die veldgids vir die oes van veldblomme · baie van die plante wat hier groei, is kwesbaar (in...

15
DIE VELDGIDS VIR DIE OES VAN VELDBLOMME

Upload: others

Post on 29-Jul-2020

9 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: DIE VELDGIDS VIR DIE OES VAN VELDBLOMME · Baie van die plante wat hier groei, is kwesbaar (in gevaar) weens uitheemse indringerplante, stedelike en landbou-ontwikkeling en omdat

DIE VELDGIDS VIR DIE OES VAN

VELDBLOMME

Page 2: DIE VELDGIDS VIR DIE OES VAN VELDBLOMME · Baie van die plante wat hier groei, is kwesbaar (in gevaar) weens uitheemse indringerplante, stedelike en landbou-ontwikkeling en omdat

Inleiding tot Die Veldgids vir die Oes van Veldblomme

Baie mense in die Overberg maak ’n bestaan uit die streek se veldblomme, wat bekend staan as fynbos. Sommige pluk blomme vir markte waar dit verkoop word, party verwyder uitheemse indringerplante en ander is by bewaring en natuurtoerisme betrokke. Dis belangrik dat mense wat in die veld werk, fynbosplante ken. Hierdie sakgrootte Veldgids vir die Oes van Veldblomme beskryf 41 van die gewildste soorte fynbosplante wat in ons omgewing gepluk word vir die veldblommark. Dit verskaf ook nuttige inligting oor volhoubare oespraktyke, asook oor fynbosbewaring in die algemeen.

Die oes van veldblomme het ’n uitwerking of impak op die veld. As ons nie versigtig is nie, kan ons plante seermaak of selfs doodmaak. Dis waarom dit belangrik is om die volgende vrae te vra voordat blomme gepluk word:

• Watter blomme kan gepluk word?

• Hoeveel kan gepluk word?

• Hoe behoort blomme gepluk te word?

Hierdie gids help mense om te verstaan:

• wat die verskille is tussen die baie soorte fynbosplante wat in die veld groei; en

• watter fynbosplante gepluk kan word en watter skaars is en eerder in die veld gelaat moet word.

Hierdie veldgids is in al drie hooftale van die Wes-Kaap beskikbaar, naamlik Afrikaans, Engels en isiXhosa.

Plante van Suid-Afrika

Suid-Afrika het ’n groot aantal inheemse plantspesies: sowat 20 000 altesaam. Die Rooi Datalys van bedreigde spesies (http://redlist.sanbi.org/redcat.php) vertel ons watter van hierdie spesies bedreig word. Sowat driekwart (of 75%) van Suid-Afrika se bedreigde plante groei in die fynbosbioom.

Fynbos is ’n soort plantegroei of veld. Die naam kom van die Hollandse woord ‘fijnbosch’, wat beteken ‘fyn bos’. Dit beskryf hoe die plante lyk. Die meeste fynbosplante het klein (of fyn) blare en is struike (of bosse) eerder as bome.

Die fynbosbioom is ’n natuurgebied wat vanaf Vanrhynsdorp in die weste tot by Grahamstad in die ooste strek, in ’n 100 tot 200 kilometer wye strook langs die kus. Hierdie gebied het ’n Mediterreense klimaat met koue, nat winters en warm, droë somers. Die grootste gedeelte van die res van Suid-Afrika kry somerreën en die winters is droog. Fynbosplante moet taai wees om die lang somerdroogtes te oorleef.

Fynbos kom hoofsaaklik voor in grond wat arm is aan voedingstowwe, asook op plekke waar die water skaars voedingselemente uit die grond geloog (weggespoel) het. Dis nog ’n eienskap van fynbos aangesien baie min plante sulke onvrugbare grond verkies. Fynbos het by hierdie grondtoestande aangepas; daarom kan dit in areas groei waar baie ander plante nie kan nie.

In die warm, droë, winderige somers kom brande algemeen voor in fynbos. Fynbos moet in werklikheid elke 15 jaar of wat brand. Brande help om die veld te vernuwe omdat dit ou plante vernietig, terwyl die vuurrook veroorsaak dat saad in die grond ontkiem en in nuwe plante ontwikkel.

Fynbosplante word bedreig deur:

• vernietiging van hul habitat – as gevolg van stedelike, landbou- en industriële ontwikkeling;

• die verspreiding van uitheemse indringerplante;

• onvanpaste landboupraktyke;

• onvolhoubare plukpraktyke;

• veld wat te gereeld brand.

