diktawn (april)

Upload: diktawn-zofa

Post on 19-Jul-2015

917 views

Category:

Documents


0 download

DESCRIPTION

DIKTAWN APRIL ISSUE

TRANSCRIPT

[email protected]

Diktawn ka tawn ka chhun mu lo, ka zan mu Tawnmangah lengi min tawn tir rawh Lalpa chu ring la, thil \ha ti rawh. He ramah hian awm la, rinawmna um zel rawh.. (Sam 37) EDITORIAL : * Hnathawh STORY: * Chalthei par leh hun liam hnu * Tawnmang Lasi THU NGAIHNAWM : * How to get back your girl friend * Hair Color leh sam dumna a hlauhawm * Faimthu * Celeb chanchin dangdai * I chhass khan a hmangaih tak tak che em? * Zei taka nula bem dan Part - 1 MUSIC : * Korean Wave CRIME & DETECTIVE * A bialpa \hen theih loh avangin a pasal laiphirin a kaphlum HMANGAIHNA LIPUI * Zawhna leh chhanna LYRICS * Chris Brown - So Cold* * * * Rihanna - California king bed Rihanna - We found love Jennifer Lopez feat Pitbull - On The Floor Jay Sean feat Lil Wayne - Down

2 3 45 14 21 23 24 27 39 30

7 19 37

18

Cover Girl TeteiVol-II, Issue - VII

HRISELNA HUANG: * Mizo Damdawi REGULAR FEATURES : * Khawvel thil mak * Zirna huang * Mizo \awng i zir ang * An ti...Mahna...Kher lo * Horoscope. Horoscope. Horoscope * Fanzone...Zunzam... Free Style... * Matchmaker

6 12 16 17 29...17...34 48 35 36

DIKTAWN 2012, APRIL (|AU THLA)

Page

1

April. [email protected]

Editor KAMLIAM

HNATHAWHKhawvela mihringte kan awm chhan pakhat chu hnathawh hi a ni a. Hnathawk turin kan lo piang a, hnathawk chungin kan thi a, kan boral ta \hin a ni. Hnathawh hi kan dam chhan leh kan pian chhan te zinga pakhat a nih miau avangin mi tupawh a taima emaw a thatchhia emaw pawh ni sela, a duh emaw duh lo emaw hnathawh a ngai \hin. Hna hi eng hna pawh ni sela, taima taka kan thawh chuan a nuam a, mi a tihlim \hin a ni. Peihlo chung chung leh nawr luih ang hrima hna kan thawh chuan hlimnain min kian san \hin. Mizo te zingah mahni thawh theih tawk thawk peih lo, mahni phak tawk hna hmusit tlat an awm \hin. Hei hi thil pawi tak a ni. Mihring te hi kan phak ang tawk hnathawh tur Pathianin min pe \heuh a. Kan hmaa thawh tur awma chu phur tak leh rilru dam taka kan thawh hi kan tih tur a ni. Eng hna pawh ni sela, mihring azirin hna sang leh hna hniam a awm chuang lo. Hna \ha bik leh hna hmuhsitawm pawh a awm chuang lo. Chuvangin, kan hmaa tla hnathawh tur awma chu kan hmusit tur a ni lova, kan dah hniam tur a ni hek lo. Duhthlang theia inngaia mahni hmazawna tla hnathawh tur kal san chng mi chu a hlawhtling ngai lo. Mahni hma zawna hnathawh tur awm taima taka thawk \hin mi chu a hlawhtlingin a hlim \hin a ni. Kan khawsakhonaah hian kan hma zawna thawh tur awm te taima takin i thawk \hin ang u. ZOFA RN 25/10/11

Literature, Cultural&Education Monthly Magazine

Vol. II Issue - VII

EDITOR Lalhmachhuana Zofa (Chhuante-a) 2317148 9862370647/9862377434 JOINT EDITOR Lalchhanhima Zofa Laldinthara ADVERTISEMENT MANAGER James Lalrinawma 9862331428 TYPESETTING & GRAPHIC LAYOUT Solomon L Sailo [email protected] 9856341395 K. Lalnunsiama lsiama [email protected] 9774637950 K.L. Liana Dr. James Dokhuma Capt. L.Z. SailoDimtein kal rawh aw, Tah hian Hnam Pasaltha.. Chham ang a zal e

ADVISER

MIZORAM GENERAL KNOWLEDGE 8TH EDITION ALO CHHUAK TA, LEHKHABU DAWR HRANG HRANGAH LEH DIKTAWN OFFICE-AH LEI THEIH RENG A NI.

Owned, Published & Edited by : Lalhmachhuana Zofa, Electric Veng, Aizawl. Printed at : Diktawn Press, Near Congress Bhavan, Treasury Square, Aizawl, Mizoram. Pin : 796001Page 2DIKTAWN 2012, APRIL (|AU THLA)

Vol-II, Issue - VII

um liam hnu ngaihtuahin zan rei tak thleng ka meng a. Zan lai arkhuan rualin khum lam ka pan a. Min pawt tlat tu a awm avangin ka muhil lawk thei lova. Khawvar arkhuan rualin chhin khat chu ka chhing awm e. Tuk\huan eikham hnuah pawh zan lama ka ngaihtuahna vak vel te avangin thildang ka ngaihtuah thei lova, lungleng ru tak chungin nilum ka aia, chutih lai chuan naupang sikul kai tur hruaiin nu pakhat hian tuala ka nilum ai chu min kal pel a. Min kal pelh rual chuan ka en zui thuai a, Zohma-i a ni reng mai ti rilru chungin ka ding hluai a. Zohma, i dam maw, khaa.. i fa em ni ? tiin ka au zui a. A ni chu a lo hawi let a, Eee.. Zorina ni reng che a, eng tikah nge i lo haw? Ka lo en chiang mang lo che a, ka hre hlei nem che, min au lo la chu ka hre dawn lo che nih hi a rawn ti a. Ka pan phei a, kan in chibai a. Nimin khan ka lo thleng ve chiah a ni, i dam maw.. ka tih rual chuan, Dam e, nang zawk? a lo ti thuai a. Rei vak lo chhung chu Zohmai nen chuan kan ding dun a. Eng eng emaw sawiin kan ri hlut a. A hnu deuhah chuan, Ngawi teh kan tlai dawn e, kan kal mai ang e, a ti a. An kal ta a. Vol-II, Issue - VII

H

Zohmai kal liam hnu chuan ka ngaihtuah zui a. Hetiang hi a lo nih vang anih hi nizan khan ka lung a len em em ni ka ti rilru a. Ka hun liam tawh hnu te chu ka dawn let a. Zohmai chu ka ngaihtuah a, ka lung a awi lo thar leh a. T UNAH : Aizawlah lehkha zirin ka awm a. College ka kai zawh hnuin University lamah ka lut leh a. M.A. result nghah chhungin kan khaw lamah ka haw a.

Rei pawh awm lovin ka pa contract hna hmuh buai puiin khaw hranah hun rei tak ka awm a. Kan hnathawh te kan zova, Ramtuk thla chawhnu lam khan ka haw leh thei ta chauh a ni. College ka kal chhung hian rei lo te te chama kan khaw lama ka haw tih loh chu ka haw ngai mang lova. M.A. ka zir lai phei chuan ka haw miah lo a ni. Result nghaka ka haw hi M.A. ka zir chhunga ka haw Page

DIKTAWN 2012, APRIL (|AU THLA)

3

vawikhatna a ni nghe nghe a ni. Kan inah zankhat chauh ka riak hman a. Ka pa contract hnathawh puiin khaw hranah ka awm zui leh nghal a. Hna kan thawk zo kan haw chu eng vang nge ni ka hre lo, ka lung a leng tlat a. Khawlaiah pawh leng chhuak lovin inah ka tawlh mai mai a. Ka lung len chhan ber pawh hre si lovin len ka peih lova, tun hun hi ka thleng ta ani. Z OHMAI KHA .. : Zohmai te nufa in min kalsan hnu chuan Zohmai nena kan hun liam tawh hnu te chu ka ngaituah let a, thildang pawh ka ngaituah thei lo. Ka inchhir ru veng veng a... Pawl kua(9) kan zir laiin Zohmai hi kan sikulah a rawn lut ve a. Zohmai kan hmu chu khawdang ka hawi thei ta lova. Ka ngaizawng nghal em em a. Engmah ka sawi ngam si lova. A hriat loh laiin ka lo melh leh veng veng \hin a. Ka rilruah thildang reng reng a lut thei lo. Zohmai ngawt chu ka ngaihtuah ngut ngut a. Ka be mai ngam silova, chutiang chuan vei ru tak si be ngam si lova kar khat zet ka awm hnu chuan ngam leh ngam lovin ka \hian kawm ngeih ber Zara hnenah ka sawi ta a. A ni chuan, Engtin nge maw kan tih dawn lee.. Rawn lut thar chauh a ni si a, a zahzum hmel hle lehPage 4

nghal a, a ti a. A hnu deuhah, Kawm tlang nel tum hmasa phawt ila, chu mi hnuah hma kan la dawn nia a ti a, \ha dawn hle in kan hria a. Zohmain min kawmngeih theih nan hma kan la ta a. Kar khat zet eng mah hrilh ngam lova kan hel hnuah chuan kan in kawm tlangnel ve ta hle a. Note bu te hial pawh kan inhawh sak ngam ta a. Chutiang chu nimahsela ka hmangaih thu erawh ka la hrilh ngam chuang lo. Hun remchang kan hmuh hmasak berah Zaran min biak ta a ni. Zirtawpni a ni a. Ka theinghilh thei lo. Sikul kan bang chu Zohmai te nen kan kal ho a, chutia kan kal ho lai chuan, Zaran, Nang chu rawn kal muang deuh rawh, min ti a. An ni chu an kal dun ta a. Chu hun remchang chu chuhin Zara chuan, Zorina hian a duh tak zet che a, a sawi a sawi \hin che a. I duh ve ka ring si lova, i hriatah kan sawi ngam ngai lova, mahse kan insum zo si lova, Zorina hi i duh ve em? Zorinan min rawn biak rawh a ti a nih chu, a ti a. Zohmai chu a ngawi reng a, a zah avangin a hmai a sen \awn \awn a. Naktukah Zoluiah rawn insu ve ta che, kan insu dawn a, chutah chuan i duh ve leh ve loh ka hre duh a nia a ti a. Thildang pawh sawi lovin Zohmai chu a kal san a.

Min rawn pan thuai a. A lo thlen rual rualin a thil tih dan te chu ka lo zawt thuai a. Anin intithei takin thil awmdan chu min hrilh zung zung a. A duh ve ngei che in ka hria, ka thusawi pawh a ngaithla ngun khawp mai. A zah avangin ahmai a sen \an \an a, engmah a sawi lo na a, hmeichhia hian min duh ve a nih chuan an awmdan hi an danglam \hin a. Ngaih \ha takin awm roh tiin min hrilh a. Rilru nuam lo leh hlim ru tak siin Inrinni chhuna Zoluia insu tur chuan kan in\hen ta ani. SAWI REM NI : Zanah chuan mut pawh ka mu thei mang lova, Zohmai ngawt ka ngaituah a, min duh ve ang em, min lo duhlo ta se tih vel ngaihtuahin a zahthlak tur zia te ka suangtuah a, ka muhil thei lova. Chhin khat chu ka chhing ve awm e. Chawei kham veleh insu turin Zara ka sawm a. Zolui lam chu kan pan ta a. Kal hma deuh ho an lo awm nual tawh a. Insu mai lovin Zohmai lo kal leh kal loh ngaichangin lui dung chu kan zawh a. Hla deuha insu te chu Zohmai a tel ve ringin kan chian zel a. Beidawng ru deuh taka kan let leh hnu chuan Helaiah hian insu ve mai ang tiin insuk kan tum a. Chutih lai chuan kan lam pana Zohmai leh a \hiannu lo kal kan hmu ta a. Chumi Vol-II, Issue - VII

DIKTAWN 2012, APRIL (|AU THLA)

\um ang reng renga hlim chu ka la nei ngai lo. Kanlam pana a lo kal chu a hmel\ha in a va duhawm em! A \hiannuin hma a rawn hruai a, zak leh inthlahrung tak chungin a rawn zui a. Kan bul a rawn thlen chuan \awng pawh a \awng ngam lo. Zaran a lo be zung zung a, anin lo be lo phei se chu keipawh ani aiin ka zak lo chuang lo. Biak nachang pawh ka hre lova, ka beng hi a sa hut hut a ni ber e. Kan \hiante an rem hre bawk a, min thlah fal a. Kan thawm hre pha tawk velin min hmu pha chiah si lovin kan thlang lamah an insu a. In thawmhnaw te kha insuk sak rawh u, ti te in min rawn au fiam vel thul a. Chutianga \hiantena min rawn fiam rual rual chuan zak deuh si nuam ti rilru tak chungin kan in melh a. Zah zelah kan han au let ve bawk \hin a. Insuk pahin kan inmelh tawn zauh zauh a, kan \hianten min fiam tlangnel a. Zohmai bulah chuan ka \hu a, a \ul ang zelin tui ka lo leih a. A tirah chuan kan in melh \ha ngam mang lova. Kan insuk zawh dawn meuh chuan va\hu nupa ang mai kan ni tawh in ka hria. CHALTHEI KUNG BULAH... : Kan thawmhnaw suk te chu Zohmai nen chuan kan pho dun a. Kan piah deuhah hian Chalthei hi mawi em em in a par vul Vol-II, Issue - VII

chuk a. Chumi bulah chuan kan thawmhnaw zar tur zinga mi a hnuhnung ber chu kan zar a. Ti rawh, Chalthei par thlir pahin helai ah hian i \hu dun ang hmiang, ka ti a. Puan kan phah a, chu Chalthei par vul chuk bulah chuan kan \hu dun a. Chalthei par mawi zia thu te chu kan sawi dun a. Inngheng riala \huin hmangaihna chi chu kan kui \iak ta ni. Chalthei par mawi ang ngei hian kan inhmangaihna hi par mawi se la, hun kal zelah kan duh anga khawvel hi a awm ta lo a nih pawhin, Chalthei par kan hmuh apiangin kan in hre chhuak ziah \hin dawn nia ka ti a. Chalthei par chu kan thliak a. Zohmai chuan, Pangpar mawi tak hian mi chhun na thei hling a pai an tih ang ngei hian he Chalthei par pawh hian hling sei tak a nei a nih hi. Kan inhmangaihna hi min chhun na tu hling hlauh-awm tak a ni ang tih ka va hlau em, a ti zawi sap a. A sama chul niap niap pahin, Hmangaihna hling chuan min chhun ngei ang, mahse, hmangaihna in kan tuam dam dawn alawm, ka ti a. Sarzuk hmin ang maia a hmui sen no sekah chuan dimtein ka fawp a. A ni chuan lungmuang takin min lo chhang a. He lei anchhedawng hi vanram tlarual lei edena kan chantir

