didakhe - september_october, 2012

Upload: mizoram-presbyterian-church-synod

Post on 04-Apr-2018

229 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

  • 7/31/2019 Didakhe - September_October, 2012

    1/35

    1

    www.mizoramsynod.org

    A Bi-Monthly Journal of Christian Thought, Life and Work

    Vol. XLI No. 5 September - October, 2012

    India rama sakhaw inleh chungchng ........ Phk 6

    A

    T C

    Zir

    la

    HrilL

    a

    Zirtir Rawh

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Didakhe - September_October, 2012

    2/35

    2

    www.mizoramsynod.org

    Didakhe-a thu chhuahte hi ATC emaw, Editorial Board emaw

    ngaihdn a ni kher lo.

    Published by the Didakhe Board, Aizwl,Post Box 167, PIN - 796001, Mizoram

    A chhnga thu awmte

    Phk

    1. Editorial ......................................................................... 3

    2. Keimahni........................................................................ 4

    3. India rama sakhaw inleh chungchnga harsatna .......... 6

    4. Kum 2012 December thlaah

    khawvl a tawp ang em? .............................................. 18

    5. Zawhna leh chhanna ..................................................... 24

    6. Christian Conference of Asia thuchhuah..................... 32

    7. Pathianthu zir duh tana hriattirna ............................... 33

    8. SMTC hriattirna ............................................................ 34

    Editor : Rev. Dr. Vanlalnghaka RaltePh. 2361694 (R) 2361663 (O)

    Joint Editors : Prof. T. Vanlaltlani: Rev. Vanlalrova Khiangte: Rev. Rosiamliana Tochhawng: Rev. R. Lalrosiama

    Manager : Rev. B. Zohmangaiha

    Ph. 8974679836

    (Kum khat lk man: Ram chhngah . 50)

    Vol. XLI No. 5 September - October, 2012

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Didakhe - September_October, 2012

    3/35

    3

    www.mizoramsynod.org

    Editorial:MISSIO DEI

    Chanchin |ha rawngbawl hna hi Kohhran din chhan lehhna pui a ni. Chutih laiin he rawngbawlna hi kan thlr dn leh

    kan kalpui dn a inang vek lo. Eng pawh ni se, Kohhranhoterawngbawlna hi Pathian Hna (LatinMissio Dei) a ni tih hi kanhriat reng a pawimawh a ni.

    Ringtu tam tak chuan Chanchin |ha puan darh han tih hianThlarau bo chhandam kan rilruah a lian ber a. |henkhat rilruahchuan Mahni hnam nunzia leh changkanna lam thil te hnam

    hnuaihnung leh mawl zawk nia kan hriatte hnna zirtir a lang liana. Thlirna dang a\ang chuan Mahni kohhran pwl lo \hanlen zlnatur leh mahni Kohhran bil tih dan zui ve tura mi dangte beiseinaleh chutiang atna mite hneh tumna a lian ve thung \hin. Chutihlaiin \henkhat thlrnaah chuan Chanchin |ha puan darhin a tinzwnber chu kan hun tawn mkah hian zawi zawiin emaw khawvlhun twp thleng thut emaw hmanga Pathian ram lo thleng tur atnainbuatsaihna a ni.

    Hng piah lamah hian Chanchin |ha theh darh hna hi a bul tumtuleh a neitu chu Pathian a ni tih kan hriat reng a pawimawh. PaPathianin Fapa Isua hmanga he khawvl a chhandamna Chanchin|ha chu Thlarau Thianghlim thiltihtheihnaa thuam Kohhranhotenkan puang darh a ni. Kohhran hi Pathian hna (Missio Dei) thawktuleh chumi atna a hmanrua a ni a. Pathian hna thawk turin Kohhranhi a ding a, chutih laiin Kohhranin Pathian hna a thawh chin hi chu

    Pathian hna kil sr khat chauh a ni - Pathian hna chu Kohhranin athawh theih chin aiin a zau zwk.

    Mi mal, pwlho leh kohhranhoten Pathian hna kan thawhnaah hiana neitu leh a bultumtu Pathian hi a laipuiah a awm reng a pawimawh.He hna ropui tak kan thawhnaah hian keimahni lam indah lian lovin,a neitu Pathian dah pawimawh ber \hin ila, a inpuanna zau zwkthlr chungin kohhranhoten \hahnemngai takin Pathian hna hi i thawkzl ang u.

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Didakhe - September_October, 2012

    4/35

    4

    www.mizoramsynod.org

    KEIMAHNI

    1. ATC-in leimin kan tuar:

    Aug.11, 2012 (Inrinni) tlaia ruah sr nasa avng khn kan CollegeBoys Hostel building kawmthlang, septic tank siamna bul chulungremte nn nasa takin a min a. He chanchin hre hmasa facultyleh zirlai tlawmngai rualte chu zan thim krah hah takin an hnatlnga. Silpouline kan neih ang angte zrin leimin vn hna an thawk a.Aug.14, 2012-ah nilngin zirlaite leh thawktute pawh class \hulhahnatlngin lungrem chim senghawi hna te, lung lum tur danna siam

    leh silpouline zr belh hna te thawkin an hnatlng leh a. Synod lamakan hruaitute leh Sawrkar lama Geology and Mining Departmenthotute pawhin leimin hi min rawn enpui a, hma lk zl dn turte minngaihtuahpui bawk. Leimin zl tur vn dn hi kan Kohhran hruaitutepawhin min ngaihtuahpui zui mk a ni. Kan chhiat tawhchungchnga min ngaihsaktute leh a \l anga min buaipuitutechungah kan lwm hle.

    2. Mobile Theological School:Aug.17-18, 2012 chhng khn Lay Theological Educationhuaihawtin Khawzawl Dinthar Pastor Bial-ah MobileTheological School hawn a ni. Hemi hun hmang hian Rev.Dr. Tlnghmingthanga, Rev.K. Ramdinthara leh Rev.Laldintluanga te an kal a. Zirlai mi 90 zet inziak lt an awm. Inrinnizan leh Pathianniah Bial chhng Kohhran hrang hrangah hun anhmang nghal bawk.

    3. Nl. Lalrinpuii Ralte pa Pu R.D.Tawna kan chn taAug.5, 2012 zan khn kan Library Assistant Nl. LalrinpuiiRalte pa Pu R.D. Tawna (70) chuan hun eng emaw ti chhngcancer natna a tuar hnuin chatuan ram min pansan ta. A tkAug. 6, 2012 khn anmahni in, Kulikawn-ah vuina hun hmana ni a, a vuinaah hian ATC thawktute leh zirlai eng emaw zt

    an tel. Nl. Rinpuii leh a chhngte kan tuarpui takzet a ni.

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Didakhe - September_October, 2012

    5/35

    5

    www.mizoramsynod.org

    4. ATC zirtirtute rawngbwlna danga inhmanna:

    (1) Principal, Rev. Prof. Vanlalchhuanawma chu June 23-24 khn Serchhip Pastor Bial K|P Members Meet, Serchhip

    Bethel Kohhranah Speaker a ni a, Aug. 8-9, 2012 chhngaUnited Theological College Council meeting-ah a tel bawk.Mizoram Kohhran Hruaitu Committee (MKHC) kum 30-nalawmna (30th anniversary) programme Synod ConferenceCentre-ah Aug. 30, 2012 khn Mizo Kohhrante Inpumkhatnaleh Thawhhona tih paper a present; ani hi Kohhraninpumkhatna duhtu, Mizo Theological Association President\anglai mk a ni.

    (2) Rev. R. Lalrosiama chuJuly 16-23, 2012 chhng khnChanmari West Kohhranah Thlarau Thianghlim CrusadeSpeaker a ni a, hng Kohhran hrang hrang SacramentDepartment-ah te hian Camping a neihpui bawk: (1) Aug. 2-5, Chanmari West Kohhran; (2) Aug. 9-12, Dawrpui Kohhran;(3) Aug.26-28, Kulikawn Kohhran.

    (3) Rev. Rosiamliana Tochhawng chu Aug. 10, 2012 khnMizoram Students Evangelical Union Orientation Training-ah Character Study hruaitu a ni. Aug.21-23, 2012 khnAdministrative Training Institute (ATI)-in Senior and MiddleOfficer-te tna Workshop on Ethics and Values in GoodGovernance a buatsaihah Resourse Person-ah a \ang. Aug.24-25 khn Kristian |halai Pwl, Lengpui Branch Retreat-ahSpeaker a ni a, Aug. 25-26-ah Lengpui Kohhranah

    rawngbwlna hun a hmang zui.(4) Dr. Lalrindiki Ralte chuanChristian Conference of Asia

    (CCA)-in August 22-26, 2012 chhnga Taiwan ram Hsinchukhawpuia, Puang Chhuak Tur leh Remna Siam Tur leh TidamTura Koh tih thupui zirhonaah, Asia khawmualpuia harsatnakan tawh mkte India Hmarchhaka chngte thlrna a\angintih paper a present. He programme hi Taiwan PresbyterianKohhranin an thleng a, Asia khawmualpui chhnga ram 20a\angin Kohhran hruaitu mi 60 vl an kal khwm.

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Didakhe - September_October, 2012

    6/35

    6

    www.mizoramsynod.org

    INDIA RAMA SAKHAW INLEH

    CHUNGCHANGA HARSATNA(Religious Conversion Issues in India)

    - Rev. Vanlalrova Khiangte

    I. THUHMA: Kristian sakhuaa inleh hi Hindu firfiak pwltenan hua a, buaina chawh chhuah nn an hmang a, tual thah nn anhmang hial a ni. Khawvl hmun hrang hrangah sakhaw ruihchilhpwlte pawhin an buaipui nasa bawk. A chhan sawi tur a tam ang.

    Sakhua leh politics inchawhpawlh hian hnam bil rilru leh hnam dangduh lohna a chawk tho a, boruak a tilum a, inhuatna leh intihbuainaa thlen fo. Sakhaw inlehna hi hnam bil rilru a\anga thlr chuanngaimawhawm tak a ni wm e. Hetiang boruak hi India ramah atak taka Kristiante tawh mk a ni a, reh lam aiin hluar lam a pan nipawhin a lang.

