devlet memuruna hediye rüşvet mi.pdf

7/24/2019 Devlet Memuruna Hediye Rvet mi.pdf

1/28

U. SKMEN

Maliye Dergisi Say161Temmuz -Aralk 2011 231

Devlet Memuruna Hediye Rvet(mi)dir?

Uur SKMEN*

zetDevlet memurlarnn grevleri esnasnda veya grevleri dnda grevlerinden

dolay herhangi bir ekilde kiisel menfaat salamalar ve hediye kabul etmeleriDevlet MemurlarKanununda ak birekilde yasaklanmtr.

16ncyzylda yaamolan Defterdar SarMehmet Paann rvet ve hediyekonusunda Devlet Adamlarna tlerinde; Allah korusun kanuna gre

yaplmas lzm gelen ileri rvet ile geri brakp yasaya aykrkt bir ii ileme

kadar byk bir gnah yoktur. Ve devlet sahiplerine rvet hastal gibi ilcmkl belki ilc yok bir devasz hastalk yoktur, iyi dnp bundan son derece

perhiz etmek ve ekinmek lzmdr. Meer ki kiinin kendi dostu bir hediye getire, buhediyeyi almakta saknca yoktur. O da bir nesne dolaysyla olmaya; ancak sevgininartmasn salamak niyeti ile ola eklindeki ifadesi konumuzun zetini gayet

gzel vermektedir.

Anahtar Kelimeler:Devlet Memuru, Hediye, Menfaat, Rvet

Is Giving a Present to a Civil Servant Bribe?

AbstractThe Law on Civil Servants strictly forbids that civil servants derive personal

benefits and receive presents during or outside their duties, and because of theirduties.

In Devlet Adamlarna tler written by the Head of Provincial Treasury,Sari Mehmet Pasha, who lived in the 16th century, summarised our subject withthese words: There is no bigger sin than leaving a task which should be fulfilledaccording to the laws and doing something bad which is against the law just

because of receiving bribe. And there is no illness whose cure is either difficult orimpossible to find like bribery for the statesmen; therefore, one must thinkthoroughly and avoid this. However, if that persons close friend brings him a

*Daire Bakan, Maliye BakanlPersonel Genel Mdrl, [email protected]


2/28

Devlet Memuruna Hediye Rvet (mi)dir?

232 Maliye Dergisi Say161Temmuz -Aralk 2011

present, there is no obstacle in receiving that present. And this present should not befor receiving something in return, but for increasing their close friendship.

Key Words:Civil Servant, Present, Personal Interest, Bribery

JEL Classification Code:Z19

GiriGenel idare esaslarna gre yrtlen asli ve srekli kamu hizmetlerini ifa ile

grevlendirilenler devlet memuru saylmaktadr.Devlet memuru her durumda tarafsz olmak ve devletin menfaatlerini korumak

zorundadr. Grevini yerine getirirken ayrm yapmamas, kiilerin yararna veyazararna bir davranta bulunmamasgerekir. Devlet memurunun grevi srasndakieylem, ilem ve kararlarnn etkilenmemesi iin hediye almamas ve menfaatsalamamas dnlm ve Devlet Memurlar Kanununun 29 ve 30uncumaddeleriyle hediye alma, menfaat salama yasadzenlenmitir.

Devlet memuruna salanan kiisel menfaatler memurun grevi srasndakieylemini, ilemini ve kararn etkilemektedir. Kiisel menfaatte ilk akla gelenrvettir. Ancak aka rvet denilmeyen ama memurun eylemini, ilemini vekararnetkileme ihtimali bulunan, bugn iin masum olarak grlebilecek ufak birhediyenin alnmas, kabul edilmesi veya kk bir menfaat salanmas yarnmemuru doru yolundan karabilecektir.

Bu almamzda, hediye rvet (mi)dir? konusu; 657 saylDevlet Memurlar

Kanunu, 5176 sayl Etik Kanunu ve bu Kanuna ilikin Anayasa Mahkemesininverdii kararlar dorultusunda aklanmaya allacak, grevle ilgili olarak menfaatsalama sular ve cezalar ile bu cezalarn memuriyete etkisi mevcut yasaldzenlemeler erevesinde incelenip, deerlendirilecektir.

1. Kavramlar1.1. MemurDevlet hizmetinde aylkla alan resmi grevi olan kimse memurdur (Skmen,

2009:29). Genel idare esaslarna gre asli ve srekli kamu hizmetlerini ifa ilegrevlendirilenler ise devlet memuru saylmtr (657 s.K.Md.4/A).

1.2. HediyeTrke szlkte hediye birini sevindirmek, mutlu etmek iin verilen ey,

armaan olarak tarif edilmitir. Devlet memuru asndan hediye ise devletmemurunun tarafszln, performansn, kararnveya grevini yapmasnetkileyenveya etkileme ihtimali bulunan, ekonomik deeri olan ya da olmayan, dorudan yada dolayl olarak kabul edilen her trl eya ve menfaat olarak tanmlanmtr(Skmen, 2010:233).

1.3. MenfaatTrke szlkte menfaat dolayl bir biimde elde edilen kazan, kar, yarar

olarak tarif edilmitir. Devlet memuru asndan menfaat ise haksz ve gayrikanuni yollardan elde edilen her trl eya, kar, deer, para, kymetli evrak, mal vegelir olarak tanmlanabilir.


3/28

U. SKMEN


1.4. RvetYaptrlmak istenen bir ite yasa d kolaylk ve abukluk salanmas iin bir

kimseye mal veya para olarak salanan kar, rvettir (Skmen, 2009:137). TrkCeza Kanununa gre rvet ise bir devlet memurunun grevinin gereklerine aykr

olarak bir ii yapmasveya yapmamasiin kiiyle vardanlama erevesinde biryarar salamasdr (4237 s.K.Md.25).

2. HediyeDevlet memurlarnn dorudan doruya veya arac eliyle hediye istemeleri ve

grevleri srasnda olmasa dahi menfaat salama amac ile hediye kabul etmeleriveya i sahiplerinden bor para istemeleri ve almalar yasaklanmtr (657s.K.Md.29).

Kamu Grevlileri Etik Kurulu, hediye alma yasann kapsamnbelirlemeye veen az genel mdr veya eiti seviyedeki st dzey kamu grevlilerince alnanhediyelerin listesini gerektiinde her takvim ylsonunda bu grevlilerden istemeyeyetkilidir (5176 s.K.Md.9).

Hediye ve menfaat yasa, devlet memurunun grevi srasndaki eylem, ilem vekararlarnn etkilenmemesi amacna yneliktir.

Mevzuatmzda, devlet memurunun grevleri esnasnda veya grevleri dnda,grevlerinden dolay herhangi bir ekilde kiisel menfaat salamalar ve hediyekabul etmeleri ak bir ekilde yasaklanmtr (Skmen, 2009:139).

Ahlaki deerlere nem veren bir devlet memuru, aka rvet almaz veya kiiselbir menfaat salamaz. Buna karlk kendisine verilen ve ilk anda masum olarak

grlebilecek hediyeyi kabul edebilir. Zaten verilen bir hediyenin geri evrilmesihokarlanmaz. Ancak hediye verenin gerek niyeti belli olmadiin sz konusuhediye, ileride devlet memurunun "tarafszlnetkileyecek bir tuzaa dnebilir.

Hediye alan veya menfaat salayan devlet memuru ileride nelerle karlaabilir?Aadaki rnekler gnlk hayatmzda yaanan ve ska karlalan niteliktekirneklerdir (en, 2010:2).

rnek 1: Kaan Bey, kurumun mali iler yneticisidir. Kurumun yllk yemekhizmeti alm ile ilgili ihalede ihale komisyonu bakan olarak son karar verecekkiidir. Her bakmdan artlar ayn olan ve ayn teklifi veren firma arasndanseim yapacaktr. Kaan Bey ve ailesi bu firmalardan birinin sahip olduu kaplcaotelinde daha nce bir hafta arlanmtr. Kaan Bey, dier iki firmann sahibini isehi tanmamaktadr. Bu durumda Kaan Bey nasl davranacaktr?

rnek 2: Gke Hanm, bir kasabann salk oca tabibidir. Muayene iinkendisine gelen hastalarn getirdii yiyecekleri hediye olarak kabul etmektedir. Birkovan bal getiren bir hasta muayene olduktan sonra Dr. Gke Han mdan, salkgvencesi bulunmayan bir komusunun srekli olarak kulland ilac kendireetesine eklemesi ricasnda bulunur. Dr. Gke Hanm nasl davranacaktr?

rnek 3: Nisa Hanm, bir lisenin mdiresidir. adamOnur Bey, dnem bandaokula on adet tablet bilgisayar balamtr. Mdire tablet bilgisayarlar okulun

demirbana kaydettirmi ve birini kendisi kullanmaya balam, dierleriniretmenlere zimmetletmitir. Dnem iinde Onur Bey, okulda okuyan yeeninin

baarsz olduu dersler iin mdireden yardm istemitir. Mdire Nisa Hanm nasldavranacaktr?


4/28



rnek 4: Sefa Bey, ilenin Belediye Bakandr. Sarper Seramik Fabrikasalagelen Belediye Bakanna 144 para porselen yemek takmhediye edilmitir. Dahasonra belediye grevlileri yaptdenetimde, fabrikann atk malzemelerinin evreyikirlettiini tespit ederek ceza tutana dzenlemitir. Fabrikann sahibi Merve

Hanm Belediye Bakan Sefa Beyi arayarak yardmc olmasn istemektedir. SefaBey nasl davranacaktr?Ahlaki deerlere nem vermeyen ve kiisel menfaatine dkn bir devlet

memuru, resmi sfatnn gerektirdii itibar ve gvene layk olduunu hizmet iindeveya dnda gsteremez, memuriyet meslek onurunu zedeler ve devletin itibarndadrr. Bu durum, vatandan devlet memuruna ve dolaysyla devlet ynetimineduyduu itibar ve gvenin sarslmasna yol aar.

Basit ve nemsiz grnen hediye, devlet memurunun tarafszln,performansn, kararnve grevini yapmasnetkilemektedir.

Devlet memuru, grevini yerine getirirken ayrm yapamaz, kiilerin yararnaveya zararna bir davranta bulunamaz ne dorudan ne de dolayl bir menfaatsalayamaz. Her durumda tarafsz olmak ve devletin menfaatlerini korumakzorundadr.

Yukarda rnek olarak verilen hediyeler alndveya kabul edildii iin kiilerinisteklerine gre davranta bulunup bulunmamakta zorlanlacaktr. Tabii ki kiilerinisteklerine gre davranta bulunmak doru olmayacaktr. Kamu hizmeti grendevlet memuru, kiisel istek ve kiisel menfaatleri iin deil, devletin menfaatleriiin almaldr.

3. RvetRvet suu, Trk Ceza Kanununun ikinci kitabnda, millete ve devlete kar

sular dzenleyen drdnc ksmn, kamu idaresinin gvenilirliine ve ileyiinekarsulardzenleyen birinci blmnde dzenlenmitir.

Bir devlet memurunun grevinin gereklerine aykrolarak bir ii yapmasveyayapmamasiin kiiyle vardanlama erevesinde bir yarar salamasile ilediisu, rvet suunu oluturur. Ceza Kanununun rvet suu maddesine ilikingerekesinde ise kamu hizmetlerinin gerek eitlik gerek liyakatlilik asndan adaletilkelerine uygun yrtlmesi, devlet memurunun rvet kabul etmez ve satnalnamaz olduklarhususunda toplumda hkim olan gvenin, inancn sarslmamasgerekir. Rvete ilikin su tanm bu gveni korumay amalamtr (Skmen,2010:65).

Devlet memurunun grevini ktye kullanmak suretiyle maddi veya dierekillerde bir menfaat temin etmesine rvet adverilir.

Devlet memurunun kendinden beklenen grevi yapmas ya da yapmamas iinarmaan, komisyon ya da baka bir adla menfaat salanmasok sk kullanlan biryntemdir. Byle bir durumda, vatandalarn byk bir ksmyararlandklarkamuhizmetlerinin daha hzl bir ekilde grlmesi amacyla ilave bir cret demeyiolaan saymaktadr. Bu ekilde kurumsallaan rvet sayesinde verimlilik,

rasyonellik ve etkinlik gibi ilkelerden uzak ve ar bir biimde ileyen brokrasimekanizmas harekete gemekte, rvetle birlikte ilerin abuk ve ekonomik bir

biimde yrtlmesi salanabilmektedir (Skmen, 2010:2).Devleti temsil eden makamlar topluma karbir grev stlenmilerdir. Rvet bu

grevin suistimal edilmesi ve sosyal szlemenin ihlal edilmesi demektir.


5/28

U. SKMEN


16ncyzylda yaamolan Defterdar SarMehmet Paa rvet hastalndanuzak durulmas iin; Allah korusun kanuna gre yaplmas lzm gelen ilerirvet ile geri brakp yasaya aykrkt bir ii ileme kadar byk bir gnah yoktur.Ve devlet sahiplerine rvet hastal gibi ilc mkl belki ilc yok bir devasz

hastalk yoktur, iyi dnp bundan son derece perhiz etmek ve ekinmek lzmdr.Meer ki kiinin kendi dostu bir hediye getire, bu hediyeyi almakta saknca yoktur.O da bir nesne dolaysyla olmaya; ancak sevginin artmasn salamak niyeti ileola eklinde devlet adamlarna t vermitir (Skmen, 2010:2).

