disease mangement in ornamental fishes
TRANSCRIPT
B.EUô,
CûQlúTWô£¬ûV,
C\ôp úSôn úNôRû]dáPm,
RªrSôÓ LôpSûP UÚjÕY A±®Vp
TpLûXdLZLm, ùNuû] – 600 051.
AXeLôW Y[ol× ÁuL°p úSôn
úUXôiûU Øû\Ls
úSôn Gu\ôp Gu]?
• ÁuL°p HtTÓm ®ÚmTjRLôR
Uôt\eLs.
• úSôn LôW¦Ls - Juß ApXÕ TX
• JÚ Ï±l©hP úSôVô]Õ, ÁuL°u Ko
EßlûTúVô ApXÕ TX Eßl×Lû[úVô
RôdLdá¥VûYVôL CÚdLXôm.
úSôÙt\ ÁuLû[ LiP±YÕ GlT¥?
• úSôÙt\ ÁuLs YZdLj§tÏ Uô\ôLA[ÜdÏ A§LUô] YZYZlTô]§WYjûR ÑWdÏm.
• CVpTô] ¨\m Uô±d LôQlTÓm
• Ï[j§u A¥«úXô ApXÕ JWeL°úXôA¥dL¥ EWôÙm.
• NûRlTϧ«p TÚdLs, LôVeLsApXÕ ×iLs LôQlTÓm.
5. EPu Es Ut\m ùY°l TôLeL°pÅdLm LôQlTÓm.
6. ÕÓl×Ls A¬dLlTh¥ÚdÏm.
7. EQÜ EiQô§ÚdÏm, ApXÕ EQÜ EhùLôsYÕ Ïû\VdáÓm
CYtßs Juß ApXÕ ARtÏ
úUtThP A±Ï±Ls LôQlTPXôm.
úSôÙt\ ÁuLû[ LiP±YÕ GlT¥?
ÁuL°p úSôn HtTÓYRtLô] LôWQeLs
ÑtßfãZp NôokR
LôW¦Ls
Áu NôokR
LôW¦Ls
EQÜ NôokR
LôW¦Ls
E«¬Vp
LôW¦Ls
¿¬u RWm
CVt©Vp-úY§Vp
LôW¦Ls
YûL / C]m EtTj§dÏ
TVuTÓjRlTÓm
êXlùTôÚhL°u
RWm
úSôn
EiPôdÏm
§\u
Ï[jR¥ Ui
CVt©Vp-úY§Vp
LôW¦Ls
YVÕ/TÚY
¨ûX
RVô¬dLlTÓm Øû\ Gi¦dûL
EQÜ Utßm ©\
L¯ÜLs
Tô]m úNªl× / TôÕLôl×
Øû\Ls
UW©Vp
ÖiÔ«¬ Utßm
SfÑ«¬Ls
UW©Vp,
ÁuL°u ¨ûX
(AÝjRm)
1.ÑtßfãZp NôokR LôW¦Ls
¿¬u RWm
• Áu Y[ol©u ¾®WjûRl ùTôßjÕ ¿¬u RWm
UôßTÓm.
• A§L CÚlTPoj§ - A§L úUp EQÜ –A§L E«oY°j úRûY.
• Lôtßl×Ïj§Lû[l TVuTÓjÕYRu êXm
¿¬p E«oY°«u A[ûY A§L¬jÕ ¿¬u
RWjûR úUmTÓjRXôm.
Ï[jR¥ Ui
• Ï[jÕ ¿¬u ùLôs[[Ü Ïû\YÕ
• YiPp Ui A§LUôL úNoYÕ;
• A§L CÚlTPoj§«p ÁuLû[ Y[olTÕ;
• A§LlT¥Vô] ¾Y]j§û] TVuTÓjÕYÕ
Ï[j§û] BZlTÓj§, ÁuLû[ AßYûP
ùNnR©u Ï[j§u ¿ûW ùY°úVt± ©u
Ï[jR¥ûV ã¬V J°«p LôVûYjÕ Ï[jûR
RVô¬dL úYiÓm
EQÜ / ©\ L¯ÜLs
N¬Vô] EQÜ YûLLû[,
úRûYVô] A[ÜL°p,
N¬Vô] úSWj§p,
EQ®ÓYRu êXm EQÜ
ÅQôYûRÙm A§L L¯Ü Ï[j§p
úNoYûRÙm RÓdLXôm
ÖiÔ«¬ Utßm SfÑ«¬Ls
Ï[j§p A§LT¥Vô] AeLLlùTôÚhLs
ÖiÔ«¬L°u ùTÚdLm
úSôn EiPôLdá¥V Yônl× A§L¬l×
2. Áu NôokR LôW¦Ls
• YûL / C]m - ÁuL°u YûL Utßm
C]j§û]l ùTôßjÕ £X úSônLs
RôdÏ¡u\].