mek lai chuan kan \hianten min rawn auva. Khawvel hlimawm tak kan hman a\ang chuan kan \hiante lam chu kan pan ta a. HUN A DANGLAM ZO A, THU A INHMU TA LO.. : Midang pawh ngaihtuah lo in Zohmai nen chuan induh tawn takin hun kan hmang chho a. Pawl kua(9) kan pass a. Pawl sawm(10) kan pass leh a. Hmun danga College kal turin kan khua chu ka chhuah san a. A ni chu kan khuaah college a kal a. Lunglen thu te kan inhrilh tawn reng a, rinawm turin kan inchah reng bawk a. P.U. kan zo a, a ni chuan zir zawm zel lovin primary zirtirtu hna a dil a. Kan veng primary sikulah a thawk zui ta a. Hetih lai hian kei chu kan khaw lamah duh angin ka haw zing thei lova. Hna nghet te a neih tawh avangin pasal neih mai pawh pawi a ti tawh lova. Kei erawh chuan zir zawm zel ka la duh si a. Kan thu a inhmu hlei thei lova. kan inti tau rau deuhva. Rilru hlim lo tak chungin B.A. ka zir zawm a. B.A. ka zir lai hian Zohmai nena kan intih tau rau deuh avangin chawlh lai pawhin ka haw lova. He tih lai hian ka \hian \ha ber a ka ngaih Zara chu kan veng primary sikulah chuan zirtirtuin a awm ve bawk a. A ni hi Zohmai nena kan chanchin engkim hretu a ni a. Page

DIKTAWN 2012, APRIL (|AU THLA)

5

Kan intihthiam loh dan pawh engkim a hre vek a. Kan inkar khi chu zawm \hat ai chuan hem a lo thlak belh a. Zohmai nen chuan an innei ta a ni. Ka hmangaih Zohmain ka \hian \ha Zara a nei ta si a. Ka tan kan khua hi khawnuam a ni thei ta lo. Ka tan chuan hun a danglam zo a, englai mahin thu a inhmu leh ngai tawh lovang. Zohmain pangpar mawi takin hling a neih thu a sawi lai te kha ka mitthlaah hian a cham reng a. Hmangaihna hlingin min chhun hunah pawh hmangaihna in kan tuam dam dawn nia titu khan ka tuam dam zo lova, tuam dam ngai ka ni ta zawk a. Ka \hian duh tak te inlungrualna chu ka tan chuan lungawi pui theih a ni lo a. Beidawnna chawthleng min kil puitu mai a ni ta. Kum tin Chalthei chu mawi takin a hun te ah a par vul \hin a. Zohmai nena kan phun hmangaihna erawh a par vul ve ngai ta lo... PANGPAR VUL MAWI KHA... : Zohmain fa sikul kal rual a neih hnua kan inhmuh leh chuan thildang ka ngaihtuah thei lova. Ka hmangaih leh ka \hian\ha te thiltih dan chu tawrhthiam a har em avangin kan khuaah hian ka haw ngai tawh lo kha a ni a. Ngaihtuahna fum fe pawh nei thei mang lova ka awm Page 6

laia ka hmangaih Zohmai kan hmu leh zet zawng awm dan ka thiam lo. Ka en ngai ka en tlawk tlawk a. Ka rilru a tawt em avang chuan panna lam tur bik pawh ngaihtuah hmasa lovin ka tei mai mai a. Chutianga ka vah velna lamah chuan Zolui ka thlenga, hmana kan insukna bula Chalthei kung chu mawi em em hian a lo par vul a. Ngun takin ka en a, lungchim takin ka thlir a. Hmanah kha chuan i la naupan ve avangin i kung te pawh a lian zo lova, tunah chuan i lo upa ve ta a, i kung te pawh a lo lian ta hle mai. Par mawi deuh chhuah zel la, kei zawngin par mawi ka chhuah zel thei ta lo. I par mawi zia sawiin Zohmai nen thu kan thlunga, nang zawng thuthlun pui tlak i lo ni e. A hun te ah mawi takin i la par vul zel a. Kei ni zawng kan par vul ve thei ta lo. I thiam loh a ni lova, kan thiam loh a ni. Engpawhnise, Ramtuk thla chawhnu lama mawi taka i par apiangin i ruala par vul ve thei ta lo tan rawn ti zel ang che aw, ka ti a. A kung bula a par tla vuai tawh chu ka chhar a. Hetiang hian Zohmai ka hmangaihna hi chuai ve thei se la aw... ti chungin Chalthei par vul chuk chu ka kal san ta a. Ni 21th Ramtuk thla 2012 Thawhlehni, Tlai dar 3 ZONUNMAWII PA ZOFA RUN

1. Khuai zk : Meihawl hi khuai zk damdawi mawltea hman theih a ni. Khuai zk haw tak te phei chuan khuai awmna ram leh hmuna an kal in meihawl tlemte keng zel sela a \ha. 2. Rul chuk : T uikuk zirtirtu Moses-a chuan, Rultuha hian min chuk a, a na ka ti khawp mai a. Meihawl ka chhu sawm vat a, tui tlem nen ka hmet diak a, a chukna lai takah chuan ka hnawih a, rei vak lovah chuan a na chu a reh deuh va, a vung pawh a reh thuai a, a dam ta thuai mai a ni, tiin a sawi. Meihawl hi rul chuk damdawi atan a \ha hle a nih chu! 3. Maimawm seh : Maimawm seh pawh hi meihawl dip diaka deh leh meihawl tui a chiah hian deh \hin a \ha. Hei bakah hian rannung seh reng rengah chuan meihawl dip diak bel hi mi tam takin an fak hle. 4. |hek : Pardi hnah hring nuaisawm hnawih tur. Mau laiking rwt chhunga tui hi \heka hnawih atan a \ha. Mau laiking rwt chu, mau hmunah kal ila, mau hi thingzaina (ara) a tan bial ang mai a rual \ha fahrana intan bial a awm a, chutiang chu a ni. Chumi chhunga tui awm chu \hek damdawi atana \ha em em a ni. Vol-II, Issue - VII

DIKTAWN 2012, APRIL (|AU THLA)

Serthlum tui sawr leh chingal tlem chawhpawlh a, a \hek lai chu hnawih tur a ni. Tin, battery hlui/chhe tawh chhunga a var hnang hnawih hi a \ha hle bawk a, hneh deuh hlekin mut dawn apiangin hnawih tur a ni. 5. Sapihrik seh : Thingdawl pil chhut sawp tui hnawi a \ha. Beng kawrawng chhunga a seh chuan sawhthing tui thlawr a \ha. 6. Pum puar : Vawi khat chu nu pakhat hian a pumpuar a mangan pui hle mai a. Hnamtra inhraihlum tumin a thingphurhnaah Hnamtr zung a la a, a kawngchilhah a pang depin a zep (pai) a. In a han thleng chu le, Hnamtr a ei hma chuan a zung ta huau huau mai a, a pum puar chu a thep ta huai huai mai a, Hnamtr pawh chu a ei ta lo a ni an ti! Sakuh hian Hnam- tr a ei \hin a, sakuh pumpui hi pum \ha lo lam tan damdawi \ha taka ngaih a ni a. A chhan chu Hnamtr a ei \hin vang ani an ti tlat! Hnamtr a ei kha a pumah a awm a, chu chu pum \ha lo in an ngeiha chu a ni an ti bawk! Hnamtr chu tr ni mahse, sakuh pumpuia a inchiah tawh chuan, a tr kha eng emaw chenah a dal tawh a, a pumpui ei pawhin thih phah tham ni tawh lovin damdawi a ni ta hlauh zawk a nih chu! Source : Tualchhuak Damdawi by C. Chawngkunga Vol-II, Issue - VII

A BIALPA THEN THEIH LOH VANGIN A PASAL LAIPHIRIN ACRIME & DETECTIVE

am Nagar chu Patial-a, Punjab khawpui a\anga Km 25 vela hla a ni a. He khuaah hian Pu Prem Singh-a te chhungkua pawh an inbengbel a. Prem Singh hi lonei mi a ni a. Fapa panga a nei a. A fapa te zinga pathumna Harnek Singh chu kum 1989 khan Kuldeep Singh nen an innei a. An unau za chuan an pa Prem Singh hnenah an khawsa vek \hin a. Mahse, Harnek Singh chuan nupui a neih tak a\ang chuan a pa in chu chhuansanin a indang ve ta a. Eizawnna pawh a ti hrang nghal a. A sumdawnna hi a hlawkpui hle a ni. Kum 5-6 vel a beih hnu chuan in hmun tur ram a lei thei ta mai a. A hnu deuhah in \ha tak pawh a sa ta mai nghe nghe a ni. Harnek hian a nupui Kuldeep Singh hi a hmaKuldeep Singh hi a hma- ngaih hle a, a nupui pawh ngaih hle a, a nupui pawh hian a duatin a hmangaih ve hian a duatin a hmangaih ve hle a. Harnek phei hi chuan hle a. Harnek phei hi chuan a nupui hi nei fuh a inti hle a nupui hi nei fuh a inti hle nghe nghe a. A pasal duh hi nghe nghe a. A pasal duh hi a phuhruk hneh sak em em a phuhruk hneh sak em em a. Kawng engkimah, a a. Kawng engkimah, a nuam nuamah pawh a hrehawmah ah pawh a hrehawmah pawh a thlawp hneh takzet pawh a thlawp hneh takzet a ni. Hun te a inher liam ve a ni. Hun te a inher liam ve zel a, fa duhawm tak tak zel a, fa duhawm tak tak pahnih an nei ta a. An fate pahnih an nei ta a. An fate pawh School \ha takah an pawh School tha takah an dah nghe nghe a ni. Harnek te nupa hi dah nghe nghe a ni. Harnek hian a nupui indang tawh mahse a unauPage

R

DIKTAWN 2012, APRIL (|AU THLA)

7

te nen chuan an inpawh em em a. Kuldeep hi an ngaina in an zahder takmeuh a. Tin, an unaupa Harnek-a hi an ngaisang hle bawk. Heti tak maia a sumdawnna a tluanpui avang hian Pathian hnenah pawh lawmthu an sawipui a, a damrei nan te pawh an dilsak \hin a, an unaupa hi an chhuang hle a, mi zingah pawh an hawisan phah larh a ni. An unaupa hi an chhuan teh reng nen, march ni 19, 2006 zing dar 2:00 am vel khan an unau zing ami Sukhdev Singh-a Teephone chu a rawn ri val val a. Sukhdev chuan mut chhuak takin telephone chu a han chhanga. Hello a beisei loh leh rin loh lutuk thil an rawn hrilhta si. A unaupa, a hmangaih ngawih ngawih Harnek Singh chu tuten emaw an kaphlum tih thu an hriat chuan Sukhdev chu a khawng vek a. A rawn phone tu hi Harnek Singh-a In luahtu Mahesh Kumar a ni a. Hmanhmawh takin ti hian a rawn hrilh a. I unaupa, tu in emaw an kaphlum. Khawngaih takin a rang thei ang berin rawn kal nghal rawh. A nupui lah buaipui ngai khawpin a mangang bawksi a, tiin arawn hrilh a. Sukhdev Singh leh a chhungte chu hmanhmawh takin an insiam a, an unaupa In lam pan chuan an kal ta nghal nal nal a. An va thlen chuan an unaupa ruang chu Page 8

khumah alo awm a. A nupui Kuldeep lah chu a rak vak vak a, a chang leh nikhaw hre lovin a awm thul. Chutianga nikhaw hre mang lova a awm chu, Mahesh chuan alo buaipui a. Sukhdev-a pawh chuan Kuldeepi heti khawpa a mangang leh rak vel chu a hmuh chuan a insumzo biklo a. Ring tak tak hian a \ap ve ta hawm hawm mai a ni. Lungchhe tak chung chuan a unaupa thih thu chu Police hnenah chuan a report thei ta hram a. Report an dawn avang chuan Herpreet Singh Sandhu, Deva Singh leh Police eng emawzat chu Harnek-a In lam pan chuan an chhuak ta nghal a. Inspector chuan zawhna \ul ang zawng zawng chu a han zawt nghal zung zung a. Sukhdev Singh chuan, Mahesh Kumaran a unaupa thih thu phone a\anga a hrilh ve leh he a unaupa Harnek hnenah hian an kal ta a ni, tih thu a sawi a. Mahesh ve thung erawh chuan, Ka mut laiin Kuldeep Kour-in min rawnkaitho va, mi pahnih, tu tih hriatloh ten a pasal an kaphlum tih a rawn sawi a, tin, Kuldeep vek chuan Sukhdev phone no hi minpe a, phone nghal turin a ti a, ka phone nghal bawk a. Kuldeep chu a \ap nasa hle a, ka theih tawpin ka hnem nghe nghe a. Thu a bula a\anga min hrilh vek turin ka ti a. Heti hian min hrilh a.

