dfkklaxzg me - esahity.com · lat; ;sj.ks ;kaps izdkf”kr lkfgr; 1½ dknacjh % ^larkth txukms ,d...
TRANSCRIPT
-
dFkklaxzg
Me:
ys[kd
lat; ;sj.ks
bZ lkfgR; izdk’ku
-
डमरू
हे पसु्तक विनामूल्य आहे
पण फ़ुकट नाही
या मागे अनेकाांचे कष्ट ि पैसे आहेत .
म्हणून हे िाचल्यािर खचच करा ३ वमवनट
१ वमवनट : लेखकाांना फ़ोन करून हे पसु्तक कसे िाटले ते कळिा
१ वमवनट : ई सावहत्य प्रवतष्ठानला मेल करून हे पसु्तक कसे िाटले ते कळिा.
१ वमवनट : आपले वमत्र ि ओळखीच्या सिच मराठी लोकाांना या पसु्तकाबद्दल
अवण ई सावहत्यबद्दल साांगा.
असे न केल्यास यापढेु आपल्याला पसु्तके वमळणे बांद होऊ शकते.
दाम नाही मागत. मागत आहे दाद.
साद आहे आमची. हिा प्रवतसाद.
दाद म्हणजे स्तुतीच असािी असे नाही. प्राांजळ मत, सूचना, टीका, विरोधी मत याांचे स्िागत आहे. प्रामावणक मत
असािे. ज्यामळेु लेखकाला प्रगती करण्यासाठी वदशा ठरिण्यात मदत होते. मराठीत अवधक कसदार लेखन व्हािे आवण
त्यातून िाचक अवधकावधक प्रगल्भ व्हािा, आवण सांपूणच समाज सतत एका नव्या प्रबदु्ध उांचीिर जात रहािा.
-
डमरू (कथासंग्रह)
lat; foLrkjh ;sj.ks-
iÙkk % ^;s.kw fHkdkth* lnu] okMZ ua- 6] f”kokth pkSd] eq- iks- rg- ukxHkhM- ft- panziwj- fiu 441205
फ़ोन : 9404121098
मेल : [email protected]
या पुस्तिकेिील लखेनाचे सर्व हक्क लेखकाकडे सुरस्िि असून
पुतिकाचे ककिं र्ा त्यािील अिंशाचे पुनर्ुवद्रण र् नाट्य, स्चत्रपट
ककिं र्ा इिर रुपािंिर करण्यासाठी लेखकाची लेखी परर्ानगी
घेणे आर्श्यक आह े. िसे न केल्यास कायदशेीर कारर्ाई होऊ
शकिे.
This declaration is as per the Copyright Act 1957. Copyright protection
in India is available for any literary, dramatic, musical, sound recording
and artistic work. The Copyright Act 1957 provides for registration of such
works. Although an author’s copyright in a work is recognised even
without registration. Infringement of copyright entitles the owner to
remedies of injunction, damages and accounts.
-
प्रकाशक--- ई सास्हत्य प्रस्िष्ठान
www.esahity.com
प्रकाशन : ११ ऑगस्ट २०१८
©esahity Pratishthan®2018
• स्र्नार्ूल्य स्र्िरणासाठी उपलब्ध
• आपले र्ाचून झाल्यार्र आपण फॉरर्डव करू शकिा
• ह ेपुतिक र्ेबसाईटर्र ठेर्ण्यापूर्ी ककिं र्ा र्ाचना व्यास्िररक्त कोणिाही र्ापर
करण्यापूर्ी ई सास्हत्य प्रस्िष्ठानची लेखी परर्ानगी आर्श्यक आहे.
-
% lat; ;sj.ks ;kapk ifjp; %
uko % lat; foLrkjh ;sj.ks-
iÙkk % ^;s.kw fHkdkth* lnu] okMZ ua- 6] f”kokth pkSd]
eq- iks- rg- ukxHkhM- ft- panziwj- fiu 441205]
laidZ & 9404121098-
f”k{k.k % ,e- ,- ¼ejkBh] lekt] MkW- vkacsMdj FkkWVl~½
Mh- ,M] Mh- ,l- ,e-
tUe % 19uksOgsacj 1976
O;olk; % izkFkfed f”k{kd] ukxHkhM- ft- panziwj
lkfgR;fo”ks’k %
1½ ys[kd] dFkkdkj] dknacjhdkj] doh] laiknd] izdk”kd] oDrk Eg.kwu ifjfpr-
2½ vusd okM~-e;hu fu;rdkfydkarwu] o`Ùki=krwu ys[k] dFkk] dfork izfl)-
3½ laLFkkid&v/;{k % Hkjkjh lkfgR; f”k{k.k dyk lsok laLFkk-
4½ ^eh larkth cksyrks;* ,dik=h iz;ksxkps ys[ku o vk;kstu-
5½ Hkjkjh lkfgR; la?k] t- rq- lkfgR; ifj’kn] vadqj lkfgR; la?k ftYgklfpo] fonHkZ lkfgR; la?k “kk[kk ukxHkhM] }kjk
lkfgR; dk;Z o vusd laLFkk o la?kVukapk inkfèkdkjh- lektlsok] cgqtu pGoGhps dk;Z] lkfgR;laesyu vk;kstu] dohlaesyu
-
vk;kstu] uoksfnrkauk lkfgR; ekxZn”kZu] “kS{kf.kd pGoG o la?kVukRed dk;Z] vusd laesyukr dfork okpu] dFkk
lknjhdj.k] “kS{kf.kd ekxZn”kZu o izcks/ku-
iqjLdkj %
f”k{k.k xkSjo lUeku] fonHkZ ;qok xkSjo lUeku] deZohj HkkÅjko ikVhy lUeku] varjax lUeku] e- Qqys jkT;Lrjh;
f”k{kd lUeku] ckS)lekt iapdesVh lUeku] loZK lkfgR;jRu iqjLdkj] fofo/k lkfgfR;d] “kS{kf.kd] lkekftd laLFkkdMwu
lUekfur-
fo”ks’k iqjLdkj %
1½ ^MQja* ;k dFkklaxzgkl Lo- olarjko nkanGs Le`rh jkT;Lrjh; ejkBh okM~-e; iqjLdkj 2015 MkW- foðy ok?k ;kaps gLrs
lkn cgqís”kh; laLFkk] vdksyk }kjk fn- 20 fMlsacj 2015 yk izkIr-
2½ ^MQja* dFkklaxzg o ^lwMkpk izokl* oSpkfjd xzaFkkl jkT;iqjLdkj vadqj lkfgR; la?k] egkjk’Vª }kjk 55 os vf[ky
Hkkjrh; vadqj ejkBh lkfgR; laesyu vdksyk ;sFks MkW- Qqyk ckxwy laesyuk/;{k ;kaps gLrs izkIr- fn- 28 vkWx’V 2016- 3½ ^uk- xks- FkqVs ;kaP;k pkjksGh dforsph leh{kk* ;k leh{kkxzaFkkl frljs jkT;Lrjh; jfldjkt ejkBh lkfgR; laesyu
ukxiwj- Jh fo”okl ikVhy laesyukè;{k ;kapss gLrs iqjLdkj izkIr- fn- 20 ekpZ 2016-
4½ dFkkLi/ksZr izFke iqjLdkj vadqj lkfgR; la?k xMfpjksyh }kjk fn- 12 ekpZ 2016-
5½ ftYgkLrjh; dkO;Li/kkZ iqjLdkj 2014 u{k=kpa ns.ka dkO;eap iq.ks] ftYgk “kk[kk panziwj }kjk fn-23 vkWx’V 2014-
6½ jkts”ojth cks
-
lat; ;sj.ks ;kaps izdkf”kr lkfgR;
1½ dknacjh % ^larkth txukMs ,d ;ks)k* Hkjkjh izdk”ku ukxHkhM] 2016]
2½ dknacjh % ^c;jh* bZ&vko`Rrh- 2016
3½ dknacjh % ^;equk* Hkjkjh izdk”ku ukxHkhM- 2017
4½ dFkklaxzg % ^MQja* ek;cksyh izdk”ku] eqacbZ] 2014
5½ dFkklaxzg % ^Me:* bZ&vko`Rrh- 2018]
6½ ckydFkklaxzg % ^,d vkgs vfudsr* ¼ejkBh o baxzth vko`Ùkh rFkk bZ vko`Rrh-½ Hkjkjh izdk”ku] ukxHkhM- 2012
7½ dFkk % ^rkbZ rsyhu* bZ&vko`Rrh-
8½ oSpkfjd xzaFk % ^lwMkpk izokl* Hkjkjh izdk”ku] ukxHkhM- 2014
9½ “kS{kf.kd % ^lat; ;sj.ks baXyh”k iWVuZ* Hkjkjh izdk”ku] ukxHkhM- 2016
10½ pkjksGh % ^dkVsjh fuoMqax* Hkjkjh izdk”ku] ukxHkhM- 2008
11½ dforklaxzg % ^tkxy* Hkjkjh izdk”ku] ukxHkhM- 2011
12½ leh{kkxzaFk % ^uk- xks- FkqVs ;kaP;k pkjksGh dforsph leh{kk*
Js;l izdk”ku] fgax.k?kkV] 2014
13½ leh{kkxzaFk % ^dkO;Qqykaps varjax* MkW- jktu t;Loky ;kaph dfork]
Hkjkjh izdk”ku] ukxHkhM- 2014
14½ leh{kkxzaFk % ^e/kq?kV* e/kqdj xjkVs ;kaph dfork]
Hkjkjh izdk”ku] ukxHkhM- 2018
dkO;laiknu % 15½ vaxkj 16½ m/kku 17½ vkjlk
18½ ?kk.;kps vHkax ^larkthps* Hkjkjh izdk”ku] ukxHkhM-
-
eukrya
^Me:* gs ek>a izdkf”kr gks.kkja nqlja dFkklaxzg o vBjkos lkfgR; viR; gks;- fuaf”prp eukyk m/kk.k vkya;-
okpd jfld ek÷;k MQja dFkklaxzgkizek.ksp ;kgh dFkspa Lokxr dj.kkj vlk eyk eukseu fo”okl vkgs- dkj.k dFkk gh
d”kh vlkoh ;kph pkaxyhp tk.k eyk vkgs- [kjs rj ^Me:* e/khy dFkk ek÷;k vLoLFk eukph ?kkyesy vkgs- lekt
thoukrhy fujh{k.kkRed uksnhapk vkys[k ;kn`’Vhus ekaM.;kpk dFkk:ih iz;Ru gks;- ek÷;k dFkscÌy ehp dk; lkaxkos\
dFksrhy ik=] izlax] ?kVukaps vk”k; o Lo:i fo’kn dj.;kis{kk vki.k jfld Eg.kwu rs Kkr dj.kkj vkgkrp--
ek= lkfgR;izoklkr :< gksrkauk vktoj dsysyk cjkplk ykac izokl eyk vR;kuan nsowu tkr vkgs- dknacjh o dFkk
;k izdkjkr jerkauk rklurkl nîkoh ykx.kkjh cSBd] osG ;kdMs c?kw tkrk vxnh O;Lr dkyko/khrgh eh vusd lkfgR;d`rh
leksj vk.krkauk ,dk osxGîk mfn’Vkrwu leksj xsyks vkgs- izlaxh lkrR;kus fQj.ka vkyap- vkiY;k lkfgR;krwu jfldkaukgh
vkuan feGrkaukp] lekt tM.k?kM.khlkBh vko”;d fopkjkaph isj.kh dj.ks o rh jfldkaP;k g`n;kr mrjfo.ks egRRokps
okVrs- okpdkauh fnysyk dkSy gkp ek>k loksZRd`’V xkSjo eyk okVrks vkgs- ;krhy vusd dFkk cÚ;kp ekfld] okf’kZdkadkr
iwoZizdkf”kr >kysY;k vkgsr- R;kosGsl feGkysyh nkn ;keqGsp lnj laxzg vki.kkleksj Bsohr vkgs-
ek÷;k lkfgR;d`rhyk usgeh leksj vk.k.;kLro ek÷;k ikBh”kh [kachj mHks jkgkr lgdk;Z dj.kkjs ek>s ts’Bî lkfgR;ca/kw
iqukjke fudqjs lj] caMw d=kstokj ;kaps vkHkkj ekuus ek>s drZO; vkgs- lnj laxzgkyk ujs”k ekaModj ;k dykizseh fe=kus
dkh iRuh lkS- laxhrk rFkk eqys ikFkZ] f”ko] dkO; ;kaP;k lgdk;kZusgh ek>s lkfgR; Qqyrs
vkgs- rFkk izdk”kukLro bZ lkfgR; izdk”kupsgh vuar vkHkkj vkgs- ;kiwohZgh ek>h ^c;jh* dknacjh bZ&lkfgR; }kjk izdk”ku
>kysyh vkgs- vuar okpd o R;kaps vfHkizk; eyk lnksnhr ;sr vkgsr- ek÷;k ys[kukoj HkjHk:u izse dj.kkÚ;k] nkn
ns.kkÚ;k] iq
-
izLrkouk %
^Me:* lat; ;sj.ks ;kapk vdjk dFkkapk laxzg vkgs- ;kiwohZ R;kapk ^MQja* dFkklaxzg ek;cksyh izdk”ku] eqacbZus tkusokjh
2015 e/;s izdkf”kr dsysyk vlwu ;k dFkklaxzgkus v[[;k egkjk’Vªkr lat; ;sj.ks ;kaps uko lkfgR;izkarkr mPpLFkkuh
iksgpfoysys vkgs- fdacgquk R;kaP;k dFkklaxzgkyk o vusd lkfgR; laxzgkykgh laLFkkRed jkT;iqjLdkjgh ykHkysys vkgsr-
^MQj* dFkklaxzgkrhy dFkk okprkauk ,dk osxGîkp tk.khokaph] laosnukaph] eukP;k Hkkoukaph mdy dj.kkjk] oSpkfjd
vf/k’Bku ykHkysyk] rso
-
ekuoh laosnukpk “kCn”kL=kus rG “kks/k.kkÚ;k lkfgR;kph fufeZrh- ek.klkP;k ek.kwli.kkpk /;kl ckGx.kkjh- izpaM mtkZ
o vk”kkokn isj.kkjh lkfgR;n`’Vh- tkr] /keZ vkf.k ek.kwldhpa tx.ka ;krhy iz”ukoj fu’Vk vlysys ys[ku- iz;Ru vkf.k
foKkukP;k ?ksÚ;krya pØO;wg “kCn:ikus fo’kn dj.kjk gk vuks[kk lkfgfR;d- Lora= ys[ku”kSyh rso
-
vuqØef.kdk
1½ rh uVlezkKh
2½ mehZ
3½ na”k
4½ “krjat
5½ eq[koVk
6½ vuisf{kr
7½ naMkj
8½ rkbZ rsyh.kpk ¼ok½ lksVk
9½ osMh
10½ f”knksjh
11½ Me:
-
Rkh uVlezkKh
^uf”kckP;k gîk pØO;wgkrhy]
eh “kkfir jekbZ----
jMw udksl js] rGeGrs ckGk]
rq>h gh vkbZ----*
rh gqands nsr jMr gksrh- vJw vkojsuk-lkscrp vxnh vkrZ Lojkr d.gr rh xkr jLR;kus
tkr gksrh- ;k xtctysY;k jLR;koj rh pkj efgU;kpa rkUgqya ckG dq”khr ?ksowu ikoykapk vankt
?ksr d/kh vM[kGr rj d/kh Mxexr gqands nsr r”khp pkyr jkfgyh- frpa jM.kagh vkrk vlgî
>kya gksra- ckGgh frP;k dkiÚ;kLojk lkscrp HkwdslkBh Vkgks QksMwu jMr gksrk- fryk R;kph fdo