• Gl©ãh¥d ApNúWh¥q £u¥úWôm (EUS)-
ùY°dLôtû\ ÑYô£dÏm ÁuLs
• úLôn ùaoTv ûYWv (KHV) úSôVô]Õ
ùLiûP ÁuLû[ A§LUôL RôdÏ¡u\Õ
YVÕ / TÚY ¨ûX
• Lô[ôu úSôn (^ôlúWôùX¡²Vô)-
ÁuL°u ØhûPLs Utßm ÏgÑLû[
A§LUôL RôdÏ¡u\Õ
Tô]m
• ùTiÁuLs C]lùTÚdLdLôXj§p
úSô«]ôp A§LUôL RôdLlTÓ¡u\].
UW©Vp
ÁuL°p HtTÓm UW©Vp Uôt\m
(Mutation) Utßm úYßTôÓLs
(Variation)
ÁuL°u ¨ûX
AÝjRm ¨û\kR ãZp
ÁuL°p A§L úSônjRôdÏRp
3. EQÜ NôokR LôW¦Ls
• êXlùTôÚhL°u RWm- ×WRm, ùLôÝl×,
ûYhPªuLs, Aªú]ô AªXeLs B¡V
FhPfNjÕdLs NUuTÓjRlThP ¾Y]m ÁuL°u
BúWôd¡Vj§tÏ AY£VUôÏm.
• ×WRdÏû\TôÓ – Y[of£ Tô§l×, EtTj§ Ïû\Ü
• ùLôÝl×fNjÕ – Nd§ RÚm
• ûYhPªuLs Ïû\TôÓ – Y[of£ Tô§l×, úSôn
ûYhPªu £ Ïû\TôÓ – CWjR úNôûL, T£«uûU,
Y«ß ÅdLm, ÏgÑL°p ÏßjùRÛm× Yû[Rp,
úSôn G§odÏm §\u Ïû\Ü, CWjRdL£Ü,
LiúSônLs
3.EQÜ NôokR LôW¦Ls
RVô¬dLlTÓm Øû\ - CWiÓ YûLLs
1. êrÏm RuûUÙûPV Ïf£ (ùTpXh) YûL
¾Y]m
2. ªRdÏm RuûUÙûPV ªRûYj ¾Y]m.
- úRûYVô] A[Ü EQ®PXôm
- EQÜ ÅQôYÕ Ïû\Ùm
- ¿¬u RWm LôdLlTÓm
• EQÜ TôÕLôl× / úNªl× Øû\Ls
ÑjRUô] EXokR CPeL°p, úRûYVô]
A[®û] UhÓúU úNªdLúYiÓm.
A§LUô] SôhLÞdÏ ¾Y]eLû[ ¡Pe¡p
úNojÕ ûYlTRôp égûNLs Y[okÕ
AYt±u SfÑl ùTôÚhL[ôp ÁuLÞdÏ úLÓ
EiPôÏm
EQÜ NôokR LôW¦Ls
E«¬Vp LôW¦Ls
• Tôd¼¬Vô
• ûYWv
• égNôQeLs
• JhÓ«¬Ls
• LÔdLôLs
• ×ÝdLs
ÕÓl× Utßm Yôp
AÝLp úSôn
¿o úLôûY úSôn
ºrl×i úSôn
Li úSôn
Tôd¼¬Vô®]ôp EiPôÏm úSônLs
Tôd¼¬Vô®]ôp EiPôÏm úSônLs
Y.
