketinâ.

Hele xwe ji xwe çekin. Roja me a felatâ.

Çekan hildin mile xwe. idî ji bo xebatâ.

Herkes dara ser hîvâ. Em hîn diçûn liqatâ.

Kedxwûr dayî bira. Namusa me li kere hâ.

îlme karkir buxwûnin. Em bibin jîr û zana.

Vietnamâ çito bir. Em rabin bi râça wana.

Çekdarî herne pâş. Kedxwur çekin imi yana.

Bikin qîrîn keç û law. Dijmin derxin ji vara.

Ko tu ranebî ser xwe.Tim bindest û reben bî .

Dema te dengâ xwe kir. Haware li sera te bî .

Vexta cenga dersime. Eceb ew kala me bin.

Peymal kirin keç û bûk. Ewana çîke me bî .

Seba şerâ Jîyînâ. Eme çekan hilgirin.

Ji ap, bav û birazî . Pir ramanîyan bistînin.

Bi Feqîr'ra herin pâş. Zora dijmin derînin.

Serxwebûna Kurdistan. Şoreşger â bistînin.

16. 7. 1976

- 112 -

EY KARKIRE KURDİSTAN

Ey karkirâ Kurdistan. Dema me a rabüne.

Tev bibin welat parâz. çi dema tine bûne.

Xebat bikin li gundan. Bi îlrae zanibûne.

Dijmin dayîka me bira. Çi dema raketinâ.

Hele xwe ji xwe çekin. Roja me a felatâ.

Çekan hildin mile xwe. idî ji bo xebatâ.

Herkes dara ser hîvâ. Em hîn diçûn liqatâ.

Kedxwûr dayî bira. Namusa me li kere hâ.

îlme karkir buxwûnin. Em bibin jîr û zana.

Vietnamâ çito bir. Em rabin bi râça wana.

Çekdarî herne pâş. Kedxwur çekin imi yana.

Bikin qîrîn keç û law. Dijmin derxin ji vara.

Ko tu ranebî ser xwe.Tim bindest û reben bî .

Dema te dengâ xwe kir. Haware li sera te bî .

Vexta cenga dersime. Eceb ew kala me bin.

Peymal kirin keç û bûk. Ewana çîke me bî .

Seba şerâ Jîyînâ. Eme çekan hilgirin.

Ji ap, bav û birazî . Pir ramanîyan bistînin.

Bi Feqîr'ra herin pâş. Zora dijmin derînin.

Serxwebûna Kurdistan. Şoreşger â bistînin.

