^ G

DISSERTATIO JURIDICA,

QU/ESTIONES NONNULLASLEGALES SOLUTURA,a *

QUAM,

ADPR. CONSULT. FAC. JUR. UPS.,

SUB PRJESIDIO

Doct. andrerehernbergh,

JURIS PROF. REG. ET ORD.

EXAMINI PUBLICO MODESTE SVBJ1C1T

Andreas Engbolm,WERMELANDUS.

IN AUDIT. GU ST. MA T. D. XXI. DEC. ANN. MDCCLXXXVLHORIS P. M. SQLITIS,

UPSALI^)Apud Direct. Johan. Edman.

§. i.

Cum haud raro contingat, ut ab eodem plura com-mittantur delicta^ qvorum unum altero gra«vius; inde orta eft qvaeftioi aa crimen majus minusita abiorbeat, ut pcena ilii, in lege determinatareus tantum pieäatur; huic vero definitas nonfubjiciatur. Et, qvoniam hxc qvaftio ejusmodi,eft, ut non omnem ufum pra&icum refpuat; ean-dem dignam judicavi, qvae examini primum fubji¬ciatur, Di&urus igitur; qvid mihi heic iuris esfevideatur, non postum non ingenue fateri, qvoddentur qvidem cafus ejusmodi, ut nihil impedirevideatur, qvo minus genuina Legis ad eosdem ad-plicatio permittat, ut crimen majus abforbeat mi¬nus, fed ita tarnen, ut juxta mihi concedendum esfeai*bitrer, quad ex his cafibus fpecialibus regulam,formare generalem nobis non liceat. Nam, (i mi¬nus quoddam deli&um fuerit commisfum ad majusconfummandum; reus plerumque pcena, majori de»li&o in Lege determinata, tantum adficitur. Hoc

A 2 ne

4

ne quis a me gratis di&um putet, exemplis remilluftrasfe haud abs re erit. Pofito igitur, Occifo-rem alteri, quem intetfecit, vulnus inflixisfe letife-rum, poflquam eidem plura alia minora intulic3nullum eft dubium, quin crimen majus abforbeatminus, & reus ideo pcena mortis ple&atur, nonautem pro minori vulneratione rnul&etur. Idem quo-que Judicium ferendum de illo cafu poflibili, ubiquis eo proceftie malitise, ut, violata pace domefti-ca, hemfrid, ftatim juramentum Regium violet, bry¬ter Edsore, quippe quem pcenas, violatoribus jura-menti Regii in lege definitas, reum pronuntiet ju¬dex. Plura exempla, huc fpe&antia, nobis fuppe-ditantur in C-ap: XVIII. §. §. 2, 3, Tit. de Crim;alia edi&a Legis, ug filentio praeteream.

$. II.

Werum, quamvis haud diffitendum, illorumfentenciam, qui docent, crimen majus abiorbere mi¬nus, esfe ejusmodi, ut in cafibus fuppofitis & aliisparibus adfirmetur; in adplicatione tarnen ad pluresalios cafus obvios, legitimo defiituitur fundamento.Nam, fi quis plurium deli&orurn convi&us fuerit,quorum quodlibet pcena mortis, iecundum legemlatam, expiari debet, bis quidem mortis pcenam fu-bire neqilit delinquens; hoc autem exiftente cafu,pcena mords fimplex ita qualificata augetur & ad-

gra-

gravatur, ut pcenam qandam corporis adfli&ivamante luar, quam decolletur. Audiamus enim edic-tum Legis in capite XI. §. 2. Tit: de Crim. Sät¬ter något npßteligen eld i annars mans gård ochbrinner tber up bus ett eller, fiere; varde Halshug¬gen och fkadan gåldes af gods Hans. Brinner folckinne, eller varder dödat; mifle Mordbrännaren iber•till högra hand fin. Ad tenorem quoque Legisnoftrae communis in Cap. XXII. §. 3. Ej. Tit. ilie,qui relu&antern alterius uxorem, vel fponfam raptuabducit, pcena capitali ple&etur oportet, licet nonadulteraverit. Et, fi compresferit, infuper omnibusbonis fuis immobilibus excidat, it. cfr. 4. ibid.adeo ut his cafibus re&e haudquaquam adplicetur,crimen majus abforbet minus.

§. in.

