σ τ ο ν π ο λ ι τ ι σ μ ό amp τ η ζ ω ή

Ιερή μέλισσα

Ι Α Ν Ο Υ Α Ρ Ι Ο Σ2 0 1 5τ ε ύ χ ο ς 0 1

( Του Ιωάννη Κωνσταντάκου )

Η Θήβα και η

( Του Άντριου Γκόουγκ)

Σκοτεινότερες μέρες

Ντούσαν Κρτόλιτσε

Ένα παιδί-θαύμα από τη Σερβία

( Του Νικόλα Σεγκούντο)

ΙωάννηςΜ Κωνσταντάκος

Θ ρ ύ λ ο ι κ α ι π α ρ α μ ύ θ ι α γ ι α τ η χ ώ ρ α τ ο υ χ ρ υ σ ο ύ

Α ρ χ α ι ο λ ο γ ί α ε ν ό ς π α ρ α μ υ θ ι α κ ο ύ μ ο τ ί β ο υ

Εκδ Στιγμή Αθήνα 2011

( Ο Ιωάννης Μ Κωνσταντάκος σπούδασε κλασική φιλολογία στην Αθήνα και στο Καίμπριτζ Από το 2003 διδάσκει στο Πανεπιστήμιο Αθηνών Εδώ και πολλά χρόνια μελετάει τις μυθοπλασίες τα παραμύθια και εν γένει τον λαϊκό αφηγηματικό πλούτο του αρχαίου κόσμου από την κλασική Ελλάδα και την Αίγυπτο έως τη Μεσοποταμία το Ιράν και την Ινδία Τα ενδιαφέροντά του περιλαμβάνουν ακόμη το αρχαίο ελληνικό και ρωμαϊκό δράμα τα αινίγματα και άλλα πνευματικά παιχνίδια καθώς και την πρόσληψη των αρχαίων κειμένων στη νεότερη εποχή Έχει δημοσιεύσει πλήθος μελετήματα σε επιστημονικά έντυπα ολόκληρης της Ευρώπης Από τις εκδόσεις Στιγμή κυκλοφορούν επίσης τα βιβλία του Ακίχαρος Η Διήγηση του Αχικάρ στην αρχαία Ελλάδα τόμοι 1 2 και 3 (2008ndash2013) )

Μ Κωνσταντάκος

(03)

Διανέμεται δωρεάν μέσω του site wwwyoumagazinegrwordpress

Μ Η Ν Ι Α Ι Ο Η Λ Ε Κ Τ Ρ Ο Ν Ι Κ Ο Π Ε Ρ Ι Ο Δ Ι Κ Ο

Επιμέλεια Έκδοσης -Νίκος Κατσινόπουλος

Έλλη Ιωαννίδου

Κωσταντίνος Κούρος

Αρχισυντάκτης -Νίκος Κατσινόπουλος

Creative Director -Έλλη Ιωαννίδου

Συνεργάτες -Ιωάννης Κωνσταντάκος

Δώρα Νικολαΐδου

Νικόλας Σεγκούντος

Ανδρεάς Τσάκαλης

e-mail deprofundismaggmailcom

Ένα νέο ηλεκτρονικό περιοδικό εμ-

φανίζεται Τι θα περίμενε ο ανα-

γνώστης διαβάζοντας το editorial

του

Να του συστηθεί - να αναφέρει

τους λόγους που ώθησαν στη δη-

μιουργία του να τοποθετηθεί να

δηλώσει τις προθέσεις τους σκοπούς του Αυτά έχω δει να

κάνουν άλλα περιοδικά έντυπα ή ηλεκτρονικάmiddot τα ίδια πε-

ρίπου μου είπαν γνωστοί φίλοι και συνεργάτες όταν ζήτη-

σα την άποψή τους τη βοήθειά τους για τη συγγραφή του

editorial για το πρώτο τεύχος του De Profundis

Το σκέφτηκα Έχουν δίκιο είπα Αυτό είναι το πρέπον και

το σωστό αυτή είναι η πεπατημένη

Αλλάhellip κάτι δεν μου πήγαινε καλά Μrsquo αρέσει να βλέπω ndashκαι

να λειτουργώndash κάπως laquoανορθόδοξαraquo τα πράγματα Στο ίδιο

μήκος κύματος ndashλίγο ως πολύndash κινούνται και όλοι όσοι συμ-

μετέχουν στη δημιουργία τού De Profundis

Οπότεhellip δεν θα ακολουθήσω την πεπατημένη

Το όνομά του περιοδικού το έχετε ήδη δει στο εξώφυλλο

Οι συνεργάτες και όσοι φροντίζουν για την έκδοσή του ανα-

γράφονται στη διπλανή στήλη Τα περιεχόμενά του αποτυ-

πώνονται στις δύο επόμενες σελίδες Διαβάστε το ελεύθερα

Κατεβάστε το στον υπολογιστή σας Τυπώστε το αν θέλετε

Να έχετε μια καλή χρονιά

Νίκος Κατσινόπουλος

( e d i t o r i a l )

(04)

6 - 1 1 ( ειδήσεις )Επιμέλεια ndash Κωνσταντίνος Κούρος

1 2 - 1 5 ( επιστήμη )Σκοτεινότερες μέρεςτου Νικόλα Σεγκούντο

1 6 - 2 3 ( αρχαιολογία των διηγήσεων )Η Θήβα και η Σαμαρκάνδη ή Οι Μηχανές του Πεπρωμένουτου Ιωάννη Κωνσταντάκου

2 4 - 2 5 ( παρουσίαση )Ντούσαν Κρτόλιτσε ndash Ένα παιδί-θαύμα από τη Σερβίαεπιμέλεια ndash Νικόλας Σεγκούντος

3 0 - 4 1 ( μυστήριο-παραδόσεις )Η Ιερή μέλισσα - Μια παράδοση χαμένη στις δέλτους του χρόνου του A Γκόουγκπροσαρμογή ndash Νίκος Κατσινόπουλος

Ι α ν ο υ ά ρ ι ο ς 2 0 1 5

(05)

4 2 - 4 3 ( τέχνης περίπατος )Σαν τη μητέρα αλήθειατου Γιώργου Ιωάννουεπιμέλεια ndash Έλλη Ιωαννίδου

4 4 - 4 7 ( μύθου ευκαιρία )Ο Αετός και η Χελώνατης Έλλης Ιωαννίδου

4 8 - 5 1 ( τεχνών δρώμενα)επιμέλεια ndash Κωνσταντίνος Κούρος

5 2 - 5 5 ( φυλλομετρώντας )επιμέλεια ndash Κωνσταντίνος Κούρος

5 6 - 5 8 ( στις γειτονιές του κόσμου )Street Artφωτογραφίες ndash Ανδρέας Τσάκαλης

-Η Νομική Αθηνών στην 3η θέση παγκόσμιου

διαγωνισμού δικονομίας

Την τρίτη θέση στον Παγκόσμιο Διαγω-νισμό Εικονικής Δίκης κατέλαβε η ομάδα της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών η τελική φάση του οποίου πραγ-ματοποιήθηκε από τις 24 έως τις 26 Οκτω-βρίου στις ΗΠΑ Πρόκειται για μια σημα-ντική διάκριση δεδομένου ότι η ελληνική ομάδα ξεχώρισε ανάμεσα σε αντίστοιχες ομάδες 40 Πανεπιστημίων καταφέρνοντας να ξεπεράσει και το φημισμένο σε αυτό τον τομέα ΧάρβαρντΗ υπόθεση της εικονικής δίκης αφορούσε ιδιώτες ομολογιούχους που εμπιστεύθη-καν το Ελληνικό Κράτος και είδαν τα ομό-λογά τους να laquoκουρεύονταιraquo Με άλλα λό-για το θέμα αφορούσε σε προσφυγή ξένου hedge fund (αντισταθμιστικό αμοιβαίο κε-φάλαιο υψηλού κινδύνου) κατόχου κρα-τικών ομολόγων που αρνήθηκε τη συμμε-τοχή του σε πρόγραμμα ανταλλαγής των

ομολόγων αυτών στο πλαίσιο αναγκαί-ας αναδιάρθρωσης του χρέους του κρά-τους-εκδότη η οποία διευκολύνθηκε μέσω της επιβολής δια νόμου ρητρών συλλογικής δράσης Οι φοιτητές λοι-πόν είχαν να αντιμετωπίσουν μια σει-ρά πολύπλοκων νομικών ζητημάτων ως προς τη δικαιοδοσία και το παραδε-κτό της επενδυτικής προσφυγής τη δί-καιη και επιεική μεταχείριση του προ-σφεύγοντος την επίκληση της άμυνας της κατάστασης ανάγκης από το κρά-τος-εκδότη των ομολόγων καΗ επιτυχία των Ελλήνων φοιτητών να επιστρέψουν με το laquoχάλκινο μετάλλιοraquo από τον διαγωνισμό αποδεικνύει πως υπάρχουν ικανοί νέοι άνθρωποι στη χώρα που μπορούν να φέρουν εις πέρας δύσκολα εγχειρήματα αρκεί να τους δο-θεί η ευκαιρία

(06)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

-Αρχαιότερος από όσο πιστεύαμε ο Μηχανισμός Αντικυθήρων

Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων φαίνεται να είναι αρχαιότερος από τις μέχρι σήμερα εκτι-μήσεις των ειδικών Αυτό ισχυρίζεται ο Κρί-στιαν Κάρμαν ιστορικός της επιστήμης από το Εθνικό Πανεπιστήμιο Κίλμες της Αργεντι-νής και ο Τζέημς Έβανς φυσικός από το Πα-νεπιστήμιο Πάτζετ Σάουντ των ΗΠΑ οι οποίοι παρουσίασαν πρόσφατα τα συμπεράσματα της μελέτης τους στην έγκριτη επιθεώρηση ιστορί-ας της επιστήμης laquoArchive for History of Exact Sciencesraquo Σύμφωνα με την άποψη των δύο ερευνητών ο μηχανισμός θα πρέπει να κατα-σκευάστηκε τουλάχιστον το 205 πΧ και όχι ανάμεσα στο 100 με 150 πΧ όπως εκτιμούν μέχρι σήμερα οι μελετητές τουΟ εκπληκτικός μηχανισμός που βρέθηκε σε ναυάγιο αρχαίου πλοίου (το οποίο συνέβη ανάμεσα στο 85 με 60 πΧ) στη θαλάσσια περιοχή κοντά στα Αντικύθηρα θεωρείται ως ο αρχαιότερος αναλογικός υπο-λογιστής του κόσμου

Μηχανισμοί που φέρουν ανάλογη τεχνολογία (γρανάζια ακριβείας και διαφορικό γρανάζι) εμφανίστηκαν τουλάχιστον μια χιλιετία αργό-τερα Μεταξύ άλλων ο μηχανισμός υπολογίζει με ακρίβεια τις σεληνιακές και ηλιακές εκλεί-ψεις και τις ημερομηνίες των Ολυμπιακών ΑγώνωνΑν και άλλες μελέτες στο παρελθόν είχαν προ-σπαθήσει να αποδόσουν την κατασκευή του σε κάποιον επιφανή επιστήμονα της αρχαιότητας (Αρχιμήδη) ή να προσδιορίσουν τον τόπο κα-τασκευής του (Κόρινθο Συρακούσες Ρόδο) ο καθηγητής Έβανς διατηρεί επιφυλάξεις για αυτές τις προσπάθειες laquoΓνωρίζουμε ελάχιστα πράγματα για την αρχαία ελληνική αστρονο-μία Μόνο μικρά αποσπάσματα έργων έχουν διασωθεί Θα ήταν μάλλον πιο συνετό να μην

προσπαθήσουμε να αποδώσουμε τον μηχανισμό σε κάποιο συγκεκριμέ-

νο διάσημο πρόσωποraquo

(07)

Avokiddo-Ελληνικές

εφαρμογές για παιδιά

(08)

Καθοδηγώντας τους μέσα από διαδρόμους λα-βυρίνθων το παιδί συναντάει μια σειρά από γρίφους τους οποίους επιλύει επιστρατεύο-ντας τη λογική την παρατηρητικότητα και τη μνήμη τουΤο laquoAvokiddo Emotionsraquo είναι ένα διασκεδα-

στικό παιχνίδι αλληλεπίδρασης το οποίο στο-χεύει στην εξοικείωση του παιδιού με μια πλει-άδα βασικών συναισθημάτωνΤο laquoBeck and Boraquo είναι ένα διαδραστικό παζλ

εικόνων τις οποίες το παιδί καλείται να συνθέ-σει κομμάτι κομμάτι χρησιμοποιώντας τη λο-γική και τη δημιουργική φαντασία τουΤέλος το laquoAvokiddo ABC Rideraquo είναι μια πρω-

τότυπη εφαρμογή που έχει ως κύριο στόχο την εκμάθηση του αγγλικού αλφαβήτουΚαι οι τέσσερεις εφαρμογές είναι διαθέσιμες

και μπορούν να τις κατεβάσουν όσοι διαθέτουν κινητά ή πινακίδες αφής από τα ηλεκτρονικά καταστήματα Google Play ή Apple StoreΕίναι αξιοσημείωτο ότι αυτές οι εφαρμογές

μπορούν να χρησιμοποιηθούν από παιδιά ανε-ξάρτητα της γλώσσας που μιλούν εφόσον ο τρόπος σκέψης οι ανάγκες και οι επιθυμίες εί-ναι παρόμοιες σε όλα τα παιδιάΙδιαίτερη χαρά δίνει στους ιδρυτές της

Avokiddo ότι μια από τις εφαρμογές τους (το Avokiddo Emotions) χρησιμοποιείται συστη-ματικά στην εκπαίδευση παιδιών με ειδικές ανάγκες και ιδιαίτερα σε παιδιά με αυτισμό βοηθώντας τα να κατανοήσουν και να εκφρά-σουν καλύτερα τα συναισθήματά τουςΕπίσης το Avokiddo ABC Ride χρησιμοποιεί-

ται σε πολλά σχολεία και νηπιαγωγεία της Αμε-ρικής ως συνοδευτικό εργαλείο για την εκμά-θηση της αλφαβήτου και στην εξάσκηση του συλλαβισμού

Η Avokiddo είναι μια εταιρία παραγωγής παιδικών εκπαιδευτικών εφαρμογών για κι-νητά και πινακίδες αφής (iOS και android) που δημιουργήθηκε πριν από 2 χρόνια από τους Βαγγέλη Κατσαντώνη Ελπίδα Βούλ-γαρη και Διονύση Βούλγαρη με έδρα την ΠάτραΟι εφαρμογές της απευθύνονται κυρίως

σε παιδιά προσχολικής ηλικίας αλλά και σε μεγαλύτερα παιδιά Απευθύνονται επίσης στους γονείς σε εκπαιδευτικούς και εκπαι-δευτικά ιδρύματα τα οποία θέλουν να χρησι-μοποιήσουν τη σύγχρονη τεχνολογία ως μέ-σο εκμάθησης και επιμόρφωσηςΗ πιο πρόσφατη εφαρμογή που δημιούργη-

σε η εταιρεία ονομάζεται laquoThinkrollsraquo Πρό-κειται για ένα παιχνίδι λογικής με πρωτα-γωνιστές 18 διασκεδαστικούς χαρακτήρες

(09)

-Προσευχή ενάντια στους εφιάλτες

Οι άνθρωποι που υποφέρουν κατά διαστήματα από εφιάλτες πρέ-πει να προσπαθήσουν να αποκτήσουν έλεγχο των ονείρων τους Αυτό διατείνεται ο νευροφυσιολόγος Ντετλέβ Λίνκε από το Πα-νεπιστήμιο της Βόννης ο οποίος είναι ειδικός στις διαταραχές του ύπνου Με λίγη προσπάθεια και εξάσκηση οποιοσδήποτε μπορεί να ξεφύγει από ένα κακό όνειρο Το θέμα είναι να προετοιμαστεί πριν πέσει να κοιμηθείΜε ποιους τρόπους λοιπόν είναι δυνατόν να laquoκαταπολεμηθούνraquo

οι εφιάλτες Οι ασθενείς του Λίνκε δοκίμασαν με προτροπή του κάποιες τεχνικές οι οποίες στηρίζονται σε διάφορα παγκόσμια φι-λοσοφικά ndash θρησκευτικά συστήματα Ορισμένοι για παράδειγμα οραματίζονταν αίσιο τέλος σε κάποιον εφιάλτη που επαναλαμβα-νόταν για μεγάλο χρονικό διάστημα κατά τη διάρκεια του ύπνου τους Άλλοι εστιάζονταν σε ευχάριστες σκέψεις πριν αποκοιμη-θούν Ωστόσο η προσευχή ήταν μια από τις πιο απλές τεχνικές η οποία βοηθούσε στο να καταπολεμηθούν αποτελεσματικά οι εφιάλ-τεςΑρκετοί από τους ασθενείς του Λίνκε τη χρησιμοποιούν και όπως

επισημαίνει ο ίδιος έχουν παρατηρήσει θετικά αποτελέσματα

(10)

Ο πολιτισμός που αναπτύχθηκε στον ελλαδικό χώρο εδώ και τουλάχιστον 3500 χρόνια θεμελί-ωσε μια διατροφή βασισμένη κατά κύριο λόγο στην πλούσια χλωρίδα του τόπου Στις μέρες μας αυτή η διατροφική γνώση έχει αρχίσει να χάνε-ται Ο άνθρωπος των συγχρόνων μεγαλουπόλεων ούτε συλλέγει ούτε ασχολείται με την παραγω-γή της τροφής του Αγνοεί ακόμα και τα βρώσιμα άγρια χόρτα που φυτρώνουν στον κήπο του αν διαθέτει κήποΟ Σωτήρης Λυμπερόπουλος είναι ένας νεαρός

επιχειρηματίας ιδρυτής της ιστοσελίδας Ραδίκι (wwwradikicom) Μέσω αυτής απευθύνεται σε ανθρώπους που αναζητούν αγνά και φρέσκα προ-ϊόντα διατροφής προσφέροντας μια σειρά υπηρε-σιών Στο Ραδίκι πιστεύουν ότι ο άνθρωπος πρέ-πει να επιστρέψει σε πρωταρχικές ανεπεξέργαστες μορφές τροφής και να αφήσει πίσω του τα βιομη-χανοποιημένα τρόφιμαΑν και υπάρχει μεγάλη ποικιλία χόρτων σε όλα

τα μέρη της χώρας μας η σωστή συλλογή τους απαιτεί εξειδικευμένες γνώσεις και μεγάλη προ-σοχήmiddot μια λανθασμένη επιλογή μπορεί να έχει δυ-σάρεστα αποτελέσματα Η ομάδα του Ραδίκι λοι-πόν ταξιδεύει στην Ελλάδα αναζητά τα καλύτερα άγρια χόρτα και φροντίζει να φτάσουν στους κα-ταναλωτές φρέσκα με το μικρότερο δυνατόν πε-ριβαλλοντολογικό κόστος Συλλέγει περισσότε-ρα από 50 διαφορετικά είδη χόρτων και βοτάνων ανάλογα με την εποχή Συνεργάζονται μόνο με μάγειρες και ιδιώτες που αναγνωρίζουν την αξία της φυσικής τροφής

-Μαζεύοντας άγρια χόρτα και βότανα

(11)

μέρες( του Νικόλα Σεγκούντο )

(12)

μέρες

(13)

άθε χρόνο όλο και

λιγότερο ηλιακό φως φθάνει στην

επιφάνεια της Γης Κανένας δεν

μπορεί να εξηγήσει γιατί συμβαίνει

αυτό^ τι προκαλεί δηλαδή τη μείωση

του φωτός ή τι επιδράσεις θα έχει

στο μέλλον Επιπλέον ελάχιστοι

επιστήμονες γνωρίζουν ότι υφίσταται

αυτό το φαινόμενο και δεν υπάρχουν

πολλές σχετικές μελέτες

ο φαινόμενο της μείωσης του φωτός εντοπί-στηκε για πρώτη φορά το 1985 Εκείνη τη χρο-νιά Ατσούμου Οχμούρα από το Ομοσπονδιακό Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Σουηδίας πραγματο-ποιούσε μια μελέτη για το κλίμα και την ατμο-σφαιρική θερμότητα Στα πλαίσια της εργασίας

του βρισκόταν και η σύγκριση μετρήσεων ηλιοφάνει-ας οι οποίες είχαν καταγραφεί από διάφορα ευρωπαϊκά ινστιτούτα από τη δεκαετία του 1960

(13)

μέρες

Τότε ο Οχμούρα διαπίστωσε προς μεγάλη έκπληξή του ότι υπήρ-χαν μεγάλες αποκλίσεις ανάμεσα στις μετρήσεις των τριών προη-γούμενων δεκαετιών Μέσα σε 30 χρόνια η ποσότητα του ηλιακού φωτός που έφθανε στη Γη είχε μειωθεί κατά 10 τοις εκατό Με άλλα λόγια οι μέρες είχαν αρχίσει να γίνονται σκοτεινότερες από αυτές του παρελθόντοςΤα αποτελέσματα της έρευνάς του δημοσιεύθηκαν το 1989 αλλά η

επιστημονική κοινότητα αγνόησε τις διαπιστώσεις του Οχμούρα θε-

(14)

(15)

το 1958 έως το 1992 Σύμφωνα με τη μελέτη τους το ηλιακό φως που έφθανε στην επιφά-νεια του πλανήτη μας μειωνόταν κάθε χρόνο κατά 023 έως 032 τοις εκατό Παρόλο που η μείωση αυτή δεν είναι ορατή στο μάτι μπορεί να επηρεάσει σημαντικά τα διάφορα οικοσυ-στήματα της Γης εφόσον έχει άμεση επίδραση στον ρυθμό φωτοσύνθεσης των φυτώνΤον τελευταία χρόνια λοιπόν μετά και

από τη μελέτη των δύο Ισραηλινών όλο και περισσότεροι επιστήμονες έχουν αρχίσει να ασχολούνται με το θέμα Έχουν πειστεί πλέ-ον ότι οι διαφορές στη ηλιοφάνεια είναι σημα-ντικά μεγάλες ώστε να οφείλονται σε ανεπαρ-κείς μεθόδους μέτρησηςΑν και αρκετές έρευνες βρίσκονται σε εξέλι-

ξη οι εκτιμήσεις των επιστημόνων είναι ότι το φαινόμενο δεν οφείλεται σε κάποια μείω-ση της ακτινοβολίας του Ήλιου Η εξήγηση όπως πιστεύουν πρέπει να βρίσκεται στην ατμόσφαιρα του πλανήτη μας Φαίνεται ότι η ατμόσφαιρα φιλτράρει μέρος της ηλιακής ακτινοβολίας που βρίσκεται στην περιοχή του ορατού φωτός και του υπέρυθρου ενώ δεν επηρεάζονται οι υπεριώδεις ακτινοβολίες Η ατμοσφαιρική μόλυνση είναι ένας από τους παράγοντες αν και μάλλον όχι ο βασικός που συμβάλει στο φαινόμενο Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι σύντομα

θα προσδιορίσουν τα βασικά αίτια του φαινο-μένου ώστε να αποτρέψουν τις όποιες διατα-ραχές στα οικοσυστήματα του πλανήτη μας Το ενθαρρυντικό πάντως είναι ότι χάρη στα μέτρα κατά της ατμοσφαιρικής ρύπανσης τα οποία έχουν αρχίσει να λαμβάνονται από διά-φορα κράτη τις δύο τελευταίες δεκαετίες πα-ρουσιάζεται στασιμότητα ή ακόμη και αντι-στροφή του φαινομένου όπως τουλάχιστον δείχνει μια σχετική έρευνα που έγινε για τη Γερμανία

ωρώντας ότι η διαφορά αυτή οφειλόταν στις ανεπαρκείς μεθόδους μέτρησης του παρελθό-ντος Την ίδια τύχη είχαν και οι έρευνες άλ-λων επιστημόνων σχετικά με τη μείωση της ηλιοφάνειας στην Ανταρκτική την Αρκτική και την Ιαπωνία οι οποίες παρουσιάστηκαν στη δεκαετία του 1990Τα πράγματα ωστόσο άλλαξαν το 2001

όταν οι Τζέραλντ Στάνχιλ και Σαμπτάι Κοέν από το Κέντρο Ηφαιστειολογίας του Ισραήλ συνέκριναν μετρήσεις της ηλιοφάνειας από

(15)

(ldquoΤο παιδί και το ζωγραφισμένο λιοντάριrdquo είναι ο κατεξοχήν ειρωνικός μύθος που δείχνει πώς ο άνθρωπος δίχως να το καταλαβαίνει γίνεται θύμα των ίδιων των ενεργειών του)

Θήβακαι η ΣαμαρκάνδηΗ

Εικονογραφηση Λιάνα Ιωαννίδου

(16)

(17)

ή ο ι μηχανές τ ο υ π ε π ρ ω μ έ ν ο υ

ια φορά και έναν καιρό ήταν κάποιος γέρος που είχε έναν γιο μονάκριβο Αυτός ο νεαρός ήταν πολύ θαρραλέος και του άρεσε να πηγαίνει κυνήγι

Μια νύχτα ωστόσο ο γέρο-πατέρας του είδε στον ύπνο του ότι τον γιόκα του τον εξολόθρευσε λιοντάρι Τρόμα-ξε μην τυχόν αληθέψει το φρικτό όνειρο και πρόστα-ξε να χτίσουν ένα δωμάτιο υπερυψωμένο πάνω από το έδαφος Εκεί μέσα έκλεισε τον γιο του και έβαλε ολό-γυρα ανθρώπους να τον φυλάνε Γύρω-γύρω στους τοί-χους αυτής της φυλακής είχαν ζωγραφιστεί κάθε λογής ζώα για να τα βλέπει ο έγκλειστος νεαρός και να ευφραί-νεται Ανάμεσά τους υπήρχε και η εικόνα ενός λιονταρι-ού Το αγόρι εντούτοις όσο περισσότερο κοίταζε τούτες τις τοιχογραφίες τόσο μεγάλωνε η στενοχώρια του

Με τα πολλά σταμάτησε κάποια φορά μπροστά στη ζω-γραφιά του λιονταριού και της έκανε τα παράπονά του laquoΚαταραμένο τέρας εξαιτίας σου τα παθαίνω αυτά Επει-δή σε είδε ο πατέρας μου σε εκείνο το ψευτο-όνειρο πρέπει τώρα εγώ να μένω κλειδωμένος εδώ μέσα σαν κοκόνα στον γυναικωνίτη Μωρέ θα δεις τι θα σου κάνωraquo

( του Ιωάννη Κωνσταντάκου )

(17)

Και ευθύς βάλθηκε να βαράει με το χέρι του τον τοίχο για να βγάλει τα μάτια του λιονταρι-ού Έτσι όμως μπήχτηκε ένα ξυλόκαρφο στο δάχτυλό του κάτω από το νύχι Κατόπιν η πλη-γή αυτή κακοφόρμισε ο αδένας πρήστηκε και στο τέλος ισχυρός πυρετός έπιασε το παιδί και το έστειλε στον άλλο κόσμο

Με αυτόν τον τρόπο το λιοντάρι έστω και απλώς ζωγραφισμένο στάθηκε μοιραίο για τον νεαρό μας και τα τεχνάσματα του γέρο-πατέρα δεν ωφέλησαν σε τίποτε

Το παραπάνω παραμύθι σώζεται σε μερικά χειρόγραφα με συλλογές αρχαίων αισώπειων μύθων Η γραπτή αποτύπωσή του χρονολογεί-ται γύρω στον 2ο αιώνα μΧ Στην προφορική παράδοση τού αρχαίου κόσμου θα κυκλοφο-ρούσε ασφαλώς από νωρίτερα

Η πλοκή του αναπαράγει ένα σχήμα πολύ δι-αδεδομένο σε παλαιούς μύθους και θρύλους Ο ήρωας δέχεται προφητεία για κάτι πολύ δυσά-ρεστο που είναι πεπρωμένο να συμβεί Αμέ-σως φροντίζει να πάρει μέτρα ώστε να αποφύ-γει την εκπλήρωση της πρόρρησης Εντούτοις ακριβώς οι ενέργειες που κάνει για να αποτρέ-ψει το μοιραίο γεγονός θέτουν σε κίνηση τον

(18)

(19)

μηχανισμό που οδηγεί αμείλικτα στην πραγμα-τοποίησή του Πρόκειται για τον κατεξοχήν ει-ρωνικό μύθο που δείχνει πώς ο άνθρωπος δί-χως να το καταλαβαίνει γίνεται θύμα των ίδιων των ενεργειών του

Το αρχετυπικό παράδειγμα αυτής της μυ-θοπλαστικής κατασκευής είναι η ιστορία του Οιδίποδα Τούτος πηγαίνει στο μαντείο των Δελφών και μαθαίνει από τον χρησμό ότι θα σκοτώσει τον πατέρα του και θα παντρευτεί τη μητέρα του Θαρρώντας ότι γονείς του είναι το βασιλικό ζεύγος της Κορίνθου που τον περι-μάζεψε και τον ανάθρεψε από βρέφος ο νεαρός Οιδίπους αποφασίζει να μην ξαναγυρίσει στην πόλη όπου μεγάλωσε Αντί γιrsquo αυτό ακολουθεί άλλον δρόμο προς την κατεύθυνση της Θήβας - της κρυφής και άγνωστης στον ίδιο γενέτειράς του Όμως ακριβώς πάνω σε εκείνον τον δρό-μο συναντάει τον αληθινό πατέρα του τον Λάιο και τον φονεύει σε συμπλοκή Στο τέλος ο δρό-μος του τον φέρνει στη Θήβα όπου παντρεύε-ται τη χήρα βασίλισσα Ιοκάστη τη φυσική μη-τέρα του Οι ίδιες οι προφυλάξεις που παίρνει ο ήρωας ενάντια στον τρομερό χρησμό τον οδη-γούν άθελά του να υλοποιήσει κατά γράμμα το

περιεχόμενο της πρόρρησης Ο Γάλλος ποιητής Ζαν Κοκτώ που συνέθεσε μία από τις πιο συ-ναρπαστικές σύγχρονες διασκευές του οιδιπό-δειου μύθου ονόμασε αυτή τη διαδικασία laquoμη-χανή της Κόλασηςraquo

Δεν ήταν αποκλειστικό κτήμα των Ελλήνων το μυθικό τούτο σχήμα Απεναντίας απαντά από παλιά στην Ανατολή

Μια αρχαία αιγυπτιακή νουβέλα που σώ-ζεται ημιτελής σε πάπυρο του 13ου αιώνα πΧ και τιτλοφορείται συνήθως Ο καταδικασμένος πρίγκιπας αρχίζει με παρόμοιο δυσοίωνο τρό-πο Ο Αιγύπτιος φαραώ δέχεται προφητεία πως ο νεογέννητος γιος του είναι μοιραίο να βρει τον θάνατο είτε από κροκόδειλο είτε από φίδι είτε από σκύλο Γιrsquo αυτό ο μονάρχης χτίζει ασφαλές σπίτι στη μέση της ερήμου και εκεί μέσα κλεί-νει τον γιο του μαζί με υπηρετικό προσωπικό ώστε να τον φυλάξει από τον κίνδυνο (ας θυ-μηθούμε τον δειλό γέροντα της αισώπειας διή-γησης) Ο έγκλειστος νεαρός φυσικά δυσανα-σχετεί και τελικά ξεφεύγει ταξιδεύει στη Συρία και κερδίζει τη βασιλοπούλα της για γυναίκα του Τούτη αναλαμβάνει στη συνέχεια τον ρόλο του φύλακα φρουρεί τον άντρα της με μεγάλη

(Οι ίδιες οι προφυλάξεις που παίρνει ο ήρωας ενάντια στον τρομερό χρησμό τον οδηγούν άθελά του να υλοποιήσει κατά γράμμα το περιεχόμενο της πρόρρησης)

(19)

(20)

προσοχή και δεν τον αφήνει να ξεμυτίσει έξω μοναχός του Όμως τα θηρία της μοίρας πα-ραμονεύουν τον πρίγκιπα Παρά τρίχα γλυ-τώνει από το δάγκωμα του φιδιού χάρη στην επαγρύπνηση της συζύγου του Κατόπιν το σκυλί τον παίρνει στο κυνήγι και ο κροκό-δειλος καραδοκεί μέσα στη λίμνη Δυστυχώς το τέλος του κειμένου έχει χαθεί και η έκβα-ση μένει ανεπιβεβαίωτη Δεν ξέρουμε αν ο νε-αρός ήρωας εντέλει φονευόταν ή γλύτωνε το πεπρωμένο του

Αργότερα το ίδιο αφηγηματικό πρότυ-πο βρήκε την κλασική ανατολίτικη έκφρα-σή του στην περίφημη παραβολή για τον βεζί-ρη και τον θάνατο Το παλαιότερο πρόπλασμα αυτής της διήγησης το διαβάζουμε στο εβραϊ-κό Ταλμούδ το πελώριο συμπίλημα από διδα-σκαλίες των ραβίνων της ρωμαϊκής εποχής που συγκροτήθηκε γύρω στο 400 με 500 μΧ

Κατόπιν η ιστορία έγινε εξαιρετικά δημο-φιλής στην περσική παράδοση εμπνέοντας μυστικιστές ποιητές όπως τον Ρουμί και τον Φαρίντ ουντ-Ντιν Αττάρ Κυκλοφορεί ακόμη και σήμερα ως διδακτικός μύθος στις παρα-δόσεις των Σούφι Οι ήρωες ποικίλλουν από τη μία παραλλαγή στην άλλη

(21)

(Το ειρωνικό και τραγικό συνάμα σε τέτοιους μύθους είναι ότι ο ήρωας χαντακώνεται από τις ίδιες τις πράξεις του Οι αποφάσεις που παίρνει θαρρώντας πως θα του βγουν σε καλό φέρνουν την καταστροφή του)

Κατά την πιο διάσημη εκδοχή ο χαλίφης της Βαγδά-της αντίκρισε μια μέρα τον πιστό βεζίρη του να μπαίνει τρο-μαγμένος και κατάχλωμος στην αίθουσα του θρόνου laquoΣώσε με αφέντηraquo εκλιπαρούσε ο αξιωματούχος και ευθύς εξήγη-σε στον ηγεμόνα την αιτία της ταραχής του laquoΚαθώς ερχό-μουν σήμερα το πρωί στην υπηρεσία μου στο παλάτι είδα τον Θάνατο να τριγυρίζει μέσα στην πόλη Μόλις με πήρε το μάτι του αμάν - μου έριξε ευθύς ένα βλέμμα τόσο άγριο και φονι-κό Προφανώς έχει έρθει για να με πάρει Σε ικετεύω ηγεμόνα μου άφησέ με να φύγω τώρα αμέσως με ένα από τα πιο γοργά άλογα των βασιλικών στάβλων σου Αν καλπάσω με όλη μου τη δύναμη μπορεί απόψε κιόλας να βρεθώ ασφαλής πέρα μα-κριά στη Σαμαρκάνδηraquo

Ο χαλίφης εκτιμούσε τον βεζίρη του και μετά χαράς του έδωσε την άδεια Λίγα λεπτά αργότερα ο άνθρωπός μας κάλ-παζε έξω από τις βορειοανατολικές πύλες της πόλης Όμως ο χαλίφης δεν ησύχασε Καταπώς το συνήθιζε μεταμφιέ-στηκε σε κοινό υπήκοο και βγήκε στην αγορά για να διαπι-στώσει ιδίοις όμμασι αν κυκλοφορούσε τωόντι ο Θάνατος στην πρωτεύουσά του Και πράγματι τον είδε ο φονικός άγ-γελος τριγυρνούσε στο παζάρι ψηλός και τυλιγμένος στα μαύρα αγγίζοντας πού και πού κάποιον γέροντα στον ώμο ή παραμερίζοντας για να μην πέσουν πάνω του τα παιδιά που έπαιζαν κυνηγητό Ο χαλίφης τον πλησίασε Ο Θάνα-τος αναγνώρισε αμέσως τον ηγεμόνα και τον χαιρέτισε με βαθειά σεβαστική υπόκλιση Τότε ο χαλίφης πήρε το θάρ

(22)

ρος να τον ανακρίνει laquoΟ βεζίρης μου είναι καλός και χρήσιμος άνθρωπος Οι υπηρεσίες του μου εί-ναι πολύτιμες Γιατί βάλθηκες να τον τρομοκρα-τήσεις σήμερα Γιατί τον αγριοκοίταξεςraquo Ιδού τι αποκρίθηκε ο Θάνατος laquoΒασιλιά μου τον κοί-ταξα όντως αλλά όχι άγρια Η ματιά μου ήταν απλώς βλέμμα έκπληξης Απόρησα που τον αντί-κρισα εδώ στη Βαγδάτη Βλέπεις είναι γραμμέ-νο ότι πρέπει να τον πάρω απόψε - όχι όμως εδώ αλλά πέρα μακριά στη Σαμαρκάνδηraquo

Το ειρωνικό και τραγικό συνάμα σε τέ-τοιους μύθους είναι ότι ο ήρωας χαντακώνεται από τις ίδιες τις πράξεις του Οι αποφάσεις που παίρνει και οι ενέργειες που κάνει θαρρώντας πως θα του βγουν σε καλό φέρνουν ανελέητα την καταστροφή του Μοναχός του ανεπίγνω-στα με τις επιλογές και τους τάχα έξυπνους υπολογισμούς του υφαίνει τα βρόχια όπου θα πιαστεί

Το πεπρωμένο προδιαγράφει απλώς μια δυσοί-ωνη εξέλιξη αυτήν όμως την υλοποιεί τελικά ο ίδιος ο άνθρωπος με τις πρωτοβουλίες και τα σφάλματά του Η ελεύθερη βούλησή του συνερ-γάζεται με τη μοίρα για να εκπληρώσουν και οι δύο μαζί το δύστυχο αποτέλεσμα Θυμόμαστε τα λόγια του Σεφέρη στο ποίημά του για τον Ευ-

ριπίδη τον τραγικότατο των δραματουργών laquoΕίδε τις φλέβες των ανθρώπων σαν ένα δίχτυ των θεών όπου μας πιάνουν σαν τrsquo αγρίμιαraquo Το δίχτυ όπου οι άνθρωποι παγιδεύονται από τους θεούς είναι το ίδιο το πλέγμα από τις φλέβες μας - δηλαδή η ιδιοσυγκρασία και η φύση μας ο χαρακτήρας μας που καθορίζει την πορεία της ζωής μας

Τι μπορούν να σημαίνουν τέτοιες ιστο-ρίες για εμάς σήμερα Υποδηλώνουν άραγε πως η μοίρα μας είναι προδιαγεγραμμένη και αναπότρεπτη Πως ότι και να κάνουμε δεν ωφελεί και το μόνο που μας μένει είναι να κα-θίσουμε και να περιμένουμε μοιρολατρικά τις εξελίξεις με σταυρωμένα τα χέρια Όχι απαραί-τητα Ο μύθος μπορεί να διαβαστεί αλλιώς σε βαθύτερο επίπεδο αυτοσυνειδησίας Οι αρχαίοι αφηγητές ίσως προσπαθούν να επιστήσουν την προσοχή μας στην ίδια την προσπάθειά μας να αποφύγουμε πάση θυσία εκείνο που μας φοβί-ζει Ο σύγχρονος πολιτισμός μας έχει καταντή-σει η κατεξοχήν κουλτούρα της φυγής Διαρ-κώς τρέχουμε να ξεφύγουμε από τα δυσάρεστα καθέκαστα της ζωής που μας τρομάζουν Τους γυρίζουμε την πλάτη και με μεγάλες δρασκελι-ές πηδούμε και καλπάζουμε μακριά τους αντί

(23)

να στραφούμε και να τα αντιμετωπίσουμε όταν έλθει η κρί-σιμη ώρα Πασχίζουμε να δραπετεύσουμε από τον χρόνο με τονωτικές ενέσεις ουσιών και πλαστικές εγχειρήσεις Κά-νουμε μαραθώνιο αγώνα δρόμου ώστε να ξεπεράσουμε την ανασφάλεια για το αύριο συσσωρεύοντας καταθέσεις και ομόλογα στις τράπεζες Πάνω από όλα τιναζόμαστε μακριά για να διαφύγουμε από την ανία και το αίσθημα του κενού Οι νεότεροι θαρρούν πως το καταφέρνουν με το να λικνί-ζονται μέσα σε μισοσκότεινα κέντρα υπό τους ήχους εκκω-φαντικής μουσικής Οι κάπως μεγαλύτεροι διαλέγουν ορ-γανωμένες διακοπές μαθήματα γιόγκα ή προσήλωση στα ευαγγέλια του λάιφ-στάιλ

Καμία από αυτές τις δραστηριότητες δεν είναι αναγκα-στικά κακή ή κατακριτέα καθrsquo εαυτήν Πλην όμως δεν εξυ-πηρετούν ιδιαίτερα ως μέσα φυγής διότι εκείνο που φο-βόμαστε εξακολουθεί να μας παραμονεύει στην επόμενη γωνία Τούτο είναι ενδεχομένως το νόημα των παλαιών μύθων δεν ωφελεί να τρέχουμε για να ξεφύγουμε από τον φόβο Καλύτερα να ζούμε τις μέρες μας με κανονικό βημα-τισμό με ησυχία ψυχής και με πληρότητα χωρίς το λαχά-νιασμα της διαρκούς απεγνωσμένης απόδρασης Και όταν μας πλησιάσει το δυσοίωνο τότε να έχουμε το κουράγιο να το αντιμετωπίσουμε κατά πρόσωπο δίχως να αποστρέφου-με το βλέμμα ή να το βάζουμε στα πόδια Αυτό είναι μήνυμα πολύτιμο για όλους τους οδοιπόρους που παίρνουν κάποτε τον δρόμο είτε για τη Θήβα είτε για τη Σαμαρκάνδη

(Οι αρχαίοι αφηγητές ίσως προσπαθούν να επιστήσουν την προσοχή μας στην ίδια την προσπάθειά μας να αποφύγουμε πάση θυσία εκείνο που μας φοβίζει)

Ντούσανέ ν α π α ι δ ί θ α ύ μ α α π ό τ η ν Σ ε ρ β ί α

δώδεκαετών

Κρτόλιτσε

(24)

( π α ρ ο υ σ ί α σ η )

Ένα εντεκάχρονο αγόρι από τη Σερ-βία έχει την ικανότητα να ζωγραφίζει με έναν απλό μαρκαδόρο θέματα από το ζω-ικό και φυτικό βασίλειο με μια απίστευ-τη δεξιοτεχνία

Τα σχέδιά του αποτυπώνουν εικόνες άγριας ζωής Εικόνες σύγχρονες ή εικόνες που υπήρχαν πριν εκα-τομμύρια χρόνια Τα σχέδια του Σέρβου Ντούσαν Κρτόλιτσε ως επί το πλείστον με στυλό και μολύβι είναι εντυπωσιακά πολύ ζωντανά και θεωρείται ένα πολλά υποσχόμενο παιδί-θαύμα Αν και μόλις 12 χρο-νών έχει στο ενεργητικό του τρεις ατομικές εκθέσεις των έργων του σε εθνικό επίπεδο και μάλιστα οι δύο πρώτες ήταν πριν τα οκτώ χρόνια του

(25)

( π α ρ ο υ σ ί α σ η )

( επιμέλεια - Νικόλας Σεγκούντος )

(26)

Η καριέρα του ξεκίνησε από μόλις δύο ετών Οι γονείς του δεν έδωσαν σημασία στο πρώτο σχέδιό του κάτι που έμοιαζε απροσδιόριστα με φάλαινα Όσο περνούσε όμως ο καιρός και αυξανόταν ο όγκος του χαρτιού που κατανάλωνε για ζωγραφική ο μι-κρός Ντούσαν οι γονείς του άρχισαν να παρατηρούν ότι το παιδί τους είχε ταλέντο Ζήτησαν λοιπόν τη γνώμη ενός παιδοψυχολόγου Ο ειδικός εντυπωσιά-στηκε από το μικρό αγόρι ndashπαχουλό με γλυκό πρό-σωπο που μιλούσε με ασυνήθιστα ελκυστικό τρόπο Το εντυπωσιακότερο όμως ήταν ότι παρουσίαζε ένα υψηλό επίπεδο συναισθηματικής νοημοσύνης Οι γνώσεις του Ντούσαν για τον κόσμο των ζώων

είναι εκπληκτικές Όταν οι γονείς του αγόρασαν την πληρέστερη σύγχρονη εγκυκλοπαίδεια ζώων χρειάστηκε λιγότερο από τρεις εβδομάδες για να την αποτυπώσει στο μυαλό του λέξη προς λέξη Γνωρί-ζει όλες τις γεωλογικές εποχές του πλανήτη μας και τα ζώα που περιπλανιούνταν σε αυτόν στη διάρκειά τους Απαγγέλει με άνεση τα 65 είδη μαρσιποφόρων που υπάρχουν σήμερα Και όταν μεγαλώσει φιλοδο-ξεί να ασχοληθεί με την επιστήμη της ζωολογίας και να γράψει ένα βιβλίο για τα ζώαΜικρότερος όπως αναφέρει ο πατέρας του Ντού-

σαν ήταν πολύ δραστήριος και laquoαπορροφούσεraquo σε μικρό χρονικό διάστημα μεγάλο όγκο πληροφορι-ών Γοητεύτηκε από τη φύση και τα ζώα και σύντο-μα πέρασε από τις πρωτόλειες παιδικές αποτυπώσεις σε πιο συγκεκριμένα και εκπληκτικά σχέδια Και όλη αυτή τη διαδικασία την αντιμετωπίζει ως μια πρόκλη-ση ένα παιχνίδι της δημιουργικής έκφρασής του Όταν ήταν οκτώ ετών ένας δάσκαλος του έθεσε σκό

(27)

(28)

(29)

πιμα μια δύσκολη πρόκληση τριών λέξεων laquoιπ-πότης διάβολος κόσμοςraquo Ο μικρός την έφερε σε πέρας με εκπληκτικό τρόπο και αργότερα δήλωσε laquoθέλω να είμαι ζωγράφος θέλω να εί-μαι παιδίraquoΠολύς κόσμος έχει γνωρίσει το ταλέντο και το

έργο του Ντούσαν μέσα από την ιστοσελίδα του Έχει περισσότερους από 5000 laquoφίλουςraquo και 7000 laquoακόλουθουςraquo στο Facebook Φορείς από διάφορες χώρες του κόσμου ndashΗΠΑ Αυστραλία Ινδίαndash τον έχουν προσκαλέσει για να παρουσιά-σει τις δημιουργίες του Όμως για την ηλικία του είναι περισσότερο σημαντικό το κοντινό περιβάλλον του Χαρακτηριστικό είναι το πε-ριστατικό που αναφέρει ο πατέρας του Κάποια μέρα οι γονείς του ανησύχησαν καθώς είχε αρ-γήσει υπερβολικά να επιστρέψει από το σχο-λείο του Βγήκαν λοιπόν να τον αναζητήσουν Τον βρήκαν στην αυλή του σχολείου περιτρι-γυρισμένο από μια ομάδα συμμαθητών του Ο Ντούσαν ήταν απορροφημένος με το να φτιά-χνει laquoτατουάζraquo με μαρκαδόρο στα χέρια των άλ-λων παιδιών laquoαποτυπώνονταςraquo τα αγαπημέ-να ζώα τους Και η εκτίμηση των συμμαθητών του προς το έργο του νεαρού καλλιτέχνη φάνη-κε από το ότι αρνούνταν να πλύνουν τα χέρια τους για μεγάλο χρονικό διάστημα επειδή δεν ήθελαν να σβηστεί το laquoτατουάζraquo

Μπορείτε να βρείτε περισσότερα στοιχεία και τις

δημιουργίες του μικρού Ντούσαν στη σελίδα του στο

facebook

httpswwwfacebookcomprofilephpid=100008204652414ampfref=ts

Ιερή

Μια παράδοση χαμένη στις δέλτους τουχρόνου

(30)

(31)

μέλισσα -ένα από το τρία δώρα των

θεών σύμφωνα με εσωτερικές παραδόσεις- ο

άνθρωπος και ο πολιτισμός του φαίνεται να

έχουν μια ιδιαίτερη αόρατη σύνδεση Κοιτά-

ζοντας προς το παρελθόν προς την αυγή του

πολιτισμού διαπιστώνουμε σεβασμό προς τη

μέλισσα σε όλες τις εποχές και από όλους τους

πολιτισμούς Έτσι αρχίζουμε να αντιλαμβα-

νόμαστε ότι αυτό το μικροσκοπικό πλάσμα

αντιπροσωπεύει κάτι σημαντικό τη σπουδαι-

ότερη ίσως laquoχαμένη παράδοσηraquo στην ιστο-

ρία των ανθρώπων

Εγκλωβισμένες μέσα σε κεχριμπάρι έχουν βρεθεί μέλισσες η ηλικία των οποίων ξεπερνάει τα 100 εκατομμύρια χρόνια ndash παγωμένες στον χρόνο σαν να έχουν μείνει αθάνατες μέσα στο ίδιο τους το μέλι Οι αρχαίοι Έλληνες το ονόμαζαν ήλε-κτρον που συνδέεται με τον αρχαίο ηλιακό θεό Ελέκτορ ο οποίος είναι γνωστός ως ο laquoαφυπνιστήςraquo Αυτός ο προσδιορι-σμός αποδίδεται και στο μέλι ndash που θυμίζει κεχριμπάρι ndash μία αναζωογονητική ουσία που τιμόταν την αρχαία εποχή Και αυτή η σύνδεση είχε ως αποτέλεσμα να επιτείνει τον υψηλό σεβασμό που απολάμβανε η μέλισσα στους αρχαίους λαούς

(Ιερογλυφικό που απεικονίζει τη μέλισσα)

του Άντριου Γκόουγκ

( προσαρμογή επιμέλεια κειμένου - Νίκος Κατσινόπουλος )

Ιερή

(32)

Π ρ ο ϊ σ τ ο ρ ι κ έ ς ε μ μ ο ν έ ςΗ προϊστορία είναι γεμάτη από στοι-

χεία που υποδηλώνουν την εμμονή των ανθρώπων με τις μέλισσες Στην επονο-μαζόμενη laquoΣπηλιά της Αράχνηςraquo κοντά στην Βαλένθια της Ισπανίας μια σπηλαι-ογραφία 15000 ετών απεικονίζει μια αν-θρώπινη φιγούρα που αποφασιστικά δι-ακινδυνεύει τη ζωή της προκειμένου να συλλέξει το μέλι από την κηρήθρα ενός μελισσιού που βρίσκεται σε έναν επικίν-δυνο απότομο βράχο Και φυσικά είναι η μέλισσα που οδηγεί τους αρχαίους σαμά-νους στα παραισθησιογόνα φυτά η δρά-ση των οποίων μεταφέρει τη συνείδησή τους στον πνευματικό κόσμο των θεώνΠρόσφατες έρευνες έχουν αποκαλύψει

προς έκπληξη πολλών ότι ένας ήχος που θυμίζει βούισμα μέλισσας παρατηρείται κατά τη στιγμή της αλλαγής επιπέδου της ανθρώπινης συνείδησης Το φαινό-μενο αυτό έχει αναφερθεί ότι συμβαίνει και σε άτομα που έχουν υποστεί την λε-γόμενη laquoαπαγωγή από εξωγήινουςraquo που βλέπουν οπτασίας ή έχουν επιθανάτιες εμπειρίες Μήπως γνώριζαν αυτό το φαι-νόμενο οι αρχαίοι και πίστευαν ότι είναι ένα στοιχείο που προσδίδει κάποια ιδιαι-τερότητα στη μέλισσαΣτην Ανατολία έχει βρεθεί ένα άγαλμα

10000 ετών το οποίο απεικονίζει τη Μη-τέρα Θεά να φοράει στο κεφάλι μια κίτρι-

(Η αιγυπτιακή μυθολογία περιέχει αναρίθμητες αναφορές στις μέλισσες συμπεριλαμβανομένης και της πεποίθησης ότι οι μέλισσες δημιουργούνταν από τα δάκρυα του πιο σημαντικού θεού τους του Ρα)

νη ndash πορτοκαλί τιάρα σαν κυψέλη ndash ένα στοιχείο που έχει οδηγήσει τους ειδικούς στο ότι εκείνη την περίοδο η Μητέρα Θεά είχε αρχίσει να μεταλλάσσεται σε Μέλισ-σα Βασίλισσα ή μέλισσα θεάΣτον νεολιθικό οικισμό Τσατάλ Χουγι-

ούκ υπάρχουν υποτυπώδεις απεικονί-σεις μελισσών (6540 πΧ) γύρω από το κεφάλι κάποιας θεότητας σχηματίζο-ντας μια άλω Οι Σουμέριοι ωστόσο θε-ωρούνται πρόγονοι της οργανωμένης μελισσοτροφίας Αυτοί ήταν που επινόη-σαν την απιθεραπεία δηλαδή την ιατρι-κή χρήση των προϊόντων της μέλισσας όπως του μελιού της γύρης του βασιλι-κού πολτού της πρόπολης και του δηλη-τηρίου της μέλισσαςΣουμεριακά ανάγλυφα που απεικο-

νίζουν τη λατρεία κάποιων παράξενων ιπτάμενων μορφών έχουν συχνά ερμη-νευτεί ως ενδείξεις εξωγήινης επέμβασης Στα πλαίσια όμως των οφελών της με-λισσοτροφίας είναι πιθανότερο να απο-τυπώνουν τη λατρεία των μελισσών Οι Σουμεριακές απεικονίσεις άλλωστε ήταν που οδήγησαν στη δημιουργία του μοτί-βου της θεάς που χορεύει μια θηλυκή χο-ρεύτρια με τα χέρια κυρτωμένα γύρω από το κεφάλι της για την οποία οι μελετητές πιστεύουν ότι αναπαριστά μια ιέρεια της θεάς μέλισσας Το μοτίβο το οποίο απέ-κτησε κεντρικό ρόλο στον αιγυπτιακό

(33)

(34)

Ιερή

(35)

συμβολισμό φαίνεται να βασίζεται στη μοναδική ικανότητα των με-λισσών να επικοινωνούν μεταξύ τους μέσω ενός ρυθμικού χορού Μια μέλισσα μπορεί να πετάξει σε απόσταση μεγαλύτερη από 5 χιλιόμετρα από την κυψέλη της για να εντοπίσει τροφή και επιστρέφει για να με-

ταδώσει την πληροφορία στις υπόλοιπες μέσω του χορού - ένα είδος φυσικού συστήματος πλοήγησης

Οι άνθρωποι λοιπόν είχαν ανακαλύψει την τερά-στια σημασία της προσφοράς τη μέλισσας πριν από δέκα ή περισσότερες χιλιάδες χρόνια ήδη ίσως από την αχλή της προϊστορίας τους Καθώς αναπτυσσό-

ταν ο πολιτισμός κατά μήκος του ποταμού Νείλου και εξελισσόταν σιγά σιγά η δυναστική περίοδος της αρχαίας Αί-

γυπτο η λατρείας της μέλισσας και οι παραδόσεις για αυτήν εναγκαλίστηκαν σε τέτοιο βαθμό με τον πολιτισμό όσο ποτέ

στο παρελθόν ή στο μέλλον

Η Θ ε ά Μ έ λ ι σ σ α σ τ η α ρ χ α ί α Α ί γ υ π τ οΑρκετοί αιγυπτιολόγοι πι-στεύουν ότι οι Σουμερια-κές παραδόσεις ταξίδευσαν κατά μήκος της Ανατολι-κής Αιγυπτιακής Ερήμου

έως την Κοιλάδα του Νείλου Τα περίφημα αφρικανικά Ουαντί

(κοίτες ξεροπόταμων στις οποίες δημιουργούνται πε-ριστασιακά οάσεις) φημί-

ζονται για τις προδυναστικές βραχογραφίες τους που παρουσιάζουν

ιπτάμενες μορφές με εξογκωμένα χαρακτηρι-στικά σαν φτερά Ασυνήθιστες γραμμές εκτείνο-νται προς τα επάνω πίσω από το κεφάλι της κεντρι-κής μορφής θυμίζοντας τις κεραίες της μέλισσας

ενώ παραπέμπουν στο σχήμα των εξογκωμάτων που χαρακτηρίζουν τα αιγυπτιακά στέμμα-

τα στους αιώνες που θα ακολουθήσουνΑποτυπώνεται ακόμη το μοτίβο

της Θεάς που Χορεύει μια γυναί-κα με τα χέρια της κυρτωμένα επάνω από το κεφάλι της

(Το ένδυμα του Ναπολέοντα κατά την ενθρόνισή του ήταν διακοσμημένο με μέλισσες)

(Συλλογή μελιού στην Ισπανία 13000 πΧ)

Ιερή

(Το ένδυμα του Ναπολέοντα κατά την

ενθρόνισή του ήταν διακοσμημένο με

μέλισσες)

(36)

όπως ακριβώς η laquoχορεύτριαraquo Θεά μέλισσα που παρουσιάζεται σε ανάγλυφα των Σουμέριων και των κεντρο-Ευρωπαικών λαών χιλιάδες χρόνια νωρίτερα Η απεικόνιση είναι διαδεδομένη στην αιγυπτιακή μυθολογία και φαίνεται να προέρ-χεται από την μοναδική ικανότητα της μέλισ-σας να επικοινωνεί με τον laquoχορόraquo Ένα άλλο στοιχείο για την καλλιτεχνική

επιρροή που φαίνεται να έχει ασκήσει η μέλισ-σα εντοπίζεται στα τελετουργικά ενδύματα των Αιγυπτίων τα οποία παρουσιάζουν στιλι-στικές ομοιότητες με αυτήν Το στέμμα νέμες για παράδειγμα αποτελείται από εναλλασσόμε-νες κίτρινες και σκούρες οριζόντιες λωρίδες Τέ-τοιες οπτικές ομοιότητες είναι εμφανείς σε πολ-λά ανάγλυφα και αγάλματα Εντυπωσιακότερη όμως είναι αυτή που παρουσιάζεται στη νεκρι-κή μάσκα του Φαραώ Τουταγχαμών της 18ης δυναστείας η οποία δείχνει τον Φαραώ στολι-σμένο με εναλλασσόμενες μαύρες και κίτρινες λωρίδες όπως ακριβώς μια μέλισσαΗ έλξη της Αιγύπτου προς τις μέλισσες φαίνε-

ται ότι ξεκινάει από πολύ πρώιμη εποχή Η βό-ρεια Αίγυπτο η έκταση που απλώνεται από το Δέλτα έως τη Μέμφιδα ονομαζόταν laquoΤα Μπί-τιraquo - γη της μέλισσας Ο φαραώ Μένες ιδρυτής της Πρώτης Αιγυπτιακής Δυναστεία έφερε το αξίωμα του laquoΜελισσοτρόφουraquo ένας τίτλος που

αποδιδόταν σε όλους τους Φαραώ που ακολού-θησαν και η απεικόνιση μιας μέλισσας βρισκό-ταν δίπλα στην σφραγίδα που έφερε το όνομά τουςΟ αιγυπτιακός θεός Μιν έφερε τον τίτλο laquoΚύ-

ριος των Άγριων Μελισσώνraquo και χρονολογεί-ται από το 3000 πΧ ή νωρίτερα Παρόμοια η αιγυπτιακή θεά Νέιθ ήταν μια πολεμική θεό-τητα που της αποδίδονταν ο συμβολισμός της γονιμότητας και ιδιότητες παρθένου χαρακτη-ριστικά της Βασίλισσας μέλισσας Στη Σάιδα η Νέιθ θεωρούνταν ως η Θεά του laquoΟίκου των Μελισσώνraquo και μητέρα του Ρα του laquoκυβερνή-τη των πάντωνraquo Η αιγυπτιακή μυθολογία πε-ριέχει αναρίθμητες αναφορές στις μέλισσες συ-μπεριλαμβανομένης και της πεποίθησης ότι οι μέλισσες δημιουργούνταν από τα δάκρυα του πιο σημαντικού θεού τους του Ρα Μέλισσες απεικονίζονται σε αιγυπτιακούς

τάφους και οι συνήθεις προσφορές στις πιο ση-μαντικές θεότητες ήταν το μέλι Πραγματικά το μέλι ήταν το laquoνέκταρ των θεώνraquo και όπως οι Σουμέριοι πριν από αυτούς οι Αιγύπτιοι για-τροί το χρησιμοποιούσαν ως βασικό συστατικό για πολλά φαρμακευτικά σκευάσματα και θε-ραπείες συμπεριλαμβανομένων και των πρώι-μων μορφών μομιοποίησηςΈνα αιγυπτιακό μνημείο που παρουσιάζει μια

(Ο Ναπολέων ακολουθώντας τη παράδοση των Μεροβίγγιων βασιλιάδων της Γαλλίας -από τους οποίους ο διάσημος Βασιλιάς Τσιλντερικ ανακαλύφθηκε ενταφιασμένος με 300 μέλισσες κατασκευασμένες από καθαρό χρυσό- εξασφάλισε ότι το σύμβολο της μέλισσας θα ενσωματωθεί στη διακόσμηση και στην τεχνοτροπία του παλατιού υιοθέτησε δε το laquoΗ Μέλισσαraquo ως παρατσούκλι του)

(37)

παράξενη μορφή συμβολισμού μέλισσας είναι η βαθμιδωτή πυραμίδα της Σακκάρα η οποία πα-ραπέμπει στα εξάγωνα κελιά της κηρήθρας με τις έξι βαθμίδες της επάνω από το έδαφος και μια ιδιαίτερη κάτω ndash τη νεκρόπολη του ταύρου Άπι που ονομάζεται Σεράπειο Οι Αιγυπτιολό-γοι πιστεύουν ότι στον ταύρο Άπι αποδίδονταν οι αναγεννητικές ιδιότητες του θεού Πτά της Μέμφιδας ndash του αιγυπτιακού θεού της μετεν-σάρκωσης Πίστευαν επίσης ότι αυτοί που ει-σέπνεαν την ανάσα του ταύρου Άπι λάμβαναν το δώρο της προφητείας και το σημαντικότε-ρο από όλα οι Αιγύπτιοι πίστευαν ότι ο ταύρος μεταμορφωνόταν σε Άπι Όσιρι μετά θάνατον Το λατινικό Άπις που σημαίνει μέλισσα προ-έρχεται πιθανόν από το μεσοποταμιακό Σίπα ndash

Ιερή

(Ιερογλυφικό που απεικονίζει τη μέλισσα)

(Το τεκτονικό λογγείο του Ουάσιγκτον Η κυψέλη διακρίνεται στο επάνω μέρος του

στο κέντρο)

(38)

κή ρωμαϊκή θρησκεία που σχετιζόταν με τη τε-λετουργική σφαγή των ταύρωνΈνας άλλος αρχαίος πολιτισμός που επηρε-

άστηκε από τους αρχαίους Αιγυπτίους ήταν ο Μινωϊκός Είχε στενή σχέση με τους Αιγύπτι-ους οι οποίοι ήταν ειδικοί στη μελισσοκομία μια Τέχνη που αργότερα εισήχθη στην Ελλά-δα Αυτό μας οδηγεί σε ένα άλλο εντυπωσιακό του αιγυπτιακού συμβολισμού για τη μέλισ-σα Η Σφίγγα το περίφημο μνημείο της χώρας ονομαζόταν Χουν νμπ στα αιγυπτιακά όμως οι Έλληνες του έδωσαν το όνομα που είναι σή-μερα γνωστό Πως όμως συνδέεται αυτό με τη μέλισσα Η μινωική λέξη για τη μέλισσα ήταν σφέξ Τι συμπέρασμα βγάζουμε από αυτό Ο πο-λιτισμός που έμαθε στους Έλληνες την Τέχνη της μελισσοκομίας χρησιμοποιούσε τη λέξη σφεξ για να ονομάσει τη μέλισσα ndash και οι Έλ-ληνες έδωσαν αυτό το όνομα στη θεά που απει-κονίζει το μνημείο Μήπως η Σφίγγα υπήρχε ήδη όταν ο Μένες δημιούργησε το αιγυπτιακό βασίλειο και ήταν γνωστό ότι αναπαριστούσε μια μέλισσα θεά και έτσι αποδόθηκε στον Φα-ραώ ο τίτλος Μελισσοτρόφος Η πιθανότητα εί-ναι προκλητική και δεδομένης της γοητείας που ασκούσαν οι μέλισσες στους Αιγύπτιους δεν φαίνεται και τόσο εξωπραγματική

Η μ έ λ ι σ σ α σ ε κ ρ ί σ η ndash ο ά ν θ ρ ω π ο ς σ ε κ ρ ί σ ηΗ λατρεία των Σουμερίων και των Αιγυπτίων

για τη μέλισσα μεταδόθηκε στην Ελλάδα όπου μέλισσες απεικονίζονται σε αγάλματα των πιο

Ασίπα που σημαίνει ο Μεγάλος Ποιμένας στον Ουρανό και Άπις σημαίνει Όσιρις Αυτό συν-δέεται με την πίστη ότι μετά θάνατον η ψυχή του Φαραώ συνδεόταν με τον Όσιρι ως ένα άστρο στον αστερισμό του ΩρίωναΈνας ταύρος Άπις σύμφωνα με τους αιγυπτι-

ακούς μύθους δημιουργούσε 1000 μέλισσες και οι μέλισσες αντιπροσώπευαν ψυχές Είναι επίσης ενδιαφέρον ότι η αιγυπτιακή θεότητα Νούτ ήταν θεά του ουρανού ndash της περιοχής των μελισσών ndash και έφερε τον τίτλο laquoΑυτή που Κα-τέχει Χίλιες Ψυχέςraquo ο οποίος φαίνεται να παρα-πέμπει στις χίλιες μέλισσες ή ψυχές που δημι-ουργούνται από το σώμα του ταύρου ΆπιΤο εβραϊκό γράμμα Άλεφ συμβολίζει το laquoχί-

λιαraquo και αντίστοιχο προ σιναϊτικό και το προ κανανιτικό σύμβολο απεικόνιζε το κεφάλι ενός ταύρου παραπέμποντας στο ότι 1000 μέλισ-σες ndash ή αναγεννημένες ψυχές ndash δημιουργού-νται από τη θυσία ενός ταύρου Άπι Επιπλέον η αριθμητική αξία της εβραϊκή λέξη για τον Ιη-σού ndash τον Μεσσία ο οποίος βασίζεται στο πρό-τυπο του Όσιρι ndash είναι πάλι 1000Έτσι η αρχαία πεποίθηση ότι οι μέλισσες δη-

μιουργούνται από ταύρους εύλογα οδηγεί στην εικασία ότι η υπόγεια νεκρόπολη η οποία εί-ναι γνωστή ως Σεράπειο ίσως να ήταν ένα τε-λετουργικό κέντρο αναγέννησης προορισμέ-νο να ανακυκλώνει ψυχές από τα κεφάλια των ταύρων και όχι απλά ένα μαυσωλείο για ταύ-ρους Μήπως οι τελετουργίες που πραγματο-ποιούνταν στο Σεράπειο αποτελούσαν την πιο πρώιμη μορφή του Μιθραϊσμού τη μυστηρια-

(Ο Ρούντολφ Στέινερ (1861-1925) είχε laquoπροβλέψειraquo ότι οι μέλισσες θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε αναφέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότερο από 4 χρόνια ζωής)

(39)

σημαντικών θεών των Ελλήνων Έτσι ανα-πτύσσεται η αντίληψη της Θεάς μέλισσας και δημιουργείται η τιμητική θέση των ιερειών που ονομάζονται Μέλισσες οι οποίες αργότε-ρα μετεξελίσσονται στις Σίβιλες Σύμφωνα με κάποιες παραδόσεις μάλιστα ο δεύτερος ναός στους Δελφούς ήταν κατασκευασμένος εξολο-κλήρου από μέλισσες και ο ομφαλός θύμιζε κυ-ψέλη περιτριγυρισμένη από μέλισσεςΟι Ρωμαίοι εξασκούσαν τον Μιθραϊσμό μια

μυστικιστική θρησκεία σημαντικό στοιχείο της οποίας ήταν η θυσία των ταύρων που θυ-μίζει τις τελετουργίες των Αιγυπτίων στο Σε-ράπειο Απόηχος αυτών των τελετουργιών στη σύγχρονη εποχή φαίνεται να είναι οι ταυ-ρομαχίες της Ισπανίας Η σύνδεση αυτή επιβε-βαιώνεται έμμεσα από το ότι αρκετές από τις παλιότερες αρένες της χώρας έχουν κατασκευ-αστεί επάνω ή πολύ κοντά σε αρχαία ιερά του ΜίθραΟι Μάγια λάτρευαν τη μέλισσα και απεικό-

νιζαν θεούς με τη μορφή της στους σημαντι-κότερους ναούς τους Έως και την Ινδία οι θρησκείες υιοθέτησαν θεότητες μέλισσες στη μυθολογία τους Ακόμη και η καθολική εκ-κλησία ενσωμάτωσε τη μέλισσα ως ένα σύμβο-λο της αυθεντίας του Πάπα πράγμα που μπο-

ρούμε να δούμε στην Πόλη του ΒατικανούΠέτρινα καταλύματα με τη μορφή κυ-

ψελών κατασκευάστηκαν στην αρχαιότητα από την Ιρλανδία έως την Αφρική ενώ ο Χέ-νριχ Χίμλεραπό τους ισχυρότερους άνδρες στη Γερμανία του Χίτλερ κατασκεύασε το ιερότερο τελετουργικό κέντρο των SS με τη μορφή κυψέλης στα θεμέλια τους κάστρου ΒέβελσμπουργκΠολιτικά κινήματα όπως ο κομουνι-

σμός εμπνεύστηκαν από την αλτρουιστική συμπεριφορά που εμφανίζεται στην κυψέ-λη ως πρότυπο για τις ιδεολογίες τους Με-γάλοι ηγέτες επίσης ακολούθησαν την πα-ράδοση των προγόνων τους και συνδέθηκαν με διάφορους τρόπους με τη μέλισσα Ο Ναπολέων για παράδειγμα ακολουθώ-

ντας τη παράδοση των Μεροβίγγιων βασιλι-άδων της Γαλλίας - από τους οποίους ο διά-σημος Βασιλιάς Τσιλντερικ ανακαλύφθηκε ενταφιασμένος με 300 μέλισσες κατασκευα-σμένες από καθαρό χρυσό - εξασφάλισε ότι το σύμβολο της μέλισσας θα ενσωματωθεί στη διακόσμηση και στην τεχνοτροπία του παλατιού υιοθέτησε δε το laquoΗ Μέλισσαraquo ως παρατσούκλι του Πιστεύεται ακόμη ότι η μέλισσα είναι ο

Ιερή

(Απεικόνιση κηρήθρας από την Τσατάλ Χουγιούκ 6600 πΧ)

(Σουμεριακή πινακίδα ndash απεικόνιση της λατρείας της μέλισσας)

(40)

νερ (1861-1925) Είχε laquoπροβλέψειraquo μάλιστα ότι θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε ανα-φέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότε-ρο από 4 χρόνια ζωής Από το 2008 οι μέλισ-σες άρχισαν να εκλείπουν με ανησυχητικούς ρυθμούς Συμπτωματικά() βρισκόμαστε στα όρια της πρόβλεψης του Στέινερ και στο χρο-νικό περιθώριο που ανέφερε ο Αϊνστάιν Επιπλέον έχουμε αρχίσει να διανύουμε σε

ένα έτος που έχει επιβαρυνθεί με θεωρίες για καταστροφή του κόσμου μας ή για αναγέν-νησή του ndash ανάλογα με πια θεωρία είστε δι-ατεθειμένος να πιστέψετε ndash και βρισκόμαστε στη δίνη μια πολύπλευρης και πολυσύνθετης κρίσης με κορυφή του παγόβουνου την οικο-νομία Το τι θα συμβεί θα το δείξει ο χρόνος Ωστό-

σο φαίνεται ότι η μέλισσα η ιερή μέλισσα εί-ναι διαχρονικά συνυφασμένη με την εξέλιξη του πολιτισμού ακόμη ίσως και με την ύπαρ-ξη του ανθρώπου στον πλανήτη

Σημείωση Το πλήρες κείμενο της μελέτης του

Andrew Gough στα αγγλικά μπορείτε να το βρείτε

στο httpandrewgoughcoukbee1_1html

πρόδρομος του εραλδικού κρίνου του εθνι-κού συμβόλου της ΓαλλίαςΟ ελευθεροτεκτονισμός που διαδόθηκε στις

ΗΠΑ ήδη από την ίδρυσή τους ευνοήθη-κε από σημαντικούς ανθρώπους όπως ο Τό-μας Τζέφερσον ο οποίος έγραφε με πάθος για την σημαντικότητα των μελισσών ενώ άλ-λοι όπως ο Πρόεδρος Τζόρτζ Ουάσιγκντον ενσωμάτωσε την κυψέλη στο τεκτονικό λογ-γείο του Χωρίς αμφιβολία η πρώιμη Αμερι-κανική κοινωνία δανείστηκε πολλές από τις φιλοσοφικές αρχές της από τον Ελευθεροτε-κτονισμό ενσωματώνοντας συμβολισμό και θέματα με μέλισσες στις τελετουργίες της Η δομή του κράτους τουλάχιστον σε αυτή

την πρώιμη περίοδο ακολούθησε τη δομή τη σταθερότητα και την αλτρουιστική συμπερι-φορά που χαρακτηρίζουν την κυψέλη όπως είχαν κάνει κοινωνίες και κινήματα χιλιάδες χρόνια πριν από αυτήνΜια ένδειξη για την επιρροή της μέλισσας

στους ιδρυτές των ΗΠΑ φαίνεται από το ότι ολόκληρη η δυτική περιοχή της χώρας ονο-μαζόταν αρχικά Ντεζερέ (μέλισσα)Η μέλισσα είχε αποτελέσει κεντρικό θέμα σε

πολλά κείμενα και διαλέξεις του αυστριακού φιλόσοφου και μυστικιστή Ρούντολφ Στέι-

(Το περίφημο μινωικό κόσμημα με τις μέλισσες) (Το τεκτονικό λογγείο του Ουάσιγκτον Η κυψέλη διακρίνεται στο επάνω μέρος του στο κέντρο)

(41)

ΓιώργοςΙωάννου( Ο Γ Ιωάννου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1927 Πήρε πτυχίο φιλολογίας από το ΑΠΘ και το 1960 διορίστηκε φιλόλογος Το 1971 μετατέθηκε στην Αθήνα αρχικά σε γυμνάσιο και μετά στο υπουργείο ΠαιδείαςΠέθανε στην Αθήνα το 1985

Ποιητικές συλλογέςlaquoΗλιοτρόπιαraquo ιδιωτική έκδοση Θεσσαλονίκη 1954laquoΤα Χίλια Δέντραraquo εκδ Διαγωνίου Θεσσαλονίκη 1963laquoΤα Χίλια Δέντρα amp άλλα ποιήματα (1954-1963)raquo εκδ Ερμής Αθήνα 1973 )

(42)

ldquoΣαν τη μητέρα αλήθειαrdquo

Πηγαίνει αργά στο σινεμά

μάλιστα στον εξώστη

Σrsquo έργα κατά προτίμηση βουβά

και θαμπωμένα Κι εκεί

- μέσα στους τόσους εξευτελισμούς -

η μόνη του χαρά να βλέπει τις γυναίκες

της γενιάς γύρω απrsquo το τριάντα

Με κείνα τα βαθιά καπέλα

με τις σειρές τα περιδέραια

τα μάτια τα κοντά μαλλιά∙

με τις ψιλές γλυκιές φωνές

με τις κινήσεις τους τις μητρικές

Σαν τη μητέρα αλήθεια∙

σαν τη μάνα του

των πρώτων παιδικών του χρόνων

Τότε που τον φωνάζανε μοναχογιό

(43)

( επιμέλεια - Έλλη Ιωαννίδου )

Ο αετόςκαι η χελώνα( Η λ ο γ ι κ ή η σ ύ ν ε σ η κ α ι η φ ρ ό ν η σ η σ α ν α ε τ ό ς π ε τ ο ύ ν β λ έ π ο υ ν τ α π ρ ά γ μ α τ α κ α θ α ρ ά κ α ι α π ό ψ η λ ά Π ρ ο σ π α θ ο ύ ν ν α β ά λ ο υ ν σ τ η θ έ σ η κ α ι σ τ α ό ρ ι ά τ ο υ τ ο ν μ α τ α ι ό δ ο ξ ο ε π ι π ό λ α ι ο ε α υ τ ό μ α ς π ο υ σ έ ρ ν ε τ α ι σ τ η γ η σ α ν τ η χ ε λ ώ ν α )

(44)

Οι Μύθοι του Αίσωπου είναι μικρές ιστορίες εμπνευ-σμένες από την ίδια τη ζωή και διακρίνονται για τον συμβολικό και αλληγορικό χαρακτήρα τους Ο Αίσωπος είχε γράψει πολλούς μύθους για να σατιρίσει δια-

κωμωδήσει ή και να ειρωνευτεί την καθημερινότητα των Ελ-λήνων Ένας από αυτούς ήταν και ο μύθος του αετού με τη χε-λώνα Εδώ θα τον παρουσιάσουμε κάπως διαφορετικά Η ιστορία θα αρχίσει μέσα στη θάλασσα

άποτε ας πούμε τα παλιά χρόνια μια χελώνα μουρμού-ριζε για την άτυχη μοίρα της κολυμπώντας αργά μέσα στη θά-λασσα Την ενοχλούσε που τα άλλα ζώα μπορούσαν να τρέχουν γρήγορα στη γη ενώ εκείνη δεν τα κατάφερνε Την ενοχλού-σε που τα πουλιά μπορούσαν να πετάνε στον καθαρό αέρα και να βλέπουν τόσα από κει ψηλά ενώ εκείνη ήταν μέσα στο νερό και κολυμπούσε αργά Την ενοχλούσε ακόμα και τις φορές που έβγαινε στη στεριά για να γεννήσει και κουραζόταν τόσο πολύΑυτά σκεφτόταν λυπημένη σε μια παραλία Ξαφνικά είδε

ένα αετό να σχηματίζει κύκλους γύρω από τα σύννεφα καθώς πετούσε ψηλά με τις ανοιχτές και δυνατές φτερούγες του Του φώναξε όσο πιο δυνατά μπορούσε για να την ακούσει Και όταν αυτός χαμήλωσε αρκετά την ρώτησε τι ήθελε Η χελώνα τότε τον παρακάλεσε μιας και είναι ο βασιλιάς των πτηνών να της μάθει να πετάει όπως εκείνος Να βλέπει τον κόσμο από ψηλά Να νοιώθει δυνατή και ελαφριά συνάμαΟ αετός που θεώρησε παράλογη την επιθυμία τής χελώνας

αρνήθηκε Προσπάθησε να της εξηγήσει ότι δεν ήταν στη

και η χελώναΔιασκευή στον μύθο του Αίσωπου

( κείμενο εικόνα - Έλλη Ιωαννίδου )

(45)

φύση της να πετάει Μπορούσε να χαρεί τα δικά της προνόμια να κολυμπάει δηλαδή στα βαθειά νερά να κάνει βόλτες στην άμμοhellip πράγματα που ακόμα και αυτός - ένας βασιλιάς - δεν μπορεί να χαρεί όπως εκεί-νη Άλλωστε μια τέτοια προσπάθεια να μάθει δηλαδή να πετά μπορεί να την κατέστρεφε Αυτά της είπε και πέταξε μακριά της νομίζοντας ότι

την είχε συνετίσει Η χελώνα όμως ήταν ανένδοτη Συνέχισε να τον

θερμοπαρακαλεί και το έκανε όποτε τον έβλεπε να πετά πάνω από την παραλία Ώσπου μια μέρα ο αετός δεν άντεξε άλλο να της αρνείται Βαρέθηκε άλλωστε τα παρακάλια και την επιπολαιότητά της Τη γράπω-σε με τα δυνατά νύχια του και πέταξε μαζί της ψηλά πάνω από τα κύματα Η ευτυχία της χελώνας γι αυτά τα λίγα λεπτά ήταν απερίγραπτη Βιαστική και άμυ-αλη όπως ήταν νομίζοντας ότι θα μοιάσει στον αετό του ζήτησε να την αφήσει πάνω από τα σύννεφα Ήθελε να συνεχίσει μόνη της να πετάει σίγουρη για τον εαυτό της Έτσι κι έγινε Ο αετός την άφησε να πέσει όπως ακριβώς του είχε ζητήσει με αποτέλεσμα να γκρεμοτσακιστεί πάνω στα βράχια που την περίμε-ναν δίπλα στην ακτή Η δύστυχη χελώνα που ήθε-λε να πετάξει συντρίφτηκε παταγωδώς Δεν άκουσε τα λόγια της σύνεσης από το στόμα του αετού αλλά παρασύρθηκε από τις δικές της παράλογες επιθυμίες έξω από τη φύση της Το τέλος της όπως και όσων δεν ακολουθούν τα λόγια της σύνεσης και της φρόνη-σης ήταν να καταστραφεί και μάλιστα με πολύ άσχη-μο τρόπο

Η θαλάσσια χελώνα Caretta caretta εί-ναι ένα κινδυνεύον είδος Θα τη συναντή-σουμε να κολυμπάει σε όλα τα μήκη και πλάτη των ελληνικών θαλασσών αλλά η ιδιαίτερη σημασία της χώρας μας έγκει-ται στο ότι φιλοξενούμε κάποιες από τις σημαντικότερες παραλίες για την ανα-παραγωγή και φωλεοποίηση της καρέτα στη ΜεσόγειοΗ χελώνα καρέτα είναι ίσως ένα από τα

πιο εμβληματικά είδη των μεσογειακών και ελληνικών θαλασσών και ένα από τα επτά είδη θαλάσσιων χελωνών που υπάρ-χουν στον πλανήτη Αν καταφέρει να ξεφύγει από τους φυσικούς εχθρούς της αλλά και από τις ανθρώπινες επιδράσεις και απειλές θα ζήσει περίπου 80 χρόνια Όταν μεγαλώσει περίπου μετά από δύο έως τρεις δεκαετίες και έρθει η ώρα τής αναπαραγωγής της θα επιστρέψει στην ίδια περιοχή και θα επιλέξει την παραλία όπου γεννήθηκε και η ίδια για να κάνει τη φωλιά της

Η θαλάσσια χελώνα Κ α ρ έ τ α - ΚαρέταΖ ω ή π ο υ α π ε ι λ ε ί τ α ι

(46)

Τα αποσπάσματα του κειμένου και πληροφορίες είναι από το site httpwwwwwfgrelendangered-speciescaretta

Σε κάθε περίοδο ωοτοκίας η θαλάσσια χελώνα θα γεννήσει δύο έως τρεις φορές Θα δημιουρ-γήσει τη φωλιά της σε αμμώδεις παραλίες και σε βάθος περίπου 60 εκατοστών Σε κάθε φωλιά φιλοξενούνται μέχρι και 120 αυγά τα οποία εκ-κολάπτονται για 55 ημέρες Η θήρα των αυγών από αλεπούδες σκυλιά κλπ αποτελεί ένα επιπλέ-ον πρόβλημα και έχει παρατηρηθεί σε παραλίες ωοτοκίας της Πελοποννήσου επηρεάζοντας το 40 των φωλιών Σημαντική απειλή συνιστούν και τα σκουπίδια στη θάλασσα Ειδικότερα οι πλαστικές σακούλες υποβαθμίζουν το θαλάσσιο οικοσύστημα και μπορούν να οδηγήσουν σε θά-νατο τις θαλάσσιες χελώνες αφού τις ξεγελούν λόγω της ομοιότητάς τους με τσούχτρες μία από τις πιο αγαπημένες τροφές της καρέτα

Η ζωή που προστατεύουμε και η ιστορία των Σεκανίων της Ζακύνθουhellip

Η προστασία της καρέτα είναι για εμάς σχε-δόν laquoπροσωπική υπόθεσηraquo που διαρκεί και εξελίσσεται για πολλές δεκαετίες Για τη δια-τήρηση και προστασία του είδους οργανώσα-με το 1994 πανευρωπαϊκή εκστρατεία για την αγορά της περιοχής που περιβάλλει την παρα-λία των Σεκανίων Ως αποτέλεσμα σε μία πολύ αβέβαιη για την προστασία του είδους περίοδο με τα χρήματα που συγκεντρώθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αλλά και από συνεισφο-ρές ιδιωτών αγοράσαμε το 90 της έκτασης γύρω από τα Σεκάνια Σκοπός της αγοράς ήταν τόσο η αποτροπή της τουριστικής ανάπτυξης

της περιοχής όσο και η κατά το δυνα-τόν καλύτερη διαχείρισή της ώστε να προστατευθεί η σημαντικότερη παραλία ωοτοκίας για τη θαλάσσια χελώνα

Yπεύθυνη προγράμματος Χαρίκλεια Μινώτου cminotouwwfgr τηλ 210 33 14 893

Κ α ρ έ τ α - Καρέτα

httpswwwyoutubecomwatchv=yDnbTGBSxyA

httpswwwyoutubecomwatchv=T8eGw1oyYoQ

Αν θες να δεις VIDEO με χελωνάκια πάνω στην άμμο να τρέχουν προς το νερό πάτησε στα links

httpswwwyoutubecomwatchv=nHok4ZdJ2A0

(47)

Κ Ι Ν Η Μ Α Τ Ο Γ Ρ Α Φ Ο Σ -ldquoΠρόμαχοςrdquoΠ ρ ό κ ε ι τ α ι για μια αισθηματική ταινία

με φόντο την επιστροφή των Γλυπτών του Παρ-θενώνα από το Βρετανικό Μουσείο Ας σημειωθεί ότι η πρώτη επίσημη προβολή της ταινίας πραγ-ματοποιήθηκε στο Μουσείο της ΑκρόποληςΟ Ανδρέας (Παντελής Κοντογιάννης) αναγκά-

στηκε να αφήσει την Ελλάδα όταν ήταν παι-δί Επιστρέφει ενήλικος μετά από πρόσκληση του διευθυντή του Μουσείου της Ακρόπολης (Giancarlo Giannini) για να προχωρήσει την υπό-θεση κατά του Βρετανικού μουσείουΒρισκόμαστε στην Αθήνα του 2011 εν μέσω

της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης που έχει ξεσπάσει στη χώρα Ο Ανδρέας συγκεντρώνει αποδεικτικά στοιχεία για να αποδείξει ότι πλα-στογραφήθηκαν έγγραφα ώστε να επιτραπεί η πώληση των γλυπτών στο Βρετανικό Κοινοβού-λιο το 1816 Στη συνέχεια επιστρέφει στο Λονδί-νο όπου με τη βοήθεια της Ελένης (Κασσάνδρα Βογιατζή) συναδέλφου του αλλά και αντικείμε-

νο του πόθου του ξεκινάει τις απαραίτητες νο-μικές διαδικασίεςΟι δύο δικηγόροι έχουν μπροστά τους έναν

laquoμακρύ δρόμοraquo και θα πρέπει να δώσουν σκλη-ρό αγώνα για να πετύχουν την επαναφορά των κλεμμένων γλυπτών στην αρχική ndashκαι αρμό-ζουσα- θέση τουςΣκηνοθεσία Κέρτε και Τζον Βούρχις

Παίζουν Παντελής Κοντογιάννης Κασσάνδρα

Βογιατζή Γιώργος Χωραφάς Τζιανκάρλο Τζιανίνι

Γιώργος Βογιατζής Σπύρος Φωκάς Πολ Φρίμαν

Μάικλ Μπέρνς

(48)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

Τ η ν Τ ε τ ά ρ τ η 3 Δεκεμβρίου εγκαινιάσθηκε στο Βυζαντινό και Χριστια-νικό Μουσείο η έκθεση laquoΟ Δομήνικος Θεο-τοκόπουλος πριν από τον El Grecoraquo η οποία πραγματοποιείται στο πλαίσιο του ελληνικού επετειακού προγράμματος για τα 400 χρόνια από το θάνατο του El GrecoΗ έκθεση παρουσιάζει το πολιτισμικό περι-

βάλλον μέσα στο οποίο διαμορφώθηκε η προ-σωπικότητα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου πριν αναχωρήσει από τον Χάνδακα της Κρή-της (το σημερινό Ηράκλειο) για τη Βενετία το 1567Τι γνωρίζουμε για την Κρήτη του 16ου αιώ-

να και την κοινωνία της μέσα στην οποία γεν-νήθηκε μαθήτευσε και εργάστηκε ο νεαρός Δομήνικος Θεοτοκόπουλος Πώς δούλευαν οι Κρητικοί ζωγράφοι τον 16ο αιώνα Ποια κοι-νωνικά φαινόμενα και ποιες ιδεολογικές τά-σεις σχετίζονται με τον τεχνίτη καλλιτέχνη και λόγιο Θεοτοκόπουλο Γιατί ο Θεοτοκόπου-

λος φεύγει από την ΚρήτηΜε αφετηρία αυτά τα ερωτήματα η έκθεση

αφηγείται πτυχές του κοινωνικού και καλλι-τεχνικού περιβάλλοντος τής Κρήτης του 16ου αιώνα μέσα στο οποίο γεννήθηκε μαθήτευσε και ωρίμασε εικαστικά ο Δομήνικος Θεοτοκό-πουλοςΣε τρεις μεγάλες εκθεσιακές ενότητες πα-

ρουσιάζονται 200 περίπου σημαντικά αντι-κείμενα θρησκευτικά και κοσμικά αρχειακές πηγές χειρόγραφα και έντυπα εικόνες και πί-νακες Κρητικών και Ιταλών ζωγράφων του 16ου αιώνα Τα έργα προέρχονται από τις συλ-λογές του Βυζαντινού Μουσείου από συλλο-γές και μουσεία της Ελλάδας Εφορείες Βυζα-ντινών Αρχαιοτήτων μητροπόλεις εκκλησίες και μοναστήρια καθώς και μουσεία του εξω-τερικούΔιάρκεια έκθεσης 4122014 ndash 3132015

Βασ Σοφίας 22 Τηλ 213 213 9500

httpwwwbyzantinemuseumgr

Ε Κ Θ Ε Σ Η - laquo Ο Δ ο μ ή ν ι κ ο ς Θ ε ο τ ο κ ό π ο υ λ ο ς π ρ ι ν α π ό τ ο ν El Grecoraquo

(49)

Η Ε λ λ η ν ι κ ή Εταιρεία Μεταφρα-στών Λογοτεχνίας βράβευσε τη Χάρις Αλε-ξίου για την καλύτερη μετάφραση ξένου λο-γοτεχνικού έργου Η βράβευση αφορούσε τη μετάφραση του βιβλίου laquoΠάντα ήρωεςraquo του Φαμπιάν Μαρσό που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΜεταίχμιοΤο βιβλίο αποτελεί τη συγκλονιστική μαρ-

τυρία του Grand Corps Malade (Ψηλό Άρρω-στο Κορμί όπως είναι το ψευδώνυμό του) ο οποίος έμεινε ατελώς τετραπληγικός εξαιτί-ας ενός μοιραίου ατυχήματος Ωστόσο ένα χρόνο μετά το περιστατικό διέψευσε τις προ-βλέψεις των ειδικών και κατάφερε να περπα-τήσει ξανά Στις σελίδες του βιβλίου του ο Μαρσό αφηγείται τη δωδεκάμηνη περιπέτεια και τις εμπειρίες τόσο τις δικές του όσο και των ομοιοπαθών συντρόφων του από το κέ-ντρο αποκατάστασηςΓια τη γνωριμία της με τον Φαμπιάν Μαρσό

την απόφασή της να προτείνει και να μετα-φράσει το βιβλίο του η Χάρις Αλεξίου αναφέ-ρει laquoΤον Grand Corps Malade τον γνώρισα από τα τραγούδια του Ήταν το νέο πρόσω-πο στη γαλλική μουσική σκηνή στο μουσι-κό είδος της slam H νεολαία της Γαλλίας τον λάτρευε Μου έκανε εντύπωση αυτός ο νέος όμορφος άνδρας με την πατερίτσα του Μου έκανε εντύπωση και το ψευδώνυμό του το laquoψηλό άρρωστο κορμίraquo Το τραγούδι μου ldquoΜεγάλωσαrdquo μόλις είχε κυκλοφορήσει και σκεφτόμουν πως θα μπορούσε να το είχε γρά-ψει αυτός Τον συνάντησα αργότερα σε ένα τηλεοπτικό στούντιο όταν συμμετείχαμε και οι δύο στην εκπομπή του Michel Drucker που έκανε ένα μεγάλο αφιέρωμα στον Ντέμη Ρούσσο

Δύο χρόνια αργότερα ο φίλος Νίκος Αλιά-γας μου χάρισε το βιβλίο του Φαμπιάν laquoΔι-άβασέ το είναι γραμμένο σε απλή γλώσσαraquo μου είπε Όσο το διάβαζα σε πολλά σημεία ξαναζούσα την περιπέτεια του αδελφού μου στην εντατική και αργότερα στο κέντρο απο-κατάστασης Το συγκινητικό επίσης ήταν πως γνώριζα την απίστευτη ταλαιπωρία των τετραπληγικών των αναπήρων που στερού-νται την ικανότητα όπως λέει και ο Φαμπι-άν να ξύσουν το φρύδι τους ή να κρατήσουν το κουτάλι τους και να πατήσουν ένα κου-μπί για βοήθειαraquo

Ε Κ Δ Η Λ Ω Σ Η -Β ρ α β ε ί ο Λ ο γ ο τ ε χ ν ι κ ή ς Μ ε τ ά φ ρ α σ η ς γ ι α τ η ν Χ Αλεξίου

(50)

Θ Ε Α Τ Ρ Ο - laquoΟ Γάμοςraquolaquo Ο Γ ά μ ο ς raquo της Βάσιας Σολωμού

Ξανθάκη πρωτοπαρουσιάστηκε το 1994 στο Θεσσαλικό Θέατρο σε θεατρική διασκευή και σκηνοθεσία του Κώστα Τσιάνου γνωρίζοντας τεράστια επιτυχίαΣτην τωρινή παράσταση τού Μεταξουργεί-

ου παρουσιάζεται με τη μορφή του μονολό-γου σε θεατρική προσαρμογή ndash σκηνοθεσία και ερμηνεία της Άννας Βαγενά Πρόκειται για την ιστορία μιας απλής γυναίκας από τα Αμπελάκια της Θεσσαλίας μιας χωριάτισ-σας που σήκωσε στους αδύνατους ώμους της τη μοίρα της και συγχρόνως τη μοίρα πολ-λών γυναικών του τόπου μας Έζησε τη βα-ναυσότητα ενός αλκοολικού πατέρα είδε την αγάπη του άνδρα της να μεταμορφώνεται σε περιφρόνηση όταν άρχισε να γεννάει κωφά-λαλα παιδιά εξαιτίας της βαριάς κληρονομι-κότητας του αλκοολικού πατέρα της και πά-

S T A N D - U P C O M E D Y -5 0 Α π ο χ ρ ώ σ ε ι ς τ ο υ GreekΣ τ ι ς μ έ ρ ε ς μας που

το χιούμορ θεωρείται σπάνιο και πολύτιμο το Tin Pan Alley φιλοξενεί τον Σίλα Σεραφείμ ο οποίος προσφέρει εντυπωσιακές παραστάσεις γέλιου και εύθυμου προβληματισμούΚάθε Σάββατο (έως τις 27 Δεκεμβρίου) στις

2200 ο Σίλας στήνει ένα ενδιαφέρον πανηγύρι με επίκεντρο το εξαιρετικό μοναδικό laquoφυσικό φαινόμενοraquo που λέγεται laquoΝεοέλληναςraquo Μια γι-ορτή σε πρώτη ανάγνωση των 20 χρόνων πα-ρουσίας του στην stand-up comedy αλλά και μια προσπάθεια ανάλυσης και διερεύνησης του φαινομένου το οποίο μάλλον θα εξακολουθήσει να απασχολεί για πολύ καιρό την καλλιτεχνική

κοινότητα του είδους Για του λόγου το αληθές δείτε ένα απόσπασμα των προσπαθειών του στην ιστοσελίδαwwwyoutubecomwatchv=LgJERE7PTBY

Συντελεστές Σίλας Σεραφείμ

Λίλα Σταμπούλογλου (συμμετέχει μέχρι να γεννήσει)

Παραστάσεις Κάθε Σάββατο μέχρι τις 27 Δεκεμβρίου

(τουλάχιστον)

Ώρα έναρξης 2200 (ακριβώς)

Πληροφορίες Tin Pan Alley Τουρναβίτου 6 Πλατεία

Ασωμάτων Θησείο Τηλ 210-3210158

httpwwwtinpanalleygrindexphpsilasserafim

λεψε με νύχια και δόντια σε μια κοινωνία που δεν δέχεται εύκολα την αναπηρίαΏρες Παράστασης Σάββατο 1800 και 2100

Κυριακή 1830

Εισιτήρια Γενική Είσοδος 16euro Μειωμένα

12euro (φοιτητές συνταξιούχοι άνω των 65 ετών

πολύτεκνοι amp εκπαιδευτικοί) και 10euro(άνεργοι)

Ομαδικό εισιτήριο 8euro

Θέατρο Μεταξουργείο Ακαδήμου 14-16

Τηλ 210-5234382

(51)

(52)

ldquoΤο Θαύμα να Νοιώθεις ΈλληναςrdquoΤου SAM CHEKWASΕ κ δ ό σ ε ι ς S e a b u r n B o o k s

άνθρωπος μένει εκεί όπου είναι θαμμένο ένα μέρος της καρδιάς τουraquo έγραψε ο Αλέξαν-

δρος Δουμάς Ο Sam Chekwas το παιδί από την Νιγη-ρία με τα φωτεινά και ερευνητικά μάτια που ήρθε από την χώρα του να σπουδάσει στην Ελλά-δα ντυμένος στο πνεύμα και την καρδιά με την αγάπη για το αληθινό το υψηλό και το ωραίο δεν μάκρυνε ποτέ από δω Τα τραίνα της ζωής του ασταμάτητα έφευγαν και γύριζαν φεύγουν και γυρίζουν με τη σημαία του χρέους με την πραμάτεια της προσφοράς με τη σοδειά της αγά-πης Σrsquo ένα ταξίδι που κρατάει χρόνια τώρα διατηρώντας την ποιότητα του σεβασμού την ευ-χέρεια της κατανόησης και την ανάγκη της συμπόρευσης στα μονοπάτια της ουσίαςhelliplaquoΌσο αναπνέω θα προβάλλω την ελληνική γλώσσα και τα ελληνικά γράμματαraquo δήλωσε σε παρου-

σίαση του βιβλίου του ο Chekwas Και με περισσή περηφάνια ανέφερε laquoΕδώ γεννήθηκαν οι τέ-χνες η φιλοσοφία και οι επιστήμες Ο Μέγας Αλέξανδρος έλεγε πως ότι δεν γιορτάζεται πεθαίνει Αυτό συμβαίνει και με τον ελληνισμό και κυρίως την ελληνική γλώσσα Όλοι εσείς πρέπει να με-ταφέρετε τον ελληνισμό όπου μπορείτε με κάθε τρόποraquo Και όχι μόνο προτρέπει αλλά και ο ίδι-ος προσπαθεί για τη διάδοση του ελληνισμού μέσα από το βιβλιοπωλείο που έχει ανοίξει στην Αστόρια της Νέας Υόρκης Το βιβλιοπωλείο αποτελεί ένα από τα laquoαξιοθέαταraquo της αμερικανικής μεγαλούπολης με τους δεκάδες χιλιάδες Ελληνοαμερικάνους Βρίσκεται στον αριθμό 33-18 της οδού Μπρόντγουεϊ και μοιάζει με συνηθισμένο συνοικιακό βιβλιοπωλείο Όμως ανάμεσα στις αγγλικές εκδόσεις υπάρχουν ράφια που ξεχειλίζουν από ελληνικούς τίτλουςmiddot η προσπάθεια του Chekwas για την προώθηση του ελληνισμού

(53)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

τα τέλη του 1944 όταν πια εί-χαν αποχωρήσει από τη χώρα μας οι δυνάμεις κατοχής του Άξονα μέλη της ηγεσίας του τότε Βασιλικού Ναυτικού ζή-τησαν την ανεύρεση και τιμω-ρία των υπεύθυνων του τορπι-

λισμού της laquoΈλληςraquo Πράγματι είχε επισημανθεί στην Κάτω Ιταλία κάποιος Stefano Toselli μηχανι-κός ο οποίος είχε δηλώσει laquoιδιωτικώςraquo ότι ήταν σε θέση να κατονομάσει τους υπεύθυνους της ανόσιας πράξηςΟι ελληνικές Αρχές λοιπόν απαίτησαν την επίσημη καταγραφή της μαρτυρίας του και να κινηθεί η δια-δικασία παραπομπής των ενόχων σε δίκη Και τότεhellip laquoέσκασε η βόμβαraquo Με εντολή του Βρετανού στρα-τάρχη Harold Alexander ανώτατου διοικητή των συμμαχικών δυνάμεων της Μεσογείου κατηγορη-ματικώς απαγορεύτηκε η συνέχιση της έρευνας Το θέμα έπρεπε να μπει στο αρχείο ndash και αυτό έγινε ευ-θύς αμέσως Κατά συνέπεια όλα όσα λέγονται ακό-μα και σήμερα σχετικά με τον τορπιλισμό της laquoΈλ-ληςraquo παραμένουν ατεκμηρίωτα Ήταν πράγματι το ιταλικό υποβρύχιο laquoDelfino raquo που βύθισε το αγκυ-ροβολημένο στην Τήνο για τον εορτασμό του Δεκα-πενταύγουστου ελληνικό πολεμικό σκάφος Και αν ναι ποιος έδωσε τη σχετική εντολή Και τι έλεγε η εντολή αυτή

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Λ ό γ χ η

ldquoΟ Πόλεμος και ο ΚόσμοςrdquoΤα Γεγονότα του rsquo40 τα πριν και οι Συνέπειες

ρόκειται για ένα τρίτομο έργο στο οποίο ο Θεόδωρος Σπυρόπου-λος παρουσιάζει αναλυτικά με εξαντλητικές λεπτομέρειες τη σημα-ντική ανασκαφή της ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΟΣΑνάμεσα στην Πελλάνα και την Σπάρτη ιδρύθηκε μια Νησιωτική

Κοινοπολιτεία στη Λιμνοθάλασσα που συνδεόταν μέσω του Ευρώ-τα με τον Λακωνικό Κόλπο Σrsquo αυτό το νησιωτικό σύμπλεγμα υπήρ-χε η Λακεδαίμων από τις αρχές της τρίτης χιλιετίας πΧ μέχρι το 1750 πΧ οπότε καταστράφηκε από την Κοσμική Θεομηνία

Κατά τη Μυκηναϊκή περίοδο υπήρξε το Ανακτορικό κέντρο της Λακωνίας όπως πιστοποιείται από το Ανάκτορο το Κυκλώπειο Τείχος τους Βασιλικούς Θολωτούς Τάφους κα Επίσης φιλοξένησε το Ανάκτορο του Μενέλαου και της ΕλένηςΠολλές γεωφυσικές και γεωπολιτικές ιδιαιτερότητες μνημειακά ευρήματα και αρ-

χαιολογικά ευρήματα οδήγησαν τον συγγραφέα να ταυτίσει σημεία και μνημεία του Λακωνικού βαθυπέδου της Λακεδαίμονος με την Πλατωνική Ατλαντίδα και να ανα-ζητήσει επιβιώσεις της υλικής πολιτειακής και πολιτισμικής κληρονομιάς της στην ιστορική Δωρική ΣπάρτηΗ πλούσια εικονογράφηση βοηθά κάθε ενδιαφερόμενο για την ελληνική αρχαιολο-

γία να παρακολουθήσει αναλυτικά τη διεξαγωγή μιας ανασκαφής σrsquo ένα χώρο που παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον

Του ΘΕΟΔΩΡΟΥ Γ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Κ α δ ρ α μ ί τ σ α

ldquoΛακεδαίμωνrdquo

(54)

ανέναν μα κανέναν δεν μπορείς να κερδίσεις ούτε καν ένα αφελές μικρό παιδί εφόσον του αφαιρείς την ελευ-θερία τού να μην συμφωνήσει μαζί σου Αν στερήσεις την ελευθερία στον άλλον και βασιλιά να τον στέψεις δεν θα διαρκέσει η συμφωνία σας Σύντο-

μα θα αισθανθεί δυσφορία θα καταλάβει ότι παγιδεύτη-κε και βρέθηκε εκεί που δεν θέλει Τα χρυσά κλουβιά τα ανακάλυψαν τύποι σαν τη γυναίκα της πρώτης ιστορί-ας του βιβλίουmiddot όμως κλειδωμένο ένα πουλί μαραίνεται Ο Ελύτης γράφει πως γίνεται να φυλακίσεις ένα αηδόνι αλλά δεν μπορείς να φυλακίσεις τον κελαϊδισμό τουΥπάρχουν όμως προσωπικότητες τόσο ανασφαλείς εξαρτημένες και εξωφρενικά εγωιστικές ώστε κρατούν κλειδωμένο το αηδόνι τους έστω και άλαλο έστω και νεκρό Ξέρουν πολύ καλά άλλωστε την τέχνη να ταρι-χεύουνΌλοι μας έχουμε συναπαντηθεί με τέτοιους χαρακτή-

ρες Δεν είναι λίγοι και γνωρίζουν να πλέκουν ιστούς σαν την αράχνη Όσο πιο εξαρτημένοι είμαστε εμείς οι ίδιοι τόσο τσιμπάμε στους χειρισμούς τους Ο ελεύθε-ρος ο ανεξάρτητος άνθρωπος δεν τους ανέχεται γρή-γορα κάνει πέρα σύντομα κόβει μαζί τους τις διαπραγ-ματεύσεις Όμως πόσοι είμαστε εντελώς ανεξάρτητοι Όλοι έχουμε τις πληγές μας τα μειονεκτήματα μας τα παθήματα και τα πάθη μας Όλοι κουβαλάμε στο αίμα μας τους πειρασμούς της τρέλας Παρά ταύτα πάντα υπάρχει τρόπος να γιατρεύεσαι όταν όντως το αποφασί-ζεις διότι η υγεία είναι πιο επιθετική και δυναμική από την αρρώστια

ldquoΣιωπάς για να ακούγεσαιrdquo

Της ΜΑΡΩΣ ΒΑΜΒΟΥΝΑΚΗ Ε κ δ ό σ ε ι ς Ψ υ χ ο γ ι ό ς

(55)

STREETART

(56)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

( φωτογραφίες - Ανδρέας Τσάκαλης )

ΟΌ π ο ι ο ς θ έ λ ε ι να θαυμάσει έργα Τέχνης από καλλιτέχνες με μεράκι και πάθος δεν χρειάζεται να πηγαίνει μόνο σε εκθεσιακούς χώρους Ένας τοίχος παλιός μια λεπτομέ-ρεια στην πόρτα κάγκελα ή και σημεία του δρόμου είναι ικανά να εμπνεύσουν Μπο-ρούν να δώσουν βάση στον λαϊκό καλλιτέχνη να δημιουργήσει και να μεταμορφώσει Όταν ένας άνθρωπος θέλει να εκφραστεί μέσα από την τέχνη θα βρει laquoτελάραraquo γύρω του Θα βρει τρόπο να στείλει το μήνυμά του Θα επικοινωνήσει με τον θεατή θα τον κάνει να σκεφτεί να χαμογελάσει να λυπηθεί Θα του δημιουργήσει έντονα συναισθήματα χρησι-μοποιώντας απλά φτηνά χρώματα και το ταλέντο τουΗ τέχνη λοιπόν που μπορείς ελεύθερα να δεις και να θαυμάσεις στους πιο απίθανους χώρους ίσως και στην ίδια τη γειτονιά σου χωρίς εισιτήρια και προσκλήσεις λέγεται street art

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

(57)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

STREET ART

(58)

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

Δώρα Η Αλεξάνδρα όμορφη κι αριστο-κρατική από καλή και πλούσια οικο-γένεια φαντάστηκε πως στο πρόσωπο του αρρενωπού Νιόνιου θα έβρισκε την αδελφή ψυχή το άλλο μισό της για να ζήσει μαζί του τη ζωή που ονει-ρευόταν Όμως ο ωραίος της σύζυγος ndashθα διαπίστωνε γρήγοραndash καταδυνα-στευόταν από την Αργίνη μάνα σκλη-ρή και πεθερά ακόμη σκληρότερηhellip Ποτέ ο γιός δεν μπόρεσε να απαλλαγεί από την αρπάγη αυτής της μάνας κι έτσι η Αλεξάνδρα έμαθε να ζει στο πε-ριθώριο της ζωής των τριών τους κά-νοντας υπομονή για χάρη του παιδιού της και γιατί στο βάθος η ελπίδα την έκανε να πιστεύει ότι ίσως μια ημέρα όλα αλλάξουνhellip Η ελπίδα το μόνο όπλο του απελπισμένουhellipΤον απολογισμό αυτής της ζωής

εγκλωβισμένης στη ερημιά του έρω-τα μιας ζωής πολιτικών αγώνων για ένα καλύτερο αύριο διηγείται η Αλε-ξάνδρα γιαγιά πια στη μικρή εγγονή που έχει τrsquo όνομά τηςhellip

ldquoΜια Κυρ ιακή με την Αλεξάνδραrdquoεκδ Ωκεανός

(Η Δώρα Νικολαΐδου γεννήθηκε στην Αθήνα Πήρε πανεπιστημιακό τίτλο σπουδών από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων με ειδίκευση στην Ψυχολογία Σήμερα είναι τελειόφοιτος του Ελληνικού Ινστιτούτου Νευροφυτοθεραπείας και Ανάλυσης του Χαρακτήρα (ΕΙΝΑ) και ασκεί επαγγελματικά τη Συμβουλευτική ως Σύμβουλος Ψυχικής ΥγείαςΕιδικεύεται και παρέχει Συμβουλευτική Ψυχολογική Υποστήριξη σε Γυναικεία Θέματα Έχει μετεκπαιδευτεί στις πλέον σύγχρονες τεχνικές θεραπείας του Μετατραυματικού Στρες (Brain Spotting και CMR)Το laquoΜια Κυριακή με την Αλεξάνδραraquo είναι το πρώτο μυθιστόρημά της)

Νικολαίδου

ΙωάννηςΜ Κωνσταντάκος

Θ ρ ύ λ ο ι κ α ι π α ρ α μ ύ θ ι α γ ι α τ η χ ώ ρ α τ ο υ χ ρ υ σ ο ύ

Α ρ χ α ι ο λ ο γ ί α ε ν ό ς π α ρ α μ υ θ ι α κ ο ύ μ ο τ ί β ο υ

Εκδ Στιγμή Αθήνα 2011

( Ο Ιωάννης Μ Κωνσταντάκος σπούδασε κλασική φιλολογία στην Αθήνα και στο Καίμπριτζ Από το 2003 διδάσκει στο Πανεπιστήμιο Αθηνών Εδώ και πολλά χρόνια μελετάει τις μυθοπλασίες τα παραμύθια και εν γένει τον λαϊκό αφηγηματικό πλούτο του αρχαίου κόσμου από την κλασική Ελλάδα και την Αίγυπτο έως τη Μεσοποταμία το Ιράν και την Ινδία Τα ενδιαφέροντά του περιλαμβάνουν ακόμη το αρχαίο ελληνικό και ρωμαϊκό δράμα τα αινίγματα και άλλα πνευματικά παιχνίδια καθώς και την πρόσληψη των αρχαίων κειμένων στη νεότερη εποχή Έχει δημοσιεύσει πλήθος μελετήματα σε επιστημονικά έντυπα ολόκληρης της Ευρώπης Από τις εκδόσεις Στιγμή κυκλοφορούν επίσης τα βιβλία του Ακίχαρος Η Διήγηση του Αχικάρ στην αρχαία Ελλάδα τόμοι 1 2 και 3 (2008ndash2013) )

Μ Κωνσταντάκος

(03)

Διανέμεται δωρεάν μέσω του site wwwyoumagazinegrwordpress

Μ Η Ν Ι Α Ι Ο Η Λ Ε Κ Τ Ρ Ο Ν Ι Κ Ο Π Ε Ρ Ι Ο Δ Ι Κ Ο

Επιμέλεια Έκδοσης -Νίκος Κατσινόπουλος

Έλλη Ιωαννίδου

Κωσταντίνος Κούρος

Αρχισυντάκτης -Νίκος Κατσινόπουλος

Creative Director -Έλλη Ιωαννίδου

Συνεργάτες -Ιωάννης Κωνσταντάκος

Δώρα Νικολαΐδου

Νικόλας Σεγκούντος

Ανδρεάς Τσάκαλης

e-mail deprofundismaggmailcom

Ένα νέο ηλεκτρονικό περιοδικό εμ-

φανίζεται Τι θα περίμενε ο ανα-

γνώστης διαβάζοντας το editorial

του

Να του συστηθεί - να αναφέρει

τους λόγους που ώθησαν στη δη-

μιουργία του να τοποθετηθεί να

δηλώσει τις προθέσεις τους σκοπούς του Αυτά έχω δει να

κάνουν άλλα περιοδικά έντυπα ή ηλεκτρονικάmiddot τα ίδια πε-

ρίπου μου είπαν γνωστοί φίλοι και συνεργάτες όταν ζήτη-

σα την άποψή τους τη βοήθειά τους για τη συγγραφή του

editorial για το πρώτο τεύχος του De Profundis

Το σκέφτηκα Έχουν δίκιο είπα Αυτό είναι το πρέπον και

το σωστό αυτή είναι η πεπατημένη

Αλλάhellip κάτι δεν μου πήγαινε καλά Μrsquo αρέσει να βλέπω ndashκαι

να λειτουργώndash κάπως laquoανορθόδοξαraquo τα πράγματα Στο ίδιο

μήκος κύματος ndashλίγο ως πολύndash κινούνται και όλοι όσοι συμ-

μετέχουν στη δημιουργία τού De Profundis

Οπότεhellip δεν θα ακολουθήσω την πεπατημένη

Το όνομά του περιοδικού το έχετε ήδη δει στο εξώφυλλο

Οι συνεργάτες και όσοι φροντίζουν για την έκδοσή του ανα-

γράφονται στη διπλανή στήλη Τα περιεχόμενά του αποτυ-

πώνονται στις δύο επόμενες σελίδες Διαβάστε το ελεύθερα

Κατεβάστε το στον υπολογιστή σας Τυπώστε το αν θέλετε

Να έχετε μια καλή χρονιά

Νίκος Κατσινόπουλος

( e d i t o r i a l )

(04)

6 - 1 1 ( ειδήσεις )Επιμέλεια ndash Κωνσταντίνος Κούρος

1 2 - 1 5 ( επιστήμη )Σκοτεινότερες μέρεςτου Νικόλα Σεγκούντο

1 6 - 2 3 ( αρχαιολογία των διηγήσεων )Η Θήβα και η Σαμαρκάνδη ή Οι Μηχανές του Πεπρωμένουτου Ιωάννη Κωνσταντάκου

2 4 - 2 5 ( παρουσίαση )Ντούσαν Κρτόλιτσε ndash Ένα παιδί-θαύμα από τη Σερβίαεπιμέλεια ndash Νικόλας Σεγκούντος

3 0 - 4 1 ( μυστήριο-παραδόσεις )Η Ιερή μέλισσα - Μια παράδοση χαμένη στις δέλτους του χρόνου του A Γκόουγκπροσαρμογή ndash Νίκος Κατσινόπουλος

Ι α ν ο υ ά ρ ι ο ς 2 0 1 5

(05)

4 2 - 4 3 ( τέχνης περίπατος )Σαν τη μητέρα αλήθειατου Γιώργου Ιωάννουεπιμέλεια ndash Έλλη Ιωαννίδου

4 4 - 4 7 ( μύθου ευκαιρία )Ο Αετός και η Χελώνατης Έλλης Ιωαννίδου

4 8 - 5 1 ( τεχνών δρώμενα)επιμέλεια ndash Κωνσταντίνος Κούρος

5 2 - 5 5 ( φυλλομετρώντας )επιμέλεια ndash Κωνσταντίνος Κούρος

5 6 - 5 8 ( στις γειτονιές του κόσμου )Street Artφωτογραφίες ndash Ανδρέας Τσάκαλης

-Η Νομική Αθηνών στην 3η θέση παγκόσμιου

διαγωνισμού δικονομίας

Την τρίτη θέση στον Παγκόσμιο Διαγω-νισμό Εικονικής Δίκης κατέλαβε η ομάδα της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών η τελική φάση του οποίου πραγ-ματοποιήθηκε από τις 24 έως τις 26 Οκτω-βρίου στις ΗΠΑ Πρόκειται για μια σημα-ντική διάκριση δεδομένου ότι η ελληνική ομάδα ξεχώρισε ανάμεσα σε αντίστοιχες ομάδες 40 Πανεπιστημίων καταφέρνοντας να ξεπεράσει και το φημισμένο σε αυτό τον τομέα ΧάρβαρντΗ υπόθεση της εικονικής δίκης αφορούσε ιδιώτες ομολογιούχους που εμπιστεύθη-καν το Ελληνικό Κράτος και είδαν τα ομό-λογά τους να laquoκουρεύονταιraquo Με άλλα λό-για το θέμα αφορούσε σε προσφυγή ξένου hedge fund (αντισταθμιστικό αμοιβαίο κε-φάλαιο υψηλού κινδύνου) κατόχου κρα-τικών ομολόγων που αρνήθηκε τη συμμε-τοχή του σε πρόγραμμα ανταλλαγής των

ομολόγων αυτών στο πλαίσιο αναγκαί-ας αναδιάρθρωσης του χρέους του κρά-τους-εκδότη η οποία διευκολύνθηκε μέσω της επιβολής δια νόμου ρητρών συλλογικής δράσης Οι φοιτητές λοι-πόν είχαν να αντιμετωπίσουν μια σει-ρά πολύπλοκων νομικών ζητημάτων ως προς τη δικαιοδοσία και το παραδε-κτό της επενδυτικής προσφυγής τη δί-καιη και επιεική μεταχείριση του προ-σφεύγοντος την επίκληση της άμυνας της κατάστασης ανάγκης από το κρά-τος-εκδότη των ομολόγων καΗ επιτυχία των Ελλήνων φοιτητών να επιστρέψουν με το laquoχάλκινο μετάλλιοraquo από τον διαγωνισμό αποδεικνύει πως υπάρχουν ικανοί νέοι άνθρωποι στη χώρα που μπορούν να φέρουν εις πέρας δύσκολα εγχειρήματα αρκεί να τους δο-θεί η ευκαιρία

(06)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

-Αρχαιότερος από όσο πιστεύαμε ο Μηχανισμός Αντικυθήρων

Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων φαίνεται να είναι αρχαιότερος από τις μέχρι σήμερα εκτι-μήσεις των ειδικών Αυτό ισχυρίζεται ο Κρί-στιαν Κάρμαν ιστορικός της επιστήμης από το Εθνικό Πανεπιστήμιο Κίλμες της Αργεντι-νής και ο Τζέημς Έβανς φυσικός από το Πα-νεπιστήμιο Πάτζετ Σάουντ των ΗΠΑ οι οποίοι παρουσίασαν πρόσφατα τα συμπεράσματα της μελέτης τους στην έγκριτη επιθεώρηση ιστορί-ας της επιστήμης laquoArchive for History of Exact Sciencesraquo Σύμφωνα με την άποψη των δύο ερευνητών ο μηχανισμός θα πρέπει να κατα-σκευάστηκε τουλάχιστον το 205 πΧ και όχι ανάμεσα στο 100 με 150 πΧ όπως εκτιμούν μέχρι σήμερα οι μελετητές τουΟ εκπληκτικός μηχανισμός που βρέθηκε σε ναυάγιο αρχαίου πλοίου (το οποίο συνέβη ανάμεσα στο 85 με 60 πΧ) στη θαλάσσια περιοχή κοντά στα Αντικύθηρα θεωρείται ως ο αρχαιότερος αναλογικός υπο-λογιστής του κόσμου

Μηχανισμοί που φέρουν ανάλογη τεχνολογία (γρανάζια ακριβείας και διαφορικό γρανάζι) εμφανίστηκαν τουλάχιστον μια χιλιετία αργό-τερα Μεταξύ άλλων ο μηχανισμός υπολογίζει με ακρίβεια τις σεληνιακές και ηλιακές εκλεί-ψεις και τις ημερομηνίες των Ολυμπιακών ΑγώνωνΑν και άλλες μελέτες στο παρελθόν είχαν προ-σπαθήσει να αποδόσουν την κατασκευή του σε κάποιον επιφανή επιστήμονα της αρχαιότητας (Αρχιμήδη) ή να προσδιορίσουν τον τόπο κα-τασκευής του (Κόρινθο Συρακούσες Ρόδο) ο καθηγητής Έβανς διατηρεί επιφυλάξεις για αυτές τις προσπάθειες laquoΓνωρίζουμε ελάχιστα πράγματα για την αρχαία ελληνική αστρονο-μία Μόνο μικρά αποσπάσματα έργων έχουν διασωθεί Θα ήταν μάλλον πιο συνετό να μην

προσπαθήσουμε να αποδώσουμε τον μηχανισμό σε κάποιο συγκεκριμέ-

νο διάσημο πρόσωποraquo

(07)

Avokiddo-Ελληνικές

εφαρμογές για παιδιά

(08)

Καθοδηγώντας τους μέσα από διαδρόμους λα-βυρίνθων το παιδί συναντάει μια σειρά από γρίφους τους οποίους επιλύει επιστρατεύο-ντας τη λογική την παρατηρητικότητα και τη μνήμη τουΤο laquoAvokiddo Emotionsraquo είναι ένα διασκεδα-

στικό παιχνίδι αλληλεπίδρασης το οποίο στο-χεύει στην εξοικείωση του παιδιού με μια πλει-άδα βασικών συναισθημάτωνΤο laquoBeck and Boraquo είναι ένα διαδραστικό παζλ

εικόνων τις οποίες το παιδί καλείται να συνθέ-σει κομμάτι κομμάτι χρησιμοποιώντας τη λο-γική και τη δημιουργική φαντασία τουΤέλος το laquoAvokiddo ABC Rideraquo είναι μια πρω-

τότυπη εφαρμογή που έχει ως κύριο στόχο την εκμάθηση του αγγλικού αλφαβήτουΚαι οι τέσσερεις εφαρμογές είναι διαθέσιμες

και μπορούν να τις κατεβάσουν όσοι διαθέτουν κινητά ή πινακίδες αφής από τα ηλεκτρονικά καταστήματα Google Play ή Apple StoreΕίναι αξιοσημείωτο ότι αυτές οι εφαρμογές

μπορούν να χρησιμοποιηθούν από παιδιά ανε-ξάρτητα της γλώσσας που μιλούν εφόσον ο τρόπος σκέψης οι ανάγκες και οι επιθυμίες εί-ναι παρόμοιες σε όλα τα παιδιάΙδιαίτερη χαρά δίνει στους ιδρυτές της

Avokiddo ότι μια από τις εφαρμογές τους (το Avokiddo Emotions) χρησιμοποιείται συστη-ματικά στην εκπαίδευση παιδιών με ειδικές ανάγκες και ιδιαίτερα σε παιδιά με αυτισμό βοηθώντας τα να κατανοήσουν και να εκφρά-σουν καλύτερα τα συναισθήματά τουςΕπίσης το Avokiddo ABC Ride χρησιμοποιεί-

ται σε πολλά σχολεία και νηπιαγωγεία της Αμε-ρικής ως συνοδευτικό εργαλείο για την εκμά-θηση της αλφαβήτου και στην εξάσκηση του συλλαβισμού

Η Avokiddo είναι μια εταιρία παραγωγής παιδικών εκπαιδευτικών εφαρμογών για κι-νητά και πινακίδες αφής (iOS και android) που δημιουργήθηκε πριν από 2 χρόνια από τους Βαγγέλη Κατσαντώνη Ελπίδα Βούλ-γαρη και Διονύση Βούλγαρη με έδρα την ΠάτραΟι εφαρμογές της απευθύνονται κυρίως

σε παιδιά προσχολικής ηλικίας αλλά και σε μεγαλύτερα παιδιά Απευθύνονται επίσης στους γονείς σε εκπαιδευτικούς και εκπαι-δευτικά ιδρύματα τα οποία θέλουν να χρησι-μοποιήσουν τη σύγχρονη τεχνολογία ως μέ-σο εκμάθησης και επιμόρφωσηςΗ πιο πρόσφατη εφαρμογή που δημιούργη-

σε η εταιρεία ονομάζεται laquoThinkrollsraquo Πρό-κειται για ένα παιχνίδι λογικής με πρωτα-γωνιστές 18 διασκεδαστικούς χαρακτήρες

(09)

-Προσευχή ενάντια στους εφιάλτες

Οι άνθρωποι που υποφέρουν κατά διαστήματα από εφιάλτες πρέ-πει να προσπαθήσουν να αποκτήσουν έλεγχο των ονείρων τους Αυτό διατείνεται ο νευροφυσιολόγος Ντετλέβ Λίνκε από το Πα-νεπιστήμιο της Βόννης ο οποίος είναι ειδικός στις διαταραχές του ύπνου Με λίγη προσπάθεια και εξάσκηση οποιοσδήποτε μπορεί να ξεφύγει από ένα κακό όνειρο Το θέμα είναι να προετοιμαστεί πριν πέσει να κοιμηθείΜε ποιους τρόπους λοιπόν είναι δυνατόν να laquoκαταπολεμηθούνraquo

οι εφιάλτες Οι ασθενείς του Λίνκε δοκίμασαν με προτροπή του κάποιες τεχνικές οι οποίες στηρίζονται σε διάφορα παγκόσμια φι-λοσοφικά ndash θρησκευτικά συστήματα Ορισμένοι για παράδειγμα οραματίζονταν αίσιο τέλος σε κάποιον εφιάλτη που επαναλαμβα-νόταν για μεγάλο χρονικό διάστημα κατά τη διάρκεια του ύπνου τους Άλλοι εστιάζονταν σε ευχάριστες σκέψεις πριν αποκοιμη-θούν Ωστόσο η προσευχή ήταν μια από τις πιο απλές τεχνικές η οποία βοηθούσε στο να καταπολεμηθούν αποτελεσματικά οι εφιάλ-τεςΑρκετοί από τους ασθενείς του Λίνκε τη χρησιμοποιούν και όπως

επισημαίνει ο ίδιος έχουν παρατηρήσει θετικά αποτελέσματα

(10)

Ο πολιτισμός που αναπτύχθηκε στον ελλαδικό χώρο εδώ και τουλάχιστον 3500 χρόνια θεμελί-ωσε μια διατροφή βασισμένη κατά κύριο λόγο στην πλούσια χλωρίδα του τόπου Στις μέρες μας αυτή η διατροφική γνώση έχει αρχίσει να χάνε-ται Ο άνθρωπος των συγχρόνων μεγαλουπόλεων ούτε συλλέγει ούτε ασχολείται με την παραγω-γή της τροφής του Αγνοεί ακόμα και τα βρώσιμα άγρια χόρτα που φυτρώνουν στον κήπο του αν διαθέτει κήποΟ Σωτήρης Λυμπερόπουλος είναι ένας νεαρός

επιχειρηματίας ιδρυτής της ιστοσελίδας Ραδίκι (wwwradikicom) Μέσω αυτής απευθύνεται σε ανθρώπους που αναζητούν αγνά και φρέσκα προ-ϊόντα διατροφής προσφέροντας μια σειρά υπηρε-σιών Στο Ραδίκι πιστεύουν ότι ο άνθρωπος πρέ-πει να επιστρέψει σε πρωταρχικές ανεπεξέργαστες μορφές τροφής και να αφήσει πίσω του τα βιομη-χανοποιημένα τρόφιμαΑν και υπάρχει μεγάλη ποικιλία χόρτων σε όλα

τα μέρη της χώρας μας η σωστή συλλογή τους απαιτεί εξειδικευμένες γνώσεις και μεγάλη προ-σοχήmiddot μια λανθασμένη επιλογή μπορεί να έχει δυ-σάρεστα αποτελέσματα Η ομάδα του Ραδίκι λοι-πόν ταξιδεύει στην Ελλάδα αναζητά τα καλύτερα άγρια χόρτα και φροντίζει να φτάσουν στους κα-ταναλωτές φρέσκα με το μικρότερο δυνατόν πε-ριβαλλοντολογικό κόστος Συλλέγει περισσότε-ρα από 50 διαφορετικά είδη χόρτων και βοτάνων ανάλογα με την εποχή Συνεργάζονται μόνο με μάγειρες και ιδιώτες που αναγνωρίζουν την αξία της φυσικής τροφής

-Μαζεύοντας άγρια χόρτα και βότανα

(11)

μέρες( του Νικόλα Σεγκούντο )

(12)

μέρες

(13)

άθε χρόνο όλο και

λιγότερο ηλιακό φως φθάνει στην

επιφάνεια της Γης Κανένας δεν

μπορεί να εξηγήσει γιατί συμβαίνει

αυτό^ τι προκαλεί δηλαδή τη μείωση

του φωτός ή τι επιδράσεις θα έχει

στο μέλλον Επιπλέον ελάχιστοι

επιστήμονες γνωρίζουν ότι υφίσταται

αυτό το φαινόμενο και δεν υπάρχουν

πολλές σχετικές μελέτες

ο φαινόμενο της μείωσης του φωτός εντοπί-στηκε για πρώτη φορά το 1985 Εκείνη τη χρο-νιά Ατσούμου Οχμούρα από το Ομοσπονδιακό Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Σουηδίας πραγματο-ποιούσε μια μελέτη για το κλίμα και την ατμο-σφαιρική θερμότητα Στα πλαίσια της εργασίας

του βρισκόταν και η σύγκριση μετρήσεων ηλιοφάνει-ας οι οποίες είχαν καταγραφεί από διάφορα ευρωπαϊκά ινστιτούτα από τη δεκαετία του 1960

(13)

μέρες

Τότε ο Οχμούρα διαπίστωσε προς μεγάλη έκπληξή του ότι υπήρ-χαν μεγάλες αποκλίσεις ανάμεσα στις μετρήσεις των τριών προη-γούμενων δεκαετιών Μέσα σε 30 χρόνια η ποσότητα του ηλιακού φωτός που έφθανε στη Γη είχε μειωθεί κατά 10 τοις εκατό Με άλλα λόγια οι μέρες είχαν αρχίσει να γίνονται σκοτεινότερες από αυτές του παρελθόντοςΤα αποτελέσματα της έρευνάς του δημοσιεύθηκαν το 1989 αλλά η

επιστημονική κοινότητα αγνόησε τις διαπιστώσεις του Οχμούρα θε-

(14)

(15)

το 1958 έως το 1992 Σύμφωνα με τη μελέτη τους το ηλιακό φως που έφθανε στην επιφά-νεια του πλανήτη μας μειωνόταν κάθε χρόνο κατά 023 έως 032 τοις εκατό Παρόλο που η μείωση αυτή δεν είναι ορατή στο μάτι μπορεί να επηρεάσει σημαντικά τα διάφορα οικοσυ-στήματα της Γης εφόσον έχει άμεση επίδραση στον ρυθμό φωτοσύνθεσης των φυτώνΤον τελευταία χρόνια λοιπόν μετά και

από τη μελέτη των δύο Ισραηλινών όλο και περισσότεροι επιστήμονες έχουν αρχίσει να ασχολούνται με το θέμα Έχουν πειστεί πλέ-ον ότι οι διαφορές στη ηλιοφάνεια είναι σημα-ντικά μεγάλες ώστε να οφείλονται σε ανεπαρ-κείς μεθόδους μέτρησηςΑν και αρκετές έρευνες βρίσκονται σε εξέλι-

ξη οι εκτιμήσεις των επιστημόνων είναι ότι το φαινόμενο δεν οφείλεται σε κάποια μείω-ση της ακτινοβολίας του Ήλιου Η εξήγηση όπως πιστεύουν πρέπει να βρίσκεται στην ατμόσφαιρα του πλανήτη μας Φαίνεται ότι η ατμόσφαιρα φιλτράρει μέρος της ηλιακής ακτινοβολίας που βρίσκεται στην περιοχή του ορατού φωτός και του υπέρυθρου ενώ δεν επηρεάζονται οι υπεριώδεις ακτινοβολίες Η ατμοσφαιρική μόλυνση είναι ένας από τους παράγοντες αν και μάλλον όχι ο βασικός που συμβάλει στο φαινόμενο Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι σύντομα

θα προσδιορίσουν τα βασικά αίτια του φαινο-μένου ώστε να αποτρέψουν τις όποιες διατα-ραχές στα οικοσυστήματα του πλανήτη μας Το ενθαρρυντικό πάντως είναι ότι χάρη στα μέτρα κατά της ατμοσφαιρικής ρύπανσης τα οποία έχουν αρχίσει να λαμβάνονται από διά-φορα κράτη τις δύο τελευταίες δεκαετίες πα-ρουσιάζεται στασιμότητα ή ακόμη και αντι-στροφή του φαινομένου όπως τουλάχιστον δείχνει μια σχετική έρευνα που έγινε για τη Γερμανία

ωρώντας ότι η διαφορά αυτή οφειλόταν στις ανεπαρκείς μεθόδους μέτρησης του παρελθό-ντος Την ίδια τύχη είχαν και οι έρευνες άλ-λων επιστημόνων σχετικά με τη μείωση της ηλιοφάνειας στην Ανταρκτική την Αρκτική και την Ιαπωνία οι οποίες παρουσιάστηκαν στη δεκαετία του 1990Τα πράγματα ωστόσο άλλαξαν το 2001

όταν οι Τζέραλντ Στάνχιλ και Σαμπτάι Κοέν από το Κέντρο Ηφαιστειολογίας του Ισραήλ συνέκριναν μετρήσεις της ηλιοφάνειας από

(15)

(ldquoΤο παιδί και το ζωγραφισμένο λιοντάριrdquo είναι ο κατεξοχήν ειρωνικός μύθος που δείχνει πώς ο άνθρωπος δίχως να το καταλαβαίνει γίνεται θύμα των ίδιων των ενεργειών του)

Θήβακαι η ΣαμαρκάνδηΗ

Εικονογραφηση Λιάνα Ιωαννίδου

(16)

(17)

ή ο ι μηχανές τ ο υ π ε π ρ ω μ έ ν ο υ

ια φορά και έναν καιρό ήταν κάποιος γέρος που είχε έναν γιο μονάκριβο Αυτός ο νεαρός ήταν πολύ θαρραλέος και του άρεσε να πηγαίνει κυνήγι

Μια νύχτα ωστόσο ο γέρο-πατέρας του είδε στον ύπνο του ότι τον γιόκα του τον εξολόθρευσε λιοντάρι Τρόμα-ξε μην τυχόν αληθέψει το φρικτό όνειρο και πρόστα-ξε να χτίσουν ένα δωμάτιο υπερυψωμένο πάνω από το έδαφος Εκεί μέσα έκλεισε τον γιο του και έβαλε ολό-γυρα ανθρώπους να τον φυλάνε Γύρω-γύρω στους τοί-χους αυτής της φυλακής είχαν ζωγραφιστεί κάθε λογής ζώα για να τα βλέπει ο έγκλειστος νεαρός και να ευφραί-νεται Ανάμεσά τους υπήρχε και η εικόνα ενός λιονταρι-ού Το αγόρι εντούτοις όσο περισσότερο κοίταζε τούτες τις τοιχογραφίες τόσο μεγάλωνε η στενοχώρια του

Με τα πολλά σταμάτησε κάποια φορά μπροστά στη ζω-γραφιά του λιονταριού και της έκανε τα παράπονά του laquoΚαταραμένο τέρας εξαιτίας σου τα παθαίνω αυτά Επει-δή σε είδε ο πατέρας μου σε εκείνο το ψευτο-όνειρο πρέπει τώρα εγώ να μένω κλειδωμένος εδώ μέσα σαν κοκόνα στον γυναικωνίτη Μωρέ θα δεις τι θα σου κάνωraquo

( του Ιωάννη Κωνσταντάκου )

(17)

Και ευθύς βάλθηκε να βαράει με το χέρι του τον τοίχο για να βγάλει τα μάτια του λιονταρι-ού Έτσι όμως μπήχτηκε ένα ξυλόκαρφο στο δάχτυλό του κάτω από το νύχι Κατόπιν η πλη-γή αυτή κακοφόρμισε ο αδένας πρήστηκε και στο τέλος ισχυρός πυρετός έπιασε το παιδί και το έστειλε στον άλλο κόσμο

Με αυτόν τον τρόπο το λιοντάρι έστω και απλώς ζωγραφισμένο στάθηκε μοιραίο για τον νεαρό μας και τα τεχνάσματα του γέρο-πατέρα δεν ωφέλησαν σε τίποτε

Το παραπάνω παραμύθι σώζεται σε μερικά χειρόγραφα με συλλογές αρχαίων αισώπειων μύθων Η γραπτή αποτύπωσή του χρονολογεί-ται γύρω στον 2ο αιώνα μΧ Στην προφορική παράδοση τού αρχαίου κόσμου θα κυκλοφο-ρούσε ασφαλώς από νωρίτερα

Η πλοκή του αναπαράγει ένα σχήμα πολύ δι-αδεδομένο σε παλαιούς μύθους και θρύλους Ο ήρωας δέχεται προφητεία για κάτι πολύ δυσά-ρεστο που είναι πεπρωμένο να συμβεί Αμέ-σως φροντίζει να πάρει μέτρα ώστε να αποφύ-γει την εκπλήρωση της πρόρρησης Εντούτοις ακριβώς οι ενέργειες που κάνει για να αποτρέ-ψει το μοιραίο γεγονός θέτουν σε κίνηση τον

(18)

(19)

μηχανισμό που οδηγεί αμείλικτα στην πραγμα-τοποίησή του Πρόκειται για τον κατεξοχήν ει-ρωνικό μύθο που δείχνει πώς ο άνθρωπος δί-χως να το καταλαβαίνει γίνεται θύμα των ίδιων των ενεργειών του