Rvet, kamu idaresinin ileyiini de bozar. Kamu idaresinin balca vazifesikanunlarn eit ve genel olarak uygulanmasdr. Rvet veren kii kanunlarn kendisihakknda uygulanmamasn salam olmaktadr. Rvet sonucu oluturulan yenistat sona erene kadar kamu dzenini kendi nitelii ve nicelii orannda bozar vetehdit eder. Bu nedenle rvet, devlet disiplinine karilenmibir sutur (Skmen,2010:3).

Yolsuzluk gnmze has bir olgu deildir. Devlet denen soyut kavramnkurumlar ile tecessm ettii gnden bu yana deiik trde yolsuzluklarn da varolduunu sylemek yanl olmaz. Weber'e gre devlet, meru g kullanmatekelidir. Devletin bu tekeli elinde bulundurmas nedeniyle birtakm rantlar ortayakmaktadr ve rantn olduu her yerde rvet ve yolsuzluk vardr (Aykn, 2000:8).

4. Hediye-RvetDevlet memuruna salanan kiisel menfaatler, memurun grevi srasndaki

eylemini, ilemini ve kararn etkilemektedir. Kiisel menfaatte ilk akla gelen

rvettir. Ancak aka rvet denilmeyen memurun eylemini, ilemini ve kararnetkileme ihtimali bulunan, bugn iin masum olarak grlebilecek ufak birhediyenin alnmas, kabul edilmesi veya kk bir menfaat salanmas yarnmemuru yoldan karabilecektir.

Hediye ile rveti birbirinden ayrmak olduka zordur. ou zaman rvet ilehediye birbirine kartrlmaktadr.

Hediye almak ve hediye vermek insanlar arasndaki dostluu ve sevgiyiartrmaktadr. Hediyeyi kabul etmemek veya geri evirmek hokarlanmadgibidoru bir davranda deildir. Bu erevede, mstearndan genel mdrne, daire

bakanndan ube mdrne hatta en alt kademedeki unvanlya kadar herkes hediyealabilmektedir. Hediye genellikle devlet memurunun bir istei ve talebi olmadanverilmektedir.

Devlet memurlarna verilen hediyeleri hediye verenin niyeti asndan; menfaatbeklentisi olan ve olmayan eklinde ikiye ayrmak mmkndr (en, 2010:3).

4.1. Menfaat Beklentisi Olan HediyelerHediye verenin bir menfaat elde etme ynnde beklentisi bulunmaktadr. Bu

kapsamdaki hediyeler genellikle sembolik olmann tesinde devlet memuruna bellibir menfaat salamayhedeflemektedir.

4.1.1.

Niyeti Bilinenler

Hediyeyi verenin niyeti bazdurumlarda aka belli olmaktadr.rnein;- Baz firmalarn promosyon ad altnda hediye ve numune ila datmalar ve

hekimlerin kendi ilalarnyazmalarnsalamak amacyla tp kongrelerinde onlarnkonaklama, ulam ve kongre kayt cretlerini karlamalar,


6/28



- Kamu hizmetlerini ihale yoluyla yrten yklenici firmalarn hak edilerdekolaylk salamas amacyla kontrol mhendislerine ara tahsis etmesi ve eitlihediyeler vermesi.

4.1.2. Niyeti Bilinmeyenler

Hediyeyi veren balangta niyetini aka belli etmemektedir. ou zamanhediyenin verildii anda devlet memuru ile hediyeyi veren arasnda hizmetle ilgilibir balant da bulunmamaktadr. Byle durumlarda devlet memuru hediyeyiverenin uzun dnemdeki niyetini sezemedii ve durumdan phelenmedii iinhediyeyi kabul etmektedir.

rnein;- Araba ya da ev tahsis etmek,- Tuttuu takmn kombine ma biletlerini hediye etmek,- Konferans verdirmek,- nceleme amalgezilere davet etmek,- Gerek fiyatnn ok altnda gayrimenkul satmak,- Herhangi bir eyasncretsiz tamir etmek,- cretsiz yemek ve konaklama imknsunmak,- Kurulma aamasndaki bir tesise ortak edilen bir brokrattan ileride iletmenin

karlaabilecei zorluklar karsnda bizzat ya da baka brokratlar zerinde etkilive yardmcolmasnistemek,

- mar asndan problemli bir arazi zerinde kurulan bir kooperatife, aidatsz yada ok czi bir aidatla yetkili brokratlarn nceden ye olarak kaydedilerek

problemin halledilmesine yardmcolmasnistemek.

4.2. Menfaat Beklentisi Olmayan HediyelerHediye verenin herhangi bir menfaat beklentisi bulunmamaktadr. Bu tr

hediyeler daha ok sembolik niteliktedir.rnein;- Yabancbir lkeyi ziyaretinde Cumhurbakanna verilen "Pekin rdekleri",- retmenler Gnnde retmene verilen bir dolmakalem,- Yneticilik grevine getirilen amirlere hayrl olsun ziyaretinden nce

gnderilen saksiei,- En st dzey greve atanan hemehri veya eski yneticiyi ziyaret eden

memurlarn veya dostlarnn verdikleri ikolata, lokum, tatl, iek gibi hediyeler,- Ylbanda verilen ajanda ve benzeri hediyeler,- Hastanede yatan bir hastann kendisine iyi muamele eden hemirelere taburcu

olduktan sonra getirdii bir pasta,- Arabasalnan bir kiinin arabayksa srede bulan polislere hediye ettii bir

gmlek.

5. Hediye ile Rvet Arasndaki FarklarHediye ile rvet arasndaki temel farkllklaryle aklamak mmkndr:- Hediye, her zaman menfaat salamak amacyla verilmez. Rvet her durumda

karar vericiyi etkilemek ve menfaat salamak amacyla verilir.- Hediyede genellikle sreci hediyeyi veren balatr. Rvette sreci kimin

balattnemli deildir.- Devlet memuru, hediye alma karlnda hediye verene menfaat salama

konusunda bir taahhtte bulunmaz. Rvette salanan bir menfaat karlnda


7/28

U. SKMEN


devlet memurunun grev gereklerine aykr hareket etmesi konusunda taraflarnkarlklanlamalarsz konusudur.

- Hediyeyi alan devlet memurunun hediyeyi veren tarafa bir menfaat salama"ihtimal"i vardr. Rveti alan devlet memuru "kesinlikle" kar tarafa bir menfaat

salayacaktr.slam hukukunda da Kuran ve Snnette cmertlik ve yardmlama tevikedilmi, Allahn gerek ltuf ve bata bulunan (vehhb) olduu bildirilmi,Resl-i Ekrem de hediyelemeyi, hayr amal olarak bata bulunmay, ihtiyasahiplerine karlksz yardm etmeyi tevik etmitir. zetle; rvet gnahtr,hediyelemek snnettir, hediyelemek Cenab-Hakkn muhabbetini kazanmayavesiledir, hediyelemek insanlar arasndaki sevgiyi pekitirir, baz kimselerinhediye almalar haramdr, vazife vesilesiyle alnan hediye rvettir, yardmkarlalnan hediye faiz hkmne geer (Diyanet, 2011:1).

Rvet Bir memura, haklveya haksz bir ii grdrmek iin verilen cret veyahediye olarak tanmlanmaktadr.

Yce Allah mallarnz aranzda haksz sebeplerle yemeyin emriyle, rvetireddediyor (Bakara Suresi, 2:188). Rveti alann da verenin de Allahnrahmetinden uzak olacanbildiren Resl-i Ekrem de rvete alan btn kaplarkapatyor (ibn Mace, Ahkm:2). Bir keresinde zekt toplamaktan dnen birmemurun kendisine hediye olanlar ayrdn fark eden Peygamberimiz ylediyordu: Tuhaf ey! Bu adam (bir zekt memuru olmayp da) babasnn veyaanasnn evinde otursayd, kendisine hediye verilir miydi, verilmez miydi, o zamangrrd (Buhari, Hibe:15). Bu szlerinden sonra Peygamberimiz byle kimselerin

ahirette de byk bir azaba urayacaklarnbildiriyor. Peygamberimizin bu beyanhediye ile rveti birbirinden ayracak en temel lmzdr (Paksu, 2008:2).

Hediye ile rveti birbirinden kesin hatlarla ayrt edecek bir l var m? Tekkelimelik bir cevabvar bu nemli sorunun; var ve yok. Var ve yok iki kelime deil;aksine tek kelime ama bunun hangisi olduunu kii vicdanna danarak kendisi

belirleyecek. nk vicdan yalan sylemez (Kurucan, 2011:1).Rvetle hediyeyi birbirinden ayrmak lazmdr. Rvet saylan hediye, hakl

veya haksz iini grdrrken hediyeyi bir aracolarak kullanr. Rvet saylmayanhediye ise maddi ve manevi hibir karlk beklemeden verilen bir hediyedir.Hediyeyi veren kimse bunun karlnda ne bir i grdrme niyetini tar ne deverdii kimseyi bir minnet altnda brakr. Tamamen iinden gelerek, gnlndendoarak karr, verir.

Bu konuda dikkat edilmesi gereken husus, hediye verenin bir menfaatummasdr. Hediyeyi alann da o kiiyi dierlerinden ayrtutmasdr.

Buna gre alckonumunda bulunan tarafn "Ben bu grevde olmasaydm hediyeismi altnda bana verilen bu ey verilecek miydi?" sorusuna verecei cevap, onunhediye mi rvet mi olduunu ona syleyecektir. Hakeza veren taraf iin de aynsgeerli: O grevde olmasaydben ona bunu verir miydim?

Bu sebeple mstearndan genel mdrne, polisinden daire bakanna,

retmeninden belediye grevlisine nceden hediyeleme alkanl olmayaninsanlarn verdikleri hediyeler hukuken klf uydurulmas mmkn olsa dahirvettir ya da rvet olma ihtimali ok yksektir.

Ne yaplacak o zaman? nce eleyip sk dokunulacak. Vermeden de almadan dance binlerce defa dnlecek Ya rvet olursa? sorusu sorulacak vicdanlara.


8/28



zellikle devlet yetkisini kullanan memurun sorumluluk uuru canl olacak, dahadikkatli davranlacak. Bugnn bir de yarn, bu dnyann bir de br dnyasvar(Kurucan, 2011:1).

Bakalarbyle yapyor/yapyordu ama... sz ahlaki deerlere nem veren bir

devlet memuru iin ne l olabilir ne de mazeret.Hediye verme, rvetten farklgibi grnse de verenin veriamacnn gerisindeyatan gerei saklamaktan teye gememektedir. Bir menfaat elde etmek iin devletmemuruna aka rvet veremeyenler hediye vermek suretiyle ona menfaatsalarlar. Bu anlamda hediyeyi, rvet olarak deerlendirmek mmkndr (en,2010:4).

6. Devlet Memurunun Hediye Almas, Menfaat SalamasDevlet memurunun hediye almas, menfaat salamas yasaktr. Devlet

memurunun yurt iinde dorudan doruya veya arac eliyle hediye istemesi veyaalmas grevleri srasnda olmasa dahi menfaat salama amac ile hediye kabuletmesi yasaklanmbulunmaktadr (657 s.K.Md.29).

Devlet memurunun denetimindeki teebbsten menfaat salamas yasaktr.Devlet memurunun denetimi altnda bulunan veya kendi grevi veya mensup olduukurum ile ilgisi olan bir teebbsten dorudan doruya veya araceliyle her ne adaltnda olursa olsun bir menfaat salamasyasaklanmtr (657 s.K.Md.30).

Hediye alma ve menfaat salama yasa, devlet memurunun grevi srasndakieylem, ilem ve kararlarnn etkilenmemesi amacna yneliktir.

Devlet memurunun hediye almamas, devlet memuruna hediye verilmemesi ve

grev sebebiyle menfaat salanmamas temel ilke olarak kabul edilmitir. Ayrcazel ahs veya irketlerce eitli vesilelerle sunulan hediyeleri devlet memurlarnniade etmeleri gerektii ilke olarak kabul edilmitir (Etik Kurulu 2007/1 s.K.).

Devlet memurlarnn yrtt grevle ilgili bir i, hizmet veya menfaat ilikisiolan gerek veya tzel kiilerden kendileri, yaknlar veya nc kii veyakurulular iin dorudan doruya veya arac eliyle herhangi bir hediyealamayacaklar ve menfaat salayamayacaklar dzenlenmitir. Bu dzenleme ilekamu grevlileri ile hizmet sunduklar kiiler yani vatandalar arasndaki menfaatilikileri dzenlenmitir. Burada hediye istemek ya da grev dnda da olsa menfaatsalama amacile hediye kabul etmek ve bor istemek ya da almak yasaklanmtr.