;sr gksrh- i.k dj.kkj rjh dk;\ rh R;kyk c?kwgh “kdr uOgrh- frus gkrkuhap ckGkP;k fujkxl
psgÚ;kyk dqjokGya- t.kw MksGîkojhy feVysY;k dh fpidysY;k gîk iki.;k QkMwu rh likV
m?kMîk MksGîkus ,dnkrjh ckGkyk c?kkoa vlap fryk okVr gksra- frus ckGkP;k vtku psgÚ;kyk
dqjokGrp Eg.kkyh]
^jMw udksl js--- ckGk] ?ks-- nqnw--- ?ks! *
^ek>k lksuwyk---*
frpa gqands nsr jM.ka] frpa ckGkyk letkohr iVkiV eqds ?ks.ks- i.k ckGkpk vkrZ Vkgks----
iqu”p okkyh gksrh-
okVsrhy ,dk nxMkyk frpk ik; BspkGyk- rh iM.kkj] ,okMkP;k cqnîkapk fryk vk/kkj feGkyk gksrk- frP;k rs lgtp y{kkr vkya- rh ckGkyk
-
dq”khr ?ksr jMr] gkr Vsdfor ekaM ?kkyhr [kkyh clyh- fryk >kMkP;k lkoyhr FkksMa cja okVya
gksra- injkus ckGkpk psgjk iqlyk] lkscrp Lor%pkgh psgjk iqlyk vkf.k frus ckGkyk nw/kkyk
ykoya- i.k fryk vkrk nw/kgh QqVr uOgra- ckG okjaokj nw/kkyk rksaM ykor foOgGr gksrk- Hkwd
ehVsuk Eg.kwu iqu”p ckGkpa jM.ka- rh pkj fnolkiklwu v”khp fQjr gksrh- fryk iksVHkj.;klkBh
lk/ka vUUkgh feGkya uOgra- iksVkr vUukpk d.kgh ulrkauk fcpkjhyk nw/k rjh dqBwu QqV.kkj
gksra- i.k vkbZpa eu Qkj eksBa vlra--- ukgh\ Lor%lkBh ukgh i.k ckGklkBh fryk txkop
ykx.kkj gksra- ;k funZ;h txkr fryk vkiya xekoysya vfLrRo vk;q’; iqUgk mHkkjk;pa gksra-
frpa eu ;k {k.kkphp t.kw vis{kk djhr jLR;krhy varj iqkMkP;k [kkyh fuokar clyh-
ckG jMwu&jMwu Fkdya fu v/kZesyk gksr fuifpr frP;k dq”khr futyk gksrk- frus vaxkbZ xhr
xkr vkf.k gkrkusp >ksD;kpa Lo:i nsr vka/kGîk utjsua R;kyk gGwp fuj[k.;kpk iz;Ru d:
ykxyh-
^ekgaî jktk---- >ksi--- rqyk nw/k nsrs ga---! *
fryk gaqnds nsr iqu”p jMw vkya vkf.k osnusP;k ;k eksgtkykr rh iqu”p vxnh {kh.k o gGw
vkoktkr xkow ykxyh---
^uf”kckP;k gîk pØO;wgkrhy eh “kkfir jekbZ----*
frpk vkokt vxnh dksestwu {kh.k o dkijk >kyk gksrk- ckGgh vxnh “kkar futys gksrs-
frP;kgh MksGîkoj >kiM ;sow ykxyh vkf.k frP;k iwoZthoukph
-
dFkk rh vkBfor thoukP;k gîk pØO;wgkr xdZ gksr jkfgyh---
frph “kjhj;’Vh d`”k >kysyh- MksGîkHkksorh dkGîk i[kkyh iljysY;k- rhpa eu vxnh
fujk”ke;- nsg Fkdysyk- eGysyh QkVdh lkMh] vuokuh ik;- vkf.k gjysya thou---
^rh iwohZ [kwi&[kwi lw[kh gksrh ijarq ;k lalkjkykp nq’V ykxysyh- izR;sd lalkj Eg.ks iS”;klkBh
vkf.k lRRkslkBh vlkp gksjiGr vlrks- R;kf”kok; dk; nqlja dqBYka dkj.k mjrp ukgh\ frpa
uko ^jek* frP;k vkbZckckuh yMhokGi.ks Bsoysya- nks?;k cgh.kh] ,d HkkÅ] ?kjh pkj ,dj “ksrh-
lkja dkgh Bhd o mRre gksra- jekbZyk ek= vkbZpa izse feGkysysp uOgra---
rh ygku vlrkaukp vkbZ okjysyh- ckckusp fryk ygkukpa eksBa dsya- o;kr ;srkp lq[kh
lalkjkps LoIu c?k.kkjh rh jekbZ] Nku LFkG vkya- [kktxh uksdjhyk Nku ixkj feGo.kkjk]
?kjankt e/;e dqVqackryk fryk thoulkFkh ykHkyk- pkj& lgk efgus lklw fnj vkf.k rh vxnh
etsr xsysys {k.k--- i.k iq
-
ijarq frP;k Hkkokyk rks ekek gks.kkj vkgs] frP;k uoÚ;kyk rks cki gks.kkj vkgs gs BkÅdgh
ulrs- R;kauk frP;k lq[kn ?kVukaph tk.khogh ukgh- ukefujkGîk ;k LoHkkokrhy okx.ka rh d”kh
lgu dj.kkj- frP;k xHkkZr Qqy.kkja] oka] osnuk ?ksÅu rh vk/kkj “kks/krs;-
i.k dks.k ns.kkj fryk vk/kkj\
iqkyh- i.k R;k ckGkyk rh c?kwgh “kdr uOgrh- dkj.k frps
MksGs va/kkjk”kh ukra tqGo.kkjs gksrs-
vla vka/kGsi.kkpa ,dkdh tx.ka] lalkjkua fnysya varj] ckckpa tk.ka---
e`R;wle;h R;kapa :igh ikgw u “kd.ka- Hkkokpa vijk/kh okx.ka- ?kjkrwu gkdy.ka- dlkclk
feGkysyk vk/kkj- iqu”p thoukpa lksua gksbZy] iqUgk gs thou meysy- funku ckGklkBh rjh
eyk dsOgk uk dsOgk ?kjkr ?ksrhy ghp bPNk gksrh- i.k T;k ekÅyhua vk/kkj fnyk R;k ekÅyhpsgh
,dk,dh tk.ka- vk/kkjoMgh laiysyk- vkrk dqByk i;kZ; gksrk- iqu”p pkj efgU;kpa ysd:
dMsoj ?ksr vkèkkjklkBhph gh o.ko.k gksrh-*
rh “kkar futysyh ckGgh frP;k dq”khr folkoysyk- FkaM >kMkpk xkjok--- iw.kZ vk;q’; frP;k
MksGîkleksj rjaxr gksra- frpa tx.ka gs tx.ka uOgrsp- fryk gs thou laiokos vlagh okVk;pa-
i.k ysdjklkBh rj--- eukus rh dsOgkp e`r >kysyh gksrh- tx.;klkBh vkrk mjya rjh vla
dk; gksra\ ejrk ;sr uOgra Eg.kwu txkoa vkf.k txrk ;sr uOgra Eg.kwu jMkoa- dnkfpr
tx.;kyk uoh ikyoh QqVsy- gîk vk”ksuap fryk txoya gksra- ,dk lq[kh lalkjkph yksHkl
gO;klkiksVh jk[kjkaxksGh >kyh gksrh vkf.k lq[kkps LoIu c?krkukap laiyh rh gksrh- rh vlgî
gksrh--- ifjfLFkrh vxnh gkrkckgsj xsysyh i.k ekuoh thoukrhy nqnZE; vk”kkokn gk lj.kkoj
tkbZrks vlkp rjaxr jkg.kkj gksrk-
ckGkpa gy.ka] fryk tkx vkyh- R;kyk gkrkus dqjokGya- dsOgkiklwu mik”kh futysyh- vxnh
“kkar okVya gksra fryk- ckG iqu”p nw/kklkBh jMw ykxyk- frP;kus mB.ksgh gksr uOgra- rh d”khrjh
mByh- R;kyk ?ksowu iqu”p vkèkkjoM “kks/k.;kLro fu?kkyh---
-
gîk jLR;kP;k xnhZe/kwu tk.kkjs&;s.kkjs frP;kdMs c?kk;ps- i.k fryk rjh rs dqBa BkÅd gksra\
frph dsfoyok.kh voLFkk c?kwu vkiysgh eu jMkoa--- iqu”p ckGkpa jM.ka okh gh vkbZ
nw/kklkBh rkUgqY;kyk ns] injkr Hkhd ekbZ
uf”kckP;k pØO;wgkrhy] eh “kkfir jekbZ-*
rh jMrk&jMrkp vuisf{kri.ks inj il:u tkr gksrh- ckGkpa jM.ka frP;k xk.;kyk t.kw
dkija Hkjfor t.kw nq%[kn laxhrp nsr gksra vkf.k pkyrkauk rh ,dk,d BspkGYkh] rsokyk gksrk- iqu”p lkoj.ka vkf.k injkr ckGkP;k HkwdslkBh Hkhdsph ;kpuk
dj.ka---
^uf”kckP;k pØO;wgkrhy eh “kkfir jekbZ---*
;kp okVsrhy okVl:auh frph dsfoyok.kh n;uh; voLFkk c?kwu n;kHkko Lo:ih injkr]
ckGkP;k HkwdslkBh] :i;kps nku Vkd.ks lq: dsys gksrs- i;kZ; ulY;kus feGkysya nku c?kwu
ckGkP;k ddZ”k jM.;krgh rh iqu”p varjaxkrwu vaxkbZ xkrs- uf”kckP;k gîk pØO;wgkyk rh
iz;Rukarh Hksnr tkrs-
v”kk ^jekbZP;k* Hkwfedsrhy fonkjd] nq%[kn] dk:.;e; izlaxkpk ^“kkfir* ukVdkrhy izos”k
iMnk iMrks- vkf.k fFk;sVj e/khy iz s’kdkaP;k MksGîkar vJwpk iwj rjaxr mHks jkgwu frP;k
vfHku;kyk nkn nsr VkGîkapk xtj izfrlkn feGr vlrks-
-
^dsrdhpa* vla ukVdkrhy dk:.;e; mPp ijkdksVhpk vfHku; vlysyk rks izlax- ;k
izos”kkr rh rUe;rsua jaxwu tk;ph- vfHku;klkBhp t.kw frpk tUe >kyk gksrk- dh vfHku;p
frP;k :/khjd.kkr njoGr gksrk- gs ”kks/k.kgh dBh.k >kya gksra- v”kk nq%[kkuqHkokpk vkfo’dkj
gtkjks izs’kdkaP;k varjaxkyk izcksèku:ih ckspk;pk- frP;k ;k vfHku;kyk ukop ukgh rj VkGîkapk
xtj izfrlkn fryk lkn |k;pk- izR;sd iz;ksxkr vla gtkjks :i;kpa dk:.;e; c{khl frP;k
injkr lgtp feGk;pa- tsOgk ^dsrdh* ;k dk:.;e; izlaxkyk lkdk:u Mªslhax :ee/;s ;k;ph
rsOgk rh [kjsp uVlezkKh Eg.kwu x.kyh tk;ph- izs’kdkauh ekU;
dsysyh uVlezkKh--- VkGîkaP;k xtjkr frpa Lokxr gks.kkjh uVlezkKh-- jfldkauk nq%[kkpk ik>j
QksMwu izR;sdkauk jMo.kkjh uVlezkKh---
dsrdhpa vla rUe;rsua vfHku;kr izk.k vksr.ka ;keqGsp rh Qkj ukoktysyh rso
-
gk fu/kkZj frus Bsoyk gksrk- d/kh okVk;pa dh ;k lalkjkusp fryk ;k ukVî vfHku;{ks=kr canh
yknyh vkgs- gGwgGw fnols myVr gksrh---
dsrdh vkiY;k ckGkP;k vkxeukr lq[kh lalkjkps LoIu jaxohr gksrh- vèkke/kkr lklw”kh
rksaMgh oktk;pa- “ks[kj vkiY;k fp=iV O;olk;kr ,okyk vkf.k R;krp rks nxkoyk- ckG tUekyk ;k;P;k vxksnjp cki ckGkyk
ikgw “kdyk uOgrk- dsrdh ;k nq%[klkxjkr ikj Mqcwu xsyh gksrh ek= dsrdh vi”kdquh fu
ika
-
dsrdh----
rh uVlezkKh gksrh---
000
-
ÅehZ
o; 28] o’kZ iw.kZ
vfookfgr]
ÅehZyk]
dky eh oka ?kj rla fdjk;kpa] pkj dosywP;k [kksY;kpa gs ?kj- nksu [kksY;kr eh jkgw ykxyh- vtwugh
nksu [kksY;k fjdkE;kp gksR;k- ?kjekyd ckgsjxkoh jkgk;ps- ?kjkP;k ifjljkr Qkj eksBh eksdGh
tkxk] okydaikÅaM] cktwyk fgjohxkj “ksr] vxnh v/kkZ fd-eh- varjkoj MksaxjjkbZ- ek÷;k
LOkxkokiklwu fru”ks eSykpa varj dkihr ifgY;kank pkj efgU;kiwohZ bFks vkyh- R;kosGsl eyk rhu
“krda varj dkiY;klkj[ka okVya- egkjk’Vªkrhy iwosZdMY;k Mksaxj bykD;krhy gs varkiwj- thoukpa
var ikgk;ykp yko.kkja okVya-
-
lgyhe/;s egkcGs”oj] mVhyk tkoa vxnh rla] rhl iLrhl fd-eh- VsdMhoj pa d/kh teyp ukgh- dkdkauh yXu
d:u nîk;pa Bjoya i.k ikgq.ks ;k;ps fu tk;ps-
-
dkdk Qkj Hkys! ek÷;k yXuklkBh vFkd macjBs f>toys- uf”kckua ek>a yXu tksMhnkj Bjoya
uOgra- R;kaP;k iz;Rukyk dk; vFkZ\
yXu rjh dla gks.kkj! eyk :i] lkaSn;Z vftckrp ukgh- dkGa lkoGa Eg.krkr uk vxnh
r”khp! yksdkauk vktdky LekVZ o/kw ikfgts- useda ,o
-
^eWMe] Iyht ,d dke gksra! *
ek>a vo/kku ulY;klkj[ka] nk[kfor eh R;kaP;kdMs dVk{k Vkdya- dkxnkph vkojkvkoj
djhr eh oÚgkaMîkrhy [kqphZoj cl.;kl fouarh dsyh---
izHkkr]
o; 27 o’kZ iw.kZ]
vktp eh cWdsar cnyhP;k fBdk.kh varkiwjyk :tw >kyks- Loxkokiklwu nksu”ks fd-eh-
varjkojpa xko ikgwu eh xksa/kGwup xsyks- bFks ;srk{k.khp eyk udksla okVya- v”kk vkMoG.kkoj
cnyh] okVya dh jkthukekp nîkok] i.k tx.;kpa lk/ku dks.k lksM.kkj cjs!
ek÷;k uksdjhyk ikp o’kZ >kyhr fu cnyhpa vkWMZj vkya- vkeP;k [kkR;kr nj ikp o’kkZuh
cnyh gksrs ,o
-
eh ifjfLFkrhpa o.kZu d:u :e fdjk;kus feGowu ?ksryh- vkEgh nks?ksgh nqikjykp :e ikgwu
vkyksr- R;kaP;k ,o
-
eh fryk lkafxr gkrkr FkSyk ?ksÅu ckgsj iMyks- rh Lo;aikdkP;k r;kjhyk ykxyh gksrh- jLR;kauh tkrkauk okjaokj ek= frps :i euiVykoj ;sr gksra- dkGalkoGa rtsy :i] frpk
eueksgd LoHkko] eyk dsysyh enr] [kwi cja okVya eyk!