Το αρχετυπικό παράδειγμα αυτής της μυ-θοπλαστικής κατασκευής είναι η ιστορία του Οιδίποδα Τούτος πηγαίνει στο μαντείο των Δελφών και μαθαίνει από τον χρησμό ότι θα σκοτώσει τον πατέρα του και θα παντρευτεί τη μητέρα του Θαρρώντας ότι γονείς του είναι το βασιλικό ζεύγος της Κορίνθου που τον περι-μάζεψε και τον ανάθρεψε από βρέφος ο νεαρός Οιδίπους αποφασίζει να μην ξαναγυρίσει στην πόλη όπου μεγάλωσε Αντί γιrsquo αυτό ακολουθεί άλλον δρόμο προς την κατεύθυνση της Θήβας - της κρυφής και άγνωστης στον ίδιο γενέτειράς του Όμως ακριβώς πάνω σε εκείνον τον δρό-μο συναντάει τον αληθινό πατέρα του τον Λάιο και τον φονεύει σε συμπλοκή Στο τέλος ο δρό-μος του τον φέρνει στη Θήβα όπου παντρεύε-ται τη χήρα βασίλισσα Ιοκάστη τη φυσική μη-τέρα του Οι ίδιες οι προφυλάξεις που παίρνει ο ήρωας ενάντια στον τρομερό χρησμό τον οδη-γούν άθελά του να υλοποιήσει κατά γράμμα το

περιεχόμενο της πρόρρησης Ο Γάλλος ποιητής Ζαν Κοκτώ που συνέθεσε μία από τις πιο συ-ναρπαστικές σύγχρονες διασκευές του οιδιπό-δειου μύθου ονόμασε αυτή τη διαδικασία laquoμη-χανή της Κόλασηςraquo

Δεν ήταν αποκλειστικό κτήμα των Ελλήνων το μυθικό τούτο σχήμα Απεναντίας απαντά από παλιά στην Ανατολή

Μια αρχαία αιγυπτιακή νουβέλα που σώ-ζεται ημιτελής σε πάπυρο του 13ου αιώνα πΧ και τιτλοφορείται συνήθως Ο καταδικασμένος πρίγκιπας αρχίζει με παρόμοιο δυσοίωνο τρό-πο Ο Αιγύπτιος φαραώ δέχεται προφητεία πως ο νεογέννητος γιος του είναι μοιραίο να βρει τον θάνατο είτε από κροκόδειλο είτε από φίδι είτε από σκύλο Γιrsquo αυτό ο μονάρχης χτίζει ασφαλές σπίτι στη μέση της ερήμου και εκεί μέσα κλεί-νει τον γιο του μαζί με υπηρετικό προσωπικό ώστε να τον φυλάξει από τον κίνδυνο (ας θυ-μηθούμε τον δειλό γέροντα της αισώπειας διή-γησης) Ο έγκλειστος νεαρός φυσικά δυσανα-σχετεί και τελικά ξεφεύγει ταξιδεύει στη Συρία και κερδίζει τη βασιλοπούλα της για γυναίκα του Τούτη αναλαμβάνει στη συνέχεια τον ρόλο του φύλακα φρουρεί τον άντρα της με μεγάλη

(Οι ίδιες οι προφυλάξεις που παίρνει ο ήρωας ενάντια στον τρομερό χρησμό τον οδηγούν άθελά του να υλοποιήσει κατά γράμμα το περιεχόμενο της πρόρρησης)

(19)

(20)

προσοχή και δεν τον αφήνει να ξεμυτίσει έξω μοναχός του Όμως τα θηρία της μοίρας πα-ραμονεύουν τον πρίγκιπα Παρά τρίχα γλυ-τώνει από το δάγκωμα του φιδιού χάρη στην επαγρύπνηση της συζύγου του Κατόπιν το σκυλί τον παίρνει στο κυνήγι και ο κροκό-δειλος καραδοκεί μέσα στη λίμνη Δυστυχώς το τέλος του κειμένου έχει χαθεί και η έκβα-ση μένει ανεπιβεβαίωτη Δεν ξέρουμε αν ο νε-αρός ήρωας εντέλει φονευόταν ή γλύτωνε το πεπρωμένο του

Αργότερα το ίδιο αφηγηματικό πρότυ-πο βρήκε την κλασική ανατολίτικη έκφρα-σή του στην περίφημη παραβολή για τον βεζί-ρη και τον θάνατο Το παλαιότερο πρόπλασμα αυτής της διήγησης το διαβάζουμε στο εβραϊ-κό Ταλμούδ το πελώριο συμπίλημα από διδα-σκαλίες των ραβίνων της ρωμαϊκής εποχής που συγκροτήθηκε γύρω στο 400 με 500 μΧ

Κατόπιν η ιστορία έγινε εξαιρετικά δημο-φιλής στην περσική παράδοση εμπνέοντας μυστικιστές ποιητές όπως τον Ρουμί και τον Φαρίντ ουντ-Ντιν Αττάρ Κυκλοφορεί ακόμη και σήμερα ως διδακτικός μύθος στις παρα-δόσεις των Σούφι Οι ήρωες ποικίλλουν από τη μία παραλλαγή στην άλλη

(21)

(Το ειρωνικό και τραγικό συνάμα σε τέτοιους μύθους είναι ότι ο ήρωας χαντακώνεται από τις ίδιες τις πράξεις του Οι αποφάσεις που παίρνει θαρρώντας πως θα του βγουν σε καλό φέρνουν την καταστροφή του)

Κατά την πιο διάσημη εκδοχή ο χαλίφης της Βαγδά-της αντίκρισε μια μέρα τον πιστό βεζίρη του να μπαίνει τρο-μαγμένος και κατάχλωμος στην αίθουσα του θρόνου laquoΣώσε με αφέντηraquo εκλιπαρούσε ο αξιωματούχος και ευθύς εξήγη-σε στον ηγεμόνα την αιτία της ταραχής του laquoΚαθώς ερχό-μουν σήμερα το πρωί στην υπηρεσία μου στο παλάτι είδα τον Θάνατο να τριγυρίζει μέσα στην πόλη Μόλις με πήρε το μάτι του αμάν - μου έριξε ευθύς ένα βλέμμα τόσο άγριο και φονι-κό Προφανώς έχει έρθει για να με πάρει Σε ικετεύω ηγεμόνα μου άφησέ με να φύγω τώρα αμέσως με ένα από τα πιο γοργά άλογα των βασιλικών στάβλων σου Αν καλπάσω με όλη μου τη δύναμη μπορεί απόψε κιόλας να βρεθώ ασφαλής πέρα μα-κριά στη Σαμαρκάνδηraquo

Ο χαλίφης εκτιμούσε τον βεζίρη του και μετά χαράς του έδωσε την άδεια Λίγα λεπτά αργότερα ο άνθρωπός μας κάλ-παζε έξω από τις βορειοανατολικές πύλες της πόλης Όμως ο χαλίφης δεν ησύχασε Καταπώς το συνήθιζε μεταμφιέ-στηκε σε κοινό υπήκοο και βγήκε στην αγορά για να διαπι-στώσει ιδίοις όμμασι αν κυκλοφορούσε τωόντι ο Θάνατος στην πρωτεύουσά του Και πράγματι τον είδε ο φονικός άγ-γελος τριγυρνούσε στο παζάρι ψηλός και τυλιγμένος στα μαύρα αγγίζοντας πού και πού κάποιον γέροντα στον ώμο ή παραμερίζοντας για να μην πέσουν πάνω του τα παιδιά που έπαιζαν κυνηγητό Ο χαλίφης τον πλησίασε Ο Θάνα-τος αναγνώρισε αμέσως τον ηγεμόνα και τον χαιρέτισε με βαθειά σεβαστική υπόκλιση Τότε ο χαλίφης πήρε το θάρ

(22)

ρος να τον ανακρίνει laquoΟ βεζίρης μου είναι καλός και χρήσιμος άνθρωπος Οι υπηρεσίες του μου εί-ναι πολύτιμες Γιατί βάλθηκες να τον τρομοκρα-τήσεις σήμερα Γιατί τον αγριοκοίταξεςraquo Ιδού τι αποκρίθηκε ο Θάνατος laquoΒασιλιά μου τον κοί-ταξα όντως αλλά όχι άγρια Η ματιά μου ήταν απλώς βλέμμα έκπληξης Απόρησα που τον αντί-κρισα εδώ στη Βαγδάτη Βλέπεις είναι γραμμέ-νο ότι πρέπει να τον πάρω απόψε - όχι όμως εδώ αλλά πέρα μακριά στη Σαμαρκάνδηraquo

Το ειρωνικό και τραγικό συνάμα σε τέ-τοιους μύθους είναι ότι ο ήρωας χαντακώνεται από τις ίδιες τις πράξεις του Οι αποφάσεις που παίρνει και οι ενέργειες που κάνει θαρρώντας πως θα του βγουν σε καλό φέρνουν ανελέητα την καταστροφή του Μοναχός του ανεπίγνω-στα με τις επιλογές και τους τάχα έξυπνους υπολογισμούς του υφαίνει τα βρόχια όπου θα πιαστεί

Το πεπρωμένο προδιαγράφει απλώς μια δυσοί-ωνη εξέλιξη αυτήν όμως την υλοποιεί τελικά ο ίδιος ο άνθρωπος με τις πρωτοβουλίες και τα σφάλματά του Η ελεύθερη βούλησή του συνερ-γάζεται με τη μοίρα για να εκπληρώσουν και οι δύο μαζί το δύστυχο αποτέλεσμα Θυμόμαστε τα λόγια του Σεφέρη στο ποίημά του για τον Ευ-

ριπίδη τον τραγικότατο των δραματουργών laquoΕίδε τις φλέβες των ανθρώπων σαν ένα δίχτυ των θεών όπου μας πιάνουν σαν τrsquo αγρίμιαraquo Το δίχτυ όπου οι άνθρωποι παγιδεύονται από τους θεούς είναι το ίδιο το πλέγμα από τις φλέβες μας - δηλαδή η ιδιοσυγκρασία και η φύση μας ο χαρακτήρας μας που καθορίζει την πορεία της ζωής μας

Τι μπορούν να σημαίνουν τέτοιες ιστο-ρίες για εμάς σήμερα Υποδηλώνουν άραγε πως η μοίρα μας είναι προδιαγεγραμμένη και αναπότρεπτη Πως ότι και να κάνουμε δεν ωφελεί και το μόνο που μας μένει είναι να κα-θίσουμε και να περιμένουμε μοιρολατρικά τις εξελίξεις με σταυρωμένα τα χέρια Όχι απαραί-τητα Ο μύθος μπορεί να διαβαστεί αλλιώς σε βαθύτερο επίπεδο αυτοσυνειδησίας Οι αρχαίοι αφηγητές ίσως προσπαθούν να επιστήσουν την προσοχή μας στην ίδια την προσπάθειά μας να αποφύγουμε πάση θυσία εκείνο που μας φοβί-ζει Ο σύγχρονος πολιτισμός μας έχει καταντή-σει η κατεξοχήν κουλτούρα της φυγής Διαρ-κώς τρέχουμε να ξεφύγουμε από τα δυσάρεστα καθέκαστα της ζωής που μας τρομάζουν Τους γυρίζουμε την πλάτη και με μεγάλες δρασκελι-ές πηδούμε και καλπάζουμε μακριά τους αντί

(23)

να στραφούμε και να τα αντιμετωπίσουμε όταν έλθει η κρί-σιμη ώρα Πασχίζουμε να δραπετεύσουμε από τον χρόνο με τονωτικές ενέσεις ουσιών και πλαστικές εγχειρήσεις Κά-νουμε μαραθώνιο αγώνα δρόμου ώστε να ξεπεράσουμε την ανασφάλεια για το αύριο συσσωρεύοντας καταθέσεις και ομόλογα στις τράπεζες Πάνω από όλα τιναζόμαστε μακριά για να διαφύγουμε από την ανία και το αίσθημα του κενού Οι νεότεροι θαρρούν πως το καταφέρνουν με το να λικνί-ζονται μέσα σε μισοσκότεινα κέντρα υπό τους ήχους εκκω-φαντικής μουσικής Οι κάπως μεγαλύτεροι διαλέγουν ορ-γανωμένες διακοπές μαθήματα γιόγκα ή προσήλωση στα ευαγγέλια του λάιφ-στάιλ

Καμία από αυτές τις δραστηριότητες δεν είναι αναγκα-στικά κακή ή κατακριτέα καθrsquo εαυτήν Πλην όμως δεν εξυ-πηρετούν ιδιαίτερα ως μέσα φυγής διότι εκείνο που φο-βόμαστε εξακολουθεί να μας παραμονεύει στην επόμενη γωνία Τούτο είναι ενδεχομένως το νόημα των παλαιών μύθων δεν ωφελεί να τρέχουμε για να ξεφύγουμε από τον φόβο Καλύτερα να ζούμε τις μέρες μας με κανονικό βημα-τισμό με ησυχία ψυχής και με πληρότητα χωρίς το λαχά-νιασμα της διαρκούς απεγνωσμένης απόδρασης Και όταν μας πλησιάσει το δυσοίωνο τότε να έχουμε το κουράγιο να το αντιμετωπίσουμε κατά πρόσωπο δίχως να αποστρέφου-με το βλέμμα ή να το βάζουμε στα πόδια Αυτό είναι μήνυμα πολύτιμο για όλους τους οδοιπόρους που παίρνουν κάποτε τον δρόμο είτε για τη Θήβα είτε για τη Σαμαρκάνδη

(Οι αρχαίοι αφηγητές ίσως προσπαθούν να επιστήσουν την προσοχή μας στην ίδια την προσπάθειά μας να αποφύγουμε πάση θυσία εκείνο που μας φοβίζει)

Ντούσανέ ν α π α ι δ ί θ α ύ μ α α π ό τ η ν Σ ε ρ β ί α

δώδεκαετών

Κρτόλιτσε

(24)

( π α ρ ο υ σ ί α σ η )

Ένα εντεκάχρονο αγόρι από τη Σερ-βία έχει την ικανότητα να ζωγραφίζει με έναν απλό μαρκαδόρο θέματα από το ζω-ικό και φυτικό βασίλειο με μια απίστευ-τη δεξιοτεχνία

Τα σχέδιά του αποτυπώνουν εικόνες άγριας ζωής Εικόνες σύγχρονες ή εικόνες που υπήρχαν πριν εκα-τομμύρια χρόνια Τα σχέδια του Σέρβου Ντούσαν Κρτόλιτσε ως επί το πλείστον με στυλό και μολύβι είναι εντυπωσιακά πολύ ζωντανά και θεωρείται ένα πολλά υποσχόμενο παιδί-θαύμα Αν και μόλις 12 χρο-νών έχει στο ενεργητικό του τρεις ατομικές εκθέσεις των έργων του σε εθνικό επίπεδο και μάλιστα οι δύο πρώτες ήταν πριν τα οκτώ χρόνια του

(25)

( π α ρ ο υ σ ί α σ η )

( επιμέλεια - Νικόλας Σεγκούντος )

(26)

Η καριέρα του ξεκίνησε από μόλις δύο ετών Οι γονείς του δεν έδωσαν σημασία στο πρώτο σχέδιό του κάτι που έμοιαζε απροσδιόριστα με φάλαινα Όσο περνούσε όμως ο καιρός και αυξανόταν ο όγκος του χαρτιού που κατανάλωνε για ζωγραφική ο μι-κρός Ντούσαν οι γονείς του άρχισαν να παρατηρούν ότι το παιδί τους είχε ταλέντο Ζήτησαν λοιπόν τη γνώμη ενός παιδοψυχολόγου Ο ειδικός εντυπωσιά-στηκε από το μικρό αγόρι ndashπαχουλό με γλυκό πρό-σωπο που μιλούσε με ασυνήθιστα ελκυστικό τρόπο Το εντυπωσιακότερο όμως ήταν ότι παρουσίαζε ένα υψηλό επίπεδο συναισθηματικής νοημοσύνης Οι γνώσεις του Ντούσαν για τον κόσμο των ζώων

είναι εκπληκτικές Όταν οι γονείς του αγόρασαν την πληρέστερη σύγχρονη εγκυκλοπαίδεια ζώων χρειάστηκε λιγότερο από τρεις εβδομάδες για να την αποτυπώσει στο μυαλό του λέξη προς λέξη Γνωρί-ζει όλες τις γεωλογικές εποχές του πλανήτη μας και τα ζώα που περιπλανιούνταν σε αυτόν στη διάρκειά τους Απαγγέλει με άνεση τα 65 είδη μαρσιποφόρων που υπάρχουν σήμερα Και όταν μεγαλώσει φιλοδο-ξεί να ασχοληθεί με την επιστήμη της ζωολογίας και να γράψει ένα βιβλίο για τα ζώαΜικρότερος όπως αναφέρει ο πατέρας του Ντού-

σαν ήταν πολύ δραστήριος και laquoαπορροφούσεraquo σε μικρό χρονικό διάστημα μεγάλο όγκο πληροφορι-ών Γοητεύτηκε από τη φύση και τα ζώα και σύντο-μα πέρασε από τις πρωτόλειες παιδικές αποτυπώσεις σε πιο συγκεκριμένα και εκπληκτικά σχέδια Και όλη αυτή τη διαδικασία την αντιμετωπίζει ως μια πρόκλη-ση ένα παιχνίδι της δημιουργικής έκφρασής του Όταν ήταν οκτώ ετών ένας δάσκαλος του έθεσε σκό

(27)

(28)

(29)

πιμα μια δύσκολη πρόκληση τριών λέξεων laquoιπ-πότης διάβολος κόσμοςraquo Ο μικρός την έφερε σε πέρας με εκπληκτικό τρόπο και αργότερα δήλωσε laquoθέλω να είμαι ζωγράφος θέλω να εί-μαι παιδίraquoΠολύς κόσμος έχει γνωρίσει το ταλέντο και το

έργο του Ντούσαν μέσα από την ιστοσελίδα του Έχει περισσότερους από 5000 laquoφίλουςraquo και 7000 laquoακόλουθουςraquo στο Facebook Φορείς από διάφορες χώρες του κόσμου ndashΗΠΑ Αυστραλία Ινδίαndash τον έχουν προσκαλέσει για να παρουσιά-σει τις δημιουργίες του Όμως για την ηλικία του είναι περισσότερο σημαντικό το κοντινό περιβάλλον του Χαρακτηριστικό είναι το πε-ριστατικό που αναφέρει ο πατέρας του Κάποια μέρα οι γονείς του ανησύχησαν καθώς είχε αρ-γήσει υπερβολικά να επιστρέψει από το σχο-λείο του Βγήκαν λοιπόν να τον αναζητήσουν Τον βρήκαν στην αυλή του σχολείου περιτρι-γυρισμένο από μια ομάδα συμμαθητών του Ο Ντούσαν ήταν απορροφημένος με το να φτιά-χνει laquoτατουάζraquo με μαρκαδόρο στα χέρια των άλ-λων παιδιών laquoαποτυπώνονταςraquo τα αγαπημέ-να ζώα τους Και η εκτίμηση των συμμαθητών του προς το έργο του νεαρού καλλιτέχνη φάνη-κε από το ότι αρνούνταν να πλύνουν τα χέρια τους για μεγάλο χρονικό διάστημα επειδή δεν ήθελαν να σβηστεί το laquoτατουάζraquo

Μπορείτε να βρείτε περισσότερα στοιχεία και τις

δημιουργίες του μικρού Ντούσαν στη σελίδα του στο

facebook

httpswwwfacebookcomprofilephpid=100008204652414ampfref=ts

Ιερή

Μια παράδοση χαμένη στις δέλτους τουχρόνου

(30)

(31)

μέλισσα -ένα από το τρία δώρα των

θεών σύμφωνα με εσωτερικές παραδόσεις- ο

άνθρωπος και ο πολιτισμός του φαίνεται να

έχουν μια ιδιαίτερη αόρατη σύνδεση Κοιτά-

ζοντας προς το παρελθόν προς την αυγή του

πολιτισμού διαπιστώνουμε σεβασμό προς τη

μέλισσα σε όλες τις εποχές και από όλους τους

πολιτισμούς Έτσι αρχίζουμε να αντιλαμβα-

νόμαστε ότι αυτό το μικροσκοπικό πλάσμα

αντιπροσωπεύει κάτι σημαντικό τη σπουδαι-

ότερη ίσως laquoχαμένη παράδοσηraquo στην ιστο-

ρία των ανθρώπων

Εγκλωβισμένες μέσα σε κεχριμπάρι έχουν βρεθεί μέλισσες η ηλικία των οποίων ξεπερνάει τα 100 εκατομμύρια χρόνια ndash παγωμένες στον χρόνο σαν να έχουν μείνει αθάνατες μέσα στο ίδιο τους το μέλι Οι αρχαίοι Έλληνες το ονόμαζαν ήλε-κτρον που συνδέεται με τον αρχαίο ηλιακό θεό Ελέκτορ ο οποίος είναι γνωστός ως ο laquoαφυπνιστήςraquo Αυτός ο προσδιορι-σμός αποδίδεται και στο μέλι ndash που θυμίζει κεχριμπάρι ndash μία αναζωογονητική ουσία που τιμόταν την αρχαία εποχή Και αυτή η σύνδεση είχε ως αποτέλεσμα να επιτείνει τον υψηλό σεβασμό που απολάμβανε η μέλισσα στους αρχαίους λαούς

(Ιερογλυφικό που απεικονίζει τη μέλισσα)

του Άντριου Γκόουγκ

( προσαρμογή επιμέλεια κειμένου - Νίκος Κατσινόπουλος )

Ιερή

(32)

Π ρ ο ϊ σ τ ο ρ ι κ έ ς ε μ μ ο ν έ ςΗ προϊστορία είναι γεμάτη από στοι-

χεία που υποδηλώνουν την εμμονή των ανθρώπων με τις μέλισσες Στην επονο-μαζόμενη laquoΣπηλιά της Αράχνηςraquo κοντά στην Βαλένθια της Ισπανίας μια σπηλαι-ογραφία 15000 ετών απεικονίζει μια αν-θρώπινη φιγούρα που αποφασιστικά δι-ακινδυνεύει τη ζωή της προκειμένου να συλλέξει το μέλι από την κηρήθρα ενός μελισσιού που βρίσκεται σε έναν επικίν-δυνο απότομο βράχο Και φυσικά είναι η μέλισσα που οδηγεί τους αρχαίους σαμά-νους στα παραισθησιογόνα φυτά η δρά-ση των οποίων μεταφέρει τη συνείδησή τους στον πνευματικό κόσμο των θεώνΠρόσφατες έρευνες έχουν αποκαλύψει

προς έκπληξη πολλών ότι ένας ήχος που θυμίζει βούισμα μέλισσας παρατηρείται κατά τη στιγμή της αλλαγής επιπέδου της ανθρώπινης συνείδησης Το φαινό-μενο αυτό έχει αναφερθεί ότι συμβαίνει και σε άτομα που έχουν υποστεί την λε-γόμενη laquoαπαγωγή από εξωγήινουςraquo που βλέπουν οπτασίας ή έχουν επιθανάτιες εμπειρίες Μήπως γνώριζαν αυτό το φαι-νόμενο οι αρχαίοι και πίστευαν ότι είναι ένα στοιχείο που προσδίδει κάποια ιδιαι-τερότητα στη μέλισσαΣτην Ανατολία έχει βρεθεί ένα άγαλμα

10000 ετών το οποίο απεικονίζει τη Μη-τέρα Θεά να φοράει στο κεφάλι μια κίτρι-

(Η αιγυπτιακή μυθολογία περιέχει αναρίθμητες αναφορές στις μέλισσες συμπεριλαμβανομένης και της πεποίθησης ότι οι μέλισσες δημιουργούνταν από τα δάκρυα του πιο σημαντικού θεού τους του Ρα)

νη ndash πορτοκαλί τιάρα σαν κυψέλη ndash ένα στοιχείο που έχει οδηγήσει τους ειδικούς στο ότι εκείνη την περίοδο η Μητέρα Θεά είχε αρχίσει να μεταλλάσσεται σε Μέλισ-σα Βασίλισσα ή μέλισσα θεάΣτον νεολιθικό οικισμό Τσατάλ Χουγι-

ούκ υπάρχουν υποτυπώδεις απεικονί-σεις μελισσών (6540 πΧ) γύρω από το κεφάλι κάποιας θεότητας σχηματίζο-ντας μια άλω Οι Σουμέριοι ωστόσο θε-ωρούνται πρόγονοι της οργανωμένης μελισσοτροφίας Αυτοί ήταν που επινόη-σαν την απιθεραπεία δηλαδή την ιατρι-κή χρήση των προϊόντων της μέλισσας όπως του μελιού της γύρης του βασιλι-κού πολτού της πρόπολης και του δηλη-τηρίου της μέλισσαςΣουμεριακά ανάγλυφα που απεικο-

νίζουν τη λατρεία κάποιων παράξενων ιπτάμενων μορφών έχουν συχνά ερμη-νευτεί ως ενδείξεις εξωγήινης επέμβασης Στα πλαίσια όμως των οφελών της με-λισσοτροφίας είναι πιθανότερο να απο-τυπώνουν τη λατρεία των μελισσών Οι Σουμεριακές απεικονίσεις άλλωστε ήταν που οδήγησαν στη δημιουργία του μοτί-βου της θεάς που χορεύει μια θηλυκή χο-ρεύτρια με τα χέρια κυρτωμένα γύρω από το κεφάλι της για την οποία οι μελετητές πιστεύουν ότι αναπαριστά μια ιέρεια της θεάς μέλισσας Το μοτίβο το οποίο απέ-κτησε κεντρικό ρόλο στον αιγυπτιακό

(33)

(34)

Ιερή

(35)

συμβολισμό φαίνεται να βασίζεται στη μοναδική ικανότητα των με-λισσών να επικοινωνούν μεταξύ τους μέσω ενός ρυθμικού χορού Μια μέλισσα μπορεί να πετάξει σε απόσταση μεγαλύτερη από 5 χιλιόμετρα από την κυψέλη της για να εντοπίσει τροφή και επιστρέφει για να με-

ταδώσει την πληροφορία στις υπόλοιπες μέσω του χορού - ένα είδος φυσικού συστήματος πλοήγησης

Οι άνθρωποι λοιπόν είχαν ανακαλύψει την τερά-στια σημασία της προσφοράς τη μέλισσας πριν από δέκα ή περισσότερες χιλιάδες χρόνια ήδη ίσως από την αχλή της προϊστορίας τους Καθώς αναπτυσσό-

ταν ο πολιτισμός κατά μήκος του ποταμού Νείλου και εξελισσόταν σιγά σιγά η δυναστική περίοδος της αρχαίας Αί-

γυπτο η λατρείας της μέλισσας και οι παραδόσεις για αυτήν εναγκαλίστηκαν σε τέτοιο βαθμό με τον πολιτισμό όσο ποτέ

στο παρελθόν ή στο μέλλον

Η Θ ε ά Μ έ λ ι σ σ α σ τ η α ρ χ α ί α Α ί γ υ π τ οΑρκετοί αιγυπτιολόγοι πι-στεύουν ότι οι Σουμερια-κές παραδόσεις ταξίδευσαν κατά μήκος της Ανατολι-κής Αιγυπτιακής Ερήμου

έως την Κοιλάδα του Νείλου Τα περίφημα αφρικανικά Ουαντί

(κοίτες ξεροπόταμων στις οποίες δημιουργούνται πε-ριστασιακά οάσεις) φημί-

ζονται για τις προδυναστικές βραχογραφίες τους που παρουσιάζουν

ιπτάμενες μορφές με εξογκωμένα χαρακτηρι-στικά σαν φτερά Ασυνήθιστες γραμμές εκτείνο-νται προς τα επάνω πίσω από το κεφάλι της κεντρι-κής μορφής θυμίζοντας τις κεραίες της μέλισσας

ενώ παραπέμπουν στο σχήμα των εξογκωμάτων που χαρακτηρίζουν τα αιγυπτιακά στέμμα-

τα στους αιώνες που θα ακολουθήσουνΑποτυπώνεται ακόμη το μοτίβο

της Θεάς που Χορεύει μια γυναί-κα με τα χέρια της κυρτωμένα επάνω από το κεφάλι της

(Το ένδυμα του Ναπολέοντα κατά την ενθρόνισή του ήταν διακοσμημένο με μέλισσες)

(Συλλογή μελιού στην Ισπανία 13000 πΧ)

Ιερή

(Το ένδυμα του Ναπολέοντα κατά την

ενθρόνισή του ήταν διακοσμημένο με

μέλισσες)

(36)

όπως ακριβώς η laquoχορεύτριαraquo Θεά μέλισσα που παρουσιάζεται σε ανάγλυφα των Σουμέριων και των κεντρο-Ευρωπαικών λαών χιλιάδες χρόνια νωρίτερα Η απεικόνιση είναι διαδεδομένη στην αιγυπτιακή μυθολογία και φαίνεται να προέρ-χεται από την μοναδική ικανότητα της μέλισ-σας να επικοινωνεί με τον laquoχορόraquo Ένα άλλο στοιχείο για την καλλιτεχνική

επιρροή που φαίνεται να έχει ασκήσει η μέλισ-σα εντοπίζεται στα τελετουργικά ενδύματα των Αιγυπτίων τα οποία παρουσιάζουν στιλι-στικές ομοιότητες με αυτήν Το στέμμα νέμες για παράδειγμα αποτελείται από εναλλασσόμε-νες κίτρινες και σκούρες οριζόντιες λωρίδες Τέ-τοιες οπτικές ομοιότητες είναι εμφανείς σε πολ-λά ανάγλυφα και αγάλματα Εντυπωσιακότερη όμως είναι αυτή που παρουσιάζεται στη νεκρι-κή μάσκα του Φαραώ Τουταγχαμών της 18ης δυναστείας η οποία δείχνει τον Φαραώ στολι-σμένο με εναλλασσόμενες μαύρες και κίτρινες λωρίδες όπως ακριβώς μια μέλισσαΗ έλξη της Αιγύπτου προς τις μέλισσες φαίνε-

ται ότι ξεκινάει από πολύ πρώιμη εποχή Η βό-ρεια Αίγυπτο η έκταση που απλώνεται από το Δέλτα έως τη Μέμφιδα ονομαζόταν laquoΤα Μπί-τιraquo - γη της μέλισσας Ο φαραώ Μένες ιδρυτής της Πρώτης Αιγυπτιακής Δυναστεία έφερε το αξίωμα του laquoΜελισσοτρόφουraquo ένας τίτλος που

αποδιδόταν σε όλους τους Φαραώ που ακολού-θησαν και η απεικόνιση μιας μέλισσας βρισκό-ταν δίπλα στην σφραγίδα που έφερε το όνομά τουςΟ αιγυπτιακός θεός Μιν έφερε τον τίτλο laquoΚύ-

ριος των Άγριων Μελισσώνraquo και χρονολογεί-ται από το 3000 πΧ ή νωρίτερα Παρόμοια η αιγυπτιακή θεά Νέιθ ήταν μια πολεμική θεό-τητα που της αποδίδονταν ο συμβολισμός της γονιμότητας και ιδιότητες παρθένου χαρακτη-ριστικά της Βασίλισσας μέλισσας Στη Σάιδα η Νέιθ θεωρούνταν ως η Θεά του laquoΟίκου των Μελισσώνraquo και μητέρα του Ρα του laquoκυβερνή-τη των πάντωνraquo Η αιγυπτιακή μυθολογία πε-ριέχει αναρίθμητες αναφορές στις μέλισσες συ-μπεριλαμβανομένης και της πεποίθησης ότι οι μέλισσες δημιουργούνταν από τα δάκρυα του πιο σημαντικού θεού τους του Ρα Μέλισσες απεικονίζονται σε αιγυπτιακούς

τάφους και οι συνήθεις προσφορές στις πιο ση-μαντικές θεότητες ήταν το μέλι Πραγματικά το μέλι ήταν το laquoνέκταρ των θεώνraquo και όπως οι Σουμέριοι πριν από αυτούς οι Αιγύπτιοι για-τροί το χρησιμοποιούσαν ως βασικό συστατικό για πολλά φαρμακευτικά σκευάσματα και θε-ραπείες συμπεριλαμβανομένων και των πρώι-μων μορφών μομιοποίησηςΈνα αιγυπτιακό μνημείο που παρουσιάζει μια

(Ο Ναπολέων ακολουθώντας τη παράδοση των Μεροβίγγιων βασιλιάδων της Γαλλίας -από τους οποίους ο διάσημος Βασιλιάς Τσιλντερικ ανακαλύφθηκε ενταφιασμένος με 300 μέλισσες κατασκευασμένες από καθαρό χρυσό- εξασφάλισε ότι το σύμβολο της μέλισσας θα ενσωματωθεί στη διακόσμηση και στην τεχνοτροπία του παλατιού υιοθέτησε δε το laquoΗ Μέλισσαraquo ως παρατσούκλι του)

(37)

παράξενη μορφή συμβολισμού μέλισσας είναι η βαθμιδωτή πυραμίδα της Σακκάρα η οποία πα-ραπέμπει στα εξάγωνα κελιά της κηρήθρας με τις έξι βαθμίδες της επάνω από το έδαφος και μια ιδιαίτερη κάτω ndash τη νεκρόπολη του ταύρου Άπι που ονομάζεται Σεράπειο Οι Αιγυπτιολό-γοι πιστεύουν ότι στον ταύρο Άπι αποδίδονταν οι αναγεννητικές ιδιότητες του θεού Πτά της Μέμφιδας ndash του αιγυπτιακού θεού της μετεν-σάρκωσης Πίστευαν επίσης ότι αυτοί που ει-σέπνεαν την ανάσα του ταύρου Άπι λάμβαναν το δώρο της προφητείας και το σημαντικότε-ρο από όλα οι Αιγύπτιοι πίστευαν ότι ο ταύρος μεταμορφωνόταν σε Άπι Όσιρι μετά θάνατον Το λατινικό Άπις που σημαίνει μέλισσα προ-έρχεται πιθανόν από το μεσοποταμιακό Σίπα ndash

Ιερή

(Ιερογλυφικό που απεικονίζει τη μέλισσα)

(Το τεκτονικό λογγείο του Ουάσιγκτον Η κυψέλη διακρίνεται στο επάνω μέρος του

στο κέντρο)

(38)

κή ρωμαϊκή θρησκεία που σχετιζόταν με τη τε-λετουργική σφαγή των ταύρωνΈνας άλλος αρχαίος πολιτισμός που επηρε-

άστηκε από τους αρχαίους Αιγυπτίους ήταν ο Μινωϊκός Είχε στενή σχέση με τους Αιγύπτι-ους οι οποίοι ήταν ειδικοί στη μελισσοκομία μια Τέχνη που αργότερα εισήχθη στην Ελλά-δα Αυτό μας οδηγεί σε ένα άλλο εντυπωσιακό του αιγυπτιακού συμβολισμού για τη μέλισ-σα Η Σφίγγα το περίφημο μνημείο της χώρας ονομαζόταν Χουν νμπ στα αιγυπτιακά όμως οι Έλληνες του έδωσαν το όνομα που είναι σή-μερα γνωστό Πως όμως συνδέεται αυτό με τη μέλισσα Η μινωική λέξη για τη μέλισσα ήταν σφέξ Τι συμπέρασμα βγάζουμε από αυτό Ο πο-λιτισμός που έμαθε στους Έλληνες την Τέχνη της μελισσοκομίας χρησιμοποιούσε τη λέξη σφεξ για να ονομάσει τη μέλισσα ndash και οι Έλ-ληνες έδωσαν αυτό το όνομα στη θεά που απει-κονίζει το μνημείο Μήπως η Σφίγγα υπήρχε ήδη όταν ο Μένες δημιούργησε το αιγυπτιακό βασίλειο και ήταν γνωστό ότι αναπαριστούσε μια μέλισσα θεά και έτσι αποδόθηκε στον Φα-ραώ ο τίτλος Μελισσοτρόφος Η πιθανότητα εί-ναι προκλητική και δεδομένης της γοητείας που ασκούσαν οι μέλισσες στους Αιγύπτιους δεν φαίνεται και τόσο εξωπραγματική

Η μ έ λ ι σ σ α σ ε κ ρ ί σ η ndash ο ά ν θ ρ ω π ο ς σ ε κ ρ ί σ ηΗ λατρεία των Σουμερίων και των Αιγυπτίων

για τη μέλισσα μεταδόθηκε στην Ελλάδα όπου μέλισσες απεικονίζονται σε αγάλματα των πιο

Ασίπα που σημαίνει ο Μεγάλος Ποιμένας στον Ουρανό και Άπις σημαίνει Όσιρις Αυτό συν-δέεται με την πίστη ότι μετά θάνατον η ψυχή του Φαραώ συνδεόταν με τον Όσιρι ως ένα άστρο στον αστερισμό του ΩρίωναΈνας ταύρος Άπις σύμφωνα με τους αιγυπτι-

ακούς μύθους δημιουργούσε 1000 μέλισσες και οι μέλισσες αντιπροσώπευαν ψυχές Είναι επίσης ενδιαφέρον ότι η αιγυπτιακή θεότητα Νούτ ήταν θεά του ουρανού ndash της περιοχής των μελισσών ndash και έφερε τον τίτλο laquoΑυτή που Κα-τέχει Χίλιες Ψυχέςraquo ο οποίος φαίνεται να παρα-πέμπει στις χίλιες μέλισσες ή ψυχές που δημι-ουργούνται από το σώμα του ταύρου ΆπιΤο εβραϊκό γράμμα Άλεφ συμβολίζει το laquoχί-

λιαraquo και αντίστοιχο προ σιναϊτικό και το προ κανανιτικό σύμβολο απεικόνιζε το κεφάλι ενός ταύρου παραπέμποντας στο ότι 1000 μέλισ-σες ndash ή αναγεννημένες ψυχές ndash δημιουργού-νται από τη θυσία ενός ταύρου Άπι Επιπλέον η αριθμητική αξία της εβραϊκή λέξη για τον Ιη-σού ndash τον Μεσσία ο οποίος βασίζεται στο πρό-τυπο του Όσιρι ndash είναι πάλι 1000Έτσι η αρχαία πεποίθηση ότι οι μέλισσες δη-

μιουργούνται από ταύρους εύλογα οδηγεί στην εικασία ότι η υπόγεια νεκρόπολη η οποία εί-ναι γνωστή ως Σεράπειο ίσως να ήταν ένα τε-λετουργικό κέντρο αναγέννησης προορισμέ-νο να ανακυκλώνει ψυχές από τα κεφάλια των ταύρων και όχι απλά ένα μαυσωλείο για ταύ-ρους Μήπως οι τελετουργίες που πραγματο-ποιούνταν στο Σεράπειο αποτελούσαν την πιο πρώιμη μορφή του Μιθραϊσμού τη μυστηρια-

(Ο Ρούντολφ Στέινερ (1861-1925) είχε laquoπροβλέψειraquo ότι οι μέλισσες θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε αναφέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότερο από 4 χρόνια ζωής)

(39)

σημαντικών θεών των Ελλήνων Έτσι ανα-πτύσσεται η αντίληψη της Θεάς μέλισσας και δημιουργείται η τιμητική θέση των ιερειών που ονομάζονται Μέλισσες οι οποίες αργότε-ρα μετεξελίσσονται στις Σίβιλες Σύμφωνα με κάποιες παραδόσεις μάλιστα ο δεύτερος ναός στους Δελφούς ήταν κατασκευασμένος εξολο-κλήρου από μέλισσες και ο ομφαλός θύμιζε κυ-ψέλη περιτριγυρισμένη από μέλισσεςΟι Ρωμαίοι εξασκούσαν τον Μιθραϊσμό μια

μυστικιστική θρησκεία σημαντικό στοιχείο της οποίας ήταν η θυσία των ταύρων που θυ-μίζει τις τελετουργίες των Αιγυπτίων στο Σε-ράπειο Απόηχος αυτών των τελετουργιών στη σύγχρονη εποχή φαίνεται να είναι οι ταυ-ρομαχίες της Ισπανίας Η σύνδεση αυτή επιβε-βαιώνεται έμμεσα από το ότι αρκετές από τις παλιότερες αρένες της χώρας έχουν κατασκευ-αστεί επάνω ή πολύ κοντά σε αρχαία ιερά του ΜίθραΟι Μάγια λάτρευαν τη μέλισσα και απεικό-

νιζαν θεούς με τη μορφή της στους σημαντι-κότερους ναούς τους Έως και την Ινδία οι θρησκείες υιοθέτησαν θεότητες μέλισσες στη μυθολογία τους Ακόμη και η καθολική εκ-κλησία ενσωμάτωσε τη μέλισσα ως ένα σύμβο-λο της αυθεντίας του Πάπα πράγμα που μπο-

ρούμε να δούμε στην Πόλη του ΒατικανούΠέτρινα καταλύματα με τη μορφή κυ-

ψελών κατασκευάστηκαν στην αρχαιότητα από την Ιρλανδία έως την Αφρική ενώ ο Χέ-νριχ Χίμλεραπό τους ισχυρότερους άνδρες στη Γερμανία του Χίτλερ κατασκεύασε το ιερότερο τελετουργικό κέντρο των SS με τη μορφή κυψέλης στα θεμέλια τους κάστρου ΒέβελσμπουργκΠολιτικά κινήματα όπως ο κομουνι-

σμός εμπνεύστηκαν από την αλτρουιστική συμπεριφορά που εμφανίζεται στην κυψέ-λη ως πρότυπο για τις ιδεολογίες τους Με-γάλοι ηγέτες επίσης ακολούθησαν την πα-ράδοση των προγόνων τους και συνδέθηκαν με διάφορους τρόπους με τη μέλισσα Ο Ναπολέων για παράδειγμα ακολουθώ-

ντας τη παράδοση των Μεροβίγγιων βασιλι-άδων της Γαλλίας - από τους οποίους ο διά-σημος Βασιλιάς Τσιλντερικ ανακαλύφθηκε ενταφιασμένος με 300 μέλισσες κατασκευα-σμένες από καθαρό χρυσό - εξασφάλισε ότι το σύμβολο της μέλισσας θα ενσωματωθεί στη διακόσμηση και στην τεχνοτροπία του παλατιού υιοθέτησε δε το laquoΗ Μέλισσαraquo ως παρατσούκλι του Πιστεύεται ακόμη ότι η μέλισσα είναι ο

Ιερή

(Απεικόνιση κηρήθρας από την Τσατάλ Χουγιούκ 6600 πΧ)

(Σουμεριακή πινακίδα ndash απεικόνιση της λατρείας της μέλισσας)

(40)

νερ (1861-1925) Είχε laquoπροβλέψειraquo μάλιστα ότι θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε ανα-φέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότε-ρο από 4 χρόνια ζωής Από το 2008 οι μέλισ-σες άρχισαν να εκλείπουν με ανησυχητικούς ρυθμούς Συμπτωματικά() βρισκόμαστε στα όρια της πρόβλεψης του Στέινερ και στο χρο-νικό περιθώριο που ανέφερε ο Αϊνστάιν Επιπλέον έχουμε αρχίσει να διανύουμε σε

ένα έτος που έχει επιβαρυνθεί με θεωρίες για καταστροφή του κόσμου μας ή για αναγέν-νησή του ndash ανάλογα με πια θεωρία είστε δι-ατεθειμένος να πιστέψετε ndash και βρισκόμαστε στη δίνη μια πολύπλευρης και πολυσύνθετης κρίσης με κορυφή του παγόβουνου την οικο-νομία Το τι θα συμβεί θα το δείξει ο χρόνος Ωστό-

σο φαίνεται ότι η μέλισσα η ιερή μέλισσα εί-ναι διαχρονικά συνυφασμένη με την εξέλιξη του πολιτισμού ακόμη ίσως και με την ύπαρ-ξη του ανθρώπου στον πλανήτη

Σημείωση Το πλήρες κείμενο της μελέτης του

Andrew Gough στα αγγλικά μπορείτε να το βρείτε

στο httpandrewgoughcoukbee1_1html

πρόδρομος του εραλδικού κρίνου του εθνι-κού συμβόλου της ΓαλλίαςΟ ελευθεροτεκτονισμός που διαδόθηκε στις

ΗΠΑ ήδη από την ίδρυσή τους ευνοήθη-κε από σημαντικούς ανθρώπους όπως ο Τό-μας Τζέφερσον ο οποίος έγραφε με πάθος για την σημαντικότητα των μελισσών ενώ άλ-λοι όπως ο Πρόεδρος Τζόρτζ Ουάσιγκντον ενσωμάτωσε την κυψέλη στο τεκτονικό λογ-γείο του Χωρίς αμφιβολία η πρώιμη Αμερι-κανική κοινωνία δανείστηκε πολλές από τις φιλοσοφικές αρχές της από τον Ελευθεροτε-κτονισμό ενσωματώνοντας συμβολισμό και θέματα με μέλισσες στις τελετουργίες της Η δομή του κράτους τουλάχιστον σε αυτή

την πρώιμη περίοδο ακολούθησε τη δομή τη σταθερότητα και την αλτρουιστική συμπερι-φορά που χαρακτηρίζουν την κυψέλη όπως είχαν κάνει κοινωνίες και κινήματα χιλιάδες χρόνια πριν από αυτήνΜια ένδειξη για την επιρροή της μέλισσας

στους ιδρυτές των ΗΠΑ φαίνεται από το ότι ολόκληρη η δυτική περιοχή της χώρας ονο-μαζόταν αρχικά Ντεζερέ (μέλισσα)Η μέλισσα είχε αποτελέσει κεντρικό θέμα σε

πολλά κείμενα και διαλέξεις του αυστριακού φιλόσοφου και μυστικιστή Ρούντολφ Στέι-

(Το περίφημο μινωικό κόσμημα με τις μέλισσες) (Το τεκτονικό λογγείο του Ουάσιγκτον Η κυψέλη διακρίνεται στο επάνω μέρος του στο κέντρο)

(41)

ΓιώργοςΙωάννου( Ο Γ Ιωάννου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1927 Πήρε πτυχίο φιλολογίας από το ΑΠΘ και το 1960 διορίστηκε φιλόλογος Το 1971 μετατέθηκε στην Αθήνα αρχικά σε γυμνάσιο και μετά στο υπουργείο ΠαιδείαςΠέθανε στην Αθήνα το 1985

Ποιητικές συλλογέςlaquoΗλιοτρόπιαraquo ιδιωτική έκδοση Θεσσαλονίκη 1954laquoΤα Χίλια Δέντραraquo εκδ Διαγωνίου Θεσσαλονίκη 1963laquoΤα Χίλια Δέντρα amp άλλα ποιήματα (1954-1963)raquo εκδ Ερμής Αθήνα 1973 )

(42)

ldquoΣαν τη μητέρα αλήθειαrdquo

Πηγαίνει αργά στο σινεμά

μάλιστα στον εξώστη

Σrsquo έργα κατά προτίμηση βουβά

και θαμπωμένα Κι εκεί

- μέσα στους τόσους εξευτελισμούς -

η μόνη του χαρά να βλέπει τις γυναίκες

της γενιάς γύρω απrsquo το τριάντα

Με κείνα τα βαθιά καπέλα

με τις σειρές τα περιδέραια

τα μάτια τα κοντά μαλλιά∙

με τις ψιλές γλυκιές φωνές

με τις κινήσεις τους τις μητρικές

Σαν τη μητέρα αλήθεια∙

σαν τη μάνα του

των πρώτων παιδικών του χρόνων

Τότε που τον φωνάζανε μοναχογιό

(43)

( επιμέλεια - Έλλη Ιωαννίδου )

Ο αετόςκαι η χελώνα( Η λ ο γ ι κ ή η σ ύ ν ε σ η κ α ι η φ ρ ό ν η σ η σ α ν α ε τ ό ς π ε τ ο ύ ν β λ έ π ο υ ν τ α π ρ ά γ μ α τ α κ α θ α ρ ά κ α ι α π ό ψ η λ ά Π ρ ο σ π α θ ο ύ ν ν α β ά λ ο υ ν σ τ η θ έ σ η κ α ι σ τ α ό ρ ι ά τ ο υ τ ο ν μ α τ α ι ό δ ο ξ ο ε π ι π ό λ α ι ο ε α υ τ ό μ α ς π ο υ σ έ ρ ν ε τ α ι σ τ η γ η σ α ν τ η χ ε λ ώ ν α )

(44)

Οι Μύθοι του Αίσωπου είναι μικρές ιστορίες εμπνευ-σμένες από την ίδια τη ζωή και διακρίνονται για τον συμβολικό και αλληγορικό χαρακτήρα τους Ο Αίσωπος είχε γράψει πολλούς μύθους για να σατιρίσει δια-

κωμωδήσει ή και να ειρωνευτεί την καθημερινότητα των Ελ-λήνων Ένας από αυτούς ήταν και ο μύθος του αετού με τη χε-λώνα Εδώ θα τον παρουσιάσουμε κάπως διαφορετικά Η ιστορία θα αρχίσει μέσα στη θάλασσα

άποτε ας πούμε τα παλιά χρόνια μια χελώνα μουρμού-ριζε για την άτυχη μοίρα της κολυμπώντας αργά μέσα στη θά-λασσα Την ενοχλούσε που τα άλλα ζώα μπορούσαν να τρέχουν γρήγορα στη γη ενώ εκείνη δεν τα κατάφερνε Την ενοχλού-σε που τα πουλιά μπορούσαν να πετάνε στον καθαρό αέρα και να βλέπουν τόσα από κει ψηλά ενώ εκείνη ήταν μέσα στο νερό και κολυμπούσε αργά Την ενοχλούσε ακόμα και τις φορές που έβγαινε στη στεριά για να γεννήσει και κουραζόταν τόσο πολύΑυτά σκεφτόταν λυπημένη σε μια παραλία Ξαφνικά είδε

ένα αετό να σχηματίζει κύκλους γύρω από τα σύννεφα καθώς πετούσε ψηλά με τις ανοιχτές και δυνατές φτερούγες του Του φώναξε όσο πιο δυνατά μπορούσε για να την ακούσει Και όταν αυτός χαμήλωσε αρκετά την ρώτησε τι ήθελε Η χελώνα τότε τον παρακάλεσε μιας και είναι ο βασιλιάς των πτηνών να της μάθει να πετάει όπως εκείνος Να βλέπει τον κόσμο από ψηλά Να νοιώθει δυνατή και ελαφριά συνάμαΟ αετός που θεώρησε παράλογη την επιθυμία τής χελώνας

αρνήθηκε Προσπάθησε να της εξηγήσει ότι δεν ήταν στη

και η χελώναΔιασκευή στον μύθο του Αίσωπου

( κείμενο εικόνα - Έλλη Ιωαννίδου )

(45)

φύση της να πετάει Μπορούσε να χαρεί τα δικά της προνόμια να κολυμπάει δηλαδή στα βαθειά νερά να κάνει βόλτες στην άμμοhellip πράγματα που ακόμα και αυτός - ένας βασιλιάς - δεν μπορεί να χαρεί όπως εκεί-νη Άλλωστε μια τέτοια προσπάθεια να μάθει δηλαδή να πετά μπορεί να την κατέστρεφε Αυτά της είπε και πέταξε μακριά της νομίζοντας ότι

την είχε συνετίσει Η χελώνα όμως ήταν ανένδοτη Συνέχισε να τον

θερμοπαρακαλεί και το έκανε όποτε τον έβλεπε να πετά πάνω από την παραλία Ώσπου μια μέρα ο αετός δεν άντεξε άλλο να της αρνείται Βαρέθηκε άλλωστε τα παρακάλια και την επιπολαιότητά της Τη γράπω-σε με τα δυνατά νύχια του και πέταξε μαζί της ψηλά πάνω από τα κύματα Η ευτυχία της χελώνας γι αυτά τα λίγα λεπτά ήταν απερίγραπτη Βιαστική και άμυ-αλη όπως ήταν νομίζοντας ότι θα μοιάσει στον αετό του ζήτησε να την αφήσει πάνω από τα σύννεφα Ήθελε να συνεχίσει μόνη της να πετάει σίγουρη για τον εαυτό της Έτσι κι έγινε Ο αετός την άφησε να πέσει όπως ακριβώς του είχε ζητήσει με αποτέλεσμα να γκρεμοτσακιστεί πάνω στα βράχια που την περίμε-ναν δίπλα στην ακτή Η δύστυχη χελώνα που ήθε-λε να πετάξει συντρίφτηκε παταγωδώς Δεν άκουσε τα λόγια της σύνεσης από το στόμα του αετού αλλά παρασύρθηκε από τις δικές της παράλογες επιθυμίες έξω από τη φύση της Το τέλος της όπως και όσων δεν ακολουθούν τα λόγια της σύνεσης και της φρόνη-σης ήταν να καταστραφεί και μάλιστα με πολύ άσχη-μο τρόπο

Η θαλάσσια χελώνα Caretta caretta εί-ναι ένα κινδυνεύον είδος Θα τη συναντή-σουμε να κολυμπάει σε όλα τα μήκη και πλάτη των ελληνικών θαλασσών αλλά η ιδιαίτερη σημασία της χώρας μας έγκει-ται στο ότι φιλοξενούμε κάποιες από τις σημαντικότερες παραλίες για την ανα-παραγωγή και φωλεοποίηση της καρέτα στη ΜεσόγειοΗ χελώνα καρέτα είναι ίσως ένα από τα

πιο εμβληματικά είδη των μεσογειακών και ελληνικών θαλασσών και ένα από τα επτά είδη θαλάσσιων χελωνών που υπάρ-χουν στον πλανήτη Αν καταφέρει να ξεφύγει από τους φυσικούς εχθρούς της αλλά και από τις ανθρώπινες επιδράσεις και απειλές θα ζήσει περίπου 80 χρόνια Όταν μεγαλώσει περίπου μετά από δύο έως τρεις δεκαετίες και έρθει η ώρα τής αναπαραγωγής της θα επιστρέψει στην ίδια περιοχή και θα επιλέξει την παραλία όπου γεννήθηκε και η ίδια για να κάνει τη φωλιά της

Η θαλάσσια χελώνα Κ α ρ έ τ α - ΚαρέταΖ ω ή π ο υ α π ε ι λ ε ί τ α ι

(46)

Τα αποσπάσματα του κειμένου και πληροφορίες είναι από το site httpwwwwwfgrelendangered-speciescaretta

Σε κάθε περίοδο ωοτοκίας η θαλάσσια χελώνα θα γεννήσει δύο έως τρεις φορές Θα δημιουρ-γήσει τη φωλιά της σε αμμώδεις παραλίες και σε βάθος περίπου 60 εκατοστών Σε κάθε φωλιά φιλοξενούνται μέχρι και 120 αυγά τα οποία εκ-κολάπτονται για 55 ημέρες Η θήρα των αυγών από αλεπούδες σκυλιά κλπ αποτελεί ένα επιπλέ-ον πρόβλημα και έχει παρατηρηθεί σε παραλίες ωοτοκίας της Πελοποννήσου επηρεάζοντας το 40 των φωλιών Σημαντική απειλή συνιστούν και τα σκουπίδια στη θάλασσα Ειδικότερα οι πλαστικές σακούλες υποβαθμίζουν το θαλάσσιο οικοσύστημα και μπορούν να οδηγήσουν σε θά-νατο τις θαλάσσιες χελώνες αφού τις ξεγελούν λόγω της ομοιότητάς τους με τσούχτρες μία από τις πιο αγαπημένες τροφές της καρέτα

Η ζωή που προστατεύουμε και η ιστορία των Σεκανίων της Ζακύνθουhellip

Η προστασία της καρέτα είναι για εμάς σχε-δόν laquoπροσωπική υπόθεσηraquo που διαρκεί και εξελίσσεται για πολλές δεκαετίες Για τη δια-τήρηση και προστασία του είδους οργανώσα-με το 1994 πανευρωπαϊκή εκστρατεία για την αγορά της περιοχής που περιβάλλει την παρα-λία των Σεκανίων Ως αποτέλεσμα σε μία πολύ αβέβαιη για την προστασία του είδους περίοδο με τα χρήματα που συγκεντρώθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αλλά και από συνεισφο-ρές ιδιωτών αγοράσαμε το 90 της έκτασης γύρω από τα Σεκάνια Σκοπός της αγοράς ήταν τόσο η αποτροπή της τουριστικής ανάπτυξης

της περιοχής όσο και η κατά το δυνα-τόν καλύτερη διαχείρισή της ώστε να προστατευθεί η σημαντικότερη παραλία ωοτοκίας για τη θαλάσσια χελώνα

Yπεύθυνη προγράμματος Χαρίκλεια Μινώτου cminotouwwfgr τηλ 210 33 14 893

Κ α ρ έ τ α - Καρέτα

httpswwwyoutubecomwatchv=yDnbTGBSxyA

httpswwwyoutubecomwatchv=T8eGw1oyYoQ

Αν θες να δεις VIDEO με χελωνάκια πάνω στην άμμο να τρέχουν προς το νερό πάτησε στα links

httpswwwyoutubecomwatchv=nHok4ZdJ2A0

(47)

Κ Ι Ν Η Μ Α Τ Ο Γ Ρ Α Φ Ο Σ -ldquoΠρόμαχοςrdquoΠ ρ ό κ ε ι τ α ι για μια αισθηματική ταινία

με φόντο την επιστροφή των Γλυπτών του Παρ-θενώνα από το Βρετανικό Μουσείο Ας σημειωθεί ότι η πρώτη επίσημη προβολή της ταινίας πραγ-ματοποιήθηκε στο Μουσείο της ΑκρόποληςΟ Ανδρέας (Παντελής Κοντογιάννης) αναγκά-

στηκε να αφήσει την Ελλάδα όταν ήταν παι-δί Επιστρέφει ενήλικος μετά από πρόσκληση του διευθυντή του Μουσείου της Ακρόπολης (Giancarlo Giannini) για να προχωρήσει την υπό-θεση κατά του Βρετανικού μουσείουΒρισκόμαστε στην Αθήνα του 2011 εν μέσω

της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης που έχει ξεσπάσει στη χώρα Ο Ανδρέας συγκεντρώνει αποδεικτικά στοιχεία για να αποδείξει ότι πλα-στογραφήθηκαν έγγραφα ώστε να επιτραπεί η πώληση των γλυπτών στο Βρετανικό Κοινοβού-λιο το 1816 Στη συνέχεια επιστρέφει στο Λονδί-νο όπου με τη βοήθεια της Ελένης (Κασσάνδρα Βογιατζή) συναδέλφου του αλλά και αντικείμε-

νο του πόθου του ξεκινάει τις απαραίτητες νο-μικές διαδικασίεςΟι δύο δικηγόροι έχουν μπροστά τους έναν

laquoμακρύ δρόμοraquo και θα πρέπει να δώσουν σκλη-ρό αγώνα για να πετύχουν την επαναφορά των κλεμμένων γλυπτών στην αρχική ndashκαι αρμό-ζουσα- θέση τουςΣκηνοθεσία Κέρτε και Τζον Βούρχις

Παίζουν Παντελής Κοντογιάννης Κασσάνδρα

Βογιατζή Γιώργος Χωραφάς Τζιανκάρλο Τζιανίνι

Γιώργος Βογιατζής Σπύρος Φωκάς Πολ Φρίμαν

Μάικλ Μπέρνς

(48)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

Τ η ν Τ ε τ ά ρ τ η 3 Δεκεμβρίου εγκαινιάσθηκε στο Βυζαντινό και Χριστια-νικό Μουσείο η έκθεση laquoΟ Δομήνικος Θεο-τοκόπουλος πριν από τον El Grecoraquo η οποία πραγματοποιείται στο πλαίσιο του ελληνικού επετειακού προγράμματος για τα 400 χρόνια από το θάνατο του El GrecoΗ έκθεση παρουσιάζει το πολιτισμικό περι-

βάλλον μέσα στο οποίο διαμορφώθηκε η προ-σωπικότητα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου πριν αναχωρήσει από τον Χάνδακα της Κρή-της (το σημερινό Ηράκλειο) για τη Βενετία το 1567Τι γνωρίζουμε για την Κρήτη του 16ου αιώ-

να και την κοινωνία της μέσα στην οποία γεν-νήθηκε μαθήτευσε και εργάστηκε ο νεαρός Δομήνικος Θεοτοκόπουλος Πώς δούλευαν οι Κρητικοί ζωγράφοι τον 16ο αιώνα Ποια κοι-νωνικά φαινόμενα και ποιες ιδεολογικές τά-σεις σχετίζονται με τον τεχνίτη καλλιτέχνη και λόγιο Θεοτοκόπουλο Γιατί ο Θεοτοκόπου-

λος φεύγει από την ΚρήτηΜε αφετηρία αυτά τα ερωτήματα η έκθεση

αφηγείται πτυχές του κοινωνικού και καλλι-τεχνικού περιβάλλοντος τής Κρήτης του 16ου αιώνα μέσα στο οποίο γεννήθηκε μαθήτευσε και ωρίμασε εικαστικά ο Δομήνικος Θεοτοκό-πουλοςΣε τρεις μεγάλες εκθεσιακές ενότητες πα-

ρουσιάζονται 200 περίπου σημαντικά αντι-κείμενα θρησκευτικά και κοσμικά αρχειακές πηγές χειρόγραφα και έντυπα εικόνες και πί-νακες Κρητικών και Ιταλών ζωγράφων του 16ου αιώνα Τα έργα προέρχονται από τις συλ-λογές του Βυζαντινού Μουσείου από συλλο-γές και μουσεία της Ελλάδας Εφορείες Βυζα-ντινών Αρχαιοτήτων μητροπόλεις εκκλησίες και μοναστήρια καθώς και μουσεία του εξω-τερικούΔιάρκεια έκθεσης 4122014 ndash 3132015

Βασ Σοφίας 22 Τηλ 213 213 9500

httpwwwbyzantinemuseumgr

Ε Κ Θ Ε Σ Η - laquo Ο Δ ο μ ή ν ι κ ο ς Θ ε ο τ ο κ ό π ο υ λ ο ς π ρ ι ν α π ό τ ο ν El Grecoraquo

(49)

Η Ε λ λ η ν ι κ ή Εταιρεία Μεταφρα-στών Λογοτεχνίας βράβευσε τη Χάρις Αλε-ξίου για την καλύτερη μετάφραση ξένου λο-γοτεχνικού έργου Η βράβευση αφορούσε τη μετάφραση του βιβλίου laquoΠάντα ήρωεςraquo του Φαμπιάν Μαρσό που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΜεταίχμιοΤο βιβλίο αποτελεί τη συγκλονιστική μαρ-

τυρία του Grand Corps Malade (Ψηλό Άρρω-στο Κορμί όπως είναι το ψευδώνυμό του) ο οποίος έμεινε ατελώς τετραπληγικός εξαιτί-ας ενός μοιραίου ατυχήματος Ωστόσο ένα χρόνο μετά το περιστατικό διέψευσε τις προ-βλέψεις των ειδικών και κατάφερε να περπα-τήσει ξανά Στις σελίδες του βιβλίου του ο Μαρσό αφηγείται τη δωδεκάμηνη περιπέτεια και τις εμπειρίες τόσο τις δικές του όσο και των ομοιοπαθών συντρόφων του από το κέ-ντρο αποκατάστασηςΓια τη γνωριμία της με τον Φαμπιάν Μαρσό

την απόφασή της να προτείνει και να μετα-φράσει το βιβλίο του η Χάρις Αλεξίου αναφέ-ρει laquoΤον Grand Corps Malade τον γνώρισα από τα τραγούδια του Ήταν το νέο πρόσω-πο στη γαλλική μουσική σκηνή στο μουσι-κό είδος της slam H νεολαία της Γαλλίας τον λάτρευε Μου έκανε εντύπωση αυτός ο νέος όμορφος άνδρας με την πατερίτσα του Μου έκανε εντύπωση και το ψευδώνυμό του το laquoψηλό άρρωστο κορμίraquo Το τραγούδι μου ldquoΜεγάλωσαrdquo μόλις είχε κυκλοφορήσει και σκεφτόμουν πως θα μπορούσε να το είχε γρά-ψει αυτός Τον συνάντησα αργότερα σε ένα τηλεοπτικό στούντιο όταν συμμετείχαμε και οι δύο στην εκπομπή του Michel Drucker που έκανε ένα μεγάλο αφιέρωμα στον Ντέμη Ρούσσο

Δύο χρόνια αργότερα ο φίλος Νίκος Αλιά-γας μου χάρισε το βιβλίο του Φαμπιάν laquoΔι-άβασέ το είναι γραμμένο σε απλή γλώσσαraquo μου είπε Όσο το διάβαζα σε πολλά σημεία ξαναζούσα την περιπέτεια του αδελφού μου στην εντατική και αργότερα στο κέντρο απο-κατάστασης Το συγκινητικό επίσης ήταν πως γνώριζα την απίστευτη ταλαιπωρία των τετραπληγικών των αναπήρων που στερού-νται την ικανότητα όπως λέει και ο Φαμπι-άν να ξύσουν το φρύδι τους ή να κρατήσουν το κουτάλι τους και να πατήσουν ένα κου-μπί για βοήθειαraquo

Ε Κ Δ Η Λ Ω Σ Η -Β ρ α β ε ί ο Λ ο γ ο τ ε χ ν ι κ ή ς Μ ε τ ά φ ρ α σ η ς γ ι α τ η ν Χ Αλεξίου

(50)

Θ Ε Α Τ Ρ Ο - laquoΟ Γάμοςraquolaquo Ο Γ ά μ ο ς raquo της Βάσιας Σολωμού

Ξανθάκη πρωτοπαρουσιάστηκε το 1994 στο Θεσσαλικό Θέατρο σε θεατρική διασκευή και σκηνοθεσία του Κώστα Τσιάνου γνωρίζοντας τεράστια επιτυχίαΣτην τωρινή παράσταση τού Μεταξουργεί-

ου παρουσιάζεται με τη μορφή του μονολό-γου σε θεατρική προσαρμογή ndash σκηνοθεσία και ερμηνεία της Άννας Βαγενά Πρόκειται για την ιστορία μιας απλής γυναίκας από τα Αμπελάκια της Θεσσαλίας μιας χωριάτισ-σας που σήκωσε στους αδύνατους ώμους της τη μοίρα της και συγχρόνως τη μοίρα πολ-λών γυναικών του τόπου μας Έζησε τη βα-ναυσότητα ενός αλκοολικού πατέρα είδε την αγάπη του άνδρα της να μεταμορφώνεται σε περιφρόνηση όταν άρχισε να γεννάει κωφά-λαλα παιδιά εξαιτίας της βαριάς κληρονομι-κότητας του αλκοολικού πατέρα της και πά-

S T A N D - U P C O M E D Y -5 0 Α π ο χ ρ ώ σ ε ι ς τ ο υ GreekΣ τ ι ς μ έ ρ ε ς μας που

το χιούμορ θεωρείται σπάνιο και πολύτιμο το Tin Pan Alley φιλοξενεί τον Σίλα Σεραφείμ ο οποίος προσφέρει εντυπωσιακές παραστάσεις γέλιου και εύθυμου προβληματισμούΚάθε Σάββατο (έως τις 27 Δεκεμβρίου) στις

2200 ο Σίλας στήνει ένα ενδιαφέρον πανηγύρι με επίκεντρο το εξαιρετικό μοναδικό laquoφυσικό φαινόμενοraquo που λέγεται laquoΝεοέλληναςraquo Μια γι-ορτή σε πρώτη ανάγνωση των 20 χρόνων πα-ρουσίας του στην stand-up comedy αλλά και μια προσπάθεια ανάλυσης και διερεύνησης του φαινομένου το οποίο μάλλον θα εξακολουθήσει να απασχολεί για πολύ καιρό την καλλιτεχνική

κοινότητα του είδους Για του λόγου το αληθές δείτε ένα απόσπασμα των προσπαθειών του στην ιστοσελίδαwwwyoutubecomwatchv=LgJERE7PTBY

Συντελεστές Σίλας Σεραφείμ

Λίλα Σταμπούλογλου (συμμετέχει μέχρι να γεννήσει)

Παραστάσεις Κάθε Σάββατο μέχρι τις 27 Δεκεμβρίου

(τουλάχιστον)

Ώρα έναρξης 2200 (ακριβώς)

Πληροφορίες Tin Pan Alley Τουρναβίτου 6 Πλατεία

Ασωμάτων Θησείο Τηλ 210-3210158

httpwwwtinpanalleygrindexphpsilasserafim

λεψε με νύχια και δόντια σε μια κοινωνία που δεν δέχεται εύκολα την αναπηρίαΏρες Παράστασης Σάββατο 1800 και 2100

Κυριακή 1830

Εισιτήρια Γενική Είσοδος 16euro Μειωμένα

12euro (φοιτητές συνταξιούχοι άνω των 65 ετών

πολύτεκνοι amp εκπαιδευτικοί) και 10euro(άνεργοι)

Ομαδικό εισιτήριο 8euro

Θέατρο Μεταξουργείο Ακαδήμου 14-16

Τηλ 210-5234382

(51)

(52)

ldquoΤο Θαύμα να Νοιώθεις ΈλληναςrdquoΤου SAM CHEKWASΕ κ δ ό σ ε ι ς S e a b u r n B o o k s

άνθρωπος μένει εκεί όπου είναι θαμμένο ένα μέρος της καρδιάς τουraquo έγραψε ο Αλέξαν-

δρος Δουμάς Ο Sam Chekwas το παιδί από την Νιγη-ρία με τα φωτεινά και ερευνητικά μάτια που ήρθε από την χώρα του να σπουδάσει στην Ελλά-δα ντυμένος στο πνεύμα και την καρδιά με την αγάπη για το αληθινό το υψηλό και το ωραίο δεν μάκρυνε ποτέ από δω Τα τραίνα της ζωής του ασταμάτητα έφευγαν και γύριζαν φεύγουν και γυρίζουν με τη σημαία του χρέους με την πραμάτεια της προσφοράς με τη σοδειά της αγά-πης Σrsquo ένα ταξίδι που κρατάει χρόνια τώρα διατηρώντας την ποιότητα του σεβασμού την ευ-χέρεια της κατανόησης και την ανάγκη της συμπόρευσης στα μονοπάτια της ουσίαςhelliplaquoΌσο αναπνέω θα προβάλλω την ελληνική γλώσσα και τα ελληνικά γράμματαraquo δήλωσε σε παρου-

σίαση του βιβλίου του ο Chekwas Και με περισσή περηφάνια ανέφερε laquoΕδώ γεννήθηκαν οι τέ-χνες η φιλοσοφία και οι επιστήμες Ο Μέγας Αλέξανδρος έλεγε πως ότι δεν γιορτάζεται πεθαίνει Αυτό συμβαίνει και με τον ελληνισμό και κυρίως την ελληνική γλώσσα Όλοι εσείς πρέπει να με-ταφέρετε τον ελληνισμό όπου μπορείτε με κάθε τρόποraquo Και όχι μόνο προτρέπει αλλά και ο ίδι-ος προσπαθεί για τη διάδοση του ελληνισμού μέσα από το βιβλιοπωλείο που έχει ανοίξει στην Αστόρια της Νέας Υόρκης Το βιβλιοπωλείο αποτελεί ένα από τα laquoαξιοθέαταraquo της αμερικανικής μεγαλούπολης με τους δεκάδες χιλιάδες Ελληνοαμερικάνους Βρίσκεται στον αριθμό 33-18 της οδού Μπρόντγουεϊ και μοιάζει με συνηθισμένο συνοικιακό βιβλιοπωλείο Όμως ανάμεσα στις αγγλικές εκδόσεις υπάρχουν ράφια που ξεχειλίζουν από ελληνικούς τίτλουςmiddot η προσπάθεια του Chekwas για την προώθηση του ελληνισμού

(53)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

τα τέλη του 1944 όταν πια εί-χαν αποχωρήσει από τη χώρα μας οι δυνάμεις κατοχής του Άξονα μέλη της ηγεσίας του τότε Βασιλικού Ναυτικού ζή-τησαν την ανεύρεση και τιμω-ρία των υπεύθυνων του τορπι-

λισμού της laquoΈλληςraquo Πράγματι είχε επισημανθεί στην Κάτω Ιταλία κάποιος Stefano Toselli μηχανι-κός ο οποίος είχε δηλώσει laquoιδιωτικώςraquo ότι ήταν σε θέση να κατονομάσει τους υπεύθυνους της ανόσιας πράξηςΟι ελληνικές Αρχές λοιπόν απαίτησαν την επίσημη καταγραφή της μαρτυρίας του και να κινηθεί η δια-δικασία παραπομπής των ενόχων σε δίκη Και τότεhellip laquoέσκασε η βόμβαraquo Με εντολή του Βρετανού στρα-τάρχη Harold Alexander ανώτατου διοικητή των συμμαχικών δυνάμεων της Μεσογείου κατηγορη-ματικώς απαγορεύτηκε η συνέχιση της έρευνας Το θέμα έπρεπε να μπει στο αρχείο ndash και αυτό έγινε ευ-θύς αμέσως Κατά συνέπεια όλα όσα λέγονται ακό-μα και σήμερα σχετικά με τον τορπιλισμό της laquoΈλ-ληςraquo παραμένουν ατεκμηρίωτα Ήταν πράγματι το ιταλικό υποβρύχιο laquoDelfino raquo που βύθισε το αγκυ-ροβολημένο στην Τήνο για τον εορτασμό του Δεκα-πενταύγουστου ελληνικό πολεμικό σκάφος Και αν ναι ποιος έδωσε τη σχετική εντολή Και τι έλεγε η εντολή αυτή

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Λ ό γ χ η

ldquoΟ Πόλεμος και ο ΚόσμοςrdquoΤα Γεγονότα του rsquo40 τα πριν και οι Συνέπειες

ρόκειται για ένα τρίτομο έργο στο οποίο ο Θεόδωρος Σπυρόπου-λος παρουσιάζει αναλυτικά με εξαντλητικές λεπτομέρειες τη σημα-ντική ανασκαφή της ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΟΣΑνάμεσα στην Πελλάνα και την Σπάρτη ιδρύθηκε μια Νησιωτική

Κοινοπολιτεία στη Λιμνοθάλασσα που συνδεόταν μέσω του Ευρώ-τα με τον Λακωνικό Κόλπο Σrsquo αυτό το νησιωτικό σύμπλεγμα υπήρ-χε η Λακεδαίμων από τις αρχές της τρίτης χιλιετίας πΧ μέχρι το 1750 πΧ οπότε καταστράφηκε από την Κοσμική Θεομηνία

Κατά τη Μυκηναϊκή περίοδο υπήρξε το Ανακτορικό κέντρο της Λακωνίας όπως πιστοποιείται από το Ανάκτορο το Κυκλώπειο Τείχος τους Βασιλικούς Θολωτούς Τάφους κα Επίσης φιλοξένησε το Ανάκτορο του Μενέλαου και της ΕλένηςΠολλές γεωφυσικές και γεωπολιτικές ιδιαιτερότητες μνημειακά ευρήματα και αρ-

χαιολογικά ευρήματα οδήγησαν τον συγγραφέα να ταυτίσει σημεία και μνημεία του Λακωνικού βαθυπέδου της Λακεδαίμονος με την Πλατωνική Ατλαντίδα και να ανα-ζητήσει επιβιώσεις της υλικής πολιτειακής και πολιτισμικής κληρονομιάς της στην ιστορική Δωρική ΣπάρτηΗ πλούσια εικονογράφηση βοηθά κάθε ενδιαφερόμενο για την ελληνική αρχαιολο-

γία να παρακολουθήσει αναλυτικά τη διεξαγωγή μιας ανασκαφής σrsquo ένα χώρο που παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον

Του ΘΕΟΔΩΡΟΥ Γ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Κ α δ ρ α μ ί τ σ α

ldquoΛακεδαίμωνrdquo

(54)

ανέναν μα κανέναν δεν μπορείς να κερδίσεις ούτε καν ένα αφελές μικρό παιδί εφόσον του αφαιρείς την ελευ-θερία τού να μην συμφωνήσει μαζί σου Αν στερήσεις την ελευθερία στον άλλον και βασιλιά να τον στέψεις δεν θα διαρκέσει η συμφωνία σας Σύντο-

μα θα αισθανθεί δυσφορία θα καταλάβει ότι παγιδεύτη-κε και βρέθηκε εκεί που δεν θέλει Τα χρυσά κλουβιά τα ανακάλυψαν τύποι σαν τη γυναίκα της πρώτης ιστορί-ας του βιβλίουmiddot όμως κλειδωμένο ένα πουλί μαραίνεται Ο Ελύτης γράφει πως γίνεται να φυλακίσεις ένα αηδόνι αλλά δεν μπορείς να φυλακίσεις τον κελαϊδισμό τουΥπάρχουν όμως προσωπικότητες τόσο ανασφαλείς εξαρτημένες και εξωφρενικά εγωιστικές ώστε κρατούν κλειδωμένο το αηδόνι τους έστω και άλαλο έστω και νεκρό Ξέρουν πολύ καλά άλλωστε την τέχνη να ταρι-χεύουνΌλοι μας έχουμε συναπαντηθεί με τέτοιους χαρακτή-

ρες Δεν είναι λίγοι και γνωρίζουν να πλέκουν ιστούς σαν την αράχνη Όσο πιο εξαρτημένοι είμαστε εμείς οι ίδιοι τόσο τσιμπάμε στους χειρισμούς τους Ο ελεύθε-ρος ο ανεξάρτητος άνθρωπος δεν τους ανέχεται γρή-γορα κάνει πέρα σύντομα κόβει μαζί τους τις διαπραγ-ματεύσεις Όμως πόσοι είμαστε εντελώς ανεξάρτητοι Όλοι έχουμε τις πληγές μας τα μειονεκτήματα μας τα παθήματα και τα πάθη μας Όλοι κουβαλάμε στο αίμα μας τους πειρασμούς της τρέλας Παρά ταύτα πάντα υπάρχει τρόπος να γιατρεύεσαι όταν όντως το αποφασί-ζεις διότι η υγεία είναι πιο επιθετική και δυναμική από την αρρώστια

ldquoΣιωπάς για να ακούγεσαιrdquo

Της ΜΑΡΩΣ ΒΑΜΒΟΥΝΑΚΗ Ε κ δ ό σ ε ι ς Ψ υ χ ο γ ι ό ς

(55)

STREETART

(56)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

( φωτογραφίες - Ανδρέας Τσάκαλης )

ΟΌ π ο ι ο ς θ έ λ ε ι να θαυμάσει έργα Τέχνης από καλλιτέχνες με μεράκι και πάθος δεν χρειάζεται να πηγαίνει μόνο σε εκθεσιακούς χώρους Ένας τοίχος παλιός μια λεπτομέ-ρεια στην πόρτα κάγκελα ή και σημεία του δρόμου είναι ικανά να εμπνεύσουν Μπο-ρούν να δώσουν βάση στον λαϊκό καλλιτέχνη να δημιουργήσει και να μεταμορφώσει Όταν ένας άνθρωπος θέλει να εκφραστεί μέσα από την τέχνη θα βρει laquoτελάραraquo γύρω του Θα βρει τρόπο να στείλει το μήνυμά του Θα επικοινωνήσει με τον θεατή θα τον κάνει να σκεφτεί να χαμογελάσει να λυπηθεί Θα του δημιουργήσει έντονα συναισθήματα χρησι-μοποιώντας απλά φτηνά χρώματα και το ταλέντο τουΗ τέχνη λοιπόν που μπορείς ελεύθερα να δεις και να θαυμάσεις στους πιο απίθανους χώρους ίσως και στην ίδια τη γειτονιά σου χωρίς εισιτήρια και προσκλήσεις λέγεται street art

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

(57)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

STREET ART

(58)

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

Δώρα Η Αλεξάνδρα όμορφη κι αριστο-κρατική από καλή και πλούσια οικο-γένεια φαντάστηκε πως στο πρόσωπο του αρρενωπού Νιόνιου θα έβρισκε την αδελφή ψυχή το άλλο μισό της για να ζήσει μαζί του τη ζωή που ονει-ρευόταν Όμως ο ωραίος της σύζυγος ndashθα διαπίστωνε γρήγοραndash καταδυνα-στευόταν από την Αργίνη μάνα σκλη-ρή και πεθερά ακόμη σκληρότερηhellip Ποτέ ο γιός δεν μπόρεσε να απαλλαγεί από την αρπάγη αυτής της μάνας κι έτσι η Αλεξάνδρα έμαθε να ζει στο πε-ριθώριο της ζωής των τριών τους κά-νοντας υπομονή για χάρη του παιδιού της και γιατί στο βάθος η ελπίδα την έκανε να πιστεύει ότι ίσως μια ημέρα όλα αλλάξουνhellip Η ελπίδα το μόνο όπλο του απελπισμένουhellipΤον απολογισμό αυτής της ζωής

εγκλωβισμένης στη ερημιά του έρω-τα μιας ζωής πολιτικών αγώνων για ένα καλύτερο αύριο διηγείται η Αλε-ξάνδρα γιαγιά πια στη μικρή εγγονή που έχει τrsquo όνομά τηςhellip

ldquoΜια Κυρ ιακή με την Αλεξάνδραrdquoεκδ Ωκεανός

(Η Δώρα Νικολαΐδου γεννήθηκε στην Αθήνα Πήρε πανεπιστημιακό τίτλο σπουδών από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων με ειδίκευση στην Ψυχολογία Σήμερα είναι τελειόφοιτος του Ελληνικού Ινστιτούτου Νευροφυτοθεραπείας και Ανάλυσης του Χαρακτήρα (ΕΙΝΑ) και ασκεί επαγγελματικά τη Συμβουλευτική ως Σύμβουλος Ψυχικής ΥγείαςΕιδικεύεται και παρέχει Συμβουλευτική Ψυχολογική Υποστήριξη σε Γυναικεία Θέματα Έχει μετεκπαιδευτεί στις πλέον σύγχρονες τεχνικές θεραπείας του Μετατραυματικού Στρες (Brain Spotting και CMR)Το laquoΜια Κυριακή με την Αλεξάνδραraquo είναι το πρώτο μυθιστόρημά της)

Νικολαίδου

Μ Κωνσταντάκος

(03)

Διανέμεται δωρεάν μέσω του site wwwyoumagazinegrwordpress

Μ Η Ν Ι Α Ι Ο Η Λ Ε Κ Τ Ρ Ο Ν Ι Κ Ο Π Ε Ρ Ι Ο Δ Ι Κ Ο

Επιμέλεια Έκδοσης -Νίκος Κατσινόπουλος

Έλλη Ιωαννίδου

Κωσταντίνος Κούρος

Αρχισυντάκτης -Νίκος Κατσινόπουλος

Creative Director -Έλλη Ιωαννίδου

Συνεργάτες -Ιωάννης Κωνσταντάκος

Δώρα Νικολαΐδου

Νικόλας Σεγκούντος

Ανδρεάς Τσάκαλης

e-mail deprofundismaggmailcom

Ένα νέο ηλεκτρονικό περιοδικό εμ-

φανίζεται Τι θα περίμενε ο ανα-

γνώστης διαβάζοντας το editorial

του

Να του συστηθεί - να αναφέρει

τους λόγους που ώθησαν στη δη-

μιουργία του να τοποθετηθεί να

δηλώσει τις προθέσεις τους σκοπούς του Αυτά έχω δει να

κάνουν άλλα περιοδικά έντυπα ή ηλεκτρονικάmiddot τα ίδια πε-

ρίπου μου είπαν γνωστοί φίλοι και συνεργάτες όταν ζήτη-

σα την άποψή τους τη βοήθειά τους για τη συγγραφή του

editorial για το πρώτο τεύχος του De Profundis

Το σκέφτηκα Έχουν δίκιο είπα Αυτό είναι το πρέπον και

το σωστό αυτή είναι η πεπατημένη

Αλλάhellip κάτι δεν μου πήγαινε καλά Μrsquo αρέσει να βλέπω ndashκαι

να λειτουργώndash κάπως laquoανορθόδοξαraquo τα πράγματα Στο ίδιο

μήκος κύματος ndashλίγο ως πολύndash κινούνται και όλοι όσοι συμ-

μετέχουν στη δημιουργία τού De Profundis

Οπότεhellip δεν θα ακολουθήσω την πεπατημένη

Το όνομά του περιοδικού το έχετε ήδη δει στο εξώφυλλο

Οι συνεργάτες και όσοι φροντίζουν για την έκδοσή του ανα-

γράφονται στη διπλανή στήλη Τα περιεχόμενά του αποτυ-

πώνονται στις δύο επόμενες σελίδες Διαβάστε το ελεύθερα

Κατεβάστε το στον υπολογιστή σας Τυπώστε το αν θέλετε

Να έχετε μια καλή χρονιά

Νίκος Κατσινόπουλος

( e d i t o r i a l )

(04)

6 - 1 1 ( ειδήσεις )Επιμέλεια ndash Κωνσταντίνος Κούρος

1 2 - 1 5 ( επιστήμη )Σκοτεινότερες μέρεςτου Νικόλα Σεγκούντο

1 6 - 2 3 ( αρχαιολογία των διηγήσεων )Η Θήβα και η Σαμαρκάνδη ή Οι Μηχανές του Πεπρωμένουτου Ιωάννη Κωνσταντάκου

2 4 - 2 5 ( παρουσίαση )Ντούσαν Κρτόλιτσε ndash Ένα παιδί-θαύμα από τη Σερβίαεπιμέλεια ndash Νικόλας Σεγκούντος

3 0 - 4 1 ( μυστήριο-παραδόσεις )Η Ιερή μέλισσα - Μια παράδοση χαμένη στις δέλτους του χρόνου του A Γκόουγκπροσαρμογή ndash Νίκος Κατσινόπουλος

Ι α ν ο υ ά ρ ι ο ς 2 0 1 5

(05)

4 2 - 4 3 ( τέχνης περίπατος )Σαν τη μητέρα αλήθειατου Γιώργου Ιωάννουεπιμέλεια ndash Έλλη Ιωαννίδου

4 4 - 4 7 ( μύθου ευκαιρία )Ο Αετός και η Χελώνατης Έλλης Ιωαννίδου

4 8 - 5 1 ( τεχνών δρώμενα)επιμέλεια ndash Κωνσταντίνος Κούρος

5 2 - 5 5 ( φυλλομετρώντας )επιμέλεια ndash Κωνσταντίνος Κούρος

5 6 - 5 8 ( στις γειτονιές του κόσμου )Street Artφωτογραφίες ndash Ανδρέας Τσάκαλης

-Η Νομική Αθηνών στην 3η θέση παγκόσμιου

διαγωνισμού δικονομίας

Την τρίτη θέση στον Παγκόσμιο Διαγω-νισμό Εικονικής Δίκης κατέλαβε η ομάδα της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών η τελική φάση του οποίου πραγ-ματοποιήθηκε από τις 24 έως τις 26 Οκτω-βρίου στις ΗΠΑ Πρόκειται για μια σημα-ντική διάκριση δεδομένου ότι η ελληνική ομάδα ξεχώρισε ανάμεσα σε αντίστοιχες ομάδες 40 Πανεπιστημίων καταφέρνοντας να ξεπεράσει και το φημισμένο σε αυτό τον τομέα ΧάρβαρντΗ υπόθεση της εικονικής δίκης αφορούσε ιδιώτες ομολογιούχους που εμπιστεύθη-καν το Ελληνικό Κράτος και είδαν τα ομό-λογά τους να laquoκουρεύονταιraquo Με άλλα λό-για το θέμα αφορούσε σε προσφυγή ξένου hedge fund (αντισταθμιστικό αμοιβαίο κε-φάλαιο υψηλού κινδύνου) κατόχου κρα-τικών ομολόγων που αρνήθηκε τη συμμε-τοχή του σε πρόγραμμα ανταλλαγής των

ομολόγων αυτών στο πλαίσιο αναγκαί-ας αναδιάρθρωσης του χρέους του κρά-τους-εκδότη η οποία διευκολύνθηκε μέσω της επιβολής δια νόμου ρητρών συλλογικής δράσης Οι φοιτητές λοι-πόν είχαν να αντιμετωπίσουν μια σει-ρά πολύπλοκων νομικών ζητημάτων ως προς τη δικαιοδοσία και το παραδε-κτό της επενδυτικής προσφυγής τη δί-καιη και επιεική μεταχείριση του προ-σφεύγοντος την επίκληση της άμυνας της κατάστασης ανάγκης από το κρά-τος-εκδότη των ομολόγων καΗ επιτυχία των Ελλήνων φοιτητών να επιστρέψουν με το laquoχάλκινο μετάλλιοraquo από τον διαγωνισμό αποδεικνύει πως υπάρχουν ικανοί νέοι άνθρωποι στη χώρα που μπορούν να φέρουν εις πέρας δύσκολα εγχειρήματα αρκεί να τους δο-θεί η ευκαιρία

(06)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

-Αρχαιότερος από όσο πιστεύαμε ο Μηχανισμός Αντικυθήρων

Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων φαίνεται να είναι αρχαιότερος από τις μέχρι σήμερα εκτι-μήσεις των ειδικών Αυτό ισχυρίζεται ο Κρί-στιαν Κάρμαν ιστορικός της επιστήμης από το Εθνικό Πανεπιστήμιο Κίλμες της Αργεντι-νής και ο Τζέημς Έβανς φυσικός από το Πα-νεπιστήμιο Πάτζετ Σάουντ των ΗΠΑ οι οποίοι παρουσίασαν πρόσφατα τα συμπεράσματα της μελέτης τους στην έγκριτη επιθεώρηση ιστορί-ας της επιστήμης laquoArchive for History of Exact Sciencesraquo Σύμφωνα με την άποψη των δύο ερευνητών ο μηχανισμός θα πρέπει να κατα-σκευάστηκε τουλάχιστον το 205 πΧ και όχι ανάμεσα στο 100 με 150 πΧ όπως εκτιμούν μέχρι σήμερα οι μελετητές τουΟ εκπληκτικός μηχανισμός που βρέθηκε σε ναυάγιο αρχαίου πλοίου (το οποίο συνέβη ανάμεσα στο 85 με 60 πΧ) στη θαλάσσια περιοχή κοντά στα Αντικύθηρα θεωρείται ως ο αρχαιότερος αναλογικός υπο-λογιστής του κόσμου

Μηχανισμοί που φέρουν ανάλογη τεχνολογία (γρανάζια ακριβείας και διαφορικό γρανάζι) εμφανίστηκαν τουλάχιστον μια χιλιετία αργό-τερα Μεταξύ άλλων ο μηχανισμός υπολογίζει με ακρίβεια τις σεληνιακές και ηλιακές εκλεί-ψεις και τις ημερομηνίες των Ολυμπιακών ΑγώνωνΑν και άλλες μελέτες στο παρελθόν είχαν προ-σπαθήσει να αποδόσουν την κατασκευή του σε κάποιον επιφανή επιστήμονα της αρχαιότητας (Αρχιμήδη) ή να προσδιορίσουν τον τόπο κα-τασκευής του (Κόρινθο Συρακούσες Ρόδο) ο καθηγητής Έβανς διατηρεί επιφυλάξεις για αυτές τις προσπάθειες laquoΓνωρίζουμε ελάχιστα πράγματα για την αρχαία ελληνική αστρονο-μία Μόνο μικρά αποσπάσματα έργων έχουν διασωθεί Θα ήταν μάλλον πιο συνετό να μην

προσπαθήσουμε να αποδώσουμε τον μηχανισμό σε κάποιο συγκεκριμέ-

νο διάσημο πρόσωποraquo

(07)

Avokiddo-Ελληνικές

εφαρμογές για παιδιά

(08)

Καθοδηγώντας τους μέσα από διαδρόμους λα-βυρίνθων το παιδί συναντάει μια σειρά από γρίφους τους οποίους επιλύει επιστρατεύο-ντας τη λογική την παρατηρητικότητα και τη μνήμη τουΤο laquoAvokiddo Emotionsraquo είναι ένα διασκεδα-

στικό παιχνίδι αλληλεπίδρασης το οποίο στο-χεύει στην εξοικείωση του παιδιού με μια πλει-άδα βασικών συναισθημάτωνΤο laquoBeck and Boraquo είναι ένα διαδραστικό παζλ

εικόνων τις οποίες το παιδί καλείται να συνθέ-σει κομμάτι κομμάτι χρησιμοποιώντας τη λο-γική και τη δημιουργική φαντασία τουΤέλος το laquoAvokiddo ABC Rideraquo είναι μια πρω-

τότυπη εφαρμογή που έχει ως κύριο στόχο την εκμάθηση του αγγλικού αλφαβήτουΚαι οι τέσσερεις εφαρμογές είναι διαθέσιμες

και μπορούν να τις κατεβάσουν όσοι διαθέτουν κινητά ή πινακίδες αφής από τα ηλεκτρονικά καταστήματα Google Play ή Apple StoreΕίναι αξιοσημείωτο ότι αυτές οι εφαρμογές

μπορούν να χρησιμοποιηθούν από παιδιά ανε-ξάρτητα της γλώσσας που μιλούν εφόσον ο τρόπος σκέψης οι ανάγκες και οι επιθυμίες εί-ναι παρόμοιες σε όλα τα παιδιάΙδιαίτερη χαρά δίνει στους ιδρυτές της

Avokiddo ότι μια από τις εφαρμογές τους (το Avokiddo Emotions) χρησιμοποιείται συστη-ματικά στην εκπαίδευση παιδιών με ειδικές ανάγκες και ιδιαίτερα σε παιδιά με αυτισμό βοηθώντας τα να κατανοήσουν και να εκφρά-σουν καλύτερα τα συναισθήματά τουςΕπίσης το Avokiddo ABC Ride χρησιμοποιεί-

ται σε πολλά σχολεία και νηπιαγωγεία της Αμε-ρικής ως συνοδευτικό εργαλείο για την εκμά-θηση της αλφαβήτου και στην εξάσκηση του συλλαβισμού

Η Avokiddo είναι μια εταιρία παραγωγής παιδικών εκπαιδευτικών εφαρμογών για κι-νητά και πινακίδες αφής (iOS και android) που δημιουργήθηκε πριν από 2 χρόνια από τους Βαγγέλη Κατσαντώνη Ελπίδα Βούλ-γαρη και Διονύση Βούλγαρη με έδρα την ΠάτραΟι εφαρμογές της απευθύνονται κυρίως

σε παιδιά προσχολικής ηλικίας αλλά και σε μεγαλύτερα παιδιά Απευθύνονται επίσης στους γονείς σε εκπαιδευτικούς και εκπαι-δευτικά ιδρύματα τα οποία θέλουν να χρησι-μοποιήσουν τη σύγχρονη τεχνολογία ως μέ-σο εκμάθησης και επιμόρφωσηςΗ πιο πρόσφατη εφαρμογή που δημιούργη-

σε η εταιρεία ονομάζεται laquoThinkrollsraquo Πρό-κειται για ένα παιχνίδι λογικής με πρωτα-γωνιστές 18 διασκεδαστικούς χαρακτήρες

(09)

-Προσευχή ενάντια στους εφιάλτες

Οι άνθρωποι που υποφέρουν κατά διαστήματα από εφιάλτες πρέ-πει να προσπαθήσουν να αποκτήσουν έλεγχο των ονείρων τους Αυτό διατείνεται ο νευροφυσιολόγος Ντετλέβ Λίνκε από το Πα-νεπιστήμιο της Βόννης ο οποίος είναι ειδικός στις διαταραχές του ύπνου Με λίγη προσπάθεια και εξάσκηση οποιοσδήποτε μπορεί να ξεφύγει από ένα κακό όνειρο Το θέμα είναι να προετοιμαστεί πριν πέσει να κοιμηθείΜε ποιους τρόπους λοιπόν είναι δυνατόν να laquoκαταπολεμηθούνraquo

οι εφιάλτες Οι ασθενείς του Λίνκε δοκίμασαν με προτροπή του κάποιες τεχνικές οι οποίες στηρίζονται σε διάφορα παγκόσμια φι-λοσοφικά ndash θρησκευτικά συστήματα Ορισμένοι για παράδειγμα οραματίζονταν αίσιο τέλος σε κάποιον εφιάλτη που επαναλαμβα-νόταν για μεγάλο χρονικό διάστημα κατά τη διάρκεια του ύπνου τους Άλλοι εστιάζονταν σε ευχάριστες σκέψεις πριν αποκοιμη-θούν Ωστόσο η προσευχή ήταν μια από τις πιο απλές τεχνικές η οποία βοηθούσε στο να καταπολεμηθούν αποτελεσματικά οι εφιάλ-τεςΑρκετοί από τους ασθενείς του Λίνκε τη χρησιμοποιούν και όπως

επισημαίνει ο ίδιος έχουν παρατηρήσει θετικά αποτελέσματα

(10)

Ο πολιτισμός που αναπτύχθηκε στον ελλαδικό χώρο εδώ και τουλάχιστον 3500 χρόνια θεμελί-ωσε μια διατροφή βασισμένη κατά κύριο λόγο στην πλούσια χλωρίδα του τόπου Στις μέρες μας αυτή η διατροφική γνώση έχει αρχίσει να χάνε-ται Ο άνθρωπος των συγχρόνων μεγαλουπόλεων ούτε συλλέγει ούτε ασχολείται με την παραγω-γή της τροφής του Αγνοεί ακόμα και τα βρώσιμα άγρια χόρτα που φυτρώνουν στον κήπο του αν διαθέτει κήποΟ Σωτήρης Λυμπερόπουλος είναι ένας νεαρός

επιχειρηματίας ιδρυτής της ιστοσελίδας Ραδίκι (wwwradikicom) Μέσω αυτής απευθύνεται σε ανθρώπους που αναζητούν αγνά και φρέσκα προ-ϊόντα διατροφής προσφέροντας μια σειρά υπηρε-σιών Στο Ραδίκι πιστεύουν ότι ο άνθρωπος πρέ-πει να επιστρέψει σε πρωταρχικές ανεπεξέργαστες μορφές τροφής και να αφήσει πίσω του τα βιομη-χανοποιημένα τρόφιμαΑν και υπάρχει μεγάλη ποικιλία χόρτων σε όλα

τα μέρη της χώρας μας η σωστή συλλογή τους απαιτεί εξειδικευμένες γνώσεις και μεγάλη προ-σοχήmiddot μια λανθασμένη επιλογή μπορεί να έχει δυ-σάρεστα αποτελέσματα Η ομάδα του Ραδίκι λοι-πόν ταξιδεύει στην Ελλάδα αναζητά τα καλύτερα άγρια χόρτα και φροντίζει να φτάσουν στους κα-ταναλωτές φρέσκα με το μικρότερο δυνατόν πε-ριβαλλοντολογικό κόστος Συλλέγει περισσότε-ρα από 50 διαφορετικά είδη χόρτων και βοτάνων ανάλογα με την εποχή Συνεργάζονται μόνο με μάγειρες και ιδιώτες που αναγνωρίζουν την αξία της φυσικής τροφής

-Μαζεύοντας άγρια χόρτα και βότανα

(11)

μέρες( του Νικόλα Σεγκούντο )

(12)

μέρες

(13)

άθε χρόνο όλο και

λιγότερο ηλιακό φως φθάνει στην

επιφάνεια της Γης Κανένας δεν

μπορεί να εξηγήσει γιατί συμβαίνει

αυτό^ τι προκαλεί δηλαδή τη μείωση

του φωτός ή τι επιδράσεις θα έχει

στο μέλλον Επιπλέον ελάχιστοι

επιστήμονες γνωρίζουν ότι υφίσταται

αυτό το φαινόμενο και δεν υπάρχουν

πολλές σχετικές μελέτες

ο φαινόμενο της μείωσης του φωτός εντοπί-στηκε για πρώτη φορά το 1985 Εκείνη τη χρο-νιά Ατσούμου Οχμούρα από το Ομοσπονδιακό Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Σουηδίας πραγματο-ποιούσε μια μελέτη για το κλίμα και την ατμο-σφαιρική θερμότητα Στα πλαίσια της εργασίας

του βρισκόταν και η σύγκριση μετρήσεων ηλιοφάνει-ας οι οποίες είχαν καταγραφεί από διάφορα ευρωπαϊκά ινστιτούτα από τη δεκαετία του 1960

(13)

μέρες

Τότε ο Οχμούρα διαπίστωσε προς μεγάλη έκπληξή του ότι υπήρ-χαν μεγάλες αποκλίσεις ανάμεσα στις μετρήσεις των τριών προη-γούμενων δεκαετιών Μέσα σε 30 χρόνια η ποσότητα του ηλιακού φωτός που έφθανε στη Γη είχε μειωθεί κατά 10 τοις εκατό Με άλλα λόγια οι μέρες είχαν αρχίσει να γίνονται σκοτεινότερες από αυτές του παρελθόντοςΤα αποτελέσματα της έρευνάς του δημοσιεύθηκαν το 1989 αλλά η

επιστημονική κοινότητα αγνόησε τις διαπιστώσεις του Οχμούρα θε-

(14)

(15)

το 1958 έως το 1992 Σύμφωνα με τη μελέτη τους το ηλιακό φως που έφθανε στην επιφά-νεια του πλανήτη μας μειωνόταν κάθε χρόνο κατά 023 έως 032 τοις εκατό Παρόλο που η μείωση αυτή δεν είναι ορατή στο μάτι μπορεί να επηρεάσει σημαντικά τα διάφορα οικοσυ-στήματα της Γης εφόσον έχει άμεση επίδραση στον ρυθμό φωτοσύνθεσης των φυτώνΤον τελευταία χρόνια λοιπόν μετά και

από τη μελέτη των δύο Ισραηλινών όλο και περισσότεροι επιστήμονες έχουν αρχίσει να ασχολούνται με το θέμα Έχουν πειστεί πλέ-ον ότι οι διαφορές στη ηλιοφάνεια είναι σημα-ντικά μεγάλες ώστε να οφείλονται σε ανεπαρ-κείς μεθόδους μέτρησηςΑν και αρκετές έρευνες βρίσκονται σε εξέλι-

ξη οι εκτιμήσεις των επιστημόνων είναι ότι το φαινόμενο δεν οφείλεται σε κάποια μείω-ση της ακτινοβολίας του Ήλιου Η εξήγηση όπως πιστεύουν πρέπει να βρίσκεται στην ατμόσφαιρα του πλανήτη μας Φαίνεται ότι η ατμόσφαιρα φιλτράρει μέρος της ηλιακής ακτινοβολίας που βρίσκεται στην περιοχή του ορατού φωτός και του υπέρυθρου ενώ δεν επηρεάζονται οι υπεριώδεις ακτινοβολίες Η ατμοσφαιρική μόλυνση είναι ένας από τους παράγοντες αν και μάλλον όχι ο βασικός που συμβάλει στο φαινόμενο Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι σύντομα

θα προσδιορίσουν τα βασικά αίτια του φαινο-μένου ώστε να αποτρέψουν τις όποιες διατα-ραχές στα οικοσυστήματα του πλανήτη μας Το ενθαρρυντικό πάντως είναι ότι χάρη στα μέτρα κατά της ατμοσφαιρικής ρύπανσης τα οποία έχουν αρχίσει να λαμβάνονται από διά-φορα κράτη τις δύο τελευταίες δεκαετίες πα-ρουσιάζεται στασιμότητα ή ακόμη και αντι-στροφή του φαινομένου όπως τουλάχιστον δείχνει μια σχετική έρευνα που έγινε για τη Γερμανία

ωρώντας ότι η διαφορά αυτή οφειλόταν στις ανεπαρκείς μεθόδους μέτρησης του παρελθό-ντος Την ίδια τύχη είχαν και οι έρευνες άλ-λων επιστημόνων σχετικά με τη μείωση της ηλιοφάνειας στην Ανταρκτική την Αρκτική και την Ιαπωνία οι οποίες παρουσιάστηκαν στη δεκαετία του 1990Τα πράγματα ωστόσο άλλαξαν το 2001

όταν οι Τζέραλντ Στάνχιλ και Σαμπτάι Κοέν από το Κέντρο Ηφαιστειολογίας του Ισραήλ συνέκριναν μετρήσεις της ηλιοφάνειας από

(15)

(ldquoΤο παιδί και το ζωγραφισμένο λιοντάριrdquo είναι ο κατεξοχήν ειρωνικός μύθος που δείχνει πώς ο άνθρωπος δίχως να το καταλαβαίνει γίνεται θύμα των ίδιων των ενεργειών του)

Θήβακαι η ΣαμαρκάνδηΗ

Εικονογραφηση Λιάνα Ιωαννίδου

(16)

(17)

ή ο ι μηχανές τ ο υ π ε π ρ ω μ έ ν ο υ

ια φορά και έναν καιρό ήταν κάποιος γέρος που είχε έναν γιο μονάκριβο Αυτός ο νεαρός ήταν πολύ θαρραλέος και του άρεσε να πηγαίνει κυνήγι

Μια νύχτα ωστόσο ο γέρο-πατέρας του είδε στον ύπνο του ότι τον γιόκα του τον εξολόθρευσε λιοντάρι Τρόμα-ξε μην τυχόν αληθέψει το φρικτό όνειρο και πρόστα-ξε να χτίσουν ένα δωμάτιο υπερυψωμένο πάνω από το έδαφος Εκεί μέσα έκλεισε τον γιο του και έβαλε ολό-γυρα ανθρώπους να τον φυλάνε Γύρω-γύρω στους τοί-χους αυτής της φυλακής είχαν ζωγραφιστεί κάθε λογής ζώα για να τα βλέπει ο έγκλειστος νεαρός και να ευφραί-νεται Ανάμεσά τους υπήρχε και η εικόνα ενός λιονταρι-ού Το αγόρι εντούτοις όσο περισσότερο κοίταζε τούτες τις τοιχογραφίες τόσο μεγάλωνε η στενοχώρια του

Με τα πολλά σταμάτησε κάποια φορά μπροστά στη ζω-γραφιά του λιονταριού και της έκανε τα παράπονά του laquoΚαταραμένο τέρας εξαιτίας σου τα παθαίνω αυτά Επει-δή σε είδε ο πατέρας μου σε εκείνο το ψευτο-όνειρο πρέπει τώρα εγώ να μένω κλειδωμένος εδώ μέσα σαν κοκόνα στον γυναικωνίτη Μωρέ θα δεις τι θα σου κάνωraquo

( του Ιωάννη Κωνσταντάκου )

(17)

Και ευθύς βάλθηκε να βαράει με το χέρι του τον τοίχο για να βγάλει τα μάτια του λιονταρι-ού Έτσι όμως μπήχτηκε ένα ξυλόκαρφο στο δάχτυλό του κάτω από το νύχι Κατόπιν η πλη-γή αυτή κακοφόρμισε ο αδένας πρήστηκε και στο τέλος ισχυρός πυρετός έπιασε το παιδί και το έστειλε στον άλλο κόσμο

Με αυτόν τον τρόπο το λιοντάρι έστω και απλώς ζωγραφισμένο στάθηκε μοιραίο για τον νεαρό μας και τα τεχνάσματα του γέρο-πατέρα δεν ωφέλησαν σε τίποτε

Το παραπάνω παραμύθι σώζεται σε μερικά χειρόγραφα με συλλογές αρχαίων αισώπειων μύθων Η γραπτή αποτύπωσή του χρονολογεί-ται γύρω στον 2ο αιώνα μΧ Στην προφορική παράδοση τού αρχαίου κόσμου θα κυκλοφο-ρούσε ασφαλώς από νωρίτερα

Η πλοκή του αναπαράγει ένα σχήμα πολύ δι-αδεδομένο σε παλαιούς μύθους και θρύλους Ο ήρωας δέχεται προφητεία για κάτι πολύ δυσά-ρεστο που είναι πεπρωμένο να συμβεί Αμέ-σως φροντίζει να πάρει μέτρα ώστε να αποφύ-γει την εκπλήρωση της πρόρρησης Εντούτοις ακριβώς οι ενέργειες που κάνει για να αποτρέ-ψει το μοιραίο γεγονός θέτουν σε κίνηση τον

(18)

(19)

μηχανισμό που οδηγεί αμείλικτα στην πραγμα-τοποίησή του Πρόκειται για τον κατεξοχήν ει-ρωνικό μύθο που δείχνει πώς ο άνθρωπος δί-χως να το καταλαβαίνει γίνεται θύμα των ίδιων των ενεργειών του

Το αρχετυπικό παράδειγμα αυτής της μυ-θοπλαστικής κατασκευής είναι η ιστορία του Οιδίποδα Τούτος πηγαίνει στο μαντείο των Δελφών και μαθαίνει από τον χρησμό ότι θα σκοτώσει τον πατέρα του και θα παντρευτεί τη μητέρα του Θαρρώντας ότι γονείς του είναι το βασιλικό ζεύγος της Κορίνθου που τον περι-μάζεψε και τον ανάθρεψε από βρέφος ο νεαρός Οιδίπους αποφασίζει να μην ξαναγυρίσει στην πόλη όπου μεγάλωσε Αντί γιrsquo αυτό ακολουθεί άλλον δρόμο προς την κατεύθυνση της Θήβας - της κρυφής και άγνωστης στον ίδιο γενέτειράς του Όμως ακριβώς πάνω σε εκείνον τον δρό-μο συναντάει τον αληθινό πατέρα του τον Λάιο και τον φονεύει σε συμπλοκή Στο τέλος ο δρό-μος του τον φέρνει στη Θήβα όπου παντρεύε-ται τη χήρα βασίλισσα Ιοκάστη τη φυσική μη-τέρα του Οι ίδιες οι προφυλάξεις που παίρνει ο ήρωας ενάντια στον τρομερό χρησμό τον οδη-γούν άθελά του να υλοποιήσει κατά γράμμα το

περιεχόμενο της πρόρρησης Ο Γάλλος ποιητής Ζαν Κοκτώ που συνέθεσε μία από τις πιο συ-ναρπαστικές σύγχρονες διασκευές του οιδιπό-δειου μύθου ονόμασε αυτή τη διαδικασία laquoμη-χανή της Κόλασηςraquo

Δεν ήταν αποκλειστικό κτήμα των Ελλήνων το μυθικό τούτο σχήμα Απεναντίας απαντά από παλιά στην Ανατολή

Μια αρχαία αιγυπτιακή νουβέλα που σώ-ζεται ημιτελής σε πάπυρο του 13ου αιώνα πΧ και τιτλοφορείται συνήθως Ο καταδικασμένος πρίγκιπας αρχίζει με παρόμοιο δυσοίωνο τρό-πο Ο Αιγύπτιος φαραώ δέχεται προφητεία πως ο νεογέννητος γιος του είναι μοιραίο να βρει τον θάνατο είτε από κροκόδειλο είτε από φίδι είτε από σκύλο Γιrsquo αυτό ο μονάρχης χτίζει ασφαλές σπίτι στη μέση της ερήμου και εκεί μέσα κλεί-νει τον γιο του μαζί με υπηρετικό προσωπικό ώστε να τον φυλάξει από τον κίνδυνο (ας θυ-μηθούμε τον δειλό γέροντα της αισώπειας διή-γησης) Ο έγκλειστος νεαρός φυσικά δυσανα-σχετεί και τελικά ξεφεύγει ταξιδεύει στη Συρία και κερδίζει τη βασιλοπούλα της για γυναίκα του Τούτη αναλαμβάνει στη συνέχεια τον ρόλο του φύλακα φρουρεί τον άντρα της με μεγάλη

(Οι ίδιες οι προφυλάξεις που παίρνει ο ήρωας ενάντια στον τρομερό χρησμό τον οδηγούν άθελά του να υλοποιήσει κατά γράμμα το περιεχόμενο της πρόρρησης)

(19)

(20)

προσοχή και δεν τον αφήνει να ξεμυτίσει έξω μοναχός του Όμως τα θηρία της μοίρας πα-ραμονεύουν τον πρίγκιπα Παρά τρίχα γλυ-τώνει από το δάγκωμα του φιδιού χάρη στην επαγρύπνηση της συζύγου του Κατόπιν το σκυλί τον παίρνει στο κυνήγι και ο κροκό-δειλος καραδοκεί μέσα στη λίμνη Δυστυχώς το τέλος του κειμένου έχει χαθεί και η έκβα-ση μένει ανεπιβεβαίωτη Δεν ξέρουμε αν ο νε-αρός ήρωας εντέλει φονευόταν ή γλύτωνε το πεπρωμένο του

Αργότερα το ίδιο αφηγηματικό πρότυ-πο βρήκε την κλασική ανατολίτικη έκφρα-σή του στην περίφημη παραβολή για τον βεζί-ρη και τον θάνατο Το παλαιότερο πρόπλασμα αυτής της διήγησης το διαβάζουμε στο εβραϊ-κό Ταλμούδ το πελώριο συμπίλημα από διδα-σκαλίες των ραβίνων της ρωμαϊκής εποχής που συγκροτήθηκε γύρω στο 400 με 500 μΧ

Κατόπιν η ιστορία έγινε εξαιρετικά δημο-φιλής στην περσική παράδοση εμπνέοντας μυστικιστές ποιητές όπως τον Ρουμί και τον Φαρίντ ουντ-Ντιν Αττάρ Κυκλοφορεί ακόμη και σήμερα ως διδακτικός μύθος στις παρα-δόσεις των Σούφι Οι ήρωες ποικίλλουν από τη μία παραλλαγή στην άλλη

(21)

(Το ειρωνικό και τραγικό συνάμα σε τέτοιους μύθους είναι ότι ο ήρωας χαντακώνεται από τις ίδιες τις πράξεις του Οι αποφάσεις που παίρνει θαρρώντας πως θα του βγουν σε καλό φέρνουν την καταστροφή του)

Κατά την πιο διάσημη εκδοχή ο χαλίφης της Βαγδά-της αντίκρισε μια μέρα τον πιστό βεζίρη του να μπαίνει τρο-μαγμένος και κατάχλωμος στην αίθουσα του θρόνου laquoΣώσε με αφέντηraquo εκλιπαρούσε ο αξιωματούχος και ευθύς εξήγη-σε στον ηγεμόνα την αιτία της ταραχής του laquoΚαθώς ερχό-μουν σήμερα το πρωί στην υπηρεσία μου στο παλάτι είδα τον Θάνατο να τριγυρίζει μέσα στην πόλη Μόλις με πήρε το μάτι του αμάν - μου έριξε ευθύς ένα βλέμμα τόσο άγριο και φονι-κό Προφανώς έχει έρθει για να με πάρει Σε ικετεύω ηγεμόνα μου άφησέ με να φύγω τώρα αμέσως με ένα από τα πιο γοργά άλογα των βασιλικών στάβλων σου Αν καλπάσω με όλη μου τη δύναμη μπορεί απόψε κιόλας να βρεθώ ασφαλής πέρα μα-κριά στη Σαμαρκάνδηraquo

Ο χαλίφης εκτιμούσε τον βεζίρη του και μετά χαράς του έδωσε την άδεια Λίγα λεπτά αργότερα ο άνθρωπός μας κάλ-παζε έξω από τις βορειοανατολικές πύλες της πόλης Όμως ο χαλίφης δεν ησύχασε Καταπώς το συνήθιζε μεταμφιέ-στηκε σε κοινό υπήκοο και βγήκε στην αγορά για να διαπι-στώσει ιδίοις όμμασι αν κυκλοφορούσε τωόντι ο Θάνατος στην πρωτεύουσά του Και πράγματι τον είδε ο φονικός άγ-γελος τριγυρνούσε στο παζάρι ψηλός και τυλιγμένος στα μαύρα αγγίζοντας πού και πού κάποιον γέροντα στον ώμο ή παραμερίζοντας για να μην πέσουν πάνω του τα παιδιά που έπαιζαν κυνηγητό Ο χαλίφης τον πλησίασε Ο Θάνα-τος αναγνώρισε αμέσως τον ηγεμόνα και τον χαιρέτισε με βαθειά σεβαστική υπόκλιση Τότε ο χαλίφης πήρε το θάρ

(22)

ρος να τον ανακρίνει laquoΟ βεζίρης μου είναι καλός και χρήσιμος άνθρωπος Οι υπηρεσίες του μου εί-ναι πολύτιμες Γιατί βάλθηκες να τον τρομοκρα-τήσεις σήμερα Γιατί τον αγριοκοίταξεςraquo Ιδού τι αποκρίθηκε ο Θάνατος laquoΒασιλιά μου τον κοί-ταξα όντως αλλά όχι άγρια Η ματιά μου ήταν απλώς βλέμμα έκπληξης Απόρησα που τον αντί-κρισα εδώ στη Βαγδάτη Βλέπεις είναι γραμμέ-νο ότι πρέπει να τον πάρω απόψε - όχι όμως εδώ αλλά πέρα μακριά στη Σαμαρκάνδηraquo

Το ειρωνικό και τραγικό συνάμα σε τέ-τοιους μύθους είναι ότι ο ήρωας χαντακώνεται από τις ίδιες τις πράξεις του Οι αποφάσεις που παίρνει και οι ενέργειες που κάνει θαρρώντας πως θα του βγουν σε καλό φέρνουν ανελέητα την καταστροφή του Μοναχός του ανεπίγνω-στα με τις επιλογές και τους τάχα έξυπνους υπολογισμούς του υφαίνει τα βρόχια όπου θα πιαστεί

Το πεπρωμένο προδιαγράφει απλώς μια δυσοί-ωνη εξέλιξη αυτήν όμως την υλοποιεί τελικά ο ίδιος ο άνθρωπος με τις πρωτοβουλίες και τα σφάλματά του Η ελεύθερη βούλησή του συνερ-γάζεται με τη μοίρα για να εκπληρώσουν και οι δύο μαζί το δύστυχο αποτέλεσμα Θυμόμαστε τα λόγια του Σεφέρη στο ποίημά του για τον Ευ-

ριπίδη τον τραγικότατο των δραματουργών laquoΕίδε τις φλέβες των ανθρώπων σαν ένα δίχτυ των θεών όπου μας πιάνουν σαν τrsquo αγρίμιαraquo Το δίχτυ όπου οι άνθρωποι παγιδεύονται από τους θεούς είναι το ίδιο το πλέγμα από τις φλέβες μας - δηλαδή η ιδιοσυγκρασία και η φύση μας ο χαρακτήρας μας που καθορίζει την πορεία της ζωής μας

Τι μπορούν να σημαίνουν τέτοιες ιστο-ρίες για εμάς σήμερα Υποδηλώνουν άραγε πως η μοίρα μας είναι προδιαγεγραμμένη και αναπότρεπτη Πως ότι και να κάνουμε δεν ωφελεί και το μόνο που μας μένει είναι να κα-θίσουμε και να περιμένουμε μοιρολατρικά τις εξελίξεις με σταυρωμένα τα χέρια Όχι απαραί-τητα Ο μύθος μπορεί να διαβαστεί αλλιώς σε βαθύτερο επίπεδο αυτοσυνειδησίας Οι αρχαίοι αφηγητές ίσως προσπαθούν να επιστήσουν την προσοχή μας στην ίδια την προσπάθειά μας να αποφύγουμε πάση θυσία εκείνο που μας φοβί-ζει Ο σύγχρονος πολιτισμός μας έχει καταντή-σει η κατεξοχήν κουλτούρα της φυγής Διαρ-κώς τρέχουμε να ξεφύγουμε από τα δυσάρεστα καθέκαστα της ζωής που μας τρομάζουν Τους γυρίζουμε την πλάτη και με μεγάλες δρασκελι-ές πηδούμε και καλπάζουμε μακριά τους αντί

(23)

να στραφούμε και να τα αντιμετωπίσουμε όταν έλθει η κρί-σιμη ώρα Πασχίζουμε να δραπετεύσουμε από τον χρόνο με τονωτικές ενέσεις ουσιών και πλαστικές εγχειρήσεις Κά-νουμε μαραθώνιο αγώνα δρόμου ώστε να ξεπεράσουμε την ανασφάλεια για το αύριο συσσωρεύοντας καταθέσεις και ομόλογα στις τράπεζες Πάνω από όλα τιναζόμαστε μακριά για να διαφύγουμε από την ανία και το αίσθημα του κενού Οι νεότεροι θαρρούν πως το καταφέρνουν με το να λικνί-ζονται μέσα σε μισοσκότεινα κέντρα υπό τους ήχους εκκω-φαντικής μουσικής Οι κάπως μεγαλύτεροι διαλέγουν ορ-γανωμένες διακοπές μαθήματα γιόγκα ή προσήλωση στα ευαγγέλια του λάιφ-στάιλ

Καμία από αυτές τις δραστηριότητες δεν είναι αναγκα-στικά κακή ή κατακριτέα καθrsquo εαυτήν Πλην όμως δεν εξυ-πηρετούν ιδιαίτερα ως μέσα φυγής διότι εκείνο που φο-βόμαστε εξακολουθεί να μας παραμονεύει στην επόμενη γωνία Τούτο είναι ενδεχομένως το νόημα των παλαιών μύθων δεν ωφελεί να τρέχουμε για να ξεφύγουμε από τον φόβο Καλύτερα να ζούμε τις μέρες μας με κανονικό βημα-τισμό με ησυχία ψυχής και με πληρότητα χωρίς το λαχά-νιασμα της διαρκούς απεγνωσμένης απόδρασης Και όταν μας πλησιάσει το δυσοίωνο τότε να έχουμε το κουράγιο να το αντιμετωπίσουμε κατά πρόσωπο δίχως να αποστρέφου-με το βλέμμα ή να το βάζουμε στα πόδια Αυτό είναι μήνυμα πολύτιμο για όλους τους οδοιπόρους που παίρνουν κάποτε τον δρόμο είτε για τη Θήβα είτε για τη Σαμαρκάνδη

(Οι αρχαίοι αφηγητές ίσως προσπαθούν να επιστήσουν την προσοχή μας στην ίδια την προσπάθειά μας να αποφύγουμε πάση θυσία εκείνο που μας φοβίζει)

Ντούσανέ ν α π α ι δ ί θ α ύ μ α α π ό τ η ν Σ ε ρ β ί α

δώδεκαετών

Κρτόλιτσε

(24)

( π α ρ ο υ σ ί α σ η )

Ένα εντεκάχρονο αγόρι από τη Σερ-βία έχει την ικανότητα να ζωγραφίζει με έναν απλό μαρκαδόρο θέματα από το ζω-ικό και φυτικό βασίλειο με μια απίστευ-τη δεξιοτεχνία

Τα σχέδιά του αποτυπώνουν εικόνες άγριας ζωής Εικόνες σύγχρονες ή εικόνες που υπήρχαν πριν εκα-τομμύρια χρόνια Τα σχέδια του Σέρβου Ντούσαν Κρτόλιτσε ως επί το πλείστον με στυλό και μολύβι είναι εντυπωσιακά πολύ ζωντανά και θεωρείται ένα πολλά υποσχόμενο παιδί-θαύμα Αν και μόλις 12 χρο-νών έχει στο ενεργητικό του τρεις ατομικές εκθέσεις των έργων του σε εθνικό επίπεδο και μάλιστα οι δύο πρώτες ήταν πριν τα οκτώ χρόνια του

(25)

( π α ρ ο υ σ ί α σ η )

( επιμέλεια - Νικόλας Σεγκούντος )

(26)

Η καριέρα του ξεκίνησε από μόλις δύο ετών Οι γονείς του δεν έδωσαν σημασία στο πρώτο σχέδιό του κάτι που έμοιαζε απροσδιόριστα με φάλαινα Όσο περνούσε όμως ο καιρός και αυξανόταν ο όγκος του χαρτιού που κατανάλωνε για ζωγραφική ο μι-κρός Ντούσαν οι γονείς του άρχισαν να παρατηρούν ότι το παιδί τους είχε ταλέντο Ζήτησαν λοιπόν τη γνώμη ενός παιδοψυχολόγου Ο ειδικός εντυπωσιά-στηκε από το μικρό αγόρι ndashπαχουλό με γλυκό πρό-σωπο που μιλούσε με ασυνήθιστα ελκυστικό τρόπο Το εντυπωσιακότερο όμως ήταν ότι παρουσίαζε ένα υψηλό επίπεδο συναισθηματικής νοημοσύνης Οι γνώσεις του Ντούσαν για τον κόσμο των ζώων

είναι εκπληκτικές Όταν οι γονείς του αγόρασαν την πληρέστερη σύγχρονη εγκυκλοπαίδεια ζώων χρειάστηκε λιγότερο από τρεις εβδομάδες για να την αποτυπώσει στο μυαλό του λέξη προς λέξη Γνωρί-ζει όλες τις γεωλογικές εποχές του πλανήτη μας και τα ζώα που περιπλανιούνταν σε αυτόν στη διάρκειά τους Απαγγέλει με άνεση τα 65 είδη μαρσιποφόρων που υπάρχουν σήμερα Και όταν μεγαλώσει φιλοδο-ξεί να ασχοληθεί με την επιστήμη της ζωολογίας και να γράψει ένα βιβλίο για τα ζώαΜικρότερος όπως αναφέρει ο πατέρας του Ντού-

σαν ήταν πολύ δραστήριος και laquoαπορροφούσεraquo σε μικρό χρονικό διάστημα μεγάλο όγκο πληροφορι-ών Γοητεύτηκε από τη φύση και τα ζώα και σύντο-μα πέρασε από τις πρωτόλειες παιδικές αποτυπώσεις σε πιο συγκεκριμένα και εκπληκτικά σχέδια Και όλη αυτή τη διαδικασία την αντιμετωπίζει ως μια πρόκλη-ση ένα παιχνίδι της δημιουργικής έκφρασής του Όταν ήταν οκτώ ετών ένας δάσκαλος του έθεσε σκό

(27)

(28)

(29)

πιμα μια δύσκολη πρόκληση τριών λέξεων laquoιπ-πότης διάβολος κόσμοςraquo Ο μικρός την έφερε σε πέρας με εκπληκτικό τρόπο και αργότερα δήλωσε laquoθέλω να είμαι ζωγράφος θέλω να εί-μαι παιδίraquoΠολύς κόσμος έχει γνωρίσει το ταλέντο και το

έργο του Ντούσαν μέσα από την ιστοσελίδα του Έχει περισσότερους από 5000 laquoφίλουςraquo και 7000 laquoακόλουθουςraquo στο Facebook Φορείς από διάφορες χώρες του κόσμου ndashΗΠΑ Αυστραλία Ινδίαndash τον έχουν προσκαλέσει για να παρουσιά-σει τις δημιουργίες του Όμως για την ηλικία του είναι περισσότερο σημαντικό το κοντινό περιβάλλον του Χαρακτηριστικό είναι το πε-ριστατικό που αναφέρει ο πατέρας του Κάποια μέρα οι γονείς του ανησύχησαν καθώς είχε αρ-γήσει υπερβολικά να επιστρέψει από το σχο-λείο του Βγήκαν λοιπόν να τον αναζητήσουν Τον βρήκαν στην αυλή του σχολείου περιτρι-γυρισμένο από μια ομάδα συμμαθητών του Ο Ντούσαν ήταν απορροφημένος με το να φτιά-χνει laquoτατουάζraquo με μαρκαδόρο στα χέρια των άλ-λων παιδιών laquoαποτυπώνονταςraquo τα αγαπημέ-να ζώα τους Και η εκτίμηση των συμμαθητών του προς το έργο του νεαρού καλλιτέχνη φάνη-κε από το ότι αρνούνταν να πλύνουν τα χέρια τους για μεγάλο χρονικό διάστημα επειδή δεν ήθελαν να σβηστεί το laquoτατουάζraquo

Μπορείτε να βρείτε περισσότερα στοιχεία και τις

δημιουργίες του μικρού Ντούσαν στη σελίδα του στο

facebook

httpswwwfacebookcomprofilephpid=100008204652414ampfref=ts

Ιερή

Μια παράδοση χαμένη στις δέλτους τουχρόνου

(30)

(31)

μέλισσα -ένα από το τρία δώρα των

θεών σύμφωνα με εσωτερικές παραδόσεις- ο

άνθρωπος και ο πολιτισμός του φαίνεται να

έχουν μια ιδιαίτερη αόρατη σύνδεση Κοιτά-

ζοντας προς το παρελθόν προς την αυγή του

πολιτισμού διαπιστώνουμε σεβασμό προς τη

μέλισσα σε όλες τις εποχές και από όλους τους

πολιτισμούς Έτσι αρχίζουμε να αντιλαμβα-

νόμαστε ότι αυτό το μικροσκοπικό πλάσμα

αντιπροσωπεύει κάτι σημαντικό τη σπουδαι-

ότερη ίσως laquoχαμένη παράδοσηraquo στην ιστο-

ρία των ανθρώπων

Εγκλωβισμένες μέσα σε κεχριμπάρι έχουν βρεθεί μέλισσες η ηλικία των οποίων ξεπερνάει τα 100 εκατομμύρια χρόνια ndash παγωμένες στον χρόνο σαν να έχουν μείνει αθάνατες μέσα στο ίδιο τους το μέλι Οι αρχαίοι Έλληνες το ονόμαζαν ήλε-κτρον που συνδέεται με τον αρχαίο ηλιακό θεό Ελέκτορ ο οποίος είναι γνωστός ως ο laquoαφυπνιστήςraquo Αυτός ο προσδιορι-σμός αποδίδεται και στο μέλι ndash που θυμίζει κεχριμπάρι ndash μία αναζωογονητική ουσία που τιμόταν την αρχαία εποχή Και αυτή η σύνδεση είχε ως αποτέλεσμα να επιτείνει τον υψηλό σεβασμό που απολάμβανε η μέλισσα στους αρχαίους λαούς

(Ιερογλυφικό που απεικονίζει τη μέλισσα)

του Άντριου Γκόουγκ

( προσαρμογή επιμέλεια κειμένου - Νίκος Κατσινόπουλος )

Ιερή

(32)

Π ρ ο ϊ σ τ ο ρ ι κ έ ς ε μ μ ο ν έ ςΗ προϊστορία είναι γεμάτη από στοι-

χεία που υποδηλώνουν την εμμονή των ανθρώπων με τις μέλισσες Στην επονο-μαζόμενη laquoΣπηλιά της Αράχνηςraquo κοντά στην Βαλένθια της Ισπανίας μια σπηλαι-ογραφία 15000 ετών απεικονίζει μια αν-θρώπινη φιγούρα που αποφασιστικά δι-ακινδυνεύει τη ζωή της προκειμένου να συλλέξει το μέλι από την κηρήθρα ενός μελισσιού που βρίσκεται σε έναν επικίν-δυνο απότομο βράχο Και φυσικά είναι η μέλισσα που οδηγεί τους αρχαίους σαμά-νους στα παραισθησιογόνα φυτά η δρά-ση των οποίων μεταφέρει τη συνείδησή τους στον πνευματικό κόσμο των θεώνΠρόσφατες έρευνες έχουν αποκαλύψει

προς έκπληξη πολλών ότι ένας ήχος που θυμίζει βούισμα μέλισσας παρατηρείται κατά τη στιγμή της αλλαγής επιπέδου της ανθρώπινης συνείδησης Το φαινό-μενο αυτό έχει αναφερθεί ότι συμβαίνει και σε άτομα που έχουν υποστεί την λε-γόμενη laquoαπαγωγή από εξωγήινουςraquo που βλέπουν οπτασίας ή έχουν επιθανάτιες εμπειρίες Μήπως γνώριζαν αυτό το φαι-νόμενο οι αρχαίοι και πίστευαν ότι είναι ένα στοιχείο που προσδίδει κάποια ιδιαι-τερότητα στη μέλισσαΣτην Ανατολία έχει βρεθεί ένα άγαλμα

10000 ετών το οποίο απεικονίζει τη Μη-τέρα Θεά να φοράει στο κεφάλι μια κίτρι-

(Η αιγυπτιακή μυθολογία περιέχει αναρίθμητες αναφορές στις μέλισσες συμπεριλαμβανομένης και της πεποίθησης ότι οι μέλισσες δημιουργούνταν από τα δάκρυα του πιο σημαντικού θεού τους του Ρα)

νη ndash πορτοκαλί τιάρα σαν κυψέλη ndash ένα στοιχείο που έχει οδηγήσει τους ειδικούς στο ότι εκείνη την περίοδο η Μητέρα Θεά είχε αρχίσει να μεταλλάσσεται σε Μέλισ-σα Βασίλισσα ή μέλισσα θεάΣτον νεολιθικό οικισμό Τσατάλ Χουγι-

ούκ υπάρχουν υποτυπώδεις απεικονί-σεις μελισσών (6540 πΧ) γύρω από το κεφάλι κάποιας θεότητας σχηματίζο-ντας μια άλω Οι Σουμέριοι ωστόσο θε-ωρούνται πρόγονοι της οργανωμένης μελισσοτροφίας Αυτοί ήταν που επινόη-σαν την απιθεραπεία δηλαδή την ιατρι-κή χρήση των προϊόντων της μέλισσας όπως του μελιού της γύρης του βασιλι-κού πολτού της πρόπολης και του δηλη-τηρίου της μέλισσαςΣουμεριακά ανάγλυφα που απεικο-

νίζουν τη λατρεία κάποιων παράξενων ιπτάμενων μορφών έχουν συχνά ερμη-νευτεί ως ενδείξεις εξωγήινης επέμβασης Στα πλαίσια όμως των οφελών της με-λισσοτροφίας είναι πιθανότερο να απο-τυπώνουν τη λατρεία των μελισσών Οι Σουμεριακές απεικονίσεις άλλωστε ήταν που οδήγησαν στη δημιουργία του μοτί-βου της θεάς που χορεύει μια θηλυκή χο-ρεύτρια με τα χέρια κυρτωμένα γύρω από το κεφάλι της για την οποία οι μελετητές πιστεύουν ότι αναπαριστά μια ιέρεια της θεάς μέλισσας Το μοτίβο το οποίο απέ-κτησε κεντρικό ρόλο στον αιγυπτιακό

(33)

(34)

Ιερή

(35)

συμβολισμό φαίνεται να βασίζεται στη μοναδική ικανότητα των με-λισσών να επικοινωνούν μεταξύ τους μέσω ενός ρυθμικού χορού Μια μέλισσα μπορεί να πετάξει σε απόσταση μεγαλύτερη από 5 χιλιόμετρα από την κυψέλη της για να εντοπίσει τροφή και επιστρέφει για να με-

ταδώσει την πληροφορία στις υπόλοιπες μέσω του χορού - ένα είδος φυσικού συστήματος πλοήγησης

Οι άνθρωποι λοιπόν είχαν ανακαλύψει την τερά-στια σημασία της προσφοράς τη μέλισσας πριν από δέκα ή περισσότερες χιλιάδες χρόνια ήδη ίσως από την αχλή της προϊστορίας τους Καθώς αναπτυσσό-

ταν ο πολιτισμός κατά μήκος του ποταμού Νείλου και εξελισσόταν σιγά σιγά η δυναστική περίοδος της αρχαίας Αί-

γυπτο η λατρείας της μέλισσας και οι παραδόσεις για αυτήν εναγκαλίστηκαν σε τέτοιο βαθμό με τον πολιτισμό όσο ποτέ

στο παρελθόν ή στο μέλλον

Η Θ ε ά Μ έ λ ι σ σ α σ τ η α ρ χ α ί α Α ί γ υ π τ οΑρκετοί αιγυπτιολόγοι πι-στεύουν ότι οι Σουμερια-κές παραδόσεις ταξίδευσαν κατά μήκος της Ανατολι-κής Αιγυπτιακής Ερήμου

έως την Κοιλάδα του Νείλου Τα περίφημα αφρικανικά Ουαντί

(κοίτες ξεροπόταμων στις οποίες δημιουργούνται πε-ριστασιακά οάσεις) φημί-

ζονται για τις προδυναστικές βραχογραφίες τους που παρουσιάζουν

ιπτάμενες μορφές με εξογκωμένα χαρακτηρι-στικά σαν φτερά Ασυνήθιστες γραμμές εκτείνο-νται προς τα επάνω πίσω από το κεφάλι της κεντρι-κής μορφής θυμίζοντας τις κεραίες της μέλισσας

ενώ παραπέμπουν στο σχήμα των εξογκωμάτων που χαρακτηρίζουν τα αιγυπτιακά στέμμα-

τα στους αιώνες που θα ακολουθήσουνΑποτυπώνεται ακόμη το μοτίβο

της Θεάς που Χορεύει μια γυναί-κα με τα χέρια της κυρτωμένα επάνω από το κεφάλι της

(Το ένδυμα του Ναπολέοντα κατά την ενθρόνισή του ήταν διακοσμημένο με μέλισσες)

(Συλλογή μελιού στην Ισπανία 13000 πΧ)

Ιερή

(Το ένδυμα του Ναπολέοντα κατά την

ενθρόνισή του ήταν διακοσμημένο με

μέλισσες)

(36)

όπως ακριβώς η laquoχορεύτριαraquo Θεά μέλισσα που παρουσιάζεται σε ανάγλυφα των Σουμέριων και των κεντρο-Ευρωπαικών λαών χιλιάδες χρόνια νωρίτερα Η απεικόνιση είναι διαδεδομένη στην αιγυπτιακή μυθολογία και φαίνεται να προέρ-χεται από την μοναδική ικανότητα της μέλισ-σας να επικοινωνεί με τον laquoχορόraquo Ένα άλλο στοιχείο για την καλλιτεχνική

επιρροή που φαίνεται να έχει ασκήσει η μέλισ-σα εντοπίζεται στα τελετουργικά ενδύματα των Αιγυπτίων τα οποία παρουσιάζουν στιλι-στικές ομοιότητες με αυτήν Το στέμμα νέμες για παράδειγμα αποτελείται από εναλλασσόμε-νες κίτρινες και σκούρες οριζόντιες λωρίδες Τέ-τοιες οπτικές ομοιότητες είναι εμφανείς σε πολ-λά ανάγλυφα και αγάλματα Εντυπωσιακότερη όμως είναι αυτή που παρουσιάζεται στη νεκρι-κή μάσκα του Φαραώ Τουταγχαμών της 18ης δυναστείας η οποία δείχνει τον Φαραώ στολι-σμένο με εναλλασσόμενες μαύρες και κίτρινες λωρίδες όπως ακριβώς μια μέλισσαΗ έλξη της Αιγύπτου προς τις μέλισσες φαίνε-

ται ότι ξεκινάει από πολύ πρώιμη εποχή Η βό-ρεια Αίγυπτο η έκταση που απλώνεται από το Δέλτα έως τη Μέμφιδα ονομαζόταν laquoΤα Μπί-τιraquo - γη της μέλισσας Ο φαραώ Μένες ιδρυτής της Πρώτης Αιγυπτιακής Δυναστεία έφερε το αξίωμα του laquoΜελισσοτρόφουraquo ένας τίτλος που

αποδιδόταν σε όλους τους Φαραώ που ακολού-θησαν και η απεικόνιση μιας μέλισσας βρισκό-ταν δίπλα στην σφραγίδα που έφερε το όνομά τουςΟ αιγυπτιακός θεός Μιν έφερε τον τίτλο laquoΚύ-