Zing dar 1:30am vel a ni a. Mi tu ten emaw Gate kawngkhar hi an rawn kik a, ka va hawn chuan mi pahnih anlo ding a, Pakhat zawk chuan, Babuji (Harnek) hnenah thil hrilh tur kan nei a, a chawhmeh zawrh tur alo thleng a, an ti a. Harnek-a muhil chu ka kaitho a, a thlai chah alo thlen thu ka hrilh a. A ni pawh chu alo tho ve mai a. Chung mi pahnihte chu inchhunga hruailut turin minti a, pakhat chu alo lut a, pakhat zawk erawh chu pawnah a ding thung a. Alo lut zawk chuan Harnek chu chibai te a buk nghe nghe a. Harnek chuan eitur te a duh em? tih te a zawt a. Mahse, a duh lo a ni tih entir nan alu a thing a. An ti ti dun mawlh mawlh a. Mahse, rei vak lovah chuan chupa chuan Harnek-a luah chuan silaiin akap ta a. A kah zawh veleh chuan Bike-in chak deuh maiin an tlanbo ta nghal a ni, tiin Inspector chu a hrilh a. Inspector chuan thu a ngaihthlak zawh chuan, I statement hi khawngaih takin ziakin dah ang che,a ti a. Sukhdev chuan engkim a felthei ang berin a ziak a, Inspector chu a pe ta a. FIR te theh luh fel a nih takah chuan Police ho chuan Harnek a thihna hmun chu an check ta nghal a. Silaimu ruak an chhar a, an han check ngial pawhin a ti tu awm reng reng leh rinhlelh Vol-II, Issue - VII

DIKTAWN 2012, APRIL (|AU THLA)

tur an la hrethiam lova, Harnek ruang chu Postmortem turin Hospitalah an phur nghal a. Thil pawimawh antih zawh hnu chuan Police ho pawh chu an Headquarters lamah an kir ve leh ta a. Police Officer ho chuan an han ngaihtuah an han ngaihtuah chuan tualthattu chu Kuldeep a nih an ring ta ber a. Amaherawhchu, tun su su-ah chuan Police te chuan Kuldeep chu thil zawhfiah chiah an ruat lova. Han zawt ta nghal se, mipui amah khawngaihtu tam tak ten buaina an siam anhlau rih a ni. Hun remchang hmasa bera zawh atan an khek ta rih a. Police lam chuan Tactic dang an hai leh a. Harneka in chhung chu an hai leh ta a. Silai (Laiphir) an hmu a, an han enchian chuan a kahna pawh ala reilo hle tih an hriat bakah zen rimte pawh ala nam nghe nghe a. Silai chu Police-te chuan an la a, Kuldeep-i erawh chu engmah hre awm pawhin alang duh chuang reng reng lo. Harnek-a Landline phone pawh a number an la a, BSNL lam a\angin eng angin nge an phone hi an Vol-II, Issue - VII

hman \hin tih te an chhui leh ta vek a. Telephone anhman hnuhnun ber chu 18 March zing dar 1:30am a ni tih te an hmuchhuak vek a. Tunah zet chuan Kuldeep hi a pasal thattu a nih an ring nghet tawh a, dawp pawh a \ul chuan dawpmai an tum ta nge nge a ni. Harneka ruang chu postmortem te an tih zawh chuan an halral ta a. A pasal ruang an halralhnu chuan Lady Police hruaiin Harneka In-ah chuan Kuldeep-i dawp tur chuan an thawk chhuak leh ta a. In-ah hian silai in nei em? Nei lo, nei tehreng pawh ni ila, silai te chu eng atan nge ka tih ang? Tualthattu te kha hmu i inti a, i hnenah hian rawn hruai ta ila, i hre thei ang em? I Identify theih i inring em? Kuldeep chuan, Ka pu, ka theih ka ring lo. A chhan chu tualthattu te kha Blanket lianpui an sin a, an hmui an khuh hlun a, ka tan a hriat theih tawh lovang. Ka pasal thah nana silai an kah pawh khan an blanket khan an inhliah tlat a. Ka pasal a kah khan, ka pasal kha khumah a \hu kha a ni a, silaia a kah velah khan a saisir zawngin a tlu a, a thi nghal mai a. Ka hamhaih zo vek a, pawna an tlanchhuah pawh khan an bike number pawh kha ka chhinchhiah thei lova. Tin, a thim bawk

nen gate kawngkhar ka va hawng pawh kha mak inti mai thei a, a mak hranpa lem lova, a chhan chu lo nei mite hi hetiang ang hunah te pawh hian an lo kal fo \hin vang a ni a. A chang phei chuan ka pasal pawh hian an mahni hi a zui chhuak fova, tiin a chhang a. Kuldeep chu ama thangah a awk ngei dawn niin alang a. Hmeichhe fing leh rem hre tak a ni a. Silai chungchang pawh kha an kawl lo tawp ang khan a sawi tlat a. Police hnena silai kawl ngailo leh hmangthiam miahlo anga a insawi kha a chetchhiatna ber a ni ta a ni. Silai kah hi a thiam fu a ni tih mi\hen khatin anlo hreve vek si a. Diwali lai pawhin an nupa in an inchungah sava an inkahsiak lai te pawh mi \henkhat ten anlo hmu si a. Chung pawh chu dawt niin a \ang tlat a. An dawp lai chuan Glass-in tui an intir a. Tui a inzawh chuan Glass chu an la a, a finger print lak nan an hmang nghal a. An dawp pah zel a. Mobile No. pakhat 09922451555 an pe a, He Mobile No. hi tu number nge? Eng vangin nge he mobile neitu nen hian rei deuh deuh in inbiak \hin? tiin an zawt a. A chhannaah chuan tihian a ti a He mobile hi kan inluahtu Mahesha ta a ni a. Mahesh hi ka ngaina hle a, ka nu\a ang maia ka ngaih a ni. Ka phone Page

DIKTAWN 2012, APRIL (|AU THLA)

9

fo reng alawm, mi telephone a\anga biak hi a pawi tih pawh ka lo hre ngai hleinem. tih pahin a kut te chu a vaikual vak vak a. A kut vai vak vak lai chu Lady Police chuan a man behsak a. Khatia kut vai vak vak ai chuan khawngaih takin thudik sawi tawh hram teh. Kan thu hi awih la, dik takin min hrilh tawh rawh. A nih loh chuan tunah hian nangmahleh nangmah i inphat char char tawh a, man thei che kan ni, a ti a. An vau hnu chuan engmah sawibelh tawh chuanglo chuan Police-te chuan a in chu an chhuahsan ta a. March 22-ah Police Headquarters-ah an hruai ta a. An dawp leh hnu chuan Kuldeep chu a inpuang ta vek a. A Case pawh registered a ni nghal a ni. Hetianghian a inpuang ta a... Gullab Singh chu rangkachak chhertu a ni a. Haryana State Islamabad khuaah a cheng a. Fapa pawh pali a nei a, a fate hming chu Manoj, Mahesh, Anil leh Vipin te anni a. An vai hian anpa rangkachak chherna hmunah hian an thawk vek a. Hun eng emaw chen hnu chuan Mahesh chuan a mahin dawr a hawng ve ta a. A dawr hmingah chuan Mahesh Jewellers a ti a. A dawrah chuan zingah kalin tlaiah a hawng leh \hin a ni. A sumdawnna Page 10

alo hlawk chhoh tak viau hnu chuan nupui a nei a. A nupui hming chu Preeti a ni. Mahesh chu Islamabad a\ang chuan Devgarh-ah a pem a, mi In an luah a. A nupui Preeti chuan fanu a hrinsak nghe nghe a. Mahesh pawh fanu a neih tak avang chuan a hlim hle nghe nghe a. Nikhat chu Kuldeeep chu Mahesh-a rangkachak dawrah chuan rangkachak siam\hat tir turin ava kal a. Mahesh chuan amah rawn dawrtu dangte ang bawkin alo dawngsawng \ha hle a, Kuldeep chuan fel ati hle a, a ngaina nghal hle a. Mahesh dawrah chuan thil tih tur \ul em em pawh neilo mahse a kal ta fova. Mahesha dawra mi chu to hle mahse dawn pawh dawn tlem chuang lovin a lei hmiah hmiah zel a. Mahesh pawh chuan chu nu chu a be \ha ve hle a, a customer \ha a nih miau avangin. |umkhat chu Mahesh-a chu a mah chauhvin a dawrah chuan a \hu a. Kuldeep chu lungngai hmel pu takin ava lut a. Mahesh chuan, Duhtak, engtizia nge iva hlim loh hmel ve? a ti a. Maheshan duh tak tih \awngkam a hmang chu amah Mahesha pawhin mak a inti a, Kuldeep erawh chu a lawm hle thung a. Mahesh vek chuan, Enge i duh, enge ka entir ang che? tiin a zawt leh a. Kuldeep chuan, I

thinlunga i ngaihtuahna diktak minhrilh tawh rawh. Mite hi ilo be \ha ve satliah ve mai mai ang e. Ka tan hian i thinlungah hmun ruak ala awm em? tiin a zawt ta chawt mai a. Mahesh chuan chu zawhna chu mak a tihle mai a, chhan ngaihna pawh a hrelo hle mai a. Kuldeep-i hmelah chuan zamna leh inthiamlohna engmah alang der silova, a dinna ngaiah chuan a ding tau mai a. Mahesh kut chu a vawnsak a, tihian a han \awng chuak leh ta a. I dawra ka lo kal hmasak ber ni a\ang khan ka ngaina che in ka duh ngawih ngawih che asin. Mahse, khawngaih takin heng ka thusawi a\ang te hian min hmuhsit phah chuang suh aw. Hmeichhe leplerh tak ang chuan min ngai ngai lo la. Chhungkaw awmthei tak leh zahawm tak a\anga lo chhuak ka ni a, mahse ka Vol-II, Issue - VII

DIKTAWN 2012, APRIL (|AU THLA)

duh em che avangin khawdangpawh ka hawisawn thei tawh nganglo a ni. Ka hmangaihna che hi hmangaihna veka min chhanlet chuan itan chuan sumah harsatna i tawk ngai lovang. Cheng nuai hnih khat mai mai te chu ka tan a harsa hleinem, a ti a. Mahesh-a tan chuan chutiang bak bak a awm chuang reng reng lova. A duh hun huna ataksa chensak bakah sum tam tak a neih belh dawn bawk nen, pheichham a man ni ringawtin a inhria a. Chuvang chuan Kuldeep-i rawtna chu a pawm a ni tih hriat nan a lu a bu nghauh nghauh a. Kuldeep-i chanchinah lo kir leh lawk ila. Kuldeep hi a pasal lakah hian a intulut hneh em em mai a. Tin, a fate leh an inchungkhur pawh uluk leh fel takin a enkawl bawk a. Mahesh-a dawra ava kal a\ang khan Mahesh hian a rilru a luah char char a. A theih ang ang a zingin Mahesh-a dawrah hian a kal tlut tlut reng a ni. Hetia an inhmuh zin tak hle hnu hian Mahesh-a pawhin alo ngaina ve ta khawp mai a. Hetia ril taka an inngaihzawn hnu pawh hian mipat hmeichhiatna chu an hmang chuang lova. A chhan bulpui ber chu hmun fal an hmuh theih loh vang a ni. Kuldeep-i bawk chuan tihdan a zawng leh ta a. A finkherek a chhuah a, a Vol-II, Issue - VII

pasal hnenah chuan, Kan In hi a lian lutuk a, kanluah senglo a nih hi. Naupangho lah room hrang hrangah an mu a, kei ngei pawhin room ka nei a, chuvang chuan mi i luah \hentir ang. Pawisa lakluhna \ha tak kan neih belh a ni mai alawm, tiin a pasal chu a thlem a. A pasal pawh chuan alo remti ve mai bawk a. Kuldeep chuan a duhthusam chu a hmu ta. Hun remchang an neih a piangin an awmdun ta ziah a. Mahse, Mahesh-a nupui chuan reilo te hnuah chuan a ringhlel ta a. Harnek hnenah lehkha a thawn a, a pasal leh Kuldeep te chu an UIRE a nih a rinthu a sawi a. Tin, Kuldeep hian amah Harnek chu a hmangaih tak tak lova, a sum leh dinhmun chiah a ni a duh tih te pawh a ziak tel a. He lehkha a chiar zawh hian Harnek chuan a nupui chu thil awmzia a zawtfiah a. A ni lah chu alo pha nasa hle mai a. Tin, Mahesh pawh hmuh a tum tawhlo tiin a intiam nghe nghe ani. Harnek hi mi rilru \ha tak a nih avangin midang pawh hi a mah ang turah a dah vek \hin avangin a nupui thusawi pawh hi a awih mai zel a ni. Harnek hi hna a thawh nasat em avangin zanah mut hma a ngai \hin a. Chubakah natna chikhat Depression a nei hrim hrim a, hei vanghian muthilhna lampang chi damdawi a ei \hin a. A nupuiin a thah

dawn zan pawh hian a nupui hian damdawi chu a dose pangai aia tam a pe a. Nghet tak in a muhil ta chiah chiah a ni. A muthilh hnu chuan a nupui chuan a bialpa Mahesh chu phone-in a bia a. Chhun lama Harnekan a tih dan zawng zawngte a hrilh vek a. A pasalin Preeti lehkhathawn a dawn a\anga an inhauhdan te leh Mahesh-a a hmuh leh chuan thah mai pawh a hnial loh thu te, Harnekan min thah a tum hma in keiman amah hi ka that hmasa ang a ti a. Maheshan chutiang thah thu te chu sawi pawh sawi ri reng renglo turin a hrilh a. Tin, thinrim so phut chu inbengdai turin a chahmawlh mawlh bawk a. Mahse, a ni lah a thin a ur nasa bawksi a, Mahesh-a thurawn pawh chu engahmah a ngaithla duh lova. Mahesh phone a a biak zawh hnu chuan Almira chhunga an silai, Laiphir chu a lachhuak a, a pasal mulai chu a lu-ah a kap ta siah a, a thi nghal der mai a. A pasal a thah hnu chuan silai chu a awmna pangaiah a dah leh a, Mahesh chu a phone leh a, rang taka lokal turin a ti a, mahse, Mahesh chu akal vat loh avangin Mahesh-te inah chuan amahchu ava kal a, Harneka unaupa phone turin a hrilh ta a ni. Chu chu thil thlen dan chu a ni. Page

DIKTAWN 2012, APRIL (|AU THLA)

11

KHAWVEL THIL MAK TEKum 4 (li) mi naupang university ah! Naupang danglam bik kan tih ho zingah rau rau pawh Kim Ung-Yong hi a danglam zual bik a. A pian a\anga thlaruk (6) a tlinin a \awng thei \an a, thla sawmpahnih (12) a tlin meuh chuan Korean \awng nal takin a thiam tawh a ni. Kum thum (3) lek a la nih laiin Japanese, English leh German \awng te chu a thiam nal hle tawh bawk a ni. Kum li (4) a tlin chhoh leh meuh chuan Chinese te, Vietnamese te leh Spanish te chu a thiam satliah mai ni lovin, a 'master' hle a ni. Kum li (4) lek a nih lai hian Hanyang University-ah student enrollment a ti ve thlap tawh a nih chu! Kum hnih (2) chhung Hanyang University-ah hian a zir a, chumi hnuin NASA lam chuan a chanchin an rawn hre ta a. Tichuan USA lama an hmun puia Physics zir turin an sawm ta a. Kum sawmparuk (16) lek anih chuan Physics subject-ah Ph.D. a hmu der tawh a ni. tak te pawh hi nawr chin tawk kan neih a ngai tih kan hriat a \ha awm e. Medical doctor naupang ber kum 17 (sawm pasarih) mi lek! Balamurali Ambati hi school a kal laiin a zirlai a hneh \hin em avangin pawl sang zawkah kum laklawhah an sawn leh mai \hin. Chutiang a nih avang chuan kum sawm pathum (13) mi lek a nihin New York University a\angin a graduate der mai a ni.