16. 7. 1976

- 113 -

TAZI û BIRÇIYAN

Tazi û birçîyan tev serî rakir

Bûne hâz meşiyan û azadî bankir

Devvlemend zordest diban gel rabû

Şehetî zordestî ji ser xwe rakir

Xemla zor destan tev dibû talanŞehetandin devvlemendî û qesrâ wan

Dirivîyan ji ber karker û gundî yan

Her bijâ û tim bijân karkirâ cihan

Vekî karkiren cihan rabin serxweBi hevra yek bin bi haza gele xwe

Tektik bi raman herin ser dijmin

Xwûnxwaran derxînin ji welatâ xwe

9. 8. 1986

- 113 -

TAZI û BIRÇIYAN

Tazi û birçîyan tev serî rakir

Bûne hâz meşiyan û azadî bankir

Devvlemend zordest diban gel rabû

Şehetî zordestî ji ser xwe rakir

Xemla zor destan tev dibû talanŞehetandin devvlemendî û qesrâ wan

Dirivîyan ji ber karker û gundî yan

Her bijâ û tim bijân karkirâ cihan

Vekî karkiren cihan rabin serxweBi hevra yek bin bi haza gele xwe

Tektik bi raman herin ser dijmin

Xwûnxwaran derxînin ji welatâ xwe

9. 8. 1986

114 -

DAYE

Daya te ez anîm dinâ

Te go lawâ minî bi tenâ

Ez didame ser sîngâ xwe

Tu şah bûyî seba jînâ

Te şîre beran dida min

Te go qurban lo lawâ min

Roj a ko ez nuxweş dibûm

Hâsir rljandin j i bo min

Şev û roj an xwe da bermin

Miz û şîrîn tev dida min

Bi salan ez mezin kirim

Jîna xwe da jîyana min

Lâ daya ez qurbane te

Ronayî û hinir didim te

Bira derdâ te nebînim

Jîyana xwe tev didim te

Bav û dayîk pir şîrînin

Ji bo Feqîr hûn evinin

Min af bikin li wâ derâ

Roj ek werâ hev bibinin

16.4. 1989

114 -

DAYE

Daya te ez anîm dinâ

Te go lawâ minî bi tenâ

Ez didame ser sîngâ xwe

Tu şah bûyî seba jînâ

Te şîre beran dida min

Te go qurban lo lawâ min

Roj a ko ez nuxweş dibûm

Hâsir rljandin j i bo min

Şev û roj an xwe da bermin

Miz û şîrîn tev dida min

Bi salan ez mezin kirim

Jîna xwe da jîyana min

Lâ daya ez qurbane te

Ronayî û hinir didim te

Bira derdâ te nebînim

Jîyana xwe tev didim te

Bav û dayîk pir şîrînin

Ji bo Feqîr hûn evinin

Min af bikin li wâ derâ

Roj ek werâ hev bibinin

16.4. 1989

- 115 -

PIROZKIN

Va îro ser sala me

Herin destâ dayîka xwe

Pîroz bikin bav û dâ

Bira maçkin çava we

Bankin pir hogirân xwe

Agir dadin li nav xwe

Dinâ bikin kesk û sor

Pîrozkin ser sala xwe

Def û zirnâ lâxînin

Govendekâ bi hevxînin

Di lana Keç û xortan

Tev roj a xwe pîrozkin

Ser sala me roj a sor

Em jî bibin hâz û dor

Eme dijminan derînin

Ala rengin hildin jor

Roj a feqîr li cem di lan

Bidin hev dest û milan

Dinâ tevda bibisin lo

Ko rizgar bû Kurdistan

1. 1. 1988

- 115 -

PIROZKIN

Va îro ser sala me

Herin destâ dayîka xwe

Pîroz bikin bav û dâ

Bira maçkin çava we

Bankin pir hogirân xwe

Agir dadin li nav xwe

Dinâ bikin kesk û sor

Pîrozkin ser sala xwe

Def û zirnâ lâxînin

Govendekâ bi hevxînin

Di lana Keç û xortan

Tev roj a xwe pîrozkin

Ser sala me roj a sor

Em jî bibin hâz û dor

Eme dijminan derînin

Ala rengin hildin jor

Roj a feqîr li cem di lan

Bidin hev dest û milan

Dinâ tevda bibisin lo

Ko rizgar bû Kurdistan

1. 1. 1988

- 116 -

SEBE KURDİSTAN

Hevalan Kurdan tev şîyar bibin

Bi râçika karkir em zana bibin

Gundî û karkir râncber bi hevra

Eme li ser çîyan doza xwe bibin

Va Velatâ bav û kala me tev da

Destâ xwe bigrin rabin hev ra

Dijminan derînin Ji qada Velat

Koka li dijmin hllbikin tev da

Çekin ji erdâ xwe bikin râzan

Hun dijmin dît berdin ser wan

Karkir gundî tev râşana me

Lâ rakin şoreş ko bibin hazan

Tim li ser çîyan em li newalan

Bombe û çekan hildin ser milan

Dijmin şehîd kir bav û kala me

Mâr û jin mirin sebe Kurdistan

Rojekâ şehîd bim seba warâ xwe

Li ser min megrîn ka feqîrâ me

Kurdistan bibâ dewlet û hebûn

Şânayî û şadî bâ Kurdistanâ me

12.7. 1979

- 116 -

SEBE KURDİSTAN

Hevalan Kurdan tev şîyar bibin

Bi râçika karkir em zana bibin

Gundî û karkir râncber bi hevra

Eme li ser çîyan doza xwe bibin

Va Velatâ bav û kala me tev da

Destâ xwe bigrin rabin hev ra

Dijminan derînin Ji qada Velat

Koka li dijmin hllbikin tev da

Çekin ji erdâ xwe bikin râzan

Hun dijmin dît berdin ser wan

Karkir gundî tev râşana me

Lâ rakin şoreş ko bibin hazan

Tim li ser çîyan em li newalan

Bombe û çekan hildin ser milan

Dijmin şehîd kir bav û kala me

Mâr û jin mirin sebe Kurdistan

Rojekâ şehîd bim seba warâ xwe

Li ser min megrîn ka feqîrâ me

Kurdistan bibâ dewlet û hebûn

Şânayî û şadî bâ Kurdistanâ me

12.7. 1979

- 117 -

ŞEVREŞÎ

Roj a gul û kul i İkan

Va roj a li min bû âvar

Râda diçûm seve reş

Herdû gavan pâşva çûm

Şeve reşe pir tarîye

Pûk û berfâ dibarîye

Dengek hate guhâ min

Para âşîya dilâ min

Kirim quloç wâ sancîyâ

Linge min ket zikâ min

Ketin xarâ li ber kâvir

Ji kâşda deng hate min

Ez rabûme ser lingan

Te denge hirc û guran

- 117 -

ŞEVREŞÎ

Roj a gul û kul i İkan

Va roj a li min bû âvar

Râda diçûm seve reş

Herdû gavan pâşva çûm

Şeve reşe pir tarîye

Pûk û berfâ dibarîye

Dengek hate guhâ min

Para âşîya dilâ min

Kirim quloç wâ sancîyâ

Linge min ket zikâ min

Ketin xarâ li ber kâvir

Ji kâşda deng hate min

Ez rabûme ser lingan

Te denge hirc û guran

- 118 -

Dişemîtîm ketime xwar

Diçûm navâ keviran

Hirç û hovan dûzirîyan

Min xwe da ber z i naran

Tirsek kete dilâ min

Min go haho pişta min

Şewqek hate çava minMin nihârî û pâşva çûm

Şeva reşda dlrivîyam

Tirs û xofa pir giran

Ez bi lezîn duçûm ser

Ew agirâ pir li dûr

Şewqa wî agirâ li jor

Çeqel dikin zûre zûr

Hîvâ sera xwe hllda

Ba ew berfa kir tozan

- 118 -

Dişemîtîm ketime xwar

Diçûm navâ keviran

Hirç û hovan dûzirîyan

Min xwe da ber z i naran

Tirsek kete dilâ min

Min go haho pişta min

Şewqek hate çava minMin nihârî û pâşva çûm

Şeva reşda dlrivîyam

Tirs û xofa pir giran

Ez bi lezîn duçûm ser

Ew agirâ pir li dûr

Şewqa wî agirâ li jor

Çeqel dikin zûre zûr

Hîvâ sera xwe hllda

Ba ew berfa kir tozan

- 119 -

Her der kire xirabe

Li we çolâ tenâ mam

Ez ban dikim tim haho

Ne dengâ bira û bavo

Dayîk hate bîri ya min

Kani xwûçik û keka min

Destâ min j i hev vebûn

Barek hate milâ min

Bara minî pir giran

Nikam rabim ser lingan

Ew taqeta mine pir

Ket i yâ bina bare gir

Çav gerandin li dora xwe

çar çeqel hatin ser min

Deva wana bi xwûn bûn

Min go haho dayîka min

- 119 -

Her der kire xirabe

Li we çolâ tenâ mam

Ez ban dikim tim haho

Ne dengâ bira û bavo

Dayîk hate bîri ya min

Kani xwûçik û keka min

Destâ min j i hev vebûn

Barek hate milâ min

Bara minî pir giran

Nikam rabim ser lingan

Ew taqeta mine pir

Ket i yâ bina bare gir

Çav gerandin li dora xwe

çar çeqel hatin ser min

Deva wana bi xwûn bûn

Min go haho dayîka min

- 120 -

Dayîke birîn-darbû

Ez li hespâ siv/arbûm

Xarek berda diçûm mal

Gundî yan dikir gale gal

Girîyan haho dayîka me

Bav, go rabin xortâ me

Tev' da em rabûn ser xwe

Pir çâ dibû haza me

Feqîr digo bi tektik

Ku dijmin bidin ber xwe

Ji dijmlnra gorîstan

Li nav axa gel i yâ me

5.5. 1982

- 120 -

Dayîke birîn-darbû

Ez li hespâ siv/arbûm

Xarek berda diçûm mal

Gundî yan dikir gale gal

Girîyan haho dayîka me

Bav, go rabin xortâ me

Tev' da em rabûn ser xwe

Pir çâ dibû haza me

Feqîr digo bi tektik

Ku dijmin bidin ber xwe

Ji dijmlnra gorîstan

Li nav axa gel i yâ me

5.5. 1982

- 121 -

JİNA INSANAN

Ez bi çûk bûmPir şîrîn bûm

Deh salan daXezim û dîn bûm

Ketim panzdan

Şanzde salan

Lâ bi zîn û zengû bûm

Bist û çar da

Xwudan jîn bûm

Him zana bûm

Xebat kar bûm

Xwudan şan

Reng û dîn bûm

Devvlemend bûm

Navâ min hebû

Bîst û heşta

Sermîyandar darbûm

- 121 -

JİNA INSANAN

Ez bi çûk bûmPir şîrîn bûm

Deh salan daXezim û dîn bûm

Ketim panzdan

Şanzde salan

Lâ bi zîn û zengû bûm

Bist û çar da

Xwudan jîn bûm

Him zana bûm

Xebat kar bûm

Xwudan şan

Reng û dîn bûm

Devvlemend bûm

Navâ min hebû

Bîst û heşta

Sermîyandar darbûm

- 122 -

Si û penc da

Çel û çar da

Ez hakim bûm

Di pençeyi da

Bi hinir bûm

Pençe û penc da

Zer û pîr bûm

Di şâstî da

Bâ deri bûm

Şâst û penc da

Bâ xwudî bûm

Heftâ û penc daxerifî bûm

Di heştâyî da

Ser min şîn bû

Havvar û qîrîn û girî bû

Di nodida axa sar bûm

- 122 -

Si û penc da

Çel û çar da

Ez hakim bûm

Di pençeyi da

Bi hinir bûm

Pençe û penc da

Zer û pîr bûm

Di şâstî da

Bâ deri bûm

Şâst û penc da

Bâ xwudî bûm

Heftâ û penc daxerifî bûm

Di heştâyî da

Ser min şîn bû

Havvar û qîrîn û girî bû

Di nodida axa sar bûm

123 -

NUH- ROJ

Pûk û serma dawî hat

Bilbilan dengâ xwe hat

Gerraâ xwe da ser welât

Keskayî bi rû erdâ hat

Çol û bani tev kesk kir

Mor sinbil serî hil kir

Kulîlkân çîyan û feyîdan

Gewr, zer û sor hâl kir

Hat va dema lâ av dare

Pez tev duçûn li zozane

Bîs û yekan dest pâkir

Def, zirne û li bazdanâ

Lâ ew dehaq dîn û har

Mâjâ zarokan tev xwar

Kawa dest bi şoreş kir

Cîhan tev di bû bi-har

123 -

NUH- ROJ

Pûk û serma dawî hat

Bilbilan dengâ xwe hat

Gerraâ xwe da ser welât

Keskayî bi rû erdâ hat

Çol û bani tev kesk kir

Mor sinbil serî hil kir

Kulîlkân çîyan û feyîdan

Gewr, zer û sor hâl kir

Hat va dema lâ av dare

Pez tev duçûn li zozane

Bîs û yekan dest pâkir

Def, zirne û li bazdanâ

Lâ ew dehaq dîn û har

Mâjâ zarokan tev xwar

Kawa dest bi şoreş kir

Cîhan tev di bû bi-har

- 124 -

îro cejna me Kurdan

Pûk û serma paşva man

Me cejneke nuh çâkir

Kav/a li ser Kurdistan

Feqîr dem çû lâ îro ma

Em jî rabin ser lingen

Kund tev bibin hâz û yek

Ko em bibin tev Kawa

21.3. 1969

- 124 -

îro cejna me Kurdan

Pûk û serma paşva man

Me cejneke nuh çâkir

Kav/a li ser Kurdistan

Feqîr dem çû lâ îro ma

Em jî rabin ser lingen

Kund tev bibin hâz û yek

Ko em bibin tev Kawa

21.3. 1969

- 125 -

1 GULAN

Roj a yekî gulan hat

Karkâr berda tev xebat

Dinâ li hevdl kombû

Karkâr rabin roj a me hat

Tu kes nema li xerabanLi ziqaqan li ser banan

Gundî dest dane karkir

Dijmin rivîya ji meyi dana

Cejna karkerân cîhan

Tev kom dibûn dicîvîyan

Devvlemend û sermîyandar

Gîşkî ji wan di tirsi yan

Cejna yekî gulan xeş

Gul û gupik tev bûn geş

Belengaz tev da rabûn

Hinber dijmin kirin meş

Feqîr rakir ala sor

Das û balyoz dane dor

Tev rakirin kulme xweRoj hilat bû siba sor

29. 4. 1981

- 125 -

1 GULAN

Roj a yekî gulan hat

Karkâr berda tev xebat

Dinâ li hevdl kombû

Karkâr rabin roj a me hat

Tu kes nema li xerabanLi ziqaqan li ser banan

Gundî dest dane karkir

Dijmin rivîya ji meyi dana

Cejna karkerân cîhan

Tev kom dibûn dicîvîyan

Devvlemend û sermîyandar

Gîşkî ji wan di tirsi yan

Cejna yekî gulan xeş

Gul û gupik tev bûn geş

Belengaz tev da rabûn

Hinber dijmin kirin meş

Feqîr rakir ala sor

Das û balyoz dane dor

Tev rakirin kulme xweRoj hilat bû siba sor

29. 4. 1981

- 126 -

DEV-KEN O ZIK-DIR

Dijwar, reben, bin dest û birciDev-ken, bâ mal, nezan û reşî

Derewçîn, zik-dir bâ hiş û mâ j î

Li çalan digerî wek mar û jûjî

Di roka te reşe sipî tewr tüneSerîda mâ j i heye hişâ te tüne

Bi zirtî zanabî tu nabî insan

Tu li dinâ heyî navâ te tüne

Dest paka Kurdan î ro j î vverga

Derî vekirin dest J i war berda

Xwunda, axa, olparâz û dewlemendÇivin çâkirin tim bi hev veda

Serbesti, azadî ji gel ra tüneMahcir, belengaz tim wekî tene

Ji xwe bipirse cima tu werga

Lâ Velat çâkirin warâ te tüne

- 126 -

DEV-KEN O ZIK-DIR

Dijwar, reben, bin dest û birciDev-ken, bâ mal, nezan û reşî

Derewçîn, zik-dir bâ hiş û mâ j î

Li çalan digerî wek mar û jûjî

Di roka te reşe sipî tewr tüneSerîda mâ j i heye hişâ te tüne

Bi zirtî zanabî tu nabî insan

Tu li dinâ heyî navâ te tüne

Dest paka Kurdan î ro j î vverga

Derî vekirin dest J i war berda

Xwunda, axa, olparâz û dewlemendÇivin çâkirin tim bi hev veda

Serbesti, azadî ji gel ra tüneMahcir, belengaz tim wekî tene

Ji xwe bipirse cima tu werga

Lâ Velat çâkirin warâ te tüne

- 127 -

Li te peyda bû ew derdâ giran

Lâ cima nagerî li dermana dilan

Şîyar û sanabâ xwe çekî ji erdâ

Ko tev xebat bikî tu wekî biran

Rûnî li ser nan heta çend salan

Lâ hebûn tunebî wek dara qirşan

Bendekek kepek tu mexe fazle

Şehîd û navdar. Tu bijî li cîhan

Metirse tu mirî lâ narî ji cihan

Navâ te jîn bibâ tev sala danzda

Kelhor, Lor, Gor Kurdmanc û zanaBi xwe zan. Bûn netew. Lâ niha raza

2. 8. 1974

- 127 -

Li te peyda bû ew derdâ giran

Lâ cima nagerî li dermana dilan

Şîyar û sanabâ xwe çekî ji erdâ

Ko tev xebat bikî tu wekî biran

Rûnî li ser nan heta çend salan

Lâ hebûn tunebî wek dara qirşan

Bendekek kepek tu mexe fazle

Şehîd û navdar. Tu bijî li cîhan

Metirse tu mirî lâ narî ji cihan

Navâ te jîn bibâ tev sala danzda

Kelhor, Lor, Gor Kurdmanc û zanaBi xwe zan. Bûn netew. Lâ niha raza

2. 8. 1974

- 128 -

SİTİL DİKELE sitil

Sîtileke mezin li ser sâ kuçkan

Ezing û komir tev dane bin we

Şewq didâ , pâl daye ew agirâ gur

Dikelâ dikelâ dikelâ Sitil dikelâ

Kelebox rabâ bi riman bilind

Xwumî na wera şânî tâ j i gund

Zarok û şânî tev li dora Sîtil

Sitil biteqâ hilwaşînâ gund

Sîtil dikelâ çi tâde nazaninZaroke birçîne şânî xizanin

Xwe dane bere bikelâ buxwûn

Sîtil biteqâ tev' da bimrin

Min bankir haho ji ser balabin

Sîtil biteqâ însan tev bimrinDengâ min neçû ji dengâ Sîtil

Şenî û zarokan ji ser birivin

Ber çava min Sîtil pir mezin

Agir bindâ pir dikâ xwûm gun

Pelqan davâjâ ew agir û şewat

Zarok û şenî tev dikâ bimrin

- 128 -

SİTİL DİKELE sitil

Sîtileke mezin li ser sâ kuçkan

Ezing û komir tev dane bin we

Şewq didâ , pâl daye ew agirâ gur

Dikelâ dikelâ dikelâ Sitil dikelâ

Kelebox rabâ bi riman bilind

Xwumî na wera şânî tâ j i gund

Zarok û şânî tev li dora Sîtil

Sitil biteqâ hilwaşînâ gund

Sîtil dikelâ çi tâde nazaninZaroke birçîne şânî xizanin

Xwe dane bere bikelâ buxwûn

Sîtil biteqâ tev' da bimrin

Min bankir haho ji ser balabin

Sîtil biteqâ însan tev bimrinDengâ min neçû ji dengâ Sîtil

Şenî û zarokan ji ser birivin

Ber çava min Sîtil pir mezin

Agir bindâ pir dikâ xwûm gun