lkeku [kjsnh dsya- ijrrkp frP;k :ee/;s xsyks- dkWVojrh clyks---
ß>kyh dk; [kjsnh\ Þ
ßgks;! Þ
ßdk; ?ksrya-Þ
ßthouklkBh ykx.kkja lkja dkgh-Þ
ßok Nku! leiZd mÙkj ;srkr rqEgkyk] cWdsr dfork oxSjs rj ukgh djr-Þ
rh eueksgd glyh-
ßukgh ckck! rla dkgh ukgh] ,o
-
rh fLer glyh- cqHkwGkrhy izse/kqan dVk{k varjaxkyk cgjfor gksrk- fegh fryk glwu lkn
fnyh-
ßrqEgh bFka ,dVîkp vlrk- dq.kh lkscrhyk ?ksrya ukgh\ Þ
nks?ksgh tso.k djhr gksrks- frus vkiyh dgk.kh FkksMD;kr fo”kn dsyh- eyk FkksMa mnkl
okVk;yk ykxya-
ßvkf.k yXu oxSjs! Þ
frP;k varjaxkr ek÷;k iz”ukeqGa Hkkouko”krk ;sow ykxyh- MksG;krwu vJw vks?kG.kkj
,okyh-
tsou vkVksiya] HkkaMhdqaMh xksGk >kyh- frP;k xHkZxGhr nq%[kkyk eh okjaokj vkBow ykxyks-
mtO;k cktwP;k vkyekjhdMs y{k Vkdya- yk;czjhr “kaHkjkgwu vf/kd iqLrds fnlyh-
ßokpu [kwi djrk Eg.kk;pa-Þ
ßgks;] bFkya ,deso dje.kqdhpa lk/ku vkgs rs- rqEghgh v”kh okp.kkph vkoM ykowu ?;k! ukfgrj
fnola dkkya] U;k dh\ Þ
-
ßcja xqMukbZV! Þ
eh vkf.k rh cjkp osG ifgY;kankp cksyr clyks- r”kh ijL=h”kh cksy.;kph ek>h ifgyhp
osG gksrh- vktrkxk;r eh brda df/kgh dq.kkf”kgh cksyyks ukgh-
vaFk:u Vkdya- ik; ykac dsys- tso.k FkksMa tkLrp >kya gksra- cksyrkauk HkjkHkjk dla iksV
Hkjya- rsgh
dGya ukgh- jk=HkjkP;k izoklkua ek> a “kjhj Fkdya gksra- MksGîkr /kqanh pkyk gksrk- frP;k [kksyhrys fnos ekyoys gksrs-
ÅehZyk
eh vaFk:.kkoj iMyh] vkt dla “kstkjh vlY;kua Nku dje.kwd >kyh ukgh dk\ eykgh
Fkdok ;sr gksra- i.k vaFk:.kkoj IkMY;koj cfjp jk= eyk >ksi ;sr uls- ek÷;k varjaxkrhy
mehZ nkVwu ;k;ph-
fdR;sd jk= eh v”kkp ?kkyoY;k] c?kk uk! vtwugh vki.k ojkpk “kks/k ?ksr vkgksr- vkrk
vkiY;kyk uksdjh feGkyh- ,[kknk f”k{kd feGsyp ghp vk”kk ?ksowu txrs vkgs-
Nku LoHkko vkgs R;kapk] cksyk;ykgh vxnh eksdGs- eh ifgY;kankp R;kauk ikfgya rsOgkp
R;kaP;k izsekr iMyh- gks;! izFkep eh dq.;k ijiq:’kkpk fopkj dsyk gksrk- iqLrd nsrkauk R;kapk
>kysyk Li”kZ] ek>a eu iqyafdr >kya gksra- o;kr vkY;kiklua izFkep eukpa varjax myxM.kkjk
gk Li”kZ Hkklyk- okVya ,dne ?kÍ feBhr ?;koa- R;kaps MksGs ek÷;kdMs dls jks[kwu c?kr gksrs-
ek>a vax gîk xkÅu e/;s dla mUeGwu ;sra- gh thoukph mehZ dqBoj rx /kj.kkj-
-
eh cfjp jk= fuifpr iMyh gksrh- >ksi ;k;pa ukop ukgh- eu cspSu >kya gksra- fodkj]
okluk ek÷;koj tksj /kjk;yk ykxY;kr-
nkjkoj Vd&Vd oktya- ,oksi ykxyh uk! Þ
ßgks;] FkdO;keqGa yodjp MksGs ykxys- cja xqM ukbZV! Þ
eh nkj ykoya- vaFk:.kkoj iMyh- vk.k[kh rsp fopkj- mehZ-----eukryh mehZ------ckcqthP;k
dosr-----udks-----fopkj mUeGwu ;sr gksrs- eh dsOgk funzkf/ku >kyh dGysp ukgh-
izHkkr
,dk efgU;kpk dkG yksVyk vlsy- e/;arjh eh xkokdMsgh xsyks- ÅehZyk fu ek>h Nku xÍh
teyh gksrh- njjkst gl.ka] eueksdGsi.kk.ka ppkZ dj.ka] oxSjs vkysp- jk=kS cjkp osG d/kh rh
ek÷;kdMs rj d/kh eh frP;kdMs clk;pk-
-
eafty okpyh] eykgh okpukpk xa/k ykxyk- HkjkHkjk eh cÚ;kp dkancÚ;k okpwu dka ckFk:e ?kjkekxs ,dp gksra- rh vka?kksGhyk xsyh- i.k
nkjkojph dMh ykok;yk foljyh vlsy- eyk dk; ekghr\ eh gh vka?kksGhyk--- iVdu nkj
kyk- ÅehZykyk eh v/kZfooL= ikfgya gksra- fnolHkj eukr rhp xks’V-
eyk ek>hp ykt okVk;yk ykxyh- r”kh frgh R;kfno”kh dkgh cksyyh ukgh- ek= R;kuarj R;k
fo’k;koj eh cksyyks ukgh-
ÅehZyk ek>a Lo;aikd njjkst djk;ph- eh fryk udkjgh fnyk- i.k “kstkj/keZ] lsok/keZ
Eg.kwu rh lkaxk;ph-
dky eh fryk EgVya-
ßeyk okjaokj rqeP;kdMs tso.ka vkoM.kkj ukgh-Þ
ßukgh vkoMr rj udk tsou d:! Þ
FkksMa jkxkusp rh cksyyh] fegh fryk nq[kkoY;kua ukjkt gksrks- jk=kS rh ek÷;k”kh dkgh
cksyyhp ukgh- eqdkVîkua iksGh] Hkkr] nkyQzk;] pV.kh] yks.kpa rkV ek÷;k :ee/;s vk.kwu Bsoya-
rlk eh Lo;aikd dj.;kpk csrgh vk[kyk- frpa jkx ikgwu LokWjh Eg.kkoa] i.k cksy.;kP;k vkrp
rh jkxkus fu?kwu xsyh-
eh FkksMkosG iqLrd okpya- uh nkjkrwu ikfgya- ÅehZyk tsok;yk clyh gksrh-
eh ek>a rkV idMwu frP;k leksj tkowu clyks- rhua ek÷;kdMs ikfgygh ukgh-
ß,okya gksra-
-
ßvgks eWMe] vla jkst rqeP;kdMs] eyk rjh [kjsp gs ;ksX; okVr ukgh- rqEgkyk okVrp vlsy
rj eh dsOgk Lo;aikd cuok;pa vkgs rs dGok--- eyk dk; vk;r fEkGkY;koj\ vlsgh u”khc
vlkos ykxrkr-Þ
eh fryk EgVya fu glyks- rhgh {k.kkrp ean glyh- yxsp eukrp Bjoya fu EgVya]
ßcja] rqEgkyk esl lqfo/kk iqjfo.;kpk ekscnyk fnyk rj pkysy uk! Þ
ßt”kh rqeph bPNk! Þ
eyk frP;k LoHkkokpk gsok okVk;pk- eykgh rh vkoMk;yk ykxyh- ek÷;k g`n;krhy izsexa/k
tkx`r >kya gksra- i.k vki.k fryk gos vlsy dk;\ vkiya fQYM fu frpa---- nks?ksgh osxosxGs-
frus lkekukph lkjoklkjo dsyh- eyk Lor%yk :ee/;s tkoa vlgh okVya- i.k frP;k dikVkrhy
iqLrds pkfGr clyks- fMlsacj efgU;krhy dMkD;kph FkaMh] [kwi xkjok okgr gksrk- ckgsj fujHkz
vkdk”kkr vksFkacwu pkan.;k iljY;k gksR;k-
xko rla yodjp >ksih xsya- nkjkrwu vkysyk xkjok eukyk izlUUk djhr gksrk-
ßfdrh Nku okVra bFkya euksjE; okrkoj.k! Þ
ßgks uk! vxnh izlUu] tkow ;k dk fQjk;yk-Þ
eh fryk vkMsosMs ?ksrys ukgh- nks?ksgh vuok.kh jLR;kuh fQjk;yk fu?kkyksr- xkj okÚ;kph ean
>qGwd vaxkyk >kkscar gksrh- Qkj izlUu okVk;yk ykxya- ”khry pkan.ka] ---- rkjk----- eurkjk-
--- ek÷;k thoukr ÅehZyk:ih rkjk vxnh yxV djhr gksrk---
cjkp osG vkEgh ckgsj fQjr jkfgyks- “kjhjkyk ckspjh FkaMh tk.kow ykxyh- vkEgh ekxs
oGyks- eh Lor%P;k :edMs oGyks- rh gh xsyh- eh frP;kdMs ,d utj Vkdyh- frP;k u;ukrhy
cs/kaqni.kk eyk t.kw lkn ?kkyhr gksrk- vaFk:.kkoj iMyks] ek>h eathy eyk MksGîkr rjGrkauk
fnlyh---
-
ÅehZyk
vdjk efgus yksVys] eh vkf.k izHkkr vktwcktwykp jkgkr gksrks- vkeP;krya varj gksra
rso
-
o; frl o’kZ]
f”k{kd-
ek÷;kp lektkpk] ?kjpk Jhear] R;kauh eyk yXukcÌy fopkj.kk dsyh- eyk R;kapk
eueksdGsi.kk vkoMyk- R;kauh fopkj d:u dGok;yk lkafxrya- eh cjkp fopkj djhr jkfgyh-
ljkauh eyk R;kaP;kfo’k;h izksRlkgu fnya- yodjkr yodj dGok;yk lkafxrya-
eh R;kapkp fopkj djrs vkgs- jk=kS tso.k vkVksiya- izHkkrgh vkt Qkjlk dkgh cksyyk
ukgh- ek>a eu osxGa vlY;kus vlsy dnkfpr-
eh vaFk:.kkoj iMyh] dk; djkoa\ nîkoa dk; gksdkj\ i.k----,dnkp ikfgya] vki.k R;kauk
vksG[krks rjh dqBs\ i.k] f”k{kdp vkgsr uk! o:u vkiY;kp lektkrhy- ,oksiyk vlkok- R;kP;k
[kksyhrys fnos ekyoys gksrs- fopkjkpa pØ lq: >kya gksra- fu.kZ; ?;k;yk gok- izHkkr dh] jes”k-
izHkkroj vkiya izse vkgs- ifgyp isze] vkf.k jes”k Ns! ukgh] i.k ikgk;yk dlk ns[k.kk
vkgs rks] dnkfpr rks lq)k vkiY;kl letwu ?ksbZy- R;kauk vki.k vkoMY;k f”kok; dk ekx.kh
?kkryh-
eh vaFk:.kko:u mByh] izHkkrP;k nkjkr xsyh- ek>s ik; Fkcdys] oktokoa dk; nkj\ ek÷;k
g`n;kr dai lqVyk- dikGkoj ?kkekus tkxk ?ksryh- Lianus ok
-
vki.k fpriV djk;pa] fpr vkyh rj izHkkryk fopkjk;pa- iV vkyh rj\ udks] ek>a eu
vf/kj >kya gksra- tkoa izHkkrP;k dq”khr] Lor%yk >ksdwu nîkoa- R;kph LoLokehuh Ogkoa- rks nwj
lkjsy rj lkjsy---
ekxY;k efgU;kiklwu izHkkr vlk Qkj deh cksyrks;- dlY;k”;k fopkjkr rks xdZ vlrks;-
R;kr dkghrjh cny >kY;klkj[ka okVrs- dnkfpr rks vkiY;kiklwu lqVdk rj d: rj bfPNr
ukgh- eh dsOgkiklua R;kyk vkiya ekuya- eh Lor%yk vkj”;kr ikfgya- ek>p :i eyk /kqD;kxr
>kysya Hkklya-
tkow nîk] izHkkryk Nku xksjh xkseVh iksjxh feGsy- vkiyh bPNk dk Eg.kwu R;koj yknkoh-
i.k ,dnk fopkjkoa--- eh [kwi eu ?kÍ dsya- fgaer tqGoyh- nkj BksBkoya- nkj Vsdwu m?kMp
fnlya- nkjkyk a eu tkx`r djk;yk iqjsla gksra- fegh frP;kdMs ,dVd
ikgw ykxyks- frgh vfèkj gksowu ek÷;kdMs c?krp jkfgyh- nks?kkaP;kgh vksVkoj “kkarrk---
eh ekxY;k efgU;kr xkokgwu vkyks- ek÷;klkBh vusd LFkG vkyh gksrh- i.k eyk ÅehZyk
f”kok; dqf.kp udks vlp okVk;pa- eh rla lkafxrygh- i.k fgpk o.kZ ikgwu ?kjP;kauh udkj
fnyk- eyk yodjkr yodj yXukl gksdkj nîk;pa dGo.;kr vkya- ns”keqqqqqqqqqq[kkph eqyxh eyk
lkaxwu vkyh gksrh-
-
eh vkyks rsOgkiklwu ÅehZykyk fopkjkoa dk;\ fopkjkoa- vlk cjkp iz;Ru dsyk- i.k
ek÷;k vksBkoj “kCnp QqVr uOgrs- o:u eh frP;kis{kk ,d o’kZ o;kus dehgh- ygk.ki.kh eksBa ?kkl ?ksrY;klkj[ka-
eh vcksy >kyks- ek>a dkekr Yk{k ykxsuk- ,okya- QDr
ÅehZykdMs tso.k ?ksrya dh eh ,dVkp fQjk;yk tk;pk- rklu~rkl oujkbZP;k jLR;ka”kh eukrY;k
eukr fgrxwt djk;pk-
eyk ek>k fu.kZ; ?;k;pk gksrk- eh tso.k vkVksiya- :ee/;s vkyks- ek>a eu cspSu >kya
gksra- eh vFk:.kkoj iMyks Mksda xjxjk;yk ykxya gksra- okVya fQjk;yk tkoa- udks vkt
fu.kZ;---- v[ksjpk fu.kZ;---- ;k varkiqjkrhy dqByk rjh var---- fnos ekyoys- ukbZV yWEi
ykoyk- gkrkr iqLrd ?ksryaa- eu ykxya ukgh- iqLrd cktwyk Bsoya-
eh vaFk:.kko:u mByks] okVya tkoa- fopkjkoa---- ÅehZyk [kjap rw ek÷;k”kh yXukl gksdkj
ns.kkj dk;\ nkjkleksj xsyks- g`nîkph Lianus oka ikÅy ekxs ?ksrya- iqUgk ijr
vkyks- cjkp osG ÅehZyk dh ns”keq[kkph eqyxh----
Ns! R;k eqyhyk rj eh vftckr ikfgya ukgh- ex dla gksdkj nîk;pa- i.k ÅehZyk ?kjP;kauk
udks! o;kusgh eksBh] dk; djko\ eh---- vkBoya-----fu.kZ; ?;kkop ykx.kkj---- thouHkj rj
lq[k feGk;yk gop uk!
eh iWaUVkrhy dynkj dkqGwd------ izdk”k---
-- QDr nks?ksp----vkEgh nks?ks-------- eh R;kP;k ckgqik”kkr-------R;kus iIIkh ?ksryh- R;kP;k
ekusoj Mksda Bsoya- toG ?ksrya---
-
gospk rjax nkjkrwu nks?kkaukgh Li”kZ djhr gksrk- dnkfpr oGhokxr Hkqjda ikÅl lq: gks.kkj---
-
ßga vkBoya! vkt ek÷kk oks MksGs Hk:u vkys- leksj dynkj vLi’V iMysya fnlya- R;kdMs fuj[kwu cf?krya-
fpr---
gks; fprp--- LrC/krk----
v”kksdLrHkkaP;k flagkfdar jkteqnzs[kkyh fyfgya gksra---
lR;eso t;rs!
-
naa”k
E;k gkrkr lkikpk isVkjk ?ksryw- R;kr ekrh[kk;k lki fcpkjk eqdkVîkua fuLrst >ksiyk Ogrk- R;kdMa ,dVd utj ?kkryh- Mksdîkoj isVkjk ?ksÅu ikanu ekXkkZua nks?kch cgh.k HkkÅ
xkokr pkyr xsywu--- ukxiapehP;k fn”kh lkikys nso eku.kkjh yksda pkj] nksu :i;s vkf.k xgw]
rkanwG] rsy] feB f”k/kk ns.kkj--- R;krua pkj nksu efgU;kph xqtjku Og.kkj gksrh- ikVykP;k
okMîkr ifgyh cksg.kh dsyh rok ikVykua iqlya-
^dk; xa bans cj gk; uoa! *
^cja gk; th rqeP;k vk”khokZnkua-*
ikVhy ekys iqlr >ik>i ikoyaa Vkdhr èkksrjkpk “ksyk gkrkr ?ksr ?kjkckgsj iMrp cksyyk
gksrk-
^voa gs c?k----- banh vkyh ---- ns dh frP;k lkikys f”k/kk ukxiapehpa-*
ikVyhuckbZua ?kjkrua ̂ gks---- gks-* Eg.kwu vkokt fnyk- vkua FkksMîkp osGkr lVjQVj
f”k/kk vk.kyk- eqdqankua gkrkrY;k >ksÚ;kr f”k/kk ?ksryu- ikVyhu lkikP;k ik;k iMyh Ogrh-
vkrk nqlÚ;k ?kjh fu?kkyw- vkrk fnolHkj f”k/kk ekxkpa Ogra-
E;k eksBh cgh.k bank u ikBpk HkkÅ eqdqank---- nks?kp gîk dksjkMh xkokr jkokpw- vkEgh
dqBys dqBwu vkyksr ;kpa vkEgkys ch Bko uk;-
pkj lkyk iwohZ dksjkMhys vkywu rok E;k ckjkd o’kkZph vlu] vkua eqdqank lkr vkB o’kkZpk-
;k xkokgwu R;k xkoh fgaM.ka] fQj.kaa ua iksV Hkj.ka gsp dke-ek; eqdqankpa tUe >kya ua esyh-
ek;spk psgjkch eys vkrk vkBor uk;- rokiklwu ck vkEgkys dkckMd’V d:u Hkkdj rqdMk
Hkjokpk- i.k ekxP;k o’khZ bijhr ?kMya- ck ys lkikua pkoya u ekgk ck esyk- vkEgh xkjoMîkph
tkr i.k lkikpa bd dkMrkauh cki xsyk gksrk- R;k fn”kh ckua “ksrkr Hkyk eksBk bZ”kkjh lki
idMyk gksrk- lkikys idMwu ckua ?kjh vk.kyu- ua ck R;k lkikph nkrdqGh idMwu bZ[kkph
-
fi”koh dk
-
^ukgh njo’khZ is{kk Qqya deh vkysr--- fdMk ch gk;] i.k uqdrhp Hkjysyh fgjoh dap “ksax
[kk;yk ponkj ykxrs ukgh dk\ *
^Qokj.kh dsyh dk tkbZy fdMk-* E;k eukua ?kkcjrp Eg.kya gksra-
^bans---* R;kus bdMs&rhdMs ikfgya--- dq.khch ukgh ;kph [kk=h gksrkp xidu ekgîaa gkr idMya
gksra-
^voa lksMk---- lksMk ekgîa gkr---* E;k vksjMyh gksrh- rlp R;k;ua gkr lksMya-
^bans E;k dk; Eg.krw] rs rqys letya gk;] ;k dkukph xks’B R;k dkukysch tk.kkj uk;] E;k rqys
jk.kh cuohu--- ikgîa rq;k bZpkj---*
E;k ?kkc:.k ,sdwu u ,SdY;klkj[ka djr frFkwu iG dk
-
ekgîkch MksGîkr ik.kh vkya- okVya ik;k iMkoa R;k nsoek.klkP;k--- i.k E;k bZpkj djr rlhp
jkfgyh gksrh- eqdqankua dkG dk
-
,ds fno”kh ikVhy vkf.k ikVyhu “kstkjP;k xkoyk xsyh gksrh- ek/ko ?kjh ,dVkp gksrk- E;k
R;k;P;k ?kjh dke djkys xsyw- /kq.kh HkkaMh >kyh- vkua vkoMko ikgkr ek/koua eys f[kpya- E;k
uk;] uk; Eg.krp jkfgyh- R;kua eys vkre/kY;k [kksyhr usya- ua iyaxkoj vkiVya- E;k ?kkcjyh
gksrh-
^bans E;k rq÷;k”kh----*
ek÷;k vaxkoj iMyk- e/kek”khua iksGîkyk >ksacwu jkgkoa rlp rks >ksacyk gksrk- E;kch R;kyk
udkj nsrkuk R;kP;kr dok lkekowu xsyh rs ch eys dGyp ukgh-
^vkeP;k xjhchpk Qk;nk ?ksrk dkth--\ *
^uk; bans-- E;k rq;k”kh [kjp yxu djkys r;kj gk;- rw ekgh ck;dks Og”khu-*
^[kjp ikVhy nknk ekurhy Og;a-*
^u ekuk;yk dk; >kya----- E;k R;kuyk lkaxhup dh--- vua rq;klkj[kh xksjhxkseVh ,okya--- tkr dk dikGkoj vlrs Og;a- vkua R;kr rq;k dk nks’k---*
^vkua ekgîk eqdqank----*
^R;kpa ch lksup OgbZy uoa--- R;kys dk E;k nwj lkj.kkj gk;--- [kja lkaxrs bank rqgîkoj ekgîa
fije vkgs x--- rq;kf”kok; tx.ka vkrk uk; gksr- rw ekgh uk; >kyhl ra E;k vGkr tho
nsbZu----*
^vla uxa cksywl js ekgîk----E;k ch rq;k lq[kklkBh >qjrp jkgyh--- rwgîkf”kok; E;kch uk;
txw “kdr i.k---*
E;k R;kP;k jktfcaMkdMa ,dlkj[kh ikgkrp jkfgyh- R;kuys /k:u fcyxyh- nks?kch ,desdkr
lkekoyw gksrwu- E;k eukrwu R;kuys vkiyk /kuh ekuya Ogra- ckys lkikua na”k dsya gksra- vkua
E;k lksrkpa iksV iky.kiks’ku Ogkoa Eg.kwu lkiklkj[ka ekèkokys b”dkpk na”k ekjyk gksrk- ek/ko:ih
-
tkrhua xkjoMh ulysY;k] izse xkjoMhP;k vaxkr ek>a bd ?kqlya Ogra- u R;kr R;k;pa---- tho
tk.kkj uk;] vkua ehch tho ?ks.kkj uksgrh- iq
-
“krjat
ika
-
ek>s MksGs ik.kkoys] iki.;k cs/kqan gksowu rjaxk;P;k- Jko.kkrya ikÅl cjlkoa rla ek÷;k
var%dj.kkyk ik>j QqVrks- eh MksGs iqlrks- uovk”ksP;k izdk”kkph ydsj nwjoj vklearkr ygjr
vlrs-
ukFkckckauh ek÷;kdMs ikfgya- iwtkvkjrhpk Hkxok fVGk ek÷;k eLrdkoj ykoya- eh ckckdMs
ikfgya- R;kaP;k eq[kdeykdMs ikgrkauk var%dj.kkrhy nq%[kkyk gjfoY;kph tk.kho >kyh- ^Hkya
gksbZy csVk] rq>a dY;k.k gksoks] rFkkLrw! vkse ue% f”kok;* pk ti djhr ckck vkiY;k >ksiMhr
fu?kwu tkrks- R;kauh fnysyk izlkn Hk{k.k dsya- ckckpa y{k ukgh c?kwu eh fVGk iqlyk-
udks! eh vkfLrd dh ukfLrd- udks nsoiqtk] ;Fkklkax iqtk d:u dk; feGkya eyk\ rh
njjkst iwtk djk;ph] fegh frP;k izR;sd iwtkikVkr lgHkkxh vlk;pk- rjhi.k dk; feGkya\
,dkdh thou---- ukfLrd vl.kp cja! eyk dksMa myxMr ukgh- okjaokj ijes”ojkP;k HkDrhdMs
ek>a eu yhu gksra- vla dk gksr vlsy cjs!