    II. SAKHAW INLEH THU HRILHFIAHNA: Sakhaw inlehchungchng hi sawi fiah awlsam viaua a lan laiin inhnialna thlen thei anih avngin wihawm taka sawi fiah a har khawp mai.

    1. A awmzia: Sap\awng chuan religious conversion an tia, sakhaw rin dn danga inlet tihna bkah thil awm sa, ngaihdn awm sa a\anga ngaih dn thara rilru thlk tihna pawh a nithei. Kristian cht vlna chhngah chuan Kristiana rawn inlette

    sawi nn hman a ni ber. Sakhaw danga inlet pawh sawi trtam tak a awm. India ramah Kristiana inletten harsatna an tawhnasat avngin ngaihven a hlawh hle a ni.

    Rin dn thlk naran a nih loh avngin ram leh hnamnunphung a nghawng a, vantlng nunhona a nek deuh \hinavngin politics duh fr pwlin an ngai thei lo \hin a, hrilhfiahnapawh an siam \hin.

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Didakhe - September_October, 2012

    7/35

    7

    www.mizoramsynod.org

    2. Bible a\angin: Hebrai thumalniham tih lehshub tih hi inlehnachungchnga thumal hman lar tak a ni a, Grik thumalmetamelomaitih leh epister/ephein te nn awmze thuhmuna ngaih a ni.1 Chu chu

    sual leh awm dn \ha lo hawisana Pathian thu wih tura kir leh thusawi nn a ni deuh ber (Ezk. 18:21,27. 33:9. Jer.26:3); inlamltnaleh sual kalsana inchhir thu sawina a ni bawk (Jer.34:15,Is.10:20,21). Simna a ni.

    Thuthlung Thar-ah thumal pahnih meta-noia/meta-melomai/-ein (rilru/ngaihtuahna danglam) tih leh epister/ephein (lo kr Pathian hnnah) tih te hman bk a ni a.Metanoiein hi noun

    angin vawi 34 hman a ni a, verb angin vawi 22 hman a ni.Episterphein (verb) hi vawi 21 hman a ni a, noun ang chuanvawi 1 hman a ni, Tirhkohte Thiltih-ah hman tam ber a ni.|awngkam dang nna sawi zawmna nn chuan inlehna thu hiThuthlung Thar-ah vawi 80 lai hmuh tur a awm.2 Bible pum pui thlrchuan hng thumalte hian sakhua inleh lam a kwk lo va, simna thuleh nun inthlk lam sawina a ni.

    Lal Isua zirtirna Pathian ram a hnai ta a, sim ula Chanchin|ha hi ring rawh u (Mk.1:15) tiha simna thu hi rilru thlkdanglam sawina a ni. Isuan Ninevi khua simna kha Judatepawhin entawn se tiin a sawi (Lk 11:32). Thuthlung Hlui lehThar-ah te hian chutiang lam hawi chuan sima Pathian hnnlama kr tura fuihna kan hmu \hin. Mi tam takin Kristiana inlehthu sawi nn an hmang \hin a, sakhaw inthlk lam ni lovin

    Pathian hnna kr lehna thu sawina a ni zwk. Amaherawhchu,Kohhran \iak tra Kristianten Chanchin |ha an hrilnaa sakhawdang a nk chinah erawh chuan an uar lam a danglam hret a.Tirhkoh Paulan Ephesi Upate hnna, Grik leh Judate hnnahPathian lamah rilru lamlt thu leh kan Lalpa Isua Krista lamrin tur thu ka hriattr \hin kha, tia a sawi hian Israel leh hnamdangte thliar hrang lova Lal Isua rin mai a ni (Tirh 20:21). Chu

    chuan a tum chu eng sakhua pawh ni se Pathian hnna kr tur chuanLal Isua hnna kr a \l tihna a ni.

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Didakhe - September_October, 2012

    8/35

    8

    www.mizoramsynod.org

    Kristianten sakhaw dang leh hnam dang hnna Chanchin |ha anhrila an thil buaipui hmasak chu milem biak chungchng a ni a, LalIsua rin dwn chuan chutiang milem biak chu bnsan tur a ni (Tirh.

    17:29f, Rom 1:25, 2Kor. 6:16, 1Thes.1:9). Rom lehkhathawn hianSiamtu Pathian aia thil siam biak loh tur thu a sawi tam a, chuvngchuan an sakhaw hlui a\anga chhuak a, sakhaw thar Lal Isua rinnalama inlet turin a fuih a. Milem biak leh nun dn mawi lo a\angarilrua Pathian chibai bkna an zirtir a\angin sakhaw inleh lam anuar \an niin a lang.

    Sakhaw dang a\anga an inleh hian saphun an ni ber mai a.

    Inremna a awm chuan sakhuana leh ni tin nunin harsatna a neilo. Mahse, sakhua chhnga hnam zia a hran chuan harsatna a thleng\hin. Ruthi khn, I chite chu ka chite an ni ang a, i Pathian chu kaPathian a ni ang, (Ruth. 1:16) a tih khn Juda sakhuaah sa a phuna, an hnamah a lt a, harsatna a nei lo. Peteran Pentikos ni-a thu asawi khn sima Isua ring turin a fuih a, mi 3000 laiin an pawm thukan hria, hnam hrang an inpawlh ta. Hun a kal leh hret a, Judasaphun Grik mi leh Hebrai mite krah buaina a chhuak ta hial a.Grik leh Hebrai mite hnam zia a hrang a, an rin inang mah se, aninrem tluantling lo a ni. Chuvng chuan chi thlan, hnam thianghlim,Pathian mite tiin Israel thar din a lo ni (1Pet.2:9). Hetia hnam tharanga sawi a lo nih tk avng hian Kristianna chu sakhaw inhunghrang angin a lo lian ta zl a ni.

    3. Tunlaia hriat thiam dn: Sakhaw inlehna hian khawtlng nun a

    nghawng thui m avngin chk zwk leh thk zwka zir a lo ni ta a.India ramah phei chuan Hindu Kristian intiin Hindu sakhua paihlova Lal Isua ringa simna nn an nun dn tihdanglam an tum. Kum1850 vl a\ang khn mi tam takin pwl an din a ni. Chng zngahchuan Subha Rao leh Chakkarai-a te hi a lr zual an ni.3 Chakkarai-a chuan inlehna hi chu sakhaw serh leh sang lam ni lovin Pathian nungnna inpwlna a\anga lo luang chhuak vantlng nun khawih thil a nitiin a sawi.

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Didakhe - September_October, 2012

    9/35

    9

    www.mizoramsynod.org

    Mi tam tak chuan sakhaw inlehna hi khawthlang mite tih dna

    Pathian biakna mai nia an ngaih avngin a tlo lo va, Pathian biakna

    tak tak tling lovin an hria a, pawm dn a inchen lo hle. Stanley

    Jones-a chuan Inlehna chu Nunna dn tiin a sawi. A sawi zaudn chuan thil engkim hi inlehna dn hnuaiah a awm a, nunna a lo

    awm \an hian inlehna dn a in\an nghl a, chaw ei chu taksa tnchaknaah a inlet a, chakna chuan taksa a tipuitling a, puitling chuan

    nunna thar a siam \hin, chuvngin hng inlehna hi thil pakhata sawifiahmai chi a ni lo. Rinnaa bul \an chu ngaihtuahnaah a thawk a,ngaihtuahna chuan nun a kaihruai a, ni tin khawsaknaah rah a chhuah

    \hin, tiin a sawi.4 He sawifiahna hi a pawmawm khawp mai. Sawizau deuh erawh a ngai mai thei e.

    III. INDIA RAMA SAKHAW INLEH CHUNGCHANG:

    Hmnlai a\angin India ramah sakhaw inlehna hian dodalna atwk a, tunlaiah phei chuan inhnialna firfiak tak, sawrkar pawha inrawlhna hial a ni. Hnam nun leh zia a hrt avngin inhnialna

    a tisosng zual bawk.

    1. Sakhaw inleh thua harsatna: Missionary-ten Kristian rin dnan hril a, \anpui ngaite an \anpui a, nun hlnin Pathianhmangaihna thu an hril a. Mi tam takin an lo hriatin Kristiansakhua an bl a, an inpe \hin. Sp hote awpbehna (Colonial) hun laichuan harsatna a awm tam lo. Mahse mahnia ro inrl a lo nih hnuaherawh chuan Kristiana inleh chu hnam phatsannaah ngaih a ni a,

    inletten huat an hlawh ta. Mahni pumpui puarna atna inpea ngaiinRice Christian tih hming te pk an lo ni ta hial a. Hei hian Kristianmission chu inbumna atn sum leh thil dangte hmang \hinah an puh ani.5 He puhna hi a dik lo vek bk lo. Sap hun laia mission tam takkhn rethei chhan chhuah leh \anpui hna an thawhin Kristiana inlettura thlm an chng a, Lal Isua rin dn hre lo Kristian tam tak anawm.

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Didakhe - September_October, 2012

    10/35

    10

    www.mizoramsynod.org

    Hindu firfiak pwlho chuan Kristianten \anpui ngai an puihna rng rngchu sakhaw inleh nna thlmna chaw chah niin an ngai vek a.6 Indiaram chu sakhaw pawm bk nei lo (Secular State) niin sawi \hin a ni,

    mahse sakhaw inlet tura inthlm theihna a awm avng hian India dinnachu a lem (pseudo) tiin an sawisl a, sakhaw pawm bk neih loh dn hihrilhfiah thar an duh hial a ni. Sakhaw inleh hi an huat avngin Kristianmission hnathawh chu an duh lo vek a ni. Arun Shourie-a phei chuanKristiante hna pui ber leh tum ber chu sakhaw inlehtr hi a ni a ti hialmai.7 Ani hian India rama Kristian mission chu nasa takin a sawisl a,Bible pawh a sawi chhe nasa hle. A duh thawh bawk a Mother Teresa-i rawngbwlna pawh a fak thei lo. Kristiana inlehna hi India hnam rilrunn inkalhin a hria a, India hnam tn thil \ha lo niin a ngai.