ριος των Άγριων Μελισσώνraquo και χρονολογεί-ται από το 3000 πΧ ή νωρίτερα Παρόμοια η αιγυπτιακή θεά Νέιθ ήταν μια πολεμική θεό-τητα που της αποδίδονταν ο συμβολισμός της γονιμότητας και ιδιότητες παρθένου χαρακτη-ριστικά της Βασίλισσας μέλισσας Στη Σάιδα η Νέιθ θεωρούνταν ως η Θεά του laquoΟίκου των Μελισσώνraquo και μητέρα του Ρα του laquoκυβερνή-τη των πάντωνraquo Η αιγυπτιακή μυθολογία πε-ριέχει αναρίθμητες αναφορές στις μέλισσες συ-μπεριλαμβανομένης και της πεποίθησης ότι οι μέλισσες δημιουργούνταν από τα δάκρυα του πιο σημαντικού θεού τους του Ρα Μέλισσες απεικονίζονται σε αιγυπτιακούς

τάφους και οι συνήθεις προσφορές στις πιο ση-μαντικές θεότητες ήταν το μέλι Πραγματικά το μέλι ήταν το laquoνέκταρ των θεώνraquo και όπως οι Σουμέριοι πριν από αυτούς οι Αιγύπτιοι για-τροί το χρησιμοποιούσαν ως βασικό συστατικό για πολλά φαρμακευτικά σκευάσματα και θε-ραπείες συμπεριλαμβανομένων και των πρώι-μων μορφών μομιοποίησηςΈνα αιγυπτιακό μνημείο που παρουσιάζει μια

(Ο Ναπολέων ακολουθώντας τη παράδοση των Μεροβίγγιων βασιλιάδων της Γαλλίας -από τους οποίους ο διάσημος Βασιλιάς Τσιλντερικ ανακαλύφθηκε ενταφιασμένος με 300 μέλισσες κατασκευασμένες από καθαρό χρυσό- εξασφάλισε ότι το σύμβολο της μέλισσας θα ενσωματωθεί στη διακόσμηση και στην τεχνοτροπία του παλατιού υιοθέτησε δε το laquoΗ Μέλισσαraquo ως παρατσούκλι του)

(37)

παράξενη μορφή συμβολισμού μέλισσας είναι η βαθμιδωτή πυραμίδα της Σακκάρα η οποία πα-ραπέμπει στα εξάγωνα κελιά της κηρήθρας με τις έξι βαθμίδες της επάνω από το έδαφος και μια ιδιαίτερη κάτω ndash τη νεκρόπολη του ταύρου Άπι που ονομάζεται Σεράπειο Οι Αιγυπτιολό-γοι πιστεύουν ότι στον ταύρο Άπι αποδίδονταν οι αναγεννητικές ιδιότητες του θεού Πτά της Μέμφιδας ndash του αιγυπτιακού θεού της μετεν-σάρκωσης Πίστευαν επίσης ότι αυτοί που ει-σέπνεαν την ανάσα του ταύρου Άπι λάμβαναν το δώρο της προφητείας και το σημαντικότε-ρο από όλα οι Αιγύπτιοι πίστευαν ότι ο ταύρος μεταμορφωνόταν σε Άπι Όσιρι μετά θάνατον Το λατινικό Άπις που σημαίνει μέλισσα προ-έρχεται πιθανόν από το μεσοποταμιακό Σίπα ndash

Ιερή

(Ιερογλυφικό που απεικονίζει τη μέλισσα)

(Το τεκτονικό λογγείο του Ουάσιγκτον Η κυψέλη διακρίνεται στο επάνω μέρος του

στο κέντρο)

(38)

κή ρωμαϊκή θρησκεία που σχετιζόταν με τη τε-λετουργική σφαγή των ταύρωνΈνας άλλος αρχαίος πολιτισμός που επηρε-

άστηκε από τους αρχαίους Αιγυπτίους ήταν ο Μινωϊκός Είχε στενή σχέση με τους Αιγύπτι-ους οι οποίοι ήταν ειδικοί στη μελισσοκομία μια Τέχνη που αργότερα εισήχθη στην Ελλά-δα Αυτό μας οδηγεί σε ένα άλλο εντυπωσιακό του αιγυπτιακού συμβολισμού για τη μέλισ-σα Η Σφίγγα το περίφημο μνημείο της χώρας ονομαζόταν Χουν νμπ στα αιγυπτιακά όμως οι Έλληνες του έδωσαν το όνομα που είναι σή-μερα γνωστό Πως όμως συνδέεται αυτό με τη μέλισσα Η μινωική λέξη για τη μέλισσα ήταν σφέξ Τι συμπέρασμα βγάζουμε από αυτό Ο πο-λιτισμός που έμαθε στους Έλληνες την Τέχνη της μελισσοκομίας χρησιμοποιούσε τη λέξη σφεξ για να ονομάσει τη μέλισσα ndash και οι Έλ-ληνες έδωσαν αυτό το όνομα στη θεά που απει-κονίζει το μνημείο Μήπως η Σφίγγα υπήρχε ήδη όταν ο Μένες δημιούργησε το αιγυπτιακό βασίλειο και ήταν γνωστό ότι αναπαριστούσε μια μέλισσα θεά και έτσι αποδόθηκε στον Φα-ραώ ο τίτλος Μελισσοτρόφος Η πιθανότητα εί-ναι προκλητική και δεδομένης της γοητείας που ασκούσαν οι μέλισσες στους Αιγύπτιους δεν φαίνεται και τόσο εξωπραγματική

Η μ έ λ ι σ σ α σ ε κ ρ ί σ η ndash ο ά ν θ ρ ω π ο ς σ ε κ ρ ί σ ηΗ λατρεία των Σουμερίων και των Αιγυπτίων

για τη μέλισσα μεταδόθηκε στην Ελλάδα όπου μέλισσες απεικονίζονται σε αγάλματα των πιο

Ασίπα που σημαίνει ο Μεγάλος Ποιμένας στον Ουρανό και Άπις σημαίνει Όσιρις Αυτό συν-δέεται με την πίστη ότι μετά θάνατον η ψυχή του Φαραώ συνδεόταν με τον Όσιρι ως ένα άστρο στον αστερισμό του ΩρίωναΈνας ταύρος Άπις σύμφωνα με τους αιγυπτι-

ακούς μύθους δημιουργούσε 1000 μέλισσες και οι μέλισσες αντιπροσώπευαν ψυχές Είναι επίσης ενδιαφέρον ότι η αιγυπτιακή θεότητα Νούτ ήταν θεά του ουρανού ndash της περιοχής των μελισσών ndash και έφερε τον τίτλο laquoΑυτή που Κα-τέχει Χίλιες Ψυχέςraquo ο οποίος φαίνεται να παρα-πέμπει στις χίλιες μέλισσες ή ψυχές που δημι-ουργούνται από το σώμα του ταύρου ΆπιΤο εβραϊκό γράμμα Άλεφ συμβολίζει το laquoχί-

λιαraquo και αντίστοιχο προ σιναϊτικό και το προ κανανιτικό σύμβολο απεικόνιζε το κεφάλι ενός ταύρου παραπέμποντας στο ότι 1000 μέλισ-σες ndash ή αναγεννημένες ψυχές ndash δημιουργού-νται από τη θυσία ενός ταύρου Άπι Επιπλέον η αριθμητική αξία της εβραϊκή λέξη για τον Ιη-σού ndash τον Μεσσία ο οποίος βασίζεται στο πρό-τυπο του Όσιρι ndash είναι πάλι 1000Έτσι η αρχαία πεποίθηση ότι οι μέλισσες δη-

μιουργούνται από ταύρους εύλογα οδηγεί στην εικασία ότι η υπόγεια νεκρόπολη η οποία εί-ναι γνωστή ως Σεράπειο ίσως να ήταν ένα τε-λετουργικό κέντρο αναγέννησης προορισμέ-νο να ανακυκλώνει ψυχές από τα κεφάλια των ταύρων και όχι απλά ένα μαυσωλείο για ταύ-ρους Μήπως οι τελετουργίες που πραγματο-ποιούνταν στο Σεράπειο αποτελούσαν την πιο πρώιμη μορφή του Μιθραϊσμού τη μυστηρια-

(Ο Ρούντολφ Στέινερ (1861-1925) είχε laquoπροβλέψειraquo ότι οι μέλισσες θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε αναφέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότερο από 4 χρόνια ζωής)

(39)

σημαντικών θεών των Ελλήνων Έτσι ανα-πτύσσεται η αντίληψη της Θεάς μέλισσας και δημιουργείται η τιμητική θέση των ιερειών που ονομάζονται Μέλισσες οι οποίες αργότε-ρα μετεξελίσσονται στις Σίβιλες Σύμφωνα με κάποιες παραδόσεις μάλιστα ο δεύτερος ναός στους Δελφούς ήταν κατασκευασμένος εξολο-κλήρου από μέλισσες και ο ομφαλός θύμιζε κυ-ψέλη περιτριγυρισμένη από μέλισσεςΟι Ρωμαίοι εξασκούσαν τον Μιθραϊσμό μια

μυστικιστική θρησκεία σημαντικό στοιχείο της οποίας ήταν η θυσία των ταύρων που θυ-μίζει τις τελετουργίες των Αιγυπτίων στο Σε-ράπειο Απόηχος αυτών των τελετουργιών στη σύγχρονη εποχή φαίνεται να είναι οι ταυ-ρομαχίες της Ισπανίας Η σύνδεση αυτή επιβε-βαιώνεται έμμεσα από το ότι αρκετές από τις παλιότερες αρένες της χώρας έχουν κατασκευ-αστεί επάνω ή πολύ κοντά σε αρχαία ιερά του ΜίθραΟι Μάγια λάτρευαν τη μέλισσα και απεικό-

νιζαν θεούς με τη μορφή της στους σημαντι-κότερους ναούς τους Έως και την Ινδία οι θρησκείες υιοθέτησαν θεότητες μέλισσες στη μυθολογία τους Ακόμη και η καθολική εκ-κλησία ενσωμάτωσε τη μέλισσα ως ένα σύμβο-λο της αυθεντίας του Πάπα πράγμα που μπο-

ρούμε να δούμε στην Πόλη του ΒατικανούΠέτρινα καταλύματα με τη μορφή κυ-

ψελών κατασκευάστηκαν στην αρχαιότητα από την Ιρλανδία έως την Αφρική ενώ ο Χέ-νριχ Χίμλεραπό τους ισχυρότερους άνδρες στη Γερμανία του Χίτλερ κατασκεύασε το ιερότερο τελετουργικό κέντρο των SS με τη μορφή κυψέλης στα θεμέλια τους κάστρου ΒέβελσμπουργκΠολιτικά κινήματα όπως ο κομουνι-

σμός εμπνεύστηκαν από την αλτρουιστική συμπεριφορά που εμφανίζεται στην κυψέ-λη ως πρότυπο για τις ιδεολογίες τους Με-γάλοι ηγέτες επίσης ακολούθησαν την πα-ράδοση των προγόνων τους και συνδέθηκαν με διάφορους τρόπους με τη μέλισσα Ο Ναπολέων για παράδειγμα ακολουθώ-

ντας τη παράδοση των Μεροβίγγιων βασιλι-άδων της Γαλλίας - από τους οποίους ο διά-σημος Βασιλιάς Τσιλντερικ ανακαλύφθηκε ενταφιασμένος με 300 μέλισσες κατασκευα-σμένες από καθαρό χρυσό - εξασφάλισε ότι το σύμβολο της μέλισσας θα ενσωματωθεί στη διακόσμηση και στην τεχνοτροπία του παλατιού υιοθέτησε δε το laquoΗ Μέλισσαraquo ως παρατσούκλι του Πιστεύεται ακόμη ότι η μέλισσα είναι ο

Ιερή

(Απεικόνιση κηρήθρας από την Τσατάλ Χουγιούκ 6600 πΧ)

(Σουμεριακή πινακίδα ndash απεικόνιση της λατρείας της μέλισσας)

(40)

νερ (1861-1925) Είχε laquoπροβλέψειraquo μάλιστα ότι θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε ανα-φέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότε-ρο από 4 χρόνια ζωής Από το 2008 οι μέλισ-σες άρχισαν να εκλείπουν με ανησυχητικούς ρυθμούς Συμπτωματικά() βρισκόμαστε στα όρια της πρόβλεψης του Στέινερ και στο χρο-νικό περιθώριο που ανέφερε ο Αϊνστάιν Επιπλέον έχουμε αρχίσει να διανύουμε σε

ένα έτος που έχει επιβαρυνθεί με θεωρίες για καταστροφή του κόσμου μας ή για αναγέν-νησή του ndash ανάλογα με πια θεωρία είστε δι-ατεθειμένος να πιστέψετε ndash και βρισκόμαστε στη δίνη μια πολύπλευρης και πολυσύνθετης κρίσης με κορυφή του παγόβουνου την οικο-νομία Το τι θα συμβεί θα το δείξει ο χρόνος Ωστό-

σο φαίνεται ότι η μέλισσα η ιερή μέλισσα εί-ναι διαχρονικά συνυφασμένη με την εξέλιξη του πολιτισμού ακόμη ίσως και με την ύπαρ-ξη του ανθρώπου στον πλανήτη

Σημείωση Το πλήρες κείμενο της μελέτης του

Andrew Gough στα αγγλικά μπορείτε να το βρείτε

στο httpandrewgoughcoukbee1_1html

πρόδρομος του εραλδικού κρίνου του εθνι-κού συμβόλου της ΓαλλίαςΟ ελευθεροτεκτονισμός που διαδόθηκε στις

ΗΠΑ ήδη από την ίδρυσή τους ευνοήθη-κε από σημαντικούς ανθρώπους όπως ο Τό-μας Τζέφερσον ο οποίος έγραφε με πάθος για την σημαντικότητα των μελισσών ενώ άλ-λοι όπως ο Πρόεδρος Τζόρτζ Ουάσιγκντον ενσωμάτωσε την κυψέλη στο τεκτονικό λογ-γείο του Χωρίς αμφιβολία η πρώιμη Αμερι-κανική κοινωνία δανείστηκε πολλές από τις φιλοσοφικές αρχές της από τον Ελευθεροτε-κτονισμό ενσωματώνοντας συμβολισμό και θέματα με μέλισσες στις τελετουργίες της Η δομή του κράτους τουλάχιστον σε αυτή

την πρώιμη περίοδο ακολούθησε τη δομή τη σταθερότητα και την αλτρουιστική συμπερι-φορά που χαρακτηρίζουν την κυψέλη όπως είχαν κάνει κοινωνίες και κινήματα χιλιάδες χρόνια πριν από αυτήνΜια ένδειξη για την επιρροή της μέλισσας

στους ιδρυτές των ΗΠΑ φαίνεται από το ότι ολόκληρη η δυτική περιοχή της χώρας ονο-μαζόταν αρχικά Ντεζερέ (μέλισσα)Η μέλισσα είχε αποτελέσει κεντρικό θέμα σε

πολλά κείμενα και διαλέξεις του αυστριακού φιλόσοφου και μυστικιστή Ρούντολφ Στέι-

(Το περίφημο μινωικό κόσμημα με τις μέλισσες) (Το τεκτονικό λογγείο του Ουάσιγκτον Η κυψέλη διακρίνεται στο επάνω μέρος του στο κέντρο)

(41)

ΓιώργοςΙωάννου( Ο Γ Ιωάννου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1927 Πήρε πτυχίο φιλολογίας από το ΑΠΘ και το 1960 διορίστηκε φιλόλογος Το 1971 μετατέθηκε στην Αθήνα αρχικά σε γυμνάσιο και μετά στο υπουργείο ΠαιδείαςΠέθανε στην Αθήνα το 1985

Ποιητικές συλλογέςlaquoΗλιοτρόπιαraquo ιδιωτική έκδοση Θεσσαλονίκη 1954laquoΤα Χίλια Δέντραraquo εκδ Διαγωνίου Θεσσαλονίκη 1963laquoΤα Χίλια Δέντρα amp άλλα ποιήματα (1954-1963)raquo εκδ Ερμής Αθήνα 1973 )

(42)

ldquoΣαν τη μητέρα αλήθειαrdquo

Πηγαίνει αργά στο σινεμά

μάλιστα στον εξώστη

Σrsquo έργα κατά προτίμηση βουβά

και θαμπωμένα Κι εκεί

- μέσα στους τόσους εξευτελισμούς -

η μόνη του χαρά να βλέπει τις γυναίκες

της γενιάς γύρω απrsquo το τριάντα

Με κείνα τα βαθιά καπέλα

με τις σειρές τα περιδέραια

τα μάτια τα κοντά μαλλιά∙

με τις ψιλές γλυκιές φωνές

με τις κινήσεις τους τις μητρικές

Σαν τη μητέρα αλήθεια∙

σαν τη μάνα του

των πρώτων παιδικών του χρόνων

Τότε που τον φωνάζανε μοναχογιό

(43)

( επιμέλεια - Έλλη Ιωαννίδου )

Ο αετόςκαι η χελώνα( Η λ ο γ ι κ ή η σ ύ ν ε σ η κ α ι η φ ρ ό ν η σ η σ α ν α ε τ ό ς π ε τ ο ύ ν β λ έ π ο υ ν τ α π ρ ά γ μ α τ α κ α θ α ρ ά κ α ι α π ό ψ η λ ά Π ρ ο σ π α θ ο ύ ν ν α β ά λ ο υ ν σ τ η θ έ σ η κ α ι σ τ α ό ρ ι ά τ ο υ τ ο ν μ α τ α ι ό δ ο ξ ο ε π ι π ό λ α ι ο ε α υ τ ό μ α ς π ο υ σ έ ρ ν ε τ α ι σ τ η γ η σ α ν τ η χ ε λ ώ ν α )

(44)

Οι Μύθοι του Αίσωπου είναι μικρές ιστορίες εμπνευ-σμένες από την ίδια τη ζωή και διακρίνονται για τον συμβολικό και αλληγορικό χαρακτήρα τους Ο Αίσωπος είχε γράψει πολλούς μύθους για να σατιρίσει δια-

κωμωδήσει ή και να ειρωνευτεί την καθημερινότητα των Ελ-λήνων Ένας από αυτούς ήταν και ο μύθος του αετού με τη χε-λώνα Εδώ θα τον παρουσιάσουμε κάπως διαφορετικά Η ιστορία θα αρχίσει μέσα στη θάλασσα

άποτε ας πούμε τα παλιά χρόνια μια χελώνα μουρμού-ριζε για την άτυχη μοίρα της κολυμπώντας αργά μέσα στη θά-λασσα Την ενοχλούσε που τα άλλα ζώα μπορούσαν να τρέχουν γρήγορα στη γη ενώ εκείνη δεν τα κατάφερνε Την ενοχλού-σε που τα πουλιά μπορούσαν να πετάνε στον καθαρό αέρα και να βλέπουν τόσα από κει ψηλά ενώ εκείνη ήταν μέσα στο νερό και κολυμπούσε αργά Την ενοχλούσε ακόμα και τις φορές που έβγαινε στη στεριά για να γεννήσει και κουραζόταν τόσο πολύΑυτά σκεφτόταν λυπημένη σε μια παραλία Ξαφνικά είδε

ένα αετό να σχηματίζει κύκλους γύρω από τα σύννεφα καθώς πετούσε ψηλά με τις ανοιχτές και δυνατές φτερούγες του Του φώναξε όσο πιο δυνατά μπορούσε για να την ακούσει Και όταν αυτός χαμήλωσε αρκετά την ρώτησε τι ήθελε Η χελώνα τότε τον παρακάλεσε μιας και είναι ο βασιλιάς των πτηνών να της μάθει να πετάει όπως εκείνος Να βλέπει τον κόσμο από ψηλά Να νοιώθει δυνατή και ελαφριά συνάμαΟ αετός που θεώρησε παράλογη την επιθυμία τής χελώνας

αρνήθηκε Προσπάθησε να της εξηγήσει ότι δεν ήταν στη

και η χελώναΔιασκευή στον μύθο του Αίσωπου

( κείμενο εικόνα - Έλλη Ιωαννίδου )

(45)

φύση της να πετάει Μπορούσε να χαρεί τα δικά της προνόμια να κολυμπάει δηλαδή στα βαθειά νερά να κάνει βόλτες στην άμμοhellip πράγματα που ακόμα και αυτός - ένας βασιλιάς - δεν μπορεί να χαρεί όπως εκεί-νη Άλλωστε μια τέτοια προσπάθεια να μάθει δηλαδή να πετά μπορεί να την κατέστρεφε Αυτά της είπε και πέταξε μακριά της νομίζοντας ότι

την είχε συνετίσει Η χελώνα όμως ήταν ανένδοτη Συνέχισε να τον

θερμοπαρακαλεί και το έκανε όποτε τον έβλεπε να πετά πάνω από την παραλία Ώσπου μια μέρα ο αετός δεν άντεξε άλλο να της αρνείται Βαρέθηκε άλλωστε τα παρακάλια και την επιπολαιότητά της Τη γράπω-σε με τα δυνατά νύχια του και πέταξε μαζί της ψηλά πάνω από τα κύματα Η ευτυχία της χελώνας γι αυτά τα λίγα λεπτά ήταν απερίγραπτη Βιαστική και άμυ-αλη όπως ήταν νομίζοντας ότι θα μοιάσει στον αετό του ζήτησε να την αφήσει πάνω από τα σύννεφα Ήθελε να συνεχίσει μόνη της να πετάει σίγουρη για τον εαυτό της Έτσι κι έγινε Ο αετός την άφησε να πέσει όπως ακριβώς του είχε ζητήσει με αποτέλεσμα να γκρεμοτσακιστεί πάνω στα βράχια που την περίμε-ναν δίπλα στην ακτή Η δύστυχη χελώνα που ήθε-λε να πετάξει συντρίφτηκε παταγωδώς Δεν άκουσε τα λόγια της σύνεσης από το στόμα του αετού αλλά παρασύρθηκε από τις δικές της παράλογες επιθυμίες έξω από τη φύση της Το τέλος της όπως και όσων δεν ακολουθούν τα λόγια της σύνεσης και της φρόνη-σης ήταν να καταστραφεί και μάλιστα με πολύ άσχη-μο τρόπο

Η θαλάσσια χελώνα Caretta caretta εί-ναι ένα κινδυνεύον είδος Θα τη συναντή-σουμε να κολυμπάει σε όλα τα μήκη και πλάτη των ελληνικών θαλασσών αλλά η ιδιαίτερη σημασία της χώρας μας έγκει-ται στο ότι φιλοξενούμε κάποιες από τις σημαντικότερες παραλίες για την ανα-παραγωγή και φωλεοποίηση της καρέτα στη ΜεσόγειοΗ χελώνα καρέτα είναι ίσως ένα από τα

πιο εμβληματικά είδη των μεσογειακών και ελληνικών θαλασσών και ένα από τα επτά είδη θαλάσσιων χελωνών που υπάρ-χουν στον πλανήτη Αν καταφέρει να ξεφύγει από τους φυσικούς εχθρούς της αλλά και από τις ανθρώπινες επιδράσεις και απειλές θα ζήσει περίπου 80 χρόνια Όταν μεγαλώσει περίπου μετά από δύο έως τρεις δεκαετίες και έρθει η ώρα τής αναπαραγωγής της θα επιστρέψει στην ίδια περιοχή και θα επιλέξει την παραλία όπου γεννήθηκε και η ίδια για να κάνει τη φωλιά της

Η θαλάσσια χελώνα Κ α ρ έ τ α - ΚαρέταΖ ω ή π ο υ α π ε ι λ ε ί τ α ι

(46)

Τα αποσπάσματα του κειμένου και πληροφορίες είναι από το site httpwwwwwfgrelendangered-speciescaretta

Σε κάθε περίοδο ωοτοκίας η θαλάσσια χελώνα θα γεννήσει δύο έως τρεις φορές Θα δημιουρ-γήσει τη φωλιά της σε αμμώδεις παραλίες και σε βάθος περίπου 60 εκατοστών Σε κάθε φωλιά φιλοξενούνται μέχρι και 120 αυγά τα οποία εκ-κολάπτονται για 55 ημέρες Η θήρα των αυγών από αλεπούδες σκυλιά κλπ αποτελεί ένα επιπλέ-ον πρόβλημα και έχει παρατηρηθεί σε παραλίες ωοτοκίας της Πελοποννήσου επηρεάζοντας το 40 των φωλιών Σημαντική απειλή συνιστούν και τα σκουπίδια στη θάλασσα Ειδικότερα οι πλαστικές σακούλες υποβαθμίζουν το θαλάσσιο οικοσύστημα και μπορούν να οδηγήσουν σε θά-νατο τις θαλάσσιες χελώνες αφού τις ξεγελούν λόγω της ομοιότητάς τους με τσούχτρες μία από τις πιο αγαπημένες τροφές της καρέτα

Η ζωή που προστατεύουμε και η ιστορία των Σεκανίων της Ζακύνθουhellip

Η προστασία της καρέτα είναι για εμάς σχε-δόν laquoπροσωπική υπόθεσηraquo που διαρκεί και εξελίσσεται για πολλές δεκαετίες Για τη δια-τήρηση και προστασία του είδους οργανώσα-με το 1994 πανευρωπαϊκή εκστρατεία για την αγορά της περιοχής που περιβάλλει την παρα-λία των Σεκανίων Ως αποτέλεσμα σε μία πολύ αβέβαιη για την προστασία του είδους περίοδο με τα χρήματα που συγκεντρώθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αλλά και από συνεισφο-ρές ιδιωτών αγοράσαμε το 90 της έκτασης γύρω από τα Σεκάνια Σκοπός της αγοράς ήταν τόσο η αποτροπή της τουριστικής ανάπτυξης

της περιοχής όσο και η κατά το δυνα-τόν καλύτερη διαχείρισή της ώστε να προστατευθεί η σημαντικότερη παραλία ωοτοκίας για τη θαλάσσια χελώνα

Yπεύθυνη προγράμματος Χαρίκλεια Μινώτου cminotouwwfgr τηλ 210 33 14 893

Κ α ρ έ τ α - Καρέτα

httpswwwyoutubecomwatchv=yDnbTGBSxyA

httpswwwyoutubecomwatchv=T8eGw1oyYoQ

Αν θες να δεις VIDEO με χελωνάκια πάνω στην άμμο να τρέχουν προς το νερό πάτησε στα links

httpswwwyoutubecomwatchv=nHok4ZdJ2A0

(47)

Κ Ι Ν Η Μ Α Τ Ο Γ Ρ Α Φ Ο Σ -ldquoΠρόμαχοςrdquoΠ ρ ό κ ε ι τ α ι για μια αισθηματική ταινία

με φόντο την επιστροφή των Γλυπτών του Παρ-θενώνα από το Βρετανικό Μουσείο Ας σημειωθεί ότι η πρώτη επίσημη προβολή της ταινίας πραγ-ματοποιήθηκε στο Μουσείο της ΑκρόποληςΟ Ανδρέας (Παντελής Κοντογιάννης) αναγκά-

στηκε να αφήσει την Ελλάδα όταν ήταν παι-δί Επιστρέφει ενήλικος μετά από πρόσκληση του διευθυντή του Μουσείου της Ακρόπολης (Giancarlo Giannini) για να προχωρήσει την υπό-θεση κατά του Βρετανικού μουσείουΒρισκόμαστε στην Αθήνα του 2011 εν μέσω

της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης που έχει ξεσπάσει στη χώρα Ο Ανδρέας συγκεντρώνει αποδεικτικά στοιχεία για να αποδείξει ότι πλα-στογραφήθηκαν έγγραφα ώστε να επιτραπεί η πώληση των γλυπτών στο Βρετανικό Κοινοβού-λιο το 1816 Στη συνέχεια επιστρέφει στο Λονδί-νο όπου με τη βοήθεια της Ελένης (Κασσάνδρα Βογιατζή) συναδέλφου του αλλά και αντικείμε-

νο του πόθου του ξεκινάει τις απαραίτητες νο-μικές διαδικασίεςΟι δύο δικηγόροι έχουν μπροστά τους έναν

laquoμακρύ δρόμοraquo και θα πρέπει να δώσουν σκλη-ρό αγώνα για να πετύχουν την επαναφορά των κλεμμένων γλυπτών στην αρχική ndashκαι αρμό-ζουσα- θέση τουςΣκηνοθεσία Κέρτε και Τζον Βούρχις

Παίζουν Παντελής Κοντογιάννης Κασσάνδρα

Βογιατζή Γιώργος Χωραφάς Τζιανκάρλο Τζιανίνι

Γιώργος Βογιατζής Σπύρος Φωκάς Πολ Φρίμαν

Μάικλ Μπέρνς

(48)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

Τ η ν Τ ε τ ά ρ τ η 3 Δεκεμβρίου εγκαινιάσθηκε στο Βυζαντινό και Χριστια-νικό Μουσείο η έκθεση laquoΟ Δομήνικος Θεο-τοκόπουλος πριν από τον El Grecoraquo η οποία πραγματοποιείται στο πλαίσιο του ελληνικού επετειακού προγράμματος για τα 400 χρόνια από το θάνατο του El GrecoΗ έκθεση παρουσιάζει το πολιτισμικό περι-

βάλλον μέσα στο οποίο διαμορφώθηκε η προ-σωπικότητα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου πριν αναχωρήσει από τον Χάνδακα της Κρή-της (το σημερινό Ηράκλειο) για τη Βενετία το 1567Τι γνωρίζουμε για την Κρήτη του 16ου αιώ-

να και την κοινωνία της μέσα στην οποία γεν-νήθηκε μαθήτευσε και εργάστηκε ο νεαρός Δομήνικος Θεοτοκόπουλος Πώς δούλευαν οι Κρητικοί ζωγράφοι τον 16ο αιώνα Ποια κοι-νωνικά φαινόμενα και ποιες ιδεολογικές τά-σεις σχετίζονται με τον τεχνίτη καλλιτέχνη και λόγιο Θεοτοκόπουλο Γιατί ο Θεοτοκόπου-

λος φεύγει από την ΚρήτηΜε αφετηρία αυτά τα ερωτήματα η έκθεση

αφηγείται πτυχές του κοινωνικού και καλλι-τεχνικού περιβάλλοντος τής Κρήτης του 16ου αιώνα μέσα στο οποίο γεννήθηκε μαθήτευσε και ωρίμασε εικαστικά ο Δομήνικος Θεοτοκό-πουλοςΣε τρεις μεγάλες εκθεσιακές ενότητες πα-

ρουσιάζονται 200 περίπου σημαντικά αντι-κείμενα θρησκευτικά και κοσμικά αρχειακές πηγές χειρόγραφα και έντυπα εικόνες και πί-νακες Κρητικών και Ιταλών ζωγράφων του 16ου αιώνα Τα έργα προέρχονται από τις συλ-λογές του Βυζαντινού Μουσείου από συλλο-γές και μουσεία της Ελλάδας Εφορείες Βυζα-ντινών Αρχαιοτήτων μητροπόλεις εκκλησίες και μοναστήρια καθώς και μουσεία του εξω-τερικούΔιάρκεια έκθεσης 4122014 ndash 3132015

Βασ Σοφίας 22 Τηλ 213 213 9500

httpwwwbyzantinemuseumgr

Ε Κ Θ Ε Σ Η - laquo Ο Δ ο μ ή ν ι κ ο ς Θ ε ο τ ο κ ό π ο υ λ ο ς π ρ ι ν α π ό τ ο ν El Grecoraquo

(49)

Η Ε λ λ η ν ι κ ή Εταιρεία Μεταφρα-στών Λογοτεχνίας βράβευσε τη Χάρις Αλε-ξίου για την καλύτερη μετάφραση ξένου λο-γοτεχνικού έργου Η βράβευση αφορούσε τη μετάφραση του βιβλίου laquoΠάντα ήρωεςraquo του Φαμπιάν Μαρσό που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΜεταίχμιοΤο βιβλίο αποτελεί τη συγκλονιστική μαρ-

τυρία του Grand Corps Malade (Ψηλό Άρρω-στο Κορμί όπως είναι το ψευδώνυμό του) ο οποίος έμεινε ατελώς τετραπληγικός εξαιτί-ας ενός μοιραίου ατυχήματος Ωστόσο ένα χρόνο μετά το περιστατικό διέψευσε τις προ-βλέψεις των ειδικών και κατάφερε να περπα-τήσει ξανά Στις σελίδες του βιβλίου του ο Μαρσό αφηγείται τη δωδεκάμηνη περιπέτεια και τις εμπειρίες τόσο τις δικές του όσο και των ομοιοπαθών συντρόφων του από το κέ-ντρο αποκατάστασηςΓια τη γνωριμία της με τον Φαμπιάν Μαρσό

την απόφασή της να προτείνει και να μετα-φράσει το βιβλίο του η Χάρις Αλεξίου αναφέ-ρει laquoΤον Grand Corps Malade τον γνώρισα από τα τραγούδια του Ήταν το νέο πρόσω-πο στη γαλλική μουσική σκηνή στο μουσι-κό είδος της slam H νεολαία της Γαλλίας τον λάτρευε Μου έκανε εντύπωση αυτός ο νέος όμορφος άνδρας με την πατερίτσα του Μου έκανε εντύπωση και το ψευδώνυμό του το laquoψηλό άρρωστο κορμίraquo Το τραγούδι μου ldquoΜεγάλωσαrdquo μόλις είχε κυκλοφορήσει και σκεφτόμουν πως θα μπορούσε να το είχε γρά-ψει αυτός Τον συνάντησα αργότερα σε ένα τηλεοπτικό στούντιο όταν συμμετείχαμε και οι δύο στην εκπομπή του Michel Drucker που έκανε ένα μεγάλο αφιέρωμα στον Ντέμη Ρούσσο

Δύο χρόνια αργότερα ο φίλος Νίκος Αλιά-γας μου χάρισε το βιβλίο του Φαμπιάν laquoΔι-άβασέ το είναι γραμμένο σε απλή γλώσσαraquo μου είπε Όσο το διάβαζα σε πολλά σημεία ξαναζούσα την περιπέτεια του αδελφού μου στην εντατική και αργότερα στο κέντρο απο-κατάστασης Το συγκινητικό επίσης ήταν πως γνώριζα την απίστευτη ταλαιπωρία των τετραπληγικών των αναπήρων που στερού-νται την ικανότητα όπως λέει και ο Φαμπι-άν να ξύσουν το φρύδι τους ή να κρατήσουν το κουτάλι τους και να πατήσουν ένα κου-μπί για βοήθειαraquo

Ε Κ Δ Η Λ Ω Σ Η -Β ρ α β ε ί ο Λ ο γ ο τ ε χ ν ι κ ή ς Μ ε τ ά φ ρ α σ η ς γ ι α τ η ν Χ Αλεξίου

(50)

Θ Ε Α Τ Ρ Ο - laquoΟ Γάμοςraquolaquo Ο Γ ά μ ο ς raquo της Βάσιας Σολωμού

Ξανθάκη πρωτοπαρουσιάστηκε το 1994 στο Θεσσαλικό Θέατρο σε θεατρική διασκευή και σκηνοθεσία του Κώστα Τσιάνου γνωρίζοντας τεράστια επιτυχίαΣτην τωρινή παράσταση τού Μεταξουργεί-

ου παρουσιάζεται με τη μορφή του μονολό-γου σε θεατρική προσαρμογή ndash σκηνοθεσία και ερμηνεία της Άννας Βαγενά Πρόκειται για την ιστορία μιας απλής γυναίκας από τα Αμπελάκια της Θεσσαλίας μιας χωριάτισ-σας που σήκωσε στους αδύνατους ώμους της τη μοίρα της και συγχρόνως τη μοίρα πολ-λών γυναικών του τόπου μας Έζησε τη βα-ναυσότητα ενός αλκοολικού πατέρα είδε την αγάπη του άνδρα της να μεταμορφώνεται σε περιφρόνηση όταν άρχισε να γεννάει κωφά-λαλα παιδιά εξαιτίας της βαριάς κληρονομι-κότητας του αλκοολικού πατέρα της και πά-

S T A N D - U P C O M E D Y -5 0 Α π ο χ ρ ώ σ ε ι ς τ ο υ GreekΣ τ ι ς μ έ ρ ε ς μας που

το χιούμορ θεωρείται σπάνιο και πολύτιμο το Tin Pan Alley φιλοξενεί τον Σίλα Σεραφείμ ο οποίος προσφέρει εντυπωσιακές παραστάσεις γέλιου και εύθυμου προβληματισμούΚάθε Σάββατο (έως τις 27 Δεκεμβρίου) στις

2200 ο Σίλας στήνει ένα ενδιαφέρον πανηγύρι με επίκεντρο το εξαιρετικό μοναδικό laquoφυσικό φαινόμενοraquo που λέγεται laquoΝεοέλληναςraquo Μια γι-ορτή σε πρώτη ανάγνωση των 20 χρόνων πα-ρουσίας του στην stand-up comedy αλλά και μια προσπάθεια ανάλυσης και διερεύνησης του φαινομένου το οποίο μάλλον θα εξακολουθήσει να απασχολεί για πολύ καιρό την καλλιτεχνική

κοινότητα του είδους Για του λόγου το αληθές δείτε ένα απόσπασμα των προσπαθειών του στην ιστοσελίδαwwwyoutubecomwatchv=LgJERE7PTBY

Συντελεστές Σίλας Σεραφείμ

Λίλα Σταμπούλογλου (συμμετέχει μέχρι να γεννήσει)

Παραστάσεις Κάθε Σάββατο μέχρι τις 27 Δεκεμβρίου

(τουλάχιστον)

Ώρα έναρξης 2200 (ακριβώς)

Πληροφορίες Tin Pan Alley Τουρναβίτου 6 Πλατεία

Ασωμάτων Θησείο Τηλ 210-3210158

httpwwwtinpanalleygrindexphpsilasserafim

λεψε με νύχια και δόντια σε μια κοινωνία που δεν δέχεται εύκολα την αναπηρίαΏρες Παράστασης Σάββατο 1800 και 2100

Κυριακή 1830

Εισιτήρια Γενική Είσοδος 16euro Μειωμένα

12euro (φοιτητές συνταξιούχοι άνω των 65 ετών

πολύτεκνοι amp εκπαιδευτικοί) και 10euro(άνεργοι)

Ομαδικό εισιτήριο 8euro

Θέατρο Μεταξουργείο Ακαδήμου 14-16

Τηλ 210-5234382

(51)

(52)

ldquoΤο Θαύμα να Νοιώθεις ΈλληναςrdquoΤου SAM CHEKWASΕ κ δ ό σ ε ι ς S e a b u r n B o o k s

άνθρωπος μένει εκεί όπου είναι θαμμένο ένα μέρος της καρδιάς τουraquo έγραψε ο Αλέξαν-

δρος Δουμάς Ο Sam Chekwas το παιδί από την Νιγη-ρία με τα φωτεινά και ερευνητικά μάτια που ήρθε από την χώρα του να σπουδάσει στην Ελλά-δα ντυμένος στο πνεύμα και την καρδιά με την αγάπη για το αληθινό το υψηλό και το ωραίο δεν μάκρυνε ποτέ από δω Τα τραίνα της ζωής του ασταμάτητα έφευγαν και γύριζαν φεύγουν και γυρίζουν με τη σημαία του χρέους με την πραμάτεια της προσφοράς με τη σοδειά της αγά-πης Σrsquo ένα ταξίδι που κρατάει χρόνια τώρα διατηρώντας την ποιότητα του σεβασμού την ευ-χέρεια της κατανόησης και την ανάγκη της συμπόρευσης στα μονοπάτια της ουσίαςhelliplaquoΌσο αναπνέω θα προβάλλω την ελληνική γλώσσα και τα ελληνικά γράμματαraquo δήλωσε σε παρου-

σίαση του βιβλίου του ο Chekwas Και με περισσή περηφάνια ανέφερε laquoΕδώ γεννήθηκαν οι τέ-χνες η φιλοσοφία και οι επιστήμες Ο Μέγας Αλέξανδρος έλεγε πως ότι δεν γιορτάζεται πεθαίνει Αυτό συμβαίνει και με τον ελληνισμό και κυρίως την ελληνική γλώσσα Όλοι εσείς πρέπει να με-ταφέρετε τον ελληνισμό όπου μπορείτε με κάθε τρόποraquo Και όχι μόνο προτρέπει αλλά και ο ίδι-ος προσπαθεί για τη διάδοση του ελληνισμού μέσα από το βιβλιοπωλείο που έχει ανοίξει στην Αστόρια της Νέας Υόρκης Το βιβλιοπωλείο αποτελεί ένα από τα laquoαξιοθέαταraquo της αμερικανικής μεγαλούπολης με τους δεκάδες χιλιάδες Ελληνοαμερικάνους Βρίσκεται στον αριθμό 33-18 της οδού Μπρόντγουεϊ και μοιάζει με συνηθισμένο συνοικιακό βιβλιοπωλείο Όμως ανάμεσα στις αγγλικές εκδόσεις υπάρχουν ράφια που ξεχειλίζουν από ελληνικούς τίτλουςmiddot η προσπάθεια του Chekwas για την προώθηση του ελληνισμού

(53)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

τα τέλη του 1944 όταν πια εί-χαν αποχωρήσει από τη χώρα μας οι δυνάμεις κατοχής του Άξονα μέλη της ηγεσίας του τότε Βασιλικού Ναυτικού ζή-τησαν την ανεύρεση και τιμω-ρία των υπεύθυνων του τορπι-

λισμού της laquoΈλληςraquo Πράγματι είχε επισημανθεί στην Κάτω Ιταλία κάποιος Stefano Toselli μηχανι-κός ο οποίος είχε δηλώσει laquoιδιωτικώςraquo ότι ήταν σε θέση να κατονομάσει τους υπεύθυνους της ανόσιας πράξηςΟι ελληνικές Αρχές λοιπόν απαίτησαν την επίσημη καταγραφή της μαρτυρίας του και να κινηθεί η δια-δικασία παραπομπής των ενόχων σε δίκη Και τότεhellip laquoέσκασε η βόμβαraquo Με εντολή του Βρετανού στρα-τάρχη Harold Alexander ανώτατου διοικητή των συμμαχικών δυνάμεων της Μεσογείου κατηγορη-ματικώς απαγορεύτηκε η συνέχιση της έρευνας Το θέμα έπρεπε να μπει στο αρχείο ndash και αυτό έγινε ευ-θύς αμέσως Κατά συνέπεια όλα όσα λέγονται ακό-μα και σήμερα σχετικά με τον τορπιλισμό της laquoΈλ-ληςraquo παραμένουν ατεκμηρίωτα Ήταν πράγματι το ιταλικό υποβρύχιο laquoDelfino raquo που βύθισε το αγκυ-ροβολημένο στην Τήνο για τον εορτασμό του Δεκα-πενταύγουστου ελληνικό πολεμικό σκάφος Και αν ναι ποιος έδωσε τη σχετική εντολή Και τι έλεγε η εντολή αυτή

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Λ ό γ χ η

ldquoΟ Πόλεμος και ο ΚόσμοςrdquoΤα Γεγονότα του rsquo40 τα πριν και οι Συνέπειες

ρόκειται για ένα τρίτομο έργο στο οποίο ο Θεόδωρος Σπυρόπου-λος παρουσιάζει αναλυτικά με εξαντλητικές λεπτομέρειες τη σημα-ντική ανασκαφή της ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΟΣΑνάμεσα στην Πελλάνα και την Σπάρτη ιδρύθηκε μια Νησιωτική

Κοινοπολιτεία στη Λιμνοθάλασσα που συνδεόταν μέσω του Ευρώ-τα με τον Λακωνικό Κόλπο Σrsquo αυτό το νησιωτικό σύμπλεγμα υπήρ-χε η Λακεδαίμων από τις αρχές της τρίτης χιλιετίας πΧ μέχρι το 1750 πΧ οπότε καταστράφηκε από την Κοσμική Θεομηνία

Κατά τη Μυκηναϊκή περίοδο υπήρξε το Ανακτορικό κέντρο της Λακωνίας όπως πιστοποιείται από το Ανάκτορο το Κυκλώπειο Τείχος τους Βασιλικούς Θολωτούς Τάφους κα Επίσης φιλοξένησε το Ανάκτορο του Μενέλαου και της ΕλένηςΠολλές γεωφυσικές και γεωπολιτικές ιδιαιτερότητες μνημειακά ευρήματα και αρ-

χαιολογικά ευρήματα οδήγησαν τον συγγραφέα να ταυτίσει σημεία και μνημεία του Λακωνικού βαθυπέδου της Λακεδαίμονος με την Πλατωνική Ατλαντίδα και να ανα-ζητήσει επιβιώσεις της υλικής πολιτειακής και πολιτισμικής κληρονομιάς της στην ιστορική Δωρική ΣπάρτηΗ πλούσια εικονογράφηση βοηθά κάθε ενδιαφερόμενο για την ελληνική αρχαιολο-

γία να παρακολουθήσει αναλυτικά τη διεξαγωγή μιας ανασκαφής σrsquo ένα χώρο που παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον

Του ΘΕΟΔΩΡΟΥ Γ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Κ α δ ρ α μ ί τ σ α

ldquoΛακεδαίμωνrdquo

(54)

ανέναν μα κανέναν δεν μπορείς να κερδίσεις ούτε καν ένα αφελές μικρό παιδί εφόσον του αφαιρείς την ελευ-θερία τού να μην συμφωνήσει μαζί σου Αν στερήσεις την ελευθερία στον άλλον και βασιλιά να τον στέψεις δεν θα διαρκέσει η συμφωνία σας Σύντο-

μα θα αισθανθεί δυσφορία θα καταλάβει ότι παγιδεύτη-κε και βρέθηκε εκεί που δεν θέλει Τα χρυσά κλουβιά τα ανακάλυψαν τύποι σαν τη γυναίκα της πρώτης ιστορί-ας του βιβλίουmiddot όμως κλειδωμένο ένα πουλί μαραίνεται Ο Ελύτης γράφει πως γίνεται να φυλακίσεις ένα αηδόνι αλλά δεν μπορείς να φυλακίσεις τον κελαϊδισμό τουΥπάρχουν όμως προσωπικότητες τόσο ανασφαλείς εξαρτημένες και εξωφρενικά εγωιστικές ώστε κρατούν κλειδωμένο το αηδόνι τους έστω και άλαλο έστω και νεκρό Ξέρουν πολύ καλά άλλωστε την τέχνη να ταρι-χεύουνΌλοι μας έχουμε συναπαντηθεί με τέτοιους χαρακτή-

ρες Δεν είναι λίγοι και γνωρίζουν να πλέκουν ιστούς σαν την αράχνη Όσο πιο εξαρτημένοι είμαστε εμείς οι ίδιοι τόσο τσιμπάμε στους χειρισμούς τους Ο ελεύθε-ρος ο ανεξάρτητος άνθρωπος δεν τους ανέχεται γρή-γορα κάνει πέρα σύντομα κόβει μαζί τους τις διαπραγ-ματεύσεις Όμως πόσοι είμαστε εντελώς ανεξάρτητοι Όλοι έχουμε τις πληγές μας τα μειονεκτήματα μας τα παθήματα και τα πάθη μας Όλοι κουβαλάμε στο αίμα μας τους πειρασμούς της τρέλας Παρά ταύτα πάντα υπάρχει τρόπος να γιατρεύεσαι όταν όντως το αποφασί-ζεις διότι η υγεία είναι πιο επιθετική και δυναμική από την αρρώστια

ldquoΣιωπάς για να ακούγεσαιrdquo

Της ΜΑΡΩΣ ΒΑΜΒΟΥΝΑΚΗ Ε κ δ ό σ ε ι ς Ψ υ χ ο γ ι ό ς

(55)

STREETART

(56)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

( φωτογραφίες - Ανδρέας Τσάκαλης )

ΟΌ π ο ι ο ς θ έ λ ε ι να θαυμάσει έργα Τέχνης από καλλιτέχνες με μεράκι και πάθος δεν χρειάζεται να πηγαίνει μόνο σε εκθεσιακούς χώρους Ένας τοίχος παλιός μια λεπτομέ-ρεια στην πόρτα κάγκελα ή και σημεία του δρόμου είναι ικανά να εμπνεύσουν Μπο-ρούν να δώσουν βάση στον λαϊκό καλλιτέχνη να δημιουργήσει και να μεταμορφώσει Όταν ένας άνθρωπος θέλει να εκφραστεί μέσα από την τέχνη θα βρει laquoτελάραraquo γύρω του Θα βρει τρόπο να στείλει το μήνυμά του Θα επικοινωνήσει με τον θεατή θα τον κάνει να σκεφτεί να χαμογελάσει να λυπηθεί Θα του δημιουργήσει έντονα συναισθήματα χρησι-μοποιώντας απλά φτηνά χρώματα και το ταλέντο τουΗ τέχνη λοιπόν που μπορείς ελεύθερα να δεις και να θαυμάσεις στους πιο απίθανους χώρους ίσως και στην ίδια τη γειτονιά σου χωρίς εισιτήρια και προσκλήσεις λέγεται street art

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

(57)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

STREET ART

(58)

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

Δώρα Η Αλεξάνδρα όμορφη κι αριστο-κρατική από καλή και πλούσια οικο-γένεια φαντάστηκε πως στο πρόσωπο του αρρενωπού Νιόνιου θα έβρισκε την αδελφή ψυχή το άλλο μισό της για να ζήσει μαζί του τη ζωή που ονει-ρευόταν Όμως ο ωραίος της σύζυγος ndashθα διαπίστωνε γρήγοραndash καταδυνα-στευόταν από την Αργίνη μάνα σκλη-ρή και πεθερά ακόμη σκληρότερηhellip Ποτέ ο γιός δεν μπόρεσε να απαλλαγεί από την αρπάγη αυτής της μάνας κι έτσι η Αλεξάνδρα έμαθε να ζει στο πε-ριθώριο της ζωής των τριών τους κά-νοντας υπομονή για χάρη του παιδιού της και γιατί στο βάθος η ελπίδα την έκανε να πιστεύει ότι ίσως μια ημέρα όλα αλλάξουνhellip Η ελπίδα το μόνο όπλο του απελπισμένουhellipΤον απολογισμό αυτής της ζωής

εγκλωβισμένης στη ερημιά του έρω-τα μιας ζωής πολιτικών αγώνων για ένα καλύτερο αύριο διηγείται η Αλε-ξάνδρα γιαγιά πια στη μικρή εγγονή που έχει τrsquo όνομά τηςhellip

ldquoΜια Κυρ ιακή με την Αλεξάνδραrdquoεκδ Ωκεανός

(Η Δώρα Νικολαΐδου γεννήθηκε στην Αθήνα Πήρε πανεπιστημιακό τίτλο σπουδών από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων με ειδίκευση στην Ψυχολογία Σήμερα είναι τελειόφοιτος του Ελληνικού Ινστιτούτου Νευροφυτοθεραπείας και Ανάλυσης του Χαρακτήρα (ΕΙΝΑ) και ασκεί επαγγελματικά τη Συμβουλευτική ως Σύμβουλος Ψυχικής ΥγείαςΕιδικεύεται και παρέχει Συμβουλευτική Ψυχολογική Υποστήριξη σε Γυναικεία Θέματα Έχει μετεκπαιδευτεί στις πλέον σύγχρονες τεχνικές θεραπείας του Μετατραυματικού Στρες (Brain Spotting και CMR)Το laquoΜια Κυριακή με την Αλεξάνδραraquo είναι το πρώτο μυθιστόρημά της)

Νικολαίδου

(04)

6 - 1 1 ( ειδήσεις )Επιμέλεια ndash Κωνσταντίνος Κούρος

1 2 - 1 5 ( επιστήμη )Σκοτεινότερες μέρεςτου Νικόλα Σεγκούντο

1 6 - 2 3 ( αρχαιολογία των διηγήσεων )Η Θήβα και η Σαμαρκάνδη ή Οι Μηχανές του Πεπρωμένουτου Ιωάννη Κωνσταντάκου

2 4 - 2 5 ( παρουσίαση )Ντούσαν Κρτόλιτσε ndash Ένα παιδί-θαύμα από τη Σερβίαεπιμέλεια ndash Νικόλας Σεγκούντος

3 0 - 4 1 ( μυστήριο-παραδόσεις )Η Ιερή μέλισσα - Μια παράδοση χαμένη στις δέλτους του χρόνου του A Γκόουγκπροσαρμογή ndash Νίκος Κατσινόπουλος

Ι α ν ο υ ά ρ ι ο ς 2 0 1 5

(05)

4 2 - 4 3 ( τέχνης περίπατος )Σαν τη μητέρα αλήθειατου Γιώργου Ιωάννουεπιμέλεια ndash Έλλη Ιωαννίδου

4 4 - 4 7 ( μύθου ευκαιρία )Ο Αετός και η Χελώνατης Έλλης Ιωαννίδου

4 8 - 5 1 ( τεχνών δρώμενα)επιμέλεια ndash Κωνσταντίνος Κούρος

5 2 - 5 5 ( φυλλομετρώντας )επιμέλεια ndash Κωνσταντίνος Κούρος

5 6 - 5 8 ( στις γειτονιές του κόσμου )Street Artφωτογραφίες ndash Ανδρέας Τσάκαλης

-Η Νομική Αθηνών στην 3η θέση παγκόσμιου

διαγωνισμού δικονομίας

Την τρίτη θέση στον Παγκόσμιο Διαγω-νισμό Εικονικής Δίκης κατέλαβε η ομάδα της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών η τελική φάση του οποίου πραγ-ματοποιήθηκε από τις 24 έως τις 26 Οκτω-βρίου στις ΗΠΑ Πρόκειται για μια σημα-ντική διάκριση δεδομένου ότι η ελληνική ομάδα ξεχώρισε ανάμεσα σε αντίστοιχες ομάδες 40 Πανεπιστημίων καταφέρνοντας να ξεπεράσει και το φημισμένο σε αυτό τον τομέα ΧάρβαρντΗ υπόθεση της εικονικής δίκης αφορούσε ιδιώτες ομολογιούχους που εμπιστεύθη-καν το Ελληνικό Κράτος και είδαν τα ομό-λογά τους να laquoκουρεύονταιraquo Με άλλα λό-για το θέμα αφορούσε σε προσφυγή ξένου hedge fund (αντισταθμιστικό αμοιβαίο κε-φάλαιο υψηλού κινδύνου) κατόχου κρα-τικών ομολόγων που αρνήθηκε τη συμμε-τοχή του σε πρόγραμμα ανταλλαγής των

ομολόγων αυτών στο πλαίσιο αναγκαί-ας αναδιάρθρωσης του χρέους του κρά-τους-εκδότη η οποία διευκολύνθηκε μέσω της επιβολής δια νόμου ρητρών συλλογικής δράσης Οι φοιτητές λοι-πόν είχαν να αντιμετωπίσουν μια σει-ρά πολύπλοκων νομικών ζητημάτων ως προς τη δικαιοδοσία και το παραδε-κτό της επενδυτικής προσφυγής τη δί-καιη και επιεική μεταχείριση του προ-σφεύγοντος την επίκληση της άμυνας της κατάστασης ανάγκης από το κρά-τος-εκδότη των ομολόγων καΗ επιτυχία των Ελλήνων φοιτητών να επιστρέψουν με το laquoχάλκινο μετάλλιοraquo από τον διαγωνισμό αποδεικνύει πως υπάρχουν ικανοί νέοι άνθρωποι στη χώρα που μπορούν να φέρουν εις πέρας δύσκολα εγχειρήματα αρκεί να τους δο-θεί η ευκαιρία

(06)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

-Αρχαιότερος από όσο πιστεύαμε ο Μηχανισμός Αντικυθήρων

Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων φαίνεται να είναι αρχαιότερος από τις μέχρι σήμερα εκτι-μήσεις των ειδικών Αυτό ισχυρίζεται ο Κρί-στιαν Κάρμαν ιστορικός της επιστήμης από το Εθνικό Πανεπιστήμιο Κίλμες της Αργεντι-νής και ο Τζέημς Έβανς φυσικός από το Πα-νεπιστήμιο Πάτζετ Σάουντ των ΗΠΑ οι οποίοι παρουσίασαν πρόσφατα τα συμπεράσματα της μελέτης τους στην έγκριτη επιθεώρηση ιστορί-ας της επιστήμης laquoArchive for History of Exact Sciencesraquo Σύμφωνα με την άποψη των δύο ερευνητών ο μηχανισμός θα πρέπει να κατα-σκευάστηκε τουλάχιστον το 205 πΧ και όχι ανάμεσα στο 100 με 150 πΧ όπως εκτιμούν μέχρι σήμερα οι μελετητές τουΟ εκπληκτικός μηχανισμός που βρέθηκε σε ναυάγιο αρχαίου πλοίου (το οποίο συνέβη ανάμεσα στο 85 με 60 πΧ) στη θαλάσσια περιοχή κοντά στα Αντικύθηρα θεωρείται ως ο αρχαιότερος αναλογικός υπο-λογιστής του κόσμου

Μηχανισμοί που φέρουν ανάλογη τεχνολογία (γρανάζια ακριβείας και διαφορικό γρανάζι) εμφανίστηκαν τουλάχιστον μια χιλιετία αργό-τερα Μεταξύ άλλων ο μηχανισμός υπολογίζει με ακρίβεια τις σεληνιακές και ηλιακές εκλεί-ψεις και τις ημερομηνίες των Ολυμπιακών ΑγώνωνΑν και άλλες μελέτες στο παρελθόν είχαν προ-σπαθήσει να αποδόσουν την κατασκευή του σε κάποιον επιφανή επιστήμονα της αρχαιότητας (Αρχιμήδη) ή να προσδιορίσουν τον τόπο κα-τασκευής του (Κόρινθο Συρακούσες Ρόδο) ο καθηγητής Έβανς διατηρεί επιφυλάξεις για αυτές τις προσπάθειες laquoΓνωρίζουμε ελάχιστα πράγματα για την αρχαία ελληνική αστρονο-μία Μόνο μικρά αποσπάσματα έργων έχουν διασωθεί Θα ήταν μάλλον πιο συνετό να μην

προσπαθήσουμε να αποδώσουμε τον μηχανισμό σε κάποιο συγκεκριμέ-

νο διάσημο πρόσωποraquo

(07)

Avokiddo-Ελληνικές

εφαρμογές για παιδιά

(08)

Καθοδηγώντας τους μέσα από διαδρόμους λα-βυρίνθων το παιδί συναντάει μια σειρά από γρίφους τους οποίους επιλύει επιστρατεύο-ντας τη λογική την παρατηρητικότητα και τη μνήμη τουΤο laquoAvokiddo Emotionsraquo είναι ένα διασκεδα-

στικό παιχνίδι αλληλεπίδρασης το οποίο στο-χεύει στην εξοικείωση του παιδιού με μια πλει-άδα βασικών συναισθημάτωνΤο laquoBeck and Boraquo είναι ένα διαδραστικό παζλ

εικόνων τις οποίες το παιδί καλείται να συνθέ-σει κομμάτι κομμάτι χρησιμοποιώντας τη λο-γική και τη δημιουργική φαντασία τουΤέλος το laquoAvokiddo ABC Rideraquo είναι μια πρω-

τότυπη εφαρμογή που έχει ως κύριο στόχο την εκμάθηση του αγγλικού αλφαβήτουΚαι οι τέσσερεις εφαρμογές είναι διαθέσιμες

και μπορούν να τις κατεβάσουν όσοι διαθέτουν κινητά ή πινακίδες αφής από τα ηλεκτρονικά καταστήματα Google Play ή Apple StoreΕίναι αξιοσημείωτο ότι αυτές οι εφαρμογές

μπορούν να χρησιμοποιηθούν από παιδιά ανε-ξάρτητα της γλώσσας που μιλούν εφόσον ο τρόπος σκέψης οι ανάγκες και οι επιθυμίες εί-ναι παρόμοιες σε όλα τα παιδιάΙδιαίτερη χαρά δίνει στους ιδρυτές της

Avokiddo ότι μια από τις εφαρμογές τους (το Avokiddo Emotions) χρησιμοποιείται συστη-ματικά στην εκπαίδευση παιδιών με ειδικές ανάγκες και ιδιαίτερα σε παιδιά με αυτισμό βοηθώντας τα να κατανοήσουν και να εκφρά-σουν καλύτερα τα συναισθήματά τουςΕπίσης το Avokiddo ABC Ride χρησιμοποιεί-

ται σε πολλά σχολεία και νηπιαγωγεία της Αμε-ρικής ως συνοδευτικό εργαλείο για την εκμά-θηση της αλφαβήτου και στην εξάσκηση του συλλαβισμού

Η Avokiddo είναι μια εταιρία παραγωγής παιδικών εκπαιδευτικών εφαρμογών για κι-νητά και πινακίδες αφής (iOS και android) που δημιουργήθηκε πριν από 2 χρόνια από τους Βαγγέλη Κατσαντώνη Ελπίδα Βούλ-γαρη και Διονύση Βούλγαρη με έδρα την ΠάτραΟι εφαρμογές της απευθύνονται κυρίως

σε παιδιά προσχολικής ηλικίας αλλά και σε μεγαλύτερα παιδιά Απευθύνονται επίσης στους γονείς σε εκπαιδευτικούς και εκπαι-δευτικά ιδρύματα τα οποία θέλουν να χρησι-μοποιήσουν τη σύγχρονη τεχνολογία ως μέ-σο εκμάθησης και επιμόρφωσηςΗ πιο πρόσφατη εφαρμογή που δημιούργη-

σε η εταιρεία ονομάζεται laquoThinkrollsraquo Πρό-κειται για ένα παιχνίδι λογικής με πρωτα-γωνιστές 18 διασκεδαστικούς χαρακτήρες

(09)

-Προσευχή ενάντια στους εφιάλτες

Οι άνθρωποι που υποφέρουν κατά διαστήματα από εφιάλτες πρέ-πει να προσπαθήσουν να αποκτήσουν έλεγχο των ονείρων τους Αυτό διατείνεται ο νευροφυσιολόγος Ντετλέβ Λίνκε από το Πα-νεπιστήμιο της Βόννης ο οποίος είναι ειδικός στις διαταραχές του ύπνου Με λίγη προσπάθεια και εξάσκηση οποιοσδήποτε μπορεί να ξεφύγει από ένα κακό όνειρο Το θέμα είναι να προετοιμαστεί πριν πέσει να κοιμηθείΜε ποιους τρόπους λοιπόν είναι δυνατόν να laquoκαταπολεμηθούνraquo

οι εφιάλτες Οι ασθενείς του Λίνκε δοκίμασαν με προτροπή του κάποιες τεχνικές οι οποίες στηρίζονται σε διάφορα παγκόσμια φι-λοσοφικά ndash θρησκευτικά συστήματα Ορισμένοι για παράδειγμα οραματίζονταν αίσιο τέλος σε κάποιον εφιάλτη που επαναλαμβα-νόταν για μεγάλο χρονικό διάστημα κατά τη διάρκεια του ύπνου τους Άλλοι εστιάζονταν σε ευχάριστες σκέψεις πριν αποκοιμη-θούν Ωστόσο η προσευχή ήταν μια από τις πιο απλές τεχνικές η οποία βοηθούσε στο να καταπολεμηθούν αποτελεσματικά οι εφιάλ-τεςΑρκετοί από τους ασθενείς του Λίνκε τη χρησιμοποιούν και όπως

επισημαίνει ο ίδιος έχουν παρατηρήσει θετικά αποτελέσματα

(10)

Ο πολιτισμός που αναπτύχθηκε στον ελλαδικό χώρο εδώ και τουλάχιστον 3500 χρόνια θεμελί-ωσε μια διατροφή βασισμένη κατά κύριο λόγο στην πλούσια χλωρίδα του τόπου Στις μέρες μας αυτή η διατροφική γνώση έχει αρχίσει να χάνε-ται Ο άνθρωπος των συγχρόνων μεγαλουπόλεων ούτε συλλέγει ούτε ασχολείται με την παραγω-γή της τροφής του Αγνοεί ακόμα και τα βρώσιμα άγρια χόρτα που φυτρώνουν στον κήπο του αν διαθέτει κήποΟ Σωτήρης Λυμπερόπουλος είναι ένας νεαρός

επιχειρηματίας ιδρυτής της ιστοσελίδας Ραδίκι (wwwradikicom) Μέσω αυτής απευθύνεται σε ανθρώπους που αναζητούν αγνά και φρέσκα προ-ϊόντα διατροφής προσφέροντας μια σειρά υπηρε-σιών Στο Ραδίκι πιστεύουν ότι ο άνθρωπος πρέ-πει να επιστρέψει σε πρωταρχικές ανεπεξέργαστες μορφές τροφής και να αφήσει πίσω του τα βιομη-χανοποιημένα τρόφιμαΑν και υπάρχει μεγάλη ποικιλία χόρτων σε όλα

τα μέρη της χώρας μας η σωστή συλλογή τους απαιτεί εξειδικευμένες γνώσεις και μεγάλη προ-σοχήmiddot μια λανθασμένη επιλογή μπορεί να έχει δυ-σάρεστα αποτελέσματα Η ομάδα του Ραδίκι λοι-πόν ταξιδεύει στην Ελλάδα αναζητά τα καλύτερα άγρια χόρτα και φροντίζει να φτάσουν στους κα-ταναλωτές φρέσκα με το μικρότερο δυνατόν πε-ριβαλλοντολογικό κόστος Συλλέγει περισσότε-ρα από 50 διαφορετικά είδη χόρτων και βοτάνων ανάλογα με την εποχή Συνεργάζονται μόνο με μάγειρες και ιδιώτες που αναγνωρίζουν την αξία της φυσικής τροφής

-Μαζεύοντας άγρια χόρτα και βότανα

(11)

μέρες( του Νικόλα Σεγκούντο )

(12)

μέρες

(13)

άθε χρόνο όλο και

λιγότερο ηλιακό φως φθάνει στην

επιφάνεια της Γης Κανένας δεν

μπορεί να εξηγήσει γιατί συμβαίνει

αυτό^ τι προκαλεί δηλαδή τη μείωση

του φωτός ή τι επιδράσεις θα έχει

στο μέλλον Επιπλέον ελάχιστοι

επιστήμονες γνωρίζουν ότι υφίσταται

αυτό το φαινόμενο και δεν υπάρχουν

πολλές σχετικές μελέτες

ο φαινόμενο της μείωσης του φωτός εντοπί-στηκε για πρώτη φορά το 1985 Εκείνη τη χρο-νιά Ατσούμου Οχμούρα από το Ομοσπονδιακό Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Σουηδίας πραγματο-ποιούσε μια μελέτη για το κλίμα και την ατμο-σφαιρική θερμότητα Στα πλαίσια της εργασίας

του βρισκόταν και η σύγκριση μετρήσεων ηλιοφάνει-ας οι οποίες είχαν καταγραφεί από διάφορα ευρωπαϊκά ινστιτούτα από τη δεκαετία του 1960

(13)

μέρες

Τότε ο Οχμούρα διαπίστωσε προς μεγάλη έκπληξή του ότι υπήρ-χαν μεγάλες αποκλίσεις ανάμεσα στις μετρήσεις των τριών προη-γούμενων δεκαετιών Μέσα σε 30 χρόνια η ποσότητα του ηλιακού φωτός που έφθανε στη Γη είχε μειωθεί κατά 10 τοις εκατό Με άλλα λόγια οι μέρες είχαν αρχίσει να γίνονται σκοτεινότερες από αυτές του παρελθόντοςΤα αποτελέσματα της έρευνάς του δημοσιεύθηκαν το 1989 αλλά η

επιστημονική κοινότητα αγνόησε τις διαπιστώσεις του Οχμούρα θε-

(14)

(15)

το 1958 έως το 1992 Σύμφωνα με τη μελέτη τους το ηλιακό φως που έφθανε στην επιφά-νεια του πλανήτη μας μειωνόταν κάθε χρόνο κατά 023 έως 032 τοις εκατό Παρόλο που η μείωση αυτή δεν είναι ορατή στο μάτι μπορεί να επηρεάσει σημαντικά τα διάφορα οικοσυ-στήματα της Γης εφόσον έχει άμεση επίδραση στον ρυθμό φωτοσύνθεσης των φυτώνΤον τελευταία χρόνια λοιπόν μετά και

από τη μελέτη των δύο Ισραηλινών όλο και περισσότεροι επιστήμονες έχουν αρχίσει να ασχολούνται με το θέμα Έχουν πειστεί πλέ-ον ότι οι διαφορές στη ηλιοφάνεια είναι σημα-ντικά μεγάλες ώστε να οφείλονται σε ανεπαρ-κείς μεθόδους μέτρησηςΑν και αρκετές έρευνες βρίσκονται σε εξέλι-

ξη οι εκτιμήσεις των επιστημόνων είναι ότι το φαινόμενο δεν οφείλεται σε κάποια μείω-ση της ακτινοβολίας του Ήλιου Η εξήγηση όπως πιστεύουν πρέπει να βρίσκεται στην ατμόσφαιρα του πλανήτη μας Φαίνεται ότι η ατμόσφαιρα φιλτράρει μέρος της ηλιακής ακτινοβολίας που βρίσκεται στην περιοχή του ορατού φωτός και του υπέρυθρου ενώ δεν επηρεάζονται οι υπεριώδεις ακτινοβολίες Η ατμοσφαιρική μόλυνση είναι ένας από τους παράγοντες αν και μάλλον όχι ο βασικός που συμβάλει στο φαινόμενο Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι σύντομα

θα προσδιορίσουν τα βασικά αίτια του φαινο-μένου ώστε να αποτρέψουν τις όποιες διατα-ραχές στα οικοσυστήματα του πλανήτη μας Το ενθαρρυντικό πάντως είναι ότι χάρη στα μέτρα κατά της ατμοσφαιρικής ρύπανσης τα οποία έχουν αρχίσει να λαμβάνονται από διά-φορα κράτη τις δύο τελευταίες δεκαετίες πα-ρουσιάζεται στασιμότητα ή ακόμη και αντι-στροφή του φαινομένου όπως τουλάχιστον δείχνει μια σχετική έρευνα που έγινε για τη Γερμανία

ωρώντας ότι η διαφορά αυτή οφειλόταν στις ανεπαρκείς μεθόδους μέτρησης του παρελθό-ντος Την ίδια τύχη είχαν και οι έρευνες άλ-λων επιστημόνων σχετικά με τη μείωση της ηλιοφάνειας στην Ανταρκτική την Αρκτική και την Ιαπωνία οι οποίες παρουσιάστηκαν στη δεκαετία του 1990Τα πράγματα ωστόσο άλλαξαν το 2001

όταν οι Τζέραλντ Στάνχιλ και Σαμπτάι Κοέν από το Κέντρο Ηφαιστειολογίας του Ισραήλ συνέκριναν μετρήσεις της ηλιοφάνειας από

(15)

(ldquoΤο παιδί και το ζωγραφισμένο λιοντάριrdquo είναι ο κατεξοχήν ειρωνικός μύθος που δείχνει πώς ο άνθρωπος δίχως να το καταλαβαίνει γίνεται θύμα των ίδιων των ενεργειών του)

Θήβακαι η ΣαμαρκάνδηΗ

Εικονογραφηση Λιάνα Ιωαννίδου

(16)

(17)

ή ο ι μηχανές τ ο υ π ε π ρ ω μ έ ν ο υ

ια φορά και έναν καιρό ήταν κάποιος γέρος που είχε έναν γιο μονάκριβο Αυτός ο νεαρός ήταν πολύ θαρραλέος και του άρεσε να πηγαίνει κυνήγι

Μια νύχτα ωστόσο ο γέρο-πατέρας του είδε στον ύπνο του ότι τον γιόκα του τον εξολόθρευσε λιοντάρι Τρόμα-ξε μην τυχόν αληθέψει το φρικτό όνειρο και πρόστα-ξε να χτίσουν ένα δωμάτιο υπερυψωμένο πάνω από το έδαφος Εκεί μέσα έκλεισε τον γιο του και έβαλε ολό-γυρα ανθρώπους να τον φυλάνε Γύρω-γύρω στους τοί-χους αυτής της φυλακής είχαν ζωγραφιστεί κάθε λογής ζώα για να τα βλέπει ο έγκλειστος νεαρός και να ευφραί-νεται Ανάμεσά τους υπήρχε και η εικόνα ενός λιονταρι-ού Το αγόρι εντούτοις όσο περισσότερο κοίταζε τούτες τις τοιχογραφίες τόσο μεγάλωνε η στενοχώρια του

Με τα πολλά σταμάτησε κάποια φορά μπροστά στη ζω-γραφιά του λιονταριού και της έκανε τα παράπονά του laquoΚαταραμένο τέρας εξαιτίας σου τα παθαίνω αυτά Επει-δή σε είδε ο πατέρας μου σε εκείνο το ψευτο-όνειρο πρέπει τώρα εγώ να μένω κλειδωμένος εδώ μέσα σαν κοκόνα στον γυναικωνίτη Μωρέ θα δεις τι θα σου κάνωraquo

( του Ιωάννη Κωνσταντάκου )

(17)

Και ευθύς βάλθηκε να βαράει με το χέρι του τον τοίχο για να βγάλει τα μάτια του λιονταρι-ού Έτσι όμως μπήχτηκε ένα ξυλόκαρφο στο δάχτυλό του κάτω από το νύχι Κατόπιν η πλη-γή αυτή κακοφόρμισε ο αδένας πρήστηκε και στο τέλος ισχυρός πυρετός έπιασε το παιδί και το έστειλε στον άλλο κόσμο

Με αυτόν τον τρόπο το λιοντάρι έστω και απλώς ζωγραφισμένο στάθηκε μοιραίο για τον νεαρό μας και τα τεχνάσματα του γέρο-πατέρα δεν ωφέλησαν σε τίποτε

Το παραπάνω παραμύθι σώζεται σε μερικά χειρόγραφα με συλλογές αρχαίων αισώπειων μύθων Η γραπτή αποτύπωσή του χρονολογεί-ται γύρω στον 2ο αιώνα μΧ Στην προφορική παράδοση τού αρχαίου κόσμου θα κυκλοφο-ρούσε ασφαλώς από νωρίτερα

Η πλοκή του αναπαράγει ένα σχήμα πολύ δι-αδεδομένο σε παλαιούς μύθους και θρύλους Ο ήρωας δέχεται προφητεία για κάτι πολύ δυσά-ρεστο που είναι πεπρωμένο να συμβεί Αμέ-σως φροντίζει να πάρει μέτρα ώστε να αποφύ-γει την εκπλήρωση της πρόρρησης Εντούτοις ακριβώς οι ενέργειες που κάνει για να αποτρέ-ψει το μοιραίο γεγονός θέτουν σε κίνηση τον

(18)

(19)

μηχανισμό που οδηγεί αμείλικτα στην πραγμα-τοποίησή του Πρόκειται για τον κατεξοχήν ει-ρωνικό μύθο που δείχνει πώς ο άνθρωπος δί-χως να το καταλαβαίνει γίνεται θύμα των ίδιων των ενεργειών του

Το αρχετυπικό παράδειγμα αυτής της μυ-θοπλαστικής κατασκευής είναι η ιστορία του Οιδίποδα Τούτος πηγαίνει στο μαντείο των Δελφών και μαθαίνει από τον χρησμό ότι θα σκοτώσει τον πατέρα του και θα παντρευτεί τη μητέρα του Θαρρώντας ότι γονείς του είναι το βασιλικό ζεύγος της Κορίνθου που τον περι-μάζεψε και τον ανάθρεψε από βρέφος ο νεαρός Οιδίπους αποφασίζει να μην ξαναγυρίσει στην πόλη όπου μεγάλωσε Αντί γιrsquo αυτό ακολουθεί άλλον δρόμο προς την κατεύθυνση της Θήβας - της κρυφής και άγνωστης στον ίδιο γενέτειράς του Όμως ακριβώς πάνω σε εκείνον τον δρό-μο συναντάει τον αληθινό πατέρα του τον Λάιο και τον φονεύει σε συμπλοκή Στο τέλος ο δρό-μος του τον φέρνει στη Θήβα όπου παντρεύε-ται τη χήρα βασίλισσα Ιοκάστη τη φυσική μη-τέρα του Οι ίδιες οι προφυλάξεις που παίρνει ο ήρωας ενάντια στον τρομερό χρησμό τον οδη-γούν άθελά του να υλοποιήσει κατά γράμμα το

περιεχόμενο της πρόρρησης Ο Γάλλος ποιητής Ζαν Κοκτώ που συνέθεσε μία από τις πιο συ-ναρπαστικές σύγχρονες διασκευές του οιδιπό-δειου μύθου ονόμασε αυτή τη διαδικασία laquoμη-χανή της Κόλασηςraquo

Δεν ήταν αποκλειστικό κτήμα των Ελλήνων το μυθικό τούτο σχήμα Απεναντίας απαντά από παλιά στην Ανατολή

Μια αρχαία αιγυπτιακή νουβέλα που σώ-ζεται ημιτελής σε πάπυρο του 13ου αιώνα πΧ και τιτλοφορείται συνήθως Ο καταδικασμένος πρίγκιπας αρχίζει με παρόμοιο δυσοίωνο τρό-πο Ο Αιγύπτιος φαραώ δέχεται προφητεία πως ο νεογέννητος γιος του είναι μοιραίο να βρει τον θάνατο είτε από κροκόδειλο είτε από φίδι είτε από σκύλο Γιrsquo αυτό ο μονάρχης χτίζει ασφαλές σπίτι στη μέση της ερήμου και εκεί μέσα κλεί-νει τον γιο του μαζί με υπηρετικό προσωπικό ώστε να τον φυλάξει από τον κίνδυνο (ας θυ-μηθούμε τον δειλό γέροντα της αισώπειας διή-γησης) Ο έγκλειστος νεαρός φυσικά δυσανα-σχετεί και τελικά ξεφεύγει ταξιδεύει στη Συρία και κερδίζει τη βασιλοπούλα της για γυναίκα του Τούτη αναλαμβάνει στη συνέχεια τον ρόλο του φύλακα φρουρεί τον άντρα της με μεγάλη

(Οι ίδιες οι προφυλάξεις που παίρνει ο ήρωας ενάντια στον τρομερό χρησμό τον οδηγούν άθελά του να υλοποιήσει κατά γράμμα το περιεχόμενο της πρόρρησης)

(19)

(20)

προσοχή και δεν τον αφήνει να ξεμυτίσει έξω μοναχός του Όμως τα θηρία της μοίρας πα-ραμονεύουν τον πρίγκιπα Παρά τρίχα γλυ-τώνει από το δάγκωμα του φιδιού χάρη στην επαγρύπνηση της συζύγου του Κατόπιν το σκυλί τον παίρνει στο κυνήγι και ο κροκό-δειλος καραδοκεί μέσα στη λίμνη Δυστυχώς το τέλος του κειμένου έχει χαθεί και η έκβα-ση μένει ανεπιβεβαίωτη Δεν ξέρουμε αν ο νε-αρός ήρωας εντέλει φονευόταν ή γλύτωνε το πεπρωμένο του

Αργότερα το ίδιο αφηγηματικό πρότυ-πο βρήκε την κλασική ανατολίτικη έκφρα-σή του στην περίφημη παραβολή για τον βεζί-ρη και τον θάνατο Το παλαιότερο πρόπλασμα αυτής της διήγησης το διαβάζουμε στο εβραϊ-κό Ταλμούδ το πελώριο συμπίλημα από διδα-σκαλίες των ραβίνων της ρωμαϊκής εποχής που συγκροτήθηκε γύρω στο 400 με 500 μΧ

Κατόπιν η ιστορία έγινε εξαιρετικά δημο-φιλής στην περσική παράδοση εμπνέοντας μυστικιστές ποιητές όπως τον Ρουμί και τον Φαρίντ ουντ-Ντιν Αττάρ Κυκλοφορεί ακόμη και σήμερα ως διδακτικός μύθος στις παρα-δόσεις των Σούφι Οι ήρωες ποικίλλουν από τη μία παραλλαγή στην άλλη

(21)

(Το ειρωνικό και τραγικό συνάμα σε τέτοιους μύθους είναι ότι ο ήρωας χαντακώνεται από τις ίδιες τις πράξεις του Οι αποφάσεις που παίρνει θαρρώντας πως θα του βγουν σε καλό φέρνουν την καταστροφή του)

Κατά την πιο διάσημη εκδοχή ο χαλίφης της Βαγδά-της αντίκρισε μια μέρα τον πιστό βεζίρη του να μπαίνει τρο-μαγμένος και κατάχλωμος στην αίθουσα του θρόνου laquoΣώσε με αφέντηraquo εκλιπαρούσε ο αξιωματούχος και ευθύς εξήγη-σε στον ηγεμόνα την αιτία της ταραχής του laquoΚαθώς ερχό-μουν σήμερα το πρωί στην υπηρεσία μου στο παλάτι είδα τον Θάνατο να τριγυρίζει μέσα στην πόλη Μόλις με πήρε το μάτι του αμάν - μου έριξε ευθύς ένα βλέμμα τόσο άγριο και φονι-κό Προφανώς έχει έρθει για να με πάρει Σε ικετεύω ηγεμόνα μου άφησέ με να φύγω τώρα αμέσως με ένα από τα πιο γοργά άλογα των βασιλικών στάβλων σου Αν καλπάσω με όλη μου τη δύναμη μπορεί απόψε κιόλας να βρεθώ ασφαλής πέρα μα-κριά στη Σαμαρκάνδηraquo

Ο χαλίφης εκτιμούσε τον βεζίρη του και μετά χαράς του έδωσε την άδεια Λίγα λεπτά αργότερα ο άνθρωπός μας κάλ-παζε έξω από τις βορειοανατολικές πύλες της πόλης Όμως ο χαλίφης δεν ησύχασε Καταπώς το συνήθιζε μεταμφιέ-στηκε σε κοινό υπήκοο και βγήκε στην αγορά για να διαπι-στώσει ιδίοις όμμασι αν κυκλοφορούσε τωόντι ο Θάνατος στην πρωτεύουσά του Και πράγματι τον είδε ο φονικός άγ-γελος τριγυρνούσε στο παζάρι ψηλός και τυλιγμένος στα μαύρα αγγίζοντας πού και πού κάποιον γέροντα στον ώμο ή παραμερίζοντας για να μην πέσουν πάνω του τα παιδιά που έπαιζαν κυνηγητό Ο χαλίφης τον πλησίασε Ο Θάνα-τος αναγνώρισε αμέσως τον ηγεμόνα και τον χαιρέτισε με βαθειά σεβαστική υπόκλιση Τότε ο χαλίφης πήρε το θάρ

(22)

ρος να τον ανακρίνει laquoΟ βεζίρης μου είναι καλός και χρήσιμος άνθρωπος Οι υπηρεσίες του μου εί-ναι πολύτιμες Γιατί βάλθηκες να τον τρομοκρα-τήσεις σήμερα Γιατί τον αγριοκοίταξεςraquo Ιδού τι αποκρίθηκε ο Θάνατος laquoΒασιλιά μου τον κοί-ταξα όντως αλλά όχι άγρια Η ματιά μου ήταν απλώς βλέμμα έκπληξης Απόρησα που τον αντί-κρισα εδώ στη Βαγδάτη Βλέπεις είναι γραμμέ-νο ότι πρέπει να τον πάρω απόψε - όχι όμως εδώ αλλά πέρα μακριά στη Σαμαρκάνδηraquo

Το ειρωνικό και τραγικό συνάμα σε τέ-τοιους μύθους είναι ότι ο ήρωας χαντακώνεται από τις ίδιες τις πράξεις του Οι αποφάσεις που παίρνει και οι ενέργειες που κάνει θαρρώντας πως θα του βγουν σε καλό φέρνουν ανελέητα την καταστροφή του Μοναχός του ανεπίγνω-στα με τις επιλογές και τους τάχα έξυπνους υπολογισμούς του υφαίνει τα βρόχια όπου θα πιαστεί

Το πεπρωμένο προδιαγράφει απλώς μια δυσοί-ωνη εξέλιξη αυτήν όμως την υλοποιεί τελικά ο ίδιος ο άνθρωπος με τις πρωτοβουλίες και τα σφάλματά του Η ελεύθερη βούλησή του συνερ-γάζεται με τη μοίρα για να εκπληρώσουν και οι δύο μαζί το δύστυχο αποτέλεσμα Θυμόμαστε τα λόγια του Σεφέρη στο ποίημά του για τον Ευ-

ριπίδη τον τραγικότατο των δραματουργών laquoΕίδε τις φλέβες των ανθρώπων σαν ένα δίχτυ των θεών όπου μας πιάνουν σαν τrsquo αγρίμιαraquo Το δίχτυ όπου οι άνθρωποι παγιδεύονται από τους θεούς είναι το ίδιο το πλέγμα από τις φλέβες μας - δηλαδή η ιδιοσυγκρασία και η φύση μας ο χαρακτήρας μας που καθορίζει την πορεία της ζωής μας

Τι μπορούν να σημαίνουν τέτοιες ιστο-ρίες για εμάς σήμερα Υποδηλώνουν άραγε πως η μοίρα μας είναι προδιαγεγραμμένη και αναπότρεπτη Πως ότι και να κάνουμε δεν ωφελεί και το μόνο που μας μένει είναι να κα-θίσουμε και να περιμένουμε μοιρολατρικά τις εξελίξεις με σταυρωμένα τα χέρια Όχι απαραί-τητα Ο μύθος μπορεί να διαβαστεί αλλιώς σε βαθύτερο επίπεδο αυτοσυνειδησίας Οι αρχαίοι αφηγητές ίσως προσπαθούν να επιστήσουν την προσοχή μας στην ίδια την προσπάθειά μας να αποφύγουμε πάση θυσία εκείνο που μας φοβί-ζει Ο σύγχρονος πολιτισμός μας έχει καταντή-σει η κατεξοχήν κουλτούρα της φυγής Διαρ-κώς τρέχουμε να ξεφύγουμε από τα δυσάρεστα καθέκαστα της ζωής που μας τρομάζουν Τους γυρίζουμε την πλάτη και με μεγάλες δρασκελι-ές πηδούμε και καλπάζουμε μακριά τους αντί

(23)

να στραφούμε και να τα αντιμετωπίσουμε όταν έλθει η κρί-σιμη ώρα Πασχίζουμε να δραπετεύσουμε από τον χρόνο με τονωτικές ενέσεις ουσιών και πλαστικές εγχειρήσεις Κά-νουμε μαραθώνιο αγώνα δρόμου ώστε να ξεπεράσουμε την ανασφάλεια για το αύριο συσσωρεύοντας καταθέσεις και ομόλογα στις τράπεζες Πάνω από όλα τιναζόμαστε μακριά για να διαφύγουμε από την ανία και το αίσθημα του κενού Οι νεότεροι θαρρούν πως το καταφέρνουν με το να λικνί-ζονται μέσα σε μισοσκότεινα κέντρα υπό τους ήχους εκκω-φαντικής μουσικής Οι κάπως μεγαλύτεροι διαλέγουν ορ-γανωμένες διακοπές μαθήματα γιόγκα ή προσήλωση στα ευαγγέλια του λάιφ-στάιλ

Καμία από αυτές τις δραστηριότητες δεν είναι αναγκα-στικά κακή ή κατακριτέα καθrsquo εαυτήν Πλην όμως δεν εξυ-πηρετούν ιδιαίτερα ως μέσα φυγής διότι εκείνο που φο-βόμαστε εξακολουθεί να μας παραμονεύει στην επόμενη γωνία Τούτο είναι ενδεχομένως το νόημα των παλαιών μύθων δεν ωφελεί να τρέχουμε για να ξεφύγουμε από τον φόβο Καλύτερα να ζούμε τις μέρες μας με κανονικό βημα-τισμό με ησυχία ψυχής και με πληρότητα χωρίς το λαχά-νιασμα της διαρκούς απεγνωσμένης απόδρασης Και όταν μας πλησιάσει το δυσοίωνο τότε να έχουμε το κουράγιο να το αντιμετωπίσουμε κατά πρόσωπο δίχως να αποστρέφου-με το βλέμμα ή να το βάζουμε στα πόδια Αυτό είναι μήνυμα πολύτιμο για όλους τους οδοιπόρους που παίρνουν κάποτε τον δρόμο είτε για τη Θήβα είτε για τη Σαμαρκάνδη

(Οι αρχαίοι αφηγητές ίσως προσπαθούν να επιστήσουν την προσοχή μας στην ίδια την προσπάθειά μας να αποφύγουμε πάση θυσία εκείνο που μας φοβίζει)

Ντούσανέ ν α π α ι δ ί θ α ύ μ α α π ό τ η ν Σ ε ρ β ί α

δώδεκαετών

Κρτόλιτσε

(24)

( π α ρ ο υ σ ί α σ η )

Ένα εντεκάχρονο αγόρι από τη Σερ-βία έχει την ικανότητα να ζωγραφίζει με έναν απλό μαρκαδόρο θέματα από το ζω-ικό και φυτικό βασίλειο με μια απίστευ-τη δεξιοτεχνία

Τα σχέδιά του αποτυπώνουν εικόνες άγριας ζωής Εικόνες σύγχρονες ή εικόνες που υπήρχαν πριν εκα-τομμύρια χρόνια Τα σχέδια του Σέρβου Ντούσαν Κρτόλιτσε ως επί το πλείστον με στυλό και μολύβι είναι εντυπωσιακά πολύ ζωντανά και θεωρείται ένα πολλά υποσχόμενο παιδί-θαύμα Αν και μόλις 12 χρο-νών έχει στο ενεργητικό του τρεις ατομικές εκθέσεις των έργων του σε εθνικό επίπεδο και μάλιστα οι δύο πρώτες ήταν πριν τα οκτώ χρόνια του

(25)

( π α ρ ο υ σ ί α σ η )

( επιμέλεια - Νικόλας Σεγκούντος )

(26)

Η καριέρα του ξεκίνησε από μόλις δύο ετών Οι γονείς του δεν έδωσαν σημασία στο πρώτο σχέδιό του κάτι που έμοιαζε απροσδιόριστα με φάλαινα Όσο περνούσε όμως ο καιρός και αυξανόταν ο όγκος του χαρτιού που κατανάλωνε για ζωγραφική ο μι-κρός Ντούσαν οι γονείς του άρχισαν να παρατηρούν ότι το παιδί τους είχε ταλέντο Ζήτησαν λοιπόν τη γνώμη ενός παιδοψυχολόγου Ο ειδικός εντυπωσιά-στηκε από το μικρό αγόρι ndashπαχουλό με γλυκό πρό-σωπο που μιλούσε με ασυνήθιστα ελκυστικό τρόπο Το εντυπωσιακότερο όμως ήταν ότι παρουσίαζε ένα υψηλό επίπεδο συναισθηματικής νοημοσύνης Οι γνώσεις του Ντούσαν για τον κόσμο των ζώων

είναι εκπληκτικές Όταν οι γονείς του αγόρασαν την πληρέστερη σύγχρονη εγκυκλοπαίδεια ζώων χρειάστηκε λιγότερο από τρεις εβδομάδες για να την αποτυπώσει στο μυαλό του λέξη προς λέξη Γνωρί-ζει όλες τις γεωλογικές εποχές του πλανήτη μας και τα ζώα που περιπλανιούνταν σε αυτόν στη διάρκειά τους Απαγγέλει με άνεση τα 65 είδη μαρσιποφόρων που υπάρχουν σήμερα Και όταν μεγαλώσει φιλοδο-ξεί να ασχοληθεί με την επιστήμη της ζωολογίας και να γράψει ένα βιβλίο για τα ζώαΜικρότερος όπως αναφέρει ο πατέρας του Ντού-

σαν ήταν πολύ δραστήριος και laquoαπορροφούσεraquo σε μικρό χρονικό διάστημα μεγάλο όγκο πληροφορι-ών Γοητεύτηκε από τη φύση και τα ζώα και σύντο-μα πέρασε από τις πρωτόλειες παιδικές αποτυπώσεις σε πιο συγκεκριμένα και εκπληκτικά σχέδια Και όλη αυτή τη διαδικασία την αντιμετωπίζει ως μια πρόκλη-ση ένα παιχνίδι της δημιουργικής έκφρασής του Όταν ήταν οκτώ ετών ένας δάσκαλος του έθεσε σκό

(27)

(28)

(29)

πιμα μια δύσκολη πρόκληση τριών λέξεων laquoιπ-πότης διάβολος κόσμοςraquo Ο μικρός την έφερε σε πέρας με εκπληκτικό τρόπο και αργότερα δήλωσε laquoθέλω να είμαι ζωγράφος θέλω να εί-μαι παιδίraquoΠολύς κόσμος έχει γνωρίσει το ταλέντο και το

έργο του Ντούσαν μέσα από την ιστοσελίδα του Έχει περισσότερους από 5000 laquoφίλουςraquo και 7000 laquoακόλουθουςraquo στο Facebook Φορείς από διάφορες χώρες του κόσμου ndashΗΠΑ Αυστραλία Ινδίαndash τον έχουν προσκαλέσει για να παρουσιά-σει τις δημιουργίες του Όμως για την ηλικία του είναι περισσότερο σημαντικό το κοντινό περιβάλλον του Χαρακτηριστικό είναι το πε-ριστατικό που αναφέρει ο πατέρας του Κάποια μέρα οι γονείς του ανησύχησαν καθώς είχε αρ-γήσει υπερβολικά να επιστρέψει από το σχο-λείο του Βγήκαν λοιπόν να τον αναζητήσουν Τον βρήκαν στην αυλή του σχολείου περιτρι-γυρισμένο από μια ομάδα συμμαθητών του Ο Ντούσαν ήταν απορροφημένος με το να φτιά-χνει laquoτατουάζraquo με μαρκαδόρο στα χέρια των άλ-λων παιδιών laquoαποτυπώνονταςraquo τα αγαπημέ-να ζώα τους Και η εκτίμηση των συμμαθητών του προς το έργο του νεαρού καλλιτέχνη φάνη-κε από το ότι αρνούνταν να πλύνουν τα χέρια τους για μεγάλο χρονικό διάστημα επειδή δεν ήθελαν να σβηστεί το laquoτατουάζraquo

Μπορείτε να βρείτε περισσότερα στοιχεία και τις

δημιουργίες του μικρού Ντούσαν στη σελίδα του στο

facebook

httpswwwfacebookcomprofilephpid=100008204652414ampfref=ts

Ιερή

Μια παράδοση χαμένη στις δέλτους τουχρόνου

(30)

(31)

μέλισσα -ένα από το τρία δώρα των

θεών σύμφωνα με εσωτερικές παραδόσεις- ο

άνθρωπος και ο πολιτισμός του φαίνεται να

έχουν μια ιδιαίτερη αόρατη σύνδεση Κοιτά-

ζοντας προς το παρελθόν προς την αυγή του

πολιτισμού διαπιστώνουμε σεβασμό προς τη

μέλισσα σε όλες τις εποχές και από όλους τους

πολιτισμούς Έτσι αρχίζουμε να αντιλαμβα-

νόμαστε ότι αυτό το μικροσκοπικό πλάσμα

αντιπροσωπεύει κάτι σημαντικό τη σπουδαι-

ότερη ίσως laquoχαμένη παράδοσηraquo στην ιστο-

ρία των ανθρώπων

Εγκλωβισμένες μέσα σε κεχριμπάρι έχουν βρεθεί μέλισσες η ηλικία των οποίων ξεπερνάει τα 100 εκατομμύρια χρόνια ndash παγωμένες στον χρόνο σαν να έχουν μείνει αθάνατες μέσα στο ίδιο τους το μέλι Οι αρχαίοι Έλληνες το ονόμαζαν ήλε-κτρον που συνδέεται με τον αρχαίο ηλιακό θεό Ελέκτορ ο οποίος είναι γνωστός ως ο laquoαφυπνιστήςraquo Αυτός ο προσδιορι-σμός αποδίδεται και στο μέλι ndash που θυμίζει κεχριμπάρι ndash μία αναζωογονητική ουσία που τιμόταν την αρχαία εποχή Και αυτή η σύνδεση είχε ως αποτέλεσμα να επιτείνει τον υψηλό σεβασμό που απολάμβανε η μέλισσα στους αρχαίους λαούς

(Ιερογλυφικό που απεικονίζει τη μέλισσα)

του Άντριου Γκόουγκ

( προσαρμογή επιμέλεια κειμένου - Νίκος Κατσινόπουλος )

Ιερή

(32)

Π ρ ο ϊ σ τ ο ρ ι κ έ ς ε μ μ ο ν έ ςΗ προϊστορία είναι γεμάτη από στοι-

χεία που υποδηλώνουν την εμμονή των ανθρώπων με τις μέλισσες Στην επονο-μαζόμενη laquoΣπηλιά της Αράχνηςraquo κοντά στην Βαλένθια της Ισπανίας μια σπηλαι-ογραφία 15000 ετών απεικονίζει μια αν-θρώπινη φιγούρα που αποφασιστικά δι-ακινδυνεύει τη ζωή της προκειμένου να συλλέξει το μέλι από την κηρήθρα ενός μελισσιού που βρίσκεται σε έναν επικίν-δυνο απότομο βράχο Και φυσικά είναι η μέλισσα που οδηγεί τους αρχαίους σαμά-νους στα παραισθησιογόνα φυτά η δρά-ση των οποίων μεταφέρει τη συνείδησή τους στον πνευματικό κόσμο των θεώνΠρόσφατες έρευνες έχουν αποκαλύψει

προς έκπληξη πολλών ότι ένας ήχος που θυμίζει βούισμα μέλισσας παρατηρείται κατά τη στιγμή της αλλαγής επιπέδου της ανθρώπινης συνείδησης Το φαινό-μενο αυτό έχει αναφερθεί ότι συμβαίνει και σε άτομα που έχουν υποστεί την λε-γόμενη laquoαπαγωγή από εξωγήινουςraquo που βλέπουν οπτασίας ή έχουν επιθανάτιες εμπειρίες Μήπως γνώριζαν αυτό το φαι-νόμενο οι αρχαίοι και πίστευαν ότι είναι ένα στοιχείο που προσδίδει κάποια ιδιαι-τερότητα στη μέλισσαΣτην Ανατολία έχει βρεθεί ένα άγαλμα

10000 ετών το οποίο απεικονίζει τη Μη-τέρα Θεά να φοράει στο κεφάλι μια κίτρι-

(Η αιγυπτιακή μυθολογία περιέχει αναρίθμητες αναφορές στις μέλισσες συμπεριλαμβανομένης και της πεποίθησης ότι οι μέλισσες δημιουργούνταν από τα δάκρυα του πιο σημαντικού θεού τους του Ρα)

νη ndash πορτοκαλί τιάρα σαν κυψέλη ndash ένα στοιχείο που έχει οδηγήσει τους ειδικούς στο ότι εκείνη την περίοδο η Μητέρα Θεά είχε αρχίσει να μεταλλάσσεται σε Μέλισ-σα Βασίλισσα ή μέλισσα θεάΣτον νεολιθικό οικισμό Τσατάλ Χουγι-

ούκ υπάρχουν υποτυπώδεις απεικονί-σεις μελισσών (6540 πΧ) γύρω από το κεφάλι κάποιας θεότητας σχηματίζο-ντας μια άλω Οι Σουμέριοι ωστόσο θε-ωρούνται πρόγονοι της οργανωμένης μελισσοτροφίας Αυτοί ήταν που επινόη-σαν την απιθεραπεία δηλαδή την ιατρι-κή χρήση των προϊόντων της μέλισσας όπως του μελιού της γύρης του βασιλι-κού πολτού της πρόπολης και του δηλη-τηρίου της μέλισσαςΣουμεριακά ανάγλυφα που απεικο-

νίζουν τη λατρεία κάποιων παράξενων ιπτάμενων μορφών έχουν συχνά ερμη-νευτεί ως ενδείξεις εξωγήινης επέμβασης Στα πλαίσια όμως των οφελών της με-λισσοτροφίας είναι πιθανότερο να απο-τυπώνουν τη λατρεία των μελισσών Οι Σουμεριακές απεικονίσεις άλλωστε ήταν που οδήγησαν στη δημιουργία του μοτί-βου της θεάς που χορεύει μια θηλυκή χο-ρεύτρια με τα χέρια κυρτωμένα γύρω από το κεφάλι της για την οποία οι μελετητές πιστεύουν ότι αναπαριστά μια ιέρεια της θεάς μέλισσας Το μοτίβο το οποίο απέ-κτησε κεντρικό ρόλο στον αιγυπτιακό

(33)

(34)

Ιερή

(35)

συμβολισμό φαίνεται να βασίζεται στη μοναδική ικανότητα των με-λισσών να επικοινωνούν μεταξύ τους μέσω ενός ρυθμικού χορού Μια μέλισσα μπορεί να πετάξει σε απόσταση μεγαλύτερη από 5 χιλιόμετρα από την κυψέλη της για να εντοπίσει τροφή και επιστρέφει για να με-

ταδώσει την πληροφορία στις υπόλοιπες μέσω του χορού - ένα είδος φυσικού συστήματος πλοήγησης

Οι άνθρωποι λοιπόν είχαν ανακαλύψει την τερά-στια σημασία της προσφοράς τη μέλισσας πριν από δέκα ή περισσότερες χιλιάδες χρόνια ήδη ίσως από την αχλή της προϊστορίας τους Καθώς αναπτυσσό-

ταν ο πολιτισμός κατά μήκος του ποταμού Νείλου και εξελισσόταν σιγά σιγά η δυναστική περίοδος της αρχαίας Αί-

γυπτο η λατρείας της μέλισσας και οι παραδόσεις για αυτήν εναγκαλίστηκαν σε τέτοιο βαθμό με τον πολιτισμό όσο ποτέ

στο παρελθόν ή στο μέλλον

Η Θ ε ά Μ έ λ ι σ σ α σ τ η α ρ χ α ί α Α ί γ υ π τ οΑρκετοί αιγυπτιολόγοι πι-στεύουν ότι οι Σουμερια-κές παραδόσεις ταξίδευσαν κατά μήκος της Ανατολι-κής Αιγυπτιακής Ερήμου

έως την Κοιλάδα του Νείλου Τα περίφημα αφρικανικά Ουαντί

(κοίτες ξεροπόταμων στις οποίες δημιουργούνται πε-ριστασιακά οάσεις) φημί-

ζονται για τις προδυναστικές βραχογραφίες τους που παρουσιάζουν

ιπτάμενες μορφές με εξογκωμένα χαρακτηρι-στικά σαν φτερά Ασυνήθιστες γραμμές εκτείνο-νται προς τα επάνω πίσω από το κεφάλι της κεντρι-κής μορφής θυμίζοντας τις κεραίες της μέλισσας

ενώ παραπέμπουν στο σχήμα των εξογκωμάτων που χαρακτηρίζουν τα αιγυπτιακά στέμμα-

τα στους αιώνες που θα ακολουθήσουνΑποτυπώνεται ακόμη το μοτίβο

της Θεάς που Χορεύει μια γυναί-κα με τα χέρια της κυρτωμένα επάνω από το κεφάλι της

(Το ένδυμα του Ναπολέοντα κατά την ενθρόνισή του ήταν διακοσμημένο με μέλισσες)

(Συλλογή μελιού στην Ισπανία 13000 πΧ)

Ιερή

(Το ένδυμα του Ναπολέοντα κατά την

ενθρόνισή του ήταν διακοσμημένο με

μέλισσες)

(36)

όπως ακριβώς η laquoχορεύτριαraquo Θεά μέλισσα που παρουσιάζεται σε ανάγλυφα των Σουμέριων και των κεντρο-Ευρωπαικών λαών χιλιάδες χρόνια νωρίτερα Η απεικόνιση είναι διαδεδομένη στην αιγυπτιακή μυθολογία και φαίνεται να προέρ-χεται από την μοναδική ικανότητα της μέλισ-σας να επικοινωνεί με τον laquoχορόraquo Ένα άλλο στοιχείο για την καλλιτεχνική

επιρροή που φαίνεται να έχει ασκήσει η μέλισ-σα εντοπίζεται στα τελετουργικά ενδύματα των Αιγυπτίων τα οποία παρουσιάζουν στιλι-στικές ομοιότητες με αυτήν Το στέμμα νέμες για παράδειγμα αποτελείται από εναλλασσόμε-νες κίτρινες και σκούρες οριζόντιες λωρίδες Τέ-τοιες οπτικές ομοιότητες είναι εμφανείς σε πολ-λά ανάγλυφα και αγάλματα Εντυπωσιακότερη όμως είναι αυτή που παρουσιάζεται στη νεκρι-κή μάσκα του Φαραώ Τουταγχαμών της 18ης δυναστείας η οποία δείχνει τον Φαραώ στολι-σμένο με εναλλασσόμενες μαύρες και κίτρινες λωρίδες όπως ακριβώς μια μέλισσαΗ έλξη της Αιγύπτου προς τις μέλισσες φαίνε-

ται ότι ξεκινάει από πολύ πρώιμη εποχή Η βό-ρεια Αίγυπτο η έκταση που απλώνεται από το Δέλτα έως τη Μέμφιδα ονομαζόταν laquoΤα Μπί-τιraquo - γη της μέλισσας Ο φαραώ Μένες ιδρυτής της Πρώτης Αιγυπτιακής Δυναστεία έφερε το αξίωμα του laquoΜελισσοτρόφουraquo ένας τίτλος που

αποδιδόταν σε όλους τους Φαραώ που ακολού-θησαν και η απεικόνιση μιας μέλισσας βρισκό-ταν δίπλα στην σφραγίδα που έφερε το όνομά τουςΟ αιγυπτιακός θεός Μιν έφερε τον τίτλο laquoΚύ-

ριος των Άγριων Μελισσώνraquo και χρονολογεί-ται από το 3000 πΧ ή νωρίτερα Παρόμοια η αιγυπτιακή θεά Νέιθ ήταν μια πολεμική θεό-τητα που της αποδίδονταν ο συμβολισμός της γονιμότητας και ιδιότητες παρθένου χαρακτη-ριστικά της Βασίλισσας μέλισσας Στη Σάιδα η Νέιθ θεωρούνταν ως η Θεά του laquoΟίκου των Μελισσώνraquo και μητέρα του Ρα του laquoκυβερνή-τη των πάντωνraquo Η αιγυπτιακή μυθολογία πε-ριέχει αναρίθμητες αναφορές στις μέλισσες συ-μπεριλαμβανομένης και της πεποίθησης ότι οι μέλισσες δημιουργούνταν από τα δάκρυα του πιο σημαντικού θεού τους του Ρα Μέλισσες απεικονίζονται σε αιγυπτιακούς

τάφους και οι συνήθεις προσφορές στις πιο ση-μαντικές θεότητες ήταν το μέλι Πραγματικά το μέλι ήταν το laquoνέκταρ των θεώνraquo και όπως οι Σουμέριοι πριν από αυτούς οι Αιγύπτιοι για-τροί το χρησιμοποιούσαν ως βασικό συστατικό για πολλά φαρμακευτικά σκευάσματα και θε-ραπείες συμπεριλαμβανομένων και των πρώι-μων μορφών μομιοποίησηςΈνα αιγυπτιακό μνημείο που παρουσιάζει μια

(Ο Ναπολέων ακολουθώντας τη παράδοση των Μεροβίγγιων βασιλιάδων της Γαλλίας -από τους οποίους ο διάσημος Βασιλιάς Τσιλντερικ ανακαλύφθηκε ενταφιασμένος με 300 μέλισσες κατασκευασμένες από καθαρό χρυσό- εξασφάλισε ότι το σύμβολο της μέλισσας θα ενσωματωθεί στη διακόσμηση και στην τεχνοτροπία του παλατιού υιοθέτησε δε το laquoΗ Μέλισσαraquo ως παρατσούκλι του)

(37)

παράξενη μορφή συμβολισμού μέλισσας είναι η βαθμιδωτή πυραμίδα της Σακκάρα η οποία πα-ραπέμπει στα εξάγωνα κελιά της κηρήθρας με τις έξι βαθμίδες της επάνω από το έδαφος και μια ιδιαίτερη κάτω ndash τη νεκρόπολη του ταύρου Άπι που ονομάζεται Σεράπειο Οι Αιγυπτιολό-γοι πιστεύουν ότι στον ταύρο Άπι αποδίδονταν οι αναγεννητικές ιδιότητες του θεού Πτά της Μέμφιδας ndash του αιγυπτιακού θεού της μετεν-σάρκωσης Πίστευαν επίσης ότι αυτοί που ει-σέπνεαν την ανάσα του ταύρου Άπι λάμβαναν το δώρο της προφητείας και το σημαντικότε-ρο από όλα οι Αιγύπτιοι πίστευαν ότι ο ταύρος μεταμορφωνόταν σε Άπι Όσιρι μετά θάνατον Το λατινικό Άπις που σημαίνει μέλισσα προ-έρχεται πιθανόν από το μεσοποταμιακό Σίπα ndash

Ιερή

(Ιερογλυφικό που απεικονίζει τη μέλισσα)

(Το τεκτονικό λογγείο του Ουάσιγκτον Η κυψέλη διακρίνεται στο επάνω μέρος του

στο κέντρο)

(38)

κή ρωμαϊκή θρησκεία που σχετιζόταν με τη τε-λετουργική σφαγή των ταύρωνΈνας άλλος αρχαίος πολιτισμός που επηρε-

άστηκε από τους αρχαίους Αιγυπτίους ήταν ο Μινωϊκός Είχε στενή σχέση με τους Αιγύπτι-ους οι οποίοι ήταν ειδικοί στη μελισσοκομία μια Τέχνη που αργότερα εισήχθη στην Ελλά-δα Αυτό μας οδηγεί σε ένα άλλο εντυπωσιακό του αιγυπτιακού συμβολισμού για τη μέλισ-σα Η Σφίγγα το περίφημο μνημείο της χώρας ονομαζόταν Χουν νμπ στα αιγυπτιακά όμως οι Έλληνες του έδωσαν το όνομα που είναι σή-μερα γνωστό Πως όμως συνδέεται αυτό με τη μέλισσα Η μινωική λέξη για τη μέλισσα ήταν σφέξ Τι συμπέρασμα βγάζουμε από αυτό Ο πο-λιτισμός που έμαθε στους Έλληνες την Τέχνη της μελισσοκομίας χρησιμοποιούσε τη λέξη σφεξ για να ονομάσει τη μέλισσα ndash και οι Έλ-ληνες έδωσαν αυτό το όνομα στη θεά που απει-κονίζει το μνημείο Μήπως η Σφίγγα υπήρχε ήδη όταν ο Μένες δημιούργησε το αιγυπτιακό βασίλειο και ήταν γνωστό ότι αναπαριστούσε μια μέλισσα θεά και έτσι αποδόθηκε στον Φα-ραώ ο τίτλος Μελισσοτρόφος Η πιθανότητα εί-ναι προκλητική και δεδομένης της γοητείας που ασκούσαν οι μέλισσες στους Αιγύπτιους δεν φαίνεται και τόσο εξωπραγματική

Η μ έ λ ι σ σ α σ ε κ ρ ί σ η ndash ο ά ν θ ρ ω π ο ς σ ε κ ρ ί σ ηΗ λατρεία των Σουμερίων και των Αιγυπτίων

για τη μέλισσα μεταδόθηκε στην Ελλάδα όπου μέλισσες απεικονίζονται σε αγάλματα των πιο

Ασίπα που σημαίνει ο Μεγάλος Ποιμένας στον Ουρανό και Άπις σημαίνει Όσιρις Αυτό συν-δέεται με την πίστη ότι μετά θάνατον η ψυχή του Φαραώ συνδεόταν με τον Όσιρι ως ένα άστρο στον αστερισμό του ΩρίωναΈνας ταύρος Άπις σύμφωνα με τους αιγυπτι-

ακούς μύθους δημιουργούσε 1000 μέλισσες και οι μέλισσες αντιπροσώπευαν ψυχές Είναι επίσης ενδιαφέρον ότι η αιγυπτιακή θεότητα Νούτ ήταν θεά του ουρανού ndash της περιοχής των μελισσών ndash και έφερε τον τίτλο laquoΑυτή που Κα-τέχει Χίλιες Ψυχέςraquo ο οποίος φαίνεται να παρα-πέμπει στις χίλιες μέλισσες ή ψυχές που δημι-ουργούνται από το σώμα του ταύρου ΆπιΤο εβραϊκό γράμμα Άλεφ συμβολίζει το laquoχί-

λιαraquo και αντίστοιχο προ σιναϊτικό και το προ κανανιτικό σύμβολο απεικόνιζε το κεφάλι ενός ταύρου παραπέμποντας στο ότι 1000 μέλισ-σες ndash ή αναγεννημένες ψυχές ndash δημιουργού-νται από τη θυσία ενός ταύρου Άπι Επιπλέον η αριθμητική αξία της εβραϊκή λέξη για τον Ιη-σού ndash τον Μεσσία ο οποίος βασίζεται στο πρό-τυπο του Όσιρι ndash είναι πάλι 1000Έτσι η αρχαία πεποίθηση ότι οι μέλισσες δη-

μιουργούνται από ταύρους εύλογα οδηγεί στην εικασία ότι η υπόγεια νεκρόπολη η οποία εί-ναι γνωστή ως Σεράπειο ίσως να ήταν ένα τε-λετουργικό κέντρο αναγέννησης προορισμέ-νο να ανακυκλώνει ψυχές από τα κεφάλια των ταύρων και όχι απλά ένα μαυσωλείο για ταύ-ρους Μήπως οι τελετουργίες που πραγματο-ποιούνταν στο Σεράπειο αποτελούσαν την πιο πρώιμη μορφή του Μιθραϊσμού τη μυστηρια-

(Ο Ρούντολφ Στέινερ (1861-1925) είχε laquoπροβλέψειraquo ότι οι μέλισσες θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε αναφέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότερο από 4 χρόνια ζωής)

(39)

σημαντικών θεών των Ελλήνων Έτσι ανα-πτύσσεται η αντίληψη της Θεάς μέλισσας και δημιουργείται η τιμητική θέση των ιερειών που ονομάζονται Μέλισσες οι οποίες αργότε-ρα μετεξελίσσονται στις Σίβιλες Σύμφωνα με κάποιες παραδόσεις μάλιστα ο δεύτερος ναός στους Δελφούς ήταν κατασκευασμένος εξολο-κλήρου από μέλισσες και ο ομφαλός θύμιζε κυ-ψέλη περιτριγυρισμένη από μέλισσεςΟι Ρωμαίοι εξασκούσαν τον Μιθραϊσμό μια

μυστικιστική θρησκεία σημαντικό στοιχείο της οποίας ήταν η θυσία των ταύρων που θυ-μίζει τις τελετουργίες των Αιγυπτίων στο Σε-ράπειο Απόηχος αυτών των τελετουργιών στη σύγχρονη εποχή φαίνεται να είναι οι ταυ-ρομαχίες της Ισπανίας Η σύνδεση αυτή επιβε-βαιώνεται έμμεσα από το ότι αρκετές από τις παλιότερες αρένες της χώρας έχουν κατασκευ-αστεί επάνω ή πολύ κοντά σε αρχαία ιερά του ΜίθραΟι Μάγια λάτρευαν τη μέλισσα και απεικό-

νιζαν θεούς με τη μορφή της στους σημαντι-κότερους ναούς τους Έως και την Ινδία οι θρησκείες υιοθέτησαν θεότητες μέλισσες στη μυθολογία τους Ακόμη και η καθολική εκ-κλησία ενσωμάτωσε τη μέλισσα ως ένα σύμβο-λο της αυθεντίας του Πάπα πράγμα που μπο-

ρούμε να δούμε στην Πόλη του ΒατικανούΠέτρινα καταλύματα με τη μορφή κυ-

ψελών κατασκευάστηκαν στην αρχαιότητα από την Ιρλανδία έως την Αφρική ενώ ο Χέ-νριχ Χίμλεραπό τους ισχυρότερους άνδρες στη Γερμανία του Χίτλερ κατασκεύασε το ιερότερο τελετουργικό κέντρο των SS με τη μορφή κυψέλης στα θεμέλια τους κάστρου ΒέβελσμπουργκΠολιτικά κινήματα όπως ο κομουνι-

σμός εμπνεύστηκαν από την αλτρουιστική συμπεριφορά που εμφανίζεται στην κυψέ-λη ως πρότυπο για τις ιδεολογίες τους Με-γάλοι ηγέτες επίσης ακολούθησαν την πα-ράδοση των προγόνων τους και συνδέθηκαν με διάφορους τρόπους με τη μέλισσα Ο Ναπολέων για παράδειγμα ακολουθώ-

ντας τη παράδοση των Μεροβίγγιων βασιλι-άδων της Γαλλίας - από τους οποίους ο διά-σημος Βασιλιάς Τσιλντερικ ανακαλύφθηκε ενταφιασμένος με 300 μέλισσες κατασκευα-σμένες από καθαρό χρυσό - εξασφάλισε ότι το σύμβολο της μέλισσας θα ενσωματωθεί στη διακόσμηση και στην τεχνοτροπία του παλατιού υιοθέτησε δε το laquoΗ Μέλισσαraquo ως παρατσούκλι του Πιστεύεται ακόμη ότι η μέλισσα είναι ο

Ιερή

(Απεικόνιση κηρήθρας από την Τσατάλ Χουγιούκ 6600 πΧ)

(Σουμεριακή πινακίδα ndash απεικόνιση της λατρείας της μέλισσας)

(40)

νερ (1861-1925) Είχε laquoπροβλέψειraquo μάλιστα ότι θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε ανα-φέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότε-ρο από 4 χρόνια ζωής Από το 2008 οι μέλισ-σες άρχισαν να εκλείπουν με ανησυχητικούς ρυθμούς Συμπτωματικά() βρισκόμαστε στα όρια της πρόβλεψης του Στέινερ και στο χρο-νικό περιθώριο που ανέφερε ο Αϊνστάιν Επιπλέον έχουμε αρχίσει να διανύουμε σε

ένα έτος που έχει επιβαρυνθεί με θεωρίες για καταστροφή του κόσμου μας ή για αναγέν-νησή του ndash ανάλογα με πια θεωρία είστε δι-ατεθειμένος να πιστέψετε ndash και βρισκόμαστε στη δίνη μια πολύπλευρης και πολυσύνθετης κρίσης με κορυφή του παγόβουνου την οικο-νομία Το τι θα συμβεί θα το δείξει ο χρόνος Ωστό-

σο φαίνεται ότι η μέλισσα η ιερή μέλισσα εί-ναι διαχρονικά συνυφασμένη με την εξέλιξη του πολιτισμού ακόμη ίσως και με την ύπαρ-ξη του ανθρώπου στον πλανήτη

Σημείωση Το πλήρες κείμενο της μελέτης του

Andrew Gough στα αγγλικά μπορείτε να το βρείτε

στο httpandrewgoughcoukbee1_1html

πρόδρομος του εραλδικού κρίνου του εθνι-κού συμβόλου της ΓαλλίαςΟ ελευθεροτεκτονισμός που διαδόθηκε στις

ΗΠΑ ήδη από την ίδρυσή τους ευνοήθη-κε από σημαντικούς ανθρώπους όπως ο Τό-μας Τζέφερσον ο οποίος έγραφε με πάθος για την σημαντικότητα των μελισσών ενώ άλ-λοι όπως ο Πρόεδρος Τζόρτζ Ουάσιγκντον ενσωμάτωσε την κυψέλη στο τεκτονικό λογ-γείο του Χωρίς αμφιβολία η πρώιμη Αμερι-κανική κοινωνία δανείστηκε πολλές από τις φιλοσοφικές αρχές της από τον Ελευθεροτε-κτονισμό ενσωματώνοντας συμβολισμό και θέματα με μέλισσες στις τελετουργίες της Η δομή του κράτους τουλάχιστον σε αυτή

την πρώιμη περίοδο ακολούθησε τη δομή τη σταθερότητα και την αλτρουιστική συμπερι-φορά που χαρακτηρίζουν την κυψέλη όπως είχαν κάνει κοινωνίες και κινήματα χιλιάδες χρόνια πριν από αυτήνΜια ένδειξη για την επιρροή της μέλισσας

στους ιδρυτές των ΗΠΑ φαίνεται από το ότι ολόκληρη η δυτική περιοχή της χώρας ονο-μαζόταν αρχικά Ντεζερέ (μέλισσα)Η μέλισσα είχε αποτελέσει κεντρικό θέμα σε

πολλά κείμενα και διαλέξεις του αυστριακού φιλόσοφου και μυστικιστή Ρούντολφ Στέι-

(Το περίφημο μινωικό κόσμημα με τις μέλισσες) (Το τεκτονικό λογγείο του Ουάσιγκτον Η κυψέλη διακρίνεται στο επάνω μέρος του στο κέντρο)

(41)

ΓιώργοςΙωάννου( Ο Γ Ιωάννου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1927 Πήρε πτυχίο φιλολογίας από το ΑΠΘ και το 1960 διορίστηκε φιλόλογος Το 1971 μετατέθηκε στην Αθήνα αρχικά σε γυμνάσιο και μετά στο υπουργείο ΠαιδείαςΠέθανε στην Αθήνα το 1985

Ποιητικές συλλογέςlaquoΗλιοτρόπιαraquo ιδιωτική έκδοση Θεσσαλονίκη 1954laquoΤα Χίλια Δέντραraquo εκδ Διαγωνίου Θεσσαλονίκη 1963laquoΤα Χίλια Δέντρα amp άλλα ποιήματα (1954-1963)raquo εκδ Ερμής Αθήνα 1973 )

(42)

ldquoΣαν τη μητέρα αλήθειαrdquo

Πηγαίνει αργά στο σινεμά

μάλιστα στον εξώστη

Σrsquo έργα κατά προτίμηση βουβά

και θαμπωμένα Κι εκεί

- μέσα στους τόσους εξευτελισμούς -

η μόνη του χαρά να βλέπει τις γυναίκες

της γενιάς γύρω απrsquo το τριάντα

Με κείνα τα βαθιά καπέλα

με τις σειρές τα περιδέραια

τα μάτια τα κοντά μαλλιά∙

με τις ψιλές γλυκιές φωνές

με τις κινήσεις τους τις μητρικές

Σαν τη μητέρα αλήθεια∙

σαν τη μάνα του

των πρώτων παιδικών του χρόνων

Τότε που τον φωνάζανε μοναχογιό

(43)

( επιμέλεια - Έλλη Ιωαννίδου )

Ο αετόςκαι η χελώνα( Η λ ο γ ι κ ή η σ ύ ν ε σ η κ α ι η φ ρ ό ν η σ η σ α ν α ε τ ό ς π ε τ ο ύ ν β λ έ π ο υ ν τ α π ρ ά γ μ α τ α κ α θ α ρ ά κ α ι α π ό ψ η λ ά Π ρ ο σ π α θ ο ύ ν ν α β ά λ ο υ ν σ τ η θ έ σ η κ α ι σ τ α ό ρ ι ά τ ο υ τ ο ν μ α τ α ι ό δ ο ξ ο ε π ι π ό λ α ι ο ε α υ τ ό μ α ς π ο υ σ έ ρ ν ε τ α ι σ τ η γ η σ α ν τ η χ ε λ ώ ν α )

(44)

Οι Μύθοι του Αίσωπου είναι μικρές ιστορίες εμπνευ-σμένες από την ίδια τη ζωή και διακρίνονται για τον συμβολικό και αλληγορικό χαρακτήρα τους Ο Αίσωπος είχε γράψει πολλούς μύθους για να σατιρίσει δια-

κωμωδήσει ή και να ειρωνευτεί την καθημερινότητα των Ελ-λήνων Ένας από αυτούς ήταν και ο μύθος του αετού με τη χε-λώνα Εδώ θα τον παρουσιάσουμε κάπως διαφορετικά Η ιστορία θα αρχίσει μέσα στη θάλασσα

άποτε ας πούμε τα παλιά χρόνια μια χελώνα μουρμού-ριζε για την άτυχη μοίρα της κολυμπώντας αργά μέσα στη θά-λασσα Την ενοχλούσε που τα άλλα ζώα μπορούσαν να τρέχουν γρήγορα στη γη ενώ εκείνη δεν τα κατάφερνε Την ενοχλού-σε που τα πουλιά μπορούσαν να πετάνε στον καθαρό αέρα και να βλέπουν τόσα από κει ψηλά ενώ εκείνη ήταν μέσα στο νερό και κολυμπούσε αργά Την ενοχλούσε ακόμα και τις φορές που έβγαινε στη στεριά για να γεννήσει και κουραζόταν τόσο πολύΑυτά σκεφτόταν λυπημένη σε μια παραλία Ξαφνικά είδε

ένα αετό να σχηματίζει κύκλους γύρω από τα σύννεφα καθώς πετούσε ψηλά με τις ανοιχτές και δυνατές φτερούγες του Του φώναξε όσο πιο δυνατά μπορούσε για να την ακούσει Και όταν αυτός χαμήλωσε αρκετά την ρώτησε τι ήθελε Η χελώνα τότε τον παρακάλεσε μιας και είναι ο βασιλιάς των πτηνών να της μάθει να πετάει όπως εκείνος Να βλέπει τον κόσμο από ψηλά Να νοιώθει δυνατή και ελαφριά συνάμαΟ αετός που θεώρησε παράλογη την επιθυμία τής χελώνας

αρνήθηκε Προσπάθησε να της εξηγήσει ότι δεν ήταν στη

και η χελώναΔιασκευή στον μύθο του Αίσωπου

( κείμενο εικόνα - Έλλη Ιωαννίδου )

(45)

φύση της να πετάει Μπορούσε να χαρεί τα δικά της προνόμια να κολυμπάει δηλαδή στα βαθειά νερά να κάνει βόλτες στην άμμοhellip πράγματα που ακόμα και αυτός - ένας βασιλιάς - δεν μπορεί να χαρεί όπως εκεί-νη Άλλωστε μια τέτοια προσπάθεια να μάθει δηλαδή να πετά μπορεί να την κατέστρεφε Αυτά της είπε και πέταξε μακριά της νομίζοντας ότι

την είχε συνετίσει Η χελώνα όμως ήταν ανένδοτη Συνέχισε να τον

θερμοπαρακαλεί και το έκανε όποτε τον έβλεπε να πετά πάνω από την παραλία Ώσπου μια μέρα ο αετός δεν άντεξε άλλο να της αρνείται Βαρέθηκε άλλωστε τα παρακάλια και την επιπολαιότητά της Τη γράπω-σε με τα δυνατά νύχια του και πέταξε μαζί της ψηλά πάνω από τα κύματα Η ευτυχία της χελώνας γι αυτά τα λίγα λεπτά ήταν απερίγραπτη Βιαστική και άμυ-αλη όπως ήταν νομίζοντας ότι θα μοιάσει στον αετό του ζήτησε να την αφήσει πάνω από τα σύννεφα Ήθελε να συνεχίσει μόνη της να πετάει σίγουρη για τον εαυτό της Έτσι κι έγινε Ο αετός την άφησε να πέσει όπως ακριβώς του είχε ζητήσει με αποτέλεσμα να γκρεμοτσακιστεί πάνω στα βράχια που την περίμε-ναν δίπλα στην ακτή Η δύστυχη χελώνα που ήθε-λε να πετάξει συντρίφτηκε παταγωδώς Δεν άκουσε τα λόγια της σύνεσης από το στόμα του αετού αλλά παρασύρθηκε από τις δικές της παράλογες επιθυμίες έξω από τη φύση της Το τέλος της όπως και όσων δεν ακολουθούν τα λόγια της σύνεσης και της φρόνη-σης ήταν να καταστραφεί και μάλιστα με πολύ άσχη-μο τρόπο

Η θαλάσσια χελώνα Caretta caretta εί-ναι ένα κινδυνεύον είδος Θα τη συναντή-σουμε να κολυμπάει σε όλα τα μήκη και πλάτη των ελληνικών θαλασσών αλλά η ιδιαίτερη σημασία της χώρας μας έγκει-ται στο ότι φιλοξενούμε κάποιες από τις σημαντικότερες παραλίες για την ανα-παραγωγή και φωλεοποίηση της καρέτα στη ΜεσόγειοΗ χελώνα καρέτα είναι ίσως ένα από τα

πιο εμβληματικά είδη των μεσογειακών και ελληνικών θαλασσών και ένα από τα επτά είδη θαλάσσιων χελωνών που υπάρ-χουν στον πλανήτη Αν καταφέρει να ξεφύγει από τους φυσικούς εχθρούς της αλλά και από τις ανθρώπινες επιδράσεις και απειλές θα ζήσει περίπου 80 χρόνια Όταν μεγαλώσει περίπου μετά από δύο έως τρεις δεκαετίες και έρθει η ώρα τής αναπαραγωγής της θα επιστρέψει στην ίδια περιοχή και θα επιλέξει την παραλία όπου γεννήθηκε και η ίδια για να κάνει τη φωλιά της

Η θαλάσσια χελώνα Κ α ρ έ τ α - ΚαρέταΖ ω ή π ο υ α π ε ι λ ε ί τ α ι

(46)

Τα αποσπάσματα του κειμένου και πληροφορίες είναι από το site httpwwwwwfgrelendangered-speciescaretta

Σε κάθε περίοδο ωοτοκίας η θαλάσσια χελώνα θα γεννήσει δύο έως τρεις φορές Θα δημιουρ-γήσει τη φωλιά της σε αμμώδεις παραλίες και σε βάθος περίπου 60 εκατοστών Σε κάθε φωλιά φιλοξενούνται μέχρι και 120 αυγά τα οποία εκ-κολάπτονται για 55 ημέρες Η θήρα των αυγών από αλεπούδες σκυλιά κλπ αποτελεί ένα επιπλέ-ον πρόβλημα και έχει παρατηρηθεί σε παραλίες ωοτοκίας της Πελοποννήσου επηρεάζοντας το 40 των φωλιών Σημαντική απειλή συνιστούν και τα σκουπίδια στη θάλασσα Ειδικότερα οι πλαστικές σακούλες υποβαθμίζουν το θαλάσσιο οικοσύστημα και μπορούν να οδηγήσουν σε θά-νατο τις θαλάσσιες χελώνες αφού τις ξεγελούν λόγω της ομοιότητάς τους με τσούχτρες μία από τις πιο αγαπημένες τροφές της καρέτα

Η ζωή που προστατεύουμε και η ιστορία των Σεκανίων της Ζακύνθουhellip

Η προστασία της καρέτα είναι για εμάς σχε-δόν laquoπροσωπική υπόθεσηraquo που διαρκεί και εξελίσσεται για πολλές δεκαετίες Για τη δια-τήρηση και προστασία του είδους οργανώσα-με το 1994 πανευρωπαϊκή εκστρατεία για την αγορά της περιοχής που περιβάλλει την παρα-λία των Σεκανίων Ως αποτέλεσμα σε μία πολύ αβέβαιη για την προστασία του είδους περίοδο με τα χρήματα που συγκεντρώθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αλλά και από συνεισφο-ρές ιδιωτών αγοράσαμε το 90 της έκτασης γύρω από τα Σεκάνια Σκοπός της αγοράς ήταν τόσο η αποτροπή της τουριστικής ανάπτυξης

της περιοχής όσο και η κατά το δυνα-τόν καλύτερη διαχείρισή της ώστε να προστατευθεί η σημαντικότερη παραλία ωοτοκίας για τη θαλάσσια χελώνα

Yπεύθυνη προγράμματος Χαρίκλεια Μινώτου cminotouwwfgr τηλ 210 33 14 893

Κ α ρ έ τ α - Καρέτα

httpswwwyoutubecomwatchv=yDnbTGBSxyA

httpswwwyoutubecomwatchv=T8eGw1oyYoQ

Αν θες να δεις VIDEO με χελωνάκια πάνω στην άμμο να τρέχουν προς το νερό πάτησε στα links

httpswwwyoutubecomwatchv=nHok4ZdJ2A0

(47)

Κ Ι Ν Η Μ Α Τ Ο Γ Ρ Α Φ Ο Σ -ldquoΠρόμαχοςrdquoΠ ρ ό κ ε ι τ α ι για μια αισθηματική ταινία

με φόντο την επιστροφή των Γλυπτών του Παρ-θενώνα από το Βρετανικό Μουσείο Ας σημειωθεί ότι η πρώτη επίσημη προβολή της ταινίας πραγ-ματοποιήθηκε στο Μουσείο της ΑκρόποληςΟ Ανδρέας (Παντελής Κοντογιάννης) αναγκά-

στηκε να αφήσει την Ελλάδα όταν ήταν παι-δί Επιστρέφει ενήλικος μετά από πρόσκληση του διευθυντή του Μουσείου της Ακρόπολης (Giancarlo Giannini) για να προχωρήσει την υπό-θεση κατά του Βρετανικού μουσείουΒρισκόμαστε στην Αθήνα του 2011 εν μέσω

της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης που έχει ξεσπάσει στη χώρα Ο Ανδρέας συγκεντρώνει αποδεικτικά στοιχεία για να αποδείξει ότι πλα-στογραφήθηκαν έγγραφα ώστε να επιτραπεί η πώληση των γλυπτών στο Βρετανικό Κοινοβού-λιο το 1816 Στη συνέχεια επιστρέφει στο Λονδί-νο όπου με τη βοήθεια της Ελένης (Κασσάνδρα Βογιατζή) συναδέλφου του αλλά και αντικείμε-

νο του πόθου του ξεκινάει τις απαραίτητες νο-μικές διαδικασίεςΟι δύο δικηγόροι έχουν μπροστά τους έναν

laquoμακρύ δρόμοraquo και θα πρέπει να δώσουν σκλη-ρό αγώνα για να πετύχουν την επαναφορά των κλεμμένων γλυπτών στην αρχική ndashκαι αρμό-ζουσα- θέση τουςΣκηνοθεσία Κέρτε και Τζον Βούρχις

Παίζουν Παντελής Κοντογιάννης Κασσάνδρα

Βογιατζή Γιώργος Χωραφάς Τζιανκάρλο Τζιανίνι

Γιώργος Βογιατζής Σπύρος Φωκάς Πολ Φρίμαν

Μάικλ Μπέρνς

(48)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

Τ η ν Τ ε τ ά ρ τ η 3 Δεκεμβρίου εγκαινιάσθηκε στο Βυζαντινό και Χριστια-νικό Μουσείο η έκθεση laquoΟ Δομήνικος Θεο-τοκόπουλος πριν από τον El Grecoraquo η οποία πραγματοποιείται στο πλαίσιο του ελληνικού επετειακού προγράμματος για τα 400 χρόνια από το θάνατο του El GrecoΗ έκθεση παρουσιάζει το πολιτισμικό περι-

βάλλον μέσα στο οποίο διαμορφώθηκε η προ-σωπικότητα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου πριν αναχωρήσει από τον Χάνδακα της Κρή-της (το σημερινό Ηράκλειο) για τη Βενετία το 1567Τι γνωρίζουμε για την Κρήτη του 16ου αιώ-

να και την κοινωνία της μέσα στην οποία γεν-νήθηκε μαθήτευσε και εργάστηκε ο νεαρός Δομήνικος Θεοτοκόπουλος Πώς δούλευαν οι Κρητικοί ζωγράφοι τον 16ο αιώνα Ποια κοι-νωνικά φαινόμενα και ποιες ιδεολογικές τά-σεις σχετίζονται με τον τεχνίτη καλλιτέχνη και λόγιο Θεοτοκόπουλο Γιατί ο Θεοτοκόπου-

λος φεύγει από την ΚρήτηΜε αφετηρία αυτά τα ερωτήματα η έκθεση

αφηγείται πτυχές του κοινωνικού και καλλι-τεχνικού περιβάλλοντος τής Κρήτης του 16ου αιώνα μέσα στο οποίο γεννήθηκε μαθήτευσε και ωρίμασε εικαστικά ο Δομήνικος Θεοτοκό-πουλοςΣε τρεις μεγάλες εκθεσιακές ενότητες πα-

ρουσιάζονται 200 περίπου σημαντικά αντι-κείμενα θρησκευτικά και κοσμικά αρχειακές πηγές χειρόγραφα και έντυπα εικόνες και πί-νακες Κρητικών και Ιταλών ζωγράφων του 16ου αιώνα Τα έργα προέρχονται από τις συλ-λογές του Βυζαντινού Μουσείου από συλλο-γές και μουσεία της Ελλάδας Εφορείες Βυζα-ντινών Αρχαιοτήτων μητροπόλεις εκκλησίες και μοναστήρια καθώς και μουσεία του εξω-τερικούΔιάρκεια έκθεσης 4122014 ndash 3132015

Βασ Σοφίας 22 Τηλ 213 213 9500

httpwwwbyzantinemuseumgr

Ε Κ Θ Ε Σ Η - laquo Ο Δ ο μ ή ν ι κ ο ς Θ ε ο τ ο κ ό π ο υ λ ο ς π ρ ι ν α π ό τ ο ν El Grecoraquo

(49)

Η Ε λ λ η ν ι κ ή Εταιρεία Μεταφρα-στών Λογοτεχνίας βράβευσε τη Χάρις Αλε-ξίου για την καλύτερη μετάφραση ξένου λο-γοτεχνικού έργου Η βράβευση αφορούσε τη μετάφραση του βιβλίου laquoΠάντα ήρωεςraquo του Φαμπιάν Μαρσό που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΜεταίχμιοΤο βιβλίο αποτελεί τη συγκλονιστική μαρ-

τυρία του Grand Corps Malade (Ψηλό Άρρω-στο Κορμί όπως είναι το ψευδώνυμό του) ο οποίος έμεινε ατελώς τετραπληγικός εξαιτί-ας ενός μοιραίου ατυχήματος Ωστόσο ένα χρόνο μετά το περιστατικό διέψευσε τις προ-βλέψεις των ειδικών και κατάφερε να περπα-τήσει ξανά Στις σελίδες του βιβλίου του ο Μαρσό αφηγείται τη δωδεκάμηνη περιπέτεια και τις εμπειρίες τόσο τις δικές του όσο και των ομοιοπαθών συντρόφων του από το κέ-ντρο αποκατάστασηςΓια τη γνωριμία της με τον Φαμπιάν Μαρσό

την απόφασή της να προτείνει και να μετα-φράσει το βιβλίο του η Χάρις Αλεξίου αναφέ-ρει laquoΤον Grand Corps Malade τον γνώρισα από τα τραγούδια του Ήταν το νέο πρόσω-πο στη γαλλική μουσική σκηνή στο μουσι-κό είδος της slam H νεολαία της Γαλλίας τον λάτρευε Μου έκανε εντύπωση αυτός ο νέος όμορφος άνδρας με την πατερίτσα του Μου έκανε εντύπωση και το ψευδώνυμό του το laquoψηλό άρρωστο κορμίraquo Το τραγούδι μου ldquoΜεγάλωσαrdquo μόλις είχε κυκλοφορήσει και σκεφτόμουν πως θα μπορούσε να το είχε γρά-ψει αυτός Τον συνάντησα αργότερα σε ένα τηλεοπτικό στούντιο όταν συμμετείχαμε και οι δύο στην εκπομπή του Michel Drucker που έκανε ένα μεγάλο αφιέρωμα στον Ντέμη Ρούσσο