Ekk÷;k esanqr fopkjkpa FkSeku lq: gksra- njjkstp vlys fopkj bFka ;sr vlrkr- dnkfpr
R;k fno”kh eh dksjiVhP;k Mksgkr mMh ?ksryh vlrh rj--- eh H;kdqG vkgs- eh ?kkcjrks-
ej.kkyk ?kkcjrks- vkRegR;k djk;yk xsysyk ek>k nsg eh ijr vk.kya- eyk txk;pa gksra-
dq.kklkBh\ ek>a vla dks.k vkgs\ dks.k jkfgya\ eykp dGr ukgh-
ikp o’ksZ myVyh- uDdhp] vkt ek÷;k eqykpk okk ijkx- fdrh Nku gq”kkj gksrk- i.k ijkxd.k Qqyya ukgh- dksestya-
fdrh osnuk lgu dsY;kr eh\ R;kph vkbZ gelwu jMk;ph- eh fryk [kwi letkoya] ijkxpk
fNUu&fofNUu >kysyk jDrcackG nsg] gks;] fgalkpkjkr ekjya gksra R;kyk- dk; nks’k gksrk R;k
vtku ckydkpk- i.k gs dq.kkyk letsy dk;\
ek>s MksGs ik.kkoys- dkWUOgsV e/kwu ?kjh ijrrkauk ekysxkoP;k cktkjkrhy ckWEcLiksV] vWVksrhy
lxGh eqya nsok?kjh xsyh- tkrh /kekZpa HkkaM.k] dyg fganw eqLyhe okn fpj?kGya gksra- [kwi gkuh
>kyh gksrh- dk; feGkya R;k ek.kokauk\ tkGiksG] yqVkyqV] cscan”kkgh lxGa jktdkj.kkpk [ksG
vlrks- lÙksP;k [kqphZlkBh [ksGysyk “krjat- vkEgh lksaxkV;k cuwu nku Vkdrks;- nzkSinhpa nku]
-
eqykckGkpa nku] thoukpa nku] dkSjooa”kh iqa thou- ijkx ijr ;s.kkj dk\ ek>k ijkx-
---
eh nq%[kkr Mqcyks gksrks- MksGs ik>: ykxys- eu Hkkukoj vkys- eh MksGs iqlys- ek÷;k
ikVho:u ifgY;kankp dq.khrjh izsekua gkr fQjoya gksra- eh oGwu cf?krya-
^ckck rqEgh gks;! * eh jMosY;k psgÚ;kua R;kaP;kdMs ikgw ykxyks-
ßckGa vla jMw udksl! rq÷;k varjhP;k osnuk rqyk tx.ka v”kD; djrkgsr- i.k rqyk txk;pa
vkgs- lkja dkgh fol:u rqyk txk;pa vkgs- ck;dks eqykokpwu lalkj tx.ka dBh.k vlra- gs
tsokyk vkgsl- [kja izse] [kjh HkDrh ghp rqyk
feGkysyh bZ”ojkph ns.kxh vkgs- lxGh bZ”ojkphp fde;k] ^vkse lkbZ vkse* vki.k QDr ckgqys
vkgksr- thou ukokpa ukVd [ksGk;pa- dqBa v/kZfojke] dqBa iw.kZfojke- d/kh lR; rj d/kh
vlR;- rw txykl gs thou- gîkykp thou ,Sls uko] rqyk lq[kkua thou txk;pa vkgs vla
Eg.kf”ky rj rw pqdykl] ckG] thou “krjat vkgs js! Þ
pk&lgk efgU;kiklwu eh bFks ;srks;- ckck] jkst ek÷;kdMs ikgrkr- eh R;kaP;kdMs c?krks]
R;kaps ferHkk’kh cksy.ka xw< vlY;kpa tk.kora- R;kaP;k ika
-
ijkx nkjkr mHka jkgwu ck; ck; d: ykxyk- eh fdd ekjhr eksVjlk;dy LVkWVZ dsyh-
fiz;k R;kpk yfMokGi.kk ikgwu R;kaps dkSrqd djhr gksrh- eh vkWfQlkr osGsoj iksgpyks- ekysxkokr
VsyhQksu vkWijsVj inkoj eh dk;Zjr gksrks- vkWfQlkr usgeh izek.ks dkea lq: gksrh- nqikjykp
vpkud Qksu [k.k[k.kya- lxGhdMs ppkZ jaxw ykxyh- foVacuk] “kaHkwP;k eafnjkrhy foVacuk]
dq.;k ekFksfQ:us Eg.ks piykapk gkj ?kkryk gksrk-
fganqRokpk eqÌk vfydMs jktdh; [ksGhrwu xktr gksrk- ^xoZ ls dgks ge fganq gS-! * ^eafnj
ogh cuk;saxs* ^bV dk tokc iRFkj ls nsaxs-* v”kh Lyksxu ?kjk?kjkr iksgpoyh tkr gksrh- dnkfpr
R;krykp gk jktdh; [ksG vlkok- eqfLyekauhap dsysya dkjLFkku vkgs v”kk ppkZ jaxr gksR;k- jktdh; la?kVu o fganqRooknh usR;kauh {k.kkrp eafnjkleks:u eksPkkZ dkkyh-
Vh-Ogh] jsMhvks] o`Ùki=kus txkP;k dkukdksiÚ;kr ekysxkoyk usowu iksgpoya gksra- nqikjyk
lxGs jLrs can >kys- vfrfjDr iksfyl nykyk ikpkj.k dj.;kr vkya gksra- fganquh eqLyhekaph]
eqLyhekauh fganqph cfjp”kh gkuh dsyh- eksVkjxkMîk] clsl] Vªd isVr gksrh- loZ= gkgkdkj ektyk
gksrk- dlk;kua cdÚ;kph dÙky djkoh vxnh rlap---
vkWfQl lqVY;koj ?kjh iksgp.;kpk iz”u iMyk- xkMh vkWfQle/;s BsÅu vFkd Jekuarj
yir&yir cÚ;kp mf”kjk eh ?kjh iksgpyks gksrks-
fiz;k okV c?kr gksrh- ijkxyk eh toG ?ksrya- l/;krjh vkeP;k dkWyuhr fgalkpkj iksgpya
uOgra- i.k tqU;k oLrhr mxz:i /kkj.k >kya gksra-
ekysxkokr ;sowu vkB o’ksZ >kyhr- ikp o’ksZ yXukyk >kyh- bFka vkY;kiklwu eyk d/kh
djeya ukgh- ekysxko eyk Hk;adj fonzqi okVk;pa- usgehp ;k uk R;k dkj.kkus bFka v”kkarrspk
eh vuqHko ?ksryk gksrk- cnyhpk nksunk iz;Ru dsyk- uO;k iksfLVax u HkjY;kua iziksty rlsp
j[kMys gksrs-
fiz;k] eh Vh- fOg- oj isVysya ekysxko c?kr gksrks- d¶;Zw--- loZlkekU;kP;k thoukph
jk[kjkaxksGh ikgwu eu FkDd gksr gksra- ek÷;k varjaxkr Hkhrh lapkjyh gksrh- eh fiz;kdMs ,dVd
ikfgya- eukua nks?ksgh ?kkcjyks gksrks- ijkx jk=kS fufnzLr >kyk gksrk-
-
foVacuk d:u dk; feGra\ vlY;k izdkjkeqGa fgalkpkjkl izo`Ùk gks.ka] Lor%pa vk;q’; Lor%p
mn~/oLr dj.ka fdrir ;ksX; vlra- eyk fpM ;k;yk ykxyh gksrh-
igkVsyk ekysxko “kkar >kya gksra- lapkjcanh ukghlh >kyh gksrh- “kkarrspa vkOgku d:u
thou iwoZor lq: >kya gksra- izpaM gkuh >kyh- pkj] ikp fganw] eqfLye gîk gksjiGhr tGys
gksrs- “kaHkjkg wu vusd yksd ej.kkoLFksr t[keh gksrh-
iksfylkaps rkQs dMsdksV igkjk nsr gksrs- fgalkpkj dj.kkÚ;kl Mk;jsDV “kqVps vkns”k feGkY;kua
ekysxko “kkar >kya- thoupØ lqjGhr pkyw gksra-
eh vkWfQl xkVya- fnolHkj >kysY;k fgalkpkjkph ppkZ lxGhdMs lq: gksrh- jk=Hkjkr
nksUghdMhy “ksdMks fgalkpkÚ;kauk ykWdvi e/;s ?kkrya gksra- lk;adkGh lq[k:i ?kjh iksgpyks- >kya
xsya fol:u nq%[k mxkGr cl.;kis{kk iwoZor thoupØkl ekysxkoua lq:okr dsyh gksrh- mn~/oLr
thoukph gkuh ek= dnkfigh Hk:u fu?k.kkj uOgrh-
frlja fnol mTkkMya gksra- eh vkWfQle/;s vkiY;k dk;kZr eXu gksrks- vkWfQlpa Qksu
[k.k[k.kya- I;quus eyk fjlhoj ?ks.;kl cksykoya- fjlhoj dkukl ykoya- ifydMwu fiz;k cksyr
gksrh- ek>s MksGs ikakys- jDrizokg ean&ean gksr gksra- “kjhj xkjVya- MksGîkleksj
loZ= va/kkj iljya- ek>h “kq) gjiyh gksrh- eh frFksp dkslGyks-
vLoLFk eukua vWVksP;k >kysY;k fpa/;k] ngk ckydkph izsra] vWVkspkydkpk fNUu&fofNUu nsg]
jDrkpk lMk ikgkr gksrks- “kjhj FkjFkj dkir gksra- nsgkeklkph yDrjs ikgwu eh vkØks’k dsyk-
fiz;k kyh gksrh- ,dkp osGsl ikp fBdk.kh ckWEcLiksV] iUuklkgwu vf/kd
Bkj] rj R;kgwugh vf/kd t[keh ej.kkoLFksr rMQMr gksrh- efLtnhP;k nkjk”kh >kysY;k
ckWEcLQkssVkua vk.k[kh tuthou mèkGwu fu?kkya gksra- lkscrp ckS) fogkjkr vlkp izdkj ?kMY;kua
f=/kehZ; fgalkpkjkRed ;q)kr ekysxko xkjBya gksra- vkEgh tG.kkÚ;k] y[ky[k.kkÚ;k] izsrkdMa
Vkgks QksMwu vksjM.kkÚ;k ltho izsrkdMa] nq%[kh vkRE;kdMs fuj[kwu ikgkr gksrks- nks?kkapsgh nq%[kn
-
vks?kaG.kkjs vJw ijkxP;k vkRE;kl gkr tksMwu “kkarrsph izkFkZuk djhr gksrs- nks?ksgh ,desdkauk
vk/kkj nsr futhZoi.ks fuifpr iMwu gksrks- vkEgh cQkZxr xkjByks gksrks-
jk= d”khrjh myVyh- MksGîkyk MksGk ykxyk ukgh- lxGa fØ;kdeZ ,dk,dh vkVksikoa
ykxya- fiz;k jk=Hkj jMwu&jMwu Fkdyh gksrh- frph rC;sr uktqd gksr xsyh- ikxykizek.ka okx.kkja
frpa Hkzfe’V :i ikg.kagh gksr uOgra- CyMizs”kj okVds ;sow ykxys-
igkVsykp flOghy gkWfLiVykr Hkjrh dsya- gkWfLiVykr xnhZp xnhZ gksrh- ek>a Fkdysya Fkjdki.kkja
nsg Mxexr gksra-
lapkjcanh iqUgk lq: gksrh- igkVspa okrkoj.k “kkar >kya gksra- eh fiz;kyk gkWfLiVykr ,dVhyk
Bsowu ?kjkdMs oGyks- nkj m?kMya- ckFk dsya- FkksMa cja okVw ykxya- vaxkryk {kh.k deh >kyk
gksrk- fiz;kph vkBo.k >kyh- dkiMa cnyÅu nkj yksVya uh rlkp gkWfLiVykdMs fu?kkyks-
jLR;kauh bdMs&frdMs utj fHkjfHkjr gksrh- tkGiksG >kysya ?kj eukyk [kVdkfor gksra-
ikoya tM gksow ykxys- vkacsMdj uxjP;k dkWuZjyk iksgpyks vlsy- ngk]ckjk ek.klkapk xydk
ykBîk dkBîk] lGk[k] jkWM] ?ksowu vksjMr gksrs- eh vkMoG.kkyk mHka jkfgyks- “kjhjkyk Fkjdki
lqVya- MksGs {k.kHkj can >kys- iqu”p eh R;kaP;kdMs ikfgya- cktwykp vBjk] ohl o’kkZP;k
r:.khpa izsr iMya gksra- Egkrkjk cki dkGht QksMwu jMr gksrk- ^ukgh lksM.kkj eh] ek÷;k
ck;dks] iksjkauk ekj.kkÚ;kauk ukgh lksM.kkj eh--- ek÷;k eqyhyk ek:u ek>a thou mn~/oLr
dj.kkÚ;kl ukgh lksM.kkj---*
R;kapa dkGht ?kÍ gksowu MksG;krwu vaxkj isVr gksrk- eqfLye /kfeZ; fgalkpkÚ;kauh ?kjkr ?kqlwu
frP;koj cYkkRdkj dsya fu thokfu”kh ekjya gksra- R;kP;k ekxs ngk] ckjk ek.klkapk xydk iqUgk
fdrh ?kjkaph jk[kjkaxksGh dj.kkj] fdrh fL=;kaph vczw yqV.kkj gs dkGkykp BkÅd gksra-
eh vkMoG.kkus yir gkWfLiVykr iksgpyks- fiz;kyk lykbZu lq: gksrh- ulZ frph rikLk.kh
djhr gksrh- fiz;k”kstkjh VsCkykoj fryk fuj[kr clyks- frusgh ek÷;kdMs ikfgya- fryk ek÷;k”kh
cksyk;pa gksra- i.k] “kCn meyr uOgrs- frus MksGs feVys-
fnolHkj fiz;k “kstkjh clwup gksrks- jk=ks rC;sr vk.k[kh fc?kMyh- fryk vpkud >Vds ;sow
ykxys- fiz;k osMîklkj[kh d: ykxyh- eh [kwi ?kkcjyks] ulZ] MkWDVjkauk vkokt fnya- MkWDVjkauh
fryk riklya] vkWijs”ku FksVje/;s nk[ky dsya- “kFkhZP;k iz;Rukv[ksj fiz;k ijkxyk HksVk;yk eyk
-
lksMwu fu?kwu xsyh gksrh- lxGa thoupØ laiya gksra- ekysxkokr dsysY;k lq:okrhph lkaxrk v”kh
jk[kjkaxksGh dj.kkjh vlsy] vla LoIuor dq.kkykgh okV.kkja uOgra!