GiúSôn úSôndLôW¦
RôdLlTÓm
Á²]eLsúSôndϱLs
1 ÕÓl× Utßm
Yôp AÝLp
úSôn
HúWôúUô]ôv
NôpúUô²ûNPô,
ÍúUô@©Xv ©v³Vm,
ûNhúPôúTLv
ûNdúWô©Xô,
ãúPôúUô]ôv Utßm
®l¬Vô YûL
LhXô, úWôÏ,
ªoLôp, TôpÁu,
ùL[Wôª, NôpUu,
hùW[h, ®Wôp,
UPûY
Yôp Utßm ÕÓl×
A¬dLlThÓ, AÝ¡
ÁuLs U¥Ùm
2 ¿o úLôûY
úSôn
ãúPôúUô]ôv,
HúWôúUô]ôv Utßm
ûYWv
LhXô, úWôÏ,
ªoLôp,
NôRôdùLiûP,
ùTôuÁuLs
T£«uûU, Y[of£
Ïû\Ü, EPp Utßm
ùN§p TϧL°p ¿o
§WiÓ LôQlTÓm
3 ºrl×i
úSôn
RWm CZkR ¿o, TpYûL
Tôd¼¬Vô
Aû]jÕ
C]eLû[Ùm
RôdÏm
ùT¬V A[®p §\kR
×iLs.
4 LiúSôn HúWôúUô]ôv
d¡@úT£Vuv
Aû]jÕ
C]eLû[Ùm
RôdÏm
Li, êû[ SWm×Ls
Tô§dLlÓm, Li£YkÕ
TôoûY UeÏm. ÁuLs
LiLû[ CZd¡u\].
égûNL°]ôp EiPôÏm úSônLs
Gi úSôn úSôndLôW¦RôdLlTÓm
Á²]eLsúSôndϱLs
1 Lô[ôu
úSôn
NôlúWôùXw²Vô Aû]jÕ
C]eLû[Ùm
RôdÏm, Áu
ÏgÑLs
Li UeÏm, ÏPp
ÅdLm, Õ¥l×L°p
CWjR Eû\Ü
2 ùNÜs
£ûRÜ
úSôn
©Wôe¡úVôûU£v
Nôeϲv
ùLiûP Utßm
ùTôu ÁuLs, 2-3
YVÕ ÁuLs
ùNÜsLû[j
RôdÏm, E«oY°
GÓlTÕ Ïû\Ùm,
EQÜ EhùLôsYÕ
Ïû\Ùm
ûYW³]ôp EiPôÏm úSônLs
Y.
GiúSôn úSôndLôW¦
RôdLlTÓm
Á²]eLsúSôndϱLs
1 úLôn
ùaoTv
ûYWv
úSôn
úLôn ùaoTv
ûYWv
úLôn C]eLû[Ùm,
©\ ùLiûP
ÁuLû[j RôdÏm
ùNÜsLs Utßm
EPp CWjRdL£Ü,
ϯkR LiLs
2 AmûU
úSôn
ûYWv úLôn C]eLû[Ùm,
©\ ùLiûP
ÁuLû[j RôdÏm,
EPp ùLôlT[eLs
úRôußm
3 Lô©[Yo
úSôn
múTô£v¥v
ûYWv
úLôn C]eLû[Ùm,
©\ ùLiûP
ÁuLû[j RôdÏm
EPp úTôu\
Lô©[Yo
úRôt\j§p ùNpLs
A§LlT¥VôL Y[Úm
4 LôtßlûT
ÅdLm
ûYWv TpYûLVô] ÁuLs LôtßlûT Åe¡d
LôQlTÓm
úLônùaoTv
ûYWv úSôn
AmûU úSôn
Lô©[Yo úSôn
LôtßlûT ÅdLm
JhÓ«¬L[ôp EiPôÏm úSônLs
Y.