Δύο χρόνια αργότερα ο φίλος Νίκος Αλιά-γας μου χάρισε το βιβλίο του Φαμπιάν laquoΔι-άβασέ το είναι γραμμένο σε απλή γλώσσαraquo μου είπε Όσο το διάβαζα σε πολλά σημεία ξαναζούσα την περιπέτεια του αδελφού μου στην εντατική και αργότερα στο κέντρο απο-κατάστασης Το συγκινητικό επίσης ήταν πως γνώριζα την απίστευτη ταλαιπωρία των τετραπληγικών των αναπήρων που στερού-νται την ικανότητα όπως λέει και ο Φαμπι-άν να ξύσουν το φρύδι τους ή να κρατήσουν το κουτάλι τους και να πατήσουν ένα κου-μπί για βοήθειαraquo

Ε Κ Δ Η Λ Ω Σ Η -Β ρ α β ε ί ο Λ ο γ ο τ ε χ ν ι κ ή ς Μ ε τ ά φ ρ α σ η ς γ ι α τ η ν Χ Αλεξίου

(50)

Θ Ε Α Τ Ρ Ο - laquoΟ Γάμοςraquolaquo Ο Γ ά μ ο ς raquo της Βάσιας Σολωμού

Ξανθάκη πρωτοπαρουσιάστηκε το 1994 στο Θεσσαλικό Θέατρο σε θεατρική διασκευή και σκηνοθεσία του Κώστα Τσιάνου γνωρίζοντας τεράστια επιτυχίαΣτην τωρινή παράσταση τού Μεταξουργεί-

ου παρουσιάζεται με τη μορφή του μονολό-γου σε θεατρική προσαρμογή ndash σκηνοθεσία και ερμηνεία της Άννας Βαγενά Πρόκειται για την ιστορία μιας απλής γυναίκας από τα Αμπελάκια της Θεσσαλίας μιας χωριάτισ-σας που σήκωσε στους αδύνατους ώμους της τη μοίρα της και συγχρόνως τη μοίρα πολ-λών γυναικών του τόπου μας Έζησε τη βα-ναυσότητα ενός αλκοολικού πατέρα είδε την αγάπη του άνδρα της να μεταμορφώνεται σε περιφρόνηση όταν άρχισε να γεννάει κωφά-λαλα παιδιά εξαιτίας της βαριάς κληρονομι-κότητας του αλκοολικού πατέρα της και πά-

S T A N D - U P C O M E D Y -5 0 Α π ο χ ρ ώ σ ε ι ς τ ο υ GreekΣ τ ι ς μ έ ρ ε ς μας που

το χιούμορ θεωρείται σπάνιο και πολύτιμο το Tin Pan Alley φιλοξενεί τον Σίλα Σεραφείμ ο οποίος προσφέρει εντυπωσιακές παραστάσεις γέλιου και εύθυμου προβληματισμούΚάθε Σάββατο (έως τις 27 Δεκεμβρίου) στις

2200 ο Σίλας στήνει ένα ενδιαφέρον πανηγύρι με επίκεντρο το εξαιρετικό μοναδικό laquoφυσικό φαινόμενοraquo που λέγεται laquoΝεοέλληναςraquo Μια γι-ορτή σε πρώτη ανάγνωση των 20 χρόνων πα-ρουσίας του στην stand-up comedy αλλά και μια προσπάθεια ανάλυσης και διερεύνησης του φαινομένου το οποίο μάλλον θα εξακολουθήσει να απασχολεί για πολύ καιρό την καλλιτεχνική

κοινότητα του είδους Για του λόγου το αληθές δείτε ένα απόσπασμα των προσπαθειών του στην ιστοσελίδαwwwyoutubecomwatchv=LgJERE7PTBY

Συντελεστές Σίλας Σεραφείμ

Λίλα Σταμπούλογλου (συμμετέχει μέχρι να γεννήσει)

Παραστάσεις Κάθε Σάββατο μέχρι τις 27 Δεκεμβρίου

(τουλάχιστον)

Ώρα έναρξης 2200 (ακριβώς)

Πληροφορίες Tin Pan Alley Τουρναβίτου 6 Πλατεία

Ασωμάτων Θησείο Τηλ 210-3210158

httpwwwtinpanalleygrindexphpsilasserafim

λεψε με νύχια και δόντια σε μια κοινωνία που δεν δέχεται εύκολα την αναπηρίαΏρες Παράστασης Σάββατο 1800 και 2100

Κυριακή 1830

Εισιτήρια Γενική Είσοδος 16euro Μειωμένα

12euro (φοιτητές συνταξιούχοι άνω των 65 ετών

πολύτεκνοι amp εκπαιδευτικοί) και 10euro(άνεργοι)

Ομαδικό εισιτήριο 8euro

Θέατρο Μεταξουργείο Ακαδήμου 14-16

Τηλ 210-5234382

(51)

(52)

ldquoΤο Θαύμα να Νοιώθεις ΈλληναςrdquoΤου SAM CHEKWASΕ κ δ ό σ ε ι ς S e a b u r n B o o k s

άνθρωπος μένει εκεί όπου είναι θαμμένο ένα μέρος της καρδιάς τουraquo έγραψε ο Αλέξαν-

δρος Δουμάς Ο Sam Chekwas το παιδί από την Νιγη-ρία με τα φωτεινά και ερευνητικά μάτια που ήρθε από την χώρα του να σπουδάσει στην Ελλά-δα ντυμένος στο πνεύμα και την καρδιά με την αγάπη για το αληθινό το υψηλό και το ωραίο δεν μάκρυνε ποτέ από δω Τα τραίνα της ζωής του ασταμάτητα έφευγαν και γύριζαν φεύγουν και γυρίζουν με τη σημαία του χρέους με την πραμάτεια της προσφοράς με τη σοδειά της αγά-πης Σrsquo ένα ταξίδι που κρατάει χρόνια τώρα διατηρώντας την ποιότητα του σεβασμού την ευ-χέρεια της κατανόησης και την ανάγκη της συμπόρευσης στα μονοπάτια της ουσίαςhelliplaquoΌσο αναπνέω θα προβάλλω την ελληνική γλώσσα και τα ελληνικά γράμματαraquo δήλωσε σε παρου-

σίαση του βιβλίου του ο Chekwas Και με περισσή περηφάνια ανέφερε laquoΕδώ γεννήθηκαν οι τέ-χνες η φιλοσοφία και οι επιστήμες Ο Μέγας Αλέξανδρος έλεγε πως ότι δεν γιορτάζεται πεθαίνει Αυτό συμβαίνει και με τον ελληνισμό και κυρίως την ελληνική γλώσσα Όλοι εσείς πρέπει να με-ταφέρετε τον ελληνισμό όπου μπορείτε με κάθε τρόποraquo Και όχι μόνο προτρέπει αλλά και ο ίδι-ος προσπαθεί για τη διάδοση του ελληνισμού μέσα από το βιβλιοπωλείο που έχει ανοίξει στην Αστόρια της Νέας Υόρκης Το βιβλιοπωλείο αποτελεί ένα από τα laquoαξιοθέαταraquo της αμερικανικής μεγαλούπολης με τους δεκάδες χιλιάδες Ελληνοαμερικάνους Βρίσκεται στον αριθμό 33-18 της οδού Μπρόντγουεϊ και μοιάζει με συνηθισμένο συνοικιακό βιβλιοπωλείο Όμως ανάμεσα στις αγγλικές εκδόσεις υπάρχουν ράφια που ξεχειλίζουν από ελληνικούς τίτλουςmiddot η προσπάθεια του Chekwas για την προώθηση του ελληνισμού

(53)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

τα τέλη του 1944 όταν πια εί-χαν αποχωρήσει από τη χώρα μας οι δυνάμεις κατοχής του Άξονα μέλη της ηγεσίας του τότε Βασιλικού Ναυτικού ζή-τησαν την ανεύρεση και τιμω-ρία των υπεύθυνων του τορπι-

λισμού της laquoΈλληςraquo Πράγματι είχε επισημανθεί στην Κάτω Ιταλία κάποιος Stefano Toselli μηχανι-κός ο οποίος είχε δηλώσει laquoιδιωτικώςraquo ότι ήταν σε θέση να κατονομάσει τους υπεύθυνους της ανόσιας πράξηςΟι ελληνικές Αρχές λοιπόν απαίτησαν την επίσημη καταγραφή της μαρτυρίας του και να κινηθεί η δια-δικασία παραπομπής των ενόχων σε δίκη Και τότεhellip laquoέσκασε η βόμβαraquo Με εντολή του Βρετανού στρα-τάρχη Harold Alexander ανώτατου διοικητή των συμμαχικών δυνάμεων της Μεσογείου κατηγορη-ματικώς απαγορεύτηκε η συνέχιση της έρευνας Το θέμα έπρεπε να μπει στο αρχείο ndash και αυτό έγινε ευ-θύς αμέσως Κατά συνέπεια όλα όσα λέγονται ακό-μα και σήμερα σχετικά με τον τορπιλισμό της laquoΈλ-ληςraquo παραμένουν ατεκμηρίωτα Ήταν πράγματι το ιταλικό υποβρύχιο laquoDelfino raquo που βύθισε το αγκυ-ροβολημένο στην Τήνο για τον εορτασμό του Δεκα-πενταύγουστου ελληνικό πολεμικό σκάφος Και αν ναι ποιος έδωσε τη σχετική εντολή Και τι έλεγε η εντολή αυτή

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Λ ό γ χ η

ldquoΟ Πόλεμος και ο ΚόσμοςrdquoΤα Γεγονότα του rsquo40 τα πριν και οι Συνέπειες

ρόκειται για ένα τρίτομο έργο στο οποίο ο Θεόδωρος Σπυρόπου-λος παρουσιάζει αναλυτικά με εξαντλητικές λεπτομέρειες τη σημα-ντική ανασκαφή της ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΟΣΑνάμεσα στην Πελλάνα και την Σπάρτη ιδρύθηκε μια Νησιωτική

Κοινοπολιτεία στη Λιμνοθάλασσα που συνδεόταν μέσω του Ευρώ-τα με τον Λακωνικό Κόλπο Σrsquo αυτό το νησιωτικό σύμπλεγμα υπήρ-χε η Λακεδαίμων από τις αρχές της τρίτης χιλιετίας πΧ μέχρι το 1750 πΧ οπότε καταστράφηκε από την Κοσμική Θεομηνία

Κατά τη Μυκηναϊκή περίοδο υπήρξε το Ανακτορικό κέντρο της Λακωνίας όπως πιστοποιείται από το Ανάκτορο το Κυκλώπειο Τείχος τους Βασιλικούς Θολωτούς Τάφους κα Επίσης φιλοξένησε το Ανάκτορο του Μενέλαου και της ΕλένηςΠολλές γεωφυσικές και γεωπολιτικές ιδιαιτερότητες μνημειακά ευρήματα και αρ-

χαιολογικά ευρήματα οδήγησαν τον συγγραφέα να ταυτίσει σημεία και μνημεία του Λακωνικού βαθυπέδου της Λακεδαίμονος με την Πλατωνική Ατλαντίδα και να ανα-ζητήσει επιβιώσεις της υλικής πολιτειακής και πολιτισμικής κληρονομιάς της στην ιστορική Δωρική ΣπάρτηΗ πλούσια εικονογράφηση βοηθά κάθε ενδιαφερόμενο για την ελληνική αρχαιολο-

γία να παρακολουθήσει αναλυτικά τη διεξαγωγή μιας ανασκαφής σrsquo ένα χώρο που παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον

Του ΘΕΟΔΩΡΟΥ Γ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Κ α δ ρ α μ ί τ σ α

ldquoΛακεδαίμωνrdquo

(54)

ανέναν μα κανέναν δεν μπορείς να κερδίσεις ούτε καν ένα αφελές μικρό παιδί εφόσον του αφαιρείς την ελευ-θερία τού να μην συμφωνήσει μαζί σου Αν στερήσεις την ελευθερία στον άλλον και βασιλιά να τον στέψεις δεν θα διαρκέσει η συμφωνία σας Σύντο-

μα θα αισθανθεί δυσφορία θα καταλάβει ότι παγιδεύτη-κε και βρέθηκε εκεί που δεν θέλει Τα χρυσά κλουβιά τα ανακάλυψαν τύποι σαν τη γυναίκα της πρώτης ιστορί-ας του βιβλίουmiddot όμως κλειδωμένο ένα πουλί μαραίνεται Ο Ελύτης γράφει πως γίνεται να φυλακίσεις ένα αηδόνι αλλά δεν μπορείς να φυλακίσεις τον κελαϊδισμό τουΥπάρχουν όμως προσωπικότητες τόσο ανασφαλείς εξαρτημένες και εξωφρενικά εγωιστικές ώστε κρατούν κλειδωμένο το αηδόνι τους έστω και άλαλο έστω και νεκρό Ξέρουν πολύ καλά άλλωστε την τέχνη να ταρι-χεύουνΌλοι μας έχουμε συναπαντηθεί με τέτοιους χαρακτή-

ρες Δεν είναι λίγοι και γνωρίζουν να πλέκουν ιστούς σαν την αράχνη Όσο πιο εξαρτημένοι είμαστε εμείς οι ίδιοι τόσο τσιμπάμε στους χειρισμούς τους Ο ελεύθε-ρος ο ανεξάρτητος άνθρωπος δεν τους ανέχεται γρή-γορα κάνει πέρα σύντομα κόβει μαζί τους τις διαπραγ-ματεύσεις Όμως πόσοι είμαστε εντελώς ανεξάρτητοι Όλοι έχουμε τις πληγές μας τα μειονεκτήματα μας τα παθήματα και τα πάθη μας Όλοι κουβαλάμε στο αίμα μας τους πειρασμούς της τρέλας Παρά ταύτα πάντα υπάρχει τρόπος να γιατρεύεσαι όταν όντως το αποφασί-ζεις διότι η υγεία είναι πιο επιθετική και δυναμική από την αρρώστια

ldquoΣιωπάς για να ακούγεσαιrdquo

Της ΜΑΡΩΣ ΒΑΜΒΟΥΝΑΚΗ Ε κ δ ό σ ε ι ς Ψ υ χ ο γ ι ό ς

(55)

STREETART

(56)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

( φωτογραφίες - Ανδρέας Τσάκαλης )

ΟΌ π ο ι ο ς θ έ λ ε ι να θαυμάσει έργα Τέχνης από καλλιτέχνες με μεράκι και πάθος δεν χρειάζεται να πηγαίνει μόνο σε εκθεσιακούς χώρους Ένας τοίχος παλιός μια λεπτομέ-ρεια στην πόρτα κάγκελα ή και σημεία του δρόμου είναι ικανά να εμπνεύσουν Μπο-ρούν να δώσουν βάση στον λαϊκό καλλιτέχνη να δημιουργήσει και να μεταμορφώσει Όταν ένας άνθρωπος θέλει να εκφραστεί μέσα από την τέχνη θα βρει laquoτελάραraquo γύρω του Θα βρει τρόπο να στείλει το μήνυμά του Θα επικοινωνήσει με τον θεατή θα τον κάνει να σκεφτεί να χαμογελάσει να λυπηθεί Θα του δημιουργήσει έντονα συναισθήματα χρησι-μοποιώντας απλά φτηνά χρώματα και το ταλέντο τουΗ τέχνη λοιπόν που μπορείς ελεύθερα να δεις και να θαυμάσεις στους πιο απίθανους χώρους ίσως και στην ίδια τη γειτονιά σου χωρίς εισιτήρια και προσκλήσεις λέγεται street art

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

(57)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

STREET ART

(58)

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

Δώρα Η Αλεξάνδρα όμορφη κι αριστο-κρατική από καλή και πλούσια οικο-γένεια φαντάστηκε πως στο πρόσωπο του αρρενωπού Νιόνιου θα έβρισκε την αδελφή ψυχή το άλλο μισό της για να ζήσει μαζί του τη ζωή που ονει-ρευόταν Όμως ο ωραίος της σύζυγος ndashθα διαπίστωνε γρήγοραndash καταδυνα-στευόταν από την Αργίνη μάνα σκλη-ρή και πεθερά ακόμη σκληρότερηhellip Ποτέ ο γιός δεν μπόρεσε να απαλλαγεί από την αρπάγη αυτής της μάνας κι έτσι η Αλεξάνδρα έμαθε να ζει στο πε-ριθώριο της ζωής των τριών τους κά-νοντας υπομονή για χάρη του παιδιού της και γιατί στο βάθος η ελπίδα την έκανε να πιστεύει ότι ίσως μια ημέρα όλα αλλάξουνhellip Η ελπίδα το μόνο όπλο του απελπισμένουhellipΤον απολογισμό αυτής της ζωής

εγκλωβισμένης στη ερημιά του έρω-τα μιας ζωής πολιτικών αγώνων για ένα καλύτερο αύριο διηγείται η Αλε-ξάνδρα γιαγιά πια στη μικρή εγγονή που έχει τrsquo όνομά τηςhellip

ldquoΜια Κυρ ιακή με την Αλεξάνδραrdquoεκδ Ωκεανός

(Η Δώρα Νικολαΐδου γεννήθηκε στην Αθήνα Πήρε πανεπιστημιακό τίτλο σπουδών από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων με ειδίκευση στην Ψυχολογία Σήμερα είναι τελειόφοιτος του Ελληνικού Ινστιτούτου Νευροφυτοθεραπείας και Ανάλυσης του Χαρακτήρα (ΕΙΝΑ) και ασκεί επαγγελματικά τη Συμβουλευτική ως Σύμβουλος Ψυχικής ΥγείαςΕιδικεύεται και παρέχει Συμβουλευτική Ψυχολογική Υποστήριξη σε Γυναικεία Θέματα Έχει μετεκπαιδευτεί στις πλέον σύγχρονες τεχνικές θεραπείας του Μετατραυματικού Στρες (Brain Spotting και CMR)Το laquoΜια Κυριακή με την Αλεξάνδραraquo είναι το πρώτο μυθιστόρημά της)

Νικολαίδου

(05)

4 2 - 4 3 ( τέχνης περίπατος )Σαν τη μητέρα αλήθειατου Γιώργου Ιωάννουεπιμέλεια ndash Έλλη Ιωαννίδου

4 4 - 4 7 ( μύθου ευκαιρία )Ο Αετός και η Χελώνατης Έλλης Ιωαννίδου

4 8 - 5 1 ( τεχνών δρώμενα)επιμέλεια ndash Κωνσταντίνος Κούρος

5 2 - 5 5 ( φυλλομετρώντας )επιμέλεια ndash Κωνσταντίνος Κούρος

5 6 - 5 8 ( στις γειτονιές του κόσμου )Street Artφωτογραφίες ndash Ανδρέας Τσάκαλης

-Η Νομική Αθηνών στην 3η θέση παγκόσμιου

διαγωνισμού δικονομίας

Την τρίτη θέση στον Παγκόσμιο Διαγω-νισμό Εικονικής Δίκης κατέλαβε η ομάδα της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών η τελική φάση του οποίου πραγ-ματοποιήθηκε από τις 24 έως τις 26 Οκτω-βρίου στις ΗΠΑ Πρόκειται για μια σημα-ντική διάκριση δεδομένου ότι η ελληνική ομάδα ξεχώρισε ανάμεσα σε αντίστοιχες ομάδες 40 Πανεπιστημίων καταφέρνοντας να ξεπεράσει και το φημισμένο σε αυτό τον τομέα ΧάρβαρντΗ υπόθεση της εικονικής δίκης αφορούσε ιδιώτες ομολογιούχους που εμπιστεύθη-καν το Ελληνικό Κράτος και είδαν τα ομό-λογά τους να laquoκουρεύονταιraquo Με άλλα λό-για το θέμα αφορούσε σε προσφυγή ξένου hedge fund (αντισταθμιστικό αμοιβαίο κε-φάλαιο υψηλού κινδύνου) κατόχου κρα-τικών ομολόγων που αρνήθηκε τη συμμε-τοχή του σε πρόγραμμα ανταλλαγής των

ομολόγων αυτών στο πλαίσιο αναγκαί-ας αναδιάρθρωσης του χρέους του κρά-τους-εκδότη η οποία διευκολύνθηκε μέσω της επιβολής δια νόμου ρητρών συλλογικής δράσης Οι φοιτητές λοι-πόν είχαν να αντιμετωπίσουν μια σει-ρά πολύπλοκων νομικών ζητημάτων ως προς τη δικαιοδοσία και το παραδε-κτό της επενδυτικής προσφυγής τη δί-καιη και επιεική μεταχείριση του προ-σφεύγοντος την επίκληση της άμυνας της κατάστασης ανάγκης από το κρά-τος-εκδότη των ομολόγων καΗ επιτυχία των Ελλήνων φοιτητών να επιστρέψουν με το laquoχάλκινο μετάλλιοraquo από τον διαγωνισμό αποδεικνύει πως υπάρχουν ικανοί νέοι άνθρωποι στη χώρα που μπορούν να φέρουν εις πέρας δύσκολα εγχειρήματα αρκεί να τους δο-θεί η ευκαιρία

(06)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

-Αρχαιότερος από όσο πιστεύαμε ο Μηχανισμός Αντικυθήρων

Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων φαίνεται να είναι αρχαιότερος από τις μέχρι σήμερα εκτι-μήσεις των ειδικών Αυτό ισχυρίζεται ο Κρί-στιαν Κάρμαν ιστορικός της επιστήμης από το Εθνικό Πανεπιστήμιο Κίλμες της Αργεντι-νής και ο Τζέημς Έβανς φυσικός από το Πα-νεπιστήμιο Πάτζετ Σάουντ των ΗΠΑ οι οποίοι παρουσίασαν πρόσφατα τα συμπεράσματα της μελέτης τους στην έγκριτη επιθεώρηση ιστορί-ας της επιστήμης laquoArchive for History of Exact Sciencesraquo Σύμφωνα με την άποψη των δύο ερευνητών ο μηχανισμός θα πρέπει να κατα-σκευάστηκε τουλάχιστον το 205 πΧ και όχι ανάμεσα στο 100 με 150 πΧ όπως εκτιμούν μέχρι σήμερα οι μελετητές τουΟ εκπληκτικός μηχανισμός που βρέθηκε σε ναυάγιο αρχαίου πλοίου (το οποίο συνέβη ανάμεσα στο 85 με 60 πΧ) στη θαλάσσια περιοχή κοντά στα Αντικύθηρα θεωρείται ως ο αρχαιότερος αναλογικός υπο-λογιστής του κόσμου

Μηχανισμοί που φέρουν ανάλογη τεχνολογία (γρανάζια ακριβείας και διαφορικό γρανάζι) εμφανίστηκαν τουλάχιστον μια χιλιετία αργό-τερα Μεταξύ άλλων ο μηχανισμός υπολογίζει με ακρίβεια τις σεληνιακές και ηλιακές εκλεί-ψεις και τις ημερομηνίες των Ολυμπιακών ΑγώνωνΑν και άλλες μελέτες στο παρελθόν είχαν προ-σπαθήσει να αποδόσουν την κατασκευή του σε κάποιον επιφανή επιστήμονα της αρχαιότητας (Αρχιμήδη) ή να προσδιορίσουν τον τόπο κα-τασκευής του (Κόρινθο Συρακούσες Ρόδο) ο καθηγητής Έβανς διατηρεί επιφυλάξεις για αυτές τις προσπάθειες laquoΓνωρίζουμε ελάχιστα πράγματα για την αρχαία ελληνική αστρονο-μία Μόνο μικρά αποσπάσματα έργων έχουν διασωθεί Θα ήταν μάλλον πιο συνετό να μην

προσπαθήσουμε να αποδώσουμε τον μηχανισμό σε κάποιο συγκεκριμέ-

νο διάσημο πρόσωποraquo

(07)

Avokiddo-Ελληνικές

εφαρμογές για παιδιά

(08)

Καθοδηγώντας τους μέσα από διαδρόμους λα-βυρίνθων το παιδί συναντάει μια σειρά από γρίφους τους οποίους επιλύει επιστρατεύο-ντας τη λογική την παρατηρητικότητα και τη μνήμη τουΤο laquoAvokiddo Emotionsraquo είναι ένα διασκεδα-

στικό παιχνίδι αλληλεπίδρασης το οποίο στο-χεύει στην εξοικείωση του παιδιού με μια πλει-άδα βασικών συναισθημάτωνΤο laquoBeck and Boraquo είναι ένα διαδραστικό παζλ

εικόνων τις οποίες το παιδί καλείται να συνθέ-σει κομμάτι κομμάτι χρησιμοποιώντας τη λο-γική και τη δημιουργική φαντασία τουΤέλος το laquoAvokiddo ABC Rideraquo είναι μια πρω-

τότυπη εφαρμογή που έχει ως κύριο στόχο την εκμάθηση του αγγλικού αλφαβήτουΚαι οι τέσσερεις εφαρμογές είναι διαθέσιμες

και μπορούν να τις κατεβάσουν όσοι διαθέτουν κινητά ή πινακίδες αφής από τα ηλεκτρονικά καταστήματα Google Play ή Apple StoreΕίναι αξιοσημείωτο ότι αυτές οι εφαρμογές

μπορούν να χρησιμοποιηθούν από παιδιά ανε-ξάρτητα της γλώσσας που μιλούν εφόσον ο τρόπος σκέψης οι ανάγκες και οι επιθυμίες εί-ναι παρόμοιες σε όλα τα παιδιάΙδιαίτερη χαρά δίνει στους ιδρυτές της

Avokiddo ότι μια από τις εφαρμογές τους (το Avokiddo Emotions) χρησιμοποιείται συστη-ματικά στην εκπαίδευση παιδιών με ειδικές ανάγκες και ιδιαίτερα σε παιδιά με αυτισμό βοηθώντας τα να κατανοήσουν και να εκφρά-σουν καλύτερα τα συναισθήματά τουςΕπίσης το Avokiddo ABC Ride χρησιμοποιεί-

ται σε πολλά σχολεία και νηπιαγωγεία της Αμε-ρικής ως συνοδευτικό εργαλείο για την εκμά-θηση της αλφαβήτου και στην εξάσκηση του συλλαβισμού

Η Avokiddo είναι μια εταιρία παραγωγής παιδικών εκπαιδευτικών εφαρμογών για κι-νητά και πινακίδες αφής (iOS και android) που δημιουργήθηκε πριν από 2 χρόνια από τους Βαγγέλη Κατσαντώνη Ελπίδα Βούλ-γαρη και Διονύση Βούλγαρη με έδρα την ΠάτραΟι εφαρμογές της απευθύνονται κυρίως

σε παιδιά προσχολικής ηλικίας αλλά και σε μεγαλύτερα παιδιά Απευθύνονται επίσης στους γονείς σε εκπαιδευτικούς και εκπαι-δευτικά ιδρύματα τα οποία θέλουν να χρησι-μοποιήσουν τη σύγχρονη τεχνολογία ως μέ-σο εκμάθησης και επιμόρφωσηςΗ πιο πρόσφατη εφαρμογή που δημιούργη-

σε η εταιρεία ονομάζεται laquoThinkrollsraquo Πρό-κειται για ένα παιχνίδι λογικής με πρωτα-γωνιστές 18 διασκεδαστικούς χαρακτήρες

(09)

-Προσευχή ενάντια στους εφιάλτες

Οι άνθρωποι που υποφέρουν κατά διαστήματα από εφιάλτες πρέ-πει να προσπαθήσουν να αποκτήσουν έλεγχο των ονείρων τους Αυτό διατείνεται ο νευροφυσιολόγος Ντετλέβ Λίνκε από το Πα-νεπιστήμιο της Βόννης ο οποίος είναι ειδικός στις διαταραχές του ύπνου Με λίγη προσπάθεια και εξάσκηση οποιοσδήποτε μπορεί να ξεφύγει από ένα κακό όνειρο Το θέμα είναι να προετοιμαστεί πριν πέσει να κοιμηθείΜε ποιους τρόπους λοιπόν είναι δυνατόν να laquoκαταπολεμηθούνraquo

οι εφιάλτες Οι ασθενείς του Λίνκε δοκίμασαν με προτροπή του κάποιες τεχνικές οι οποίες στηρίζονται σε διάφορα παγκόσμια φι-λοσοφικά ndash θρησκευτικά συστήματα Ορισμένοι για παράδειγμα οραματίζονταν αίσιο τέλος σε κάποιον εφιάλτη που επαναλαμβα-νόταν για μεγάλο χρονικό διάστημα κατά τη διάρκεια του ύπνου τους Άλλοι εστιάζονταν σε ευχάριστες σκέψεις πριν αποκοιμη-θούν Ωστόσο η προσευχή ήταν μια από τις πιο απλές τεχνικές η οποία βοηθούσε στο να καταπολεμηθούν αποτελεσματικά οι εφιάλ-τεςΑρκετοί από τους ασθενείς του Λίνκε τη χρησιμοποιούν και όπως

επισημαίνει ο ίδιος έχουν παρατηρήσει θετικά αποτελέσματα

(10)

Ο πολιτισμός που αναπτύχθηκε στον ελλαδικό χώρο εδώ και τουλάχιστον 3500 χρόνια θεμελί-ωσε μια διατροφή βασισμένη κατά κύριο λόγο στην πλούσια χλωρίδα του τόπου Στις μέρες μας αυτή η διατροφική γνώση έχει αρχίσει να χάνε-ται Ο άνθρωπος των συγχρόνων μεγαλουπόλεων ούτε συλλέγει ούτε ασχολείται με την παραγω-γή της τροφής του Αγνοεί ακόμα και τα βρώσιμα άγρια χόρτα που φυτρώνουν στον κήπο του αν διαθέτει κήποΟ Σωτήρης Λυμπερόπουλος είναι ένας νεαρός

επιχειρηματίας ιδρυτής της ιστοσελίδας Ραδίκι (wwwradikicom) Μέσω αυτής απευθύνεται σε ανθρώπους που αναζητούν αγνά και φρέσκα προ-ϊόντα διατροφής προσφέροντας μια σειρά υπηρε-σιών Στο Ραδίκι πιστεύουν ότι ο άνθρωπος πρέ-πει να επιστρέψει σε πρωταρχικές ανεπεξέργαστες μορφές τροφής και να αφήσει πίσω του τα βιομη-χανοποιημένα τρόφιμαΑν και υπάρχει μεγάλη ποικιλία χόρτων σε όλα

τα μέρη της χώρας μας η σωστή συλλογή τους απαιτεί εξειδικευμένες γνώσεις και μεγάλη προ-σοχήmiddot μια λανθασμένη επιλογή μπορεί να έχει δυ-σάρεστα αποτελέσματα Η ομάδα του Ραδίκι λοι-πόν ταξιδεύει στην Ελλάδα αναζητά τα καλύτερα άγρια χόρτα και φροντίζει να φτάσουν στους κα-ταναλωτές φρέσκα με το μικρότερο δυνατόν πε-ριβαλλοντολογικό κόστος Συλλέγει περισσότε-ρα από 50 διαφορετικά είδη χόρτων και βοτάνων ανάλογα με την εποχή Συνεργάζονται μόνο με μάγειρες και ιδιώτες που αναγνωρίζουν την αξία της φυσικής τροφής

-Μαζεύοντας άγρια χόρτα και βότανα

(11)

μέρες( του Νικόλα Σεγκούντο )

(12)

μέρες

(13)

άθε χρόνο όλο και

λιγότερο ηλιακό φως φθάνει στην

επιφάνεια της Γης Κανένας δεν

μπορεί να εξηγήσει γιατί συμβαίνει

αυτό^ τι προκαλεί δηλαδή τη μείωση

του φωτός ή τι επιδράσεις θα έχει

στο μέλλον Επιπλέον ελάχιστοι

επιστήμονες γνωρίζουν ότι υφίσταται

αυτό το φαινόμενο και δεν υπάρχουν

πολλές σχετικές μελέτες

ο φαινόμενο της μείωσης του φωτός εντοπί-στηκε για πρώτη φορά το 1985 Εκείνη τη χρο-νιά Ατσούμου Οχμούρα από το Ομοσπονδιακό Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Σουηδίας πραγματο-ποιούσε μια μελέτη για το κλίμα και την ατμο-σφαιρική θερμότητα Στα πλαίσια της εργασίας

του βρισκόταν και η σύγκριση μετρήσεων ηλιοφάνει-ας οι οποίες είχαν καταγραφεί από διάφορα ευρωπαϊκά ινστιτούτα από τη δεκαετία του 1960

(13)

μέρες

Τότε ο Οχμούρα διαπίστωσε προς μεγάλη έκπληξή του ότι υπήρ-χαν μεγάλες αποκλίσεις ανάμεσα στις μετρήσεις των τριών προη-γούμενων δεκαετιών Μέσα σε 30 χρόνια η ποσότητα του ηλιακού φωτός που έφθανε στη Γη είχε μειωθεί κατά 10 τοις εκατό Με άλλα λόγια οι μέρες είχαν αρχίσει να γίνονται σκοτεινότερες από αυτές του παρελθόντοςΤα αποτελέσματα της έρευνάς του δημοσιεύθηκαν το 1989 αλλά η

επιστημονική κοινότητα αγνόησε τις διαπιστώσεις του Οχμούρα θε-

(14)

(15)

το 1958 έως το 1992 Σύμφωνα με τη μελέτη τους το ηλιακό φως που έφθανε στην επιφά-νεια του πλανήτη μας μειωνόταν κάθε χρόνο κατά 023 έως 032 τοις εκατό Παρόλο που η μείωση αυτή δεν είναι ορατή στο μάτι μπορεί να επηρεάσει σημαντικά τα διάφορα οικοσυ-στήματα της Γης εφόσον έχει άμεση επίδραση στον ρυθμό φωτοσύνθεσης των φυτώνΤον τελευταία χρόνια λοιπόν μετά και

από τη μελέτη των δύο Ισραηλινών όλο και περισσότεροι επιστήμονες έχουν αρχίσει να ασχολούνται με το θέμα Έχουν πειστεί πλέ-ον ότι οι διαφορές στη ηλιοφάνεια είναι σημα-ντικά μεγάλες ώστε να οφείλονται σε ανεπαρ-κείς μεθόδους μέτρησηςΑν και αρκετές έρευνες βρίσκονται σε εξέλι-

ξη οι εκτιμήσεις των επιστημόνων είναι ότι το φαινόμενο δεν οφείλεται σε κάποια μείω-ση της ακτινοβολίας του Ήλιου Η εξήγηση όπως πιστεύουν πρέπει να βρίσκεται στην ατμόσφαιρα του πλανήτη μας Φαίνεται ότι η ατμόσφαιρα φιλτράρει μέρος της ηλιακής ακτινοβολίας που βρίσκεται στην περιοχή του ορατού φωτός και του υπέρυθρου ενώ δεν επηρεάζονται οι υπεριώδεις ακτινοβολίες Η ατμοσφαιρική μόλυνση είναι ένας από τους παράγοντες αν και μάλλον όχι ο βασικός που συμβάλει στο φαινόμενο Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι σύντομα

θα προσδιορίσουν τα βασικά αίτια του φαινο-μένου ώστε να αποτρέψουν τις όποιες διατα-ραχές στα οικοσυστήματα του πλανήτη μας Το ενθαρρυντικό πάντως είναι ότι χάρη στα μέτρα κατά της ατμοσφαιρικής ρύπανσης τα οποία έχουν αρχίσει να λαμβάνονται από διά-φορα κράτη τις δύο τελευταίες δεκαετίες πα-ρουσιάζεται στασιμότητα ή ακόμη και αντι-στροφή του φαινομένου όπως τουλάχιστον δείχνει μια σχετική έρευνα που έγινε για τη Γερμανία

ωρώντας ότι η διαφορά αυτή οφειλόταν στις ανεπαρκείς μεθόδους μέτρησης του παρελθό-ντος Την ίδια τύχη είχαν και οι έρευνες άλ-λων επιστημόνων σχετικά με τη μείωση της ηλιοφάνειας στην Ανταρκτική την Αρκτική και την Ιαπωνία οι οποίες παρουσιάστηκαν στη δεκαετία του 1990Τα πράγματα ωστόσο άλλαξαν το 2001

όταν οι Τζέραλντ Στάνχιλ και Σαμπτάι Κοέν από το Κέντρο Ηφαιστειολογίας του Ισραήλ συνέκριναν μετρήσεις της ηλιοφάνειας από

(15)

(ldquoΤο παιδί και το ζωγραφισμένο λιοντάριrdquo είναι ο κατεξοχήν ειρωνικός μύθος που δείχνει πώς ο άνθρωπος δίχως να το καταλαβαίνει γίνεται θύμα των ίδιων των ενεργειών του)

Θήβακαι η ΣαμαρκάνδηΗ

Εικονογραφηση Λιάνα Ιωαννίδου

(16)

(17)

ή ο ι μηχανές τ ο υ π ε π ρ ω μ έ ν ο υ

ια φορά και έναν καιρό ήταν κάποιος γέρος που είχε έναν γιο μονάκριβο Αυτός ο νεαρός ήταν πολύ θαρραλέος και του άρεσε να πηγαίνει κυνήγι

Μια νύχτα ωστόσο ο γέρο-πατέρας του είδε στον ύπνο του ότι τον γιόκα του τον εξολόθρευσε λιοντάρι Τρόμα-ξε μην τυχόν αληθέψει το φρικτό όνειρο και πρόστα-ξε να χτίσουν ένα δωμάτιο υπερυψωμένο πάνω από το έδαφος Εκεί μέσα έκλεισε τον γιο του και έβαλε ολό-γυρα ανθρώπους να τον φυλάνε Γύρω-γύρω στους τοί-χους αυτής της φυλακής είχαν ζωγραφιστεί κάθε λογής ζώα για να τα βλέπει ο έγκλειστος νεαρός και να ευφραί-νεται Ανάμεσά τους υπήρχε και η εικόνα ενός λιονταρι-ού Το αγόρι εντούτοις όσο περισσότερο κοίταζε τούτες τις τοιχογραφίες τόσο μεγάλωνε η στενοχώρια του

Με τα πολλά σταμάτησε κάποια φορά μπροστά στη ζω-γραφιά του λιονταριού και της έκανε τα παράπονά του laquoΚαταραμένο τέρας εξαιτίας σου τα παθαίνω αυτά Επει-δή σε είδε ο πατέρας μου σε εκείνο το ψευτο-όνειρο πρέπει τώρα εγώ να μένω κλειδωμένος εδώ μέσα σαν κοκόνα στον γυναικωνίτη Μωρέ θα δεις τι θα σου κάνωraquo

( του Ιωάννη Κωνσταντάκου )

(17)

Και ευθύς βάλθηκε να βαράει με το χέρι του τον τοίχο για να βγάλει τα μάτια του λιονταρι-ού Έτσι όμως μπήχτηκε ένα ξυλόκαρφο στο δάχτυλό του κάτω από το νύχι Κατόπιν η πλη-γή αυτή κακοφόρμισε ο αδένας πρήστηκε και στο τέλος ισχυρός πυρετός έπιασε το παιδί και το έστειλε στον άλλο κόσμο

Με αυτόν τον τρόπο το λιοντάρι έστω και απλώς ζωγραφισμένο στάθηκε μοιραίο για τον νεαρό μας και τα τεχνάσματα του γέρο-πατέρα δεν ωφέλησαν σε τίποτε

Το παραπάνω παραμύθι σώζεται σε μερικά χειρόγραφα με συλλογές αρχαίων αισώπειων μύθων Η γραπτή αποτύπωσή του χρονολογεί-ται γύρω στον 2ο αιώνα μΧ Στην προφορική παράδοση τού αρχαίου κόσμου θα κυκλοφο-ρούσε ασφαλώς από νωρίτερα

Η πλοκή του αναπαράγει ένα σχήμα πολύ δι-αδεδομένο σε παλαιούς μύθους και θρύλους Ο ήρωας δέχεται προφητεία για κάτι πολύ δυσά-ρεστο που είναι πεπρωμένο να συμβεί Αμέ-σως φροντίζει να πάρει μέτρα ώστε να αποφύ-γει την εκπλήρωση της πρόρρησης Εντούτοις ακριβώς οι ενέργειες που κάνει για να αποτρέ-ψει το μοιραίο γεγονός θέτουν σε κίνηση τον

(18)

(19)

μηχανισμό που οδηγεί αμείλικτα στην πραγμα-τοποίησή του Πρόκειται για τον κατεξοχήν ει-ρωνικό μύθο που δείχνει πώς ο άνθρωπος δί-χως να το καταλαβαίνει γίνεται θύμα των ίδιων των ενεργειών του

Το αρχετυπικό παράδειγμα αυτής της μυ-θοπλαστικής κατασκευής είναι η ιστορία του Οιδίποδα Τούτος πηγαίνει στο μαντείο των Δελφών και μαθαίνει από τον χρησμό ότι θα σκοτώσει τον πατέρα του και θα παντρευτεί τη μητέρα του Θαρρώντας ότι γονείς του είναι το βασιλικό ζεύγος της Κορίνθου που τον περι-μάζεψε και τον ανάθρεψε από βρέφος ο νεαρός Οιδίπους αποφασίζει να μην ξαναγυρίσει στην πόλη όπου μεγάλωσε Αντί γιrsquo αυτό ακολουθεί άλλον δρόμο προς την κατεύθυνση της Θήβας - της κρυφής και άγνωστης στον ίδιο γενέτειράς του Όμως ακριβώς πάνω σε εκείνον τον δρό-μο συναντάει τον αληθινό πατέρα του τον Λάιο και τον φονεύει σε συμπλοκή Στο τέλος ο δρό-μος του τον φέρνει στη Θήβα όπου παντρεύε-ται τη χήρα βασίλισσα Ιοκάστη τη φυσική μη-τέρα του Οι ίδιες οι προφυλάξεις που παίρνει ο ήρωας ενάντια στον τρομερό χρησμό τον οδη-γούν άθελά του να υλοποιήσει κατά γράμμα το

περιεχόμενο της πρόρρησης Ο Γάλλος ποιητής Ζαν Κοκτώ που συνέθεσε μία από τις πιο συ-ναρπαστικές σύγχρονες διασκευές του οιδιπό-δειου μύθου ονόμασε αυτή τη διαδικασία laquoμη-χανή της Κόλασηςraquo

Δεν ήταν αποκλειστικό κτήμα των Ελλήνων το μυθικό τούτο σχήμα Απεναντίας απαντά από παλιά στην Ανατολή

Μια αρχαία αιγυπτιακή νουβέλα που σώ-ζεται ημιτελής σε πάπυρο του 13ου αιώνα πΧ και τιτλοφορείται συνήθως Ο καταδικασμένος πρίγκιπας αρχίζει με παρόμοιο δυσοίωνο τρό-πο Ο Αιγύπτιος φαραώ δέχεται προφητεία πως ο νεογέννητος γιος του είναι μοιραίο να βρει τον θάνατο είτε από κροκόδειλο είτε από φίδι είτε από σκύλο Γιrsquo αυτό ο μονάρχης χτίζει ασφαλές σπίτι στη μέση της ερήμου και εκεί μέσα κλεί-νει τον γιο του μαζί με υπηρετικό προσωπικό ώστε να τον φυλάξει από τον κίνδυνο (ας θυ-μηθούμε τον δειλό γέροντα της αισώπειας διή-γησης) Ο έγκλειστος νεαρός φυσικά δυσανα-σχετεί και τελικά ξεφεύγει ταξιδεύει στη Συρία και κερδίζει τη βασιλοπούλα της για γυναίκα του Τούτη αναλαμβάνει στη συνέχεια τον ρόλο του φύλακα φρουρεί τον άντρα της με μεγάλη

(Οι ίδιες οι προφυλάξεις που παίρνει ο ήρωας ενάντια στον τρομερό χρησμό τον οδηγούν άθελά του να υλοποιήσει κατά γράμμα το περιεχόμενο της πρόρρησης)

(19)

(20)

προσοχή και δεν τον αφήνει να ξεμυτίσει έξω μοναχός του Όμως τα θηρία της μοίρας πα-ραμονεύουν τον πρίγκιπα Παρά τρίχα γλυ-τώνει από το δάγκωμα του φιδιού χάρη στην επαγρύπνηση της συζύγου του Κατόπιν το σκυλί τον παίρνει στο κυνήγι και ο κροκό-δειλος καραδοκεί μέσα στη λίμνη Δυστυχώς το τέλος του κειμένου έχει χαθεί και η έκβα-ση μένει ανεπιβεβαίωτη Δεν ξέρουμε αν ο νε-αρός ήρωας εντέλει φονευόταν ή γλύτωνε το πεπρωμένο του

Αργότερα το ίδιο αφηγηματικό πρότυ-πο βρήκε την κλασική ανατολίτικη έκφρα-σή του στην περίφημη παραβολή για τον βεζί-ρη και τον θάνατο Το παλαιότερο πρόπλασμα αυτής της διήγησης το διαβάζουμε στο εβραϊ-κό Ταλμούδ το πελώριο συμπίλημα από διδα-σκαλίες των ραβίνων της ρωμαϊκής εποχής που συγκροτήθηκε γύρω στο 400 με 500 μΧ

Κατόπιν η ιστορία έγινε εξαιρετικά δημο-φιλής στην περσική παράδοση εμπνέοντας μυστικιστές ποιητές όπως τον Ρουμί και τον Φαρίντ ουντ-Ντιν Αττάρ Κυκλοφορεί ακόμη και σήμερα ως διδακτικός μύθος στις παρα-δόσεις των Σούφι Οι ήρωες ποικίλλουν από τη μία παραλλαγή στην άλλη

(21)

(Το ειρωνικό και τραγικό συνάμα σε τέτοιους μύθους είναι ότι ο ήρωας χαντακώνεται από τις ίδιες τις πράξεις του Οι αποφάσεις που παίρνει θαρρώντας πως θα του βγουν σε καλό φέρνουν την καταστροφή του)

Κατά την πιο διάσημη εκδοχή ο χαλίφης της Βαγδά-της αντίκρισε μια μέρα τον πιστό βεζίρη του να μπαίνει τρο-μαγμένος και κατάχλωμος στην αίθουσα του θρόνου laquoΣώσε με αφέντηraquo εκλιπαρούσε ο αξιωματούχος και ευθύς εξήγη-σε στον ηγεμόνα την αιτία της ταραχής του laquoΚαθώς ερχό-μουν σήμερα το πρωί στην υπηρεσία μου στο παλάτι είδα τον Θάνατο να τριγυρίζει μέσα στην πόλη Μόλις με πήρε το μάτι του αμάν - μου έριξε ευθύς ένα βλέμμα τόσο άγριο και φονι-κό Προφανώς έχει έρθει για να με πάρει Σε ικετεύω ηγεμόνα μου άφησέ με να φύγω τώρα αμέσως με ένα από τα πιο γοργά άλογα των βασιλικών στάβλων σου Αν καλπάσω με όλη μου τη δύναμη μπορεί απόψε κιόλας να βρεθώ ασφαλής πέρα μα-κριά στη Σαμαρκάνδηraquo

Ο χαλίφης εκτιμούσε τον βεζίρη του και μετά χαράς του έδωσε την άδεια Λίγα λεπτά αργότερα ο άνθρωπός μας κάλ-παζε έξω από τις βορειοανατολικές πύλες της πόλης Όμως ο χαλίφης δεν ησύχασε Καταπώς το συνήθιζε μεταμφιέ-στηκε σε κοινό υπήκοο και βγήκε στην αγορά για να διαπι-στώσει ιδίοις όμμασι αν κυκλοφορούσε τωόντι ο Θάνατος στην πρωτεύουσά του Και πράγματι τον είδε ο φονικός άγ-γελος τριγυρνούσε στο παζάρι ψηλός και τυλιγμένος στα μαύρα αγγίζοντας πού και πού κάποιον γέροντα στον ώμο ή παραμερίζοντας για να μην πέσουν πάνω του τα παιδιά που έπαιζαν κυνηγητό Ο χαλίφης τον πλησίασε Ο Θάνα-τος αναγνώρισε αμέσως τον ηγεμόνα και τον χαιρέτισε με βαθειά σεβαστική υπόκλιση Τότε ο χαλίφης πήρε το θάρ

(22)

ρος να τον ανακρίνει laquoΟ βεζίρης μου είναι καλός και χρήσιμος άνθρωπος Οι υπηρεσίες του μου εί-ναι πολύτιμες Γιατί βάλθηκες να τον τρομοκρα-τήσεις σήμερα Γιατί τον αγριοκοίταξεςraquo Ιδού τι αποκρίθηκε ο Θάνατος laquoΒασιλιά μου τον κοί-ταξα όντως αλλά όχι άγρια Η ματιά μου ήταν απλώς βλέμμα έκπληξης Απόρησα που τον αντί-κρισα εδώ στη Βαγδάτη Βλέπεις είναι γραμμέ-νο ότι πρέπει να τον πάρω απόψε - όχι όμως εδώ αλλά πέρα μακριά στη Σαμαρκάνδηraquo

Το ειρωνικό και τραγικό συνάμα σε τέ-τοιους μύθους είναι ότι ο ήρωας χαντακώνεται από τις ίδιες τις πράξεις του Οι αποφάσεις που παίρνει και οι ενέργειες που κάνει θαρρώντας πως θα του βγουν σε καλό φέρνουν ανελέητα την καταστροφή του Μοναχός του ανεπίγνω-στα με τις επιλογές και τους τάχα έξυπνους υπολογισμούς του υφαίνει τα βρόχια όπου θα πιαστεί

Το πεπρωμένο προδιαγράφει απλώς μια δυσοί-ωνη εξέλιξη αυτήν όμως την υλοποιεί τελικά ο ίδιος ο άνθρωπος με τις πρωτοβουλίες και τα σφάλματά του Η ελεύθερη βούλησή του συνερ-γάζεται με τη μοίρα για να εκπληρώσουν και οι δύο μαζί το δύστυχο αποτέλεσμα Θυμόμαστε τα λόγια του Σεφέρη στο ποίημά του για τον Ευ-

ριπίδη τον τραγικότατο των δραματουργών laquoΕίδε τις φλέβες των ανθρώπων σαν ένα δίχτυ των θεών όπου μας πιάνουν σαν τrsquo αγρίμιαraquo Το δίχτυ όπου οι άνθρωποι παγιδεύονται από τους θεούς είναι το ίδιο το πλέγμα από τις φλέβες μας - δηλαδή η ιδιοσυγκρασία και η φύση μας ο χαρακτήρας μας που καθορίζει την πορεία της ζωής μας

Τι μπορούν να σημαίνουν τέτοιες ιστο-ρίες για εμάς σήμερα Υποδηλώνουν άραγε πως η μοίρα μας είναι προδιαγεγραμμένη και αναπότρεπτη Πως ότι και να κάνουμε δεν ωφελεί και το μόνο που μας μένει είναι να κα-θίσουμε και να περιμένουμε μοιρολατρικά τις εξελίξεις με σταυρωμένα τα χέρια Όχι απαραί-τητα Ο μύθος μπορεί να διαβαστεί αλλιώς σε βαθύτερο επίπεδο αυτοσυνειδησίας Οι αρχαίοι αφηγητές ίσως προσπαθούν να επιστήσουν την προσοχή μας στην ίδια την προσπάθειά μας να αποφύγουμε πάση θυσία εκείνο που μας φοβί-ζει Ο σύγχρονος πολιτισμός μας έχει καταντή-σει η κατεξοχήν κουλτούρα της φυγής Διαρ-κώς τρέχουμε να ξεφύγουμε από τα δυσάρεστα καθέκαστα της ζωής που μας τρομάζουν Τους γυρίζουμε την πλάτη και με μεγάλες δρασκελι-ές πηδούμε και καλπάζουμε μακριά τους αντί

(23)

να στραφούμε και να τα αντιμετωπίσουμε όταν έλθει η κρί-σιμη ώρα Πασχίζουμε να δραπετεύσουμε από τον χρόνο με τονωτικές ενέσεις ουσιών και πλαστικές εγχειρήσεις Κά-νουμε μαραθώνιο αγώνα δρόμου ώστε να ξεπεράσουμε την ανασφάλεια για το αύριο συσσωρεύοντας καταθέσεις και ομόλογα στις τράπεζες Πάνω από όλα τιναζόμαστε μακριά για να διαφύγουμε από την ανία και το αίσθημα του κενού Οι νεότεροι θαρρούν πως το καταφέρνουν με το να λικνί-ζονται μέσα σε μισοσκότεινα κέντρα υπό τους ήχους εκκω-φαντικής μουσικής Οι κάπως μεγαλύτεροι διαλέγουν ορ-γανωμένες διακοπές μαθήματα γιόγκα ή προσήλωση στα ευαγγέλια του λάιφ-στάιλ

Καμία από αυτές τις δραστηριότητες δεν είναι αναγκα-στικά κακή ή κατακριτέα καθrsquo εαυτήν Πλην όμως δεν εξυ-πηρετούν ιδιαίτερα ως μέσα φυγής διότι εκείνο που φο-βόμαστε εξακολουθεί να μας παραμονεύει στην επόμενη γωνία Τούτο είναι ενδεχομένως το νόημα των παλαιών μύθων δεν ωφελεί να τρέχουμε για να ξεφύγουμε από τον φόβο Καλύτερα να ζούμε τις μέρες μας με κανονικό βημα-τισμό με ησυχία ψυχής και με πληρότητα χωρίς το λαχά-νιασμα της διαρκούς απεγνωσμένης απόδρασης Και όταν μας πλησιάσει το δυσοίωνο τότε να έχουμε το κουράγιο να το αντιμετωπίσουμε κατά πρόσωπο δίχως να αποστρέφου-με το βλέμμα ή να το βάζουμε στα πόδια Αυτό είναι μήνυμα πολύτιμο για όλους τους οδοιπόρους που παίρνουν κάποτε τον δρόμο είτε για τη Θήβα είτε για τη Σαμαρκάνδη

(Οι αρχαίοι αφηγητές ίσως προσπαθούν να επιστήσουν την προσοχή μας στην ίδια την προσπάθειά μας να αποφύγουμε πάση θυσία εκείνο που μας φοβίζει)

Ντούσανέ ν α π α ι δ ί θ α ύ μ α α π ό τ η ν Σ ε ρ β ί α

δώδεκαετών

Κρτόλιτσε

(24)

( π α ρ ο υ σ ί α σ η )

Ένα εντεκάχρονο αγόρι από τη Σερ-βία έχει την ικανότητα να ζωγραφίζει με έναν απλό μαρκαδόρο θέματα από το ζω-ικό και φυτικό βασίλειο με μια απίστευ-τη δεξιοτεχνία

Τα σχέδιά του αποτυπώνουν εικόνες άγριας ζωής Εικόνες σύγχρονες ή εικόνες που υπήρχαν πριν εκα-τομμύρια χρόνια Τα σχέδια του Σέρβου Ντούσαν Κρτόλιτσε ως επί το πλείστον με στυλό και μολύβι είναι εντυπωσιακά πολύ ζωντανά και θεωρείται ένα πολλά υποσχόμενο παιδί-θαύμα Αν και μόλις 12 χρο-νών έχει στο ενεργητικό του τρεις ατομικές εκθέσεις των έργων του σε εθνικό επίπεδο και μάλιστα οι δύο πρώτες ήταν πριν τα οκτώ χρόνια του

(25)

( π α ρ ο υ σ ί α σ η )

( επιμέλεια - Νικόλας Σεγκούντος )

(26)

Η καριέρα του ξεκίνησε από μόλις δύο ετών Οι γονείς του δεν έδωσαν σημασία στο πρώτο σχέδιό του κάτι που έμοιαζε απροσδιόριστα με φάλαινα Όσο περνούσε όμως ο καιρός και αυξανόταν ο όγκος του χαρτιού που κατανάλωνε για ζωγραφική ο μι-κρός Ντούσαν οι γονείς του άρχισαν να παρατηρούν ότι το παιδί τους είχε ταλέντο Ζήτησαν λοιπόν τη γνώμη ενός παιδοψυχολόγου Ο ειδικός εντυπωσιά-στηκε από το μικρό αγόρι ndashπαχουλό με γλυκό πρό-σωπο που μιλούσε με ασυνήθιστα ελκυστικό τρόπο Το εντυπωσιακότερο όμως ήταν ότι παρουσίαζε ένα υψηλό επίπεδο συναισθηματικής νοημοσύνης Οι γνώσεις του Ντούσαν για τον κόσμο των ζώων

είναι εκπληκτικές Όταν οι γονείς του αγόρασαν την πληρέστερη σύγχρονη εγκυκλοπαίδεια ζώων χρειάστηκε λιγότερο από τρεις εβδομάδες για να την αποτυπώσει στο μυαλό του λέξη προς λέξη Γνωρί-ζει όλες τις γεωλογικές εποχές του πλανήτη μας και τα ζώα που περιπλανιούνταν σε αυτόν στη διάρκειά τους Απαγγέλει με άνεση τα 65 είδη μαρσιποφόρων που υπάρχουν σήμερα Και όταν μεγαλώσει φιλοδο-ξεί να ασχοληθεί με την επιστήμη της ζωολογίας και να γράψει ένα βιβλίο για τα ζώαΜικρότερος όπως αναφέρει ο πατέρας του Ντού-

σαν ήταν πολύ δραστήριος και laquoαπορροφούσεraquo σε μικρό χρονικό διάστημα μεγάλο όγκο πληροφορι-ών Γοητεύτηκε από τη φύση και τα ζώα και σύντο-μα πέρασε από τις πρωτόλειες παιδικές αποτυπώσεις σε πιο συγκεκριμένα και εκπληκτικά σχέδια Και όλη αυτή τη διαδικασία την αντιμετωπίζει ως μια πρόκλη-ση ένα παιχνίδι της δημιουργικής έκφρασής του Όταν ήταν οκτώ ετών ένας δάσκαλος του έθεσε σκό

(27)

(28)

(29)

πιμα μια δύσκολη πρόκληση τριών λέξεων laquoιπ-πότης διάβολος κόσμοςraquo Ο μικρός την έφερε σε πέρας με εκπληκτικό τρόπο και αργότερα δήλωσε laquoθέλω να είμαι ζωγράφος θέλω να εί-μαι παιδίraquoΠολύς κόσμος έχει γνωρίσει το ταλέντο και το

έργο του Ντούσαν μέσα από την ιστοσελίδα του Έχει περισσότερους από 5000 laquoφίλουςraquo και 7000 laquoακόλουθουςraquo στο Facebook Φορείς από διάφορες χώρες του κόσμου ndashΗΠΑ Αυστραλία Ινδίαndash τον έχουν προσκαλέσει για να παρουσιά-σει τις δημιουργίες του Όμως για την ηλικία του είναι περισσότερο σημαντικό το κοντινό περιβάλλον του Χαρακτηριστικό είναι το πε-ριστατικό που αναφέρει ο πατέρας του Κάποια μέρα οι γονείς του ανησύχησαν καθώς είχε αρ-γήσει υπερβολικά να επιστρέψει από το σχο-λείο του Βγήκαν λοιπόν να τον αναζητήσουν Τον βρήκαν στην αυλή του σχολείου περιτρι-γυρισμένο από μια ομάδα συμμαθητών του Ο Ντούσαν ήταν απορροφημένος με το να φτιά-χνει laquoτατουάζraquo με μαρκαδόρο στα χέρια των άλ-λων παιδιών laquoαποτυπώνονταςraquo τα αγαπημέ-να ζώα τους Και η εκτίμηση των συμμαθητών του προς το έργο του νεαρού καλλιτέχνη φάνη-κε από το ότι αρνούνταν να πλύνουν τα χέρια τους για μεγάλο χρονικό διάστημα επειδή δεν ήθελαν να σβηστεί το laquoτατουάζraquo

Μπορείτε να βρείτε περισσότερα στοιχεία και τις

δημιουργίες του μικρού Ντούσαν στη σελίδα του στο

facebook

httpswwwfacebookcomprofilephpid=100008204652414ampfref=ts

Ιερή

Μια παράδοση χαμένη στις δέλτους τουχρόνου

(30)

(31)

μέλισσα -ένα από το τρία δώρα των

θεών σύμφωνα με εσωτερικές παραδόσεις- ο

άνθρωπος και ο πολιτισμός του φαίνεται να

έχουν μια ιδιαίτερη αόρατη σύνδεση Κοιτά-

ζοντας προς το παρελθόν προς την αυγή του

πολιτισμού διαπιστώνουμε σεβασμό προς τη

μέλισσα σε όλες τις εποχές και από όλους τους

πολιτισμούς Έτσι αρχίζουμε να αντιλαμβα-

νόμαστε ότι αυτό το μικροσκοπικό πλάσμα

αντιπροσωπεύει κάτι σημαντικό τη σπουδαι-

ότερη ίσως laquoχαμένη παράδοσηraquo στην ιστο-

ρία των ανθρώπων

Εγκλωβισμένες μέσα σε κεχριμπάρι έχουν βρεθεί μέλισσες η ηλικία των οποίων ξεπερνάει τα 100 εκατομμύρια χρόνια ndash παγωμένες στον χρόνο σαν να έχουν μείνει αθάνατες μέσα στο ίδιο τους το μέλι Οι αρχαίοι Έλληνες το ονόμαζαν ήλε-κτρον που συνδέεται με τον αρχαίο ηλιακό θεό Ελέκτορ ο οποίος είναι γνωστός ως ο laquoαφυπνιστήςraquo Αυτός ο προσδιορι-σμός αποδίδεται και στο μέλι ndash που θυμίζει κεχριμπάρι ndash μία αναζωογονητική ουσία που τιμόταν την αρχαία εποχή Και αυτή η σύνδεση είχε ως αποτέλεσμα να επιτείνει τον υψηλό σεβασμό που απολάμβανε η μέλισσα στους αρχαίους λαούς

(Ιερογλυφικό που απεικονίζει τη μέλισσα)

του Άντριου Γκόουγκ

( προσαρμογή επιμέλεια κειμένου - Νίκος Κατσινόπουλος )

Ιερή

(32)

Π ρ ο ϊ σ τ ο ρ ι κ έ ς ε μ μ ο ν έ ςΗ προϊστορία είναι γεμάτη από στοι-

χεία που υποδηλώνουν την εμμονή των ανθρώπων με τις μέλισσες Στην επονο-μαζόμενη laquoΣπηλιά της Αράχνηςraquo κοντά στην Βαλένθια της Ισπανίας μια σπηλαι-ογραφία 15000 ετών απεικονίζει μια αν-θρώπινη φιγούρα που αποφασιστικά δι-ακινδυνεύει τη ζωή της προκειμένου να συλλέξει το μέλι από την κηρήθρα ενός μελισσιού που βρίσκεται σε έναν επικίν-δυνο απότομο βράχο Και φυσικά είναι η μέλισσα που οδηγεί τους αρχαίους σαμά-νους στα παραισθησιογόνα φυτά η δρά-ση των οποίων μεταφέρει τη συνείδησή τους στον πνευματικό κόσμο των θεώνΠρόσφατες έρευνες έχουν αποκαλύψει

προς έκπληξη πολλών ότι ένας ήχος που θυμίζει βούισμα μέλισσας παρατηρείται κατά τη στιγμή της αλλαγής επιπέδου της ανθρώπινης συνείδησης Το φαινό-μενο αυτό έχει αναφερθεί ότι συμβαίνει και σε άτομα που έχουν υποστεί την λε-γόμενη laquoαπαγωγή από εξωγήινουςraquo που βλέπουν οπτασίας ή έχουν επιθανάτιες εμπειρίες Μήπως γνώριζαν αυτό το φαι-νόμενο οι αρχαίοι και πίστευαν ότι είναι ένα στοιχείο που προσδίδει κάποια ιδιαι-τερότητα στη μέλισσαΣτην Ανατολία έχει βρεθεί ένα άγαλμα

10000 ετών το οποίο απεικονίζει τη Μη-τέρα Θεά να φοράει στο κεφάλι μια κίτρι-

(Η αιγυπτιακή μυθολογία περιέχει αναρίθμητες αναφορές στις μέλισσες συμπεριλαμβανομένης και της πεποίθησης ότι οι μέλισσες δημιουργούνταν από τα δάκρυα του πιο σημαντικού θεού τους του Ρα)

νη ndash πορτοκαλί τιάρα σαν κυψέλη ndash ένα στοιχείο που έχει οδηγήσει τους ειδικούς στο ότι εκείνη την περίοδο η Μητέρα Θεά είχε αρχίσει να μεταλλάσσεται σε Μέλισ-σα Βασίλισσα ή μέλισσα θεάΣτον νεολιθικό οικισμό Τσατάλ Χουγι-

ούκ υπάρχουν υποτυπώδεις απεικονί-σεις μελισσών (6540 πΧ) γύρω από το κεφάλι κάποιας θεότητας σχηματίζο-ντας μια άλω Οι Σουμέριοι ωστόσο θε-ωρούνται πρόγονοι της οργανωμένης μελισσοτροφίας Αυτοί ήταν που επινόη-σαν την απιθεραπεία δηλαδή την ιατρι-κή χρήση των προϊόντων της μέλισσας όπως του μελιού της γύρης του βασιλι-κού πολτού της πρόπολης και του δηλη-τηρίου της μέλισσαςΣουμεριακά ανάγλυφα που απεικο-

νίζουν τη λατρεία κάποιων παράξενων ιπτάμενων μορφών έχουν συχνά ερμη-νευτεί ως ενδείξεις εξωγήινης επέμβασης Στα πλαίσια όμως των οφελών της με-λισσοτροφίας είναι πιθανότερο να απο-τυπώνουν τη λατρεία των μελισσών Οι Σουμεριακές απεικονίσεις άλλωστε ήταν που οδήγησαν στη δημιουργία του μοτί-βου της θεάς που χορεύει μια θηλυκή χο-ρεύτρια με τα χέρια κυρτωμένα γύρω από το κεφάλι της για την οποία οι μελετητές πιστεύουν ότι αναπαριστά μια ιέρεια της θεάς μέλισσας Το μοτίβο το οποίο απέ-κτησε κεντρικό ρόλο στον αιγυπτιακό

(33)

(34)

Ιερή

(35)

συμβολισμό φαίνεται να βασίζεται στη μοναδική ικανότητα των με-λισσών να επικοινωνούν μεταξύ τους μέσω ενός ρυθμικού χορού Μια μέλισσα μπορεί να πετάξει σε απόσταση μεγαλύτερη από 5 χιλιόμετρα από την κυψέλη της για να εντοπίσει τροφή και επιστρέφει για να με-

ταδώσει την πληροφορία στις υπόλοιπες μέσω του χορού - ένα είδος φυσικού συστήματος πλοήγησης

Οι άνθρωποι λοιπόν είχαν ανακαλύψει την τερά-στια σημασία της προσφοράς τη μέλισσας πριν από δέκα ή περισσότερες χιλιάδες χρόνια ήδη ίσως από την αχλή της προϊστορίας τους Καθώς αναπτυσσό-

ταν ο πολιτισμός κατά μήκος του ποταμού Νείλου και εξελισσόταν σιγά σιγά η δυναστική περίοδος της αρχαίας Αί-

γυπτο η λατρείας της μέλισσας και οι παραδόσεις για αυτήν εναγκαλίστηκαν σε τέτοιο βαθμό με τον πολιτισμό όσο ποτέ

στο παρελθόν ή στο μέλλον

Η Θ ε ά Μ έ λ ι σ σ α σ τ η α ρ χ α ί α Α ί γ υ π τ οΑρκετοί αιγυπτιολόγοι πι-στεύουν ότι οι Σουμερια-κές παραδόσεις ταξίδευσαν κατά μήκος της Ανατολι-κής Αιγυπτιακής Ερήμου

έως την Κοιλάδα του Νείλου Τα περίφημα αφρικανικά Ουαντί

(κοίτες ξεροπόταμων στις οποίες δημιουργούνται πε-ριστασιακά οάσεις) φημί-

ζονται για τις προδυναστικές βραχογραφίες τους που παρουσιάζουν

ιπτάμενες μορφές με εξογκωμένα χαρακτηρι-στικά σαν φτερά Ασυνήθιστες γραμμές εκτείνο-νται προς τα επάνω πίσω από το κεφάλι της κεντρι-κής μορφής θυμίζοντας τις κεραίες της μέλισσας

ενώ παραπέμπουν στο σχήμα των εξογκωμάτων που χαρακτηρίζουν τα αιγυπτιακά στέμμα-

τα στους αιώνες που θα ακολουθήσουνΑποτυπώνεται ακόμη το μοτίβο

της Θεάς που Χορεύει μια γυναί-κα με τα χέρια της κυρτωμένα επάνω από το κεφάλι της

(Το ένδυμα του Ναπολέοντα κατά την ενθρόνισή του ήταν διακοσμημένο με μέλισσες)

(Συλλογή μελιού στην Ισπανία 13000 πΧ)

Ιερή

(Το ένδυμα του Ναπολέοντα κατά την

ενθρόνισή του ήταν διακοσμημένο με

μέλισσες)

(36)

όπως ακριβώς η laquoχορεύτριαraquo Θεά μέλισσα που παρουσιάζεται σε ανάγλυφα των Σουμέριων και των κεντρο-Ευρωπαικών λαών χιλιάδες χρόνια νωρίτερα Η απεικόνιση είναι διαδεδομένη στην αιγυπτιακή μυθολογία και φαίνεται να προέρ-χεται από την μοναδική ικανότητα της μέλισ-σας να επικοινωνεί με τον laquoχορόraquo Ένα άλλο στοιχείο για την καλλιτεχνική

επιρροή που φαίνεται να έχει ασκήσει η μέλισ-σα εντοπίζεται στα τελετουργικά ενδύματα των Αιγυπτίων τα οποία παρουσιάζουν στιλι-στικές ομοιότητες με αυτήν Το στέμμα νέμες για παράδειγμα αποτελείται από εναλλασσόμε-νες κίτρινες και σκούρες οριζόντιες λωρίδες Τέ-τοιες οπτικές ομοιότητες είναι εμφανείς σε πολ-λά ανάγλυφα και αγάλματα Εντυπωσιακότερη όμως είναι αυτή που παρουσιάζεται στη νεκρι-κή μάσκα του Φαραώ Τουταγχαμών της 18ης δυναστείας η οποία δείχνει τον Φαραώ στολι-σμένο με εναλλασσόμενες μαύρες και κίτρινες λωρίδες όπως ακριβώς μια μέλισσαΗ έλξη της Αιγύπτου προς τις μέλισσες φαίνε-

ται ότι ξεκινάει από πολύ πρώιμη εποχή Η βό-ρεια Αίγυπτο η έκταση που απλώνεται από το Δέλτα έως τη Μέμφιδα ονομαζόταν laquoΤα Μπί-τιraquo - γη της μέλισσας Ο φαραώ Μένες ιδρυτής της Πρώτης Αιγυπτιακής Δυναστεία έφερε το αξίωμα του laquoΜελισσοτρόφουraquo ένας τίτλος που

αποδιδόταν σε όλους τους Φαραώ που ακολού-θησαν και η απεικόνιση μιας μέλισσας βρισκό-ταν δίπλα στην σφραγίδα που έφερε το όνομά τουςΟ αιγυπτιακός θεός Μιν έφερε τον τίτλο laquoΚύ-

ριος των Άγριων Μελισσώνraquo και χρονολογεί-ται από το 3000 πΧ ή νωρίτερα Παρόμοια η αιγυπτιακή θεά Νέιθ ήταν μια πολεμική θεό-τητα που της αποδίδονταν ο συμβολισμός της γονιμότητας και ιδιότητες παρθένου χαρακτη-ριστικά της Βασίλισσας μέλισσας Στη Σάιδα η Νέιθ θεωρούνταν ως η Θεά του laquoΟίκου των Μελισσώνraquo και μητέρα του Ρα του laquoκυβερνή-τη των πάντωνraquo Η αιγυπτιακή μυθολογία πε-ριέχει αναρίθμητες αναφορές στις μέλισσες συ-μπεριλαμβανομένης και της πεποίθησης ότι οι μέλισσες δημιουργούνταν από τα δάκρυα του πιο σημαντικού θεού τους του Ρα Μέλισσες απεικονίζονται σε αιγυπτιακούς

τάφους και οι συνήθεις προσφορές στις πιο ση-μαντικές θεότητες ήταν το μέλι Πραγματικά το μέλι ήταν το laquoνέκταρ των θεώνraquo και όπως οι Σουμέριοι πριν από αυτούς οι Αιγύπτιοι για-τροί το χρησιμοποιούσαν ως βασικό συστατικό για πολλά φαρμακευτικά σκευάσματα και θε-ραπείες συμπεριλαμβανομένων και των πρώι-μων μορφών μομιοποίησηςΈνα αιγυπτιακό μνημείο που παρουσιάζει μια

(Ο Ναπολέων ακολουθώντας τη παράδοση των Μεροβίγγιων βασιλιάδων της Γαλλίας -από τους οποίους ο διάσημος Βασιλιάς Τσιλντερικ ανακαλύφθηκε ενταφιασμένος με 300 μέλισσες κατασκευασμένες από καθαρό χρυσό- εξασφάλισε ότι το σύμβολο της μέλισσας θα ενσωματωθεί στη διακόσμηση και στην τεχνοτροπία του παλατιού υιοθέτησε δε το laquoΗ Μέλισσαraquo ως παρατσούκλι του)

(37)

παράξενη μορφή συμβολισμού μέλισσας είναι η βαθμιδωτή πυραμίδα της Σακκάρα η οποία πα-ραπέμπει στα εξάγωνα κελιά της κηρήθρας με τις έξι βαθμίδες της επάνω από το έδαφος και μια ιδιαίτερη κάτω ndash τη νεκρόπολη του ταύρου Άπι που ονομάζεται Σεράπειο Οι Αιγυπτιολό-γοι πιστεύουν ότι στον ταύρο Άπι αποδίδονταν οι αναγεννητικές ιδιότητες του θεού Πτά της Μέμφιδας ndash του αιγυπτιακού θεού της μετεν-σάρκωσης Πίστευαν επίσης ότι αυτοί που ει-σέπνεαν την ανάσα του ταύρου Άπι λάμβαναν το δώρο της προφητείας και το σημαντικότε-ρο από όλα οι Αιγύπτιοι πίστευαν ότι ο ταύρος μεταμορφωνόταν σε Άπι Όσιρι μετά θάνατον Το λατινικό Άπις που σημαίνει μέλισσα προ-έρχεται πιθανόν από το μεσοποταμιακό Σίπα ndash

Ιερή

(Ιερογλυφικό που απεικονίζει τη μέλισσα)

(Το τεκτονικό λογγείο του Ουάσιγκτον Η κυψέλη διακρίνεται στο επάνω μέρος του

στο κέντρο)

(38)

κή ρωμαϊκή θρησκεία που σχετιζόταν με τη τε-λετουργική σφαγή των ταύρωνΈνας άλλος αρχαίος πολιτισμός που επηρε-

άστηκε από τους αρχαίους Αιγυπτίους ήταν ο Μινωϊκός Είχε στενή σχέση με τους Αιγύπτι-ους οι οποίοι ήταν ειδικοί στη μελισσοκομία μια Τέχνη που αργότερα εισήχθη στην Ελλά-δα Αυτό μας οδηγεί σε ένα άλλο εντυπωσιακό του αιγυπτιακού συμβολισμού για τη μέλισ-σα Η Σφίγγα το περίφημο μνημείο της χώρας ονομαζόταν Χουν νμπ στα αιγυπτιακά όμως οι Έλληνες του έδωσαν το όνομα που είναι σή-μερα γνωστό Πως όμως συνδέεται αυτό με τη μέλισσα Η μινωική λέξη για τη μέλισσα ήταν σφέξ Τι συμπέρασμα βγάζουμε από αυτό Ο πο-λιτισμός που έμαθε στους Έλληνες την Τέχνη της μελισσοκομίας χρησιμοποιούσε τη λέξη σφεξ για να ονομάσει τη μέλισσα ndash και οι Έλ-ληνες έδωσαν αυτό το όνομα στη θεά που απει-κονίζει το μνημείο Μήπως η Σφίγγα υπήρχε ήδη όταν ο Μένες δημιούργησε το αιγυπτιακό βασίλειο και ήταν γνωστό ότι αναπαριστούσε μια μέλισσα θεά και έτσι αποδόθηκε στον Φα-ραώ ο τίτλος Μελισσοτρόφος Η πιθανότητα εί-ναι προκλητική και δεδομένης της γοητείας που ασκούσαν οι μέλισσες στους Αιγύπτιους δεν φαίνεται και τόσο εξωπραγματική

Η μ έ λ ι σ σ α σ ε κ ρ ί σ η ndash ο ά ν θ ρ ω π ο ς σ ε κ ρ ί σ ηΗ λατρεία των Σουμερίων και των Αιγυπτίων

για τη μέλισσα μεταδόθηκε στην Ελλάδα όπου μέλισσες απεικονίζονται σε αγάλματα των πιο

Ασίπα που σημαίνει ο Μεγάλος Ποιμένας στον Ουρανό και Άπις σημαίνει Όσιρις Αυτό συν-δέεται με την πίστη ότι μετά θάνατον η ψυχή του Φαραώ συνδεόταν με τον Όσιρι ως ένα άστρο στον αστερισμό του ΩρίωναΈνας ταύρος Άπις σύμφωνα με τους αιγυπτι-

ακούς μύθους δημιουργούσε 1000 μέλισσες και οι μέλισσες αντιπροσώπευαν ψυχές Είναι επίσης ενδιαφέρον ότι η αιγυπτιακή θεότητα Νούτ ήταν θεά του ουρανού ndash της περιοχής των μελισσών ndash και έφερε τον τίτλο laquoΑυτή που Κα-τέχει Χίλιες Ψυχέςraquo ο οποίος φαίνεται να παρα-πέμπει στις χίλιες μέλισσες ή ψυχές που δημι-ουργούνται από το σώμα του ταύρου ΆπιΤο εβραϊκό γράμμα Άλεφ συμβολίζει το laquoχί-

λιαraquo και αντίστοιχο προ σιναϊτικό και το προ κανανιτικό σύμβολο απεικόνιζε το κεφάλι ενός ταύρου παραπέμποντας στο ότι 1000 μέλισ-σες ndash ή αναγεννημένες ψυχές ndash δημιουργού-νται από τη θυσία ενός ταύρου Άπι Επιπλέον η αριθμητική αξία της εβραϊκή λέξη για τον Ιη-σού ndash τον Μεσσία ο οποίος βασίζεται στο πρό-τυπο του Όσιρι ndash είναι πάλι 1000Έτσι η αρχαία πεποίθηση ότι οι μέλισσες δη-

μιουργούνται από ταύρους εύλογα οδηγεί στην εικασία ότι η υπόγεια νεκρόπολη η οποία εί-ναι γνωστή ως Σεράπειο ίσως να ήταν ένα τε-λετουργικό κέντρο αναγέννησης προορισμέ-νο να ανακυκλώνει ψυχές από τα κεφάλια των ταύρων και όχι απλά ένα μαυσωλείο για ταύ-ρους Μήπως οι τελετουργίες που πραγματο-ποιούνταν στο Σεράπειο αποτελούσαν την πιο πρώιμη μορφή του Μιθραϊσμού τη μυστηρια-

(Ο Ρούντολφ Στέινερ (1861-1925) είχε laquoπροβλέψειraquo ότι οι μέλισσες θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε αναφέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότερο από 4 χρόνια ζωής)

(39)

σημαντικών θεών των Ελλήνων Έτσι ανα-πτύσσεται η αντίληψη της Θεάς μέλισσας και δημιουργείται η τιμητική θέση των ιερειών που ονομάζονται Μέλισσες οι οποίες αργότε-ρα μετεξελίσσονται στις Σίβιλες Σύμφωνα με κάποιες παραδόσεις μάλιστα ο δεύτερος ναός στους Δελφούς ήταν κατασκευασμένος εξολο-κλήρου από μέλισσες και ο ομφαλός θύμιζε κυ-ψέλη περιτριγυρισμένη από μέλισσεςΟι Ρωμαίοι εξασκούσαν τον Μιθραϊσμό μια

μυστικιστική θρησκεία σημαντικό στοιχείο της οποίας ήταν η θυσία των ταύρων που θυ-μίζει τις τελετουργίες των Αιγυπτίων στο Σε-ράπειο Απόηχος αυτών των τελετουργιών στη σύγχρονη εποχή φαίνεται να είναι οι ταυ-ρομαχίες της Ισπανίας Η σύνδεση αυτή επιβε-βαιώνεται έμμεσα από το ότι αρκετές από τις παλιότερες αρένες της χώρας έχουν κατασκευ-αστεί επάνω ή πολύ κοντά σε αρχαία ιερά του ΜίθραΟι Μάγια λάτρευαν τη μέλισσα και απεικό-

νιζαν θεούς με τη μορφή της στους σημαντι-κότερους ναούς τους Έως και την Ινδία οι θρησκείες υιοθέτησαν θεότητες μέλισσες στη μυθολογία τους Ακόμη και η καθολική εκ-κλησία ενσωμάτωσε τη μέλισσα ως ένα σύμβο-λο της αυθεντίας του Πάπα πράγμα που μπο-

ρούμε να δούμε στην Πόλη του ΒατικανούΠέτρινα καταλύματα με τη μορφή κυ-

ψελών κατασκευάστηκαν στην αρχαιότητα από την Ιρλανδία έως την Αφρική ενώ ο Χέ-νριχ Χίμλεραπό τους ισχυρότερους άνδρες στη Γερμανία του Χίτλερ κατασκεύασε το ιερότερο τελετουργικό κέντρο των SS με τη μορφή κυψέλης στα θεμέλια τους κάστρου ΒέβελσμπουργκΠολιτικά κινήματα όπως ο κομουνι-

σμός εμπνεύστηκαν από την αλτρουιστική συμπεριφορά που εμφανίζεται στην κυψέ-λη ως πρότυπο για τις ιδεολογίες τους Με-γάλοι ηγέτες επίσης ακολούθησαν την πα-ράδοση των προγόνων τους και συνδέθηκαν με διάφορους τρόπους με τη μέλισσα Ο Ναπολέων για παράδειγμα ακολουθώ-

ντας τη παράδοση των Μεροβίγγιων βασιλι-άδων της Γαλλίας - από τους οποίους ο διά-σημος Βασιλιάς Τσιλντερικ ανακαλύφθηκε ενταφιασμένος με 300 μέλισσες κατασκευα-σμένες από καθαρό χρυσό - εξασφάλισε ότι το σύμβολο της μέλισσας θα ενσωματωθεί στη διακόσμηση και στην τεχνοτροπία του παλατιού υιοθέτησε δε το laquoΗ Μέλισσαraquo ως παρατσούκλι του Πιστεύεται ακόμη ότι η μέλισσα είναι ο

Ιερή

(Απεικόνιση κηρήθρας από την Τσατάλ Χουγιούκ 6600 πΧ)

(Σουμεριακή πινακίδα ndash απεικόνιση της λατρείας της μέλισσας)

(40)

νερ (1861-1925) Είχε laquoπροβλέψειraquo μάλιστα ότι θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε ανα-φέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότε-ρο από 4 χρόνια ζωής Από το 2008 οι μέλισ-σες άρχισαν να εκλείπουν με ανησυχητικούς ρυθμούς Συμπτωματικά() βρισκόμαστε στα όρια της πρόβλεψης του Στέινερ και στο χρο-νικό περιθώριο που ανέφερε ο Αϊνστάιν Επιπλέον έχουμε αρχίσει να διανύουμε σε

ένα έτος που έχει επιβαρυνθεί με θεωρίες για καταστροφή του κόσμου μας ή για αναγέν-νησή του ndash ανάλογα με πια θεωρία είστε δι-ατεθειμένος να πιστέψετε ndash και βρισκόμαστε στη δίνη μια πολύπλευρης και πολυσύνθετης κρίσης με κορυφή του παγόβουνου την οικο-νομία Το τι θα συμβεί θα το δείξει ο χρόνος Ωστό-

σο φαίνεται ότι η μέλισσα η ιερή μέλισσα εί-ναι διαχρονικά συνυφασμένη με την εξέλιξη του πολιτισμού ακόμη ίσως και με την ύπαρ-ξη του ανθρώπου στον πλανήτη

Σημείωση Το πλήρες κείμενο της μελέτης του

Andrew Gough στα αγγλικά μπορείτε να το βρείτε

στο httpandrewgoughcoukbee1_1html

πρόδρομος του εραλδικού κρίνου του εθνι-κού συμβόλου της ΓαλλίαςΟ ελευθεροτεκτονισμός που διαδόθηκε στις

ΗΠΑ ήδη από την ίδρυσή τους ευνοήθη-κε από σημαντικούς ανθρώπους όπως ο Τό-μας Τζέφερσον ο οποίος έγραφε με πάθος για την σημαντικότητα των μελισσών ενώ άλ-λοι όπως ο Πρόεδρος Τζόρτζ Ουάσιγκντον ενσωμάτωσε την κυψέλη στο τεκτονικό λογ-γείο του Χωρίς αμφιβολία η πρώιμη Αμερι-κανική κοινωνία δανείστηκε πολλές από τις φιλοσοφικές αρχές της από τον Ελευθεροτε-κτονισμό ενσωματώνοντας συμβολισμό και θέματα με μέλισσες στις τελετουργίες της Η δομή του κράτους τουλάχιστον σε αυτή

την πρώιμη περίοδο ακολούθησε τη δομή τη σταθερότητα και την αλτρουιστική συμπερι-φορά που χαρακτηρίζουν την κυψέλη όπως είχαν κάνει κοινωνίες και κινήματα χιλιάδες χρόνια πριν από αυτήνΜια ένδειξη για την επιρροή της μέλισσας

στους ιδρυτές των ΗΠΑ φαίνεται από το ότι ολόκληρη η δυτική περιοχή της χώρας ονο-μαζόταν αρχικά Ντεζερέ (μέλισσα)Η μέλισσα είχε αποτελέσει κεντρικό θέμα σε

πολλά κείμενα και διαλέξεις του αυστριακού φιλόσοφου και μυστικιστή Ρούντολφ Στέι-

(Το περίφημο μινωικό κόσμημα με τις μέλισσες) (Το τεκτονικό λογγείο του Ουάσιγκτον Η κυψέλη διακρίνεται στο επάνω μέρος του στο κέντρο)

(41)

ΓιώργοςΙωάννου( Ο Γ Ιωάννου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1927 Πήρε πτυχίο φιλολογίας από το ΑΠΘ και το 1960 διορίστηκε φιλόλογος Το 1971 μετατέθηκε στην Αθήνα αρχικά σε γυμνάσιο και μετά στο υπουργείο ΠαιδείαςΠέθανε στην Αθήνα το 1985

Ποιητικές συλλογέςlaquoΗλιοτρόπιαraquo ιδιωτική έκδοση Θεσσαλονίκη 1954laquoΤα Χίλια Δέντραraquo εκδ Διαγωνίου Θεσσαλονίκη 1963laquoΤα Χίλια Δέντρα amp άλλα ποιήματα (1954-1963)raquo εκδ Ερμής Αθήνα 1973 )

(42)

ldquoΣαν τη μητέρα αλήθειαrdquo

Πηγαίνει αργά στο σινεμά

μάλιστα στον εξώστη

Σrsquo έργα κατά προτίμηση βουβά

και θαμπωμένα Κι εκεί

- μέσα στους τόσους εξευτελισμούς -

η μόνη του χαρά να βλέπει τις γυναίκες

της γενιάς γύρω απrsquo το τριάντα

Με κείνα τα βαθιά καπέλα

με τις σειρές τα περιδέραια

τα μάτια τα κοντά μαλλιά∙

με τις ψιλές γλυκιές φωνές

με τις κινήσεις τους τις μητρικές

Σαν τη μητέρα αλήθεια∙

σαν τη μάνα του

των πρώτων παιδικών του χρόνων

Τότε που τον φωνάζανε μοναχογιό

(43)

( επιμέλεια - Έλλη Ιωαννίδου )

Ο αετόςκαι η χελώνα( Η λ ο γ ι κ ή η σ ύ ν ε σ η κ α ι η φ ρ ό ν η σ η σ α ν α ε τ ό ς π ε τ ο ύ ν β λ έ π ο υ ν τ α π ρ ά γ μ α τ α κ α θ α ρ ά κ α ι α π ό ψ η λ ά Π ρ ο σ π α θ ο ύ ν ν α β ά λ ο υ ν σ τ η θ έ σ η κ α ι σ τ α ό ρ ι ά τ ο υ τ ο ν μ α τ α ι ό δ ο ξ ο ε π ι π ό λ α ι ο ε α υ τ ό μ α ς π ο υ σ έ ρ ν ε τ α ι σ τ η γ η σ α ν τ η χ ε λ ώ ν α )

(44)

Οι Μύθοι του Αίσωπου είναι μικρές ιστορίες εμπνευ-σμένες από την ίδια τη ζωή και διακρίνονται για τον συμβολικό και αλληγορικό χαρακτήρα τους Ο Αίσωπος είχε γράψει πολλούς μύθους για να σατιρίσει δια-

κωμωδήσει ή και να ειρωνευτεί την καθημερινότητα των Ελ-λήνων Ένας από αυτούς ήταν και ο μύθος του αετού με τη χε-λώνα Εδώ θα τον παρουσιάσουμε κάπως διαφορετικά Η ιστορία θα αρχίσει μέσα στη θάλασσα

άποτε ας πούμε τα παλιά χρόνια μια χελώνα μουρμού-ριζε για την άτυχη μοίρα της κολυμπώντας αργά μέσα στη θά-λασσα Την ενοχλούσε που τα άλλα ζώα μπορούσαν να τρέχουν γρήγορα στη γη ενώ εκείνη δεν τα κατάφερνε Την ενοχλού-σε που τα πουλιά μπορούσαν να πετάνε στον καθαρό αέρα και να βλέπουν τόσα από κει ψηλά ενώ εκείνη ήταν μέσα στο νερό και κολυμπούσε αργά Την ενοχλούσε ακόμα και τις φορές που έβγαινε στη στεριά για να γεννήσει και κουραζόταν τόσο πολύΑυτά σκεφτόταν λυπημένη σε μια παραλία Ξαφνικά είδε

ένα αετό να σχηματίζει κύκλους γύρω από τα σύννεφα καθώς πετούσε ψηλά με τις ανοιχτές και δυνατές φτερούγες του Του φώναξε όσο πιο δυνατά μπορούσε για να την ακούσει Και όταν αυτός χαμήλωσε αρκετά την ρώτησε τι ήθελε Η χελώνα τότε τον παρακάλεσε μιας και είναι ο βασιλιάς των πτηνών να της μάθει να πετάει όπως εκείνος Να βλέπει τον κόσμο από ψηλά Να νοιώθει δυνατή και ελαφριά συνάμαΟ αετός που θεώρησε παράλογη την επιθυμία τής χελώνας

αρνήθηκε Προσπάθησε να της εξηγήσει ότι δεν ήταν στη

και η χελώναΔιασκευή στον μύθο του Αίσωπου

( κείμενο εικόνα - Έλλη Ιωαννίδου )

(45)

φύση της να πετάει Μπορούσε να χαρεί τα δικά της προνόμια να κολυμπάει δηλαδή στα βαθειά νερά να κάνει βόλτες στην άμμοhellip πράγματα που ακόμα και αυτός - ένας βασιλιάς - δεν μπορεί να χαρεί όπως εκεί-νη Άλλωστε μια τέτοια προσπάθεια να μάθει δηλαδή να πετά μπορεί να την κατέστρεφε Αυτά της είπε και πέταξε μακριά της νομίζοντας ότι

την είχε συνετίσει Η χελώνα όμως ήταν ανένδοτη Συνέχισε να τον

θερμοπαρακαλεί και το έκανε όποτε τον έβλεπε να πετά πάνω από την παραλία Ώσπου μια μέρα ο αετός δεν άντεξε άλλο να της αρνείται Βαρέθηκε άλλωστε τα παρακάλια και την επιπολαιότητά της Τη γράπω-σε με τα δυνατά νύχια του και πέταξε μαζί της ψηλά πάνω από τα κύματα Η ευτυχία της χελώνας γι αυτά τα λίγα λεπτά ήταν απερίγραπτη Βιαστική και άμυ-αλη όπως ήταν νομίζοντας ότι θα μοιάσει στον αετό του ζήτησε να την αφήσει πάνω από τα σύννεφα Ήθελε να συνεχίσει μόνη της να πετάει σίγουρη για τον εαυτό της Έτσι κι έγινε Ο αετός την άφησε να πέσει όπως ακριβώς του είχε ζητήσει με αποτέλεσμα να γκρεμοτσακιστεί πάνω στα βράχια που την περίμε-ναν δίπλα στην ακτή Η δύστυχη χελώνα που ήθε-λε να πετάξει συντρίφτηκε παταγωδώς Δεν άκουσε τα λόγια της σύνεσης από το στόμα του αετού αλλά παρασύρθηκε από τις δικές της παράλογες επιθυμίες έξω από τη φύση της Το τέλος της όπως και όσων δεν ακολουθούν τα λόγια της σύνεσης και της φρόνη-σης ήταν να καταστραφεί και μάλιστα με πολύ άσχη-μο τρόπο

Η θαλάσσια χελώνα Caretta caretta εί-ναι ένα κινδυνεύον είδος Θα τη συναντή-σουμε να κολυμπάει σε όλα τα μήκη και πλάτη των ελληνικών θαλασσών αλλά η ιδιαίτερη σημασία της χώρας μας έγκει-ται στο ότι φιλοξενούμε κάποιες από τις σημαντικότερες παραλίες για την ανα-παραγωγή και φωλεοποίηση της καρέτα στη ΜεσόγειοΗ χελώνα καρέτα είναι ίσως ένα από τα

πιο εμβληματικά είδη των μεσογειακών και ελληνικών θαλασσών και ένα από τα επτά είδη θαλάσσιων χελωνών που υπάρ-χουν στον πλανήτη Αν καταφέρει να ξεφύγει από τους φυσικούς εχθρούς της αλλά και από τις ανθρώπινες επιδράσεις και απειλές θα ζήσει περίπου 80 χρόνια Όταν μεγαλώσει περίπου μετά από δύο έως τρεις δεκαετίες και έρθει η ώρα τής αναπαραγωγής της θα επιστρέψει στην ίδια περιοχή και θα επιλέξει την παραλία όπου γεννήθηκε και η ίδια για να κάνει τη φωλιά της

Η θαλάσσια χελώνα Κ α ρ έ τ α - ΚαρέταΖ ω ή π ο υ α π ε ι λ ε ί τ α ι

(46)

Τα αποσπάσματα του κειμένου και πληροφορίες είναι από το site httpwwwwwfgrelendangered-speciescaretta

Σε κάθε περίοδο ωοτοκίας η θαλάσσια χελώνα θα γεννήσει δύο έως τρεις φορές Θα δημιουρ-γήσει τη φωλιά της σε αμμώδεις παραλίες και σε βάθος περίπου 60 εκατοστών Σε κάθε φωλιά φιλοξενούνται μέχρι και 120 αυγά τα οποία εκ-κολάπτονται για 55 ημέρες Η θήρα των αυγών από αλεπούδες σκυλιά κλπ αποτελεί ένα επιπλέ-ον πρόβλημα και έχει παρατηρηθεί σε παραλίες ωοτοκίας της Πελοποννήσου επηρεάζοντας το 40 των φωλιών Σημαντική απειλή συνιστούν και τα σκουπίδια στη θάλασσα Ειδικότερα οι πλαστικές σακούλες υποβαθμίζουν το θαλάσσιο οικοσύστημα και μπορούν να οδηγήσουν σε θά-νατο τις θαλάσσιες χελώνες αφού τις ξεγελούν λόγω της ομοιότητάς τους με τσούχτρες μία από τις πιο αγαπημένες τροφές της καρέτα

Η ζωή που προστατεύουμε και η ιστορία των Σεκανίων της Ζακύνθουhellip

Η προστασία της καρέτα είναι για εμάς σχε-δόν laquoπροσωπική υπόθεσηraquo που διαρκεί και εξελίσσεται για πολλές δεκαετίες Για τη δια-τήρηση και προστασία του είδους οργανώσα-με το 1994 πανευρωπαϊκή εκστρατεία για την αγορά της περιοχής που περιβάλλει την παρα-λία των Σεκανίων Ως αποτέλεσμα σε μία πολύ αβέβαιη για την προστασία του είδους περίοδο με τα χρήματα που συγκεντρώθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αλλά και από συνεισφο-ρές ιδιωτών αγοράσαμε το 90 της έκτασης γύρω από τα Σεκάνια Σκοπός της αγοράς ήταν τόσο η αποτροπή της τουριστικής ανάπτυξης

της περιοχής όσο και η κατά το δυνα-τόν καλύτερη διαχείρισή της ώστε να προστατευθεί η σημαντικότερη παραλία ωοτοκίας για τη θαλάσσια χελώνα

Yπεύθυνη προγράμματος Χαρίκλεια Μινώτου cminotouwwfgr τηλ 210 33 14 893

Κ α ρ έ τ α - Καρέτα

httpswwwyoutubecomwatchv=yDnbTGBSxyA

httpswwwyoutubecomwatchv=T8eGw1oyYoQ

Αν θες να δεις VIDEO με χελωνάκια πάνω στην άμμο να τρέχουν προς το νερό πάτησε στα links

httpswwwyoutubecomwatchv=nHok4ZdJ2A0

(47)

Κ Ι Ν Η Μ Α Τ Ο Γ Ρ Α Φ Ο Σ -ldquoΠρόμαχοςrdquoΠ ρ ό κ ε ι τ α ι για μια αισθηματική ταινία

με φόντο την επιστροφή των Γλυπτών του Παρ-θενώνα από το Βρετανικό Μουσείο Ας σημειωθεί ότι η πρώτη επίσημη προβολή της ταινίας πραγ-ματοποιήθηκε στο Μουσείο της ΑκρόποληςΟ Ανδρέας (Παντελής Κοντογιάννης) αναγκά-

στηκε να αφήσει την Ελλάδα όταν ήταν παι-δί Επιστρέφει ενήλικος μετά από πρόσκληση του διευθυντή του Μουσείου της Ακρόπολης (Giancarlo Giannini) για να προχωρήσει την υπό-θεση κατά του Βρετανικού μουσείουΒρισκόμαστε στην Αθήνα του 2011 εν μέσω

της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης που έχει ξεσπάσει στη χώρα Ο Ανδρέας συγκεντρώνει αποδεικτικά στοιχεία για να αποδείξει ότι πλα-στογραφήθηκαν έγγραφα ώστε να επιτραπεί η πώληση των γλυπτών στο Βρετανικό Κοινοβού-λιο το 1816 Στη συνέχεια επιστρέφει στο Λονδί-νο όπου με τη βοήθεια της Ελένης (Κασσάνδρα Βογιατζή) συναδέλφου του αλλά και αντικείμε-

νο του πόθου του ξεκινάει τις απαραίτητες νο-μικές διαδικασίεςΟι δύο δικηγόροι έχουν μπροστά τους έναν

laquoμακρύ δρόμοraquo και θα πρέπει να δώσουν σκλη-ρό αγώνα για να πετύχουν την επαναφορά των κλεμμένων γλυπτών στην αρχική ndashκαι αρμό-ζουσα- θέση τουςΣκηνοθεσία Κέρτε και Τζον Βούρχις

Παίζουν Παντελής Κοντογιάννης Κασσάνδρα

Βογιατζή Γιώργος Χωραφάς Τζιανκάρλο Τζιανίνι

Γιώργος Βογιατζής Σπύρος Φωκάς Πολ Φρίμαν

Μάικλ Μπέρνς

(48)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

Τ η ν Τ ε τ ά ρ τ η 3 Δεκεμβρίου εγκαινιάσθηκε στο Βυζαντινό και Χριστια-νικό Μουσείο η έκθεση laquoΟ Δομήνικος Θεο-τοκόπουλος πριν από τον El Grecoraquo η οποία πραγματοποιείται στο πλαίσιο του ελληνικού επετειακού προγράμματος για τα 400 χρόνια από το θάνατο του El GrecoΗ έκθεση παρουσιάζει το πολιτισμικό περι-

βάλλον μέσα στο οποίο διαμορφώθηκε η προ-σωπικότητα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου πριν αναχωρήσει από τον Χάνδακα της Κρή-της (το σημερινό Ηράκλειο) για τη Βενετία το 1567Τι γνωρίζουμε για την Κρήτη του 16ου αιώ-

να και την κοινωνία της μέσα στην οποία γεν-νήθηκε μαθήτευσε και εργάστηκε ο νεαρός Δομήνικος Θεοτοκόπουλος Πώς δούλευαν οι Κρητικοί ζωγράφοι τον 16ο αιώνα Ποια κοι-νωνικά φαινόμενα και ποιες ιδεολογικές τά-σεις σχετίζονται με τον τεχνίτη καλλιτέχνη και λόγιο Θεοτοκόπουλο Γιατί ο Θεοτοκόπου-

λος φεύγει από την ΚρήτηΜε αφετηρία αυτά τα ερωτήματα η έκθεση

αφηγείται πτυχές του κοινωνικού και καλλι-τεχνικού περιβάλλοντος τής Κρήτης του 16ου αιώνα μέσα στο οποίο γεννήθηκε μαθήτευσε και ωρίμασε εικαστικά ο Δομήνικος Θεοτοκό-πουλοςΣε τρεις μεγάλες εκθεσιακές ενότητες πα-

ρουσιάζονται 200 περίπου σημαντικά αντι-κείμενα θρησκευτικά και κοσμικά αρχειακές πηγές χειρόγραφα και έντυπα εικόνες και πί-νακες Κρητικών και Ιταλών ζωγράφων του 16ου αιώνα Τα έργα προέρχονται από τις συλ-λογές του Βυζαντινού Μουσείου από συλλο-γές και μουσεία της Ελλάδας Εφορείες Βυζα-ντινών Αρχαιοτήτων μητροπόλεις εκκλησίες και μοναστήρια καθώς και μουσεία του εξω-τερικούΔιάρκεια έκθεσης 4122014 ndash 3132015

Βασ Σοφίας 22 Τηλ 213 213 9500

httpwwwbyzantinemuseumgr

Ε Κ Θ Ε Σ Η - laquo Ο Δ ο μ ή ν ι κ ο ς Θ ε ο τ ο κ ό π ο υ λ ο ς π ρ ι ν α π ό τ ο ν El Grecoraquo

(49)

Η Ε λ λ η ν ι κ ή Εταιρεία Μεταφρα-στών Λογοτεχνίας βράβευσε τη Χάρις Αλε-ξίου για την καλύτερη μετάφραση ξένου λο-γοτεχνικού έργου Η βράβευση αφορούσε τη μετάφραση του βιβλίου laquoΠάντα ήρωεςraquo του Φαμπιάν Μαρσό που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΜεταίχμιοΤο βιβλίο αποτελεί τη συγκλονιστική μαρ-

τυρία του Grand Corps Malade (Ψηλό Άρρω-στο Κορμί όπως είναι το ψευδώνυμό του) ο οποίος έμεινε ατελώς τετραπληγικός εξαιτί-ας ενός μοιραίου ατυχήματος Ωστόσο ένα χρόνο μετά το περιστατικό διέψευσε τις προ-βλέψεις των ειδικών και κατάφερε να περπα-τήσει ξανά Στις σελίδες του βιβλίου του ο Μαρσό αφηγείται τη δωδεκάμηνη περιπέτεια και τις εμπειρίες τόσο τις δικές του όσο και των ομοιοπαθών συντρόφων του από το κέ-ντρο αποκατάστασηςΓια τη γνωριμία της με τον Φαμπιάν Μαρσό

την απόφασή της να προτείνει και να μετα-φράσει το βιβλίο του η Χάρις Αλεξίου αναφέ-ρει laquoΤον Grand Corps Malade τον γνώρισα από τα τραγούδια του Ήταν το νέο πρόσω-πο στη γαλλική μουσική σκηνή στο μουσι-κό είδος της slam H νεολαία της Γαλλίας τον λάτρευε Μου έκανε εντύπωση αυτός ο νέος όμορφος άνδρας με την πατερίτσα του Μου έκανε εντύπωση και το ψευδώνυμό του το laquoψηλό άρρωστο κορμίraquo Το τραγούδι μου ldquoΜεγάλωσαrdquo μόλις είχε κυκλοφορήσει και σκεφτόμουν πως θα μπορούσε να το είχε γρά-ψει αυτός Τον συνάντησα αργότερα σε ένα τηλεοπτικό στούντιο όταν συμμετείχαμε και οι δύο στην εκπομπή του Michel Drucker που έκανε ένα μεγάλο αφιέρωμα στον Ντέμη Ρούσσο

Δύο χρόνια αργότερα ο φίλος Νίκος Αλιά-γας μου χάρισε το βιβλίο του Φαμπιάν laquoΔι-άβασέ το είναι γραμμένο σε απλή γλώσσαraquo μου είπε Όσο το διάβαζα σε πολλά σημεία ξαναζούσα την περιπέτεια του αδελφού μου στην εντατική και αργότερα στο κέντρο απο-κατάστασης Το συγκινητικό επίσης ήταν πως γνώριζα την απίστευτη ταλαιπωρία των τετραπληγικών των αναπήρων που στερού-νται την ικανότητα όπως λέει και ο Φαμπι-άν να ξύσουν το φρύδι τους ή να κρατήσουν το κουτάλι τους και να πατήσουν ένα κου-μπί για βοήθειαraquo

Ε Κ Δ Η Λ Ω Σ Η -Β ρ α β ε ί ο Λ ο γ ο τ ε χ ν ι κ ή ς Μ ε τ ά φ ρ α σ η ς γ ι α τ η ν Χ Αλεξίου

(50)

Θ Ε Α Τ Ρ Ο - laquoΟ Γάμοςraquolaquo Ο Γ ά μ ο ς raquo της Βάσιας Σολωμού

Ξανθάκη πρωτοπαρουσιάστηκε το 1994 στο Θεσσαλικό Θέατρο σε θεατρική διασκευή και σκηνοθεσία του Κώστα Τσιάνου γνωρίζοντας τεράστια επιτυχίαΣτην τωρινή παράσταση τού Μεταξουργεί-

ου παρουσιάζεται με τη μορφή του μονολό-γου σε θεατρική προσαρμογή ndash σκηνοθεσία και ερμηνεία της Άννας Βαγενά Πρόκειται για την ιστορία μιας απλής γυναίκας από τα Αμπελάκια της Θεσσαλίας μιας χωριάτισ-σας που σήκωσε στους αδύνατους ώμους της τη μοίρα της και συγχρόνως τη μοίρα πολ-λών γυναικών του τόπου μας Έζησε τη βα-ναυσότητα ενός αλκοολικού πατέρα είδε την αγάπη του άνδρα της να μεταμορφώνεται σε περιφρόνηση όταν άρχισε να γεννάει κωφά-λαλα παιδιά εξαιτίας της βαριάς κληρονομι-κότητας του αλκοολικού πατέρα της και πά-

S T A N D - U P C O M E D Y -5 0 Α π ο χ ρ ώ σ ε ι ς τ ο υ GreekΣ τ ι ς μ έ ρ ε ς μας που

το χιούμορ θεωρείται σπάνιο και πολύτιμο το Tin Pan Alley φιλοξενεί τον Σίλα Σεραφείμ ο οποίος προσφέρει εντυπωσιακές παραστάσεις γέλιου και εύθυμου προβληματισμούΚάθε Σάββατο (έως τις 27 Δεκεμβρίου) στις

2200 ο Σίλας στήνει ένα ενδιαφέρον πανηγύρι με επίκεντρο το εξαιρετικό μοναδικό laquoφυσικό φαινόμενοraquo που λέγεται laquoΝεοέλληναςraquo Μια γι-ορτή σε πρώτη ανάγνωση των 20 χρόνων πα-ρουσίας του στην stand-up comedy αλλά και μια προσπάθεια ανάλυσης και διερεύνησης του φαινομένου το οποίο μάλλον θα εξακολουθήσει να απασχολεί για πολύ καιρό την καλλιτεχνική

κοινότητα του είδους Για του λόγου το αληθές δείτε ένα απόσπασμα των προσπαθειών του στην ιστοσελίδαwwwyoutubecomwatchv=LgJERE7PTBY

Συντελεστές Σίλας Σεραφείμ

Λίλα Σταμπούλογλου (συμμετέχει μέχρι να γεννήσει)

Παραστάσεις Κάθε Σάββατο μέχρι τις 27 Δεκεμβρίου

(τουλάχιστον)

Ώρα έναρξης 2200 (ακριβώς)

Πληροφορίες Tin Pan Alley Τουρναβίτου 6 Πλατεία

Ασωμάτων Θησείο Τηλ 210-3210158

httpwwwtinpanalleygrindexphpsilasserafim

λεψε με νύχια και δόντια σε μια κοινωνία που δεν δέχεται εύκολα την αναπηρίαΏρες Παράστασης Σάββατο 1800 και 2100

Κυριακή 1830

Εισιτήρια Γενική Είσοδος 16euro Μειωμένα

12euro (φοιτητές συνταξιούχοι άνω των 65 ετών

πολύτεκνοι amp εκπαιδευτικοί) και 10euro(άνεργοι)

Ομαδικό εισιτήριο 8euro

Θέατρο Μεταξουργείο Ακαδήμου 14-16

Τηλ 210-5234382

(51)

(52)

ldquoΤο Θαύμα να Νοιώθεις ΈλληναςrdquoΤου SAM CHEKWASΕ κ δ ό σ ε ι ς S e a b u r n B o o k s

άνθρωπος μένει εκεί όπου είναι θαμμένο ένα μέρος της καρδιάς τουraquo έγραψε ο Αλέξαν-

δρος Δουμάς Ο Sam Chekwas το παιδί από την Νιγη-ρία με τα φωτεινά και ερευνητικά μάτια που ήρθε από την χώρα του να σπουδάσει στην Ελλά-δα ντυμένος στο πνεύμα και την καρδιά με την αγάπη για το αληθινό το υψηλό και το ωραίο δεν μάκρυνε ποτέ από δω Τα τραίνα της ζωής του ασταμάτητα έφευγαν και γύριζαν φεύγουν και γυρίζουν με τη σημαία του χρέους με την πραμάτεια της προσφοράς με τη σοδειά της αγά-πης Σrsquo ένα ταξίδι που κρατάει χρόνια τώρα διατηρώντας την ποιότητα του σεβασμού την ευ-χέρεια της κατανόησης και την ανάγκη της συμπόρευσης στα μονοπάτια της ουσίαςhelliplaquoΌσο αναπνέω θα προβάλλω την ελληνική γλώσσα και τα ελληνικά γράμματαraquo δήλωσε σε παρου-

σίαση του βιβλίου του ο Chekwas Και με περισσή περηφάνια ανέφερε laquoΕδώ γεννήθηκαν οι τέ-χνες η φιλοσοφία και οι επιστήμες Ο Μέγας Αλέξανδρος έλεγε πως ότι δεν γιορτάζεται πεθαίνει Αυτό συμβαίνει και με τον ελληνισμό και κυρίως την ελληνική γλώσσα Όλοι εσείς πρέπει να με-ταφέρετε τον ελληνισμό όπου μπορείτε με κάθε τρόποraquo Και όχι μόνο προτρέπει αλλά και ο ίδι-ος προσπαθεί για τη διάδοση του ελληνισμού μέσα από το βιβλιοπωλείο που έχει ανοίξει στην Αστόρια της Νέας Υόρκης Το βιβλιοπωλείο αποτελεί ένα από τα laquoαξιοθέαταraquo της αμερικανικής μεγαλούπολης με τους δεκάδες χιλιάδες Ελληνοαμερικάνους Βρίσκεται στον αριθμό 33-18 της οδού Μπρόντγουεϊ και μοιάζει με συνηθισμένο συνοικιακό βιβλιοπωλείο Όμως ανάμεσα στις αγγλικές εκδόσεις υπάρχουν ράφια που ξεχειλίζουν από ελληνικούς τίτλουςmiddot η προσπάθεια του Chekwas για την προώθηση του ελληνισμού

(53)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

τα τέλη του 1944 όταν πια εί-χαν αποχωρήσει από τη χώρα μας οι δυνάμεις κατοχής του Άξονα μέλη της ηγεσίας του τότε Βασιλικού Ναυτικού ζή-τησαν την ανεύρεση και τιμω-ρία των υπεύθυνων του τορπι-

λισμού της laquoΈλληςraquo Πράγματι είχε επισημανθεί στην Κάτω Ιταλία κάποιος Stefano Toselli μηχανι-κός ο οποίος είχε δηλώσει laquoιδιωτικώςraquo ότι ήταν σε θέση να κατονομάσει τους υπεύθυνους της ανόσιας πράξηςΟι ελληνικές Αρχές λοιπόν απαίτησαν την επίσημη καταγραφή της μαρτυρίας του και να κινηθεί η δια-δικασία παραπομπής των ενόχων σε δίκη Και τότεhellip laquoέσκασε η βόμβαraquo Με εντολή του Βρετανού στρα-τάρχη Harold Alexander ανώτατου διοικητή των συμμαχικών δυνάμεων της Μεσογείου κατηγορη-ματικώς απαγορεύτηκε η συνέχιση της έρευνας Το θέμα έπρεπε να μπει στο αρχείο ndash και αυτό έγινε ευ-θύς αμέσως Κατά συνέπεια όλα όσα λέγονται ακό-μα και σήμερα σχετικά με τον τορπιλισμό της laquoΈλ-ληςraquo παραμένουν ατεκμηρίωτα Ήταν πράγματι το ιταλικό υποβρύχιο laquoDelfino raquo που βύθισε το αγκυ-ροβολημένο στην Τήνο για τον εορτασμό του Δεκα-πενταύγουστου ελληνικό πολεμικό σκάφος Και αν ναι ποιος έδωσε τη σχετική εντολή Και τι έλεγε η εντολή αυτή

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Λ ό γ χ η

ldquoΟ Πόλεμος και ο ΚόσμοςrdquoΤα Γεγονότα του rsquo40 τα πριν και οι Συνέπειες

ρόκειται για ένα τρίτομο έργο στο οποίο ο Θεόδωρος Σπυρόπου-λος παρουσιάζει αναλυτικά με εξαντλητικές λεπτομέρειες τη σημα-ντική ανασκαφή της ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΟΣΑνάμεσα στην Πελλάνα και την Σπάρτη ιδρύθηκε μια Νησιωτική

Κοινοπολιτεία στη Λιμνοθάλασσα που συνδεόταν μέσω του Ευρώ-τα με τον Λακωνικό Κόλπο Σrsquo αυτό το νησιωτικό σύμπλεγμα υπήρ-χε η Λακεδαίμων από τις αρχές της τρίτης χιλιετίας πΧ μέχρι το 1750 πΧ οπότε καταστράφηκε από την Κοσμική Θεομηνία

Κατά τη Μυκηναϊκή περίοδο υπήρξε το Ανακτορικό κέντρο της Λακωνίας όπως πιστοποιείται από το Ανάκτορο το Κυκλώπειο Τείχος τους Βασιλικούς Θολωτούς Τάφους κα Επίσης φιλοξένησε το Ανάκτορο του Μενέλαου και της ΕλένηςΠολλές γεωφυσικές και γεωπολιτικές ιδιαιτερότητες μνημειακά ευρήματα και αρ-

χαιολογικά ευρήματα οδήγησαν τον συγγραφέα να ταυτίσει σημεία και μνημεία του Λακωνικού βαθυπέδου της Λακεδαίμονος με την Πλατωνική Ατλαντίδα και να ανα-ζητήσει επιβιώσεις της υλικής πολιτειακής και πολιτισμικής κληρονομιάς της στην ιστορική Δωρική ΣπάρτηΗ πλούσια εικονογράφηση βοηθά κάθε ενδιαφερόμενο για την ελληνική αρχαιολο-

γία να παρακολουθήσει αναλυτικά τη διεξαγωγή μιας ανασκαφής σrsquo ένα χώρο που παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον

Του ΘΕΟΔΩΡΟΥ Γ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Κ α δ ρ α μ ί τ σ α

ldquoΛακεδαίμωνrdquo

(54)

ανέναν μα κανέναν δεν μπορείς να κερδίσεις ούτε καν ένα αφελές μικρό παιδί εφόσον του αφαιρείς την ελευ-θερία τού να μην συμφωνήσει μαζί σου Αν στερήσεις την ελευθερία στον άλλον και βασιλιά να τον στέψεις δεν θα διαρκέσει η συμφωνία σας Σύντο-

μα θα αισθανθεί δυσφορία θα καταλάβει ότι παγιδεύτη-κε και βρέθηκε εκεί που δεν θέλει Τα χρυσά κλουβιά τα ανακάλυψαν τύποι σαν τη γυναίκα της πρώτης ιστορί-ας του βιβλίουmiddot όμως κλειδωμένο ένα πουλί μαραίνεται Ο Ελύτης γράφει πως γίνεται να φυλακίσεις ένα αηδόνι αλλά δεν μπορείς να φυλακίσεις τον κελαϊδισμό τουΥπάρχουν όμως προσωπικότητες τόσο ανασφαλείς εξαρτημένες και εξωφρενικά εγωιστικές ώστε κρατούν κλειδωμένο το αηδόνι τους έστω και άλαλο έστω και νεκρό Ξέρουν πολύ καλά άλλωστε την τέχνη να ταρι-χεύουνΌλοι μας έχουμε συναπαντηθεί με τέτοιους χαρακτή-

ρες Δεν είναι λίγοι και γνωρίζουν να πλέκουν ιστούς σαν την αράχνη Όσο πιο εξαρτημένοι είμαστε εμείς οι ίδιοι τόσο τσιμπάμε στους χειρισμούς τους Ο ελεύθε-ρος ο ανεξάρτητος άνθρωπος δεν τους ανέχεται γρή-γορα κάνει πέρα σύντομα κόβει μαζί τους τις διαπραγ-ματεύσεις Όμως πόσοι είμαστε εντελώς ανεξάρτητοι Όλοι έχουμε τις πληγές μας τα μειονεκτήματα μας τα παθήματα και τα πάθη μας Όλοι κουβαλάμε στο αίμα μας τους πειρασμούς της τρέλας Παρά ταύτα πάντα υπάρχει τρόπος να γιατρεύεσαι όταν όντως το αποφασί-ζεις διότι η υγεία είναι πιο επιθετική και δυναμική από την αρρώστια

ldquoΣιωπάς για να ακούγεσαιrdquo

Της ΜΑΡΩΣ ΒΑΜΒΟΥΝΑΚΗ Ε κ δ ό σ ε ι ς Ψ υ χ ο γ ι ό ς

(55)

STREETART

(56)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

( φωτογραφίες - Ανδρέας Τσάκαλης )

ΟΌ π ο ι ο ς θ έ λ ε ι να θαυμάσει έργα Τέχνης από καλλιτέχνες με μεράκι και πάθος δεν χρειάζεται να πηγαίνει μόνο σε εκθεσιακούς χώρους Ένας τοίχος παλιός μια λεπτομέ-ρεια στην πόρτα κάγκελα ή και σημεία του δρόμου είναι ικανά να εμπνεύσουν Μπο-ρούν να δώσουν βάση στον λαϊκό καλλιτέχνη να δημιουργήσει και να μεταμορφώσει Όταν ένας άνθρωπος θέλει να εκφραστεί μέσα από την τέχνη θα βρει laquoτελάραraquo γύρω του Θα βρει τρόπο να στείλει το μήνυμά του Θα επικοινωνήσει με τον θεατή θα τον κάνει να σκεφτεί να χαμογελάσει να λυπηθεί Θα του δημιουργήσει έντονα συναισθήματα χρησι-μοποιώντας απλά φτηνά χρώματα και το ταλέντο τουΗ τέχνη λοιπόν που μπορείς ελεύθερα να δεις και να θαυμάσεις στους πιο απίθανους χώρους ίσως και στην ίδια τη γειτονιά σου χωρίς εισιτήρια και προσκλήσεις λέγεται street art

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

(57)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

STREET ART

(58)

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

Δώρα Η Αλεξάνδρα όμορφη κι αριστο-κρατική από καλή και πλούσια οικο-γένεια φαντάστηκε πως στο πρόσωπο του αρρενωπού Νιόνιου θα έβρισκε την αδελφή ψυχή το άλλο μισό της για να ζήσει μαζί του τη ζωή που ονει-ρευόταν Όμως ο ωραίος της σύζυγος ndashθα διαπίστωνε γρήγοραndash καταδυνα-στευόταν από την Αργίνη μάνα σκλη-ρή και πεθερά ακόμη σκληρότερηhellip Ποτέ ο γιός δεν μπόρεσε να απαλλαγεί από την αρπάγη αυτής της μάνας κι έτσι η Αλεξάνδρα έμαθε να ζει στο πε-ριθώριο της ζωής των τριών τους κά-νοντας υπομονή για χάρη του παιδιού της και γιατί στο βάθος η ελπίδα την έκανε να πιστεύει ότι ίσως μια ημέρα όλα αλλάξουνhellip Η ελπίδα το μόνο όπλο του απελπισμένουhellipΤον απολογισμό αυτής της ζωής

εγκλωβισμένης στη ερημιά του έρω-τα μιας ζωής πολιτικών αγώνων για ένα καλύτερο αύριο διηγείται η Αλε-ξάνδρα γιαγιά πια στη μικρή εγγονή που έχει τrsquo όνομά τηςhellip

ldquoΜια Κυρ ιακή με την Αλεξάνδραrdquoεκδ Ωκεανός

(Η Δώρα Νικολαΐδου γεννήθηκε στην Αθήνα Πήρε πανεπιστημιακό τίτλο σπουδών από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων με ειδίκευση στην Ψυχολογία Σήμερα είναι τελειόφοιτος του Ελληνικού Ινστιτούτου Νευροφυτοθεραπείας και Ανάλυσης του Χαρακτήρα (ΕΙΝΑ) και ασκεί επαγγελματικά τη Συμβουλευτική ως Σύμβουλος Ψυχικής ΥγείαςΕιδικεύεται και παρέχει Συμβουλευτική Ψυχολογική Υποστήριξη σε Γυναικεία Θέματα Έχει μετεκπαιδευτεί στις πλέον σύγχρονες τεχνικές θεραπείας του Μετατραυματικού Στρες (Brain Spotting και CMR)Το laquoΜια Κυριακή με την Αλεξάνδραraquo είναι το πρώτο μυθιστόρημά της)

Νικολαίδου

-Η Νομική Αθηνών στην 3η θέση παγκόσμιου

διαγωνισμού δικονομίας

Την τρίτη θέση στον Παγκόσμιο Διαγω-νισμό Εικονικής Δίκης κατέλαβε η ομάδα της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών η τελική φάση του οποίου πραγ-ματοποιήθηκε από τις 24 έως τις 26 Οκτω-βρίου στις ΗΠΑ Πρόκειται για μια σημα-ντική διάκριση δεδομένου ότι η ελληνική ομάδα ξεχώρισε ανάμεσα σε αντίστοιχες ομάδες 40 Πανεπιστημίων καταφέρνοντας να ξεπεράσει και το φημισμένο σε αυτό τον τομέα ΧάρβαρντΗ υπόθεση της εικονικής δίκης αφορούσε ιδιώτες ομολογιούχους που εμπιστεύθη-καν το Ελληνικό Κράτος και είδαν τα ομό-λογά τους να laquoκουρεύονταιraquo Με άλλα λό-για το θέμα αφορούσε σε προσφυγή ξένου hedge fund (αντισταθμιστικό αμοιβαίο κε-φάλαιο υψηλού κινδύνου) κατόχου κρα-τικών ομολόγων που αρνήθηκε τη συμμε-τοχή του σε πρόγραμμα ανταλλαγής των

ομολόγων αυτών στο πλαίσιο αναγκαί-ας αναδιάρθρωσης του χρέους του κρά-τους-εκδότη η οποία διευκολύνθηκε μέσω της επιβολής δια νόμου ρητρών συλλογικής δράσης Οι φοιτητές λοι-πόν είχαν να αντιμετωπίσουν μια σει-ρά πολύπλοκων νομικών ζητημάτων ως προς τη δικαιοδοσία και το παραδε-κτό της επενδυτικής προσφυγής τη δί-καιη και επιεική μεταχείριση του προ-σφεύγοντος την επίκληση της άμυνας της κατάστασης ανάγκης από το κρά-τος-εκδότη των ομολόγων καΗ επιτυχία των Ελλήνων φοιτητών να επιστρέψουν με το laquoχάλκινο μετάλλιοraquo από τον διαγωνισμό αποδεικνύει πως υπάρχουν ικανοί νέοι άνθρωποι στη χώρα που μπορούν να φέρουν εις πέρας δύσκολα εγχειρήματα αρκεί να τους δο-θεί η ευκαιρία

(06)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

-Αρχαιότερος από όσο πιστεύαμε ο Μηχανισμός Αντικυθήρων

Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων φαίνεται να είναι αρχαιότερος από τις μέχρι σήμερα εκτι-μήσεις των ειδικών Αυτό ισχυρίζεται ο Κρί-στιαν Κάρμαν ιστορικός της επιστήμης από το Εθνικό Πανεπιστήμιο Κίλμες της Αργεντι-νής και ο Τζέημς Έβανς φυσικός από το Πα-νεπιστήμιο Πάτζετ Σάουντ των ΗΠΑ οι οποίοι παρουσίασαν πρόσφατα τα συμπεράσματα της μελέτης τους στην έγκριτη επιθεώρηση ιστορί-ας της επιστήμης laquoArchive for History of Exact Sciencesraquo Σύμφωνα με την άποψη των δύο ερευνητών ο μηχανισμός θα πρέπει να κατα-σκευάστηκε τουλάχιστον το 205 πΧ και όχι ανάμεσα στο 100 με 150 πΧ όπως εκτιμούν μέχρι σήμερα οι μελετητές τουΟ εκπληκτικός μηχανισμός που βρέθηκε σε ναυάγιο αρχαίου πλοίου (το οποίο συνέβη ανάμεσα στο 85 με 60 πΧ) στη θαλάσσια περιοχή κοντά στα Αντικύθηρα θεωρείται ως ο αρχαιότερος αναλογικός υπο-λογιστής του κόσμου

Μηχανισμοί που φέρουν ανάλογη τεχνολογία (γρανάζια ακριβείας και διαφορικό γρανάζι) εμφανίστηκαν τουλάχιστον μια χιλιετία αργό-τερα Μεταξύ άλλων ο μηχανισμός υπολογίζει με ακρίβεια τις σεληνιακές και ηλιακές εκλεί-ψεις και τις ημερομηνίες των Ολυμπιακών ΑγώνωνΑν και άλλες μελέτες στο παρελθόν είχαν προ-σπαθήσει να αποδόσουν την κατασκευή του σε κάποιον επιφανή επιστήμονα της αρχαιότητας (Αρχιμήδη) ή να προσδιορίσουν τον τόπο κα-τασκευής του (Κόρινθο Συρακούσες Ρόδο) ο καθηγητής Έβανς διατηρεί επιφυλάξεις για αυτές τις προσπάθειες laquoΓνωρίζουμε ελάχιστα πράγματα για την αρχαία ελληνική αστρονο-μία Μόνο μικρά αποσπάσματα έργων έχουν διασωθεί Θα ήταν μάλλον πιο συνετό να μην

προσπαθήσουμε να αποδώσουμε τον μηχανισμό σε κάποιο συγκεκριμέ-

νο διάσημο πρόσωποraquo

(07)

Avokiddo-Ελληνικές

εφαρμογές για παιδιά

(08)

Καθοδηγώντας τους μέσα από διαδρόμους λα-βυρίνθων το παιδί συναντάει μια σειρά από γρίφους τους οποίους επιλύει επιστρατεύο-ντας τη λογική την παρατηρητικότητα και τη μνήμη τουΤο laquoAvokiddo Emotionsraquo είναι ένα διασκεδα-

στικό παιχνίδι αλληλεπίδρασης το οποίο στο-χεύει στην εξοικείωση του παιδιού με μια πλει-άδα βασικών συναισθημάτωνΤο laquoBeck and Boraquo είναι ένα διαδραστικό παζλ

εικόνων τις οποίες το παιδί καλείται να συνθέ-σει κομμάτι κομμάτι χρησιμοποιώντας τη λο-γική και τη δημιουργική φαντασία τουΤέλος το laquoAvokiddo ABC Rideraquo είναι μια πρω-

τότυπη εφαρμογή που έχει ως κύριο στόχο την εκμάθηση του αγγλικού αλφαβήτουΚαι οι τέσσερεις εφαρμογές είναι διαθέσιμες

και μπορούν να τις κατεβάσουν όσοι διαθέτουν κινητά ή πινακίδες αφής από τα ηλεκτρονικά καταστήματα Google Play ή Apple StoreΕίναι αξιοσημείωτο ότι αυτές οι εφαρμογές

μπορούν να χρησιμοποιηθούν από παιδιά ανε-ξάρτητα της γλώσσας που μιλούν εφόσον ο τρόπος σκέψης οι ανάγκες και οι επιθυμίες εί-ναι παρόμοιες σε όλα τα παιδιάΙδιαίτερη χαρά δίνει στους ιδρυτές της

Avokiddo ότι μια από τις εφαρμογές τους (το Avokiddo Emotions) χρησιμοποιείται συστη-ματικά στην εκπαίδευση παιδιών με ειδικές ανάγκες και ιδιαίτερα σε παιδιά με αυτισμό βοηθώντας τα να κατανοήσουν και να εκφρά-σουν καλύτερα τα συναισθήματά τουςΕπίσης το Avokiddo ABC Ride χρησιμοποιεί-

ται σε πολλά σχολεία και νηπιαγωγεία της Αμε-ρικής ως συνοδευτικό εργαλείο για την εκμά-θηση της αλφαβήτου και στην εξάσκηση του συλλαβισμού

Η Avokiddo είναι μια εταιρία παραγωγής παιδικών εκπαιδευτικών εφαρμογών για κι-νητά και πινακίδες αφής (iOS και android) που δημιουργήθηκε πριν από 2 χρόνια από τους Βαγγέλη Κατσαντώνη Ελπίδα Βούλ-γαρη και Διονύση Βούλγαρη με έδρα την ΠάτραΟι εφαρμογές της απευθύνονται κυρίως

σε παιδιά προσχολικής ηλικίας αλλά και σε μεγαλύτερα παιδιά Απευθύνονται επίσης στους γονείς σε εκπαιδευτικούς και εκπαι-δευτικά ιδρύματα τα οποία θέλουν να χρησι-μοποιήσουν τη σύγχρονη τεχνολογία ως μέ-σο εκμάθησης και επιμόρφωσηςΗ πιο πρόσφατη εφαρμογή που δημιούργη-

σε η εταιρεία ονομάζεται laquoThinkrollsraquo Πρό-κειται για ένα παιχνίδι λογικής με πρωτα-γωνιστές 18 διασκεδαστικούς χαρακτήρες

(09)

-Προσευχή ενάντια στους εφιάλτες

Οι άνθρωποι που υποφέρουν κατά διαστήματα από εφιάλτες πρέ-πει να προσπαθήσουν να αποκτήσουν έλεγχο των ονείρων τους Αυτό διατείνεται ο νευροφυσιολόγος Ντετλέβ Λίνκε από το Πα-νεπιστήμιο της Βόννης ο οποίος είναι ειδικός στις διαταραχές του ύπνου Με λίγη προσπάθεια και εξάσκηση οποιοσδήποτε μπορεί να ξεφύγει από ένα κακό όνειρο Το θέμα είναι να προετοιμαστεί πριν πέσει να κοιμηθείΜε ποιους τρόπους λοιπόν είναι δυνατόν να laquoκαταπολεμηθούνraquo

οι εφιάλτες Οι ασθενείς του Λίνκε δοκίμασαν με προτροπή του κάποιες τεχνικές οι οποίες στηρίζονται σε διάφορα παγκόσμια φι-λοσοφικά ndash θρησκευτικά συστήματα Ορισμένοι για παράδειγμα οραματίζονταν αίσιο τέλος σε κάποιον εφιάλτη που επαναλαμβα-νόταν για μεγάλο χρονικό διάστημα κατά τη διάρκεια του ύπνου τους Άλλοι εστιάζονταν σε ευχάριστες σκέψεις πριν αποκοιμη-θούν Ωστόσο η προσευχή ήταν μια από τις πιο απλές τεχνικές η οποία βοηθούσε στο να καταπολεμηθούν αποτελεσματικά οι εφιάλ-τεςΑρκετοί από τους ασθενείς του Λίνκε τη χρησιμοποιούν και όπως

επισημαίνει ο ίδιος έχουν παρατηρήσει θετικά αποτελέσματα

(10)

Ο πολιτισμός που αναπτύχθηκε στον ελλαδικό χώρο εδώ και τουλάχιστον 3500 χρόνια θεμελί-ωσε μια διατροφή βασισμένη κατά κύριο λόγο στην πλούσια χλωρίδα του τόπου Στις μέρες μας αυτή η διατροφική γνώση έχει αρχίσει να χάνε-ται Ο άνθρωπος των συγχρόνων μεγαλουπόλεων ούτε συλλέγει ούτε ασχολείται με την παραγω-γή της τροφής του Αγνοεί ακόμα και τα βρώσιμα άγρια χόρτα που φυτρώνουν στον κήπο του αν διαθέτει κήποΟ Σωτήρης Λυμπερόπουλος είναι ένας νεαρός

επιχειρηματίας ιδρυτής της ιστοσελίδας Ραδίκι (wwwradikicom) Μέσω αυτής απευθύνεται σε ανθρώπους που αναζητούν αγνά και φρέσκα προ-ϊόντα διατροφής προσφέροντας μια σειρά υπηρε-σιών Στο Ραδίκι πιστεύουν ότι ο άνθρωπος πρέ-πει να επιστρέψει σε πρωταρχικές ανεπεξέργαστες μορφές τροφής και να αφήσει πίσω του τα βιομη-χανοποιημένα τρόφιμαΑν και υπάρχει μεγάλη ποικιλία χόρτων σε όλα

τα μέρη της χώρας μας η σωστή συλλογή τους απαιτεί εξειδικευμένες γνώσεις και μεγάλη προ-σοχήmiddot μια λανθασμένη επιλογή μπορεί να έχει δυ-σάρεστα αποτελέσματα Η ομάδα του Ραδίκι λοι-πόν ταξιδεύει στην Ελλάδα αναζητά τα καλύτερα άγρια χόρτα και φροντίζει να φτάσουν στους κα-ταναλωτές φρέσκα με το μικρότερο δυνατόν πε-ριβαλλοντολογικό κόστος Συλλέγει περισσότε-ρα από 50 διαφορετικά είδη χόρτων και βοτάνων ανάλογα με την εποχή Συνεργάζονται μόνο με μάγειρες και ιδιώτες που αναγνωρίζουν την αξία της φυσικής τροφής

-Μαζεύοντας άγρια χόρτα και βότανα

(11)

μέρες( του Νικόλα Σεγκούντο )

(12)

μέρες

(13)

άθε χρόνο όλο και

λιγότερο ηλιακό φως φθάνει στην

επιφάνεια της Γης Κανένας δεν

μπορεί να εξηγήσει γιατί συμβαίνει

αυτό^ τι προκαλεί δηλαδή τη μείωση

του φωτός ή τι επιδράσεις θα έχει

στο μέλλον Επιπλέον ελάχιστοι

επιστήμονες γνωρίζουν ότι υφίσταται

αυτό το φαινόμενο και δεν υπάρχουν

πολλές σχετικές μελέτες

ο φαινόμενο της μείωσης του φωτός εντοπί-στηκε για πρώτη φορά το 1985 Εκείνη τη χρο-νιά Ατσούμου Οχμούρα από το Ομοσπονδιακό Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Σουηδίας πραγματο-ποιούσε μια μελέτη για το κλίμα και την ατμο-σφαιρική θερμότητα Στα πλαίσια της εργασίας

του βρισκόταν και η σύγκριση μετρήσεων ηλιοφάνει-ας οι οποίες είχαν καταγραφεί από διάφορα ευρωπαϊκά ινστιτούτα από τη δεκαετία του 1960

(13)

μέρες

Τότε ο Οχμούρα διαπίστωσε προς μεγάλη έκπληξή του ότι υπήρ-χαν μεγάλες αποκλίσεις ανάμεσα στις μετρήσεις των τριών προη-γούμενων δεκαετιών Μέσα σε 30 χρόνια η ποσότητα του ηλιακού φωτός που έφθανε στη Γη είχε μειωθεί κατά 10 τοις εκατό Με άλλα λόγια οι μέρες είχαν αρχίσει να γίνονται σκοτεινότερες από αυτές του παρελθόντοςΤα αποτελέσματα της έρευνάς του δημοσιεύθηκαν το 1989 αλλά η

επιστημονική κοινότητα αγνόησε τις διαπιστώσεις του Οχμούρα θε-

(14)

(15)

το 1958 έως το 1992 Σύμφωνα με τη μελέτη τους το ηλιακό φως που έφθανε στην επιφά-νεια του πλανήτη μας μειωνόταν κάθε χρόνο κατά 023 έως 032 τοις εκατό Παρόλο που η μείωση αυτή δεν είναι ορατή στο μάτι μπορεί να επηρεάσει σημαντικά τα διάφορα οικοσυ-στήματα της Γης εφόσον έχει άμεση επίδραση στον ρυθμό φωτοσύνθεσης των φυτώνΤον τελευταία χρόνια λοιπόν μετά και

από τη μελέτη των δύο Ισραηλινών όλο και περισσότεροι επιστήμονες έχουν αρχίσει να ασχολούνται με το θέμα Έχουν πειστεί πλέ-ον ότι οι διαφορές στη ηλιοφάνεια είναι σημα-ντικά μεγάλες ώστε να οφείλονται σε ανεπαρ-κείς μεθόδους μέτρησηςΑν και αρκετές έρευνες βρίσκονται σε εξέλι-

ξη οι εκτιμήσεις των επιστημόνων είναι ότι το φαινόμενο δεν οφείλεται σε κάποια μείω-ση της ακτινοβολίας του Ήλιου Η εξήγηση όπως πιστεύουν πρέπει να βρίσκεται στην ατμόσφαιρα του πλανήτη μας Φαίνεται ότι η ατμόσφαιρα φιλτράρει μέρος της ηλιακής ακτινοβολίας που βρίσκεται στην περιοχή του ορατού φωτός και του υπέρυθρου ενώ δεν επηρεάζονται οι υπεριώδεις ακτινοβολίες Η ατμοσφαιρική μόλυνση είναι ένας από τους παράγοντες αν και μάλλον όχι ο βασικός που συμβάλει στο φαινόμενο Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι σύντομα