    India rama Kristiante hi a tam zwk chu mi rethei leh hnamhnuaihnung an ni a, Hindu hnam vantlng zngah chanvo an neive lo. Kristiana inleh chu chanvo an neih vena leh ngaihsak anhlawhna a ni. Hng Kristiante hi pwl hrangah an insiam a,Hindu vantlng a\angin an inla hrang hial \hin. Chuvng chuan Kristiansakhuain huat a hlawh phah a ni.

    Sp awpbehna a\anga India-in zalenna a sual lai l l khnIndia mite rilru-ah sp huatna a intuh a, politika inhuatna chuanzung nghet tak a kaih ta a. India Dnpui (Constitution) hialpawh tihdanglam an duh a, inhnialna a la kal reng a ni.

    India rama Kristiana inleh dodltu langsr hmasa chuVivekananda kha a ni. Kristianhoten India mite hnam zia leh sakhua

    hmusitin a hre tlat a, Hindu sakhaw zirtirna hian Kristian sakhawpawm dn a tluk lo bk lo a ti \hin. Tin, India Hnam pa an tih maiM.K. Gandhi-a kha sakhaw inleh duh lotu a ni bawk. Hng hruaitulangsrte ngaih dn hi mi tam takin an zui a ni.

    Amaherawhchu, politik ngaih dn a danglam avngin tunlaiaHindu pwl tam tak chuan Vivekananda leh Gandhi-a te chhui dnan pawm lo thung. India hnam rilru an chhui dn kha khawthlang

    finna (Western philosophy) a\anga zir a nih avngin a \ha twk lo

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Didakhe - September_October, 2012

    11/35

    11

    www.mizoramsynod.org

    an ti a. India chu Hindu finna (Hindu philosophy) hmanga hruai tur ani a, chu finna chu India mite hnam ze mil a ni, an ti.8 Chuvng chuansakhaw inlehna hi sakhaw huang chhng mai a ni tawh lo va,

    khawtlng nun leh hnam zia khawih thil, vantlng chtvlna a ni berta mai. Ei leh br zawnna te, thiamna leh finna zirna te, tunlaihmaswnna tam tak pawh a nk tel a, a nghawng a zau va, a huhnga na hle a ni.

    2. Mi mal leh huhova inleh thu: Sakhaw inlehna hian mi mal leha huhova inleh a huam vek a. Mi malah chuan a tlngpuiin chhia leh\ha hriatna a\anga inpkna a ni ber a. A huhova inleh erawh chu

    chi hlwm \henkhatin an ch bk hlwkna atn an hmang. An pwlemaw hnam emaw hotute thu vnga inlet an awm bawk.

    Mi mal anga inleh hian sawisl a hlawh lo deuh zwk a. A huhoerawh chu an hotute thu a nih avngin sakhaw inlehna awmzenei lo niin an ngai a, inbumna mai niin an ngai. B.R. Ambedkar-a hova hnam hnuaihnungten Buddhist sakhua an zawm pawhkha mi tam tak chuan mi mwl bumna angin an ngai. Inlehnachungchngah chuan M.K. Gandhi-a leh Ambedkar-a te khainrem thei lo ber an ni ang. Ambedkar-an hnam hnuaihnungzalenna leh rual pawl ve theihna niah a ngaih laiin Gandhi-a leh ramhruaitu tam takin chu chu an pawmpui lo.

    3. Sakhaw inleh phal lohna Dn: India Dnpui (Constitution)bung 25 chuan mi tupawhin a rinna a puang thei ang a, mi dang

    hrilh tur pawhin dikna a nei, tiin a sawi a. Mi tam takin sakhawinlehna chungchng hi Dnpui-a telh an duh a, mahse PrimeMinister Jawaharlal Nehru-a khn sakhua-a inlehna dn neihloh tur a ni a ti a. Mahse hnialtu an awm reng.9 Hnam bingrilru pu political party-ten thuneihna an chanin he thu hianhmun pawimawh a chang fo \hin a, hun lo kal zl tur thlirinIndia Dnpui chhngah telh a la ni mai thei. State \henkhatchuan an nei der tawh a ni. Hnam rilru pu political party \henkhat

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Didakhe - September_October, 2012

    12/35

    12

    www.mizoramsynod.org

    chuan hetiang lam hi uar takin an sawi a, thupui inthup (hiddenagenda) te an tihsak hial a ni.

    India ramah state pali-in sakhaw inleh phal lohna dn (bill) annei tawh. Orissa-in 1967-ah an nei a, Madhya Pradesh-in 1968-ah an nei bawk, kum 1978-ah Arunachal Pradesh-in an nei leha, Tamil Nadu-in 2002 khn an nei. Ram pumin a hman turinDnpui bung 25-na hi siam \hat emaw dn dang siam emaw hirawt reng a ni a. Hng state bkah hian state dangah pawh hengaih dn hian mi tam tak rilru a luah a, Kristianten an tuar phahnasa a ni.

    Sakhaw inleh phal lohna dn tia hriat lar ni mah se, Sakhaw zalennadn tih ang deuhin an dn hi duan a ni a. Mi tupawhin zalenna kannei a, chu zalenna chu kan sakhaw vawn leh kan hnam ze mila kanunpui tur a ni a, inbumna emaw inthlmna emaw hmanga sakhawinlehtr hi mi mal zalenna tihbuaisakna a ni a, Dnpui kalh a ni.Chuvng chuan zaln takin mahni sakhua leh ram dn hi nunpui tur

    a ni an ti a ni ber mai.

    10

    Kristian missionary leh thawktuten \anpuinaleh zirna hmanga hna an thawha, mi an baptist \hin hi an huat ber ani a, Kristian-a inlet tura thlm hi mi bumna niin an puh a ni.

    Sakhaw inlehna hi an duh loh chhan ber chu hnam rilru niberin a lang. India ramah hian sakhua leh vantlng nun a kalkawp tlat a, sawrkar rorlna pawh a nghawng hial rng a, chuchuan hnam hrang hrangte intihhranna siamin an hria a ni.

    Tin, politik-a hnam rilru a len avngin Kristian sakhua hi anduh lo tel bawk, Kristian chauh pawh ni lovin Islam pawh anduh lo. Politik-a zung a kaih avng hian mission rawngbwlhna thawhnaah fimkhur a \l hle.

    Dnpui tihdanglam emaw dn dang siam emaw an tih theih lohavngin inpwngnk leh tharum hmanga innawr te an chng a, mitlm zwk chan a chau fo \hin. Missionary-ten an tuar a, ring thar

    tam takin an tuar bawk. Hetiang inpwngnkna hi vantlng

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Didakhe - September_October, 2012

    13/35

    13

    www.mizoramsynod.org

    fuihpawrha tih a nih \hin avngin ram hruaitute lu tihaitu ber te zngami a ni wm e.

    4. Rawngbwltute ngaih dan inang lo: Kristian zngah pawhsakhaw inleh \l ti lo an awm. Pathian chibai bkna a nih chuansakhaw tih dn aiin hnam zia a pawimawh zwk ti an awm a,chu chuan Hindu Kristian an tih mai a hring chhuak a ni. Tin,theologian \henkhat pawhin Hindu zirtirna chhngah Lal Isuazirtirna ang a awm ve avngin a hrana khawthlang ram tih dnaKristian a \l lo an ti.

    Chutiang krah chuan Kristian zirtirna zktluak zawn a \l hlemai. Bible zirtirna a\anga zir a \l ang a, Kohhran thurin lehkalpui dn chhui chian pawh a \l ang. Hei hi thu pawimawhreng, mahnia nunna nei ang a ni a, kalpui thiam chuan nakin zlaKohhran nghet neih theihna tur pawh a ni ngei ang.

    5. Hindu-a inleh lt thu: India ramah Krist iantenhma kan swn la i in Hindu \hahnemngai pwl te

    \an lkna azrah Hindu-a lt leh an awm ve reng \hin.Sakhaw zirtirna leh hnam ziaa an ngheh loh avnginan kr leh \hin. Ret heihna leh mwlna avngin an krbawk. Hindu-ho hian nasa t akin an t hlm bawk \hina ni.

    Kohhran enkawltu pastor-te inthlahdah vngin mi tam takan rin dn hlui lamah an kr phah bawk.11 Tin, Kristian

    zngah hnam hrang inngeih lo an awm bawk avngin Hindutih dn an duh zwk fo va, an kr phah bawk a ni.

    Kohhran din dnin a zir loh avngin an nghet lo va, anrin dn hluiah an kr leh \hin bawk. Hnam rilru leh neituthlarau tel lovin Kohhran din a ni \hin a, Kristianna chumi dangte r in dn \wmpuina anga ngaiin neitu nihna an

    nei lo va, an nghet lo a ni.

    12

    Kristiante rawngbwl hnahian hnama chiang rawng-bwlna leh khumpui luhchilh rinna

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Didakhe - September_October, 2012

    14/35

    14

    www.mizoramsynod.org

    a thawhpui loh chuan sakhaw inleh hi thawmhnaw inthlk angchauh a ni ang a, an veikhawr ang a, an mikhual bawk ang.

    IV. KAN RAWNGBAWLNA ATAN: Kan Kohhranin ramtharrawngbwl hna kan thawh hi Pathianin mal a swm a, a ropui hlemai. India ram laili-a kan rawngbwlna hian a chunga kan sawi tkharsatnate khi a twk thei, a twk ang tih pawh ring ila. A tlngpuichauhin han sawi zui ta ila.

    1. Mizote rilru: Chanchin |ha hril rawngbwl hnaa MizoKristiante rilru hi a \ha hle mai. Pathian hmangaihna a\angin

    duhsakna nn kan thawk a. Helamah hian thawh pawh kanthawk nasa a ni.13 Kan duhthawhna erawh hi chu ngaihtuahchian \l lai a awm. Ring thar report tur neih tam loh hian hotute lehKohhranhote lakah inthlahrunna rilru a awm duh khawp mai a, chuchuan ring tharte rinna nghet nei thei lovin kan siam palh ta em ni tihtheih a ni. Tin, kan hnam ze mil hi kan thlarau ze mil a ni bawk a,hnam dang zia kan man twk lo deuh a ni mai thei. Hlawhtling taka

    Kohhran kan phunna hmunah harsatna kan twk leh \hin.