Bu dzenleme ile sadece grev esnasnda deil, grev dnda da menfaatsalama amacyla hediye kabul edilmesi yasaklanmaktadr. Bu durumda devletmemuruyla i ilikisi iinde olan vatandalarla o anda i ilikisi iinde olmamakla

beraber gelecekte muhtemelen i ilikisinde olabilecek vatandalarn, menfaatsalamak amacyla devlet memuruna hediye vermesi ya da devlet memurunun bukiilerden hediye kabul etmesi kesin olarak yasaklanmtr.

Amir ile memur arasndaki menfaat ilikisi, amir durumda olan devletmemurlarnn grev ve sorumluluu bal altnda dzenlenmitir. Amir,maiyetindeki memurdan hususi bir menfaat temin edecek bir talepte bulunamaz,

hediyesini kabul edemez ve bor alamaz (657 s.K.Md.10).Burada yer alan menfaat ilikisinde amirin maiyetindeki memurdan hediye kabul

etmesi ve bor almas da menfaat ilikisi kapsamna alnmtr. Amirin memurlailgili herhangi bir tasarrufta bulunmas ya da bulunmamas karlnda ondan birmenfaat elde etmeye almasda bu kapsamdadr.


9/28

U. SKMEN


Amirin maiyetindeki memurun hediyesini kabul etmesi kesin olarakyasaklanmtr. O halde gelenek ve greneimizde de var olan ancak ykselmek yada ho grnmek amacyla maiyetteki memurun amirine hediye vermesi menfaatilikisinden baka bir ey olmayacaktr.

6.1. Hediye Alma ve Menfaat Salama YasaMevzuatmzda, devlet memurunun grevi esnasnda veya grevi dnda,grevinden dolay herhangi bir ekilde kiisel menfaat salamas ve hediye kabuletmesi ak bir ekilde yasaklanmtr.

Devlet memurunun tarafszln, performansn, kararn veya greviniyapmasn etkileyen veya etkileme ihtimali bulunan, ekonomik deeri olan ya daolmayan, dorudan ya da dolayl olarak kabul edilen her trl eya ve menfaathediye kapsamndadr (Etik Ynt.Md.15/1).

Yukarda belirtilen mevzuatla kesinlikle yasaklanm olmasna ramen bazdevlet memurlarna ylba, bayram gibi zel gnlerde hediye geldiigzlenmektedir.

Devlet memurlarna verilen veya devlet memurlarnca alnan hediyeler, kamuynetimine duyulan itibar ve gvenin sarslmasna yol amaktadr. Basit ve nemsizgrnen hediye, devlet memurunun tarafszlnetkilemektedir.

Hediyenin ekonomik deerinin olup olmamasnemli deildir. Devlet memurlaryrttkleri grevle ilgili bir i, hizmet veya menfaat ilikisi olan gerek veya tzelkiilerden kendileri, yaknlar veya nc kii veya kurulular iin dorudandoruya veya araceliyle herhangi bir hediye alamazlar ve menfaat salayamazlar.

Devlet memurunun hediye almamas, devlet memuruna hediye verilmemesi ve

grev sebebiyle menfaat salanmamastemel ilkedir (Etik Ynt.Md.15/2).Devlet memuru, yrtt grevle ilgili bir i, hizmet veya menfaat ilikisi olan

gerek veya tzel kiilerden kendileri, yaknlar veya nc kii veya kurululariin dorudan doruya veya arac eliyle herhangi bir hediye alamaz ve menfaatsalayamaz (Etik Ynt.Md.15/3).

Devlet memurlar, kamu kaynaklarn kullanarak hediye veremez, resmi gn,tren ve bayramlar dnda, hibir gerek veya tzel kiiye elenk veya iekgnderemez, grev ve hizmetle ilgisi olmayan kutlama, duyuru ve anma ilanlarveremezler (Etik Ynt.Md.15/4).

6.1.1. Hangi Hediyeler AlnabilirAada belirtilenler hediye alma yasa kapsam dndadr (Etik

Ynt.Md.15/6):a) Grev yaplan kuruma katk anlamna gelen, kurum hizmetlerinin hukuka

uygun yrtlmesini etkilemeyecek olan ve kamu hizmetine tahsis edilmek,kurumun demirba listesine kaydedilmek ve kamuoyuna aklanmak kouluylaalnanlar (makam arac ve belli bir devlet memurunun hizmetine tahsis edilmekzere alnan dier hediyeler hari) ile kurum ve kurululara yaplan balar,

b) Kitap, dergi, makale, kaset, takvim, cd veya buna benzer nitelikte olanlar,c) Halka ak yarmalarda, kampanyalarda veya etkinliklerde kazanlan dl

veya hediyeler,d) Herkese ak konferans, sempozyum, forum, panel, yemek, resepsiyon veya

buna benzer etkinliklerde verilen hatra niteliindeki hediyeler,e) Tantm amacna ynelik, herkese datlan ve sembolik deeri bulunan

reklam ve el sanatlarrnleri,


10/28



f) Finans kurumlarndan piyasa koullarna gre alnan krediler.Aadaki rnekler hediye alma yasa kapsam dndadr (Etik Rehberi,

2010:66):rnek 1: Hayrsever bir iadam, ilkretim okulundaki dersliklerde kullanlmak

zere yirmi bilgisayar balamtr. Bilgisayarlarn demirba kayd yaplm veokulun internet sitesinde duyurulmutur.rnek 2: Bir vatanda, hastaneye diyaliz makinesi balamtr.rnek 3: Satn alma biriminde grevli memura kurumun iyapt firmalardan

birisi takvim hediye etmitir.6.1.2. Hangi Hediyeler AlnamazAada belirtilenler ise hediye alma yasakapsamndadr (Etik Ynt.Md.15/7):a) Grev yaplan kurumla i, hizmet veya menfaat ilikisi iinde bulunanlardan

alnan karlama, veda ve kutlama hediyeleri, burs, seyahat, cretsiz konaklama vehediye ekleri,

b) Tanr veya tanmaz mal veya hizmet satn alrken, satarken veya kiralarkenpiyasa fiyatna gre makul olmayan bedeller zerinden yaplan ilemler,

c) Hizmetten yararlananlarn verecei her trl eya, giysi, tak veya gda trhediyeler,

d) Grev yaplan kurumla iveya hizmet ilikisi iinde olanlardan alnan bor vekrediler.

Aadaki rnekler ise hediye alma yasa kapsamndadr (Etik Rehber,2010:66):

rnek 1: Selim Bey, kznn matematik retmenine kullandrlmak zere okula

dizst bilgisayar hediye etmi, okul mdr de bilgisayar demirbaa kaydedipSelim Beyin kznn matematik retmenine tahsis etmitir.

rnek 2: le yeni atanan Valiye hogeldiniz ziyaretinde bulunan bir mteahhit,kymetli bir el halshediye etmitir.

rnek 3: Yalbir teyze, askere giden ocuuna yardmda bulunan kaymakamahindi hediye etmitir.

rnek 4: Baarlocuklara Yardm Dernei, dernei denetlemekle grevli birdenetim elemannn kzna burs vermektedir.

rnek 5: Snf anneleri retmene, retmenler Gnnde 22 ayar bir bilezikhediye etmilerdir.

rnek 6: Bir il mdr, kznn dn iin piyasa fiyatnn yarsna dnsalonu kiralamtr.

6.1.3. Hediyenin ltHediyeye ilikin dzenlemelerde, miktar ya da byklkle ilgili herhangi bir

lt konulmadiin her trl hediye yasaktr.Ancak uygulamada miktar fazla byk olmayan hediyelerin alnp verildii ve

bununla ilgili olarak hediye alan devlet memuru hakknda yetkili mercilerceherhangi bir ilem yaplmad grlmektedir. Kesin yasaklamaya ramen hediyealverii devam etmektedir. Byle bir ortamda, gerekten menfaat salama amacna

ynelik hediyeler de dierlerinden ayrt edilememekte, rahata alnpverilebilmektedir. Bu nedenle uygulamada var olan hediye verme geleneinimevzuatla tamamen yasaklamak mmkn grnmemektedir (en, 2010:5).

Devlet memurunun gelir durumu, sosyal yaants, kariyeri, ahlaki deerlereball gibi koullar hediyeden etkilenme derecesini belirleyecektir. rnein;


11/28

U. SKMEN


devlet memurunun birisi parasal deeri kk bir hediyeden etkilenebilir, parasaldeeri olmasa da rvet kabul edilen busenin etkisi gl olabilir, nefsine yenikdebilir. Bir bakas ise parasal deeri byk bir hediyeden etkilenmeyebilir.Bunun yannda ikram edilen bir kahve bile etkili olabilir. nk Bir kahvenin krk

yl hatr vardr atasz dostluu vurgular. rnein; bir fincan kahve grg venezaket kurallarerevesinde kabul edilmesi gereken bir ikram mdr, hediye midir?Kahveyi kar taraf m sunmutur, kahve talep mi edilmitir? Kz istemeye mi,taziyeye mi gidilmitir? Yannda ikolata var mdr? Kahve, hayrl ilere vesileolduu gibi znt ve acnn ikramdr. Neticede ikram edilen kahve dostluuvurgular. Ancak bir eyi daha vurgular ki o da geen gn kahve ikram etmedikmi? eklindeki hesap sorucu tavr ve geen gn kahvesini imitim eklindeki

borlu hissetme davrandr.Etik Ynetmeliinde sembolik nitelikli hediyeler yasak kapsam dnda

tutulmutur. rnein; kitap, dergi, makale gibi hediyeler yasak deildir.Hediye almak kanunla yasaklanmken Etik Ynetmelii ile sembolik baz

hediyelerin istisna tutulmashukuki eletirilere neden olmutur. Hediyenin istisnasolmaz. Yasak kapsam dnda tutulan yani yasak olmayan hediyelerin istisnakapsamndan karlmas gerekir. Her trl hediye yasaktr. Yukarda yaptmzaklamalara gre hediyenin miktar ya da byklkle ilgili lt olamaz.

6.2. Etik KuruluKamu grevlilerinin uymalar gereken saydamlk, tarafszlk, drstlk, hesap

verebilirlik, kamu yararn gzetme gibi etik davran ilkelerini belirlemek veuygulamay gzetmek zere 25/5/2004 tarihli ve 5176 sayl Kanunla Kamu

Grevlileri Etik Kurulu kurulmutur. Etik Kurulu, Bakanlar Kurulu tarafndanatanan 11 yeden olumaktadr. Genel bteye dahil daireler, zel bteli dieridareler, kamu iktisadi teebbsleri, dner sermayeli kurulular, mahalli idareler ve

bunlarn birlikleri, kamu tzel kiiliini haiz olarak kurul, st kurul, kurum, enstit,teebbs, teekkl, fon ve sair adlarla kurulmu olan btn kamu kurum vekurulularnda alan ynetim ve denetim kurulu ile kurul, st kurul bakan veyeleri dahil tm personeli kanun kapsamndadr. Ancak Cumhurbakan,milletvekilleri, bakanlar, TSK mensuplar, hakimler ve savclar ile niversitelerhakknda 5176 saylKanun hkmleri uygulanmaz.

Etik Kurulu;- Kamu grevlilerinin grevlerini yrtrken uymalar gereken davran

ilkelerini hazrlayacaynetmeliklerle belirlemek,- Etik davran ilkelerinin ihlal edildii iddiasyla re'sen veya yaplacak

bavurular zerine gerekli inceleme ve aratrmay yaparak, sonucu ilgili makamabildirmek,

- Kamuda etik kltrn yerletirmek zere almalar yapmak veya yaptrmakve bu konuda yaplacak almalara destek olmak,

- Hediye alma yasann kapsamnbelirlemeye ve en az genel mdr veya eitiseviyedeki st dzey kamu grevlilerince alnan hediyelerin listesini gerektiinde

her takvim ylsonunda bu grevlilerden istemeye yetkilidir.6.2.1. Etik Kurulunun Yetki Alanna Giren Kamu GrevlileriTBMMde;Genel Sekreter, Genel Sekreter Yardmcs,Cumhurbakanlnda; Genel Sekreter, Genel Sekreter Yardmcs, Devlet

Denetleme Kurulu yeleri,


12/28



Babakanlk ve Bakanlklarda; Mstear, Mstear Yardmcs, Genel Mdr,Tefti Kurulu Bakan, Kurul Bakan (Ek gstergesi 6400 ve zerinde olanlar),Valiler, Kaymakamlar, Bykeliler, Daimi Temsilciler, Babakan Bamaviri,

Bal-lgili ve likili Kurum ve Kurulularda; Mstear, YK Bakan,

Yrtme Kurulu yeleri, Genel Sekreter ve SYM Bakan, Mstear Yardmcs,Genel Mdr, Tefti Kurulu Bakan ve Dier Denetim Kurullarnn Bakanlar,Genel Sekreter ve Genel Sekreter Yardmclar (ek gstergesi 6400 ve zeri),Bakan (ek gstergesi 6400 ve zeri olanlar), Dzenleyici ve Denetleyici Kurum veKurul Bakan ve Yardmclar, Kurul yeleri, Kurum ve Kurulu BakanYardmclar (ek gstergesi 6400 ve zeri olanlar), Kamu ktisadi Teekklleri ve

bal ortaklklarnn Genel Mdr, Kamu ktisadi Teekklleri Ynetim veDenetim Kurulu yeleri,

Mahalli darelerde; Bykehir Belediye Bakan, l ve le Belediye Bakanlar,Bykehir Belediyesi Genel Sekreteri ve Genel Sekreter Yardmclar, BykehirBelediyesi ve BalKurulularGenel Mdr, Bykehir Belediyesi TeftiKuruluBakan, l Belediye ve l zel dare Birlikleri ile bunlarn st Birlik Bakanlar,Bykehir Belediye irketleri Genel Mdrleri, Ynetim ve Denetim Kuruluyeleri, Bykehir snrlariindeki Belediye Bakanlar,

Kamu kurumu niteliindeki meslek kurulularnda; Ynetim Kurulu Bakan,st Birliklerde Bakan, Ynetim Kurulu yeleri ve Genel Sekreter,

5176 saylKanun erevesinde; ilgili mevzuatnda zlk haklarveya emeklilikynnden mstear, mstear yardmcs, genel mdr statsnde olduu

belirtilenler, Kanun kapsamnda bulunan kurum ve kurululardaki dier ynetim ve

denetim kurulu yeleri ile tekilat yapsve yrttkleri hizmetlerin nitelii dikkatealnarak Kurul tarafndan en az genel mdr veya eiti saylan dier kamugrevlileri.