GiúSôn úSôndLôW¦
RôdLlTÓm
Á²]eLsúSôndϱLs
1 ¿Xfºr úSôn Lôv¥Vô SuÉo ùLiûP
ÁuLû[j RôdÏm
ùNÜsLs Utßm EPp
CWjRdL£Ü, EPp
ùYi×s°Ls,
¿X¨\fºr
2 ùYi×s°
úSôn
Cd§Vôl§¬Vv
Up¥©v
AXeLôW ÁuLs,
ùLiûP ÁuLs
ÁuLs ¨ûXÏûXkÕ
AûXÙm, EPp A¬l×
HtTÓYRôp
Ï[KWeL°p ùNuß
EWôÙm. C\l×m
úS¬PXôm
3 ªdúNôvúTô
¬¥Vô£v
ªdúNôúTôXv,
ªdúNôUô Utßm
ùNWhúPôªdNô
AXeLôW ÁuLs,
ùLiûP ÁuLs
ùNÜs Utßm úRôûX
RôdÏ¡u\], ùNÜsL°p
ÕYôWm. ÁuLs
¨ûXRÓUôßm
4 ùYpùYh F¥²Vm AXeLôWÁuLs,
ùPhWôv,
£dhv,úUôv
ùNÜs Utßm úRôp
TϧûVj RôdÏ¡\Õ
¿Xfºr úSôn
ùYi×s° úSôn
ªdúNôvúTô¬¥Vô£v
ùYpùYh úSôn
E. ×ÝdL[ôp EiPôÏm úSônLs
GiúSôn úSôndLôW¦ Á²]eLs úSôndϱLs
1 ùLpªk§Vô£v úPdûPúXôûLWv
Utßm
ûLúWôúPdûPXv
YûLl ×ÝdLs
AXeLôW
ÁuLs,
ùLiûP
ÁuLs
ÁuLs
¨ûX«ZkÕ
Ï[eL°u
KWeL°p EWôÙm,
CR]ôp EPp
CWjRdL£Ü
EiPôÏm
LÔdLôL[ôp EiPôÏm úSônLs
Y.
GiúSôn úSôndLôW¦
RôdLlTÓm
Á²]eLsúSôndϱLs
1 BoÏúXô£v BoÏXv AXeLôW ÁuLs,
ùLiûP ÁuLs
EPp CWjRdL£Ü
2 ùXoú]Vô
úSôn
ùXoú]Vô AXeLôW ÁuLs,
ùLiûP ÁuLs
CdLÔdLô
CWjRjûR E±g£
GÓd¡u\Õ. EPp
CWjRdL£Ü
©\ úSônLs
• AËWQm
• L¯Ü CßdLm
• YôÙdϪr úSôn
• ®¯©ÕeÏ úSôn
• ùNÜs ÅdLm
• LôtßlûT úSôn
• Lh¥Ls
kPd;fspy; Nehapd; fhuzk;> fhuzpfis
vt;thW fz;lwptJ ?
• kPd;fspy; Neha;fs;
– ePhpd; juj;jpy; Vw;gLk; khw;wk;
– Neha; fhuzpfspd; jhf;Fjy;fs;
• ePhpd; juk;
– fhu mkpy jd;ik
– mNkhdpah
– iel;iul;
– mjpf ntg;gk;> mjpf Fsph;r;rp
Neha;f;fhuzpfs;
ghf;Bhpah
–ghf;Bhpah tsh;g;G Clfq;fs;> tsh;g;G
Cf;fpfs;
–caph; ,urhad Kiwapd; mbg;gilapy;
mwpjy;
Neha;f;fhuzpfs;
itu°
– jpR tsh;g;G
– b.vd;.Viaf; fz;lwpAk; caph;njhopy; El;g Kiw
(gp.rp.Mh;> lhl; gpshl;)
Neha;f;fhuzpfs;
• Xl;Laphp
– Ez;Nzhf;fpapd; cjtpAld; fz;lwpayhk;
úSônLû[d LhÓlTÓjÕm Øû\Ls
• CWôNôV]l ùTôÚhLs (Chemicals)
• úSôn G§odùLôpLs (Antibiotics)
• RÓlTôt\p UÚkÕ (vaccines)
CWNôV]lùTôÚhLs /úSôn G§odùLôpLs
• A§LlT¥Vô] ETúVôLm ¾eÏ ®û[®dÏm
• T¥ÜLs
• LhÓlTÓjR Ø¥VôR ÖiÔ«¬ YûLLs
úRôu\dáÓm
• BWônf£ A¥lTûP«úXúV úRokùRÓjÕ