Page 3: DIE VELDGIDS VIR DIE OES VAN VELDBLOMME · Baie van die plante wat hier groei, is kwesbaar (in gevaar) weens uitheemse indringerplante, stedelike en landbou-ontwikkeling en omdat

Pluk fynbos versigtig

Hier is ’n paar feite om oor na te dink:

• Wanneer fynbosblomme uit die veld verwyder word, verhoed ons die blomme om saad te maak waaruit nuwe plante kan groei. Dis waarom ons altyd van die blomme in die veld moet agterlaat.

• As ons nie weet watter plante gepluk mag word nie, kan ons dalk skaars spesies pluk wat gevaar loop om uit te sterf.

• As ons toelaat dat uitheemse indringerplante in die veld groei, kan hulle veroorsaak dat die fynbosplante wat in die skaduwee onder hulle staan, ophou groei. Ons moet hierdie indringerplante uit die veld verwyder.

• Omdat fynbos so waardevol is, word dit deur die wet beskerm (waaronder die Nasionale Omgewingsbestuur: Biodiversiteitswet 2004). Dit is byvoorbeeld onwettig om ongerepte fynbosveld (wat nog nooit vantevore skoongemaak is nie) te ploeg of skoon te maak (om bv. ander gewasse in die fynbos se plek te plant). Ons moet die reëls wat fynbos beskerm, ken en respekteer.

• Dit is onwettig om fynbos sonder die regte lisensies van bewaringsowerhede soos Kaapse Natuurbewaring te pluk. Hierdie lisensies verskaf riglyne wat ons help om fynbos op te pas.

Indien ons verstaan watter uitwerking die oes van fynbos op die veld het, kan ons die veld meer doeltreffend bewaar. As ons vanjaar al die fynbos pluk, gaan daar op die ou end geen fynbos wees om in die toekoms te pluk nie. Dit sal dit moeiliker maak vir mense om hul brood te verdien.

Wat is die beginsels van Volhoubare Oes?

Die Flower Valley Bewaringstrust, Kaapse Natuurbewaring, botaniste, markkundiges en die fynbosbedryf het almal saamgewerk om die Volhoubare Oesprogram (VOP) oor ’n tydperk van tien jaar te ontwikkel. Die VOP voorsien fynbosplukkers en -verskaffers van hulpmiddels om hulle te help om fynbos op ’n verantwoordelike manier te oes. ’n Belangrike hulpmiddel van die VOP is die VOP Kode vir Beste Praktyk vir Veldblomplukkers.

Die Kode vir Beste Praktyk het vier beginsels wat die omgewing beskerm:

1. Bewaar biodiversiteit

2. Gebruik fynbos in die natuur volhoubaar

3. Voldoen aan nasionale en provinsiale regulasies

4. Beskik oor ’n eiendomsbestuursplan

Daar is verdere besonderhede beskikbaar oor hierdie beginsels in die Veldgids vir die Oes van Veldblomme.

Plukspanne moet die beginsels van volhoubare oes toepas wanneer hulle blomme in die veld pluk. Hierdie beginsels is opgeteken in die Volhoubare Oesprogram.

Page 4: DIE VELDGIDS VIR DIE OES VAN VELDBLOMME · Baie van die plante wat hier groei, is kwesbaar (in gevaar) weens uitheemse indringerplante, stedelike en landbou-ontwikkeling en omdat

Fynbosplante van die Agulhasvlakte en verder

Die res van hierdie sakgrootte Veldgids vir die Oes van Veldblomme beskryf 41 spesies (of tipes) fynbosplante wat op die Agulhasvlakte groei. Hierdie spesies is gekies omdat dit die fynbosplante is wat die meeste gepluk word. Baie van dié plante groei ook in ander dele van die Kaapse Blommeryk. Hulle word almal vir hul blomme of loof geoes.

Die Agulhasvlakte is ’n biodiversiteitsbrandpunt. Baie van die plante wat hier groei, is kwesbaar (in gevaar) weens uitheemse indringerplante, stedelike en landbou-ontwikkeling en omdat hulle geoes word. ’n Groot aantal plante is endemies (uniek) aan hierdie gebied. As hulle hier uitsterf, kan hulle nie vervang word nie.

Die 41 inheemse plantspesies behoort aan agt plantfamilies. Die plante word heel eerste volgens hul families in alfabetiese volgorde gerangskik: die lys begin by die Asteraceae en eindig met die Rutaceae. Daarna word hulle alfabeties volgens hul genus en spesiename gelys.

By elke plantspesie is daar ’n beskrywing en ’n foto wat jou sal help om dit in die veld te herken. Jy gaan uitvind waar elke spesie die meeste voorkom. Jy sal ook leer watter spesies algemeen is en gepluk kan word, en watter bedreig is en in die veld gelaat moet word.