    Kan chhehvla Chanchin |ha kan hrilhin kan hnam ze miltehnnah chuan unau ang takin kan rinna kan puang thei. Mahsekan ze mil lo hnamte chuan hetiang boruak hi an nei ve lo.14

    Kan mission hnathawh hi ringtu siamna atn a zau twk lo ani mai thei. Tunah India ram ril lama Hindu thuneihna hmunah kanthawk ve ta a, hnam hnuaihnung leh retheihoten \anpuina leh

    duhsakna an dawn avngin kan thu an ngaithla a ni mai thei. Anrinna thlkthleng khawpin an inlet em tih te ngaihven a \l wm e.

    Hetianga baptisma chantra Kohhran pwla kan seng luh hian anhnam zia kan paihtr ang tih a hlauhawm khawp mai. Baptismachana an hnam zia leh vantlng zng a\anga lk hran hian India mi nilo anga an lan \hin avngin harsatna siamtu a ni fo. An hnam zia

    paih lova Lal Isua ringtu an nih zirtir a \ha - an hnam nunphung mila

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Didakhe - September_October, 2012

    15/35

    15

    www.mizoramsynod.org

    Lal Isua chibai bk leh Pathian biak dn an thiam chuan an mikhual

    lo vang.15

    2. Ngaihtuah ngun a \ul: Tunlaia India rama Kristiante dodalnatawh hi thu mai a ni lo; thil tih leh ngaihtuahna inkawp a ni a, sakhualeh politik inzawmin mi rilru a hneh bawk si a, vantlng nun leh eibar

    zawnnaten mi dinhmun a khawih che vl nasa bawk si. Kristiante

    ngei pawh kan ngaih dn a inchen bawk si lo. Kawng hrang hrangngaihtuahin sakhaw inleh chungchng hi thu naran a ni lo va, ngun

    taka ngaihtuah \l a ni.

    A inlette an pawimawh rualin thawktute thawh dn leh pawmdn pawh a pawimawh. Kohhran chanchinah eng nge thlengtawha, vantlngin engtin nge an dawnsawna, an khawsakpui dn

    te, Kohhran pwl leh mission pwl hrang hrangte ngaih dn te,

    politik kal vl dn te chhuia zir a \l ang. Mission hna hi thil chereng, nunna nei (dynamic) niin an sawi \hin a, a dik hle. Chuvng

    chuan kan Kohhran pawhin ramthara rawng kan bwlnaah ring

    thar kan neih dn hi nunna nei a nih anga che reng trin kan vilthiam a \l.

    Sakhaw inlehna thlarau hi mihring nun tichetu a nih avngin achak m m mai a, a harhvng bawk. Enkawl ngai a nih avngin

    Pathian Thu tluantling tak nna thawh a \l. Sakhaw thil a nihavngin midang sawisl zawnga inleh hian inhuatna a hring

    duh khawp mai. Inhuatna tel lo, intihrang lo leh vantlng nun

    tibuai lova kan thawh theih chuan a \ha hle ang. Kan thawhnahmuna mite hian eng ang takin nge an rinna hi an lk runthlk

    tih pawh kan hriat a \l. Hna hmuh leh \anpuina dawn nn an duh

    twk a nih chuan a \ha lo vang. Pathian lama nun dn thara krlehna,simna nna Pathian chibai bkna a ni a, nun hlu a ni. Saphunna ang

    mai a ni lo tih hriat a \l bawk. Nun inpkna a ni.

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Didakhe - September_October, 2012

    16/35

    16

    www.mizoramsynod.org

    V. TLANGKAWMNA: India rama sakhaw inlehnain harsatnaa siam nasat thu hi hmnlai a\ang tawha tlng hriat a ni. Kum 1960vl a\angin politik chhngah a langsr zual. Kum 1990 a\ang phei

    chuan tual thah nn an hmang tawh. Rorlna sng ber Parliament-ah pawh inhnialna sosng tak thlentu a ni. Chuvng chuanngaihtuahna zau leh fm taka ngaihven a \l.

    Huat leh khin lt hian he harsatna hi a tifel lo, an hriatthiam zwngathawh tum ngawt pawh a dik ber hek lo. Mahse he harsatna hi thilnarn a ni si lo va, ram leh hnam thil a ni hial mai. Sakhua leh politikinphuar zawm hian vantlng nun a hruai nasa a, hnam zia a nghawng

    bawk avngin miin an ngai runthlk m m. Kohhran \iak trahpawh an buaina a ni a, ram hrang hranga Chanchin |ha a darhpawhin he harsatna hi a langsr zl. Chuvng chuan kanrawngbwlna hi he harsatna laka kan buai loh nn ngaihtuahna fimtak, Pathian hruaina leh finna hmanga kan zir a pawimawh ang.

    End notes:

    1 Hebrai thumal shubtih hi rilru inlamlt, ngaih dn hlui krsan tihna a nia, Israel ni lo chungchngah an hmang mang lo tlngpui.

    Nihamtih erawh chu Grik \awng metamelomaitih nn a thuhmuna, inchhir, pawiti-a krsan tihna a ni. Ref. Conversion in The NewInternational Dictionary of New Testament Theology, Vol 1.p.356-359.

    2 Lucien Legrand, Conversion in the Bible: A Dialogical ProcessinMission and Conversion A Reappraisal, Edited by Joseph Mattam &Sebastian Kim. FOIM Book IV.p.18.

    3 Andrew Wingate, The Church and Conversion, ISPCK,1999, pp.191-197.4 E.Stanley Jones, Conversion, LPH,1997, p.35-40. Mission hna a\anga

    thlr chuan he hrilhfiahna hi a zau hle a.5 Ebe Sunder Raj, Conversion A National Debate, Nivedit, 2004, p.46-

    53. He lehkhabu hi India rama sakhaw inleh chungchnga Kristianteleh Hindute inhnialna thuziak a ni a, Hindu \antu politik party lamin anhnialna leh Kohhran hruaitute chhnna a ni. Sawizau tr a tam hle.

    6 Sita Ram Goel, Pseudo-Secularism-Christian Mission and HinduResistance, Voice of India, 1998, p.5.

    7 Arun Shourie,Harvesting Our Soul, ASA, 2000, p.2, 49.Missionariesin India, Harpercollins, 1996, p.43. Arun Shourie hnialna leh Kristian

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Didakhe - September_October, 2012

    17/35

    17

    www.mizoramsynod.org

    mission chungchng hi M.Th. thesis atn ka hmang a, chhui zau tr alo tam hle mai. Arun Shourie hnialna hi dik lo vek a ni lo va, politikzwnga a kaih avngin a thu a lai thei lo a ni. BJP sawrkar laiin CabinetMinister a ni a, India ram chu Hindu ram ni se, a ti a. A mi mal rin dnerawh chu pathian awm ring lo a ni thung. India ram tn chuan Hindudn leh sakhaw inhruaina hi \ha berin a hria a ni.

    8 Indian nationalism tih lehHindu nationalism ti-a hriat a ni a.Indiannationalism chu khawthlang finna a\anga zir a nih avngin India mitenan hrethiam lo an ti a,Indian nationalism dik tak chuHindu nationalisma ni tur a ni an ti.

    9 Wingate, The Church and Conversion, p.34.10 Khaikhwmna anga ka dah mai a ni a, zau deuha sawi dwn chuan sawi

    tur pawh a tam khawp mai. Sawifiah vek sn a ni lo, state hrang hrangaan neih pawh a inang hek lo.11 Wingate, The Church and Conversion, p.173ff. India chhim lama

    zirbingna hmun \henkhata a hmuh chhuah a ni hlawm a. Kristian tamtakin rinna awmzia an man lo va, hnam tih dn (culture) thilah an buaibawk a, Hindu-a lt leh an awlsam.

    12 U.P.-a kan rawngbwlna hmun pakhat thingtlang khuaah chuanhmnlaiin Kohhran a ding \hin a, thangtharten an nu leh pate tih dn mainia an ngaih avngin an zwm ve lo va, an nu leh pate an ral rualin

    Kohhran a ral deuh mai. An thinlungah rinna zung a inkaih lo va, hnamahKristian a bet lo a ni.

    13 Ramthar thawhlwm leh ramthar lam hawia Kohhran sum kan hman ralhi 40% aia tam a ni \hin a, hei hian helam hawia kan rilru pkzia a tilanghle wm e. Mizo Kohhran chhngah ramthar lam hawi thusawi hian mirilru a hneh awl m m.

    14 Rev. Dr. Vanlalchhuanawma chuan Mizo hnahthlk znga rawngbwlnachuan ram a zauh a, Kohhran a pung a, Mizo hnam a tipumkhat. MahseMizo hnam ni lote zngah chuan chutiang a ni lo, a ti. Mizote rawngbwlna

    chu hnamdangte hnna Mizo hnam zia tuh tum a nih avngin hnamdangtehnnah a nghet lo niin a hriat theih. Cf.Mission and Tribal Identity; Ahistorical analysis of the Mizo Synod Mission Board from a Tribal

    perspectives (1953-1990). ISCPK, Delhi, 2010.15 Joseph Mattam, Indian Attempt Towards A solution to the Problems

    of Conversion inMission and Conversion; A Reappraisal, FOIM IV.

    St.Pauls, Mumbai, (1996), 125.

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Didakhe - September_October, 2012

    18/35

    18

    www.mizoramsynod.org

    KUM 2012 DECEMBER THLAAH

    KHAWVEL A TAWP ANG EM?

    - Rev. Rosiamliana Tochhawng

    Kum 2012 December 21 hian khawvl hi a twp ang em? Hezawhna hian mi tam tak a tibuai niin a hriat a, chuvngin hemichungchng hi twi ta han chhui a \ha wm e. Khawvl a twpdwn nia ngaitute chhui dn chipchiar taka chhui tur chuan sei takziah a ngai ang a, chhiartute tn a ninawm thei ang. Chuvngin tawifel deuhin chhui tum mai ila a \ha ang.