Hediye alma ve menfaat salama yasa ile ilgili olarak 02/04/2010 tarihliAkam Gazetesinde kan bir habere ilikin Etik Kurulundan 02/04/2010 tarihindeyaplan aklama aynen yledir: 02/042010 tarihli Akam Gazetesi'nde, EtikKurulu rvet tarifesi balkl yazda zetle, Kurulumuz ile Avrupa Birlii veAvrupa Konseyi ile birlikte yrtlmekte olan Yolsuzluun nlenmesi in EtikProjesi erevesinde 2009 ylnda kamu grevlileri iin yaynlanan Etik Rehberindehediye alma bal altnda yer alan baz rneklerden yola karak Kurulumuzcamemura 20 lira para verilmesinin etik dkabul edilmedii iddia edilmitir.

Sz konusu yaz, kamuoyunu yanl bilgilendirmekte ve Kurulumuzun 2005ylndan bu yana kamuda etik kltrn yerletirmek amacyla yrtt faaliyetlerile badamamaktadr.

Etik Rehberi, etik davran ilkelerini Avrupa Konseyi ile birlikte yrtlenYolsuzluun nlenmesi in Etik Projesi erevesinde gerek hayatta olmasolasdurumlar sanal rneklerle aklamak amacyla hazrlatlm, eitici ve retici birkitapktr.

Bu kitapkta yer alan anlatmlarve rnekleri, balang ve sonu hkmleriyle

balantlolarak deerlendirmek gerekir.Sz konusu Rehberde, hediye alma yasana geniyer ayrlmve bu konuda bir

snflama yaplmtr.Sz konusu snflamada hediyeler iyi niyetle verilen hediyeler ve menfaat

salama amacyla verilen hediyeler olarak iki grupta deerlendirilmitir.


13/28

U. SKMEN


Sonunda ise aynen ister iyi niyetle, isterse menfaat salama amacyla verilsin,devlet memurunun hediye almamas, devlet memuruna hediye verilmemesi ve grevsebebiyle menfaat salanmamastemel ilkedir denilmitir.

Daha sonra Kamu Grevlileri Etik Davranlkeleri ile Bavuru Usul ve Esaslar

Hakknda Ynetmeliin 15'inci maddesinde dzenlenen hediye alma ve menfaatsalama yasana ayrntlolarak yer verilmitir.te yandan, Rehberin Hediye Alma baln tayan blmnn giri

ksmnda; lk anda masum, zararsz ve tehlikesiz olarak grlebilecek hediyeler,ou zaman devlet memurunun tarafszln, kararnve grevini etkilemekte, adetabubi tuzana dnmektedir. ifadesi yer almaktadr.

Hal byle olunca, Rehberdeki iyi niyetle verilen hediyeler snflamas iindeyer alan sanal rnekleri meru gsterecek bir yaklam sergilemek gereklerle,Rehberin amacyla ve Kurul kararlarmzla badamamaktadr.

Kaldki Kurulumuzun, iddia edildii gibi, bahii merulatracak ynde alnmbir kararda bulunmamaktadr.

Sz konusu Ynetmelik hkmne gre devlet memurunun tarafszln,performansn, kararn veya grevini yapmasn etkileyen veya etkileme ihtimalibulunan, ekonomik deeri olan ya da olmayan, dorudan ya da dolaylolarak kabuledilen her trl eya ve menfaat hediye kapsamndadr.

Devlet memurunun hediye almamas, devlet memuruna hediye verilmemesi vegrev sebebiyle menfaat salanmamastemel ilkedir.

Sonu olarak mevzuatmzda, kararlarmzda, tm almalarmzda, eitimlerdeve konferanslarda belirtildii gibi Ynetmelikte, hediye alma yasakapsamdnda

saylan snrlsaydaki istisnalar haricinde hediye olaynda sfr tolerans prensibikabul edilmektedir. Doru bilgilendirmek adna kamuoyuna saygyla duyurulur(Etik Kurulu, tekzip, 02/04/2010).

6.2.2. Etik Kurulu KararlarHediye alma ve menfaat salama yasa ile ilgili Etik Kurulunun bazkararlar

Resmi Gazetede yaymlanmtr.Ancak Dantay; Etik Kurulunun verdii kararlarn Resmi Gazetede

yaymlanmasna ilikin olarak 25/5/2004 tarih ve 5176 saylKamu Grevlileri EtikKurulu Kurulmas ve Baz Kanunlarda Deiiklik Yaplmas Hakknda Kanunun5inci maddesinin nc fkrasnn Anayasaya aykrolduunu belirterek AnayasaMahkemesine gitmitir.

Dantay Beinci Dairesi itiraz yoluyla Anayasa Mahkemesine bavurusunda;hakknda etik dlk karar alnan devlet memuru ile ilgili kararnn Kanunun5inci maddesine gre Resmi Gazetede yaymlanmasnn, Anayasann 38incimaddesinin drdnc fkrasndaki, sululuu hkmen sabit oluncaya kadar, kimsesulu saylamaz hkmne aykrolacaktr. bir devlet memurunun ileminin veyaeyleminin su olduu henz yargyerlerince saptanmamiken bir baka ifadeylehenz ortada hkmen kesinlemi bir suu mevcut deil iken bu devlet memuruhakknda Kurulca verilen kararn Anayasann 38inci maddesinin drdnc fkrasna

aykr olarak Resmi Gazetede yaymlanmas, o devlet memurunun Anayasa ilekorunmu olan kiilik haklarnn ihlali anlamn tayacaktr eklinde itirazn

belirtmitir.Anayasa Mahkemesi, 5176 saylKanunun 5inci maddesinin nc fkrasnn

Anayasaya aykrolduuna ve iptaline karar verilmitir.


14/28



6.2.3. Anayasa Mahkemesi KararAnayasa Mahkemesinin 4/2/2010 tarih ve E:2007/98, K:2010/33 sayl Karar;

Kamu Grevlileri Etik Davranlkeleri ve Bavuru Usul ve EsaslarHakkndaYnetmeliin baz hkmlerinin iptali ve yrrlnn durdurulmas istemi ile

alan davada, itiraz konusu kuraln Anayasaya aykr olduu kansna varanDantay Beinci Dairesi iptali iin bavurmutur.Bavuru kararnda, 5176 saylKanunun 5inci maddesinin nc fkrasnda,

Kamu Grevlileri Etik Kurulu tarafndan devlet memurunun etik ilkeye aykrlnntespitine ilikin kararnn ve bu kararn yarg tarafndan iptali halinde de yargkararnn Resmi Gazetede yaynlanacana ilikin dzenlemenin tespit niteliindekiKurul kararlarnn idari davaya konu olabilecek icrai ilem niteliini tamamasvesululuu hkmen sabit olmayan bir durumun aleniletirilerek kiilik haklarnnihlaline neden olmas gerekeleriyle Anayasann 38inci maddesine aykr olduuileri srlmtr.

5176 sayl Kanunun 1inci maddesinde bu Kanunun amac, devletmemurlarnn uymalargereken saydamlk, tarafszlk, drstlk, hesap verebilirlik,kamu yararn gzetme gibi etik davran ilkeleri belirlemek ve uygulamaygzetmek zere Kamu Grevlileri Etik Kurulunun kurulu, grev ve alma usul veesaslarnn belirlenmesi olarak gsterilmitir. Etik Kurulun, etik ilkeye aykrdavrann tespitine ilikin karar verme ve inceleme ve aratrma sonucunu ilgililereve Babakanla yazlolarak bildirme yetkisi kamuda etik kltrnn yerlemesi vekamu grevinin ileyiinde etkinliin salanmas iin gerekli grlebilirse de buyazl bildirimin 5176 sayl Kanun kapsamnda devlet memurunun kendileri ve

bunlarn hiyerarik stlerine bildirilmesi ile yetinilmeyip, idari yargdenetimine akolan bu eylemlerin yargsal kesinlik kazanmadan Resmi Gazete ile kamuoyunaduyurulmas ilgilinin herkese tehiri anlamna gelmekte; bu durum ise btn temelhak ve zgrlkler iin dokunulmaz ve her trl deerler ltnn dnda kabuledilen insan onuru ile kiinin maddi ve manevi varlnn nemli ldezedelenmesine yol amaktadr.

te yandan Kamu Grevlileri Etik Kurulu kararnn idari yarg tarafndan iptaledilerek maddi olgularn mevcut olmadnn tespiti halinde, Kanun gerei bu iptalkararnn da Resmi Gazetede yaymlanmasnn daha nceki yaym nedeniyle yazlve grsel medyaya haber tekil edip farklsbjektif deerlendirmelere maruz kalarakonuru zedelenen ve toplum nnde tehir edilen kiilerin uradklar manevizararlarntmyle gidermeyecei de aktr.

Hukuk devletinin temel gereklerinden olan insan haklarnn, demokratik toplumiinde nitelikli bir ekilde kullanlabilmeleri salanrken bu kullanmn sonucundaortaya kacak dzensizliklerin olumsuz sonularnn kaldrlabilmesi belli birdengenin kurulmasngerektirir. Kamuda etik kltrnn yerlemesi iin etik ilkeyeaykrlk kararlar ile bunlarn denetimi sonucu idari yarg tarafndan verilen iptalkararlarnn Resmi Gazetede yaymlanmasnn su nitelii tamayan bir konudakiinin tehirine, dolaysyla toplum iindeki konumunun, maddi ve manevi

varlnn ar bir ekilde etkilenmesine yol amas, kii zgrl ile kamugcnn kullanlmas arasndaki hassas dengenin zgrlk aleyhine bozulmasdemektir. Bu nedenle kural, demokratik toplum dzeninin gereklerine ve adaletilkelerine dolaysyla hukuk devletine ve kiinin maddi ve manevi varlngelitirme hakkna aykrbulunmaktadr.


15/28

U. SKMEN


Aklanan nedenlerle itiraz konusu kural Anayasann 2 ve 17nci maddelerineaykrdr ve iptali gerekir...

25/5/2004 gnl, 5176 saylKamu Grevlileri Etik Kurulu Kurulmasve BazKanunlarda Deiiklik Yaplmas Hakknda Kanunun 5inci maddesinin nc

fkrasnn Anayasaya aykr olduuna ve iptaline 4/2/2010 gnnde oybirliiylekarar verilmitir (18/5/2010 tarih ve 27585 saylRGde yaymlanmtr).

7. Devlet Memurlarnn Yurt Dnda AldklarHediyelerMal Bildiriminde Bulunulmas, Rvet ve Yolsuzluklarla Mcadele Kanun

Teklifinin Trkiye Byk Millet Meclisinde grlmesi srasnda, milletlerarasprotokol ve nezaket kaideleri gerei yabancdevletlerden kamu grevlilerine verilenhediyelere aklk getiren ve bunlardan hangilerinin hazineye intikal edeceinigsteren Hediye balklmadde 25/1/1990 tarihinde Adalet Komisyonu tarafndaneklenmitir.

Hediyeye ilikin hkmler 19/4/1990 tarihli ve 3628 sayl Mal BildirimindeBulunulmas, Rvet ve Yolsuzluklarla Mcadele Kanununda yer bulmutur.

Buna gre; 3628 saylKanunda saylan kamu grevlileri, milletlerarasprotokol,mcamele veya nezaket kaideleri uyarnca veya dier herhangi bir sebeple yabancdevletlerden, milletleraras kurululardan, sair milletleraras hukuk tzelkiiliklerinden, Trk uyruunda olmayan herhangi bir zel veya tzel kii veyakurulutan aldklartarihteki deeri on aylk net asgari cret toplamnaan hediyeveya hibe niteliindeki eyay aldklar tarihten itibaren bir ay iinde kendikurumlarna teslim etmek zorundadrlar. Ancak yabanc devlet adamlar ve

milletleraras kurulu temsilcileri tarafndan verilen imzal hatra fotoraflarnnereveleri bu madde hkmlerine dahil deildir. Hediyelerin bedellerinin tespitikarlacak ynetmelie gre Maliye Bakanlnca yaplr (3628 s.K.Md.3).