Haud raro accidere novimus, ut ab eodem duocommisfa fint deli&a, quorum unum capitale; al-terum vero minus, tale tarnen, ut numero conti-neatur gravium. Hinc quaeri poteft, utrum priuspofterius abforbeat, nec ne? Refponiurus, Legem no*firam communem in fubfidium voco, quae viampandir, quam ducem fequi debeo. Haec nos edo-cet, de reo, praeter pcenam mortis, quam luere de¬bet aliud quoque fupplicium esfe, Sumendnm, pro-ut colligere licet, ex Cap. XXIII. Tit. de Crim. Et,

A 3 quo-

6

quoniam nulla vel graviora, vel Leviora, deli&a adRegem deferantur, nifi probare queat deferens fein omnibus non audicum, vel in afperiorem pcenamcondemnatum esfe, quam Lex permitcit; feparatimin illum, qui in hoc probando deficit, animadverta-tur & poftea pcenam a fupremo judicio impofitamfubeat, argument» Leg. in Cap. XXX. 19. 20.Tit. de Adr. unde, (i calculos re£fce pofueris,. pro-no fluit alveo, quid, hoc quoque exiflente cafu,juris fit. Neque, fecundum fundamenta, ja£ta inlege noftra Svecana, concedendum, quod erimen ma¬lus abforbeat minus, ubi neutrum iilorum eft eri¬men capitale, Ex edittis enim legis in Cap. III. §. 6.Cap: VIII. §. i. Cap: XVI. 5. 1. Cap: XX. §. 6.Cap: XXI. §. 7. ex Cap: XL« §: 6. Tit. de Crim:clarius esfe exiftimo, quam ut ulceriori egeat de-monfiratione, quodlibet deli&um, peena illi in Legeexpresfe impofita, ple&endum, adeo ut genera-liter minime fit verum, quod erimen majus ita ab-forbeot minus, ut rens deli&orum a poena, minoriin Lege definita liberetur, & majorem tantum fu-heat. Sed fatis de hoc, jam ad aliud.

§ IV.

An deli&a expientur, vel pcena, iliis determi-nata, eo cesfet, quod au&or deli&orum diem obeatfupremum, eft quoque quseftio digna, quae exami-natur. Huic autem, quaeftioni dirimendas optime

in-

inferviet, me judice, diftin&io inter crimina confes-fa ab adcufato & alia crimina» In cafu priori ite-rum inter deli&a majora & minora diftingvatur opor¬tet. Si crimen illud, quod reus commifit, & an-te conferfus, quam vitam reliquit, qua qualitaternfuam, capitale fit grave, pcena mortis ulterius qui-dem adfici nequit, quatenus, ex fuppofito, jam du-dum animam efflavit; fed corpus ejus morcuum,fubente lege in Cap: II. Tit de Pcen., e carcere percarnificem transferatur, & in loco ad patibulum,vel fylva fegrege defodiacur. Et, fi occifor fuerit,vel qui aliud ejusmodi capitale commifit, cadaverejus ab aliis tra&etur ac in loco coemeterii le-parato fepeliatur. Quid jubeat lex, ubi accidit, utlitteris Regiis commeaticiis municus moriatur,. poft-quam in judicio condemnatus 8c anjrequam dies con>meatus exieerit, oftendit §. in Cap: XXVi 1 it.de C rim. cfK Cap. XIII. §. I. ej. Tit. Quod addelifta adtinet, quas reus, vel ante confesius, velalia probatione confirmata funt, quam vitam cummorte commutavit; nullum eft dubium, quin nontantum damnum reftitui vid Cap. XLV. §. 2. Titde CriiTU, verum etjam poena pecuniaria ex bonisreli&is mortui delinquentis fumi debeat,modo tarnen,quem pratferibit §. 16. in Cap. XVII. Tit. de jur.Mercand; fecus autem fe res habet, ubi pcena, quasreo infligenda mul&a redimi non potefi , quippequa? morte rei evanefcit. Sed properem vifnrus,,quid ftatuendum in cal'u fuppofito poßeriori. Quodin

B

in hoc cafu, nimirum , ubi accidit, ut criminis ad-cuiatus naturae ante ultimum debitum reddit, quamcriminis convinci potuit, tota eaufae cognitio cesfer,omnibus patere arbitror, & pra?terca ex refolutioneRegia d. 17. Ochob, 1699. Satis (uperque conflat.