    Kum 2012 December ni 21-a khawvl twp tur anga sawina hi\huang hnihin a awm a; pakhatna chu December 21, 2012 hi planetpakhat Nibiru-in a rawn su ang a, chu chuan khawvl hi nasa takina swi nghng ang a, chhiatrupna a thlen dwn tih a ni a. A dang lehchu Mayan Calendar-in December 21, 2012-ah hian khawvl hianinthlkthlengna rpthlk a thleng dwn niin a sawi lwk tih hi a ni.

    Hetiang lam chhuina hi TV lamah tihchhuah fo a nih avngin mi\henkhat a tibuai a ni wm e.

    A hmasa zwk Nibiru chungchng hi han chhui hmasa ila. Nibirutih hi Sumerian ho thawnthu-ah a lo awm tawh \hin. He thawnthubehchhan hian kum 1976 khn Zecharia Sitchin-a chuan sciencethawnthu phuahchawp (Science fiction) a ziak a. A lehkhabu chu

    The Twelfth Planettih a ni. Chu thawnthu-ah chuan Sitchin-a chuankan solar system piah lamah khian solar system dang a awm a, chusolar system-a arsi (planet) pasarihna chu Nibiru a ni, a ti a [solarsystem - ni leh a chhehvla arsi inher hi solar system an ti a. Ni khiarsiin a kal hual a, chng arsi znga pakhat chu kan awmna lei hi ani]. Chu Nibiru-ah chuan mi lian pui pui leh fing tak tak an chng ani. Nibiru-in arsi dang a hlna kawngah chuan kum 3600 danahkan awmna lei hi a rawn paltlang \hin a, kan awmna lei a rawnhnaih hmasak ber chu kum 4, 50,000 kal ta kha niin a sawi.

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Didakhe - September_October, 2012

    19/35

    19

    www.mizoramsynod.org

    Sitchin-a sawi zl dn chuan Nibiru-in khawvl a hnaih lai tak chuana mi chng, Annunaki an tih maite chu leiah hian an lo zuangthla a,

    chng mite chuan mihringte chu salah manin hna an thawhtr a, anlian m m a, an chakin an fing bawk si, mihringte chuan pathianbiakin an be ta hial a ni. Chng Annunaki-ho chuan mihringte chupwlin nupuiah an nei a, an thlahte chu mi lian pui pui an lo ni ta a.Hei hi Bible-in mi lian a sawi (Nephilim) te kha niin a ngai. Genesis6:4-a Chng lai chuan mi lianho chu leiah hian an awm a; chumihnuah pawh Pathian fapaten mihring fanute chu an pwl a, an laka

    fate an neih \hin lai khn an awm bawk a: chngte chu hmasngami chak, mi hmingthangte kha an ni, tih kan hmu a, heta mi lian, michak leh mi hrngte hi Annunaki leh mihring inthlah pawlh a\angalo piangte niin a ngai. Hng bkah hian Grik thawnthua mi chakhmingthang Hercules-a leh Goliath-a te pawh kha hng znga mi nitrah a ngai a ni.

    A sawi zl dn chuan Nibiru boruak (atmosphere) chu siam\hat foa ngai a, chumi atn chuan rangkachak a ngai a, rangkachak chu anneih si loh avngin lei a\anga an lk a ngai \hin a ni. South America-a khur thk pui pui awmte khu hmnlaia Annunaki hovin an mihringsalte hmanga rangkachak an laihna niin a sawi. Chutianga rangkachakan lk hnu chuan Nibiru rawn hnaih leh laiin an lawn chho leh niin asawi. Hei mai ni loin Exodus bu-a kan hmuh tui thisena chantr tih tepawh hi Nibiru-a miten red oxide an rawn thlk vng niin a ngai a.

    Hetianga Nibiru-in khawvl a rawn hnaih hian nasa takin leilung awmdn a swi danglam a, tlngkang te, rial hlauhawm pui pui te a thlen\hin, a ti a. He Nibiru hi kum 2012-ah hian lo lang leh trin a sawi a,lei hi a sut loh pawhin a hnaih fe ang a, chu chuan khawvl hi an swichhe nasa hle dwn niin a sawi. Eng pawh ni se hei hi chhuina hmangathawnthu phuah a ni tih hre reng ila.

    Tunlaia Nibiru rawn tilr lehtu chu Nancy Lieder-i a ni a, ani hi

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Didakhe - September_October, 2012

    20/35

    20

    www.mizoramsynod.org

    zirtirna dik lo kalpuitu sp lungpui lum hlaua ni ber mai. He nu

    hian Arsi pakhatZeta Reticuli-a miten an rawn la niin a sawi a.[Zeta Reticuli hi arsi awm tak tak a ni a, lei a\anga hla vak lovah a

    awm niin an sawi. Arsi phir (twin star) a ni a, ni ang bawkin ng ape chhuak thei. He arsi behchhan hian science thawnthu tam takphuah a ni. He arsi hian hltu nei anga sawiiin chutah chuan lei piahlam mi (aliens) awm angin an sawi \hin]. Lieder-i chuan he arsi-amite hian a thluakah eng thil emaw an dah a, chumi hmang chuan anrawn be \hin niin a sawi a, chhiatna lo thleng tur khawvl hnna lohrilhlwk turin an ruat niin a sawi. A trah chuan kum 2003 May

    thla kha khawvl chhiat hun tur niin a sawi a, kum 2010-ah a sawnleh a, chhim leh hmr inthlkthlengna (pole shift) awm tur niin asawi a, tichuan December 21, 2012-ah niin an sawi leh ta a ni.

    TV leh Youtube lama Nibiru ni wma an tarlan hi Nibiru a ni lo.Pluto bulah hian scientist-te chuan planet pakhat awmin an hria a,an la hmuhchhuah chiah si loh avngin Planet X an ti mai a, lahriat rih loh tihna a ni. Planet X an zawnna lamah chuan planet

    leh simeikhu eng emaw an hmu a, chu chu Nibiru tiin an trlang tamai a ni. Nibiru thlalk anga an sawi hi Planet V838 a ni zwk a,chu chu kan awmna lei a\anga ng anga chaka kala, kum singhnihchuang kal ngai khawpa hlaa mi a ni. Eng pawh ni se Nibiruchungchngah hian buaina tur a awm lo ve. Science a\anga thlrpawhin eng mah a fiahna a awm lo va, thawnthu phuahchhawp lehkal sual ho thil sawi mai mai niin a lang.

    Kum 2012 December 21-a khawvl twp tur anga sawina dangleh chu Mayan Calendar hi a ni. Mayan hnamte hi Central America-a awm an ni a, Mexico, Guatemala leh Honduras ramah hian aninsem darh a, hmnlai chuan hnam fing tak an lo ni tawh \hin a niwm e. Sng vak bk lo, hang leh an sam pawh Mizote sam angadum leh kir lo, lu bial ber pwla ngaih an ni. Tunah hian Mayan(\henkhat chuan Mayan Indians an ti) hnam hi Mizoram mipui lt

    vl emaw an ni a, zaa sawmsarih vl chu Guatemala-ah an chng a

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Didakhe - September_October, 2012

    21/35

    21

    www.mizoramsynod.org

    ni. Tun dinhmunah chuan Kristian an ni deuh vek tawh wm e.Roman Catholic an tam a, an hnam thilte an Kristiannaah an la ltnasa hle.

    Mayan Calendar chungchng hi TV lamah kan hmu fo \hin. MahseMayan Calendar leh Mexico-a hun chhtna ni wm tak rin sei puipui NASCA lines an tih maiIzapa hi an chawhpawlh nasa hle a,hei hi hnam hran daih thil a ni a, mi narn tn chuan thil inzawm ptangin lang mah se, hnam ze hrang leh hun hrang daiha mi an nihavngin chawh fin loh tur a ni.

    Mayan-ho hian van lam chanchinte an lo zir nasa a, an hriatna pawhkawng \henkhatah chuan a \ha hle. Hun \hen dn danglam deuhhlek an nei a, chu chu a tawi zawngin ti hian sawi ta ila. Calendarchi hnih kum khata ni 360/5 awm leh ni 260 awm an nei a, tichuanni rng rng hian hming pahnih an nei zl a, hei hi kum 52 danah ainher rem (reset) leh \hin. A hmasa zwk kum khata ni 360 awmnahi thla 18-ah an \hen a, thla tin ni sawmhnih a awm a (ni 4/5 a bo?).Kum khat hi tun an ti. Mayan Calendar-a an sawi lr m m chuhun rei tak chhiarna - Long Count an tih hi a ni a. Kum khat chusawi tawh angin tun khat a ni a, tun 20 chu katun khat, katun 20chu baktun khat, baktun 20 chu pictun khat, pictun 20 chukalabtun khat kalabtun 20 chu chilkintun khat tiin a kal chho ani. Tichuan hun bi hetiang hian ziak ta se 9.10.6.5.9, a awmziatur chu baktun 9-na, katun 10 na, tun 6-na, uinal(thla) 5-na, kin(ni) 9-na tihna a ni ang.

    Mayan-ho sakhaw thawnthu-ah chuan khawvl hi vawi thum achhe tawh a, tunah hian a vawi linaah kan chng mk a ni. Khawvlpathumna chu baktun 13 (kum 5125) hnuah a chhia niin an ngai a,a chhiat hun an sawi chu tuna kan Calendar hman mk a\angachht chuan Aug 11, 3114 BC nia hriat a ni. Tuna kan khawvlhman mk hian baktun 13 (kum 5125) daih tra ngaihna a\angin

    kum 2012 December 21 hi a twp hun turah chht a lo ni ta a ni.

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Didakhe - September_October, 2012

    22/35

    22

    www.mizoramsynod.org

    Hemi ni hian an hun chhiarna sei long count a twp dwn a, chuchu a bk takin New Age (thlarau mi dangdai deuh pwl) thuziakmiten kan khawvl hi a twpa khawvl tharin a rawn thlk hun

    turah an ngai ta mai a ni. Tichuan Mexican ho hun chht dnte lehhmanrua te nna chawhpawlhin an phuah ta vak mai a ni.