Pelqan davâjâ ew agir û şewat

Zarok û şenî tev dikâ bimrin

- 129 -

Tim qîrîn bi min haho û gazin

Hûn û zarokan tev' da birivin

Guh nadin ser min dorâ narin

Dayîk, birazî tev kur û bavin

Min girt zarokan haho biraeşin

Gelî li dor me tev' da dirivin

Xwe avâte ceman , golan avan

Sîtil diteqîya însan tev dimrin

Nalîn, şewat û dengekî dijwar

Li ber pîyan çû .mal, kon û war

Şewitand çiya, dar zinar û newal

Cihan dinalîya ji denge dijvvar

Ji dengâ Sîtilâ tev ker û gâj bûn

Pir di avâda man rojekâ û duduyan

Cihan tev mest kir kâm dibû nalîn

Gişk rabûne ser xwe ji ava şîrîn

Rivîyan malan û tev dibû bangîn

Xal , xaltî, zarok û birazî nedîn

Nalîn, şewat, mirin, qîrîn û girîn

Xirabe bû , talan bû ew jîn û evîn

Şânî li dinâ tev zar û bâ mal

Ne war, ne kon, ne milk û hal

Perişan, birçî, ne xwarin û nan

Pir vverga diçû roj , meh û sal

- 129 -

Tim qîrîn bi min haho û gazin

Hûn û zarokan tev' da birivin

Guh nadin ser min dorâ narin

Dayîk, birazî tev kur û bavin

Min girt zarokan haho biraeşin

Gelî li dor me tev' da dirivin

Xwe avâte ceman , golan avan

Sîtil diteqîya însan tev dimrin

Nalîn, şewat û dengekî dijwar

Li ber pîyan çû .mal, kon û war

Şewitand çiya, dar zinar û newal

Cihan dinalîya ji denge dijvvar

Ji dengâ Sîtilâ tev ker û gâj bûn

Pir di avâda man rojekâ û duduyan

Cihan tev mest kir kâm dibû nalîn

Gişk rabûne ser xwe ji ava şîrîn

Rivîyan malan û tev dibû bangîn

Xal , xaltî, zarok û birazî nedîn

Nalîn, şewat, mirin, qîrîn û girîn

Xirabe bû , talan bû ew jîn û evîn

Şânî li dinâ tev zar û bâ mal

Ne war, ne kon, ne milk û hal

Perişan, birçî, ne xwarin û nan

Pir vverga diçû roj , meh û sal

- 130 -

Tev' da bûn hacir bi çolan ketin

Ji hevdi belabûn û tevda raketin

çeqel û guran xwe dida ber wan

Ji tirsa çeqelan tev bi hev ketin

Tev ketin xwar li navâ dijvvar

Barâkî giran bi serda hate xwar

Bodle bûn kî dimir bâ hal û reben

Li me nebû havîn, payîz û bihar

Pûk, berf, baran, serma û bahoz

Bi çolan ketin xwe nekirin koz

Li dinâ belabûn wekî qereçî

Dijmin belakir, gişki bûne toz

çâkirin komi bi yekî û dudîyan

Bûne dijminâ hev ji tirsa guran

Hev kirin mîxbîr, ew mit û ajan

Pâmal bû, talan bû gelâ Kurdistan

24. 12.85

- 130 -

Tev' da bûn hacir bi çolan ketin

Ji hevdi belabûn û tevda raketin

çeqel û guran xwe dida ber wan

Ji tirsa çeqelan tev bi hev ketin

Tev ketin xwar li navâ dijvvar

Barâkî giran bi serda hate xwar

Bodle bûn kî dimir bâ hal û reben

Li me nebû havîn, payîz û bihar

Pûk, berf, baran, serma û bahoz

Bi çolan ketin xwe nekirin koz

Li dinâ belabûn wekî qereçî

Dijmin belakir, gişki bûne toz

çâkirin komi bi yekî û dudîyan

Bûne dijminâ hev ji tirsa guran

Hev kirin mîxbîr, ew mit û ajan

Pâmal bû, talan bû gelâ Kurdistan

24. 12.85

- 131 -

IRO LI KURDİSTANÂ ME

îro li Kurdistanâ me

Dijmin pir hat sera me

Gundî, şânî û tev bajar

Hilvvaşandin li sera me

Şerjâ kirin zara bi çûk

Pâymal dlbûn keç û bûk

Pir û kalan me neman

Em tev' da bûne pâpûk

Şehetandin mal û kon

Ew şârân me li kur man

Em bûn hacir û macir

çima bi xwe ne hisîyan

Gelâ cîhan war çâkir

Em j î mane bexte reş

Berdan bi çolan ketin

Gel davâtin koxân rest

- 131 -

IRO LI KURDİSTANÂ ME

îro li Kurdistanâ me

Dijmin pir hat sera me

Gundî, şânî û tev bajar

Hilvvaşandin li sera me

Şerjâ kirin zara bi çûk

Pâymal dlbûn keç û bûk

Pir û kalan me neman

Em tev' da bûne pâpûk

Şehetandin mal û kon

Ew şârân me li kur man

Em bûn hacir û macir

çima bi xwe ne hisîyan

Gelâ cîhan war çâkir

Em j î mane bexte reş

Berdan bi çolan ketin

Gel davâtin koxân rest

- 132 -

Kar û xebata me gî yan

Ne j i boyî Kurdistan

Me xwe avâte derva

Gelâ me ma bin destan

Rabûn bi feqîr vedan

Beri yâ gel dane çolan

Hin jî diban bi dest me

Ka şoreşa Kurdistan

25. 1. 1982

- 132 -

Kar û xebata me gî yan

Ne j i boyî Kurdistan

Me xwe avâte derva

Gelâ me ma bin destan

Rabûn bi feqîr vedan

Beri yâ gel dane çolan

Hin jî diban bi dest me

Ka şoreşa Kurdistan

25. 1. 1982

133 -

Hâz Dikim

Hez dikim li hâz bikim

Deste xwe jî li badikim

Tiving didim ser milanBi dijmin ra şerdikim

Di şer da tim wekî şâr

Dijminan tev dikim berEz û dijmin di şer da

Cihan li me dikâ ser

Pir dikujim di mirim

Bi şeref ez tim bijem

Nabim köle tu kesan

Eze dijmin bu kujim

Him bikujim hez bikim

Dijmin Velat der xînim

Ala mine bi çar rengan

Bi ser gelda li ba bikim

Velat bi serî û dev be

Pirî zer û bi maden be

Gundâ me feqîr tevda

Endam û bi ser Firaz be

6.5. 1987

133 -

Hâz Dikim

Hez dikim li hâz bikim

Deste xwe jî li badikim

Tiving didim ser milanBi dijmin ra şerdikim

Di şer da tim wekî şâr

Dijminan tev dikim berEz û dijmin di şer da

Cihan li me dikâ ser

Pir dikujim di mirim

Bi şeref ez tim bijem

Nabim köle tu kesan

Eze dijmin bu kujim

Him bikujim hez bikim

Dijmin Velat der xînim

Ala mine bi çar rengan

Bi ser gelda li ba bikim

Velat bi serî û dev be

Pirî zer û bi maden be

Gundâ me feqîr tevda

Endam û bi ser Firaz be

6.5. 1987

- 134 -

JI MIN SITANDIN

çav vekirin min li cîhanEz diğerim bi şev û roj an

Bûm perişan û belengaz

Xelkan çâkir al û dewran

Ketme xware hatin ser min

Pâle minkirin hirç û hovanmin got haho cîhan dibîst

Ez kirim peyîmal û talan

Didane min ramanîya xwe

Ez bûme dijmin ji bo xwe

Xeml , war û ala min xeşwan sitandin kirin a xwe

Ez bûm xwudan tizbî û xistPir dijminan li min dixlst

Ko ez serî li xwe hil didim

Dişkenastin li min ser û pist

17.5. 1980

- 134 -

JI MIN SITANDIN

çav vekirin min li cîhanEz diğerim bi şev û roj an

Bûm perişan û belengaz

Xelkan çâkir al û dewran

Ketme xware hatin ser min

Pâle minkirin hirç û hovanmin got haho cîhan dibîst

Ez kirim peyîmal û talan

Didane min ramanîya xwe

Ez bûme dijmin ji bo xwe

Xeml , war û ala min xeşwan sitandin kirin a xwe

Ez bûm xwudan tizbî û xistPir dijminan li min dixlst

Ko ez serî li xwe hil didim

Dişkenastin li min ser û pist

17.5. 1980

135 -

PARA GEL I TE TUNEYE

Velate me pir mezine

Devvlemendîye li ser û bine

Dicle û firat hûn binârin

Para gel i tâ tuneye

Dîroka me pir bilinde

Petrol xwe çedike ji bine

Erbî 1 û batmane binen

Para gel i tâ tuneye

Ser erdâ me pir fereye

Dijmin kira deste xweye

Zârzewat, ceh û genim

Para gelî tâ tuneye

Kedxwur kirin welate me

Xwayîn bûne nokâr li ser me

Ketin Pâş leşkere dijmin

Kuştin pelçiqîya gele me

Dârsim çito berdar kirin

Zarok hemû şerjâ kirin

Min go haho bira kani

Xwûşk û bira sax tuneye

135 -

PARA GEL I TE TUNEYE

Velate me pir mezine

Devvlemendîye li ser û bine

Dicle û firat hûn binârin

Para gel i tâ tuneye

Dîroka me pir bilinde

Petrol xwe çedike ji bine

Erbî 1 û batmane binen

Para gel i tâ tuneye

Ser erdâ me pir fereye

Dijmin kira deste xweye

Zârzewat, ceh û genim

Para gelî tâ tuneye

Kedxwur kirin welate me

Xwayîn bûne nokâr li ser me

Ketin Pâş leşkere dijmin

Kuştin pelçiqîya gele me

Dârsim çito berdar kirin

Zarok hemû şerjâ kirin

Min go haho bira kani

Xwûşk û bira sax tuneye

- 136 -

Cenga xwe dan kuştin mirin

Meyi t û cenaze kom kirin

Me tev çû li mayîtan nihârî

Meyîtâ xwayînan te tuneye

Dirok râ ji mera tînâ

Xwayînan çi kir duxewînâ

Gel i çekân xwe rakirin

Sînge xwayînanda da tînâ

Gele me râça xwe danî

Bi hevdira bawerî hanî

Va xwayînâ Kurdistanâ

Bi dijmanra tevayî danî

Gele me çâkir râça xwe

Deste xwe xîne dayîka xwe

Seba namus xwûn dirjînâ

Xwûna xwayîna te tuneye

Feqir çû j i dest xwayînan

Axa û beg hemû li cem wan

Dijmin al û war çâ kirin

Began qûna xwe kir ber wan

13.6. 1969

- 136 -

Cenga xwe dan kuştin mirin

Meyi t û cenaze kom kirin

Me tev çû li mayîtan nihârî

Meyîtâ xwayînan te tuneye

Dirok râ ji mera tînâ

Xwayînan çi kir duxewînâ

Gel i çekân xwe rakirin

Sînge xwayînanda da tînâ

Gele me râça xwe danî

Bi hevdira bawerî hanî

Va xwayînâ Kurdistanâ

Bi dijmanra tevayî danî

Gele me çâkir râça xwe

Deste xwe xîne dayîka xwe

Seba namus xwûn dirjînâ

Xwûna xwayîna te tuneye

Feqir çû j i dest xwayînan

Axa û beg hemû li cem wan

Dijmin al û war çâ kirin

Began qûna xwe kir ber wan

13.6. 1969

- 137 -

BERDIN BI HâZ SERÎ HİLDİN

Dîsa dijmin hate ser me

Mirin bû şaxa dile me

Hestâ kevnar tevda nuhbûn

Berdin bi hâz serî hildin

Mâran û jin Velât bigrin

Çiqas sale em tim bin dest

Talan û hâsîrân zor dest

Didan pâş me kevne perest

Hindik bi hâz serî hildin

Mâran û j in Velât bigrin

Pîrek û xwûşk bi me zorin

Gul i yâ keç û bûkan morin

Bin destan leşkerâ dijmin

Bigrin haho bi hâz rabin

Mâran û j in Velât bigrin

Çi dewrane em tâ dane

Esra me ketîyâ bistane

- 137 -

BERDIN BI HâZ SERÎ HİLDİN

Dîsa dijmin hate ser me

Mirin bû şaxa dile me

Hestâ kevnar tevda nuhbûn

Berdin bi hâz serî hildin

Mâran û jin Velât bigrin

Çiqas sale em tim bin dest

Talan û hâsîrân zor dest

Didan pâş me kevne perest

Hindik bi hâz serî hildin

Mâran û j in Velât bigrin

Pîrek û xwûşk bi me zorin

Gul i yâ keç û bûkan morin

Bin destan leşkerâ dijmin

Bigrin haho bi hâz rabin

Mâran û j in Velât bigrin

Çi dewrane em tâ dane

Esra me ketîyâ bistane

- 138 -

Cîhan tev darin sitâre

Memrin bi hâz serî hildin

Mâran û j in Velât bigrin

Karker rabin bigre xwûşkan

Di zeft û gef tandan âşîyan

Ku em bimrin tev şehidin

Rabin bi hâz serî hildin

Mâran û j in Velât bigrin

Şermâ tev destan nadin hev

Namus bi me gotin bi dev

çâ bûn serok tev J i bo hev

Berdin hi hâz serî hildin

Mâran û j in Velât bigrin

Dayka me bin destâ dijmin

Hin gal gal û lef an dikin

Ne şerm ne ar û tim zirtone

Berdin bi hâz serî hildinMâran û jin Velât bigrin

- 138 -

Cîhan tev darin sitâre

Memrin bi hâz serî hildin

Mâran û j in Velât bigrin

Karker rabin bigre xwûşkan

Di zeft û gef tandan âşîyan

Ku em bimrin tev şehidin

Rabin bi hâz serî hildin

Mâran û j in Velât bigrin

Şermâ tev destan nadin hev

Namus bi me gotin bi dev

çâ bûn serok tev J i bo hev

Berdin hi hâz serî hildin

Mâran û j in Velât bigrin

Dayka me bin destâ dijmin

Hin gal gal û lef an dikin

Ne şerm ne ar û tim zirtone

Berdin bi hâz serî hildinMâran û jin Velât bigrin

- 139 -

Te nalîna xwûşk û biran

Ew berxik û karikâ di lan

Ketin deva kûçik û guran

Bi qîrîn kin serî hildin

Berxan derxin ji deva guran

2.2. 1980

- 139 -

Te nalîna xwûşk û biran

Ew berxik û karikâ di lan

Ketin deva kûçik û guran

Bi qîrîn kin serî hildin

Berxan derxin ji deva guran

2.2. 1980

140 -

AX PİŞTA MİN

Şeve reş tarîyâ diçim di râda

çalî ling ra çû xwûn dara ano

Kûçûk û hovan gazî min kirin

Min bigrin bixwun bi mingâ bavo

Tirsi yam û ri viyam râ talî neye

pist xwe nihârî ew hova zû teye

Dengek hate guhâ min go lawo biriv

Xwe bi me gînî lawo va mala meye

Rivîyam, tirsîyam, şemitîm û ketim

Bane we mala kir min go ez hatim

Kesek derneket ji hindir wâ mala

Min go ax pişta min cima ez ketim

Janâ xwe berda dil û gurçikâ min

Sîqîna feqîr ra kes tüne li dor min

Min dî şefaq' ra rojâ xwe çekir

Gel i kar berdan tev hatin ser min

11. 12. 1971

140 -

AX PİŞTA MİN

Şeve reş tarîyâ diçim di râda

çalî ling ra çû xwûn dara ano

Kûçûk û hovan gazî min kirin

Min bigrin bixwun bi mingâ bavo

Tirsi yam û ri viyam râ talî neye

pist xwe nihârî ew hova zû teye

Dengek hate guhâ min go lawo biriv

Xwe bi me gînî lawo va mala meye

Rivîyam, tirsîyam, şemitîm û ketim

Bane we mala kir min go ez hatim

Kesek derneket ji hindir wâ mala

Min go ax pişta min cima ez ketim

Janâ xwe berda dil û gurçikâ min

Sîqîna feqîr ra kes tüne li dor min

Min dî şefaq' ra rojâ xwe çekir

Gel i kar berdan tev hatin ser min

11. 12. 1971

- 141 -

SALA BEŞİKÇİ PIROZ

Hezar salan derbas bâ

Kurd pîroz kin bâşîkçî

Eme riya te nas bikinPâşva biçin bâşîkçî

Zana û hunuran çâkinŞewqa te da bâşîkçî

Gel'lî kom kin yek-gerkin

Di Kurdistan da bâşîkçî

Yek raman û yek-dest kin

bi hirmijin bâşîkçî

Eme herin ser dijmin

Cengâ bikin bâşîkçî

Him bimirin, bistînin

Bijî Kurd û bâşîkçî

Eme dijmin derînin

Bâjin râça bâşîkçî

Ala-rengîn hildin jor

Di şewqa te da bâşîkçî

- 141 -

SALA BEŞİKÇİ PIROZ

Hezar salan derbas bâ

Kurd pîroz kin bâşîkçî

Eme riya te nas bikinPâşva biçin bâşîkçî

Zana û hunuran çâkinŞewqa te da bâşîkçî

Gel'lî kom kin yek-gerkin

Di Kurdistan da bâşîkçî

Yek raman û yek-dest kin

bi hirmijin bâşîkçî

Eme herin ser dijmin

Cengâ bikin bâşîkçî

Him bimirin, bistînin

Bijî Kurd û bâşîkçî

Eme dijmin derînin

Bâjin râça bâşîkçî

Ala-rengîn hildin jor

Di şewqa te da bâşîkçî

- 142 -

Tev da şahî û şayi bâ

Cejna gelâ bâşîkçî

Ko Kurdistan rizgar be

Bijâ serok bâşîkçî

Şaristan û maristan

Bi Cîgerxwûn bâşîkçî

Em sîstemekâ deyinin

Di şewqa te da bâşîkçî

Di kesk, sor û zer da

Binivisînin bâşîkçî

Şaristanâ Kurdistan

Bi heykelâ bâşîkçî

Firok û balefirgehe

Him Cîgerxwûn bâşîkçî

Dinâ werin bibinin

Va vvelatâ bâşîkçî

Kurdistan kesk û sor bâ

Bi ronayî bâ bâşîkçî

Em feqîr rân Kurdistan

Di râça te da bâşîkçî 30.12.1988

- 142 -

Tev da şahî û şayi bâ

Cejna gelâ bâşîkçî

Ko Kurdistan rizgar be

Bijâ serok bâşîkçî

Şaristan û maristan

Bi Cîgerxwûn bâşîkçî

Em sîstemekâ deyinin

Di şewqa te da bâşîkçî

Di kesk, sor û zer da

Binivisînin bâşîkçî

Şaristanâ Kurdistan

Bi heykelâ bâşîkçî

Firok û balefirgehe

Him Cîgerxwûn bâşîkçî

Dinâ werin bibinin

Va vvelatâ bâşîkçî

Kurdistan kesk û sor bâ

Bi ronayî bâ bâşîkçî

Em feqîr rân Kurdistan

Di râça te da bâşîkçî 30.12.1988

- 143 -

HUNIRAN BIDIN MİN

Çend Şalin li ser te kar û xebat

Navâ te ji min ra bû jîn û felat

Serî dan dijmin wek hewal qubat

Huniran bidin min leşkerâ we me

Şehîd û bistînim ser riya te me

Eme roj ek herin sera çîyayâ xwe

Dijmin ra deyinin dara ceng xwe

Huniran bistînin j i wî gelâ xwe

Huniran bidin min leşkerâ we me