He mi hnu hian Korea lamah let leh in civil engineer-ah a \ang leh ta a. Mak tak maiin a puitlin chhoh hnu hian Physics lam a bansan hmiah a, a chhan an zawh chuan naupang leh tleirawl harh rual lek a nih lai zawng zawnga nasa taka research bei reng a nih avangin a hne ni berin a sawi. Engkimah hian a lutuk chu a \ha lo tih a lan tir chiang hle a ni. Naupang thiam thei Page 12

Chumi hnuah Mount Sinai School of Medicine-ah in admit leh in kum sawm pasarih (17) a nih chuan a graduate leh ta der mai! Kum sawm pasarih (17) mi lek niin Medical doctor a ni der tawh a nih chu! Tunah hian University of Utah, USA-ah Professor and Director of Corneal research hna a chelh mek a ni. Vol-II, Issue - VII

DIKTAWN 2012, APRIL (|AU THLA)

Kum 8 (riat) mi \awng chi 11 (sawm pakhat) a thiam! Naupang kum riat (8) mi lek ni siah chuan Wendy Vo pawh hi a nep lo mai mai khawp mai. Kum li (4) a nih laiin duhtawkin piano a tum thiam tawh a, hla te pawh a phuah ve nual tawh bawk a ni. Mahse, heng aia a larna tak zawk chu khawvela \awng lar tak tak chi sawm pakhat (11) te chu mahni pianpui \awng ang maiin a hmang thei vek a ni.

chuan an khua a\anga hla tak khaw pakhat hospital awmnaah an hruai ta a.

Chung te chu Vietnamese (a pianpui \awng) te, English te, Japanese te, Chinese te, Spanish te, French te, Hindi te, Arabic te, Russian te, Cantonese te leh Portuguese te an ni. Heng hi a la duhtawk lo nge, ama hla phuah ngei album a ti chhuak ve ngat tawh bawk a ni. Tunah hian the American Society of Composers, Authors and Publishers chuan an history-a member naupang ber ni turin membership nihna an pe a ni. Khawvela fa nei naupang ber, kum 5 (nga) mi lek! Lina Medina hi kum 1993 khan Peru rama thingtlang khawte tak teah a lo piang a. An khua chu khaw chengker ve tak a nih avangin doctor pawh an nei lova. Kum nga (5) lek a la nih lai chuan a pum a rawn puar deuh a, a puar lian tulh tulh mai bawk si a. A nu leh pa chuan bawk (tumor) lian tak a awm ni ngeiah an ngai a, an mangang Vol-II, Issue - VII

Hospital an va thleng chu doctor te leh nurse te chuan an lo endik nghal a. Linai pum chhunga mi chu bawk (tumor) ni lovin naute a ni tih an hmuchhuak a. An thil hmuhchhuah chu doctor te leh nurse te ngei pawh chuan mak an ti em em mai a. Lina-i pa chu rinhlelh thil thuah man (arrest) nghal a ni a. Mahse, finfiahna (evidence) an neih theih loh avangin an chhuah leh ta thuai a ni. Naute pa hi tun thlengin hriat a la ni ta lo a ni. Table Tennis Player upa ber! Dorothy de Low, kum sawmkua pasarih (97), chu an ram Australia ai awhin the XIV World Veterans Table Tennis Championships, Brazil-ah May 25, 2008 khan a la tel zak zak mai, he nu hian record a siam a, khawvel record saim theia hetiang taka a bei hi khawvel chuan a chhuang hle. Page

DIKTAWN 2012, APRIL (|AU THLA)

13

I

bialnu nen in intithiam lova, in in\hen ta a. Mahse, i la duh in i la hmangaih em em si a. Neih let leh i duh a, tih ngaihna tak i hre bawk si lo. Ngaihzawng dang neih i duh lova, a ni chauh i duh bawk si. A nih loh pawn amah theihnghilh nan tiin midang i nih pui a, se theinghilh chu sawi loh i duhna leh i hmangaihna a la ngai reng avangin midangah i hlim tak tak thei bawk si lova. Duh hle mahla va biak pawh dan vel i thiam bawk si lo, bia pawh ni la sawi mai dan tur pawh i hre kher lo mai thei bawk. Ngaihzawng dang a lo neih tawh anih ngat phei chuan a buaithlak zual a, a nei lo a nih pawhin a lo la duh kher che ang em tih pawh i hre si lo. Chutiang dinhmuna i dinga i bial nu hlui chu i hnenah rawn let se i duh tak tak anih chuan a hnuaia kan rawn sawi hi han hmang chhin teh le. 1. A hmasa berah kher lo mai thei bawk a. I chuan engvanga in\hen tih tur hmasa ber chu in nge innih tih leh tu thiam break-up chhan zawng loh zawk nge tih te ngun zawng i ziak chhuak thlap takin i ngaihtuah vek tur ang. I hre vek lo a nih a ni. A tlangpui thuin pawhin a chhan ni thei hmeichhia hian chhan leh awm zawng zawng i vang awm lovin ngaih- ngaihtuah ang a. Amahah zawngte an \hen ngawt khan han inchan la, a ngai lova. A \hen che a nih thlirna a\ang khan han chuan chhan \ha tak a nei ngaituah ve chhin la a ngei ang, chu chu i hre lang fiah leh zual ang. APage 14

chhan awm thei zawng zawng chu ziak chhuak hmasa vek rawh le. 2. In in\hen chhan i hre ta bawk a, i thiam loh anih chuan ngaihdam dil hreh suh. I duh tak tak a nih chuan i hreh lo turah ngai ila. In in\hen chhan chu nangmah vang vek a nih thu te leh i dik loh zia te a hnenah i sawi ang a, pawi i tih zia te leh i inchhir zia te i sawi bawk ang. I thil tih sualah i inchhir zia chu sawi mai duhtawk lovin a takin i lantir tur a ni. Ngaihdam dil i hreh anih vaih chuan a rilru i hneh leh tawh ngai lo ang. 3. A tirah \awngkam pangai taka biak pawh tum ang che. |hian \ha angin i be phawt tur a ni. Serious taka i va be vak vak anih chuan in in\hen chhan te a zirin a lo biak duh loh phah mai thei che. Call ai mah chuan sms a \angkai duh chawk. Thu awmze nei tak tak a ruh lang rawta sawi si lovin a inbox lamah dah fo la, a reply phut kher suh. Mahse, i ti lutuk ange, a tawk chiah a awm a nia. Sms sei deuh deuh thawn suh, tawi fel tek tawk awmze thui tak nei thlang fo la, chuan,Vol-II, Issue - VII

DIKTAWN 2012, APRIL (|AU THLA)

casual deuh leh friendly deuh thawn tum hram hram ang che. Hmangaihna thu lungrun lutuk ang chi chu thawn lo la, i call pawhin i \awngkamah chutiang ang chu telh suh. Pangai takin \hian \ha biakin be phawt ang che. 4. I tih tur leh i awm dan te detail takin hrilh fo \hin ang che. |hian \ha ber angin i kalna tur te, i tih tur leh i thiltih lai te hrilh zel \hin ang che. A pawimawh berah chuan a tel lovin i hlim anih tih ngaihdan a neih kha a hlauhawm ber a. Chutiang ang ngaihdan a neih lohna turin sawi tlang dawt si lovin i rilruah amah chauh a la awm reng a ni tih hetiang hian i ti lang dawn ani. A ruh langin sawi lo mahla i la hmangaih reng a ni tih leh lo let leh turin i duh zia a hrethiam mai ang. 5. I bialnu hlui chu lo let leh tura i duh tak tak a nih chuan i nuna a pawimawh zia a takin i tilang tur a ni. I thinlung lalnu a nih zia i tilangin chutiang chiah chuan i treat tur a ni. A tana ni pawimawh a birthday emaw Valentines day emaw chutiang hunah chuan eng emawVol-II, Issue - VII

awmze nei tak thilpek i pe tur a ni, i la care zia tih lan nan. Thil thar a nei emaw hna thar a hmu emaw examnaah a pass a nih phei chuan lawmpuina thawn ngei ngei rawh, present vel i pek theih phei chuan a \ha leh zual. 6. A tirah chuan inngaizawng anga awm a lo duh nghal kher lo mai thei a, hmanhmawh duh suh, a \hian \ha ber nih tum phawt rawh. Chu chu nangmah a rin ngam theihna tur che a thil pawimawh tawp a ni. A best friend i nih theih phawt chuan a ring ang che engkimah, innghah ngamna i nih zia a hriat a ngai. A rin ngam hunah che chuan chawplehchilhin in\hian \hatna chu hmangaihnaah a lut mai ang. Hnam fing ho zawk pawhin friendship often turns into love an tih kha. Hriat reng atana \ha chu, in\hen hnua rilru hrehawm tih reh nan tih vanga ngaihzawng dang neih vat hi a fuh duh lo khawp mai a, tih loh atan a \ha.(Duh reng vang ni lova

khan a lo hre ngei dawn a, rin harsa a ti tawh ang che.

chhass hlui te elsenna emaw a ngaihzawng neih phei chu a tluang ngai lo). I bialnu hlui

Ngaih-zawng dang i neih avanga a rilru a na anih chuan thil \ha lo zawk a thleng thei. Duh vak lem lovin midang a nih pui phah ve thei a, anih loh pawhin a rilru i lakah a hel kumkhua tawh mai thei a ni. Chuvangin nangman la duh hle mahla a rilru i hneh har tawh viau ang. A rilru a na lo a nih vek phei chuan a duh tawh lo che, a nunah i pawimawh tawh lo tih hria la, ngaih-zawng nei chunga i va hnaih leh anih chuan a hmu hniam viau tawh ang che. Chuvangin in-\hen hnu reilote a ngaih-zawng dang neih nghal vat hi a fuh ber lo fo tih hria ang che. Hetiang ang dinhmunah chuan tih dan tur bik emaw hlawhtlinna ngei ngei tura duan dan zam engmah a awm hran-pa lova. Mipui an thuh-mun fo thei lo an tih angin in\hen chhan leh mimal rilru te pawh a in an loh hlawm em avangin mi pakhat hlawhtlinna kaw-ng kha mi zawng zawngin an zawh a rem lo ve thei tho va. Chuvangin, a chunga kan han sawi tak te khi i hman phawt chuan i hlawhtling ngei ang tih kan tiam thei lo che.Page

DIKTAWN 2012, APRIL (|AU THLA)

15

HOPEEnglish word lar tak, Sap \awng thiam tawh phawt chuan kan hriat \heuh leh kan kan hman zin pawl tak HOPE hman dan kan zir ve thung ang. Zir ngai awm lo tak te pawh hi zir a lo \ul ve leh \hin.Hope hman dan dik leh dik lo te awlsam deuhva hriat theih tur zawnga sawi i han tum teh ang aw: (I) Hope chu verb-a kan hman chuan infinitive (verb hmaa to awm chi)-in a zui thei a, active leh passive-in a hman theih ve ve. I hope to see him on Monday tih-ah hian hope chu infinitive (to see)-in a zui a, active voice a ni. Tin, She hoped to be given money, tih-ah hian infinitive passive (to be given)-in a zui ve thung a, sentence dik ve ve a ni. Amaherawhchu, (a) She hoped to be given money tih chu a dik a; (b) I hoped her to be selected for the post tih a dik lo. Sentence (a) leh (b) hi a inang deuh reng si a, engati nge pakhat a dik a, pakhat a dik loh bik? Sentence hmasaah hi chuan She hian sum hmuh a beisei thu kan sawi a; miin an pek chuan hmuh a beisei a ni. Sentence hnuhnung zawkah hi chuan her hi hna atan thlan a nih ka beisei tih nan hman a ni a; mahse, a thlangtu tur chu mi dang daih an ni a; mi dangin an tih tur va beiseisak lek ka nih avangin I hoped that she would be selected for the post tih a ngai a ni. Tin, infinitive, active voice-ah pawh We all hope the scheme to succeed tih chu an pawm lo va We all hope that the scheme will succeed tih zawk tur a ni. A titu emaw a dawngtu emaw ni lo, mi (or thil) dang chu a beiseitu a nih dawn chuan that hmang telin infinitive (to succeed) hmang lovin will succeed tih a ngai a ni. (II) Hope for tih hi active leh passive-in a hman theih ve ve - We hope for an improvement. An improvement is hoped for. Hope for hmang tur chuan noun (e.g. improvement) nen hman Page 16

a ngai; noun pangngai a nih loh pawhin verb, noun anga hman theih (gerund) tal a \ul. e.g. We hope for the second coming of Jesus. Tin, hope, passive-a hman tur a niha, infinitive (to+verb)-in emaw, noun clause-in emaw a zui chi a nih chuan subject chu mihring ni lo, thil dang a nih a \ul \hin. e.g. (a) It is hoped that members will pay their subscriptions promptly. (b) It was hoped that the reconstruction of the house would be completed before Christmas. (c) It is hoped to have the full details ready in time for the next meeting Mahse, The work is hoped to be finished this week tih te, He is hoped to make a full recovery, tih te chu a dik lo. Dan pangngai zawm lo, dika ngaih si erawh chu a awm ve \hin tih hriat tel pawh a \ha. (III) Hope chu noun atana hman a nihin infinitive (to+verb)-in a zui ve thei \hin. e.g. My hope to win a scholarship.... Tih theih vein dika pawm theih ni mah se, of+gerund-a zui (My hope of winning a scholarship...) a \ha zawk.Mahse, subject chu It a nih chuan sentence dik leh mawi a ni tho. - It is my hope to win.... (IV) Noun plural Vol-II, Issue - VII

DIKTAWN 2012, APRIL (|AU THLA)

form hopes kan hman dawn chuan infinitive (to+verb) zuitir lovin gerund (verb+ing) zuitir \hin tur a ni. e.g. The Congress partys hopes to win the next election ti lovin The Congress partys hopes of winning the... tih tur a ni. Singular noun (hope) pawh hmang dawn ila hope chu chance, likelihood tihna te a nih chuan infinitive (to+verb) hmang lovin, of+gerund hman tho tur a ni. Hope, noun anga hman a niha, duhthu sawi satliahna a nih chuan infinitive pawh a hman theih ve chauh a ni.