N¬Vô] A[®p ETúVô¡dL úYiÓm
• Ï°Vp / EQÜ / F£ êXm RWXôm
CWNôV]lùTôÚhLs /úSôn G§odùLôpLs
F£ êXmÏ°Vp
£¡fûN Øû\Ls1 ÕÓl× Utßm
Yôp AÝLp
úSôn
Bd³ùPhWôûNd°u 10-15 1000 ©©Gm ª¡ / hPo ApXÕ
Bd¬©ú[®u (3%) ApXÕ ùTôhPô£Vm ùToUôuLú]h (2-3%) LûWNp
Ï°Vp £¡fûN A°dLXôm
2 ¿odúLôûY
úSôn
ùUj§Äu ×Þ 50-900 ª¡Wôm / hPo LûWNp 2-10 ¨ªPm Ï°Vp
£¡fûN ApXÕ 5 ©©Gm ùTôhPô£Vm ùToUôuLú]h LûWNp Ï°Vp
£¡fûN A°dLXôm
3 ºrl×i úSôn ÕjRSôLm 1 ¡Wôm / 2hPo Ri½o 3-4 SôhLs - Ï°Vp £¡fûN
A°dLXôm
4 Li úSôn Ïú[ôúWôûU£`u 8-10 ª.¡ LûWNp 3 SôhLÞdÏ Ï°Vp £¡fûN
A°dLXôm
5 Lô[ôu úSôn NûUVp El× - 1¡Wôm / 2 hPo LûWNp ÁuLû[ 5-10 ¨ªPeLÞdÏ
ûYjÕ GÓdLúYiÓm. TôoUu ¿ÚPu 1:500 ApXÕ 1:1000 Gu\
®¡Rj§p LXkR ¿¬p 15 ¨ªPeLÞdÏ Ï°Vp £¡fûN A°dLXôm
6 ùNÜs £ûRÜ
úSôn
AeLdL L¯ÜL°u A[ûYd Ïû\dL Ï[jRVô¬l©u úTôÕ GdPÚdÏ
150-200 ¡úXô ÑiQôm©û] TVuTÓjRúYiÓm. GdPÚdÏ 8-12 ¡úXô
LôlTo NpúThûP LûWjÕj ùR°dLXôm. 5% El×dLûWNp ÁuLÞdÏ
Ï°Vp £¡fûN A°dLXôm
úSônj RôdLlThP ÁuLÞdLô] £¡fûN Øû\Ls
7 ¿Xfºr úSôn TôoUu 25©©Gm (ApXÕ) Ad¬©ú[®u 10©©Gm
ApXÕ UôXûLh ¡Ãu - 0.1©©Gm LûWNp
ÁuLÞdÏ Ï°Vp £¡fûN A°dLXôm
8 ùYi×s°
úSôn
UôXûLh ¡Ãu (0.5-1 ª¡ / hPo) LûWNp ÁuLû[
20-30 ¨ªPj§tÏ 5 SôhLs Ï°Vp £¡fûN
A°dLXôm
9 ªdúNôvùTô¬¥
Vô£v
ÏQlTÓjÕm Øû\ CpûX. úSôn ©\ ÁuLÞdÏl
TWYôUp CÚdL úSôÙt\ ÁuLû[ Ï[eL°ÚkÕ
ALt± AYtû\ A¯jÕ®P úYiÓm
10 ùLpªk§Vô£v NûUVp El× - 2-5% LûWNp - Ï°Vp £¡fûN
AßYûPdÏl©u Øû\Vô] Ï[jRVô¬l©u êXm
×ÝdL°u ØhûPLû[ ALt±®PXôm
11 ùYpùYh úSôn TôoUu - 2 ªp hPo 10 hPo Ri½o LûWNp
Tô§dLlThP ÁuLÞdÏ 30 ¨ªPm Ï°Vp £¡fûN
A°dLXôm
úSônLs YWôUp LôdÏm Øû\Ls
• Ï[jûR A±®Vp Øû\«p RVô¬dL úYiÓm.
• RWUô] ¿ûW TônfN úYiÓm.
• CVtûL E«ÚQûYd Ï[j§p EtTj§ ùNnVúYiÓm.
• RWUô] ÏgÑLû[úV CÚl×f ùNnV úYiÓm.
• CÚlTPoj§ûV A[úYôÓùLôs[ úYiÓm.
• úTôÕUô] úUÛQÜ RWúYiÓm.
• ¿¬u RWjûR AqYlúTôÕ T¬úNô§dL úYiÓm.
• ¿oUôt\jûRj §\ØPu ùNVpTÓjR úYiÓm.
• úNôRû] Áu©¥l©p ÁuL°u EPp SXjûRfúNô§jR±V úYiÓm.
• ÁuL°u úSônG§ol×j §\û] A§L¬dLúYiÓm
Su±