Şehîd û bistînim ser riya te me

Destan bidine min li nav berazan

Eme hâze xwe kin tev bibin hazan

Hunirekî bistînin ji qata xizan

Huniran bidin min leşkerâ we me

Şehîd û bistînim ser rîya te me

- 143 -

HUNIRAN BIDIN MİN

Çend Şalin li ser te kar û xebat

Navâ te ji min ra bû jîn û felat

Serî dan dijmin wek hewal qubat

Huniran bidin min leşkerâ we me

Şehîd û bistînim ser riya te me

Eme roj ek herin sera çîyayâ xwe

Dijmin ra deyinin dara ceng xwe

Huniran bistînin j i wî gelâ xwe

Huniran bidin min leşkerâ we me

Şehîd û bistînim ser riya te me

Destan bidine min li nav berazan

Eme hâze xwe kin tev bibin hazan

Hunirekî bistînin ji qata xizan

Huniran bidin min leşkerâ we me

Şehîd û bistînim ser rîya te me

- 144 -

Te xwe xemi landa tev da boya gul

Xwe berda hindir tev kezeb û dil

Eme bidin hevdi dest, pist û mil

Huniran bidin min leşkerâ we me

Şehîd û bistînim ser rîya te me

Ko em bi hevdigân tev da bibin geş

Lâ ko negân hevdi gel iye me nuxweş

tev huniran çâ bikin ji dîwana-reş

Huniran bidin min leşkerâ we me

Şehîd û bistînim ser rîya te me

Li bejna xwe dana kesk, sor û gevvr

Xwe li hew bigerînin bira bibâ şor

Hunir bidin hevdi bibâ mij û ewr

Huniran bidin min leşkerâ we me

Şehîd û bistînim ser rîya te me

Tu destan bidî min tim biçin şoreş

Ava çem û kani yan cima bi me xwes

Lâ hunir bidî min ko em bibin geş

Huniran bidin min leşkerâ we me

Şehîd û bistînim ser rîya te me

- 144 -

Te xwe xemi landa tev da boya gul

Xwe berda hindir tev kezeb û dil

Eme bidin hevdi dest, pist û mil

Huniran bidin min leşkerâ we me

Şehîd û bistînim ser rîya te me

Ko em bi hevdigân tev da bibin geş

Lâ ko negân hevdi gel iye me nuxweş

tev huniran çâ bikin ji dîwana-reş

Huniran bidin min leşkerâ we me

Şehîd û bistînim ser rîya te me

Li bejna xwe dana kesk, sor û gevvr

Xwe li hew bigerînin bira bibâ şor

Hunir bidin hevdi bibâ mij û ewr

Huniran bidin min leşkerâ we me

Şehîd û bistînim ser rîya te me

Tu destan bidî min tim biçin şoreş

Ava çem û kani yan cima bi me xwes

Lâ hunir bidî min ko em bibin geş

Huniran bidin min leşkerâ we me

Şehîd û bistînim ser rîya te me

- 145 -

Tu destan bidî min biçin ser avâ

Tiving li melâ me rext werin navâ

Lâ hunir bidin hev ji kal û bava

Huniran bidin min leşkerâ we me

Şehîd û bistînim ser rîya te me

Xeber bidin şeref edin mîrâ dîwanâ

Topa lâxâ li tirk û li erebistanâ

Xelaskâ J i me ra tev Kurdistanâ

Huniran bidin min leşkerâ we me

Şehîd û bistînim ser rîya te me

Destan bidî min li dârsima rengîn

Kort û keçâ me tev dikin bangîn

Huniran bistînin Ji zeynel-abdin

Huniran bidin min leşkerâ we me

Şehîd û bistînim ser rîya te me

Destan bide min li çîyayâ qoçkârî

Ziyaret kin Ali-Şâr Delal û mârî

Em hunir bidin hev ji pist û sârî

Huniran bidin min leşkerâ we me

Şehîd û bistînim ser rîya te me

- 145 -

Tu destan bidî min biçin ser avâ

Tiving li melâ me rext werin navâ

Lâ hunir bidin hev ji kal û bava

Huniran bidin min leşkerâ we me

Şehîd û bistînim ser rîya te me

Xeber bidin şeref edin mîrâ dîwanâ

Topa lâxâ li tirk û li erebistanâ

Xelaskâ J i me ra tev Kurdistanâ

Huniran bidin min leşkerâ we me

Şehîd û bistînim ser rîya te me

Destan bidî min li dârsima rengîn

Kort û keçâ me tev dikin bangîn

Huniran bistînin Ji zeynel-abdin

Huniran bidin min leşkerâ we me

Şehîd û bistînim ser rîya te me

Destan bide min li çîyayâ qoçkârî

Ziyaret kin Ali-Şâr Delal û mârî

Em hunir bidin hev ji pist û sârî

Huniran bidin min leşkerâ we me

Şehîd û bistînim ser rîya te me

- 146 -

Vun destan bidin min biçin rihaye

Tev avâ vexun j i wâ Enzil-xwaye

Lâ hunir bidin hev Ji we dergaye

Huniran bidin min leşkerâ we me

Şehîd û bistînim ser rîya te me

Mabânâ min û teda tev mij û dumanŞîqîna blrûsk û gurminîya ewran

Azadbî Kurdistan feqîr bâ xwudan

Huniran bidin min leşkerâ we me

Şehîd û bistînim ser rîya te me

3.2. 1971

- 146 -

Vun destan bidin min biçin rihaye

Tev avâ vexun j i wâ Enzil-xwaye

Lâ hunir bidin hev Ji we dergaye

Huniran bidin min leşkerâ we me

Şehîd û bistînim ser rîya te me

Mabânâ min û teda tev mij û dumanŞîqîna blrûsk û gurminîya ewran

Azadbî Kurdistan feqîr bâ xwudan

Huniran bidin min leşkerâ we me

Şehîd û bistînim ser rîya te me

3.2. 1971

- 147 -

ROJ A SOR DA KURD HENE

Cîhan ji mera kurda sor dibâjin

Râça gundî û karkirân da em hene

Pir şalin dijmin kete kurdistan

Tiving bikşîn dijmin derîn em hene

Velat em bi dest xwexînin we rojâ

Yek raman kin xwe çekin li cengâDi bin axâ da xwûna mârovane sor

Bi çek-darî pâşva herin kurd hene

Xort, kal, pîr û bûkan bi hevgînin

Hevra yek bin serxwebûnâ bixwazin

Ji Sâwas da Kermanşahâ bistînin

Bi dijmin ra cengâ bikin em hene

Xewâ rabin pist û destan bidin hev

Cengâ bikin seba ko bibin tev dev

Av rû bikin li ser axa Kurdistan

Di dest xwe kin di ve râda em hene

Feqîr bankir ala-rengî bikşînin

Ji dinâ ra name û lewcan bişînin

Gundî û karkir tev bikin dest xwe

Kurdistanâ sor çâbikin kurd hene

3.4. 1968

- 147 -

ROJ A SOR DA KURD HENE

Cîhan ji mera kurda sor dibâjin

Râça gundî û karkirân da em hene

Pir şalin dijmin kete kurdistan

Tiving bikşîn dijmin derîn em hene

Velat em bi dest xwexînin we rojâ

Yek raman kin xwe çekin li cengâDi bin axâ da xwûna mârovane sor

Bi çek-darî pâşva herin kurd hene

Xort, kal, pîr û bûkan bi hevgînin

Hevra yek bin serxwebûnâ bixwazin

Ji Sâwas da Kermanşahâ bistînin

Bi dijmin ra cengâ bikin em hene

Xewâ rabin pist û destan bidin hev

Cengâ bikin seba ko bibin tev dev

Av rû bikin li ser axa Kurdistan

Di dest xwe kin di ve râda em hene

Feqîr bankir ala-rengî bikşînin

Ji dinâ ra name û lewcan bişînin

Gundî û karkir tev bikin dest xwe

Kurdistanâ sor çâbikin kurd hene

3.4. 1968

- 148 -

TEV HILVESANDIN

Kurdno şîyarbin tev bikin gazi

Binârin dijmin ji me çi dixwazî

Va dema meye destan bidin hevdi

Dijminan bikujin xwe bikin serî

Kanî kî hîştin em teve li kurin

Pir zindanada tev surgûn birin

Ji hevdi belabûn li çolan mirin

Mal û milk nema tev talan kirin

Li ser Kürdeki sed leşker danîn

Hindir mala meda qereqol danîn

Le namus nema bi leşkerâ dijmin

Bâ mal û talan bûn cima nabînin

Tev kuva tinin leşker û qomend

Lâ hilweşandin bajar û tev gundDi di ne pâşe xwe keç û zara Kurd

Xelk baz û şehîn lâ em bûn kund

Pir kesan dibâjin emin şoreşwan

Şoreşger gîşkî bi namûsâ dimrin

Bin destâ dijmin xortâ mâ cîwan

Namusa Kurdan ketâ destâ dijmin

- 148 -

TEV HILVESANDIN

Kurdno şîyarbin tev bikin gazi

Binârin dijmin ji me çi dixwazî

Va dema meye destan bidin hevdi

Dijminan bikujin xwe bikin serî

Kanî kî hîştin em teve li kurin

Pir zindanada tev surgûn birin

Ji hevdi belabûn li çolan mirin

Mal û milk nema tev talan kirin

Li ser Kürdeki sed leşker danîn

Hindir mala meda qereqol danîn

Le namus nema bi leşkerâ dijmin

Bâ mal û talan bûn cima nabînin

Tev kuva tinin leşker û qomend

Lâ hilweşandin bajar û tev gundDi di ne pâşe xwe keç û zara Kurd

Xelk baz û şehîn lâ em bûn kund

Pir kesan dibâjin emin şoreşwan

Şoreşger gîşkî bi namûsâ dimrin

Bin destâ dijmin xortâ mâ cîwan

Namusa Kurdan ketâ destâ dijmin

149

Lâ nâ pâş çava we gelâ f iliştin

Rabûn ser linga diban serxwebûn

Bi dest xwe xînln al û ware xwe

Em wanî herin tev bibin tunebûn

Lâ kirin nav me ramanîya dijmin

Nikan deng bikin Ji dest dijmin

Ko 11 dijî dijmin tâkoşîn didin

Li hinber vvayî tev dibin dijmin

Ji boloda şandin qomendo ser me

Dijmin dikujâ kek û xwûşkân me

Hîtlerâ feşîst pir kuştin însan

Em bûne binbar dijmin li ser me

8.5. 1981

149

Lâ nâ pâş çava we gelâ f iliştin

Rabûn ser linga diban serxwebûn

Bi dest xwe xînln al û ware xwe

Em wanî herin tev bibin tunebûn

Lâ kirin nav me ramanîya dijmin

Nikan deng bikin Ji dest dijmin

Ko 11 dijî dijmin tâkoşîn didin

Li hinber vvayî tev dibin dijmin

Ji boloda şandin qomendo ser me

Dijmin dikujâ kek û xwûşkân me

Hîtlerâ feşîst pir kuştin însan

Em bûne binbar dijmin li ser me

8.5. 1981

- 150 -

DİLE BI KUL

Gulî û ke j i te bûne kani

çava te bi kile sib-hanî

Te J i mira pir derd dihanî

Lâ milkâ ez birîndarim

Xemla min ez perîsanim

Ji bo te ez evî darim

Evî nan dilâ min qul-kir

Şax û şopâ dinavd vekir

Navâda xwûne xwe derki r

Lâ milkâ ez birîndarim

Xemla min ez perîsanim

Ji bo te ez evî darim

- 150 -

DİLE BI KUL

Gulî û ke j i te bûne kani

çava te bi kile sib-hanî

Te J i mira pir derd dihanî

Lâ milkâ ez birîndarim

Xemla min ez perîsanim

Ji bo te ez evî darim

Evî nan dilâ min qul-kir

Şax û şopâ dinavd vekir

Navâda xwûne xwe derki r

Lâ milkâ ez birîndarim

Xemla min ez perîsanim

Ji bo te ez evî darim

151

Dilâ min bû çav û kani

Tu bûyî sebeba vî dilî

Ez ketim râça bîyanîyî

Lâ milkâ ez birîndarim

Xemla min ez perîsanim

Ji bo te ez evî darim

Por û gulî te tevda berdan

Feqîr bû xwudâ pir derdan

Tu keti nav deste çendan

Lâ milkâ tu Kurdistanî

Xemla min ez perîsanim

Ji bo te ez evî darim

4. 10. 1965

151

Dilâ min bû çav û kani

Tu bûyî sebeba vî dilî

Ez ketim râça bîyanîyî

Lâ milkâ ez birîndarim

Xemla min ez perîsanim

Ji bo te ez evî darim

Por û gulî te tevda berdan

Feqîr bû xwudâ pir derdan

Tu keti nav deste çendan

Lâ milkâ tu Kurdistanî

Xemla min ez perîsanim

Ji bo te ez evî darim

4. 10. 1965

152 -

AXAN ÇIKIR

Axan li me çi kirin

Derî li dijmin vekirin

Bûne nokârâ dijmin

Milkâ gelâ me birin

Li me xistin firotin

Dijmin li me hâvotinSer erd û bin erdâ me

Gîşkî dijmin ra gotin

Dijmin hanin mala xwe

Raberâ kir jina xwe

Dijmin go axa sen çix

Kâf yaperim bi j ina te

Axa go ölmez başim

Bu benim helal daşim

Qiz qardaşim orde war

Gidin onla sewîşin

Dijmin li axan dida dar

Dest girâda li ber dîwar

Di hindir mala axâ da

Li hustî jina wî sivvar

152 -

AXAN ÇIKIR

Axan li me çi kirin

Derî li dijmin vekirin

Bûne nokârâ dijmin

Milkâ gelâ me birin

Li me xistin firotin

Dijmin li me hâvotinSer erd û bin erdâ me

Gîşkî dijmin ra gotin

Dijmin hanin mala xwe

Raberâ kir jina xwe

Dijmin go axa sen çix

Kâf yaperim bi j ina te

Axa go ölmez başim

Bu benim helal daşim

Qiz qardaşim orde war

Gidin onla sewîşin

Dijmin li axan dida dar

Dest girâda li ber dîwar

Di hindir mala axâ da

Li hustî jina wî sivvar

- 153 -

Lâ namusa axâ çû

Mala xwe tev bela bû

Nema bikâ nokârâ

Pergala xwe bela bû

Axan tev bûn bextâ reş

Ew kâmasa j i wan ra xweş

Di nav gel da bûn gewad

çûn sera çîyan bûn keleş

çûne cem şoreşvvana

Go em tane j i xwanan

Ko hun me qebûl bikin

Li ser çîyayâ Kurdistan

Axa tev dane dora xwe

Tev didan sozâ xwe

Sir nedane wa axan

Lâ pâ kirin kara xwe

Xebat kirin bi roj û şev

Pir feqîr kirin tev hev

Bûne hâz û yek_destûr

Ew û dijmin li hinber hev

3.8. 1966

- 153 -

Lâ namusa axâ çû

Mala xwe tev bela bû

Nema bikâ nokârâ

Pergala xwe bela bû

Axan tev bûn bextâ reş

Ew kâmasa j i wan ra xweş

Di nav gel da bûn gewad

çûn sera çîyan bûn keleş

çûne cem şoreşvvana

Go em tane j i xwanan

Ko hun me qebûl bikin

Li ser çîyayâ Kurdistan

Axa tev dane dora xwe

Tev didan sozâ xwe

Sir nedane wa axan

Lâ pâ kirin kara xwe

Xebat kirin bi roj û şev

Pir feqîr kirin tev hev

Bûne hâz û yek_destûr

Ew û dijmin li hinber hev

3.8. 1966

154 -

MENALIN

Ey mlleto rabe ser xwe

Di bin lingan da menale

Binan dinâ darin hîvâ

Dest û lingâ xwe veraale

Hevdi kpm bin çekin çivin

Destan bakin bikin qîrîn

Haza mezin bi gelâ xwe

Va sere çîyan bikin hâlîn

Xwe bi hâz kin bi enî kin

Bi raman û yek destur kin

Eme herin ser xwûnxwaran

Ceng, şer û ber beri kin

Eme tev li xwûnxwar xînin

Ji warâ xwe bi qewtînin

Eme tev çâkin komera xwe

Gelâ feqîr bi hevdi gînin

19. 11. 1988

154 -

MENALIN

Ey mlleto rabe ser xwe

Di bin lingan da menale

Binan dinâ darin hîvâ

Dest û lingâ xwe veraale

Hevdi kpm bin çekin çivin

Destan bakin bikin qîrîn

Haza mezin bi gelâ xwe

Va sere çîyan bikin hâlîn

Xwe bi hâz kin bi enî kin

Bi raman û yek destur kin

Eme herin ser xwûnxwaran

Ceng, şer û ber beri kin

Eme tev li xwûnxwar xînin

Ji warâ xwe bi qewtînin

Eme tev çâkin komera xwe

Gelâ feqîr bi hevdi gînin

19. 11. 1988

155 -

AXAN û BEGAN

Axan û began em xwarin heval no

Pelçiqîyan, mirin bin destâ vvano

Dewlet û hebûn j i me distandin

Kirin bin lingâ dijminan gîyano

Verin em bikin tev ramanîya xwe

Çekan hilgirin bi haza gelâ xwe

Va xayînana em kirin bin dest

çekân xwe bidin ser sîngâ wane

Dest û newalân me tev zer û zîvin

Leşkerâ dijmin li ser û dilîzin

Mârg û kanîyâ Kurdistan pir xweşin

Velatâ xwe rizgar bikin hevalno

Gelâ dinâ pir rizgar bûn birano

Sebe mafâ xwe mirin pir hogirno

Koletî bin destî pir serme ji mera

Bi çekdarî mirin xweşe hevalno

Feqîr'râ Kurdistan hevalâ webâ

Sera çîyan bikin dest xwe birano

Bi jîranî bikin şer û cenga xwe

Eme vvelât rizgar bikin hevalno

13. 12. 1978

155 -

AXAN û BEGAN

Axan û began em xwarin heval no

Pelçiqîyan, mirin bin destâ vvano

Dewlet û hebûn j i me distandin

Kirin bin lingâ dijminan gîyano

Verin em bikin tev ramanîya xwe

Çekan hilgirin bi haza gelâ xwe

Va xayînana em kirin bin dest

çekân xwe bidin ser sîngâ wane

Dest û newalân me tev zer û zîvin

Leşkerâ dijmin li ser û dilîzin

Mârg û kanîyâ Kurdistan pir xweşin

Velatâ xwe rizgar bikin hevalno

Gelâ dinâ pir rizgar bûn birano

Sebe mafâ xwe mirin pir hogirno

Koletî bin destî pir serme ji mera

Bi çekdarî mirin xweşe hevalno

Feqîr'râ Kurdistan hevalâ webâ

Sera çîyan bikin dest xwe birano

Bi jîranî bikin şer û cenga xwe

Eme vvelât rizgar bikin hevalno

13. 12. 1978

- 156 -

KOLEDARE QEBUL NAKIN

Rabin ser xwe tev bibînin

Emerîq, ingiliz û alman

Dinâ bi zincir girâdan

Sermîyandaran sitâr didîn

Dema rokât û pir fîzane

Ji emerîq davan hinde