S M S - 9856341395 * NLUP dawngtuten an dawn chhan ang ngeia an hman dik hunah NLUP a hlawhtling mahna. * Kan ram hruaituten a sawi chauh ni lova, an thusawi te um phaa hna an thawh hunah kan ram hian hmasawnna dikin hma a sawn mahna. * Sawrkar hnathawk ten dik tak leh fel taka an hna an thawh \heuh hunah eirukna kan tih hi a bang mahna * Kan thu \ha hriat te a zawmtua kan \an ngam hunah kan thu \ha hriat ten awmzia a nei mahna. * Pawl hruaitu nih duh luat avanga thil dik lo nia kan hriat te kan tih loh ngam hunah pawl hruattu nihin awmzia a nei mahna. * Sawrkar fawng vuantu ka ni e tih avanga mi hmalakna kal mek duhkhawp lohna pawh sawi tur hre si lova chhuhsak kan chin \hin te kan sim hunah kan thu \ha sawi ten awmzia a nei mahna. * K.S. vote leh pastor vote ang khat renga ngai lova vote kan zawn hunah politics kal kawng dik kan zawh mahna. * Chhiatna a lo thlenin mawh puh tur kan zawn ruai loh hunah a kaikuang kan hmuchhuak thei mahna. Page

English Lusei Laizo Hmar Mara Lai Thadou Ralte Paite Bawm Vuangtu English Lusei Laizo Hmar Mara Lai Thadou Ralte Paite Bawm Vuangtu English Lusei Laizo Hmar Mara Lai Thadou Ralte Paite Bawm Vuangtu

: : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : :

Shoulder Koki Liang Liengko Ngiahthah Liang Liangko Koki Liangko Liang Saitlang Nape Tukkhum Bawp Tukkhum Hnokhi Tukbuhrum Tuhkhuh Dekkhuk Dekkhuk Tukburung Hitung Neek Nghawng Nghawng Ring Raohmi Ngawng Ngawng Ngawng Ngawng Ngawng Rawng

FREE KICK* NLUP dawngtu pakhat chuan a dawn rualin in a sa a. A endiktuten eng vanga NLUP pawisa hmanga in sa mai nge a nih an zawh chuan inthlahrung hauh lo hian, Ka direct a nih hi, nuai khat pek min tiam khan singhnih te min pe a, min bum tu chu ka bum let ve nih hi te zu han ti a. * Kan MLA leh Minister ten an thusawina apianga Kan Chief Minister zahawm tak hmalak-nain, an tih ziah hi C.M. an zah lo nge an chawimawi ? Anmahni hian hmalakna an nei ve lo em ni ? Mahnia hmala thei lo Minister te hi Mizoram hian a mamawh em ? Vol-II, Issue - VII

DIKTAWN 2012, APRIL (|AU THLA)

17

Name : N Name : DOB : Mom : Dad : Brother : Sister:

Lalngaihawmi Tetei 10th October, 1992 Lalremthangi K. Lawmthanga Lalhmachhuana KhiangteLalduhawmi Lalnunmawii

Address: Central Jail Veng Study : Steno Height : 5.4 ft Mizo Dish: Dal, bai leh alu DT I hmel\hain i duhawm hle a, miss nihna te i nei tawh em?

Northeast Adventist College, Shillong-a ka kal lai kum 2007 khan Miss a thlan ka ni a, kum 2009 khan Aizawl North College-ah Miss athlan ka ni leh bawk.DT Engtin nge Miss i nih theih mai, engtin nge an thlan che?

nang engnge i ngaih ve dan?

In elna a ni a, talent show-na a ni bawk a, kal paha thlan mai mai chi ni loah ka ngai.DT Facebook hi tunlai \halai ten kan hmang nasa em em a, politician te pawn an hmang \angkai tawh hle a. FB hi engtin nge hmang ila \ha i tih?

Mipaah chuan Andrew Laltlankima zaithiam ka ti a, hmeichhiaah chuan Rosy K. Remsangpuii thiam ka ti.

Adventist College-a ka kal lai chuan a tel tur kan Lecturer ten an thlanga, Beautiful smile, Most cat walk, Most talented leh Beautiful gown an thlang a, beautiful gown tih lohah hi chuan min thlang vek a, College miss atana thlan ka ni tel bawk. North College-ah ve thung chuan students zawng zawngin atel tur ballot paper in anthlanga, chu ta vote hmusang sawm te chu kan intihsiak leh a. Tah chuan college miss atana thlan ka ni ta a ni.DT Eee, a lo ni maw! Mizoram sorkarin Miss Chapchar Kut a thlan ve ngawt ai chuan a phuahchawp lo a nih chu. Sorkarin a miss anhan thlang ve kha zawng phuah chawp \iah \iah tak a ni, phuah chawp taka miss thlan hi

Group tam tak siam a ni a, mahni veng group te pawh kan nei deuh vek a, veng hmasawnna tur sawi ho nan hman thiam a \ha a, midang sawichhiatna atan hmang lo thung ila. Tin, \hian inkawm nan \ha ka ti.DT Sports-ah hian engnge i tuina? EPL inkhel i en ngai em? Eng club nge i \an?

Volleyball leh lawn tennis hi ka tuina a ni a. Mahse, ka thiam lem lova, ka khel ve \hin a ni. EPL hi ka en ve fova, Manchester United khel hi ka hmaih ngai lo, ka \an ve em em a ni.DT Mizo zaithiam mipa leh hmeichhiaah hian tunge i top chart?

Page 18

DIKTAWN 2012, APRIL (|AU THLA)

Vol-II, Issue - VII

ZAWHNA LEH CHHANNA

HMANGAIHNA LIPUISMS - 9856341395

lutuk ngaihzawng neih hi finkhur hmeichhe tan a ngai em em a ni. A eng pawh chu nise, nupa nih hmaa sex hman hi Pathian duhdan a nih loh avangin hman loh a him ber. Q Ka ha ka nawh pawn a uih reng tho a, a reh hleithei lova. Kuhva tih vel ka ei ngai lova, enkawl dan tur min hrilh thei a ngem? Ka chhung fai loh vang ni lem lova thaw a rim chhiat chuan pum lam \halo a ni duh khawp mai a, mithiam hnenah i pum endik tir a ngai a ni. Tin, tui inhnem hi mihring tan a\ha em em a, nitin tui tam tak in la i thaw rimchhia pawh a veng ngei ngei ang. I ha kha a nget pawh a ni thei thova, doctor hnenah entir la, i harsatna hi an sutkian sak ngei ang che. Q Ka bialpa nau nen chuan ka bialpa nen kan inhriat hma a\ang daih tawhin kan inhre tawh a. Duh pawh kan induh ve ve a, mahse, harsatna engemaw vangin kan awmdun thei lova, a u nen kan induh ve ropui si a. A rilru tih nat sak ka duh si lova, a nau zawk nen chuan kan induh em em a, mahse, a u avangin ka duh a ni tih ka zep tlat a ngai si. Engtinnge ka tih ang, ka insum reng theih ka ring lo a ni. I zawhna awm zia hi hriat fuh har tak a ni, i bialpa nau nen hian in lo inngaizawng tawh i tihnaah ka ngai a, chu mi hnuah a u nen inngaizawng leh tihna a ni maw? Ummm, engpawh chu nise i duh zawk chu i thlang thei a ni. Mahse, unau annihna hi a harsa lai ber tur a ni a, a lan danah chuan pakhat i hmangaiha pakhat i duh ni berin a hriat. Hmangaihna hi a pawimawh ber a, i hmangaih zawk chu tlang mai la, tuar a ngaih pawn intuar mai tur a ni. Mahse, a lo duh tak tak loh che chuan i vanduai tur zia ngunthluk takin ngaihtuah la, a hnenah pawh chik takin zawt la, a hmangaih tak tak che anih chuan bul in\an dun mai dawn nia. Hmangaihna kawngah chuan theih loh a Page

Q Chi neih hma a sex hman hi dam chhungin anhur hlen \hin a mi? Tleirawl/ tlangval chhoh a sex hman nasat lutuk hian a rei hnuah sex lama chak lohna a thlen thei a ngem? Nupa nunah harsatna a thlen thei a ngem? Chi neih hmaa sex hman hi dam chhunga hur hlenna a ni lem lova, tun hnai hian naupang pawnsaul atam em em a, mi tam tak ngaih danah chuan an puitlin hnuin an hur \hin an ti a, a ni lem lo. Virgin lo chu an rilru a tleu a, sex hman erawh an awlsam a, an hur sual vang a ni lem lo. Mizo ngaihdan \hen khat hi a dik lo lai atam maia, kum tlinglo pawngsual tawk ta te hi hur hlen turah kan ngai a, a mihring a zir a ni. Mi harsatna tawh laia he ti zawnga sawi ching kan awm \hin hi kan sim pawh a ngai a ni. Tleirawl lai leh tlangval laia sex hman hi a \ha lo em em a, natna chi hrang hrang kai te pawh a awl a ni. Nupa nuna harsatna siam thei natna atam em avangin nupui pasal neih hmaa sex hman hi kan bansan a ngai a, kan fimkhut tlan a ngai a ni. Khawvel a changkang zela kum tlin hmaa sex hmangte pawh an awm zeuh zeuh a, an hur herh vang ni lovin an kawppui te vanga hmang an ni tlangpui a, chuvangin, mahni aia upa Vol-II, Issue - VII

DIKTAWN 2012, APRIL (|AU THLA)

19

awm lova, mawi lo pawh a awm lem love. Q Hmangaih ka nei a, ka hrilh ngam si lo engtin nge ka tih ang? Hmangaihte hnena kan hmangaih zia kan hrilh ngam loh chuan hmangaihna dik a ni a ngem? Hmangaihna avangin khawvel mi tam tak hian ngam loh annei lova, nunna hial pawh an hlan fo a sin. I hmangaih hnenah chuan i duh zia leh i hmangaih zia i hrilh ngam loh pawn i \hiante kal tlangin \an la a, mahse, mahni ngeia sawi tluk a awm lova. Midang ta anih hma ngeiin i hmangaih hnenah chuan i hmangaih zia hrilh la, i tlai hlauh a nge. Q Hmeichhe kum sawm pathum vel ka ni a, kei aia kum hnih a upa hi ka star a. Amah pawhin min duh ve chuan ka \hiante'n an sawi a, amah nen pawh kan in text \hin a. Mahse, min rawn text tawh ngai miah lo, engtin nge ka tih ang ka duh bawk si. Hmeichhe tan chuan mahni aia upa ngaihzawng neih hi a \ha duh khawp maia, mahse, upa over lutuk hi chu min hruaisual theitu anni palh thei. Eng pawh chu nise i star hian i star a ni tih i \hiante kal tlang chuan a hre tawh ni awm tak a ni a, in in sms chuan i sms nasa over a ni lo maw? Star te biak emaw text hian tam tak hian a awm chin ka hre \hin lova, kan ti tut tut \hin tlangpui. Kan star te tan chuan a ninawm duh khawp mai a, chuvangin tun a\ang chuan a khat tawkin va be tawh la, a lungawi hunah nangma \awngka ngeiin i duh zia hrilh ngei ang che, nangmah i pawimawh a nia.

zankhat min rawn text leh a, ngaihzawng dang a neih thu min rawn hrilh a. Ka rilru na lutuk, engtin nge ka tih ang. Ka la hmangaih lutuk, pliz help me. Kum thum lai inhmangaih takin inawm a, mahse, i chhungte avangin hmangaihna a par mawi thliah intum mek laia in tih tawp tir mai hi tu thiam loh nge ni ang han ngaihtuah nawn leh teh? Hmangaihna kawng bumboh zawh tam tak hian chhungte lam an en ngai lova, an mahni induh tawnna leh hmangaihna chiah anngai pawimawh ber \hin. Ngatinge a rawn phone chein i pick-up duh loh? Puitling takin inharsatna chu sual chhuak turin sawi dun ula tun hun hi inthleng tawp lovang. Ngaizawng dang a nei anga a rawn insawi hian a nei tak tak lo maithei a nia, nang tluka hmangaih anei bik kher nang. In inkar khi chat mek hi siam \hat tum la, ngaihdam pawh dil mawlh mawlh ang che. Hmangaihna kawng zawh ula, midang thuin awm tawh lul suh ang che u.