    Mayan Calendar hi kan sawi chipchiar hman lo. Hng hi erawhchhinchhiah ila. Pakhatnaah chuan khawvl hnam fing hrang hrangtehian hun bi chht dn hrang hrang an nei. China, Mesopotamia,Aigupta, Babulon, Grik leh Hindu te hian calendar hrang an nei

    hlawm a. Mahse hun bi dik taka chht hi tunlai hun thleng pawhhian harsa kan la ti a ni. Mayan te pawh hian hun chht dn chu anlo nei nameuh mai, mahse an hun chht dn hi a dik ber chuang lo.Hnam hrang hrangte chht dnah hian dik thlap a awm mang lo a niber a, tuna kan hun chhtna hman mk pawh hi a dik chiah chiahthei lo a nih hi. Chuvngin hmnlai hnam pakhat hun chht dn hidik tura ngaih tur pawh a ni lo va, buaipui tehchiam a \l lo.

    Pahnihnaah chuan Mayan-ho finna zirtute chuan Mayan-ho hiankhawvl chhiatrupna lam hawi an sawi lo, tuna an sawi dn hianmahni Mayan ho sawi dn ni lovin midangin Mayan ho chhuianga an sawichhwn mai mai a ni. Anmahni Mayan te pawhin ansuangtuah loh kha sawitr pht an tum zwk a ni.

    Pathumnaah chuan TV lama kan hmuh \hin rin chi hrang hrang

    NAZCA lines (IZAPA) an tih te leh lung sen, hun chhiarna (AztecStone of the Sun) an tih te hi Mayan ho thil a ni lo va, Mexican hothil a ni zawk. Mahse a vawrhlrtute hian an chawhpawlh a ni.

    Nibiru a ni emaw, Mayan calendar a ni emaw, thil danglam deuh anhan sawi vul chk \hin angah hian eng rilru nge maw kan put ang le?Hei lo pawh hi thil mak leh wihawm hmel deuh deuh a tam mai. Bible

    Code, Da Vinci Code, Illuminati, etc. te hi a buaipui peih tn chuan

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Didakhe - September_October, 2012

    23/35

    23

    www.mizoramsynod.org

    buaipui f tham an ni hlawm. Chi-ai mai lovin hng thilte hi engtin ngekan dawnsawn ang le?

    Thu veivir chng, thilmak danglam leh sawi dn danglam deuha thutheh darh hmanga eizawng ni mai wm hi an awm a, chngho chuanfilm star-ho chanchin te, infiammite leh politician chanchin te hi mibengverh zwng takin an theh darh \hin. Chutiang deuh bawk chuanmi rilru la leh hp tur zwnga thu mak tak tak vawrh darh an chnghle. Thil ni thei mai wma lang eng eng emaw lakhwmin thil ni theimai wm angin an chhuah a, chhui chiang lo tn chuan wih mai

    pawh a awl a ni. Nibiru chungchngah te pawh hian Sitchin-athawnthu te, Bible-a mi lian chanchin leh Israel fate zin kawnga thilmak te, Nancy Lieder-i thusawi te leh Scientist-hovin planet X anzawnna lama an thil hmuhte an han chuktuah khwm a, thil ni maithei wm, rilru la tak an duang chhuak ta a ni. Chutiang bawkinMayan Calendar-ah te pawh hian Mayan ho sawi tum leh ngaihtuahdn phung ni miah lo kha an sawitr a ni ber mai a. Mexican-ho thilchhuina nn an chhnfin a, mahse a takah chuan culture hrang daihkum zanga chuang laia inthlau an ni. Hetiang thil danglam deuh a lothlen hian chi-ai mai lovin mi thiamte kan rwn a \ha ang. Kohhranhruaitute pawhin mipui kaihruai thei turin hetiang thil hi kan hriat vezl a ngai a ni.

    Khawvl twp hun te hi tu mahin kan hre lo, hmnlai mi fing emaw,tunlai mi fing emaw, eng ang thlarau mi pawhin Fapa meuh pawhin

    a hriat loh hi an hre bk lo. Hun hi Pathian kuta awm a ni a, Pathianthu thu a ni. Hun lo la awm tur thu-ah hi chuan a sawi chiang lehsawi huai apiang hian Pathian an \ih lo tihna a ni. Chuvngin Kum2012 December 21-ah khawvl a twp ang em tih hi Pathian chauhina hria a, Pathian thu thu a ni. Pathian nna kan ln dun chuan engmah hlauh tur a awm lo.

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Didakhe - September_October, 2012

    24/35

    24

    www.mizoramsynod.org

    ZAWHNA LEH CHHANNA

    (Contextual Theology)

    Zawhna 1-na: Theology tih hi kan \awng ang maiin kanhmang lr tawh a, a sawifiah theih deuh em? Tunlaia theology

    lr thar langsr deuhte engte nge?

    Chhanna: Theology tih hi Grik thumal pahnihtheoslehlogiaa\anga lk chhuah a ni a. Theostih chu Pathian tihna a ni a, logiachu ngaihtuahna fm (reason) hmanga thuril chhuina emaw,

    sawifiahna emaw, hrilhfiahna emaw, zirna emaw tihna a ni. TichuanTheology chu rilru leh ngaihtuahna fm hmanga Pathian thu zirna lehsawifiahna tihna a lo ni a. Pathian tak erawh chu mihring famkimlote chhui leh zir theih a nih loh avngin, a inpuanna kaltlanga mitenPathian chungchng an hriat dn leh an sawi dn te chhuina lehzirna a ni ber mai. Chutichuan Theology chu Pathian chhuina lehzirna ni mai lovin, Pathian chungchng chhuina emaw, Pathian thu

    zirna leh sawifiahna emaw ni zwkin a lang.

    Miten Pathian chungchng emaw, a thu emaw an puan chhuah lehsawi \hinte hi Pathian nihna chauh ni lovin, mihring leh khawvlnna a inlaichnna thu te a ni deuh ber a. Chuvngin Theology chuPathian chungchng te, Pathian leh a thiltih te, a bkin mihring lehthil siam khawvl nna a inlaichnna te, miten an hriat dn zu zir

    chianna leh mi dangte hriatthiam theih tura awmze nei taka sawifiahtumna hi a ni. Chutah chuan Kristian Theology chu mihringte hnnaPathian inpuanna famkim leh a vwrtwp, Isua Krista ringtute lehpawmtute thlirna a\ang chauha ziak a ni bawk.

    Tun hma lam chuan Theology hi thu dik, rin tlk leh danglam theilo, eng hun lai pawha tute tn pawha hmantlk leh awmze nei renganga ngaih a ni \hin a. Mahse kum 1960 bwr vl a\ang khn

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Didakhe - September_October, 2012

    25/35

    25

    www.mizoramsynod.org

    theology an ngaih dn chu nasa takin a lo danglam ta a. Theologychu englai maha danglam ngai lo ni lovin, a hun leh hmun azira danglamzwk \hin a ni tih an lo hria a. Eng theology mah hi a twpna leh

    famkimna (final theology) anga sawi theih a awm lo. Mamawhna leha \lna avnga chher thar leh siam thar zl a ni. Chng zngah chuantunlaia langsr deuhte chu Minjung theology, Dalit theology leh Tribaltheology te hi an ni. Hngte hi contextual theology an ni a, liberationtheology (chhanchhuahna theology) anga sawi an ni bawk.

    Zawhna 2-na:Contextual theology hi han sawifiah teh.

    Chhanna:Contextualization tih \awngkam hi WCC hnuaia TEF-in kum 1972-a Ministry and Context tih an report a\anga lochhuak a ni. He \awngkam rawn hmang chhuaktu chu TEF Director,Shoki Coe leh Aharoan Sapsezian te an ni. Hemi hma lamah hichuan khawthlang ram ni loho zngah, he \awngkam tlukpui thuak-Adaptation, Accomodation, Inculturation, lehIndigenizationtih te an lo hmang tawh \hin.

    Contextual theology chuan a hun leh hmun mila Pathian thu kalpuitih a kwk a. Entir nn, Tual chhuak Pathian thu tih ang hi. A hunleh a hmunin a mamawh anga Pathian thu chher hi a ni. Tual bwng,tual vawk tih ang deuhvin, hmun dang a\anga lk luh ni lo, ramchhng a\anga lo zi chhuak, a zk chhuahna hmun leh hun mil zwngleh mamawh phuhru zwnga Pathian thu chher hi Contextual theology

    chu a ni ber mai.

    Hemi ang thuak indigenization hi a awm a. Hei hian theologyhmun dang a\anga lk luh, a hun leh hmun mil zwnga chherdanglam tih a kwk a ni. A lo dawngsawngtute hriat thiam turzwng leh an hnam nuna zung kaih thk thei tura a ram mite nundan mila siam/chher danglam dn phung a kwk ber.

    Contextualization chuan hei hi huam tel thovin a hun leh hmun

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Didakhe - September_October, 2012

    26/35

    26

    www.mizoramsynod.org

    a\anga lo piang chhuak leh chulai mamawh phuhrkna chu a uarthung a ni. Hng theology-te hian khawthlang theology awmchhunleh danglam thei lo ni anga an lo ngaihna chu a hnwl a ni.

    Contextual Theology chuan Kohhranin eng ang thurin nge a vawnmk tih lam aiin, tun hunah mihring nunin eng thil nge a tawn mk tihhi a buaipui zwk a. Mipuiin a taka an thil tawn leh hriat leh Biblethu te ngun taka thlra theology kalpui a tum a ni. Chuvng chuanContextual theology chu mi zawng zawng tn ni lovin, tute emawbk tn a ni. Hei vng hian hnam hrang hrang leh hun hrang hranga

    mite tna \angkai ber tur a ni hran lo. Hnam hrang hrang an awmavngin Contextual theology pawh hi chi hrang hrang a awm.