Dinâ tev kirin destâ xwe

Ceng û ladan li filistînâ

Lâ-dan, mirin û kuştin

Li ser qata belengazan

Her der dikin ceng û xwûne

Xwudîyâ f îzan û va rokâtan

Feqîr' ran tev serî hildan

Li hlnberî va zor destan

Him dirarlm pir dikujinKoledarâ qebûl nakin

8. 1. 1988

- 156 -

KOLEDARE QEBUL NAKIN

Rabin ser xwe tev bibînin

Emerîq, ingiliz û alman

Dinâ bi zincir girâdan

Sermîyandaran sitâr didîn

Dema rokât û pir fîzane

Ji emerîq davan hinde

Dinâ tev kirin destâ xwe

Ceng û ladan li filistînâ

Lâ-dan, mirin û kuştin

Li ser qata belengazan

Her der dikin ceng û xwûne

Xwudîyâ f îzan û va rokâtan

Feqîr' ran tev serî hildan

Li hlnberî va zor destan

Him dirarlm pir dikujinKoledarâ qebûl nakin

8. 1. 1988

- 157 -

ŞOREŞGEREN QEHREMAN

Va tev haza roj a giran

Dengâ top û balefiranXortâ Kurdistanâ cîwan

Haza xwe dane sera çîyan

Feqîr duçûn dora wanEwana bûne qehreman

Dara Ala xwe hildidanBûne enî li Kurdistan

Hinir û haza yek-destûr

Pist dane hev didin dûr

Bo azada û serxwebûn

Sîngâ bi pirç kirine sûr

Şoreşgeran çûn ser dîyar

Roj li dijmin dibû âvar

Pir qomendo li Kurdistan

Ji dijmin ra bû gorlstan

- 157 -

ŞOREŞGEREN QEHREMAN

Va tev haza roj a giran

Dengâ top û balefiranXortâ Kurdistanâ cîwan

Haza xwe dane sera çîyan

Feqîr duçûn dora wanEwana bûne qehreman

Dara Ala xwe hildidanBûne enî li Kurdistan

Hinir û haza yek-destûr

Pist dane hev didin dûr

Bo azada û serxwebûn

Sîngâ bi pirç kirine sûr

Şoreşgeran çûn ser dîyar

Roj li dijmin dibû âvar

Pir qomendo li Kurdistan

Ji dijmin ra bû gorlstan

158

Orda dijmin hate ser wan

Berâ xwe nedane çolan

Ceng û şer tim ber-berî

Dijmin dirivâ Ji ber wan

Xwe tev dane ber dijminan

Lâ şoreşger bûn pehlivan

Lâ wana bi xwûna xwe sor

Tev bûne xwudâ Kurdistan

4.89

158

Orda dijmin hate ser wan

Berâ xwe nedane çolan

Ceng û şer tim ber-berî

Dijmin dirivâ Ji ber wan

Xwe tev dane ber dijminan

Lâ şoreşger bûn pehlivan

Lâ wana bi xwûna xwe sor

Tev bûne xwudâ Kurdistan

4.89

- 159 -

EZİM KURDİSTAN

Ezim karkirâ Kurdistan

Ezim pâşverû

Ezim şoreşwan

Ezim ser çûn û ber çûn

Ezim leşkerim

Li jâr tim xas û tezi

Ezim birçî û be malim

Bin destâ dijmin

Lâ ezim gel peres

Ezim xwudan gel

Ezim li ser çîyan

Tim dikim qîrîn

Ji destâ xwûnxaran

Xwe bikim azad

Ku e j î bijî' m wekî insan û gelan

Dema ez parçebûm

Bi destâ dijmin

Gele min nezan bû

Ketim bin lingan

çend caran min serî hil da li xwe

Haza min bi çûk bû

Tev bûm perîşan

- 159 -

EZİM KURDİSTAN

Ezim karkirâ Kurdistan

Ezim pâşverû

Ezim şoreşwan

Ezim ser çûn û ber çûn

Ezim leşkerim

Li jâr tim xas û tezi

Ezim birçî û be malim

Bin destâ dijmin

Lâ ezim gel peres

Ezim xwudan gel

Ezim li ser çîyan

Tim dikim qîrîn

Ji destâ xwûnxaran

Xwe bikim azad

Ku e j î bijî' m wekî insan û gelan

Dema ez parçebûm

Bi destâ dijmin

Gele min nezan bû

Ketim bin lingan

çend caran min serî hil da li xwe

Haza min bi çûk bû

Tev bûm perîşan

- 160 -

Dijminan pir kuştim

Xwûna min vexwar

Li her alî min

Diz, dijmin û qelaş

Va xayînâ Kurdistan

Ez tev difirotim kedxwuran

çandî û dirok ji min distandin

Bi ser min xistin

Ew ala xwe~â pîs

Pâymal û talan bû

Mal û kona min

Bi nokârâ dijmin

Begân Kurdistan

Pelçiqiyam, ketin disa rabûm ser lingan

Min danî yâ pâş xwe

Ramanîya karkir

Tev çekirâ dûre

Evv tizbî û xişt

Ji min ditirsin

Dijminâ xwunxwar

Roj hi lata navi ku bikim bihişt

- 160 -

Dijminan pir kuştim

Xwûna min vexwar

Li her alî min

Diz, dijmin û qelaş

Va xayînâ Kurdistan

Ez tev difirotim kedxwuran

çandî û dirok ji min distandin

Bi ser min xistin

Ew ala xwe~â pîs

Pâymal û talan bû

Mal û kona min

Bi nokârâ dijmin

Begân Kurdistan

Pelçiqiyam, ketin disa rabûm ser lingan

Min danî yâ pâş xwe

Ramanîya karkir

Tev çekirâ dûre

Evv tizbî û xişt

Ji min ditirsin

Dijminâ xwunxwar

Roj hi lata navi ku bikim bihişt

- 161 -

Ew ramanîya kevnar

Min pir paşva hîstBi tektik û hâz

Darim bi ser û pist

Ew kedxwurwan zanin

Ez pâşva tâme

Terör û qetliyaman li min çâdikin

Ku ezin KurdistanLâ netewa bin dest

Hûn rabin ser xwe

Tev qata bin dest

Li hinberî dijminan

Deynin yekî ti

Min û xwe xelaskin

Ji qata ser dest

Ez zanim Marxsîstâ

Ku çe bikim bi xwe

Vek-hevî deyînim

Ezâ li ser xwe

Netevvân bin dest û karkirân dinâ

Bi hevra şah bibin

Bi navâ min û xwe

Ez ne anarşistim û xwe nadim dijmin

Ez ne feodalim ku gel bi-firoşim

Ez nabim irqçi ma xwûna ke dimi j im

Ez xwe înkar nakim cima bitirsim

- 161 -

Ew ramanîya kevnar

Min pir paşva hîstBi tektik û hâz

Darim bi ser û pist

Ew kedxwurwan zanin

Ez pâşva tâme

Terör û qetliyaman li min çâdikin

Ku ezin KurdistanLâ netewa bin dest

Hûn rabin ser xwe

Tev qata bin dest

Li hinberî dijminan

Deynin yekî ti

Min û xwe xelaskin

Ji qata ser dest

Ez zanim Marxsîstâ

Ku çe bikim bi xwe

Vek-hevî deyînim

Ezâ li ser xwe

Netevvân bin dest û karkirân dinâ

Bi hevra şah bibin

Bi navâ min û xwe

Ez ne anarşistim û xwe nadim dijmin

Ez ne feodalim ku gel bi-firoşim

Ez nabim irqçi ma xwûna ke dimi j im

Ez xwe înkar nakim cima bitirsim

- 162 -

Ezim Kurdistan

Tev çiya û zozan

Ezim xwudan gel

Va ezim bi raman

Va ezim pâşmerge

Di nav kâda tüne

Karkirân Kurdistan

Ezim râça karkirân û ezim sanzûman

Li her alî minDijminâ xwûnxwar

Bandikim haho tim gelâ dinâ

Ereb, fariz û tirk

Tev' da tân ser min

Dixwazin ji dinâ rakin navâ min

Ne beşe li ser min

Qetliyam û kuştin

Ew kesân çepok dijminâ karkir

Bi lekan û dubaran

Min înkar dikin

Nlkanin xwe bikin vâ râça karkir

Hinek oportonîst

Lâ hinek zirtone

Bi teqlan û hilan

Xwe dikin zane

Xebat nakin û xwe inkar dikin

Vekî dijminan tev tân ser min

- 162 -

Ezim Kurdistan

Tev çiya û zozan

Ezim xwudan gel

Va ezim bi raman

Va ezim pâşmerge

Di nav kâda tüne

Karkirân Kurdistan

Ezim râça karkirân û ezim sanzûman

Li her alî minDijminâ xwûnxwar

Bandikim haho tim gelâ dinâ

Ereb, fariz û tirk

Tev' da tân ser min

Dixwazin ji dinâ rakin navâ min

Ne beşe li ser min

Qetliyam û kuştin

Ew kesân çepok dijminâ karkir

Bi lekan û dubaran

Min înkar dikin

Nlkanin xwe bikin vâ râça karkir

Hinek oportonîst

Lâ hinek zirtone

Bi teqlan û hilan

Xwe dikin zane

Xebat nakin û xwe inkar dikin

Vekî dijminan tev tân ser min

- 163 -

Vaye min vekirîyâ

Raman î ya karkir

Feqir û bin destan

Tev x da li pist min

Bi hâz bi raman

Xebat geş bikim

Bistînim Kurdistan bibim sosiyalist

18.3. 1982

- 163 -

Vaye min vekirîyâ

Raman î ya karkir

Feqir û bin destan

Tev x da li pist min

Bi hâz bi raman

Xebat geş bikim

Bistînim Kurdistan bibim sosiyalist

18.3. 1982

- 164 -

KURDNO

Mahcir û bin-destâ dijmin

Em ji xewâ rabin Kurdno

Li ser me tim pata agirVa serme em rûnin Kurdno

Gellî sera xwe berda jâr

Perişan, bindest û bâkâr

Dijmin çekir fîze û roket

Dava ser me dimrin Kurdno

Em rabin ew gel şîyar bâ

Ma nabînin bombe li ser me

Bâ kefen tev ketin gornan

Em cima ranabin Kurdno

Destâ me çû gel û komar

Ka dubistan û xwandegerTazî , birçî netew bâ war

Gereg em biteqin Kurdno

Verin em rîya hev bibinin

Lâ ne bi çûk ne pîs dibin

Bi ramanî rakin bomban

Verin tev herin pâş Kurdno

- 164 -

KURDNO

Mahcir û bin-destâ dijmin

Em ji xewâ rabin Kurdno

Li ser me tim pata agirVa serme em rûnin Kurdno

Gellî sera xwe berda jâr

Perişan, bindest û bâkâr

Dijmin çekir fîze û roket

Dava ser me dimrin Kurdno

Em rabin ew gel şîyar bâ

Ma nabînin bombe li ser me

Bâ kefen tev ketin gornan

Em cima ranabin Kurdno

Destâ me çû gel û komar

Ka dubistan û xwandegerTazî , birçî netew bâ war

Gereg em biteqin Kurdno

Verin em rîya hev bibinin

Lâ ne bi çûk ne pîs dibin

Bi ramanî rakin bomban

Verin tev herin pâş Kurdno

- 165 -

Em û dijmin tim bikin şer

Sîngâ bi pirç tev bidin ber

Em şehîd bin pir bi kujln

Gereg em netirsin Kurdno

Rabin ser xwe bankin dinâ

Ne çavî li puşt i yâ û nan be

Dijmin ji qada xwe derxin

Ko em j î bi dev bin Kurdno

Beg û mîran em firotin

Dijmin li me tev'hâvotinGirtin dane dest dijminanEm kuştin, pelçiqîyan Kurdno

Dem li me çû havîn bihar

Bi namus, şeref û hawar

Xwe mekin rûreş û nokâr

Ko em nebin inan Kurdno

Verin em herin sera çîyan

Ewâ hatî Feqîr bi qurban

Bidin mal, milk û tev can

Ko Velat rizgar bâ Kurdno25. 1. 1989

- 165 -

Em û dijmin tim bikin şer

Sîngâ bi pirç tev bidin ber

Em şehîd bin pir bi kujln

Gereg em netirsin Kurdno

Rabin ser xwe bankin dinâ

Ne çavî li puşt i yâ û nan be

Dijmin ji qada xwe derxin

Ko em j î bi dev bin Kurdno

Beg û mîran em firotin

Dijmin li me tev'hâvotinGirtin dane dest dijminanEm kuştin, pelçiqîyan Kurdno

Dem li me çû havîn bihar

Bi namus, şeref û hawar

Xwe mekin rûreş û nokâr

Ko em nebin inan Kurdno

Verin em herin sera çîyan

Ewâ hatî Feqîr bi qurban

Bidin mal, milk û tev can

Ko Velat rizgar bâ Kurdno25. 1. 1989

- 166 -

Ş î Y A R B O N

Em kurd şîyar bûn pîroz

çîya û zinar li me pîroz

Dema destan bidine hev

Yekitî li Kurdan pîroz

Bi zanistî pir sazkin

Bane haza gundî yan-kin

Ji karkirân yek serok

Va seroka li gel pîroz

Haza mezin tev yek dev

Gundî û râncber bigâne hev

Du benî tew çâ nebâ

Ew çâ buna li gel pîroz

Xebat bibâ bir roj û şev

Bawer bikin gîşkî ji hev

Ji Kurdistan yek tev-ger

Ew tev-ger' ra li me pîroz

Roj û şevan yek tev-ger

Emâ bibin ser leşker

Tev da destan bidin hev

Tiving û tang li me pîroz

- 166 -

Ş î Y A R B O N

Em kurd şîyar bûn pîroz

çîya û zinar li me pîroz

Dema destan bidine hev

Yekitî li Kurdan pîroz

Bi zanistî pir sazkin

Bane haza gundî yan-kin

Ji karkirân yek serok

Va seroka li gel pîroz

Haza mezin tev yek dev

Gundî û râncber bigâne hev

Du benî tew çâ nebâ

Ew çâ buna li gel pîroz

Xebat bibâ bir roj û şev

Bawer bikin gîşkî ji hev

Ji Kurdistan yek tev-ger

Ew tev-ger' ra li me pîroz

Roj û şevan yek tev-ger

Emâ bibin ser leşker

Tev da destan bidin hev

Tiving û tang li me pîroz

- 167 -

Tev-ger bikin wekî mar

Li her derâ bibin şâr

Bi Feqîr ra herin pâş

Kar û xebat li me pîroz

24. 12. 1976

M U J 0 L I M

Roj ek tev ketim nav xeman

Pir mujûl bûm sal û mehan

Hat serma pir pûk û baranLâ hilwesand kon û dewran

Gelî tev da bi avâ da çûn

Kon û malan ser hevdi çûn

Haho,qîrîn û tevda bangînDem û dewran bi hevra çûn

Mirin, kuştin tev bû talan

Lâ tev dibûn wekî mirî yan

Ne sal ne meh ne bû bihar

Kurd ketin destâ dijminan

25. 1. 1972

- 167 -

Tev-ger bikin wekî mar

Li her derâ bibin şâr

Bi Feqîr ra herin pâş

Kar û xebat li me pîroz

24. 12. 1976

M U J 0 L I M

Roj ek tev ketim nav xeman

Pir mujûl bûm sal û mehan

Hat serma pir pûk û baranLâ hilwesand kon û dewran

Gelî tev da bi avâ da çûn

Kon û malan ser hevdi çûn

Haho,qîrîn û tevda bangînDem û dewran bi hevra çûn

Mirin, kuştin tev bû talan

Lâ tev dibûn wekî mirî yan

Ne sal ne meh ne bû bihar

Kurd ketin destâ dijminan

25. 1. 1972

- 168 -

HİŞîYARî

Kî mâr xwaze û kî egîte

ew dil xweş û pir zanaye

ew xwe çekâ neva gelî

ecebi gelâ me çi bâye

Ko em tev da bi zanabin

destan bigrin hevra rabin

em dom bikin tev xebate

seba dijmin ji vir rakin

Râçeke pak û baş çâ bikin

xwe ji xewâ bi riman çekin

em pir gel bidine dor xweseba doza bi serî bikin

Dîroka me pir mezin bû

tev bajar û gîşkî gund bû

serme kedxwûr li ser meye

tev da rivîyan li gelî çi bû

Axa û began tev rakir in

gele me j i hev bela kirin

dijmin danî ser sera me

vvelatâ me talan kirin

- 168 -

HİŞîYARî

Kî mâr xwaze û kî egîte

ew dil xweş û pir zanaye

ew xwe çekâ neva gelî

ecebi gelâ me çi bâye

Ko em tev da bi zanabin

destan bigrin hevra rabin

em dom bikin tev xebate

seba dijmin ji vir rakin

Râçeke pak û baş çâ bikin

xwe ji xewâ bi riman çekin

em pir gel bidine dor xweseba doza bi serî bikin

Dîroka me pir mezin bû

tev bajar û gîşkî gund bû

serme kedxwûr li ser meye

tev da rivîyan li gelî çi bû

Axa û began tev rakir in

gele me j i hev bela kirin

dijmin danî ser sera me

vvelatâ me talan kirin

- 169 -

Divân em tim serokâ we

wana bûne dijmin ji boyî me

pere li dor wan namînin

ew dirivin tenâ cem me

Çend gundî li dara wana

bi xwe wekî marxîst zana

pir duxwûnin tev dibâjin

diban karkir nabine zana

Karkir ko dengâ xwe dikin

iblis wana awar dikin

karkir tev da vvelat parâz

ji mafâ welat sar dikin

Hidî karkir nara nav wan

ew dibâjin gelî ji axan

ko karkir radibâ ser xwe

diban vana gî bûn ajan

Feqîr diba vaya wanî

wan j i boyî xwe kire gazîbûne neçîrwan j i bo hev

ji gel ra hanîn belengazî

1. 4. 1981

- 169 -

Divân em tim serokâ we

wana bûne dijmin ji boyî me

pere li dor wan namînin

ew dirivin tenâ cem me

Çend gundî li dara wana

bi xwe wekî marxîst zana

pir duxwûnin tev dibâjin

diban karkir nabine zana

Karkir ko dengâ xwe dikin

iblis wana awar dikin

karkir tev da vvelat parâz

ji mafâ welat sar dikin

Hidî karkir nara nav wan

ew dibâjin gelî ji axan

ko karkir radibâ ser xwe

diban vana gî bûn ajan

Feqîr diba vaya wanî

wan j i boyî xwe kire gazîbûne neçîrwan j i bo hev

ji gel ra hanîn belengazî

1. 4. 1981

- 170 -

QATA BİNDEST

Ey însanân. Tân û darin ji cîhan

Rastî xebat bikin tev wekî biran

Bi fen, dolap û qelâsîya pir gir

Tim qata bindest reben û perişan

Karkirno, gundî no tev' da belengaz

De rabin ser xwe mafâ xwe bixwaz

Ewâ bi me dilîzin ne ji qata meneEw zenginin. Em birçî û belengaz

Zanistî a wane. Em nezan û bâ hiş

Ku kî diqeherâ. bi mera diban kiş

Em kirine mirîşk. Bi xwe bûne dîk

Ewana bi me dikin, pir tiştân pîs

Li dinâ em rezîlin û evvana serok

Ew emin çâ dikin ew top û firok

Ew bi me diku j in tev qata bindest

cima bindestî xwe bi xwe bikî serok

Feqîr û bindest tev' da li cem teLâxe, hilweşîn tev qata ser destMal û ala wana tev bistîn bi zorHinir û zane bûn diba a min û te