Q Mipa kum sawm pakua ka ni a, kan vengah hmeichhia ka duh deuh mai a awm a. Mahse, amah hian ka hmangaihna thu a hre thiam thei lova. Engtin nge ka tih tak ang, min lo pui teh. Hmangaihna la hrethiam chiah lo hi tunlai \halai zingah an awm nual a, a awm viau a ni. Kan mihring puite zingah hmel\ha kan tih kan duhzawng kan hmuh hian kan hmangaih emaw kan ti a, kan hmangaih tak tak leh tak tak loh pawh hrethiam thei lovin kan duhna chuan min bual fo reng a ni. I Q Ka sas nen hian kumthum kanin \hiannu hian hmangaihna a hriatthiam lohna ngaizawng tawh a, khawhmun loah kan chhan pawh ala naupang vang a ni thei a, a awm a, kan inhmangaih em em a. Chuan duh loh vang che pawh a ni thei tho. Mahse, hman ni khan kan khuaah a lo zin a, ka theih tawp chhuah zel la, ama hlimna siam chhungte chuan an duh lova. Biak an phalh la, a bulah over si lovin awm hnem tum ang loh avangin ka be tawh lova, hmangaih reng che. Mihring awm dun nasa chu an inngai chungin ka biak tawh loh pawn min rawn maia, i tan chuan thiam taka hma i lak char be zel a. Phone te ka pick-up duh lova, char a ngai a ni. A ngaih theihna tur che a i nithum vel chu a reh vang vang a. Chuan hriat dan ang angin hma la char char la, hmangaih hun ala nei ang che. DIKTAWN 2012, APRIL (|AU THLA) Vol-II, Issue - VII Page 20

M

izo hmeichhia te zingah sam colour kan uar ta hle mai a. A tam zawk hian sam kan colour ti ila a sual tam pui awm love. Nula te mai ni lo in nu ni tawh te hian an uar zawk mah mah emaw tih mai tur a ni. A \henin an ti sen a, a \henin an ti buang a, \henkhatin an ti eng a. Tih sen leh tih eng mai pawh duhtawk lovin a \hen chuan an ti rang \ial (streak) bawk a. Inhmeh leh mawi pui tak tak pawh an tam khawp mai. Mipa lam pawh hi hmana tar deuh hman tur chauha kan ngaih \hin sam dumna te hi tun laiah chuan naupang te te zok hian, an sam a \uak nasat hlawm em avangin, an hmang nasa em em mai a. Chuvangin naupang te te a\anga tar deuh thlengin sam dumna hi kan hmang nasa ta khawp mai. Tlangval leh rawlthar deuh tan sam \uak put chu a lo zahthlak a, kan dum a, kan Vol-II, Issue - VII

lang pangngai leh mai a. Upa lam deuh pawh sam dum \ha tak an han put chuan a ti lang naupang a, an hmel a ti \ha bawk a ni. Sam kan buai pui zia chu bazar lun laiah han ding zawk la, hmeichhe sam kha lo chik chhin la, sam rawng hrang hrang pu reilote chhungin i hmu \euh mai ang. Nalh loh leh lan mawi loh kan hlau bawk a kan lo inseng huai khawp mai, parlour ho rate ngaihtuahin. Hmeichhe \henkhat erawh parlour lam pan lem lovin a remchang apiang kan colour tir bawk a. Thla tin sam rawng thlak pawh kan tam khawp mai. A bikin hmeichhe lam hian an buaipui tak zet ti ila a sual tam awm love. Eng kim hian hmai hnih (two sides) a nei vek a. |hatna lai leh chhiatna lai hi a lo awm zel mai a. Chutiang bawkin sam dumna leh sam colour-na pawh hi an ni a. He ti khawpa kan buaipui, hun

leh sum kan sen ralna, kan nalh pui em em, min ti lang mawi tu leh ti lang naupanga ti nalhtu hi eng ang takin nge kan sam hian a chhiatpui tih leh kan taksa hriselna atana a hlauhawm zia hi chhut \hin kan tam lo viau leh lawi si ang. Chu-vangin kan fimkhur tlan theih nan a \hatlohna leh a hlauhawm dan te han thai lang ta ila. Chemical awmte leh taksa tana an hlauhawm dan : 1. P-Phenylenediamine (PPD) : PPD hi sam dumna leh sam colour-naa tel chemical-ah chuan a hlau-hawm ber a. Thin (liver), kal (kidneys), thawkna dawt (respiratory system), hriatna thazam (nervous system), vun (skin) leh taksa sipai natna lo do let tu te a ti chhe thei a ni. France, Germany, Sweden leh Canada-ah te chuan PPD telna cosmetic te chu zawrh an khap tlat tawh a. Tunah hian PPD vanga thihna thleng avan-gin UK paw'n khuah khirh tumin hma an la mek a ni. PPD hian kan taksa DNA cell te chu ei chhia in cancer an siam thei a. Hnute cancer te leh thisen cancer (leukemia) te a thlen thei a ni. Chuap leh thawkna dawt a tibuaia, chu chuan thawk harsatna leh asthma a thlen thei bawk a ni. In (drink) palh hlauh phei chuan chuap a khawih chhe nghal a, thihna a thlen thei a ni. Chuvangin naupang hmuh lovah leh Page

DIKTAWN 2012, APRIL (|AU THLA)

21

khawih phak lovah dah zel tur a ni. 2. Resorcinol : Cosmetic Safety Database tar lan dan chuan he chemical hian mita (eye) a luh palh chuan mit a ti del thei a, chuan vun tan a hlauhawm bakah environment tan a \ha lo hle bawk a ni. European Union Researchers-te sawi dan chuan hormone a tichhia a, chi hut/ chi thlah theih lohna a thlen thei a ni. Tin, chu-bakah raipuar ho zingah pum chhunga naute thihna a thlen thei bawk a. PPD ai chuan a hlauhawm loh deuh zawkah an ngai. 3. Persulfates : Dyes, colors leh bleaches-ah te hian Sodium, Potassium leh Ammonium sulfates te telh an ni a, 60% vel a awm a ni. Vun tana hlauhawm an nih ve tho rualin uluk deuha tuia silfai leh chuan a hlauhawm nep ani an ti. Mahse hip luh emaw, ka-a a luh chuan asthma a thlen theih bakah chuap a tichhe thei bawk a ni. 4. Ammonia : hei pawh hi mit, vun, chuap leh thawk-na dawt tan a hlauhawm hle, PPD aia hlauhawm nep deuh ah an ngai bawk. 5. Hydrogen Peroxide : Hair bleach-ah hman a ni a. Sam ei chhe tu ber a ni a. Ramsa hmanga research an neihah chuan hriatna thazam (nervous sytem), thawkna dawt (respiratory system) leh chawpai \awihna (digestive system) a ti chhe thei a ni. Page 22

DNA te pawh tichhia in cancer a thlen thei bawk a. Japan-ah leh Canada-ah chuan he chemical telna cosmetic reng reng chu hralh khap bur a ni nghe nghe ani. 6. Lead acetate : Dyes leh colors \henkhatah telh ani a. Thluak leh hriatna thazam a tichhe thei ani. A chunga kan sawi tak te khi an hlauhawm zia kan sawi rualin kan hriat reng tur chu kan hman nasat leh nasat loh a thu te, kan khawih nasat leh nasat loh a thu te in a hlauhawmin a hlauhawm lo thei bawk a. Mahse, hairstylists te hian an khawih nasat avang hian an tan chuan risk a sang hle tih mithiamte chuan an sawi. An zingah hnute cancer, thisen cancer leh asthma vei an tam hle tih hmuhchhuah a ni. Sam an tihchhiat theih dan : Engpawhnise, sam dumna leh colors hman nasat lutuk hian sam a ti ro a, a tle thei lo a, a ti ram (brittle) bawk a, sam a ti tla nasa a, a ti mawihin han pawh deuh in

a bung/chum nuaih thei a ni. Thla khata a \han dan chu 1.5 cm lek emaw inches chanve lek te emaw ani thei a ni. Hair relaxer leh hair bleach te hman phei chuan sam a chhe zualin sam kak leh bung nuaih a awm nasa duh em em a ni. Vanduaithlak takin dyes leh color avanga sam a chhiat tawh chuan tih \hat leh ngaihna awm tawh lo leh nghal a. Tih theih awm chhun \ha ber chu hman tawh miah loh a ni tawp mai a ni. I la hmang duh tho anih chuan Deep Conditioner hmana a quality \ha chi ho chiah hman tawh tur a ni. I hmang anih pawhin sam \o na bul lam (root) ah chauh hman hram a \ha. Kan in bul dawrah te man tlawm deuhte kan lei leh mai \hin a. Heng hoah hian metallic salts telh a ni a. Quality \ha ho nena pawlh a nih chuan chemical hlauhawm tak an siam chhhuak a, chu chuan sam a tihchhiat vek theih bakah Vol-II, Issue - VII

DIKTAWN 2012, APRIL (|AU THLA)

taksa tan pawh a hlauhawm hle thei a ni. Engtia tih tur nge ni ta le.. Sam dum leh colour hi a hlauhawm em mai tih tawh loh tur tihna lam nilovin hman nasat lutuk te, quality chhe tak hman te hi a \ha lo a, a hlauhawm thei tihna a ni ber zawk. Chubakah, sam kan dum dawn emaw kan colour tir dawn reng rengin kan ngeih (allergy) em tih fiah hmasak phawt a \ha. Dyes/Colors chu kan ngeih em tih fiah nan sam tan sa emaw a awm chuan kut emaw banah emaw dah la, chuan colour kha han hnawih/tat chhin la, i ngeih lo anih chuan i ban emaw i taksa kha darkar 24 chhun-gin a rawn bawl emaw a rawn thak ang. I ngeih lo anih vaih chuan hman reng reng loh tur, a chhan chu color khan i lu vun bakah i taksa dangah Vol-II, Issue - VII

thak reh thei lo te, vun durh leh kang te, bawl leh hnamsai te, vun belkang leh pilh te a siam thei a ni. Chutiang engmah danglamna a awm lo a nih erawh chuan hman a pawina a awm lo. Tin, sam dumna leh colours-ah te hian chemical chak tak tak leh hlauhawm tak tak awm mahse a tlem tham avangin hman zing lutuk loh leh fimkhur taka quality \ha ho hman chuan a hlauhawmna a awm lem lo a. Amaherawhchu, mit, ka, hnar leh pem (lu vun hiah pilh) ah te a luh loh nan kan fimkhur hle tur a ni. Chu-bakah professional te chauh tih tir hi a him ber a ni. Midangin an nalh pui em em kha i lo chhiatpui der thei a ni tih hria in fimkhur takin i lo hmang \hin dawn nia.

* Naupang pakhat hian,"A nute, tinge i hmaiah khan powder i hnawih vak vak a?" a ti a. A ni chuan,"Mate, hmelthatna a nih hi," a ti a. Naupang chuan,"A va sawt si lo ve...,". * Tlangval pakhat pawh khan buhfai hralh ruk a tum a,buhfai awmna a hawng dek dek a, a pa'n a lo hmu sia, a tih ngaihna hre lo chuan,"Buh hum a va tam ve..ration a mi a.." zu han ti ngawt a. * "Tinge i hmai a bawl a..?" "Ka rilru a hah a.." "Tinge i rilru a hah a..? "Ka hmai a bawl a.." * Exam-naah 'Pasaltha Khuangchera thih dan tawi fel takin ziak rawh' tih a lo chhuak a. "Pasaltha Khuangchera chu tawi fel takin a thi" zu han ti a. * Vaipa khan chengkawl no pai lai a hip fuh a, a sawi thiam bawk si lova, "An chhungkua in ei bek lawm!" a ti vel. * Pu (thinrim tawkin) "Niminah tinge engmah sawi lovin i rawn kal loh ringawt a? Eng nge awmzia? Mistiri (nui sng leh lu thin na na pahin) : "Ka pu, awmzia awm lo...!" * Pa pakhat haihawt lutuk pawh kha, "Lungleia ka hmingpui pa kha eng nge a hming kha aw.." lo ti ve vung vung..! Page

DIKTAWN 2012, APRIL (|AU THLA)

23

* Walt Disney, Mickey Mouse siamchhuak tu hian sazu a hlau teh tlat a nih chu!

daih tawh a nih chu! * The Beatles ho khan solfa/staff notation an lo en thiam miah lo a, mahse Paul McCartney kha a tawpah a in zir chawp a, a thiam ve leh ta chauh a ni!

* Thomas Edison, electric bulb siamchuaktu hian thim a hlau tlat bawk! * Elvis Presley, King of Rock and Roll, khan phir a lo nei reng mai!

* Oprah Winfrey khuan second khatah $ 10 a hlawh hem mai! Ni khatah second 1440 a awm a, thla

khat ah chuan second 43200 a awm a, a kum khat lakluh zat han chhut ve chhin teh le.. * Prince William khu a college kal lai chuan "P-Willy" tiin an ko thin. * Prince Charles leh Prince William te khu thlawhnaa chuan dun an phal miah lo! Thlawhna a chet suala an thih dun tak hlauhin tih thil thu avangin. * Britney Spears hi a rawn lar chhoh tan tak tak lai khan hotel pakhata a thlenin a hmingah 'Allota Warmheart' tiin a in ziak lut! Midangin an hriat mai loh nan a ti ani.

* Johnny Depp hian kum 13 lek a nih laiin a virginity a aia upa zawk hmeichhe hnenah a lo hlauh Page 24

* Indo thiam hmingthang leh huaisen ralDIKTAWN 2012, APRIL (|AU THLA)

Vol-II, Issue - VII

hrat zet mai Ghengis Khan kha indonaah nilovin khumah sex a hman lai in a thi! * Sheryl Crow ha hmai pahnih te hi a lem(fake) an ni!

* Sandra Bullock hian sakawr bul hnaia a awm apiangin allergy a chhuak thin! * Rimawi lama mi lar tawp Mozart-a kha khawnge a ruang an phum tih tuman an hre lo!

thlan loh zingah a lo tel ve fo tawh thin ani! * Mel Gibson hian horseshoe kidney an tih sakawr ke a vuah tur thir ang chi kal inzawm (two kidneys fused into one) a nei a nih chu! * Mark Twain khan zirna lamah chuan elementary school pawh a pel lo! High school pawh a rap lo a ni chu! * Jennifer Aniston i hming hmasa chu Jennifer Anastassakis! * Movie Comedian lar tak Robin Williams hi high school a kal laiin hlawhtling beisei awm loh ber ah than a lo ni mauh tawh!

pawh a tawng thei hma khawp mai a, kum 4 ah duhtawkin a tawng thei tawh ani. * Demi Moore hi tunah film pakhat chan man ah $ 20 million thlengin a hlawh thin a. A hma chuan Bill collector ah te a tang ve thin!