Page 5: DIE VELDGIDS VIR DIE OES VAN VELDBLOMME · Baie van die plante wat hier groei, is kwesbaar (in gevaar) weens uitheemse indringerplante, stedelike en landbou-ontwikkeling en omdat

’n Kleuretiket wat jou inlig of die plant algemeen of bedreig is, soos aangedui deur die Rooi Datalys:

• Groen etiket – hierdie plant is algemeen (die minste bedreig); dus kan dit vir die mark gepluk word, mét die betrokke lisensies van Kaapse Natuurbewaring.

• Oranje etiket – hierdie spesie neem af. Dit kan met die toestemming van Kaapse Natuurbewaring gepluk word.

• Oranje etiket – hierdie spesie is byna bedreig. Dit kan met die toestemming van Kaapse Natuurbewaring gepluk word.

• Rooi etiket – hierdie spesie is kwesbaar. Dit kan met die toestemming van Kaapse Natuurbewaring gepluk word.

Die oorblywende inligting vertel ons van die bewaringstatus van die spesies op die Agulhasvlakte, waar die Volhoubare Oesprogram heel aan die begin getoets is. Nie alle spesies het kwesbaarheidstellings nie. Dis omdat die meeste van dié spesies nie van nature op die Agulhasvlakte voorkom nie. Hulle kan egter hier groei en mag gepluk word indien hulle kunsmatig gesaai is.

Die telling van plante op die Kwesbaarheidsindeks dui aan:

• 1 – 4: Algemene spesies;

• 5 – 6: Spesies wat gemonitor moet word;

• 7 – 8: Dis baie belangrik dat hierdie spesies gemonitor word;

• 9 – 11: Spesies wat geensins gepluk moet word nie.

Die volgende dui aan hoe groot die geografiese verspreidingsgebied is waarin ’n spesie voorkom:

• Wydverspreid beteken dat die plant in ’n gebied groter as 500 km2 groei.

• Beperk beteken dat die plant in ’n gebied kleiner as 500 km2 groei.

Die volgende dui aan hoe volop ’n spesie is:

• Algemeen beteken dat die spesie in digte plantbevolkings in ’n verspreidingsgebied groter as 500 km2 groei.

• Beperk beteken dat die spesie in klein, verspreide groepe in ’n verspreidingsgebied kleiner as 500 km2 groei.

Elkeen van die plantbeskrywings sluit die volgende in:

• ’n Kleurfoto van die blom;

• Die naam van die familie waaraan die plant behoort;

• Die wetenskaplike naam van die plant (die genus en spesie);

• Gewone name van die plant;

• ’n Beskrywing van elke plant: sy struktuur, hoogte en wydte, hoe die blare en blomme lyk, en hoe dit groei;

• Waar die plant groei: die dele van die land;

• Waarvoor die plant gebruik word, bv. dit word gepluk vir die vars- of droëblombedryf;

• Bewaringsinligting ooreenkomstig die Rooi Lys van Suid-Afrikaanse Plante (wat die bewaringstatus van al die flora of plantegroei in Suid-Afrika beoordeel): bedreigings vir die oorlewing van die spesie;

Uitgesterf

Suid-Afrikaanse Rool Lys Kategorieë

Bedreigdespesies Spesies waarvan

die bewaringstatus sorgwekkend is

Uitgesterf

Bedreig

Ander Kategorieë van bewaringskommer

Ander Kategorieë

Toen

emen

de r

isiko

van

uitw

issin

g

Uitgesterf in die Natuur

Plaaslik Uitgesterf

Krities Bedreig, Moontlik Uitgesterf

Krities Bedreig

Bedreig

Kwesbaar

Byna Bedreig

Krities Skaars

Skaars

Dalend

Gebrek aan Data – Onvoldoende inligting

Gebrek aan Data – Taksonomies Problematies

Minste Bedreig

Uitgesterf

Suid-Afrikaanse Rool Lys Kategorieë

Bedreigdespesies Spesies waarvan

die bewaringstatus sorgwekkend is

Uitgesterf

Bedreig

Ander Kategorieë van bewaringskommer

Ander Kategorieë

Toen

emen

de r

isiko

van

uitw

issin

g

Uitgesterf in die Natuur

Plaaslik Uitgesterf

Krities Bedreig, Moontlik Uitgesterf

Krities Bedreig

Bedreig

Kwesbaar

Byna Bedreig

Krities Skaars

Skaars

Dalend

Gebrek aan Data – Onvoldoende inligting

Gebrek aan Data – Taksonomies Problematies

Minste Bedreig

Plantbeskrywings en verklarings Plantbeskrywings en verklarings

Page 6: DIE VELDGIDS VIR DIE OES VAN VELDBLOMME · Baie van die plante wat hier groei, is kwesbaar (in gevaar) weens uitheemse indringerplante, stedelike en landbou-ontwikkeling en omdat