θα προσδιορίσουν τα βασικά αίτια του φαινο-μένου ώστε να αποτρέψουν τις όποιες διατα-ραχές στα οικοσυστήματα του πλανήτη μας Το ενθαρρυντικό πάντως είναι ότι χάρη στα μέτρα κατά της ατμοσφαιρικής ρύπανσης τα οποία έχουν αρχίσει να λαμβάνονται από διά-φορα κράτη τις δύο τελευταίες δεκαετίες πα-ρουσιάζεται στασιμότητα ή ακόμη και αντι-στροφή του φαινομένου όπως τουλάχιστον δείχνει μια σχετική έρευνα που έγινε για τη Γερμανία

ωρώντας ότι η διαφορά αυτή οφειλόταν στις ανεπαρκείς μεθόδους μέτρησης του παρελθό-ντος Την ίδια τύχη είχαν και οι έρευνες άλ-λων επιστημόνων σχετικά με τη μείωση της ηλιοφάνειας στην Ανταρκτική την Αρκτική και την Ιαπωνία οι οποίες παρουσιάστηκαν στη δεκαετία του 1990Τα πράγματα ωστόσο άλλαξαν το 2001

όταν οι Τζέραλντ Στάνχιλ και Σαμπτάι Κοέν από το Κέντρο Ηφαιστειολογίας του Ισραήλ συνέκριναν μετρήσεις της ηλιοφάνειας από

(15)

(ldquoΤο παιδί και το ζωγραφισμένο λιοντάριrdquo είναι ο κατεξοχήν ειρωνικός μύθος που δείχνει πώς ο άνθρωπος δίχως να το καταλαβαίνει γίνεται θύμα των ίδιων των ενεργειών του)

Θήβακαι η ΣαμαρκάνδηΗ

Εικονογραφηση Λιάνα Ιωαννίδου

(16)

(17)

ή ο ι μηχανές τ ο υ π ε π ρ ω μ έ ν ο υ

ια φορά και έναν καιρό ήταν κάποιος γέρος που είχε έναν γιο μονάκριβο Αυτός ο νεαρός ήταν πολύ θαρραλέος και του άρεσε να πηγαίνει κυνήγι

Μια νύχτα ωστόσο ο γέρο-πατέρας του είδε στον ύπνο του ότι τον γιόκα του τον εξολόθρευσε λιοντάρι Τρόμα-ξε μην τυχόν αληθέψει το φρικτό όνειρο και πρόστα-ξε να χτίσουν ένα δωμάτιο υπερυψωμένο πάνω από το έδαφος Εκεί μέσα έκλεισε τον γιο του και έβαλε ολό-γυρα ανθρώπους να τον φυλάνε Γύρω-γύρω στους τοί-χους αυτής της φυλακής είχαν ζωγραφιστεί κάθε λογής ζώα για να τα βλέπει ο έγκλειστος νεαρός και να ευφραί-νεται Ανάμεσά τους υπήρχε και η εικόνα ενός λιονταρι-ού Το αγόρι εντούτοις όσο περισσότερο κοίταζε τούτες τις τοιχογραφίες τόσο μεγάλωνε η στενοχώρια του

Με τα πολλά σταμάτησε κάποια φορά μπροστά στη ζω-γραφιά του λιονταριού και της έκανε τα παράπονά του laquoΚαταραμένο τέρας εξαιτίας σου τα παθαίνω αυτά Επει-δή σε είδε ο πατέρας μου σε εκείνο το ψευτο-όνειρο πρέπει τώρα εγώ να μένω κλειδωμένος εδώ μέσα σαν κοκόνα στον γυναικωνίτη Μωρέ θα δεις τι θα σου κάνωraquo

( του Ιωάννη Κωνσταντάκου )

(17)

Και ευθύς βάλθηκε να βαράει με το χέρι του τον τοίχο για να βγάλει τα μάτια του λιονταρι-ού Έτσι όμως μπήχτηκε ένα ξυλόκαρφο στο δάχτυλό του κάτω από το νύχι Κατόπιν η πλη-γή αυτή κακοφόρμισε ο αδένας πρήστηκε και στο τέλος ισχυρός πυρετός έπιασε το παιδί και το έστειλε στον άλλο κόσμο

Με αυτόν τον τρόπο το λιοντάρι έστω και απλώς ζωγραφισμένο στάθηκε μοιραίο για τον νεαρό μας και τα τεχνάσματα του γέρο-πατέρα δεν ωφέλησαν σε τίποτε

Το παραπάνω παραμύθι σώζεται σε μερικά χειρόγραφα με συλλογές αρχαίων αισώπειων μύθων Η γραπτή αποτύπωσή του χρονολογεί-ται γύρω στον 2ο αιώνα μΧ Στην προφορική παράδοση τού αρχαίου κόσμου θα κυκλοφο-ρούσε ασφαλώς από νωρίτερα

Η πλοκή του αναπαράγει ένα σχήμα πολύ δι-αδεδομένο σε παλαιούς μύθους και θρύλους Ο ήρωας δέχεται προφητεία για κάτι πολύ δυσά-ρεστο που είναι πεπρωμένο να συμβεί Αμέ-σως φροντίζει να πάρει μέτρα ώστε να αποφύ-γει την εκπλήρωση της πρόρρησης Εντούτοις ακριβώς οι ενέργειες που κάνει για να αποτρέ-ψει το μοιραίο γεγονός θέτουν σε κίνηση τον

(18)

(19)

μηχανισμό που οδηγεί αμείλικτα στην πραγμα-τοποίησή του Πρόκειται για τον κατεξοχήν ει-ρωνικό μύθο που δείχνει πώς ο άνθρωπος δί-χως να το καταλαβαίνει γίνεται θύμα των ίδιων των ενεργειών του

Το αρχετυπικό παράδειγμα αυτής της μυ-θοπλαστικής κατασκευής είναι η ιστορία του Οιδίποδα Τούτος πηγαίνει στο μαντείο των Δελφών και μαθαίνει από τον χρησμό ότι θα σκοτώσει τον πατέρα του και θα παντρευτεί τη μητέρα του Θαρρώντας ότι γονείς του είναι το βασιλικό ζεύγος της Κορίνθου που τον περι-μάζεψε και τον ανάθρεψε από βρέφος ο νεαρός Οιδίπους αποφασίζει να μην ξαναγυρίσει στην πόλη όπου μεγάλωσε Αντί γιrsquo αυτό ακολουθεί άλλον δρόμο προς την κατεύθυνση της Θήβας - της κρυφής και άγνωστης στον ίδιο γενέτειράς του Όμως ακριβώς πάνω σε εκείνον τον δρό-μο συναντάει τον αληθινό πατέρα του τον Λάιο και τον φονεύει σε συμπλοκή Στο τέλος ο δρό-μος του τον φέρνει στη Θήβα όπου παντρεύε-ται τη χήρα βασίλισσα Ιοκάστη τη φυσική μη-τέρα του Οι ίδιες οι προφυλάξεις που παίρνει ο ήρωας ενάντια στον τρομερό χρησμό τον οδη-γούν άθελά του να υλοποιήσει κατά γράμμα το

περιεχόμενο της πρόρρησης Ο Γάλλος ποιητής Ζαν Κοκτώ που συνέθεσε μία από τις πιο συ-ναρπαστικές σύγχρονες διασκευές του οιδιπό-δειου μύθου ονόμασε αυτή τη διαδικασία laquoμη-χανή της Κόλασηςraquo

Δεν ήταν αποκλειστικό κτήμα των Ελλήνων το μυθικό τούτο σχήμα Απεναντίας απαντά από παλιά στην Ανατολή

Μια αρχαία αιγυπτιακή νουβέλα που σώ-ζεται ημιτελής σε πάπυρο του 13ου αιώνα πΧ και τιτλοφορείται συνήθως Ο καταδικασμένος πρίγκιπας αρχίζει με παρόμοιο δυσοίωνο τρό-πο Ο Αιγύπτιος φαραώ δέχεται προφητεία πως ο νεογέννητος γιος του είναι μοιραίο να βρει τον θάνατο είτε από κροκόδειλο είτε από φίδι είτε από σκύλο Γιrsquo αυτό ο μονάρχης χτίζει ασφαλές σπίτι στη μέση της ερήμου και εκεί μέσα κλεί-νει τον γιο του μαζί με υπηρετικό προσωπικό ώστε να τον φυλάξει από τον κίνδυνο (ας θυ-μηθούμε τον δειλό γέροντα της αισώπειας διή-γησης) Ο έγκλειστος νεαρός φυσικά δυσανα-σχετεί και τελικά ξεφεύγει ταξιδεύει στη Συρία και κερδίζει τη βασιλοπούλα της για γυναίκα του Τούτη αναλαμβάνει στη συνέχεια τον ρόλο του φύλακα φρουρεί τον άντρα της με μεγάλη

(Οι ίδιες οι προφυλάξεις που παίρνει ο ήρωας ενάντια στον τρομερό χρησμό τον οδηγούν άθελά του να υλοποιήσει κατά γράμμα το περιεχόμενο της πρόρρησης)

(19)

(20)

προσοχή και δεν τον αφήνει να ξεμυτίσει έξω μοναχός του Όμως τα θηρία της μοίρας πα-ραμονεύουν τον πρίγκιπα Παρά τρίχα γλυ-τώνει από το δάγκωμα του φιδιού χάρη στην επαγρύπνηση της συζύγου του Κατόπιν το σκυλί τον παίρνει στο κυνήγι και ο κροκό-δειλος καραδοκεί μέσα στη λίμνη Δυστυχώς το τέλος του κειμένου έχει χαθεί και η έκβα-ση μένει ανεπιβεβαίωτη Δεν ξέρουμε αν ο νε-αρός ήρωας εντέλει φονευόταν ή γλύτωνε το πεπρωμένο του

Αργότερα το ίδιο αφηγηματικό πρότυ-πο βρήκε την κλασική ανατολίτικη έκφρα-σή του στην περίφημη παραβολή για τον βεζί-ρη και τον θάνατο Το παλαιότερο πρόπλασμα αυτής της διήγησης το διαβάζουμε στο εβραϊ-κό Ταλμούδ το πελώριο συμπίλημα από διδα-σκαλίες των ραβίνων της ρωμαϊκής εποχής που συγκροτήθηκε γύρω στο 400 με 500 μΧ

Κατόπιν η ιστορία έγινε εξαιρετικά δημο-φιλής στην περσική παράδοση εμπνέοντας μυστικιστές ποιητές όπως τον Ρουμί και τον Φαρίντ ουντ-Ντιν Αττάρ Κυκλοφορεί ακόμη και σήμερα ως διδακτικός μύθος στις παρα-δόσεις των Σούφι Οι ήρωες ποικίλλουν από τη μία παραλλαγή στην άλλη

(21)

(Το ειρωνικό και τραγικό συνάμα σε τέτοιους μύθους είναι ότι ο ήρωας χαντακώνεται από τις ίδιες τις πράξεις του Οι αποφάσεις που παίρνει θαρρώντας πως θα του βγουν σε καλό φέρνουν την καταστροφή του)

Κατά την πιο διάσημη εκδοχή ο χαλίφης της Βαγδά-της αντίκρισε μια μέρα τον πιστό βεζίρη του να μπαίνει τρο-μαγμένος και κατάχλωμος στην αίθουσα του θρόνου laquoΣώσε με αφέντηraquo εκλιπαρούσε ο αξιωματούχος και ευθύς εξήγη-σε στον ηγεμόνα την αιτία της ταραχής του laquoΚαθώς ερχό-μουν σήμερα το πρωί στην υπηρεσία μου στο παλάτι είδα τον Θάνατο να τριγυρίζει μέσα στην πόλη Μόλις με πήρε το μάτι του αμάν - μου έριξε ευθύς ένα βλέμμα τόσο άγριο και φονι-κό Προφανώς έχει έρθει για να με πάρει Σε ικετεύω ηγεμόνα μου άφησέ με να φύγω τώρα αμέσως με ένα από τα πιο γοργά άλογα των βασιλικών στάβλων σου Αν καλπάσω με όλη μου τη δύναμη μπορεί απόψε κιόλας να βρεθώ ασφαλής πέρα μα-κριά στη Σαμαρκάνδηraquo

Ο χαλίφης εκτιμούσε τον βεζίρη του και μετά χαράς του έδωσε την άδεια Λίγα λεπτά αργότερα ο άνθρωπός μας κάλ-παζε έξω από τις βορειοανατολικές πύλες της πόλης Όμως ο χαλίφης δεν ησύχασε Καταπώς το συνήθιζε μεταμφιέ-στηκε σε κοινό υπήκοο και βγήκε στην αγορά για να διαπι-στώσει ιδίοις όμμασι αν κυκλοφορούσε τωόντι ο Θάνατος στην πρωτεύουσά του Και πράγματι τον είδε ο φονικός άγ-γελος τριγυρνούσε στο παζάρι ψηλός και τυλιγμένος στα μαύρα αγγίζοντας πού και πού κάποιον γέροντα στον ώμο ή παραμερίζοντας για να μην πέσουν πάνω του τα παιδιά που έπαιζαν κυνηγητό Ο χαλίφης τον πλησίασε Ο Θάνα-τος αναγνώρισε αμέσως τον ηγεμόνα και τον χαιρέτισε με βαθειά σεβαστική υπόκλιση Τότε ο χαλίφης πήρε το θάρ

(22)

ρος να τον ανακρίνει laquoΟ βεζίρης μου είναι καλός και χρήσιμος άνθρωπος Οι υπηρεσίες του μου εί-ναι πολύτιμες Γιατί βάλθηκες να τον τρομοκρα-τήσεις σήμερα Γιατί τον αγριοκοίταξεςraquo Ιδού τι αποκρίθηκε ο Θάνατος laquoΒασιλιά μου τον κοί-ταξα όντως αλλά όχι άγρια Η ματιά μου ήταν απλώς βλέμμα έκπληξης Απόρησα που τον αντί-κρισα εδώ στη Βαγδάτη Βλέπεις είναι γραμμέ-νο ότι πρέπει να τον πάρω απόψε - όχι όμως εδώ αλλά πέρα μακριά στη Σαμαρκάνδηraquo

Το ειρωνικό και τραγικό συνάμα σε τέ-τοιους μύθους είναι ότι ο ήρωας χαντακώνεται από τις ίδιες τις πράξεις του Οι αποφάσεις που παίρνει και οι ενέργειες που κάνει θαρρώντας πως θα του βγουν σε καλό φέρνουν ανελέητα την καταστροφή του Μοναχός του ανεπίγνω-στα με τις επιλογές και τους τάχα έξυπνους υπολογισμούς του υφαίνει τα βρόχια όπου θα πιαστεί

Το πεπρωμένο προδιαγράφει απλώς μια δυσοί-ωνη εξέλιξη αυτήν όμως την υλοποιεί τελικά ο ίδιος ο άνθρωπος με τις πρωτοβουλίες και τα σφάλματά του Η ελεύθερη βούλησή του συνερ-γάζεται με τη μοίρα για να εκπληρώσουν και οι δύο μαζί το δύστυχο αποτέλεσμα Θυμόμαστε τα λόγια του Σεφέρη στο ποίημά του για τον Ευ-

ριπίδη τον τραγικότατο των δραματουργών laquoΕίδε τις φλέβες των ανθρώπων σαν ένα δίχτυ των θεών όπου μας πιάνουν σαν τrsquo αγρίμιαraquo Το δίχτυ όπου οι άνθρωποι παγιδεύονται από τους θεούς είναι το ίδιο το πλέγμα από τις φλέβες μας - δηλαδή η ιδιοσυγκρασία και η φύση μας ο χαρακτήρας μας που καθορίζει την πορεία της ζωής μας

Τι μπορούν να σημαίνουν τέτοιες ιστο-ρίες για εμάς σήμερα Υποδηλώνουν άραγε πως η μοίρα μας είναι προδιαγεγραμμένη και αναπότρεπτη Πως ότι και να κάνουμε δεν ωφελεί και το μόνο που μας μένει είναι να κα-θίσουμε και να περιμένουμε μοιρολατρικά τις εξελίξεις με σταυρωμένα τα χέρια Όχι απαραί-τητα Ο μύθος μπορεί να διαβαστεί αλλιώς σε βαθύτερο επίπεδο αυτοσυνειδησίας Οι αρχαίοι αφηγητές ίσως προσπαθούν να επιστήσουν την προσοχή μας στην ίδια την προσπάθειά μας να αποφύγουμε πάση θυσία εκείνο που μας φοβί-ζει Ο σύγχρονος πολιτισμός μας έχει καταντή-σει η κατεξοχήν κουλτούρα της φυγής Διαρ-κώς τρέχουμε να ξεφύγουμε από τα δυσάρεστα καθέκαστα της ζωής που μας τρομάζουν Τους γυρίζουμε την πλάτη και με μεγάλες δρασκελι-ές πηδούμε και καλπάζουμε μακριά τους αντί

(23)

να στραφούμε και να τα αντιμετωπίσουμε όταν έλθει η κρί-σιμη ώρα Πασχίζουμε να δραπετεύσουμε από τον χρόνο με τονωτικές ενέσεις ουσιών και πλαστικές εγχειρήσεις Κά-νουμε μαραθώνιο αγώνα δρόμου ώστε να ξεπεράσουμε την ανασφάλεια για το αύριο συσσωρεύοντας καταθέσεις και ομόλογα στις τράπεζες Πάνω από όλα τιναζόμαστε μακριά για να διαφύγουμε από την ανία και το αίσθημα του κενού Οι νεότεροι θαρρούν πως το καταφέρνουν με το να λικνί-ζονται μέσα σε μισοσκότεινα κέντρα υπό τους ήχους εκκω-φαντικής μουσικής Οι κάπως μεγαλύτεροι διαλέγουν ορ-γανωμένες διακοπές μαθήματα γιόγκα ή προσήλωση στα ευαγγέλια του λάιφ-στάιλ

Καμία από αυτές τις δραστηριότητες δεν είναι αναγκα-στικά κακή ή κατακριτέα καθrsquo εαυτήν Πλην όμως δεν εξυ-πηρετούν ιδιαίτερα ως μέσα φυγής διότι εκείνο που φο-βόμαστε εξακολουθεί να μας παραμονεύει στην επόμενη γωνία Τούτο είναι ενδεχομένως το νόημα των παλαιών μύθων δεν ωφελεί να τρέχουμε για να ξεφύγουμε από τον φόβο Καλύτερα να ζούμε τις μέρες μας με κανονικό βημα-τισμό με ησυχία ψυχής και με πληρότητα χωρίς το λαχά-νιασμα της διαρκούς απεγνωσμένης απόδρασης Και όταν μας πλησιάσει το δυσοίωνο τότε να έχουμε το κουράγιο να το αντιμετωπίσουμε κατά πρόσωπο δίχως να αποστρέφου-με το βλέμμα ή να το βάζουμε στα πόδια Αυτό είναι μήνυμα πολύτιμο για όλους τους οδοιπόρους που παίρνουν κάποτε τον δρόμο είτε για τη Θήβα είτε για τη Σαμαρκάνδη

(Οι αρχαίοι αφηγητές ίσως προσπαθούν να επιστήσουν την προσοχή μας στην ίδια την προσπάθειά μας να αποφύγουμε πάση θυσία εκείνο που μας φοβίζει)

Ντούσανέ ν α π α ι δ ί θ α ύ μ α α π ό τ η ν Σ ε ρ β ί α

δώδεκαετών

Κρτόλιτσε

(24)

( π α ρ ο υ σ ί α σ η )

Ένα εντεκάχρονο αγόρι από τη Σερ-βία έχει την ικανότητα να ζωγραφίζει με έναν απλό μαρκαδόρο θέματα από το ζω-ικό και φυτικό βασίλειο με μια απίστευ-τη δεξιοτεχνία

Τα σχέδιά του αποτυπώνουν εικόνες άγριας ζωής Εικόνες σύγχρονες ή εικόνες που υπήρχαν πριν εκα-τομμύρια χρόνια Τα σχέδια του Σέρβου Ντούσαν Κρτόλιτσε ως επί το πλείστον με στυλό και μολύβι είναι εντυπωσιακά πολύ ζωντανά και θεωρείται ένα πολλά υποσχόμενο παιδί-θαύμα Αν και μόλις 12 χρο-νών έχει στο ενεργητικό του τρεις ατομικές εκθέσεις των έργων του σε εθνικό επίπεδο και μάλιστα οι δύο πρώτες ήταν πριν τα οκτώ χρόνια του

(25)

( π α ρ ο υ σ ί α σ η )

( επιμέλεια - Νικόλας Σεγκούντος )

(26)

Η καριέρα του ξεκίνησε από μόλις δύο ετών Οι γονείς του δεν έδωσαν σημασία στο πρώτο σχέδιό του κάτι που έμοιαζε απροσδιόριστα με φάλαινα Όσο περνούσε όμως ο καιρός και αυξανόταν ο όγκος του χαρτιού που κατανάλωνε για ζωγραφική ο μι-κρός Ντούσαν οι γονείς του άρχισαν να παρατηρούν ότι το παιδί τους είχε ταλέντο Ζήτησαν λοιπόν τη γνώμη ενός παιδοψυχολόγου Ο ειδικός εντυπωσιά-στηκε από το μικρό αγόρι ndashπαχουλό με γλυκό πρό-σωπο που μιλούσε με ασυνήθιστα ελκυστικό τρόπο Το εντυπωσιακότερο όμως ήταν ότι παρουσίαζε ένα υψηλό επίπεδο συναισθηματικής νοημοσύνης Οι γνώσεις του Ντούσαν για τον κόσμο των ζώων

είναι εκπληκτικές Όταν οι γονείς του αγόρασαν την πληρέστερη σύγχρονη εγκυκλοπαίδεια ζώων χρειάστηκε λιγότερο από τρεις εβδομάδες για να την αποτυπώσει στο μυαλό του λέξη προς λέξη Γνωρί-ζει όλες τις γεωλογικές εποχές του πλανήτη μας και τα ζώα που περιπλανιούνταν σε αυτόν στη διάρκειά τους Απαγγέλει με άνεση τα 65 είδη μαρσιποφόρων που υπάρχουν σήμερα Και όταν μεγαλώσει φιλοδο-ξεί να ασχοληθεί με την επιστήμη της ζωολογίας και να γράψει ένα βιβλίο για τα ζώαΜικρότερος όπως αναφέρει ο πατέρας του Ντού-

σαν ήταν πολύ δραστήριος και laquoαπορροφούσεraquo σε μικρό χρονικό διάστημα μεγάλο όγκο πληροφορι-ών Γοητεύτηκε από τη φύση και τα ζώα και σύντο-μα πέρασε από τις πρωτόλειες παιδικές αποτυπώσεις σε πιο συγκεκριμένα και εκπληκτικά σχέδια Και όλη αυτή τη διαδικασία την αντιμετωπίζει ως μια πρόκλη-ση ένα παιχνίδι της δημιουργικής έκφρασής του Όταν ήταν οκτώ ετών ένας δάσκαλος του έθεσε σκό

(27)

(28)

(29)

πιμα μια δύσκολη πρόκληση τριών λέξεων laquoιπ-πότης διάβολος κόσμοςraquo Ο μικρός την έφερε σε πέρας με εκπληκτικό τρόπο και αργότερα δήλωσε laquoθέλω να είμαι ζωγράφος θέλω να εί-μαι παιδίraquoΠολύς κόσμος έχει γνωρίσει το ταλέντο και το

έργο του Ντούσαν μέσα από την ιστοσελίδα του Έχει περισσότερους από 5000 laquoφίλουςraquo και 7000 laquoακόλουθουςraquo στο Facebook Φορείς από διάφορες χώρες του κόσμου ndashΗΠΑ Αυστραλία Ινδίαndash τον έχουν προσκαλέσει για να παρουσιά-σει τις δημιουργίες του Όμως για την ηλικία του είναι περισσότερο σημαντικό το κοντινό περιβάλλον του Χαρακτηριστικό είναι το πε-ριστατικό που αναφέρει ο πατέρας του Κάποια μέρα οι γονείς του ανησύχησαν καθώς είχε αρ-γήσει υπερβολικά να επιστρέψει από το σχο-λείο του Βγήκαν λοιπόν να τον αναζητήσουν Τον βρήκαν στην αυλή του σχολείου περιτρι-γυρισμένο από μια ομάδα συμμαθητών του Ο Ντούσαν ήταν απορροφημένος με το να φτιά-χνει laquoτατουάζraquo με μαρκαδόρο στα χέρια των άλ-λων παιδιών laquoαποτυπώνονταςraquo τα αγαπημέ-να ζώα τους Και η εκτίμηση των συμμαθητών του προς το έργο του νεαρού καλλιτέχνη φάνη-κε από το ότι αρνούνταν να πλύνουν τα χέρια τους για μεγάλο χρονικό διάστημα επειδή δεν ήθελαν να σβηστεί το laquoτατουάζraquo

Μπορείτε να βρείτε περισσότερα στοιχεία και τις

δημιουργίες του μικρού Ντούσαν στη σελίδα του στο

facebook

httpswwwfacebookcomprofilephpid=100008204652414ampfref=ts

Ιερή

Μια παράδοση χαμένη στις δέλτους τουχρόνου

(30)

(31)

μέλισσα -ένα από το τρία δώρα των

θεών σύμφωνα με εσωτερικές παραδόσεις- ο

άνθρωπος και ο πολιτισμός του φαίνεται να

έχουν μια ιδιαίτερη αόρατη σύνδεση Κοιτά-

ζοντας προς το παρελθόν προς την αυγή του

πολιτισμού διαπιστώνουμε σεβασμό προς τη

μέλισσα σε όλες τις εποχές και από όλους τους

πολιτισμούς Έτσι αρχίζουμε να αντιλαμβα-

νόμαστε ότι αυτό το μικροσκοπικό πλάσμα

αντιπροσωπεύει κάτι σημαντικό τη σπουδαι-

ότερη ίσως laquoχαμένη παράδοσηraquo στην ιστο-

ρία των ανθρώπων

Εγκλωβισμένες μέσα σε κεχριμπάρι έχουν βρεθεί μέλισσες η ηλικία των οποίων ξεπερνάει τα 100 εκατομμύρια χρόνια ndash παγωμένες στον χρόνο σαν να έχουν μείνει αθάνατες μέσα στο ίδιο τους το μέλι Οι αρχαίοι Έλληνες το ονόμαζαν ήλε-κτρον που συνδέεται με τον αρχαίο ηλιακό θεό Ελέκτορ ο οποίος είναι γνωστός ως ο laquoαφυπνιστήςraquo Αυτός ο προσδιορι-σμός αποδίδεται και στο μέλι ndash που θυμίζει κεχριμπάρι ndash μία αναζωογονητική ουσία που τιμόταν την αρχαία εποχή Και αυτή η σύνδεση είχε ως αποτέλεσμα να επιτείνει τον υψηλό σεβασμό που απολάμβανε η μέλισσα στους αρχαίους λαούς

(Ιερογλυφικό που απεικονίζει τη μέλισσα)

του Άντριου Γκόουγκ

( προσαρμογή επιμέλεια κειμένου - Νίκος Κατσινόπουλος )

Ιερή

(32)

Π ρ ο ϊ σ τ ο ρ ι κ έ ς ε μ μ ο ν έ ςΗ προϊστορία είναι γεμάτη από στοι-

χεία που υποδηλώνουν την εμμονή των ανθρώπων με τις μέλισσες Στην επονο-μαζόμενη laquoΣπηλιά της Αράχνηςraquo κοντά στην Βαλένθια της Ισπανίας μια σπηλαι-ογραφία 15000 ετών απεικονίζει μια αν-θρώπινη φιγούρα που αποφασιστικά δι-ακινδυνεύει τη ζωή της προκειμένου να συλλέξει το μέλι από την κηρήθρα ενός μελισσιού που βρίσκεται σε έναν επικίν-δυνο απότομο βράχο Και φυσικά είναι η μέλισσα που οδηγεί τους αρχαίους σαμά-νους στα παραισθησιογόνα φυτά η δρά-ση των οποίων μεταφέρει τη συνείδησή τους στον πνευματικό κόσμο των θεώνΠρόσφατες έρευνες έχουν αποκαλύψει

προς έκπληξη πολλών ότι ένας ήχος που θυμίζει βούισμα μέλισσας παρατηρείται κατά τη στιγμή της αλλαγής επιπέδου της ανθρώπινης συνείδησης Το φαινό-μενο αυτό έχει αναφερθεί ότι συμβαίνει και σε άτομα που έχουν υποστεί την λε-γόμενη laquoαπαγωγή από εξωγήινουςraquo που βλέπουν οπτασίας ή έχουν επιθανάτιες εμπειρίες Μήπως γνώριζαν αυτό το φαι-νόμενο οι αρχαίοι και πίστευαν ότι είναι ένα στοιχείο που προσδίδει κάποια ιδιαι-τερότητα στη μέλισσαΣτην Ανατολία έχει βρεθεί ένα άγαλμα

10000 ετών το οποίο απεικονίζει τη Μη-τέρα Θεά να φοράει στο κεφάλι μια κίτρι-

(Η αιγυπτιακή μυθολογία περιέχει αναρίθμητες αναφορές στις μέλισσες συμπεριλαμβανομένης και της πεποίθησης ότι οι μέλισσες δημιουργούνταν από τα δάκρυα του πιο σημαντικού θεού τους του Ρα)

νη ndash πορτοκαλί τιάρα σαν κυψέλη ndash ένα στοιχείο που έχει οδηγήσει τους ειδικούς στο ότι εκείνη την περίοδο η Μητέρα Θεά είχε αρχίσει να μεταλλάσσεται σε Μέλισ-σα Βασίλισσα ή μέλισσα θεάΣτον νεολιθικό οικισμό Τσατάλ Χουγι-

ούκ υπάρχουν υποτυπώδεις απεικονί-σεις μελισσών (6540 πΧ) γύρω από το κεφάλι κάποιας θεότητας σχηματίζο-ντας μια άλω Οι Σουμέριοι ωστόσο θε-ωρούνται πρόγονοι της οργανωμένης μελισσοτροφίας Αυτοί ήταν που επινόη-σαν την απιθεραπεία δηλαδή την ιατρι-κή χρήση των προϊόντων της μέλισσας όπως του μελιού της γύρης του βασιλι-κού πολτού της πρόπολης και του δηλη-τηρίου της μέλισσαςΣουμεριακά ανάγλυφα που απεικο-

νίζουν τη λατρεία κάποιων παράξενων ιπτάμενων μορφών έχουν συχνά ερμη-νευτεί ως ενδείξεις εξωγήινης επέμβασης Στα πλαίσια όμως των οφελών της με-λισσοτροφίας είναι πιθανότερο να απο-τυπώνουν τη λατρεία των μελισσών Οι Σουμεριακές απεικονίσεις άλλωστε ήταν που οδήγησαν στη δημιουργία του μοτί-βου της θεάς που χορεύει μια θηλυκή χο-ρεύτρια με τα χέρια κυρτωμένα γύρω από το κεφάλι της για την οποία οι μελετητές πιστεύουν ότι αναπαριστά μια ιέρεια της θεάς μέλισσας Το μοτίβο το οποίο απέ-κτησε κεντρικό ρόλο στον αιγυπτιακό

(33)

(34)

Ιερή

(35)

συμβολισμό φαίνεται να βασίζεται στη μοναδική ικανότητα των με-λισσών να επικοινωνούν μεταξύ τους μέσω ενός ρυθμικού χορού Μια μέλισσα μπορεί να πετάξει σε απόσταση μεγαλύτερη από 5 χιλιόμετρα από την κυψέλη της για να εντοπίσει τροφή και επιστρέφει για να με-

ταδώσει την πληροφορία στις υπόλοιπες μέσω του χορού - ένα είδος φυσικού συστήματος πλοήγησης

Οι άνθρωποι λοιπόν είχαν ανακαλύψει την τερά-στια σημασία της προσφοράς τη μέλισσας πριν από δέκα ή περισσότερες χιλιάδες χρόνια ήδη ίσως από την αχλή της προϊστορίας τους Καθώς αναπτυσσό-

ταν ο πολιτισμός κατά μήκος του ποταμού Νείλου και εξελισσόταν σιγά σιγά η δυναστική περίοδος της αρχαίας Αί-

γυπτο η λατρείας της μέλισσας και οι παραδόσεις για αυτήν εναγκαλίστηκαν σε τέτοιο βαθμό με τον πολιτισμό όσο ποτέ

στο παρελθόν ή στο μέλλον

Η Θ ε ά Μ έ λ ι σ σ α σ τ η α ρ χ α ί α Α ί γ υ π τ οΑρκετοί αιγυπτιολόγοι πι-στεύουν ότι οι Σουμερια-κές παραδόσεις ταξίδευσαν κατά μήκος της Ανατολι-κής Αιγυπτιακής Ερήμου

έως την Κοιλάδα του Νείλου Τα περίφημα αφρικανικά Ουαντί

(κοίτες ξεροπόταμων στις οποίες δημιουργούνται πε-ριστασιακά οάσεις) φημί-

ζονται για τις προδυναστικές βραχογραφίες τους που παρουσιάζουν

ιπτάμενες μορφές με εξογκωμένα χαρακτηρι-στικά σαν φτερά Ασυνήθιστες γραμμές εκτείνο-νται προς τα επάνω πίσω από το κεφάλι της κεντρι-κής μορφής θυμίζοντας τις κεραίες της μέλισσας

ενώ παραπέμπουν στο σχήμα των εξογκωμάτων που χαρακτηρίζουν τα αιγυπτιακά στέμμα-

τα στους αιώνες που θα ακολουθήσουνΑποτυπώνεται ακόμη το μοτίβο

της Θεάς που Χορεύει μια γυναί-κα με τα χέρια της κυρτωμένα επάνω από το κεφάλι της

(Το ένδυμα του Ναπολέοντα κατά την ενθρόνισή του ήταν διακοσμημένο με μέλισσες)

(Συλλογή μελιού στην Ισπανία 13000 πΧ)

Ιερή

(Το ένδυμα του Ναπολέοντα κατά την

ενθρόνισή του ήταν διακοσμημένο με

μέλισσες)

(36)

όπως ακριβώς η laquoχορεύτριαraquo Θεά μέλισσα που παρουσιάζεται σε ανάγλυφα των Σουμέριων και των κεντρο-Ευρωπαικών λαών χιλιάδες χρόνια νωρίτερα Η απεικόνιση είναι διαδεδομένη στην αιγυπτιακή μυθολογία και φαίνεται να προέρ-χεται από την μοναδική ικανότητα της μέλισ-σας να επικοινωνεί με τον laquoχορόraquo Ένα άλλο στοιχείο για την καλλιτεχνική

επιρροή που φαίνεται να έχει ασκήσει η μέλισ-σα εντοπίζεται στα τελετουργικά ενδύματα των Αιγυπτίων τα οποία παρουσιάζουν στιλι-στικές ομοιότητες με αυτήν Το στέμμα νέμες για παράδειγμα αποτελείται από εναλλασσόμε-νες κίτρινες και σκούρες οριζόντιες λωρίδες Τέ-τοιες οπτικές ομοιότητες είναι εμφανείς σε πολ-λά ανάγλυφα και αγάλματα Εντυπωσιακότερη όμως είναι αυτή που παρουσιάζεται στη νεκρι-κή μάσκα του Φαραώ Τουταγχαμών της 18ης δυναστείας η οποία δείχνει τον Φαραώ στολι-σμένο με εναλλασσόμενες μαύρες και κίτρινες λωρίδες όπως ακριβώς μια μέλισσαΗ έλξη της Αιγύπτου προς τις μέλισσες φαίνε-

ται ότι ξεκινάει από πολύ πρώιμη εποχή Η βό-ρεια Αίγυπτο η έκταση που απλώνεται από το Δέλτα έως τη Μέμφιδα ονομαζόταν laquoΤα Μπί-τιraquo - γη της μέλισσας Ο φαραώ Μένες ιδρυτής της Πρώτης Αιγυπτιακής Δυναστεία έφερε το αξίωμα του laquoΜελισσοτρόφουraquo ένας τίτλος που

αποδιδόταν σε όλους τους Φαραώ που ακολού-θησαν και η απεικόνιση μιας μέλισσας βρισκό-ταν δίπλα στην σφραγίδα που έφερε το όνομά τουςΟ αιγυπτιακός θεός Μιν έφερε τον τίτλο laquoΚύ-

ριος των Άγριων Μελισσώνraquo και χρονολογεί-ται από το 3000 πΧ ή νωρίτερα Παρόμοια η αιγυπτιακή θεά Νέιθ ήταν μια πολεμική θεό-τητα που της αποδίδονταν ο συμβολισμός της γονιμότητας και ιδιότητες παρθένου χαρακτη-ριστικά της Βασίλισσας μέλισσας Στη Σάιδα η Νέιθ θεωρούνταν ως η Θεά του laquoΟίκου των Μελισσώνraquo και μητέρα του Ρα του laquoκυβερνή-τη των πάντωνraquo Η αιγυπτιακή μυθολογία πε-ριέχει αναρίθμητες αναφορές στις μέλισσες συ-μπεριλαμβανομένης και της πεποίθησης ότι οι μέλισσες δημιουργούνταν από τα δάκρυα του πιο σημαντικού θεού τους του Ρα Μέλισσες απεικονίζονται σε αιγυπτιακούς

τάφους και οι συνήθεις προσφορές στις πιο ση-μαντικές θεότητες ήταν το μέλι Πραγματικά το μέλι ήταν το laquoνέκταρ των θεώνraquo και όπως οι Σουμέριοι πριν από αυτούς οι Αιγύπτιοι για-τροί το χρησιμοποιούσαν ως βασικό συστατικό για πολλά φαρμακευτικά σκευάσματα και θε-ραπείες συμπεριλαμβανομένων και των πρώι-μων μορφών μομιοποίησηςΈνα αιγυπτιακό μνημείο που παρουσιάζει μια

(Ο Ναπολέων ακολουθώντας τη παράδοση των Μεροβίγγιων βασιλιάδων της Γαλλίας -από τους οποίους ο διάσημος Βασιλιάς Τσιλντερικ ανακαλύφθηκε ενταφιασμένος με 300 μέλισσες κατασκευασμένες από καθαρό χρυσό- εξασφάλισε ότι το σύμβολο της μέλισσας θα ενσωματωθεί στη διακόσμηση και στην τεχνοτροπία του παλατιού υιοθέτησε δε το laquoΗ Μέλισσαraquo ως παρατσούκλι του)

(37)

παράξενη μορφή συμβολισμού μέλισσας είναι η βαθμιδωτή πυραμίδα της Σακκάρα η οποία πα-ραπέμπει στα εξάγωνα κελιά της κηρήθρας με τις έξι βαθμίδες της επάνω από το έδαφος και μια ιδιαίτερη κάτω ndash τη νεκρόπολη του ταύρου Άπι που ονομάζεται Σεράπειο Οι Αιγυπτιολό-γοι πιστεύουν ότι στον ταύρο Άπι αποδίδονταν οι αναγεννητικές ιδιότητες του θεού Πτά της Μέμφιδας ndash του αιγυπτιακού θεού της μετεν-σάρκωσης Πίστευαν επίσης ότι αυτοί που ει-σέπνεαν την ανάσα του ταύρου Άπι λάμβαναν το δώρο της προφητείας και το σημαντικότε-ρο από όλα οι Αιγύπτιοι πίστευαν ότι ο ταύρος μεταμορφωνόταν σε Άπι Όσιρι μετά θάνατον Το λατινικό Άπις που σημαίνει μέλισσα προ-έρχεται πιθανόν από το μεσοποταμιακό Σίπα ndash

Ιερή

(Ιερογλυφικό που απεικονίζει τη μέλισσα)

(Το τεκτονικό λογγείο του Ουάσιγκτον Η κυψέλη διακρίνεται στο επάνω μέρος του

στο κέντρο)

(38)

κή ρωμαϊκή θρησκεία που σχετιζόταν με τη τε-λετουργική σφαγή των ταύρωνΈνας άλλος αρχαίος πολιτισμός που επηρε-

άστηκε από τους αρχαίους Αιγυπτίους ήταν ο Μινωϊκός Είχε στενή σχέση με τους Αιγύπτι-ους οι οποίοι ήταν ειδικοί στη μελισσοκομία μια Τέχνη που αργότερα εισήχθη στην Ελλά-δα Αυτό μας οδηγεί σε ένα άλλο εντυπωσιακό του αιγυπτιακού συμβολισμού για τη μέλισ-σα Η Σφίγγα το περίφημο μνημείο της χώρας ονομαζόταν Χουν νμπ στα αιγυπτιακά όμως οι Έλληνες του έδωσαν το όνομα που είναι σή-μερα γνωστό Πως όμως συνδέεται αυτό με τη μέλισσα Η μινωική λέξη για τη μέλισσα ήταν σφέξ Τι συμπέρασμα βγάζουμε από αυτό Ο πο-λιτισμός που έμαθε στους Έλληνες την Τέχνη της μελισσοκομίας χρησιμοποιούσε τη λέξη σφεξ για να ονομάσει τη μέλισσα ndash και οι Έλ-ληνες έδωσαν αυτό το όνομα στη θεά που απει-κονίζει το μνημείο Μήπως η Σφίγγα υπήρχε ήδη όταν ο Μένες δημιούργησε το αιγυπτιακό βασίλειο και ήταν γνωστό ότι αναπαριστούσε μια μέλισσα θεά και έτσι αποδόθηκε στον Φα-ραώ ο τίτλος Μελισσοτρόφος Η πιθανότητα εί-ναι προκλητική και δεδομένης της γοητείας που ασκούσαν οι μέλισσες στους Αιγύπτιους δεν φαίνεται και τόσο εξωπραγματική

Η μ έ λ ι σ σ α σ ε κ ρ ί σ η ndash ο ά ν θ ρ ω π ο ς σ ε κ ρ ί σ ηΗ λατρεία των Σουμερίων και των Αιγυπτίων

για τη μέλισσα μεταδόθηκε στην Ελλάδα όπου μέλισσες απεικονίζονται σε αγάλματα των πιο

Ασίπα που σημαίνει ο Μεγάλος Ποιμένας στον Ουρανό και Άπις σημαίνει Όσιρις Αυτό συν-δέεται με την πίστη ότι μετά θάνατον η ψυχή του Φαραώ συνδεόταν με τον Όσιρι ως ένα άστρο στον αστερισμό του ΩρίωναΈνας ταύρος Άπις σύμφωνα με τους αιγυπτι-

ακούς μύθους δημιουργούσε 1000 μέλισσες και οι μέλισσες αντιπροσώπευαν ψυχές Είναι επίσης ενδιαφέρον ότι η αιγυπτιακή θεότητα Νούτ ήταν θεά του ουρανού ndash της περιοχής των μελισσών ndash και έφερε τον τίτλο laquoΑυτή που Κα-τέχει Χίλιες Ψυχέςraquo ο οποίος φαίνεται να παρα-πέμπει στις χίλιες μέλισσες ή ψυχές που δημι-ουργούνται από το σώμα του ταύρου ΆπιΤο εβραϊκό γράμμα Άλεφ συμβολίζει το laquoχί-

λιαraquo και αντίστοιχο προ σιναϊτικό και το προ κανανιτικό σύμβολο απεικόνιζε το κεφάλι ενός ταύρου παραπέμποντας στο ότι 1000 μέλισ-σες ndash ή αναγεννημένες ψυχές ndash δημιουργού-νται από τη θυσία ενός ταύρου Άπι Επιπλέον η αριθμητική αξία της εβραϊκή λέξη για τον Ιη-σού ndash τον Μεσσία ο οποίος βασίζεται στο πρό-τυπο του Όσιρι ndash είναι πάλι 1000Έτσι η αρχαία πεποίθηση ότι οι μέλισσες δη-

μιουργούνται από ταύρους εύλογα οδηγεί στην εικασία ότι η υπόγεια νεκρόπολη η οποία εί-ναι γνωστή ως Σεράπειο ίσως να ήταν ένα τε-λετουργικό κέντρο αναγέννησης προορισμέ-νο να ανακυκλώνει ψυχές από τα κεφάλια των ταύρων και όχι απλά ένα μαυσωλείο για ταύ-ρους Μήπως οι τελετουργίες που πραγματο-ποιούνταν στο Σεράπειο αποτελούσαν την πιο πρώιμη μορφή του Μιθραϊσμού τη μυστηρια-

(Ο Ρούντολφ Στέινερ (1861-1925) είχε laquoπροβλέψειraquo ότι οι μέλισσες θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε αναφέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότερο από 4 χρόνια ζωής)

(39)

σημαντικών θεών των Ελλήνων Έτσι ανα-πτύσσεται η αντίληψη της Θεάς μέλισσας και δημιουργείται η τιμητική θέση των ιερειών που ονομάζονται Μέλισσες οι οποίες αργότε-ρα μετεξελίσσονται στις Σίβιλες Σύμφωνα με κάποιες παραδόσεις μάλιστα ο δεύτερος ναός στους Δελφούς ήταν κατασκευασμένος εξολο-κλήρου από μέλισσες και ο ομφαλός θύμιζε κυ-ψέλη περιτριγυρισμένη από μέλισσεςΟι Ρωμαίοι εξασκούσαν τον Μιθραϊσμό μια

μυστικιστική θρησκεία σημαντικό στοιχείο της οποίας ήταν η θυσία των ταύρων που θυ-μίζει τις τελετουργίες των Αιγυπτίων στο Σε-ράπειο Απόηχος αυτών των τελετουργιών στη σύγχρονη εποχή φαίνεται να είναι οι ταυ-ρομαχίες της Ισπανίας Η σύνδεση αυτή επιβε-βαιώνεται έμμεσα από το ότι αρκετές από τις παλιότερες αρένες της χώρας έχουν κατασκευ-αστεί επάνω ή πολύ κοντά σε αρχαία ιερά του ΜίθραΟι Μάγια λάτρευαν τη μέλισσα και απεικό-

νιζαν θεούς με τη μορφή της στους σημαντι-κότερους ναούς τους Έως και την Ινδία οι θρησκείες υιοθέτησαν θεότητες μέλισσες στη μυθολογία τους Ακόμη και η καθολική εκ-κλησία ενσωμάτωσε τη μέλισσα ως ένα σύμβο-λο της αυθεντίας του Πάπα πράγμα που μπο-

ρούμε να δούμε στην Πόλη του ΒατικανούΠέτρινα καταλύματα με τη μορφή κυ-

ψελών κατασκευάστηκαν στην αρχαιότητα από την Ιρλανδία έως την Αφρική ενώ ο Χέ-νριχ Χίμλεραπό τους ισχυρότερους άνδρες στη Γερμανία του Χίτλερ κατασκεύασε το ιερότερο τελετουργικό κέντρο των SS με τη μορφή κυψέλης στα θεμέλια τους κάστρου ΒέβελσμπουργκΠολιτικά κινήματα όπως ο κομουνι-

σμός εμπνεύστηκαν από την αλτρουιστική συμπεριφορά που εμφανίζεται στην κυψέ-λη ως πρότυπο για τις ιδεολογίες τους Με-γάλοι ηγέτες επίσης ακολούθησαν την πα-ράδοση των προγόνων τους και συνδέθηκαν με διάφορους τρόπους με τη μέλισσα Ο Ναπολέων για παράδειγμα ακολουθώ-

ντας τη παράδοση των Μεροβίγγιων βασιλι-άδων της Γαλλίας - από τους οποίους ο διά-σημος Βασιλιάς Τσιλντερικ ανακαλύφθηκε ενταφιασμένος με 300 μέλισσες κατασκευα-σμένες από καθαρό χρυσό - εξασφάλισε ότι το σύμβολο της μέλισσας θα ενσωματωθεί στη διακόσμηση και στην τεχνοτροπία του παλατιού υιοθέτησε δε το laquoΗ Μέλισσαraquo ως παρατσούκλι του Πιστεύεται ακόμη ότι η μέλισσα είναι ο

Ιερή

(Απεικόνιση κηρήθρας από την Τσατάλ Χουγιούκ 6600 πΧ)

(Σουμεριακή πινακίδα ndash απεικόνιση της λατρείας της μέλισσας)

(40)

νερ (1861-1925) Είχε laquoπροβλέψειraquo μάλιστα ότι θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε ανα-φέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότε-ρο από 4 χρόνια ζωής Από το 2008 οι μέλισ-σες άρχισαν να εκλείπουν με ανησυχητικούς ρυθμούς Συμπτωματικά() βρισκόμαστε στα όρια της πρόβλεψης του Στέινερ και στο χρο-νικό περιθώριο που ανέφερε ο Αϊνστάιν Επιπλέον έχουμε αρχίσει να διανύουμε σε

ένα έτος που έχει επιβαρυνθεί με θεωρίες για καταστροφή του κόσμου μας ή για αναγέν-νησή του ndash ανάλογα με πια θεωρία είστε δι-ατεθειμένος να πιστέψετε ndash και βρισκόμαστε στη δίνη μια πολύπλευρης και πολυσύνθετης κρίσης με κορυφή του παγόβουνου την οικο-νομία Το τι θα συμβεί θα το δείξει ο χρόνος Ωστό-

σο φαίνεται ότι η μέλισσα η ιερή μέλισσα εί-ναι διαχρονικά συνυφασμένη με την εξέλιξη του πολιτισμού ακόμη ίσως και με την ύπαρ-ξη του ανθρώπου στον πλανήτη

Σημείωση Το πλήρες κείμενο της μελέτης του

Andrew Gough στα αγγλικά μπορείτε να το βρείτε

στο httpandrewgoughcoukbee1_1html

πρόδρομος του εραλδικού κρίνου του εθνι-κού συμβόλου της ΓαλλίαςΟ ελευθεροτεκτονισμός που διαδόθηκε στις

ΗΠΑ ήδη από την ίδρυσή τους ευνοήθη-κε από σημαντικούς ανθρώπους όπως ο Τό-μας Τζέφερσον ο οποίος έγραφε με πάθος για την σημαντικότητα των μελισσών ενώ άλ-λοι όπως ο Πρόεδρος Τζόρτζ Ουάσιγκντον ενσωμάτωσε την κυψέλη στο τεκτονικό λογ-γείο του Χωρίς αμφιβολία η πρώιμη Αμερι-κανική κοινωνία δανείστηκε πολλές από τις φιλοσοφικές αρχές της από τον Ελευθεροτε-κτονισμό ενσωματώνοντας συμβολισμό και θέματα με μέλισσες στις τελετουργίες της Η δομή του κράτους τουλάχιστον σε αυτή

την πρώιμη περίοδο ακολούθησε τη δομή τη σταθερότητα και την αλτρουιστική συμπερι-φορά που χαρακτηρίζουν την κυψέλη όπως είχαν κάνει κοινωνίες και κινήματα χιλιάδες χρόνια πριν από αυτήνΜια ένδειξη για την επιρροή της μέλισσας

στους ιδρυτές των ΗΠΑ φαίνεται από το ότι ολόκληρη η δυτική περιοχή της χώρας ονο-μαζόταν αρχικά Ντεζερέ (μέλισσα)Η μέλισσα είχε αποτελέσει κεντρικό θέμα σε

πολλά κείμενα και διαλέξεις του αυστριακού φιλόσοφου και μυστικιστή Ρούντολφ Στέι-

(Το περίφημο μινωικό κόσμημα με τις μέλισσες) (Το τεκτονικό λογγείο του Ουάσιγκτον Η κυψέλη διακρίνεται στο επάνω μέρος του στο κέντρο)

(41)

ΓιώργοςΙωάννου( Ο Γ Ιωάννου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1927 Πήρε πτυχίο φιλολογίας από το ΑΠΘ και το 1960 διορίστηκε φιλόλογος Το 1971 μετατέθηκε στην Αθήνα αρχικά σε γυμνάσιο και μετά στο υπουργείο ΠαιδείαςΠέθανε στην Αθήνα το 1985

Ποιητικές συλλογέςlaquoΗλιοτρόπιαraquo ιδιωτική έκδοση Θεσσαλονίκη 1954laquoΤα Χίλια Δέντραraquo εκδ Διαγωνίου Θεσσαλονίκη 1963laquoΤα Χίλια Δέντρα amp άλλα ποιήματα (1954-1963)raquo εκδ Ερμής Αθήνα 1973 )

(42)

ldquoΣαν τη μητέρα αλήθειαrdquo

Πηγαίνει αργά στο σινεμά

μάλιστα στον εξώστη

Σrsquo έργα κατά προτίμηση βουβά

και θαμπωμένα Κι εκεί

- μέσα στους τόσους εξευτελισμούς -

η μόνη του χαρά να βλέπει τις γυναίκες

της γενιάς γύρω απrsquo το τριάντα

Με κείνα τα βαθιά καπέλα

με τις σειρές τα περιδέραια

τα μάτια τα κοντά μαλλιά∙

με τις ψιλές γλυκιές φωνές

με τις κινήσεις τους τις μητρικές

Σαν τη μητέρα αλήθεια∙

σαν τη μάνα του

των πρώτων παιδικών του χρόνων

Τότε που τον φωνάζανε μοναχογιό

(43)

( επιμέλεια - Έλλη Ιωαννίδου )

Ο αετόςκαι η χελώνα( Η λ ο γ ι κ ή η σ ύ ν ε σ η κ α ι η φ ρ ό ν η σ η σ α ν α ε τ ό ς π ε τ ο ύ ν β λ έ π ο υ ν τ α π ρ ά γ μ α τ α κ α θ α ρ ά κ α ι α π ό ψ η λ ά Π ρ ο σ π α θ ο ύ ν ν α β ά λ ο υ ν σ τ η θ έ σ η κ α ι σ τ α ό ρ ι ά τ ο υ τ ο ν μ α τ α ι ό δ ο ξ ο ε π ι π ό λ α ι ο ε α υ τ ό μ α ς π ο υ σ έ ρ ν ε τ α ι σ τ η γ η σ α ν τ η χ ε λ ώ ν α )

(44)

Οι Μύθοι του Αίσωπου είναι μικρές ιστορίες εμπνευ-σμένες από την ίδια τη ζωή και διακρίνονται για τον συμβολικό και αλληγορικό χαρακτήρα τους Ο Αίσωπος είχε γράψει πολλούς μύθους για να σατιρίσει δια-

κωμωδήσει ή και να ειρωνευτεί την καθημερινότητα των Ελ-λήνων Ένας από αυτούς ήταν και ο μύθος του αετού με τη χε-λώνα Εδώ θα τον παρουσιάσουμε κάπως διαφορετικά Η ιστορία θα αρχίσει μέσα στη θάλασσα

άποτε ας πούμε τα παλιά χρόνια μια χελώνα μουρμού-ριζε για την άτυχη μοίρα της κολυμπώντας αργά μέσα στη θά-λασσα Την ενοχλούσε που τα άλλα ζώα μπορούσαν να τρέχουν γρήγορα στη γη ενώ εκείνη δεν τα κατάφερνε Την ενοχλού-σε που τα πουλιά μπορούσαν να πετάνε στον καθαρό αέρα και να βλέπουν τόσα από κει ψηλά ενώ εκείνη ήταν μέσα στο νερό και κολυμπούσε αργά Την ενοχλούσε ακόμα και τις φορές που έβγαινε στη στεριά για να γεννήσει και κουραζόταν τόσο πολύΑυτά σκεφτόταν λυπημένη σε μια παραλία Ξαφνικά είδε

ένα αετό να σχηματίζει κύκλους γύρω από τα σύννεφα καθώς πετούσε ψηλά με τις ανοιχτές και δυνατές φτερούγες του Του φώναξε όσο πιο δυνατά μπορούσε για να την ακούσει Και όταν αυτός χαμήλωσε αρκετά την ρώτησε τι ήθελε Η χελώνα τότε τον παρακάλεσε μιας και είναι ο βασιλιάς των πτηνών να της μάθει να πετάει όπως εκείνος Να βλέπει τον κόσμο από ψηλά Να νοιώθει δυνατή και ελαφριά συνάμαΟ αετός που θεώρησε παράλογη την επιθυμία τής χελώνας

αρνήθηκε Προσπάθησε να της εξηγήσει ότι δεν ήταν στη

και η χελώναΔιασκευή στον μύθο του Αίσωπου

( κείμενο εικόνα - Έλλη Ιωαννίδου )

(45)

φύση της να πετάει Μπορούσε να χαρεί τα δικά της προνόμια να κολυμπάει δηλαδή στα βαθειά νερά να κάνει βόλτες στην άμμοhellip πράγματα που ακόμα και αυτός - ένας βασιλιάς - δεν μπορεί να χαρεί όπως εκεί-νη Άλλωστε μια τέτοια προσπάθεια να μάθει δηλαδή να πετά μπορεί να την κατέστρεφε Αυτά της είπε και πέταξε μακριά της νομίζοντας ότι

την είχε συνετίσει Η χελώνα όμως ήταν ανένδοτη Συνέχισε να τον

θερμοπαρακαλεί και το έκανε όποτε τον έβλεπε να πετά πάνω από την παραλία Ώσπου μια μέρα ο αετός δεν άντεξε άλλο να της αρνείται Βαρέθηκε άλλωστε τα παρακάλια και την επιπολαιότητά της Τη γράπω-σε με τα δυνατά νύχια του και πέταξε μαζί της ψηλά πάνω από τα κύματα Η ευτυχία της χελώνας γι αυτά τα λίγα λεπτά ήταν απερίγραπτη Βιαστική και άμυ-αλη όπως ήταν νομίζοντας ότι θα μοιάσει στον αετό του ζήτησε να την αφήσει πάνω από τα σύννεφα Ήθελε να συνεχίσει μόνη της να πετάει σίγουρη για τον εαυτό της Έτσι κι έγινε Ο αετός την άφησε να πέσει όπως ακριβώς του είχε ζητήσει με αποτέλεσμα να γκρεμοτσακιστεί πάνω στα βράχια που την περίμε-ναν δίπλα στην ακτή Η δύστυχη χελώνα που ήθε-λε να πετάξει συντρίφτηκε παταγωδώς Δεν άκουσε τα λόγια της σύνεσης από το στόμα του αετού αλλά παρασύρθηκε από τις δικές της παράλογες επιθυμίες έξω από τη φύση της Το τέλος της όπως και όσων δεν ακολουθούν τα λόγια της σύνεσης και της φρόνη-σης ήταν να καταστραφεί και μάλιστα με πολύ άσχη-μο τρόπο

Η θαλάσσια χελώνα Caretta caretta εί-ναι ένα κινδυνεύον είδος Θα τη συναντή-σουμε να κολυμπάει σε όλα τα μήκη και πλάτη των ελληνικών θαλασσών αλλά η ιδιαίτερη σημασία της χώρας μας έγκει-ται στο ότι φιλοξενούμε κάποιες από τις σημαντικότερες παραλίες για την ανα-παραγωγή και φωλεοποίηση της καρέτα στη ΜεσόγειοΗ χελώνα καρέτα είναι ίσως ένα από τα

πιο εμβληματικά είδη των μεσογειακών και ελληνικών θαλασσών και ένα από τα επτά είδη θαλάσσιων χελωνών που υπάρ-χουν στον πλανήτη Αν καταφέρει να ξεφύγει από τους φυσικούς εχθρούς της αλλά και από τις ανθρώπινες επιδράσεις και απειλές θα ζήσει περίπου 80 χρόνια Όταν μεγαλώσει περίπου μετά από δύο έως τρεις δεκαετίες και έρθει η ώρα τής αναπαραγωγής της θα επιστρέψει στην ίδια περιοχή και θα επιλέξει την παραλία όπου γεννήθηκε και η ίδια για να κάνει τη φωλιά της

Η θαλάσσια χελώνα Κ α ρ έ τ α - ΚαρέταΖ ω ή π ο υ α π ε ι λ ε ί τ α ι

(46)

Τα αποσπάσματα του κειμένου και πληροφορίες είναι από το site httpwwwwwfgrelendangered-speciescaretta

Σε κάθε περίοδο ωοτοκίας η θαλάσσια χελώνα θα γεννήσει δύο έως τρεις φορές Θα δημιουρ-γήσει τη φωλιά της σε αμμώδεις παραλίες και σε βάθος περίπου 60 εκατοστών Σε κάθε φωλιά φιλοξενούνται μέχρι και 120 αυγά τα οποία εκ-κολάπτονται για 55 ημέρες Η θήρα των αυγών από αλεπούδες σκυλιά κλπ αποτελεί ένα επιπλέ-ον πρόβλημα και έχει παρατηρηθεί σε παραλίες ωοτοκίας της Πελοποννήσου επηρεάζοντας το 40 των φωλιών Σημαντική απειλή συνιστούν και τα σκουπίδια στη θάλασσα Ειδικότερα οι πλαστικές σακούλες υποβαθμίζουν το θαλάσσιο οικοσύστημα και μπορούν να οδηγήσουν σε θά-νατο τις θαλάσσιες χελώνες αφού τις ξεγελούν λόγω της ομοιότητάς τους με τσούχτρες μία από τις πιο αγαπημένες τροφές της καρέτα

Η ζωή που προστατεύουμε και η ιστορία των Σεκανίων της Ζακύνθουhellip

Η προστασία της καρέτα είναι για εμάς σχε-δόν laquoπροσωπική υπόθεσηraquo που διαρκεί και εξελίσσεται για πολλές δεκαετίες Για τη δια-τήρηση και προστασία του είδους οργανώσα-με το 1994 πανευρωπαϊκή εκστρατεία για την αγορά της περιοχής που περιβάλλει την παρα-λία των Σεκανίων Ως αποτέλεσμα σε μία πολύ αβέβαιη για την προστασία του είδους περίοδο με τα χρήματα που συγκεντρώθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αλλά και από συνεισφο-ρές ιδιωτών αγοράσαμε το 90 της έκτασης γύρω από τα Σεκάνια Σκοπός της αγοράς ήταν τόσο η αποτροπή της τουριστικής ανάπτυξης

της περιοχής όσο και η κατά το δυνα-τόν καλύτερη διαχείρισή της ώστε να προστατευθεί η σημαντικότερη παραλία ωοτοκίας για τη θαλάσσια χελώνα

Yπεύθυνη προγράμματος Χαρίκλεια Μινώτου cminotouwwfgr τηλ 210 33 14 893

Κ α ρ έ τ α - Καρέτα

httpswwwyoutubecomwatchv=yDnbTGBSxyA

httpswwwyoutubecomwatchv=T8eGw1oyYoQ

Αν θες να δεις VIDEO με χελωνάκια πάνω στην άμμο να τρέχουν προς το νερό πάτησε στα links

httpswwwyoutubecomwatchv=nHok4ZdJ2A0

(47)

Κ Ι Ν Η Μ Α Τ Ο Γ Ρ Α Φ Ο Σ -ldquoΠρόμαχοςrdquoΠ ρ ό κ ε ι τ α ι για μια αισθηματική ταινία

με φόντο την επιστροφή των Γλυπτών του Παρ-θενώνα από το Βρετανικό Μουσείο Ας σημειωθεί ότι η πρώτη επίσημη προβολή της ταινίας πραγ-ματοποιήθηκε στο Μουσείο της ΑκρόποληςΟ Ανδρέας (Παντελής Κοντογιάννης) αναγκά-

στηκε να αφήσει την Ελλάδα όταν ήταν παι-δί Επιστρέφει ενήλικος μετά από πρόσκληση του διευθυντή του Μουσείου της Ακρόπολης (Giancarlo Giannini) για να προχωρήσει την υπό-θεση κατά του Βρετανικού μουσείουΒρισκόμαστε στην Αθήνα του 2011 εν μέσω

της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης που έχει ξεσπάσει στη χώρα Ο Ανδρέας συγκεντρώνει αποδεικτικά στοιχεία για να αποδείξει ότι πλα-στογραφήθηκαν έγγραφα ώστε να επιτραπεί η πώληση των γλυπτών στο Βρετανικό Κοινοβού-λιο το 1816 Στη συνέχεια επιστρέφει στο Λονδί-νο όπου με τη βοήθεια της Ελένης (Κασσάνδρα Βογιατζή) συναδέλφου του αλλά και αντικείμε-

νο του πόθου του ξεκινάει τις απαραίτητες νο-μικές διαδικασίεςΟι δύο δικηγόροι έχουν μπροστά τους έναν

laquoμακρύ δρόμοraquo και θα πρέπει να δώσουν σκλη-ρό αγώνα για να πετύχουν την επαναφορά των κλεμμένων γλυπτών στην αρχική ndashκαι αρμό-ζουσα- θέση τουςΣκηνοθεσία Κέρτε και Τζον Βούρχις

Παίζουν Παντελής Κοντογιάννης Κασσάνδρα

Βογιατζή Γιώργος Χωραφάς Τζιανκάρλο Τζιανίνι

Γιώργος Βογιατζής Σπύρος Φωκάς Πολ Φρίμαν

Μάικλ Μπέρνς

(48)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

Τ η ν Τ ε τ ά ρ τ η 3 Δεκεμβρίου εγκαινιάσθηκε στο Βυζαντινό και Χριστια-νικό Μουσείο η έκθεση laquoΟ Δομήνικος Θεο-τοκόπουλος πριν από τον El Grecoraquo η οποία πραγματοποιείται στο πλαίσιο του ελληνικού επετειακού προγράμματος για τα 400 χρόνια από το θάνατο του El GrecoΗ έκθεση παρουσιάζει το πολιτισμικό περι-

βάλλον μέσα στο οποίο διαμορφώθηκε η προ-σωπικότητα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου πριν αναχωρήσει από τον Χάνδακα της Κρή-της (το σημερινό Ηράκλειο) για τη Βενετία το 1567Τι γνωρίζουμε για την Κρήτη του 16ου αιώ-

να και την κοινωνία της μέσα στην οποία γεν-νήθηκε μαθήτευσε και εργάστηκε ο νεαρός Δομήνικος Θεοτοκόπουλος Πώς δούλευαν οι Κρητικοί ζωγράφοι τον 16ο αιώνα Ποια κοι-νωνικά φαινόμενα και ποιες ιδεολογικές τά-σεις σχετίζονται με τον τεχνίτη καλλιτέχνη και λόγιο Θεοτοκόπουλο Γιατί ο Θεοτοκόπου-

λος φεύγει από την ΚρήτηΜε αφετηρία αυτά τα ερωτήματα η έκθεση

αφηγείται πτυχές του κοινωνικού και καλλι-τεχνικού περιβάλλοντος τής Κρήτης του 16ου αιώνα μέσα στο οποίο γεννήθηκε μαθήτευσε και ωρίμασε εικαστικά ο Δομήνικος Θεοτοκό-πουλοςΣε τρεις μεγάλες εκθεσιακές ενότητες πα-

ρουσιάζονται 200 περίπου σημαντικά αντι-κείμενα θρησκευτικά και κοσμικά αρχειακές πηγές χειρόγραφα και έντυπα εικόνες και πί-νακες Κρητικών και Ιταλών ζωγράφων του 16ου αιώνα Τα έργα προέρχονται από τις συλ-λογές του Βυζαντινού Μουσείου από συλλο-γές και μουσεία της Ελλάδας Εφορείες Βυζα-ντινών Αρχαιοτήτων μητροπόλεις εκκλησίες και μοναστήρια καθώς και μουσεία του εξω-τερικούΔιάρκεια έκθεσης 4122014 ndash 3132015

Βασ Σοφίας 22 Τηλ 213 213 9500

httpwwwbyzantinemuseumgr

Ε Κ Θ Ε Σ Η - laquo Ο Δ ο μ ή ν ι κ ο ς Θ ε ο τ ο κ ό π ο υ λ ο ς π ρ ι ν α π ό τ ο ν El Grecoraquo

(49)

Η Ε λ λ η ν ι κ ή Εταιρεία Μεταφρα-στών Λογοτεχνίας βράβευσε τη Χάρις Αλε-ξίου για την καλύτερη μετάφραση ξένου λο-γοτεχνικού έργου Η βράβευση αφορούσε τη μετάφραση του βιβλίου laquoΠάντα ήρωεςraquo του Φαμπιάν Μαρσό που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΜεταίχμιοΤο βιβλίο αποτελεί τη συγκλονιστική μαρ-

τυρία του Grand Corps Malade (Ψηλό Άρρω-στο Κορμί όπως είναι το ψευδώνυμό του) ο οποίος έμεινε ατελώς τετραπληγικός εξαιτί-ας ενός μοιραίου ατυχήματος Ωστόσο ένα χρόνο μετά το περιστατικό διέψευσε τις προ-βλέψεις των ειδικών και κατάφερε να περπα-τήσει ξανά Στις σελίδες του βιβλίου του ο Μαρσό αφηγείται τη δωδεκάμηνη περιπέτεια και τις εμπειρίες τόσο τις δικές του όσο και των ομοιοπαθών συντρόφων του από το κέ-ντρο αποκατάστασηςΓια τη γνωριμία της με τον Φαμπιάν Μαρσό

την απόφασή της να προτείνει και να μετα-φράσει το βιβλίο του η Χάρις Αλεξίου αναφέ-ρει laquoΤον Grand Corps Malade τον γνώρισα από τα τραγούδια του Ήταν το νέο πρόσω-πο στη γαλλική μουσική σκηνή στο μουσι-κό είδος της slam H νεολαία της Γαλλίας τον λάτρευε Μου έκανε εντύπωση αυτός ο νέος όμορφος άνδρας με την πατερίτσα του Μου έκανε εντύπωση και το ψευδώνυμό του το laquoψηλό άρρωστο κορμίraquo Το τραγούδι μου ldquoΜεγάλωσαrdquo μόλις είχε κυκλοφορήσει και σκεφτόμουν πως θα μπορούσε να το είχε γρά-ψει αυτός Τον συνάντησα αργότερα σε ένα τηλεοπτικό στούντιο όταν συμμετείχαμε και οι δύο στην εκπομπή του Michel Drucker που έκανε ένα μεγάλο αφιέρωμα στον Ντέμη Ρούσσο

Δύο χρόνια αργότερα ο φίλος Νίκος Αλιά-γας μου χάρισε το βιβλίο του Φαμπιάν laquoΔι-άβασέ το είναι γραμμένο σε απλή γλώσσαraquo μου είπε Όσο το διάβαζα σε πολλά σημεία ξαναζούσα την περιπέτεια του αδελφού μου στην εντατική και αργότερα στο κέντρο απο-κατάστασης Το συγκινητικό επίσης ήταν πως γνώριζα την απίστευτη ταλαιπωρία των τετραπληγικών των αναπήρων που στερού-νται την ικανότητα όπως λέει και ο Φαμπι-άν να ξύσουν το φρύδι τους ή να κρατήσουν το κουτάλι τους και να πατήσουν ένα κου-μπί για βοήθειαraquo

Ε Κ Δ Η Λ Ω Σ Η -Β ρ α β ε ί ο Λ ο γ ο τ ε χ ν ι κ ή ς Μ ε τ ά φ ρ α σ η ς γ ι α τ η ν Χ Αλεξίου

(50)

Θ Ε Α Τ Ρ Ο - laquoΟ Γάμοςraquolaquo Ο Γ ά μ ο ς raquo της Βάσιας Σολωμού

Ξανθάκη πρωτοπαρουσιάστηκε το 1994 στο Θεσσαλικό Θέατρο σε θεατρική διασκευή και σκηνοθεσία του Κώστα Τσιάνου γνωρίζοντας τεράστια επιτυχίαΣτην τωρινή παράσταση τού Μεταξουργεί-

ου παρουσιάζεται με τη μορφή του μονολό-γου σε θεατρική προσαρμογή ndash σκηνοθεσία και ερμηνεία της Άννας Βαγενά Πρόκειται για την ιστορία μιας απλής γυναίκας από τα Αμπελάκια της Θεσσαλίας μιας χωριάτισ-σας που σήκωσε στους αδύνατους ώμους της τη μοίρα της και συγχρόνως τη μοίρα πολ-λών γυναικών του τόπου μας Έζησε τη βα-ναυσότητα ενός αλκοολικού πατέρα είδε την αγάπη του άνδρα της να μεταμορφώνεται σε περιφρόνηση όταν άρχισε να γεννάει κωφά-λαλα παιδιά εξαιτίας της βαριάς κληρονομι-κότητας του αλκοολικού πατέρα της και πά-

S T A N D - U P C O M E D Y -5 0 Α π ο χ ρ ώ σ ε ι ς τ ο υ GreekΣ τ ι ς μ έ ρ ε ς μας που

το χιούμορ θεωρείται σπάνιο και πολύτιμο το Tin Pan Alley φιλοξενεί τον Σίλα Σεραφείμ ο οποίος προσφέρει εντυπωσιακές παραστάσεις γέλιου και εύθυμου προβληματισμούΚάθε Σάββατο (έως τις 27 Δεκεμβρίου) στις

2200 ο Σίλας στήνει ένα ενδιαφέρον πανηγύρι με επίκεντρο το εξαιρετικό μοναδικό laquoφυσικό φαινόμενοraquo που λέγεται laquoΝεοέλληναςraquo Μια γι-ορτή σε πρώτη ανάγνωση των 20 χρόνων πα-ρουσίας του στην stand-up comedy αλλά και μια προσπάθεια ανάλυσης και διερεύνησης του φαινομένου το οποίο μάλλον θα εξακολουθήσει να απασχολεί για πολύ καιρό την καλλιτεχνική

κοινότητα του είδους Για του λόγου το αληθές δείτε ένα απόσπασμα των προσπαθειών του στην ιστοσελίδαwwwyoutubecomwatchv=LgJERE7PTBY

Συντελεστές Σίλας Σεραφείμ

Λίλα Σταμπούλογλου (συμμετέχει μέχρι να γεννήσει)

Παραστάσεις Κάθε Σάββατο μέχρι τις 27 Δεκεμβρίου

(τουλάχιστον)

Ώρα έναρξης 2200 (ακριβώς)

Πληροφορίες Tin Pan Alley Τουρναβίτου 6 Πλατεία

Ασωμάτων Θησείο Τηλ 210-3210158

httpwwwtinpanalleygrindexphpsilasserafim

λεψε με νύχια και δόντια σε μια κοινωνία που δεν δέχεται εύκολα την αναπηρίαΏρες Παράστασης Σάββατο 1800 και 2100

Κυριακή 1830

Εισιτήρια Γενική Είσοδος 16euro Μειωμένα

12euro (φοιτητές συνταξιούχοι άνω των 65 ετών

πολύτεκνοι amp εκπαιδευτικοί) και 10euro(άνεργοι)

Ομαδικό εισιτήριο 8euro

Θέατρο Μεταξουργείο Ακαδήμου 14-16

Τηλ 210-5234382

(51)

(52)

ldquoΤο Θαύμα να Νοιώθεις ΈλληναςrdquoΤου SAM CHEKWASΕ κ δ ό σ ε ι ς S e a b u r n B o o k s

άνθρωπος μένει εκεί όπου είναι θαμμένο ένα μέρος της καρδιάς τουraquo έγραψε ο Αλέξαν-

δρος Δουμάς Ο Sam Chekwas το παιδί από την Νιγη-ρία με τα φωτεινά και ερευνητικά μάτια που ήρθε από την χώρα του να σπουδάσει στην Ελλά-δα ντυμένος στο πνεύμα και την καρδιά με την αγάπη για το αληθινό το υψηλό και το ωραίο δεν μάκρυνε ποτέ από δω Τα τραίνα της ζωής του ασταμάτητα έφευγαν και γύριζαν φεύγουν και γυρίζουν με τη σημαία του χρέους με την πραμάτεια της προσφοράς με τη σοδειά της αγά-πης Σrsquo ένα ταξίδι που κρατάει χρόνια τώρα διατηρώντας την ποιότητα του σεβασμού την ευ-χέρεια της κατανόησης και την ανάγκη της συμπόρευσης στα μονοπάτια της ουσίαςhelliplaquoΌσο αναπνέω θα προβάλλω την ελληνική γλώσσα και τα ελληνικά γράμματαraquo δήλωσε σε παρου-

σίαση του βιβλίου του ο Chekwas Και με περισσή περηφάνια ανέφερε laquoΕδώ γεννήθηκαν οι τέ-χνες η φιλοσοφία και οι επιστήμες Ο Μέγας Αλέξανδρος έλεγε πως ότι δεν γιορτάζεται πεθαίνει Αυτό συμβαίνει και με τον ελληνισμό και κυρίως την ελληνική γλώσσα Όλοι εσείς πρέπει να με-ταφέρετε τον ελληνισμό όπου μπορείτε με κάθε τρόποraquo Και όχι μόνο προτρέπει αλλά και ο ίδι-ος προσπαθεί για τη διάδοση του ελληνισμού μέσα από το βιβλιοπωλείο που έχει ανοίξει στην Αστόρια της Νέας Υόρκης Το βιβλιοπωλείο αποτελεί ένα από τα laquoαξιοθέαταraquo της αμερικανικής μεγαλούπολης με τους δεκάδες χιλιάδες Ελληνοαμερικάνους Βρίσκεται στον αριθμό 33-18 της οδού Μπρόντγουεϊ και μοιάζει με συνηθισμένο συνοικιακό βιβλιοπωλείο Όμως ανάμεσα στις αγγλικές εκδόσεις υπάρχουν ράφια που ξεχειλίζουν από ελληνικούς τίτλουςmiddot η προσπάθεια του Chekwas για την προώθηση του ελληνισμού

(53)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

τα τέλη του 1944 όταν πια εί-χαν αποχωρήσει από τη χώρα μας οι δυνάμεις κατοχής του Άξονα μέλη της ηγεσίας του τότε Βασιλικού Ναυτικού ζή-τησαν την ανεύρεση και τιμω-ρία των υπεύθυνων του τορπι-

λισμού της laquoΈλληςraquo Πράγματι είχε επισημανθεί στην Κάτω Ιταλία κάποιος Stefano Toselli μηχανι-κός ο οποίος είχε δηλώσει laquoιδιωτικώςraquo ότι ήταν σε θέση να κατονομάσει τους υπεύθυνους της ανόσιας πράξηςΟι ελληνικές Αρχές λοιπόν απαίτησαν την επίσημη καταγραφή της μαρτυρίας του και να κινηθεί η δια-δικασία παραπομπής των ενόχων σε δίκη Και τότεhellip laquoέσκασε η βόμβαraquo Με εντολή του Βρετανού στρα-τάρχη Harold Alexander ανώτατου διοικητή των συμμαχικών δυνάμεων της Μεσογείου κατηγορη-ματικώς απαγορεύτηκε η συνέχιση της έρευνας Το θέμα έπρεπε να μπει στο αρχείο ndash και αυτό έγινε ευ-θύς αμέσως Κατά συνέπεια όλα όσα λέγονται ακό-μα και σήμερα σχετικά με τον τορπιλισμό της laquoΈλ-ληςraquo παραμένουν ατεκμηρίωτα Ήταν πράγματι το ιταλικό υποβρύχιο laquoDelfino raquo που βύθισε το αγκυ-ροβολημένο στην Τήνο για τον εορτασμό του Δεκα-πενταύγουστου ελληνικό πολεμικό σκάφος Και αν ναι ποιος έδωσε τη σχετική εντολή Και τι έλεγε η εντολή αυτή

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Λ ό γ χ η

ldquoΟ Πόλεμος και ο ΚόσμοςrdquoΤα Γεγονότα του rsquo40 τα πριν και οι Συνέπειες

ρόκειται για ένα τρίτομο έργο στο οποίο ο Θεόδωρος Σπυρόπου-λος παρουσιάζει αναλυτικά με εξαντλητικές λεπτομέρειες τη σημα-ντική ανασκαφή της ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΟΣΑνάμεσα στην Πελλάνα και την Σπάρτη ιδρύθηκε μια Νησιωτική

Κοινοπολιτεία στη Λιμνοθάλασσα που συνδεόταν μέσω του Ευρώ-τα με τον Λακωνικό Κόλπο Σrsquo αυτό το νησιωτικό σύμπλεγμα υπήρ-χε η Λακεδαίμων από τις αρχές της τρίτης χιλιετίας πΧ μέχρι το 1750 πΧ οπότε καταστράφηκε από την Κοσμική Θεομηνία

Κατά τη Μυκηναϊκή περίοδο υπήρξε το Ανακτορικό κέντρο της Λακωνίας όπως πιστοποιείται από το Ανάκτορο το Κυκλώπειο Τείχος τους Βασιλικούς Θολωτούς Τάφους κα Επίσης φιλοξένησε το Ανάκτορο του Μενέλαου και της ΕλένηςΠολλές γεωφυσικές και γεωπολιτικές ιδιαιτερότητες μνημειακά ευρήματα και αρ-

χαιολογικά ευρήματα οδήγησαν τον συγγραφέα να ταυτίσει σημεία και μνημεία του Λακωνικού βαθυπέδου της Λακεδαίμονος με την Πλατωνική Ατλαντίδα και να ανα-ζητήσει επιβιώσεις της υλικής πολιτειακής και πολιτισμικής κληρονομιάς της στην ιστορική Δωρική ΣπάρτηΗ πλούσια εικονογράφηση βοηθά κάθε ενδιαφερόμενο για την ελληνική αρχαιολο-

γία να παρακολουθήσει αναλυτικά τη διεξαγωγή μιας ανασκαφής σrsquo ένα χώρο που παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον

Του ΘΕΟΔΩΡΟΥ Γ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Κ α δ ρ α μ ί τ σ α

ldquoΛακεδαίμωνrdquo

(54)

ανέναν μα κανέναν δεν μπορείς να κερδίσεις ούτε καν ένα αφελές μικρό παιδί εφόσον του αφαιρείς την ελευ-θερία τού να μην συμφωνήσει μαζί σου Αν στερήσεις την ελευθερία στον άλλον και βασιλιά να τον στέψεις δεν θα διαρκέσει η συμφωνία σας Σύντο-

μα θα αισθανθεί δυσφορία θα καταλάβει ότι παγιδεύτη-κε και βρέθηκε εκεί που δεν θέλει Τα χρυσά κλουβιά τα ανακάλυψαν τύποι σαν τη γυναίκα της πρώτης ιστορί-ας του βιβλίουmiddot όμως κλειδωμένο ένα πουλί μαραίνεται Ο Ελύτης γράφει πως γίνεται να φυλακίσεις ένα αηδόνι αλλά δεν μπορείς να φυλακίσεις τον κελαϊδισμό τουΥπάρχουν όμως προσωπικότητες τόσο ανασφαλείς εξαρτημένες και εξωφρενικά εγωιστικές ώστε κρατούν κλειδωμένο το αηδόνι τους έστω και άλαλο έστω και νεκρό Ξέρουν πολύ καλά άλλωστε την τέχνη να ταρι-χεύουνΌλοι μας έχουμε συναπαντηθεί με τέτοιους χαρακτή-

ρες Δεν είναι λίγοι και γνωρίζουν να πλέκουν ιστούς σαν την αράχνη Όσο πιο εξαρτημένοι είμαστε εμείς οι ίδιοι τόσο τσιμπάμε στους χειρισμούς τους Ο ελεύθε-ρος ο ανεξάρτητος άνθρωπος δεν τους ανέχεται γρή-γορα κάνει πέρα σύντομα κόβει μαζί τους τις διαπραγ-ματεύσεις Όμως πόσοι είμαστε εντελώς ανεξάρτητοι Όλοι έχουμε τις πληγές μας τα μειονεκτήματα μας τα παθήματα και τα πάθη μας Όλοι κουβαλάμε στο αίμα μας τους πειρασμούς της τρέλας Παρά ταύτα πάντα υπάρχει τρόπος να γιατρεύεσαι όταν όντως το αποφασί-ζεις διότι η υγεία είναι πιο επιθετική και δυναμική από την αρρώστια

ldquoΣιωπάς για να ακούγεσαιrdquo

Της ΜΑΡΩΣ ΒΑΜΒΟΥΝΑΚΗ Ε κ δ ό σ ε ι ς Ψ υ χ ο γ ι ό ς

(55)

STREETART

(56)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

( φωτογραφίες - Ανδρέας Τσάκαλης )

ΟΌ π ο ι ο ς θ έ λ ε ι να θαυμάσει έργα Τέχνης από καλλιτέχνες με μεράκι και πάθος δεν χρειάζεται να πηγαίνει μόνο σε εκθεσιακούς χώρους Ένας τοίχος παλιός μια λεπτομέ-ρεια στην πόρτα κάγκελα ή και σημεία του δρόμου είναι ικανά να εμπνεύσουν Μπο-ρούν να δώσουν βάση στον λαϊκό καλλιτέχνη να δημιουργήσει και να μεταμορφώσει Όταν ένας άνθρωπος θέλει να εκφραστεί μέσα από την τέχνη θα βρει laquoτελάραraquo γύρω του Θα βρει τρόπο να στείλει το μήνυμά του Θα επικοινωνήσει με τον θεατή θα τον κάνει να σκεφτεί να χαμογελάσει να λυπηθεί Θα του δημιουργήσει έντονα συναισθήματα χρησι-μοποιώντας απλά φτηνά χρώματα και το ταλέντο τουΗ τέχνη λοιπόν που μπορείς ελεύθερα να δεις και να θαυμάσεις στους πιο απίθανους χώρους ίσως και στην ίδια τη γειτονιά σου χωρίς εισιτήρια και προσκλήσεις λέγεται street art

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

(57)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

STREET ART

(58)

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

Δώρα Η Αλεξάνδρα όμορφη κι αριστο-κρατική από καλή και πλούσια οικο-γένεια φαντάστηκε πως στο πρόσωπο του αρρενωπού Νιόνιου θα έβρισκε την αδελφή ψυχή το άλλο μισό της για να ζήσει μαζί του τη ζωή που ονει-ρευόταν Όμως ο ωραίος της σύζυγος ndashθα διαπίστωνε γρήγοραndash καταδυνα-στευόταν από την Αργίνη μάνα σκλη-ρή και πεθερά ακόμη σκληρότερηhellip Ποτέ ο γιός δεν μπόρεσε να απαλλαγεί από την αρπάγη αυτής της μάνας κι έτσι η Αλεξάνδρα έμαθε να ζει στο πε-ριθώριο της ζωής των τριών τους κά-νοντας υπομονή για χάρη του παιδιού της και γιατί στο βάθος η ελπίδα την έκανε να πιστεύει ότι ίσως μια ημέρα όλα αλλάξουνhellip Η ελπίδα το μόνο όπλο του απελπισμένουhellipΤον απολογισμό αυτής της ζωής

εγκλωβισμένης στη ερημιά του έρω-τα μιας ζωής πολιτικών αγώνων για ένα καλύτερο αύριο διηγείται η Αλε-ξάνδρα γιαγιά πια στη μικρή εγγονή που έχει τrsquo όνομά τηςhellip

ldquoΜια Κυρ ιακή με την Αλεξάνδραrdquoεκδ Ωκεανός

(Η Δώρα Νικολαΐδου γεννήθηκε στην Αθήνα Πήρε πανεπιστημιακό τίτλο σπουδών από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων με ειδίκευση στην Ψυχολογία Σήμερα είναι τελειόφοιτος του Ελληνικού Ινστιτούτου Νευροφυτοθεραπείας και Ανάλυσης του Χαρακτήρα (ΕΙΝΑ) και ασκεί επαγγελματικά τη Συμβουλευτική ως Σύμβουλος Ψυχικής ΥγείαςΕιδικεύεται και παρέχει Συμβουλευτική Ψυχολογική Υποστήριξη σε Γυναικεία Θέματα Έχει μετεκπαιδευτεί στις πλέον σύγχρονες τεχνικές θεραπείας του Μετατραυματικού Στρες (Brain Spotting και CMR)Το laquoΜια Κυριακή με την Αλεξάνδραraquo είναι το πρώτο μυθιστόρημά της)

Νικολαίδου

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

-Αρχαιότερος από όσο πιστεύαμε ο Μηχανισμός Αντικυθήρων

Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων φαίνεται να είναι αρχαιότερος από τις μέχρι σήμερα εκτι-μήσεις των ειδικών Αυτό ισχυρίζεται ο Κρί-στιαν Κάρμαν ιστορικός της επιστήμης από το Εθνικό Πανεπιστήμιο Κίλμες της Αργεντι-νής και ο Τζέημς Έβανς φυσικός από το Πα-νεπιστήμιο Πάτζετ Σάουντ των ΗΠΑ οι οποίοι παρουσίασαν πρόσφατα τα συμπεράσματα της μελέτης τους στην έγκριτη επιθεώρηση ιστορί-ας της επιστήμης laquoArchive for History of Exact Sciencesraquo Σύμφωνα με την άποψη των δύο ερευνητών ο μηχανισμός θα πρέπει να κατα-σκευάστηκε τουλάχιστον το 205 πΧ και όχι ανάμεσα στο 100 με 150 πΧ όπως εκτιμούν μέχρι σήμερα οι μελετητές τουΟ εκπληκτικός μηχανισμός που βρέθηκε σε ναυάγιο αρχαίου πλοίου (το οποίο συνέβη ανάμεσα στο 85 με 60 πΧ) στη θαλάσσια περιοχή κοντά στα Αντικύθηρα θεωρείται ως ο αρχαιότερος αναλογικός υπο-λογιστής του κόσμου

Μηχανισμοί που φέρουν ανάλογη τεχνολογία (γρανάζια ακριβείας και διαφορικό γρανάζι) εμφανίστηκαν τουλάχιστον μια χιλιετία αργό-τερα Μεταξύ άλλων ο μηχανισμός υπολογίζει με ακρίβεια τις σεληνιακές και ηλιακές εκλεί-ψεις και τις ημερομηνίες των Ολυμπιακών ΑγώνωνΑν και άλλες μελέτες στο παρελθόν είχαν προ-σπαθήσει να αποδόσουν την κατασκευή του σε κάποιον επιφανή επιστήμονα της αρχαιότητας (Αρχιμήδη) ή να προσδιορίσουν τον τόπο κα-τασκευής του (Κόρινθο Συρακούσες Ρόδο) ο καθηγητής Έβανς διατηρεί επιφυλάξεις για αυτές τις προσπάθειες laquoΓνωρίζουμε ελάχιστα πράγματα για την αρχαία ελληνική αστρονο-μία Μόνο μικρά αποσπάσματα έργων έχουν διασωθεί Θα ήταν μάλλον πιο συνετό να μην

προσπαθήσουμε να αποδώσουμε τον μηχανισμό σε κάποιο συγκεκριμέ-

νο διάσημο πρόσωποraquo

(07)

Avokiddo-Ελληνικές

εφαρμογές για παιδιά

(08)

Καθοδηγώντας τους μέσα από διαδρόμους λα-βυρίνθων το παιδί συναντάει μια σειρά από γρίφους τους οποίους επιλύει επιστρατεύο-ντας τη λογική την παρατηρητικότητα και τη μνήμη τουΤο laquoAvokiddo Emotionsraquo είναι ένα διασκεδα-

στικό παιχνίδι αλληλεπίδρασης το οποίο στο-χεύει στην εξοικείωση του παιδιού με μια πλει-άδα βασικών συναισθημάτωνΤο laquoBeck and Boraquo είναι ένα διαδραστικό παζλ

εικόνων τις οποίες το παιδί καλείται να συνθέ-σει κομμάτι κομμάτι χρησιμοποιώντας τη λο-γική και τη δημιουργική φαντασία τουΤέλος το laquoAvokiddo ABC Rideraquo είναι μια πρω-

τότυπη εφαρμογή που έχει ως κύριο στόχο την εκμάθηση του αγγλικού αλφαβήτουΚαι οι τέσσερεις εφαρμογές είναι διαθέσιμες

και μπορούν να τις κατεβάσουν όσοι διαθέτουν κινητά ή πινακίδες αφής από τα ηλεκτρονικά καταστήματα Google Play ή Apple StoreΕίναι αξιοσημείωτο ότι αυτές οι εφαρμογές

μπορούν να χρησιμοποιηθούν από παιδιά ανε-ξάρτητα της γλώσσας που μιλούν εφόσον ο τρόπος σκέψης οι ανάγκες και οι επιθυμίες εί-ναι παρόμοιες σε όλα τα παιδιάΙδιαίτερη χαρά δίνει στους ιδρυτές της

Avokiddo ότι μια από τις εφαρμογές τους (το Avokiddo Emotions) χρησιμοποιείται συστη-ματικά στην εκπαίδευση παιδιών με ειδικές ανάγκες και ιδιαίτερα σε παιδιά με αυτισμό βοηθώντας τα να κατανοήσουν και να εκφρά-σουν καλύτερα τα συναισθήματά τουςΕπίσης το Avokiddo ABC Ride χρησιμοποιεί-

ται σε πολλά σχολεία και νηπιαγωγεία της Αμε-ρικής ως συνοδευτικό εργαλείο για την εκμά-θηση της αλφαβήτου και στην εξάσκηση του συλλαβισμού

Η Avokiddo είναι μια εταιρία παραγωγής παιδικών εκπαιδευτικών εφαρμογών για κι-νητά και πινακίδες αφής (iOS και android) που δημιουργήθηκε πριν από 2 χρόνια από τους Βαγγέλη Κατσαντώνη Ελπίδα Βούλ-γαρη και Διονύση Βούλγαρη με έδρα την ΠάτραΟι εφαρμογές της απευθύνονται κυρίως

σε παιδιά προσχολικής ηλικίας αλλά και σε μεγαλύτερα παιδιά Απευθύνονται επίσης στους γονείς σε εκπαιδευτικούς και εκπαι-δευτικά ιδρύματα τα οποία θέλουν να χρησι-μοποιήσουν τη σύγχρονη τεχνολογία ως μέ-σο εκμάθησης και επιμόρφωσηςΗ πιο πρόσφατη εφαρμογή που δημιούργη-

σε η εταιρεία ονομάζεται laquoThinkrollsraquo Πρό-κειται για ένα παιχνίδι λογικής με πρωτα-γωνιστές 18 διασκεδαστικούς χαρακτήρες

(09)

-Προσευχή ενάντια στους εφιάλτες

Οι άνθρωποι που υποφέρουν κατά διαστήματα από εφιάλτες πρέ-πει να προσπαθήσουν να αποκτήσουν έλεγχο των ονείρων τους Αυτό διατείνεται ο νευροφυσιολόγος Ντετλέβ Λίνκε από το Πα-νεπιστήμιο της Βόννης ο οποίος είναι ειδικός στις διαταραχές του ύπνου Με λίγη προσπάθεια και εξάσκηση οποιοσδήποτε μπορεί να ξεφύγει από ένα κακό όνειρο Το θέμα είναι να προετοιμαστεί πριν πέσει να κοιμηθείΜε ποιους τρόπους λοιπόν είναι δυνατόν να laquoκαταπολεμηθούνraquo

οι εφιάλτες Οι ασθενείς του Λίνκε δοκίμασαν με προτροπή του κάποιες τεχνικές οι οποίες στηρίζονται σε διάφορα παγκόσμια φι-λοσοφικά ndash θρησκευτικά συστήματα Ορισμένοι για παράδειγμα οραματίζονταν αίσιο τέλος σε κάποιον εφιάλτη που επαναλαμβα-νόταν για μεγάλο χρονικό διάστημα κατά τη διάρκεια του ύπνου τους Άλλοι εστιάζονταν σε ευχάριστες σκέψεις πριν αποκοιμη-θούν Ωστόσο η προσευχή ήταν μια από τις πιο απλές τεχνικές η οποία βοηθούσε στο να καταπολεμηθούν αποτελεσματικά οι εφιάλ-τεςΑρκετοί από τους ασθενείς του Λίνκε τη χρησιμοποιούν και όπως

επισημαίνει ο ίδιος έχουν παρατηρήσει θετικά αποτελέσματα

(10)

Ο πολιτισμός που αναπτύχθηκε στον ελλαδικό χώρο εδώ και τουλάχιστον 3500 χρόνια θεμελί-ωσε μια διατροφή βασισμένη κατά κύριο λόγο στην πλούσια χλωρίδα του τόπου Στις μέρες μας αυτή η διατροφική γνώση έχει αρχίσει να χάνε-ται Ο άνθρωπος των συγχρόνων μεγαλουπόλεων ούτε συλλέγει ούτε ασχολείται με την παραγω-γή της τροφής του Αγνοεί ακόμα και τα βρώσιμα άγρια χόρτα που φυτρώνουν στον κήπο του αν διαθέτει κήποΟ Σωτήρης Λυμπερόπουλος είναι ένας νεαρός

επιχειρηματίας ιδρυτής της ιστοσελίδας Ραδίκι (wwwradikicom) Μέσω αυτής απευθύνεται σε ανθρώπους που αναζητούν αγνά και φρέσκα προ-ϊόντα διατροφής προσφέροντας μια σειρά υπηρε-σιών Στο Ραδίκι πιστεύουν ότι ο άνθρωπος πρέ-πει να επιστρέψει σε πρωταρχικές ανεπεξέργαστες μορφές τροφής και να αφήσει πίσω του τα βιομη-χανοποιημένα τρόφιμαΑν και υπάρχει μεγάλη ποικιλία χόρτων σε όλα

τα μέρη της χώρας μας η σωστή συλλογή τους απαιτεί εξειδικευμένες γνώσεις και μεγάλη προ-σοχήmiddot μια λανθασμένη επιλογή μπορεί να έχει δυ-σάρεστα αποτελέσματα Η ομάδα του Ραδίκι λοι-πόν ταξιδεύει στην Ελλάδα αναζητά τα καλύτερα άγρια χόρτα και φροντίζει να φτάσουν στους κα-ταναλωτές φρέσκα με το μικρότερο δυνατόν πε-ριβαλλοντολογικό κόστος Συλλέγει περισσότε-ρα από 50 διαφορετικά είδη χόρτων και βοτάνων ανάλογα με την εποχή Συνεργάζονται μόνο με μάγειρες και ιδιώτες που αναγνωρίζουν την αξία της φυσικής τροφής

-Μαζεύοντας άγρια χόρτα και βότανα

(11)

μέρες( του Νικόλα Σεγκούντο )

(12)

μέρες

(13)

άθε χρόνο όλο και

λιγότερο ηλιακό φως φθάνει στην

επιφάνεια της Γης Κανένας δεν

μπορεί να εξηγήσει γιατί συμβαίνει

αυτό^ τι προκαλεί δηλαδή τη μείωση

του φωτός ή τι επιδράσεις θα έχει

στο μέλλον Επιπλέον ελάχιστοι

επιστήμονες γνωρίζουν ότι υφίσταται

αυτό το φαινόμενο και δεν υπάρχουν

πολλές σχετικές μελέτες

ο φαινόμενο της μείωσης του φωτός εντοπί-στηκε για πρώτη φορά το 1985 Εκείνη τη χρο-νιά Ατσούμου Οχμούρα από το Ομοσπονδιακό Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Σουηδίας πραγματο-ποιούσε μια μελέτη για το κλίμα και την ατμο-σφαιρική θερμότητα Στα πλαίσια της εργασίας

του βρισκόταν και η σύγκριση μετρήσεων ηλιοφάνει-ας οι οποίες είχαν καταγραφεί από διάφορα ευρωπαϊκά ινστιτούτα από τη δεκαετία του 1960

(13)

μέρες

Τότε ο Οχμούρα διαπίστωσε προς μεγάλη έκπληξή του ότι υπήρ-χαν μεγάλες αποκλίσεις ανάμεσα στις μετρήσεις των τριών προη-γούμενων δεκαετιών Μέσα σε 30 χρόνια η ποσότητα του ηλιακού φωτός που έφθανε στη Γη είχε μειωθεί κατά 10 τοις εκατό Με άλλα λόγια οι μέρες είχαν αρχίσει να γίνονται σκοτεινότερες από αυτές του παρελθόντοςΤα αποτελέσματα της έρευνάς του δημοσιεύθηκαν το 1989 αλλά η

επιστημονική κοινότητα αγνόησε τις διαπιστώσεις του Οχμούρα θε-

(14)

(15)

το 1958 έως το 1992 Σύμφωνα με τη μελέτη τους το ηλιακό φως που έφθανε στην επιφά-νεια του πλανήτη μας μειωνόταν κάθε χρόνο κατά 023 έως 032 τοις εκατό Παρόλο που η μείωση αυτή δεν είναι ορατή στο μάτι μπορεί να επηρεάσει σημαντικά τα διάφορα οικοσυ-στήματα της Γης εφόσον έχει άμεση επίδραση στον ρυθμό φωτοσύνθεσης των φυτώνΤον τελευταία χρόνια λοιπόν μετά και

από τη μελέτη των δύο Ισραηλινών όλο και περισσότεροι επιστήμονες έχουν αρχίσει να ασχολούνται με το θέμα Έχουν πειστεί πλέ-ον ότι οι διαφορές στη ηλιοφάνεια είναι σημα-ντικά μεγάλες ώστε να οφείλονται σε ανεπαρ-κείς μεθόδους μέτρησηςΑν και αρκετές έρευνες βρίσκονται σε εξέλι-

ξη οι εκτιμήσεις των επιστημόνων είναι ότι το φαινόμενο δεν οφείλεται σε κάποια μείω-ση της ακτινοβολίας του Ήλιου Η εξήγηση όπως πιστεύουν πρέπει να βρίσκεται στην ατμόσφαιρα του πλανήτη μας Φαίνεται ότι η ατμόσφαιρα φιλτράρει μέρος της ηλιακής ακτινοβολίας που βρίσκεται στην περιοχή του ορατού φωτός και του υπέρυθρου ενώ δεν επηρεάζονται οι υπεριώδεις ακτινοβολίες Η ατμοσφαιρική μόλυνση είναι ένας από τους παράγοντες αν και μάλλον όχι ο βασικός που συμβάλει στο φαινόμενο Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι σύντομα

θα προσδιορίσουν τα βασικά αίτια του φαινο-μένου ώστε να αποτρέψουν τις όποιες διατα-ραχές στα οικοσυστήματα του πλανήτη μας Το ενθαρρυντικό πάντως είναι ότι χάρη στα μέτρα κατά της ατμοσφαιρικής ρύπανσης τα οποία έχουν αρχίσει να λαμβάνονται από διά-φορα κράτη τις δύο τελευταίες δεκαετίες πα-ρουσιάζεται στασιμότητα ή ακόμη και αντι-στροφή του φαινομένου όπως τουλάχιστον δείχνει μια σχετική έρευνα που έγινε για τη Γερμανία

ωρώντας ότι η διαφορά αυτή οφειλόταν στις ανεπαρκείς μεθόδους μέτρησης του παρελθό-ντος Την ίδια τύχη είχαν και οι έρευνες άλ-λων επιστημόνων σχετικά με τη μείωση της ηλιοφάνειας στην Ανταρκτική την Αρκτική και την Ιαπωνία οι οποίες παρουσιάστηκαν στη δεκαετία του 1990Τα πράγματα ωστόσο άλλαξαν το 2001

όταν οι Τζέραλντ Στάνχιλ και Σαμπτάι Κοέν από το Κέντρο Ηφαιστειολογίας του Ισραήλ συνέκριναν μετρήσεις της ηλιοφάνειας από

(15)

(ldquoΤο παιδί και το ζωγραφισμένο λιοντάριrdquo είναι ο κατεξοχήν ειρωνικός μύθος που δείχνει πώς ο άνθρωπος δίχως να το καταλαβαίνει γίνεται θύμα των ίδιων των ενεργειών του)

Θήβακαι η ΣαμαρκάνδηΗ

Εικονογραφηση Λιάνα Ιωαννίδου

(16)

(17)

ή ο ι μηχανές τ ο υ π ε π ρ ω μ έ ν ο υ

ια φορά και έναν καιρό ήταν κάποιος γέρος που είχε έναν γιο μονάκριβο Αυτός ο νεαρός ήταν πολύ θαρραλέος και του άρεσε να πηγαίνει κυνήγι

Μια νύχτα ωστόσο ο γέρο-πατέρας του είδε στον ύπνο του ότι τον γιόκα του τον εξολόθρευσε λιοντάρι Τρόμα-ξε μην τυχόν αληθέψει το φρικτό όνειρο και πρόστα-ξε να χτίσουν ένα δωμάτιο υπερυψωμένο πάνω από το έδαφος Εκεί μέσα έκλεισε τον γιο του και έβαλε ολό-γυρα ανθρώπους να τον φυλάνε Γύρω-γύρω στους τοί-χους αυτής της φυλακής είχαν ζωγραφιστεί κάθε λογής ζώα για να τα βλέπει ο έγκλειστος νεαρός και να ευφραί-νεται Ανάμεσά τους υπήρχε και η εικόνα ενός λιονταρι-ού Το αγόρι εντούτοις όσο περισσότερο κοίταζε τούτες τις τοιχογραφίες τόσο μεγάλωνε η στενοχώρια του

Με τα πολλά σταμάτησε κάποια φορά μπροστά στη ζω-γραφιά του λιονταριού και της έκανε τα παράπονά του laquoΚαταραμένο τέρας εξαιτίας σου τα παθαίνω αυτά Επει-δή σε είδε ο πατέρας μου σε εκείνο το ψευτο-όνειρο πρέπει τώρα εγώ να μένω κλειδωμένος εδώ μέσα σαν κοκόνα στον γυναικωνίτη Μωρέ θα δεις τι θα σου κάνωraquo

( του Ιωάννη Κωνσταντάκου )

(17)

Και ευθύς βάλθηκε να βαράει με το χέρι του τον τοίχο για να βγάλει τα μάτια του λιονταρι-ού Έτσι όμως μπήχτηκε ένα ξυλόκαρφο στο δάχτυλό του κάτω από το νύχι Κατόπιν η πλη-γή αυτή κακοφόρμισε ο αδένας πρήστηκε και στο τέλος ισχυρός πυρετός έπιασε το παιδί και το έστειλε στον άλλο κόσμο

Με αυτόν τον τρόπο το λιοντάρι έστω και απλώς ζωγραφισμένο στάθηκε μοιραίο για τον νεαρό μας και τα τεχνάσματα του γέρο-πατέρα δεν ωφέλησαν σε τίποτε

Το παραπάνω παραμύθι σώζεται σε μερικά χειρόγραφα με συλλογές αρχαίων αισώπειων μύθων Η γραπτή αποτύπωσή του χρονολογεί-ται γύρω στον 2ο αιώνα μΧ Στην προφορική παράδοση τού αρχαίου κόσμου θα κυκλοφο-ρούσε ασφαλώς από νωρίτερα

Η πλοκή του αναπαράγει ένα σχήμα πολύ δι-αδεδομένο σε παλαιούς μύθους και θρύλους Ο ήρωας δέχεται προφητεία για κάτι πολύ δυσά-ρεστο που είναι πεπρωμένο να συμβεί Αμέ-σως φροντίζει να πάρει μέτρα ώστε να αποφύ-γει την εκπλήρωση της πρόρρησης Εντούτοις ακριβώς οι ενέργειες που κάνει για να αποτρέ-ψει το μοιραίο γεγονός θέτουν σε κίνηση τον

(18)

(19)

μηχανισμό που οδηγεί αμείλικτα στην πραγμα-τοποίησή του Πρόκειται για τον κατεξοχήν ει-ρωνικό μύθο που δείχνει πώς ο άνθρωπος δί-χως να το καταλαβαίνει γίνεται θύμα των ίδιων των ενεργειών του

Το αρχετυπικό παράδειγμα αυτής της μυ-θοπλαστικής κατασκευής είναι η ιστορία του Οιδίποδα Τούτος πηγαίνει στο μαντείο των Δελφών και μαθαίνει από τον χρησμό ότι θα σκοτώσει τον πατέρα του και θα παντρευτεί τη μητέρα του Θαρρώντας ότι γονείς του είναι το βασιλικό ζεύγος της Κορίνθου που τον περι-μάζεψε και τον ανάθρεψε από βρέφος ο νεαρός Οιδίπους αποφασίζει να μην ξαναγυρίσει στην πόλη όπου μεγάλωσε Αντί γιrsquo αυτό ακολουθεί άλλον δρόμο προς την κατεύθυνση της Θήβας - της κρυφής και άγνωστης στον ίδιο γενέτειράς του Όμως ακριβώς πάνω σε εκείνον τον δρό-μο συναντάει τον αληθινό πατέρα του τον Λάιο και τον φονεύει σε συμπλοκή Στο τέλος ο δρό-μος του τον φέρνει στη Θήβα όπου παντρεύε-ται τη χήρα βασίλισσα Ιοκάστη τη φυσική μη-τέρα του Οι ίδιες οι προφυλάξεις που παίρνει ο ήρωας ενάντια στον τρομερό χρησμό τον οδη-γούν άθελά του να υλοποιήσει κατά γράμμα το

περιεχόμενο της πρόρρησης Ο Γάλλος ποιητής Ζαν Κοκτώ που συνέθεσε μία από τις πιο συ-ναρπαστικές σύγχρονες διασκευές του οιδιπό-δειου μύθου ονόμασε αυτή τη διαδικασία laquoμη-χανή της Κόλασηςraquo

Δεν ήταν αποκλειστικό κτήμα των Ελλήνων το μυθικό τούτο σχήμα Απεναντίας απαντά από παλιά στην Ανατολή

Μια αρχαία αιγυπτιακή νουβέλα που σώ-ζεται ημιτελής σε πάπυρο του 13ου αιώνα πΧ και τιτλοφορείται συνήθως Ο καταδικασμένος πρίγκιπας αρχίζει με παρόμοιο δυσοίωνο τρό-πο Ο Αιγύπτιος φαραώ δέχεται προφητεία πως ο νεογέννητος γιος του είναι μοιραίο να βρει τον θάνατο είτε από κροκόδειλο είτε από φίδι είτε από σκύλο Γιrsquo αυτό ο μονάρχης χτίζει ασφαλές σπίτι στη μέση της ερήμου και εκεί μέσα κλεί-νει τον γιο του μαζί με υπηρετικό προσωπικό ώστε να τον φυλάξει από τον κίνδυνο (ας θυ-μηθούμε τον δειλό γέροντα της αισώπειας διή-γησης) Ο έγκλειστος νεαρός φυσικά δυσανα-σχετεί και τελικά ξεφεύγει ταξιδεύει στη Συρία και κερδίζει τη βασιλοπούλα της για γυναίκα του Τούτη αναλαμβάνει στη συνέχεια τον ρόλο του φύλακα φρουρεί τον άντρα της με μεγάλη

(Οι ίδιες οι προφυλάξεις που παίρνει ο ήρωας ενάντια στον τρομερό χρησμό τον οδηγούν άθελά του να υλοποιήσει κατά γράμμα το περιεχόμενο της πρόρρησης)

(19)

(20)

προσοχή και δεν τον αφήνει να ξεμυτίσει έξω μοναχός του Όμως τα θηρία της μοίρας πα-ραμονεύουν τον πρίγκιπα Παρά τρίχα γλυ-τώνει από το δάγκωμα του φιδιού χάρη στην επαγρύπνηση της συζύγου του Κατόπιν το σκυλί τον παίρνει στο κυνήγι και ο κροκό-δειλος καραδοκεί μέσα στη λίμνη Δυστυχώς το τέλος του κειμένου έχει χαθεί και η έκβα-ση μένει ανεπιβεβαίωτη Δεν ξέρουμε αν ο νε-αρός ήρωας εντέλει φονευόταν ή γλύτωνε το πεπρωμένο του

Αργότερα το ίδιο αφηγηματικό πρότυ-πο βρήκε την κλασική ανατολίτικη έκφρα-σή του στην περίφημη παραβολή για τον βεζί-ρη και τον θάνατο Το παλαιότερο πρόπλασμα αυτής της διήγησης το διαβάζουμε στο εβραϊ-κό Ταλμούδ το πελώριο συμπίλημα από διδα-σκαλίες των ραβίνων της ρωμαϊκής εποχής που συγκροτήθηκε γύρω στο 400 με 500 μΧ

Κατόπιν η ιστορία έγινε εξαιρετικά δημο-φιλής στην περσική παράδοση εμπνέοντας μυστικιστές ποιητές όπως τον Ρουμί και τον Φαρίντ ουντ-Ντιν Αττάρ Κυκλοφορεί ακόμη και σήμερα ως διδακτικός μύθος στις παρα-δόσεις των Σούφι Οι ήρωες ποικίλλουν από τη μία παραλλαγή στην άλλη

(21)

(Το ειρωνικό και τραγικό συνάμα σε τέτοιους μύθους είναι ότι ο ήρωας χαντακώνεται από τις ίδιες τις πράξεις του Οι αποφάσεις που παίρνει θαρρώντας πως θα του βγουν σε καλό φέρνουν την καταστροφή του)

Κατά την πιο διάσημη εκδοχή ο χαλίφης της Βαγδά-της αντίκρισε μια μέρα τον πιστό βεζίρη του να μπαίνει τρο-μαγμένος και κατάχλωμος στην αίθουσα του θρόνου laquoΣώσε με αφέντηraquo εκλιπαρούσε ο αξιωματούχος και ευθύς εξήγη-σε στον ηγεμόνα την αιτία της ταραχής του laquoΚαθώς ερχό-μουν σήμερα το πρωί στην υπηρεσία μου στο παλάτι είδα τον Θάνατο να τριγυρίζει μέσα στην πόλη Μόλις με πήρε το μάτι του αμάν - μου έριξε ευθύς ένα βλέμμα τόσο άγριο και φονι-κό Προφανώς έχει έρθει για να με πάρει Σε ικετεύω ηγεμόνα μου άφησέ με να φύγω τώρα αμέσως με ένα από τα πιο γοργά άλογα των βασιλικών στάβλων σου Αν καλπάσω με όλη μου τη δύναμη μπορεί απόψε κιόλας να βρεθώ ασφαλής πέρα μα-κριά στη Σαμαρκάνδηraquo

Ο χαλίφης εκτιμούσε τον βεζίρη του και μετά χαράς του έδωσε την άδεια Λίγα λεπτά αργότερα ο άνθρωπός μας κάλ-παζε έξω από τις βορειοανατολικές πύλες της πόλης Όμως ο χαλίφης δεν ησύχασε Καταπώς το συνήθιζε μεταμφιέ-στηκε σε κοινό υπήκοο και βγήκε στην αγορά για να διαπι-στώσει ιδίοις όμμασι αν κυκλοφορούσε τωόντι ο Θάνατος στην πρωτεύουσά του Και πράγματι τον είδε ο φονικός άγ-γελος τριγυρνούσε στο παζάρι ψηλός και τυλιγμένος στα μαύρα αγγίζοντας πού και πού κάποιον γέροντα στον ώμο ή παραμερίζοντας για να μην πέσουν πάνω του τα παιδιά που έπαιζαν κυνηγητό Ο χαλίφης τον πλησίασε Ο Θάνα-τος αναγνώρισε αμέσως τον ηγεμόνα και τον χαιρέτισε με βαθειά σεβαστική υπόκλιση Τότε ο χαλίφης πήρε το θάρ

(22)

ρος να τον ανακρίνει laquoΟ βεζίρης μου είναι καλός και χρήσιμος άνθρωπος Οι υπηρεσίες του μου εί-ναι πολύτιμες Γιατί βάλθηκες να τον τρομοκρα-τήσεις σήμερα Γιατί τον αγριοκοίταξεςraquo Ιδού τι αποκρίθηκε ο Θάνατος laquoΒασιλιά μου τον κοί-ταξα όντως αλλά όχι άγρια Η ματιά μου ήταν απλώς βλέμμα έκπληξης Απόρησα που τον αντί-κρισα εδώ στη Βαγδάτη Βλέπεις είναι γραμμέ-νο ότι πρέπει να τον πάρω απόψε - όχι όμως εδώ αλλά πέρα μακριά στη Σαμαρκάνδηraquo

Το ειρωνικό και τραγικό συνάμα σε τέ-τοιους μύθους είναι ότι ο ήρωας χαντακώνεται από τις ίδιες τις πράξεις του Οι αποφάσεις που παίρνει και οι ενέργειες που κάνει θαρρώντας πως θα του βγουν σε καλό φέρνουν ανελέητα την καταστροφή του Μοναχός του ανεπίγνω-στα με τις επιλογές και τους τάχα έξυπνους υπολογισμούς του υφαίνει τα βρόχια όπου θα πιαστεί

Το πεπρωμένο προδιαγράφει απλώς μια δυσοί-ωνη εξέλιξη αυτήν όμως την υλοποιεί τελικά ο ίδιος ο άνθρωπος με τις πρωτοβουλίες και τα σφάλματά του Η ελεύθερη βούλησή του συνερ-γάζεται με τη μοίρα για να εκπληρώσουν και οι δύο μαζί το δύστυχο αποτέλεσμα Θυμόμαστε τα λόγια του Σεφέρη στο ποίημά του για τον Ευ-

ριπίδη τον τραγικότατο των δραματουργών laquoΕίδε τις φλέβες των ανθρώπων σαν ένα δίχτυ των θεών όπου μας πιάνουν σαν τrsquo αγρίμιαraquo Το δίχτυ όπου οι άνθρωποι παγιδεύονται από τους θεούς είναι το ίδιο το πλέγμα από τις φλέβες μας - δηλαδή η ιδιοσυγκρασία και η φύση μας ο χαρακτήρας μας που καθορίζει την πορεία της ζωής μας

Τι μπορούν να σημαίνουν τέτοιες ιστο-ρίες για εμάς σήμερα Υποδηλώνουν άραγε πως η μοίρα μας είναι προδιαγεγραμμένη και αναπότρεπτη Πως ότι και να κάνουμε δεν ωφελεί και το μόνο που μας μένει είναι να κα-θίσουμε και να περιμένουμε μοιρολατρικά τις εξελίξεις με σταυρωμένα τα χέρια Όχι απαραί-τητα Ο μύθος μπορεί να διαβαστεί αλλιώς σε βαθύτερο επίπεδο αυτοσυνειδησίας Οι αρχαίοι αφηγητές ίσως προσπαθούν να επιστήσουν την προσοχή μας στην ίδια την προσπάθειά μας να αποφύγουμε πάση θυσία εκείνο που μας φοβί-ζει Ο σύγχρονος πολιτισμός μας έχει καταντή-σει η κατεξοχήν κουλτούρα της φυγής Διαρ-κώς τρέχουμε να ξεφύγουμε από τα δυσάρεστα καθέκαστα της ζωής που μας τρομάζουν Τους γυρίζουμε την πλάτη και με μεγάλες δρασκελι-ές πηδούμε και καλπάζουμε μακριά τους αντί

(23)

να στραφούμε και να τα αντιμετωπίσουμε όταν έλθει η κρί-σιμη ώρα Πασχίζουμε να δραπετεύσουμε από τον χρόνο με τονωτικές ενέσεις ουσιών και πλαστικές εγχειρήσεις Κά-νουμε μαραθώνιο αγώνα δρόμου ώστε να ξεπεράσουμε την ανασφάλεια για το αύριο συσσωρεύοντας καταθέσεις και ομόλογα στις τράπεζες Πάνω από όλα τιναζόμαστε μακριά για να διαφύγουμε από την ανία και το αίσθημα του κενού Οι νεότεροι θαρρούν πως το καταφέρνουν με το να λικνί-ζονται μέσα σε μισοσκότεινα κέντρα υπό τους ήχους εκκω-φαντικής μουσικής Οι κάπως μεγαλύτεροι διαλέγουν ορ-γανωμένες διακοπές μαθήματα γιόγκα ή προσήλωση στα ευαγγέλια του λάιφ-στάιλ

Καμία από αυτές τις δραστηριότητες δεν είναι αναγκα-στικά κακή ή κατακριτέα καθrsquo εαυτήν Πλην όμως δεν εξυ-πηρετούν ιδιαίτερα ως μέσα φυγής διότι εκείνο που φο-βόμαστε εξακολουθεί να μας παραμονεύει στην επόμενη γωνία Τούτο είναι ενδεχομένως το νόημα των παλαιών μύθων δεν ωφελεί να τρέχουμε για να ξεφύγουμε από τον φόβο Καλύτερα να ζούμε τις μέρες μας με κανονικό βημα-τισμό με ησυχία ψυχής και με πληρότητα χωρίς το λαχά-νιασμα της διαρκούς απεγνωσμένης απόδρασης Και όταν μας πλησιάσει το δυσοίωνο τότε να έχουμε το κουράγιο να το αντιμετωπίσουμε κατά πρόσωπο δίχως να αποστρέφου-με το βλέμμα ή να το βάζουμε στα πόδια Αυτό είναι μήνυμα πολύτιμο για όλους τους οδοιπόρους που παίρνουν κάποτε τον δρόμο είτε για τη Θήβα είτε για τη Σαμαρκάνδη

(Οι αρχαίοι αφηγητές ίσως προσπαθούν να επιστήσουν την προσοχή μας στην ίδια την προσπάθειά μας να αποφύγουμε πάση θυσία εκείνο που μας φοβίζει)

Ντούσανέ ν α π α ι δ ί θ α ύ μ α α π ό τ η ν Σ ε ρ β ί α

δώδεκαετών

Κρτόλιτσε

(24)

( π α ρ ο υ σ ί α σ η )

Ένα εντεκάχρονο αγόρι από τη Σερ-βία έχει την ικανότητα να ζωγραφίζει με έναν απλό μαρκαδόρο θέματα από το ζω-ικό και φυτικό βασίλειο με μια απίστευ-τη δεξιοτεχνία

Τα σχέδιά του αποτυπώνουν εικόνες άγριας ζωής Εικόνες σύγχρονες ή εικόνες που υπήρχαν πριν εκα-τομμύρια χρόνια Τα σχέδια του Σέρβου Ντούσαν Κρτόλιτσε ως επί το πλείστον με στυλό και μολύβι είναι εντυπωσιακά πολύ ζωντανά και θεωρείται ένα πολλά υποσχόμενο παιδί-θαύμα Αν και μόλις 12 χρο-νών έχει στο ενεργητικό του τρεις ατομικές εκθέσεις των έργων του σε εθνικό επίπεδο και μάλιστα οι δύο πρώτες ήταν πριν τα οκτώ χρόνια του

(25)

( π α ρ ο υ σ ί α σ η )

( επιμέλεια - Νικόλας Σεγκούντος )

(26)

Η καριέρα του ξεκίνησε από μόλις δύο ετών Οι γονείς του δεν έδωσαν σημασία στο πρώτο σχέδιό του κάτι που έμοιαζε απροσδιόριστα με φάλαινα Όσο περνούσε όμως ο καιρός και αυξανόταν ο όγκος του χαρτιού που κατανάλωνε για ζωγραφική ο μι-κρός Ντούσαν οι γονείς του άρχισαν να παρατηρούν ότι το παιδί τους είχε ταλέντο Ζήτησαν λοιπόν τη γνώμη ενός παιδοψυχολόγου Ο ειδικός εντυπωσιά-στηκε από το μικρό αγόρι ndashπαχουλό με γλυκό πρό-σωπο που μιλούσε με ασυνήθιστα ελκυστικό τρόπο Το εντυπωσιακότερο όμως ήταν ότι παρουσίαζε ένα υψηλό επίπεδο συναισθηματικής νοημοσύνης Οι γνώσεις του Ντούσαν για τον κόσμο των ζώων

είναι εκπληκτικές Όταν οι γονείς του αγόρασαν την πληρέστερη σύγχρονη εγκυκλοπαίδεια ζώων χρειάστηκε λιγότερο από τρεις εβδομάδες για να την αποτυπώσει στο μυαλό του λέξη προς λέξη Γνωρί-ζει όλες τις γεωλογικές εποχές του πλανήτη μας και τα ζώα που περιπλανιούνταν σε αυτόν στη διάρκειά τους Απαγγέλει με άνεση τα 65 είδη μαρσιποφόρων που υπάρχουν σήμερα Και όταν μεγαλώσει φιλοδο-ξεί να ασχοληθεί με την επιστήμη της ζωολογίας και να γράψει ένα βιβλίο για τα ζώαΜικρότερος όπως αναφέρει ο πατέρας του Ντού-

σαν ήταν πολύ δραστήριος και laquoαπορροφούσεraquo σε μικρό χρονικό διάστημα μεγάλο όγκο πληροφορι-ών Γοητεύτηκε από τη φύση και τα ζώα και σύντο-μα πέρασε από τις πρωτόλειες παιδικές αποτυπώσεις σε πιο συγκεκριμένα και εκπληκτικά σχέδια Και όλη αυτή τη διαδικασία την αντιμετωπίζει ως μια πρόκλη-ση ένα παιχνίδι της δημιουργικής έκφρασής του Όταν ήταν οκτώ ετών ένας δάσκαλος του έθεσε σκό

(27)

(28)

(29)

πιμα μια δύσκολη πρόκληση τριών λέξεων laquoιπ-πότης διάβολος κόσμοςraquo Ο μικρός την έφερε σε πέρας με εκπληκτικό τρόπο και αργότερα δήλωσε laquoθέλω να είμαι ζωγράφος θέλω να εί-μαι παιδίraquoΠολύς κόσμος έχει γνωρίσει το ταλέντο και το

έργο του Ντούσαν μέσα από την ιστοσελίδα του Έχει περισσότερους από 5000 laquoφίλουςraquo και 7000 laquoακόλουθουςraquo στο Facebook Φορείς από διάφορες χώρες του κόσμου ndashΗΠΑ Αυστραλία Ινδίαndash τον έχουν προσκαλέσει για να παρουσιά-σει τις δημιουργίες του Όμως για την ηλικία του είναι περισσότερο σημαντικό το κοντινό περιβάλλον του Χαρακτηριστικό είναι το πε-ριστατικό που αναφέρει ο πατέρας του Κάποια μέρα οι γονείς του ανησύχησαν καθώς είχε αρ-γήσει υπερβολικά να επιστρέψει από το σχο-λείο του Βγήκαν λοιπόν να τον αναζητήσουν Τον βρήκαν στην αυλή του σχολείου περιτρι-γυρισμένο από μια ομάδα συμμαθητών του Ο Ντούσαν ήταν απορροφημένος με το να φτιά-χνει laquoτατουάζraquo με μαρκαδόρο στα χέρια των άλ-λων παιδιών laquoαποτυπώνονταςraquo τα αγαπημέ-να ζώα τους Και η εκτίμηση των συμμαθητών του προς το έργο του νεαρού καλλιτέχνη φάνη-κε από το ότι αρνούνταν να πλύνουν τα χέρια τους για μεγάλο χρονικό διάστημα επειδή δεν ήθελαν να σβηστεί το laquoτατουάζraquo

Μπορείτε να βρείτε περισσότερα στοιχεία και τις

δημιουργίες του μικρού Ντούσαν στη σελίδα του στο

facebook

httpswwwfacebookcomprofilephpid=100008204652414ampfref=ts

Ιερή

Μια παράδοση χαμένη στις δέλτους τουχρόνου

(30)

(31)

μέλισσα -ένα από το τρία δώρα των

θεών σύμφωνα με εσωτερικές παραδόσεις- ο

άνθρωπος και ο πολιτισμός του φαίνεται να

έχουν μια ιδιαίτερη αόρατη σύνδεση Κοιτά-

ζοντας προς το παρελθόν προς την αυγή του

πολιτισμού διαπιστώνουμε σεβασμό προς τη

μέλισσα σε όλες τις εποχές και από όλους τους

πολιτισμούς Έτσι αρχίζουμε να αντιλαμβα-

νόμαστε ότι αυτό το μικροσκοπικό πλάσμα

αντιπροσωπεύει κάτι σημαντικό τη σπουδαι-

ότερη ίσως laquoχαμένη παράδοσηraquo στην ιστο-

ρία των ανθρώπων

Εγκλωβισμένες μέσα σε κεχριμπάρι έχουν βρεθεί μέλισσες η ηλικία των οποίων ξεπερνάει τα 100 εκατομμύρια χρόνια ndash παγωμένες στον χρόνο σαν να έχουν μείνει αθάνατες μέσα στο ίδιο τους το μέλι Οι αρχαίοι Έλληνες το ονόμαζαν ήλε-κτρον που συνδέεται με τον αρχαίο ηλιακό θεό Ελέκτορ ο οποίος είναι γνωστός ως ο laquoαφυπνιστήςraquo Αυτός ο προσδιορι-σμός αποδίδεται και στο μέλι ndash που θυμίζει κεχριμπάρι ndash μία αναζωογονητική ουσία που τιμόταν την αρχαία εποχή Και αυτή η σύνδεση είχε ως αποτέλεσμα να επιτείνει τον υψηλό σεβασμό που απολάμβανε η μέλισσα στους αρχαίους λαούς

(Ιερογλυφικό που απεικονίζει τη μέλισσα)

του Άντριου Γκόουγκ

( προσαρμογή επιμέλεια κειμένου - Νίκος Κατσινόπουλος )

Ιερή

(32)

Π ρ ο ϊ σ τ ο ρ ι κ έ ς ε μ μ ο ν έ ςΗ προϊστορία είναι γεμάτη από στοι-

χεία που υποδηλώνουν την εμμονή των ανθρώπων με τις μέλισσες Στην επονο-μαζόμενη laquoΣπηλιά της Αράχνηςraquo κοντά στην Βαλένθια της Ισπανίας μια σπηλαι-ογραφία 15000 ετών απεικονίζει μια αν-θρώπινη φιγούρα που αποφασιστικά δι-ακινδυνεύει τη ζωή της προκειμένου να συλλέξει το μέλι από την κηρήθρα ενός μελισσιού που βρίσκεται σε έναν επικίν-δυνο απότομο βράχο Και φυσικά είναι η μέλισσα που οδηγεί τους αρχαίους σαμά-νους στα παραισθησιογόνα φυτά η δρά-ση των οποίων μεταφέρει τη συνείδησή τους στον πνευματικό κόσμο των θεώνΠρόσφατες έρευνες έχουν αποκαλύψει

προς έκπληξη πολλών ότι ένας ήχος που θυμίζει βούισμα μέλισσας παρατηρείται κατά τη στιγμή της αλλαγής επιπέδου της ανθρώπινης συνείδησης Το φαινό-μενο αυτό έχει αναφερθεί ότι συμβαίνει και σε άτομα που έχουν υποστεί την λε-γόμενη laquoαπαγωγή από εξωγήινουςraquo που βλέπουν οπτασίας ή έχουν επιθανάτιες εμπειρίες Μήπως γνώριζαν αυτό το φαι-νόμενο οι αρχαίοι και πίστευαν ότι είναι ένα στοιχείο που προσδίδει κάποια ιδιαι-τερότητα στη μέλισσαΣτην Ανατολία έχει βρεθεί ένα άγαλμα

10000 ετών το οποίο απεικονίζει τη Μη-τέρα Θεά να φοράει στο κεφάλι μια κίτρι-

(Η αιγυπτιακή μυθολογία περιέχει αναρίθμητες αναφορές στις μέλισσες συμπεριλαμβανομένης και της πεποίθησης ότι οι μέλισσες δημιουργούνταν από τα δάκρυα του πιο σημαντικού θεού τους του Ρα)

νη ndash πορτοκαλί τιάρα σαν κυψέλη ndash ένα στοιχείο που έχει οδηγήσει τους ειδικούς στο ότι εκείνη την περίοδο η Μητέρα Θεά είχε αρχίσει να μεταλλάσσεται σε Μέλισ-σα Βασίλισσα ή μέλισσα θεάΣτον νεολιθικό οικισμό Τσατάλ Χουγι-

ούκ υπάρχουν υποτυπώδεις απεικονί-σεις μελισσών (6540 πΧ) γύρω από το κεφάλι κάποιας θεότητας σχηματίζο-ντας μια άλω Οι Σουμέριοι ωστόσο θε-ωρούνται πρόγονοι της οργανωμένης μελισσοτροφίας Αυτοί ήταν που επινόη-σαν την απιθεραπεία δηλαδή την ιατρι-κή χρήση των προϊόντων της μέλισσας όπως του μελιού της γύρης του βασιλι-κού πολτού της πρόπολης και του δηλη-τηρίου της μέλισσαςΣουμεριακά ανάγλυφα που απεικο-

νίζουν τη λατρεία κάποιων παράξενων ιπτάμενων μορφών έχουν συχνά ερμη-νευτεί ως ενδείξεις εξωγήινης επέμβασης Στα πλαίσια όμως των οφελών της με-λισσοτροφίας είναι πιθανότερο να απο-τυπώνουν τη λατρεία των μελισσών Οι Σουμεριακές απεικονίσεις άλλωστε ήταν που οδήγησαν στη δημιουργία του μοτί-βου της θεάς που χορεύει μια θηλυκή χο-ρεύτρια με τα χέρια κυρτωμένα γύρω από το κεφάλι της για την οποία οι μελετητές πιστεύουν ότι αναπαριστά μια ιέρεια της θεάς μέλισσας Το μοτίβο το οποίο απέ-κτησε κεντρικό ρόλο στον αιγυπτιακό

(33)

(34)

Ιερή

(35)

συμβολισμό φαίνεται να βασίζεται στη μοναδική ικανότητα των με-λισσών να επικοινωνούν μεταξύ τους μέσω ενός ρυθμικού χορού Μια μέλισσα μπορεί να πετάξει σε απόσταση μεγαλύτερη από 5 χιλιόμετρα από την κυψέλη της για να εντοπίσει τροφή και επιστρέφει για να με-

ταδώσει την πληροφορία στις υπόλοιπες μέσω του χορού - ένα είδος φυσικού συστήματος πλοήγησης

Οι άνθρωποι λοιπόν είχαν ανακαλύψει την τερά-στια σημασία της προσφοράς τη μέλισσας πριν από δέκα ή περισσότερες χιλιάδες χρόνια ήδη ίσως από την αχλή της προϊστορίας τους Καθώς αναπτυσσό-

ταν ο πολιτισμός κατά μήκος του ποταμού Νείλου και εξελισσόταν σιγά σιγά η δυναστική περίοδος της αρχαίας Αί-

γυπτο η λατρείας της μέλισσας και οι παραδόσεις για αυτήν εναγκαλίστηκαν σε τέτοιο βαθμό με τον πολιτισμό όσο ποτέ

στο παρελθόν ή στο μέλλον

Η Θ ε ά Μ έ λ ι σ σ α σ τ η α ρ χ α ί α Α ί γ υ π τ οΑρκετοί αιγυπτιολόγοι πι-στεύουν ότι οι Σουμερια-κές παραδόσεις ταξίδευσαν κατά μήκος της Ανατολι-κής Αιγυπτιακής Ερήμου

έως την Κοιλάδα του Νείλου Τα περίφημα αφρικανικά Ουαντί

(κοίτες ξεροπόταμων στις οποίες δημιουργούνται πε-ριστασιακά οάσεις) φημί-

ζονται για τις προδυναστικές βραχογραφίες τους που παρουσιάζουν

ιπτάμενες μορφές με εξογκωμένα χαρακτηρι-στικά σαν φτερά Ασυνήθιστες γραμμές εκτείνο-νται προς τα επάνω πίσω από το κεφάλι της κεντρι-κής μορφής θυμίζοντας τις κεραίες της μέλισσας

ενώ παραπέμπουν στο σχήμα των εξογκωμάτων που χαρακτηρίζουν τα αιγυπτιακά στέμμα-

τα στους αιώνες που θα ακολουθήσουνΑποτυπώνεται ακόμη το μοτίβο

της Θεάς που Χορεύει μια γυναί-κα με τα χέρια της κυρτωμένα επάνω από το κεφάλι της

(Το ένδυμα του Ναπολέοντα κατά την ενθρόνισή του ήταν διακοσμημένο με μέλισσες)

(Συλλογή μελιού στην Ισπανία 13000 πΧ)

Ιερή

(Το ένδυμα του Ναπολέοντα κατά την

ενθρόνισή του ήταν διακοσμημένο με

μέλισσες)

(36)

όπως ακριβώς η laquoχορεύτριαraquo Θεά μέλισσα που παρουσιάζεται σε ανάγλυφα των Σουμέριων και των κεντρο-Ευρωπαικών λαών χιλιάδες χρόνια νωρίτερα Η απεικόνιση είναι διαδεδομένη στην αιγυπτιακή μυθολογία και φαίνεται να προέρ-χεται από την μοναδική ικανότητα της μέλισ-σας να επικοινωνεί με τον laquoχορόraquo Ένα άλλο στοιχείο για την καλλιτεχνική

επιρροή που φαίνεται να έχει ασκήσει η μέλισ-σα εντοπίζεται στα τελετουργικά ενδύματα των Αιγυπτίων τα οποία παρουσιάζουν στιλι-στικές ομοιότητες με αυτήν Το στέμμα νέμες για παράδειγμα αποτελείται από εναλλασσόμε-νες κίτρινες και σκούρες οριζόντιες λωρίδες Τέ-τοιες οπτικές ομοιότητες είναι εμφανείς σε πολ-λά ανάγλυφα και αγάλματα Εντυπωσιακότερη όμως είναι αυτή που παρουσιάζεται στη νεκρι-κή μάσκα του Φαραώ Τουταγχαμών της 18ης δυναστείας η οποία δείχνει τον Φαραώ στολι-σμένο με εναλλασσόμενες μαύρες και κίτρινες λωρίδες όπως ακριβώς μια μέλισσαΗ έλξη της Αιγύπτου προς τις μέλισσες φαίνε-

ται ότι ξεκινάει από πολύ πρώιμη εποχή Η βό-ρεια Αίγυπτο η έκταση που απλώνεται από το Δέλτα έως τη Μέμφιδα ονομαζόταν laquoΤα Μπί-τιraquo - γη της μέλισσας Ο φαραώ Μένες ιδρυτής της Πρώτης Αιγυπτιακής Δυναστεία έφερε το αξίωμα του laquoΜελισσοτρόφουraquo ένας τίτλος που

αποδιδόταν σε όλους τους Φαραώ που ακολού-θησαν και η απεικόνιση μιας μέλισσας βρισκό-ταν δίπλα στην σφραγίδα που έφερε το όνομά τουςΟ αιγυπτιακός θεός Μιν έφερε τον τίτλο laquoΚύ-

ριος των Άγριων Μελισσώνraquo και χρονολογεί-ται από το 3000 πΧ ή νωρίτερα Παρόμοια η αιγυπτιακή θεά Νέιθ ήταν μια πολεμική θεό-τητα που της αποδίδονταν ο συμβολισμός της γονιμότητας και ιδιότητες παρθένου χαρακτη-ριστικά της Βασίλισσας μέλισσας Στη Σάιδα η Νέιθ θεωρούνταν ως η Θεά του laquoΟίκου των Μελισσώνraquo και μητέρα του Ρα του laquoκυβερνή-τη των πάντωνraquo Η αιγυπτιακή μυθολογία πε-ριέχει αναρίθμητες αναφορές στις μέλισσες συ-μπεριλαμβανομένης και της πεποίθησης ότι οι μέλισσες δημιουργούνταν από τα δάκρυα του πιο σημαντικού θεού τους του Ρα Μέλισσες απεικονίζονται σε αιγυπτιακούς