$• V.Reihe vero adhuc argumentum, hatid ignobile

explicandum. Fergam oportet, expofiturus: an mu-tua deli&a mutua compenfacione toilanrur? dictu-rus igitur quid, fentiam, non posfum non ingenuehreri, nie in illorum tranfire caftra, qui conten«dunt hane quaeftionem esfe ejusmodi, ut adfirmaraprineipiis jurisprudenti« noflrae criminalis e diame-tro repugnet, nifi lrgfiones mutuas levioris fint mo«menci. Rtenitn, cum delictorum minorum ea fit ra¬

tio, utj fi pax publica iifdem laefa non fuerit, ob-je&um amicabilis transa&ionis conftituant, argumen-to Legis in Gap: XX. §. 4 Tit de Judic, & hocfundamento innitatur, quod, ad tenorem $. 6 in proxi-me di£to Capite nullns, nifi ipfe Dominus litis incafibus, qui in §:is 3 & 4 ibid. deciduntur, con-troverfiam movere polfit, deli&a vero majora ami-cam compofitionem prorfus refpuant adeo ut fecun-dum expresfam literam legis in Capite l.§. §. 1. 2.Tit de Pcen. : lifsfaker och andra grofva mijjgjer¬rang ar (kola utan upfkof fbr Råtta angifvas. it. drå¬pare och endra grofva miff'gerningsmän (kola genaß

9

a får/ka gjerningen gripas, i Hackte ßttas och utanupfkof, får Råtta flallas, inde in adplicatione ad quae-ftionein in hac §: o enodandam, fenfu legis re£teponderato, fequitur, ut & fallant & fallantur, qui,nalla admiffa diftinQione inter deli&a majora & nii-nora, adfirmant: mutua delifta mutua colli poffccompenfadone. Quid? quod in ejusmodi delictis,quibus fe invicem duo, vel plures laderunt, fcan-dalum publicum datum & pax publica in corpore,vita & bonis alicujus eft violata, quilibet fuum lueredebet deli&um. Equidem haud ignoro, Dominumlitis de jure fuo, quoad mul&am & indemnifatio«nem, pafifci posfe, fi ipfe caufam in judicium de-duxerit & 1bi peroraverit, Ted hoc tantum de jureproprio, non autem de aiterius , valet. Neque eft,quod quis putet conftitutionem Legis inCap. XXXV§. y. alium fperare fenfum. Quamvis enim ibi ex«presCe dicatur, quod, ubi fubito aeftu excandefcentesmutuis pugnis ita incurfant, ut vulneretur alter& alter occidatur, caedes tantum vindicecur, hoc ta¬rnen haud intelligendum, quafi compenfatio heic lo-cum haberet, quatenus in occiforem animadvertitur,& interfe&us iatis punitus cenfeatur, dum vitamamifit. Quemadmodum etjam nec compenfatio ullumpraefidium invenit in Cap: 6. §. 6. Tit de Jur.Haeredit., flquidem ibi transmiffio hsereditatis tantumprohibetur. Plura loca Legis, quae contraria fen-tentiae addi&i, nominare folent, brevitatis ftudio,omittere cogor, unice obfervaturus, quod, inftar ro-

B re-

gulas generalis, tenendum, nulla elia mutua deli£tecompenfatione posfe tolii, quam squae ejusmodifunt, uc de illis compofitione amieabli cranfigipoffit. t

VI,

Inter deli&a confummata & attentata ' quoqucdiftingvi fölet. Quod ad quaeftonem illam adtinet,an hax diftin&io in jure patrio praeddium invéniac& ideo ufum adferat pra£ticum.? Paucis obfervasfehaud abs re erit, quod jubeat aequitas, fa&a, qui.bus publicae tranquilitati nondum adhuc aliquid;, velparum damni illatum, mitius punienda. Hinc eft,quod in mulcis delictis conatum a pcena ipdusdelicti perfefti excipere foleac lex Svecana. Hocne quis a me gratis di&um esfe putet, exemplaproferre lubet. In abortus criminé pcena conatuseft levior vid. Cap. XVI. $. 4. Coli cum §:o pro«ximc prascedente 5, pariter in attencato propricidio,vid. Cap. XIII. $. 4. Tic. de Crim. incendio vidCap. XI. §. 4 ej. Tit, ftupro violento vid. Cap.XXII }. i. ej. Tit. Idcm quoque obtinet in vene-ficii crimine, ad tenorem Cap. XVII. §. 3. Tit. deCrim., aeque ac in viarum obfeflione vel latrodnio,arg. Cap. XXI. §. 1. in fine Tit de Crim. it. cfr. Cap.X. §. §. i. 2. ej.- Tit. Aft (i verum eft, quod gra-vius in illos animadvertendum, qui delifrum com-miferuntilevius vero de illis fupplicium fumendum,

qui conatus vel propofiti deli&i perpretrandi, tan-tum convinci posfunt; facile eft intelle&u, quoddiftin&tio inter crimina confummata & attentata ejus-modi fit, ut e foris noftrisSveo Gothicis haud reji-ciatur. Sed plura addere prohibet temporis angufti-

a,quae calamo jam ferias indicens, brevita-tern hujus disfertationis excufac.