Plant beskrywings

Familie Genus & Spesie

1 Asteraceae Phaenocoma prolifera

2 Stoebe plumosa3 Syncarpha vestita

4 Bruniaceae Berzelia abrotanoides5 Berzelia lanuginosa6 Brunia albiflora7 Brunia laevis8 Brunia noduliflora9 Staavia radiata

10 Ericaceae Erica coccinea11 Erica imbricata12 Erica plukenetii

13 Proteaceae Aulax umbellata14 Leucadendron coniferum15 Leucadendron laureolum16 Leucadendron linifolium17 Leucadendron meridianum18 Leucadendron muirii19 Leucadendron platyspermum20 Leucadendron rubrum21 Leucadendron salicifolium

Plant beskrywings

Familie Genus & Spesie

22 Proteaceae Leucadendron xanthoconus

23 Leucospermum cordifolium

24 Leucospermum truncatulum

25 Mimetes cucullatus

26 Protea compacta

27 Protea cynaroides

28 Protea eximia

29 Protea longifolia

30 Protea neriifolia

31 Protea obtusifolia

32 Protea repens

33 Protea scolymocephala

34 Protea speciosa

35 Protea sulphurea

36 Protea susannae

37 Restionaceae Thamnochortus insignis

38 Rhamnaceae Phylica ericoides

39 Rubiaceae Anthospermum aethiopicum

40 Rutaceae Acmadenia heterophylla

41 Agathosma betulina

Verklaring van plantkenmerke Verklaring van plantkenmerke

Hoogte van plant Gebruik Geografiese voorkomsVoortplanting

Blomseisoen Bewaringstatus VolopheidWaar groei dit

Page 7: DIE VELDGIDS VIR DIE OES VAN VELDBLOMME · Baie van die plante wat hier groei, is kwesbaar (in gevaar) weens uitheemse indringerplante, stedelike en landbou-ontwikkeling en omdat

Familie: Asteraceae Genus: Phaenocoma

Familie: Bruniaceae Genus: Berzelia

Familie: Asteraceae Genus: Stoebe

Familie: Bruniaceae – die brunia-familieGenus: Berzelia

Familie: Asteraceae Genus: Syncarpha

Familie: Bruniaceae Genus: Berzelia

Spesie: prolifera Gewone naam: Rooisewejaartjie, Strooiblommetjie

Spesie: abrotanoides Gewone naam: Bloed kol-kol

Spesie: plumosa Gewone naam: Slangbos

Spesie: lanuginosa – wat beteken ‘wollerig’Gewone naam: Kol-kol

Spesie: vestita Gewone naam: Sewejaartjie, Strooiblommetjie, Matras Sewejaartjie

Spesie: albiflora Gewone naam: Knopbossie, Koffiebossie, Stompies

Phaenocom

a proliferaStoebe plum

osaSyncarpha vestita

Berzelia abrotanoides

Berzelia lanuginosa

Berzelia albiflora

Skiereiland tot Bredasdorp Clanwilliam tot Port Elizabeth

Kaapse Blommeryk Clanwilliam tot Bredasdorp

Skiereiland tot George Hottentots Holland tot die Kleinrivierberge

1.2m

September tot Maart

Saaddraende plant, insekte

Droëblombedryf

Minste bedreig

VI= 4

Wydverspreid

Algemeen

1.5m

April tot Oktober

Saaddraende plant, insekte en heruitloper

Varsblombedryf

Minste bedreig

VI= 4

Wydverspreid

Gelokaliseerd

1m

April tot Junie

Saaddraende plant, insekte, wind

Vars- en droëblombedryf, medisyne

Minste bedreig

VI= 3

Wydverspreid

Algemeen

2m

Junie tot November

Saaddraende plant, insekte

Varsblombedryf

Minste bedreig

VI= 6

Wydverspreid

Gelokaliseerd

90cm

November tot Januarie

Saaddraende plant, insekte

Droëblombedryf

Minste bedreig

VI=5

3m

Maart, April

Saaddraende plant, insekte

Varsblombedryf

Minste bedreig

Page 8: DIE VELDGIDS VIR DIE OES VAN VELDBLOMME · Baie van die plante wat hier groei, is kwesbaar (in gevaar) weens uitheemse indringerplante, stedelike en landbou-ontwikkeling en omdat