τάφους και οι συνήθεις προσφορές στις πιο ση-μαντικές θεότητες ήταν το μέλι Πραγματικά το μέλι ήταν το laquoνέκταρ των θεώνraquo και όπως οι Σουμέριοι πριν από αυτούς οι Αιγύπτιοι για-τροί το χρησιμοποιούσαν ως βασικό συστατικό για πολλά φαρμακευτικά σκευάσματα και θε-ραπείες συμπεριλαμβανομένων και των πρώι-μων μορφών μομιοποίησηςΈνα αιγυπτιακό μνημείο που παρουσιάζει μια

(Ο Ναπολέων ακολουθώντας τη παράδοση των Μεροβίγγιων βασιλιάδων της Γαλλίας -από τους οποίους ο διάσημος Βασιλιάς Τσιλντερικ ανακαλύφθηκε ενταφιασμένος με 300 μέλισσες κατασκευασμένες από καθαρό χρυσό- εξασφάλισε ότι το σύμβολο της μέλισσας θα ενσωματωθεί στη διακόσμηση και στην τεχνοτροπία του παλατιού υιοθέτησε δε το laquoΗ Μέλισσαraquo ως παρατσούκλι του)

(37)

παράξενη μορφή συμβολισμού μέλισσας είναι η βαθμιδωτή πυραμίδα της Σακκάρα η οποία πα-ραπέμπει στα εξάγωνα κελιά της κηρήθρας με τις έξι βαθμίδες της επάνω από το έδαφος και μια ιδιαίτερη κάτω ndash τη νεκρόπολη του ταύρου Άπι που ονομάζεται Σεράπειο Οι Αιγυπτιολό-γοι πιστεύουν ότι στον ταύρο Άπι αποδίδονταν οι αναγεννητικές ιδιότητες του θεού Πτά της Μέμφιδας ndash του αιγυπτιακού θεού της μετεν-σάρκωσης Πίστευαν επίσης ότι αυτοί που ει-σέπνεαν την ανάσα του ταύρου Άπι λάμβαναν το δώρο της προφητείας και το σημαντικότε-ρο από όλα οι Αιγύπτιοι πίστευαν ότι ο ταύρος μεταμορφωνόταν σε Άπι Όσιρι μετά θάνατον Το λατινικό Άπις που σημαίνει μέλισσα προ-έρχεται πιθανόν από το μεσοποταμιακό Σίπα ndash

Ιερή

(Ιερογλυφικό που απεικονίζει τη μέλισσα)

(Το τεκτονικό λογγείο του Ουάσιγκτον Η κυψέλη διακρίνεται στο επάνω μέρος του

στο κέντρο)

(38)

κή ρωμαϊκή θρησκεία που σχετιζόταν με τη τε-λετουργική σφαγή των ταύρωνΈνας άλλος αρχαίος πολιτισμός που επηρε-

άστηκε από τους αρχαίους Αιγυπτίους ήταν ο Μινωϊκός Είχε στενή σχέση με τους Αιγύπτι-ους οι οποίοι ήταν ειδικοί στη μελισσοκομία μια Τέχνη που αργότερα εισήχθη στην Ελλά-δα Αυτό μας οδηγεί σε ένα άλλο εντυπωσιακό του αιγυπτιακού συμβολισμού για τη μέλισ-σα Η Σφίγγα το περίφημο μνημείο της χώρας ονομαζόταν Χουν νμπ στα αιγυπτιακά όμως οι Έλληνες του έδωσαν το όνομα που είναι σή-μερα γνωστό Πως όμως συνδέεται αυτό με τη μέλισσα Η μινωική λέξη για τη μέλισσα ήταν σφέξ Τι συμπέρασμα βγάζουμε από αυτό Ο πο-λιτισμός που έμαθε στους Έλληνες την Τέχνη της μελισσοκομίας χρησιμοποιούσε τη λέξη σφεξ για να ονομάσει τη μέλισσα ndash και οι Έλ-ληνες έδωσαν αυτό το όνομα στη θεά που απει-κονίζει το μνημείο Μήπως η Σφίγγα υπήρχε ήδη όταν ο Μένες δημιούργησε το αιγυπτιακό βασίλειο και ήταν γνωστό ότι αναπαριστούσε μια μέλισσα θεά και έτσι αποδόθηκε στον Φα-ραώ ο τίτλος Μελισσοτρόφος Η πιθανότητα εί-ναι προκλητική και δεδομένης της γοητείας που ασκούσαν οι μέλισσες στους Αιγύπτιους δεν φαίνεται και τόσο εξωπραγματική

Η μ έ λ ι σ σ α σ ε κ ρ ί σ η ndash ο ά ν θ ρ ω π ο ς σ ε κ ρ ί σ ηΗ λατρεία των Σουμερίων και των Αιγυπτίων

για τη μέλισσα μεταδόθηκε στην Ελλάδα όπου μέλισσες απεικονίζονται σε αγάλματα των πιο

Ασίπα που σημαίνει ο Μεγάλος Ποιμένας στον Ουρανό και Άπις σημαίνει Όσιρις Αυτό συν-δέεται με την πίστη ότι μετά θάνατον η ψυχή του Φαραώ συνδεόταν με τον Όσιρι ως ένα άστρο στον αστερισμό του ΩρίωναΈνας ταύρος Άπις σύμφωνα με τους αιγυπτι-

ακούς μύθους δημιουργούσε 1000 μέλισσες και οι μέλισσες αντιπροσώπευαν ψυχές Είναι επίσης ενδιαφέρον ότι η αιγυπτιακή θεότητα Νούτ ήταν θεά του ουρανού ndash της περιοχής των μελισσών ndash και έφερε τον τίτλο laquoΑυτή που Κα-τέχει Χίλιες Ψυχέςraquo ο οποίος φαίνεται να παρα-πέμπει στις χίλιες μέλισσες ή ψυχές που δημι-ουργούνται από το σώμα του ταύρου ΆπιΤο εβραϊκό γράμμα Άλεφ συμβολίζει το laquoχί-

λιαraquo και αντίστοιχο προ σιναϊτικό και το προ κανανιτικό σύμβολο απεικόνιζε το κεφάλι ενός ταύρου παραπέμποντας στο ότι 1000 μέλισ-σες ndash ή αναγεννημένες ψυχές ndash δημιουργού-νται από τη θυσία ενός ταύρου Άπι Επιπλέον η αριθμητική αξία της εβραϊκή λέξη για τον Ιη-σού ndash τον Μεσσία ο οποίος βασίζεται στο πρό-τυπο του Όσιρι ndash είναι πάλι 1000Έτσι η αρχαία πεποίθηση ότι οι μέλισσες δη-

μιουργούνται από ταύρους εύλογα οδηγεί στην εικασία ότι η υπόγεια νεκρόπολη η οποία εί-ναι γνωστή ως Σεράπειο ίσως να ήταν ένα τε-λετουργικό κέντρο αναγέννησης προορισμέ-νο να ανακυκλώνει ψυχές από τα κεφάλια των ταύρων και όχι απλά ένα μαυσωλείο για ταύ-ρους Μήπως οι τελετουργίες που πραγματο-ποιούνταν στο Σεράπειο αποτελούσαν την πιο πρώιμη μορφή του Μιθραϊσμού τη μυστηρια-

(Ο Ρούντολφ Στέινερ (1861-1925) είχε laquoπροβλέψειraquo ότι οι μέλισσες θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε αναφέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότερο από 4 χρόνια ζωής)

(39)

σημαντικών θεών των Ελλήνων Έτσι ανα-πτύσσεται η αντίληψη της Θεάς μέλισσας και δημιουργείται η τιμητική θέση των ιερειών που ονομάζονται Μέλισσες οι οποίες αργότε-ρα μετεξελίσσονται στις Σίβιλες Σύμφωνα με κάποιες παραδόσεις μάλιστα ο δεύτερος ναός στους Δελφούς ήταν κατασκευασμένος εξολο-κλήρου από μέλισσες και ο ομφαλός θύμιζε κυ-ψέλη περιτριγυρισμένη από μέλισσεςΟι Ρωμαίοι εξασκούσαν τον Μιθραϊσμό μια

μυστικιστική θρησκεία σημαντικό στοιχείο της οποίας ήταν η θυσία των ταύρων που θυ-μίζει τις τελετουργίες των Αιγυπτίων στο Σε-ράπειο Απόηχος αυτών των τελετουργιών στη σύγχρονη εποχή φαίνεται να είναι οι ταυ-ρομαχίες της Ισπανίας Η σύνδεση αυτή επιβε-βαιώνεται έμμεσα από το ότι αρκετές από τις παλιότερες αρένες της χώρας έχουν κατασκευ-αστεί επάνω ή πολύ κοντά σε αρχαία ιερά του ΜίθραΟι Μάγια λάτρευαν τη μέλισσα και απεικό-

νιζαν θεούς με τη μορφή της στους σημαντι-κότερους ναούς τους Έως και την Ινδία οι θρησκείες υιοθέτησαν θεότητες μέλισσες στη μυθολογία τους Ακόμη και η καθολική εκ-κλησία ενσωμάτωσε τη μέλισσα ως ένα σύμβο-λο της αυθεντίας του Πάπα πράγμα που μπο-

ρούμε να δούμε στην Πόλη του ΒατικανούΠέτρινα καταλύματα με τη μορφή κυ-

ψελών κατασκευάστηκαν στην αρχαιότητα από την Ιρλανδία έως την Αφρική ενώ ο Χέ-νριχ Χίμλεραπό τους ισχυρότερους άνδρες στη Γερμανία του Χίτλερ κατασκεύασε το ιερότερο τελετουργικό κέντρο των SS με τη μορφή κυψέλης στα θεμέλια τους κάστρου ΒέβελσμπουργκΠολιτικά κινήματα όπως ο κομουνι-

σμός εμπνεύστηκαν από την αλτρουιστική συμπεριφορά που εμφανίζεται στην κυψέ-λη ως πρότυπο για τις ιδεολογίες τους Με-γάλοι ηγέτες επίσης ακολούθησαν την πα-ράδοση των προγόνων τους και συνδέθηκαν με διάφορους τρόπους με τη μέλισσα Ο Ναπολέων για παράδειγμα ακολουθώ-

ντας τη παράδοση των Μεροβίγγιων βασιλι-άδων της Γαλλίας - από τους οποίους ο διά-σημος Βασιλιάς Τσιλντερικ ανακαλύφθηκε ενταφιασμένος με 300 μέλισσες κατασκευα-σμένες από καθαρό χρυσό - εξασφάλισε ότι το σύμβολο της μέλισσας θα ενσωματωθεί στη διακόσμηση και στην τεχνοτροπία του παλατιού υιοθέτησε δε το laquoΗ Μέλισσαraquo ως παρατσούκλι του Πιστεύεται ακόμη ότι η μέλισσα είναι ο

Ιερή

(Απεικόνιση κηρήθρας από την Τσατάλ Χουγιούκ 6600 πΧ)

(Σουμεριακή πινακίδα ndash απεικόνιση της λατρείας της μέλισσας)

(40)

νερ (1861-1925) Είχε laquoπροβλέψειraquo μάλιστα ότι θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε ανα-φέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότε-ρο από 4 χρόνια ζωής Από το 2008 οι μέλισ-σες άρχισαν να εκλείπουν με ανησυχητικούς ρυθμούς Συμπτωματικά() βρισκόμαστε στα όρια της πρόβλεψης του Στέινερ και στο χρο-νικό περιθώριο που ανέφερε ο Αϊνστάιν Επιπλέον έχουμε αρχίσει να διανύουμε σε

ένα έτος που έχει επιβαρυνθεί με θεωρίες για καταστροφή του κόσμου μας ή για αναγέν-νησή του ndash ανάλογα με πια θεωρία είστε δι-ατεθειμένος να πιστέψετε ndash και βρισκόμαστε στη δίνη μια πολύπλευρης και πολυσύνθετης κρίσης με κορυφή του παγόβουνου την οικο-νομία Το τι θα συμβεί θα το δείξει ο χρόνος Ωστό-

σο φαίνεται ότι η μέλισσα η ιερή μέλισσα εί-ναι διαχρονικά συνυφασμένη με την εξέλιξη του πολιτισμού ακόμη ίσως και με την ύπαρ-ξη του ανθρώπου στον πλανήτη

Σημείωση Το πλήρες κείμενο της μελέτης του

Andrew Gough στα αγγλικά μπορείτε να το βρείτε

στο httpandrewgoughcoukbee1_1html

πρόδρομος του εραλδικού κρίνου του εθνι-κού συμβόλου της ΓαλλίαςΟ ελευθεροτεκτονισμός που διαδόθηκε στις

ΗΠΑ ήδη από την ίδρυσή τους ευνοήθη-κε από σημαντικούς ανθρώπους όπως ο Τό-μας Τζέφερσον ο οποίος έγραφε με πάθος για την σημαντικότητα των μελισσών ενώ άλ-λοι όπως ο Πρόεδρος Τζόρτζ Ουάσιγκντον ενσωμάτωσε την κυψέλη στο τεκτονικό λογ-γείο του Χωρίς αμφιβολία η πρώιμη Αμερι-κανική κοινωνία δανείστηκε πολλές από τις φιλοσοφικές αρχές της από τον Ελευθεροτε-κτονισμό ενσωματώνοντας συμβολισμό και θέματα με μέλισσες στις τελετουργίες της Η δομή του κράτους τουλάχιστον σε αυτή

την πρώιμη περίοδο ακολούθησε τη δομή τη σταθερότητα και την αλτρουιστική συμπερι-φορά που χαρακτηρίζουν την κυψέλη όπως είχαν κάνει κοινωνίες και κινήματα χιλιάδες χρόνια πριν από αυτήνΜια ένδειξη για την επιρροή της μέλισσας

στους ιδρυτές των ΗΠΑ φαίνεται από το ότι ολόκληρη η δυτική περιοχή της χώρας ονο-μαζόταν αρχικά Ντεζερέ (μέλισσα)Η μέλισσα είχε αποτελέσει κεντρικό θέμα σε

πολλά κείμενα και διαλέξεις του αυστριακού φιλόσοφου και μυστικιστή Ρούντολφ Στέι-

(Το περίφημο μινωικό κόσμημα με τις μέλισσες) (Το τεκτονικό λογγείο του Ουάσιγκτον Η κυψέλη διακρίνεται στο επάνω μέρος του στο κέντρο)

(41)

ΓιώργοςΙωάννου( Ο Γ Ιωάννου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1927 Πήρε πτυχίο φιλολογίας από το ΑΠΘ και το 1960 διορίστηκε φιλόλογος Το 1971 μετατέθηκε στην Αθήνα αρχικά σε γυμνάσιο και μετά στο υπουργείο ΠαιδείαςΠέθανε στην Αθήνα το 1985

Ποιητικές συλλογέςlaquoΗλιοτρόπιαraquo ιδιωτική έκδοση Θεσσαλονίκη 1954laquoΤα Χίλια Δέντραraquo εκδ Διαγωνίου Θεσσαλονίκη 1963laquoΤα Χίλια Δέντρα amp άλλα ποιήματα (1954-1963)raquo εκδ Ερμής Αθήνα 1973 )

(42)

ldquoΣαν τη μητέρα αλήθειαrdquo

Πηγαίνει αργά στο σινεμά

μάλιστα στον εξώστη

Σrsquo έργα κατά προτίμηση βουβά

και θαμπωμένα Κι εκεί

- μέσα στους τόσους εξευτελισμούς -

η μόνη του χαρά να βλέπει τις γυναίκες

της γενιάς γύρω απrsquo το τριάντα

Με κείνα τα βαθιά καπέλα

με τις σειρές τα περιδέραια

τα μάτια τα κοντά μαλλιά∙

με τις ψιλές γλυκιές φωνές

με τις κινήσεις τους τις μητρικές

Σαν τη μητέρα αλήθεια∙

σαν τη μάνα του

των πρώτων παιδικών του χρόνων

Τότε που τον φωνάζανε μοναχογιό

(43)

( επιμέλεια - Έλλη Ιωαννίδου )

Ο αετόςκαι η χελώνα( Η λ ο γ ι κ ή η σ ύ ν ε σ η κ α ι η φ ρ ό ν η σ η σ α ν α ε τ ό ς π ε τ ο ύ ν β λ έ π ο υ ν τ α π ρ ά γ μ α τ α κ α θ α ρ ά κ α ι α π ό ψ η λ ά Π ρ ο σ π α θ ο ύ ν ν α β ά λ ο υ ν σ τ η θ έ σ η κ α ι σ τ α ό ρ ι ά τ ο υ τ ο ν μ α τ α ι ό δ ο ξ ο ε π ι π ό λ α ι ο ε α υ τ ό μ α ς π ο υ σ έ ρ ν ε τ α ι σ τ η γ η σ α ν τ η χ ε λ ώ ν α )

(44)

Οι Μύθοι του Αίσωπου είναι μικρές ιστορίες εμπνευ-σμένες από την ίδια τη ζωή και διακρίνονται για τον συμβολικό και αλληγορικό χαρακτήρα τους Ο Αίσωπος είχε γράψει πολλούς μύθους για να σατιρίσει δια-

κωμωδήσει ή και να ειρωνευτεί την καθημερινότητα των Ελ-λήνων Ένας από αυτούς ήταν και ο μύθος του αετού με τη χε-λώνα Εδώ θα τον παρουσιάσουμε κάπως διαφορετικά Η ιστορία θα αρχίσει μέσα στη θάλασσα

άποτε ας πούμε τα παλιά χρόνια μια χελώνα μουρμού-ριζε για την άτυχη μοίρα της κολυμπώντας αργά μέσα στη θά-λασσα Την ενοχλούσε που τα άλλα ζώα μπορούσαν να τρέχουν γρήγορα στη γη ενώ εκείνη δεν τα κατάφερνε Την ενοχλού-σε που τα πουλιά μπορούσαν να πετάνε στον καθαρό αέρα και να βλέπουν τόσα από κει ψηλά ενώ εκείνη ήταν μέσα στο νερό και κολυμπούσε αργά Την ενοχλούσε ακόμα και τις φορές που έβγαινε στη στεριά για να γεννήσει και κουραζόταν τόσο πολύΑυτά σκεφτόταν λυπημένη σε μια παραλία Ξαφνικά είδε

ένα αετό να σχηματίζει κύκλους γύρω από τα σύννεφα καθώς πετούσε ψηλά με τις ανοιχτές και δυνατές φτερούγες του Του φώναξε όσο πιο δυνατά μπορούσε για να την ακούσει Και όταν αυτός χαμήλωσε αρκετά την ρώτησε τι ήθελε Η χελώνα τότε τον παρακάλεσε μιας και είναι ο βασιλιάς των πτηνών να της μάθει να πετάει όπως εκείνος Να βλέπει τον κόσμο από ψηλά Να νοιώθει δυνατή και ελαφριά συνάμαΟ αετός που θεώρησε παράλογη την επιθυμία τής χελώνας

αρνήθηκε Προσπάθησε να της εξηγήσει ότι δεν ήταν στη

και η χελώναΔιασκευή στον μύθο του Αίσωπου

( κείμενο εικόνα - Έλλη Ιωαννίδου )

(45)

φύση της να πετάει Μπορούσε να χαρεί τα δικά της προνόμια να κολυμπάει δηλαδή στα βαθειά νερά να κάνει βόλτες στην άμμοhellip πράγματα που ακόμα και αυτός - ένας βασιλιάς - δεν μπορεί να χαρεί όπως εκεί-νη Άλλωστε μια τέτοια προσπάθεια να μάθει δηλαδή να πετά μπορεί να την κατέστρεφε Αυτά της είπε και πέταξε μακριά της νομίζοντας ότι

την είχε συνετίσει Η χελώνα όμως ήταν ανένδοτη Συνέχισε να τον

θερμοπαρακαλεί και το έκανε όποτε τον έβλεπε να πετά πάνω από την παραλία Ώσπου μια μέρα ο αετός δεν άντεξε άλλο να της αρνείται Βαρέθηκε άλλωστε τα παρακάλια και την επιπολαιότητά της Τη γράπω-σε με τα δυνατά νύχια του και πέταξε μαζί της ψηλά πάνω από τα κύματα Η ευτυχία της χελώνας γι αυτά τα λίγα λεπτά ήταν απερίγραπτη Βιαστική και άμυ-αλη όπως ήταν νομίζοντας ότι θα μοιάσει στον αετό του ζήτησε να την αφήσει πάνω από τα σύννεφα Ήθελε να συνεχίσει μόνη της να πετάει σίγουρη για τον εαυτό της Έτσι κι έγινε Ο αετός την άφησε να πέσει όπως ακριβώς του είχε ζητήσει με αποτέλεσμα να γκρεμοτσακιστεί πάνω στα βράχια που την περίμε-ναν δίπλα στην ακτή Η δύστυχη χελώνα που ήθε-λε να πετάξει συντρίφτηκε παταγωδώς Δεν άκουσε τα λόγια της σύνεσης από το στόμα του αετού αλλά παρασύρθηκε από τις δικές της παράλογες επιθυμίες έξω από τη φύση της Το τέλος της όπως και όσων δεν ακολουθούν τα λόγια της σύνεσης και της φρόνη-σης ήταν να καταστραφεί και μάλιστα με πολύ άσχη-μο τρόπο

Η θαλάσσια χελώνα Caretta caretta εί-ναι ένα κινδυνεύον είδος Θα τη συναντή-σουμε να κολυμπάει σε όλα τα μήκη και πλάτη των ελληνικών θαλασσών αλλά η ιδιαίτερη σημασία της χώρας μας έγκει-ται στο ότι φιλοξενούμε κάποιες από τις σημαντικότερες παραλίες για την ανα-παραγωγή και φωλεοποίηση της καρέτα στη ΜεσόγειοΗ χελώνα καρέτα είναι ίσως ένα από τα

πιο εμβληματικά είδη των μεσογειακών και ελληνικών θαλασσών και ένα από τα επτά είδη θαλάσσιων χελωνών που υπάρ-χουν στον πλανήτη Αν καταφέρει να ξεφύγει από τους φυσικούς εχθρούς της αλλά και από τις ανθρώπινες επιδράσεις και απειλές θα ζήσει περίπου 80 χρόνια Όταν μεγαλώσει περίπου μετά από δύο έως τρεις δεκαετίες και έρθει η ώρα τής αναπαραγωγής της θα επιστρέψει στην ίδια περιοχή και θα επιλέξει την παραλία όπου γεννήθηκε και η ίδια για να κάνει τη φωλιά της

Η θαλάσσια χελώνα Κ α ρ έ τ α - ΚαρέταΖ ω ή π ο υ α π ε ι λ ε ί τ α ι

(46)

Τα αποσπάσματα του κειμένου και πληροφορίες είναι από το site httpwwwwwfgrelendangered-speciescaretta

Σε κάθε περίοδο ωοτοκίας η θαλάσσια χελώνα θα γεννήσει δύο έως τρεις φορές Θα δημιουρ-γήσει τη φωλιά της σε αμμώδεις παραλίες και σε βάθος περίπου 60 εκατοστών Σε κάθε φωλιά φιλοξενούνται μέχρι και 120 αυγά τα οποία εκ-κολάπτονται για 55 ημέρες Η θήρα των αυγών από αλεπούδες σκυλιά κλπ αποτελεί ένα επιπλέ-ον πρόβλημα και έχει παρατηρηθεί σε παραλίες ωοτοκίας της Πελοποννήσου επηρεάζοντας το 40 των φωλιών Σημαντική απειλή συνιστούν και τα σκουπίδια στη θάλασσα Ειδικότερα οι πλαστικές σακούλες υποβαθμίζουν το θαλάσσιο οικοσύστημα και μπορούν να οδηγήσουν σε θά-νατο τις θαλάσσιες χελώνες αφού τις ξεγελούν λόγω της ομοιότητάς τους με τσούχτρες μία από τις πιο αγαπημένες τροφές της καρέτα

Η ζωή που προστατεύουμε και η ιστορία των Σεκανίων της Ζακύνθουhellip

Η προστασία της καρέτα είναι για εμάς σχε-δόν laquoπροσωπική υπόθεσηraquo που διαρκεί και εξελίσσεται για πολλές δεκαετίες Για τη δια-τήρηση και προστασία του είδους οργανώσα-με το 1994 πανευρωπαϊκή εκστρατεία για την αγορά της περιοχής που περιβάλλει την παρα-λία των Σεκανίων Ως αποτέλεσμα σε μία πολύ αβέβαιη για την προστασία του είδους περίοδο με τα χρήματα που συγκεντρώθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αλλά και από συνεισφο-ρές ιδιωτών αγοράσαμε το 90 της έκτασης γύρω από τα Σεκάνια Σκοπός της αγοράς ήταν τόσο η αποτροπή της τουριστικής ανάπτυξης

της περιοχής όσο και η κατά το δυνα-τόν καλύτερη διαχείρισή της ώστε να προστατευθεί η σημαντικότερη παραλία ωοτοκίας για τη θαλάσσια χελώνα

Yπεύθυνη προγράμματος Χαρίκλεια Μινώτου cminotouwwfgr τηλ 210 33 14 893

Κ α ρ έ τ α - Καρέτα

httpswwwyoutubecomwatchv=yDnbTGBSxyA

httpswwwyoutubecomwatchv=T8eGw1oyYoQ

Αν θες να δεις VIDEO με χελωνάκια πάνω στην άμμο να τρέχουν προς το νερό πάτησε στα links

httpswwwyoutubecomwatchv=nHok4ZdJ2A0

(47)

Κ Ι Ν Η Μ Α Τ Ο Γ Ρ Α Φ Ο Σ -ldquoΠρόμαχοςrdquoΠ ρ ό κ ε ι τ α ι για μια αισθηματική ταινία

με φόντο την επιστροφή των Γλυπτών του Παρ-θενώνα από το Βρετανικό Μουσείο Ας σημειωθεί ότι η πρώτη επίσημη προβολή της ταινίας πραγ-ματοποιήθηκε στο Μουσείο της ΑκρόποληςΟ Ανδρέας (Παντελής Κοντογιάννης) αναγκά-

στηκε να αφήσει την Ελλάδα όταν ήταν παι-δί Επιστρέφει ενήλικος μετά από πρόσκληση του διευθυντή του Μουσείου της Ακρόπολης (Giancarlo Giannini) για να προχωρήσει την υπό-θεση κατά του Βρετανικού μουσείουΒρισκόμαστε στην Αθήνα του 2011 εν μέσω

της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης που έχει ξεσπάσει στη χώρα Ο Ανδρέας συγκεντρώνει αποδεικτικά στοιχεία για να αποδείξει ότι πλα-στογραφήθηκαν έγγραφα ώστε να επιτραπεί η πώληση των γλυπτών στο Βρετανικό Κοινοβού-λιο το 1816 Στη συνέχεια επιστρέφει στο Λονδί-νο όπου με τη βοήθεια της Ελένης (Κασσάνδρα Βογιατζή) συναδέλφου του αλλά και αντικείμε-

νο του πόθου του ξεκινάει τις απαραίτητες νο-μικές διαδικασίεςΟι δύο δικηγόροι έχουν μπροστά τους έναν

laquoμακρύ δρόμοraquo και θα πρέπει να δώσουν σκλη-ρό αγώνα για να πετύχουν την επαναφορά των κλεμμένων γλυπτών στην αρχική ndashκαι αρμό-ζουσα- θέση τουςΣκηνοθεσία Κέρτε και Τζον Βούρχις

Παίζουν Παντελής Κοντογιάννης Κασσάνδρα

Βογιατζή Γιώργος Χωραφάς Τζιανκάρλο Τζιανίνι

Γιώργος Βογιατζής Σπύρος Φωκάς Πολ Φρίμαν

Μάικλ Μπέρνς

(48)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

Τ η ν Τ ε τ ά ρ τ η 3 Δεκεμβρίου εγκαινιάσθηκε στο Βυζαντινό και Χριστια-νικό Μουσείο η έκθεση laquoΟ Δομήνικος Θεο-τοκόπουλος πριν από τον El Grecoraquo η οποία πραγματοποιείται στο πλαίσιο του ελληνικού επετειακού προγράμματος για τα 400 χρόνια από το θάνατο του El GrecoΗ έκθεση παρουσιάζει το πολιτισμικό περι-

βάλλον μέσα στο οποίο διαμορφώθηκε η προ-σωπικότητα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου πριν αναχωρήσει από τον Χάνδακα της Κρή-της (το σημερινό Ηράκλειο) για τη Βενετία το 1567Τι γνωρίζουμε για την Κρήτη του 16ου αιώ-

να και την κοινωνία της μέσα στην οποία γεν-νήθηκε μαθήτευσε και εργάστηκε ο νεαρός Δομήνικος Θεοτοκόπουλος Πώς δούλευαν οι Κρητικοί ζωγράφοι τον 16ο αιώνα Ποια κοι-νωνικά φαινόμενα και ποιες ιδεολογικές τά-σεις σχετίζονται με τον τεχνίτη καλλιτέχνη και λόγιο Θεοτοκόπουλο Γιατί ο Θεοτοκόπου-

λος φεύγει από την ΚρήτηΜε αφετηρία αυτά τα ερωτήματα η έκθεση

αφηγείται πτυχές του κοινωνικού και καλλι-τεχνικού περιβάλλοντος τής Κρήτης του 16ου αιώνα μέσα στο οποίο γεννήθηκε μαθήτευσε και ωρίμασε εικαστικά ο Δομήνικος Θεοτοκό-πουλοςΣε τρεις μεγάλες εκθεσιακές ενότητες πα-

ρουσιάζονται 200 περίπου σημαντικά αντι-κείμενα θρησκευτικά και κοσμικά αρχειακές πηγές χειρόγραφα και έντυπα εικόνες και πί-νακες Κρητικών και Ιταλών ζωγράφων του 16ου αιώνα Τα έργα προέρχονται από τις συλ-λογές του Βυζαντινού Μουσείου από συλλο-γές και μουσεία της Ελλάδας Εφορείες Βυζα-ντινών Αρχαιοτήτων μητροπόλεις εκκλησίες και μοναστήρια καθώς και μουσεία του εξω-τερικούΔιάρκεια έκθεσης 4122014 ndash 3132015

Βασ Σοφίας 22 Τηλ 213 213 9500

httpwwwbyzantinemuseumgr

Ε Κ Θ Ε Σ Η - laquo Ο Δ ο μ ή ν ι κ ο ς Θ ε ο τ ο κ ό π ο υ λ ο ς π ρ ι ν α π ό τ ο ν El Grecoraquo

(49)

Η Ε λ λ η ν ι κ ή Εταιρεία Μεταφρα-στών Λογοτεχνίας βράβευσε τη Χάρις Αλε-ξίου για την καλύτερη μετάφραση ξένου λο-γοτεχνικού έργου Η βράβευση αφορούσε τη μετάφραση του βιβλίου laquoΠάντα ήρωεςraquo του Φαμπιάν Μαρσό που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΜεταίχμιοΤο βιβλίο αποτελεί τη συγκλονιστική μαρ-

τυρία του Grand Corps Malade (Ψηλό Άρρω-στο Κορμί όπως είναι το ψευδώνυμό του) ο οποίος έμεινε ατελώς τετραπληγικός εξαιτί-ας ενός μοιραίου ατυχήματος Ωστόσο ένα χρόνο μετά το περιστατικό διέψευσε τις προ-βλέψεις των ειδικών και κατάφερε να περπα-τήσει ξανά Στις σελίδες του βιβλίου του ο Μαρσό αφηγείται τη δωδεκάμηνη περιπέτεια και τις εμπειρίες τόσο τις δικές του όσο και των ομοιοπαθών συντρόφων του από το κέ-ντρο αποκατάστασηςΓια τη γνωριμία της με τον Φαμπιάν Μαρσό

την απόφασή της να προτείνει και να μετα-φράσει το βιβλίο του η Χάρις Αλεξίου αναφέ-ρει laquoΤον Grand Corps Malade τον γνώρισα από τα τραγούδια του Ήταν το νέο πρόσω-πο στη γαλλική μουσική σκηνή στο μουσι-κό είδος της slam H νεολαία της Γαλλίας τον λάτρευε Μου έκανε εντύπωση αυτός ο νέος όμορφος άνδρας με την πατερίτσα του Μου έκανε εντύπωση και το ψευδώνυμό του το laquoψηλό άρρωστο κορμίraquo Το τραγούδι μου ldquoΜεγάλωσαrdquo μόλις είχε κυκλοφορήσει και σκεφτόμουν πως θα μπορούσε να το είχε γρά-ψει αυτός Τον συνάντησα αργότερα σε ένα τηλεοπτικό στούντιο όταν συμμετείχαμε και οι δύο στην εκπομπή του Michel Drucker που έκανε ένα μεγάλο αφιέρωμα στον Ντέμη Ρούσσο

Δύο χρόνια αργότερα ο φίλος Νίκος Αλιά-γας μου χάρισε το βιβλίο του Φαμπιάν laquoΔι-άβασέ το είναι γραμμένο σε απλή γλώσσαraquo μου είπε Όσο το διάβαζα σε πολλά σημεία ξαναζούσα την περιπέτεια του αδελφού μου στην εντατική και αργότερα στο κέντρο απο-κατάστασης Το συγκινητικό επίσης ήταν πως γνώριζα την απίστευτη ταλαιπωρία των τετραπληγικών των αναπήρων που στερού-νται την ικανότητα όπως λέει και ο Φαμπι-άν να ξύσουν το φρύδι τους ή να κρατήσουν το κουτάλι τους και να πατήσουν ένα κου-μπί για βοήθειαraquo

Ε Κ Δ Η Λ Ω Σ Η -Β ρ α β ε ί ο Λ ο γ ο τ ε χ ν ι κ ή ς Μ ε τ ά φ ρ α σ η ς γ ι α τ η ν Χ Αλεξίου

(50)

Θ Ε Α Τ Ρ Ο - laquoΟ Γάμοςraquolaquo Ο Γ ά μ ο ς raquo της Βάσιας Σολωμού

Ξανθάκη πρωτοπαρουσιάστηκε το 1994 στο Θεσσαλικό Θέατρο σε θεατρική διασκευή και σκηνοθεσία του Κώστα Τσιάνου γνωρίζοντας τεράστια επιτυχίαΣτην τωρινή παράσταση τού Μεταξουργεί-

ου παρουσιάζεται με τη μορφή του μονολό-γου σε θεατρική προσαρμογή ndash σκηνοθεσία και ερμηνεία της Άννας Βαγενά Πρόκειται για την ιστορία μιας απλής γυναίκας από τα Αμπελάκια της Θεσσαλίας μιας χωριάτισ-σας που σήκωσε στους αδύνατους ώμους της τη μοίρα της και συγχρόνως τη μοίρα πολ-λών γυναικών του τόπου μας Έζησε τη βα-ναυσότητα ενός αλκοολικού πατέρα είδε την αγάπη του άνδρα της να μεταμορφώνεται σε περιφρόνηση όταν άρχισε να γεννάει κωφά-λαλα παιδιά εξαιτίας της βαριάς κληρονομι-κότητας του αλκοολικού πατέρα της και πά-

S T A N D - U P C O M E D Y -5 0 Α π ο χ ρ ώ σ ε ι ς τ ο υ GreekΣ τ ι ς μ έ ρ ε ς μας που

το χιούμορ θεωρείται σπάνιο και πολύτιμο το Tin Pan Alley φιλοξενεί τον Σίλα Σεραφείμ ο οποίος προσφέρει εντυπωσιακές παραστάσεις γέλιου και εύθυμου προβληματισμούΚάθε Σάββατο (έως τις 27 Δεκεμβρίου) στις

2200 ο Σίλας στήνει ένα ενδιαφέρον πανηγύρι με επίκεντρο το εξαιρετικό μοναδικό laquoφυσικό φαινόμενοraquo που λέγεται laquoΝεοέλληναςraquo Μια γι-ορτή σε πρώτη ανάγνωση των 20 χρόνων πα-ρουσίας του στην stand-up comedy αλλά και μια προσπάθεια ανάλυσης και διερεύνησης του φαινομένου το οποίο μάλλον θα εξακολουθήσει να απασχολεί για πολύ καιρό την καλλιτεχνική

κοινότητα του είδους Για του λόγου το αληθές δείτε ένα απόσπασμα των προσπαθειών του στην ιστοσελίδαwwwyoutubecomwatchv=LgJERE7PTBY

Συντελεστές Σίλας Σεραφείμ

Λίλα Σταμπούλογλου (συμμετέχει μέχρι να γεννήσει)

Παραστάσεις Κάθε Σάββατο μέχρι τις 27 Δεκεμβρίου

(τουλάχιστον)

Ώρα έναρξης 2200 (ακριβώς)

Πληροφορίες Tin Pan Alley Τουρναβίτου 6 Πλατεία

Ασωμάτων Θησείο Τηλ 210-3210158

httpwwwtinpanalleygrindexphpsilasserafim

λεψε με νύχια και δόντια σε μια κοινωνία που δεν δέχεται εύκολα την αναπηρίαΏρες Παράστασης Σάββατο 1800 και 2100

Κυριακή 1830

Εισιτήρια Γενική Είσοδος 16euro Μειωμένα

12euro (φοιτητές συνταξιούχοι άνω των 65 ετών

πολύτεκνοι amp εκπαιδευτικοί) και 10euro(άνεργοι)

Ομαδικό εισιτήριο 8euro

Θέατρο Μεταξουργείο Ακαδήμου 14-16

Τηλ 210-5234382

(51)

(52)

ldquoΤο Θαύμα να Νοιώθεις ΈλληναςrdquoΤου SAM CHEKWASΕ κ δ ό σ ε ι ς S e a b u r n B o o k s

άνθρωπος μένει εκεί όπου είναι θαμμένο ένα μέρος της καρδιάς τουraquo έγραψε ο Αλέξαν-

δρος Δουμάς Ο Sam Chekwas το παιδί από την Νιγη-ρία με τα φωτεινά και ερευνητικά μάτια που ήρθε από την χώρα του να σπουδάσει στην Ελλά-δα ντυμένος στο πνεύμα και την καρδιά με την αγάπη για το αληθινό το υψηλό και το ωραίο δεν μάκρυνε ποτέ από δω Τα τραίνα της ζωής του ασταμάτητα έφευγαν και γύριζαν φεύγουν και γυρίζουν με τη σημαία του χρέους με την πραμάτεια της προσφοράς με τη σοδειά της αγά-πης Σrsquo ένα ταξίδι που κρατάει χρόνια τώρα διατηρώντας την ποιότητα του σεβασμού την ευ-χέρεια της κατανόησης και την ανάγκη της συμπόρευσης στα μονοπάτια της ουσίαςhelliplaquoΌσο αναπνέω θα προβάλλω την ελληνική γλώσσα και τα ελληνικά γράμματαraquo δήλωσε σε παρου-

σίαση του βιβλίου του ο Chekwas Και με περισσή περηφάνια ανέφερε laquoΕδώ γεννήθηκαν οι τέ-χνες η φιλοσοφία και οι επιστήμες Ο Μέγας Αλέξανδρος έλεγε πως ότι δεν γιορτάζεται πεθαίνει Αυτό συμβαίνει και με τον ελληνισμό και κυρίως την ελληνική γλώσσα Όλοι εσείς πρέπει να με-ταφέρετε τον ελληνισμό όπου μπορείτε με κάθε τρόποraquo Και όχι μόνο προτρέπει αλλά και ο ίδι-ος προσπαθεί για τη διάδοση του ελληνισμού μέσα από το βιβλιοπωλείο που έχει ανοίξει στην Αστόρια της Νέας Υόρκης Το βιβλιοπωλείο αποτελεί ένα από τα laquoαξιοθέαταraquo της αμερικανικής μεγαλούπολης με τους δεκάδες χιλιάδες Ελληνοαμερικάνους Βρίσκεται στον αριθμό 33-18 της οδού Μπρόντγουεϊ και μοιάζει με συνηθισμένο συνοικιακό βιβλιοπωλείο Όμως ανάμεσα στις αγγλικές εκδόσεις υπάρχουν ράφια που ξεχειλίζουν από ελληνικούς τίτλουςmiddot η προσπάθεια του Chekwas για την προώθηση του ελληνισμού

(53)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

τα τέλη του 1944 όταν πια εί-χαν αποχωρήσει από τη χώρα μας οι δυνάμεις κατοχής του Άξονα μέλη της ηγεσίας του τότε Βασιλικού Ναυτικού ζή-τησαν την ανεύρεση και τιμω-ρία των υπεύθυνων του τορπι-

λισμού της laquoΈλληςraquo Πράγματι είχε επισημανθεί στην Κάτω Ιταλία κάποιος Stefano Toselli μηχανι-κός ο οποίος είχε δηλώσει laquoιδιωτικώςraquo ότι ήταν σε θέση να κατονομάσει τους υπεύθυνους της ανόσιας πράξηςΟι ελληνικές Αρχές λοιπόν απαίτησαν την επίσημη καταγραφή της μαρτυρίας του και να κινηθεί η δια-δικασία παραπομπής των ενόχων σε δίκη Και τότεhellip laquoέσκασε η βόμβαraquo Με εντολή του Βρετανού στρα-τάρχη Harold Alexander ανώτατου διοικητή των συμμαχικών δυνάμεων της Μεσογείου κατηγορη-ματικώς απαγορεύτηκε η συνέχιση της έρευνας Το θέμα έπρεπε να μπει στο αρχείο ndash και αυτό έγινε ευ-θύς αμέσως Κατά συνέπεια όλα όσα λέγονται ακό-μα και σήμερα σχετικά με τον τορπιλισμό της laquoΈλ-ληςraquo παραμένουν ατεκμηρίωτα Ήταν πράγματι το ιταλικό υποβρύχιο laquoDelfino raquo που βύθισε το αγκυ-ροβολημένο στην Τήνο για τον εορτασμό του Δεκα-πενταύγουστου ελληνικό πολεμικό σκάφος Και αν ναι ποιος έδωσε τη σχετική εντολή Και τι έλεγε η εντολή αυτή

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Λ ό γ χ η

ldquoΟ Πόλεμος και ο ΚόσμοςrdquoΤα Γεγονότα του rsquo40 τα πριν και οι Συνέπειες

ρόκειται για ένα τρίτομο έργο στο οποίο ο Θεόδωρος Σπυρόπου-λος παρουσιάζει αναλυτικά με εξαντλητικές λεπτομέρειες τη σημα-ντική ανασκαφή της ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΟΣΑνάμεσα στην Πελλάνα και την Σπάρτη ιδρύθηκε μια Νησιωτική

Κοινοπολιτεία στη Λιμνοθάλασσα που συνδεόταν μέσω του Ευρώ-τα με τον Λακωνικό Κόλπο Σrsquo αυτό το νησιωτικό σύμπλεγμα υπήρ-χε η Λακεδαίμων από τις αρχές της τρίτης χιλιετίας πΧ μέχρι το 1750 πΧ οπότε καταστράφηκε από την Κοσμική Θεομηνία

Κατά τη Μυκηναϊκή περίοδο υπήρξε το Ανακτορικό κέντρο της Λακωνίας όπως πιστοποιείται από το Ανάκτορο το Κυκλώπειο Τείχος τους Βασιλικούς Θολωτούς Τάφους κα Επίσης φιλοξένησε το Ανάκτορο του Μενέλαου και της ΕλένηςΠολλές γεωφυσικές και γεωπολιτικές ιδιαιτερότητες μνημειακά ευρήματα και αρ-

χαιολογικά ευρήματα οδήγησαν τον συγγραφέα να ταυτίσει σημεία και μνημεία του Λακωνικού βαθυπέδου της Λακεδαίμονος με την Πλατωνική Ατλαντίδα και να ανα-ζητήσει επιβιώσεις της υλικής πολιτειακής και πολιτισμικής κληρονομιάς της στην ιστορική Δωρική ΣπάρτηΗ πλούσια εικονογράφηση βοηθά κάθε ενδιαφερόμενο για την ελληνική αρχαιολο-

γία να παρακολουθήσει αναλυτικά τη διεξαγωγή μιας ανασκαφής σrsquo ένα χώρο που παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον

Του ΘΕΟΔΩΡΟΥ Γ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Κ α δ ρ α μ ί τ σ α

ldquoΛακεδαίμωνrdquo

(54)

ανέναν μα κανέναν δεν μπορείς να κερδίσεις ούτε καν ένα αφελές μικρό παιδί εφόσον του αφαιρείς την ελευ-θερία τού να μην συμφωνήσει μαζί σου Αν στερήσεις την ελευθερία στον άλλον και βασιλιά να τον στέψεις δεν θα διαρκέσει η συμφωνία σας Σύντο-

μα θα αισθανθεί δυσφορία θα καταλάβει ότι παγιδεύτη-κε και βρέθηκε εκεί που δεν θέλει Τα χρυσά κλουβιά τα ανακάλυψαν τύποι σαν τη γυναίκα της πρώτης ιστορί-ας του βιβλίουmiddot όμως κλειδωμένο ένα πουλί μαραίνεται Ο Ελύτης γράφει πως γίνεται να φυλακίσεις ένα αηδόνι αλλά δεν μπορείς να φυλακίσεις τον κελαϊδισμό τουΥπάρχουν όμως προσωπικότητες τόσο ανασφαλείς εξαρτημένες και εξωφρενικά εγωιστικές ώστε κρατούν κλειδωμένο το αηδόνι τους έστω και άλαλο έστω και νεκρό Ξέρουν πολύ καλά άλλωστε την τέχνη να ταρι-χεύουνΌλοι μας έχουμε συναπαντηθεί με τέτοιους χαρακτή-

ρες Δεν είναι λίγοι και γνωρίζουν να πλέκουν ιστούς σαν την αράχνη Όσο πιο εξαρτημένοι είμαστε εμείς οι ίδιοι τόσο τσιμπάμε στους χειρισμούς τους Ο ελεύθε-ρος ο ανεξάρτητος άνθρωπος δεν τους ανέχεται γρή-γορα κάνει πέρα σύντομα κόβει μαζί τους τις διαπραγ-ματεύσεις Όμως πόσοι είμαστε εντελώς ανεξάρτητοι Όλοι έχουμε τις πληγές μας τα μειονεκτήματα μας τα παθήματα και τα πάθη μας Όλοι κουβαλάμε στο αίμα μας τους πειρασμούς της τρέλας Παρά ταύτα πάντα υπάρχει τρόπος να γιατρεύεσαι όταν όντως το αποφασί-ζεις διότι η υγεία είναι πιο επιθετική και δυναμική από την αρρώστια

ldquoΣιωπάς για να ακούγεσαιrdquo

Της ΜΑΡΩΣ ΒΑΜΒΟΥΝΑΚΗ Ε κ δ ό σ ε ι ς Ψ υ χ ο γ ι ό ς

(55)

STREETART

(56)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

( φωτογραφίες - Ανδρέας Τσάκαλης )

ΟΌ π ο ι ο ς θ έ λ ε ι να θαυμάσει έργα Τέχνης από καλλιτέχνες με μεράκι και πάθος δεν χρειάζεται να πηγαίνει μόνο σε εκθεσιακούς χώρους Ένας τοίχος παλιός μια λεπτομέ-ρεια στην πόρτα κάγκελα ή και σημεία του δρόμου είναι ικανά να εμπνεύσουν Μπο-ρούν να δώσουν βάση στον λαϊκό καλλιτέχνη να δημιουργήσει και να μεταμορφώσει Όταν ένας άνθρωπος θέλει να εκφραστεί μέσα από την τέχνη θα βρει laquoτελάραraquo γύρω του Θα βρει τρόπο να στείλει το μήνυμά του Θα επικοινωνήσει με τον θεατή θα τον κάνει να σκεφτεί να χαμογελάσει να λυπηθεί Θα του δημιουργήσει έντονα συναισθήματα χρησι-μοποιώντας απλά φτηνά χρώματα και το ταλέντο τουΗ τέχνη λοιπόν που μπορείς ελεύθερα να δεις και να θαυμάσεις στους πιο απίθανους χώρους ίσως και στην ίδια τη γειτονιά σου χωρίς εισιτήρια και προσκλήσεις λέγεται street art

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

(57)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

STREET ART

(58)

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

Δώρα Η Αλεξάνδρα όμορφη κι αριστο-κρατική από καλή και πλούσια οικο-γένεια φαντάστηκε πως στο πρόσωπο του αρρενωπού Νιόνιου θα έβρισκε την αδελφή ψυχή το άλλο μισό της για να ζήσει μαζί του τη ζωή που ονει-ρευόταν Όμως ο ωραίος της σύζυγος ndashθα διαπίστωνε γρήγοραndash καταδυνα-στευόταν από την Αργίνη μάνα σκλη-ρή και πεθερά ακόμη σκληρότερηhellip Ποτέ ο γιός δεν μπόρεσε να απαλλαγεί από την αρπάγη αυτής της μάνας κι έτσι η Αλεξάνδρα έμαθε να ζει στο πε-ριθώριο της ζωής των τριών τους κά-νοντας υπομονή για χάρη του παιδιού της και γιατί στο βάθος η ελπίδα την έκανε να πιστεύει ότι ίσως μια ημέρα όλα αλλάξουνhellip Η ελπίδα το μόνο όπλο του απελπισμένουhellipΤον απολογισμό αυτής της ζωής

εγκλωβισμένης στη ερημιά του έρω-τα μιας ζωής πολιτικών αγώνων για ένα καλύτερο αύριο διηγείται η Αλε-ξάνδρα γιαγιά πια στη μικρή εγγονή που έχει τrsquo όνομά τηςhellip

ldquoΜια Κυρ ιακή με την Αλεξάνδραrdquoεκδ Ωκεανός

(Η Δώρα Νικολαΐδου γεννήθηκε στην Αθήνα Πήρε πανεπιστημιακό τίτλο σπουδών από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων με ειδίκευση στην Ψυχολογία Σήμερα είναι τελειόφοιτος του Ελληνικού Ινστιτούτου Νευροφυτοθεραπείας και Ανάλυσης του Χαρακτήρα (ΕΙΝΑ) και ασκεί επαγγελματικά τη Συμβουλευτική ως Σύμβουλος Ψυχικής ΥγείαςΕιδικεύεται και παρέχει Συμβουλευτική Ψυχολογική Υποστήριξη σε Γυναικεία Θέματα Έχει μετεκπαιδευτεί στις πλέον σύγχρονες τεχνικές θεραπείας του Μετατραυματικού Στρες (Brain Spotting και CMR)Το laquoΜια Κυριακή με την Αλεξάνδραraquo είναι το πρώτο μυθιστόρημά της)

Νικολαίδου

Avokiddo-Ελληνικές

εφαρμογές για παιδιά

(08)

Καθοδηγώντας τους μέσα από διαδρόμους λα-βυρίνθων το παιδί συναντάει μια σειρά από γρίφους τους οποίους επιλύει επιστρατεύο-ντας τη λογική την παρατηρητικότητα και τη μνήμη τουΤο laquoAvokiddo Emotionsraquo είναι ένα διασκεδα-

στικό παιχνίδι αλληλεπίδρασης το οποίο στο-χεύει στην εξοικείωση του παιδιού με μια πλει-άδα βασικών συναισθημάτωνΤο laquoBeck and Boraquo είναι ένα διαδραστικό παζλ

εικόνων τις οποίες το παιδί καλείται να συνθέ-σει κομμάτι κομμάτι χρησιμοποιώντας τη λο-γική και τη δημιουργική φαντασία τουΤέλος το laquoAvokiddo ABC Rideraquo είναι μια πρω-

τότυπη εφαρμογή που έχει ως κύριο στόχο την εκμάθηση του αγγλικού αλφαβήτουΚαι οι τέσσερεις εφαρμογές είναι διαθέσιμες

και μπορούν να τις κατεβάσουν όσοι διαθέτουν κινητά ή πινακίδες αφής από τα ηλεκτρονικά καταστήματα Google Play ή Apple StoreΕίναι αξιοσημείωτο ότι αυτές οι εφαρμογές

μπορούν να χρησιμοποιηθούν από παιδιά ανε-ξάρτητα της γλώσσας που μιλούν εφόσον ο τρόπος σκέψης οι ανάγκες και οι επιθυμίες εί-ναι παρόμοιες σε όλα τα παιδιάΙδιαίτερη χαρά δίνει στους ιδρυτές της

Avokiddo ότι μια από τις εφαρμογές τους (το Avokiddo Emotions) χρησιμοποιείται συστη-ματικά στην εκπαίδευση παιδιών με ειδικές ανάγκες και ιδιαίτερα σε παιδιά με αυτισμό βοηθώντας τα να κατανοήσουν και να εκφρά-σουν καλύτερα τα συναισθήματά τουςΕπίσης το Avokiddo ABC Ride χρησιμοποιεί-

ται σε πολλά σχολεία και νηπιαγωγεία της Αμε-ρικής ως συνοδευτικό εργαλείο για την εκμά-θηση της αλφαβήτου και στην εξάσκηση του συλλαβισμού

Η Avokiddo είναι μια εταιρία παραγωγής παιδικών εκπαιδευτικών εφαρμογών για κι-νητά και πινακίδες αφής (iOS και android) που δημιουργήθηκε πριν από 2 χρόνια από τους Βαγγέλη Κατσαντώνη Ελπίδα Βούλ-γαρη και Διονύση Βούλγαρη με έδρα την ΠάτραΟι εφαρμογές της απευθύνονται κυρίως

σε παιδιά προσχολικής ηλικίας αλλά και σε μεγαλύτερα παιδιά Απευθύνονται επίσης στους γονείς σε εκπαιδευτικούς και εκπαι-δευτικά ιδρύματα τα οποία θέλουν να χρησι-μοποιήσουν τη σύγχρονη τεχνολογία ως μέ-σο εκμάθησης και επιμόρφωσηςΗ πιο πρόσφατη εφαρμογή που δημιούργη-

σε η εταιρεία ονομάζεται laquoThinkrollsraquo Πρό-κειται για ένα παιχνίδι λογικής με πρωτα-γωνιστές 18 διασκεδαστικούς χαρακτήρες

(09)

-Προσευχή ενάντια στους εφιάλτες

Οι άνθρωποι που υποφέρουν κατά διαστήματα από εφιάλτες πρέ-πει να προσπαθήσουν να αποκτήσουν έλεγχο των ονείρων τους Αυτό διατείνεται ο νευροφυσιολόγος Ντετλέβ Λίνκε από το Πα-νεπιστήμιο της Βόννης ο οποίος είναι ειδικός στις διαταραχές του ύπνου Με λίγη προσπάθεια και εξάσκηση οποιοσδήποτε μπορεί να ξεφύγει από ένα κακό όνειρο Το θέμα είναι να προετοιμαστεί πριν πέσει να κοιμηθείΜε ποιους τρόπους λοιπόν είναι δυνατόν να laquoκαταπολεμηθούνraquo

οι εφιάλτες Οι ασθενείς του Λίνκε δοκίμασαν με προτροπή του κάποιες τεχνικές οι οποίες στηρίζονται σε διάφορα παγκόσμια φι-λοσοφικά ndash θρησκευτικά συστήματα Ορισμένοι για παράδειγμα οραματίζονταν αίσιο τέλος σε κάποιον εφιάλτη που επαναλαμβα-νόταν για μεγάλο χρονικό διάστημα κατά τη διάρκεια του ύπνου τους Άλλοι εστιάζονταν σε ευχάριστες σκέψεις πριν αποκοιμη-θούν Ωστόσο η προσευχή ήταν μια από τις πιο απλές τεχνικές η οποία βοηθούσε στο να καταπολεμηθούν αποτελεσματικά οι εφιάλ-τεςΑρκετοί από τους ασθενείς του Λίνκε τη χρησιμοποιούν και όπως

επισημαίνει ο ίδιος έχουν παρατηρήσει θετικά αποτελέσματα

(10)

Ο πολιτισμός που αναπτύχθηκε στον ελλαδικό χώρο εδώ και τουλάχιστον 3500 χρόνια θεμελί-ωσε μια διατροφή βασισμένη κατά κύριο λόγο στην πλούσια χλωρίδα του τόπου Στις μέρες μας αυτή η διατροφική γνώση έχει αρχίσει να χάνε-ται Ο άνθρωπος των συγχρόνων μεγαλουπόλεων ούτε συλλέγει ούτε ασχολείται με την παραγω-γή της τροφής του Αγνοεί ακόμα και τα βρώσιμα άγρια χόρτα που φυτρώνουν στον κήπο του αν διαθέτει κήποΟ Σωτήρης Λυμπερόπουλος είναι ένας νεαρός

επιχειρηματίας ιδρυτής της ιστοσελίδας Ραδίκι (wwwradikicom) Μέσω αυτής απευθύνεται σε ανθρώπους που αναζητούν αγνά και φρέσκα προ-ϊόντα διατροφής προσφέροντας μια σειρά υπηρε-σιών Στο Ραδίκι πιστεύουν ότι ο άνθρωπος πρέ-πει να επιστρέψει σε πρωταρχικές ανεπεξέργαστες μορφές τροφής και να αφήσει πίσω του τα βιομη-χανοποιημένα τρόφιμαΑν και υπάρχει μεγάλη ποικιλία χόρτων σε όλα

τα μέρη της χώρας μας η σωστή συλλογή τους απαιτεί εξειδικευμένες γνώσεις και μεγάλη προ-σοχήmiddot μια λανθασμένη επιλογή μπορεί να έχει δυ-σάρεστα αποτελέσματα Η ομάδα του Ραδίκι λοι-πόν ταξιδεύει στην Ελλάδα αναζητά τα καλύτερα άγρια χόρτα και φροντίζει να φτάσουν στους κα-ταναλωτές φρέσκα με το μικρότερο δυνατόν πε-ριβαλλοντολογικό κόστος Συλλέγει περισσότε-ρα από 50 διαφορετικά είδη χόρτων και βοτάνων ανάλογα με την εποχή Συνεργάζονται μόνο με μάγειρες και ιδιώτες που αναγνωρίζουν την αξία της φυσικής τροφής

-Μαζεύοντας άγρια χόρτα και βότανα

(11)

μέρες( του Νικόλα Σεγκούντο )

(12)

μέρες

(13)

άθε χρόνο όλο και

λιγότερο ηλιακό φως φθάνει στην

επιφάνεια της Γης Κανένας δεν

μπορεί να εξηγήσει γιατί συμβαίνει

αυτό^ τι προκαλεί δηλαδή τη μείωση

του φωτός ή τι επιδράσεις θα έχει

στο μέλλον Επιπλέον ελάχιστοι

επιστήμονες γνωρίζουν ότι υφίσταται

αυτό το φαινόμενο και δεν υπάρχουν

πολλές σχετικές μελέτες

ο φαινόμενο της μείωσης του φωτός εντοπί-στηκε για πρώτη φορά το 1985 Εκείνη τη χρο-νιά Ατσούμου Οχμούρα από το Ομοσπονδιακό Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Σουηδίας πραγματο-ποιούσε μια μελέτη για το κλίμα και την ατμο-σφαιρική θερμότητα Στα πλαίσια της εργασίας

του βρισκόταν και η σύγκριση μετρήσεων ηλιοφάνει-ας οι οποίες είχαν καταγραφεί από διάφορα ευρωπαϊκά ινστιτούτα από τη δεκαετία του 1960

(13)

μέρες

Τότε ο Οχμούρα διαπίστωσε προς μεγάλη έκπληξή του ότι υπήρ-χαν μεγάλες αποκλίσεις ανάμεσα στις μετρήσεις των τριών προη-γούμενων δεκαετιών Μέσα σε 30 χρόνια η ποσότητα του ηλιακού φωτός που έφθανε στη Γη είχε μειωθεί κατά 10 τοις εκατό Με άλλα λόγια οι μέρες είχαν αρχίσει να γίνονται σκοτεινότερες από αυτές του παρελθόντοςΤα αποτελέσματα της έρευνάς του δημοσιεύθηκαν το 1989 αλλά η

επιστημονική κοινότητα αγνόησε τις διαπιστώσεις του Οχμούρα θε-

(14)

(15)

το 1958 έως το 1992 Σύμφωνα με τη μελέτη τους το ηλιακό φως που έφθανε στην επιφά-νεια του πλανήτη μας μειωνόταν κάθε χρόνο κατά 023 έως 032 τοις εκατό Παρόλο που η μείωση αυτή δεν είναι ορατή στο μάτι μπορεί να επηρεάσει σημαντικά τα διάφορα οικοσυ-στήματα της Γης εφόσον έχει άμεση επίδραση στον ρυθμό φωτοσύνθεσης των φυτώνΤον τελευταία χρόνια λοιπόν μετά και

από τη μελέτη των δύο Ισραηλινών όλο και περισσότεροι επιστήμονες έχουν αρχίσει να ασχολούνται με το θέμα Έχουν πειστεί πλέ-ον ότι οι διαφορές στη ηλιοφάνεια είναι σημα-ντικά μεγάλες ώστε να οφείλονται σε ανεπαρ-κείς μεθόδους μέτρησηςΑν και αρκετές έρευνες βρίσκονται σε εξέλι-

ξη οι εκτιμήσεις των επιστημόνων είναι ότι το φαινόμενο δεν οφείλεται σε κάποια μείω-ση της ακτινοβολίας του Ήλιου Η εξήγηση όπως πιστεύουν πρέπει να βρίσκεται στην ατμόσφαιρα του πλανήτη μας Φαίνεται ότι η ατμόσφαιρα φιλτράρει μέρος της ηλιακής ακτινοβολίας που βρίσκεται στην περιοχή του ορατού φωτός και του υπέρυθρου ενώ δεν επηρεάζονται οι υπεριώδεις ακτινοβολίες Η ατμοσφαιρική μόλυνση είναι ένας από τους παράγοντες αν και μάλλον όχι ο βασικός που συμβάλει στο φαινόμενο Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι σύντομα

θα προσδιορίσουν τα βασικά αίτια του φαινο-μένου ώστε να αποτρέψουν τις όποιες διατα-ραχές στα οικοσυστήματα του πλανήτη μας Το ενθαρρυντικό πάντως είναι ότι χάρη στα μέτρα κατά της ατμοσφαιρικής ρύπανσης τα οποία έχουν αρχίσει να λαμβάνονται από διά-φορα κράτη τις δύο τελευταίες δεκαετίες πα-ρουσιάζεται στασιμότητα ή ακόμη και αντι-στροφή του φαινομένου όπως τουλάχιστον δείχνει μια σχετική έρευνα που έγινε για τη Γερμανία

ωρώντας ότι η διαφορά αυτή οφειλόταν στις ανεπαρκείς μεθόδους μέτρησης του παρελθό-ντος Την ίδια τύχη είχαν και οι έρευνες άλ-λων επιστημόνων σχετικά με τη μείωση της ηλιοφάνειας στην Ανταρκτική την Αρκτική και την Ιαπωνία οι οποίες παρουσιάστηκαν στη δεκαετία του 1990Τα πράγματα ωστόσο άλλαξαν το 2001

όταν οι Τζέραλντ Στάνχιλ και Σαμπτάι Κοέν από το Κέντρο Ηφαιστειολογίας του Ισραήλ συνέκριναν μετρήσεις της ηλιοφάνειας από

(15)

(ldquoΤο παιδί και το ζωγραφισμένο λιοντάριrdquo είναι ο κατεξοχήν ειρωνικός μύθος που δείχνει πώς ο άνθρωπος δίχως να το καταλαβαίνει γίνεται θύμα των ίδιων των ενεργειών του)

Θήβακαι η ΣαμαρκάνδηΗ

Εικονογραφηση Λιάνα Ιωαννίδου

(16)

(17)

ή ο ι μηχανές τ ο υ π ε π ρ ω μ έ ν ο υ

ια φορά και έναν καιρό ήταν κάποιος γέρος που είχε έναν γιο μονάκριβο Αυτός ο νεαρός ήταν πολύ θαρραλέος και του άρεσε να πηγαίνει κυνήγι

Μια νύχτα ωστόσο ο γέρο-πατέρας του είδε στον ύπνο του ότι τον γιόκα του τον εξολόθρευσε λιοντάρι Τρόμα-ξε μην τυχόν αληθέψει το φρικτό όνειρο και πρόστα-ξε να χτίσουν ένα δωμάτιο υπερυψωμένο πάνω από το έδαφος Εκεί μέσα έκλεισε τον γιο του και έβαλε ολό-γυρα ανθρώπους να τον φυλάνε Γύρω-γύρω στους τοί-χους αυτής της φυλακής είχαν ζωγραφιστεί κάθε λογής ζώα για να τα βλέπει ο έγκλειστος νεαρός και να ευφραί-νεται Ανάμεσά τους υπήρχε και η εικόνα ενός λιονταρι-ού Το αγόρι εντούτοις όσο περισσότερο κοίταζε τούτες τις τοιχογραφίες τόσο μεγάλωνε η στενοχώρια του

Με τα πολλά σταμάτησε κάποια φορά μπροστά στη ζω-γραφιά του λιονταριού και της έκανε τα παράπονά του laquoΚαταραμένο τέρας εξαιτίας σου τα παθαίνω αυτά Επει-δή σε είδε ο πατέρας μου σε εκείνο το ψευτο-όνειρο πρέπει τώρα εγώ να μένω κλειδωμένος εδώ μέσα σαν κοκόνα στον γυναικωνίτη Μωρέ θα δεις τι θα σου κάνωraquo

( του Ιωάννη Κωνσταντάκου )

(17)

Και ευθύς βάλθηκε να βαράει με το χέρι του τον τοίχο για να βγάλει τα μάτια του λιονταρι-ού Έτσι όμως μπήχτηκε ένα ξυλόκαρφο στο δάχτυλό του κάτω από το νύχι Κατόπιν η πλη-γή αυτή κακοφόρμισε ο αδένας πρήστηκε και στο τέλος ισχυρός πυρετός έπιασε το παιδί και το έστειλε στον άλλο κόσμο

Με αυτόν τον τρόπο το λιοντάρι έστω και απλώς ζωγραφισμένο στάθηκε μοιραίο για τον νεαρό μας και τα τεχνάσματα του γέρο-πατέρα δεν ωφέλησαν σε τίποτε

Το παραπάνω παραμύθι σώζεται σε μερικά χειρόγραφα με συλλογές αρχαίων αισώπειων μύθων Η γραπτή αποτύπωσή του χρονολογεί-ται γύρω στον 2ο αιώνα μΧ Στην προφορική παράδοση τού αρχαίου κόσμου θα κυκλοφο-ρούσε ασφαλώς από νωρίτερα

Η πλοκή του αναπαράγει ένα σχήμα πολύ δι-αδεδομένο σε παλαιούς μύθους και θρύλους Ο ήρωας δέχεται προφητεία για κάτι πολύ δυσά-ρεστο που είναι πεπρωμένο να συμβεί Αμέ-σως φροντίζει να πάρει μέτρα ώστε να αποφύ-γει την εκπλήρωση της πρόρρησης Εντούτοις ακριβώς οι ενέργειες που κάνει για να αποτρέ-ψει το μοιραίο γεγονός θέτουν σε κίνηση τον

(18)

(19)

μηχανισμό που οδηγεί αμείλικτα στην πραγμα-τοποίησή του Πρόκειται για τον κατεξοχήν ει-ρωνικό μύθο που δείχνει πώς ο άνθρωπος δί-χως να το καταλαβαίνει γίνεται θύμα των ίδιων των ενεργειών του

Το αρχετυπικό παράδειγμα αυτής της μυ-θοπλαστικής κατασκευής είναι η ιστορία του Οιδίποδα Τούτος πηγαίνει στο μαντείο των Δελφών και μαθαίνει από τον χρησμό ότι θα σκοτώσει τον πατέρα του και θα παντρευτεί τη μητέρα του Θαρρώντας ότι γονείς του είναι το βασιλικό ζεύγος της Κορίνθου που τον περι-μάζεψε και τον ανάθρεψε από βρέφος ο νεαρός Οιδίπους αποφασίζει να μην ξαναγυρίσει στην πόλη όπου μεγάλωσε Αντί γιrsquo αυτό ακολουθεί άλλον δρόμο προς την κατεύθυνση της Θήβας - της κρυφής και άγνωστης στον ίδιο γενέτειράς του Όμως ακριβώς πάνω σε εκείνον τον δρό-μο συναντάει τον αληθινό πατέρα του τον Λάιο και τον φονεύει σε συμπλοκή Στο τέλος ο δρό-μος του τον φέρνει στη Θήβα όπου παντρεύε-ται τη χήρα βασίλισσα Ιοκάστη τη φυσική μη-τέρα του Οι ίδιες οι προφυλάξεις που παίρνει ο ήρωας ενάντια στον τρομερό χρησμό τον οδη-γούν άθελά του να υλοποιήσει κατά γράμμα το

περιεχόμενο της πρόρρησης Ο Γάλλος ποιητής Ζαν Κοκτώ που συνέθεσε μία από τις πιο συ-ναρπαστικές σύγχρονες διασκευές του οιδιπό-δειου μύθου ονόμασε αυτή τη διαδικασία laquoμη-χανή της Κόλασηςraquo

Δεν ήταν αποκλειστικό κτήμα των Ελλήνων το μυθικό τούτο σχήμα Απεναντίας απαντά από παλιά στην Ανατολή

Μια αρχαία αιγυπτιακή νουβέλα που σώ-ζεται ημιτελής σε πάπυρο του 13ου αιώνα πΧ και τιτλοφορείται συνήθως Ο καταδικασμένος πρίγκιπας αρχίζει με παρόμοιο δυσοίωνο τρό-πο Ο Αιγύπτιος φαραώ δέχεται προφητεία πως ο νεογέννητος γιος του είναι μοιραίο να βρει τον θάνατο είτε από κροκόδειλο είτε από φίδι είτε από σκύλο Γιrsquo αυτό ο μονάρχης χτίζει ασφαλές σπίτι στη μέση της ερήμου και εκεί μέσα κλεί-νει τον γιο του μαζί με υπηρετικό προσωπικό ώστε να τον φυλάξει από τον κίνδυνο (ας θυ-μηθούμε τον δειλό γέροντα της αισώπειας διή-γησης) Ο έγκλειστος νεαρός φυσικά δυσανα-σχετεί και τελικά ξεφεύγει ταξιδεύει στη Συρία και κερδίζει τη βασιλοπούλα της για γυναίκα του Τούτη αναλαμβάνει στη συνέχεια τον ρόλο του φύλακα φρουρεί τον άντρα της με μεγάλη

(Οι ίδιες οι προφυλάξεις που παίρνει ο ήρωας ενάντια στον τρομερό χρησμό τον οδηγούν άθελά του να υλοποιήσει κατά γράμμα το περιεχόμενο της πρόρρησης)

(19)

(20)

προσοχή και δεν τον αφήνει να ξεμυτίσει έξω μοναχός του Όμως τα θηρία της μοίρας πα-ραμονεύουν τον πρίγκιπα Παρά τρίχα γλυ-τώνει από το δάγκωμα του φιδιού χάρη στην επαγρύπνηση της συζύγου του Κατόπιν το σκυλί τον παίρνει στο κυνήγι και ο κροκό-δειλος καραδοκεί μέσα στη λίμνη Δυστυχώς το τέλος του κειμένου έχει χαθεί και η έκβα-ση μένει ανεπιβεβαίωτη Δεν ξέρουμε αν ο νε-αρός ήρωας εντέλει φονευόταν ή γλύτωνε το πεπρωμένο του

Αργότερα το ίδιο αφηγηματικό πρότυ-πο βρήκε την κλασική ανατολίτικη έκφρα-σή του στην περίφημη παραβολή για τον βεζί-ρη και τον θάνατο Το παλαιότερο πρόπλασμα αυτής της διήγησης το διαβάζουμε στο εβραϊ-κό Ταλμούδ το πελώριο συμπίλημα από διδα-σκαλίες των ραβίνων της ρωμαϊκής εποχής που συγκροτήθηκε γύρω στο 400 με 500 μΧ

Κατόπιν η ιστορία έγινε εξαιρετικά δημο-φιλής στην περσική παράδοση εμπνέοντας μυστικιστές ποιητές όπως τον Ρουμί και τον Φαρίντ ουντ-Ντιν Αττάρ Κυκλοφορεί ακόμη και σήμερα ως διδακτικός μύθος στις παρα-δόσεις των Σούφι Οι ήρωες ποικίλλουν από τη μία παραλλαγή στην άλλη

(21)

(Το ειρωνικό και τραγικό συνάμα σε τέτοιους μύθους είναι ότι ο ήρωας χαντακώνεται από τις ίδιες τις πράξεις του Οι αποφάσεις που παίρνει θαρρώντας πως θα του βγουν σε καλό φέρνουν την καταστροφή του)

Κατά την πιο διάσημη εκδοχή ο χαλίφης της Βαγδά-της αντίκρισε μια μέρα τον πιστό βεζίρη του να μπαίνει τρο-μαγμένος και κατάχλωμος στην αίθουσα του θρόνου laquoΣώσε με αφέντηraquo εκλιπαρούσε ο αξιωματούχος και ευθύς εξήγη-σε στον ηγεμόνα την αιτία της ταραχής του laquoΚαθώς ερχό-μουν σήμερα το πρωί στην υπηρεσία μου στο παλάτι είδα τον Θάνατο να τριγυρίζει μέσα στην πόλη Μόλις με πήρε το μάτι του αμάν - μου έριξε ευθύς ένα βλέμμα τόσο άγριο και φονι-κό Προφανώς έχει έρθει για να με πάρει Σε ικετεύω ηγεμόνα μου άφησέ με να φύγω τώρα αμέσως με ένα από τα πιο γοργά άλογα των βασιλικών στάβλων σου Αν καλπάσω με όλη μου τη δύναμη μπορεί απόψε κιόλας να βρεθώ ασφαλής πέρα μα-κριά στη Σαμαρκάνδηraquo

Ο χαλίφης εκτιμούσε τον βεζίρη του και μετά χαράς του έδωσε την άδεια Λίγα λεπτά αργότερα ο άνθρωπός μας κάλ-παζε έξω από τις βορειοανατολικές πύλες της πόλης Όμως ο χαλίφης δεν ησύχασε Καταπώς το συνήθιζε μεταμφιέ-στηκε σε κοινό υπήκοο και βγήκε στην αγορά για να διαπι-στώσει ιδίοις όμμασι αν κυκλοφορούσε τωόντι ο Θάνατος στην πρωτεύουσά του Και πράγματι τον είδε ο φονικός άγ-γελος τριγυρνούσε στο παζάρι ψηλός και τυλιγμένος στα μαύρα αγγίζοντας πού και πού κάποιον γέροντα στον ώμο ή παραμερίζοντας για να μην πέσουν πάνω του τα παιδιά που έπαιζαν κυνηγητό Ο χαλίφης τον πλησίασε Ο Θάνα-τος αναγνώρισε αμέσως τον ηγεμόνα και τον χαιρέτισε με βαθειά σεβαστική υπόκλιση Τότε ο χαλίφης πήρε το θάρ

(22)

ρος να τον ανακρίνει laquoΟ βεζίρης μου είναι καλός και χρήσιμος άνθρωπος Οι υπηρεσίες του μου εί-ναι πολύτιμες Γιατί βάλθηκες να τον τρομοκρα-τήσεις σήμερα Γιατί τον αγριοκοίταξεςraquo Ιδού τι αποκρίθηκε ο Θάνατος laquoΒασιλιά μου τον κοί-ταξα όντως αλλά όχι άγρια Η ματιά μου ήταν απλώς βλέμμα έκπληξης Απόρησα που τον αντί-κρισα εδώ στη Βαγδάτη Βλέπεις είναι γραμμέ-νο ότι πρέπει να τον πάρω απόψε - όχι όμως εδώ αλλά πέρα μακριά στη Σαμαρκάνδηraquo

Το ειρωνικό και τραγικό συνάμα σε τέ-τοιους μύθους είναι ότι ο ήρωας χαντακώνεται από τις ίδιες τις πράξεις του Οι αποφάσεις που παίρνει και οι ενέργειες που κάνει θαρρώντας πως θα του βγουν σε καλό φέρνουν ανελέητα την καταστροφή του Μοναχός του ανεπίγνω-στα με τις επιλογές και τους τάχα έξυπνους υπολογισμούς του υφαίνει τα βρόχια όπου θα πιαστεί

Το πεπρωμένο προδιαγράφει απλώς μια δυσοί-ωνη εξέλιξη αυτήν όμως την υλοποιεί τελικά ο ίδιος ο άνθρωπος με τις πρωτοβουλίες και τα σφάλματά του Η ελεύθερη βούλησή του συνερ-γάζεται με τη μοίρα για να εκπληρώσουν και οι δύο μαζί το δύστυχο αποτέλεσμα Θυμόμαστε τα λόγια του Σεφέρη στο ποίημά του για τον Ευ-

ριπίδη τον τραγικότατο των δραματουργών laquoΕίδε τις φλέβες των ανθρώπων σαν ένα δίχτυ των θεών όπου μας πιάνουν σαν τrsquo αγρίμιαraquo Το δίχτυ όπου οι άνθρωποι παγιδεύονται από τους θεούς είναι το ίδιο το πλέγμα από τις φλέβες μας - δηλαδή η ιδιοσυγκρασία και η φύση μας ο χαρακτήρας μας που καθορίζει την πορεία της ζωής μας

Τι μπορούν να σημαίνουν τέτοιες ιστο-ρίες για εμάς σήμερα Υποδηλώνουν άραγε πως η μοίρα μας είναι προδιαγεγραμμένη και αναπότρεπτη Πως ότι και να κάνουμε δεν ωφελεί και το μόνο που μας μένει είναι να κα-θίσουμε και να περιμένουμε μοιρολατρικά τις εξελίξεις με σταυρωμένα τα χέρια Όχι απαραί-τητα Ο μύθος μπορεί να διαβαστεί αλλιώς σε βαθύτερο επίπεδο αυτοσυνειδησίας Οι αρχαίοι αφηγητές ίσως προσπαθούν να επιστήσουν την προσοχή μας στην ίδια την προσπάθειά μας να αποφύγουμε πάση θυσία εκείνο που μας φοβί-ζει Ο σύγχρονος πολιτισμός μας έχει καταντή-σει η κατεξοχήν κουλτούρα της φυγής Διαρ-κώς τρέχουμε να ξεφύγουμε από τα δυσάρεστα καθέκαστα της ζωής που μας τρομάζουν Τους γυρίζουμε την πλάτη και με μεγάλες δρασκελι-ές πηδούμε και καλπάζουμε μακριά τους αντί

(23)

να στραφούμε και να τα αντιμετωπίσουμε όταν έλθει η κρί-σιμη ώρα Πασχίζουμε να δραπετεύσουμε από τον χρόνο με τονωτικές ενέσεις ουσιών και πλαστικές εγχειρήσεις Κά-νουμε μαραθώνιο αγώνα δρόμου ώστε να ξεπεράσουμε την ανασφάλεια για το αύριο συσσωρεύοντας καταθέσεις και ομόλογα στις τράπεζες Πάνω από όλα τιναζόμαστε μακριά για να διαφύγουμε από την ανία και το αίσθημα του κενού Οι νεότεροι θαρρούν πως το καταφέρνουν με το να λικνί-ζονται μέσα σε μισοσκότεινα κέντρα υπό τους ήχους εκκω-φαντικής μουσικής Οι κάπως μεγαλύτεροι διαλέγουν ορ-γανωμένες διακοπές μαθήματα γιόγκα ή προσήλωση στα ευαγγέλια του λάιφ-στάιλ

Καμία από αυτές τις δραστηριότητες δεν είναι αναγκα-στικά κακή ή κατακριτέα καθrsquo εαυτήν Πλην όμως δεν εξυ-πηρετούν ιδιαίτερα ως μέσα φυγής διότι εκείνο που φο-βόμαστε εξακολουθεί να μας παραμονεύει στην επόμενη γωνία Τούτο είναι ενδεχομένως το νόημα των παλαιών μύθων δεν ωφελεί να τρέχουμε για να ξεφύγουμε από τον φόβο Καλύτερα να ζούμε τις μέρες μας με κανονικό βημα-τισμό με ησυχία ψυχής και με πληρότητα χωρίς το λαχά-νιασμα της διαρκούς απεγνωσμένης απόδρασης Και όταν μας πλησιάσει το δυσοίωνο τότε να έχουμε το κουράγιο να το αντιμετωπίσουμε κατά πρόσωπο δίχως να αποστρέφου-με το βλέμμα ή να το βάζουμε στα πόδια Αυτό είναι μήνυμα πολύτιμο για όλους τους οδοιπόρους που παίρνουν κάποτε τον δρόμο είτε για τη Θήβα είτε για τη Σαμαρκάνδη

(Οι αρχαίοι αφηγητές ίσως προσπαθούν να επιστήσουν την προσοχή μας στην ίδια την προσπάθειά μας να αποφύγουμε πάση θυσία εκείνο που μας φοβίζει)

Ντούσανέ ν α π α ι δ ί θ α ύ μ α α π ό τ η ν Σ ε ρ β ί α

δώδεκαετών

Κρτόλιτσε

(24)

( π α ρ ο υ σ ί α σ η )

Ένα εντεκάχρονο αγόρι από τη Σερ-βία έχει την ικανότητα να ζωγραφίζει με έναν απλό μαρκαδόρο θέματα από το ζω-ικό και φυτικό βασίλειο με μια απίστευ-τη δεξιοτεχνία

Τα σχέδιά του αποτυπώνουν εικόνες άγριας ζωής Εικόνες σύγχρονες ή εικόνες που υπήρχαν πριν εκα-τομμύρια χρόνια Τα σχέδια του Σέρβου Ντούσαν Κρτόλιτσε ως επί το πλείστον με στυλό και μολύβι είναι εντυπωσιακά πολύ ζωντανά και θεωρείται ένα πολλά υποσχόμενο παιδί-θαύμα Αν και μόλις 12 χρο-νών έχει στο ενεργητικό του τρεις ατομικές εκθέσεις των έργων του σε εθνικό επίπεδο και μάλιστα οι δύο πρώτες ήταν πριν τα οκτώ χρόνια του

(25)

( π α ρ ο υ σ ί α σ η )

( επιμέλεια - Νικόλας Σεγκούντος )

(26)

Η καριέρα του ξεκίνησε από μόλις δύο ετών Οι γονείς του δεν έδωσαν σημασία στο πρώτο σχέδιό του κάτι που έμοιαζε απροσδιόριστα με φάλαινα Όσο περνούσε όμως ο καιρός και αυξανόταν ο όγκος του χαρτιού που κατανάλωνε για ζωγραφική ο μι-κρός Ντούσαν οι γονείς του άρχισαν να παρατηρούν ότι το παιδί τους είχε ταλέντο Ζήτησαν λοιπόν τη γνώμη ενός παιδοψυχολόγου Ο ειδικός εντυπωσιά-στηκε από το μικρό αγόρι ndashπαχουλό με γλυκό πρό-σωπο που μιλούσε με ασυνήθιστα ελκυστικό τρόπο Το εντυπωσιακότερο όμως ήταν ότι παρουσίαζε ένα υψηλό επίπεδο συναισθηματικής νοημοσύνης Οι γνώσεις του Ντούσαν για τον κόσμο των ζώων

είναι εκπληκτικές Όταν οι γονείς του αγόρασαν την πληρέστερη σύγχρονη εγκυκλοπαίδεια ζώων χρειάστηκε λιγότερο από τρεις εβδομάδες για να την αποτυπώσει στο μυαλό του λέξη προς λέξη Γνωρί-ζει όλες τις γεωλογικές εποχές του πλανήτη μας και τα ζώα που περιπλανιούνταν σε αυτόν στη διάρκειά τους Απαγγέλει με άνεση τα 65 είδη μαρσιποφόρων που υπάρχουν σήμερα Και όταν μεγαλώσει φιλοδο-ξεί να ασχοληθεί με την επιστήμη της ζωολογίας και να γράψει ένα βιβλίο για τα ζώαΜικρότερος όπως αναφέρει ο πατέρας του Ντού-

σαν ήταν πολύ δραστήριος και laquoαπορροφούσεraquo σε μικρό χρονικό διάστημα μεγάλο όγκο πληροφορι-ών Γοητεύτηκε από τη φύση και τα ζώα και σύντο-μα πέρασε από τις πρωτόλειες παιδικές αποτυπώσεις σε πιο συγκεκριμένα και εκπληκτικά σχέδια Και όλη αυτή τη διαδικασία την αντιμετωπίζει ως μια πρόκλη-ση ένα παιχνίδι της δημιουργικής έκφρασής του Όταν ήταν οκτώ ετών ένας δάσκαλος του έθεσε σκό

(27)

(28)

(29)

πιμα μια δύσκολη πρόκληση τριών λέξεων laquoιπ-πότης διάβολος κόσμοςraquo Ο μικρός την έφερε σε πέρας με εκπληκτικό τρόπο και αργότερα δήλωσε laquoθέλω να είμαι ζωγράφος θέλω να εί-μαι παιδίraquoΠολύς κόσμος έχει γνωρίσει το ταλέντο και το

έργο του Ντούσαν μέσα από την ιστοσελίδα του Έχει περισσότερους από 5000 laquoφίλουςraquo και 7000 laquoακόλουθουςraquo στο Facebook Φορείς από διάφορες χώρες του κόσμου ndashΗΠΑ Αυστραλία Ινδίαndash τον έχουν προσκαλέσει για να παρουσιά-σει τις δημιουργίες του Όμως για την ηλικία του είναι περισσότερο σημαντικό το κοντινό περιβάλλον του Χαρακτηριστικό είναι το πε-ριστατικό που αναφέρει ο πατέρας του Κάποια μέρα οι γονείς του ανησύχησαν καθώς είχε αρ-γήσει υπερβολικά να επιστρέψει από το σχο-λείο του Βγήκαν λοιπόν να τον αναζητήσουν Τον βρήκαν στην αυλή του σχολείου περιτρι-γυρισμένο από μια ομάδα συμμαθητών του Ο Ντούσαν ήταν απορροφημένος με το να φτιά-χνει laquoτατουάζraquo με μαρκαδόρο στα χέρια των άλ-λων παιδιών laquoαποτυπώνονταςraquo τα αγαπημέ-να ζώα τους Και η εκτίμηση των συμμαθητών του προς το έργο του νεαρού καλλιτέχνη φάνη-κε από το ότι αρνούνταν να πλύνουν τα χέρια τους για μεγάλο χρονικό διάστημα επειδή δεν ήθελαν να σβηστεί το laquoτατουάζraquo

Μπορείτε να βρείτε περισσότερα στοιχεία και τις

δημιουργίες του μικρού Ντούσαν στη σελίδα του στο

facebook

httpswwwfacebookcomprofilephpid=100008204652414ampfref=ts

Ιερή

Μια παράδοση χαμένη στις δέλτους τουχρόνου

(30)

(31)

μέλισσα -ένα από το τρία δώρα των

θεών σύμφωνα με εσωτερικές παραδόσεις- ο

άνθρωπος και ο πολιτισμός του φαίνεται να

έχουν μια ιδιαίτερη αόρατη σύνδεση Κοιτά-

ζοντας προς το παρελθόν προς την αυγή του

πολιτισμού διαπιστώνουμε σεβασμό προς τη

μέλισσα σε όλες τις εποχές και από όλους τους

πολιτισμούς Έτσι αρχίζουμε να αντιλαμβα-

νόμαστε ότι αυτό το μικροσκοπικό πλάσμα

αντιπροσωπεύει κάτι σημαντικό τη σπουδαι-

ότερη ίσως laquoχαμένη παράδοσηraquo στην ιστο-

ρία των ανθρώπων

Εγκλωβισμένες μέσα σε κεχριμπάρι έχουν βρεθεί μέλισσες η ηλικία των οποίων ξεπερνάει τα 100 εκατομμύρια χρόνια ndash παγωμένες στον χρόνο σαν να έχουν μείνει αθάνατες μέσα στο ίδιο τους το μέλι Οι αρχαίοι Έλληνες το ονόμαζαν ήλε-κτρον που συνδέεται με τον αρχαίο ηλιακό θεό Ελέκτορ ο οποίος είναι γνωστός ως ο laquoαφυπνιστήςraquo Αυτός ο προσδιορι-σμός αποδίδεται και στο μέλι ndash που θυμίζει κεχριμπάρι ndash μία αναζωογονητική ουσία που τιμόταν την αρχαία εποχή Και αυτή η σύνδεση είχε ως αποτέλεσμα να επιτείνει τον υψηλό σεβασμό που απολάμβανε η μέλισσα στους αρχαίους λαούς

(Ιερογλυφικό που απεικονίζει τη μέλισσα)

του Άντριου Γκόουγκ

( προσαρμογή επιμέλεια κειμένου - Νίκος Κατσινόπουλος )

Ιερή

(32)

Π ρ ο ϊ σ τ ο ρ ι κ έ ς ε μ μ ο ν έ ςΗ προϊστορία είναι γεμάτη από στοι-

χεία που υποδηλώνουν την εμμονή των ανθρώπων με τις μέλισσες Στην επονο-μαζόμενη laquoΣπηλιά της Αράχνηςraquo κοντά στην Βαλένθια της Ισπανίας μια σπηλαι-ογραφία 15000 ετών απεικονίζει μια αν-θρώπινη φιγούρα που αποφασιστικά δι-ακινδυνεύει τη ζωή της προκειμένου να συλλέξει το μέλι από την κηρήθρα ενός μελισσιού που βρίσκεται σε έναν επικίν-δυνο απότομο βράχο Και φυσικά είναι η μέλισσα που οδηγεί τους αρχαίους σαμά-νους στα παραισθησιογόνα φυτά η δρά-ση των οποίων μεταφέρει τη συνείδησή τους στον πνευματικό κόσμο των θεώνΠρόσφατες έρευνες έχουν αποκαλύψει

προς έκπληξη πολλών ότι ένας ήχος που θυμίζει βούισμα μέλισσας παρατηρείται κατά τη στιγμή της αλλαγής επιπέδου της ανθρώπινης συνείδησης Το φαινό-μενο αυτό έχει αναφερθεί ότι συμβαίνει και σε άτομα που έχουν υποστεί την λε-γόμενη laquoαπαγωγή από εξωγήινουςraquo που βλέπουν οπτασίας ή έχουν επιθανάτιες εμπειρίες Μήπως γνώριζαν αυτό το φαι-νόμενο οι αρχαίοι και πίστευαν ότι είναι ένα στοιχείο που προσδίδει κάποια ιδιαι-τερότητα στη μέλισσαΣτην Ανατολία έχει βρεθεί ένα άγαλμα

10000 ετών το οποίο απεικονίζει τη Μη-τέρα Θεά να φοράει στο κεφάλι μια κίτρι-

(Η αιγυπτιακή μυθολογία περιέχει αναρίθμητες αναφορές στις μέλισσες συμπεριλαμβανομένης και της πεποίθησης ότι οι μέλισσες δημιουργούνταν από τα δάκρυα του πιο σημαντικού θεού τους του Ρα)

νη ndash πορτοκαλί τιάρα σαν κυψέλη ndash ένα στοιχείο που έχει οδηγήσει τους ειδικούς στο ότι εκείνη την περίοδο η Μητέρα Θεά είχε αρχίσει να μεταλλάσσεται σε Μέλισ-σα Βασίλισσα ή μέλισσα θεάΣτον νεολιθικό οικισμό Τσατάλ Χουγι-

ούκ υπάρχουν υποτυπώδεις απεικονί-σεις μελισσών (6540 πΧ) γύρω από το κεφάλι κάποιας θεότητας σχηματίζο-ντας μια άλω Οι Σουμέριοι ωστόσο θε-ωρούνται πρόγονοι της οργανωμένης μελισσοτροφίας Αυτοί ήταν που επινόη-σαν την απιθεραπεία δηλαδή την ιατρι-κή χρήση των προϊόντων της μέλισσας όπως του μελιού της γύρης του βασιλι-κού πολτού της πρόπολης και του δηλη-τηρίου της μέλισσαςΣουμεριακά ανάγλυφα που απεικο-

νίζουν τη λατρεία κάποιων παράξενων ιπτάμενων μορφών έχουν συχνά ερμη-νευτεί ως ενδείξεις εξωγήινης επέμβασης Στα πλαίσια όμως των οφελών της με-λισσοτροφίας είναι πιθανότερο να απο-τυπώνουν τη λατρεία των μελισσών Οι Σουμεριακές απεικονίσεις άλλωστε ήταν που οδήγησαν στη δημιουργία του μοτί-βου της θεάς που χορεύει μια θηλυκή χο-ρεύτρια με τα χέρια κυρτωμένα γύρω από το κεφάλι της για την οποία οι μελετητές πιστεύουν ότι αναπαριστά μια ιέρεια της θεάς μέλισσας Το μοτίβο το οποίο απέ-κτησε κεντρικό ρόλο στον αιγυπτιακό

(33)

(34)

Ιερή

(35)

συμβολισμό φαίνεται να βασίζεται στη μοναδική ικανότητα των με-λισσών να επικοινωνούν μεταξύ τους μέσω ενός ρυθμικού χορού Μια μέλισσα μπορεί να πετάξει σε απόσταση μεγαλύτερη από 5 χιλιόμετρα από την κυψέλη της για να εντοπίσει τροφή και επιστρέφει για να με-

ταδώσει την πληροφορία στις υπόλοιπες μέσω του χορού - ένα είδος φυσικού συστήματος πλοήγησης

Οι άνθρωποι λοιπόν είχαν ανακαλύψει την τερά-στια σημασία της προσφοράς τη μέλισσας πριν από δέκα ή περισσότερες χιλιάδες χρόνια ήδη ίσως από την αχλή της προϊστορίας τους Καθώς αναπτυσσό-

ταν ο πολιτισμός κατά μήκος του ποταμού Νείλου και εξελισσόταν σιγά σιγά η δυναστική περίοδος της αρχαίας Αί-

γυπτο η λατρείας της μέλισσας και οι παραδόσεις για αυτήν εναγκαλίστηκαν σε τέτοιο βαθμό με τον πολιτισμό όσο ποτέ

στο παρελθόν ή στο μέλλον

Η Θ ε ά Μ έ λ ι σ σ α σ τ η α ρ χ α ί α Α ί γ υ π τ οΑρκετοί αιγυπτιολόγοι πι-στεύουν ότι οι Σουμερια-κές παραδόσεις ταξίδευσαν κατά μήκος της Ανατολι-κής Αιγυπτιακής Ερήμου

έως την Κοιλάδα του Νείλου Τα περίφημα αφρικανικά Ουαντί

(κοίτες ξεροπόταμων στις οποίες δημιουργούνται πε-ριστασιακά οάσεις) φημί-

ζονται για τις προδυναστικές βραχογραφίες τους που παρουσιάζουν

ιπτάμενες μορφές με εξογκωμένα χαρακτηρι-στικά σαν φτερά Ασυνήθιστες γραμμές εκτείνο-νται προς τα επάνω πίσω από το κεφάλι της κεντρι-κής μορφής θυμίζοντας τις κεραίες της μέλισσας

ενώ παραπέμπουν στο σχήμα των εξογκωμάτων που χαρακτηρίζουν τα αιγυπτιακά στέμμα-

τα στους αιώνες που θα ακολουθήσουνΑποτυπώνεται ακόμη το μοτίβο

της Θεάς που Χορεύει μια γυναί-κα με τα χέρια της κυρτωμένα επάνω από το κεφάλι της

(Το ένδυμα του Ναπολέοντα κατά την ενθρόνισή του ήταν διακοσμημένο με μέλισσες)

(Συλλογή μελιού στην Ισπανία 13000 πΧ)

Ιερή

(Το ένδυμα του Ναπολέοντα κατά την

ενθρόνισή του ήταν διακοσμημένο με

μέλισσες)

(36)

όπως ακριβώς η laquoχορεύτριαraquo Θεά μέλισσα που παρουσιάζεται σε ανάγλυφα των Σουμέριων και των κεντρο-Ευρωπαικών λαών χιλιάδες χρόνια νωρίτερα Η απεικόνιση είναι διαδεδομένη στην αιγυπτιακή μυθολογία και φαίνεται να προέρ-χεται από την μοναδική ικανότητα της μέλισ-σας να επικοινωνεί με τον laquoχορόraquo Ένα άλλο στοιχείο για την καλλιτεχνική

επιρροή που φαίνεται να έχει ασκήσει η μέλισ-σα εντοπίζεται στα τελετουργικά ενδύματα των Αιγυπτίων τα οποία παρουσιάζουν στιλι-στικές ομοιότητες με αυτήν Το στέμμα νέμες για παράδειγμα αποτελείται από εναλλασσόμε-νες κίτρινες και σκούρες οριζόντιες λωρίδες Τέ-τοιες οπτικές ομοιότητες είναι εμφανείς σε πολ-λά ανάγλυφα και αγάλματα Εντυπωσιακότερη όμως είναι αυτή που παρουσιάζεται στη νεκρι-κή μάσκα του Φαραώ Τουταγχαμών της 18ης δυναστείας η οποία δείχνει τον Φαραώ στολι-σμένο με εναλλασσόμενες μαύρες και κίτρινες λωρίδες όπως ακριβώς μια μέλισσαΗ έλξη της Αιγύπτου προς τις μέλισσες φαίνε-

ται ότι ξεκινάει από πολύ πρώιμη εποχή Η βό-ρεια Αίγυπτο η έκταση που απλώνεται από το Δέλτα έως τη Μέμφιδα ονομαζόταν laquoΤα Μπί-τιraquo - γη της μέλισσας Ο φαραώ Μένες ιδρυτής της Πρώτης Αιγυπτιακής Δυναστεία έφερε το αξίωμα του laquoΜελισσοτρόφουraquo ένας τίτλος που

αποδιδόταν σε όλους τους Φαραώ που ακολού-θησαν και η απεικόνιση μιας μέλισσας βρισκό-ταν δίπλα στην σφραγίδα που έφερε το όνομά τουςΟ αιγυπτιακός θεός Μιν έφερε τον τίτλο laquoΚύ-

ριος των Άγριων Μελισσώνraquo και χρονολογεί-ται από το 3000 πΧ ή νωρίτερα Παρόμοια η αιγυπτιακή θεά Νέιθ ήταν μια πολεμική θεό-τητα που της αποδίδονταν ο συμβολισμός της γονιμότητας και ιδιότητες παρθένου χαρακτη-ριστικά της Βασίλισσας μέλισσας Στη Σάιδα η Νέιθ θεωρούνταν ως η Θεά του laquoΟίκου των Μελισσώνraquo και μητέρα του Ρα του laquoκυβερνή-τη των πάντωνraquo Η αιγυπτιακή μυθολογία πε-ριέχει αναρίθμητες αναφορές στις μέλισσες συ-μπεριλαμβανομένης και της πεποίθησης ότι οι μέλισσες δημιουργούνταν από τα δάκρυα του πιο σημαντικού θεού τους του Ρα Μέλισσες απεικονίζονται σε αιγυπτιακούς

τάφους και οι συνήθεις προσφορές στις πιο ση-μαντικές θεότητες ήταν το μέλι Πραγματικά το μέλι ήταν το laquoνέκταρ των θεώνraquo και όπως οι Σουμέριοι πριν από αυτούς οι Αιγύπτιοι για-τροί το χρησιμοποιούσαν ως βασικό συστατικό για πολλά φαρμακευτικά σκευάσματα και θε-ραπείες συμπεριλαμβανομένων και των πρώι-μων μορφών μομιοποίησηςΈνα αιγυπτιακό μνημείο που παρουσιάζει μια

(Ο Ναπολέων ακολουθώντας τη παράδοση των Μεροβίγγιων βασιλιάδων της Γαλλίας -από τους οποίους ο διάσημος Βασιλιάς Τσιλντερικ ανακαλύφθηκε ενταφιασμένος με 300 μέλισσες κατασκευασμένες από καθαρό χρυσό- εξασφάλισε ότι το σύμβολο της μέλισσας θα ενσωματωθεί στη διακόσμηση και στην τεχνοτροπία του παλατιού υιοθέτησε δε το laquoΗ Μέλισσαraquo ως παρατσούκλι του)

(37)

παράξενη μορφή συμβολισμού μέλισσας είναι η βαθμιδωτή πυραμίδα της Σακκάρα η οποία πα-ραπέμπει στα εξάγωνα κελιά της κηρήθρας με τις έξι βαθμίδες της επάνω από το έδαφος και μια ιδιαίτερη κάτω ndash τη νεκρόπολη του ταύρου Άπι που ονομάζεται Σεράπειο Οι Αιγυπτιολό-γοι πιστεύουν ότι στον ταύρο Άπι αποδίδονταν οι αναγεννητικές ιδιότητες του θεού Πτά της Μέμφιδας ndash του αιγυπτιακού θεού της μετεν-σάρκωσης Πίστευαν επίσης ότι αυτοί που ει-σέπνεαν την ανάσα του ταύρου Άπι λάμβαναν το δώρο της προφητείας και το σημαντικότε-ρο από όλα οι Αιγύπτιοι πίστευαν ότι ο ταύρος μεταμορφωνόταν σε Άπι Όσιρι μετά θάνατον Το λατινικό Άπις που σημαίνει μέλισσα προ-έρχεται πιθανόν από το μεσοποταμιακό Σίπα ndash

Ιερή

(Ιερογλυφικό που απεικονίζει τη μέλισσα)

(Το τεκτονικό λογγείο του Ουάσιγκτον Η κυψέλη διακρίνεται στο επάνω μέρος του

στο κέντρο)

(38)

κή ρωμαϊκή θρησκεία που σχετιζόταν με τη τε-λετουργική σφαγή των ταύρωνΈνας άλλος αρχαίος πολιτισμός που επηρε-

άστηκε από τους αρχαίους Αιγυπτίους ήταν ο Μινωϊκός Είχε στενή σχέση με τους Αιγύπτι-ους οι οποίοι ήταν ειδικοί στη μελισσοκομία μια Τέχνη που αργότερα εισήχθη στην Ελλά-δα Αυτό μας οδηγεί σε ένα άλλο εντυπωσιακό του αιγυπτιακού συμβολισμού για τη μέλισ-σα Η Σφίγγα το περίφημο μνημείο της χώρας ονομαζόταν Χουν νμπ στα αιγυπτιακά όμως οι Έλληνες του έδωσαν το όνομα που είναι σή-μερα γνωστό Πως όμως συνδέεται αυτό με τη μέλισσα Η μινωική λέξη για τη μέλισσα ήταν σφέξ Τι συμπέρασμα βγάζουμε από αυτό Ο πο-λιτισμός που έμαθε στους Έλληνες την Τέχνη της μελισσοκομίας χρησιμοποιούσε τη λέξη σφεξ για να ονομάσει τη μέλισσα ndash και οι Έλ-ληνες έδωσαν αυτό το όνομα στη θεά που απει-κονίζει το μνημείο Μήπως η Σφίγγα υπήρχε ήδη όταν ο Μένες δημιούργησε το αιγυπτιακό βασίλειο και ήταν γνωστό ότι αναπαριστούσε μια μέλισσα θεά και έτσι αποδόθηκε στον Φα-ραώ ο τίτλος Μελισσοτρόφος Η πιθανότητα εί-ναι προκλητική και δεδομένης της γοητείας που ασκούσαν οι μέλισσες στους Αιγύπτιους δεν φαίνεται και τόσο εξωπραγματική

Η μ έ λ ι σ σ α σ ε κ ρ ί σ η ndash ο ά ν θ ρ ω π ο ς σ ε κ ρ ί σ ηΗ λατρεία των Σουμερίων και των Αιγυπτίων

για τη μέλισσα μεταδόθηκε στην Ελλάδα όπου μέλισσες απεικονίζονται σε αγάλματα των πιο

Ασίπα που σημαίνει ο Μεγάλος Ποιμένας στον Ουρανό και Άπις σημαίνει Όσιρις Αυτό συν-δέεται με την πίστη ότι μετά θάνατον η ψυχή του Φαραώ συνδεόταν με τον Όσιρι ως ένα άστρο στον αστερισμό του ΩρίωναΈνας ταύρος Άπις σύμφωνα με τους αιγυπτι-

ακούς μύθους δημιουργούσε 1000 μέλισσες και οι μέλισσες αντιπροσώπευαν ψυχές Είναι επίσης ενδιαφέρον ότι η αιγυπτιακή θεότητα Νούτ ήταν θεά του ουρανού ndash της περιοχής των μελισσών ndash και έφερε τον τίτλο laquoΑυτή που Κα-τέχει Χίλιες Ψυχέςraquo ο οποίος φαίνεται να παρα-πέμπει στις χίλιες μέλισσες ή ψυχές που δημι-ουργούνται από το σώμα του ταύρου ΆπιΤο εβραϊκό γράμμα Άλεφ συμβολίζει το laquoχί-

λιαraquo και αντίστοιχο προ σιναϊτικό και το προ κανανιτικό σύμβολο απεικόνιζε το κεφάλι ενός ταύρου παραπέμποντας στο ότι 1000 μέλισ-σες ndash ή αναγεννημένες ψυχές ndash δημιουργού-νται από τη θυσία ενός ταύρου Άπι Επιπλέον η αριθμητική αξία της εβραϊκή λέξη για τον Ιη-σού ndash τον Μεσσία ο οποίος βασίζεται στο πρό-τυπο του Όσιρι ndash είναι πάλι 1000Έτσι η αρχαία πεποίθηση ότι οι μέλισσες δη-

μιουργούνται από ταύρους εύλογα οδηγεί στην εικασία ότι η υπόγεια νεκρόπολη η οποία εί-ναι γνωστή ως Σεράπειο ίσως να ήταν ένα τε-λετουργικό κέντρο αναγέννησης προορισμέ-νο να ανακυκλώνει ψυχές από τα κεφάλια των ταύρων και όχι απλά ένα μαυσωλείο για ταύ-ρους Μήπως οι τελετουργίες που πραγματο-ποιούνταν στο Σεράπειο αποτελούσαν την πιο πρώιμη μορφή του Μιθραϊσμού τη μυστηρια-

(Ο Ρούντολφ Στέινερ (1861-1925) είχε laquoπροβλέψειraquo ότι οι μέλισσες θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε αναφέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότερο από 4 χρόνια ζωής)

(39)

σημαντικών θεών των Ελλήνων Έτσι ανα-πτύσσεται η αντίληψη της Θεάς μέλισσας και δημιουργείται η τιμητική θέση των ιερειών που ονομάζονται Μέλισσες οι οποίες αργότε-ρα μετεξελίσσονται στις Σίβιλες Σύμφωνα με κάποιες παραδόσεις μάλιστα ο δεύτερος ναός στους Δελφούς ήταν κατασκευασμένος εξολο-κλήρου από μέλισσες και ο ομφαλός θύμιζε κυ-ψέλη περιτριγυρισμένη από μέλισσεςΟι Ρωμαίοι εξασκούσαν τον Μιθραϊσμό μια

μυστικιστική θρησκεία σημαντικό στοιχείο της οποίας ήταν η θυσία των ταύρων που θυ-μίζει τις τελετουργίες των Αιγυπτίων στο Σε-ράπειο Απόηχος αυτών των τελετουργιών στη σύγχρονη εποχή φαίνεται να είναι οι ταυ-ρομαχίες της Ισπανίας Η σύνδεση αυτή επιβε-βαιώνεται έμμεσα από το ότι αρκετές από τις παλιότερες αρένες της χώρας έχουν κατασκευ-αστεί επάνω ή πολύ κοντά σε αρχαία ιερά του ΜίθραΟι Μάγια λάτρευαν τη μέλισσα και απεικό-

νιζαν θεούς με τη μορφή της στους σημαντι-κότερους ναούς τους Έως και την Ινδία οι θρησκείες υιοθέτησαν θεότητες μέλισσες στη μυθολογία τους Ακόμη και η καθολική εκ-κλησία ενσωμάτωσε τη μέλισσα ως ένα σύμβο-λο της αυθεντίας του Πάπα πράγμα που μπο-

ρούμε να δούμε στην Πόλη του ΒατικανούΠέτρινα καταλύματα με τη μορφή κυ-

ψελών κατασκευάστηκαν στην αρχαιότητα από την Ιρλανδία έως την Αφρική ενώ ο Χέ-νριχ Χίμλεραπό τους ισχυρότερους άνδρες στη Γερμανία του Χίτλερ κατασκεύασε το ιερότερο τελετουργικό κέντρο των SS με τη μορφή κυψέλης στα θεμέλια τους κάστρου ΒέβελσμπουργκΠολιτικά κινήματα όπως ο κομουνι-

σμός εμπνεύστηκαν από την αλτρουιστική συμπεριφορά που εμφανίζεται στην κυψέ-λη ως πρότυπο για τις ιδεολογίες τους Με-γάλοι ηγέτες επίσης ακολούθησαν την πα-ράδοση των προγόνων τους και συνδέθηκαν με διάφορους τρόπους με τη μέλισσα Ο Ναπολέων για παράδειγμα ακολουθώ-

ντας τη παράδοση των Μεροβίγγιων βασιλι-άδων της Γαλλίας - από τους οποίους ο διά-σημος Βασιλιάς Τσιλντερικ ανακαλύφθηκε ενταφιασμένος με 300 μέλισσες κατασκευα-σμένες από καθαρό χρυσό - εξασφάλισε ότι το σύμβολο της μέλισσας θα ενσωματωθεί στη διακόσμηση και στην τεχνοτροπία του παλατιού υιοθέτησε δε το laquoΗ Μέλισσαraquo ως παρατσούκλι του Πιστεύεται ακόμη ότι η μέλισσα είναι ο

Ιερή

(Απεικόνιση κηρήθρας από την Τσατάλ Χουγιούκ 6600 πΧ)

(Σουμεριακή πινακίδα ndash απεικόνιση της λατρείας της μέλισσας)

(40)

νερ (1861-1925) Είχε laquoπροβλέψειraquo μάλιστα ότι θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε ανα-φέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότε-ρο από 4 χρόνια ζωής Από το 2008 οι μέλισ-σες άρχισαν να εκλείπουν με ανησυχητικούς ρυθμούς Συμπτωματικά() βρισκόμαστε στα όρια της πρόβλεψης του Στέινερ και στο χρο-νικό περιθώριο που ανέφερε ο Αϊνστάιν Επιπλέον έχουμε αρχίσει να διανύουμε σε

ένα έτος που έχει επιβαρυνθεί με θεωρίες για καταστροφή του κόσμου μας ή για αναγέν-νησή του ndash ανάλογα με πια θεωρία είστε δι-ατεθειμένος να πιστέψετε ndash και βρισκόμαστε στη δίνη μια πολύπλευρης και πολυσύνθετης κρίσης με κορυφή του παγόβουνου την οικο-νομία Το τι θα συμβεί θα το δείξει ο χρόνος Ωστό-

σο φαίνεται ότι η μέλισσα η ιερή μέλισσα εί-ναι διαχρονικά συνυφασμένη με την εξέλιξη του πολιτισμού ακόμη ίσως και με την ύπαρ-ξη του ανθρώπου στον πλανήτη

Σημείωση Το πλήρες κείμενο της μελέτης του

Andrew Gough στα αγγλικά μπορείτε να το βρείτε

στο httpandrewgoughcoukbee1_1html

πρόδρομος του εραλδικού κρίνου του εθνι-κού συμβόλου της ΓαλλίαςΟ ελευθεροτεκτονισμός που διαδόθηκε στις

ΗΠΑ ήδη από την ίδρυσή τους ευνοήθη-κε από σημαντικούς ανθρώπους όπως ο Τό-μας Τζέφερσον ο οποίος έγραφε με πάθος για την σημαντικότητα των μελισσών ενώ άλ-λοι όπως ο Πρόεδρος Τζόρτζ Ουάσιγκντον ενσωμάτωσε την κυψέλη στο τεκτονικό λογ-γείο του Χωρίς αμφιβολία η πρώιμη Αμερι-κανική κοινωνία δανείστηκε πολλές από τις φιλοσοφικές αρχές της από τον Ελευθεροτε-κτονισμό ενσωματώνοντας συμβολισμό και θέματα με μέλισσες στις τελετουργίες της Η δομή του κράτους τουλάχιστον σε αυτή

την πρώιμη περίοδο ακολούθησε τη δομή τη σταθερότητα και την αλτρουιστική συμπερι-φορά που χαρακτηρίζουν την κυψέλη όπως είχαν κάνει κοινωνίες και κινήματα χιλιάδες χρόνια πριν από αυτήνΜια ένδειξη για την επιρροή της μέλισσας

στους ιδρυτές των ΗΠΑ φαίνεται από το ότι ολόκληρη η δυτική περιοχή της χώρας ονο-μαζόταν αρχικά Ντεζερέ (μέλισσα)Η μέλισσα είχε αποτελέσει κεντρικό θέμα σε

πολλά κείμενα και διαλέξεις του αυστριακού φιλόσοφου και μυστικιστή Ρούντολφ Στέι-

(Το περίφημο μινωικό κόσμημα με τις μέλισσες) (Το τεκτονικό λογγείο του Ουάσιγκτον Η κυψέλη διακρίνεται στο επάνω μέρος του στο κέντρο)

(41)

ΓιώργοςΙωάννου( Ο Γ Ιωάννου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1927 Πήρε πτυχίο φιλολογίας από το ΑΠΘ και το 1960 διορίστηκε φιλόλογος Το 1971 μετατέθηκε στην Αθήνα αρχικά σε γυμνάσιο και μετά στο υπουργείο ΠαιδείαςΠέθανε στην Αθήνα το 1985

Ποιητικές συλλογέςlaquoΗλιοτρόπιαraquo ιδιωτική έκδοση Θεσσαλονίκη 1954laquoΤα Χίλια Δέντραraquo εκδ Διαγωνίου Θεσσαλονίκη 1963laquoΤα Χίλια Δέντρα amp άλλα ποιήματα (1954-1963)raquo εκδ Ερμής Αθήνα 1973 )

(42)

ldquoΣαν τη μητέρα αλήθειαrdquo

Πηγαίνει αργά στο σινεμά

μάλιστα στον εξώστη

Σrsquo έργα κατά προτίμηση βουβά

και θαμπωμένα Κι εκεί

- μέσα στους τόσους εξευτελισμούς -

η μόνη του χαρά να βλέπει τις γυναίκες

της γενιάς γύρω απrsquo το τριάντα

Με κείνα τα βαθιά καπέλα

με τις σειρές τα περιδέραια

τα μάτια τα κοντά μαλλιά∙

με τις ψιλές γλυκιές φωνές

με τις κινήσεις τους τις μητρικές

Σαν τη μητέρα αλήθεια∙

σαν τη μάνα του

των πρώτων παιδικών του χρόνων

Τότε που τον φωνάζανε μοναχογιό

(43)

( επιμέλεια - Έλλη Ιωαννίδου )

Ο αετόςκαι η χελώνα( Η λ ο γ ι κ ή η σ ύ ν ε σ η κ α ι η φ ρ ό ν η σ η σ α ν α ε τ ό ς π ε τ ο ύ ν β λ έ π ο υ ν τ α π ρ ά γ μ α τ α κ α θ α ρ ά κ α ι α π ό ψ η λ ά Π ρ ο σ π α θ ο ύ ν ν α β ά λ ο υ ν σ τ η θ έ σ η κ α ι σ τ α ό ρ ι ά τ ο υ τ ο ν μ α τ α ι ό δ ο ξ ο ε π ι π ό λ α ι ο ε α υ τ ό μ α ς π ο υ σ έ ρ ν ε τ α ι σ τ η γ η σ α ν τ η χ ε λ ώ ν α )

(44)

Οι Μύθοι του Αίσωπου είναι μικρές ιστορίες εμπνευ-σμένες από την ίδια τη ζωή και διακρίνονται για τον συμβολικό και αλληγορικό χαρακτήρα τους Ο Αίσωπος είχε γράψει πολλούς μύθους για να σατιρίσει δια-

κωμωδήσει ή και να ειρωνευτεί την καθημερινότητα των Ελ-λήνων Ένας από αυτούς ήταν και ο μύθος του αετού με τη χε-λώνα Εδώ θα τον παρουσιάσουμε κάπως διαφορετικά Η ιστορία θα αρχίσει μέσα στη θάλασσα

άποτε ας πούμε τα παλιά χρόνια μια χελώνα μουρμού-ριζε για την άτυχη μοίρα της κολυμπώντας αργά μέσα στη θά-λασσα Την ενοχλούσε που τα άλλα ζώα μπορούσαν να τρέχουν γρήγορα στη γη ενώ εκείνη δεν τα κατάφερνε Την ενοχλού-σε που τα πουλιά μπορούσαν να πετάνε στον καθαρό αέρα και να βλέπουν τόσα από κει ψηλά ενώ εκείνη ήταν μέσα στο νερό και κολυμπούσε αργά Την ενοχλούσε ακόμα και τις φορές που έβγαινε στη στεριά για να γεννήσει και κουραζόταν τόσο πολύΑυτά σκεφτόταν λυπημένη σε μια παραλία Ξαφνικά είδε

ένα αετό να σχηματίζει κύκλους γύρω από τα σύννεφα καθώς πετούσε ψηλά με τις ανοιχτές και δυνατές φτερούγες του Του φώναξε όσο πιο δυνατά μπορούσε για να την ακούσει Και όταν αυτός χαμήλωσε αρκετά την ρώτησε τι ήθελε Η χελώνα τότε τον παρακάλεσε μιας και είναι ο βασιλιάς των πτηνών να της μάθει να πετάει όπως εκείνος Να βλέπει τον κόσμο από ψηλά Να νοιώθει δυνατή και ελαφριά συνάμαΟ αετός που θεώρησε παράλογη την επιθυμία τής χελώνας

αρνήθηκε Προσπάθησε να της εξηγήσει ότι δεν ήταν στη

και η χελώναΔιασκευή στον μύθο του Αίσωπου

( κείμενο εικόνα - Έλλη Ιωαννίδου )

(45)

φύση της να πετάει Μπορούσε να χαρεί τα δικά της προνόμια να κολυμπάει δηλαδή στα βαθειά νερά να κάνει βόλτες στην άμμοhellip πράγματα που ακόμα και αυτός - ένας βασιλιάς - δεν μπορεί να χαρεί όπως εκεί-νη Άλλωστε μια τέτοια προσπάθεια να μάθει δηλαδή να πετά μπορεί να την κατέστρεφε Αυτά της είπε και πέταξε μακριά της νομίζοντας ότι

την είχε συνετίσει Η χελώνα όμως ήταν ανένδοτη Συνέχισε να τον

θερμοπαρακαλεί και το έκανε όποτε τον έβλεπε να πετά πάνω από την παραλία Ώσπου μια μέρα ο αετός δεν άντεξε άλλο να της αρνείται Βαρέθηκε άλλωστε τα παρακάλια και την επιπολαιότητά της Τη γράπω-σε με τα δυνατά νύχια του και πέταξε μαζί της ψηλά πάνω από τα κύματα Η ευτυχία της χελώνας γι αυτά τα λίγα λεπτά ήταν απερίγραπτη Βιαστική και άμυ-αλη όπως ήταν νομίζοντας ότι θα μοιάσει στον αετό του ζήτησε να την αφήσει πάνω από τα σύννεφα Ήθελε να συνεχίσει μόνη της να πετάει σίγουρη για τον εαυτό της Έτσι κι έγινε Ο αετός την άφησε να πέσει όπως ακριβώς του είχε ζητήσει με αποτέλεσμα να γκρεμοτσακιστεί πάνω στα βράχια που την περίμε-ναν δίπλα στην ακτή Η δύστυχη χελώνα που ήθε-λε να πετάξει συντρίφτηκε παταγωδώς Δεν άκουσε τα λόγια της σύνεσης από το στόμα του αετού αλλά παρασύρθηκε από τις δικές της παράλογες επιθυμίες έξω από τη φύση της Το τέλος της όπως και όσων δεν ακολουθούν τα λόγια της σύνεσης και της φρόνη-σης ήταν να καταστραφεί και μάλιστα με πολύ άσχη-μο τρόπο

Η θαλάσσια χελώνα Caretta caretta εί-ναι ένα κινδυνεύον είδος Θα τη συναντή-σουμε να κολυμπάει σε όλα τα μήκη και πλάτη των ελληνικών θαλασσών αλλά η ιδιαίτερη σημασία της χώρας μας έγκει-ται στο ότι φιλοξενούμε κάποιες από τις σημαντικότερες παραλίες για την ανα-παραγωγή και φωλεοποίηση της καρέτα στη ΜεσόγειοΗ χελώνα καρέτα είναι ίσως ένα από τα

πιο εμβληματικά είδη των μεσογειακών και ελληνικών θαλασσών και ένα από τα επτά είδη θαλάσσιων χελωνών που υπάρ-χουν στον πλανήτη Αν καταφέρει να ξεφύγει από τους φυσικούς εχθρούς της αλλά και από τις ανθρώπινες επιδράσεις και απειλές θα ζήσει περίπου 80 χρόνια Όταν μεγαλώσει περίπου μετά από δύο έως τρεις δεκαετίες και έρθει η ώρα τής αναπαραγωγής της θα επιστρέψει στην ίδια περιοχή και θα επιλέξει την παραλία όπου γεννήθηκε και η ίδια για να κάνει τη φωλιά της

Η θαλάσσια χελώνα Κ α ρ έ τ α - ΚαρέταΖ ω ή π ο υ α π ε ι λ ε ί τ α ι

(46)

Τα αποσπάσματα του κειμένου και πληροφορίες είναι από το site httpwwwwwfgrelendangered-speciescaretta

Σε κάθε περίοδο ωοτοκίας η θαλάσσια χελώνα θα γεννήσει δύο έως τρεις φορές Θα δημιουρ-γήσει τη φωλιά της σε αμμώδεις παραλίες και σε βάθος περίπου 60 εκατοστών Σε κάθε φωλιά φιλοξενούνται μέχρι και 120 αυγά τα οποία εκ-κολάπτονται για 55 ημέρες Η θήρα των αυγών από αλεπούδες σκυλιά κλπ αποτελεί ένα επιπλέ-ον πρόβλημα και έχει παρατηρηθεί σε παραλίες ωοτοκίας της Πελοποννήσου επηρεάζοντας το 40 των φωλιών Σημαντική απειλή συνιστούν και τα σκουπίδια στη θάλασσα Ειδικότερα οι πλαστικές σακούλες υποβαθμίζουν το θαλάσσιο οικοσύστημα και μπορούν να οδηγήσουν σε θά-νατο τις θαλάσσιες χελώνες αφού τις ξεγελούν λόγω της ομοιότητάς τους με τσούχτρες μία από τις πιο αγαπημένες τροφές της καρέτα

Η ζωή που προστατεύουμε και η ιστορία των Σεκανίων της Ζακύνθουhellip

Η προστασία της καρέτα είναι για εμάς σχε-δόν laquoπροσωπική υπόθεσηraquo που διαρκεί και εξελίσσεται για πολλές δεκαετίες Για τη δια-τήρηση και προστασία του είδους οργανώσα-με το 1994 πανευρωπαϊκή εκστρατεία για την αγορά της περιοχής που περιβάλλει την παρα-λία των Σεκανίων Ως αποτέλεσμα σε μία πολύ αβέβαιη για την προστασία του είδους περίοδο με τα χρήματα που συγκεντρώθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αλλά και από συνεισφο-ρές ιδιωτών αγοράσαμε το 90 της έκτασης γύρω από τα Σεκάνια Σκοπός της αγοράς ήταν τόσο η αποτροπή της τουριστικής ανάπτυξης

της περιοχής όσο και η κατά το δυνα-τόν καλύτερη διαχείρισή της ώστε να προστατευθεί η σημαντικότερη παραλία ωοτοκίας για τη θαλάσσια χελώνα

Yπεύθυνη προγράμματος Χαρίκλεια Μινώτου cminotouwwfgr τηλ 210 33 14 893

Κ α ρ έ τ α - Καρέτα

httpswwwyoutubecomwatchv=yDnbTGBSxyA

httpswwwyoutubecomwatchv=T8eGw1oyYoQ

Αν θες να δεις VIDEO με χελωνάκια πάνω στην άμμο να τρέχουν προς το νερό πάτησε στα links

httpswwwyoutubecomwatchv=nHok4ZdJ2A0

(47)

Κ Ι Ν Η Μ Α Τ Ο Γ Ρ Α Φ Ο Σ -ldquoΠρόμαχοςrdquoΠ ρ ό κ ε ι τ α ι για μια αισθηματική ταινία

με φόντο την επιστροφή των Γλυπτών του Παρ-θενώνα από το Βρετανικό Μουσείο Ας σημειωθεί ότι η πρώτη επίσημη προβολή της ταινίας πραγ-ματοποιήθηκε στο Μουσείο της ΑκρόποληςΟ Ανδρέας (Παντελής Κοντογιάννης) αναγκά-

στηκε να αφήσει την Ελλάδα όταν ήταν παι-δί Επιστρέφει ενήλικος μετά από πρόσκληση του διευθυντή του Μουσείου της Ακρόπολης (Giancarlo Giannini) για να προχωρήσει την υπό-θεση κατά του Βρετανικού μουσείουΒρισκόμαστε στην Αθήνα του 2011 εν μέσω

της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης που έχει ξεσπάσει στη χώρα Ο Ανδρέας συγκεντρώνει αποδεικτικά στοιχεία για να αποδείξει ότι πλα-στογραφήθηκαν έγγραφα ώστε να επιτραπεί η πώληση των γλυπτών στο Βρετανικό Κοινοβού-λιο το 1816 Στη συνέχεια επιστρέφει στο Λονδί-νο όπου με τη βοήθεια της Ελένης (Κασσάνδρα Βογιατζή) συναδέλφου του αλλά και αντικείμε-

νο του πόθου του ξεκινάει τις απαραίτητες νο-μικές διαδικασίεςΟι δύο δικηγόροι έχουν μπροστά τους έναν

laquoμακρύ δρόμοraquo και θα πρέπει να δώσουν σκλη-ρό αγώνα για να πετύχουν την επαναφορά των κλεμμένων γλυπτών στην αρχική ndashκαι αρμό-ζουσα- θέση τουςΣκηνοθεσία Κέρτε και Τζον Βούρχις

Παίζουν Παντελής Κοντογιάννης Κασσάνδρα

Βογιατζή Γιώργος Χωραφάς Τζιανκάρλο Τζιανίνι

Γιώργος Βογιατζής Σπύρος Φωκάς Πολ Φρίμαν

Μάικλ Μπέρνς

(48)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

Τ η ν Τ ε τ ά ρ τ η 3 Δεκεμβρίου εγκαινιάσθηκε στο Βυζαντινό και Χριστια-νικό Μουσείο η έκθεση laquoΟ Δομήνικος Θεο-τοκόπουλος πριν από τον El Grecoraquo η οποία πραγματοποιείται στο πλαίσιο του ελληνικού επετειακού προγράμματος για τα 400 χρόνια από το θάνατο του El GrecoΗ έκθεση παρουσιάζει το πολιτισμικό περι-

βάλλον μέσα στο οποίο διαμορφώθηκε η προ-σωπικότητα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου πριν αναχωρήσει από τον Χάνδακα της Κρή-της (το σημερινό Ηράκλειο) για τη Βενετία το 1567Τι γνωρίζουμε για την Κρήτη του 16ου αιώ-

να και την κοινωνία της μέσα στην οποία γεν-νήθηκε μαθήτευσε και εργάστηκε ο νεαρός Δομήνικος Θεοτοκόπουλος Πώς δούλευαν οι Κρητικοί ζωγράφοι τον 16ο αιώνα Ποια κοι-νωνικά φαινόμενα και ποιες ιδεολογικές τά-σεις σχετίζονται με τον τεχνίτη καλλιτέχνη και λόγιο Θεοτοκόπουλο Γιατί ο Θεοτοκόπου-

λος φεύγει από την ΚρήτηΜε αφετηρία αυτά τα ερωτήματα η έκθεση

αφηγείται πτυχές του κοινωνικού και καλλι-τεχνικού περιβάλλοντος τής Κρήτης του 16ου αιώνα μέσα στο οποίο γεννήθηκε μαθήτευσε και ωρίμασε εικαστικά ο Δομήνικος Θεοτοκό-πουλοςΣε τρεις μεγάλες εκθεσιακές ενότητες πα-

ρουσιάζονται 200 περίπου σημαντικά αντι-κείμενα θρησκευτικά και κοσμικά αρχειακές πηγές χειρόγραφα και έντυπα εικόνες και πί-νακες Κρητικών και Ιταλών ζωγράφων του 16ου αιώνα Τα έργα προέρχονται από τις συλ-λογές του Βυζαντινού Μουσείου από συλλο-γές και μουσεία της Ελλάδας Εφορείες Βυζα-ντινών Αρχαιοτήτων μητροπόλεις εκκλησίες και μοναστήρια καθώς και μουσεία του εξω-τερικούΔιάρκεια έκθεσης 4122014 ndash 3132015

Βασ Σοφίας 22 Τηλ 213 213 9500

httpwwwbyzantinemuseumgr

Ε Κ Θ Ε Σ Η - laquo Ο Δ ο μ ή ν ι κ ο ς Θ ε ο τ ο κ ό π ο υ λ ο ς π ρ ι ν α π ό τ ο ν El Grecoraquo

(49)

Η Ε λ λ η ν ι κ ή Εταιρεία Μεταφρα-στών Λογοτεχνίας βράβευσε τη Χάρις Αλε-ξίου για την καλύτερη μετάφραση ξένου λο-γοτεχνικού έργου Η βράβευση αφορούσε τη μετάφραση του βιβλίου laquoΠάντα ήρωεςraquo του Φαμπιάν Μαρσό που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΜεταίχμιοΤο βιβλίο αποτελεί τη συγκλονιστική μαρ-

τυρία του Grand Corps Malade (Ψηλό Άρρω-στο Κορμί όπως είναι το ψευδώνυμό του) ο οποίος έμεινε ατελώς τετραπληγικός εξαιτί-ας ενός μοιραίου ατυχήματος Ωστόσο ένα χρόνο μετά το περιστατικό διέψευσε τις προ-βλέψεις των ειδικών και κατάφερε να περπα-τήσει ξανά Στις σελίδες του βιβλίου του ο Μαρσό αφηγείται τη δωδεκάμηνη περιπέτεια και τις εμπειρίες τόσο τις δικές του όσο και των ομοιοπαθών συντρόφων του από το κέ-ντρο αποκατάστασηςΓια τη γνωριμία της με τον Φαμπιάν Μαρσό

την απόφασή της να προτείνει και να μετα-φράσει το βιβλίο του η Χάρις Αλεξίου αναφέ-ρει laquoΤον Grand Corps Malade τον γνώρισα από τα τραγούδια του Ήταν το νέο πρόσω-πο στη γαλλική μουσική σκηνή στο μουσι-κό είδος της slam H νεολαία της Γαλλίας τον λάτρευε Μου έκανε εντύπωση αυτός ο νέος όμορφος άνδρας με την πατερίτσα του Μου έκανε εντύπωση και το ψευδώνυμό του το laquoψηλό άρρωστο κορμίraquo Το τραγούδι μου ldquoΜεγάλωσαrdquo μόλις είχε κυκλοφορήσει και σκεφτόμουν πως θα μπορούσε να το είχε γρά-ψει αυτός Τον συνάντησα αργότερα σε ένα τηλεοπτικό στούντιο όταν συμμετείχαμε και οι δύο στην εκπομπή του Michel Drucker που έκανε ένα μεγάλο αφιέρωμα στον Ντέμη Ρούσσο

Δύο χρόνια αργότερα ο φίλος Νίκος Αλιά-γας μου χάρισε το βιβλίο του Φαμπιάν laquoΔι-άβασέ το είναι γραμμένο σε απλή γλώσσαraquo μου είπε Όσο το διάβαζα σε πολλά σημεία ξαναζούσα την περιπέτεια του αδελφού μου στην εντατική και αργότερα στο κέντρο απο-κατάστασης Το συγκινητικό επίσης ήταν πως γνώριζα την απίστευτη ταλαιπωρία των τετραπληγικών των αναπήρων που στερού-νται την ικανότητα όπως λέει και ο Φαμπι-άν να ξύσουν το φρύδι τους ή να κρατήσουν το κουτάλι τους και να πατήσουν ένα κου-μπί για βοήθειαraquo

Ε Κ Δ Η Λ Ω Σ Η -Β ρ α β ε ί ο Λ ο γ ο τ ε χ ν ι κ ή ς Μ ε τ ά φ ρ α σ η ς γ ι α τ η ν Χ Αλεξίου

(50)

Θ Ε Α Τ Ρ Ο - laquoΟ Γάμοςraquolaquo Ο Γ ά μ ο ς raquo της Βάσιας Σολωμού

Ξανθάκη πρωτοπαρουσιάστηκε το 1994 στο Θεσσαλικό Θέατρο σε θεατρική διασκευή και σκηνοθεσία του Κώστα Τσιάνου γνωρίζοντας τεράστια επιτυχίαΣτην τωρινή παράσταση τού Μεταξουργεί-

ου παρουσιάζεται με τη μορφή του μονολό-γου σε θεατρική προσαρμογή ndash σκηνοθεσία και ερμηνεία της Άννας Βαγενά Πρόκειται για την ιστορία μιας απλής γυναίκας από τα Αμπελάκια της Θεσσαλίας μιας χωριάτισ-σας που σήκωσε στους αδύνατους ώμους της τη μοίρα της και συγχρόνως τη μοίρα πολ-λών γυναικών του τόπου μας Έζησε τη βα-ναυσότητα ενός αλκοολικού πατέρα είδε την αγάπη του άνδρα της να μεταμορφώνεται σε περιφρόνηση όταν άρχισε να γεννάει κωφά-λαλα παιδιά εξαιτίας της βαριάς κληρονομι-κότητας του αλκοολικού πατέρα της και πά-

S T A N D - U P C O M E D Y -5 0 Α π ο χ ρ ώ σ ε ι ς τ ο υ GreekΣ τ ι ς μ έ ρ ε ς μας που

το χιούμορ θεωρείται σπάνιο και πολύτιμο το Tin Pan Alley φιλοξενεί τον Σίλα Σεραφείμ ο οποίος προσφέρει εντυπωσιακές παραστάσεις γέλιου και εύθυμου προβληματισμούΚάθε Σάββατο (έως τις 27 Δεκεμβρίου) στις

2200 ο Σίλας στήνει ένα ενδιαφέρον πανηγύρι με επίκεντρο το εξαιρετικό μοναδικό laquoφυσικό φαινόμενοraquo που λέγεται laquoΝεοέλληναςraquo Μια γι-ορτή σε πρώτη ανάγνωση των 20 χρόνων πα-ρουσίας του στην stand-up comedy αλλά και μια προσπάθεια ανάλυσης και διερεύνησης του φαινομένου το οποίο μάλλον θα εξακολουθήσει να απασχολεί για πολύ καιρό την καλλιτεχνική

κοινότητα του είδους Για του λόγου το αληθές δείτε ένα απόσπασμα των προσπαθειών του στην ιστοσελίδαwwwyoutubecomwatchv=LgJERE7PTBY

Συντελεστές Σίλας Σεραφείμ

Λίλα Σταμπούλογλου (συμμετέχει μέχρι να γεννήσει)

Παραστάσεις Κάθε Σάββατο μέχρι τις 27 Δεκεμβρίου

(τουλάχιστον)

Ώρα έναρξης 2200 (ακριβώς)

Πληροφορίες Tin Pan Alley Τουρναβίτου 6 Πλατεία

Ασωμάτων Θησείο Τηλ 210-3210158

httpwwwtinpanalleygrindexphpsilasserafim

λεψε με νύχια και δόντια σε μια κοινωνία που δεν δέχεται εύκολα την αναπηρίαΏρες Παράστασης Σάββατο 1800 και 2100

Κυριακή 1830

Εισιτήρια Γενική Είσοδος 16euro Μειωμένα

12euro (φοιτητές συνταξιούχοι άνω των 65 ετών

πολύτεκνοι amp εκπαιδευτικοί) και 10euro(άνεργοι)

Ομαδικό εισιτήριο 8euro

Θέατρο Μεταξουργείο Ακαδήμου 14-16

Τηλ 210-5234382

(51)

(52)

ldquoΤο Θαύμα να Νοιώθεις ΈλληναςrdquoΤου SAM CHEKWASΕ κ δ ό σ ε ι ς S e a b u r n B o o k s

άνθρωπος μένει εκεί όπου είναι θαμμένο ένα μέρος της καρδιάς τουraquo έγραψε ο Αλέξαν-

δρος Δουμάς Ο Sam Chekwas το παιδί από την Νιγη-ρία με τα φωτεινά και ερευνητικά μάτια που ήρθε από την χώρα του να σπουδάσει στην Ελλά-δα ντυμένος στο πνεύμα και την καρδιά με την αγάπη για το αληθινό το υψηλό και το ωραίο δεν μάκρυνε ποτέ από δω Τα τραίνα της ζωής του ασταμάτητα έφευγαν και γύριζαν φεύγουν και γυρίζουν με τη σημαία του χρέους με την πραμάτεια της προσφοράς με τη σοδειά της αγά-πης Σrsquo ένα ταξίδι που κρατάει χρόνια τώρα διατηρώντας την ποιότητα του σεβασμού την ευ-χέρεια της κατανόησης και την ανάγκη της συμπόρευσης στα μονοπάτια της ουσίαςhelliplaquoΌσο αναπνέω θα προβάλλω την ελληνική γλώσσα και τα ελληνικά γράμματαraquo δήλωσε σε παρου-

σίαση του βιβλίου του ο Chekwas Και με περισσή περηφάνια ανέφερε laquoΕδώ γεννήθηκαν οι τέ-χνες η φιλοσοφία και οι επιστήμες Ο Μέγας Αλέξανδρος έλεγε πως ότι δεν γιορτάζεται πεθαίνει Αυτό συμβαίνει και με τον ελληνισμό και κυρίως την ελληνική γλώσσα Όλοι εσείς πρέπει να με-ταφέρετε τον ελληνισμό όπου μπορείτε με κάθε τρόποraquo Και όχι μόνο προτρέπει αλλά και ο ίδι-ος προσπαθεί για τη διάδοση του ελληνισμού μέσα από το βιβλιοπωλείο που έχει ανοίξει στην Αστόρια της Νέας Υόρκης Το βιβλιοπωλείο αποτελεί ένα από τα laquoαξιοθέαταraquo της αμερικανικής μεγαλούπολης με τους δεκάδες χιλιάδες Ελληνοαμερικάνους Βρίσκεται στον αριθμό 33-18 της οδού Μπρόντγουεϊ και μοιάζει με συνηθισμένο συνοικιακό βιβλιοπωλείο Όμως ανάμεσα στις αγγλικές εκδόσεις υπάρχουν ράφια που ξεχειλίζουν από ελληνικούς τίτλουςmiddot η προσπάθεια του Chekwas για την προώθηση του ελληνισμού