* Michael Jordan pawh hi high school a kal laiin basketball a aia thiam an tam thin viau aniang, high school basketball team-a Vol-II, Issue - VII

* Halle Berry channa movie Cat Woman a stunt double kha mipa a ni reng mai! * Julia Roberts hi a nervous viau chuan a mit vei lam pang atangin a mittui a tla thin. * Britanny Murphy hi a tet laiin naupang hrisel leh harh tak ani thin a. Tawng

* Claire Danes hian a chenna ah pipu(swing) hi a ngaina khawp a. A chennaah pipu a siam ngei ngei thin. * Halle Ber ry leh Danny Wood (New Kid on the Block) te hi an lo ni ve tawh thin a. Mahse Danny band-mate ten Halle Berry chu groupie anga an ngaih tlat avangin an inthen leh ta a ni. * Madonna hi Gwen Stefani leh Celine Dion te

DIKTAWN 2012, APRIL (|AU THLA)

Page

25

nen an lo inchhung reng! Gwen Stefani nu pi hi Madonna Ciccone ania, chuan Celine Dion pa cousin leh Madonna nu hi an innei bawk. Tlem chuan an hla tawh deuh! * Patrick Dempsey eizawnna hmasa ber chu Cycle ke hmalam lianpui khalh chunga juggling tih a ni! * Jack Black hi a pa chu rocket scientist a nia, a nu hi Hubble Telescope ah a thawk bawk.

harh tak ani thin a. Tawng pawh a tawng thei hma khawp mai a, kum 4 ah duhtawkin a tawng thei tawh ani. * Ben Affleck hi nuapangte a la nih laiin a nu hnenah ui lei a ngen a. A nu chuan ui nei tlak a ni dawn em tih fiah nan kar khat chhung an in kawtah ui lem kai turin a lo ti a. Boruak chu ui anga ngaiin a kai lem lauh lauh thina. Ni nga bak a peih ta si lo a, ui tak tak a hlawhchhuak zo ta lo a ni! * Mel Gibson te unau hi sawm pakhat lai an ni a, a ni hi parukna a ni!

chhan chu Brad Pitt a hmel that em avangin an ram mipa ten mahni insitna an neih phah palh an hlauh avangin a ni! * Demi Moore hi a tet laiin a mit a kalh thei em em a. Vanneihthlak takin vawi hnih an zai hnuah a tha ta chauh a ni! * Actress Naomi Watts hi film lam a luhchilh hma in Fashion magazine Follow Me ah assistant editor ah a tang ve thin. * Christina Aguilera hi Ecuador lam chhuak thlah kal zel a ni a, Spanish tawngin album pawh a siam a, mahse Ecuadorian tawng a thiam map lo!

* Mariah Carey hi high school a kal lai in a thian ten Mirage tiin an ko thin. A chhan chu class a kal khat em avangin. * Kum 1993 khan Jessica Simpson chuan Mickey Mouse Club ah inzaisiaknaah a va tel ve a, Christina Aguilera zai lai chuan a zam chhe nasa mai a. He mi tum hian Christina Aguilera leh Britney Spears te avangin a tling zo ve ta lo ani. * Britanny Murphy hi a tet laiin naupang hrisel leh Page 26

* Lady Gaga hi Akon chharchhuah a ni a, a hmuh hmasak ber tumin recording contract a sign pui nghal!. * At age 10, Justin Timberlake won 1991 preteen Mr. America pageant. The following year, he became the first male winner of America's Universal Charm pageant. * Beyonce Knowles hian Tommy Hilfigure a perfume chi khat True Star Fragrance a fak sak nangin perfume allergy a nei. Vol-II, Issue - VII

* Car company lar tak Toyota chuan an car faknaah Brad Pitt an hmang a. Mahse Malaysia chuan Brad Pitt lem chuanna reng reng an ram chhungah an khap bur! A

DIKTAWN 2012, APRIL (|AU THLA)

Love is like heaven, but it can hurt like hell! Hmangaihna hlut zia leh ropui zia kan hriat \heuh rualin chhanlet loh hmangaihna erawh a nat zia hi sawi mai hian a fiah tawk lo a. Hmangaihnain a hliam tawh chu a damdawi a awm lo an ti \hin a, hun chauh lo chuan a tidam thei lo an ti bawk \hin a ni. A changin kan hmangaih tak kan tawng a, a changin min hmangaih em em tu kan tawng bawk a, a chang phei chuan kan hmangaih em em min hmangaih let ve tu tak tak kan tawng bawk. Kei chu ka vanduai thei lutuk a, ngaihzawng neih pawh ka duh tawh lo ti tam tak hian an chhass te rilru tak tak an hriatchian loh \hin vang a ni duh khawp mai. Tuna i chhass khan a \henkhat chu inthup thei tak duh ve tak tak che em tih i tak leh lemchang thiam tak hriat loh chuan i rilru zawng an awm. Thui tak kal pui zawng i pe ang a, i hlimna tawh chunga rilru hriat hleih kha i \ahna mai ala nih thuai theih loh khawpa inthup thei theih avangin i fimkhur hle te pawh an awm. Hetiang mi a ngai a ni. A hmangaih ve hi an huatthlala em em a, i tak tak lo che tih i hmuh duh reng vang ni lovin i chian hunah chuan a tlai tawng hlauh thei bawk a ni. lutuk tawh mai thei a, Chuvangin a hnuaia kan han chuvangin a rilru dik tak i ziah hrang hrang hmang hriat vat a ngai a ni. Mi hian i chhass khan a hmaVol-II, Issue - VIIDIKTAWN 2012, APRIL (|AU THLA)

ngaih tak tak che em tih han finfiah teh. A lo hmangaih hle che a nih chuan ngaih\ha tak leh hlim takin awm rawh. Mahse, chutiang a nih loh chuan \hen pawi ti suh. I tisual lo ang tih ka tiam a che. In\hen hi a chang chuan min ti fingtu leh khawvel thlir dan min thiamtirtu a nih mai bakah puitlin min zirtirtu \ha tak a ni bawk a ni. 1. A hmangaih tak tak che chuan a hun awl neih tawh phawt chuan i kianga awm a duh ang a, a chang chuan i bula awm theihna tur a nih phawt chuan a tih tur te a dah \ha hial \hin ang. A hmangaih tak tak lo che a nih chuan i bula awm reng a chak tak tak loh avangin chhuanlam siam tur a hre thei hle \hin ang a, nilenga reh daih changte a nei ang a, call chu sawi loh sms tak ngial pawh a thawn lo fo ang che. A chhan i zawh pawhin chhuanlam \ha deuh deuh a siam ziah ang. 2. A hmangaih tak tak che a nih chuan mi zingah a ti zak ngai lo ang che. I rilru tina thei zawngin midang bulah a fiam ngai lo ang che.Chubakah zahpahlo takin a be ngai lo ang che. A hmangaih tak tak lo che a nih chuan i rilru tur kha a rawn dwn thui vak dawn loh avangin mi zingah mawi vak lo a han chhawnchhaih mai changte a nei \hin ang a, a ti zak fo mai thei che a ni. 3. A hmangaih tak tak Page

27

che a nih chuan i tan engkim tih a huam ang a, i tan ui a nei lo ang a, chu chu a takin a lan tir bawk ang. A hmangaih lo che a nih chuan a thiltih tur leh duhzawngah a hlamchhiah fo ang che. 4. A hmangaih tak tak che a nih chuan i hlimna tur kha a thupui ber zel ang a, i bula a awmin a rilru zawng zawng nen i kiangah a awm ang. I bula a awm laiin a rilru hriat i duh chuan a hnuai a mi ang hian han ti chhin teh In pahnih chauha in awm dun laiin thil serious deuh hlek han sawi la, in hmalam hun tur te, i nih tum emaw i nih chak emaw te leh in pahnih tana in hmalam hun atana i duhthusam te kha han sawi la, ngun taka a lo ngaihthlak che a, i thusawiah a lo chen viau chuan a duh tak tak che tih i hre thei ang a. Chutiang ni lova i thilsawi lai a ngaihthlak \hat vak loh emaw lap deuha i thil sawi lai a lo lak sak che a nih chuan a hmangaih tak tak lo che tih ring la, a sual lo ang. 5. A hmangaih tak tak che a nih chuan i chanchin a te ber thlengin a hria ang. I tui zawng te, i chak zawng te, i duhzawng te, i ngainat zawng te, i thil chin \han (habitt) \ha leh \ha lem lo te pawh a hre thei em em ang. I rilru a hah chang te, i hlim chang te leh i nuna thil eng emaw a lo thlenin sawi lang kher lo mahla i hmel leh i Page 28

mitmeng a\angin a hrethiam mai \hin ang. A hmangaih tak tak lem lo che a nih erawh chuan i thil hrilh fo \hin te pawh a hrethei lo em em ang a, hrilh nawn fo a ngai ang. I mitmeng leh hmel a chhiar thiam lovang, a chhan chu i taksa chiah a duh a, i rilru chhungril chu a rawn care tawh loh avangin a hrethiam lo reng ang chu! 6. A hmangaih tak tak che a nih chuan in awmdun laiin in pahnih chanchin emaw, i \hian te leh i chhung te chanchin sawi nuam a ti ang. Dik taka sawi chuan sawi nuam i tih zawng apiang phur takin a lo zawm ve che ang a, i \hian te ho a ngaina ang a, i chhungte chu a pawh viau thei zel bawk ang. Mahse, i thil sawi a nin \hin

viau che emaw i \hian te leh i chhung te a pawh \ha peih vak lo a nih chuan a hmangaih tak tak lo che a ni tih i chiang dawn nia. 7. A hmangaih tak tak che a nih chuan a chhung te leh a \hian inhmelhriattir a phur thei hle ang. A nu leh pa te hmuh tir che pawh a chak ang. Mahse, chutiang ni lova a chhung te leh a \hian te a hel pui fo che a nih chuan a duh tak tak lo che tih hrethiam mai ang che. 8. A hmangaih tak tak che anih chuan i zahawmna a ngai pawimawh em em ang. I mualphona tur emaw i lan mawilohna tur ang chi engmaha ti ngai lo ang. A \hian leh midang hnenah pawh in pahnih chanchin sawi awm leh awm loh a hria ang. Chutiang anih loha a

DIKTAWN 2012, APRIL (|AU THLA)

Vol-II, Issue - VII

\hian leh midang hnena i laka inchhuang ang chi deuhva thil a sawi fo chuan a hmangaih tak tak lo che tih i hre thei ang. 9. A hmangaih tak tak che a nih chuan i dinhmun leh rilru hrethiam takin a duhnaah pawh a nawr lui ngai lo ang che. Chutiang ni lova a duhzawng i tih sak theih loh vang emaw a duh anga i awm theih loh changa a thinrim reng emaw a titau reng a nih chuan nangmah aiin amah a inhmangaih zawk ani tih i hre dawn nia. 10. A bikin mipa tan i chhass in a duh ve tak tak lo che a nih chuan thil lei sak turin a phut fo che ang a, i tih sak theih loh changin a titau hma em em ang. Tih sak thei dinhmunah i ding em tih vel ai chuan a duhna kha a tan chuan a pawimawh zawk tlat a ni. Chubakah a thil duh emaw a tih duh emaw ringawtah hruai che a tum bawk ang. A duh tak tak che Vol-II, Issue - VII

a nih chuan a phut hran pa ngai lo vang, nangmah ti hautaktu nih a duh ngai lovanga, i leisak erawh chuan a lawm em em thung ang. A tawpa ka han sawi leh duh chu kan ngaihzawngte kan hmangaih tak tak a nih chuan an lakah hian kan tlawm hnap mai a ni. Induh khum vel theia i la awm ngat ngat a nih chuan i duh tak tak em tih i in enchian ngai a ni ang. Kan duh-zawng dah \hain an duh-zawng kha kan duh ve a, an tui pui kha kan tui pui vat bawk \hin. An \hiante kan kawmngeih nghal a, an chhungte hi kan intichhung hliah hliah \hin. An ngaihsan zawng tak te hi kan lo ngaisang chawp-chilh ve mai a, an music ngaihthlak duhzawng te pawh kan lo duh thar ve leh mai \hin, an movie hmuh-nawm tih te pawh kan en ve chak em em \hin. Entirna pakhat han pe ila, kan \hianpa hi football en peih tak mai a ni a, Arsenal a \an em em \hin. A chhass chuan a hmain football a en peih ngai lo reng reng a, footballer leh club tih vel pawh an hming a hre miah lo tih theih vel tur hi a ni. Mahse, an nih hnu reiloteah Arsenal chu tute nge an nih pawh hre lem lovin a lo ralkhat \an ve em em a, an inkhelh hun tur a ni leh dar zat te hi a lo hre zat zat tawh mai a ni. A tui a ni hran lo, mahse football leh Arsenal-a tui zawkah khan a tui tlat ani!