    Zawhna 3-na:Minjung Theology hi khawi lam a\anga lopiang chhuak nge?Eng lam nge a buaipui ber?

    Chhanna: Minjung tih hi Chinese \awnga mipui nawlpui sawinaa ni. Korea ram politics dik lo avnga rahbeha awm te, ei leh brzawnna leh khawsak rl kawnga eirala awm te, khawtlng nunhonaahnuaichhiaha awm te, zirna luhchilh thei lo tura hrkbeha awm mipuite dinhmun sawi nna hman a ni. Minjung theology hi kum 1960-1970 bwr vla Korea rama Dictator Jung Hee Park-an rawngtaka ro a rl lai, mipuiten hnehchhiah-na an tawrh lai leh mihringdikna leh chanvo rahbeha a awm laia lo piang chhuak a ni. Minjungtheology hi Bible leh thurin a\anga duan a ni lo va, mipuite nun leh

    chanchin (history) a\anga lo in\an a ni. Mipui hnehchhiahtute chumi hausa leh rorltute leh hotute ni berin an ngai a, chutianghnehchhiahna leh khuahkhirhna lak a\ang chuan chhanchhuah an\l a, chhanchhuahna atn chuan mipui theology hi an siam chhuakta a ni. Minjung theology hi ram rorlna leh inawpnaa kalhmang fello (unjust system/structure) leh Korea ram \hendarha lo awm taduh lohna lantrna ni a. Pathian thu pawm dn hlui leh puithu tak

    thlk danglam duh lova a ngai anga pawm tlut duhna do nna siama ni bawk.

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Didakhe - September_October, 2012

    27/35

    27

    www.mizoramsynod.org

    Minjung theologian-te chuan Bible-a Israel fate chanchin lehKorean-ho chanchinte khaikhinin, an hun tawng leh dinhmun inannalai te an trlang a. An tuarna ang chu Bible khawi laiah nge a awm

    tih te an zawng a, a chhanna atn chuan Israel saltang hruai chhuahaawmte kha niin an ngai. Israel fate leh Minjung-te hi an thil tawrhleh dinhmun inanna lai a awm a - mite hnuaichhiah leh awpbehaawm ve ve an ni a. Pathian chu mirethei leh chan chhe zwk Israelfate lama \ang tlat niin an hria a. He thlirna a\ang hian Pathian chuMinjung lama \ang a ni a, Minjung-hote hnnah a awm \hin, an ti.Isua ngei pawh kha hnehchhiah tuartute dinhmun \wmpuiin an

    zngah a khawsa a, kraws-a a tuarna pawh kha mipuiten hnehchhiahnaan tawrh tihlanna sng ber a ni e, an ti bawk.

    Minjung theologian-te chuan mipuiten retheihna leh hnehchhiahna antawrh chungchng chu Kohhranah la ltin, mimal tawrhna ang zwngchauha sawi lovin, an zavaia tawrhna angah an ngai a. An tawrhnachhan pawh tunlai khawvl hmaswnnain a rawn ken kalphung diklo leh mi hausa leh rorltute duhmna avnga lo awm niin an ngai.

    Chuvngin kalphung dik lo leh thil tih dn dik lo, mipuite chungatawrhna thlentu chinfel hmasak chu an thil ngaih pawimawh tak a ni.Chutiang dinhmunah chuan mipuite lwng lwng buaipui mai lovin,eng thil pawh mipuite hmaswnna dltu leh tawrhna thlen theitu apiang(anti-Minjung) do zl mai chu an ngai pawimawh ber zwk a ni.Liberation theologian dangte laka an danglamna chu Minjungtheologian-te hian khawthlang mite innghahna theology Kohhran

    hmasate thuhril (kerugma)-a innghat lovin Lal Isua nun pumpui(kraws-a a tawrhna leh a thawhlehna thu te) kha innghah nn anhmang zwk a ni.

    Zawhna 4-na:Dalit Theology an tih ve thung hi eng nge ni?

    Chhanna: Dalit theology hi India ram a\anga theology rawn zichhuak a ni a, kum 1980 hnu lama rawn lr chhuak chauh a ni.

    James Massey-a ngaih dn chuan, Dalit tih \awngkam hi daltih

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Didakhe - September_October, 2012

    28/35

    28

    www.mizoramsynod.org

    a\anga lo chhuak a ni a, a awmzia chu rahbeha awm, tihduhdahleh hnuaichhiah, mihring tling lova siam tihna a ni. Hindu-ho ngaihdn chuan hng Dalit-ho hi hnam chhia leh khawih thiang lo an ni.

    Dalit theology hi mi hausate leh hnehchhiahtute theology doltnaleh chhnltna atna chher a ni a. Contextual theology dangte aia adanglamna chu India rama chi inthliarna Caste System-in a hrin chhuaha nihna hi a ni.

    Dalit theology chuan khawizu leh hnute tui luanna ramah mipuite chuhruai luh a tum lo va, an dikna leh an chanvo leh an zalenna hloh

    tawh chan lttr leh ngawt pawh a tum ber a ni lo va, mihring pangngaileh dik tak, mihring famkim, Pathian anpuia siam an nihna leh andinhmun dik tak chan lttr leh chu a tum ber a ni. |awngkamdanga kan sawi chuan zalenna ropui tak nei Pathian fate ang nihtra tum a ni.

    A.P. Nirmal chuan Dalit theology chu Dalit-ho hnuaichhiahtutheology doltna (kalhna) atna siam a ni, a ti. Chu theology chuDalit-ho tawrhna te, an beiseina te, an tum sng tak te hmangachher leh chuta innghat chu a ni. Dalit theology chuan hnehchhiahnaan tawrh chanchin leh chuta \anga chhanchhuahna awmze nei anbeisei thu te a sawi chhwng a. Anmahni chungtlktu theology doltnn leh tihtwp an duhzia tihlan nn Dalit theology chu an hmang ani. An thil tum pawimawh tak pakhat chu an hnam \obul leh nihna(identity) te chu tuna an nihna nn thliar hran theih a ni lo va, thil

    inzawm tlat a ni tih hriattr leh pawmtr te, mihring tling lo ang maiamiten an lo ngaihna te leh mi pangngai pawh ni phk tawh lo anghiala an lo ngaihna te laka mipuite chhanchhuaha, mihring famkiman nihzia te, mi dangte ang bawka Pathian anpuia siam an nihzia te,chu dinhmun chu an ta a nihzia a taka hriatchhuahtr leh chu a tumpawimawh tak a ni.

    Dalit-ho chuan Aigupta mite lakah leh Tuipui Sen laka chhanchhuahIsrael fate nn intehkhinin, hnehchhiahna kawng tinrng laka

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Didakhe - September_October, 2012

    29/35

    29

    www.mizoramsynod.org

    chhanchhuah an nih theihna tur chu an tum ber a ni. Isuarawngbwlnaa langsar tak leh a ngaih pawimawh ber ni-a lang chuGalilee mipuite kha an ni a, chu chu entawnin Dalit-hote znga

    rawngbwl dn turah pawh Isua tih angin Dalit-ho ngaih pawimawhber chu a ni tur a ni, an ti. Isua pawh khn mihring fapa ni-a inchhalin,hnehchhiah tuartute aiawhtu dik leh \ha ber angin a inngai a ni, an ti.Isua zirtirnaa mihring nihna, dikna leh chanvo dah pawimawh te,thil bawlhhlawh leh thianghlimna a zirtir dn te chu Dalit-hote harsatnatawh mk hmachhawnna atn kaihruaitu-ah an hmang a. Isua Kristana rawn puan chhuah Pathian hi Dalit Pathian a ni a, Chhiahhlawh

    Pathian mite rawngbwlsak \hin Pathian a ni, an ti. Midangte tnarawngbwl hi Dalit-ho tih \hin a ni a, chuvng chuan ChhiahhlawhPathian chu Dalit Pathian a ni, an ti a ni.

    Isua pawh anmahni (Dalit-te) ang maia a mite chhandam nnasawisak leh nghaisaka awmin, thihna hial a tuar ta niin an ngai.Bible pawh hi hnehchhiahna tuartute lehkhabu angin an ngai bawk.Hng hnehchhiahna laka chhanchhuah an nih theih nn hian

    theihtwp an chhuah a, hming thar Dalit an invuah a. Bible zirtirnang a\angin chi \ha hote hnehchhiahna dik lohzia te, chi inthliarnaleh dn siamchawp hmanga an chanvo leh dikna ngei pawh changthei lova siam an nih thu te a dik lohzia ngaihtuahin, chng a\angachhanchhuah an nih theih nn leh hnehchhiahna laka an fihlim theihnn chhanchhuahna theology thar an chher ta a, chu chu Dalittheology an tih chu a ni.

    Zawhna 5-na: Tribal Theology hi Dalit theology nn adanglamna eng nge? Tribal theology hian eng nge a tum ber?

    Engtin nge kan tihhmaswn theih ang?

    Chhanna: Tribal theology pawh hi Dalit theology ang deuh a ni a,India rama hnam hnufual Dalit ni ve lote dinhmun chawiknna tura

    theology lo piang a ni. India rama Tribal tih \awngkam kan hmandn hi inhmuhsitna lam kwka hman a ni a tih theih wm e. Tribal

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Didakhe - September_October, 2012

    30/35

    30

    www.mizoramsynod.org

    tih hian a tinzwn ber chu hnam mwl, ei leh br zawnna kawngadinhmun chhiate a ni ber.