Familie: Bruniaceae – die brunia-familie Genus: Brunia

Familie: Bruniaceae Genus: Brunia

Familie: Bruniaceae Genus: Staavia

Spesie: laevis – wat beteken ‘glad’Gewone naam: Silwer Brunia

Spesie: noduliflora Gewone naam: Knopbossie

Spesie: radiata Gewone naam: Glasogies, Altydbossie

Brunia laevis

Brunia noduliflora

Staavia radiata

Caledon tot Bredasdorp

Suidwes- en suid-Kaap

Malmesbury tot Riversdal

90cm

Augustus tot Januarie

Saaddraende plant, insekte (heruitloper na ’n brand)

Vars- en droëblombedryf

Minste bedreig

VI= 6

Beperk

Gelokaliseerd

50cm-1.5m

Maart tot Junie

Saaddraende plant, insekte (heruitloper na ’n brand)

Vars- en droëblombedryf

Minste bedreig

VI= 2

Wydverspreid

Gelokaliseerd

90cm

September tot Desember

Saaddraende plant, insekte (heruitloper na ’n brand)

Varsblombedryf

Minste bedreig

VI= 3

Wydverspreid

Algemeen

Familie: Ericaceae Genus: Erica

Familie: Ericaceae Genus: Erica

Familie: Ericaceae Genus: Erica

Spesie: coccinea Gewone naam: Hangertjies, Vlakteheide

Spesie: imbricata Gewone naam: Kêr-kêr

Spesie: plukenetii Gewone naam: Hangertjie

Erica coccinea

Erica im

bricataErica plukenetii

Sederberge in die weste, tot die Kaapse Skiereiland, Agulhasvlakte en die Kamanassieberge

Gifberg tot Port Elizabeth

Kaapse Blommestreek

n.b E. plukenetii subsp. lineata is bedreig en het ’n VI van 8

1.2m

Deur die jaar

Saaddraende plant, insekte (heruitloper na ’n brand)

Varsblombedryf

Minste bedreig

VI= 2

Wydverspreid

Gelokaliseerd

80cm

Junie tot Desember

Saaddraende plant, insekte

Varsblombedryf

Minste bedreig

VI= 4

Wydverspreid

Algemeen

1m

Deur die jaar

Saaddraende plant, voëls

Varsblombedryf

Minste bedreig

VI= 3

Wydverspreid

Algemeen

Page 9: DIE VELDGIDS VIR DIE OES VAN VELDBLOMME · Baie van die plante wat hier groei, is kwesbaar (in gevaar) weens uitheemse indringerplante, stedelike en landbou-ontwikkeling en omdat

Familie: Proteaceae Genus: Aulax

Familie: Proteaceae Genus: Leucadendron

Familie: Proteaceae Genus: Leucadendron

Spesie: umbellataGewone naam: Krismisblom

Spesie: coniferum Gewone naam: Duinegeelbos, Geelbos

Spesie: laureolum Gewone naam: Louriertolbos

Aulax um

bellataLeucadendron coniferum

Leucadendron laureolum

Kogelberg tot Stilbaai

Agulhasvlakte, kusgebiede van Kaapse Skiereiland en Bettysbaai

Kaapse Skiereiland tot Potberg, binnelands tot by Paarlberg

2.5m

September tot Februarie

Saaddraende plant, insekte

Vars- en droëblombedryf

Byna bedreig

VI= 2

Wydverspreid

Algemeen

4m

Augustus, September

Saaddraende plant, wind

Varsblombedryf

Kwesbaar

VI= 5

Wydverspreid

Gelokaliseerd

2m

Junie tot Augustus

Saaddraende plant, insekte en heruitloper

Varsblombedryf

Minste bedreig

VI= 3

Wydverspreid

Gelokaliseerd

Familie: Proteaceae Genus: Leucadendron

Familie: Proteaceae Genus: Leucadendron

Familie: Proteaceae Genus: Leucadendron

Spesie: linifolium Gewone naam: Tolle

Spesie: meridianum Gewone naam: Geelbos

Spesie: muiriiGewone naam: Kruiphout

Leucadendron linifolium

Leucadendron m

eridianumLeucadendron m

uirii

Kaapse Skiereiland en die Overberg

Gouritsriviermond tot die Agulhasvlakte

Bredasdorp en die Agulhasvlakte tot Stilbaai

2m

September, Oktober

Saaddraende plant, insekte

Vars- en droëblombedryf

Kwesbaar

VI= 4

Wydverspreid

Gelokaliseerd

2m

Julie en Augustus

Saaddraende plant, insekte

Vars- en droëblombedryf

Minste bedreig

VI= 7

Beperk

Gelokaliseerd

2m

November, Desember

Saaddraende plant, wind

Droëblombedryf

Minste bedreig

VI= 7

Beperk

Gelokaliseerd

Page 10: DIE VELDGIDS VIR DIE OES VAN VELDBLOMME · Baie van die plante wat hier groei, is kwesbaar (in gevaar) weens uitheemse indringerplante, stedelike en landbou-ontwikkeling en omdat