Devlet memurunun grevi esnasnda veya grevi dnda, grevinden dolayherhangi bir ekilde kiisel menfaat salamas ve hediye kabul etmesi ak birekilde yasaklanm ve devlet memurlarnn hediye alma ve menfaat salamayasa Etik Ynetmeliinde de ayrntlolarak dzenlenmitir. Ancak milletleraras

protokol ve nezaket kaideleri gerei yabancdevletlerden kamu grevlilerine verilenhediyelere ilikin 3628 sayl Kanunda yer alan hkme gre Mal BildirimiYnetmeliinde dzenleme yaplmtr. Ayrca Etik Ynetmeliinde de 3628 saylKanunun 3nc maddesine atf yaplarak devlet memurlarnn yurt dnda aldklarhediyeler ile ilgili olarak uluslararas ilikilerde nezaket ve protokol kurallargereince yabanc kii ve kurulular tarafndan verilen hediyeler yasak kapsamdnda tutulmu, ancak beyan zorunluluu getirilmitir (Etik Ynt.Md.15/5).

Mal Bildirimi Ynetmeliinde hediye ve hibe eyalarda yaplacak ileme ilikinyaplan dzenlemeye gre;

- Ynetmelikte belirtilen kamu grevlileri, milletleraras protokol, mcameleveya nezaket kaideleri uyarnca veya dier herhangi bir sebeple yabancdevletlerden, milletleraras kurululardan, sair milletleraras hukuk tzel

kiiliklerinden, Trk uyruunda olmayan herhangi bir gerek veya tzel kii veyakurulutan aldklar tarihteki deeri on aylk net asgari cret toplamn aan herhediye veya hibe niteliindeki eyay, aldklartarihten itibaren bir ay iinde kendikurumlarna teslim etmek zorundadrlar. Ancak yabanc devlet adamlar ve


16/28



milletleraras kurulu temsilcileri tarafndan verilen imzal hatra fotoraflarnnereveleri bu madde hkmlerine dahil deildir (Mal Bildirimi Ynt.Md.13).

- Ynetmelikte belirtilen kamu grevlileri ve bunlarn elerine, milletlerarasprotokol, mcamele veya nezaket kaideleri uyarnca veya dier herhangi bir sebeple

yabanc devletlerden, milletleraras kurululardan, sair milletleraras hukuk tzelkiiliklerinden, Trk uyruunda olmayan herhangi bir gerek veya tzel kii veyakurulutarafndan verilen hediye veya hibe niteliindeki eyayalan ilgilisi, bu eyadeerinin on aylk net asgari cret toplamn aan deerde olduunu belirlemesihalinde, yurt iinde aldklartarihten, yurt dnda yurda dnleri tarihinden itibarenon gn iinde bulunduklaril defterdarlna (takdir komisyonu bakanlna) deertakdiri iin kurumlarvastasyla gnderir. Hediye veya hibe niteliindeki bu eyann(yabanc devlet adamlar ve milletleraras kurulu temsilcileri tarafndan verilenimzalhatra fotoraflarnn ereveleri hari) gerek deerinin takdiri ile net asgaricretin on aylk toplamnap amad, 213 saylVergi Usul Kanununun deiik72nci maddesine gre kurulan takdir komisyonunca en ge on gn iinde tespitolunarak ilgiliye ve balbulunduu kuruma bildirilir. Kymet takdirini mteakip,takdir komisyonu tarafndan ilgilisine geri verilen hediye veya hibe niteliindekieyadan deeri net asgari cretin on aylk toplamnaanlar, ilgilisi tarafndan en geon gn iinde kendi kurumlarna verilir. Bu eyalar, kurumca sergilenmek veya

baka bir ekilde muhafaza edilmek suretiyle deerlendirilir veya ilgisi sebebiyledier bir kuruma tevdi edilebilir (Mal Bildirimi Ynt.Md.14).

Bu dzenlemelere gre devlet memuru, Trk uyruunda olmayan herhangi birgerek veya tzel kii veya kurulutan yurt dnda ald hediye veya hibe

niteliindeki eyay, deeri on aylk net asgari cret toplamnamashalinde bir ayiinde kendi kurumuna teslim etmek zorundadr.

Grld gibi buradaki hediye, yabanc devlet, milletleraras kurulu ya daTrk uyruunda olmayan herhangi bir zel veya tzel kii veya kurulu tarafndandevlet memuruna verilmektedir. Veriliamacda milletlerarasprotokol, mcameleveya nezaket kaideleri uyarnca veya dier herhangi bir sebepledir. 3628 saylKanun, bu tr hediyeleri kiisel menfaat amal grmemektedir. Ancak on aylkasgari cret toplamgibi bir limit koymakta bunun zerindeki bir deere sahip olanhediyelerin kuruma teslim edilmesi zorunluluunu getirmektedir. Kanuna grelimitin altndaki hediyelerin bildirilme zorunluluu yoktur. Ancak Etik Ynetmeliiile limitin altndaki hediyelere de beyan zorunluluu getirilmitir. Buna greuluslararas ilikilerde nezaket ve protokol kurallar gereince yabanc kii vekurulular tarafndan verilen hediyeler de beyan edilecektir (Etik Ynt.Md.15/5).

Kanunda yer almayan beyan zorunluluunun ynetmelikle getirilmesi de hukukitartmalara neden olmutur. Ancak 3628 sayl Kanun ile Mal BildirimiYnetmeliindeki devlet memurunun Trk uyruunda olmayan herhangi bir gerekveya tzel kii veya kurulutan yurt dnda aldklarhediye veya hibe niteliindekieya ile ilgili dzenleme, gerekten de bazolumsuzluklar iermektedir.

Birinci olumsuzluk dier herhangi bir sebep ifadesidir. Hediyenin veriliamac

arasnda dier herhangi bir sebep ifadesinin yer almasdr. Milletleraras birkuruluya da yabancbir devlet, hediyeyi menfaat amalolarak verebilir, hediyeyi

bu amala vermese dahi verilen hediyeler devlet memurunun o lkeye kar olantutumunu etkileyebilir. rnein; yabanc bir devlet kendi menfaatlerini gzetmekonumundaki bir devlet memuruna sk sk hediye verebilir.


17/28

U. SKMEN


kinci olumsuzluk yabanc kii ve kurulu ifadesidir. Hediye vermesi merukabul edilenler arasnda Trk uyruunda olmayan herhangi bir gerek veya tzelkii veya kurulu ifadesinin yer almasdr. Gnmzde yabanckii ve kurulular,Trkiyede eitli ihalelere katlmakta ve yatrm yapmaktadr. Sz konusu yabanc

kii ve kurulular, ileriyle ilgili olarak dier Trk vatandalar gibi devletmemurlaryla muhatap olmaktadrlar. Bu yabanc kii ve kurulularn devletmemurlarna verecekleri hediyeler menfaat amalolabilir.

nc olumsuzluk hediyelerden hangilerinin hazineye intikal edeceinigsteren limittir. Verilen hediyelerin devlet memurunda kalp kalmayacan

belirleyen limit olan on aylk asgari cret toplam, eitli kamu grevlileri asndangreceli bir miktardr. Sz konusu miktar, farkl konumdaki iki devlet memuruasndan farklbiimde alglanabilir.

Hediye vermenin Trklere tamamen yasaklanmas Trk uyruunda olmayanherhangi bir gerek veya tzel kii veya kurululara ise serbest olmasbir elikidir.

Bu nedenlerle 3628 sayl Kanunda yer alan devlet memurlarnn Trkuyruunda olmayan herhangi bir gerek veya tzel kii veya kurulutan, yurt dndaaldklarhediye veya hibe niteliindeki eya ile ilgili sz konusu dzenleme kanunmetninden karlmaldr (en, 2010:6).

8. Grevle lgili Menfaat Salama Suu ve Cezas8.1. Devlet MemurlarKanununa Gre657 sayl Devlet Memurlar Kanununun Yasaklar balkl drdnc

blmnde Hediye alma ve menfaat salama yasa ile Denetimindeki

teebbsten menfaat salama yasa da yer almtr.Devlet memurlarnn dorudan doruya veya arac eliyle hediye istemeleri ve

grevleri srasnda olmasa dahi menfaat salama amac ile hediye kabul etmeleriveya isahiplerinden bor para istemeleri ve almalaryasaktr (Md.29).

Devlet memurunun denetimi altnda bulunan veya kendi grevi veya mensupolduu kurum ile ilgisi olan bir teebbsten, dorudan doruya veya araceliyle herne ad altnda olursa olsun bir menfaat salamasyasaktr (Md.30).

Amir, maiyetindeki memurdan hususi bir menfaat temin edecek bir taleptebulunamaz, hediyesini kabul edemez ve bor alamaz (Md.10).

Devlet MemurlarKanunundaki dzenleme ile;-Devlet memuru iin dorudan doruya veya araceliyle hediye istemek ya da

grev dnda da olsa menfaat salama amac ile hediye kabul etmek veya isahiplerinden bor istemek ve almak yasaklanmtr. Grld zere devletmemurunun hediye istemesine kesin bir hkmle yasaklk getirilmitir.

-Denetimindeki teebbsten menfaat salamak yasaklanmtr. Bu madde hkmde her ne ad altnda olursa olsun bir menfaat salamadan bahisle, yasaklnerevesini bir hayli geni izmi, menfaat unsurunun bulunduu her durumuyasaklk kapsamna almtr. Menfaatin tanm icab, yasaklk, dolayl bir biimdeelde edilen kazan ve yararda iermektedir.

-Amir durumunda olan devlet memuru iin maiyetindeki memurdan menfaattemin etmek, hediyesini kabul etmek ve bor almak yasaklanmtr.

Grld gibi mevzuatmzda, devlet memurlarnn grevleri esnasnda veyagrevleri dnda, grevlerinden dolay herhangi bir ekilde kiisel menfaatsalamalarve hediye kabul etmeleri ak bir ekilde yasaklanmtr.


18/28



Bu yasaa uymayan devlet memurlarhakknda uygulanacak yaptrmlar, DevletMemurlarKanununun yedinci blmnde yer almtr.

Kamu hizmetlerinin gerei gibi yrtlmesini salamak amac ile kanunlarn,tzklerin ve ynetmeliklerin devlet memuru olarak emrettii devleri yurt

iinde veya dnda yerine getirmeyenlere, uyulmasn zorunlu kld hususlaryapmayanlara, yasakladileri yapanlara durumun niteliine ve arlk derecesinegre 125inci maddede sralanan disiplin cezalarndan birisi verilir (Md.124/2).

Buna gre hediye alma ve menfaat salama yasana uymayanlar hakkndadurumun niteliine ve arlk derecesine gre disiplin cezasverilebilecektir.

Disiplin amiri devlet memurunun uyarma, knama, aylktan kesme, kademeilerlemesinin durdurulmas ve memurluktan karma cezasndan biriylecezalandrlmas gereken disipline aykr davrann rendii tarihten itibarenkanunen belli sreler iinde disiplin soruturmasn balatarak gerekli cezayuygulayarak disiplin cezas verme yetkisinin zamanamna uramasn nlemekzorundadr (Disiplin Amirleri Ynt.Md.19).

Disiplin amirlerinin sorumluluklarnn banda disiplin soruturmasnbalatmakve yrtmek gelir. Disiplin hukukunda savunma, isnada ilikin aklama niteliindeolduundan byle bir aklama, ancak memur hakkndaki isnat belli olduktan sonrayaplabilir. Bu da soruturmann almas ve yaplmasn gerektirir (Skmen,2009:169).

Disiplin sularnn tespiti ve ortaya kartlmasiin soruturma yaplr (Skmen,2009:169).

Dantayn; fiilin ilenildiinin renilmesi halinde ilgili memur hakknda

soruturma almasve disiplin amirince bamsz bir soruturmacatanarak ayrntlbir soruturma yaplmasnn salanmas bamsz bir soruturmac atanmadan veusulne uygun bir soruturma yaplmadan disiplin cezas verilemez eklindekiistikrar kazanan kararlar disiplin soruturmas yaplmadan disiplin cezasverilmesinin hukuka aykrolacaynndedir (Skmen, 2009:170).

Buna gre disiplin cezas vermeye yetkili mercilerce disiplin suu saylacakeylemlerin ilenildiinin renilmesi halinde bu kiiler hakknda soruturma emriverilerek soruturmac grevlendirilmesiyle balatlacak soruturmada, varsa iddiasahipleri ile olayn akla kavumas iin gerekli tank ve soruturulann ifadelerialnarak yaplacak aratrma ve inceleme ile soruturma sonucunda olayndeerlendirilmesi; adli, idari ve disiplin ynnden soruturulan hakkndasoruturmac kanaat teklifinin de yer ald soruturma raporunun hazrlanmas,olayn pheye yer vermeyecek ekilde somut delillerle ortaya konulmas, isnatedilen su konusu eylem, ilem, tutum ve davranlarn tek tek bildirilereksavunmasnn alnmas ve bunlardan sonra yetkili amir ve kurullarca yukardasralanan bilgi ve belgelerin bulunduu soruturma dosyasnn incelenerek kararverilmesi gerekmektedir (Skmen, 2009:169-171).