    Tribal theology rawn lr chhuahna hi kum 1989 bwr vl kha a nia, contextual theology dang nna a inan chiah lohna lai a awm a,tribal Kristiante tna duan a ni a, a tinzwn ber pawh tribal-ho a ni.Mi thiam tak takten kum tam tak chhnga an lo ziah leh an lo sawitawh a ni lo va, duan chhoh mk leh tihhmaswn zl tur a ni. Tribaltheology hi kawng thumin a thlir theih: Pakhatnaah chuan NirmalMinz leh Renthy Keitzer ten an lo sawi angin contextual theology

    leh indigenization theology angin. Pahnihnaah chuan Chanchin |hahlutna hi tribal culture-ah a awm sa reng tawh anga thlirna. Entirnn, Timotheos Hembron chuan Genesis-a thil siam chanchin lehSanthal-ten thil siam chanchin an sawi dn chu inang tak leh inzwltak a ni, a ti. Pathumnaah chuan Tribal Kristian theology chutribal thlirna a\anga lo zi chhuak tur a ni ti-a thlirna a ni a. Tribal-hochuan lei leh van leh a chhnga thil awm zawng zawngte leh, mihringleh Pathian leh thil siam khawvl te hi inlaichnna thk tak lehinkungkaihna nghet tak nei, sawi hran tak tak theih loh angin anngai a. He ngaih dn a\ang hian theology chu a lo piang chhuakdwn a ni. Hetiang ngaih dn kalh zwnga Pathian thu sawi te,theology chher te chu tribal-ho tn chuan awmzia a nei lo va, pawmthiam theih a ni lo. A tualchhuak lovin, an tn a mikhual h mai a ni.

    Tribal theology-in a tum chu rinna a\anga Pathian hriat chian mai ni

    lovin, Pathian ram a taka a thlen theih nna siamtharna (transform)thlen hi a ni. Tribal leh Dalit-hote hian India rama lo chng hmasateniin an insawi a, mahse hei hi India sawrkar chuan a pawm chiah loniin a lang. Nirmal Minz-a chuan, India rama chng hmasate chuAdivasi te an ni a, anmahni rna hnehtuten an chnna ram ata annawr chhuak a ni, a ti. Kawng hrang hrangin Tribal-hote hian mithiltithei zwkte tihduhdahna leh nkswrna an tuar nasa hle a,Economic leh Industry hmaswnna atna sawrkar hmalknate chuan tn malswmna aiin tawrhna a ni zwk \hin - an ram, an in leh lo

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Didakhe - September_October, 2012

    31/35

    31

    www.mizoramsynod.org

    an chan a, an chanvo leh diknain awmzia a nei lo. Tribal theologychuan hng harsatna leh tuarna chi hrang hrang lo thleng \hinte nguntaka thlr chunga Pathian thu nna \angkawpa theology chher chu

    a tum ber a ni.

    A khaikhwmna atn chuan Contextual theology png hrang hrangtehian inanna lai an nei a. Mipui hnehchhiahna tuarte chhanchhuahleh tihzalen hi an thupui ber a ni. Chu chu Pathian duh zwng leh achhandamna hnathawhin a tum ber pawh niin an hria. An thlarauchhandamna mai ni lovin, an dinhmun siam \hat leh an nihna dik taktundin hi Pathianin a tum tak chu niin an ngai. Hnehchhiahna leh

    retheihna hi Pathianin mihringte min siam dn anga kan awm theihlohna chhan ber niin an ngai a. Chutiang hnehchhiahna lehtihrehtheihna laka mihringte tihzalena, mihring chanvo leh nihphungdik tak an luah theih chu he leia Pathian ram lo thlen dn tur niin anzirtir a ni. An thil ngaihtuah dn leh thlir dnah chuan an chungarorltu, mi hausa tlm zwk te thlirna, chung lam a\anga thlirnaaiin hnehchhiah tuar mkte leh mi retheite thlirna, hnuai lam a\anga

    thlirna chu an dah pawimawh zwk a. Hng theology kan sawi tehi kawng hrang hranga hnehchhiahna tuartute dinhmun siam \hattuma siam an ni.

    Hng theology-te hian mipui hnehchhiah tuarte dinhmun thlr chunginBible an chhiar a, an hrilhfiahin an hmang zui nghl a. Pathianin mirethei leh hnehchhiah tuarte a lainatzia leh anmahni chhandamna lehchawiknna a ngaih pawimawhzia an sawi uar a. Pathian chu mi

    retheite lam\ang, retheite Lalpa leh Pathian a nihzia an zirtir \hin.Hei hi kan Bible zirtirna pawh a ni. Hng theology-te hi a hmangtutetn thil \angkai tak ni mah se, Protestant Pathian thu kalpui dn\henkhat nn inpersan theihna lai a awm niin a lang.

    - Rev.Dr.Tlnghmingthanga

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Didakhe - September_October, 2012

    32/35

    32

    www.mizoramsynod.org

    CHRISTIAN CONFERENCE OF ASIA THUCHHUAH

    Christian Conference of Asia (CCA) buatsaih, Asia khaw-mualpui

    chhnga ram 20 a\anga Kristian hruaitute kalkhwm chuan, Asiaramin harsatna a tawh mkte Kohhranin a hmachhawn dn turchungchngah, August 22-26, 2012 khn Presbyterian BibleCollege, Hsinchu, Taiwan-ah, Puang Chhuak Tur leh RemnaSiam Tur leh Tidam Tura Koh tih thupui hmanga aninrawnkhwmnaah, a hnuaia mi ang hian thuchhuah (Statement)an siam a ni:

    Isua Krista ringtute chu kalphung dik lo leh hleih nei taka rorl a dik lohzia tr lang tur leh chu chu Pathian duh loh zwng a

    nihzia puang chhuak turin Pathianin a ko a ni.

    He puanchhuahna hna hi thil dik lo leh \ha lo sawislna mai a ni lo

    va, Pathian ram zia, rorlna dik leh \ha tungding tura \anhona a ni.

    Asia khawmualpuiah chuan he puanchhuahna hna pawimawh

    tak hi mi rethei leh dik lo taka nkchpa awm mkte lama \ang

    chunga thawh chhuah tur a ni.

    Inremna hna thawk tura kohna hi inremna lem, thil dik lo leh

    \ha lo pawmzamna a ni lo va, Asia rama hnam hrang hrangte

    inrem taka sual do tlng tura hmalkhona a ni.

    Inremna siamna kawngah hian Kohhranhote leh remna duha

    intlkhwm pwl hrang hrangte \angho zl tur kan ni.

    Tidam tura kohna hi Asia khawmualpuia tharum thawhna

    avng leh an dikna leh chanvo lksak an nih avnga mipui

    hliam tuar mkte tuam damna tur rawngbwlna a ni.

    He tihdam rawngbwlna hian mihringte duhm luat avnga

    tihchereua awm mk thil siam dangte hliam tuam damna a

    keng tel nghl bawk.

    Puang Chhuak Tur leh Remna Siam Tur leh Tidam Tura

    Kohna rawngbwlna hi mihring leh thil siam zawng zawng

    chunga Pathian \hatzia leh ngilneihzia puanchhuahna atna

    Pathianin thu min pk a ni tih kan ring tlat a ni.

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Didakhe - September_October, 2012

    33/35

    33

    www.mizoramsynod.org

    Sd/-

    (REV. PROF. VANLALCHHUANAWMA)

    Principal

    Aizawl Theological College

    Durtlang: Mizoram

    HRIATTIRNA

    Aizawl Theological College-a B.D., M.Th. (Old Testament,New Testament, History of Christianity, Missiology leh Reli-gions), Dip.C.S. (Mizo/English) leh B.C.S. (Mizo/English) zirduhte tn dl a hun leh ta a. Allahabad Bible Seminary-a B.Th.& B.D. (Hindi) zir tur tn pawh dl theih a ni. A zir duhtechuan Office hun chhngin College Office-ah dlna form hi .100/- a lei theih a ni. Dlna form hi kim taka dahkhatin College Office-ah thehluh tur a ni.

    DIL THEIH HUN CHHUNG:

    Dip.C.S/BCS : November 30, 2012 thlengB.D/M.Th : January 10, 2013 thlengB.Th & B.D (Hindi) : January 10, 2013 thleng

    ENTRANCE TEST:

    M.Th : January 22, 2013

    B.D : February 13, 2013INTERVIEW:

    M.ThDepartmental Interview : January 23, 2013Interview (TEB) : January 25, 2013B.D (TEB) : February 15, 2013B.Th/B.D (Hindi) : February 15, 2013

    Dlna form (Application form)-ah hngte hi thil tel tur a ni:1) HSLC leh a chung lam Certificates leh Marksheets (Attested Copy)

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Didakhe - September_October, 2012

    34/35

    34

    www.mizoramsynod.org

    HRIATTIRNA

    Synod Multipurpose Training Centre, MissionVngthlang, Aizawl-ah a hnuaia Trade-ahte hian traininghawn a ni leh dwn a. Dlna chu a hnuaia hming ziakhnnah hian Kohhran lehkha thil telin thehluh theih a ni.

    1. Tailoring Mipa : Seat 20

    Course : 15th Jan - 15th Dec., 2013

    2.Tailoring Hmeichhia : Seat 40

    Course : 15th Jan - 15th Dec., 2013

    3. Shoe making Mipa : Seat 5

    Course : 15

    th

    Jan - 15

    th

    Dec., 2013

    Dil theih hun chhng : November 2012Interview hun : December 12, 2012

    10:00 a.m.

    Zir tura lkte chu thla tin Stipend `. 500/- pk an ni ang.

    Sd/-(REV. F. LALRINNUNGA)

    Programme Director,Synod Multipurpose Training Centre,

    Mission Vengthlang, Aizawl

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/31/2019 Didakhe - September_October, 2012

    35/35

    35

    To

    Pi/Pu...............................................Didakhe lkna man i pk hnuhnung berchu kum................... a ni a, rawn titharleh ta che.

    Manager

    (A man pe duh, Manager hnna peremchng loten Pi Khawvlthangi

    O/A,Synod Office, Aizwl hnnah pk

    theih a ni e.)

    Printed at Synod Press, Mission Vng,

    Aizwl - 796001

    Copies -4,700

    Regn. R.N. 24629/72

    A man : Kum khatah . 50Bu mal : . 15Lkna hmun :

    Manager, DidakheAizwl Theological College,Post Box - 167Durtlng, Aizawl - 796001Mizoram, India

    Ph. 0389- 2361126(0)Mobile : 8974679836Email: [email protected]:www.atcmizoram.org

    mailto:[email protected]://www.atcmizoram.org/http://www.atcmizoram.org/http://www.atcmizoram.org/mailto:[email protected]