(53)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

τα τέλη του 1944 όταν πια εί-χαν αποχωρήσει από τη χώρα μας οι δυνάμεις κατοχής του Άξονα μέλη της ηγεσίας του τότε Βασιλικού Ναυτικού ζή-τησαν την ανεύρεση και τιμω-ρία των υπεύθυνων του τορπι-

λισμού της laquoΈλληςraquo Πράγματι είχε επισημανθεί στην Κάτω Ιταλία κάποιος Stefano Toselli μηχανι-κός ο οποίος είχε δηλώσει laquoιδιωτικώςraquo ότι ήταν σε θέση να κατονομάσει τους υπεύθυνους της ανόσιας πράξηςΟι ελληνικές Αρχές λοιπόν απαίτησαν την επίσημη καταγραφή της μαρτυρίας του και να κινηθεί η δια-δικασία παραπομπής των ενόχων σε δίκη Και τότεhellip laquoέσκασε η βόμβαraquo Με εντολή του Βρετανού στρα-τάρχη Harold Alexander ανώτατου διοικητή των συμμαχικών δυνάμεων της Μεσογείου κατηγορη-ματικώς απαγορεύτηκε η συνέχιση της έρευνας Το θέμα έπρεπε να μπει στο αρχείο ndash και αυτό έγινε ευ-θύς αμέσως Κατά συνέπεια όλα όσα λέγονται ακό-μα και σήμερα σχετικά με τον τορπιλισμό της laquoΈλ-ληςraquo παραμένουν ατεκμηρίωτα Ήταν πράγματι το ιταλικό υποβρύχιο laquoDelfino raquo που βύθισε το αγκυ-ροβολημένο στην Τήνο για τον εορτασμό του Δεκα-πενταύγουστου ελληνικό πολεμικό σκάφος Και αν ναι ποιος έδωσε τη σχετική εντολή Και τι έλεγε η εντολή αυτή

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Λ ό γ χ η

ldquoΟ Πόλεμος και ο ΚόσμοςrdquoΤα Γεγονότα του rsquo40 τα πριν και οι Συνέπειες

ρόκειται για ένα τρίτομο έργο στο οποίο ο Θεόδωρος Σπυρόπου-λος παρουσιάζει αναλυτικά με εξαντλητικές λεπτομέρειες τη σημα-ντική ανασκαφή της ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΟΣΑνάμεσα στην Πελλάνα και την Σπάρτη ιδρύθηκε μια Νησιωτική

Κοινοπολιτεία στη Λιμνοθάλασσα που συνδεόταν μέσω του Ευρώ-τα με τον Λακωνικό Κόλπο Σrsquo αυτό το νησιωτικό σύμπλεγμα υπήρ-χε η Λακεδαίμων από τις αρχές της τρίτης χιλιετίας πΧ μέχρι το 1750 πΧ οπότε καταστράφηκε από την Κοσμική Θεομηνία

Κατά τη Μυκηναϊκή περίοδο υπήρξε το Ανακτορικό κέντρο της Λακωνίας όπως πιστοποιείται από το Ανάκτορο το Κυκλώπειο Τείχος τους Βασιλικούς Θολωτούς Τάφους κα Επίσης φιλοξένησε το Ανάκτορο του Μενέλαου και της ΕλένηςΠολλές γεωφυσικές και γεωπολιτικές ιδιαιτερότητες μνημειακά ευρήματα και αρ-

χαιολογικά ευρήματα οδήγησαν τον συγγραφέα να ταυτίσει σημεία και μνημεία του Λακωνικού βαθυπέδου της Λακεδαίμονος με την Πλατωνική Ατλαντίδα και να ανα-ζητήσει επιβιώσεις της υλικής πολιτειακής και πολιτισμικής κληρονομιάς της στην ιστορική Δωρική ΣπάρτηΗ πλούσια εικονογράφηση βοηθά κάθε ενδιαφερόμενο για την ελληνική αρχαιολο-

γία να παρακολουθήσει αναλυτικά τη διεξαγωγή μιας ανασκαφής σrsquo ένα χώρο που παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον

Του ΘΕΟΔΩΡΟΥ Γ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Κ α δ ρ α μ ί τ σ α

ldquoΛακεδαίμωνrdquo

(54)

ανέναν μα κανέναν δεν μπορείς να κερδίσεις ούτε καν ένα αφελές μικρό παιδί εφόσον του αφαιρείς την ελευ-θερία τού να μην συμφωνήσει μαζί σου Αν στερήσεις την ελευθερία στον άλλον και βασιλιά να τον στέψεις δεν θα διαρκέσει η συμφωνία σας Σύντο-

μα θα αισθανθεί δυσφορία θα καταλάβει ότι παγιδεύτη-κε και βρέθηκε εκεί που δεν θέλει Τα χρυσά κλουβιά τα ανακάλυψαν τύποι σαν τη γυναίκα της πρώτης ιστορί-ας του βιβλίουmiddot όμως κλειδωμένο ένα πουλί μαραίνεται Ο Ελύτης γράφει πως γίνεται να φυλακίσεις ένα αηδόνι αλλά δεν μπορείς να φυλακίσεις τον κελαϊδισμό τουΥπάρχουν όμως προσωπικότητες τόσο ανασφαλείς εξαρτημένες και εξωφρενικά εγωιστικές ώστε κρατούν κλειδωμένο το αηδόνι τους έστω και άλαλο έστω και νεκρό Ξέρουν πολύ καλά άλλωστε την τέχνη να ταρι-χεύουνΌλοι μας έχουμε συναπαντηθεί με τέτοιους χαρακτή-

ρες Δεν είναι λίγοι και γνωρίζουν να πλέκουν ιστούς σαν την αράχνη Όσο πιο εξαρτημένοι είμαστε εμείς οι ίδιοι τόσο τσιμπάμε στους χειρισμούς τους Ο ελεύθε-ρος ο ανεξάρτητος άνθρωπος δεν τους ανέχεται γρή-γορα κάνει πέρα σύντομα κόβει μαζί τους τις διαπραγ-ματεύσεις Όμως πόσοι είμαστε εντελώς ανεξάρτητοι Όλοι έχουμε τις πληγές μας τα μειονεκτήματα μας τα παθήματα και τα πάθη μας Όλοι κουβαλάμε στο αίμα μας τους πειρασμούς της τρέλας Παρά ταύτα πάντα υπάρχει τρόπος να γιατρεύεσαι όταν όντως το αποφασί-ζεις διότι η υγεία είναι πιο επιθετική και δυναμική από την αρρώστια

ldquoΣιωπάς για να ακούγεσαιrdquo

Της ΜΑΡΩΣ ΒΑΜΒΟΥΝΑΚΗ Ε κ δ ό σ ε ι ς Ψ υ χ ο γ ι ό ς

(55)

STREETART

(56)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

( φωτογραφίες - Ανδρέας Τσάκαλης )

ΟΌ π ο ι ο ς θ έ λ ε ι να θαυμάσει έργα Τέχνης από καλλιτέχνες με μεράκι και πάθος δεν χρειάζεται να πηγαίνει μόνο σε εκθεσιακούς χώρους Ένας τοίχος παλιός μια λεπτομέ-ρεια στην πόρτα κάγκελα ή και σημεία του δρόμου είναι ικανά να εμπνεύσουν Μπο-ρούν να δώσουν βάση στον λαϊκό καλλιτέχνη να δημιουργήσει και να μεταμορφώσει Όταν ένας άνθρωπος θέλει να εκφραστεί μέσα από την τέχνη θα βρει laquoτελάραraquo γύρω του Θα βρει τρόπο να στείλει το μήνυμά του Θα επικοινωνήσει με τον θεατή θα τον κάνει να σκεφτεί να χαμογελάσει να λυπηθεί Θα του δημιουργήσει έντονα συναισθήματα χρησι-μοποιώντας απλά φτηνά χρώματα και το ταλέντο τουΗ τέχνη λοιπόν που μπορείς ελεύθερα να δεις και να θαυμάσεις στους πιο απίθανους χώρους ίσως και στην ίδια τη γειτονιά σου χωρίς εισιτήρια και προσκλήσεις λέγεται street art

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

(57)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

STREET ART

(58)

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

Δώρα Η Αλεξάνδρα όμορφη κι αριστο-κρατική από καλή και πλούσια οικο-γένεια φαντάστηκε πως στο πρόσωπο του αρρενωπού Νιόνιου θα έβρισκε την αδελφή ψυχή το άλλο μισό της για να ζήσει μαζί του τη ζωή που ονει-ρευόταν Όμως ο ωραίος της σύζυγος ndashθα διαπίστωνε γρήγοραndash καταδυνα-στευόταν από την Αργίνη μάνα σκλη-ρή και πεθερά ακόμη σκληρότερηhellip Ποτέ ο γιός δεν μπόρεσε να απαλλαγεί από την αρπάγη αυτής της μάνας κι έτσι η Αλεξάνδρα έμαθε να ζει στο πε-ριθώριο της ζωής των τριών τους κά-νοντας υπομονή για χάρη του παιδιού της και γιατί στο βάθος η ελπίδα την έκανε να πιστεύει ότι ίσως μια ημέρα όλα αλλάξουνhellip Η ελπίδα το μόνο όπλο του απελπισμένουhellipΤον απολογισμό αυτής της ζωής

εγκλωβισμένης στη ερημιά του έρω-τα μιας ζωής πολιτικών αγώνων για ένα καλύτερο αύριο διηγείται η Αλε-ξάνδρα γιαγιά πια στη μικρή εγγονή που έχει τrsquo όνομά τηςhellip

ldquoΜια Κυρ ιακή με την Αλεξάνδραrdquoεκδ Ωκεανός

(Η Δώρα Νικολαΐδου γεννήθηκε στην Αθήνα Πήρε πανεπιστημιακό τίτλο σπουδών από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων με ειδίκευση στην Ψυχολογία Σήμερα είναι τελειόφοιτος του Ελληνικού Ινστιτούτου Νευροφυτοθεραπείας και Ανάλυσης του Χαρακτήρα (ΕΙΝΑ) και ασκεί επαγγελματικά τη Συμβουλευτική ως Σύμβουλος Ψυχικής ΥγείαςΕιδικεύεται και παρέχει Συμβουλευτική Ψυχολογική Υποστήριξη σε Γυναικεία Θέματα Έχει μετεκπαιδευτεί στις πλέον σύγχρονες τεχνικές θεραπείας του Μετατραυματικού Στρες (Brain Spotting και CMR)Το laquoΜια Κυριακή με την Αλεξάνδραraquo είναι το πρώτο μυθιστόρημά της)

Νικολαίδου

Καθοδηγώντας τους μέσα από διαδρόμους λα-βυρίνθων το παιδί συναντάει μια σειρά από γρίφους τους οποίους επιλύει επιστρατεύο-ντας τη λογική την παρατηρητικότητα και τη μνήμη τουΤο laquoAvokiddo Emotionsraquo είναι ένα διασκεδα-

στικό παιχνίδι αλληλεπίδρασης το οποίο στο-χεύει στην εξοικείωση του παιδιού με μια πλει-άδα βασικών συναισθημάτωνΤο laquoBeck and Boraquo είναι ένα διαδραστικό παζλ

εικόνων τις οποίες το παιδί καλείται να συνθέ-σει κομμάτι κομμάτι χρησιμοποιώντας τη λο-γική και τη δημιουργική φαντασία τουΤέλος το laquoAvokiddo ABC Rideraquo είναι μια πρω-

τότυπη εφαρμογή που έχει ως κύριο στόχο την εκμάθηση του αγγλικού αλφαβήτουΚαι οι τέσσερεις εφαρμογές είναι διαθέσιμες

και μπορούν να τις κατεβάσουν όσοι διαθέτουν κινητά ή πινακίδες αφής από τα ηλεκτρονικά καταστήματα Google Play ή Apple StoreΕίναι αξιοσημείωτο ότι αυτές οι εφαρμογές

μπορούν να χρησιμοποιηθούν από παιδιά ανε-ξάρτητα της γλώσσας που μιλούν εφόσον ο τρόπος σκέψης οι ανάγκες και οι επιθυμίες εί-ναι παρόμοιες σε όλα τα παιδιάΙδιαίτερη χαρά δίνει στους ιδρυτές της

Avokiddo ότι μια από τις εφαρμογές τους (το Avokiddo Emotions) χρησιμοποιείται συστη-ματικά στην εκπαίδευση παιδιών με ειδικές ανάγκες και ιδιαίτερα σε παιδιά με αυτισμό βοηθώντας τα να κατανοήσουν και να εκφρά-σουν καλύτερα τα συναισθήματά τουςΕπίσης το Avokiddo ABC Ride χρησιμοποιεί-

ται σε πολλά σχολεία και νηπιαγωγεία της Αμε-ρικής ως συνοδευτικό εργαλείο για την εκμά-θηση της αλφαβήτου και στην εξάσκηση του συλλαβισμού

Η Avokiddo είναι μια εταιρία παραγωγής παιδικών εκπαιδευτικών εφαρμογών για κι-νητά και πινακίδες αφής (iOS και android) που δημιουργήθηκε πριν από 2 χρόνια από τους Βαγγέλη Κατσαντώνη Ελπίδα Βούλ-γαρη και Διονύση Βούλγαρη με έδρα την ΠάτραΟι εφαρμογές της απευθύνονται κυρίως

σε παιδιά προσχολικής ηλικίας αλλά και σε μεγαλύτερα παιδιά Απευθύνονται επίσης στους γονείς σε εκπαιδευτικούς και εκπαι-δευτικά ιδρύματα τα οποία θέλουν να χρησι-μοποιήσουν τη σύγχρονη τεχνολογία ως μέ-σο εκμάθησης και επιμόρφωσηςΗ πιο πρόσφατη εφαρμογή που δημιούργη-

σε η εταιρεία ονομάζεται laquoThinkrollsraquo Πρό-κειται για ένα παιχνίδι λογικής με πρωτα-γωνιστές 18 διασκεδαστικούς χαρακτήρες

(09)

-Προσευχή ενάντια στους εφιάλτες

Οι άνθρωποι που υποφέρουν κατά διαστήματα από εφιάλτες πρέ-πει να προσπαθήσουν να αποκτήσουν έλεγχο των ονείρων τους Αυτό διατείνεται ο νευροφυσιολόγος Ντετλέβ Λίνκε από το Πα-νεπιστήμιο της Βόννης ο οποίος είναι ειδικός στις διαταραχές του ύπνου Με λίγη προσπάθεια και εξάσκηση οποιοσδήποτε μπορεί να ξεφύγει από ένα κακό όνειρο Το θέμα είναι να προετοιμαστεί πριν πέσει να κοιμηθείΜε ποιους τρόπους λοιπόν είναι δυνατόν να laquoκαταπολεμηθούνraquo

οι εφιάλτες Οι ασθενείς του Λίνκε δοκίμασαν με προτροπή του κάποιες τεχνικές οι οποίες στηρίζονται σε διάφορα παγκόσμια φι-λοσοφικά ndash θρησκευτικά συστήματα Ορισμένοι για παράδειγμα οραματίζονταν αίσιο τέλος σε κάποιον εφιάλτη που επαναλαμβα-νόταν για μεγάλο χρονικό διάστημα κατά τη διάρκεια του ύπνου τους Άλλοι εστιάζονταν σε ευχάριστες σκέψεις πριν αποκοιμη-θούν Ωστόσο η προσευχή ήταν μια από τις πιο απλές τεχνικές η οποία βοηθούσε στο να καταπολεμηθούν αποτελεσματικά οι εφιάλ-τεςΑρκετοί από τους ασθενείς του Λίνκε τη χρησιμοποιούν και όπως

επισημαίνει ο ίδιος έχουν παρατηρήσει θετικά αποτελέσματα

(10)

Ο πολιτισμός που αναπτύχθηκε στον ελλαδικό χώρο εδώ και τουλάχιστον 3500 χρόνια θεμελί-ωσε μια διατροφή βασισμένη κατά κύριο λόγο στην πλούσια χλωρίδα του τόπου Στις μέρες μας αυτή η διατροφική γνώση έχει αρχίσει να χάνε-ται Ο άνθρωπος των συγχρόνων μεγαλουπόλεων ούτε συλλέγει ούτε ασχολείται με την παραγω-γή της τροφής του Αγνοεί ακόμα και τα βρώσιμα άγρια χόρτα που φυτρώνουν στον κήπο του αν διαθέτει κήποΟ Σωτήρης Λυμπερόπουλος είναι ένας νεαρός

επιχειρηματίας ιδρυτής της ιστοσελίδας Ραδίκι (wwwradikicom) Μέσω αυτής απευθύνεται σε ανθρώπους που αναζητούν αγνά και φρέσκα προ-ϊόντα διατροφής προσφέροντας μια σειρά υπηρε-σιών Στο Ραδίκι πιστεύουν ότι ο άνθρωπος πρέ-πει να επιστρέψει σε πρωταρχικές ανεπεξέργαστες μορφές τροφής και να αφήσει πίσω του τα βιομη-χανοποιημένα τρόφιμαΑν και υπάρχει μεγάλη ποικιλία χόρτων σε όλα

τα μέρη της χώρας μας η σωστή συλλογή τους απαιτεί εξειδικευμένες γνώσεις και μεγάλη προ-σοχήmiddot μια λανθασμένη επιλογή μπορεί να έχει δυ-σάρεστα αποτελέσματα Η ομάδα του Ραδίκι λοι-πόν ταξιδεύει στην Ελλάδα αναζητά τα καλύτερα άγρια χόρτα και φροντίζει να φτάσουν στους κα-ταναλωτές φρέσκα με το μικρότερο δυνατόν πε-ριβαλλοντολογικό κόστος Συλλέγει περισσότε-ρα από 50 διαφορετικά είδη χόρτων και βοτάνων ανάλογα με την εποχή Συνεργάζονται μόνο με μάγειρες και ιδιώτες που αναγνωρίζουν την αξία της φυσικής τροφής

-Μαζεύοντας άγρια χόρτα και βότανα

(11)

μέρες( του Νικόλα Σεγκούντο )

(12)

μέρες

(13)

άθε χρόνο όλο και

λιγότερο ηλιακό φως φθάνει στην

επιφάνεια της Γης Κανένας δεν

μπορεί να εξηγήσει γιατί συμβαίνει

αυτό^ τι προκαλεί δηλαδή τη μείωση

του φωτός ή τι επιδράσεις θα έχει

στο μέλλον Επιπλέον ελάχιστοι

επιστήμονες γνωρίζουν ότι υφίσταται

αυτό το φαινόμενο και δεν υπάρχουν

πολλές σχετικές μελέτες

ο φαινόμενο της μείωσης του φωτός εντοπί-στηκε για πρώτη φορά το 1985 Εκείνη τη χρο-νιά Ατσούμου Οχμούρα από το Ομοσπονδιακό Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Σουηδίας πραγματο-ποιούσε μια μελέτη για το κλίμα και την ατμο-σφαιρική θερμότητα Στα πλαίσια της εργασίας

του βρισκόταν και η σύγκριση μετρήσεων ηλιοφάνει-ας οι οποίες είχαν καταγραφεί από διάφορα ευρωπαϊκά ινστιτούτα από τη δεκαετία του 1960

(13)

μέρες

Τότε ο Οχμούρα διαπίστωσε προς μεγάλη έκπληξή του ότι υπήρ-χαν μεγάλες αποκλίσεις ανάμεσα στις μετρήσεις των τριών προη-γούμενων δεκαετιών Μέσα σε 30 χρόνια η ποσότητα του ηλιακού φωτός που έφθανε στη Γη είχε μειωθεί κατά 10 τοις εκατό Με άλλα λόγια οι μέρες είχαν αρχίσει να γίνονται σκοτεινότερες από αυτές του παρελθόντοςΤα αποτελέσματα της έρευνάς του δημοσιεύθηκαν το 1989 αλλά η

επιστημονική κοινότητα αγνόησε τις διαπιστώσεις του Οχμούρα θε-

(14)

(15)

το 1958 έως το 1992 Σύμφωνα με τη μελέτη τους το ηλιακό φως που έφθανε στην επιφά-νεια του πλανήτη μας μειωνόταν κάθε χρόνο κατά 023 έως 032 τοις εκατό Παρόλο που η μείωση αυτή δεν είναι ορατή στο μάτι μπορεί να επηρεάσει σημαντικά τα διάφορα οικοσυ-στήματα της Γης εφόσον έχει άμεση επίδραση στον ρυθμό φωτοσύνθεσης των φυτώνΤον τελευταία χρόνια λοιπόν μετά και

από τη μελέτη των δύο Ισραηλινών όλο και περισσότεροι επιστήμονες έχουν αρχίσει να ασχολούνται με το θέμα Έχουν πειστεί πλέ-ον ότι οι διαφορές στη ηλιοφάνεια είναι σημα-ντικά μεγάλες ώστε να οφείλονται σε ανεπαρ-κείς μεθόδους μέτρησηςΑν και αρκετές έρευνες βρίσκονται σε εξέλι-

ξη οι εκτιμήσεις των επιστημόνων είναι ότι το φαινόμενο δεν οφείλεται σε κάποια μείω-ση της ακτινοβολίας του Ήλιου Η εξήγηση όπως πιστεύουν πρέπει να βρίσκεται στην ατμόσφαιρα του πλανήτη μας Φαίνεται ότι η ατμόσφαιρα φιλτράρει μέρος της ηλιακής ακτινοβολίας που βρίσκεται στην περιοχή του ορατού φωτός και του υπέρυθρου ενώ δεν επηρεάζονται οι υπεριώδεις ακτινοβολίες Η ατμοσφαιρική μόλυνση είναι ένας από τους παράγοντες αν και μάλλον όχι ο βασικός που συμβάλει στο φαινόμενο Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι σύντομα

θα προσδιορίσουν τα βασικά αίτια του φαινο-μένου ώστε να αποτρέψουν τις όποιες διατα-ραχές στα οικοσυστήματα του πλανήτη μας Το ενθαρρυντικό πάντως είναι ότι χάρη στα μέτρα κατά της ατμοσφαιρικής ρύπανσης τα οποία έχουν αρχίσει να λαμβάνονται από διά-φορα κράτη τις δύο τελευταίες δεκαετίες πα-ρουσιάζεται στασιμότητα ή ακόμη και αντι-στροφή του φαινομένου όπως τουλάχιστον δείχνει μια σχετική έρευνα που έγινε για τη Γερμανία

ωρώντας ότι η διαφορά αυτή οφειλόταν στις ανεπαρκείς μεθόδους μέτρησης του παρελθό-ντος Την ίδια τύχη είχαν και οι έρευνες άλ-λων επιστημόνων σχετικά με τη μείωση της ηλιοφάνειας στην Ανταρκτική την Αρκτική και την Ιαπωνία οι οποίες παρουσιάστηκαν στη δεκαετία του 1990Τα πράγματα ωστόσο άλλαξαν το 2001

όταν οι Τζέραλντ Στάνχιλ και Σαμπτάι Κοέν από το Κέντρο Ηφαιστειολογίας του Ισραήλ συνέκριναν μετρήσεις της ηλιοφάνειας από

(15)

(ldquoΤο παιδί και το ζωγραφισμένο λιοντάριrdquo είναι ο κατεξοχήν ειρωνικός μύθος που δείχνει πώς ο άνθρωπος δίχως να το καταλαβαίνει γίνεται θύμα των ίδιων των ενεργειών του)

Θήβακαι η ΣαμαρκάνδηΗ

Εικονογραφηση Λιάνα Ιωαννίδου

(16)

(17)

ή ο ι μηχανές τ ο υ π ε π ρ ω μ έ ν ο υ

ια φορά και έναν καιρό ήταν κάποιος γέρος που είχε έναν γιο μονάκριβο Αυτός ο νεαρός ήταν πολύ θαρραλέος και του άρεσε να πηγαίνει κυνήγι

Μια νύχτα ωστόσο ο γέρο-πατέρας του είδε στον ύπνο του ότι τον γιόκα του τον εξολόθρευσε λιοντάρι Τρόμα-ξε μην τυχόν αληθέψει το φρικτό όνειρο και πρόστα-ξε να χτίσουν ένα δωμάτιο υπερυψωμένο πάνω από το έδαφος Εκεί μέσα έκλεισε τον γιο του και έβαλε ολό-γυρα ανθρώπους να τον φυλάνε Γύρω-γύρω στους τοί-χους αυτής της φυλακής είχαν ζωγραφιστεί κάθε λογής ζώα για να τα βλέπει ο έγκλειστος νεαρός και να ευφραί-νεται Ανάμεσά τους υπήρχε και η εικόνα ενός λιονταρι-ού Το αγόρι εντούτοις όσο περισσότερο κοίταζε τούτες τις τοιχογραφίες τόσο μεγάλωνε η στενοχώρια του

Με τα πολλά σταμάτησε κάποια φορά μπροστά στη ζω-γραφιά του λιονταριού και της έκανε τα παράπονά του laquoΚαταραμένο τέρας εξαιτίας σου τα παθαίνω αυτά Επει-δή σε είδε ο πατέρας μου σε εκείνο το ψευτο-όνειρο πρέπει τώρα εγώ να μένω κλειδωμένος εδώ μέσα σαν κοκόνα στον γυναικωνίτη Μωρέ θα δεις τι θα σου κάνωraquo

( του Ιωάννη Κωνσταντάκου )

(17)

Και ευθύς βάλθηκε να βαράει με το χέρι του τον τοίχο για να βγάλει τα μάτια του λιονταρι-ού Έτσι όμως μπήχτηκε ένα ξυλόκαρφο στο δάχτυλό του κάτω από το νύχι Κατόπιν η πλη-γή αυτή κακοφόρμισε ο αδένας πρήστηκε και στο τέλος ισχυρός πυρετός έπιασε το παιδί και το έστειλε στον άλλο κόσμο

Με αυτόν τον τρόπο το λιοντάρι έστω και απλώς ζωγραφισμένο στάθηκε μοιραίο για τον νεαρό μας και τα τεχνάσματα του γέρο-πατέρα δεν ωφέλησαν σε τίποτε

Το παραπάνω παραμύθι σώζεται σε μερικά χειρόγραφα με συλλογές αρχαίων αισώπειων μύθων Η γραπτή αποτύπωσή του χρονολογεί-ται γύρω στον 2ο αιώνα μΧ Στην προφορική παράδοση τού αρχαίου κόσμου θα κυκλοφο-ρούσε ασφαλώς από νωρίτερα

Η πλοκή του αναπαράγει ένα σχήμα πολύ δι-αδεδομένο σε παλαιούς μύθους και θρύλους Ο ήρωας δέχεται προφητεία για κάτι πολύ δυσά-ρεστο που είναι πεπρωμένο να συμβεί Αμέ-σως φροντίζει να πάρει μέτρα ώστε να αποφύ-γει την εκπλήρωση της πρόρρησης Εντούτοις ακριβώς οι ενέργειες που κάνει για να αποτρέ-ψει το μοιραίο γεγονός θέτουν σε κίνηση τον

(18)

(19)

μηχανισμό που οδηγεί αμείλικτα στην πραγμα-τοποίησή του Πρόκειται για τον κατεξοχήν ει-ρωνικό μύθο που δείχνει πώς ο άνθρωπος δί-χως να το καταλαβαίνει γίνεται θύμα των ίδιων των ενεργειών του

Το αρχετυπικό παράδειγμα αυτής της μυ-θοπλαστικής κατασκευής είναι η ιστορία του Οιδίποδα Τούτος πηγαίνει στο μαντείο των Δελφών και μαθαίνει από τον χρησμό ότι θα σκοτώσει τον πατέρα του και θα παντρευτεί τη μητέρα του Θαρρώντας ότι γονείς του είναι το βασιλικό ζεύγος της Κορίνθου που τον περι-μάζεψε και τον ανάθρεψε από βρέφος ο νεαρός Οιδίπους αποφασίζει να μην ξαναγυρίσει στην πόλη όπου μεγάλωσε Αντί γιrsquo αυτό ακολουθεί άλλον δρόμο προς την κατεύθυνση της Θήβας - της κρυφής και άγνωστης στον ίδιο γενέτειράς του Όμως ακριβώς πάνω σε εκείνον τον δρό-μο συναντάει τον αληθινό πατέρα του τον Λάιο και τον φονεύει σε συμπλοκή Στο τέλος ο δρό-μος του τον φέρνει στη Θήβα όπου παντρεύε-ται τη χήρα βασίλισσα Ιοκάστη τη φυσική μη-τέρα του Οι ίδιες οι προφυλάξεις που παίρνει ο ήρωας ενάντια στον τρομερό χρησμό τον οδη-γούν άθελά του να υλοποιήσει κατά γράμμα το

περιεχόμενο της πρόρρησης Ο Γάλλος ποιητής Ζαν Κοκτώ που συνέθεσε μία από τις πιο συ-ναρπαστικές σύγχρονες διασκευές του οιδιπό-δειου μύθου ονόμασε αυτή τη διαδικασία laquoμη-χανή της Κόλασηςraquo

Δεν ήταν αποκλειστικό κτήμα των Ελλήνων το μυθικό τούτο σχήμα Απεναντίας απαντά από παλιά στην Ανατολή

Μια αρχαία αιγυπτιακή νουβέλα που σώ-ζεται ημιτελής σε πάπυρο του 13ου αιώνα πΧ και τιτλοφορείται συνήθως Ο καταδικασμένος πρίγκιπας αρχίζει με παρόμοιο δυσοίωνο τρό-πο Ο Αιγύπτιος φαραώ δέχεται προφητεία πως ο νεογέννητος γιος του είναι μοιραίο να βρει τον θάνατο είτε από κροκόδειλο είτε από φίδι είτε από σκύλο Γιrsquo αυτό ο μονάρχης χτίζει ασφαλές σπίτι στη μέση της ερήμου και εκεί μέσα κλεί-νει τον γιο του μαζί με υπηρετικό προσωπικό ώστε να τον φυλάξει από τον κίνδυνο (ας θυ-μηθούμε τον δειλό γέροντα της αισώπειας διή-γησης) Ο έγκλειστος νεαρός φυσικά δυσανα-σχετεί και τελικά ξεφεύγει ταξιδεύει στη Συρία και κερδίζει τη βασιλοπούλα της για γυναίκα του Τούτη αναλαμβάνει στη συνέχεια τον ρόλο του φύλακα φρουρεί τον άντρα της με μεγάλη

(Οι ίδιες οι προφυλάξεις που παίρνει ο ήρωας ενάντια στον τρομερό χρησμό τον οδηγούν άθελά του να υλοποιήσει κατά γράμμα το περιεχόμενο της πρόρρησης)

(19)

(20)

προσοχή και δεν τον αφήνει να ξεμυτίσει έξω μοναχός του Όμως τα θηρία της μοίρας πα-ραμονεύουν τον πρίγκιπα Παρά τρίχα γλυ-τώνει από το δάγκωμα του φιδιού χάρη στην επαγρύπνηση της συζύγου του Κατόπιν το σκυλί τον παίρνει στο κυνήγι και ο κροκό-δειλος καραδοκεί μέσα στη λίμνη Δυστυχώς το τέλος του κειμένου έχει χαθεί και η έκβα-ση μένει ανεπιβεβαίωτη Δεν ξέρουμε αν ο νε-αρός ήρωας εντέλει φονευόταν ή γλύτωνε το πεπρωμένο του

Αργότερα το ίδιο αφηγηματικό πρότυ-πο βρήκε την κλασική ανατολίτικη έκφρα-σή του στην περίφημη παραβολή για τον βεζί-ρη και τον θάνατο Το παλαιότερο πρόπλασμα αυτής της διήγησης το διαβάζουμε στο εβραϊ-κό Ταλμούδ το πελώριο συμπίλημα από διδα-σκαλίες των ραβίνων της ρωμαϊκής εποχής που συγκροτήθηκε γύρω στο 400 με 500 μΧ

Κατόπιν η ιστορία έγινε εξαιρετικά δημο-φιλής στην περσική παράδοση εμπνέοντας μυστικιστές ποιητές όπως τον Ρουμί και τον Φαρίντ ουντ-Ντιν Αττάρ Κυκλοφορεί ακόμη και σήμερα ως διδακτικός μύθος στις παρα-δόσεις των Σούφι Οι ήρωες ποικίλλουν από τη μία παραλλαγή στην άλλη

(21)

(Το ειρωνικό και τραγικό συνάμα σε τέτοιους μύθους είναι ότι ο ήρωας χαντακώνεται από τις ίδιες τις πράξεις του Οι αποφάσεις που παίρνει θαρρώντας πως θα του βγουν σε καλό φέρνουν την καταστροφή του)

Κατά την πιο διάσημη εκδοχή ο χαλίφης της Βαγδά-της αντίκρισε μια μέρα τον πιστό βεζίρη του να μπαίνει τρο-μαγμένος και κατάχλωμος στην αίθουσα του θρόνου laquoΣώσε με αφέντηraquo εκλιπαρούσε ο αξιωματούχος και ευθύς εξήγη-σε στον ηγεμόνα την αιτία της ταραχής του laquoΚαθώς ερχό-μουν σήμερα το πρωί στην υπηρεσία μου στο παλάτι είδα τον Θάνατο να τριγυρίζει μέσα στην πόλη Μόλις με πήρε το μάτι του αμάν - μου έριξε ευθύς ένα βλέμμα τόσο άγριο και φονι-κό Προφανώς έχει έρθει για να με πάρει Σε ικετεύω ηγεμόνα μου άφησέ με να φύγω τώρα αμέσως με ένα από τα πιο γοργά άλογα των βασιλικών στάβλων σου Αν καλπάσω με όλη μου τη δύναμη μπορεί απόψε κιόλας να βρεθώ ασφαλής πέρα μα-κριά στη Σαμαρκάνδηraquo

Ο χαλίφης εκτιμούσε τον βεζίρη του και μετά χαράς του έδωσε την άδεια Λίγα λεπτά αργότερα ο άνθρωπός μας κάλ-παζε έξω από τις βορειοανατολικές πύλες της πόλης Όμως ο χαλίφης δεν ησύχασε Καταπώς το συνήθιζε μεταμφιέ-στηκε σε κοινό υπήκοο και βγήκε στην αγορά για να διαπι-στώσει ιδίοις όμμασι αν κυκλοφορούσε τωόντι ο Θάνατος στην πρωτεύουσά του Και πράγματι τον είδε ο φονικός άγ-γελος τριγυρνούσε στο παζάρι ψηλός και τυλιγμένος στα μαύρα αγγίζοντας πού και πού κάποιον γέροντα στον ώμο ή παραμερίζοντας για να μην πέσουν πάνω του τα παιδιά που έπαιζαν κυνηγητό Ο χαλίφης τον πλησίασε Ο Θάνα-τος αναγνώρισε αμέσως τον ηγεμόνα και τον χαιρέτισε με βαθειά σεβαστική υπόκλιση Τότε ο χαλίφης πήρε το θάρ

(22)

ρος να τον ανακρίνει laquoΟ βεζίρης μου είναι καλός και χρήσιμος άνθρωπος Οι υπηρεσίες του μου εί-ναι πολύτιμες Γιατί βάλθηκες να τον τρομοκρα-τήσεις σήμερα Γιατί τον αγριοκοίταξεςraquo Ιδού τι αποκρίθηκε ο Θάνατος laquoΒασιλιά μου τον κοί-ταξα όντως αλλά όχι άγρια Η ματιά μου ήταν απλώς βλέμμα έκπληξης Απόρησα που τον αντί-κρισα εδώ στη Βαγδάτη Βλέπεις είναι γραμμέ-νο ότι πρέπει να τον πάρω απόψε - όχι όμως εδώ αλλά πέρα μακριά στη Σαμαρκάνδηraquo

Το ειρωνικό και τραγικό συνάμα σε τέ-τοιους μύθους είναι ότι ο ήρωας χαντακώνεται από τις ίδιες τις πράξεις του Οι αποφάσεις που παίρνει και οι ενέργειες που κάνει θαρρώντας πως θα του βγουν σε καλό φέρνουν ανελέητα την καταστροφή του Μοναχός του ανεπίγνω-στα με τις επιλογές και τους τάχα έξυπνους υπολογισμούς του υφαίνει τα βρόχια όπου θα πιαστεί

Το πεπρωμένο προδιαγράφει απλώς μια δυσοί-ωνη εξέλιξη αυτήν όμως την υλοποιεί τελικά ο ίδιος ο άνθρωπος με τις πρωτοβουλίες και τα σφάλματά του Η ελεύθερη βούλησή του συνερ-γάζεται με τη μοίρα για να εκπληρώσουν και οι δύο μαζί το δύστυχο αποτέλεσμα Θυμόμαστε τα λόγια του Σεφέρη στο ποίημά του για τον Ευ-

ριπίδη τον τραγικότατο των δραματουργών laquoΕίδε τις φλέβες των ανθρώπων σαν ένα δίχτυ των θεών όπου μας πιάνουν σαν τrsquo αγρίμιαraquo Το δίχτυ όπου οι άνθρωποι παγιδεύονται από τους θεούς είναι το ίδιο το πλέγμα από τις φλέβες μας - δηλαδή η ιδιοσυγκρασία και η φύση μας ο χαρακτήρας μας που καθορίζει την πορεία της ζωής μας

Τι μπορούν να σημαίνουν τέτοιες ιστο-ρίες για εμάς σήμερα Υποδηλώνουν άραγε πως η μοίρα μας είναι προδιαγεγραμμένη και αναπότρεπτη Πως ότι και να κάνουμε δεν ωφελεί και το μόνο που μας μένει είναι να κα-θίσουμε και να περιμένουμε μοιρολατρικά τις εξελίξεις με σταυρωμένα τα χέρια Όχι απαραί-τητα Ο μύθος μπορεί να διαβαστεί αλλιώς σε βαθύτερο επίπεδο αυτοσυνειδησίας Οι αρχαίοι αφηγητές ίσως προσπαθούν να επιστήσουν την προσοχή μας στην ίδια την προσπάθειά μας να αποφύγουμε πάση θυσία εκείνο που μας φοβί-ζει Ο σύγχρονος πολιτισμός μας έχει καταντή-σει η κατεξοχήν κουλτούρα της φυγής Διαρ-κώς τρέχουμε να ξεφύγουμε από τα δυσάρεστα καθέκαστα της ζωής που μας τρομάζουν Τους γυρίζουμε την πλάτη και με μεγάλες δρασκελι-ές πηδούμε και καλπάζουμε μακριά τους αντί

(23)

να στραφούμε και να τα αντιμετωπίσουμε όταν έλθει η κρί-σιμη ώρα Πασχίζουμε να δραπετεύσουμε από τον χρόνο με τονωτικές ενέσεις ουσιών και πλαστικές εγχειρήσεις Κά-νουμε μαραθώνιο αγώνα δρόμου ώστε να ξεπεράσουμε την ανασφάλεια για το αύριο συσσωρεύοντας καταθέσεις και ομόλογα στις τράπεζες Πάνω από όλα τιναζόμαστε μακριά για να διαφύγουμε από την ανία και το αίσθημα του κενού Οι νεότεροι θαρρούν πως το καταφέρνουν με το να λικνί-ζονται μέσα σε μισοσκότεινα κέντρα υπό τους ήχους εκκω-φαντικής μουσικής Οι κάπως μεγαλύτεροι διαλέγουν ορ-γανωμένες διακοπές μαθήματα γιόγκα ή προσήλωση στα ευαγγέλια του λάιφ-στάιλ

Καμία από αυτές τις δραστηριότητες δεν είναι αναγκα-στικά κακή ή κατακριτέα καθrsquo εαυτήν Πλην όμως δεν εξυ-πηρετούν ιδιαίτερα ως μέσα φυγής διότι εκείνο που φο-βόμαστε εξακολουθεί να μας παραμονεύει στην επόμενη γωνία Τούτο είναι ενδεχομένως το νόημα των παλαιών μύθων δεν ωφελεί να τρέχουμε για να ξεφύγουμε από τον φόβο Καλύτερα να ζούμε τις μέρες μας με κανονικό βημα-τισμό με ησυχία ψυχής και με πληρότητα χωρίς το λαχά-νιασμα της διαρκούς απεγνωσμένης απόδρασης Και όταν μας πλησιάσει το δυσοίωνο τότε να έχουμε το κουράγιο να το αντιμετωπίσουμε κατά πρόσωπο δίχως να αποστρέφου-με το βλέμμα ή να το βάζουμε στα πόδια Αυτό είναι μήνυμα πολύτιμο για όλους τους οδοιπόρους που παίρνουν κάποτε τον δρόμο είτε για τη Θήβα είτε για τη Σαμαρκάνδη

(Οι αρχαίοι αφηγητές ίσως προσπαθούν να επιστήσουν την προσοχή μας στην ίδια την προσπάθειά μας να αποφύγουμε πάση θυσία εκείνο που μας φοβίζει)

Ντούσανέ ν α π α ι δ ί θ α ύ μ α α π ό τ η ν Σ ε ρ β ί α

δώδεκαετών

Κρτόλιτσε

(24)

( π α ρ ο υ σ ί α σ η )

Ένα εντεκάχρονο αγόρι από τη Σερ-βία έχει την ικανότητα να ζωγραφίζει με έναν απλό μαρκαδόρο θέματα από το ζω-ικό και φυτικό βασίλειο με μια απίστευ-τη δεξιοτεχνία

Τα σχέδιά του αποτυπώνουν εικόνες άγριας ζωής Εικόνες σύγχρονες ή εικόνες που υπήρχαν πριν εκα-τομμύρια χρόνια Τα σχέδια του Σέρβου Ντούσαν Κρτόλιτσε ως επί το πλείστον με στυλό και μολύβι είναι εντυπωσιακά πολύ ζωντανά και θεωρείται ένα πολλά υποσχόμενο παιδί-θαύμα Αν και μόλις 12 χρο-νών έχει στο ενεργητικό του τρεις ατομικές εκθέσεις των έργων του σε εθνικό επίπεδο και μάλιστα οι δύο πρώτες ήταν πριν τα οκτώ χρόνια του

(25)

( π α ρ ο υ σ ί α σ η )

( επιμέλεια - Νικόλας Σεγκούντος )

(26)

Η καριέρα του ξεκίνησε από μόλις δύο ετών Οι γονείς του δεν έδωσαν σημασία στο πρώτο σχέδιό του κάτι που έμοιαζε απροσδιόριστα με φάλαινα Όσο περνούσε όμως ο καιρός και αυξανόταν ο όγκος του χαρτιού που κατανάλωνε για ζωγραφική ο μι-κρός Ντούσαν οι γονείς του άρχισαν να παρατηρούν ότι το παιδί τους είχε ταλέντο Ζήτησαν λοιπόν τη γνώμη ενός παιδοψυχολόγου Ο ειδικός εντυπωσιά-στηκε από το μικρό αγόρι ndashπαχουλό με γλυκό πρό-σωπο που μιλούσε με ασυνήθιστα ελκυστικό τρόπο Το εντυπωσιακότερο όμως ήταν ότι παρουσίαζε ένα υψηλό επίπεδο συναισθηματικής νοημοσύνης Οι γνώσεις του Ντούσαν για τον κόσμο των ζώων

είναι εκπληκτικές Όταν οι γονείς του αγόρασαν την πληρέστερη σύγχρονη εγκυκλοπαίδεια ζώων χρειάστηκε λιγότερο από τρεις εβδομάδες για να την αποτυπώσει στο μυαλό του λέξη προς λέξη Γνωρί-ζει όλες τις γεωλογικές εποχές του πλανήτη μας και τα ζώα που περιπλανιούνταν σε αυτόν στη διάρκειά τους Απαγγέλει με άνεση τα 65 είδη μαρσιποφόρων που υπάρχουν σήμερα Και όταν μεγαλώσει φιλοδο-ξεί να ασχοληθεί με την επιστήμη της ζωολογίας και να γράψει ένα βιβλίο για τα ζώαΜικρότερος όπως αναφέρει ο πατέρας του Ντού-

σαν ήταν πολύ δραστήριος και laquoαπορροφούσεraquo σε μικρό χρονικό διάστημα μεγάλο όγκο πληροφορι-ών Γοητεύτηκε από τη φύση και τα ζώα και σύντο-μα πέρασε από τις πρωτόλειες παιδικές αποτυπώσεις σε πιο συγκεκριμένα και εκπληκτικά σχέδια Και όλη αυτή τη διαδικασία την αντιμετωπίζει ως μια πρόκλη-ση ένα παιχνίδι της δημιουργικής έκφρασής του Όταν ήταν οκτώ ετών ένας δάσκαλος του έθεσε σκό

(27)

(28)

(29)

πιμα μια δύσκολη πρόκληση τριών λέξεων laquoιπ-πότης διάβολος κόσμοςraquo Ο μικρός την έφερε σε πέρας με εκπληκτικό τρόπο και αργότερα δήλωσε laquoθέλω να είμαι ζωγράφος θέλω να εί-μαι παιδίraquoΠολύς κόσμος έχει γνωρίσει το ταλέντο και το

έργο του Ντούσαν μέσα από την ιστοσελίδα του Έχει περισσότερους από 5000 laquoφίλουςraquo και 7000 laquoακόλουθουςraquo στο Facebook Φορείς από διάφορες χώρες του κόσμου ndashΗΠΑ Αυστραλία Ινδίαndash τον έχουν προσκαλέσει για να παρουσιά-σει τις δημιουργίες του Όμως για την ηλικία του είναι περισσότερο σημαντικό το κοντινό περιβάλλον του Χαρακτηριστικό είναι το πε-ριστατικό που αναφέρει ο πατέρας του Κάποια μέρα οι γονείς του ανησύχησαν καθώς είχε αρ-γήσει υπερβολικά να επιστρέψει από το σχο-λείο του Βγήκαν λοιπόν να τον αναζητήσουν Τον βρήκαν στην αυλή του σχολείου περιτρι-γυρισμένο από μια ομάδα συμμαθητών του Ο Ντούσαν ήταν απορροφημένος με το να φτιά-χνει laquoτατουάζraquo με μαρκαδόρο στα χέρια των άλ-λων παιδιών laquoαποτυπώνονταςraquo τα αγαπημέ-να ζώα τους Και η εκτίμηση των συμμαθητών του προς το έργο του νεαρού καλλιτέχνη φάνη-κε από το ότι αρνούνταν να πλύνουν τα χέρια τους για μεγάλο χρονικό διάστημα επειδή δεν ήθελαν να σβηστεί το laquoτατουάζraquo

Μπορείτε να βρείτε περισσότερα στοιχεία και τις

δημιουργίες του μικρού Ντούσαν στη σελίδα του στο

facebook

httpswwwfacebookcomprofilephpid=100008204652414ampfref=ts

Ιερή

Μια παράδοση χαμένη στις δέλτους τουχρόνου

(30)

(31)

μέλισσα -ένα από το τρία δώρα των

θεών σύμφωνα με εσωτερικές παραδόσεις- ο

άνθρωπος και ο πολιτισμός του φαίνεται να

έχουν μια ιδιαίτερη αόρατη σύνδεση Κοιτά-

ζοντας προς το παρελθόν προς την αυγή του

πολιτισμού διαπιστώνουμε σεβασμό προς τη

μέλισσα σε όλες τις εποχές και από όλους τους

πολιτισμούς Έτσι αρχίζουμε να αντιλαμβα-

νόμαστε ότι αυτό το μικροσκοπικό πλάσμα

αντιπροσωπεύει κάτι σημαντικό τη σπουδαι-

ότερη ίσως laquoχαμένη παράδοσηraquo στην ιστο-

ρία των ανθρώπων

Εγκλωβισμένες μέσα σε κεχριμπάρι έχουν βρεθεί μέλισσες η ηλικία των οποίων ξεπερνάει τα 100 εκατομμύρια χρόνια ndash παγωμένες στον χρόνο σαν να έχουν μείνει αθάνατες μέσα στο ίδιο τους το μέλι Οι αρχαίοι Έλληνες το ονόμαζαν ήλε-κτρον που συνδέεται με τον αρχαίο ηλιακό θεό Ελέκτορ ο οποίος είναι γνωστός ως ο laquoαφυπνιστήςraquo Αυτός ο προσδιορι-σμός αποδίδεται και στο μέλι ndash που θυμίζει κεχριμπάρι ndash μία αναζωογονητική ουσία που τιμόταν την αρχαία εποχή Και αυτή η σύνδεση είχε ως αποτέλεσμα να επιτείνει τον υψηλό σεβασμό που απολάμβανε η μέλισσα στους αρχαίους λαούς

(Ιερογλυφικό που απεικονίζει τη μέλισσα)

του Άντριου Γκόουγκ

( προσαρμογή επιμέλεια κειμένου - Νίκος Κατσινόπουλος )

Ιερή

(32)

Π ρ ο ϊ σ τ ο ρ ι κ έ ς ε μ μ ο ν έ ςΗ προϊστορία είναι γεμάτη από στοι-

χεία που υποδηλώνουν την εμμονή των ανθρώπων με τις μέλισσες Στην επονο-μαζόμενη laquoΣπηλιά της Αράχνηςraquo κοντά στην Βαλένθια της Ισπανίας μια σπηλαι-ογραφία 15000 ετών απεικονίζει μια αν-θρώπινη φιγούρα που αποφασιστικά δι-ακινδυνεύει τη ζωή της προκειμένου να συλλέξει το μέλι από την κηρήθρα ενός μελισσιού που βρίσκεται σε έναν επικίν-δυνο απότομο βράχο Και φυσικά είναι η μέλισσα που οδηγεί τους αρχαίους σαμά-νους στα παραισθησιογόνα φυτά η δρά-ση των οποίων μεταφέρει τη συνείδησή τους στον πνευματικό κόσμο των θεώνΠρόσφατες έρευνες έχουν αποκαλύψει

προς έκπληξη πολλών ότι ένας ήχος που θυμίζει βούισμα μέλισσας παρατηρείται κατά τη στιγμή της αλλαγής επιπέδου της ανθρώπινης συνείδησης Το φαινό-μενο αυτό έχει αναφερθεί ότι συμβαίνει και σε άτομα που έχουν υποστεί την λε-γόμενη laquoαπαγωγή από εξωγήινουςraquo που βλέπουν οπτασίας ή έχουν επιθανάτιες εμπειρίες Μήπως γνώριζαν αυτό το φαι-νόμενο οι αρχαίοι και πίστευαν ότι είναι ένα στοιχείο που προσδίδει κάποια ιδιαι-τερότητα στη μέλισσαΣτην Ανατολία έχει βρεθεί ένα άγαλμα

10000 ετών το οποίο απεικονίζει τη Μη-τέρα Θεά να φοράει στο κεφάλι μια κίτρι-

(Η αιγυπτιακή μυθολογία περιέχει αναρίθμητες αναφορές στις μέλισσες συμπεριλαμβανομένης και της πεποίθησης ότι οι μέλισσες δημιουργούνταν από τα δάκρυα του πιο σημαντικού θεού τους του Ρα)

νη ndash πορτοκαλί τιάρα σαν κυψέλη ndash ένα στοιχείο που έχει οδηγήσει τους ειδικούς στο ότι εκείνη την περίοδο η Μητέρα Θεά είχε αρχίσει να μεταλλάσσεται σε Μέλισ-σα Βασίλισσα ή μέλισσα θεάΣτον νεολιθικό οικισμό Τσατάλ Χουγι-

ούκ υπάρχουν υποτυπώδεις απεικονί-σεις μελισσών (6540 πΧ) γύρω από το κεφάλι κάποιας θεότητας σχηματίζο-ντας μια άλω Οι Σουμέριοι ωστόσο θε-ωρούνται πρόγονοι της οργανωμένης μελισσοτροφίας Αυτοί ήταν που επινόη-σαν την απιθεραπεία δηλαδή την ιατρι-κή χρήση των προϊόντων της μέλισσας όπως του μελιού της γύρης του βασιλι-κού πολτού της πρόπολης και του δηλη-τηρίου της μέλισσαςΣουμεριακά ανάγλυφα που απεικο-

νίζουν τη λατρεία κάποιων παράξενων ιπτάμενων μορφών έχουν συχνά ερμη-νευτεί ως ενδείξεις εξωγήινης επέμβασης Στα πλαίσια όμως των οφελών της με-λισσοτροφίας είναι πιθανότερο να απο-τυπώνουν τη λατρεία των μελισσών Οι Σουμεριακές απεικονίσεις άλλωστε ήταν που οδήγησαν στη δημιουργία του μοτί-βου της θεάς που χορεύει μια θηλυκή χο-ρεύτρια με τα χέρια κυρτωμένα γύρω από το κεφάλι της για την οποία οι μελετητές πιστεύουν ότι αναπαριστά μια ιέρεια της θεάς μέλισσας Το μοτίβο το οποίο απέ-κτησε κεντρικό ρόλο στον αιγυπτιακό

(33)

(34)

Ιερή

(35)

συμβολισμό φαίνεται να βασίζεται στη μοναδική ικανότητα των με-λισσών να επικοινωνούν μεταξύ τους μέσω ενός ρυθμικού χορού Μια μέλισσα μπορεί να πετάξει σε απόσταση μεγαλύτερη από 5 χιλιόμετρα από την κυψέλη της για να εντοπίσει τροφή και επιστρέφει για να με-

ταδώσει την πληροφορία στις υπόλοιπες μέσω του χορού - ένα είδος φυσικού συστήματος πλοήγησης

Οι άνθρωποι λοιπόν είχαν ανακαλύψει την τερά-στια σημασία της προσφοράς τη μέλισσας πριν από δέκα ή περισσότερες χιλιάδες χρόνια ήδη ίσως από την αχλή της προϊστορίας τους Καθώς αναπτυσσό-

ταν ο πολιτισμός κατά μήκος του ποταμού Νείλου και εξελισσόταν σιγά σιγά η δυναστική περίοδος της αρχαίας Αί-

γυπτο η λατρείας της μέλισσας και οι παραδόσεις για αυτήν εναγκαλίστηκαν σε τέτοιο βαθμό με τον πολιτισμό όσο ποτέ

στο παρελθόν ή στο μέλλον

Η Θ ε ά Μ έ λ ι σ σ α σ τ η α ρ χ α ί α Α ί γ υ π τ οΑρκετοί αιγυπτιολόγοι πι-στεύουν ότι οι Σουμερια-κές παραδόσεις ταξίδευσαν κατά μήκος της Ανατολι-κής Αιγυπτιακής Ερήμου

έως την Κοιλάδα του Νείλου Τα περίφημα αφρικανικά Ουαντί

(κοίτες ξεροπόταμων στις οποίες δημιουργούνται πε-ριστασιακά οάσεις) φημί-

ζονται για τις προδυναστικές βραχογραφίες τους που παρουσιάζουν

ιπτάμενες μορφές με εξογκωμένα χαρακτηρι-στικά σαν φτερά Ασυνήθιστες γραμμές εκτείνο-νται προς τα επάνω πίσω από το κεφάλι της κεντρι-κής μορφής θυμίζοντας τις κεραίες της μέλισσας

ενώ παραπέμπουν στο σχήμα των εξογκωμάτων που χαρακτηρίζουν τα αιγυπτιακά στέμμα-

τα στους αιώνες που θα ακολουθήσουνΑποτυπώνεται ακόμη το μοτίβο

της Θεάς που Χορεύει μια γυναί-κα με τα χέρια της κυρτωμένα επάνω από το κεφάλι της

(Το ένδυμα του Ναπολέοντα κατά την ενθρόνισή του ήταν διακοσμημένο με μέλισσες)

(Συλλογή μελιού στην Ισπανία 13000 πΧ)

Ιερή

(Το ένδυμα του Ναπολέοντα κατά την

ενθρόνισή του ήταν διακοσμημένο με

μέλισσες)

(36)

όπως ακριβώς η laquoχορεύτριαraquo Θεά μέλισσα που παρουσιάζεται σε ανάγλυφα των Σουμέριων και των κεντρο-Ευρωπαικών λαών χιλιάδες χρόνια νωρίτερα Η απεικόνιση είναι διαδεδομένη στην αιγυπτιακή μυθολογία και φαίνεται να προέρ-χεται από την μοναδική ικανότητα της μέλισ-σας να επικοινωνεί με τον laquoχορόraquo Ένα άλλο στοιχείο για την καλλιτεχνική

επιρροή που φαίνεται να έχει ασκήσει η μέλισ-σα εντοπίζεται στα τελετουργικά ενδύματα των Αιγυπτίων τα οποία παρουσιάζουν στιλι-στικές ομοιότητες με αυτήν Το στέμμα νέμες για παράδειγμα αποτελείται από εναλλασσόμε-νες κίτρινες και σκούρες οριζόντιες λωρίδες Τέ-τοιες οπτικές ομοιότητες είναι εμφανείς σε πολ-λά ανάγλυφα και αγάλματα Εντυπωσιακότερη όμως είναι αυτή που παρουσιάζεται στη νεκρι-κή μάσκα του Φαραώ Τουταγχαμών της 18ης δυναστείας η οποία δείχνει τον Φαραώ στολι-σμένο με εναλλασσόμενες μαύρες και κίτρινες λωρίδες όπως ακριβώς μια μέλισσαΗ έλξη της Αιγύπτου προς τις μέλισσες φαίνε-

ται ότι ξεκινάει από πολύ πρώιμη εποχή Η βό-ρεια Αίγυπτο η έκταση που απλώνεται από το Δέλτα έως τη Μέμφιδα ονομαζόταν laquoΤα Μπί-τιraquo - γη της μέλισσας Ο φαραώ Μένες ιδρυτής της Πρώτης Αιγυπτιακής Δυναστεία έφερε το αξίωμα του laquoΜελισσοτρόφουraquo ένας τίτλος που

αποδιδόταν σε όλους τους Φαραώ που ακολού-θησαν και η απεικόνιση μιας μέλισσας βρισκό-ταν δίπλα στην σφραγίδα που έφερε το όνομά τουςΟ αιγυπτιακός θεός Μιν έφερε τον τίτλο laquoΚύ-

ριος των Άγριων Μελισσώνraquo και χρονολογεί-ται από το 3000 πΧ ή νωρίτερα Παρόμοια η αιγυπτιακή θεά Νέιθ ήταν μια πολεμική θεό-τητα που της αποδίδονταν ο συμβολισμός της γονιμότητας και ιδιότητες παρθένου χαρακτη-ριστικά της Βασίλισσας μέλισσας Στη Σάιδα η Νέιθ θεωρούνταν ως η Θεά του laquoΟίκου των Μελισσώνraquo και μητέρα του Ρα του laquoκυβερνή-τη των πάντωνraquo Η αιγυπτιακή μυθολογία πε-ριέχει αναρίθμητες αναφορές στις μέλισσες συ-μπεριλαμβανομένης και της πεποίθησης ότι οι μέλισσες δημιουργούνταν από τα δάκρυα του πιο σημαντικού θεού τους του Ρα Μέλισσες απεικονίζονται σε αιγυπτιακούς

τάφους και οι συνήθεις προσφορές στις πιο ση-μαντικές θεότητες ήταν το μέλι Πραγματικά το μέλι ήταν το laquoνέκταρ των θεώνraquo και όπως οι Σουμέριοι πριν από αυτούς οι Αιγύπτιοι για-τροί το χρησιμοποιούσαν ως βασικό συστατικό για πολλά φαρμακευτικά σκευάσματα και θε-ραπείες συμπεριλαμβανομένων και των πρώι-μων μορφών μομιοποίησηςΈνα αιγυπτιακό μνημείο που παρουσιάζει μια

(Ο Ναπολέων ακολουθώντας τη παράδοση των Μεροβίγγιων βασιλιάδων της Γαλλίας -από τους οποίους ο διάσημος Βασιλιάς Τσιλντερικ ανακαλύφθηκε ενταφιασμένος με 300 μέλισσες κατασκευασμένες από καθαρό χρυσό- εξασφάλισε ότι το σύμβολο της μέλισσας θα ενσωματωθεί στη διακόσμηση και στην τεχνοτροπία του παλατιού υιοθέτησε δε το laquoΗ Μέλισσαraquo ως παρατσούκλι του)

(37)

παράξενη μορφή συμβολισμού μέλισσας είναι η βαθμιδωτή πυραμίδα της Σακκάρα η οποία πα-ραπέμπει στα εξάγωνα κελιά της κηρήθρας με τις έξι βαθμίδες της επάνω από το έδαφος και μια ιδιαίτερη κάτω ndash τη νεκρόπολη του ταύρου Άπι που ονομάζεται Σεράπειο Οι Αιγυπτιολό-γοι πιστεύουν ότι στον ταύρο Άπι αποδίδονταν οι αναγεννητικές ιδιότητες του θεού Πτά της Μέμφιδας ndash του αιγυπτιακού θεού της μετεν-σάρκωσης Πίστευαν επίσης ότι αυτοί που ει-σέπνεαν την ανάσα του ταύρου Άπι λάμβαναν το δώρο της προφητείας και το σημαντικότε-ρο από όλα οι Αιγύπτιοι πίστευαν ότι ο ταύρος μεταμορφωνόταν σε Άπι Όσιρι μετά θάνατον Το λατινικό Άπις που σημαίνει μέλισσα προ-έρχεται πιθανόν από το μεσοποταμιακό Σίπα ndash

Ιερή

(Ιερογλυφικό που απεικονίζει τη μέλισσα)

(Το τεκτονικό λογγείο του Ουάσιγκτον Η κυψέλη διακρίνεται στο επάνω μέρος του

στο κέντρο)

(38)

κή ρωμαϊκή θρησκεία που σχετιζόταν με τη τε-λετουργική σφαγή των ταύρωνΈνας άλλος αρχαίος πολιτισμός που επηρε-

άστηκε από τους αρχαίους Αιγυπτίους ήταν ο Μινωϊκός Είχε στενή σχέση με τους Αιγύπτι-ους οι οποίοι ήταν ειδικοί στη μελισσοκομία μια Τέχνη που αργότερα εισήχθη στην Ελλά-δα Αυτό μας οδηγεί σε ένα άλλο εντυπωσιακό του αιγυπτιακού συμβολισμού για τη μέλισ-σα Η Σφίγγα το περίφημο μνημείο της χώρας ονομαζόταν Χουν νμπ στα αιγυπτιακά όμως οι Έλληνες του έδωσαν το όνομα που είναι σή-μερα γνωστό Πως όμως συνδέεται αυτό με τη μέλισσα Η μινωική λέξη για τη μέλισσα ήταν σφέξ Τι συμπέρασμα βγάζουμε από αυτό Ο πο-λιτισμός που έμαθε στους Έλληνες την Τέχνη της μελισσοκομίας χρησιμοποιούσε τη λέξη σφεξ για να ονομάσει τη μέλισσα ndash και οι Έλ-ληνες έδωσαν αυτό το όνομα στη θεά που απει-κονίζει το μνημείο Μήπως η Σφίγγα υπήρχε ήδη όταν ο Μένες δημιούργησε το αιγυπτιακό βασίλειο και ήταν γνωστό ότι αναπαριστούσε μια μέλισσα θεά και έτσι αποδόθηκε στον Φα-ραώ ο τίτλος Μελισσοτρόφος Η πιθανότητα εί-ναι προκλητική και δεδομένης της γοητείας που ασκούσαν οι μέλισσες στους Αιγύπτιους δεν φαίνεται και τόσο εξωπραγματική

Η μ έ λ ι σ σ α σ ε κ ρ ί σ η ndash ο ά ν θ ρ ω π ο ς σ ε κ ρ ί σ ηΗ λατρεία των Σουμερίων και των Αιγυπτίων

για τη μέλισσα μεταδόθηκε στην Ελλάδα όπου μέλισσες απεικονίζονται σε αγάλματα των πιο

Ασίπα που σημαίνει ο Μεγάλος Ποιμένας στον Ουρανό και Άπις σημαίνει Όσιρις Αυτό συν-δέεται με την πίστη ότι μετά θάνατον η ψυχή του Φαραώ συνδεόταν με τον Όσιρι ως ένα άστρο στον αστερισμό του ΩρίωναΈνας ταύρος Άπις σύμφωνα με τους αιγυπτι-

ακούς μύθους δημιουργούσε 1000 μέλισσες και οι μέλισσες αντιπροσώπευαν ψυχές Είναι επίσης ενδιαφέρον ότι η αιγυπτιακή θεότητα Νούτ ήταν θεά του ουρανού ndash της περιοχής των μελισσών ndash και έφερε τον τίτλο laquoΑυτή που Κα-τέχει Χίλιες Ψυχέςraquo ο οποίος φαίνεται να παρα-πέμπει στις χίλιες μέλισσες ή ψυχές που δημι-ουργούνται από το σώμα του ταύρου ΆπιΤο εβραϊκό γράμμα Άλεφ συμβολίζει το laquoχί-

λιαraquo και αντίστοιχο προ σιναϊτικό και το προ κανανιτικό σύμβολο απεικόνιζε το κεφάλι ενός ταύρου παραπέμποντας στο ότι 1000 μέλισ-σες ndash ή αναγεννημένες ψυχές ndash δημιουργού-νται από τη θυσία ενός ταύρου Άπι Επιπλέον η αριθμητική αξία της εβραϊκή λέξη για τον Ιη-σού ndash τον Μεσσία ο οποίος βασίζεται στο πρό-τυπο του Όσιρι ndash είναι πάλι 1000Έτσι η αρχαία πεποίθηση ότι οι μέλισσες δη-

μιουργούνται από ταύρους εύλογα οδηγεί στην εικασία ότι η υπόγεια νεκρόπολη η οποία εί-ναι γνωστή ως Σεράπειο ίσως να ήταν ένα τε-λετουργικό κέντρο αναγέννησης προορισμέ-νο να ανακυκλώνει ψυχές από τα κεφάλια των ταύρων και όχι απλά ένα μαυσωλείο για ταύ-ρους Μήπως οι τελετουργίες που πραγματο-ποιούνταν στο Σεράπειο αποτελούσαν την πιο πρώιμη μορφή του Μιθραϊσμού τη μυστηρια-

(Ο Ρούντολφ Στέινερ (1861-1925) είχε laquoπροβλέψειraquo ότι οι μέλισσες θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε αναφέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότερο από 4 χρόνια ζωής)

(39)

σημαντικών θεών των Ελλήνων Έτσι ανα-πτύσσεται η αντίληψη της Θεάς μέλισσας και δημιουργείται η τιμητική θέση των ιερειών που ονομάζονται Μέλισσες οι οποίες αργότε-ρα μετεξελίσσονται στις Σίβιλες Σύμφωνα με κάποιες παραδόσεις μάλιστα ο δεύτερος ναός στους Δελφούς ήταν κατασκευασμένος εξολο-κλήρου από μέλισσες και ο ομφαλός θύμιζε κυ-ψέλη περιτριγυρισμένη από μέλισσεςΟι Ρωμαίοι εξασκούσαν τον Μιθραϊσμό μια

μυστικιστική θρησκεία σημαντικό στοιχείο της οποίας ήταν η θυσία των ταύρων που θυ-μίζει τις τελετουργίες των Αιγυπτίων στο Σε-ράπειο Απόηχος αυτών των τελετουργιών στη σύγχρονη εποχή φαίνεται να είναι οι ταυ-ρομαχίες της Ισπανίας Η σύνδεση αυτή επιβε-βαιώνεται έμμεσα από το ότι αρκετές από τις παλιότερες αρένες της χώρας έχουν κατασκευ-αστεί επάνω ή πολύ κοντά σε αρχαία ιερά του ΜίθραΟι Μάγια λάτρευαν τη μέλισσα και απεικό-

νιζαν θεούς με τη μορφή της στους σημαντι-κότερους ναούς τους Έως και την Ινδία οι θρησκείες υιοθέτησαν θεότητες μέλισσες στη μυθολογία τους Ακόμη και η καθολική εκ-κλησία ενσωμάτωσε τη μέλισσα ως ένα σύμβο-λο της αυθεντίας του Πάπα πράγμα που μπο-

ρούμε να δούμε στην Πόλη του ΒατικανούΠέτρινα καταλύματα με τη μορφή κυ-

ψελών κατασκευάστηκαν στην αρχαιότητα από την Ιρλανδία έως την Αφρική ενώ ο Χέ-νριχ Χίμλεραπό τους ισχυρότερους άνδρες στη Γερμανία του Χίτλερ κατασκεύασε το ιερότερο τελετουργικό κέντρο των SS με τη μορφή κυψέλης στα θεμέλια τους κάστρου ΒέβελσμπουργκΠολιτικά κινήματα όπως ο κομουνι-

σμός εμπνεύστηκαν από την αλτρουιστική συμπεριφορά που εμφανίζεται στην κυψέ-λη ως πρότυπο για τις ιδεολογίες τους Με-γάλοι ηγέτες επίσης ακολούθησαν την πα-ράδοση των προγόνων τους και συνδέθηκαν με διάφορους τρόπους με τη μέλισσα Ο Ναπολέων για παράδειγμα ακολουθώ-

ντας τη παράδοση των Μεροβίγγιων βασιλι-άδων της Γαλλίας - από τους οποίους ο διά-σημος Βασιλιάς Τσιλντερικ ανακαλύφθηκε ενταφιασμένος με 300 μέλισσες κατασκευα-σμένες από καθαρό χρυσό - εξασφάλισε ότι το σύμβολο της μέλισσας θα ενσωματωθεί στη διακόσμηση και στην τεχνοτροπία του παλατιού υιοθέτησε δε το laquoΗ Μέλισσαraquo ως παρατσούκλι του Πιστεύεται ακόμη ότι η μέλισσα είναι ο

Ιερή

(Απεικόνιση κηρήθρας από την Τσατάλ Χουγιούκ 6600 πΧ)

(Σουμεριακή πινακίδα ndash απεικόνιση της λατρείας της μέλισσας)

(40)

νερ (1861-1925) Είχε laquoπροβλέψειraquo μάλιστα ότι θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε ανα-φέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότε-ρο από 4 χρόνια ζωής Από το 2008 οι μέλισ-σες άρχισαν να εκλείπουν με ανησυχητικούς ρυθμούς Συμπτωματικά() βρισκόμαστε στα όρια της πρόβλεψης του Στέινερ και στο χρο-νικό περιθώριο που ανέφερε ο Αϊνστάιν Επιπλέον έχουμε αρχίσει να διανύουμε σε

ένα έτος που έχει επιβαρυνθεί με θεωρίες για καταστροφή του κόσμου μας ή για αναγέν-νησή του ndash ανάλογα με πια θεωρία είστε δι-ατεθειμένος να πιστέψετε ndash και βρισκόμαστε στη δίνη μια πολύπλευρης και πολυσύνθετης κρίσης με κορυφή του παγόβουνου την οικο-νομία Το τι θα συμβεί θα το δείξει ο χρόνος Ωστό-

σο φαίνεται ότι η μέλισσα η ιερή μέλισσα εί-ναι διαχρονικά συνυφασμένη με την εξέλιξη του πολιτισμού ακόμη ίσως και με την ύπαρ-ξη του ανθρώπου στον πλανήτη

Σημείωση Το πλήρες κείμενο της μελέτης του

Andrew Gough στα αγγλικά μπορείτε να το βρείτε

στο httpandrewgoughcoukbee1_1html

πρόδρομος του εραλδικού κρίνου του εθνι-κού συμβόλου της ΓαλλίαςΟ ελευθεροτεκτονισμός που διαδόθηκε στις

ΗΠΑ ήδη από την ίδρυσή τους ευνοήθη-κε από σημαντικούς ανθρώπους όπως ο Τό-μας Τζέφερσον ο οποίος έγραφε με πάθος για την σημαντικότητα των μελισσών ενώ άλ-λοι όπως ο Πρόεδρος Τζόρτζ Ουάσιγκντον ενσωμάτωσε την κυψέλη στο τεκτονικό λογ-γείο του Χωρίς αμφιβολία η πρώιμη Αμερι-κανική κοινωνία δανείστηκε πολλές από τις φιλοσοφικές αρχές της από τον Ελευθεροτε-κτονισμό ενσωματώνοντας συμβολισμό και θέματα με μέλισσες στις τελετουργίες της Η δομή του κράτους τουλάχιστον σε αυτή

την πρώιμη περίοδο ακολούθησε τη δομή τη σταθερότητα και την αλτρουιστική συμπερι-φορά που χαρακτηρίζουν την κυψέλη όπως είχαν κάνει κοινωνίες και κινήματα χιλιάδες χρόνια πριν από αυτήνΜια ένδειξη για την επιρροή της μέλισσας

στους ιδρυτές των ΗΠΑ φαίνεται από το ότι ολόκληρη η δυτική περιοχή της χώρας ονο-μαζόταν αρχικά Ντεζερέ (μέλισσα)Η μέλισσα είχε αποτελέσει κεντρικό θέμα σε

πολλά κείμενα και διαλέξεις του αυστριακού φιλόσοφου και μυστικιστή Ρούντολφ Στέι-

(Το περίφημο μινωικό κόσμημα με τις μέλισσες) (Το τεκτονικό λογγείο του Ουάσιγκτον Η κυψέλη διακρίνεται στο επάνω μέρος του στο κέντρο)

(41)

ΓιώργοςΙωάννου( Ο Γ Ιωάννου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1927 Πήρε πτυχίο φιλολογίας από το ΑΠΘ και το 1960 διορίστηκε φιλόλογος Το 1971 μετατέθηκε στην Αθήνα αρχικά σε γυμνάσιο και μετά στο υπουργείο ΠαιδείαςΠέθανε στην Αθήνα το 1985

Ποιητικές συλλογέςlaquoΗλιοτρόπιαraquo ιδιωτική έκδοση Θεσσαλονίκη 1954laquoΤα Χίλια Δέντραraquo εκδ Διαγωνίου Θεσσαλονίκη 1963laquoΤα Χίλια Δέντρα amp άλλα ποιήματα (1954-1963)raquo εκδ Ερμής Αθήνα 1973 )

(42)

ldquoΣαν τη μητέρα αλήθειαrdquo

Πηγαίνει αργά στο σινεμά

μάλιστα στον εξώστη

Σrsquo έργα κατά προτίμηση βουβά

και θαμπωμένα Κι εκεί

- μέσα στους τόσους εξευτελισμούς -

η μόνη του χαρά να βλέπει τις γυναίκες

της γενιάς γύρω απrsquo το τριάντα

Με κείνα τα βαθιά καπέλα

με τις σειρές τα περιδέραια

τα μάτια τα κοντά μαλλιά∙

με τις ψιλές γλυκιές φωνές

με τις κινήσεις τους τις μητρικές

Σαν τη μητέρα αλήθεια∙

σαν τη μάνα του

των πρώτων παιδικών του χρόνων

Τότε που τον φωνάζανε μοναχογιό

(43)

( επιμέλεια - Έλλη Ιωαννίδου )

Ο αετόςκαι η χελώνα( Η λ ο γ ι κ ή η σ ύ ν ε σ η κ α ι η φ ρ ό ν η σ η σ α ν α ε τ ό ς π ε τ ο ύ ν β λ έ π ο υ ν τ α π ρ ά γ μ α τ α κ α θ α ρ ά κ α ι α π ό ψ η λ ά Π ρ ο σ π α θ ο ύ ν ν α β ά λ ο υ ν σ τ η θ έ σ η κ α ι σ τ α ό ρ ι ά τ ο υ τ ο ν μ α τ α ι ό δ ο ξ ο ε π ι π ό λ α ι ο ε α υ τ ό μ α ς π ο υ σ έ ρ ν ε τ α ι σ τ η γ η σ α ν τ η χ ε λ ώ ν α )

(44)

Οι Μύθοι του Αίσωπου είναι μικρές ιστορίες εμπνευ-σμένες από την ίδια τη ζωή και διακρίνονται για τον συμβολικό και αλληγορικό χαρακτήρα τους Ο Αίσωπος είχε γράψει πολλούς μύθους για να σατιρίσει δια-

κωμωδήσει ή και να ειρωνευτεί την καθημερινότητα των Ελ-λήνων Ένας από αυτούς ήταν και ο μύθος του αετού με τη χε-λώνα Εδώ θα τον παρουσιάσουμε κάπως διαφορετικά Η ιστορία θα αρχίσει μέσα στη θάλασσα

άποτε ας πούμε τα παλιά χρόνια μια χελώνα μουρμού-ριζε για την άτυχη μοίρα της κολυμπώντας αργά μέσα στη θά-λασσα Την ενοχλούσε που τα άλλα ζώα μπορούσαν να τρέχουν γρήγορα στη γη ενώ εκείνη δεν τα κατάφερνε Την ενοχλού-σε που τα πουλιά μπορούσαν να πετάνε στον καθαρό αέρα και να βλέπουν τόσα από κει ψηλά ενώ εκείνη ήταν μέσα στο νερό και κολυμπούσε αργά Την ενοχλούσε ακόμα και τις φορές που έβγαινε στη στεριά για να γεννήσει και κουραζόταν τόσο πολύΑυτά σκεφτόταν λυπημένη σε μια παραλία Ξαφνικά είδε

ένα αετό να σχηματίζει κύκλους γύρω από τα σύννεφα καθώς πετούσε ψηλά με τις ανοιχτές και δυνατές φτερούγες του Του φώναξε όσο πιο δυνατά μπορούσε για να την ακούσει Και όταν αυτός χαμήλωσε αρκετά την ρώτησε τι ήθελε Η χελώνα τότε τον παρακάλεσε μιας και είναι ο βασιλιάς των πτηνών να της μάθει να πετάει όπως εκείνος Να βλέπει τον κόσμο από ψηλά Να νοιώθει δυνατή και ελαφριά συνάμαΟ αετός που θεώρησε παράλογη την επιθυμία τής χελώνας

αρνήθηκε Προσπάθησε να της εξηγήσει ότι δεν ήταν στη

και η χελώναΔιασκευή στον μύθο του Αίσωπου

( κείμενο εικόνα - Έλλη Ιωαννίδου )

(45)

φύση της να πετάει Μπορούσε να χαρεί τα δικά της προνόμια να κολυμπάει δηλαδή στα βαθειά νερά να κάνει βόλτες στην άμμοhellip πράγματα που ακόμα και αυτός - ένας βασιλιάς - δεν μπορεί να χαρεί όπως εκεί-νη Άλλωστε μια τέτοια προσπάθεια να μάθει δηλαδή να πετά μπορεί να την κατέστρεφε Αυτά της είπε και πέταξε μακριά της νομίζοντας ότι

την είχε συνετίσει Η χελώνα όμως ήταν ανένδοτη Συνέχισε να τον

θερμοπαρακαλεί και το έκανε όποτε τον έβλεπε να πετά πάνω από την παραλία Ώσπου μια μέρα ο αετός δεν άντεξε άλλο να της αρνείται Βαρέθηκε άλλωστε τα παρακάλια και την επιπολαιότητά της Τη γράπω-σε με τα δυνατά νύχια του και πέταξε μαζί της ψηλά πάνω από τα κύματα Η ευτυχία της χελώνας γι αυτά τα λίγα λεπτά ήταν απερίγραπτη Βιαστική και άμυ-αλη όπως ήταν νομίζοντας ότι θα μοιάσει στον αετό του ζήτησε να την αφήσει πάνω από τα σύννεφα Ήθελε να συνεχίσει μόνη της να πετάει σίγουρη για τον εαυτό της Έτσι κι έγινε Ο αετός την άφησε να πέσει όπως ακριβώς του είχε ζητήσει με αποτέλεσμα να γκρεμοτσακιστεί πάνω στα βράχια που την περίμε-ναν δίπλα στην ακτή Η δύστυχη χελώνα που ήθε-λε να πετάξει συντρίφτηκε παταγωδώς Δεν άκουσε τα λόγια της σύνεσης από το στόμα του αετού αλλά παρασύρθηκε από τις δικές της παράλογες επιθυμίες έξω από τη φύση της Το τέλος της όπως και όσων δεν ακολουθούν τα λόγια της σύνεσης και της φρόνη-σης ήταν να καταστραφεί και μάλιστα με πολύ άσχη-μο τρόπο

Η θαλάσσια χελώνα Caretta caretta εί-ναι ένα κινδυνεύον είδος Θα τη συναντή-σουμε να κολυμπάει σε όλα τα μήκη και πλάτη των ελληνικών θαλασσών αλλά η ιδιαίτερη σημασία της χώρας μας έγκει-ται στο ότι φιλοξενούμε κάποιες από τις σημαντικότερες παραλίες για την ανα-παραγωγή και φωλεοποίηση της καρέτα στη ΜεσόγειοΗ χελώνα καρέτα είναι ίσως ένα από τα

πιο εμβληματικά είδη των μεσογειακών και ελληνικών θαλασσών και ένα από τα επτά είδη θαλάσσιων χελωνών που υπάρ-χουν στον πλανήτη Αν καταφέρει να ξεφύγει από τους φυσικούς εχθρούς της αλλά και από τις ανθρώπινες επιδράσεις και απειλές θα ζήσει περίπου 80 χρόνια Όταν μεγαλώσει περίπου μετά από δύο έως τρεις δεκαετίες και έρθει η ώρα τής αναπαραγωγής της θα επιστρέψει στην ίδια περιοχή και θα επιλέξει την παραλία όπου γεννήθηκε και η ίδια για να κάνει τη φωλιά της

Η θαλάσσια χελώνα Κ α ρ έ τ α - ΚαρέταΖ ω ή π ο υ α π ε ι λ ε ί τ α ι

(46)

Τα αποσπάσματα του κειμένου και πληροφορίες είναι από το site httpwwwwwfgrelendangered-speciescaretta

Σε κάθε περίοδο ωοτοκίας η θαλάσσια χελώνα θα γεννήσει δύο έως τρεις φορές Θα δημιουρ-γήσει τη φωλιά της σε αμμώδεις παραλίες και σε βάθος περίπου 60 εκατοστών Σε κάθε φωλιά φιλοξενούνται μέχρι και 120 αυγά τα οποία εκ-κολάπτονται για 55 ημέρες Η θήρα των αυγών από αλεπούδες σκυλιά κλπ αποτελεί ένα επιπλέ-ον πρόβλημα και έχει παρατηρηθεί σε παραλίες ωοτοκίας της Πελοποννήσου επηρεάζοντας το 40 των φωλιών Σημαντική απειλή συνιστούν και τα σκουπίδια στη θάλασσα Ειδικότερα οι πλαστικές σακούλες υποβαθμίζουν το θαλάσσιο οικοσύστημα και μπορούν να οδηγήσουν σε θά-νατο τις θαλάσσιες χελώνες αφού τις ξεγελούν λόγω της ομοιότητάς τους με τσούχτρες μία από τις πιο αγαπημένες τροφές της καρέτα

Η ζωή που προστατεύουμε και η ιστορία των Σεκανίων της Ζακύνθουhellip

Η προστασία της καρέτα είναι για εμάς σχε-δόν laquoπροσωπική υπόθεσηraquo που διαρκεί και εξελίσσεται για πολλές δεκαετίες Για τη δια-τήρηση και προστασία του είδους οργανώσα-με το 1994 πανευρωπαϊκή εκστρατεία για την αγορά της περιοχής που περιβάλλει την παρα-λία των Σεκανίων Ως αποτέλεσμα σε μία πολύ αβέβαιη για την προστασία του είδους περίοδο με τα χρήματα που συγκεντρώθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αλλά και από συνεισφο-ρές ιδιωτών αγοράσαμε το 90 της έκτασης γύρω από τα Σεκάνια Σκοπός της αγοράς ήταν τόσο η αποτροπή της τουριστικής ανάπτυξης

της περιοχής όσο και η κατά το δυνα-τόν καλύτερη διαχείρισή της ώστε να προστατευθεί η σημαντικότερη παραλία ωοτοκίας για τη θαλάσσια χελώνα

Yπεύθυνη προγράμματος Χαρίκλεια Μινώτου cminotouwwfgr τηλ 210 33 14 893

Κ α ρ έ τ α - Καρέτα

httpswwwyoutubecomwatchv=yDnbTGBSxyA

httpswwwyoutubecomwatchv=T8eGw1oyYoQ

Αν θες να δεις VIDEO με χελωνάκια πάνω στην άμμο να τρέχουν προς το νερό πάτησε στα links

httpswwwyoutubecomwatchv=nHok4ZdJ2A0

(47)

Κ Ι Ν Η Μ Α Τ Ο Γ Ρ Α Φ Ο Σ -ldquoΠρόμαχοςrdquoΠ ρ ό κ ε ι τ α ι για μια αισθηματική ταινία

με φόντο την επιστροφή των Γλυπτών του Παρ-θενώνα από το Βρετανικό Μουσείο Ας σημειωθεί ότι η πρώτη επίσημη προβολή της ταινίας πραγ-ματοποιήθηκε στο Μουσείο της ΑκρόποληςΟ Ανδρέας (Παντελής Κοντογιάννης) αναγκά-

στηκε να αφήσει την Ελλάδα όταν ήταν παι-δί Επιστρέφει ενήλικος μετά από πρόσκληση του διευθυντή του Μουσείου της Ακρόπολης (Giancarlo Giannini) για να προχωρήσει την υπό-θεση κατά του Βρετανικού μουσείουΒρισκόμαστε στην Αθήνα του 2011 εν μέσω

της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης που έχει ξεσπάσει στη χώρα Ο Ανδρέας συγκεντρώνει αποδεικτικά στοιχεία για να αποδείξει ότι πλα-στογραφήθηκαν έγγραφα ώστε να επιτραπεί η πώληση των γλυπτών στο Βρετανικό Κοινοβού-λιο το 1816 Στη συνέχεια επιστρέφει στο Λονδί-νο όπου με τη βοήθεια της Ελένης (Κασσάνδρα Βογιατζή) συναδέλφου του αλλά και αντικείμε-

νο του πόθου του ξεκινάει τις απαραίτητες νο-μικές διαδικασίεςΟι δύο δικηγόροι έχουν μπροστά τους έναν

laquoμακρύ δρόμοraquo και θα πρέπει να δώσουν σκλη-ρό αγώνα για να πετύχουν την επαναφορά των κλεμμένων γλυπτών στην αρχική ndashκαι αρμό-ζουσα- θέση τουςΣκηνοθεσία Κέρτε και Τζον Βούρχις

Παίζουν Παντελής Κοντογιάννης Κασσάνδρα

Βογιατζή Γιώργος Χωραφάς Τζιανκάρλο Τζιανίνι

Γιώργος Βογιατζής Σπύρος Φωκάς Πολ Φρίμαν

Μάικλ Μπέρνς

(48)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

Τ η ν Τ ε τ ά ρ τ η 3 Δεκεμβρίου εγκαινιάσθηκε στο Βυζαντινό και Χριστια-νικό Μουσείο η έκθεση laquoΟ Δομήνικος Θεο-τοκόπουλος πριν από τον El Grecoraquo η οποία πραγματοποιείται στο πλαίσιο του ελληνικού επετειακού προγράμματος για τα 400 χρόνια από το θάνατο του El GrecoΗ έκθεση παρουσιάζει το πολιτισμικό περι-

βάλλον μέσα στο οποίο διαμορφώθηκε η προ-σωπικότητα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου πριν αναχωρήσει από τον Χάνδακα της Κρή-της (το σημερινό Ηράκλειο) για τη Βενετία το 1567Τι γνωρίζουμε για την Κρήτη του 16ου αιώ-

να και την κοινωνία της μέσα στην οποία γεν-νήθηκε μαθήτευσε και εργάστηκε ο νεαρός Δομήνικος Θεοτοκόπουλος Πώς δούλευαν οι Κρητικοί ζωγράφοι τον 16ο αιώνα Ποια κοι-νωνικά φαινόμενα και ποιες ιδεολογικές τά-σεις σχετίζονται με τον τεχνίτη καλλιτέχνη και λόγιο Θεοτοκόπουλο Γιατί ο Θεοτοκόπου-

λος φεύγει από την ΚρήτηΜε αφετηρία αυτά τα ερωτήματα η έκθεση

αφηγείται πτυχές του κοινωνικού και καλλι-τεχνικού περιβάλλοντος τής Κρήτης του 16ου αιώνα μέσα στο οποίο γεννήθηκε μαθήτευσε και ωρίμασε εικαστικά ο Δομήνικος Θεοτοκό-πουλοςΣε τρεις μεγάλες εκθεσιακές ενότητες πα-

ρουσιάζονται 200 περίπου σημαντικά αντι-κείμενα θρησκευτικά και κοσμικά αρχειακές πηγές χειρόγραφα και έντυπα εικόνες και πί-νακες Κρητικών και Ιταλών ζωγράφων του 16ου αιώνα Τα έργα προέρχονται από τις συλ-λογές του Βυζαντινού Μουσείου από συλλο-γές και μουσεία της Ελλάδας Εφορείες Βυζα-ντινών Αρχαιοτήτων μητροπόλεις εκκλησίες και μοναστήρια καθώς και μουσεία του εξω-τερικούΔιάρκεια έκθεσης 4122014 ndash 3132015

Βασ Σοφίας 22 Τηλ 213 213 9500

httpwwwbyzantinemuseumgr

Ε Κ Θ Ε Σ Η - laquo Ο Δ ο μ ή ν ι κ ο ς Θ ε ο τ ο κ ό π ο υ λ ο ς π ρ ι ν α π ό τ ο ν El Grecoraquo

(49)

Η Ε λ λ η ν ι κ ή Εταιρεία Μεταφρα-στών Λογοτεχνίας βράβευσε τη Χάρις Αλε-ξίου για την καλύτερη μετάφραση ξένου λο-γοτεχνικού έργου Η βράβευση αφορούσε τη μετάφραση του βιβλίου laquoΠάντα ήρωεςraquo του Φαμπιάν Μαρσό που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΜεταίχμιοΤο βιβλίο αποτελεί τη συγκλονιστική μαρ-

τυρία του Grand Corps Malade (Ψηλό Άρρω-στο Κορμί όπως είναι το ψευδώνυμό του) ο οποίος έμεινε ατελώς τετραπληγικός εξαιτί-ας ενός μοιραίου ατυχήματος Ωστόσο ένα χρόνο μετά το περιστατικό διέψευσε τις προ-βλέψεις των ειδικών και κατάφερε να περπα-τήσει ξανά Στις σελίδες του βιβλίου του ο Μαρσό αφηγείται τη δωδεκάμηνη περιπέτεια και τις εμπειρίες τόσο τις δικές του όσο και των ομοιοπαθών συντρόφων του από το κέ-ντρο αποκατάστασηςΓια τη γνωριμία της με τον Φαμπιάν Μαρσό

την απόφασή της να προτείνει και να μετα-φράσει το βιβλίο του η Χάρις Αλεξίου αναφέ-ρει laquoΤον Grand Corps Malade τον γνώρισα από τα τραγούδια του Ήταν το νέο πρόσω-πο στη γαλλική μουσική σκηνή στο μουσι-κό είδος της slam H νεολαία της Γαλλίας τον λάτρευε Μου έκανε εντύπωση αυτός ο νέος όμορφος άνδρας με την πατερίτσα του Μου έκανε εντύπωση και το ψευδώνυμό του το laquoψηλό άρρωστο κορμίraquo Το τραγούδι μου ldquoΜεγάλωσαrdquo μόλις είχε κυκλοφορήσει και σκεφτόμουν πως θα μπορούσε να το είχε γρά-ψει αυτός Τον συνάντησα αργότερα σε ένα τηλεοπτικό στούντιο όταν συμμετείχαμε και οι δύο στην εκπομπή του Michel Drucker που έκανε ένα μεγάλο αφιέρωμα στον Ντέμη Ρούσσο

Δύο χρόνια αργότερα ο φίλος Νίκος Αλιά-γας μου χάρισε το βιβλίο του Φαμπιάν laquoΔι-άβασέ το είναι γραμμένο σε απλή γλώσσαraquo μου είπε Όσο το διάβαζα σε πολλά σημεία ξαναζούσα την περιπέτεια του αδελφού μου στην εντατική και αργότερα στο κέντρο απο-κατάστασης Το συγκινητικό επίσης ήταν πως γνώριζα την απίστευτη ταλαιπωρία των τετραπληγικών των αναπήρων που στερού-νται την ικανότητα όπως λέει και ο Φαμπι-άν να ξύσουν το φρύδι τους ή να κρατήσουν το κουτάλι τους και να πατήσουν ένα κου-μπί για βοήθειαraquo

Ε Κ Δ Η Λ Ω Σ Η -Β ρ α β ε ί ο Λ ο γ ο τ ε χ ν ι κ ή ς Μ ε τ ά φ ρ α σ η ς γ ι α τ η ν Χ Αλεξίου

(50)

Θ Ε Α Τ Ρ Ο - laquoΟ Γάμοςraquolaquo Ο Γ ά μ ο ς raquo της Βάσιας Σολωμού

Ξανθάκη πρωτοπαρουσιάστηκε το 1994 στο Θεσσαλικό Θέατρο σε θεατρική διασκευή και σκηνοθεσία του Κώστα Τσιάνου γνωρίζοντας τεράστια επιτυχίαΣτην τωρινή παράσταση τού Μεταξουργεί-

ου παρουσιάζεται με τη μορφή του μονολό-γου σε θεατρική προσαρμογή ndash σκηνοθεσία και ερμηνεία της Άννας Βαγενά Πρόκειται για την ιστορία μιας απλής γυναίκας από τα Αμπελάκια της Θεσσαλίας μιας χωριάτισ-σας που σήκωσε στους αδύνατους ώμους της τη μοίρα της και συγχρόνως τη μοίρα πολ-λών γυναικών του τόπου μας Έζησε τη βα-ναυσότητα ενός αλκοολικού πατέρα είδε την αγάπη του άνδρα της να μεταμορφώνεται σε περιφρόνηση όταν άρχισε να γεννάει κωφά-λαλα παιδιά εξαιτίας της βαριάς κληρονομι-κότητας του αλκοολικού πατέρα της και πά-

S T A N D - U P C O M E D Y -5 0 Α π ο χ ρ ώ σ ε ι ς τ ο υ GreekΣ τ ι ς μ έ ρ ε ς μας που

το χιούμορ θεωρείται σπάνιο και πολύτιμο το Tin Pan Alley φιλοξενεί τον Σίλα Σεραφείμ ο οποίος προσφέρει εντυπωσιακές παραστάσεις γέλιου και εύθυμου προβληματισμούΚάθε Σάββατο (έως τις 27 Δεκεμβρίου) στις

2200 ο Σίλας στήνει ένα ενδιαφέρον πανηγύρι με επίκεντρο το εξαιρετικό μοναδικό laquoφυσικό φαινόμενοraquo που λέγεται laquoΝεοέλληναςraquo Μια γι-ορτή σε πρώτη ανάγνωση των 20 χρόνων πα-ρουσίας του στην stand-up comedy αλλά και μια προσπάθεια ανάλυσης και διερεύνησης του φαινομένου το οποίο μάλλον θα εξακολουθήσει να απασχολεί για πολύ καιρό την καλλιτεχνική

κοινότητα του είδους Για του λόγου το αληθές δείτε ένα απόσπασμα των προσπαθειών του στην ιστοσελίδαwwwyoutubecomwatchv=LgJERE7PTBY

Συντελεστές Σίλας Σεραφείμ

Λίλα Σταμπούλογλου (συμμετέχει μέχρι να γεννήσει)

Παραστάσεις Κάθε Σάββατο μέχρι τις 27 Δεκεμβρίου

(τουλάχιστον)

Ώρα έναρξης 2200 (ακριβώς)

Πληροφορίες Tin Pan Alley Τουρναβίτου 6 Πλατεία

Ασωμάτων Θησείο Τηλ 210-3210158

httpwwwtinpanalleygrindexphpsilasserafim

λεψε με νύχια και δόντια σε μια κοινωνία που δεν δέχεται εύκολα την αναπηρίαΏρες Παράστασης Σάββατο 1800 και 2100

Κυριακή 1830

Εισιτήρια Γενική Είσοδος 16euro Μειωμένα

12euro (φοιτητές συνταξιούχοι άνω των 65 ετών

πολύτεκνοι amp εκπαιδευτικοί) και 10euro(άνεργοι)

Ομαδικό εισιτήριο 8euro

Θέατρο Μεταξουργείο Ακαδήμου 14-16

Τηλ 210-5234382

(51)

(52)

ldquoΤο Θαύμα να Νοιώθεις ΈλληναςrdquoΤου SAM CHEKWASΕ κ δ ό σ ε ι ς S e a b u r n B o o k s

άνθρωπος μένει εκεί όπου είναι θαμμένο ένα μέρος της καρδιάς τουraquo έγραψε ο Αλέξαν-

δρος Δουμάς Ο Sam Chekwas το παιδί από την Νιγη-ρία με τα φωτεινά και ερευνητικά μάτια που ήρθε από την χώρα του να σπουδάσει στην Ελλά-δα ντυμένος στο πνεύμα και την καρδιά με την αγάπη για το αληθινό το υψηλό και το ωραίο δεν μάκρυνε ποτέ από δω Τα τραίνα της ζωής του ασταμάτητα έφευγαν και γύριζαν φεύγουν και γυρίζουν με τη σημαία του χρέους με την πραμάτεια της προσφοράς με τη σοδειά της αγά-πης Σrsquo ένα ταξίδι που κρατάει χρόνια τώρα διατηρώντας την ποιότητα του σεβασμού την ευ-χέρεια της κατανόησης και την ανάγκη της συμπόρευσης στα μονοπάτια της ουσίαςhelliplaquoΌσο αναπνέω θα προβάλλω την ελληνική γλώσσα και τα ελληνικά γράμματαraquo δήλωσε σε παρου-

σίαση του βιβλίου του ο Chekwas Και με περισσή περηφάνια ανέφερε laquoΕδώ γεννήθηκαν οι τέ-χνες η φιλοσοφία και οι επιστήμες Ο Μέγας Αλέξανδρος έλεγε πως ότι δεν γιορτάζεται πεθαίνει Αυτό συμβαίνει και με τον ελληνισμό και κυρίως την ελληνική γλώσσα Όλοι εσείς πρέπει να με-ταφέρετε τον ελληνισμό όπου μπορείτε με κάθε τρόποraquo Και όχι μόνο προτρέπει αλλά και ο ίδι-ος προσπαθεί για τη διάδοση του ελληνισμού μέσα από το βιβλιοπωλείο που έχει ανοίξει στην Αστόρια της Νέας Υόρκης Το βιβλιοπωλείο αποτελεί ένα από τα laquoαξιοθέαταraquo της αμερικανικής μεγαλούπολης με τους δεκάδες χιλιάδες Ελληνοαμερικάνους Βρίσκεται στον αριθμό 33-18 της οδού Μπρόντγουεϊ και μοιάζει με συνηθισμένο συνοικιακό βιβλιοπωλείο Όμως ανάμεσα στις αγγλικές εκδόσεις υπάρχουν ράφια που ξεχειλίζουν από ελληνικούς τίτλουςmiddot η προσπάθεια του Chekwas για την προώθηση του ελληνισμού

(53)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

τα τέλη του 1944 όταν πια εί-χαν αποχωρήσει από τη χώρα μας οι δυνάμεις κατοχής του Άξονα μέλη της ηγεσίας του τότε Βασιλικού Ναυτικού ζή-τησαν την ανεύρεση και τιμω-ρία των υπεύθυνων του τορπι-

λισμού της laquoΈλληςraquo Πράγματι είχε επισημανθεί στην Κάτω Ιταλία κάποιος Stefano Toselli μηχανι-κός ο οποίος είχε δηλώσει laquoιδιωτικώςraquo ότι ήταν σε θέση να κατονομάσει τους υπεύθυνους της ανόσιας πράξηςΟι ελληνικές Αρχές λοιπόν απαίτησαν την επίσημη καταγραφή της μαρτυρίας του και να κινηθεί η δια-δικασία παραπομπής των ενόχων σε δίκη Και τότεhellip laquoέσκασε η βόμβαraquo Με εντολή του Βρετανού στρα-τάρχη Harold Alexander ανώτατου διοικητή των συμμαχικών δυνάμεων της Μεσογείου κατηγορη-ματικώς απαγορεύτηκε η συνέχιση της έρευνας Το θέμα έπρεπε να μπει στο αρχείο ndash και αυτό έγινε ευ-θύς αμέσως Κατά συνέπεια όλα όσα λέγονται ακό-μα και σήμερα σχετικά με τον τορπιλισμό της laquoΈλ-ληςraquo παραμένουν ατεκμηρίωτα Ήταν πράγματι το ιταλικό υποβρύχιο laquoDelfino raquo που βύθισε το αγκυ-ροβολημένο στην Τήνο για τον εορτασμό του Δεκα-πενταύγουστου ελληνικό πολεμικό σκάφος Και αν ναι ποιος έδωσε τη σχετική εντολή Και τι έλεγε η εντολή αυτή

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Λ ό γ χ η

ldquoΟ Πόλεμος και ο ΚόσμοςrdquoΤα Γεγονότα του rsquo40 τα πριν και οι Συνέπειες

ρόκειται για ένα τρίτομο έργο στο οποίο ο Θεόδωρος Σπυρόπου-λος παρουσιάζει αναλυτικά με εξαντλητικές λεπτομέρειες τη σημα-ντική ανασκαφή της ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΟΣΑνάμεσα στην Πελλάνα και την Σπάρτη ιδρύθηκε μια Νησιωτική

Κοινοπολιτεία στη Λιμνοθάλασσα που συνδεόταν μέσω του Ευρώ-τα με τον Λακωνικό Κόλπο Σrsquo αυτό το νησιωτικό σύμπλεγμα υπήρ-χε η Λακεδαίμων από τις αρχές της τρίτης χιλιετίας πΧ μέχρι το 1750 πΧ οπότε καταστράφηκε από την Κοσμική Θεομηνία

Κατά τη Μυκηναϊκή περίοδο υπήρξε το Ανακτορικό κέντρο της Λακωνίας όπως πιστοποιείται από το Ανάκτορο το Κυκλώπειο Τείχος τους Βασιλικούς Θολωτούς Τάφους κα Επίσης φιλοξένησε το Ανάκτορο του Μενέλαου και της ΕλένηςΠολλές γεωφυσικές και γεωπολιτικές ιδιαιτερότητες μνημειακά ευρήματα και αρ-

χαιολογικά ευρήματα οδήγησαν τον συγγραφέα να ταυτίσει σημεία και μνημεία του Λακωνικού βαθυπέδου της Λακεδαίμονος με την Πλατωνική Ατλαντίδα και να ανα-ζητήσει επιβιώσεις της υλικής πολιτειακής και πολιτισμικής κληρονομιάς της στην ιστορική Δωρική ΣπάρτηΗ πλούσια εικονογράφηση βοηθά κάθε ενδιαφερόμενο για την ελληνική αρχαιολο-

γία να παρακολουθήσει αναλυτικά τη διεξαγωγή μιας ανασκαφής σrsquo ένα χώρο που παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον

Του ΘΕΟΔΩΡΟΥ Γ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Κ α δ ρ α μ ί τ σ α

ldquoΛακεδαίμωνrdquo

(54)

ανέναν μα κανέναν δεν μπορείς να κερδίσεις ούτε καν ένα αφελές μικρό παιδί εφόσον του αφαιρείς την ελευ-θερία τού να μην συμφωνήσει μαζί σου Αν στερήσεις την ελευθερία στον άλλον και βασιλιά να τον στέψεις δεν θα διαρκέσει η συμφωνία σας Σύντο-

μα θα αισθανθεί δυσφορία θα καταλάβει ότι παγιδεύτη-κε και βρέθηκε εκεί που δεν θέλει Τα χρυσά κλουβιά τα ανακάλυψαν τύποι σαν τη γυναίκα της πρώτης ιστορί-ας του βιβλίουmiddot όμως κλειδωμένο ένα πουλί μαραίνεται Ο Ελύτης γράφει πως γίνεται να φυλακίσεις ένα αηδόνι αλλά δεν μπορείς να φυλακίσεις τον κελαϊδισμό τουΥπάρχουν όμως προσωπικότητες τόσο ανασφαλείς εξαρτημένες και εξωφρενικά εγωιστικές ώστε κρατούν κλειδωμένο το αηδόνι τους έστω και άλαλο έστω και νεκρό Ξέρουν πολύ καλά άλλωστε την τέχνη να ταρι-χεύουνΌλοι μας έχουμε συναπαντηθεί με τέτοιους χαρακτή-

ρες Δεν είναι λίγοι και γνωρίζουν να πλέκουν ιστούς σαν την αράχνη Όσο πιο εξαρτημένοι είμαστε εμείς οι ίδιοι τόσο τσιμπάμε στους χειρισμούς τους Ο ελεύθε-ρος ο ανεξάρτητος άνθρωπος δεν τους ανέχεται γρή-γορα κάνει πέρα σύντομα κόβει μαζί τους τις διαπραγ-ματεύσεις Όμως πόσοι είμαστε εντελώς ανεξάρτητοι Όλοι έχουμε τις πληγές μας τα μειονεκτήματα μας τα παθήματα και τα πάθη μας Όλοι κουβαλάμε στο αίμα μας τους πειρασμούς της τρέλας Παρά ταύτα πάντα υπάρχει τρόπος να γιατρεύεσαι όταν όντως το αποφασί-ζεις διότι η υγεία είναι πιο επιθετική και δυναμική από την αρρώστια

ldquoΣιωπάς για να ακούγεσαιrdquo

Της ΜΑΡΩΣ ΒΑΜΒΟΥΝΑΚΗ Ε κ δ ό σ ε ι ς Ψ υ χ ο γ ι ό ς

(55)

STREETART

(56)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

( φωτογραφίες - Ανδρέας Τσάκαλης )

ΟΌ π ο ι ο ς θ έ λ ε ι να θαυμάσει έργα Τέχνης από καλλιτέχνες με μεράκι και πάθος δεν χρειάζεται να πηγαίνει μόνο σε εκθεσιακούς χώρους Ένας τοίχος παλιός μια λεπτομέ-ρεια στην πόρτα κάγκελα ή και σημεία του δρόμου είναι ικανά να εμπνεύσουν Μπο-ρούν να δώσουν βάση στον λαϊκό καλλιτέχνη να δημιουργήσει και να μεταμορφώσει Όταν ένας άνθρωπος θέλει να εκφραστεί μέσα από την τέχνη θα βρει laquoτελάραraquo γύρω του Θα βρει τρόπο να στείλει το μήνυμά του Θα επικοινωνήσει με τον θεατή θα τον κάνει να σκεφτεί να χαμογελάσει να λυπηθεί Θα του δημιουργήσει έντονα συναισθήματα χρησι-μοποιώντας απλά φτηνά χρώματα και το ταλέντο τουΗ τέχνη λοιπόν που μπορείς ελεύθερα να δεις και να θαυμάσεις στους πιο απίθανους χώρους ίσως και στην ίδια τη γειτονιά σου χωρίς εισιτήρια και προσκλήσεις λέγεται street art

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

(57)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

STREET ART

(58)

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

Δώρα Η Αλεξάνδρα όμορφη κι αριστο-κρατική από καλή και πλούσια οικο-γένεια φαντάστηκε πως στο πρόσωπο του αρρενωπού Νιόνιου θα έβρισκε την αδελφή ψυχή το άλλο μισό της για να ζήσει μαζί του τη ζωή που ονει-ρευόταν Όμως ο ωραίος της σύζυγος ndashθα διαπίστωνε γρήγοραndash καταδυνα-στευόταν από την Αργίνη μάνα σκλη-ρή και πεθερά ακόμη σκληρότερηhellip Ποτέ ο γιός δεν μπόρεσε να απαλλαγεί από την αρπάγη αυτής της μάνας κι έτσι η Αλεξάνδρα έμαθε να ζει στο πε-ριθώριο της ζωής των τριών τους κά-νοντας υπομονή για χάρη του παιδιού της και γιατί στο βάθος η ελπίδα την έκανε να πιστεύει ότι ίσως μια ημέρα όλα αλλάξουνhellip Η ελπίδα το μόνο όπλο του απελπισμένουhellipΤον απολογισμό αυτής της ζωής

εγκλωβισμένης στη ερημιά του έρω-τα μιας ζωής πολιτικών αγώνων για ένα καλύτερο αύριο διηγείται η Αλε-ξάνδρα γιαγιά πια στη μικρή εγγονή που έχει τrsquo όνομά τηςhellip

ldquoΜια Κυρ ιακή με την Αλεξάνδραrdquoεκδ Ωκεανός

(Η Δώρα Νικολαΐδου γεννήθηκε στην Αθήνα Πήρε πανεπιστημιακό τίτλο σπουδών από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων με ειδίκευση στην Ψυχολογία Σήμερα είναι τελειόφοιτος του Ελληνικού Ινστιτούτου Νευροφυτοθεραπείας και Ανάλυσης του Χαρακτήρα (ΕΙΝΑ) και ασκεί επαγγελματικά τη Συμβουλευτική ως Σύμβουλος Ψυχικής ΥγείαςΕιδικεύεται και παρέχει Συμβουλευτική Ψυχολογική Υποστήριξη σε Γυναικεία Θέματα Έχει μετεκπαιδευτεί στις πλέον σύγχρονες τεχνικές θεραπείας του Μετατραυματικού Στρες (Brain Spotting και CMR)Το laquoΜια Κυριακή με την Αλεξάνδραraquo είναι το πρώτο μυθιστόρημά της)

Νικολαίδου

-Προσευχή ενάντια στους εφιάλτες

Οι άνθρωποι που υποφέρουν κατά διαστήματα από εφιάλτες πρέ-πει να προσπαθήσουν να αποκτήσουν έλεγχο των ονείρων τους Αυτό διατείνεται ο νευροφυσιολόγος Ντετλέβ Λίνκε από το Πα-νεπιστήμιο της Βόννης ο οποίος είναι ειδικός στις διαταραχές του ύπνου Με λίγη προσπάθεια και εξάσκηση οποιοσδήποτε μπορεί να ξεφύγει από ένα κακό όνειρο Το θέμα είναι να προετοιμαστεί πριν πέσει να κοιμηθείΜε ποιους τρόπους λοιπόν είναι δυνατόν να laquoκαταπολεμηθούνraquo

οι εφιάλτες Οι ασθενείς του Λίνκε δοκίμασαν με προτροπή του κάποιες τεχνικές οι οποίες στηρίζονται σε διάφορα παγκόσμια φι-λοσοφικά ndash θρησκευτικά συστήματα Ορισμένοι για παράδειγμα οραματίζονταν αίσιο τέλος σε κάποιον εφιάλτη που επαναλαμβα-νόταν για μεγάλο χρονικό διάστημα κατά τη διάρκεια του ύπνου τους Άλλοι εστιάζονταν σε ευχάριστες σκέψεις πριν αποκοιμη-θούν Ωστόσο η προσευχή ήταν μια από τις πιο απλές τεχνικές η οποία βοηθούσε στο να καταπολεμηθούν αποτελεσματικά οι εφιάλ-τεςΑρκετοί από τους ασθενείς του Λίνκε τη χρησιμοποιούν και όπως

επισημαίνει ο ίδιος έχουν παρατηρήσει θετικά αποτελέσματα

(10)

Ο πολιτισμός που αναπτύχθηκε στον ελλαδικό χώρο εδώ και τουλάχιστον 3500 χρόνια θεμελί-ωσε μια διατροφή βασισμένη κατά κύριο λόγο στην πλούσια χλωρίδα του τόπου Στις μέρες μας αυτή η διατροφική γνώση έχει αρχίσει να χάνε-ται Ο άνθρωπος των συγχρόνων μεγαλουπόλεων ούτε συλλέγει ούτε ασχολείται με την παραγω-γή της τροφής του Αγνοεί ακόμα και τα βρώσιμα άγρια χόρτα που φυτρώνουν στον κήπο του αν διαθέτει κήποΟ Σωτήρης Λυμπερόπουλος είναι ένας νεαρός

επιχειρηματίας ιδρυτής της ιστοσελίδας Ραδίκι (wwwradikicom) Μέσω αυτής απευθύνεται σε ανθρώπους που αναζητούν αγνά και φρέσκα προ-ϊόντα διατροφής προσφέροντας μια σειρά υπηρε-σιών Στο Ραδίκι πιστεύουν ότι ο άνθρωπος πρέ-πει να επιστρέψει σε πρωταρχικές ανεπεξέργαστες μορφές τροφής και να αφήσει πίσω του τα βιομη-χανοποιημένα τρόφιμαΑν και υπάρχει μεγάλη ποικιλία χόρτων σε όλα

τα μέρη της χώρας μας η σωστή συλλογή τους απαιτεί εξειδικευμένες γνώσεις και μεγάλη προ-σοχήmiddot μια λανθασμένη επιλογή μπορεί να έχει δυ-σάρεστα αποτελέσματα Η ομάδα του Ραδίκι λοι-πόν ταξιδεύει στην Ελλάδα αναζητά τα καλύτερα άγρια χόρτα και φροντίζει να φτάσουν στους κα-ταναλωτές φρέσκα με το μικρότερο δυνατόν πε-ριβαλλοντολογικό κόστος Συλλέγει περισσότε-ρα από 50 διαφορετικά είδη χόρτων και βοτάνων ανάλογα με την εποχή Συνεργάζονται μόνο με μάγειρες και ιδιώτες που αναγνωρίζουν την αξία της φυσικής τροφής

-Μαζεύοντας άγρια χόρτα και βότανα

(11)

μέρες( του Νικόλα Σεγκούντο )

(12)

μέρες

(13)

άθε χρόνο όλο και

λιγότερο ηλιακό φως φθάνει στην

επιφάνεια της Γης Κανένας δεν

μπορεί να εξηγήσει γιατί συμβαίνει

αυτό^ τι προκαλεί δηλαδή τη μείωση

του φωτός ή τι επιδράσεις θα έχει

στο μέλλον Επιπλέον ελάχιστοι

επιστήμονες γνωρίζουν ότι υφίσταται

αυτό το φαινόμενο και δεν υπάρχουν

πολλές σχετικές μελέτες

ο φαινόμενο της μείωσης του φωτός εντοπί-στηκε για πρώτη φορά το 1985 Εκείνη τη χρο-νιά Ατσούμου Οχμούρα από το Ομοσπονδιακό Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Σουηδίας πραγματο-ποιούσε μια μελέτη για το κλίμα και την ατμο-σφαιρική θερμότητα Στα πλαίσια της εργασίας

του βρισκόταν και η σύγκριση μετρήσεων ηλιοφάνει-ας οι οποίες είχαν καταγραφεί από διάφορα ευρωπαϊκά ινστιτούτα από τη δεκαετία του 1960

(13)

μέρες

Τότε ο Οχμούρα διαπίστωσε προς μεγάλη έκπληξή του ότι υπήρ-χαν μεγάλες αποκλίσεις ανάμεσα στις μετρήσεις των τριών προη-γούμενων δεκαετιών Μέσα σε 30 χρόνια η ποσότητα του ηλιακού φωτός που έφθανε στη Γη είχε μειωθεί κατά 10 τοις εκατό Με άλλα λόγια οι μέρες είχαν αρχίσει να γίνονται σκοτεινότερες από αυτές του παρελθόντοςΤα αποτελέσματα της έρευνάς του δημοσιεύθηκαν το 1989 αλλά η

επιστημονική κοινότητα αγνόησε τις διαπιστώσεις του Οχμούρα θε-

(14)

(15)

το 1958 έως το 1992 Σύμφωνα με τη μελέτη τους το ηλιακό φως που έφθανε στην επιφά-νεια του πλανήτη μας μειωνόταν κάθε χρόνο κατά 023 έως 032 τοις εκατό Παρόλο που η μείωση αυτή δεν είναι ορατή στο μάτι μπορεί να επηρεάσει σημαντικά τα διάφορα οικοσυ-στήματα της Γης εφόσον έχει άμεση επίδραση στον ρυθμό φωτοσύνθεσης των φυτώνΤον τελευταία χρόνια λοιπόν μετά και

από τη μελέτη των δύο Ισραηλινών όλο και περισσότεροι επιστήμονες έχουν αρχίσει να ασχολούνται με το θέμα Έχουν πειστεί πλέ-ον ότι οι διαφορές στη ηλιοφάνεια είναι σημα-ντικά μεγάλες ώστε να οφείλονται σε ανεπαρ-κείς μεθόδους μέτρησηςΑν και αρκετές έρευνες βρίσκονται σε εξέλι-

ξη οι εκτιμήσεις των επιστημόνων είναι ότι το φαινόμενο δεν οφείλεται σε κάποια μείω-ση της ακτινοβολίας του Ήλιου Η εξήγηση όπως πιστεύουν πρέπει να βρίσκεται στην ατμόσφαιρα του πλανήτη μας Φαίνεται ότι η ατμόσφαιρα φιλτράρει μέρος της ηλιακής ακτινοβολίας που βρίσκεται στην περιοχή του ορατού φωτός και του υπέρυθρου ενώ δεν επηρεάζονται οι υπεριώδεις ακτινοβολίες Η ατμοσφαιρική μόλυνση είναι ένας από τους παράγοντες αν και μάλλον όχι ο βασικός που συμβάλει στο φαινόμενο Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι σύντομα

θα προσδιορίσουν τα βασικά αίτια του φαινο-μένου ώστε να αποτρέψουν τις όποιες διατα-ραχές στα οικοσυστήματα του πλανήτη μας Το ενθαρρυντικό πάντως είναι ότι χάρη στα μέτρα κατά της ατμοσφαιρικής ρύπανσης τα οποία έχουν αρχίσει να λαμβάνονται από διά-φορα κράτη τις δύο τελευταίες δεκαετίες πα-ρουσιάζεται στασιμότητα ή ακόμη και αντι-στροφή του φαινομένου όπως τουλάχιστον δείχνει μια σχετική έρευνα που έγινε για τη Γερμανία

ωρώντας ότι η διαφορά αυτή οφειλόταν στις ανεπαρκείς μεθόδους μέτρησης του παρελθό-ντος Την ίδια τύχη είχαν και οι έρευνες άλ-λων επιστημόνων σχετικά με τη μείωση της ηλιοφάνειας στην Ανταρκτική την Αρκτική και την Ιαπωνία οι οποίες παρουσιάστηκαν στη δεκαετία του 1990Τα πράγματα ωστόσο άλλαξαν το 2001

όταν οι Τζέραλντ Στάνχιλ και Σαμπτάι Κοέν από το Κέντρο Ηφαιστειολογίας του Ισραήλ συνέκριναν μετρήσεις της ηλιοφάνειας από

(15)

(ldquoΤο παιδί και το ζωγραφισμένο λιοντάριrdquo είναι ο κατεξοχήν ειρωνικός μύθος που δείχνει πώς ο άνθρωπος δίχως να το καταλαβαίνει γίνεται θύμα των ίδιων των ενεργειών του)

Θήβακαι η ΣαμαρκάνδηΗ

Εικονογραφηση Λιάνα Ιωαννίδου

(16)

(17)

ή ο ι μηχανές τ ο υ π ε π ρ ω μ έ ν ο υ

ια φορά και έναν καιρό ήταν κάποιος γέρος που είχε έναν γιο μονάκριβο Αυτός ο νεαρός ήταν πολύ θαρραλέος και του άρεσε να πηγαίνει κυνήγι

Μια νύχτα ωστόσο ο γέρο-πατέρας του είδε στον ύπνο του ότι τον γιόκα του τον εξολόθρευσε λιοντάρι Τρόμα-ξε μην τυχόν αληθέψει το φρικτό όνειρο και πρόστα-ξε να χτίσουν ένα δωμάτιο υπερυψωμένο πάνω από το έδαφος Εκεί μέσα έκλεισε τον γιο του και έβαλε ολό-γυρα ανθρώπους να τον φυλάνε Γύρω-γύρω στους τοί-χους αυτής της φυλακής είχαν ζωγραφιστεί κάθε λογής ζώα για να τα βλέπει ο έγκλειστος νεαρός και να ευφραί-νεται Ανάμεσά τους υπήρχε και η εικόνα ενός λιονταρι-ού Το αγόρι εντούτοις όσο περισσότερο κοίταζε τούτες τις τοιχογραφίες τόσο μεγάλωνε η στενοχώρια του

Με τα πολλά σταμάτησε κάποια φορά μπροστά στη ζω-γραφιά του λιονταριού και της έκανε τα παράπονά του laquoΚαταραμένο τέρας εξαιτίας σου τα παθαίνω αυτά Επει-δή σε είδε ο πατέρας μου σε εκείνο το ψευτο-όνειρο πρέπει τώρα εγώ να μένω κλειδωμένος εδώ μέσα σαν κοκόνα στον γυναικωνίτη Μωρέ θα δεις τι θα σου κάνωraquo

( του Ιωάννη Κωνσταντάκου )

(17)

Και ευθύς βάλθηκε να βαράει με το χέρι του τον τοίχο για να βγάλει τα μάτια του λιονταρι-ού Έτσι όμως μπήχτηκε ένα ξυλόκαρφο στο δάχτυλό του κάτω από το νύχι Κατόπιν η πλη-γή αυτή κακοφόρμισε ο αδένας πρήστηκε και στο τέλος ισχυρός πυρετός έπιασε το παιδί και το έστειλε στον άλλο κόσμο

Με αυτόν τον τρόπο το λιοντάρι έστω και απλώς ζωγραφισμένο στάθηκε μοιραίο για τον νεαρό μας και τα τεχνάσματα του γέρο-πατέρα δεν ωφέλησαν σε τίποτε

Το παραπάνω παραμύθι σώζεται σε μερικά χειρόγραφα με συλλογές αρχαίων αισώπειων μύθων Η γραπτή αποτύπωσή του χρονολογεί-ται γύρω στον 2ο αιώνα μΧ Στην προφορική παράδοση τού αρχαίου κόσμου θα κυκλοφο-ρούσε ασφαλώς από νωρίτερα

Η πλοκή του αναπαράγει ένα σχήμα πολύ δι-αδεδομένο σε παλαιούς μύθους και θρύλους Ο ήρωας δέχεται προφητεία για κάτι πολύ δυσά-ρεστο που είναι πεπρωμένο να συμβεί Αμέ-σως φροντίζει να πάρει μέτρα ώστε να αποφύ-γει την εκπλήρωση της πρόρρησης Εντούτοις ακριβώς οι ενέργειες που κάνει για να αποτρέ-ψει το μοιραίο γεγονός θέτουν σε κίνηση τον

(18)

(19)

μηχανισμό που οδηγεί αμείλικτα στην πραγμα-τοποίησή του Πρόκειται για τον κατεξοχήν ει-ρωνικό μύθο που δείχνει πώς ο άνθρωπος δί-χως να το καταλαβαίνει γίνεται θύμα των ίδιων των ενεργειών του

Το αρχετυπικό παράδειγμα αυτής της μυ-θοπλαστικής κατασκευής είναι η ιστορία του Οιδίποδα Τούτος πηγαίνει στο μαντείο των Δελφών και μαθαίνει από τον χρησμό ότι θα σκοτώσει τον πατέρα του και θα παντρευτεί τη μητέρα του Θαρρώντας ότι γονείς του είναι το βασιλικό ζεύγος της Κορίνθου που τον περι-μάζεψε και τον ανάθρεψε από βρέφος ο νεαρός Οιδίπους αποφασίζει να μην ξαναγυρίσει στην πόλη όπου μεγάλωσε Αντί γιrsquo αυτό ακολουθεί άλλον δρόμο προς την κατεύθυνση της Θήβας - της κρυφής και άγνωστης στον ίδιο γενέτειράς του Όμως ακριβώς πάνω σε εκείνον τον δρό-μο συναντάει τον αληθινό πατέρα του τον Λάιο και τον φονεύει σε συμπλοκή Στο τέλος ο δρό-μος του τον φέρνει στη Θήβα όπου παντρεύε-ται τη χήρα βασίλισσα Ιοκάστη τη φυσική μη-τέρα του Οι ίδιες οι προφυλάξεις που παίρνει ο ήρωας ενάντια στον τρομερό χρησμό τον οδη-γούν άθελά του να υλοποιήσει κατά γράμμα το

περιεχόμενο της πρόρρησης Ο Γάλλος ποιητής Ζαν Κοκτώ που συνέθεσε μία από τις πιο συ-ναρπαστικές σύγχρονες διασκευές του οιδιπό-δειου μύθου ονόμασε αυτή τη διαδικασία laquoμη-χανή της Κόλασηςraquo

Δεν ήταν αποκλειστικό κτήμα των Ελλήνων το μυθικό τούτο σχήμα Απεναντίας απαντά από παλιά στην Ανατολή

Μια αρχαία αιγυπτιακή νουβέλα που σώ-ζεται ημιτελής σε πάπυρο του 13ου αιώνα πΧ και τιτλοφορείται συνήθως Ο καταδικασμένος πρίγκιπας αρχίζει με παρόμοιο δυσοίωνο τρό-πο Ο Αιγύπτιος φαραώ δέχεται προφητεία πως ο νεογέννητος γιος του είναι μοιραίο να βρει τον θάνατο είτε από κροκόδειλο είτε από φίδι είτε από σκύλο Γιrsquo αυτό ο μονάρχης χτίζει ασφαλές σπίτι στη μέση της ερήμου και εκεί μέσα κλεί-νει τον γιο του μαζί με υπηρετικό προσωπικό ώστε να τον φυλάξει από τον κίνδυνο (ας θυ-μηθούμε τον δειλό γέροντα της αισώπειας διή-γησης) Ο έγκλειστος νεαρός φυσικά δυσανα-σχετεί και τελικά ξεφεύγει ταξιδεύει στη Συρία και κερδίζει τη βασιλοπούλα της για γυναίκα του Τούτη αναλαμβάνει στη συνέχεια τον ρόλο του φύλακα φρουρεί τον άντρα της με μεγάλη

(Οι ίδιες οι προφυλάξεις που παίρνει ο ήρωας ενάντια στον τρομερό χρησμό τον οδηγούν άθελά του να υλοποιήσει κατά γράμμα το περιεχόμενο της πρόρρησης)

(19)

(20)

προσοχή και δεν τον αφήνει να ξεμυτίσει έξω μοναχός του Όμως τα θηρία της μοίρας πα-ραμονεύουν τον πρίγκιπα Παρά τρίχα γλυ-τώνει από το δάγκωμα του φιδιού χάρη στην επαγρύπνηση της συζύγου του Κατόπιν το σκυλί τον παίρνει στο κυνήγι και ο κροκό-δειλος καραδοκεί μέσα στη λίμνη Δυστυχώς το τέλος του κειμένου έχει χαθεί και η έκβα-ση μένει ανεπιβεβαίωτη Δεν ξέρουμε αν ο νε-αρός ήρωας εντέλει φονευόταν ή γλύτωνε το πεπρωμένο του

Αργότερα το ίδιο αφηγηματικό πρότυ-πο βρήκε την κλασική ανατολίτικη έκφρα-σή του στην περίφημη παραβολή για τον βεζί-ρη και τον θάνατο Το παλαιότερο πρόπλασμα αυτής της διήγησης το διαβάζουμε στο εβραϊ-κό Ταλμούδ το πελώριο συμπίλημα από διδα-σκαλίες των ραβίνων της ρωμαϊκής εποχής που συγκροτήθηκε γύρω στο 400 με 500 μΧ

Κατόπιν η ιστορία έγινε εξαιρετικά δημο-φιλής στην περσική παράδοση εμπνέοντας μυστικιστές ποιητές όπως τον Ρουμί και τον Φαρίντ ουντ-Ντιν Αττάρ Κυκλοφορεί ακόμη και σήμερα ως διδακτικός μύθος στις παρα-δόσεις των Σούφι Οι ήρωες ποικίλλουν από τη μία παραλλαγή στην άλλη

(21)

(Το ειρωνικό και τραγικό συνάμα σε τέτοιους μύθους είναι ότι ο ήρωας χαντακώνεται από τις ίδιες τις πράξεις του Οι αποφάσεις που παίρνει θαρρώντας πως θα του βγουν σε καλό φέρνουν την καταστροφή του)

Κατά την πιο διάσημη εκδοχή ο χαλίφης της Βαγδά-της αντίκρισε μια μέρα τον πιστό βεζίρη του να μπαίνει τρο-μαγμένος και κατάχλωμος στην αίθουσα του θρόνου laquoΣώσε με αφέντηraquo εκλιπαρούσε ο αξιωματούχος και ευθύς εξήγη-σε στον ηγεμόνα την αιτία της ταραχής του laquoΚαθώς ερχό-μουν σήμερα το πρωί στην υπηρεσία μου στο παλάτι είδα τον Θάνατο να τριγυρίζει μέσα στην πόλη Μόλις με πήρε το μάτι του αμάν - μου έριξε ευθύς ένα βλέμμα τόσο άγριο και φονι-κό Προφανώς έχει έρθει για να με πάρει Σε ικετεύω ηγεμόνα μου άφησέ με να φύγω τώρα αμέσως με ένα από τα πιο γοργά άλογα των βασιλικών στάβλων σου Αν καλπάσω με όλη μου τη δύναμη μπορεί απόψε κιόλας να βρεθώ ασφαλής πέρα μα-κριά στη Σαμαρκάνδηraquo

Ο χαλίφης εκτιμούσε τον βεζίρη του και μετά χαράς του έδωσε την άδεια Λίγα λεπτά αργότερα ο άνθρωπός μας κάλ-παζε έξω από τις βορειοανατολικές πύλες της πόλης Όμως ο χαλίφης δεν ησύχασε Καταπώς το συνήθιζε μεταμφιέ-στηκε σε κοινό υπήκοο και βγήκε στην αγορά για να διαπι-στώσει ιδίοις όμμασι αν κυκλοφορούσε τωόντι ο Θάνατος στην πρωτεύουσά του Και πράγματι τον είδε ο φονικός άγ-γελος τριγυρνούσε στο παζάρι ψηλός και τυλιγμένος στα μαύρα αγγίζοντας πού και πού κάποιον γέροντα στον ώμο ή παραμερίζοντας για να μην πέσουν πάνω του τα παιδιά που έπαιζαν κυνηγητό Ο χαλίφης τον πλησίασε Ο Θάνα-τος αναγνώρισε αμέσως τον ηγεμόνα και τον χαιρέτισε με βαθειά σεβαστική υπόκλιση Τότε ο χαλίφης πήρε το θάρ

(22)

ρος να τον ανακρίνει laquoΟ βεζίρης μου είναι καλός και χρήσιμος άνθρωπος Οι υπηρεσίες του μου εί-ναι πολύτιμες Γιατί βάλθηκες να τον τρομοκρα-τήσεις σήμερα Γιατί τον αγριοκοίταξεςraquo Ιδού τι αποκρίθηκε ο Θάνατος laquoΒασιλιά μου τον κοί-ταξα όντως αλλά όχι άγρια Η ματιά μου ήταν απλώς βλέμμα έκπληξης Απόρησα που τον αντί-κρισα εδώ στη Βαγδάτη Βλέπεις είναι γραμμέ-νο ότι πρέπει να τον πάρω απόψε - όχι όμως εδώ αλλά πέρα μακριά στη Σαμαρκάνδηraquo

Το ειρωνικό και τραγικό συνάμα σε τέ-τοιους μύθους είναι ότι ο ήρωας χαντακώνεται από τις ίδιες τις πράξεις του Οι αποφάσεις που παίρνει και οι ενέργειες που κάνει θαρρώντας πως θα του βγουν σε καλό φέρνουν ανελέητα την καταστροφή του Μοναχός του ανεπίγνω-στα με τις επιλογές και τους τάχα έξυπνους υπολογισμούς του υφαίνει τα βρόχια όπου θα πιαστεί

Το πεπρωμένο προδιαγράφει απλώς μια δυσοί-ωνη εξέλιξη αυτήν όμως την υλοποιεί τελικά ο ίδιος ο άνθρωπος με τις πρωτοβουλίες και τα σφάλματά του Η ελεύθερη βούλησή του συνερ-γάζεται με τη μοίρα για να εκπληρώσουν και οι δύο μαζί το δύστυχο αποτέλεσμα Θυμόμαστε τα λόγια του Σεφέρη στο ποίημά του για τον Ευ-

ριπίδη τον τραγικότατο των δραματουργών laquoΕίδε τις φλέβες των ανθρώπων σαν ένα δίχτυ των θεών όπου μας πιάνουν σαν τrsquo αγρίμιαraquo Το δίχτυ όπου οι άνθρωποι παγιδεύονται από τους θεούς είναι το ίδιο το πλέγμα από τις φλέβες μας - δηλαδή η ιδιοσυγκρασία και η φύση μας ο χαρακτήρας μας που καθορίζει την πορεία της ζωής μας

Τι μπορούν να σημαίνουν τέτοιες ιστο-ρίες για εμάς σήμερα Υποδηλώνουν άραγε πως η μοίρα μας είναι προδιαγεγραμμένη και αναπότρεπτη Πως ότι και να κάνουμε δεν ωφελεί και το μόνο που μας μένει είναι να κα-θίσουμε και να περιμένουμε μοιρολατρικά τις εξελίξεις με σταυρωμένα τα χέρια Όχι απαραί-τητα Ο μύθος μπορεί να διαβαστεί αλλιώς σε βαθύτερο επίπεδο αυτοσυνειδησίας Οι αρχαίοι αφηγητές ίσως προσπαθούν να επιστήσουν την προσοχή μας στην ίδια την προσπάθειά μας να αποφύγουμε πάση θυσία εκείνο που μας φοβί-ζει Ο σύγχρονος πολιτισμός μας έχει καταντή-σει η κατεξοχήν κουλτούρα της φυγής Διαρ-κώς τρέχουμε να ξεφύγουμε από τα δυσάρεστα καθέκαστα της ζωής που μας τρομάζουν Τους γυρίζουμε την πλάτη και με μεγάλες δρασκελι-ές πηδούμε και καλπάζουμε μακριά τους αντί

(23)

να στραφούμε και να τα αντιμετωπίσουμε όταν έλθει η κρί-σιμη ώρα Πασχίζουμε να δραπετεύσουμε από τον χρόνο με τονωτικές ενέσεις ουσιών και πλαστικές εγχειρήσεις Κά-νουμε μαραθώνιο αγώνα δρόμου ώστε να ξεπεράσουμε την ανασφάλεια για το αύριο συσσωρεύοντας καταθέσεις και ομόλογα στις τράπεζες Πάνω από όλα τιναζόμαστε μακριά για να διαφύγουμε από την ανία και το αίσθημα του κενού Οι νεότεροι θαρρούν πως το καταφέρνουν με το να λικνί-ζονται μέσα σε μισοσκότεινα κέντρα υπό τους ήχους εκκω-φαντικής μουσικής Οι κάπως μεγαλύτεροι διαλέγουν ορ-γανωμένες διακοπές μαθήματα γιόγκα ή προσήλωση στα ευαγγέλια του λάιφ-στάιλ

Καμία από αυτές τις δραστηριότητες δεν είναι αναγκα-στικά κακή ή κατακριτέα καθrsquo εαυτήν Πλην όμως δεν εξυ-πηρετούν ιδιαίτερα ως μέσα φυγής διότι εκείνο που φο-βόμαστε εξακολουθεί να μας παραμονεύει στην επόμενη γωνία Τούτο είναι ενδεχομένως το νόημα των παλαιών μύθων δεν ωφελεί να τρέχουμε για να ξεφύγουμε από τον φόβο Καλύτερα να ζούμε τις μέρες μας με κανονικό βημα-τισμό με ησυχία ψυχής και με πληρότητα χωρίς το λαχά-νιασμα της διαρκούς απεγνωσμένης απόδρασης Και όταν μας πλησιάσει το δυσοίωνο τότε να έχουμε το κουράγιο να το αντιμετωπίσουμε κατά πρόσωπο δίχως να αποστρέφου-με το βλέμμα ή να το βάζουμε στα πόδια Αυτό είναι μήνυμα πολύτιμο για όλους τους οδοιπόρους που παίρνουν κάποτε τον δρόμο είτε για τη Θήβα είτε για τη Σαμαρκάνδη

(Οι αρχαίοι αφηγητές ίσως προσπαθούν να επιστήσουν την προσοχή μας στην ίδια την προσπάθειά μας να αποφύγουμε πάση θυσία εκείνο που μας φοβίζει)

Ντούσανέ ν α π α ι δ ί θ α ύ μ α α π ό τ η ν Σ ε ρ β ί α

δώδεκαετών

Κρτόλιτσε

(24)

( π α ρ ο υ σ ί α σ η )

Ένα εντεκάχρονο αγόρι από τη Σερ-βία έχει την ικανότητα να ζωγραφίζει με έναν απλό μαρκαδόρο θέματα από το ζω-ικό και φυτικό βασίλειο με μια απίστευ-τη δεξιοτεχνία

Τα σχέδιά του αποτυπώνουν εικόνες άγριας ζωής Εικόνες σύγχρονες ή εικόνες που υπήρχαν πριν εκα-τομμύρια χρόνια Τα σχέδια του Σέρβου Ντούσαν Κρτόλιτσε ως επί το πλείστον με στυλό και μολύβι είναι εντυπωσιακά πολύ ζωντανά και θεωρείται ένα πολλά υποσχόμενο παιδί-θαύμα Αν και μόλις 12 χρο-νών έχει στο ενεργητικό του τρεις ατομικές εκθέσεις των έργων του σε εθνικό επίπεδο και μάλιστα οι δύο πρώτες ήταν πριν τα οκτώ χρόνια του

(25)

( π α ρ ο υ σ ί α σ η )

( επιμέλεια - Νικόλας Σεγκούντος )

(26)

Η καριέρα του ξεκίνησε από μόλις δύο ετών Οι γονείς του δεν έδωσαν σημασία στο πρώτο σχέδιό του κάτι που έμοιαζε απροσδιόριστα με φάλαινα Όσο περνούσε όμως ο καιρός και αυξανόταν ο όγκος του χαρτιού που κατανάλωνε για ζωγραφική ο μι-κρός Ντούσαν οι γονείς του άρχισαν να παρατηρούν ότι το παιδί τους είχε ταλέντο Ζήτησαν λοιπόν τη γνώμη ενός παιδοψυχολόγου Ο ειδικός εντυπωσιά-στηκε από το μικρό αγόρι ndashπαχουλό με γλυκό πρό-σωπο που μιλούσε με ασυνήθιστα ελκυστικό τρόπο Το εντυπωσιακότερο όμως ήταν ότι παρουσίαζε ένα υψηλό επίπεδο συναισθηματικής νοημοσύνης Οι γνώσεις του Ντούσαν για τον κόσμο των ζώων