28.5. 1984

- 170 -

QATA BİNDEST

Ey însanân. Tân û darin ji cîhan

Rastî xebat bikin tev wekî biran

Bi fen, dolap û qelâsîya pir gir

Tim qata bindest reben û perişan

Karkirno, gundî no tev' da belengaz

De rabin ser xwe mafâ xwe bixwaz

Ewâ bi me dilîzin ne ji qata meneEw zenginin. Em birçî û belengaz

Zanistî a wane. Em nezan û bâ hiş

Ku kî diqeherâ. bi mera diban kiş

Em kirine mirîşk. Bi xwe bûne dîk

Ewana bi me dikin, pir tiştân pîs

Li dinâ em rezîlin û evvana serok

Ew emin çâ dikin ew top û firok

Ew bi me diku j in tev qata bindest

cima bindestî xwe bi xwe bikî serok

Feqîr û bindest tev' da li cem teLâxe, hilweşîn tev qata ser destMal û ala wana tev bistîn bi zorHinir û zane bûn diba a min û te

28.5. 1984

- 171 -

ŞEVÎ TANDIN

Vere megrî dayîka min

Agir berda dilâ min

Ez berâ dil biri nim

Megrî megrî dayîka min

Megrî hâsran râj meke

Derd û kulan pir meke

Zara me tev şewitîn

Dilâ min xerab meke

Hatin ser min dane dar

Şevvîtandin mal û war

Bûne mahcir li warâ xwe

Dîsa di bin destâ neyar

Lâ daya bi hesreta teEze werim li sopa te

Dest û lingan vemalirako bibim hâz sebe te

- 171 -

ŞEVÎ TANDIN

Vere megrî dayîka min

Agir berda dilâ min

Ez berâ dil biri nim

Megrî megrî dayîka min

Megrî hâsran râj meke

Derd û kulan pir meke

Zara me tev şewitîn

Dilâ min xerab meke

Hatin ser min dane dar

Şevvîtandin mal û war

Bûne mahcir li warâ xwe

Dîsa di bin destâ neyar

Lâ daya bi hesreta teEze werim li sopa te

Dest û lingan vemalirako bibim hâz sebe te

172

Bibim hâz û yek destur

Dest, piştâ û bibim sûrEme herin ser xwûnxwar

Ji warâ xwe çekin dûr

Em tev çâkin warâ xwe

Fîza, firok û ala xwe

Bira dijmin bitirsin

Ji gundî û feqîrâ me

10. 10. 1988

172

Bibim hâz û yek destur

Dest, piştâ û bibim sûrEme herin ser xwûnxwar

Ji warâ xwe çekin dûr

Em tev çâkin warâ xwe

Fîza, firok û ala xwe

Bira dijmin bitirsin

Ji gundî û feqîrâ me

10. 10. 1988

- 173 -

VELATE ME KURDAN

Velatâ me kurdan pirî mezine

Mârg, kanî gul û hemû zevî ne

Gele welat tev da gundî neEme herin bikin şerâ jîyîne

Velatâ me kurdan kanî ya zâraneKetâ bin destâ dijminan gîyan

Keç û xortâ me tiving mil dane

Eme welat derxin li bin destane

Eme bi qîrîn kin j orda vverin

Vekî vietnam xwe li dijmin xînin

Erd û ezmân hildin tev bihizînin

Velât bi zora ji dijmin bistînin

27.6. 1968

- 173 -

VELATE ME KURDAN

Velatâ me kurdan pirî mezine

Mârg, kanî gul û hemû zevî ne

Gele welat tev da gundî neEme herin bikin şerâ jîyîne

Velatâ me kurdan kanî ya zâraneKetâ bin destâ dijminan gîyan

Keç û xortâ me tiving mil dane

Eme welat derxin li bin destane

Eme bi qîrîn kin j orda vverin

Vekî vietnam xwe li dijmin xînin

Erd û ezmân hildin tev bihizînin

Velât bi zora ji dijmin bistînin

27.6. 1968

- 174 -

GELÎ RAKİR ÇAKûÇ û DAS

Xewa giran ez şîyar bûm

çîyayâ axrîyâ koç siwar bûn

Germa havînâ di hirmijî

Av tunebû ez bâ hal bûm

Bangî n kete kar û berxan

Zarî û zâçan berda girin

Şîqîn kete gelî tevda

Av tunebû li hev hevilîn

Xwazî kete qirka minGerma havînâ pir hirmijî

Gelî tevir û bâr rakirin

Li erdâ xistin av pelqijî

çar kesan go roj a we başLâ çi dikin li kermekaş

Lâ gotin avâ ve mexun

Gelî rakir çakûç û das

Bû çerqîna tevr û beran

Gundî, feqîr tev da biran

Hinek kuştin hinek rivîyan

Lâ Rizgar kirin Kurdistan

27.3. 1981

- 174 -

GELÎ RAKİR ÇAKûÇ û DAS

Xewa giran ez şîyar bûm

çîyayâ axrîyâ koç siwar bûn

Germa havînâ di hirmijî

Av tunebû ez bâ hal bûm

Bangî n kete kar û berxan

Zarî û zâçan berda girin

Şîqîn kete gelî tevda

Av tunebû li hev hevilîn

Xwazî kete qirka minGerma havînâ pir hirmijî

Gelî tevir û bâr rakirin

Li erdâ xistin av pelqijî

çar kesan go roj a we başLâ çi dikin li kermekaş

Lâ gotin avâ ve mexun

Gelî rakir çakûç û das

Bû çerqîna tevr û beran

Gundî, feqîr tev da biran

Hinek kuştin hinek rivîyan

Lâ Rizgar kirin Kurdistan

27.3. 1981

- 175 -

HERDU HOSTfe LI CÎHAN

Herdu hostâ li cîhan

Pir karkirin xebitîn

Karkâr bi hevra rabû

Dewlemendî perpitîn

Haza bi çûk gir kirin

Li hinberî zor destan

Hilweşandin çara gir

Bijîn karkerân cîhan

Ser bilindi pir glran

Divâ çâkim pir biran

Bi tektik û bi raman

Bandikim tev karkaran

Bi ramanî herime vvan

Lâ em bibin şoreşwan

Sîngâ xwe bidin gurlan

Ko bistînim Kurdistan

- 175 -

HERDU HOSTfe LI CÎHAN

Herdu hostâ li cîhan

Pir karkirin xebitîn

Karkâr bi hevra rabû

Dewlemendî perpitîn

Haza bi çûk gir kirin

Li hinberî zor destan

Hilweşandin çara gir

Bijîn karkerân cîhan

Ser bilindi pir glran

Divâ çâkim pir biran

Bi tektik û bi raman

Bandikim tev karkaran

Bi ramanî herime vvan

Lâ em bibin şoreşwan

Sîngâ xwe bidin gurlan

Ko bistînim Kurdistan

- 176

Roj û şevan bikim kar

Va gundî lâ xebat kar

Xebatâ bikin dest xwe

Rakin j i welat neyar

Vek-hevî du xwazîya me

Lâ feqîr rabin ser xwe

Tev da rakin ala xwe

Kurdistan tev da a me

25. 1. 1982

- 176

Roj û şevan bikim kar

Va gundî lâ xebat kar

Xebatâ bikin dest xwe

Rakin j i welat neyar

Vek-hevî du xwazîya me

Lâ feqîr rabin ser xwe

Tev da rakin ala xwe

Kurdistan tev da a me

25. 1. 1982

- 177 -

EVINA KARKİR

Li Kardistan min kar dîto

buşuxulim way way

Karker hatin di Kardistan' da

em şuxulîn way vvay

Yeke tada pir lewend bû

bi minra gotin haho

Ku vegerîyam çava min lâket

ez xerbilîm way vvay

Ez rakirim ser doqtoran

û va hekîman vvay vvay

Birîna min avâti bû

herdû di lan wax wax

Hekîman got birînâ te

ne a di lan lavv lavv

Verge tâ birarâ herâ

ji ber evî nan lavv lavv

Min go doqtor evîndarâ min

tu nas bikî wax wax

- 177 -

EVINA KARKİR

Li Kardistan min kar dîto

buşuxulim way way

Karker hatin di Kardistan' da

em şuxulîn way vvay

Yeke tada pir lewend bû

bi minra gotin haho

Ku vegerîyam çava min lâket

ez xerbilîm way vvay

Ez rakirim ser doqtoran

û va hekîman vvay vvay

Birîna min avâti bû

herdû di lan wax wax

Hekîman got birînâ te

ne a di lan lavv lavv

Verge tâ birarâ herâ

ji ber evî nan lavv lavv

Min go doqtor evîndarâ min

tu nas bikî wax wax

- 178 -

Ew sebabâ niha ket i yâ

dest kedxwuran dost dost

Ez dizanim nisaxî min

ne a di lan doqtor

Seba rindâ me vvinda kir

bav û bira doqtor

Gîşkî rabûn bi ramanîyakâ

gotin çîye wax wax

Va Feqîr'a şevvîtî miro

li hâvîya vâye dost no

Gîşkî yan femkir gotin

Kurdistan' a rengîye haho

14. 19. 1974

- 178 -

Ew sebabâ niha ket i yâ

dest kedxwuran dost dost

Ez dizanim nisaxî min

ne a di lan doqtor

Seba rindâ me vvinda kir

bav û bira doqtor

Gîşkî rabûn bi ramanîyakâ

gotin çîye wax wax

Va Feqîr'a şevvîtî miro

li hâvîya vâye dost no

Gîşkî yan femkir gotin

Kurdistan' a rengîye haho

14. 19. 1974

- 179 -

KEÇA BERAZAN

Keçâ tu sera slvvaran

Rim nakevim çivvalan

Keçik gevvûn sor û ser

Evv j i desta berazan

Taca zîvîn li sera we

îbâdâ û gulî ye yara

Evv kenbera zâr û zîv

Girâda li piştâ û navâ

Kesk, gevvr sor û zer

Xwe kire ala gehvver

Bi ser xwe da dlreşand

Bîna miskâ tev da enber

Yara min li ser kana bû

çava min li bejna we bû

Ve ez xwarim perpitandim

Ala rengin li bejnâ bû

- 179 -

KEÇA BERAZAN

Keçâ tu sera slvvaran

Rim nakevim çivvalan

Keçik gevvûn sor û ser

Evv j i desta berazan

Taca zîvîn li sera we

îbâdâ û gulî ye yara

Evv kenbera zâr û zîv

Girâda li piştâ û navâ

Kesk, gevvr sor û zer

Xwe kire ala gehvver

Bi ser xwe da dlreşand

Bîna miskâ tev da enber

Yara min li ser kana bû

çava min li bejna we bû

Ve ez xwarim perpitandim

Ala rengin li bejnâ bû

- 180 -

MİN HEVAL NASKIRIN

îro min hevalâ xwe nas kirin

Hidî min şoreşger nas kirin

Hevalâ min di roj a pir teng

Min hûn nas kirin lo hevalno

Hevalâ min Ji boyî vvelat

Boyî namûse dikine xebat

Hevalno lo lo hevalno

Hevalâ min can û dilâ minin

Hevalâ min reşika çava mininHevalâ min hevale doza minin

Hevalâ min evîna dilâ minin

Hevalâ min j i bo vvelat

Bi ramanî dikirin xebat

Hevalno lo lo hevalno

Derîya teng û zinarâ pir reş

Em vve xelaskin bi gelâ me xweş

Hûn seba vvelat tada dinalin

Ez li derva ji bo vve nuxweş

Hevalâ min j i bo serkeftin

Ji boyî r İzgara û azadîyePir sehîd bûn j i bo kurdistan

- 180 -

MİN HEVAL NASKIRIN

îro min hevalâ xwe nas kirin

Hidî min şoreşger nas kirin

Hevalâ min di roj a pir teng

Min hûn nas kirin lo hevalno

Hevalâ min Ji boyî vvelat

Boyî namûse dikine xebat

Hevalno lo lo hevalno

Hevalâ min can û dilâ minin

Hevalâ min reşika çava mininHevalâ min hevale doza minin

Hevalâ min evîna dilâ minin

Hevalâ min j i bo vvelat

Bi ramanî dikirin xebat

Hevalno lo lo hevalno

Derîya teng û zinarâ pir reş

Em vve xelaskin bi gelâ me xweş

Hûn seba vvelat tada dinalin

Ez li derva ji bo vve nuxweş

Hevalâ min j i bo serkeftin

Ji boyî r İzgara û azadîyePir sehîd bûn j i bo kurdistan

- 181 -

Hevalâ min ji dijmin natlrsin

Hevalâ min tevvr nene firotinHevalâ min bi gelâ xwe bavverin

Hevalâ min zeft û geftâ dibinin

Hevalâ min dixwazin fîrazî

Hevalâ min ji boyî azadî

hevalâ min diban ser bestî

Xwe ji bo vvelat tev kirin fedaNokârâ dijmin vvan axa û beganPaşa dijmin da li me digerî yanHeval di hindi rda bi destî began

Hevalâ min dijminâ axa û beganin

hevalâ min dijminâ xwûnxwara gîyanin

Hevalâ min dijminâ koledaranin

Ez xwe bidim kustin j i bo hevalan

Yan bimrim, yan bigrim doza vve gîyan

Ko ez şehîd bim Ji bo vvelatâ xwe

Li ser min megrî n ka feqîrâ me

Hevalâ min hevalâ doza mininHevalâ min hevalâ râça mininHevalâ min hevalâ gelâ minin

13.8. 1980

- 181 -

Hevalâ min ji dijmin natlrsin

Hevalâ min tevvr nene firotinHevalâ min bi gelâ xwe bavverin

Hevalâ min zeft û geftâ dibinin

Hevalâ min dixwazin fîrazî

Hevalâ min ji boyî azadî

hevalâ min diban ser bestî

Xwe ji bo vvelat tev kirin fedaNokârâ dijmin vvan axa û beganPaşa dijmin da li me digerî yanHeval di hindi rda bi destî began

Hevalâ min dijminâ axa û beganin

hevalâ min dijminâ xwûnxwara gîyanin

Hevalâ min dijminâ koledaranin

Ez xwe bidim kustin j i bo hevalan

Yan bimrim, yan bigrim doza vve gîyan

Ko ez şehîd bim Ji bo vvelatâ xwe

Li ser min megrî n ka feqîrâ me

Hevalâ min hevalâ doza mininHevalâ min hevalâ râça mininHevalâ min hevalâ gelâ minin

13.8. 1980

- 182 -

HEVALAN SIR NEDA DİJMİN

îro sera Kurdistanâ dijvvar û zore

Pir rivîyan derva kes nabân doreŞoreşger zindanada dimrin darin

Gelekan doz berdan diban pir zore

Conta hate serî tev berdan Velat

Ka xwasteka vve bû e w doza Velat

Gel li ser çîyan pir tane kuştinVan berda vvelat kâ çibikin xebat

Heval hevalâ karkir û gundî ne

Ne zirtone, ne pisin û ne solcîne

Ladan, lâxistln slr nedan dijminHevalâ min di j î xwûnxwaran gîne

Bavveriya hevalan bi qata bin destXwandane, zanane lâ şerâ zor destSoz didim hevalan xebat geş bikimHinber dijminan em bibin yek dest

Lâ sebe hevalan xew nâ çava min

Heval bûne pola li hinber dijmin

Em pîsîyâ û qereşîyâ çekin ji ser xwe

Destâ Feqîr bin dijmin derxînin

27.3.1970

- 182 -

HEVALAN SIR NEDA DİJMİN

îro sera Kurdistanâ dijvvar û zore

Pir rivîyan derva kes nabân doreŞoreşger zindanada dimrin darin

Gelekan doz berdan diban pir zore

Conta hate serî tev berdan Velat

Ka xwasteka vve bû e w doza Velat

Gel li ser çîyan pir tane kuştinVan berda vvelat kâ çibikin xebat

Heval hevalâ karkir û gundî ne

Ne zirtone, ne pisin û ne solcîne

Ladan, lâxistln slr nedan dijminHevalâ min di j î xwûnxwaran gîne

Bavveriya hevalan bi qata bin destXwandane, zanane lâ şerâ zor destSoz didim hevalan xebat geş bikimHinber dijminan em bibin yek dest