Familie: Proteaceae Genus: Leucadendron

Familie: Proteaceae Genus: Leucadendron

Familie: Proteaceae Genus: Leucadendron

Spesie: platyspermumGewone naam: Tol, Tolle

Spesie: rubrum Gewone naam: Tolle

Spesie: salicifolium Gewone naam: Geelbos

Leucadendron platysperm

umLeucadendron rubrum

Leucadendron salicifolium

Kleinmond tot Villiersdorp en die Agulhasvlakte

Kaapse Blommestreek

Olifantsrivier tot die Langeberge by Riversdal

1.7m

September

Saaddraende plant, insekte

Vars- en droëblombedryf

Kwesbaar

VI= 7

Beperk

Gelokaliseerd

2.5m

Augustus, September

Saaddraende plant, wind

Droëblombedryf

Minste bedreig

3m

Julie tot September

Saaddraende plant, wind

Vars- en droëblombedryf

Minste bedreig

VI=5

Familie: Proteaceae Genus: Leucadendron

Familie: Proteaceae Genus: Leucospermum

Spesie: xanthoconusGewone naam: Blinkblaartolbos

Spesie: cordifolium Gewone naam: Luise, Luisies, Speldekussing

Leucadendron xanthoconus

Leucosperm

um cordifolium

Kaapse Skiereiland tot Potberg

Kogelberg, Groenlandberge, Houwhoek, Caledon Swartberg, Kleinrivierberge, Akkedisberg en Bredasdorpberge, en Soetanysberg

2m

Augustus

Saaddraende plant, insekte

Vars- en droëblombedryf

Minste bedreig

VI= 2

Wydverspreid

Algemeen

1.5m

Augustus tot Januarie

Saaddraende plant, voëls

Varsblombedryf

Byna bedreig

VI= 4

Wydverspreid

Gelokaliseerd

Familie: Proteaceae Genus: Leucospermum

Spesie: truncatulum Gewone naam: Buxi, Buxifolium

Leucosperm

um truncatulum

Kogelberg tot Agulhas

2m

Augustus tot Desember

Saaddraende plant, insekte

Vars- en droëblombedryf

Byna bedreig

VI= 6

Wydverspreid

Page 11: DIE VELDGIDS VIR DIE OES VAN VELDBLOMME · Baie van die plante wat hier groei, is kwesbaar (in gevaar) weens uitheemse indringerplante, stedelike en landbou-ontwikkeling en omdat

Spesie: eximia Gewone naam: Broad-leaf Sugarbush

Familie: Proteaceae Genus: Protea

Spesie: compactaGewone naam: Botrivierprotea

Protea com

pacta

Familie: Proteaceae Genus: Protea

Spesie: cynaroides Gewone naam: Koningsprotea, Reuseprotea

Protea cynaroides

Sederberge tot Kogelberg en Agulhasvlakte tot Kougaberge

Kaapse suidweskus: Kleinmond, Houwhoek, Hermanus, Elim, Napier, Bredasdorp en Struisbaai

Kaapse Blommestreek: Sederberge tot Grahamstad

2m

Augustus tot Maart

Saaddraende plant, voëls

Varsblombedryf

Minste bedreig

VI= 2

Wydverspreid

Algemeen

3.5m

April tot September

Saaddraende plant, voëls

Vars- en droëblombedryf

Byna bedreig

VI= 7

Wydverspreid

Gelokaliseerd

2m

Deur die jaar

Saaddraende plant, voëls

Varsblombedryf

Minste bedreig

VI= 4

Wydverspreid

Gelokaliseerd

Familie: Proteaceae Genus: Protea

Spesie: longifolia Gewone naam: Swartbaard

Worcester oor Van Stadensberg tot Port Elizabeth

Hottentots-Holland, Du Toitskloofberge, tot die Agulhasvlakte

5m

Julie tot Desember

Saaddraende plant, voëls

Varsblombedryf

Minste bedreig

1.5m

Mei tot September

Saaddraende plant, voëls

Varsblombedryf

Kwesbaar

VI= 3

Wydverspreid

Algemeen

Familie: Proteaceae Genus: Mimetes

Spesie: cucullatus Gewone naam: Rooistompie

Mim

etes cucullatus

Kaapstad tot Port Elizabeth

3-5m

Februarie tot November

Saaddraende plant, voëls

Varsblombedryf

Minste bedreig

VI= 3

Wydverspreid

Algemeen

Familie: Proteaceae Genus: Protea

Spesie: neriifolia Gewone naam: Baardsuikerbos

Spesie: eximia Gewone naam: In Engels staan dit bekend as: ‘Broad-leaf Sugarbush’