eh yxsp ekysxko lksMya- “kklukua tkghj dsysyh enr ?ks.;kpgh VkGya- ^udks rh Hkhd-*
mn~/oLr lalkj dk; lk/k.kkj gksra- fdR;sd fnol eh v”kkar vcksy jkfgyks- uksdjhpa fopkjgh
lksMya- bFka Loxkokr NksVla fdjk.kk FkkVya- dksjiVhP;k xa thouizokg okgr
gksra-
eh Hkkukoj vkyks- cjkp m”khj >kyk gksrk- ukFkckck fi.;kpa ik.kh vk.kko;kl ik;Ú;k
mr:u [kkyh tkr gksrs- ckckaP;k [kksikVkdMs y{k xsya- nkj [kqyp gksra- eh izFkep vkre/;s
ikfgya- ,dVîkpa lVj&QVj lkeku lqO;ofLFkr Bsoya gksra-
nkjk”kstkjh vlysY;k dikVkoj Mk;jh Bsoysyh fnlyh- eh vkr xsyks- Mk;jh gkrkr mpyyh-
ckckaph nSuafnuh gksrh- eh Mk;jh m?kMwu v/kkeèkkrys ikua pkGys-
lIrsacj 95]
ekysxko ckWEcLiksV]
fnaukd 17]
rhu fnolkiklwu vktgh fgalkpkj lq: gksra- igkVsyk vlysyh “kkarrk v”kkarsr gGwgGw
HkMdr gksrh- vkacsMdj uxjkrhy vkeP;k ?kjkr ikp] lgk eqfLye /kehZ; fgalkpkjh ?kqlys-
jLR;kojhy lkekukph] ;s.kkÚ;k&tk.kkÚ;kaph gkuh djhr f[kMD;kaph rkonkus rksMyh- eh izfrdkj
dj.;kpk iz;Ru dsyk- eyk vksVkiVhr R;kP;k MksD;koj dkBhpk
okj clyk- jDrcackG gksowu rks [kkyh fuifpr iMyk- R;kph vkbZ R;kdMs /kkor vkyh- frykgh
vks
-
isVysY;k ?kjkP;k Tokyk vkHkkGkr /kqlj gksowu tkr gksR;k- eh dkBh gkrkr ?ksryh- rs Qjkj >kys
gksrs- ck;dks] eqyxk] eqyxh eyk lksMwu vuarkr foyhu >kyh- ek>a “kjhj isVysY;k ?kjkyk ikgwu
varjaxkrwu tGr gksra- MksGs Ros’kkus yky HkMd >kys- ,dp /;kl ^ukgh lksM.kkj eh] ek÷;k
ck;dks] iksjkl] eqyhyk ek:u ek>a thou mn~/oLr dj.kkÚ;kauk ukgh lksM.kkj eh---! *
eh Ros’kkua mByks- ngk] ckjk xMh ek÷;k los ;sow ykxyh- jLR;kauh feGsy R;k yksdkauk ekjr
lqVyks- ek>a vk;q’; cjckn dj.kkÚ;k] /kkfeZd tkrh;rspa fo’k isj.kkÚ;k] lektkyk eh lksM.kkj
uOgrksp- fgalkpkjh ujk/kekauk jLR;kr f”krkfQus idMya- ;q) isVya gksra- fr?kkauk ftoar isVysY;k
vkxhr Vkdya- eu gyda >kya gksra- jLrs isVr gksrh- d¶;wZ lq: gksra- fnlrk{k.kh xksGh ?kky.;kps
vkns”k vlY;kua yir&Nir xkokckgsj iGkyks- jk=kS jsYos LVkWitoG vkyks- frFka jktdh;
‘kM;a=kph vk[k.kh lq: gksrh- eh R;kaP;kr lkehy >kyks- eykgh R;kauh vkiY;krya letwu ?ksrya-
ek÷;kdMs ckWEc ns.;kr vkya- eh ckWEc gkrkr ?ksrya- yir&Nir vkEgh ftdMs okV feGsy frdMs
ikaxyks- cktkjkrhy usR;kP;k ?kjkleksj mHka jkfgyks- rh map bekjr R;kaP;k maphph dYiuk nsr
gksrh- ;s.kkÚ;k bysD”kue/;s /kkfeZd foVacukpa leh{k.k iVowu nsowu R;kyk map Ogk;pa gksra-
R;kP;k vkns”kkusp gk ckWEc eyk izkIr >kyk gksrk- R;kdMs eh fuj[kwu ikfgya- ek>a dqVwac
MksGîkleksj rjGya- eh jkxkus isVwu mByks- vaxkr cG lapkjya- laiw.kZ rkdnfu”kh eh gkrckWEc
Qsdya- Tokyk iqUgk HkMdw ykxY;k gksR;k- eh xko lksMwu nwjoj pkyr jkfgyks- jk=hP;k va/kkjkr
eh ek÷;k eukrhy /kx iw.kZ dj.;kpk iz;Ru dsyk gksrk-
fnukad 18]
^------------*
fnukad 19]
^------------*
fnukad 20]
^------------*
eh vk.k[kh ikua pkGyh--- ukFkckck dkyds”ojhP;k eafnjkr yhu gksowu v[ksji;Zar i”pkrki
djhr gksrs---
-
ikua pkG.ka lq: gksra- ukFkckck ekxsgwu vkys- ik.kh [kkyh Bsoya- ek÷;kdMs ,dVd cf?krya-
gkrkrhy Mk;jh ikgwu ckck eyk vyxn fcyxys- R;kauk jMw dkslGya- fegh R;kauk doVkGya-
R;kaP;k dqf”kr eulksDr jMw ykxyks- ckckpa xw< dGya gksra- lxGhdMs fujke; “kkarrk iljyh
gksrh- nks?kkapsgh nq%[k lkj[ksp gksrs-
ukFkckck gGwp iqViqVys]
^thoukpa “krjat vlp vlra csVk! *
-
eq[koVk
loZlk/kkj.k lektkP;k oLrhr igkVsykp [keax rkth ckreh o`Ùki=kP;k ckrehizek.ka okÚ;klkj[kh iljyh- pkaxyhp [kGcG ektyh gksrh- izR;sdkykp ;kpa dkgh rjh uoy okVr
gksra- ,[kknîk rGysY;k inkFkkZoj rko ekjkoa rla] jlHkjhr] “ksiVhyk “ksiVh tksMr gh ppkZ
lq:p gksrh-
ck;dkauk rj tespk fo’k; feGkyk gksrk- iq:’kgh R;kr lkehy >kys gksrs- iksjackja vkf.k
okMkZP;k ckgsjhy yksdgh vkrk bdMs ;sÅ ykxyh gksrh-
egknso vkiY;k rhu o’kkZP;k eqykyk jMrkauk letkfor gksrk- jk=Hkj jMwu R;kps MksGsgh
lqtys gksrs- “kstkjP;k deykdkdw R;kyk vk/kkj nsr gksR;k- i.k iz”u egknsopk ukgh] R;kP;k
izrhd ukokP;k eqykpk gksrk- ,o
-
ßlk/kk iksjkpk rjh fopkj djk;pk gksrk- uojki.k lk/kklq/kk gksrk- lkyk izk;OgsV QWDVjhr
dkekyk i.k vkgs- pkaxyk ngk gtkj ixkj] rjh i.k gîk ck;dakuh vla okxkoa- dk; tekuk
vkyk ;kj! Þ
ßlkya] dk; vWVexyZ okVk;ph js rh\ Þ
ßgks uk ;kj! vkiY;k okMkZr vkyh rsOgkiklwu eh c?krks; fryk- ek>agh fny frP;koj fQnk
gksrk- i.k frpa jkg.ka okx.ka lk/k ikgwu frP;k”kh cksyk;ph fgaer i.k >kyh uk;- i.k fryk
fnolkrwu ,d osGk ikfgya rjh fnol eLr etsr tk;pk-Þ
ßrla frph utj] Yk{k.k Bhdp okVr gksra- ex v”kh ,dk,dh---Þ
ßfnlra rla ulra] Eg.kwup tx Qlra-Þ
ßga! rq>agh [kjp vkgs- tkow ns] vkiY;k ckikpa dk; tkra\ Þ
i.k dkghgh vlks] jhrk r”kh lkyl lqanj] ns[k.kh gksrh- frph fQxj rj vfrmÙke gksrh-
tserse ,dfolkO;k o’kkZph] vBjkO;k o’khZp frpa yXu >kya gksra- egknso lkj[;k ek.klkyk
brdk lkWyhM ihl feGkyk- R;kpgh u”khc lkya Qkj xzsV gksra- c?krk{k.kh ?kk;kG dj.kkjh gj.kh
gksrh rh---
ßegknso Qlyk fcpkjk! lkya] vla lkWyhM vWVe ekax.ka csdkjp gk;- vktpk tekuk Qkj
cnyyk;- lkys Lor%ph ck;dks lksMwu nqlÚ;kP;k ck;dksoj utj Bso.kkjsgh tkLr fnlrkgsr---Þ
ßi.k] lkyk pkaxyh uksdjh] fnlk;yk ns[k.kk] :ckcnkj LoHkko] dks.kra O;lugh ukgh] LoHkkokusgh
Nku] eh rj Eg.krks] nqljh ,[kknh ckbZ vlk uojk feGkyk Eg.kwu njjkst oMkys iznf{k.kk ekjyh
vlrh- i.k ck;dkaP;k eukrya dks.k lkaxrs ;kj! Þ
ßlokZauk letwu ?ks.ka lksia] i.k ck;dkauk udks js ckik! ukghrj egkHkkjr ?kMyp ulra ;kj! Þ
ß;kj] gsp rj ekfgr ukgh- egknso dkekyk xsY;koj nksu pkjnk ,d dkj vkyh gksrh- eyk
okVra rh R;kP;k ekydkph vlkoh- dnkfpr R;kP;klkscr-- ijarq vtwu dkgh r”kh ekfgrh
feGkyh ukgh-Þ
-
ßdnkfpr jXxM iSlsokya] xkMh caxysokyk feGkyk rj xfjchr dks.k tx.kkj\ iSlkp ck;dkaph
detksjh vlrs- nkxnkfxus] lkMh] “kku”kkSdhu iqjs >kya dh cl! uarj okluk vkiksvkip iqjh
gksrs-Þ
ß;kf”kok; dk rh egknsoyk lksMwu xsyh-Þ
ßdq.kkgh cjkscj iGks ;kj! i.k eyk ukgh okVr R;kP;k ekydk”kh iGkyh vlsy rs- lkya R;k
ekydkr dk; tku vkgs- Egkrkjk ?kksMk vkgs rks- rks dk; frph gkSl Hkkxo.kkj---Þ
ßdnkfpr iS”kklkBh] ck;dkauk dk; go;a\ Þ
?kjk?kjkr eqykiklwu EgkrkÚ;ki;Zar ppkZ lq:p gksR;k---
ßdk; von”kk vkgs gh ckbZ! lMyh jkaM] nknY;kiklwu pkaxya [kkokys HksVkpa ra eLrh vkyh-
iksjkys lksMwu iGkyh- rksaM dkGa dsya vkiya] HkjY;k lalkjkpa okVksGa >kya- ,okya- dkeèkank d:u f”kdrkauk ftdjhpa tk;pa]
xkokrY;kp Xykl daiuhr ngk gtkj ixkjkoj vdkWÅUV pk tkWc feGkyk- pkj&ikp o’kZ >kyhr-
toGP;kp [ksMîkrhy jhrk”kh lkkekftd i)rhus yXu >kya- jhrk R;kyk [kwi vkoMyh gksrh-
-
frP;k ckikusgh iksjxk f”kdysyk vkgs- uksdjh djrks EgVY;koj vkMs&osMs ?ksrys ukgh- yXu
>kY;kiklua gîk okMkZr fdjk;kus jkgw ykxyk- iqkdwu igkoa]
yksdkauk fMopua fdrh lksia vlra ukgh dk\ vkY;kiklua dq.kh uk dq.kh mins”kp nsr vkyk-
vkrk ldkGps ngk oktysr rjhi.k vka?kksGhyk dh] tsok;yk IkÙkk ukgh- vkiya Bhd i.k ;k
iksjkpa dk; djk;pa\ cja >kya “kstkjP;k dkdwua ?kklHkj Hkjoya- vkrk dqBa R;kyk cja okVk;yk
ykxya gksra- vkt r”kh vkWfQlyk lqÍhp gksrh- vkf.k ;k izrhdph lks; dsY;kf”kok; vkWfQlyk
tk.kgh te.kkj uOgra- ga! vkBoya dq.khrjh cksyrkauk EgVya gksra- iksjkyk vukFky;kr Bsok;pa-
eykgh rlp okVwu xsya- rhu o’kkZP;k iksjkyk vki.k fnolHkj ckgsj vlrkauk dk s.k lkaHkkGhy\
*
rks iqUgk fopkjkr xdZ >kyk gksrk- xWloj pgk mdGk;yk Bsoya- ?kjkryk CyWd vWaUM
OgkbZV Vh-Ogh- vkWu dsyk- dnkfpr flVh dscyoj gh ckreh ;k;yk osG ykx.kkj ukgh- i.k
iksfylkr rØkj uOgrh uk! d”kkyk djk;ph mxhp rØkj] vkiykp f”kDdk [kksVk rj nqlÚ;kyk
dk; Eg.kk;pa\
-
pgkpk ?kksV ?ksryk izrhd Vh-Ogh- ikgw ykxyk- [ksG.;k”kh [ksGrgh gksrk- vkrk R;kykgh cja
okVk;yk ykxya gksra- R;kykgh vkrk Hkwdsph tk.kho jkfgyh uOgrh- Vh-Ogh vkWQ dsyk- nkj yksVwu
?ksrya- vkrk ,dkarkr FkksMk osG ?kkyokok Eg.kwu rks lksI;kojp vkMok iMyk-
jhrkpa eueksgd :i R;kyk vkBow ykxya- ijokykp nks?ksgh Nku eqMe/;s cksyr gksrh-
egknsoP;k Nkrhoj eLrd ?kqlMr rh Eg.kkyh-
ßgh uksdjh lksMwu rqEgh nqlja dke c?kk uk! Þ
ßnqlja dk; dke dj.kkj\ eksBîk d’Vkua Xykl QWDVjhr dke feGkya- iqkyk;- rla okbZV dke d:u eksBa gks.ka vkiY;kyk
dqBs tesy\ Þ
ßex R;kr vla dk; vkgs\ Þ
ßEg.kk;yk dk; tkra- i.k nksuuacjP;k /kanîkr Mssvjhax] vksG[kh] of”kysckth goh uk! udks rs]
dk;nîkua] lektkua R;kyk xqUgsxkj Bjoy;- rq>kgh uojk xqUgsxkj Eg.kwu txkoa vla rqyk dk
okVkoa\ Þ
ßukgh] rla ukgh- i.k e;kZnhr vk;q’;krwu ckgsj iMwu O;kidrsdMs y{k nîkoa- vla eyk okVra-
vkt rqViqaT;k dekbZr jgkVxkMxa gkdrkauk fdrh thokoj ;sra\ brjklkj[ka vki.kgh ekukua
txkoa- uksdj] pkdj] eksVkjxkMh] caxyk Ogkoa dq.kkyk okV.kkj ukgh- lk/kh ,d lkMh dh] pkaxyh
oLrw ?;k;ph EgVyh rjh okjaokj fg”ksc djkok ykxrks- ckdhph gkSl rj nwjp jkfgyh- vkrk
-
izrhdgh vkgs- mnîkpa Hkfo’; vktp vksG[kk;yk ikfgts- eh lq)k f”kdys;- i.k ?kjkr clwu
rO;koj iksGh Hkkt.;kis{kk rqEgkyk enr dsyh rj! R;kykgh rqepk udkj-Þ
ßvkiY;klkj[ks fdrhrjh e/;eoxhZ; txrkgsr uk! fdrhrjh yksdkauk /kM nksuosGpa vUugh feGr
ukgh- R;kpa dk;\ ek.klkua vkiyh {kerk ikgwup jkgkoa- eksBh LoIu ikg.ka xqUgk ukgh- i.k rs
okLrO;kr mrjo.ka dfB.k vlra-Þ
ßrqepa eyk gsp rj iVr ukgh- ek.klkua e;kZnhr vlrk dkek u;s- iz;Ru djk;yk dkgh gjdr
ukgh- pkaxY;k ixkjkph feGkyhp rj nqljh uksdjh “kksèkk-Þ
jhrkyk Jhearhpk gO;kl ykxyk gksrk- vki.kgh brjklkj[ka [kwi eksBa Ogkoa] rh egknsooj
[kwi izse djk;ph- R;kyk frus d/khgh varj fnysya uOgra- eukr vls fopkj vlrhygh rjh rh
R;kP;k”kh fdrh lkS[;kus ukank;ph- rks fryk [kq”k Bsok;pk- fryk loZrksijh dkekr enr djk;pk-
mBY;kiklua dke vkVksiwu ngkyk rks vWkfQlkr tk;pk- ikpyk lqÍh gksrkp dqBsgh u Fkkacrk
ljG ?kjh ;k;pk- ijr fryk enr dj.ka- ?kj fu vkWfQl ,okyh fu rh ekfgrh gGwgGw okMkZr] xkokr
iljyh- rh dq.kklkscr xsyh ;kpa vankt ?ks.ka l/;krjh dBh.k gksra-
jhrk ,dnk ekydkP;k ?kjh dk;ZØekyk xsyh gksrh- frFkap ekydk”kh frph vksG[k >kyh-
iapspkGhl o’kkZpk ekyd ?kjkr ,dVkp jkgk;pk- iRuh vkf.k eqya nqnZSokua ,dk vi?kkrkr xsyh]
-
R;kosGsiklua rks ,dkdh jkgw ykxyk- rla nqlja yXu dj.;kpk fopkjgh dsyk ukgh- veki iSlk
R;kP;ktoG gksrk- i.k okjlnkj vla dq.khp uOgra- jhrkP;k utjsr rks Qlyk gksrk- jhrkus
R;kyk ?kk;kG dsys gksra- R;kP;k eukrys Hkko frus vksG[kys-
fryk Lor%P;k :ikoj Hkjkslk gksrk- L=hus iq:’kkyk dls vkdf’kZr djkos- ;kph tk.kho
fryk gksrhp- ekydkP;k utjso:u frus vankt cka/kyk gksrk- ;kauk Qlo.ka rla Qkj lksia vkgs
vkf.k [kjagh gksra- L=hlq[kkiklwu vfyIr >kysyk ek.kwl lq[kkP;k “kks/kkr dk; ukgh dj.kkj!
ek= frus egknsoyk FkkaxiÙkkgh ykxw fnyk uOgrk- ekyd jhrkyk ikgwu ea=eqX/k >kyk gksrk-
okjaokj R;kph utj jhrkdMs oGr gksrh- frP;kgh rs y{kkr vkya gksra-
dk;ZØekuarj ,[kknîk efgU;kua vpkud ekyd ?kjh vkys gksrs- rla jhrkyk LoIukrgh okVya
uOgra- ekydkauk ikgwu vk”p;kZpk /kDdkp clyk- egknso ek= dkekoj xsyk gksrk-
nkjkojph VdVd ,sdw.k nkj m?kMya- nkjkr ekyd LrC/k mHks] frP;koj utj iMrkp R;kauh
fLergkL; dsya- rh R;kaP;kdMs c?krp jkfgyh-
ß?kjkrgh ?ks.kkj ukgh dk\ dh] nkjkrwup gkdy.kkj-! Þ
ß;k uk! ,dk,dh vkEgk xfjckaP;k ?kjh vkxeukua vk”p;Z okVk;yk ykxya gksra-Þ
ekyd ?kjkr vkys fu lksI;koj clys- jhrkus izrhdP;k [ksG.;k mpywu cktwyk BsoY;k-
ekydkus izrhdyk dosr ?ksrya-
ßfdrh o’kkZpk >kyk; rqepk eqyxk\ dk; js ckck rq>a uko\ Þ
ßizrhd] fru o’kkZpk gksbZy rks-Þ
ßNku! bdMs xksnkekdfjrk tkxk c?kk;yk vkyks gksrks- dGya egknso bFksp jkgrks- EgVya pyk
tkow ;k] egknsoyk lkscr ?ksrys vlra rj cja >kya vlra- i.k] eyk rjh dqBa ekghr gksra]
rqepa ?kj bFka cktwykp vkgs---Þ
ekydkua ; s.;kfo’k;h lkjoklkjo dsyh gksrh- jhrkus pgk vk.kyk-
-
ekyd frP;kdMs ,dVd ikgw ykxyk- o{kLFkGkojhy inj ljdohr jhrkus ,d dVk{k Vkdyk-
ekyd cs/kqan ?kk;kG >kyk gksrk-Þ
ßok Nku! cjsp fnolkauh pgk ?ksryk- dla rktsi.k okVya c?kk! Þ
ßEg.kts rqEgh pgk ?ksr ukghr dk\ Þ
ßukgh] rla ukgh- usgeh dkWQh ?ksrks vkEgh] pgkph lo; rqVY;keqGs Nku okVya vxnh--- cja!