Lâ sebe hevalan xew nâ çava min

Heval bûne pola li hinber dijmin

Em pîsîyâ û qereşîyâ çekin ji ser xwe

Destâ Feqîr bin dijmin derxînin

27.3.1970

- 183

Belengazîya Filistin

Birci , tazî lâ pûk û baranNan diğerim vvek gurâ çolan

Li ser çîyan, fehîdan û ceman

Bi şevvat diğerim li nane zikan

Derkete pâşmin refekî kevvan

Dil duxwaze buxwum goşte wan

Gavek û dudu ez diçûme peş

Jor diketin ez mam li çolan

Ketim ji kefteke dibû güre hur

Mar, misk û kâziken pire hûr

Paşva vegeriyam derî vvenda kir

haho dirivim ji keft pire kûr

Maran û mişkan zor dane ser min

Dikime qîrîn şewqek ne peş min

Haho û şîqîn li derî diğerim

Ji derî ji kefte derket lingâ min

Ji keftâ derketim dengekî dijvvar

Zûrîyan, qûrîyan hirç û gurân har

Tirsi yam û xwof tev kete dilâ min

Xwe çito xelaskim j i va hovâ har

- 183

Belengazîya Filistin

Birci , tazî lâ pûk û baranNan diğerim vvek gurâ çolan

Li ser çîyan, fehîdan û ceman

Bi şevvat diğerim li nane zikan

Derkete pâşmin refekî kevvan

Dil duxwaze buxwum goşte wan

Gavek û dudu ez diçûme peş

Jor diketin ez mam li çolan

Ketim ji kefteke dibû güre hur

Mar, misk û kâziken pire hûr

Paşva vegeriyam derî vvenda kir

haho dirivim ji keft pire kûr

Maran û mişkan zor dane ser min

Dikime qîrîn şewqek ne peş min

Haho û şîqîn li derî diğerim

Ji derî ji kefte derket lingâ min

Ji keftâ derketim dengekî dijvvar

Zûrîyan, qûrîyan hirç û gurân har

Tirsi yam û xwof tev kete dilâ min

Xwe çito xelaskim j i va hovâ har

- 184 -

Meşîyam rivîyam li çolan tazî

Râvviyak li pâş min çito dibezî

Min bankir haho qîrîn û gazi

Diçime f iliştin ji min dixwazî

Min go dixwazî bi hevale tebim

Tu nanek bi mide ez li cem tebim

Avvurek da min wegere lavv lavv

Ko Nanâ min heba ez cima vvabim

Rivîya Ji ber min xwe xelas nekir

vegerîya paşva tüfe feqîr kirPaqişklr rûçuk çava xwe vekir

Xortâ filistîn dîsa vvenda kir

25. 1. 1983

- 184 -

Meşîyam rivîyam li çolan tazî

Râvviyak li pâş min çito dibezî

Min bankir haho qîrîn û gazi

Diçime f iliştin ji min dixwazî

Min go dixwazî bi hevale tebim

Tu nanek bi mide ez li cem tebim

Avvurek da min wegere lavv lavv

Ko Nanâ min heba ez cima vvabim

Rivîya Ji ber min xwe xelas nekir

vegerîya paşva tüfe feqîr kirPaqişklr rûçuk çava xwe vekir

Xortâ filistîn dîsa vvenda kir

25. 1. 1983

- 185 -

HEJA O ZANA

Hâja û zanayâ Kurdan

Berxedarbî Cîgerxwûn

Gelâ Kurdistan tev da

Silav dane Cîgerxwûn

Li ser çîyayâ Kurdistan

Keç û xortan girt di lan

Def û zirne deng da hev

dibû govend Cîgerxwûn

Bûkan xwe ser tevnâ

Kesk ri li bejina

Bevşâ xwe kirin destan

Go bibâje Cîgerxwûn

Şi vanan pez şevîn kir

Cotkaran xeta xwe kir

Dengâ gavan û cot kar

Diban hozan Cîgerxwûn

Mârân Kurdan li odan

Le bigene Kurdistan

Ew pâşmergân qehreman

Silav li vvan Cigerxwûn

- 185 -

HEJA O ZANA

Hâja û zanayâ Kurdan

Berxedarbî Cîgerxwûn

Gelâ Kurdistan tev da

Silav dane Cîgerxwûn

Li ser çîyayâ Kurdistan

Keç û xortan girt di lan

Def û zirne deng da hev

dibû govend Cîgerxwûn

Bûkan xwe ser tevnâ

Kesk ri li bejina

Bevşâ xwe kirin destan

Go bibâje Cîgerxwûn

Şi vanan pez şevîn kir

Cotkaran xeta xwe kir

Dengâ gavan û cot kar

Diban hozan Cîgerxwûn

Mârân Kurdan li odan

Le bigene Kurdistan

Ew pâşmergân qehreman

Silav li vvan Cigerxwûn

- 186 -

Sala berâ pir kesanDîrok didan ser destanpirî yan xwad û guhdar bû

Bi xemgîn ra Cîgerxwûn

Sala çûyî li Kurdistan

Gelâ me bi te hisîyan

Si lava dil germ şandin

Ji hoştan ra Cîgerxwûn

Pir nivis û nivis kar

Xwe kirin ronayî û dar

Va çîroka Kurdistan

Bi teyran û Cîgerxwûn

Le nivis kare Kurdan

Li dîrok nebûn xwudan

Râ şaş kirin ber gelî

Ew nasnakin Cîgerxwûn

Hezar sal bû bâ dîrok

Pir dibâjin ez serok

Va çîroka kurdistan

Meran derxist Cîgerxwûn

Ew dîroka me kevnar

Nujen derket ser dîvvar

Bi mîlyonan xebatkar

Mirin seba Kurdistan

- 186 -

Sala berâ pir kesanDîrok didan ser destanpirî yan xwad û guhdar bû

Bi xemgîn ra Cîgerxwûn

Sala çûyî li Kurdistan

Gelâ me bi te hisîyan

Si lava dil germ şandin

Ji hoştan ra Cîgerxwûn

Pir nivis û nivis kar

Xwe kirin ronayî û dar

Va çîroka Kurdistan

Bi teyran û Cîgerxwûn

Le nivis kare Kurdan

Li dîrok nebûn xwudan

Râ şaş kirin ber gelî

Ew nasnakin Cîgerxwûn

Hezar sal bû bâ dîrok

Pir dibâjin ez serok

Va çîroka kurdistan

Meran derxist Cîgerxwûn

Ew dîroka me kevnar

Nujen derket ser dîvvar

Bi mîlyonan xebatkar

Mirin seba Kurdistan

- 187 -

Tev keti nav di roka

Ko bistînin dehokâŞaristanâ Kurdistan

Bi Bâşîkçî Cîgerxwûn

Evv Cîgerxwûn bi HâjarNamirin xwane û teyran

Xeber gihişt dile vvan

Ser bilindi Cîgerxwûn

Şex-mehmûdâ-berzancîEli-şâr û şevv-vvancî

Seyîd-riza û Şâx-sayîd

Evv namirin Cîgerxwûn

Kadî-muhemed û BerzanîTe navâ vvan tev danî

Ji Medya heta bi îro

Ji bîr nabin Cîgerxwûn

Ez Feqîrâ me Kurdan

Silav dikim pir kesanXebat û lebata vve tev

Kurdistanra Cîgerxwûn

16.4. 1984

- 187 -

Tev keti nav di roka

Ko bistînin dehokâŞaristanâ Kurdistan

Bi Bâşîkçî Cîgerxwûn

Evv Cîgerxwûn bi HâjarNamirin xwane û teyran

Xeber gihişt dile vvan

Ser bilindi Cîgerxwûn

Şex-mehmûdâ-berzancîEli-şâr û şevv-vvancî

Seyîd-riza û Şâx-sayîd

Evv namirin Cîgerxwûn

Kadî-muhemed û BerzanîTe navâ vvan tev danî

Ji Medya heta bi îro

Ji bîr nabin Cîgerxwûn

Ez Feqîrâ me Kurdan

Silav dikim pir kesanXebat û lebata vve tev

Kurdistanra Cîgerxwûn

16.4. 1984

- 188 -

ÇUME LEVE

Ez çûm mala xwe

Min dî dayîka xwe

Yara min li vir

Kete reçika xwe

Min dest lâ rakirVe xwe li bakir

Kete dilâ minMej î kevnar kir

Min dî li ser cem

Di pez da xizâm

Ew pir levved bû

Çûme lev û dem

Destâ xwe rakir

Bi min ra li bakir

Go lavvo bi sek

Hustâ min xarkir

Go ezda li vir

Lâ tu neyî vir

Min go cima vva

Go here ji vir

- 188 -

ÇUME LEVE

Ez çûm mala xwe

Min dî dayîka xwe

Yara min li vir

Kete reçika xwe

Min dest lâ rakirVe xwe li bakir

Kete dilâ minMej î kevnar kir

Min dî li ser cem

Di pez da xizâm

Ew pir levved bû

Çûme lev û dem

Destâ xwe rakir

Bi min ra li bakir

Go lavvo bi sek

Hustâ min xarkir

Go ezda li vir

Lâ tu neyî vir

Min go cima vva

Go here ji vir

- 189 -

çava vve reş bûn

Dema xwe xweş bûn

Bejine levvend bû

Gulâ vve mor bûn

Navâ vve pirskir

Lâva xwe gez kir

Vâ avvur da min

Dilâ min kul kir

Bejina xwe li bakir

Dem li min sar kirEz kirim quloç

Evîn li min barkir

Min evv vvinda kir

Dinâ li min ar kirFeqîr û girîyam

çav li min ser kir

Ez çûm ma İka xweMin go bavkâ xwe

Go lavvâ min bisekEvv ne milkâ me

25.4.89

- 189 -

çava vve reş bûn

Dema xwe xweş bûn

Bejine levvend bû

Gulâ vve mor bûn

Navâ vve pirskir

Lâva xwe gez kir

Vâ avvur da min

Dilâ min kul kir

Bejina xwe li bakir

Dem li min sar kirEz kirim quloç

Evîn li min barkir

Min evv vvinda kir

Dinâ li min ar kirFeqîr û girîyam

çav li min ser kir

Ez çûm ma İka xweMin go bavkâ xwe

Go lavvâ min bisekEvv ne milkâ me

25.4.89

- 190 -

SINGE BI PIRÇ

Ez ban dikim xortâ malaDijminan bir dotmama te

Çek û bomban hi İde milan

Vere pâşîya dijminâ xwe

Ez Kurdistanim bi navim

Pirî bi deyîşt û bi av imDijminâ te lâ ez girt imEz li hâvi ya te tim saxim

Ko rast i tu min duxwazî

Vekî mâran tu bide soz

Eze pir li hâvi ya te bim

Ko tu tim bikî kar û doz

Tu bi derevvî mede sozan

Ko xwe bikî hâz û râzan

Gelî tev bide dora xwe

Rakî ser ling qata xizan

Lâ ko tu nekî ceng û şerSîngâ bi pirç tu nedî berZo çiçikâ min sâvâ sor

Xwe nikanî tim bidî ser

- 190 -

SINGE BI PIRÇ

Ez ban dikim xortâ malaDijminan bir dotmama te

Çek û bomban hi İde milan

Vere pâşîya dijminâ xwe

Ez Kurdistanim bi navim

Pirî bi deyîşt û bi av imDijminâ te lâ ez girt imEz li hâvi ya te tim saxim

Ko rast i tu min duxwazî

Vekî mâran tu bide soz

Eze pir li hâvi ya te bim

Ko tu tim bikî kar û doz

Tu bi derevvî mede sozan

Ko xwe bikî hâz û râzan

Gelî tev bide dora xwe

Rakî ser ling qata xizan

Lâ ko tu nekî ceng û şerSîngâ bi pirç tu nedî berZo çiçikâ min sâvâ sor

Xwe nikanî tim bidî ser

- 191 -

Tu û dijmin tim bikin cengErdâ li vvana tev bikî teng

Tu min ji dijmin bistînî

Ko tu li dinâ tim bidî deng

Lâ tu hidî bi deng û navî

Rabâ îro tu min duxwazî

Ez çeleng û rinda te me

De vvere ser min tu baz i

Feqîr heza min tim J i te

Ez dilâ xwe tev didim te

Kesk, zer û sor li min kî

Xwe bikim tev hembâza te

2.5. 1974

- 191 -

Tu û dijmin tim bikin cengErdâ li vvana tev bikî teng

Tu min ji dijmin bistînî

Ko tu li dinâ tim bidî deng

Lâ tu hidî bi deng û navî

Rabâ îro tu min duxwazî

Ez çeleng û rinda te me

De vvere ser min tu baz i

Feqîr heza min tim J i te

Ez dilâ xwe tev didim te

Kesk, zer û sor li min kî

Xwe bikim tev hembâza te

2.5. 1974

- 192 -

CEJNA KURDİSTAN

Lâ em rabin ser lingan

Tim çekan hildin milan

Bi tektik û bi zanistî

Tev bistînin Kurdistan

Verin cejna me Kurdan

Agir berdan sera çîyan

Dinâ tev bû kesk û sor

Umur didâ Kurdan gîyan

Tev amar kin Kurdistan

çâkin li nav Kardistan

Hûn û Feqîr herine pâş

Ko şân bikin Kurdistan

Nuroj cejna me Kurdan

Keçan dest dida xortan

Def û zirnâ kir govend

Dengâ xwe da Kurdistan

25.4. 1989

- 192 -

CEJNA KURDİSTAN

Lâ em rabin ser lingan

Tim çekan hildin milan

Bi tektik û bi zanistî

Tev bistînin Kurdistan

Verin cejna me Kurdan

Agir berdan sera çîyan

Dinâ tev bû kesk û sor

Umur didâ Kurdan gîyan

Tev amar kin Kurdistan

çâkin li nav Kardistan

Hûn û Feqîr herine pâş

Ko şân bikin Kurdistan

Nuroj cejna me Kurdan

Keçan dest dida xortan

Def û zirnâ kir govend

Dengâ xwe da Kurdistan

25.4. 1989

- 193 -

P A R T I Y A

Pata agir li Kurdistan

Averû bikin serî çîyanRâxne kirin mafâ gîyanTu kes nabân va a vvan

îro û bi siba nâ gotinYan rizgarî yan mirin

Azîn deyinin li Kurdistan

Ko vvelat tev ron bibâ

01 j i ser gel çe bibâMenceseran bavân j or

Ur li dijmin der diba

Nisax nebân tu insan

idî kes nebân vverga

Sistem diba a gundî

Talîye zeft û geftâ pir

icar nebâ mal û milk

Ko em bikin cenga xwe

Urf û edet bi gelâ xwe

Recetan gavan çâ bikin

Derman bibinin bi xwe

idî bavver bikin gel

Suruç Feqîr da dinâ

Tustâ nuh û baş çekin

Aborîya xwe bilind kin

Nezanâ ji nav xwe rakin' 20.6.82

- 193 -

P A R T I Y A

Pata agir li Kurdistan

Averû bikin serî çîyanRâxne kirin mafâ gîyanTu kes nabân va a vvan

îro û bi siba nâ gotinYan rizgarî yan mirin

Azîn deyinin li Kurdistan

Ko vvelat tev ron bibâ

01 j i ser gel çe bibâMenceseran bavân j or

Ur li dijmin der diba

Nisax nebân tu insan

idî kes nebân vverga

Sistem diba a gundî

Talîye zeft û geftâ pir

icar nebâ mal û milk

Ko em bikin cenga xwe

Urf û edet bi gelâ xwe

Recetan gavan çâ bikin

Derman bibinin bi xwe

idî bavver bikin gel

Suruç Feqîr da dinâ

Tustâ nuh û baş çekin

Aborîya xwe bilind kin

Nezanâ ji nav xwe rakin' 20.6.82

- 194 -

XEML û XEZ.

Keçâ heza min Ji teye. Delalâ delalâ delala min.

Li dinâ mezin boya. Sebirâ çana tu mala min.

Pir yeke poz bilinde. Kevokâ sîrînâ tu kona min.

Diçâ bajar tev günde. Xeml , xâz û tu milkâ min.

Te nebînim ez bimrim. Sebabâ şîrînâ tu milkâ min.

Ez berâ bi derd û kulim. Kevokâ, rindâ tu jina min.

Va çi kule ji min ra hat. Derdo, derdo milkâ min.

Tirsim gevvrâ nebînim. Li min li min halâ min.

Evv kul î İka ser banan. Min evv bînkir bi salam.