Protea neriifolia

Familie: Proteaceae Genus: Protea

Protea exim

iaProtea longifolia

Page 12: DIE VELDGIDS VIR DIE OES VAN VELDBLOMME · Baie van die plante wat hier groei, is kwesbaar (in gevaar) weens uitheemse indringerplante, stedelike en landbou-ontwikkeling en omdat

Familie: Proteaceae Genus: Protea

Familie: Proteaceae Genus: Protea

Spesie: repensGewone naam: Suikerkan

Spesie: scolymocephala Gewone naam: Skollie

Protea repens

Protea scolym

ocephala

Stanford tot Kaap Agulhas, Stilbaai en tot die Gouritsriviermond

Suidwes-Kaap tot oos van Grahamstad

Olifantsrivier tot Kaapse Skiereiland en deur die Overberg tot Hermanus

2-3m

April tot September

Saaddraende plant, voëls

Varsblombedryf

Byna bedreig

VI= 7

Beperk

Gelokaliseerd

2.5m

Deur die jaar

Saaddraende plant, voëls

Droëblombedryf

Minste bedreig

VI= 3

Wydverspreid

Algemeen

1.5m

Julie tot November

Saaddraende plant, insekte

Vars- en droëblombedryf

Kwesbaar

Familie: Proteaceae Genus: Protea

Familie: Proteaceae Genus: Protea

Spesie: sulphureaGewone naam: Skaamroos

Spesie: susannae Gewone naam: Stinkblaarprotea

Protea sulphurea

Protea susannae

Kaapse Skiereiland tot die Agulhasvlakte

Hexrivierberge tot die Swartberg en Waboomsberge

Stanford tot Albertinia

1.2m

Junie tot Januarie

Saaddraende plant, voëls (heruitloper)

Vars- en droëblombedryf

Minste bedreig

VI= 7

Beperk

Gelokaliseerd

50cm

April tot Augustus

Saaddraende plant, klein soogdiere (knaagdiere)

Vars- en droëblombedryf

Minste bedreig

2-3m

April tot September

Saaddraende plant, voëls

Varsblombedryf

Byna bedreig

VI= 7

Beperk

Gelokaliseerd

Familie: Proteaceae Genus: Protea

Spesie: obtusifolia Gewone naam: In Engels staan dit bekend as: ‘Limestone Sugarbush’

Protea obtusifolia

Familie: Proteaceae Genus: Protea

Spesie: speciosa Gewone naam: Bruinbaardsuikerkan, Bruinbaardprotea

Protea speciosa

Page 13: DIE VELDGIDS VIR DIE OES VAN VELDBLOMME · Baie van die plante wat hier groei, is kwesbaar (in gevaar) weens uitheemse indringerplante, stedelike en landbou-ontwikkeling en omdat

Bredasdorp, Caledon en Mosselbaai

2m

September tot Maart

Saaddraende plant, insekte

Varsblombedryf

Minste bedreig

Familie: Rhamnaceae Genus: Phylica

Familie: Rubiaceae Genus: Anthospermum

Spesie: ericoidesGewone naam: Hardebos

Spesie: aethiopicum Gewone naam: Seeroogbossie, Katstert

Phylica ericoides

Anthosperm

um aethiopicum

Suid-Kaap (ook langs paaie van Port Elizabeth tot die Sederberge)

Saldanhabaai tot Port Elizabeth

Kaapse Blommestreek

2.5m

Maart tot April

Saaddraende plant, wind

Rietdakke

Minste bedreig

VI= 3

Beperk

Gelokaliseerd

90cm

Deur die jaar

Saaddraende plant, vlieë

Varsblombedryf

Minste bedreig

VI= 3

Wydverspreid

Algemeen

2m

Augustus tot Januarie

Saaddraende plant, wind

Varsblombedryf

Minste bedreig

VI= 3

Wydverspreid

Algemeen

Familie: Rutaceae Genus: Acmadenia

Spesie: heterophyllaGewone naam: Boegoe

Acm

adenia heterophylla

Calvinia, deur die Sederberg, Tulbagh en Ceres, tot by Piketberg

2m

Junie tot November

Saaddraende plant, insekte (heruitloper na ’n brand)

Medisyne

Byna bedreig

Familie: Restionaceae Genus: Thamnochortus

Spesie: insignisGewone naam: Mannetjiesriet, Albertinia-dekriet, Dekriet

Tham

nochortus insignis

Agathosm

a betulinaFamilie: Rutaceae Genus: Agathosma

Spesie: betulinaGewone naam: Boegoe, Rondeblaarboegoe

Page 14: DIE VELDGIDS VIR DIE OES VAN VELDBLOMME · Baie van die plante wat hier groei, is kwesbaar (in gevaar) weens uitheemse indringerplante, stedelike en landbou-ontwikkeling en omdat