?kjkr ,dVîkp vlrk dk usgeh-Þ
ß gks----! gs] eh vkf.k izrhd- pkSFka dq.khgh ukgh-Þ
ekyd vkrk ,d] ,d iz”u fopk: ykxyk gksrk- jhrk R;kP;kleksj clyh gksrh- izrhdyk
ykMko.ka lq:p gksra-
ßegknso [kwi esgurh bekunkj vkgs-Þ
R;kP;k dkekph Lrqrh Lkq: >kyh- lkscr izrhdphgh Lrqrh >kyh- eknd utjsus rks frP;kdMs
ikgw ykxyk- jhrkgh eukrY;k eukr r”kh [kw”k >kyh gksrh-
ßcja! ;srks eh] Þ
ekydkus ikp”ksph uksV dk
-
feGra;- jkstpa rsp jMxk.ka- ukgh Ns! dlyk okbZV fopkj djrs eh- rhyk iqu”p >kysyk laokn
vkBow ykxyk o rh xkykrY;k xkykrp ,dVh glw ykxyh---
ßgs dk;\ dq.kh ikfgya rj] vkEgk xfjckaph cnukeh Ogk;yk osG ykxr ukgh! Þ
R;kykgh ,dne vk”p;Z okVya- vxnh vYi”kk iz;Rukr jhrk ukokph lqjs[k jaxsy L=h R;kP;k
tkGîkr vkyh gksrh- nqikjph osG gksrh- vtwugh egknso ?kjh tk;yk osG gksrkp-
ßcja! vkiya u”khc cnyo.ka Lor%yk v”kD; ulra- QDr iz;Ru djkos ykxrkr- ek>a Eg.k.ka
rqyk iVr vlsyp jhrk-
rks vkrk ,dsjhoj vkyk gksrk-
ßga! Þ
ßeh rqyk izFkep ikfgya rsOgk [kjap rq÷;k izsekr iMyks- eh ,dVkp vkgs- vi?kkrkr loZLOk
xekoY;koj d/kh Lor%pa dqVqac lkojkoa vla fopkjgh vkyk ukgh- i.k rw thoukr ;srkp eh
fopkj djrks;- dnkfpr rqyk gs iV.kkj ukgh- i.k rw [kjp [kwi vkoMyhl- txkrhy loZ lq[k
rw eyk nsow “kdrsl gk ek>k fo”okl vkgs- dnkfpr rqyk gs iVr vlsyp-Þ
jhrk R;kpa cksy.ka ,sdrp gksrh- dk; mÙkj nîkoa frykgh iz”u iMyk-
ßekyd! Þ
ßva---ga! ekyd udks Eg.kwl] QDr izHkkdj Eg.kk;pa eyk-Þ
ßcja izHkk EgVya rj pkysy-Þ
ßok Nku! ek>h iRuhgh eyk izHkkp Eg.kk;ph- [kwi izse gksra frP;koj ek>a-Þ
R;kus vJw xkGhr :ekykus jMosyk psgjk iqlyk-
ßi.k--- eh ,dk eqykph vkbZ vkgs- egknso”kh ek>a yXu >kya;- rqeP;k”kh laca/k tksMY;kua
egknsopa dk;\ rlap mPpHkzw lektkr rqeph cnukeh gksbZy rs-Þ
-
ßga] rq>a Eg.k.ka [kja vkgs- i.k ;koj dkgh rksMxk fu?kw “kdrks- eh fopkj djrks;- rqgh fopkj
dj-Þ
ßcja [kwi m”khj >kyk;- eyk vTkZV fefVaxyk ukxiwjyk tk;pa vkgs- dnkfpr mnîki;Zar eh
;s.kkj ukgh- iqksioya- o fopkj d: ykxyh-
^egknso”kh izrkj.kk dj.ka ;ksX; ukgh- eyk R;kus xfjchrwu vk/kkj fnyk- lkyl HkksGîk
LoHkkokyk Qlo.ka] ,dk eqykyk Qlo.ka] i.k eyk dkgh”;k Qk;nîklkBh dkghrjh djkosp ykxsy
uk! mnîk vkiyh lektkr vczw tkbZy- egknso txw ”kdsy\ ukgh vki.k izHkkdjyk ,oa eu ,dkdh dla oGya dks.k tkus\ yXukvxksnj “kstkjP;k vfuyus vlkp iz;Ru
dsyk gksrk- i.k R;kyk vki.k nkn fnyh ukgh- vktrkxk;r dks.kR;kgh ijiq:’kkP;k ckcrhr
vki.k vlk fopkjgh dsyk ukgh- vkf.k vktp- uOgs! ifjfLFkrh] vktpa okrkoj.k ;kyk
dkj.khHkwr Bjrs;- ga! ijokyk rj izHkkdjyk iqUgk HksVk;pa vkgs- vkrk ek?kkj ?ksowu dk; Qk;nk\
udks! lkaxwu Vkdkoa R;kyk- ;kiqkya gksra-
?kjdkekr dh dk;\ d”kkrp frpa y{k uOgra- egknsoyk pgk fnY;koj pgkr lk[kj Vkd.;kpsgh
foljyh gksrh- rla egknso fryk Eg.kkyk-
ßrC;sr rj Bhd vkgs uk! mnkl fnlrsl] py MkWDVjdMs tkow-Þ
-
ßudks] rso
-
izHkkus jhrkpk gkr gkrkr ?ksryk- gGwp dosr ?ksrya- frP;k ekly izns”kkoj gkr fQjow
ykxyk- rh vkrk cg:u jksekafpr gksr gksrh- frykgh lgokl gokgoklk okVr gksrk- egknsoP;k
fu izHkkP;k Li”kkZrhy fryk Qjd tkuoyk- ijiq:’kk”kh jeeku gks.;kr fdrh mRdaBk vlrs ukgh
dk\ rh {k.kHkj egknsoyk foljyhp gksrh- vkrk dqBa ,dfolkoa laiya gksra- ,dk eqykph vkbZ
vlwugh jaxkr jaxysyh gh ukj---
ßjhrk rq÷;koj [kjp ek>a izse tMya;] rw vkrk udkj nsow udksl- vki.k yXu d:- rw egknsoyk
lksMwu nîkosl- okVY;kl rq÷;k eqykyk eh varj.kkj ukgh- R;kykgh vkiyla djhu-
jhrk izHkkP;k pkGîkus [kw”k gksowu jaxkr vkyh gksrh- gGwp izHkkus lksU;kpk gkj dkkyh- ,Ok
-
ßcja! jhrk] eyk okVra] vki.k xqipwi yXu djkoa- rw eqacbZyk ek÷;k ¶yWV e/;s jkgkol-
dkykarjkua eh eaqcbZyk LFkkf;d gksbZu- vk.fk vki.k nwjoj jkgr vlY;keqGs vki.kkyk dq.khgh
“kks/kw “kd.kkj ukgh- dkGkP;k vks?kkr lkja dkgh fol:u tkrhy vkf.k rqyk tj okVr vlsy
rj! egknsoyk eh gh QWDVjh ns.kkj] R;kykp eWustj dj.kkj- iqkyh gksrh- leqnzkrhy mlGysY;k ykVk f{kfrtktoG vkHkkGkyk
vkfyax.k nsr gksR;k-
pkj rkl ?kkyoY;koj rh ?kjh vkyh gksrh- fryk iqkyh- vkWfQlkr dh] dqBsp rks
tkr uOgrk- ?kjh rjh dqBi;Zar cl.kkj\ iksfylkrgh R;kus fjiksVZ dsya gksra- dkj.k frpa i=
ikgwu R;kus gk fopkj dsyk- Lor%gwu xsysyh jhrk ijr FkksMsp ;s.kkj gksrh- iksfylkP;k iz;Rukykgh
-
;”k vkya uOgra- rh dq.kklkscr iGkyh ;kpk Fkkax iÙkkgh fopkj d:u dq.kkykgh dGr uOgrk-
e/;sp vkWfQlkr tkowu R;kus fldfyOg nksunk okkyk- ekydkus R;kyk dWchue/;s cksykoys- FkksMklk ukjkt
gksrkp rks] brjka”kh cksyrkauk R;kyk R;kphp “kje okVk;ph- ekydkleksj mHkk jkfgyk- R;kyk
lgkuqHkwrhiwoZd EgVya-
ßcja! egknso cl! eyk rqyk nq[kok;pa ukgh- i.k ts dkgh letya rs [kjap dk;\ lgt fopkjya
rqyk-Þ
egknso f[kUu eukua Eg.kkyk- ßgks; lkgsc! Þ
ßdqBa xsyh dkgh iÙkk oxSjs! Þ
ßukgh lkgsc] frP;ko:u d/kh okVyagh ukgh- v”kh okxsy Eg.kwu-Þ
ßcja! >kya rs >kya- vla fdrh fnol nq%[k mxkGr cl.kkj] vkrk rw uO;kus thoukyk lq:okr
djkohl- vlap eyk okVrs vkgs- Lor%lkBh ukghrj eqyklkBh rqyk txkop ykxsy- rq>h esgur]
dk;Z rRijrk ikgwu eh fu.kZ; ?ksryk vkgs- rw ,d rkj[ksiklwu ;k QWDVªhpa eWustj Eg.kwu dke
igkol- dkj.k gh rlp vkgs-Þ
egknso ngk&ia/kjk fnolkr izFkep lq[kkoyk gksrk-
ßdkj.k-- vkiys eWustj fnYyhP;k QWDVªhr xsysr- frFks R;kaph xjt gksrh- vkf.k bFks ;k inkoj
dk;Z dj.;kl rqeP;kf”kok; nqlja dq.kh vlsy vla eyk okVr ukgh- rqEgh gs lkja lkaHkkGw “kdrk
vkf.k ga! vkrk ikp dkj[kkus lq: vlY;keqGs eyk fnYyhyk xzqi dkekdfjrk LFkkf;d Ogk;pa
vkgs- vkarjjk’Vªh; Lrjkoj vk;kr&fu;kZr djk;ph vlY;kua] rlsp vkiY;k Xyklyk lxGhdMs
ekx.kh okk udkj vlsy rj dGo-
rq÷;ktoG ijr ngk&ohl fnol osG vkgs- rw fopkj dj] R;k okMkZr jkg.;kis{kk dkj] caxyk feGsy vkf.k gks eyk ,d lqpokola okVrs- rw pkj&nksu efgus okV igk fu nqlja yXu d:u
?ks- mnîk eWustj EgVya rj fdR;sd eqyh feGrhy rqyk- rla rq>a o; rhlP;k ?kjkrp vkgs-
>kya xsya fol:u tk- ukghrj vk.k[kh ,d lkaxrks;] dkuiwjP;k dkj[kkU;krgh eh rqyk tkxk
-
feGowu nsow “kdrks- i.k frFka eWustj in feG.kkj ukgh- okVY;kl rqyk izeks”ku feGwu pkaxya
pkj&ikp gtkj :i;s tkLr ixkj feGw “kdsy- eyk okVra rw fopkj djkol- yodjkr yodj
dGo- cja! rqyk vk.k[kh lqÍhph xjt vlY;kl rqyk eh lqÍh nsrks-Þ
ßudks lkgsc] ,okysr- vki.k nso vkgkr] eh fopkj djsu lkgsc] ;sow eh--
-Þ
ßcja ;s! Þ
o’kZ yksVya gksra-
egknso Xykl daiuhpk eWustj >kyk gksrk- caxyk] dkj fnerhyk gksrh- izrhdgh vkrk
ulZjhyk tkow ykxyk gksrk- ?kjh uksdj pkdjgh gksrs- ,d o’kkZiwohZ ?kMysya lkja dkgh foljyk
gksrk- dsOgk&dsOgk jhrkph vkBo.k ;k;ph- izrhd vkbZ] vkbZ Eg.kwu jMk;pk- vkbZ xkoyk xsyh
Eg.kwu R;kyk letok;pk- i.k R;kus yXu dsya uOgra- nqljh iRuh dsY;koj rh izrhdyk letwu
?ksbZyp vls uOgra- vkf.k yodj yXu dsys rj lektgh uko cksV Bsosy- R;kpa dk;\
vkrk ekyd lgk efgU;kiklwu fnYyhykp jkgrks] vla R;kyk dGya gksra-
ekydkP;k daiuhpk O;kigh okkyh gksrh- i.k ia/kjk
fnolkauh tsOgk izHkk vkyk] rsOgk R;kus fryk Qkj letkoya gksra- rla rhus egknsodMs ijr
tk.;kpk fu.kZ;gh ?ksryk gksrk- i.k fryk fu.kZ; cnyokok ykxyk- LoRk%P;k pqdhpk] frus
lq:okrhps dkgh fnol [kwi fopkj dsyk- i.k frP;k eukrhy mn~fn’Vs iqUgk tkx`r gksra gksrs-
^ukgh] eh dsya rs ;ksX;p vkgs-* vlagh fryk eukseu okVk;pa- izHkk vkyk R;kfno”kh jk=Hkj
nks?ksgh ,desdkr xqaryh- frus vkiya loZLo R;kyk fnya- [kjap rh vkrk jk.kh >kyh gksrh-
dkj] caxyk] ikp dkj[kkus] fu djksMksph bLVsV] iS”kkph [kk.k lkja dkgh fryk feGkya gksra-
ek= izHkkiklwu vkiY;kyk ewy gksow u;s- ;kphgh dkGth frus ?ksryh gksrh- izHkkus loZ bLVsV
dkgh fnolkrp frP;k ukokus dsyh gksrh- rls dkxni= r;kj >kys gksrs- vkrk R;kyk ewy goa
-
gksra- Lor%P;k bLVsVhpk okjlnkj] jhrk R;kyk [kwi lq[k nîk;ph- rksgh frP;k izsekr UgkÅu
fu?kkyk gksrk- v”kkrp nksu o’kZ d”kh fu?kwu xsyh rsgh R;kauk dGya ukgh-
LOkr%pa eqy Ogkoa vla izHkkyk eukseu okVrp jkfgya gksra- dsOgk&dsOgk rks nq%[khgh Ogk;pk-
vpkud ,ds fno”kh izHkkph rC;sr fc?kMyh- R;kyk gkVZ vVWd vkyk vkf.k izHkkph izk.kT;ksr
ekyoyh- loZ dkj[kkU;ki;Zar ekfgrh iksgpyh- gs vla dla >kya\ loZ fopkj d: ykxys- loZ
fØ;kdeZ eaqcbZrp ikj iMys gksrs- vkrk uohu ekyd dks.k\ ;kpkgh iz”u O;oLFkkid ;k ukR;kua
egknsoyk iMyk gksrk- vaR;laLdkjkyk dq.kkykgh tkrk vkys uOgrs- dkj[kkU;kps dke iwohZizek.ks
lq:p gksrs fu lkrO;kp fno”kh egknso dWchue/;s vlrkauk odhy vkys- R;kus eWustjyk HksVk;pa
vkgs Eg.kwu dWchue/;s izos”k dsyk-
ßlj] vkiys izHkkdj ekyd vVWduh okjysr- R;kaP;k i”pkr R;kauk eqyckG dqf.kgh uOgra- R;kauh
vkiyh bLVsV] dkj[kkus gîk ofdyi=kfu”kh uO;k ekydkP;k ukos dsys vkgs- vkrk ;k
dkxni=kfu”kh loZ O;ogkj uos ekyd djrhy- o
rsp dkedkt ikgrhy-
egknsous dksVZ QkbZy m?kMyh- R;kyk vk”p;kZpk /kDdkp clyk- FkksMh ?kj?kj okVk;yk ykxyh-
dWchu R;kP;kHkksorh fQjr vlY;kpk Hkkl >kyk- R;kyk dkghgh letr uOgra- gkrkyk Fkjdki
lqVyk- ofdygh R;kP;kdMs vk”p;kZus ikgw ykxys- VscykojP;k Xyklkrhy ik.kh fiya-
^izHkk Xykl daiuhpa :ikarj vkrk jhrk Xykl daiuhr >kya gksra- UkO;k ekydkpa uko gksra- jhrk
egknso dya=h-*
odhy fu?kwu xsys- egknso fopkj d: ykxyk] Qksuph fjax oktyh- ßgWyks] egknso Qksu
Bsow udksl! eh rq÷;k”kh izrkj.kk dsyh i.k eh rq÷;k”kh rsok R;kx dsyk gksrk- egknso vkrk rw eqacbZyk ;s] vki.k ,d= jkgw- ;s.kkj uk! Þ
egknsoP;k gkrkrwu fjlhOgj lqVyk gksrk- Mksda xjkxjk fQ: ykxya- lkja dkgh LoIukxr
okVr gksra- MksD;koj gkr Bsowu Vscykoj Mksda Bsoya- R;kyk dkghp lqpsukla >kya- nkjkoj I;qu
ßes vk; dfeu lj---Þ Eg.kr dkWycsy ekjhrp jkfgyk- R;kyk jhrkpk eq[koVk vLi’V fnlw
ykxyk gksrk-
-
fVªax fVªax-----fVªax------fVªax-------fVªax------