Hediye alma ve menfaat salama yasana riayet etmeyenlere verilecek disiplincezalar ile durumun niteliine ve arlk derecesine gre her bir disiplin cezas

uygulanacak fiil ve haller unlar olabilecektir:Uyarma: Devlet memuru vakarna yakmayan tutum ve davranta bulunmak

(Md.125/A-e).Knama: Hizmet dnda devlet memurunun itibar ve gven duygusunu sarsacak

nitelikte davranlarda bulunmak (Md.125/B-d).


19/28

U. SKMEN


Aylktan kesme: Hizmet iinde devlet memurunun itibar ve gven duygusunusarsacak nitelikte davranlarda bulunmak (Md.125/C-).

Kademe ilerlemesinin durdurulmas: Grevi ile ilgili olarak her ne ekilde olursaolsun kar salamak (Md.125/D-c).

Devlet memurluundan karma: Memurluk sfat ile badamayacak nitelik vederecede yz kzartcve utan verici hareketlerde bulunmak (Md.125/E-g).Grevi ile ilgili olarak her ne ekilde olursa olsun kar salamak kademe

ilerlemesinin durdurulmas cezasn gerektirmekte ise de olayn olu biimine,salanan menfaatin cinsine, alnan veya kabul edilen hediyenin trne gre uyarmacezasndan memuriyetten karma cezasna kadar disiplin cezalarndan birisiverilebilecektir.

8.1.1. Grevi ile lgili Olarak Her Ne ekilde Olursa Olsun kar SalamakKademe ilerlemesinin durdurulmas cezas, fiilin arlk derecesine gre

memurun bulunduu kademede ilerlemesinin 1-3 yl durdurulmasdr (Md. 125/D).Devlet Memurlar Kanununun 125inci maddesinin D fkrasnn (c) bendine

gre, grevi ile ilgili olarak her ne ekilde olursa olsun kar salamak kademeilerlemesinin durdurulmas cezasn gerektirmektedir. Olayn olu biimine,salanan menfaatin cinsine, alnan veya kabul edilen hediyenin trne gre,kademede ilerleme 1 yl, 2 yl veya 3 yl durdurulacaktr.

Yasak olan kuraln ihlali iin bir baka ifade ile suun oluumu iin; memurun,- grevle ilgili olarak,- her ne ekilde olursa olsun,- menfaat salambulunmasgerekmektedir.

Grevle ilgili olarak her ne ekilde olursa olsun menfaat salama ya da menfaatsalama amac ile hediye kabul etme esasen ceza kanunlarna gre soruturmaygerektirmekte ise de idare iinde disiplin hkmlerinin uygulanmas bakmndanhediye alma ve menfaat salama yasa Devlet Memurlar Kanunundadzenlenmitir.

Devlet memuru her durumda tarafsz olmak ve devletin menfaatlerini korumakzorundadr. Grevini yerine getirirken ayrm yapamaz, kiilerin yararn veyazararna bir davranta bulunamaz. Grevi srasndaki eyleminin, ileminin vekararlarnn etkilenmemesi iin hediye almamas ve menfaat salamamas gerekir.Devlet memuru her ne ekilde olursa olsun kar salad takdirde bu durumkademe ilerlemesinin durdurulmascezasngerektirir.

lkretim okulu mdrnn, mezun rencilere diploma verilmesikarlnda 5er TL alnmas iin mdr yardmclarna talimatyla belgesiz olarakdiploma paras toplanmasnn grevi ile ilgili olarak kar salamak fiili subut

bulduundan eylemin karl olarak verilen kademe ilerlemesinin durdurulmascezasnda hukuka aykrlk grlmemitir. (Dantay 12.D.nin 15/5/2005 t. veE:2002/4325, K:2005/2510 s.K.)

8.1.2. Disiplin Cezalarnn EtkisiDisiplin cezalarniteliklerine gre; nleyici, cezai nitelikli ve yasaklaycolmak

zere e ayrlmaktadr (Skmen, 2009:160).Uyarma ve knama cezalar nleyici disiplin cezalardr (Skmen, 2009:160).

Devlet memuru vakarna yakmayan tutum ve davranta bulunmaktan dolayverilen uyarma cezasnda; memura, grevinde ve davranlarnda daha dikkatliolmas gerektii yaz ile bildirilmektedir. Hizmet dnda devlet memurunun itibar


20/28



ve gven duygusunu sarsacak nitelikte davranlarda bulunmaktan dolay verilenknama cezasnda; memura, grevinde ve davranlarnda kusurlu olduu yaz ile

bildirilmektedir.Aylktan kesme ve kademe ilerlemesinin durdurulmas cezalar cezai nitelikte

yani somut sonulu disiplin cezalardr. Her iki cezann da maddi yn bulunmaktave ayla etki etmektedir. Hizmet iinde devlet memurunun itibar ve gvenduygusunu sarsacak nitelikte davranlarda bulunmaktan dolay verilen aylktankesme cezasnda; memurun, brt aylndan 1/30-1/8 arasnda kesinti yaplmaktadr.Grevi ile ilgili olarak her ne ekilde olursa olsun kar salamaktan dolayverilenkademe ilerlemesinin durdurulmas cezasnda; memurun, bulunduu kademedeilerlemesi 1-3 yl durdurulmaktadr. renim durumlarnedeniyle ykselebileceklerikadrolarn son kademesinde bulunan memurlarn ise brt aylndan 1/41/2arasnda kesinti yaplmakta ve tekerrrnde grevlerine son verilmektedir (Skmen,2009:160).

Devlet memurluundan karma yasaklayc disiplin cezasdr. Memuriyetstatsne etkisi bulunmaktadr. Memurluk sfat ile badamayacak nitelik vederecede yz kzartc ve utan verici hareketlerde bulunmaktan dolay verilendevlet memurluundan karma cezasnda bir daha devlet memurluuna atanmamakzere memurluktan karlmaktadr (Skmen, 2009:160).

Ayrca aylktan kesme ve kademe ilerlemesinin durdurulmas cezalarnn bazgrevlere atanamamaya etkisi bulunmaktadr. st ynetim grevlerine atanacaklarn

bu greve atanrken cezai nitelikli disiplin cezas almam olmas ve bu greviyrtrken ise cezai nitelikli disiplin cezas almamas gerekmektedir. Aylktan

kesme cezasile tecziye edilenler 5 yl, kademe ilerlemesinin durdurulmascezasiletecziye edilenler 10 yl boyunca daire bakankadrolarna, daire bakankadrosunundengi ve daha st kadrolara, blge ve il tekilatlarnn en st ynetici kadrolarna,dzenleyici ve denetleyici kurumlarn bakanlk ve yeliklerine, vali ve bykelikadrolarna atanamazlar (Md.132/4).

8.2. Ceza Kanunlarna GreGrevle ilgili olarak her ne ekilde olursa olsun menfaat salama ya da menfaat

salama amac ile hediye kabul etme ceza kanunlarna gre soruturmaygerektirmektedir.

Ceza kanunlarna gre soruturma, ceza soruturmasdr.Ceza Soruturmas: Bir su ilendiinde, suun renilmesinden hkmn

kesinlemesine kadar pheli veya sank hakknda yaplacak btn ilemlerin adlimakamlarca yaplmas genel kuraldr. Bu erkler ayrl ilkesinin de bir gereidir.Bir baka deyile soruturma ve kovuturma yetkisi her aamada yargmakamlarnndr.

Devlet memurlarnn su ilemesi halinde ceza soruturmas ekilde yaplr(Skmen, 2007:3):

1) 5237 sayl Trk Ceza Kanununa gre veya genel hkmlere gre cezasoruturmas,

2) 4483 saylMemurlar ve Dier Kamu Grevlilerinin YarglanmasHakkndaKanuna gre ceza soruturmas,

3) 3628 sayl Mal Bildiriminde Bulunulmas, Rvet ve YolsuzluklarlaMcadele Kanuna gre ceza soruturmas.


21/28

U. SKMEN


8.2.1. 5237 saylTrk Ceza Kanuna Gre Ceza SoruturmasKamu grevlilerinin dier kiiler gibi su ilemesi halinde, adli makamlarca

soruturma ve kovuturma yaplr ve toplum dzenine aykr davranlardabulunanlar hakknda ceza kanunlarndaki yaptrmlar uygulanr (Skmen, 2009:1).

Ceza Muhakemesi Kanununa gre bir su ilendiinde nce Cumhuriyetsavclar tarafndan hazrlk soruturmas yaplr. Bu aamadan sonra mahkemennde yaplan kovuturmaya geilir. Genel Hkmlere Gre Soruturma veyaTCKya gre ceza soruturmas, Trk Ceza Kanununda ve dier ceza hkmlzel kanunlara gre ilenmi veya ilenmesi muhtemel bir su ile ilgili makul birphenin varl halinde, bu su saylan eylemler, crm ve kabahatler ile ilgiliCumhuriyet savclar tarafndan yrtlen ve kamu grevlisinin eyleminin kamudavas almasn gerektirip gerektirmediinin tespiti amacyla Ceza MuhakemesiKanununda yer alan usul ve esaslar erevesinde yaplan soruturmadr (Skmen,2009:2).

TCKya gre ceza soruturma ve kovuturma yetkisi adli yargya aittir.8.2.2. 4483 sayl Memurlar ve Dier Kamu Grevlilerinin Yarglanmas

Hakknda Kanuna Gre Ceza SoruturmasKamu grevlileri stlendikleri grevleri yerine getirirken grevleri sebebiyle bir

su ilediklerinde bunun soruturulmas aamasnda genel kuraldan ayrlma szkonusu olmaktadr. lkemizde, memurlar ve dier kamu grevlilerinin grevlerisebebiyle iledikleri sular nedeniyle dorudan doruya cezasoruturma/kovuturmasna tabi tutulmalarnn kamu hizmetinin ileyiindeaksamalara ve kamu otoritesinin saygnlnn zedelenmesine yol aabilecei

dncesiyle bu sakncalargidermek ve aslsz isnat ve iftiralar karsnda memurlarve dier kamu grevlilerini korumak iin bunlarn grevleri sebebiyle ilediklerisular hakknda adli makamlarn soruturma/kovuturma yapmasndan nce idarenin

bir inceleme yapmas ve bu incelemenin sonucuna gre olayn adli makamlaraintikal ettirilmesini ngren izin sistemi benimsenmitir (Skmen, 2009:1).

8.2.2.1. Memur Sularnn SoruturulmasMemurlar ve dier kamu grevlileri hakknda iledikleri iddia edilen sulardan

tr ceza kovuturmaskanunla belirlenen istisnalar dnda idari mercinin izninebaldr (Anayasa, Md.129).

Kovuturma ve yarglama: Devlet memurlarnn grevleri ile ilgili veya grevlerisrasnda iledikleri sulardan dolay soruturma ve kovuturma yaplmas vehaklarnda dava almaszel hkmlere tabidir (657 s.K. Md.24).

Kamu ynetimini zaafa uratmadan memurlarn bu grevleri sebebiyleiledikleri iddia olunan sularda yarglama aamasna geilmeden yaplacak zelsoruturmann basit, etkili ve sratli biimde ilemesini salamak amacyla04/12/1999 tarihinde 4483 sayl Memurlar ve Dier Kamu GrevlilerininYarglanmas Hakknda Kanun yrrle girmitir. Bu Kanun, memur ve dierkamu grevlileri grevleri sebebiyle su ilediklerinde, Cumhuriyet

basavclklarnn soruturma aabilmesi iin yetkili mercilerce izin verilmesi

sistemini getirmitir. Bu nedenle kamu grevlilerinin grevleri sebebiyle ilediklerisular sz konusu olduunda idari merciler soruturma izni vermekte ve ancak

bundan sonra adli makamlar soruturma ve kovuturma aamasnageebilmektedirler. Kanunun amac, memurlarn grevleri sebebiyle ilediklerisulardan dolayyarglanabilmeleri iin izin vermeye yetkili mercileri belirtmek ve


22/28



izlenecek usul dzenlemektir. Yetkili merci n inceleme raporu zerine 30 (+15)gn iinde karar verir. zni Vermek karar yarglanmasna izin vermedir. zniVermemek kararyarglanmasna izin vermemektir (Skmen, 2009:182).

8.2.2.2. 5237 saylTCKya gre Memur ve Dier Kamu Grevlileri Sular

Trk Ceza Kanununda, kamu idaresinin gvenilirliine ve ileyiine karilenen sular, ikinci kitap (zel hkmler), drdnc ksm (millete ve devlete karsular ve son hkmler), birinci blmde dzenlenmitir.