Skrywers: Gerhard van Deventer, Dr. David Bek, Dr Alice Ashwell

Redakteurs: Heather D’Alton, Ross Turner, Bronwyn Botha, Dr. Alex Hughes, Professor Cheryl McEwan

Erkennings

• Die Economic and Social Research Council (ESRC) Impact Acceleration Scheme van die Universiteit Newcastle het fondse beskikbaar gestel vir hierdie veldgids. Die gids is gebaseer op navorsing oor die volhoubare oes van veldblomme wat deur ESRC (toekenningsverwysing ES/K005626/1 onder leiding van dr.Alex Hughes) en deur Die Leverhulme Trust (toekenningsverwysing RF150138 onder leiding van prof. Cheryl McEwan) befonds is. Dr. David Bek en Gerhard van Deventer het hierdie projekte ten uitvoer gebring.

• Fernkloof Natuurreservaat en vriende, insluitend Sandy Jenkin en Ronnie Hazell, wat baie van die foto’s en botaniese inligting verskaf het.

• Tony Rebelo, Nicky van Berkel en Carina Lochner, wat foto’s verskaf het van die iSpot platform (http://www.ispotnature.org/communities/southern-africa).

• Kobus Tollig Fotografie en Heather D’Alton, wat baie van die foto’s verskaf het.

• Ronel Beukes wat die teks in Afrikaans vertaal het.

• Roger Bailey, Bewaringsbestuurder by die Flower Valley Bewaringstrust, wat vakkundige advies verskaf het.

• D Millenium Multi Events, Mntambo Nakwa, Londeka Zondi en Mkhululi Silandela, wat gehelp het om die teks in Xhosa te vertaal.

Hierdie sakgrootte Veldgids vir die Oes van Veldblomme is aanlyn beskikbaar by:

http://www.flowervalley.org.za/fieldguidecardsA6.pdf

’n Uitvoerige weergawe van Die Veldgids vir die Oes van Veldblomme is aanlyn beskikbaar by:

http://www.flowervalley.org.za/fieldguidebooklet.pdf

Hierdie veldgids is gelisensieer ingevolge die volgende Creative Commons Licence: Attribution-NonCommercial-No Derivatives

CC BY-NC-ND

Enige reproduksie is onderhewig aan die volgende lisensiebepalings:

Erkenning — Alle kopieë (of aangehaalde gedeeltes) moet meld: Kopiereg ©2015 Gerhard van Deventer Sandberg Fynbosreservaat, dr. David Bek Universiteit Newcastle, dr. Alice Ashwell, Heather D’Alton Flower Valley Bewaringstrust, Ross Turner Universiteit van KwaZulu-Natal, Bronwyn Botha Flower Valley Bewaringstrust, dr. Alex Hughes Universiteit Newcastle, prof. Cheryl McEwan Universiteit Durham

Nie-kommersieel – Kommersiële gebruik deur enige organisasie is verbode tensy gemagtig deur gevolmagtigde verteenwoordigers van die Universiteit Newcastle en die Flower Valley Bewaringstrust.

Geen afgeleide werke – Lisensiehouers mag slegs woordelikse kopieë van die werk fotokopieer, versprei, uitstal en uitvoer; nie afgeleide werke wat daarop baseer is nie.

Die produksie van Die Veldgids vir die Oes van Veldblomme word deur Die Economic and Social Research Council (ESRC) Impact Acceleration Scheme van die Universiteit Newcastle, die Europese Unie en die WWF Nedbank Groen Trust ondersteun. Die inhoud van hierdie publikasie is die uitsluitlike verantwoordelikheid van die Flower Valley Bewaringstrust en die skrywers, en daar kan geensins aanvaar word dat dit die beskouings van die Europese Unie of die WWF Nedbank Groen Trust reflekteer nie.

Flower Valley Bewaringstrust OWO-nr.: 930 011 712 OSW-nr.: 083-402-NPO

Kontakbesonderhede Posbus 354 Bredasdorp 7280 Suid-Afrika

Tel. +27 (0)28 425 2218 E-pos: [email protected] Webtuiste: www.flowervalley.org.za Facebook: Flower Valley Conservation Trust Twitter naam: @flowervalleyct

Page 15: DIE VELDGIDS VIR DIE OES VAN VELDBLOMME · Baie van die plante wat hier groei, is kwesbaar (in gevaar) weens uitheemse indringerplante, stedelike en landbou-ontwikkeling en omdat