egknsous oj utj dsyh fu tksjtksjkr glw ykxyk------I;qu R;kdMs ,dVd c?krp jkfgyk-
---
-
vuisf{kr
oSSS”kk[k uqdrkp lair vkyk gksrk- rjhi.k mUgkph ykgh yXukrhy eaMikP;k /kxsizek.ks
fVdwup gksrh- ldkGiklwup vkt d”kkrgh eu jer uOgra- jk=kSph >ksigh vkt cfjp”kh >kyh
gksrh- vxnh igkVs ikpyk mBwu vkeps gs ^iq.;kyk* ¶ykbZVus dsOgk xsys rs lq)k dGya ukgh-
rla ikgrk dkekfufeR; dqBa ckgsj tk;pa >kY;kl vkykeZ P;k xtjkusp eh tkxh Ogk;ph vkf.k
R;k lk[kj>ksisrp gîkapa ek= tk.;kcÌy----
ßvx eank gs dqBa vkgs\ rs dqBa vkgs\ Þ
>kya ikps,d fefuV daVkGk ;k;pk- ex ek= csMo#u mBY;koj vxnh eLr dla Nku
okVk;pa- ;kaph gljh Lokjh izsekP;k Xkqyeksgjkus fMopk;ph-
ßeank] rqyk dh ukgh ;srkauk xtjk vk.k.kkj- ex vkeph gh d”kh xtjk ekGsy vkf.k lkslk;VhP;k
esaclZuk lkaxsy] gîkauh [kkl eqacbZgwu jk=kSp vk.kyk;- c?kk uk dlk lqxa/k njoGrks;] i.k
fcpk&;kauk dqBa ekghr gîk QqykaP;k lqoklkis{kk fgP;k lkMhojhy isjysyk lsaVpk lqokl vf/kd
vkgs-Þ
gîkapa vkiya vla pkyw Ogk;pa- eykgh dsOgk jkx ;k;pk] ek= HkkaM.k oxSjs d/kh >kyap
ukgh- FkksMla fgjeqlya lkj[ka djk;pa] ex Lokjh leto.;kl r;kj vlk;ph] ekusr gkr ?kkywu
ex---
ß,d iIih nsf”ky dk\ Þ
ßpkoV dqBys\ eh ukgh cksy.kkj tk\ Þ
ßeank fdrh VoVohr eLr fnlrsl\ Þ
ßcja ;srks ga! ;k;yk m”khj >kyk rj dGfoup fu?kw eh\ Þ ßcja! Þ
i.k ;kauh vkt eyk mBoya lq)k ukgh- vxnh rlsp fu?kwu xsys- eh nksu] rhu rkl ek=
tkLrp >ksi ?ksryh- R;keqGs dk; mnkl okVk;yk ykxya gksra-
-
pkaxys QDdM ckjk oktysr- vkrk eLr tsok;yk goa- vlgh eukr vkya dk\ dks.k tkus\
tsoukpa vkWMZj fnyp ukgh-
r”kh ikgrk gs ckgsj xsY;koj caxY;kr eh ,dVhp vlrs- fnolHkj iqLrds okpua] Vh-Ogh-
ikg.ka] >kya- uk dke uk /kank] lc cksvjhax Ms] j?kw ek= fnolHkj NksVs eksBs dke djhrp
vlrks- gîkauh j?kwyk vkeP;k ?kjkr BsÅup ?ksrya- eksBk bZekunkj uksdj] vkeps gs R;kauk ^nknk*
Eg.kwu cksykorkr- vlsy o;kyk iUuklP;k vklikl] gîkaP;k [ksMîkryk fcpkjk- lkgsckoj R;kaph
[kwi ek;k] ek= eh ;k ?kjkr vkyh rsOgkiklua R;kauk nknk oxSjs d/kh EgVyp ukgh- usgeh j?kwp
dk; ekfgr\ nknk Eg.kwu vkiqydhus cksyko.ka eyk teyap ukgh-
ckgsj tkÅu FkksMh “kkWihax djkoh vlk csrgh vk[kyk] i.k lk;adkGhp tkoa vlagh eukr
vkya- vèkkZikÅu rkl ckFk#e e/;sp ckFk dsya] fu dsl okGok;yk ckXksr tkoa- j?kw Qqy>kMkaph
e”kkxr djhr vlsy- R;kP;k”kh cksykoa] jLR;ko#u ;s.kkÚ;k&tk.kkÚ;k xkMîkdMs c?kkoa- onZGh;
thou---- ?kjkrY;k is{kk vax.kkr dla Nku okVrs] i.k mUgkph ykgh [kwi] ikp,sd fefuV
ikspZe/;s clwu fyackP;k >kMkpk xkjok eukyk eksgjowu Vkdrks-
nkjkojph Cksy okTkyh- ,okMakP;k eqGka”kh xqtxks’Vh lkaxhr- R;kyk rjh dk;
ekfgr\ nkjkojrh dks.k vkya rs\ eh nkjkph >Mi m?kMyh- nkjkr rhu&pkj o’kkZP;k eqykyk
?ksÅu ek÷;kp o;kph L=h gkssrh-
ß;k vkr ;k uk! Þ
eh tjk vkiqydhusp EgVya] rla ikgrk eh ;k vxksnj fryk dsOgkgh ikfgya uOgra- fcpkÚ;k
eqykph eyk fdo vkyh vkf.k ckgsj mUgkr rkVdG.;kis{kk-----
rla ;kauh vxksnj lkaxwup Bsoy;- ?kjh dq.khgh vkys rjh R;kauk vkr ;k] clk] dk; dke
gksra lkgsckadMs] vla vknjkua fopkjk;pa- eh rjh dqBa vuknj ckGxrs- i.k eukyk dsOgk foV
vkysyk vlsy rj vkiksvkip eu HkkousP;k Hkjkr osxGp okXkra- vkiya vkiY;kykp dGr
ukgh vkf.k uarj i”pkrki gksrks- rla nkjkojrh dq.khgh ikgq.ka vkya rjh FkksMsQkj vksG[khps
-
vlrkrp- ,[kknîkp osGsl dq.kh vuksG[kh------ vkf.k dq.kh pksj oxSjs--- vlk fopkjgh eukyk
f”kor ukgh vkf.k vkyp rj dk; us.kkj\ oLrqauk rj dq.khgh gkr ykor ukgh- nkfxus iSlk
vkMdk lxGk ykWdje/;spa] vdkÅUVe/;sp vlrks- loZ O;ogkj toGikl ØsfMVdkMZojp
pkyrkr- ckgsj xsyp rj vWVks xkMhyk nîkiqjrs iSls vlya dh cl! rsgh vkrk udks] gîkaP;kdMs
OgWu vkgsp- eykgh dsOgk&dsOgk frp OgWu mi;ksxkr ;srs- ,[kknîk osGslp vkiya dkgh osxGp
ckgsj tk.ka-
rh ek÷;k ekxsp vkr vkyh eh fryk clk;yk lkafxrya- rh lksI;kojrh vM[kGrp clyh-
ßvx cl uk! vla ladkspk;pa ukgh! Þ
,oa\ Þ
ßvferÞ rh mn~xkjyh-
frP;kdMa vk.k[kh ,d utj Vkdyh- rh e/;e ?kjkryh xjhc L=h gksrh- igk;yk ek÷;kis{kk
fdrhrjh iVhus ukdh MksGh lqanj] ek= njjkst dkckMd’V d:u iksV Hkjr vlY;kua dnkfpr
rh rsokyh vkgs- ,o
-
j?kw us ik.kh fnya- rh ?kVk?kV ik.kh I;kyh- ckGkykgh rgku ykxyh gskrh- ehp ek÷;k gkrkus
R;kyk ik.kh iktya- r”kh FkksMh”kh eyk fdGl vkyh- i.k eh ik.kh ?ksrkp rks ek÷;kdMs gkrokjs
d: ykxY;kus R;kyk nîkop ykxya- j?kwus vk.k[kh frP;kdMs ikfgya- j?kwgh fe”dhy glyk vkf.k
?kjkr fu?kwu xsyk- eyk dkfgrjh osxGp okVk;yk ykxya-
ßlkgsc vkgsr dk;\ Þ
ßukgh] rs ldkGhp iq.;kyk xsys- jk=kS mf”kjkikosrks ;srhy] dk; dke gksra rqepa\ Þ
rh vM[kGyh] ßukgh rla dkgh fo”ks’k ukgh- lkgsckauhp eyk R;kfno”kh vkWQhle/;s
xq:okjyk HksV Eg.kwu lkafxrya- vkWQhle/;s xsyh rj dGya lkgsc vkt ?k:up vkys ukghr-
Eg.kwu ?kjkdMs vkyh] cja Bhd vkgs] ;srs eh! Þ
ßvx] i.k rq>a uko dk;\ dkgh u lkaxrkp] R;kauk lkaxsu dh vkY;koj-Þ
rh vk.k[kh vM[kGyh- eykgh vkrk [kwi tksjkph Hkwd ykxyh gksrh- i.k ,o
-
ß?ks dj lq:okr-Þ
eh tso.kkl lq:okr dsyh] rsOgk dqBs frus tso.kkyk lqjokr dsyh- j?kwgh vkeP;k lkscrp
tsok;yk clyk- rla vkEgh ?kjkr fr?ksp vlrks- gs] eh vkf.k j?kw- R;keqGs lxGs ,dkp osGsl
xks’Vh lkaxhr tso.k djrks- Qkj Nku okVra tso.kgh FkksMa tkLrp gksra- eh fryk frP;k dkekcÌy
fopkjkoa vla okVya-
ßdqBa jkgrs xa rw\ Þ
ßeh dk;\ toGp f”kokuyk jkgrs-Þ
ßckxYkk lkslk;VhP;k ¶yWVe/;s----Þ
ßukgh] iyhdMhy >ksiMiÍhe/;sÞ
eyk frua vla lkaxrkp ladkspY;klkj[ka okVya- fdrh ?kk.ksjMh vkgs gh >ksiMiêh] ,dnkp
VªWfQd can vlrkauk lkgsckauh >ksiMiêh jksMus OgWu ikl dsyh gksrh- rsOgkp dGya gksra-
ßdk; dke djrkr rq>s feLVj\ Þ
ßukgh] rs okjys] rhu o’kkZiwoh Z vi?kkrkr-Þ rh FkksMh”kh fgjeqlyh-
ga! y{kkr vkya Eg.kwup fgP;k ekF;koj lk/kh fVdyh ukgh- fcpkjk vfer tUeyk vlsy
fu cki xsyk- fdrh nqHkkZxh iksj-
ßex rw dk; dke djrsl\ Þ
ßeh ckxyk lkgsckdMs ?kjdke djrs feGrkr efgU;kyk ,dgtkj :i;s R;kojp Hkkxors-Þ
ßvkf.k rq>s gs dks.kra dke djk;ps\ Þ
fopkjya rso
-
ykxyk- xksM eqyxk gksrk rks- ;fRdaphrgh =kl nsr uOgrk- j?kw ek= frP;k”kh u cksyrkp
eqdkVîkua tsor gksrk- ukghrj j?kw lkj[kk vkeP;k e/kkr cMcMwu tsok;pk-
ßR;kauk vi?kkr dlk dk; >kyk\ Þ
frps MksGs ik.kkoys- injkus MksGs iqlys- Xyklkrya ik.kh fiya-
ß,dk Hkj/kko Vªdus gîkauk ekxsgwu Vôj fnyh- gs LdqVjus tkr gksrs- gkWLihVykr usya- gksra
uOgra lkja dkgh vkWijs”kuyk ykoya- i.k ;”k vkya ukgh-Þ
ßvjsjs! Qkj nqnZSoa x rq>a-Þ
ßex vkrk lkgsckdMs dqBya dke gksra-Þ
rh vk.k[kh ladkspyh fu Eg.kkyh- ß>ksiMiêhP;k tkxspk eyk rkck feG.kkj vkgs- ek=
ikfydsr lq/kkj izU;kl e/;s pkj gtkj :i;s Hkq[kaM foØh&Qh Hkjk vla uksfVl ikBfoya vkgs-
vkrk pkj gtkj Hkjys rj rh tkxk ek÷;k ukos gksbZy- Eg.kwu ekxs eh lkgsckauk HksVyh gksrh-
lkgsckauh vkt ;k;yk lkafxrya gksra-
ßrqyk iS”kkpa dke dsOgk vkg s\ Þ
ß;k efgU;kv[ksji;Zr eqnr fnyh vkgs-Þ
ßex osG vkgsp--- uarjgh Hkjrk ;sbZy-Þ
ßukgh] lkgsc rls osGsps iDds rlsp fopkjkusgh ,d okD;rsps vkgsr-- R;kauh vkt ;k EgVya
fu eh mnîkyk vkyh vlrh rj dnkfpr R;kauh iSls fnysgh ulrs- Eg.kwu ?kjkdMs vkyh-Þ
fgyk lkgsckpk LoHkko dla dk; ekghr] ;kpap eyk vk”p;Z okVk;yk ykxya- lkgsc gks;
EgVya rj gks;] ukgh EgVya rj ukgh- v”kk LoHkkokps rls vkWfQlkr ,dne dMd] fu;ekaps
iDds-
ßi.k lkgscka”kh rq>h vksG[k d”kh dk;\ Þ
rh lkaxkos dh--- lkaxw u;s- v”kkp fopkjkr gksrh-
-
ßvksG[k uk! eh lkgsckaP;k [ksMîkrhy vkgs- ygkui.kkiklwu rs eyk vksG[krkr-Þ
ßvla Og;a! Þ
j?kwpa tso.k vkVksiya- j?kw vferyk [ksGk;yk iyhdMP;k :e e/;s ?ksÅu xsyk- rksgh
nknk&nknk djhr R;klkscr xsyk- ek>a vkt xIikxksf’Vr HkjHk:u tso.k >kya gksra- ek/kqjh iS”kkP;k
fpars.ks vlY;keqGs rh tsoyh ulsy dnkfpr- gtkj :i;s efgU;kyk deowu dkVdlj d:u
frpa tx.ka eqykyk Hkjo.ka fdrh dljr djkoh ykxr vlsy ukgh dk\
ek/kqjh tso.kkuarj FkksMîk osGkrp ^tkrs eh-* Eg.kr vferyk ?ksowu xsyh- eh frP;kdMs
,dlkj[kh ikgkrp jkfgyh- lkj[ks cjkp osG fopkj MksD;kr ;sr gksrs- nqikjh rhu uarj vkjke
djkos Eg.kwu csMojrh iMyh rjh frpsp fopkj eukr ?kksGr gksrs-
vfer fdrh xksthjokuk eqyxk gksrk- vkeP;k yXukykgh rhu o’kZ >kyhr- ijarq eyk ckGgh
ukgh- dsOgk&dsOgk ekr`RokP;k dYiusua mUeGwu ;sra- i.k nq%[k dq.kkyk lkaxkos- yXukuarj ,d
o’kkZuhap vckW”kZu >kya- ftU;ko:u [kkyh iMyh- xHkkZyk [kwieksBh t[ke >kyh- v”kDri.kkeqGa
?kMya gksra- [kwi CyMhax >kya- ckGkykgh t[ke >kyh- vkWijs”kuus ckG okPkw “kdyk ukgh-
MkWDVjkauh rj ;kaps”kh nksu o’kZ lglaca/k Bsok;yk udkj fnya- nksu o’kkZpk fijsM uqdrkp pkj
nksu efgU;kdkBh laiyk- i.k vkrk d/khgh ewy gks.kkj ukgh vla tsOgk dGya rsOgk /kDdkp
clyk- i.k gîakP;k vk/kkjkeqGsp eh txrs vkgs- rla ;kauh vki.k ewy nÙkd ?ksow vlagh lqpoya-
i.k ek>a eu vktrkxk;r udkjkRed jkfgya- nqlÚ;kP;k eqykoj ek;k dj.;kr dk; vFkZ\
vlap eyk okVra- R;kauh vkxzg dsyk- i.k eh udkjp fnyk-
vkrk okVw ykxy;] vferlkj[kk xksM eqyxk nÙkd ?ksryk rj! dnkfpr vferykp--- ns.kkj
dk ek/kqjh R;kyk\ Ns! ukgh ns.kkj rh- fryk nqljk vk/kkj dqByk! frP;k Egkrkji.kh rksp rj
nqljk vk/kkj vkgs- rh R;kP;klkBhp rj txrs vkgs- ek/kqjhus nqlja yXu dsya vlra rj- i.k
fryk eqy vkgs- dks.k ekxsy fryk- ,[kknkp frP;k ifjfLFkrhph tk.kho vl.kkjk-
lkgsckauh nqlja yXu djkoa vlagh eyk okVya- i.k ,o
-
gs vxnh xjhc ifjfLFkrhrwup oj vkys- ftÌh] ifjJe] cWdsr uksdjh] vkt izca/kd inkoj
dk;Zjr vkgsr- jXxM ixkj vlwugh ek= nq%[k ikfB”kh vkgsp-
ek/kqjhP;k fopkjkrp xk< >ksiyh eh- lk;adkGh lgkyk tkx vkyh- “kkWihaxpk eqMgh fc?kMyk
vkrk- mnîkykp tkow vlagh eukseu Bjoya- FkksMla rktsrok.ka Ogkoa Eg.kwu fyackP;k >kMkdMs
fQjk;yk xsyh- j?kw >kMkauk ik.kh ?kkyhr gksrk-
j?kw”kh dkghrjh cksykoa Eg.kwu fopkjya] ßj?kw rw nqikjh vkysY;k ek/kqjhyk vksG[krksl dk;\