Dest û ling tev girâdan. Haho, haho milkâ min.Xwe benda bedena min. Keçâ rindâ Kurdistan.

Serda hâsin bera dan. Derdo, derdo milkâ min.

Lâ bi çûk bûm bâ jîn bûm. Tu ber malî ya mala min.

Li mezebotan mezin bûm. Tu evîna dilâ min.

Gava can li men hâşîya. Derdo li min halâ min.

Hâsir çava te vveşîyan. Gevvrâ, rindâ tu milkâ min.

Min dît havîn zivlstan. Bimrim, rabim halâ min.Axan em dan bin destan. Li min, haho vvarâ min.

Va feqîr ra kâ bimrâ. Dilo, dilo û dilâ min.

Navâ yara min Kurdistan. Lâ xeml û xâza mala min.

12.8. 1976

- 194 -

XEML û XEZ.

Keçâ heza min Ji teye. Delalâ delalâ delala min.

Li dinâ mezin boya. Sebirâ çana tu mala min.

Pir yeke poz bilinde. Kevokâ sîrînâ tu kona min.

Diçâ bajar tev günde. Xeml , xâz û tu milkâ min.

Te nebînim ez bimrim. Sebabâ şîrînâ tu milkâ min.

Ez berâ bi derd û kulim. Kevokâ, rindâ tu jina min.

Va çi kule ji min ra hat. Derdo, derdo milkâ min.

Tirsim gevvrâ nebînim. Li min li min halâ min.

Evv kul î İka ser banan. Min evv bînkir bi salam.

Dest û ling tev girâdan. Haho, haho milkâ min.Xwe benda bedena min. Keçâ rindâ Kurdistan.

Serda hâsin bera dan. Derdo, derdo milkâ min.

Lâ bi çûk bûm bâ jîn bûm. Tu ber malî ya mala min.

Li mezebotan mezin bûm. Tu evîna dilâ min.

Gava can li men hâşîya. Derdo li min halâ min.

Hâsir çava te vveşîyan. Gevvrâ, rindâ tu milkâ min.

Min dît havîn zivlstan. Bimrim, rabim halâ min.Axan em dan bin destan. Li min, haho vvarâ min.

Va feqîr ra kâ bimrâ. Dilo, dilo û dilâ min.

Navâ yara min Kurdistan. Lâ xeml û xâza mala min.

12.8. 1976

- 195 -

SERME GELE KURDİSTAN

Serme gelâ Kurdistan

Li dara xwe binârin, binârin, binârin

Dinâ xwe xelas dikâ

Çi li neyînûkâ dinârin, dinârin, dinârin

Dem a paş deh û heftan

Xebat kete nav gundan

Belengaz, karkir cotkar

Li Kurdistan binârin, binârin, binârin

Jin û mâran tev rabin

Bi gelâ Velat şahbin

Jîr û miştiman pervver

Verin tev rabin, rabin de rabin rabin

Xwe dest dijmin mexîninLâ gelâ dinâ bibinin

Dijmin ketâ vvarâ mâ lo

Sîngâ vvanda lâ xînin, lâxînin, lâxînin

- 195 -

SERME GELE KURDİSTAN

Serme gelâ Kurdistan

Li dara xwe binârin, binârin, binârin

Dinâ xwe xelas dikâ

Çi li neyînûkâ dinârin, dinârin, dinârin

Dem a paş deh û heftan

Xebat kete nav gundan

Belengaz, karkir cotkar

Li Kurdistan binârin, binârin, binârin

Jin û mâran tev rabin

Bi gelâ Velat şahbin

Jîr û miştiman pervver

Verin tev rabin, rabin de rabin rabin

Xwe dest dijmin mexîninLâ gelâ dinâ bibinin

Dijmin ketâ vvarâ mâ lo

Sîngâ vvanda lâ xînin, lâxînin, lâxînin

- 196 -

Bi jîranî deng bikin

Vekî mâran şer bikin

Bane gelâ dinâ kin

Alîkarîya me bikin, bikin, bikin, bikin

Em tev li axan xînin

Mala vvan ji vvan bistînin

Bidin bi gurlâ û bombaHinber dijmin, derxînin, derxînin vvan vvan

Sera çîyan dest xwe kin

Gelî li vvir kom bikinBi tevger û haza gir

Cengâ bi dijmin ra bikin, bikin bikin

Pir bikujin lâ bimirin

Em Kurdistan bistînin

Ala Feqîr bi çar rengan

Bi ser xweda dar xînin, dar xînin dar xînin

25.1.1978

- 196 -

Bi jîranî deng bikin

Vekî mâran şer bikin

Bane gelâ dinâ kin

Alîkarîya me bikin, bikin, bikin, bikin

Em tev li axan xînin

Mala vvan ji vvan bistînin

Bidin bi gurlâ û bombaHinber dijmin, derxînin, derxînin vvan vvan

Sera çîyan dest xwe kin

Gelî li vvir kom bikinBi tevger û haza gir

Cengâ bi dijmin ra bikin, bikin bikin

Pir bikujin lâ bimirin

Em Kurdistan bistînin

Ala Feqîr bi çar rengan

Bi ser xweda dar xînin, dar xînin dar xînin

25.1.1978

-197-

XER O BERA KURDİSTAN

Eme bi mal bûn milk bûn

Bi kona hical û perd bûn

Dest, zinar, çîya û zozan bûnEgît, navdar û pâlevvan bûn

Xwudan çîrok û tevda dîrok bûn

Xwudan devvlet, xwudan milet bûnLi şuna med bûn kura ferhed bûn

Berayâ şârgo bûn şûr û gürz bûnHivvâzâ çav kildayî dest meda bûn

Kî dihat ser me derba xwe didîtXwudan kerîbûn xortâ me hebûnHinir û zana pir li ser xwe bûn

Keç û bûkâ me tevda li bâr î yâ

Li mârg û serhedan pez didotin

Di devvleta meda evv deşta mûşâTutuna bi bîn xortan dikşandin

Keç û bûkan bi xemil û xâzbûn

Serî bi tac bûn eni bi zâr bûn

Keras û xeftan ser xweda berdidanRişme û kemer li xwe diştandin

Biskâ delal gulâ vvan mor bûn

Rihan û bînâ tev ji vvan dihatTev râ diketin duçûne bârîyâ

Dest didane hev vvekî kulîlkan

-197-

XER O BERA KURDİSTAN

Eme bi mal bûn milk bûn

Bi kona hical û perd bûn

Dest, zinar, çîya û zozan bûnEgît, navdar û pâlevvan bûn

Xwudan çîrok û tevda dîrok bûn

Xwudan devvlet, xwudan milet bûnLi şuna med bûn kura ferhed bûn

Berayâ şârgo bûn şûr û gürz bûnHivvâzâ çav kildayî dest meda bûn

Kî dihat ser me derba xwe didîtXwudan kerîbûn xortâ me hebûnHinir û zana pir li ser xwe bûn

Keç û bûkâ me tevda li bâr î yâ

Li mârg û serhedan pez didotin

Di devvleta meda evv deşta mûşâTutuna bi bîn xortan dikşandin

Keç û bûkan bi xemil û xâzbûn

Serî bi tac bûn eni bi zâr bûn

Keras û xeftan ser xweda berdidanRişme û kemer li xwe diştandin

Biskâ delal gulâ vvan mor bûn

Rihan û bînâ tev ji vvan dihatTev râ diketin duçûne bârîyâ

Dest didane hev vvekî kulîlkan

-198-

Li sera zozanan kerî dajotin

Li ser mihînan xortâ me civvan

Simâlâ reş bûn tev bi huvvâzî

Ber piştâ vvanda şâşxane û şeşar

Bi ser baranda kerî hildidan

Li deşta berâz pir xort û keçan

Di ketin govend dikirln dîlan

Pirî egît bûn lâ pâlevvan bûn

Kona mezin bi hical û perde

Gumgumâ qehwâ tev dikir guminî

Egît sivvar dibûn ser piştâ hespan

Li ser seglavvîyan cirît diliştin

Bi dengâ dîkan gavan û cotkar

Keçâ por zeri meşkâ xwe hildidanLi sera zozanan xortâ qenc û baş

Kecikâ delal qalâ vvan dikirin

Bûkek derdi ket şânayî û şadî

Tev diteqandin şâşxane û şeşar

Destâ hev digirtin tev dibû dîlanEvv roj a şadî yâ tev roj a gulan

Keçikâ por zer xortâ simâl reş

Dest didane hev lâ dibû govend

Gevvr, zer û sor li ba diket tevVerganî duçû talî ya payîzâZivistan dihat tev dibû hirmiz

Xortâ mâ civvan pirtûk dixwandin

Nivis dikirin bi kelem û divît

Li ser pirtûkan pir mijûl dibûnDîrok çap kirin em tev rojhilat

-198-

Li sera zozanan kerî dajotin

Li ser mihînan xortâ me civvan

Simâlâ reş bûn tev bi huvvâzî

Ber piştâ vvanda şâşxane û şeşar

Bi ser baranda kerî hildidan

Li deşta berâz pir xort û keçan

Di ketin govend dikirln dîlan

Pirî egît bûn lâ pâlevvan bûn

Kona mezin bi hical û perde

Gumgumâ qehwâ tev dikir guminî

Egît sivvar dibûn ser piştâ hespan

Li ser seglavvîyan cirît diliştin

Bi dengâ dîkan gavan û cotkar

Keçâ por zeri meşkâ xwe hildidanLi sera zozanan xortâ qenc û baş

Kecikâ delal qalâ vvan dikirin

Bûkek derdi ket şânayî û şadî

Tev diteqandin şâşxane û şeşar

Destâ hev digirtin tev dibû dîlanEvv roj a şadî yâ tev roj a gulan

Keçikâ por zer xortâ simâl reş

Dest didane hev lâ dibû govend

Gevvr, zer û sor li ba diket tevVerganî duçû talî ya payîzâZivistan dihat tev dibû hirmiz

Xortâ mâ civvan pirtûk dixwandin

Nivis dikirin bi kelem û divît

Li ser pirtûkan pir mijûl dibûnDîrok çap kirin em tev rojhilat

-199-

Dîcle û firat kirin nav Velat

çîyayâ dersim tev vvînâ felat

Deşta meletîyâ kerî diçerîyan

Xinis û Varto sera zozanançîyayâ sivvârek pir riza sipî

Bi goştâ emi İkan ava serhedan

Li sera xalîyan doşegâ xerzâ

Belgâ qedîfâ didan ber milan

Qelûna mezin tutuna bi bin

Didane ser lâvan dûxan berdidan

Kelam digotin xortâ pir civvan

Guh dar dibûn keçâ bejin zirav

Bisik berdidan ser henarâ çavan

Navâ vvan zirav çava reş belek

Kenberâ zâr û zîv li piştâ vvana

Rext û gulâ mor dadiketin navâ

Kal û pîrâ me tevda zanabûn

Roj ek hat ba evv baya ba kur

Para avâtin berf û tev zîpik

Pûk û baran tev dibû serma

Li hev hevvilî gund û şânayî

roj li me reş bû pir jî tarî bû

Tar û mar bû gund tevda şânayî

Serma kâm dibû rabûme ser xwe

Bi herdû çavan nihârî li dor xwe

Bajar û gund tevda hilveşîyan

Hindikî rûniştim ketim ramanîyan

Rabûme ser xwe ez tevda girîyam

-199-

Dîcle û firat kirin nav Velat

çîyayâ dersim tev vvînâ felat

Deşta meletîyâ kerî diçerîyan

Xinis û Varto sera zozanançîyayâ sivvârek pir riza sipî

Bi goştâ emi İkan ava serhedan

Li sera xalîyan doşegâ xerzâ

Belgâ qedîfâ didan ber milan

Qelûna mezin tutuna bi bin

Didane ser lâvan dûxan berdidan

Kelam digotin xortâ pir civvan

Guh dar dibûn keçâ bejin zirav

Bisik berdidan ser henarâ çavan

Navâ vvan zirav çava reş belek

Kenberâ zâr û zîv li piştâ vvana

Rext û gulâ mor dadiketin navâ

Kal û pîrâ me tevda zanabûn

Roj ek hat ba evv baya ba kur

Para avâtin berf û tev zîpik

Pûk û baran tev dibû serma

Li hev hevvilî gund û şânayî

roj li me reş bû pir jî tarî bû

Tar û mar bû gund tevda şânayî

Serma kâm dibû rabûme ser xwe

Bi herdû çavan nihârî li dor xwe

Bajar û gund tevda hilveşîyan

Hindikî rûniştim ketim ramanîyan

Rabûme ser xwe ez tevda girîyam

-200-

Bav, bira, dayîk û xwûşk li kur man

Kete guhâ min dengekî dijvvar

Li paşa xwe nihârî bira dirivîyan

Gotin xwe pâgî lâ dayîk birin

Var û milkâ me tev talan kirin

Şîqînî bi min ket lâ rivîyame ser

Bav û biran xwe dan hinber

Lâ xelkan dayîka me bir

Mej î kirin köle û nav ber

Dayîk ji vvanra em girâdan

Tev ketin nav kul û derdan

çi talan bû j i mera hat

Ez, xwûşk û biran girîyan

Lâ hemû bûn wekî mirî yan

Kala bava hat sekinî

Go dayîka vve gulî hûnan

Ko em hemû rabin ser xwe

Bâ hiş ger î yan li dayîka xwe

Hâz û taqet di meda nema

Dijmin danî ser sera me

Ji me distand evv mal û milkNema singâ kona me hilkir

Vare mebû dijmin li ser vvar

Em bûne kola kola dar

Va koledar pirî dijvvar

Bi qirbacar dibirin kar

Xebata me bi dest û lingan

Bi zar mafâ me tev duxwar

-200-

Bav, bira, dayîk û xwûşk li kur man

Kete guhâ min dengekî dijvvar

Li paşa xwe nihârî bira dirivîyan

Gotin xwe pâgî lâ dayîk birin

Var û milkâ me tev talan kirin

Şîqînî bi min ket lâ rivîyame ser

Bav û biran xwe dan hinber

Lâ xelkan dayîka me bir

Mej î kirin köle û nav ber

Dayîk ji vvanra em girâdan

Tev ketin nav kul û derdan

çi talan bû j i mera hat

Ez, xwûşk û biran girîyan

Lâ hemû bûn wekî mirî yan

Kala bava hat sekinî

Go dayîka vve gulî hûnan

Ko em hemû rabin ser xwe

Bâ hiş ger î yan li dayîka xwe

Hâz û taqet di meda nema

Dijmin danî ser sera me

Ji me distand evv mal û milkNema singâ kona me hilkir

Vare mebû dijmin li ser vvar

Em bûne kola kola dar

Va koledar pirî dijvvar

Bi qirbacar dibirin kar

Xebata me bi dest û lingan

Bi zar mafâ me tev duxwar

-201-

Ezî salek û dududîyan gir bûm

Birangâ min hine hurbûn

Dijmin lavvâ xalâ me hanin

Li ser me evv vvezîr danîn

Min go tu lavvâ xalâ min

Vî got lâ tu xulamâ min

Min go ma qe wanî diba

Got ez axe tu xulamî

Min go ez vâ qebûl nakimçû leşkerâ dijmin haniDanîn erdâ li feqîr xistin

Mâjâ sera min tev şuştin

-201-

Ezî salek û dududîyan gir bûm

Birangâ min hine hurbûn

Dijmin lavvâ xalâ me hanin

Li ser me evv vvezîr danîn

Min go tu lavvâ xalâ min

Vî got lâ tu xulamâ min

Min go ma qe wanî diba

Got ez axe tu xulamî

Min go ez vâ qebûl nakimçû leşkerâ dijmin haniDanîn erdâ li feqîr xistin

Mâjâ sera min tev şuştin

Bijî KurdistanSelîm FERAT

(Helbesten Kurdî)

Derket

Dîwana Reş IIFeqîr AHMED

(Helbesten Kurdî)

Derdikeve

Navnîşan:Weşanen KurdistanWachsbleiche 62D-4500 Osnabrück

Bijî KurdistanSelîm FERAT

(Helbesten Kurdî)

Derket

Dîwana Reş IIFeqîr AHMED

(Helbesten Kurdî)

Derdikeve

Navnîşan:Weşanen KurdistanWachsbleiche 62D-4500 Osnabrück