4483 sayl Kanunun kapsam maddesinde, memurlar ve dier kamugrevlilerinin grevleri sebebiyle iledikleri sular hakknda uygulanaca

belirtilmiancak bu grevlilerin grevleri sebebiyle ileyebilecekleri sularn nelerolduu belirtilmemitir. Baka bir anlatmla, Kanun sular tek tek belirlememi,grev sebebiyle ilenen su ifadesiyle genel bir tanmlama yaplmtr. Bunun nedenitm sular ve cezalar Trk Ceza Kanununda dzenlenmitir. Trk CezaKanununda memur sular ile ilgili ayr bir blm bulunmamakla birlikte birokmaddede suun grevi gerei kamu grevlisince ilenmesi eklinde ifade ierenhkmler bulunmaktadr. te bu hkmler irdelenmek suretiyle, memurlar ve dierkamu grevlilerinin grevleri sebebiyle ileyebilecekleri sular tespit etmekmmkn olmaktadr (Skmen, 2009:192).

Trk Ceza Kanununda yer alan memur ve dier kamu grevlilerinin grevlerisebebiyle iledikleri bazsular unlardr (Skmen, 2009:192):

a) Nitelikli dolandrclk (Md.158),b) Mhr bozma (Md.203),c) Resmi belgede sahtecilik (Md.204),

) Resmi belgeyi bozmak, yok etmek veya gizlemek (Md.205),d) Denetim grevinin ihmali (Md.251),e)Yetkili olmadbir i iin yarar salama suu: Grevine girmeyen ve yetkili

olmad bir ii yapabilecei veya yaptrabilecei kanaatini uyandrarak yararsalayan kamu grevlisi bir yldan be yla kadar hapis ve adli para cezas ilecezalandrlr (Md.255),

f) Zor kullanma yetkisine ilikin snrn almas(Md.256),g) Grevi ktye kullanma suu: (1) Kanunda ayrca su olarak tanmlanan

haller dnda, grevinin gereklerine aykr hareket etmek suretiyle kiilerinmaduriyetine veya kamunun zararna neden olan ya da kiilere haksz bir menfaatsalayan kamu grevlisi, altaydan iki yla kadar hapis cezasile cezalandrlr. (2)Kanunda ayrca su olarak tanmlanan haller dnda, grevinin gerekleriniyapmakta ihmal veya gecikme gstererek kiilerin maduriyetine veya kamununzararna neden olan ya da kiilere haksz bir menfaat salayan kamu grevlisi, aydan bir yla kadar hapis cezasile cezalandrlr. (3) rtikap suunu oluturmadtakdirde grevinin gereklerine uygun davranmas iin veya bu nedenle kiilerdenkendisine veya bir bakasna kar salayan kamu grevlisi, bir yldan yla kadarhapis ve bebin gne kadar adli para cezasile cezalandrlr (Md.257).

) Greve ilikin srrn aklanmas(Md.258),

h) Kamu grevlisinin ticareti (Md.259),) Kamu grevinin terki veya yaplmamas(M.260),i) Kiilerin mallarzerinde usulsz tasarruf (Md.261),

j) Geree aykrbilirkiilik ve tercmanlk (Md.276),k) Suu bildirmeme (Md.278),


23/28

U. SKMEN


l) Kamu grevlisinin suu bildirmemesi (Md.279),m) Salk meslei mensuplarnn suu bildirmemesi (Md.280),n) Su delillerini yok etme, gizleme veya deitirme (Md.281),o) 3628 saylKanun kapsamna giren sularmstear, vali ve kaymakamlarn

ilemesi (Md.17).8.2.3. 3628 sayl Mal Bildiriminde Bulunulmas, Rvet ve YolsuzluklarlaMcadele Kanuna Gre Ceza Soruturmas

Kanunun amac, rvet ve yolsuzluklarla mcadele etmek iin mal bildirimi ileKanunda belirlenen sularla bazsulardan dolaykamu grevlileri ve su ortaklarhakknda takip ve muhakeme usuln dzenlemektir (Md.1).

3628 saylKanunun 17nci maddesi uyarnca bu Kanunda yazlolan sresindemal bildiriminde bulunmama, gizli olan mal bildiriminin ierii hakknda aklamayapma, bilgi verme ve yaynda bulunma, geree aykrmal bildiriminde bulunma,haksz mal edinme, haksz edinilen malkarma veya gizleme sularile 5411 saylBankaclk Kanununda saylan sularla, irtikap, rvet, ihtilas ve zimmete parageirme, grev srasnda veya grevinden dolaykaaklk, resmi ihale ve alm vesatmlara fesat kartrma, devlet srlarnn aklanmas veya aklanmasnasebebiyet verme sulan ile bu sulara itirak etmekten sank olanlar hakknda 4483sayl Memurlar ve Dier Kamu Grevlilerinin Yarglanmas Hakknda Kanunhkmleri uygulanmayarak bu Kanunda ngrlen usule gre soruturma yaplr(Skmen, 2009:238).

8.2.3.1. 3628 saylKanun Kapsamna Giren SularBu Kanunda ve Bankaclk Kanununda yazl sularla baz sulardan dolay

kamu grevlileri ve su orta olmaktan sank olanlar hakknda mstear, vali vekaymakamlar hari 4483 sayl Memurlar ve Dier Kamu GrevlilerininYarglanmasHakknda Kanun hkmleri uygulanmaz. 3628 saylKanun, Kanunkapsamna giren sularbu Kanunda belirlenen sular, Bankaclk Kanununda yazlsular ve bazsular olarak e ayrmtr (Skmen, 2010:62).

1) Bu Kanunda yazlsular unlardr (Skmen, 2010:62-63):a) htara ramen sresinde mal bildiriminde bulunmama suu (Md.6, 10/1),

b) Soruturma ile ilgili olarak verilen sre zarfnda mal bildiriminde bulunmamasuu (Md.10/2, 19/2),

c) Geree aykraklama suu (Md.9/1),d) Geree aykrbildirimde bulunma suu (Md.12),e) Haksz mal edinme, mal karma veya gizleme suu: Kanuna veya genel

ahlaka uygun olmayan mal edinmek veya geliriyle uygun olmayan arharcamalaryapmak, haksz mal edinme, mal karma veya gizleme suunu oluturmaktadr(Md.13).

f) Muhakkik ve mfettilerin ihbar ve evraktevdi etmemesi suu (5237 s.TCK,Md.257/2),

g) Bilgi verme zorunluluuna uymamak suu (Md.20).2) 5411 saylBankaclk Kanununda yazlsular unlardr (Skmen, 2010:64):

a) zinsiz faaliyette bulunmak (Md.150),b) Mevduat ve katlm fonu sahiplerinin haklarnengellemek (Md.151),c) Dzeltici, iyiletirici ve kstlaycnlemleri almamak (Md.152),d) Yetkili merciler ile denetim grevlilerince istenen bilgi ve belgeleri vermemek

ve grevlerini yapmalarnengellemek (Md.153),


24/28



e) Belgelerin saklanmasykmllne aykrdavranmak (Md.154),f) Geree aykrbeyanda bulunmak (Md.155),g) lemlerin kayt d braklmas ve geree aykr muhasebeletirme

(Md.156),

h) Sistemi engelleme, bozma, verileri yok etme veya deitirme (Md.157),) tibarn zedelenmesi (Md.158),i) Srlarn aklanmas(Md.159),

j) Zimmet (Md.160),k) Dier kanunlara aykrlklar (Md.161).3) Bazsular unlardr (Skmen, 2010:65-66):a) rtikp: Gncel Trke Szlkte, irtikap; kt i yapma, ktlk etme,

yiyicilik, yalan syleme, hile yapma eklinde tarif edilmitir. rtikp suu, 5237sayl Trk Ceza Kanununda u ekilde dzenlenmitir: Kamu grevlisinin;grevinin salad nfuzu ktye kullanmak suretiyle kendisine veya bakasnayarar salanmasna veya bu yolda vaatte bulunulmasna bir kimseyi icbar etmesiveya grevinin salad gveni ktye kullanmak suretiyle gerekletirdii hilelidavranlarla, kendisine veya bakasna yarar salanmasna veya bu yolda vaatte

bulunulmasna bir kimseyi ikna etmesi ile iledii su irtikap suunu oluturur(TCK, Md.250).

b) Rvet: Rvet suu, bir kamu grevlisinin, grevinin gereklerine aykrolarak bir ii yapmasveya yapmamasiin kiiyle vardanlama erevesinde biryarar salamasile iledii su rvet suunu oluturur.

Rvet suu, 5237 saylTrk Ceza Kanununda u ekilde dzenlenmitir: (1)

Rvet alan kamu grevlisi, drt yldan on iki yla kadar hapis cezas ilecezalandrlr. Rvet veren kii de kamu grevlisi gibi cezalandrlr. Rvetkonusunda anlamaya varlmashalinde su tamamlanmgibi cezaya hkmolunur.(2) Rvet alan veya bu konuda anlamaya varan kiinin yarggrevi yapan, hakem,

bilirkii, noter veya yeminli mali mavir olmas halinde, birinci fkraya greverilecek ceza te birden yarsna kadar artrlr. (3) Rvet, bir kamu grevlisinin,grevinin gereklerine aykr olarak bir ii yapmas veya yapmamas iin kiiylevardanlama erevesinde bir yarar salamasdr. (4) Birinci fkra hkm, kamukurumu niteliindeki meslek kurulular, kamu kurum veya kurulularnn ya dakamu kurumu niteliindeki meslek kurulularnn itirakiyle kurulmu irketler,

bunlarn bnyesinde faaliyet icra eden vakflar, kamu yararna alan dernekler,kooperatifler ya da halka ak anonim irketlerle hukuki iliki tesisinde veya tesisedilmi hukuki ilikinin devam srecinde, bu tzel kiiler adna hareket edenkiilere grevinin gereklerine aykr olarak yarar salanmas halinde de uygulanr.(5) Yabancbir lkede seilmiveya atanmolan yasama veya idari veya adli birgrevi yrten kamu kurum veya kurulularnn, yaplanma ekli ve grev alanneolursa olsun devletler, hkmetler veya dier uluslararas kamusal rgtlertarafndan kurulan uluslararasrgtlerin grevlilerine veya aynlkede uluslararasnitelikte grevleri yerine getirenlere, uluslararas ticari ilemler nedeniyle bir iin

yaplmasveya yaplmamasveya haksz bir yararn elde edilmesi veya muhafazasamacyla dorudan veya dolaylolarak yarar teklif veya vaat edilmesi veya verilmeside rvet saylr (TCK, Md.252).

c) htilas ve zimmete para geirme: Gncel Trke Szlkte, ihtilas; arma, birmalaka sahibinden veya evinden hzla kapp almadr. Zimmet ise bir kimsenin


25/28

U. SKMEN


yasal olmayan yollardan zerine geirip demeye zorunlu olduu para eklinde tarifedilmitir. htilas ve zimmete para geirme suu, 5237 saylTrk Ceza Kanunundau ekilde dzenlenmitir: Kamu grevlisinin grevi nedeniyle zilyedlii kendisinedevredilmiolan veya koruma ve gzetimiyle ykml olduu malkendisinin veya

bakasnn zimmetine geirmesiyle iledii su ihtilas ve zimmete para geirmesuunu oluturur (TCK, Md.247).d) Resmi ihale, alm ve satmlara fesat kartrma suu: Kiilerin, kamu kurum

veya kurulular adna yaplan mal veya hizmet alm veya satmlarna ya dakiralamalara ilikin ihalelere ve yapm ihalelerine fesat kartrmas ile iledii su

bu suu oluturur (TCK, Md.235, 236), (2886 s.K, Md.83), (4734 s.K, Md.60).e) Grev srasnda veya grevinden dolay kaaklk: Grev srasnda veya

grevinden dolay kaaklk suu 5607 sayl Kaaklkla Mcadele Kanunundau ekilde dzenlenmitir: Kaaklk fiillerini nlemek, izlemek, aratrmak vesoruturmakla grevli kiilerin, ithalatn ve ihracatn kanuni gerei yerinegetirilmeden yaplmasveya meslek ve sanatn saladkolaylklardan yararlanmaksuretiyle veya belgede sahtecilik yaplarak veya bu sularn ilenmesine kasten gzyummak suretiyle ilemesi ile iledii su grev srasnda veya grevinden dolaykaaklk suunu oluturur (5607 s. K.Md.3,4).

f) Devlet srlarnn aklanmas veya aklanmasna sebebiyet verme: Devletsrlarnn aklanmasveya aklanmasna sebebiyet verme sular5237 saylTrkCeza Kanununda u ekilde dzenlenmitir: Devletin gvenliine ve siyasalyararlarna ilikin bilgileri aklama veya gizli kalmas gereken bilgileri aklamaveya devlet srlarndan yararlanma, devlet hizmetlerinde sadakatsizlik veya

yasaklanan bilgileri aklama, yasaklanan bilgileri siyasal veya askeri casuslukmaksadyla aklama suu devlet srlarnn aklanmas veya aklanmasnasebebiyet verme sularnoluturur (TCK, Md. 329, 330, 333, 336, 337).