Þ
ßga! gks] rh vkeP;kp xkoph uk! Þ
ßEg.kwu dh dk;] vfer rq÷;k”kh lkS[;kua okxyk- i.k gîk pkj&ikp o’kkZr rj rq>s frP;k”kh
lac/k vkys ul.kkj- ex v”kh d”kh ,oagh [kjap vkgs-Þ
va/kkj iMk;yk ykxyk- >kMkoj i{kkpk fdyfcykV ,sdw ;sÅ ykxyk- rla i{kkpa njjkstpa
vlra- lk;adkGh >kMkoj pkyysyh i{kkph ?kkyesy ikgwu eu FkDd gksra- njjkstpa vla daVkGok.ka
thou- vkt ek= ek/kqjhP;k vkBo.khus eksgksjys gksrs- vk.k[kh frphp vkBo.k] rks vfer] rh
ek/kqjh dk; djhr vlsy\ fcpkjh! irhfouk eqyklkBh fdrh >Vrs;\ vk.kh eh] Lor%P;k nq%[kkpk
Mksaxj mxkGrks;- lkgsc lglaca/kkiklwu nksu o’kZ nwj jkfgysr- i.k gh rj vferps ckck
okjY;kiklwu nwj jkgrs- d”kh jkgkr vlsy fcpkjh! eh nksu o’kkZr fdrhnk rjh mUeGwu vkys-
-
i.k MkWDVjkaP;k lYY;kauh eyk xIi cloya- i;kZ; uOgrk- thou tx.;kpk /;kl dq.kkyk ulrks-
--
jk=kSyk gs tjk mf”kjkp vkys- eh vkt >ksiyh uOgrh- ;kpa R;kauk vk”p;Zp okVya-
ßvjs! vkeph Ndqyh eank] vkt >ksih ukgh xsyh cja! eh dFkk ,sdors ga] ex >ksik;pa-Þ R;kauh
vkY;kcjkscj glrp EgVya-
ßrqepa vkiya dkfgrjhp--- eh ukgh cksy.kkj tk-Þ
ßukghrj ukgh] udGr >kyh ckck pwd] vkrk rj ekQ djk-Þ
vkEgh nks?ksgh tsok;yk clyks- r”kh vkt Qkj”kh Hkwd ulY;kua] eh mf”kjkp tsok;pa Bjfoya
gksra- ukghrj eh gs dqBa ckgsj xsys dh] vxksnjp tso.k d:u ?ksrs- g;kauh v/kk”kklkj[ka [kk;yk
lq:okr dsyh-
ßvkt ek/kqjh tk.kos vkyh gksrh-Þ
ßek/kqjh vkf.k bFkaa-----vjs ga! eh fryk vkWQhlkr cksykoya gksra- foljyksp] dYiuk vlrh rj-
----- dkgh Eg.kkyh dk rqyk\ Þ
ßgks] rh iS”kkpa dkghrjh Eg.kkyh- nqikjykp vkyh gksrh- eh fryk vkxzg dsyk rsOgk tso.k
d:up xsyh-Þ
ßok Nku! Eg.kts xÍh teyh Eg.kk;ph-Þ
ßukgh r”kh dkgh ukgh] i.k vkt lkj[kk frpkp fopkj ;srks vkgs- Qkj xjhc vkgs dk; gks
rh--\ fcpkjhpk vkèkkjp rqVyk; uk! Þ
ßga! vlra dq.kkpa nqnZSo] HkkX;kP;k vxksnj uf”kckis{kk tkLr dq.kkyk dkgh feGr ukgh- ukgh rj
eh vlk rq÷;klkscr ulrksp- rq÷;k”kh yXugh >kya ulra-Þ
yXukph vkBo.k dk
-
ßukgh] Bhd vkgs- vkiya usgehpap] ek÷;keqGa rqEgkyk brdk =kl- vkt fnolHkj rqepkp
fopkj djhr gksrs-Þ
ßvkrk dlyk vkyk vkgs fopkj\ lksMqu ns--- vlys fopkj dj.ka- ukghrj esaVy e/;s rq÷;klos
eykgh ;koa ykxsy-Þ
eank glyh] lkscr lkgscgh glys- tso.k vkVksiY;koj eh csMoj iMyh- j?kwus lkjs dke
dsys gksrs- rksgh >ksik;yk xsyk- lkgsckauk >ksi vkyh] eyk vkt >ksigh ;sbZuk---
ßdlyk fopkj djrsl\ Þ
lkgsckauk cksykos dh cksyw u;s vlap okVya- uarj ,dnkph fgaer dsyh-
ßvki.k vferyk nÙkd ?ksrya rj! Þ
ßdk;\ vferyk nÙkd vkf.k gs rw cksyrs vkgsl---Þ
ßrqEghp rj EgVya gksra- Eg.kwu dsyk fopkj i.k ek/kqjh ns.kkj dk R;kyk\ Þ
ßrw Eg.krsl rj fopkjkos ykxsy- i.k frpk ,dqyrk vk/kkj fryk lgu gks.kkj ukgh- R;kis{kk
ek/kqjhykgh vkiY;kdMsp BsÅu ?ksrya rj- frph gksjiGgh u’V gksbZy-Þ
ßNku! eykgh rlap okVra-Þ
vkBoMk yksVyk vlsy- brD;kr ek/kqjhP;k fo’k;koj dq.khgh cksyys ukgh- rla R;kauk xks’Vh
dj.;kr jl ulrksp] vki.k fopkjya rjp rs lkaxrhy- ukghrj lkj[kk fopkj d:u vxnh
vkiY;k euklkj[ka dj.kkj-
,ds fno”kh gs vkWfQlyk xsys vlrkauk] nqikjP;k osGsl ek/kqjhdMs tk;pa Bjoya- gîkauk
ekghrgh gksow fnya ukgh- ek/kqjh dkes vkVksiwu uqdrhp ?kjh vkyh gksrh- vfer >ksiMhP;k
nkjkleksjp [kssGr gksrk- tkrkauk R;kdfjrk idksMs ?ksowu xsys- eh fnlrkp ek/kqjhyk vk”p;Z
okVya- drpa NksVla [kjMîkP;k NIijkpa ?kj] ?kjke/;s cÚ;kp”kk lqfo/kk uOgR;k] frus eyk vkr
cksykoya eh nkjk”kstkjhp tqukV [kqphZoj clyh- ,dk ygku”kk fnM”ks Ldsvj QqV tkxsr frpa
fo”o mHka jkfgya gksra-
-
ßvpkud dla dk; ;s.ka dsyar ckbZlkgsc\ Þ
ßrla dkgh ukgh] rq>h HksV >kY;kiklwu lkj[kh vkBo.k ;sr gksrh- EgVya tkowu HksVkoa-Þ
ek/kqjhyk vfer cÌy fopkjkos dh fopk: u;s] eukr laHkze gksr jkfgyk- rksikosrks ek/kqjhus
pgk d:u vk.kyk- lk/;k dic”khr fnysyk pgk eh ifgY;kankp ihr gksrh- FkksMh”kh fdGlgh
tk.koyh- pgk tjk tkLrp xksM okVyk- eu ?kÍ d:u vèkk”kklkj[kk nksu ?kqVkrp ihya- dnkfpr
ek/kqjhyk gîkauh dkgh tkxslaca/kkus th jDde fnyh] R;kfo’k;h eh fopkj.kkj rj ukgh uk! vlagh
okVya vlsy- ek÷;kgh ,dk,dh y{kkr vkya- eh ,dnkph iVdu cksyys-
ßdk; x\ >kya dk rq÷;k IykWVpa dke-Þ
rh ladkspyh fu Eg.kkyh] ßgks;] lkgsckauh ?kjhp iSls ikBfoys- ,oa dke iw.kZ >kya-Þ
ek/kqjh izkekf.kdi.ks cksyr gksrh- R;keqGa frpk tjklk vfHkekugh okVyk-
ßek/kqjh ,d xks’V fopkjk;ph vkgs- fopk: dk\ Þ
ßdqByh\ Þ
ßukgh EgVya rw-----Þ eh FkksMh”kh Hkkackoys-
ßrw vkf.k vfer ,dVhp vlrsl- rq÷;kf”kok; vferpa dq.khgh ukgh- vfer rq>k vk/kkj vkgs-
rjhi.k vkEgkykgh vferpk vk/kkj feGkyk] lgokl ykHkyk] rj cja gksbZy] vla eyk okVra-Þ
ßdk; EgVya ckbZlkgsc\ rqEgh vkf.k ek÷;k vferyk--------- ukgh rsokyhr] FkksMh okV ikfgyh rj rqEgkykgh ewy gks.kkjp dh-Þ
ßukgh ek/kqjh] rh osG fu?kwu xsyh- eqykfoukp eyk fnol dkkyh- vkrk rj MkWDVjkauh eyk ewy gks.kkj
ukgh vlagh lkafxrya-Þ
-
eh fryk nq%[kkRed deZdgk.kh lkafxryh-
ßvkrk rwp Bjo-------- rqyk dk; djk;pa rs] eh vferykp ukgh rj rqykgh ekxrs vkgs-
lkgsckaph rw lgpkjhuh Ogkohl rqyk iqk gksdkj vlsy rj-Þ
ek/kqjhyk eh [kwi letkoya- fujk”k eukusp eh caxY;kr ijryh- ek>a eu mnklp gksra-
dks.k tkus] ek÷;kr ,oqdfoyh vkf.k ek÷;k dkukr
iqViqVys--
ßeank rqyk ekghr vkgs] eh nksu o’kZ dls dkh LoIuijh gksrh- frP;k”kh yXu djk;yk r;kjgh gksrks- i.k frP;k oMhykaeqGs
gs VGya- fryk iGwu tkowu yXu dj.ka ekU; uOgra- rh oMhykP;k fu.kZ;koj xsyh- R;keqGsp
rq÷;k”kh xkB iMyh- i.k fo/kkR;kus rhFkagh ek÷;k thoukr lgpkjhuh Eg.kwu enr fnyh- eank
eyk rw okbZV letw udksl] eyk rwp goh vkgsl] vkt rqyk [kja dk; rs lkafxrya- dnkfpr rw
ek÷;kfo’k;h-----------Þ
ek>a vax “kgkjya] R;kapa ik.;kizek.ka LoPN eu c?kwu eh jksekafpr >kyh- eh R;kauk
vk.k[kh doVkGya---
ßeykgh QDr rqEghp gos vkgkr---- vkf.k ek/kqjh] vfer---lkja dkgh goa vkgs-Þ
ßR;kauk varj nsow udksl Eg.kts >kya---Þ
-
vkEgh nks?ksgh ,desdkr xdZ >kyks gksrks- LoIukP;k txkr eh cs/kqan jaxwu xsys gksrs- gîkauh
eqaMkoGs ckaèkysr] ek/kqjh vferyk ?ksowu] nkjkr ifgya ikÅy Bsor gksrh- fyackP;k >kMkoj
fpe.;kP;k lubZpk fpofpokV lq: gksrk- ?kj HkjY;klkj[ka okVk;yk ykxya- j?kw lkgsckdMs c?kwu
ek/kqjhP;k thoukrhy v arjaxkP;k vkj”kkdMs ikgkr vferP;k mToy Hkfo’;kph LoIus jaxfor
gksrk- eh ifgY;kankp brdh vkuafnr gksrs- gîkauh eyk vk.k[kh toG vksksi
;k;yk ykxyh gksrh vkf.k gs gGwp ek÷;k dkukr iqViqVys-
ßj?kw ---- ek/kqjhps ekek vkgsr x! Þ
-
naMkj
MaxÚ;kys ybZ tksj Pkkyk gksrk-
MaxÚ;k R;kpa uko dla iMya- R;kP;k vk;yk dh] ckykgh dGya ulay- i.k lksrkp lksrkys
fyMj letwu ukokua gk MaxÚ;k >kyk gksrk- R;kpa [kja uko vkrk dq.kklgh vkBor ulsy ,oxMs] HkkaM.k ua rkyferhy vØkG& foØkG :i /kkj.k djhr d.k[kj vkoktkua rqVwu
iMk;pk- rla /kqudhrhy cfjp”kh ek.kla R;kyk npdwu vlk;ph- nksu jkugY;kaph rkdr R;kP;k
jDrkr lMlM djk;ph- R;kP;k rksMkapk iÍk eksBk etcwr >kyk gksrk-
ekxP;k xjeiapk;r P;k bysD”kuys] ljiaphupa y qxMa f[kpya gksra- lHksr frys ukgh rla uax
cksywu gejhrqejhoj vkyk gksrk- i.k pkj&ikp yksdkauh e/;LFkh dsya Eg.kwu cja >kya-
rlk R;kpk jktdh; otugh cjkp gksrk- i.k bZjks/kh i{kkP;k ek.klkys dksByh fdaer- vk.ka
bjks/kkys bjksèk djy ra ;kys dks.k fuoMwu ns.kkj gksra- iMyk csVk! ngk ergh ?ks.ka teya uksOgra-
rokiklwu xkookys ;kpk Mwd /k:u gksrs- i.k uaX;kys dku nso Hksors Eg.krsr rs [kksVa ukgh-
^tlh dj.kh djy rla Hkjy-* ,[kkns fno”kh vla Eg.kwu xifpi jkgk;ps-
-
MaxÚ;k rlk gq”kkj] xkokr eWfVªd >kysyk- f”kokthP;k bfrgklkiklwu xksaMkckbZP;k lkr
uoÚ;ki;Zarpk bfrgkl R;kys rksaMikB gksrk- rlk rks vkBok uojk Eg.kwu jk=afnol xksaMkckbZP;k
?kjh IkMykp vlk;pk- ,[kknîk ekLrjkua mnkgj.k nk[kys nîkoa rlk likli cksyk.;kr rks
oLrkn gksrk-
rq.krq.ka djdj vkoktkr f”kyxr gksra- kyh- ikVykdMa nksu pkj xkops ikOg.ks gtj >kys gksrs-
MksD;koj QsVk] fuÚ;kPkk djdjhr /kksrj] uojhlkj[kh Bqed.kkjh pky ua fe”kkpk Hkjnkj
:ckc ikgrkauk ,sVnkj fnlk;ph- ck;k ek.kla gîk ikOg.;kdMa Vqdwj&eqdwj ikgkr gksrh- rla
njlky vla uo[;k ikOg.;kP;k gkrkua naMkjhpa mn~?kkVu Bsoya tk;pa-
iksja ckja ,desdkl jsVwu clyh- ck;k ra ^vkxs ljdu;s * Eg.kr gklr f[knGr Bklwu
clr gksrh- rj.;krkVîk iksjh fHkjfHkj bdMa&frdMa ikgkr gksrh- nksupkj rj.ks iksjgh R;kdMa
ikgkr Mksjs fepdkor gksrh-
-
rlk cjkp ;sG >kyk gksrk- yksd cksacyk;yk ykxyh gksrh-
^lq: djk---- naMkj lq: djk* Eg.kwu pkj] nksu iksja f”kÍh ek:u vksjMyh-
^naMkjhys dkÅu dk ;sj d:u jk;ys ckIik---*
^dkra] exkiklwu okV ik;rksu i.k lq:p djr uk;- FkaMhps fnl uk; dk oa ckbZ! *
vkilkr ck;k dqtcwtr gksR;k-
eaMikP;k vkreanh xkykoj ikoMjpk Fkj pksiMo.ka v[ksjP;k VII;kr vkya gksra- ikVykua
mn~?kkVukpk iMnk oj djkys ykoya---
^”kkar jgk] “kkar jgk vkrk ^,d ukj fru cstkj* P;k iz;ksxkyk lq:okr gks.kkj vkgs- R;kvxqnj
“kstkjP;k xkopa jkejko ikVhy ikOg.ka ;kaP;k gkrkua fjchu dkiwu mn~?kkVu lq: gks.kkj-*
lkjs yksd “kqd&“kqd djhr “kkar >kys- jkejko ikVykua fe”khoj gkr fQjoya- fiG Hkjya-
/kksrjkpk “ksyk [kkanîkoj djhr ekY;kPkk oLrjk gkrkr idMya- u dpdp fjchu dkiya-
lIik ck;k ek.klkua ,desdkdMs ikgr VkGîk fiVY;k- f>axÚ;k ekY;kua vkiyk oLrjk okil
?ksr f[k“kkr nkcya- lIik ikOg.ka gklr&gklr cktwyk clyh-
nsock] X;kuck] tuk] lqjdj] iq:’kkikVhy ,desdkaP;k dkukr dqtcwt dsyh- vkrk okV ikg.ka
laiya gksra- jkejko ikVhy mHka >kya ua rksaMkpk iÍk lq: dsyk-
^rj eaMGhauks vkrk mn~?kkVu laiya] yxsp naMkjhys lqjokr d:;k] lIikua “kkarrsr naMkj ikgk]
[kjap naMkj ybZ ÷;kWd clyh;k ga! rj djk lq:okr-*
^jk/kk jeu gjh--- xksfoan t;t;]
xksiky t; t;]
jk/kk jeu gjh----*
naMkjhpa ifgya ueu lq: >kya- lkjs ik= eaMikr