S M S - 9856341395 * Scooty nei ho hi BPL list-a awm an tam lutuk an ti! * Ram pum nghawr nghing chhiatna hi playground of politicians an ti! * Aizawlah motor nei kan tam ang hu in garage nei kan tlem an ti! * Mizo footballer ten artificial grass avangin kut an beng a, mipui ten seat an neih \hat loh avangin kut ben a har an ti! * Korean ngaihsan leh khawlaia bawlhhlawh paih mai mai hi a inhmeh lo an ti! * Facebook hi mahni thinrimna hrikthlaknana hmang an tam an ti! * Mizoramah association a tam lutuk a, Facebookah group a tam lutuk phah an ti! * Its My Life ti ho hmeichhe tam tak hian Girls Gone bed.. an ti zui \hin an ti! * Fiamthu thiam fiamthu thawh paha mi kah ching, mi an kah let ve leha rilru te leh hle si an tam mai an ti! * KTP Gen. Conference aiin YMA Gen. Conference a thianghlim zawk an ti! Page

DIKTAWN 2012, APRIL (|AU THLA)

29

orean Wave tia an sawi mai \hin awmzia chu Ko rean culture ram dang leh hnam dang zinga lar chak lutuk te, Korean actors leh zaithiam te hnam dang ten an ngaihsan rawn ta hluai hi ti ila a dik awm e. Korean Thlipui te pawh ti ila a dik tho awm e. Mizo zingah \halai mai ni lovin naupang leh puitling ten kan lo lawm em em mai pawh hi khawvel ram hrang hrang ten an lo buaipui ve zia han ngaihtuah chuan a lo awm khawp mai. Kan naupan lai deuha Khawi ramah nge i kal chak ber? tia min zawh chuan, Sap ramah tiin a tam zawk chuan kan chhang vat \hin kha a ni a. Tunah erawh chuan tleirawl tam zawk hi chuan, Korea-ah an ti zel tawh mai a ni. A awm ve tho e, Korean thlipuiin min nuai ve miau alawm! Mizorama Korean \hin a. Chuta \ang chuan drama/movie kan en luih Korean Wave tiin sawi a lo luih hma leh Korean ni ta a ni. Korean Wave zaithiam te kan hmelhriat kengtu leh mawhphurtu hma daih, kum 1999-ah khan bera chhal ngam thil pahnih China mipuite chuan an lo te chu Korean drama leh tchilh tawh hle a. Chutia Korean pop music te hi an Korean actors leh zaithiam te ni a. rawn lar ta hluai leh an \halai Korean Drama - Kum ten an ngaisang in khawsak 1999 a\ang khan Korean phung ten ngaihsang em Wave chu Japan, China, Taiem a, an style apiang an wan, Vieatnam, Hongkong copy ta mai chu chanchinbu leh Asia ram hrang hrangah (Media) lam chuan Korea a darh chak hle mai a. A thlipui a tleh e tiin an ziak bikin Korean drama ho chu Page 30

K

Japan, China leh Asia chhim chhak lam ramah te chuan mipui lawm ber niin drama actor ho te chuan lawm an hlawh em em a. Heng ramah te hian superstar dinhmun an luah ti ila kan sawi sual awm lo ve. Tichuan Asia khawmualpui mai ni lovin Europe-ah leh North America lamah te pawh in zar pharh thla zelin tunah phei chuan Korean drama actor te sap ho zingah pawh an lar vet vet tawh hle a ni. Korean Pop - K- pop an tih mai Korean Pop Music hi Korean Wave kan tihah hian Korean drama tih lohah chuan sulhnu nei lian ber a tih theih awm e. Ram hrang hrangah concert te neiin mipui te lawm an hlawh em em a. Korean actor te tluk bawkin Asia ram tam takah phei chuan superstar dinhmun an luah hlawm a ni. A hming leh hmel lanna tawh phawt chu an bawh huam huam zel tawh mai a ni. Korean entertainment company ho chuan Internet You Tube te hmang \angkaiin Korean hla te chu download nasat berah an \ang chho ta zel a ni. Movie/drama leh music bakah hian Korean ho nunphung leh culture te, an inchei dan te (clothing), an chaw leh thil ei \hin te (food), an \awng (language) leh an video games thleng hian ram dang leh hnam dang ho hian an lachhawng nasa em em a ni. Korean actor ho te Vol-II, Issue - VII

DIKTAWN 2012, APRIL (|AU THLA)

khi hollywood tih lohah chuan khawvela actor hlawh sang ber te an ni tawh a. South Korea chanchinbu te tar lan danah phei chuan Winter Sonata changtu lar zet mai Bae Yong Joon phei chuan film pakhat chanah USD mtd 5 a hlawh ziah \hin a nih chu! Asia-ah chuan a hlawh tam ber lawr lak a ni. Bollywood-a hlawh tam ber Akshay Kumar khuan film pakhatah USD mtd 1.5 a hlawh a, Bollywood star ho pawh khuan an la pha lo hle tihna a nih chu. A bikin mipa ho khian kum khatah US maktaduai 10 chu an la lut vek hrim hrim a ni. Korean celebrity ho hmel hmuh chak vang hrim hrim leh an che vel thlir chak hrim hrimin khawvel ram hrang hrang a\angin khualzin (tourists) tam tak Koreaah khian an zin lut nguah nguah reng an tih chu! A hmalama kan sawi tak, Khawi ramah nge i kal chak ber? tia kan inzawha, tunlai \halai ho chuan, Korea-ah an tih kha, a lo awm khawp mai. He Korean Wave avang hian hnam dang ho pawhin South korea khi an lo tlawh nasa khawp mai. Kum 2003 leh 2004-ah ringawt pawh khan khualzin mi maktaduai 3 chuangin South Korea an tlawh a ni! Korean drama/ movie vel a nula leh tlangval hmel\ha tak tak lo lang \hin te, khawpui fai tak leh ram mawi em em lo lang \hin te Vol-II, Issue - VII

leh an nunphung hlimawm tak lo langchuak \hin te hian khualzin mi te a hip em em a ni. Kum 2008 khan Korea band lar zet mai, TVXQ/ Tohoshinki chuan Guinness World Records siamin khawvela official fan club lian ber an ni. South Koreaah ringawt pawh official member mi maktaduai 8 chuang an nei a, Japan-ah mi maktaduai 2 chuang awmin, khawvel ram dangah mi maktaduai 2 chuang zet an la awm cheu bawk a ni! He Band bawk hian 2009 khan Guinness World Records dang an siam leh a, chu chu khawvela celebrity thlalak sak tu ngah ber an ni. Kum 2009, March ni 19 a an album an tih chhuah a\anga chhutin vawi 500 mai ni lo vawi maktaduai 500 aia tam an thla lak sak an ni. An Bandah hian member 5 an awm a, a \hen chu group a lak te, a \hen chu single te pawh a ni a. Heng an thlalak ho hi magazine te, album cover te leh fakna (comercial)-ah te hman an ni tlangpui a ni. Ram hrang hrangah Korean Wave : North Korea - Korea kan han tih mai hian South Korea kan tihna a ni tlangpui a, Korean Wave kan tih pawhin South Korean Wave kan tihna a ni a. North Korea lam pawh he thlipui hian a nuai nasa khawp mai a. Sawrkar

lamah inngeihlo teh mahse North Korea \halai te chuan an lo tchilh em em mai si a. North Korea-ah lakluh khap tlat a ni chungin South Korean movie leh music te chu DVD leh CD-ah te siamin a ruk in an zuar chhawng nasa hle a. Hralh a kal nasa mai a, an siam apiang an lei zo nghal duak duak mai a. North Korea sawrkar chuan a ngaimawh em em mai a. Nikum lawk mai pawh khan North Korean State Security Department chuan mi eng emaw zat manin tanin lamah a khung phah hial a ni. Japan - Japan rama Korean Wave lo in \anna tak chu Korean movie hit zet mai Winter Sonata an tih chhuah a\ang khan a ni a. Chumi hnu lawkah Korean singer hlawhtling zet mai Boa leh a hma lawka kan sawi lan tawh band lar em em mai TVXQ (an ni hian Korean Wave nena sawi pawlh an duh lo) an rawn lang leh bawk si a. Japan \halai te chu Korean thlipui chuan a nuai tak tak ta a. TVXQ te album tih chhuah hmasak ber chu Oricon Charts-ah No. 1 rawn hauh nghalin chawlhkar khat chhung lekin copy 413,000 hralh nghal a ni a. Kum 1995 a Bon Jovi in Japan ram pawn lam mi chawlhkar khata album hralh tam ber record a lo neih ngar ngar tawh chu TVXQ chuan kum 15 hnuah an rawn khum ta Page

DIKTAWN 2012, APRIL (|AU THLA)

31

chiah a ni. TVXQ ho hi Korean group zingah chuan Tokyo Dome a perform hmasa ber an nih bakah hemi \um hian ticket 100,000 zet chu an hralh zo nghal vek a ni. Kum khat hnu lawkah group dang JYJ rawn che leh in he mi hmunah vek hian ticket 140,000 zet chu reilote chhungin hralh zawh lek vek a ni. Japan ramah hian event ropui zet mai Kohaku Uta Gassen an tih chu an nei \hin a. Hetah hian Japan zaithiam hlawhtling chungchuang chiah an zai \hin. Ramdang mi tan hmun a awm lo. Mahse, hetah hian TVXQ te chu sawm an ni a, Korean group-ah chuan a hmasa ber an ni a. Hei hi an career-a an tawn sang ber te zingah an chhiar sak nghe nghe a ni. TVXQ in ropui takin hma an hruaia, an hnungah BIGBANG an rawn lang a. Big Bang ho album tih chhuah hmasak ber pawh chuan Oricon Charts ah No. 2 a rawn hauh nghal ve bawk a. Chumi hnuah Korean hmeichhe ho an rawn lang a, Girls' Generation leh Kara te chuan K-pop an rawn vawrh lar tak tak ta a. An album te pawh in Oricon Charts-ah top 5 a rawn hawlh dawrh dawrh ta mai a. Japan \halai te chuan an atchilh em em a, a bikin tleirawl lamin an lawm zual em em mai bawk. Hemi hma lawk hian Page 32

Japanese hmechhe band lar zet Kawaii an tih mai te chu an lo lar tawh \hin hle a. An ni ho hi cute and sweet tiin an sawi mai \hin a. Hetia Korean girls group ho an rawn lan takah chuan an hnam pui zaithiam te aiin an lo duh zawk nasa mai a. "Cool and attractive", an ti ve thung a, an atchilh bur mai a, an hming leh thlalak lanna ringawt te pawh an bawr luai luai zel tawh mai a ni. Japan ramah Korean zaithiam ten lawm an hlawhin an hlawhting em em zel tih an hre laklawh nge ni album release nan Japan ram chu an hmang ta deuh zel a. Nikum 2011 khan boyband 2PM te chuan an hla thar 'Take Off' ti chhuakin USEN J- POP-ah No.1 a kai nghal a, Oricon Charts-ah erawh chuan No.3 a ni thung a ni. Mahse, Japan mi tam tak zingah Korean Wave ngaithei lo an lo chhuak a, nasa takin media lamah te sawiselin an thawm a ring sawt hle mai a. Nikum 2011 August ni 7 khan Conservative and nationalist groups te huaihawtin Korean Wave duh loh entirna kawng zawh a ni a, mipui tam takin kawng an zawh mup mup mai a. Odaiba, Tokyo, a Fuji TV headquarter building hmaah kalkhawmin TV lamin Korean drama leh music an tichhuak hnem lutuk duh lohna an au chhuahpui nasa

hle a ni. Hemi hma lawk July thla khan Japan actor lar tak Sousuke Takaoka chuan Korean drama fakna thu internet lama a lo sawi avangin Sardust Promotion a lo ban hmak tawh a. Nikum tho August ni 21 khan Korean ngaithei lo ten kawngzawhna an nei leh bawk a ni. China, Taiwan and Hong Kong/Macau China hi Korean Wave in a tuam hmasak ber ram ti ila a sual awm lo e. Kum 2006 a lo in her chhuah meuh chuan China TV networks ten a South Korean Programme an tih chhuah te chu ram dang channel zawng zawng belhkawm ai pawhin a tam zawk hial a ni. Korean music te lah chu China leh Taiwan mipui te chuan an duh em em mai a. An album te chu an lei zo duak duak mai a ni. China sawrkar chuan Korean drama an lakluh zat te chu tih tlem an tum a, chu bakah, Korean zaithiam hoin an rama concert an rawn neih \hin te pawh tih tlem tumin hma an la ta bawk a ni. Taiwan lamah pawh Korean drama te chuan lawm a hlawh nasa mai a. Hong Kong-ah phei chuan Taiwan TV te chuan Korean drama chauh chhuahna channel te an siam chho ta zel a. Network lian leh lar tak TVB leh ATV te phei chuan kar tluan deuh thaw in Korean drama an ti chhuak \hin Vol-II, Issue - VII

DIKTAWN 2012, APRIL (|AU THLA)

a, mipui lam a\angin demand a sang bawk a, an hlawhtlin phah em em reng a ni. Amaherawh chu ram chhung film industry te, conservative pawl leh sawrkar lam a\anga sawiselna a nasat tak em avangin TV stations tam tak chu Korean drama leh music an tihchhuah te ti tlem turin nawrna a nasa hle a. Mipui lam a\angin demand a sang bawk si a, an buai tak zet a ni. South Asia, Middle East and other parts of Asia Korean Wave chuan India hmar chhak lam a rawn thleng ve ta a, a bikin Mongolian thlah te zingah heng Sikkim te, Nepal te, Manipur leh Nagaland (Mizoram bik chu sawi lang ta hrih lo ila)-ah te chuan naupang a\anga puitling thlengin an tchilh em em a. Manipur-ah hian Bollywood film chhuah khap a nih avangin Korean drama te hian lawm an hlawh leh zual a. Korean drama leh music te mai ni lovin an nunphung leh incheina te chuan \halai te zingah hmun a luah nasa hle a ni. India mai ni lovin Pakistan-ah pawh Korean serial film te chuan en an hlawhin mipui zingah a lar em em bawk a ni. Korean drama actor te leh singer te chu \halaite zingah hre lo pawh an awm mang lo e an tih chu.. Middle East lam Vol-II, Issue - VII

pawh a tuam thla zel a, a hran pa liau liau in Korean TV Arabic \awnga lehlin chu siam a ni nghe nghe a ni. Korean music leh drama te chu an rawn lar ta hle a, Koran celebrity ho thlalak leh poster te chu thil hralhkal ber a ni tawh hial a ni. Korean Wave chuan Thailand, Malaysia leh Singapore te pawh a tuam mek zel a, a bikin Korean zaithiam ten lawm an hlawhin concert pawh heng ramah hian an nei nasa hle a ni. Korean Wave chuan tawp mai lovin Indonesia, Vietnam, Philippines leh Southeast Asia ram te chu a tuam hlup hlup mai a ni. Europe & North Africa Europe, North Africa leh Middle East lamah pawh K-pop leh Korean dramas te chuan ngaihven an hlawh thar em em mai a. Internet lamah You Tube te leh social networking service-ah te chuan en an hlawhin an lawm hle a. Nikum May ni 1 khan Parisah K-pop concert buatsaih a ni a, ticket awm zawng zawng chu minute 15 chung

lek in hralh zawh vek a ni ta mai a. Mipui sing tam tak kal khawm chuan lam chungin Super Junior hla Sorry sorry te chu an lo zawm dual dual mai a ni. A hlawhtlin em em mai bakah K-pop fans te ngenna a nasat em avangin concert dang buatsaih lehnghal a ni hial a. June ni 10 leh ni 11-ah SM Town Live in Paris concerts chu buatsaih leh niin, a hmuna entu ringawt pawh 14,000 an tling a. K-pop singers ho an han zai leh che vel tak tak mai chu mipui ho thawm a \hain an \e ring kher mai. Nikum June thlaa 2NE1 ho in an single tih chhuah I Am the Best chu German music channel Viva's online clip charts-ah No.1 a kai nghal a. MBLAQ in rawn chhunzawmin an hla "Mona Lisa" leh Beast's "Breath te chuan No. 1 an rawn hauh ve lehnghal bawk a ni. HITT hla "Good Night" leh 2PM hla "Hands Up" te pawhin Top 50 an rawn kai bawk ani. Girls Gener