8.2.4. Adli Yargnn Verdii Cezalarn Memuriyete EtkisiGrevle ilgili olarak her ne ekilde olursa olsun menfaat salama ya da menfaat

salama amac ile hediye kabul etme ile ilgili olarak yukarda belirtilen sulardanceza kanunlarna gre yaplan soruturma ve kovuturma sonucunda adli yargnnverdii cezann memuriyete etkisi bulunmaktadr. Ceza mahkmiyetinin sonucuolarak memur olunamamakta veya memuriyet stats kaybedilebilmektedir(Skmen, 2010:625).

Devlet memuru olabilmek iin devlet memurluuna alnmada genel ve zelartlar aranr. Devlet memurluuna alnma artlar657 saylKanunda belirtilmitir.Devlet memurluuna alnacaklarda aranlacak genel artlar arasnda bulunan 48incimaddenin A fkrasnn 4 numaral bendindeki kamu haklarndan mahrum

bulunmamak ile 23/1/2008 tarihli ve 5728 sayl Kanunun 317nci maddesiyledeitirilmiolan 5 numaralbendindeki kasten ilenen bir sutan bir yln stndehapis cezasalmamolmak ve Kanunda tek tek saylan; devletin gvenliine karsular, Anayasal dzene ve bu dzenin ileyiine karsular, milli savunmaya karsular, devlet srlarna kar sular ve casusluk, zimmet, irtikp, rvet, hrszlk,

dolandrclk, sahtecilik, gveni ktye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesatkartrma, edimin ifasna fesat kartrma, sutan kaynaklanan malvarldeerleriniaklama veya kaaklk sularndan dolaymahkm olmamak artlararanr. Memuriken bu genel artlarn, memuriyet sresince muhafaza edilmesi, devlet memuruolarak kalabilmek iin bu artlarn kaybedilmemesi yani memur olma artntayor


26/28



olmak gerekmektedir. Bu artlar kaybetme halinde 98inci maddenin b fkrasnagre memurluun sona ermesi sz konusu olmaktadr (Skmen, 2010:619).

Kamu haklarherkes tarafndan kullanlan devredilmez haklardr. Bu haklarn ennemlisi seme ve seilme hakk ve alma zgrldr. Ancak memur olmak

isteyen kimsenin, seme ve seilme hakkn veya memur olmasn engelleyenmahkmiyetinin bulunmamas kouldur. Bu haklar ancak kanunla kstlanabilir.Bylece kamu haklar kanunla kstlanm olan kimse devlet memuru olamaz(Skmen, 2010:622).

Devlet Memurlar Kanununa gre, devlet memuru olabilme genel artlararasnda yer alan Kamu haklarndan mahrum bulunmamak (Md. 48/A-4) art,Kanunun ilk metninde yer alan ve deitirilmeyen bentlerinden birisidir. 5237 saylTrk Ceza Kanununun Belli Haklar Kullanmaktan Yoksun Braklma balkl53nc maddesinde gvenlik tedbirleri yer almaktadr. Bu madde hkmne grekii hakknda, kamu grevlisi sfatyla haiz olduu hak ve yetkileri ktyekullanarak ilenen sular (zimmet, irtikap, rvet, grevi ktye kullanma suu vb.)dolaysyla hapis cezasna mahkumiyet halinde gvenlik tedbirlerinehkmedilecektir. Sz konusu maddeye gre; birinci fkrada saylan hak veyetkilerden birinin ktye kullanlmas suretiyle ilenen sular dolaysyla hapiscezasna mahkmiyet halinde ayrca cezann infazndan sonra ilemek zerehkmolunan cezann yarsndan bir katna kadar bu hak ve yetkinin kullanlmasnnyasaklanmasna karar verilir. Kamu haklarnkullanmaktan yoksun braklan kimse,hak yoksunluu sresince devlet memuru olamaz ve devlet memurluu yapamaz(Skmen, 2010:623).

Devlet memuru iken memurluk grevine son verilmeyi gerektirmeyen yanidevlet memuru olma artn kaybettirmeyen hrriyeti balayc bir ceza nedeniylemahkm olan ve bu mahkmiyete bal olarak belli haklar kullanmaktanyasaklanan, sz konusu mahkmiyeti nedeniyle memuriyeti sona ermeyen ancakmahkm olduu iin memurluk yapamayan ve memurluklaraskya alnan kimseler,hak yoksunluklarsona ererek yasaklanan haklarnyeniden kazanmalardurumundamemuriyete iade edilirler (Skmen, 2010:624).

Memuriyete alnmaya kesin engel olan ve memuriyet statsnn kaybedilmesineneden olan mahkmiyetler bakmndan sresiz hak yoksunluu sz konusudur.Haklarnda hkmn aklanmasnn geri braklmas karar verilmi olanlar

bakmndan herhangi bir artszlk sz konusu olmayacaktr (Skmen, 2010:637).Memuriyet greviyle ilgili olarak her ne ekilde olursa olsun menfaat salayarak

ya da menfaat salama amac ile hediye kabul ederek devlet memurlarnn devletgrevlisi sfatyla haiz olduu hak ve yetkileri ktye kullanarak iledikleri rvet,irtikap, grevi ktye kullanma vb. gibi yukarda belirtilen sulardolaysyla cezakanunlarna gre yaplan soruturma ve kovuturmann sonucunda adli yargnnverdii cezann memuriyete etkisi bulunmaktadr. Bu etki memuriyet statsnnkaybedilmesi olacaktr.

SonuDevlet memuru her durumda tarafsz olmak ve devletin menfaatlerini korumak

zorundadr. Grevini yerine getirirken ayrm yapmamas, kiilerin yararna veyazararna bir davranta bulunmamas, ne dorudan ne de dolayl bir menfaatsalamamas gerekir. Genel idare esaslarna gre yrtlen asli ve srekli kamu


27/28

U. SKMEN


hizmetlerini ifa ile grevlendirilen devlet memurlarnn kiisel istek ve kiiselmenfaatleri iin deil, devletin menfaatleri iin almas gerekir. Devletmemurunun grevi srasndaki eylem, ilem ve kararlarnn etkilenmemesi iinhediye almamas ve menfaat salamamas dnlm ve Devlet Memurlar

Kanununun 29 ve 30uncu maddeleriyle hediye alma, menfaat salama yasadzenlenmitir.Devlet memuruna salanan kiisel menfaatler, memurun grevi srasndaki

eylemini, ilemini ve kararn etkilemektedir. Kiisel menfaatte ilk akla gelenrvettir. Ancak aka rvet denilmeyen memurun eylemini, ilemini ve kararnetkileme ihtimali bulunan, bugn iin masum olarak grlebilecek bir hediyeninalnmas, kabul edilmesi veya bir menfaat salanmas, yarn memuru zor durumda

brakacak ve yoldan karabilecektir.Bu almamzda, hediye rvet (mi)dir? konusunda 657 saylDevlet Memurlar

Kanunu, 5176 sayl Etik Kanunu ve bu Kanuna ilikin Anayasa Mahkemesininverdii kararlar dorultusunda aklamalar yaplmaya allm, grevle ilgili olarakmenfaat salama sularve cezalarile bu cezalarn memuriyete etkisi mevcut yasaldzenlemeler erevesinde incelenip deerlendirilmitir.

Herhangi bir menfaat beklentisi olmadan sevginin artmas niyeti ilehediyelemek sevgiyi glendirir, dostluu pekitirir. Devlet grevinde bulunanlarasndan menfaat yoktur demek doru olmayacaktr. nk hediyeyi veren tarafn

bir menfaat elde etme ynnde bir beklentisi bulunmaktadr. Hediyeyi alan devletmemurunun ise hediyeyi veren tarafa bir menfaat salama ihtimali vardr. Hediyeverenin bir menfaat ummas, alann da o kiiyi deerlendirirken ayrtutacak olmas

nedeniyle devlet grevlilerine verilen hediyenin ileride rvet olma ihtimaliyksektir. Bu sebeple Ben bu grevde olmasaydm bu ey bana verilir miydi?sorusuna verilecek cevap, o eyin hediye mi rvet mi? olduunu ona syleyecektir.

Memuriyet greviyle ilgili olarak her ne ekilde olursa olsun menfaat salayarakya da menfaat salama amac ile hediye kabul ederek devlet memurlarnn devletgrevlisi sfatyla haiz olduu hak ve yetkileri ktye kullanarak iledikleri rvet,irtikap, grevi ktye kullanma vb. gibi yukarda belirtilen sulardolaysyla cezakanunlarna gre yaplan soruturma ve kovuturmann sonucunda adli yargnnverdii cezann memuriyete etkisi olaca gibi Devlet Memurlar Kanununa greverilecek cezann st grevlere ykselmemeye ve memuriyet statsnnkaybedilmesine etkisi bulunmaktadr.

3628 saylKanunda yer alan, devlet memurlarnn yurt dnda aldklarhediyeveya hibe niteliindeki eya ile ilgili sz konusu dzenlemenin, hediye vermeninTrklere tamamen yasaklanmas, Trk uyruunda olmayan herhangi bir gerek veyatzel kii veya kurululara ise serbest olmas bir eliki olmas nedeniyle yasametninden karlmas iin yasal dzenleme yaplmas gerektiideerlendirilmektedir.

zetle, hukuki mevzuat devlet memurunun hediye almasn ve kabul etmesinikesinlikle yasaklamtr. Hediye verme, rvetten farkl gibi grnse de verenin

veri amacnn gerisinde yatan gerei saklamaktan teye gememektedir. Birmenfaat elde etmek iin devlet memuruna aka rvet veremeyenler, hediyevermek suretiyle ona menfaat salamaktadrlar. Bu anlamda hediyeyi rvet olarakdeerlendirmek mmkndr.


28/28


Hediye ile rveti birbirinden ayracak l olmadndan devlet memurlarnndevlet grevlisi sfatyla verilen hediyeyi kabul etmemesi veya geri evirmesi endoru davranbiimi olacaktr.

KaynakaAnayasa Mahkemesi internet sitesi, http://www.anayasa.gov.tr/Aykn, H. (2000), "Rvetin Nedenleri Ekonomik Etkileri ve Rvetle Mcadele",

Yaklam, Austos 2000.Babakanlk internet sitesi, http://www.basbakanlik.gov.trDantay internet sitesi, http://www.danistay.gov.trDiyanet leri Bakanl internet sitesi, http://sorusor.diyanet.gov.tr/fmi/xsl/fetva/

y_dokumcevap.xsl?-db=FetvaVT&-lay=wfkweb&-recid=1017&-find= (ET:17/10/2011)

Kamu Grevlileri Etik Kurulu (2010), Etik Rehber, Ankara.Kamu Grevlileri Etik Kurulu internet sitesi, http://www.etik.gov.tr/

duyurular/tekzip/tekzip_aksam.htm (ET: 10/05/2010), http://www.etik.gov.tr/kurulkararlari/kurulkararlari.htm (ET: 10/05/2010)

Kurucan, A. (2011), Hediye mi Rvet mi? (06/10/2011),http://www.zaman.com.tr/yazar.do?yazino=1187305

Maliye Bakanlinternet sitesi, http://www.maliye.gov.tr http://www.bumko.gov.trhttp://www.pergen.gov.tr

Paksu, M. (2008), Rvet Saylan Hediye (10/08/2008),http://www.haber7.com/haber/20080810/Rusvet-sayilan-hediye-hangisidir.php.

Sakarya niversitesi internet sitesi, http://www.kamu.sakarya.edu.trSkmen, U. (2009), Kamudaresinde Soruturma Kovuturma, Maliye Bakanl

Strateji Gelitirme Bakanl, Yayn No:2009/400, Ankara,Skmen, U. (2010), Aklamal-tihatl-rnekli Kamu Hizmetilerinin Mal

Beyan, Ankara,Skmen, U. (2005), 3628 sayl Kanuna Gre Soruturma ve Sular, Maliye

BakanlPersonel Genel Mdrl, El Kitab:9, Ankara, Mays 2005,Skmen, U. (2010), Kamu daresinde Mahkumiyeti Olanlarn Devlet Memuru

Olmalar ve Memuriyet Statsn Kaybetmeleri, Maliye Dergisi, MaliyeBakanlStrateji Gelitirme Bakanl, Ocak-Haziran 2010, Say:158, Ankara,

Skmen, U. (2010), Kamu Hizmetinde ve Kamu Grevinde Bulunanlarn ServetBeyan, Mali Klavuz Dergisi, Yl:12, Say:47, Ocak-Mart 2010.

Skmen, U. (2007), Soruturma ve Disiplin, Kamu daresi Denetileri EitimProgram baslmam ders notlar (Maliye Bakanl Denetim KoordinasyonKurulunca dzenlenen Denetiler Eitim Program; 1.Dnem, Aralk-200711.Dnem, Mays-2011),

en, M. L. (2010), Kamu Grevlilerini Yoldan kartan Bubi Tuzaklar: Hediye veKiisel Kullanm Amacyla Yaplan Balar, Sakarya niversitesi, BF.

TBMM internet sitesi, http://www.tbmm.gov.tr/ develop/owa/kanunlar_sd.durumu?

kanun _no=5237

devlet memuruna hediye rüşvet mi.pdf

Documents