dBv và dBV là gì?

By: Pham Thanh Sơn (Sonkeyboard)

dBV và dBv

dBu là một thuật ngữ liên quan đến tham chiếu điện áp được sử dụng gần đây. Trong nhiều năm,

dBV đã được dùng để biểu thị của một tham chiếu điện áp, với 0 dBV = 1 Vrms. Trong thời gian

đó, nó thường được sử dụng theo cách viết thường với chữ “v”, được thông qua bởi Hiệp hội các

hãng Truyền hình Quốc gia (National Association of Broadcasters – NAB) và những tổ chức

khác, để biểu thị giá trị điện áp tương ứng với công suất được biểu thị bằng dBm (có nghĩa là,

dBv là một thuật ngữ có liên quan đến điện áp với 0 dBv = 0,775V). “dBv” với chữ “v” được

viết thường là phù hợp bởi vì các giá trị dB sẽ có xu hướng giống như “dBm” đã được sử dụng

để cung cấp “dBm” đầu ra danh nghĩa với trở kháng tải 600 ohm, làm cho nó dễ dàng để so sánh

các thông số dBu với các sản phẩm được thiết lập với dBm. Yếu tố phù hợp ở đây chỉ tạo ra cảm

giác mà một độ nhạy điện áp đầu vào (đọc tại “trở kháng cao”) phức tạp, và có thể dẫn đến

những sai sót nghiêm trọng ở nơi khác.

Ví dụ 1:

1 – “Mức đầu ra danh định là +4 dBv”.

2 – “Mức đầu ra danh định là +4 dBV”.

Hai cách viết trên, (1) và (2), xuất hiện giống hệt nhau, nhưng khi nhìn kỹ hơn, bạn sẽ thấy

trường hợp trên sử dụng chữ “v” viết thường và trường hợp dưới thì dùng chữ “V” viết hoa sau

chữ dB. Điều này có nghĩa là trường hợp đầu tiên mức đầu ra danh định sẽ cung cấp một điện áp

1.23V rms trong khi trường hợp thứ hai là 1.6V rms.

Thật không may, mọi người thường không phân biệt được rõ ràng giữa thuật ngữ “dBv” (một

mức điện áp 0.775V với tham chiếu 0 – nếu ta giả thiết một mạch 600 ohm) và “dBV” (một mức

điện áp 1V với tham chiếu 0 mà không có liên quan đến trở kháng mạch).

Để tránh nhầm lẫn, chữ “V” hoa nghĩa là 1V với tiêu chuẩn tham chiếu 0 được công nhận bởi Ủy

ban Điện tử Quốc tế (International Electrotechnical Commission/lEC), trong khi đó NAB lại

đồng ý sử dụng chữ “u” nhỏ để biểu thị giá trị điện áp có thể thu được tại trở kháng 600 ohm

được dùng để đo dBm (mặc dù trở kháng tự nó phải là nhỏ nhất). Chữ “u” trong “dBu” như vậy

là biểu thị “không tải,” một thuật ngữ của các kỹ sư dùng để mô tả một đường ra mà làm việc

không tải (một mạch mở) hoặc một trở kháng không đáng kể (chẳng hạn như trở kháng đầu vào

điển hình của thiết bị âm thanh hiện đại).

Mức âm dBu (hoặc dBm trên 600 ohm), đơn vị tính là V

Mức âm dBu (hoặc dBm trên 600 ohm), đơn vị tính là mV

Ví dụ 2:

1) “Mức đầu ra danh định là +4 dBv.”

2) “Mức đầu ra danh định là +4 dBu.”

Hai trạng thái, (1) và (2), là giống hệt nhau, mặc dù ngày nay cách nói thứ hai có thể được ưa

thích hơn. Cả hai đều có nghĩa mức đầu ra danh định là 1.23 V rms.

Tóm lại, khác biệt duy nhất giữa dBu (hay dBv) và dBV là điện áp thực được lựa chọn như tham

chiếu cho “0 dB.” 0 dBV là 1 V, trong khi 0dBu và 0 dBv là 0.775 V.

Lưu ý: Nếu bạn đã quen thuộc với các sách hướng dẫn của Yamaha trước đây, bạn sẽ nhận ra

đơn vị dBu là cùng một đơn vị mà Yamaha đã mô tả “dBv” (với chữ “u” viết thường) hay chỉ

đơn giản là “dB.”

Chuyển đổi dBV sang dBu (hoặc sang dBm trên 600 ohm)

Từ khá lâu, bạn đang làm việc với điện áp (chứ không phải công suất), bạn có thể chuyển

đổi dBV sang dBu (hoặc dBm trên 600 ohm) bằng cách thêm 2.2 dB cho bất cứ giá trị dBV nào

mà bạn có. Để chuyển đổi dBu (dBm) sang dBV, nó chỉ là cách khác xung quanh – bạn trừ đi 2.2

dB từ giá trị dBu.

Trong bảng dưới đây cho biết mối quan hệ giữa các giá trị phổ biến của dBV và dBu, và điện áp

mà chúng đại diện.

Bảng chuyển đổi dBV và dBu

Liên hệ dBV, dBu và dBm tới các thông số kỹ thuật

Trong nhiều sản phẩm, bạn có thể thấy các jack nối đầu vào và đầu ra hoa sen có tỉ lệ bằng dBV

(1 V tham chiếu) bởi vì đó là tiêu chuẩn chung được ứng dụng cho các thiết bị như vậy, trong khi

mức âm đầu ra của kết nối XLR và một số mức âm đầu ra hoa sen có tỉ lệ bằng dBm (1 mW

tham chiếu) hoặc dBu (0.775 V tham chiếu).

Thông thường, mức âm đầu vào và đầu ra của dây jack hoa sen được thiết kế để sử dụng cho các

thiết bị trở kháng cao, mà độ nhạy cơ bản thích hợp với điện áp hơn là với công suất, do đó mức

danh định của chúng có thể được quy định cụ thể là “-10 dBV.”

Đây là một tiêu chuẩn mà đã từng được sử dụng nhiều năm trong ngành kinh doanh các thiết bị

âm thanh tiêu dùng. Mức âm điển hình đầu vào và đầu ra của dây jack XLR được thiết kế để

dùng với cả thiết bị trở kháng thấp và trở kháng cao. Khi thiết bị trở kháng thấp cũ hơn nhạy cảm

với công suất, mức âm danh định của kết nối XLR thường được quy định cụ thể là “+4 dBm”

hoặc “+8 dBm,” tính chất các mức âm của âm thanh biểu diễn và phòng thu, hoặc phát thanh

truyền hình tương ứng. (trong các giá trị dBu ngày nay có lẽ là đủ, thực tế xưa cũ kéo dài và

dBm vẫn được sử dụng.) Các jack đầu vào và đầu ra hoa sen thường được quy định cụ thể tại các

mức âm cao hơn và đặc tính trở kháng thấp hơn của XLR, mặc dù vẫn có ngoại lệ.

Một đường ra trở kháng thấp nói chung có thể được kết nối với các đường vào trở kháng cao

hơn, mà không thay đổi nhiều mức âm. Hãy nhận thức rằng nếu một đầu ra trở kháng cao được

kết nối với một đầu vào trở kháng thấp, mà đầu ra có thể phần nào bị quá tải (có thể tăng độ méo

và mức tín hiệu thấp hơn), và đáp tuyến tần số có thể bị ảnh hưởng xấu. Trong một số trường

hợp, thiết bị có thể bị hư hỏng, do vậy hãy kiểm tra thông số thật cẩn thận.