είναι εκπληκτικές Όταν οι γονείς του αγόρασαν την πληρέστερη σύγχρονη εγκυκλοπαίδεια ζώων χρειάστηκε λιγότερο από τρεις εβδομάδες για να την αποτυπώσει στο μυαλό του λέξη προς λέξη Γνωρί-ζει όλες τις γεωλογικές εποχές του πλανήτη μας και τα ζώα που περιπλανιούνταν σε αυτόν στη διάρκειά τους Απαγγέλει με άνεση τα 65 είδη μαρσιποφόρων που υπάρχουν σήμερα Και όταν μεγαλώσει φιλοδο-ξεί να ασχοληθεί με την επιστήμη της ζωολογίας και να γράψει ένα βιβλίο για τα ζώαΜικρότερος όπως αναφέρει ο πατέρας του Ντού-

σαν ήταν πολύ δραστήριος και laquoαπορροφούσεraquo σε μικρό χρονικό διάστημα μεγάλο όγκο πληροφορι-ών Γοητεύτηκε από τη φύση και τα ζώα και σύντο-μα πέρασε από τις πρωτόλειες παιδικές αποτυπώσεις σε πιο συγκεκριμένα και εκπληκτικά σχέδια Και όλη αυτή τη διαδικασία την αντιμετωπίζει ως μια πρόκλη-ση ένα παιχνίδι της δημιουργικής έκφρασής του Όταν ήταν οκτώ ετών ένας δάσκαλος του έθεσε σκό

(27)

(28)

(29)

πιμα μια δύσκολη πρόκληση τριών λέξεων laquoιπ-πότης διάβολος κόσμοςraquo Ο μικρός την έφερε σε πέρας με εκπληκτικό τρόπο και αργότερα δήλωσε laquoθέλω να είμαι ζωγράφος θέλω να εί-μαι παιδίraquoΠολύς κόσμος έχει γνωρίσει το ταλέντο και το

έργο του Ντούσαν μέσα από την ιστοσελίδα του Έχει περισσότερους από 5000 laquoφίλουςraquo και 7000 laquoακόλουθουςraquo στο Facebook Φορείς από διάφορες χώρες του κόσμου ndashΗΠΑ Αυστραλία Ινδίαndash τον έχουν προσκαλέσει για να παρουσιά-σει τις δημιουργίες του Όμως για την ηλικία του είναι περισσότερο σημαντικό το κοντινό περιβάλλον του Χαρακτηριστικό είναι το πε-ριστατικό που αναφέρει ο πατέρας του Κάποια μέρα οι γονείς του ανησύχησαν καθώς είχε αρ-γήσει υπερβολικά να επιστρέψει από το σχο-λείο του Βγήκαν λοιπόν να τον αναζητήσουν Τον βρήκαν στην αυλή του σχολείου περιτρι-γυρισμένο από μια ομάδα συμμαθητών του Ο Ντούσαν ήταν απορροφημένος με το να φτιά-χνει laquoτατουάζraquo με μαρκαδόρο στα χέρια των άλ-λων παιδιών laquoαποτυπώνονταςraquo τα αγαπημέ-να ζώα τους Και η εκτίμηση των συμμαθητών του προς το έργο του νεαρού καλλιτέχνη φάνη-κε από το ότι αρνούνταν να πλύνουν τα χέρια τους για μεγάλο χρονικό διάστημα επειδή δεν ήθελαν να σβηστεί το laquoτατουάζraquo

Μπορείτε να βρείτε περισσότερα στοιχεία και τις

δημιουργίες του μικρού Ντούσαν στη σελίδα του στο

facebook

httpswwwfacebookcomprofilephpid=100008204652414ampfref=ts

Ιερή

Μια παράδοση χαμένη στις δέλτους τουχρόνου

(30)

(31)

μέλισσα -ένα από το τρία δώρα των

θεών σύμφωνα με εσωτερικές παραδόσεις- ο

άνθρωπος και ο πολιτισμός του φαίνεται να

έχουν μια ιδιαίτερη αόρατη σύνδεση Κοιτά-

ζοντας προς το παρελθόν προς την αυγή του

πολιτισμού διαπιστώνουμε σεβασμό προς τη

μέλισσα σε όλες τις εποχές και από όλους τους

πολιτισμούς Έτσι αρχίζουμε να αντιλαμβα-

νόμαστε ότι αυτό το μικροσκοπικό πλάσμα

αντιπροσωπεύει κάτι σημαντικό τη σπουδαι-

ότερη ίσως laquoχαμένη παράδοσηraquo στην ιστο-

ρία των ανθρώπων

Εγκλωβισμένες μέσα σε κεχριμπάρι έχουν βρεθεί μέλισσες η ηλικία των οποίων ξεπερνάει τα 100 εκατομμύρια χρόνια ndash παγωμένες στον χρόνο σαν να έχουν μείνει αθάνατες μέσα στο ίδιο τους το μέλι Οι αρχαίοι Έλληνες το ονόμαζαν ήλε-κτρον που συνδέεται με τον αρχαίο ηλιακό θεό Ελέκτορ ο οποίος είναι γνωστός ως ο laquoαφυπνιστήςraquo Αυτός ο προσδιορι-σμός αποδίδεται και στο μέλι ndash που θυμίζει κεχριμπάρι ndash μία αναζωογονητική ουσία που τιμόταν την αρχαία εποχή Και αυτή η σύνδεση είχε ως αποτέλεσμα να επιτείνει τον υψηλό σεβασμό που απολάμβανε η μέλισσα στους αρχαίους λαούς

(Ιερογλυφικό που απεικονίζει τη μέλισσα)

του Άντριου Γκόουγκ

( προσαρμογή επιμέλεια κειμένου - Νίκος Κατσινόπουλος )

Ιερή

(32)

Π ρ ο ϊ σ τ ο ρ ι κ έ ς ε μ μ ο ν έ ςΗ προϊστορία είναι γεμάτη από στοι-

χεία που υποδηλώνουν την εμμονή των ανθρώπων με τις μέλισσες Στην επονο-μαζόμενη laquoΣπηλιά της Αράχνηςraquo κοντά στην Βαλένθια της Ισπανίας μια σπηλαι-ογραφία 15000 ετών απεικονίζει μια αν-θρώπινη φιγούρα που αποφασιστικά δι-ακινδυνεύει τη ζωή της προκειμένου να συλλέξει το μέλι από την κηρήθρα ενός μελισσιού που βρίσκεται σε έναν επικίν-δυνο απότομο βράχο Και φυσικά είναι η μέλισσα που οδηγεί τους αρχαίους σαμά-νους στα παραισθησιογόνα φυτά η δρά-ση των οποίων μεταφέρει τη συνείδησή τους στον πνευματικό κόσμο των θεώνΠρόσφατες έρευνες έχουν αποκαλύψει

προς έκπληξη πολλών ότι ένας ήχος που θυμίζει βούισμα μέλισσας παρατηρείται κατά τη στιγμή της αλλαγής επιπέδου της ανθρώπινης συνείδησης Το φαινό-μενο αυτό έχει αναφερθεί ότι συμβαίνει και σε άτομα που έχουν υποστεί την λε-γόμενη laquoαπαγωγή από εξωγήινουςraquo που βλέπουν οπτασίας ή έχουν επιθανάτιες εμπειρίες Μήπως γνώριζαν αυτό το φαι-νόμενο οι αρχαίοι και πίστευαν ότι είναι ένα στοιχείο που προσδίδει κάποια ιδιαι-τερότητα στη μέλισσαΣτην Ανατολία έχει βρεθεί ένα άγαλμα

10000 ετών το οποίο απεικονίζει τη Μη-τέρα Θεά να φοράει στο κεφάλι μια κίτρι-

(Η αιγυπτιακή μυθολογία περιέχει αναρίθμητες αναφορές στις μέλισσες συμπεριλαμβανομένης και της πεποίθησης ότι οι μέλισσες δημιουργούνταν από τα δάκρυα του πιο σημαντικού θεού τους του Ρα)

νη ndash πορτοκαλί τιάρα σαν κυψέλη ndash ένα στοιχείο που έχει οδηγήσει τους ειδικούς στο ότι εκείνη την περίοδο η Μητέρα Θεά είχε αρχίσει να μεταλλάσσεται σε Μέλισ-σα Βασίλισσα ή μέλισσα θεάΣτον νεολιθικό οικισμό Τσατάλ Χουγι-

ούκ υπάρχουν υποτυπώδεις απεικονί-σεις μελισσών (6540 πΧ) γύρω από το κεφάλι κάποιας θεότητας σχηματίζο-ντας μια άλω Οι Σουμέριοι ωστόσο θε-ωρούνται πρόγονοι της οργανωμένης μελισσοτροφίας Αυτοί ήταν που επινόη-σαν την απιθεραπεία δηλαδή την ιατρι-κή χρήση των προϊόντων της μέλισσας όπως του μελιού της γύρης του βασιλι-κού πολτού της πρόπολης και του δηλη-τηρίου της μέλισσαςΣουμεριακά ανάγλυφα που απεικο-

νίζουν τη λατρεία κάποιων παράξενων ιπτάμενων μορφών έχουν συχνά ερμη-νευτεί ως ενδείξεις εξωγήινης επέμβασης Στα πλαίσια όμως των οφελών της με-λισσοτροφίας είναι πιθανότερο να απο-τυπώνουν τη λατρεία των μελισσών Οι Σουμεριακές απεικονίσεις άλλωστε ήταν που οδήγησαν στη δημιουργία του μοτί-βου της θεάς που χορεύει μια θηλυκή χο-ρεύτρια με τα χέρια κυρτωμένα γύρω από το κεφάλι της για την οποία οι μελετητές πιστεύουν ότι αναπαριστά μια ιέρεια της θεάς μέλισσας Το μοτίβο το οποίο απέ-κτησε κεντρικό ρόλο στον αιγυπτιακό

(33)

(34)

Ιερή

(35)

συμβολισμό φαίνεται να βασίζεται στη μοναδική ικανότητα των με-λισσών να επικοινωνούν μεταξύ τους μέσω ενός ρυθμικού χορού Μια μέλισσα μπορεί να πετάξει σε απόσταση μεγαλύτερη από 5 χιλιόμετρα από την κυψέλη της για να εντοπίσει τροφή και επιστρέφει για να με-

ταδώσει την πληροφορία στις υπόλοιπες μέσω του χορού - ένα είδος φυσικού συστήματος πλοήγησης

Οι άνθρωποι λοιπόν είχαν ανακαλύψει την τερά-στια σημασία της προσφοράς τη μέλισσας πριν από δέκα ή περισσότερες χιλιάδες χρόνια ήδη ίσως από την αχλή της προϊστορίας τους Καθώς αναπτυσσό-

ταν ο πολιτισμός κατά μήκος του ποταμού Νείλου και εξελισσόταν σιγά σιγά η δυναστική περίοδος της αρχαίας Αί-

γυπτο η λατρείας της μέλισσας και οι παραδόσεις για αυτήν εναγκαλίστηκαν σε τέτοιο βαθμό με τον πολιτισμό όσο ποτέ

στο παρελθόν ή στο μέλλον

Η Θ ε ά Μ έ λ ι σ σ α σ τ η α ρ χ α ί α Α ί γ υ π τ οΑρκετοί αιγυπτιολόγοι πι-στεύουν ότι οι Σουμερια-κές παραδόσεις ταξίδευσαν κατά μήκος της Ανατολι-κής Αιγυπτιακής Ερήμου

έως την Κοιλάδα του Νείλου Τα περίφημα αφρικανικά Ουαντί

(κοίτες ξεροπόταμων στις οποίες δημιουργούνται πε-ριστασιακά οάσεις) φημί-

ζονται για τις προδυναστικές βραχογραφίες τους που παρουσιάζουν

ιπτάμενες μορφές με εξογκωμένα χαρακτηρι-στικά σαν φτερά Ασυνήθιστες γραμμές εκτείνο-νται προς τα επάνω πίσω από το κεφάλι της κεντρι-κής μορφής θυμίζοντας τις κεραίες της μέλισσας

ενώ παραπέμπουν στο σχήμα των εξογκωμάτων που χαρακτηρίζουν τα αιγυπτιακά στέμμα-

τα στους αιώνες που θα ακολουθήσουνΑποτυπώνεται ακόμη το μοτίβο

της Θεάς που Χορεύει μια γυναί-κα με τα χέρια της κυρτωμένα επάνω από το κεφάλι της

(Το ένδυμα του Ναπολέοντα κατά την ενθρόνισή του ήταν διακοσμημένο με μέλισσες)

(Συλλογή μελιού στην Ισπανία 13000 πΧ)

Ιερή

(Το ένδυμα του Ναπολέοντα κατά την

ενθρόνισή του ήταν διακοσμημένο με

μέλισσες)

(36)

όπως ακριβώς η laquoχορεύτριαraquo Θεά μέλισσα που παρουσιάζεται σε ανάγλυφα των Σουμέριων και των κεντρο-Ευρωπαικών λαών χιλιάδες χρόνια νωρίτερα Η απεικόνιση είναι διαδεδομένη στην αιγυπτιακή μυθολογία και φαίνεται να προέρ-χεται από την μοναδική ικανότητα της μέλισ-σας να επικοινωνεί με τον laquoχορόraquo Ένα άλλο στοιχείο για την καλλιτεχνική

επιρροή που φαίνεται να έχει ασκήσει η μέλισ-σα εντοπίζεται στα τελετουργικά ενδύματα των Αιγυπτίων τα οποία παρουσιάζουν στιλι-στικές ομοιότητες με αυτήν Το στέμμα νέμες για παράδειγμα αποτελείται από εναλλασσόμε-νες κίτρινες και σκούρες οριζόντιες λωρίδες Τέ-τοιες οπτικές ομοιότητες είναι εμφανείς σε πολ-λά ανάγλυφα και αγάλματα Εντυπωσιακότερη όμως είναι αυτή που παρουσιάζεται στη νεκρι-κή μάσκα του Φαραώ Τουταγχαμών της 18ης δυναστείας η οποία δείχνει τον Φαραώ στολι-σμένο με εναλλασσόμενες μαύρες και κίτρινες λωρίδες όπως ακριβώς μια μέλισσαΗ έλξη της Αιγύπτου προς τις μέλισσες φαίνε-

ται ότι ξεκινάει από πολύ πρώιμη εποχή Η βό-ρεια Αίγυπτο η έκταση που απλώνεται από το Δέλτα έως τη Μέμφιδα ονομαζόταν laquoΤα Μπί-τιraquo - γη της μέλισσας Ο φαραώ Μένες ιδρυτής της Πρώτης Αιγυπτιακής Δυναστεία έφερε το αξίωμα του laquoΜελισσοτρόφουraquo ένας τίτλος που

αποδιδόταν σε όλους τους Φαραώ που ακολού-θησαν και η απεικόνιση μιας μέλισσας βρισκό-ταν δίπλα στην σφραγίδα που έφερε το όνομά τουςΟ αιγυπτιακός θεός Μιν έφερε τον τίτλο laquoΚύ-

ριος των Άγριων Μελισσώνraquo και χρονολογεί-ται από το 3000 πΧ ή νωρίτερα Παρόμοια η αιγυπτιακή θεά Νέιθ ήταν μια πολεμική θεό-τητα που της αποδίδονταν ο συμβολισμός της γονιμότητας και ιδιότητες παρθένου χαρακτη-ριστικά της Βασίλισσας μέλισσας Στη Σάιδα η Νέιθ θεωρούνταν ως η Θεά του laquoΟίκου των Μελισσώνraquo και μητέρα του Ρα του laquoκυβερνή-τη των πάντωνraquo Η αιγυπτιακή μυθολογία πε-ριέχει αναρίθμητες αναφορές στις μέλισσες συ-μπεριλαμβανομένης και της πεποίθησης ότι οι μέλισσες δημιουργούνταν από τα δάκρυα του πιο σημαντικού θεού τους του Ρα Μέλισσες απεικονίζονται σε αιγυπτιακούς

τάφους και οι συνήθεις προσφορές στις πιο ση-μαντικές θεότητες ήταν το μέλι Πραγματικά το μέλι ήταν το laquoνέκταρ των θεώνraquo και όπως οι Σουμέριοι πριν από αυτούς οι Αιγύπτιοι για-τροί το χρησιμοποιούσαν ως βασικό συστατικό για πολλά φαρμακευτικά σκευάσματα και θε-ραπείες συμπεριλαμβανομένων και των πρώι-μων μορφών μομιοποίησηςΈνα αιγυπτιακό μνημείο που παρουσιάζει μια

(Ο Ναπολέων ακολουθώντας τη παράδοση των Μεροβίγγιων βασιλιάδων της Γαλλίας -από τους οποίους ο διάσημος Βασιλιάς Τσιλντερικ ανακαλύφθηκε ενταφιασμένος με 300 μέλισσες κατασκευασμένες από καθαρό χρυσό- εξασφάλισε ότι το σύμβολο της μέλισσας θα ενσωματωθεί στη διακόσμηση και στην τεχνοτροπία του παλατιού υιοθέτησε δε το laquoΗ Μέλισσαraquo ως παρατσούκλι του)

(37)

παράξενη μορφή συμβολισμού μέλισσας είναι η βαθμιδωτή πυραμίδα της Σακκάρα η οποία πα-ραπέμπει στα εξάγωνα κελιά της κηρήθρας με τις έξι βαθμίδες της επάνω από το έδαφος και μια ιδιαίτερη κάτω ndash τη νεκρόπολη του ταύρου Άπι που ονομάζεται Σεράπειο Οι Αιγυπτιολό-γοι πιστεύουν ότι στον ταύρο Άπι αποδίδονταν οι αναγεννητικές ιδιότητες του θεού Πτά της Μέμφιδας ndash του αιγυπτιακού θεού της μετεν-σάρκωσης Πίστευαν επίσης ότι αυτοί που ει-σέπνεαν την ανάσα του ταύρου Άπι λάμβαναν το δώρο της προφητείας και το σημαντικότε-ρο από όλα οι Αιγύπτιοι πίστευαν ότι ο ταύρος μεταμορφωνόταν σε Άπι Όσιρι μετά θάνατον Το λατινικό Άπις που σημαίνει μέλισσα προ-έρχεται πιθανόν από το μεσοποταμιακό Σίπα ndash

Ιερή

(Ιερογλυφικό που απεικονίζει τη μέλισσα)

(Το τεκτονικό λογγείο του Ουάσιγκτον Η κυψέλη διακρίνεται στο επάνω μέρος του

στο κέντρο)

(38)

κή ρωμαϊκή θρησκεία που σχετιζόταν με τη τε-λετουργική σφαγή των ταύρωνΈνας άλλος αρχαίος πολιτισμός που επηρε-

άστηκε από τους αρχαίους Αιγυπτίους ήταν ο Μινωϊκός Είχε στενή σχέση με τους Αιγύπτι-ους οι οποίοι ήταν ειδικοί στη μελισσοκομία μια Τέχνη που αργότερα εισήχθη στην Ελλά-δα Αυτό μας οδηγεί σε ένα άλλο εντυπωσιακό του αιγυπτιακού συμβολισμού για τη μέλισ-σα Η Σφίγγα το περίφημο μνημείο της χώρας ονομαζόταν Χουν νμπ στα αιγυπτιακά όμως οι Έλληνες του έδωσαν το όνομα που είναι σή-μερα γνωστό Πως όμως συνδέεται αυτό με τη μέλισσα Η μινωική λέξη για τη μέλισσα ήταν σφέξ Τι συμπέρασμα βγάζουμε από αυτό Ο πο-λιτισμός που έμαθε στους Έλληνες την Τέχνη της μελισσοκομίας χρησιμοποιούσε τη λέξη σφεξ για να ονομάσει τη μέλισσα ndash και οι Έλ-ληνες έδωσαν αυτό το όνομα στη θεά που απει-κονίζει το μνημείο Μήπως η Σφίγγα υπήρχε ήδη όταν ο Μένες δημιούργησε το αιγυπτιακό βασίλειο και ήταν γνωστό ότι αναπαριστούσε μια μέλισσα θεά και έτσι αποδόθηκε στον Φα-ραώ ο τίτλος Μελισσοτρόφος Η πιθανότητα εί-ναι προκλητική και δεδομένης της γοητείας που ασκούσαν οι μέλισσες στους Αιγύπτιους δεν φαίνεται και τόσο εξωπραγματική

Η μ έ λ ι σ σ α σ ε κ ρ ί σ η ndash ο ά ν θ ρ ω π ο ς σ ε κ ρ ί σ ηΗ λατρεία των Σουμερίων και των Αιγυπτίων

για τη μέλισσα μεταδόθηκε στην Ελλάδα όπου μέλισσες απεικονίζονται σε αγάλματα των πιο

Ασίπα που σημαίνει ο Μεγάλος Ποιμένας στον Ουρανό και Άπις σημαίνει Όσιρις Αυτό συν-δέεται με την πίστη ότι μετά θάνατον η ψυχή του Φαραώ συνδεόταν με τον Όσιρι ως ένα άστρο στον αστερισμό του ΩρίωναΈνας ταύρος Άπις σύμφωνα με τους αιγυπτι-

ακούς μύθους δημιουργούσε 1000 μέλισσες και οι μέλισσες αντιπροσώπευαν ψυχές Είναι επίσης ενδιαφέρον ότι η αιγυπτιακή θεότητα Νούτ ήταν θεά του ουρανού ndash της περιοχής των μελισσών ndash και έφερε τον τίτλο laquoΑυτή που Κα-τέχει Χίλιες Ψυχέςraquo ο οποίος φαίνεται να παρα-πέμπει στις χίλιες μέλισσες ή ψυχές που δημι-ουργούνται από το σώμα του ταύρου ΆπιΤο εβραϊκό γράμμα Άλεφ συμβολίζει το laquoχί-

λιαraquo και αντίστοιχο προ σιναϊτικό και το προ κανανιτικό σύμβολο απεικόνιζε το κεφάλι ενός ταύρου παραπέμποντας στο ότι 1000 μέλισ-σες ndash ή αναγεννημένες ψυχές ndash δημιουργού-νται από τη θυσία ενός ταύρου Άπι Επιπλέον η αριθμητική αξία της εβραϊκή λέξη για τον Ιη-σού ndash τον Μεσσία ο οποίος βασίζεται στο πρό-τυπο του Όσιρι ndash είναι πάλι 1000Έτσι η αρχαία πεποίθηση ότι οι μέλισσες δη-

μιουργούνται από ταύρους εύλογα οδηγεί στην εικασία ότι η υπόγεια νεκρόπολη η οποία εί-ναι γνωστή ως Σεράπειο ίσως να ήταν ένα τε-λετουργικό κέντρο αναγέννησης προορισμέ-νο να ανακυκλώνει ψυχές από τα κεφάλια των ταύρων και όχι απλά ένα μαυσωλείο για ταύ-ρους Μήπως οι τελετουργίες που πραγματο-ποιούνταν στο Σεράπειο αποτελούσαν την πιο πρώιμη μορφή του Μιθραϊσμού τη μυστηρια-

(Ο Ρούντολφ Στέινερ (1861-1925) είχε laquoπροβλέψειraquo ότι οι μέλισσες θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε αναφέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότερο από 4 χρόνια ζωής)

(39)

σημαντικών θεών των Ελλήνων Έτσι ανα-πτύσσεται η αντίληψη της Θεάς μέλισσας και δημιουργείται η τιμητική θέση των ιερειών που ονομάζονται Μέλισσες οι οποίες αργότε-ρα μετεξελίσσονται στις Σίβιλες Σύμφωνα με κάποιες παραδόσεις μάλιστα ο δεύτερος ναός στους Δελφούς ήταν κατασκευασμένος εξολο-κλήρου από μέλισσες και ο ομφαλός θύμιζε κυ-ψέλη περιτριγυρισμένη από μέλισσεςΟι Ρωμαίοι εξασκούσαν τον Μιθραϊσμό μια

μυστικιστική θρησκεία σημαντικό στοιχείο της οποίας ήταν η θυσία των ταύρων που θυ-μίζει τις τελετουργίες των Αιγυπτίων στο Σε-ράπειο Απόηχος αυτών των τελετουργιών στη σύγχρονη εποχή φαίνεται να είναι οι ταυ-ρομαχίες της Ισπανίας Η σύνδεση αυτή επιβε-βαιώνεται έμμεσα από το ότι αρκετές από τις παλιότερες αρένες της χώρας έχουν κατασκευ-αστεί επάνω ή πολύ κοντά σε αρχαία ιερά του ΜίθραΟι Μάγια λάτρευαν τη μέλισσα και απεικό-

νιζαν θεούς με τη μορφή της στους σημαντι-κότερους ναούς τους Έως και την Ινδία οι θρησκείες υιοθέτησαν θεότητες μέλισσες στη μυθολογία τους Ακόμη και η καθολική εκ-κλησία ενσωμάτωσε τη μέλισσα ως ένα σύμβο-λο της αυθεντίας του Πάπα πράγμα που μπο-

ρούμε να δούμε στην Πόλη του ΒατικανούΠέτρινα καταλύματα με τη μορφή κυ-

ψελών κατασκευάστηκαν στην αρχαιότητα από την Ιρλανδία έως την Αφρική ενώ ο Χέ-νριχ Χίμλεραπό τους ισχυρότερους άνδρες στη Γερμανία του Χίτλερ κατασκεύασε το ιερότερο τελετουργικό κέντρο των SS με τη μορφή κυψέλης στα θεμέλια τους κάστρου ΒέβελσμπουργκΠολιτικά κινήματα όπως ο κομουνι-

σμός εμπνεύστηκαν από την αλτρουιστική συμπεριφορά που εμφανίζεται στην κυψέ-λη ως πρότυπο για τις ιδεολογίες τους Με-γάλοι ηγέτες επίσης ακολούθησαν την πα-ράδοση των προγόνων τους και συνδέθηκαν με διάφορους τρόπους με τη μέλισσα Ο Ναπολέων για παράδειγμα ακολουθώ-

ντας τη παράδοση των Μεροβίγγιων βασιλι-άδων της Γαλλίας - από τους οποίους ο διά-σημος Βασιλιάς Τσιλντερικ ανακαλύφθηκε ενταφιασμένος με 300 μέλισσες κατασκευα-σμένες από καθαρό χρυσό - εξασφάλισε ότι το σύμβολο της μέλισσας θα ενσωματωθεί στη διακόσμηση και στην τεχνοτροπία του παλατιού υιοθέτησε δε το laquoΗ Μέλισσαraquo ως παρατσούκλι του Πιστεύεται ακόμη ότι η μέλισσα είναι ο

Ιερή

(Απεικόνιση κηρήθρας από την Τσατάλ Χουγιούκ 6600 πΧ)

(Σουμεριακή πινακίδα ndash απεικόνιση της λατρείας της μέλισσας)

(40)

νερ (1861-1925) Είχε laquoπροβλέψειraquo μάλιστα ότι θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε ανα-φέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότε-ρο από 4 χρόνια ζωής Από το 2008 οι μέλισ-σες άρχισαν να εκλείπουν με ανησυχητικούς ρυθμούς Συμπτωματικά() βρισκόμαστε στα όρια της πρόβλεψης του Στέινερ και στο χρο-νικό περιθώριο που ανέφερε ο Αϊνστάιν Επιπλέον έχουμε αρχίσει να διανύουμε σε

ένα έτος που έχει επιβαρυνθεί με θεωρίες για καταστροφή του κόσμου μας ή για αναγέν-νησή του ndash ανάλογα με πια θεωρία είστε δι-ατεθειμένος να πιστέψετε ndash και βρισκόμαστε στη δίνη μια πολύπλευρης και πολυσύνθετης κρίσης με κορυφή του παγόβουνου την οικο-νομία Το τι θα συμβεί θα το δείξει ο χρόνος Ωστό-

σο φαίνεται ότι η μέλισσα η ιερή μέλισσα εί-ναι διαχρονικά συνυφασμένη με την εξέλιξη του πολιτισμού ακόμη ίσως και με την ύπαρ-ξη του ανθρώπου στον πλανήτη

Σημείωση Το πλήρες κείμενο της μελέτης του

Andrew Gough στα αγγλικά μπορείτε να το βρείτε

στο httpandrewgoughcoukbee1_1html

πρόδρομος του εραλδικού κρίνου του εθνι-κού συμβόλου της ΓαλλίαςΟ ελευθεροτεκτονισμός που διαδόθηκε στις

ΗΠΑ ήδη από την ίδρυσή τους ευνοήθη-κε από σημαντικούς ανθρώπους όπως ο Τό-μας Τζέφερσον ο οποίος έγραφε με πάθος για την σημαντικότητα των μελισσών ενώ άλ-λοι όπως ο Πρόεδρος Τζόρτζ Ουάσιγκντον ενσωμάτωσε την κυψέλη στο τεκτονικό λογ-γείο του Χωρίς αμφιβολία η πρώιμη Αμερι-κανική κοινωνία δανείστηκε πολλές από τις φιλοσοφικές αρχές της από τον Ελευθεροτε-κτονισμό ενσωματώνοντας συμβολισμό και θέματα με μέλισσες στις τελετουργίες της Η δομή του κράτους τουλάχιστον σε αυτή

την πρώιμη περίοδο ακολούθησε τη δομή τη σταθερότητα και την αλτρουιστική συμπερι-φορά που χαρακτηρίζουν την κυψέλη όπως είχαν κάνει κοινωνίες και κινήματα χιλιάδες χρόνια πριν από αυτήνΜια ένδειξη για την επιρροή της μέλισσας

στους ιδρυτές των ΗΠΑ φαίνεται από το ότι ολόκληρη η δυτική περιοχή της χώρας ονο-μαζόταν αρχικά Ντεζερέ (μέλισσα)Η μέλισσα είχε αποτελέσει κεντρικό θέμα σε

πολλά κείμενα και διαλέξεις του αυστριακού φιλόσοφου και μυστικιστή Ρούντολφ Στέι-

(Το περίφημο μινωικό κόσμημα με τις μέλισσες) (Το τεκτονικό λογγείο του Ουάσιγκτον Η κυψέλη διακρίνεται στο επάνω μέρος του στο κέντρο)

(41)

ΓιώργοςΙωάννου( Ο Γ Ιωάννου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1927 Πήρε πτυχίο φιλολογίας από το ΑΠΘ και το 1960 διορίστηκε φιλόλογος Το 1971 μετατέθηκε στην Αθήνα αρχικά σε γυμνάσιο και μετά στο υπουργείο ΠαιδείαςΠέθανε στην Αθήνα το 1985

Ποιητικές συλλογέςlaquoΗλιοτρόπιαraquo ιδιωτική έκδοση Θεσσαλονίκη 1954laquoΤα Χίλια Δέντραraquo εκδ Διαγωνίου Θεσσαλονίκη 1963laquoΤα Χίλια Δέντρα amp άλλα ποιήματα (1954-1963)raquo εκδ Ερμής Αθήνα 1973 )

(42)

ldquoΣαν τη μητέρα αλήθειαrdquo

Πηγαίνει αργά στο σινεμά

μάλιστα στον εξώστη

Σrsquo έργα κατά προτίμηση βουβά

και θαμπωμένα Κι εκεί

- μέσα στους τόσους εξευτελισμούς -

η μόνη του χαρά να βλέπει τις γυναίκες

της γενιάς γύρω απrsquo το τριάντα

Με κείνα τα βαθιά καπέλα

με τις σειρές τα περιδέραια

τα μάτια τα κοντά μαλλιά∙

με τις ψιλές γλυκιές φωνές

με τις κινήσεις τους τις μητρικές

Σαν τη μητέρα αλήθεια∙

σαν τη μάνα του

των πρώτων παιδικών του χρόνων

Τότε που τον φωνάζανε μοναχογιό

(43)

( επιμέλεια - Έλλη Ιωαννίδου )

Ο αετόςκαι η χελώνα( Η λ ο γ ι κ ή η σ ύ ν ε σ η κ α ι η φ ρ ό ν η σ η σ α ν α ε τ ό ς π ε τ ο ύ ν β λ έ π ο υ ν τ α π ρ ά γ μ α τ α κ α θ α ρ ά κ α ι α π ό ψ η λ ά Π ρ ο σ π α θ ο ύ ν ν α β ά λ ο υ ν σ τ η θ έ σ η κ α ι σ τ α ό ρ ι ά τ ο υ τ ο ν μ α τ α ι ό δ ο ξ ο ε π ι π ό λ α ι ο ε α υ τ ό μ α ς π ο υ σ έ ρ ν ε τ α ι σ τ η γ η σ α ν τ η χ ε λ ώ ν α )

(44)

Οι Μύθοι του Αίσωπου είναι μικρές ιστορίες εμπνευ-σμένες από την ίδια τη ζωή και διακρίνονται για τον συμβολικό και αλληγορικό χαρακτήρα τους Ο Αίσωπος είχε γράψει πολλούς μύθους για να σατιρίσει δια-

κωμωδήσει ή και να ειρωνευτεί την καθημερινότητα των Ελ-λήνων Ένας από αυτούς ήταν και ο μύθος του αετού με τη χε-λώνα Εδώ θα τον παρουσιάσουμε κάπως διαφορετικά Η ιστορία θα αρχίσει μέσα στη θάλασσα

άποτε ας πούμε τα παλιά χρόνια μια χελώνα μουρμού-ριζε για την άτυχη μοίρα της κολυμπώντας αργά μέσα στη θά-λασσα Την ενοχλούσε που τα άλλα ζώα μπορούσαν να τρέχουν γρήγορα στη γη ενώ εκείνη δεν τα κατάφερνε Την ενοχλού-σε που τα πουλιά μπορούσαν να πετάνε στον καθαρό αέρα και να βλέπουν τόσα από κει ψηλά ενώ εκείνη ήταν μέσα στο νερό και κολυμπούσε αργά Την ενοχλούσε ακόμα και τις φορές που έβγαινε στη στεριά για να γεννήσει και κουραζόταν τόσο πολύΑυτά σκεφτόταν λυπημένη σε μια παραλία Ξαφνικά είδε

ένα αετό να σχηματίζει κύκλους γύρω από τα σύννεφα καθώς πετούσε ψηλά με τις ανοιχτές και δυνατές φτερούγες του Του φώναξε όσο πιο δυνατά μπορούσε για να την ακούσει Και όταν αυτός χαμήλωσε αρκετά την ρώτησε τι ήθελε Η χελώνα τότε τον παρακάλεσε μιας και είναι ο βασιλιάς των πτηνών να της μάθει να πετάει όπως εκείνος Να βλέπει τον κόσμο από ψηλά Να νοιώθει δυνατή και ελαφριά συνάμαΟ αετός που θεώρησε παράλογη την επιθυμία τής χελώνας

αρνήθηκε Προσπάθησε να της εξηγήσει ότι δεν ήταν στη

και η χελώναΔιασκευή στον μύθο του Αίσωπου

( κείμενο εικόνα - Έλλη Ιωαννίδου )

(45)

φύση της να πετάει Μπορούσε να χαρεί τα δικά της προνόμια να κολυμπάει δηλαδή στα βαθειά νερά να κάνει βόλτες στην άμμοhellip πράγματα που ακόμα και αυτός - ένας βασιλιάς - δεν μπορεί να χαρεί όπως εκεί-νη Άλλωστε μια τέτοια προσπάθεια να μάθει δηλαδή να πετά μπορεί να την κατέστρεφε Αυτά της είπε και πέταξε μακριά της νομίζοντας ότι

την είχε συνετίσει Η χελώνα όμως ήταν ανένδοτη Συνέχισε να τον

θερμοπαρακαλεί και το έκανε όποτε τον έβλεπε να πετά πάνω από την παραλία Ώσπου μια μέρα ο αετός δεν άντεξε άλλο να της αρνείται Βαρέθηκε άλλωστε τα παρακάλια και την επιπολαιότητά της Τη γράπω-σε με τα δυνατά νύχια του και πέταξε μαζί της ψηλά πάνω από τα κύματα Η ευτυχία της χελώνας γι αυτά τα λίγα λεπτά ήταν απερίγραπτη Βιαστική και άμυ-αλη όπως ήταν νομίζοντας ότι θα μοιάσει στον αετό του ζήτησε να την αφήσει πάνω από τα σύννεφα Ήθελε να συνεχίσει μόνη της να πετάει σίγουρη για τον εαυτό της Έτσι κι έγινε Ο αετός την άφησε να πέσει όπως ακριβώς του είχε ζητήσει με αποτέλεσμα να γκρεμοτσακιστεί πάνω στα βράχια που την περίμε-ναν δίπλα στην ακτή Η δύστυχη χελώνα που ήθε-λε να πετάξει συντρίφτηκε παταγωδώς Δεν άκουσε τα λόγια της σύνεσης από το στόμα του αετού αλλά παρασύρθηκε από τις δικές της παράλογες επιθυμίες έξω από τη φύση της Το τέλος της όπως και όσων δεν ακολουθούν τα λόγια της σύνεσης και της φρόνη-σης ήταν να καταστραφεί και μάλιστα με πολύ άσχη-μο τρόπο

Η θαλάσσια χελώνα Caretta caretta εί-ναι ένα κινδυνεύον είδος Θα τη συναντή-σουμε να κολυμπάει σε όλα τα μήκη και πλάτη των ελληνικών θαλασσών αλλά η ιδιαίτερη σημασία της χώρας μας έγκει-ται στο ότι φιλοξενούμε κάποιες από τις σημαντικότερες παραλίες για την ανα-παραγωγή και φωλεοποίηση της καρέτα στη ΜεσόγειοΗ χελώνα καρέτα είναι ίσως ένα από τα

πιο εμβληματικά είδη των μεσογειακών και ελληνικών θαλασσών και ένα από τα επτά είδη θαλάσσιων χελωνών που υπάρ-χουν στον πλανήτη Αν καταφέρει να ξεφύγει από τους φυσικούς εχθρούς της αλλά και από τις ανθρώπινες επιδράσεις και απειλές θα ζήσει περίπου 80 χρόνια Όταν μεγαλώσει περίπου μετά από δύο έως τρεις δεκαετίες και έρθει η ώρα τής αναπαραγωγής της θα επιστρέψει στην ίδια περιοχή και θα επιλέξει την παραλία όπου γεννήθηκε και η ίδια για να κάνει τη φωλιά της

Η θαλάσσια χελώνα Κ α ρ έ τ α - ΚαρέταΖ ω ή π ο υ α π ε ι λ ε ί τ α ι

(46)

Τα αποσπάσματα του κειμένου και πληροφορίες είναι από το site httpwwwwwfgrelendangered-speciescaretta

Σε κάθε περίοδο ωοτοκίας η θαλάσσια χελώνα θα γεννήσει δύο έως τρεις φορές Θα δημιουρ-γήσει τη φωλιά της σε αμμώδεις παραλίες και σε βάθος περίπου 60 εκατοστών Σε κάθε φωλιά φιλοξενούνται μέχρι και 120 αυγά τα οποία εκ-κολάπτονται για 55 ημέρες Η θήρα των αυγών από αλεπούδες σκυλιά κλπ αποτελεί ένα επιπλέ-ον πρόβλημα και έχει παρατηρηθεί σε παραλίες ωοτοκίας της Πελοποννήσου επηρεάζοντας το 40 των φωλιών Σημαντική απειλή συνιστούν και τα σκουπίδια στη θάλασσα Ειδικότερα οι πλαστικές σακούλες υποβαθμίζουν το θαλάσσιο οικοσύστημα και μπορούν να οδηγήσουν σε θά-νατο τις θαλάσσιες χελώνες αφού τις ξεγελούν λόγω της ομοιότητάς τους με τσούχτρες μία από τις πιο αγαπημένες τροφές της καρέτα

Η ζωή που προστατεύουμε και η ιστορία των Σεκανίων της Ζακύνθουhellip

Η προστασία της καρέτα είναι για εμάς σχε-δόν laquoπροσωπική υπόθεσηraquo που διαρκεί και εξελίσσεται για πολλές δεκαετίες Για τη δια-τήρηση και προστασία του είδους οργανώσα-με το 1994 πανευρωπαϊκή εκστρατεία για την αγορά της περιοχής που περιβάλλει την παρα-λία των Σεκανίων Ως αποτέλεσμα σε μία πολύ αβέβαιη για την προστασία του είδους περίοδο με τα χρήματα που συγκεντρώθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αλλά και από συνεισφο-ρές ιδιωτών αγοράσαμε το 90 της έκτασης γύρω από τα Σεκάνια Σκοπός της αγοράς ήταν τόσο η αποτροπή της τουριστικής ανάπτυξης

της περιοχής όσο και η κατά το δυνα-τόν καλύτερη διαχείρισή της ώστε να προστατευθεί η σημαντικότερη παραλία ωοτοκίας για τη θαλάσσια χελώνα

Yπεύθυνη προγράμματος Χαρίκλεια Μινώτου cminotouwwfgr τηλ 210 33 14 893

Κ α ρ έ τ α - Καρέτα

httpswwwyoutubecomwatchv=yDnbTGBSxyA

httpswwwyoutubecomwatchv=T8eGw1oyYoQ

Αν θες να δεις VIDEO με χελωνάκια πάνω στην άμμο να τρέχουν προς το νερό πάτησε στα links

httpswwwyoutubecomwatchv=nHok4ZdJ2A0

(47)

Κ Ι Ν Η Μ Α Τ Ο Γ Ρ Α Φ Ο Σ -ldquoΠρόμαχοςrdquoΠ ρ ό κ ε ι τ α ι για μια αισθηματική ταινία

με φόντο την επιστροφή των Γλυπτών του Παρ-θενώνα από το Βρετανικό Μουσείο Ας σημειωθεί ότι η πρώτη επίσημη προβολή της ταινίας πραγ-ματοποιήθηκε στο Μουσείο της ΑκρόποληςΟ Ανδρέας (Παντελής Κοντογιάννης) αναγκά-

στηκε να αφήσει την Ελλάδα όταν ήταν παι-δί Επιστρέφει ενήλικος μετά από πρόσκληση του διευθυντή του Μουσείου της Ακρόπολης (Giancarlo Giannini) για να προχωρήσει την υπό-θεση κατά του Βρετανικού μουσείουΒρισκόμαστε στην Αθήνα του 2011 εν μέσω

της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης που έχει ξεσπάσει στη χώρα Ο Ανδρέας συγκεντρώνει αποδεικτικά στοιχεία για να αποδείξει ότι πλα-στογραφήθηκαν έγγραφα ώστε να επιτραπεί η πώληση των γλυπτών στο Βρετανικό Κοινοβού-λιο το 1816 Στη συνέχεια επιστρέφει στο Λονδί-νο όπου με τη βοήθεια της Ελένης (Κασσάνδρα Βογιατζή) συναδέλφου του αλλά και αντικείμε-

νο του πόθου του ξεκινάει τις απαραίτητες νο-μικές διαδικασίεςΟι δύο δικηγόροι έχουν μπροστά τους έναν

laquoμακρύ δρόμοraquo και θα πρέπει να δώσουν σκλη-ρό αγώνα για να πετύχουν την επαναφορά των κλεμμένων γλυπτών στην αρχική ndashκαι αρμό-ζουσα- θέση τουςΣκηνοθεσία Κέρτε και Τζον Βούρχις

Παίζουν Παντελής Κοντογιάννης Κασσάνδρα

Βογιατζή Γιώργος Χωραφάς Τζιανκάρλο Τζιανίνι

Γιώργος Βογιατζής Σπύρος Φωκάς Πολ Φρίμαν

Μάικλ Μπέρνς

(48)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

Τ η ν Τ ε τ ά ρ τ η 3 Δεκεμβρίου εγκαινιάσθηκε στο Βυζαντινό και Χριστια-νικό Μουσείο η έκθεση laquoΟ Δομήνικος Θεο-τοκόπουλος πριν από τον El Grecoraquo η οποία πραγματοποιείται στο πλαίσιο του ελληνικού επετειακού προγράμματος για τα 400 χρόνια από το θάνατο του El GrecoΗ έκθεση παρουσιάζει το πολιτισμικό περι-

βάλλον μέσα στο οποίο διαμορφώθηκε η προ-σωπικότητα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου πριν αναχωρήσει από τον Χάνδακα της Κρή-της (το σημερινό Ηράκλειο) για τη Βενετία το 1567Τι γνωρίζουμε για την Κρήτη του 16ου αιώ-

να και την κοινωνία της μέσα στην οποία γεν-νήθηκε μαθήτευσε και εργάστηκε ο νεαρός Δομήνικος Θεοτοκόπουλος Πώς δούλευαν οι Κρητικοί ζωγράφοι τον 16ο αιώνα Ποια κοι-νωνικά φαινόμενα και ποιες ιδεολογικές τά-σεις σχετίζονται με τον τεχνίτη καλλιτέχνη και λόγιο Θεοτοκόπουλο Γιατί ο Θεοτοκόπου-

λος φεύγει από την ΚρήτηΜε αφετηρία αυτά τα ερωτήματα η έκθεση

αφηγείται πτυχές του κοινωνικού και καλλι-τεχνικού περιβάλλοντος τής Κρήτης του 16ου αιώνα μέσα στο οποίο γεννήθηκε μαθήτευσε και ωρίμασε εικαστικά ο Δομήνικος Θεοτοκό-πουλοςΣε τρεις μεγάλες εκθεσιακές ενότητες πα-

ρουσιάζονται 200 περίπου σημαντικά αντι-κείμενα θρησκευτικά και κοσμικά αρχειακές πηγές χειρόγραφα και έντυπα εικόνες και πί-νακες Κρητικών και Ιταλών ζωγράφων του 16ου αιώνα Τα έργα προέρχονται από τις συλ-λογές του Βυζαντινού Μουσείου από συλλο-γές και μουσεία της Ελλάδας Εφορείες Βυζα-ντινών Αρχαιοτήτων μητροπόλεις εκκλησίες και μοναστήρια καθώς και μουσεία του εξω-τερικούΔιάρκεια έκθεσης 4122014 ndash 3132015

Βασ Σοφίας 22 Τηλ 213 213 9500

httpwwwbyzantinemuseumgr

Ε Κ Θ Ε Σ Η - laquo Ο Δ ο μ ή ν ι κ ο ς Θ ε ο τ ο κ ό π ο υ λ ο ς π ρ ι ν α π ό τ ο ν El Grecoraquo

(49)

Η Ε λ λ η ν ι κ ή Εταιρεία Μεταφρα-στών Λογοτεχνίας βράβευσε τη Χάρις Αλε-ξίου για την καλύτερη μετάφραση ξένου λο-γοτεχνικού έργου Η βράβευση αφορούσε τη μετάφραση του βιβλίου laquoΠάντα ήρωεςraquo του Φαμπιάν Μαρσό που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΜεταίχμιοΤο βιβλίο αποτελεί τη συγκλονιστική μαρ-

τυρία του Grand Corps Malade (Ψηλό Άρρω-στο Κορμί όπως είναι το ψευδώνυμό του) ο οποίος έμεινε ατελώς τετραπληγικός εξαιτί-ας ενός μοιραίου ατυχήματος Ωστόσο ένα χρόνο μετά το περιστατικό διέψευσε τις προ-βλέψεις των ειδικών και κατάφερε να περπα-τήσει ξανά Στις σελίδες του βιβλίου του ο Μαρσό αφηγείται τη δωδεκάμηνη περιπέτεια και τις εμπειρίες τόσο τις δικές του όσο και των ομοιοπαθών συντρόφων του από το κέ-ντρο αποκατάστασηςΓια τη γνωριμία της με τον Φαμπιάν Μαρσό

την απόφασή της να προτείνει και να μετα-φράσει το βιβλίο του η Χάρις Αλεξίου αναφέ-ρει laquoΤον Grand Corps Malade τον γνώρισα από τα τραγούδια του Ήταν το νέο πρόσω-πο στη γαλλική μουσική σκηνή στο μουσι-κό είδος της slam H νεολαία της Γαλλίας τον λάτρευε Μου έκανε εντύπωση αυτός ο νέος όμορφος άνδρας με την πατερίτσα του Μου έκανε εντύπωση και το ψευδώνυμό του το laquoψηλό άρρωστο κορμίraquo Το τραγούδι μου ldquoΜεγάλωσαrdquo μόλις είχε κυκλοφορήσει και σκεφτόμουν πως θα μπορούσε να το είχε γρά-ψει αυτός Τον συνάντησα αργότερα σε ένα τηλεοπτικό στούντιο όταν συμμετείχαμε και οι δύο στην εκπομπή του Michel Drucker που έκανε ένα μεγάλο αφιέρωμα στον Ντέμη Ρούσσο

Δύο χρόνια αργότερα ο φίλος Νίκος Αλιά-γας μου χάρισε το βιβλίο του Φαμπιάν laquoΔι-άβασέ το είναι γραμμένο σε απλή γλώσσαraquo μου είπε Όσο το διάβαζα σε πολλά σημεία ξαναζούσα την περιπέτεια του αδελφού μου στην εντατική και αργότερα στο κέντρο απο-κατάστασης Το συγκινητικό επίσης ήταν πως γνώριζα την απίστευτη ταλαιπωρία των τετραπληγικών των αναπήρων που στερού-νται την ικανότητα όπως λέει και ο Φαμπι-άν να ξύσουν το φρύδι τους ή να κρατήσουν το κουτάλι τους και να πατήσουν ένα κου-μπί για βοήθειαraquo

Ε Κ Δ Η Λ Ω Σ Η -Β ρ α β ε ί ο Λ ο γ ο τ ε χ ν ι κ ή ς Μ ε τ ά φ ρ α σ η ς γ ι α τ η ν Χ Αλεξίου

(50)

Θ Ε Α Τ Ρ Ο - laquoΟ Γάμοςraquolaquo Ο Γ ά μ ο ς raquo της Βάσιας Σολωμού

Ξανθάκη πρωτοπαρουσιάστηκε το 1994 στο Θεσσαλικό Θέατρο σε θεατρική διασκευή και σκηνοθεσία του Κώστα Τσιάνου γνωρίζοντας τεράστια επιτυχίαΣτην τωρινή παράσταση τού Μεταξουργεί-

ου παρουσιάζεται με τη μορφή του μονολό-γου σε θεατρική προσαρμογή ndash σκηνοθεσία και ερμηνεία της Άννας Βαγενά Πρόκειται για την ιστορία μιας απλής γυναίκας από τα Αμπελάκια της Θεσσαλίας μιας χωριάτισ-σας που σήκωσε στους αδύνατους ώμους της τη μοίρα της και συγχρόνως τη μοίρα πολ-λών γυναικών του τόπου μας Έζησε τη βα-ναυσότητα ενός αλκοολικού πατέρα είδε την αγάπη του άνδρα της να μεταμορφώνεται σε περιφρόνηση όταν άρχισε να γεννάει κωφά-λαλα παιδιά εξαιτίας της βαριάς κληρονομι-κότητας του αλκοολικού πατέρα της και πά-

S T A N D - U P C O M E D Y -5 0 Α π ο χ ρ ώ σ ε ι ς τ ο υ GreekΣ τ ι ς μ έ ρ ε ς μας που

το χιούμορ θεωρείται σπάνιο και πολύτιμο το Tin Pan Alley φιλοξενεί τον Σίλα Σεραφείμ ο οποίος προσφέρει εντυπωσιακές παραστάσεις γέλιου και εύθυμου προβληματισμούΚάθε Σάββατο (έως τις 27 Δεκεμβρίου) στις

2200 ο Σίλας στήνει ένα ενδιαφέρον πανηγύρι με επίκεντρο το εξαιρετικό μοναδικό laquoφυσικό φαινόμενοraquo που λέγεται laquoΝεοέλληναςraquo Μια γι-ορτή σε πρώτη ανάγνωση των 20 χρόνων πα-ρουσίας του στην stand-up comedy αλλά και μια προσπάθεια ανάλυσης και διερεύνησης του φαινομένου το οποίο μάλλον θα εξακολουθήσει να απασχολεί για πολύ καιρό την καλλιτεχνική

κοινότητα του είδους Για του λόγου το αληθές δείτε ένα απόσπασμα των προσπαθειών του στην ιστοσελίδαwwwyoutubecomwatchv=LgJERE7PTBY

Συντελεστές Σίλας Σεραφείμ

Λίλα Σταμπούλογλου (συμμετέχει μέχρι να γεννήσει)

Παραστάσεις Κάθε Σάββατο μέχρι τις 27 Δεκεμβρίου

(τουλάχιστον)

Ώρα έναρξης 2200 (ακριβώς)

Πληροφορίες Tin Pan Alley Τουρναβίτου 6 Πλατεία

Ασωμάτων Θησείο Τηλ 210-3210158

httpwwwtinpanalleygrindexphpsilasserafim

λεψε με νύχια και δόντια σε μια κοινωνία που δεν δέχεται εύκολα την αναπηρίαΏρες Παράστασης Σάββατο 1800 και 2100

Κυριακή 1830

Εισιτήρια Γενική Είσοδος 16euro Μειωμένα

12euro (φοιτητές συνταξιούχοι άνω των 65 ετών

πολύτεκνοι amp εκπαιδευτικοί) και 10euro(άνεργοι)

Ομαδικό εισιτήριο 8euro

Θέατρο Μεταξουργείο Ακαδήμου 14-16

Τηλ 210-5234382

(51)

(52)

ldquoΤο Θαύμα να Νοιώθεις ΈλληναςrdquoΤου SAM CHEKWASΕ κ δ ό σ ε ι ς S e a b u r n B o o k s

άνθρωπος μένει εκεί όπου είναι θαμμένο ένα μέρος της καρδιάς τουraquo έγραψε ο Αλέξαν-

δρος Δουμάς Ο Sam Chekwas το παιδί από την Νιγη-ρία με τα φωτεινά και ερευνητικά μάτια που ήρθε από την χώρα του να σπουδάσει στην Ελλά-δα ντυμένος στο πνεύμα και την καρδιά με την αγάπη για το αληθινό το υψηλό και το ωραίο δεν μάκρυνε ποτέ από δω Τα τραίνα της ζωής του ασταμάτητα έφευγαν και γύριζαν φεύγουν και γυρίζουν με τη σημαία του χρέους με την πραμάτεια της προσφοράς με τη σοδειά της αγά-πης Σrsquo ένα ταξίδι που κρατάει χρόνια τώρα διατηρώντας την ποιότητα του σεβασμού την ευ-χέρεια της κατανόησης και την ανάγκη της συμπόρευσης στα μονοπάτια της ουσίαςhelliplaquoΌσο αναπνέω θα προβάλλω την ελληνική γλώσσα και τα ελληνικά γράμματαraquo δήλωσε σε παρου-

σίαση του βιβλίου του ο Chekwas Και με περισσή περηφάνια ανέφερε laquoΕδώ γεννήθηκαν οι τέ-χνες η φιλοσοφία και οι επιστήμες Ο Μέγας Αλέξανδρος έλεγε πως ότι δεν γιορτάζεται πεθαίνει Αυτό συμβαίνει και με τον ελληνισμό και κυρίως την ελληνική γλώσσα Όλοι εσείς πρέπει να με-ταφέρετε τον ελληνισμό όπου μπορείτε με κάθε τρόποraquo Και όχι μόνο προτρέπει αλλά και ο ίδι-ος προσπαθεί για τη διάδοση του ελληνισμού μέσα από το βιβλιοπωλείο που έχει ανοίξει στην Αστόρια της Νέας Υόρκης Το βιβλιοπωλείο αποτελεί ένα από τα laquoαξιοθέαταraquo της αμερικανικής μεγαλούπολης με τους δεκάδες χιλιάδες Ελληνοαμερικάνους Βρίσκεται στον αριθμό 33-18 της οδού Μπρόντγουεϊ και μοιάζει με συνηθισμένο συνοικιακό βιβλιοπωλείο Όμως ανάμεσα στις αγγλικές εκδόσεις υπάρχουν ράφια που ξεχειλίζουν από ελληνικούς τίτλουςmiddot η προσπάθεια του Chekwas για την προώθηση του ελληνισμού

(53)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

τα τέλη του 1944 όταν πια εί-χαν αποχωρήσει από τη χώρα μας οι δυνάμεις κατοχής του Άξονα μέλη της ηγεσίας του τότε Βασιλικού Ναυτικού ζή-τησαν την ανεύρεση και τιμω-ρία των υπεύθυνων του τορπι-

λισμού της laquoΈλληςraquo Πράγματι είχε επισημανθεί στην Κάτω Ιταλία κάποιος Stefano Toselli μηχανι-κός ο οποίος είχε δηλώσει laquoιδιωτικώςraquo ότι ήταν σε θέση να κατονομάσει τους υπεύθυνους της ανόσιας πράξηςΟι ελληνικές Αρχές λοιπόν απαίτησαν την επίσημη καταγραφή της μαρτυρίας του και να κινηθεί η δια-δικασία παραπομπής των ενόχων σε δίκη Και τότεhellip laquoέσκασε η βόμβαraquo Με εντολή του Βρετανού στρα-τάρχη Harold Alexander ανώτατου διοικητή των συμμαχικών δυνάμεων της Μεσογείου κατηγορη-ματικώς απαγορεύτηκε η συνέχιση της έρευνας Το θέμα έπρεπε να μπει στο αρχείο ndash και αυτό έγινε ευ-θύς αμέσως Κατά συνέπεια όλα όσα λέγονται ακό-μα και σήμερα σχετικά με τον τορπιλισμό της laquoΈλ-ληςraquo παραμένουν ατεκμηρίωτα Ήταν πράγματι το ιταλικό υποβρύχιο laquoDelfino raquo που βύθισε το αγκυ-ροβολημένο στην Τήνο για τον εορτασμό του Δεκα-πενταύγουστου ελληνικό πολεμικό σκάφος Και αν ναι ποιος έδωσε τη σχετική εντολή Και τι έλεγε η εντολή αυτή

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Λ ό γ χ η

ldquoΟ Πόλεμος και ο ΚόσμοςrdquoΤα Γεγονότα του rsquo40 τα πριν και οι Συνέπειες

ρόκειται για ένα τρίτομο έργο στο οποίο ο Θεόδωρος Σπυρόπου-λος παρουσιάζει αναλυτικά με εξαντλητικές λεπτομέρειες τη σημα-ντική ανασκαφή της ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΟΣΑνάμεσα στην Πελλάνα και την Σπάρτη ιδρύθηκε μια Νησιωτική

Κοινοπολιτεία στη Λιμνοθάλασσα που συνδεόταν μέσω του Ευρώ-τα με τον Λακωνικό Κόλπο Σrsquo αυτό το νησιωτικό σύμπλεγμα υπήρ-χε η Λακεδαίμων από τις αρχές της τρίτης χιλιετίας πΧ μέχρι το 1750 πΧ οπότε καταστράφηκε από την Κοσμική Θεομηνία

Κατά τη Μυκηναϊκή περίοδο υπήρξε το Ανακτορικό κέντρο της Λακωνίας όπως πιστοποιείται από το Ανάκτορο το Κυκλώπειο Τείχος τους Βασιλικούς Θολωτούς Τάφους κα Επίσης φιλοξένησε το Ανάκτορο του Μενέλαου και της ΕλένηςΠολλές γεωφυσικές και γεωπολιτικές ιδιαιτερότητες μνημειακά ευρήματα και αρ-

χαιολογικά ευρήματα οδήγησαν τον συγγραφέα να ταυτίσει σημεία και μνημεία του Λακωνικού βαθυπέδου της Λακεδαίμονος με την Πλατωνική Ατλαντίδα και να ανα-ζητήσει επιβιώσεις της υλικής πολιτειακής και πολιτισμικής κληρονομιάς της στην ιστορική Δωρική ΣπάρτηΗ πλούσια εικονογράφηση βοηθά κάθε ενδιαφερόμενο για την ελληνική αρχαιολο-

γία να παρακολουθήσει αναλυτικά τη διεξαγωγή μιας ανασκαφής σrsquo ένα χώρο που παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον

Του ΘΕΟΔΩΡΟΥ Γ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Κ α δ ρ α μ ί τ σ α

ldquoΛακεδαίμωνrdquo

(54)

ανέναν μα κανέναν δεν μπορείς να κερδίσεις ούτε καν ένα αφελές μικρό παιδί εφόσον του αφαιρείς την ελευ-θερία τού να μην συμφωνήσει μαζί σου Αν στερήσεις την ελευθερία στον άλλον και βασιλιά να τον στέψεις δεν θα διαρκέσει η συμφωνία σας Σύντο-

μα θα αισθανθεί δυσφορία θα καταλάβει ότι παγιδεύτη-κε και βρέθηκε εκεί που δεν θέλει Τα χρυσά κλουβιά τα ανακάλυψαν τύποι σαν τη γυναίκα της πρώτης ιστορί-ας του βιβλίουmiddot όμως κλειδωμένο ένα πουλί μαραίνεται Ο Ελύτης γράφει πως γίνεται να φυλακίσεις ένα αηδόνι αλλά δεν μπορείς να φυλακίσεις τον κελαϊδισμό τουΥπάρχουν όμως προσωπικότητες τόσο ανασφαλείς εξαρτημένες και εξωφρενικά εγωιστικές ώστε κρατούν κλειδωμένο το αηδόνι τους έστω και άλαλο έστω και νεκρό Ξέρουν πολύ καλά άλλωστε την τέχνη να ταρι-χεύουνΌλοι μας έχουμε συναπαντηθεί με τέτοιους χαρακτή-

ρες Δεν είναι λίγοι και γνωρίζουν να πλέκουν ιστούς σαν την αράχνη Όσο πιο εξαρτημένοι είμαστε εμείς οι ίδιοι τόσο τσιμπάμε στους χειρισμούς τους Ο ελεύθε-ρος ο ανεξάρτητος άνθρωπος δεν τους ανέχεται γρή-γορα κάνει πέρα σύντομα κόβει μαζί τους τις διαπραγ-ματεύσεις Όμως πόσοι είμαστε εντελώς ανεξάρτητοι Όλοι έχουμε τις πληγές μας τα μειονεκτήματα μας τα παθήματα και τα πάθη μας Όλοι κουβαλάμε στο αίμα μας τους πειρασμούς της τρέλας Παρά ταύτα πάντα υπάρχει τρόπος να γιατρεύεσαι όταν όντως το αποφασί-ζεις διότι η υγεία είναι πιο επιθετική και δυναμική από την αρρώστια

ldquoΣιωπάς για να ακούγεσαιrdquo

Της ΜΑΡΩΣ ΒΑΜΒΟΥΝΑΚΗ Ε κ δ ό σ ε ι ς Ψ υ χ ο γ ι ό ς

(55)

STREETART

(56)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

( φωτογραφίες - Ανδρέας Τσάκαλης )

ΟΌ π ο ι ο ς θ έ λ ε ι να θαυμάσει έργα Τέχνης από καλλιτέχνες με μεράκι και πάθος δεν χρειάζεται να πηγαίνει μόνο σε εκθεσιακούς χώρους Ένας τοίχος παλιός μια λεπτομέ-ρεια στην πόρτα κάγκελα ή και σημεία του δρόμου είναι ικανά να εμπνεύσουν Μπο-ρούν να δώσουν βάση στον λαϊκό καλλιτέχνη να δημιουργήσει και να μεταμορφώσει Όταν ένας άνθρωπος θέλει να εκφραστεί μέσα από την τέχνη θα βρει laquoτελάραraquo γύρω του Θα βρει τρόπο να στείλει το μήνυμά του Θα επικοινωνήσει με τον θεατή θα τον κάνει να σκεφτεί να χαμογελάσει να λυπηθεί Θα του δημιουργήσει έντονα συναισθήματα χρησι-μοποιώντας απλά φτηνά χρώματα και το ταλέντο τουΗ τέχνη λοιπόν που μπορείς ελεύθερα να δεις και να θαυμάσεις στους πιο απίθανους χώρους ίσως και στην ίδια τη γειτονιά σου χωρίς εισιτήρια και προσκλήσεις λέγεται street art

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

(57)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

STREET ART

(58)

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

Δώρα Η Αλεξάνδρα όμορφη κι αριστο-κρατική από καλή και πλούσια οικο-γένεια φαντάστηκε πως στο πρόσωπο του αρρενωπού Νιόνιου θα έβρισκε την αδελφή ψυχή το άλλο μισό της για να ζήσει μαζί του τη ζωή που ονει-ρευόταν Όμως ο ωραίος της σύζυγος ndashθα διαπίστωνε γρήγοραndash καταδυνα-στευόταν από την Αργίνη μάνα σκλη-ρή και πεθερά ακόμη σκληρότερηhellip Ποτέ ο γιός δεν μπόρεσε να απαλλαγεί από την αρπάγη αυτής της μάνας κι έτσι η Αλεξάνδρα έμαθε να ζει στο πε-ριθώριο της ζωής των τριών τους κά-νοντας υπομονή για χάρη του παιδιού της και γιατί στο βάθος η ελπίδα την έκανε να πιστεύει ότι ίσως μια ημέρα όλα αλλάξουνhellip Η ελπίδα το μόνο όπλο του απελπισμένουhellipΤον απολογισμό αυτής της ζωής

εγκλωβισμένης στη ερημιά του έρω-τα μιας ζωής πολιτικών αγώνων για ένα καλύτερο αύριο διηγείται η Αλε-ξάνδρα γιαγιά πια στη μικρή εγγονή που έχει τrsquo όνομά τηςhellip

ldquoΜια Κυρ ιακή με την Αλεξάνδραrdquoεκδ Ωκεανός

(Η Δώρα Νικολαΐδου γεννήθηκε στην Αθήνα Πήρε πανεπιστημιακό τίτλο σπουδών από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων με ειδίκευση στην Ψυχολογία Σήμερα είναι τελειόφοιτος του Ελληνικού Ινστιτούτου Νευροφυτοθεραπείας και Ανάλυσης του Χαρακτήρα (ΕΙΝΑ) και ασκεί επαγγελματικά τη Συμβουλευτική ως Σύμβουλος Ψυχικής ΥγείαςΕιδικεύεται και παρέχει Συμβουλευτική Ψυχολογική Υποστήριξη σε Γυναικεία Θέματα Έχει μετεκπαιδευτεί στις πλέον σύγχρονες τεχνικές θεραπείας του Μετατραυματικού Στρες (Brain Spotting και CMR)Το laquoΜια Κυριακή με την Αλεξάνδραraquo είναι το πρώτο μυθιστόρημά της)

Νικολαίδου

Ο πολιτισμός που αναπτύχθηκε στον ελλαδικό χώρο εδώ και τουλάχιστον 3500 χρόνια θεμελί-ωσε μια διατροφή βασισμένη κατά κύριο λόγο στην πλούσια χλωρίδα του τόπου Στις μέρες μας αυτή η διατροφική γνώση έχει αρχίσει να χάνε-ται Ο άνθρωπος των συγχρόνων μεγαλουπόλεων ούτε συλλέγει ούτε ασχολείται με την παραγω-γή της τροφής του Αγνοεί ακόμα και τα βρώσιμα άγρια χόρτα που φυτρώνουν στον κήπο του αν διαθέτει κήποΟ Σωτήρης Λυμπερόπουλος είναι ένας νεαρός

επιχειρηματίας ιδρυτής της ιστοσελίδας Ραδίκι (wwwradikicom) Μέσω αυτής απευθύνεται σε ανθρώπους που αναζητούν αγνά και φρέσκα προ-ϊόντα διατροφής προσφέροντας μια σειρά υπηρε-σιών Στο Ραδίκι πιστεύουν ότι ο άνθρωπος πρέ-πει να επιστρέψει σε πρωταρχικές ανεπεξέργαστες μορφές τροφής και να αφήσει πίσω του τα βιομη-χανοποιημένα τρόφιμαΑν και υπάρχει μεγάλη ποικιλία χόρτων σε όλα

τα μέρη της χώρας μας η σωστή συλλογή τους απαιτεί εξειδικευμένες γνώσεις και μεγάλη προ-σοχήmiddot μια λανθασμένη επιλογή μπορεί να έχει δυ-σάρεστα αποτελέσματα Η ομάδα του Ραδίκι λοι-πόν ταξιδεύει στην Ελλάδα αναζητά τα καλύτερα άγρια χόρτα και φροντίζει να φτάσουν στους κα-ταναλωτές φρέσκα με το μικρότερο δυνατόν πε-ριβαλλοντολογικό κόστος Συλλέγει περισσότε-ρα από 50 διαφορετικά είδη χόρτων και βοτάνων ανάλογα με την εποχή Συνεργάζονται μόνο με μάγειρες και ιδιώτες που αναγνωρίζουν την αξία της φυσικής τροφής

-Μαζεύοντας άγρια χόρτα και βότανα

(11)

μέρες( του Νικόλα Σεγκούντο )

(12)

μέρες

(13)

άθε χρόνο όλο και

λιγότερο ηλιακό φως φθάνει στην

επιφάνεια της Γης Κανένας δεν

μπορεί να εξηγήσει γιατί συμβαίνει

αυτό^ τι προκαλεί δηλαδή τη μείωση

του φωτός ή τι επιδράσεις θα έχει

στο μέλλον Επιπλέον ελάχιστοι

επιστήμονες γνωρίζουν ότι υφίσταται

αυτό το φαινόμενο και δεν υπάρχουν

πολλές σχετικές μελέτες

ο φαινόμενο της μείωσης του φωτός εντοπί-στηκε για πρώτη φορά το 1985 Εκείνη τη χρο-νιά Ατσούμου Οχμούρα από το Ομοσπονδιακό Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Σουηδίας πραγματο-ποιούσε μια μελέτη για το κλίμα και την ατμο-σφαιρική θερμότητα Στα πλαίσια της εργασίας

του βρισκόταν και η σύγκριση μετρήσεων ηλιοφάνει-ας οι οποίες είχαν καταγραφεί από διάφορα ευρωπαϊκά ινστιτούτα από τη δεκαετία του 1960

(13)

μέρες

Τότε ο Οχμούρα διαπίστωσε προς μεγάλη έκπληξή του ότι υπήρ-χαν μεγάλες αποκλίσεις ανάμεσα στις μετρήσεις των τριών προη-γούμενων δεκαετιών Μέσα σε 30 χρόνια η ποσότητα του ηλιακού φωτός που έφθανε στη Γη είχε μειωθεί κατά 10 τοις εκατό Με άλλα λόγια οι μέρες είχαν αρχίσει να γίνονται σκοτεινότερες από αυτές του παρελθόντοςΤα αποτελέσματα της έρευνάς του δημοσιεύθηκαν το 1989 αλλά η

επιστημονική κοινότητα αγνόησε τις διαπιστώσεις του Οχμούρα θε-

(14)

(15)

το 1958 έως το 1992 Σύμφωνα με τη μελέτη τους το ηλιακό φως που έφθανε στην επιφά-νεια του πλανήτη μας μειωνόταν κάθε χρόνο κατά 023 έως 032 τοις εκατό Παρόλο που η μείωση αυτή δεν είναι ορατή στο μάτι μπορεί να επηρεάσει σημαντικά τα διάφορα οικοσυ-στήματα της Γης εφόσον έχει άμεση επίδραση στον ρυθμό φωτοσύνθεσης των φυτώνΤον τελευταία χρόνια λοιπόν μετά και

από τη μελέτη των δύο Ισραηλινών όλο και περισσότεροι επιστήμονες έχουν αρχίσει να ασχολούνται με το θέμα Έχουν πειστεί πλέ-ον ότι οι διαφορές στη ηλιοφάνεια είναι σημα-ντικά μεγάλες ώστε να οφείλονται σε ανεπαρ-κείς μεθόδους μέτρησηςΑν και αρκετές έρευνες βρίσκονται σε εξέλι-

ξη οι εκτιμήσεις των επιστημόνων είναι ότι το φαινόμενο δεν οφείλεται σε κάποια μείω-ση της ακτινοβολίας του Ήλιου Η εξήγηση όπως πιστεύουν πρέπει να βρίσκεται στην ατμόσφαιρα του πλανήτη μας Φαίνεται ότι η ατμόσφαιρα φιλτράρει μέρος της ηλιακής ακτινοβολίας που βρίσκεται στην περιοχή του ορατού φωτός και του υπέρυθρου ενώ δεν επηρεάζονται οι υπεριώδεις ακτινοβολίες Η ατμοσφαιρική μόλυνση είναι ένας από τους παράγοντες αν και μάλλον όχι ο βασικός που συμβάλει στο φαινόμενο Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι σύντομα

θα προσδιορίσουν τα βασικά αίτια του φαινο-μένου ώστε να αποτρέψουν τις όποιες διατα-ραχές στα οικοσυστήματα του πλανήτη μας Το ενθαρρυντικό πάντως είναι ότι χάρη στα μέτρα κατά της ατμοσφαιρικής ρύπανσης τα οποία έχουν αρχίσει να λαμβάνονται από διά-φορα κράτη τις δύο τελευταίες δεκαετίες πα-ρουσιάζεται στασιμότητα ή ακόμη και αντι-στροφή του φαινομένου όπως τουλάχιστον δείχνει μια σχετική έρευνα που έγινε για τη Γερμανία

ωρώντας ότι η διαφορά αυτή οφειλόταν στις ανεπαρκείς μεθόδους μέτρησης του παρελθό-ντος Την ίδια τύχη είχαν και οι έρευνες άλ-λων επιστημόνων σχετικά με τη μείωση της ηλιοφάνειας στην Ανταρκτική την Αρκτική και την Ιαπωνία οι οποίες παρουσιάστηκαν στη δεκαετία του 1990Τα πράγματα ωστόσο άλλαξαν το 2001

όταν οι Τζέραλντ Στάνχιλ και Σαμπτάι Κοέν από το Κέντρο Ηφαιστειολογίας του Ισραήλ συνέκριναν μετρήσεις της ηλιοφάνειας από

(15)

(ldquoΤο παιδί και το ζωγραφισμένο λιοντάριrdquo είναι ο κατεξοχήν ειρωνικός μύθος που δείχνει πώς ο άνθρωπος δίχως να το καταλαβαίνει γίνεται θύμα των ίδιων των ενεργειών του)

Θήβακαι η ΣαμαρκάνδηΗ

Εικονογραφηση Λιάνα Ιωαννίδου

(16)

(17)

ή ο ι μηχανές τ ο υ π ε π ρ ω μ έ ν ο υ

ια φορά και έναν καιρό ήταν κάποιος γέρος που είχε έναν γιο μονάκριβο Αυτός ο νεαρός ήταν πολύ θαρραλέος και του άρεσε να πηγαίνει κυνήγι

Μια νύχτα ωστόσο ο γέρο-πατέρας του είδε στον ύπνο του ότι τον γιόκα του τον εξολόθρευσε λιοντάρι Τρόμα-ξε μην τυχόν αληθέψει το φρικτό όνειρο και πρόστα-ξε να χτίσουν ένα δωμάτιο υπερυψωμένο πάνω από το έδαφος Εκεί μέσα έκλεισε τον γιο του και έβαλε ολό-γυρα ανθρώπους να τον φυλάνε Γύρω-γύρω στους τοί-χους αυτής της φυλακής είχαν ζωγραφιστεί κάθε λογής ζώα για να τα βλέπει ο έγκλειστος νεαρός και να ευφραί-νεται Ανάμεσά τους υπήρχε και η εικόνα ενός λιονταρι-ού Το αγόρι εντούτοις όσο περισσότερο κοίταζε τούτες τις τοιχογραφίες τόσο μεγάλωνε η στενοχώρια του

Με τα πολλά σταμάτησε κάποια φορά μπροστά στη ζω-γραφιά του λιονταριού και της έκανε τα παράπονά του laquoΚαταραμένο τέρας εξαιτίας σου τα παθαίνω αυτά Επει-δή σε είδε ο πατέρας μου σε εκείνο το ψευτο-όνειρο πρέπει τώρα εγώ να μένω κλειδωμένος εδώ μέσα σαν κοκόνα στον γυναικωνίτη Μωρέ θα δεις τι θα σου κάνωraquo

( του Ιωάννη Κωνσταντάκου )

(17)

Και ευθύς βάλθηκε να βαράει με το χέρι του τον τοίχο για να βγάλει τα μάτια του λιονταρι-ού Έτσι όμως μπήχτηκε ένα ξυλόκαρφο στο δάχτυλό του κάτω από το νύχι Κατόπιν η πλη-γή αυτή κακοφόρμισε ο αδένας πρήστηκε και στο τέλος ισχυρός πυρετός έπιασε το παιδί και το έστειλε στον άλλο κόσμο

Με αυτόν τον τρόπο το λιοντάρι έστω και απλώς ζωγραφισμένο στάθηκε μοιραίο για τον νεαρό μας και τα τεχνάσματα του γέρο-πατέρα δεν ωφέλησαν σε τίποτε

Το παραπάνω παραμύθι σώζεται σε μερικά χειρόγραφα με συλλογές αρχαίων αισώπειων μύθων Η γραπτή αποτύπωσή του χρονολογεί-ται γύρω στον 2ο αιώνα μΧ Στην προφορική παράδοση τού αρχαίου κόσμου θα κυκλοφο-ρούσε ασφαλώς από νωρίτερα

Η πλοκή του αναπαράγει ένα σχήμα πολύ δι-αδεδομένο σε παλαιούς μύθους και θρύλους Ο ήρωας δέχεται προφητεία για κάτι πολύ δυσά-ρεστο που είναι πεπρωμένο να συμβεί Αμέ-σως φροντίζει να πάρει μέτρα ώστε να αποφύ-γει την εκπλήρωση της πρόρρησης Εντούτοις ακριβώς οι ενέργειες που κάνει για να αποτρέ-ψει το μοιραίο γεγονός θέτουν σε κίνηση τον

(18)

(19)

μηχανισμό που οδηγεί αμείλικτα στην πραγμα-τοποίησή του Πρόκειται για τον κατεξοχήν ει-ρωνικό μύθο που δείχνει πώς ο άνθρωπος δί-χως να το καταλαβαίνει γίνεται θύμα των ίδιων των ενεργειών του

Το αρχετυπικό παράδειγμα αυτής της μυ-θοπλαστικής κατασκευής είναι η ιστορία του Οιδίποδα Τούτος πηγαίνει στο μαντείο των Δελφών και μαθαίνει από τον χρησμό ότι θα σκοτώσει τον πατέρα του και θα παντρευτεί τη μητέρα του Θαρρώντας ότι γονείς του είναι το βασιλικό ζεύγος της Κορίνθου που τον περι-μάζεψε και τον ανάθρεψε από βρέφος ο νεαρός Οιδίπους αποφασίζει να μην ξαναγυρίσει στην πόλη όπου μεγάλωσε Αντί γιrsquo αυτό ακολουθεί άλλον δρόμο προς την κατεύθυνση της Θήβας - της κρυφής και άγνωστης στον ίδιο γενέτειράς του Όμως ακριβώς πάνω σε εκείνον τον δρό-μο συναντάει τον αληθινό πατέρα του τον Λάιο και τον φονεύει σε συμπλοκή Στο τέλος ο δρό-μος του τον φέρνει στη Θήβα όπου παντρεύε-ται τη χήρα βασίλισσα Ιοκάστη τη φυσική μη-τέρα του Οι ίδιες οι προφυλάξεις που παίρνει ο ήρωας ενάντια στον τρομερό χρησμό τον οδη-γούν άθελά του να υλοποιήσει κατά γράμμα το

περιεχόμενο της πρόρρησης Ο Γάλλος ποιητής Ζαν Κοκτώ που συνέθεσε μία από τις πιο συ-ναρπαστικές σύγχρονες διασκευές του οιδιπό-δειου μύθου ονόμασε αυτή τη διαδικασία laquoμη-χανή της Κόλασηςraquo

Δεν ήταν αποκλειστικό κτήμα των Ελλήνων το μυθικό τούτο σχήμα Απεναντίας απαντά από παλιά στην Ανατολή

Μια αρχαία αιγυπτιακή νουβέλα που σώ-ζεται ημιτελής σε πάπυρο του 13ου αιώνα πΧ και τιτλοφορείται συνήθως Ο καταδικασμένος πρίγκιπας αρχίζει με παρόμοιο δυσοίωνο τρό-πο Ο Αιγύπτιος φαραώ δέχεται προφητεία πως ο νεογέννητος γιος του είναι μοιραίο να βρει τον θάνατο είτε από κροκόδειλο είτε από φίδι είτε από σκύλο Γιrsquo αυτό ο μονάρχης χτίζει ασφαλές σπίτι στη μέση της ερήμου και εκεί μέσα κλεί-νει τον γιο του μαζί με υπηρετικό προσωπικό ώστε να τον φυλάξει από τον κίνδυνο (ας θυ-μηθούμε τον δειλό γέροντα της αισώπειας διή-γησης) Ο έγκλειστος νεαρός φυσικά δυσανα-σχετεί και τελικά ξεφεύγει ταξιδεύει στη Συρία και κερδίζει τη βασιλοπούλα της για γυναίκα του Τούτη αναλαμβάνει στη συνέχεια τον ρόλο του φύλακα φρουρεί τον άντρα της με μεγάλη

(Οι ίδιες οι προφυλάξεις που παίρνει ο ήρωας ενάντια στον τρομερό χρησμό τον οδηγούν άθελά του να υλοποιήσει κατά γράμμα το περιεχόμενο της πρόρρησης)

(19)

(20)

προσοχή και δεν τον αφήνει να ξεμυτίσει έξω μοναχός του Όμως τα θηρία της μοίρας πα-ραμονεύουν τον πρίγκιπα Παρά τρίχα γλυ-τώνει από το δάγκωμα του φιδιού χάρη στην επαγρύπνηση της συζύγου του Κατόπιν το σκυλί τον παίρνει στο κυνήγι και ο κροκό-δειλος καραδοκεί μέσα στη λίμνη Δυστυχώς το τέλος του κειμένου έχει χαθεί και η έκβα-ση μένει ανεπιβεβαίωτη Δεν ξέρουμε αν ο νε-αρός ήρωας εντέλει φονευόταν ή γλύτωνε το πεπρωμένο του

Αργότερα το ίδιο αφηγηματικό πρότυ-πο βρήκε την κλασική ανατολίτικη έκφρα-σή του στην περίφημη παραβολή για τον βεζί-ρη και τον θάνατο Το παλαιότερο πρόπλασμα αυτής της διήγησης το διαβάζουμε στο εβραϊ-κό Ταλμούδ το πελώριο συμπίλημα από διδα-σκαλίες των ραβίνων της ρωμαϊκής εποχής που συγκροτήθηκε γύρω στο 400 με 500 μΧ

Κατόπιν η ιστορία έγινε εξαιρετικά δημο-φιλής στην περσική παράδοση εμπνέοντας μυστικιστές ποιητές όπως τον Ρουμί και τον Φαρίντ ουντ-Ντιν Αττάρ Κυκλοφορεί ακόμη και σήμερα ως διδακτικός μύθος στις παρα-δόσεις των Σούφι Οι ήρωες ποικίλλουν από τη μία παραλλαγή στην άλλη

(21)

(Το ειρωνικό και τραγικό συνάμα σε τέτοιους μύθους είναι ότι ο ήρωας χαντακώνεται από τις ίδιες τις πράξεις του Οι αποφάσεις που παίρνει θαρρώντας πως θα του βγουν σε καλό φέρνουν την καταστροφή του)

Κατά την πιο διάσημη εκδοχή ο χαλίφης της Βαγδά-της αντίκρισε μια μέρα τον πιστό βεζίρη του να μπαίνει τρο-μαγμένος και κατάχλωμος στην αίθουσα του θρόνου laquoΣώσε με αφέντηraquo εκλιπαρούσε ο αξιωματούχος και ευθύς εξήγη-σε στον ηγεμόνα την αιτία της ταραχής του laquoΚαθώς ερχό-μουν σήμερα το πρωί στην υπηρεσία μου στο παλάτι είδα τον Θάνατο να τριγυρίζει μέσα στην πόλη Μόλις με πήρε το μάτι του αμάν - μου έριξε ευθύς ένα βλέμμα τόσο άγριο και φονι-κό Προφανώς έχει έρθει για να με πάρει Σε ικετεύω ηγεμόνα μου άφησέ με να φύγω τώρα αμέσως με ένα από τα πιο γοργά άλογα των βασιλικών στάβλων σου Αν καλπάσω με όλη μου τη δύναμη μπορεί απόψε κιόλας να βρεθώ ασφαλής πέρα μα-κριά στη Σαμαρκάνδηraquo

Ο χαλίφης εκτιμούσε τον βεζίρη του και μετά χαράς του έδωσε την άδεια Λίγα λεπτά αργότερα ο άνθρωπός μας κάλ-παζε έξω από τις βορειοανατολικές πύλες της πόλης Όμως ο χαλίφης δεν ησύχασε Καταπώς το συνήθιζε μεταμφιέ-στηκε σε κοινό υπήκοο και βγήκε στην αγορά για να διαπι-στώσει ιδίοις όμμασι αν κυκλοφορούσε τωόντι ο Θάνατος στην πρωτεύουσά του Και πράγματι τον είδε ο φονικός άγ-γελος τριγυρνούσε στο παζάρι ψηλός και τυλιγμένος στα μαύρα αγγίζοντας πού και πού κάποιον γέροντα στον ώμο ή παραμερίζοντας για να μην πέσουν πάνω του τα παιδιά που έπαιζαν κυνηγητό Ο χαλίφης τον πλησίασε Ο Θάνα-τος αναγνώρισε αμέσως τον ηγεμόνα και τον χαιρέτισε με βαθειά σεβαστική υπόκλιση Τότε ο χαλίφης πήρε το θάρ

(22)

ρος να τον ανακρίνει laquoΟ βεζίρης μου είναι καλός και χρήσιμος άνθρωπος Οι υπηρεσίες του μου εί-ναι πολύτιμες Γιατί βάλθηκες να τον τρομοκρα-τήσεις σήμερα Γιατί τον αγριοκοίταξεςraquo Ιδού τι αποκρίθηκε ο Θάνατος laquoΒασιλιά μου τον κοί-ταξα όντως αλλά όχι άγρια Η ματιά μου ήταν απλώς βλέμμα έκπληξης Απόρησα που τον αντί-κρισα εδώ στη Βαγδάτη Βλέπεις είναι γραμμέ-νο ότι πρέπει να τον πάρω απόψε - όχι όμως εδώ αλλά πέρα μακριά στη Σαμαρκάνδηraquo

Το ειρωνικό και τραγικό συνάμα σε τέ-τοιους μύθους είναι ότι ο ήρωας χαντακώνεται από τις ίδιες τις πράξεις του Οι αποφάσεις που παίρνει και οι ενέργειες που κάνει θαρρώντας πως θα του βγουν σε καλό φέρνουν ανελέητα την καταστροφή του Μοναχός του ανεπίγνω-στα με τις επιλογές και τους τάχα έξυπνους υπολογισμούς του υφαίνει τα βρόχια όπου θα πιαστεί

Το πεπρωμένο προδιαγράφει απλώς μια δυσοί-ωνη εξέλιξη αυτήν όμως την υλοποιεί τελικά ο ίδιος ο άνθρωπος με τις πρωτοβουλίες και τα σφάλματά του Η ελεύθερη βούλησή του συνερ-γάζεται με τη μοίρα για να εκπληρώσουν και οι δύο μαζί το δύστυχο αποτέλεσμα Θυμόμαστε τα λόγια του Σεφέρη στο ποίημά του για τον Ευ-

ριπίδη τον τραγικότατο των δραματουργών laquoΕίδε τις φλέβες των ανθρώπων σαν ένα δίχτυ των θεών όπου μας πιάνουν σαν τrsquo αγρίμιαraquo Το δίχτυ όπου οι άνθρωποι παγιδεύονται από τους θεούς είναι το ίδιο το πλέγμα από τις φλέβες μας - δηλαδή η ιδιοσυγκρασία και η φύση μας ο χαρακτήρας μας που καθορίζει την πορεία της ζωής μας

Τι μπορούν να σημαίνουν τέτοιες ιστο-ρίες για εμάς σήμερα Υποδηλώνουν άραγε πως η μοίρα μας είναι προδιαγεγραμμένη και αναπότρεπτη Πως ότι και να κάνουμε δεν ωφελεί και το μόνο που μας μένει είναι να κα-θίσουμε και να περιμένουμε μοιρολατρικά τις εξελίξεις με σταυρωμένα τα χέρια Όχι απαραί-τητα Ο μύθος μπορεί να διαβαστεί αλλιώς σε βαθύτερο επίπεδο αυτοσυνειδησίας Οι αρχαίοι αφηγητές ίσως προσπαθούν να επιστήσουν την προσοχή μας στην ίδια την προσπάθειά μας να αποφύγουμε πάση θυσία εκείνο που μας φοβί-ζει Ο σύγχρονος πολιτισμός μας έχει καταντή-σει η κατεξοχήν κουλτούρα της φυγής Διαρ-κώς τρέχουμε να ξεφύγουμε από τα δυσάρεστα καθέκαστα της ζωής που μας τρομάζουν Τους γυρίζουμε την πλάτη και με μεγάλες δρασκελι-ές πηδούμε και καλπάζουμε μακριά τους αντί

(23)

να στραφούμε και να τα αντιμετωπίσουμε όταν έλθει η κρί-σιμη ώρα Πασχίζουμε να δραπετεύσουμε από τον χρόνο με τονωτικές ενέσεις ουσιών και πλαστικές εγχειρήσεις Κά-νουμε μαραθώνιο αγώνα δρόμου ώστε να ξεπεράσουμε την ανασφάλεια για το αύριο συσσωρεύοντας καταθέσεις και ομόλογα στις τράπεζες Πάνω από όλα τιναζόμαστε μακριά για να διαφύγουμε από την ανία και το αίσθημα του κενού Οι νεότεροι θαρρούν πως το καταφέρνουν με το να λικνί-ζονται μέσα σε μισοσκότεινα κέντρα υπό τους ήχους εκκω-φαντικής μουσικής Οι κάπως μεγαλύτεροι διαλέγουν ορ-γανωμένες διακοπές μαθήματα γιόγκα ή προσήλωση στα ευαγγέλια του λάιφ-στάιλ

Καμία από αυτές τις δραστηριότητες δεν είναι αναγκα-στικά κακή ή κατακριτέα καθrsquo εαυτήν Πλην όμως δεν εξυ-πηρετούν ιδιαίτερα ως μέσα φυγής διότι εκείνο που φο-βόμαστε εξακολουθεί να μας παραμονεύει στην επόμενη γωνία Τούτο είναι ενδεχομένως το νόημα των παλαιών μύθων δεν ωφελεί να τρέχουμε για να ξεφύγουμε από τον φόβο Καλύτερα να ζούμε τις μέρες μας με κανονικό βημα-τισμό με ησυχία ψυχής και με πληρότητα χωρίς το λαχά-νιασμα της διαρκούς απεγνωσμένης απόδρασης Και όταν μας πλησιάσει το δυσοίωνο τότε να έχουμε το κουράγιο να το αντιμετωπίσουμε κατά πρόσωπο δίχως να αποστρέφου-με το βλέμμα ή να το βάζουμε στα πόδια Αυτό είναι μήνυμα πολύτιμο για όλους τους οδοιπόρους που παίρνουν κάποτε τον δρόμο είτε για τη Θήβα είτε για τη Σαμαρκάνδη

(Οι αρχαίοι αφηγητές ίσως προσπαθούν να επιστήσουν την προσοχή μας στην ίδια την προσπάθειά μας να αποφύγουμε πάση θυσία εκείνο που μας φοβίζει)

Ντούσανέ ν α π α ι δ ί θ α ύ μ α α π ό τ η ν Σ ε ρ β ί α

δώδεκαετών

Κρτόλιτσε

(24)

( π α ρ ο υ σ ί α σ η )

Ένα εντεκάχρονο αγόρι από τη Σερ-βία έχει την ικανότητα να ζωγραφίζει με έναν απλό μαρκαδόρο θέματα από το ζω-ικό και φυτικό βασίλειο με μια απίστευ-τη δεξιοτεχνία

Τα σχέδιά του αποτυπώνουν εικόνες άγριας ζωής Εικόνες σύγχρονες ή εικόνες που υπήρχαν πριν εκα-τομμύρια χρόνια Τα σχέδια του Σέρβου Ντούσαν Κρτόλιτσε ως επί το πλείστον με στυλό και μολύβι είναι εντυπωσιακά πολύ ζωντανά και θεωρείται ένα πολλά υποσχόμενο παιδί-θαύμα Αν και μόλις 12 χρο-νών έχει στο ενεργητικό του τρεις ατομικές εκθέσεις των έργων του σε εθνικό επίπεδο και μάλιστα οι δύο πρώτες ήταν πριν τα οκτώ χρόνια του

(25)

( π α ρ ο υ σ ί α σ η )

( επιμέλεια - Νικόλας Σεγκούντος )

(26)

Η καριέρα του ξεκίνησε από μόλις δύο ετών Οι γονείς του δεν έδωσαν σημασία στο πρώτο σχέδιό του κάτι που έμοιαζε απροσδιόριστα με φάλαινα Όσο περνούσε όμως ο καιρός και αυξανόταν ο όγκος του χαρτιού που κατανάλωνε για ζωγραφική ο μι-κρός Ντούσαν οι γονείς του άρχισαν να παρατηρούν ότι το παιδί τους είχε ταλέντο Ζήτησαν λοιπόν τη γνώμη ενός παιδοψυχολόγου Ο ειδικός εντυπωσιά-στηκε από το μικρό αγόρι ndashπαχουλό με γλυκό πρό-σωπο που μιλούσε με ασυνήθιστα ελκυστικό τρόπο Το εντυπωσιακότερο όμως ήταν ότι παρουσίαζε ένα υψηλό επίπεδο συναισθηματικής νοημοσύνης Οι γνώσεις του Ντούσαν για τον κόσμο των ζώων

είναι εκπληκτικές Όταν οι γονείς του αγόρασαν την πληρέστερη σύγχρονη εγκυκλοπαίδεια ζώων χρειάστηκε λιγότερο από τρεις εβδομάδες για να την αποτυπώσει στο μυαλό του λέξη προς λέξη Γνωρί-ζει όλες τις γεωλογικές εποχές του πλανήτη μας και τα ζώα που περιπλανιούνταν σε αυτόν στη διάρκειά τους Απαγγέλει με άνεση τα 65 είδη μαρσιποφόρων που υπάρχουν σήμερα Και όταν μεγαλώσει φιλοδο-ξεί να ασχοληθεί με την επιστήμη της ζωολογίας και να γράψει ένα βιβλίο για τα ζώαΜικρότερος όπως αναφέρει ο πατέρας του Ντού-

σαν ήταν πολύ δραστήριος και laquoαπορροφούσεraquo σε μικρό χρονικό διάστημα μεγάλο όγκο πληροφορι-ών Γοητεύτηκε από τη φύση και τα ζώα και σύντο-μα πέρασε από τις πρωτόλειες παιδικές αποτυπώσεις σε πιο συγκεκριμένα και εκπληκτικά σχέδια Και όλη αυτή τη διαδικασία την αντιμετωπίζει ως μια πρόκλη-ση ένα παιχνίδι της δημιουργικής έκφρασής του Όταν ήταν οκτώ ετών ένας δάσκαλος του έθεσε σκό

(27)

(28)

(29)

πιμα μια δύσκολη πρόκληση τριών λέξεων laquoιπ-πότης διάβολος κόσμοςraquo Ο μικρός την έφερε σε πέρας με εκπληκτικό τρόπο και αργότερα δήλωσε laquoθέλω να είμαι ζωγράφος θέλω να εί-μαι παιδίraquoΠολύς κόσμος έχει γνωρίσει το ταλέντο και το

έργο του Ντούσαν μέσα από την ιστοσελίδα του Έχει περισσότερους από 5000 laquoφίλουςraquo και 7000 laquoακόλουθουςraquo στο Facebook Φορείς από διάφορες χώρες του κόσμου ndashΗΠΑ Αυστραλία Ινδίαndash τον έχουν προσκαλέσει για να παρουσιά-σει τις δημιουργίες του Όμως για την ηλικία του είναι περισσότερο σημαντικό το κοντινό περιβάλλον του Χαρακτηριστικό είναι το πε-ριστατικό που αναφέρει ο πατέρας του Κάποια μέρα οι γονείς του ανησύχησαν καθώς είχε αρ-γήσει υπερβολικά να επιστρέψει από το σχο-λείο του Βγήκαν λοιπόν να τον αναζητήσουν Τον βρήκαν στην αυλή του σχολείου περιτρι-γυρισμένο από μια ομάδα συμμαθητών του Ο Ντούσαν ήταν απορροφημένος με το να φτιά-χνει laquoτατουάζraquo με μαρκαδόρο στα χέρια των άλ-λων παιδιών laquoαποτυπώνονταςraquo τα αγαπημέ-να ζώα τους Και η εκτίμηση των συμμαθητών του προς το έργο του νεαρού καλλιτέχνη φάνη-κε από το ότι αρνούνταν να πλύνουν τα χέρια τους για μεγάλο χρονικό διάστημα επειδή δεν ήθελαν να σβηστεί το laquoτατουάζraquo

Μπορείτε να βρείτε περισσότερα στοιχεία και τις

δημιουργίες του μικρού Ντούσαν στη σελίδα του στο

facebook

httpswwwfacebookcomprofilephpid=100008204652414ampfref=ts

Ιερή

Μια παράδοση χαμένη στις δέλτους τουχρόνου

(30)

(31)

μέλισσα -ένα από το τρία δώρα των

θεών σύμφωνα με εσωτερικές παραδόσεις- ο

άνθρωπος και ο πολιτισμός του φαίνεται να

έχουν μια ιδιαίτερη αόρατη σύνδεση Κοιτά-

ζοντας προς το παρελθόν προς την αυγή του

πολιτισμού διαπιστώνουμε σεβασμό προς τη

μέλισσα σε όλες τις εποχές και από όλους τους

πολιτισμούς Έτσι αρχίζουμε να αντιλαμβα-

νόμαστε ότι αυτό το μικροσκοπικό πλάσμα

αντιπροσωπεύει κάτι σημαντικό τη σπουδαι-

ότερη ίσως laquoχαμένη παράδοσηraquo στην ιστο-

ρία των ανθρώπων

Εγκλωβισμένες μέσα σε κεχριμπάρι έχουν βρεθεί μέλισσες η ηλικία των οποίων ξεπερνάει τα 100 εκατομμύρια χρόνια ndash παγωμένες στον χρόνο σαν να έχουν μείνει αθάνατες μέσα στο ίδιο τους το μέλι Οι αρχαίοι Έλληνες το ονόμαζαν ήλε-κτρον που συνδέεται με τον αρχαίο ηλιακό θεό Ελέκτορ ο οποίος είναι γνωστός ως ο laquoαφυπνιστήςraquo Αυτός ο προσδιορι-σμός αποδίδεται και στο μέλι ndash που θυμίζει κεχριμπάρι ndash μία αναζωογονητική ουσία που τιμόταν την αρχαία εποχή Και αυτή η σύνδεση είχε ως αποτέλεσμα να επιτείνει τον υψηλό σεβασμό που απολάμβανε η μέλισσα στους αρχαίους λαούς

(Ιερογλυφικό που απεικονίζει τη μέλισσα)

του Άντριου Γκόουγκ

( προσαρμογή επιμέλεια κειμένου - Νίκος Κατσινόπουλος )

Ιερή

(32)

Π ρ ο ϊ σ τ ο ρ ι κ έ ς ε μ μ ο ν έ ςΗ προϊστορία είναι γεμάτη από στοι-

χεία που υποδηλώνουν την εμμονή των ανθρώπων με τις μέλισσες Στην επονο-μαζόμενη laquoΣπηλιά της Αράχνηςraquo κοντά στην Βαλένθια της Ισπανίας μια σπηλαι-ογραφία 15000 ετών απεικονίζει μια αν-θρώπινη φιγούρα που αποφασιστικά δι-ακινδυνεύει τη ζωή της προκειμένου να συλλέξει το μέλι από την κηρήθρα ενός μελισσιού που βρίσκεται σε έναν επικίν-δυνο απότομο βράχο Και φυσικά είναι η μέλισσα που οδηγεί τους αρχαίους σαμά-νους στα παραισθησιογόνα φυτά η δρά-ση των οποίων μεταφέρει τη συνείδησή τους στον πνευματικό κόσμο των θεώνΠρόσφατες έρευνες έχουν αποκαλύψει

προς έκπληξη πολλών ότι ένας ήχος που θυμίζει βούισμα μέλισσας παρατηρείται κατά τη στιγμή της αλλαγής επιπέδου της ανθρώπινης συνείδησης Το φαινό-μενο αυτό έχει αναφερθεί ότι συμβαίνει και σε άτομα που έχουν υποστεί την λε-γόμενη laquoαπαγωγή από εξωγήινουςraquo που βλέπουν οπτασίας ή έχουν επιθανάτιες εμπειρίες Μήπως γνώριζαν αυτό το φαι-νόμενο οι αρχαίοι και πίστευαν ότι είναι ένα στοιχείο που προσδίδει κάποια ιδιαι-τερότητα στη μέλισσαΣτην Ανατολία έχει βρεθεί ένα άγαλμα

10000 ετών το οποίο απεικονίζει τη Μη-τέρα Θεά να φοράει στο κεφάλι μια κίτρι-

(Η αιγυπτιακή μυθολογία περιέχει αναρίθμητες αναφορές στις μέλισσες συμπεριλαμβανομένης και της πεποίθησης ότι οι μέλισσες δημιουργούνταν από τα δάκρυα του πιο σημαντικού θεού τους του Ρα)

νη ndash πορτοκαλί τιάρα σαν κυψέλη ndash ένα στοιχείο που έχει οδηγήσει τους ειδικούς στο ότι εκείνη την περίοδο η Μητέρα Θεά είχε αρχίσει να μεταλλάσσεται σε Μέλισ-σα Βασίλισσα ή μέλισσα θεάΣτον νεολιθικό οικισμό Τσατάλ Χουγι-

ούκ υπάρχουν υποτυπώδεις απεικονί-σεις μελισσών (6540 πΧ) γύρω από το κεφάλι κάποιας θεότητας σχηματίζο-ντας μια άλω Οι Σουμέριοι ωστόσο θε-ωρούνται πρόγονοι της οργανωμένης μελισσοτροφίας Αυτοί ήταν που επινόη-σαν την απιθεραπεία δηλαδή την ιατρι-κή χρήση των προϊόντων της μέλισσας όπως του μελιού της γύρης του βασιλι-κού πολτού της πρόπολης και του δηλη-τηρίου της μέλισσαςΣουμεριακά ανάγλυφα που απεικο-

νίζουν τη λατρεία κάποιων παράξενων ιπτάμενων μορφών έχουν συχνά ερμη-νευτεί ως ενδείξεις εξωγήινης επέμβασης Στα πλαίσια όμως των οφελών της με-λισσοτροφίας είναι πιθανότερο να απο-τυπώνουν τη λατρεία των μελισσών Οι Σουμεριακές απεικονίσεις άλλωστε ήταν που οδήγησαν στη δημιουργία του μοτί-βου της θεάς που χορεύει μια θηλυκή χο-ρεύτρια με τα χέρια κυρτωμένα γύρω από το κεφάλι της για την οποία οι μελετητές πιστεύουν ότι αναπαριστά μια ιέρεια της θεάς μέλισσας Το μοτίβο το οποίο απέ-κτησε κεντρικό ρόλο στον αιγυπτιακό

(33)

(34)

Ιερή

(35)

συμβολισμό φαίνεται να βασίζεται στη μοναδική ικανότητα των με-λισσών να επικοινωνούν μεταξύ τους μέσω ενός ρυθμικού χορού Μια μέλισσα μπορεί να πετάξει σε απόσταση μεγαλύτερη από 5 χιλιόμετρα από την κυψέλη της για να εντοπίσει τροφή και επιστρέφει για να με-

ταδώσει την πληροφορία στις υπόλοιπες μέσω του χορού - ένα είδος φυσικού συστήματος πλοήγησης

Οι άνθρωποι λοιπόν είχαν ανακαλύψει την τερά-στια σημασία της προσφοράς τη μέλισσας πριν από δέκα ή περισσότερες χιλιάδες χρόνια ήδη ίσως από την αχλή της προϊστορίας τους Καθώς αναπτυσσό-

ταν ο πολιτισμός κατά μήκος του ποταμού Νείλου και εξελισσόταν σιγά σιγά η δυναστική περίοδος της αρχαίας Αί-

γυπτο η λατρείας της μέλισσας και οι παραδόσεις για αυτήν εναγκαλίστηκαν σε τέτοιο βαθμό με τον πολιτισμό όσο ποτέ

στο παρελθόν ή στο μέλλον

Η Θ ε ά Μ έ λ ι σ σ α σ τ η α ρ χ α ί α Α ί γ υ π τ οΑρκετοί αιγυπτιολόγοι πι-στεύουν ότι οι Σουμερια-κές παραδόσεις ταξίδευσαν κατά μήκος της Ανατολι-κής Αιγυπτιακής Ερήμου

έως την Κοιλάδα του Νείλου Τα περίφημα αφρικανικά Ουαντί

(κοίτες ξεροπόταμων στις οποίες δημιουργούνται πε-ριστασιακά οάσεις) φημί-

ζονται για τις προδυναστικές βραχογραφίες τους που παρουσιάζουν

ιπτάμενες μορφές με εξογκωμένα χαρακτηρι-στικά σαν φτερά Ασυνήθιστες γραμμές εκτείνο-νται προς τα επάνω πίσω από το κεφάλι της κεντρι-κής μορφής θυμίζοντας τις κεραίες της μέλισσας

ενώ παραπέμπουν στο σχήμα των εξογκωμάτων που χαρακτηρίζουν τα αιγυπτιακά στέμμα-

τα στους αιώνες που θα ακολουθήσουνΑποτυπώνεται ακόμη το μοτίβο

της Θεάς που Χορεύει μια γυναί-κα με τα χέρια της κυρτωμένα επάνω από το κεφάλι της

(Το ένδυμα του Ναπολέοντα κατά την ενθρόνισή του ήταν διακοσμημένο με μέλισσες)

(Συλλογή μελιού στην Ισπανία 13000 πΧ)

Ιερή

(Το ένδυμα του Ναπολέοντα κατά την

ενθρόνισή του ήταν διακοσμημένο με

μέλισσες)

(36)

όπως ακριβώς η laquoχορεύτριαraquo Θεά μέλισσα που παρουσιάζεται σε ανάγλυφα των Σουμέριων και των κεντρο-Ευρωπαικών λαών χιλιάδες χρόνια νωρίτερα Η απεικόνιση είναι διαδεδομένη στην αιγυπτιακή μυθολογία και φαίνεται να προέρ-χεται από την μοναδική ικανότητα της μέλισ-σας να επικοινωνεί με τον laquoχορόraquo Ένα άλλο στοιχείο για την καλλιτεχνική

επιρροή που φαίνεται να έχει ασκήσει η μέλισ-σα εντοπίζεται στα τελετουργικά ενδύματα των Αιγυπτίων τα οποία παρουσιάζουν στιλι-στικές ομοιότητες με αυτήν Το στέμμα νέμες για παράδειγμα αποτελείται από εναλλασσόμε-νες κίτρινες και σκούρες οριζόντιες λωρίδες Τέ-τοιες οπτικές ομοιότητες είναι εμφανείς σε πολ-λά ανάγλυφα και αγάλματα Εντυπωσιακότερη όμως είναι αυτή που παρουσιάζεται στη νεκρι-κή μάσκα του Φαραώ Τουταγχαμών της 18ης δυναστείας η οποία δείχνει τον Φαραώ στολι-σμένο με εναλλασσόμενες μαύρες και κίτρινες λωρίδες όπως ακριβώς μια μέλισσαΗ έλξη της Αιγύπτου προς τις μέλισσες φαίνε-

ται ότι ξεκινάει από πολύ πρώιμη εποχή Η βό-ρεια Αίγυπτο η έκταση που απλώνεται από το Δέλτα έως τη Μέμφιδα ονομαζόταν laquoΤα Μπί-τιraquo - γη της μέλισσας Ο φαραώ Μένες ιδρυτής της Πρώτης Αιγυπτιακής Δυναστεία έφερε το αξίωμα του laquoΜελισσοτρόφουraquo ένας τίτλος που

αποδιδόταν σε όλους τους Φαραώ που ακολού-θησαν και η απεικόνιση μιας μέλισσας βρισκό-ταν δίπλα στην σφραγίδα που έφερε το όνομά τουςΟ αιγυπτιακός θεός Μιν έφερε τον τίτλο laquoΚύ-

ριος των Άγριων Μελισσώνraquo και χρονολογεί-ται από το 3000 πΧ ή νωρίτερα Παρόμοια η αιγυπτιακή θεά Νέιθ ήταν μια πολεμική θεό-τητα που της αποδίδονταν ο συμβολισμός της γονιμότητας και ιδιότητες παρθένου χαρακτη-ριστικά της Βασίλισσας μέλισσας Στη Σάιδα η Νέιθ θεωρούνταν ως η Θεά του laquoΟίκου των Μελισσώνraquo και μητέρα του Ρα του laquoκυβερνή-τη των πάντωνraquo Η αιγυπτιακή μυθολογία πε-ριέχει αναρίθμητες αναφορές στις μέλισσες συ-μπεριλαμβανομένης και της πεποίθησης ότι οι μέλισσες δημιουργούνταν από τα δάκρυα του πιο σημαντικού θεού τους του Ρα Μέλισσες απεικονίζονται σε αιγυπτιακούς

τάφους και οι συνήθεις προσφορές στις πιο ση-μαντικές θεότητες ήταν το μέλι Πραγματικά το μέλι ήταν το laquoνέκταρ των θεώνraquo και όπως οι Σουμέριοι πριν από αυτούς οι Αιγύπτιοι για-τροί το χρησιμοποιούσαν ως βασικό συστατικό για πολλά φαρμακευτικά σκευάσματα και θε-ραπείες συμπεριλαμβανομένων και των πρώι-μων μορφών μομιοποίησηςΈνα αιγυπτιακό μνημείο που παρουσιάζει μια

(Ο Ναπολέων ακολουθώντας τη παράδοση των Μεροβίγγιων βασιλιάδων της Γαλλίας -από τους οποίους ο διάσημος Βασιλιάς Τσιλντερικ ανακαλύφθηκε ενταφιασμένος με 300 μέλισσες κατασκευασμένες από καθαρό χρυσό- εξασφάλισε ότι το σύμβολο της μέλισσας θα ενσωματωθεί στη διακόσμηση και στην τεχνοτροπία του παλατιού υιοθέτησε δε το laquoΗ Μέλισσαraquo ως παρατσούκλι του)

(37)

παράξενη μορφή συμβολισμού μέλισσας είναι η βαθμιδωτή πυραμίδα της Σακκάρα η οποία πα-ραπέμπει στα εξάγωνα κελιά της κηρήθρας με τις έξι βαθμίδες της επάνω από το έδαφος και μια ιδιαίτερη κάτω ndash τη νεκρόπολη του ταύρου Άπι που ονομάζεται Σεράπειο Οι Αιγυπτιολό-γοι πιστεύουν ότι στον ταύρο Άπι αποδίδονταν οι αναγεννητικές ιδιότητες του θεού Πτά της Μέμφιδας ndash του αιγυπτιακού θεού της μετεν-σάρκωσης Πίστευαν επίσης ότι αυτοί που ει-σέπνεαν την ανάσα του ταύρου Άπι λάμβαναν το δώρο της προφητείας και το σημαντικότε-ρο από όλα οι Αιγύπτιοι πίστευαν ότι ο ταύρος μεταμορφωνόταν σε Άπι Όσιρι μετά θάνατον Το λατινικό Άπις που σημαίνει μέλισσα προ-έρχεται πιθανόν από το μεσοποταμιακό Σίπα ndash

Ιερή

(Ιερογλυφικό που απεικονίζει τη μέλισσα)

(Το τεκτονικό λογγείο του Ουάσιγκτον Η κυψέλη διακρίνεται στο επάνω μέρος του

στο κέντρο)

(38)

κή ρωμαϊκή θρησκεία που σχετιζόταν με τη τε-λετουργική σφαγή των ταύρωνΈνας άλλος αρχαίος πολιτισμός που επηρε-

άστηκε από τους αρχαίους Αιγυπτίους ήταν ο Μινωϊκός Είχε στενή σχέση με τους Αιγύπτι-ους οι οποίοι ήταν ειδικοί στη μελισσοκομία μια Τέχνη που αργότερα εισήχθη στην Ελλά-δα Αυτό μας οδηγεί σε ένα άλλο εντυπωσιακό του αιγυπτιακού συμβολισμού για τη μέλισ-σα Η Σφίγγα το περίφημο μνημείο της χώρας ονομαζόταν Χουν νμπ στα αιγυπτιακά όμως οι Έλληνες του έδωσαν το όνομα που είναι σή-μερα γνωστό Πως όμως συνδέεται αυτό με τη μέλισσα Η μινωική λέξη για τη μέλισσα ήταν σφέξ Τι συμπέρασμα βγάζουμε από αυτό Ο πο-λιτισμός που έμαθε στους Έλληνες την Τέχνη της μελισσοκομίας χρησιμοποιούσε τη λέξη σφεξ για να ονομάσει τη μέλισσα ndash και οι Έλ-ληνες έδωσαν αυτό το όνομα στη θεά που απει-κονίζει το μνημείο Μήπως η Σφίγγα υπήρχε ήδη όταν ο Μένες δημιούργησε το αιγυπτιακό βασίλειο και ήταν γνωστό ότι αναπαριστούσε μια μέλισσα θεά και έτσι αποδόθηκε στον Φα-ραώ ο τίτλος Μελισσοτρόφος Η πιθανότητα εί-ναι προκλητική και δεδομένης της γοητείας που ασκούσαν οι μέλισσες στους Αιγύπτιους δεν φαίνεται και τόσο εξωπραγματική

Η μ έ λ ι σ σ α σ ε κ ρ ί σ η ndash ο ά ν θ ρ ω π ο ς σ ε κ ρ ί σ ηΗ λατρεία των Σουμερίων και των Αιγυπτίων

για τη μέλισσα μεταδόθηκε στην Ελλάδα όπου μέλισσες απεικονίζονται σε αγάλματα των πιο

Ασίπα που σημαίνει ο Μεγάλος Ποιμένας στον Ουρανό και Άπις σημαίνει Όσιρις Αυτό συν-δέεται με την πίστη ότι μετά θάνατον η ψυχή του Φαραώ συνδεόταν με τον Όσιρι ως ένα άστρο στον αστερισμό του ΩρίωναΈνας ταύρος Άπις σύμφωνα με τους αιγυπτι-

ακούς μύθους δημιουργούσε 1000 μέλισσες και οι μέλισσες αντιπροσώπευαν ψυχές Είναι επίσης ενδιαφέρον ότι η αιγυπτιακή θεότητα Νούτ ήταν θεά του ουρανού ndash της περιοχής των μελισσών ndash και έφερε τον τίτλο laquoΑυτή που Κα-τέχει Χίλιες Ψυχέςraquo ο οποίος φαίνεται να παρα-πέμπει στις χίλιες μέλισσες ή ψυχές που δημι-ουργούνται από το σώμα του ταύρου ΆπιΤο εβραϊκό γράμμα Άλεφ συμβολίζει το laquoχί-

λιαraquo και αντίστοιχο προ σιναϊτικό και το προ κανανιτικό σύμβολο απεικόνιζε το κεφάλι ενός ταύρου παραπέμποντας στο ότι 1000 μέλισ-σες ndash ή αναγεννημένες ψυχές ndash δημιουργού-νται από τη θυσία ενός ταύρου Άπι Επιπλέον η αριθμητική αξία της εβραϊκή λέξη για τον Ιη-σού ndash τον Μεσσία ο οποίος βασίζεται στο πρό-τυπο του Όσιρι ndash είναι πάλι 1000Έτσι η αρχαία πεποίθηση ότι οι μέλισσες δη-

μιουργούνται από ταύρους εύλογα οδηγεί στην εικασία ότι η υπόγεια νεκρόπολη η οποία εί-ναι γνωστή ως Σεράπειο ίσως να ήταν ένα τε-λετουργικό κέντρο αναγέννησης προορισμέ-νο να ανακυκλώνει ψυχές από τα κεφάλια των ταύρων και όχι απλά ένα μαυσωλείο για ταύ-ρους Μήπως οι τελετουργίες που πραγματο-ποιούνταν στο Σεράπειο αποτελούσαν την πιο πρώιμη μορφή του Μιθραϊσμού τη μυστηρια-

(Ο Ρούντολφ Στέινερ (1861-1925) είχε laquoπροβλέψειraquo ότι οι μέλισσες θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε αναφέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότερο από 4 χρόνια ζωής)

(39)

σημαντικών θεών των Ελλήνων Έτσι ανα-πτύσσεται η αντίληψη της Θεάς μέλισσας και δημιουργείται η τιμητική θέση των ιερειών που ονομάζονται Μέλισσες οι οποίες αργότε-ρα μετεξελίσσονται στις Σίβιλες Σύμφωνα με κάποιες παραδόσεις μάλιστα ο δεύτερος ναός στους Δελφούς ήταν κατασκευασμένος εξολο-κλήρου από μέλισσες και ο ομφαλός θύμιζε κυ-ψέλη περιτριγυρισμένη από μέλισσεςΟι Ρωμαίοι εξασκούσαν τον Μιθραϊσμό μια

μυστικιστική θρησκεία σημαντικό στοιχείο της οποίας ήταν η θυσία των ταύρων που θυ-μίζει τις τελετουργίες των Αιγυπτίων στο Σε-ράπειο Απόηχος αυτών των τελετουργιών στη σύγχρονη εποχή φαίνεται να είναι οι ταυ-ρομαχίες της Ισπανίας Η σύνδεση αυτή επιβε-βαιώνεται έμμεσα από το ότι αρκετές από τις παλιότερες αρένες της χώρας έχουν κατασκευ-αστεί επάνω ή πολύ κοντά σε αρχαία ιερά του ΜίθραΟι Μάγια λάτρευαν τη μέλισσα και απεικό-

νιζαν θεούς με τη μορφή της στους σημαντι-κότερους ναούς τους Έως και την Ινδία οι θρησκείες υιοθέτησαν θεότητες μέλισσες στη μυθολογία τους Ακόμη και η καθολική εκ-κλησία ενσωμάτωσε τη μέλισσα ως ένα σύμβο-λο της αυθεντίας του Πάπα πράγμα που μπο-

ρούμε να δούμε στην Πόλη του ΒατικανούΠέτρινα καταλύματα με τη μορφή κυ-

ψελών κατασκευάστηκαν στην αρχαιότητα από την Ιρλανδία έως την Αφρική ενώ ο Χέ-νριχ Χίμλεραπό τους ισχυρότερους άνδρες στη Γερμανία του Χίτλερ κατασκεύασε το ιερότερο τελετουργικό κέντρο των SS με τη μορφή κυψέλης στα θεμέλια τους κάστρου ΒέβελσμπουργκΠολιτικά κινήματα όπως ο κομουνι-

σμός εμπνεύστηκαν από την αλτρουιστική συμπεριφορά που εμφανίζεται στην κυψέ-λη ως πρότυπο για τις ιδεολογίες τους Με-γάλοι ηγέτες επίσης ακολούθησαν την πα-ράδοση των προγόνων τους και συνδέθηκαν με διάφορους τρόπους με τη μέλισσα Ο Ναπολέων για παράδειγμα ακολουθώ-

ντας τη παράδοση των Μεροβίγγιων βασιλι-άδων της Γαλλίας - από τους οποίους ο διά-σημος Βασιλιάς Τσιλντερικ ανακαλύφθηκε ενταφιασμένος με 300 μέλισσες κατασκευα-σμένες από καθαρό χρυσό - εξασφάλισε ότι το σύμβολο της μέλισσας θα ενσωματωθεί στη διακόσμηση και στην τεχνοτροπία του παλατιού υιοθέτησε δε το laquoΗ Μέλισσαraquo ως παρατσούκλι του Πιστεύεται ακόμη ότι η μέλισσα είναι ο

Ιερή

(Απεικόνιση κηρήθρας από την Τσατάλ Χουγιούκ 6600 πΧ)

(Σουμεριακή πινακίδα ndash απεικόνιση της λατρείας της μέλισσας)

(40)

νερ (1861-1925) Είχε laquoπροβλέψειraquo μάλιστα ότι θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε ανα-φέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότε-ρο από 4 χρόνια ζωής Από το 2008 οι μέλισ-σες άρχισαν να εκλείπουν με ανησυχητικούς ρυθμούς Συμπτωματικά() βρισκόμαστε στα όρια της πρόβλεψης του Στέινερ και στο χρο-νικό περιθώριο που ανέφερε ο Αϊνστάιν Επιπλέον έχουμε αρχίσει να διανύουμε σε

ένα έτος που έχει επιβαρυνθεί με θεωρίες για καταστροφή του κόσμου μας ή για αναγέν-νησή του ndash ανάλογα με πια θεωρία είστε δι-ατεθειμένος να πιστέψετε ndash και βρισκόμαστε στη δίνη μια πολύπλευρης και πολυσύνθετης κρίσης με κορυφή του παγόβουνου την οικο-νομία Το τι θα συμβεί θα το δείξει ο χρόνος Ωστό-

σο φαίνεται ότι η μέλισσα η ιερή μέλισσα εί-ναι διαχρονικά συνυφασμένη με την εξέλιξη του πολιτισμού ακόμη ίσως και με την ύπαρ-ξη του ανθρώπου στον πλανήτη

Σημείωση Το πλήρες κείμενο της μελέτης του

Andrew Gough στα αγγλικά μπορείτε να το βρείτε

στο httpandrewgoughcoukbee1_1html

πρόδρομος του εραλδικού κρίνου του εθνι-κού συμβόλου της ΓαλλίαςΟ ελευθεροτεκτονισμός που διαδόθηκε στις

ΗΠΑ ήδη από την ίδρυσή τους ευνοήθη-κε από σημαντικούς ανθρώπους όπως ο Τό-μας Τζέφερσον ο οποίος έγραφε με πάθος για την σημαντικότητα των μελισσών ενώ άλ-λοι όπως ο Πρόεδρος Τζόρτζ Ουάσιγκντον ενσωμάτωσε την κυψέλη στο τεκτονικό λογ-γείο του Χωρίς αμφιβολία η πρώιμη Αμερι-κανική κοινωνία δανείστηκε πολλές από τις φιλοσοφικές αρχές της από τον Ελευθεροτε-κτονισμό ενσωματώνοντας συμβολισμό και θέματα με μέλισσες στις τελετουργίες της Η δομή του κράτους τουλάχιστον σε αυτή

την πρώιμη περίοδο ακολούθησε τη δομή τη σταθερότητα και την αλτρουιστική συμπερι-φορά που χαρακτηρίζουν την κυψέλη όπως είχαν κάνει κοινωνίες και κινήματα χιλιάδες χρόνια πριν από αυτήνΜια ένδειξη για την επιρροή της μέλισσας

στους ιδρυτές των ΗΠΑ φαίνεται από το ότι ολόκληρη η δυτική περιοχή της χώρας ονο-μαζόταν αρχικά Ντεζερέ (μέλισσα)Η μέλισσα είχε αποτελέσει κεντρικό θέμα σε

πολλά κείμενα και διαλέξεις του αυστριακού φιλόσοφου και μυστικιστή Ρούντολφ Στέι-

(Το περίφημο μινωικό κόσμημα με τις μέλισσες) (Το τεκτονικό λογγείο του Ουάσιγκτον Η κυψέλη διακρίνεται στο επάνω μέρος του στο κέντρο)

(41)

ΓιώργοςΙωάννου( Ο Γ Ιωάννου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1927 Πήρε πτυχίο φιλολογίας από το ΑΠΘ και το 1960 διορίστηκε φιλόλογος Το 1971 μετατέθηκε στην Αθήνα αρχικά σε γυμνάσιο και μετά στο υπουργείο ΠαιδείαςΠέθανε στην Αθήνα το 1985

Ποιητικές συλλογέςlaquoΗλιοτρόπιαraquo ιδιωτική έκδοση Θεσσαλονίκη 1954laquoΤα Χίλια Δέντραraquo εκδ Διαγωνίου Θεσσαλονίκη 1963laquoΤα Χίλια Δέντρα amp άλλα ποιήματα (1954-1963)raquo εκδ Ερμής Αθήνα 1973 )

(42)

ldquoΣαν τη μητέρα αλήθειαrdquo

Πηγαίνει αργά στο σινεμά

μάλιστα στον εξώστη

Σrsquo έργα κατά προτίμηση βουβά

και θαμπωμένα Κι εκεί

- μέσα στους τόσους εξευτελισμούς -

η μόνη του χαρά να βλέπει τις γυναίκες

της γενιάς γύρω απrsquo το τριάντα

Με κείνα τα βαθιά καπέλα

με τις σειρές τα περιδέραια

τα μάτια τα κοντά μαλλιά∙

με τις ψιλές γλυκιές φωνές

με τις κινήσεις τους τις μητρικές

Σαν τη μητέρα αλήθεια∙

σαν τη μάνα του

των πρώτων παιδικών του χρόνων

Τότε που τον φωνάζανε μοναχογιό

(43)

( επιμέλεια - Έλλη Ιωαννίδου )

Ο αετόςκαι η χελώνα( Η λ ο γ ι κ ή η σ ύ ν ε σ η κ α ι η φ ρ ό ν η σ η σ α ν α ε τ ό ς π ε τ ο ύ ν β λ έ π ο υ ν τ α π ρ ά γ μ α τ α κ α θ α ρ ά κ α ι α π ό ψ η λ ά Π ρ ο σ π α θ ο ύ ν ν α β ά λ ο υ ν σ τ η θ έ σ η κ α ι σ τ α ό ρ ι ά τ ο υ τ ο ν μ α τ α ι ό δ ο ξ ο ε π ι π ό λ α ι ο ε α υ τ ό μ α ς π ο υ σ έ ρ ν ε τ α ι σ τ η γ η σ α ν τ η χ ε λ ώ ν α )

(44)

Οι Μύθοι του Αίσωπου είναι μικρές ιστορίες εμπνευ-σμένες από την ίδια τη ζωή και διακρίνονται για τον συμβολικό και αλληγορικό χαρακτήρα τους Ο Αίσωπος είχε γράψει πολλούς μύθους για να σατιρίσει δια-

κωμωδήσει ή και να ειρωνευτεί την καθημερινότητα των Ελ-λήνων Ένας από αυτούς ήταν και ο μύθος του αετού με τη χε-λώνα Εδώ θα τον παρουσιάσουμε κάπως διαφορετικά Η ιστορία θα αρχίσει μέσα στη θάλασσα

άποτε ας πούμε τα παλιά χρόνια μια χελώνα μουρμού-ριζε για την άτυχη μοίρα της κολυμπώντας αργά μέσα στη θά-λασσα Την ενοχλούσε που τα άλλα ζώα μπορούσαν να τρέχουν γρήγορα στη γη ενώ εκείνη δεν τα κατάφερνε Την ενοχλού-σε που τα πουλιά μπορούσαν να πετάνε στον καθαρό αέρα και να βλέπουν τόσα από κει ψηλά ενώ εκείνη ήταν μέσα στο νερό και κολυμπούσε αργά Την ενοχλούσε ακόμα και τις φορές που έβγαινε στη στεριά για να γεννήσει και κουραζόταν τόσο πολύΑυτά σκεφτόταν λυπημένη σε μια παραλία Ξαφνικά είδε

ένα αετό να σχηματίζει κύκλους γύρω από τα σύννεφα καθώς πετούσε ψηλά με τις ανοιχτές και δυνατές φτερούγες του Του φώναξε όσο πιο δυνατά μπορούσε για να την ακούσει Και όταν αυτός χαμήλωσε αρκετά την ρώτησε τι ήθελε Η χελώνα τότε τον παρακάλεσε μιας και είναι ο βασιλιάς των πτηνών να της μάθει να πετάει όπως εκείνος Να βλέπει τον κόσμο από ψηλά Να νοιώθει δυνατή και ελαφριά συνάμαΟ αετός που θεώρησε παράλογη την επιθυμία τής χελώνας

αρνήθηκε Προσπάθησε να της εξηγήσει ότι δεν ήταν στη

και η χελώναΔιασκευή στον μύθο του Αίσωπου

( κείμενο εικόνα - Έλλη Ιωαννίδου )

(45)

φύση της να πετάει Μπορούσε να χαρεί τα δικά της προνόμια να κολυμπάει δηλαδή στα βαθειά νερά να κάνει βόλτες στην άμμοhellip πράγματα που ακόμα και αυτός - ένας βασιλιάς - δεν μπορεί να χαρεί όπως εκεί-νη Άλλωστε μια τέτοια προσπάθεια να μάθει δηλαδή να πετά μπορεί να την κατέστρεφε Αυτά της είπε και πέταξε μακριά της νομίζοντας ότι

την είχε συνετίσει Η χελώνα όμως ήταν ανένδοτη Συνέχισε να τον

θερμοπαρακαλεί και το έκανε όποτε τον έβλεπε να πετά πάνω από την παραλία Ώσπου μια μέρα ο αετός δεν άντεξε άλλο να της αρνείται Βαρέθηκε άλλωστε τα παρακάλια και την επιπολαιότητά της Τη γράπω-σε με τα δυνατά νύχια του και πέταξε μαζί της ψηλά πάνω από τα κύματα Η ευτυχία της χελώνας γι αυτά τα λίγα λεπτά ήταν απερίγραπτη Βιαστική και άμυ-αλη όπως ήταν νομίζοντας ότι θα μοιάσει στον αετό του ζήτησε να την αφήσει πάνω από τα σύννεφα Ήθελε να συνεχίσει μόνη της να πετάει σίγουρη για τον εαυτό της Έτσι κι έγινε Ο αετός την άφησε να πέσει όπως ακριβώς του είχε ζητήσει με αποτέλεσμα να γκρεμοτσακιστεί πάνω στα βράχια που την περίμε-ναν δίπλα στην ακτή Η δύστυχη χελώνα που ήθε-λε να πετάξει συντρίφτηκε παταγωδώς Δεν άκουσε τα λόγια της σύνεσης από το στόμα του αετού αλλά παρασύρθηκε από τις δικές της παράλογες επιθυμίες έξω από τη φύση της Το τέλος της όπως και όσων δεν ακολουθούν τα λόγια της σύνεσης και της φρόνη-σης ήταν να καταστραφεί και μάλιστα με πολύ άσχη-μο τρόπο

Η θαλάσσια χελώνα Caretta caretta εί-ναι ένα κινδυνεύον είδος Θα τη συναντή-σουμε να κολυμπάει σε όλα τα μήκη και πλάτη των ελληνικών θαλασσών αλλά η ιδιαίτερη σημασία της χώρας μας έγκει-ται στο ότι φιλοξενούμε κάποιες από τις σημαντικότερες παραλίες για την ανα-παραγωγή και φωλεοποίηση της καρέτα στη ΜεσόγειοΗ χελώνα καρέτα είναι ίσως ένα από τα

πιο εμβληματικά είδη των μεσογειακών και ελληνικών θαλασσών και ένα από τα επτά είδη θαλάσσιων χελωνών που υπάρ-χουν στον πλανήτη Αν καταφέρει να ξεφύγει από τους φυσικούς εχθρούς της αλλά και από τις ανθρώπινες επιδράσεις και απειλές θα ζήσει περίπου 80 χρόνια Όταν μεγαλώσει περίπου μετά από δύο έως τρεις δεκαετίες και έρθει η ώρα τής αναπαραγωγής της θα επιστρέψει στην ίδια περιοχή και θα επιλέξει την παραλία όπου γεννήθηκε και η ίδια για να κάνει τη φωλιά της

Η θαλάσσια χελώνα Κ α ρ έ τ α - ΚαρέταΖ ω ή π ο υ α π ε ι λ ε ί τ α ι

(46)

Τα αποσπάσματα του κειμένου και πληροφορίες είναι από το site httpwwwwwfgrelendangered-speciescaretta

Σε κάθε περίοδο ωοτοκίας η θαλάσσια χελώνα θα γεννήσει δύο έως τρεις φορές Θα δημιουρ-γήσει τη φωλιά της σε αμμώδεις παραλίες και σε βάθος περίπου 60 εκατοστών Σε κάθε φωλιά φιλοξενούνται μέχρι και 120 αυγά τα οποία εκ-κολάπτονται για 55 ημέρες Η θήρα των αυγών από αλεπούδες σκυλιά κλπ αποτελεί ένα επιπλέ-ον πρόβλημα και έχει παρατηρηθεί σε παραλίες ωοτοκίας της Πελοποννήσου επηρεάζοντας το 40 των φωλιών Σημαντική απειλή συνιστούν και τα σκουπίδια στη θάλασσα Ειδικότερα οι πλαστικές σακούλες υποβαθμίζουν το θαλάσσιο οικοσύστημα και μπορούν να οδηγήσουν σε θά-νατο τις θαλάσσιες χελώνες αφού τις ξεγελούν λόγω της ομοιότητάς τους με τσούχτρες μία από τις πιο αγαπημένες τροφές της καρέτα

Η ζωή που προστατεύουμε και η ιστορία των Σεκανίων της Ζακύνθουhellip

Η προστασία της καρέτα είναι για εμάς σχε-δόν laquoπροσωπική υπόθεσηraquo που διαρκεί και εξελίσσεται για πολλές δεκαετίες Για τη δια-τήρηση και προστασία του είδους οργανώσα-με το 1994 πανευρωπαϊκή εκστρατεία για την αγορά της περιοχής που περιβάλλει την παρα-λία των Σεκανίων Ως αποτέλεσμα σε μία πολύ αβέβαιη για την προστασία του είδους περίοδο με τα χρήματα που συγκεντρώθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αλλά και από συνεισφο-ρές ιδιωτών αγοράσαμε το 90 της έκτασης γύρω από τα Σεκάνια Σκοπός της αγοράς ήταν τόσο η αποτροπή της τουριστικής ανάπτυξης

της περιοχής όσο και η κατά το δυνα-τόν καλύτερη διαχείρισή της ώστε να προστατευθεί η σημαντικότερη παραλία ωοτοκίας για τη θαλάσσια χελώνα

Yπεύθυνη προγράμματος Χαρίκλεια Μινώτου cminotouwwfgr τηλ 210 33 14 893

Κ α ρ έ τ α - Καρέτα

httpswwwyoutubecomwatchv=yDnbTGBSxyA

httpswwwyoutubecomwatchv=T8eGw1oyYoQ

Αν θες να δεις VIDEO με χελωνάκια πάνω στην άμμο να τρέχουν προς το νερό πάτησε στα links

httpswwwyoutubecomwatchv=nHok4ZdJ2A0

(47)

Κ Ι Ν Η Μ Α Τ Ο Γ Ρ Α Φ Ο Σ -ldquoΠρόμαχοςrdquoΠ ρ ό κ ε ι τ α ι για μια αισθηματική ταινία

με φόντο την επιστροφή των Γλυπτών του Παρ-θενώνα από το Βρετανικό Μουσείο Ας σημειωθεί ότι η πρώτη επίσημη προβολή της ταινίας πραγ-ματοποιήθηκε στο Μουσείο της ΑκρόποληςΟ Ανδρέας (Παντελής Κοντογιάννης) αναγκά-

στηκε να αφήσει την Ελλάδα όταν ήταν παι-δί Επιστρέφει ενήλικος μετά από πρόσκληση του διευθυντή του Μουσείου της Ακρόπολης (Giancarlo Giannini) για να προχωρήσει την υπό-θεση κατά του Βρετανικού μουσείουΒρισκόμαστε στην Αθήνα του 2011 εν μέσω

της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης που έχει ξεσπάσει στη χώρα Ο Ανδρέας συγκεντρώνει αποδεικτικά στοιχεία για να αποδείξει ότι πλα-στογραφήθηκαν έγγραφα ώστε να επιτραπεί η πώληση των γλυπτών στο Βρετανικό Κοινοβού-λιο το 1816 Στη συνέχεια επιστρέφει στο Λονδί-νο όπου με τη βοήθεια της Ελένης (Κασσάνδρα Βογιατζή) συναδέλφου του αλλά και αντικείμε-

νο του πόθου του ξεκινάει τις απαραίτητες νο-μικές διαδικασίεςΟι δύο δικηγόροι έχουν μπροστά τους έναν

laquoμακρύ δρόμοraquo και θα πρέπει να δώσουν σκλη-ρό αγώνα για να πετύχουν την επαναφορά των κλεμμένων γλυπτών στην αρχική ndashκαι αρμό-ζουσα- θέση τουςΣκηνοθεσία Κέρτε και Τζον Βούρχις

Παίζουν Παντελής Κοντογιάννης Κασσάνδρα

Βογιατζή Γιώργος Χωραφάς Τζιανκάρλο Τζιανίνι

Γιώργος Βογιατζής Σπύρος Φωκάς Πολ Φρίμαν

Μάικλ Μπέρνς

(48)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

Τ η ν Τ ε τ ά ρ τ η 3 Δεκεμβρίου εγκαινιάσθηκε στο Βυζαντινό και Χριστια-νικό Μουσείο η έκθεση laquoΟ Δομήνικος Θεο-τοκόπουλος πριν από τον El Grecoraquo η οποία πραγματοποιείται στο πλαίσιο του ελληνικού επετειακού προγράμματος για τα 400 χρόνια από το θάνατο του El GrecoΗ έκθεση παρουσιάζει το πολιτισμικό περι-

βάλλον μέσα στο οποίο διαμορφώθηκε η προ-σωπικότητα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου πριν αναχωρήσει από τον Χάνδακα της Κρή-της (το σημερινό Ηράκλειο) για τη Βενετία το 1567Τι γνωρίζουμε για την Κρήτη του 16ου αιώ-

να και την κοινωνία της μέσα στην οποία γεν-νήθηκε μαθήτευσε και εργάστηκε ο νεαρός Δομήνικος Θεοτοκόπουλος Πώς δούλευαν οι Κρητικοί ζωγράφοι τον 16ο αιώνα Ποια κοι-νωνικά φαινόμενα και ποιες ιδεολογικές τά-σεις σχετίζονται με τον τεχνίτη καλλιτέχνη και λόγιο Θεοτοκόπουλο Γιατί ο Θεοτοκόπου-

λος φεύγει από την ΚρήτηΜε αφετηρία αυτά τα ερωτήματα η έκθεση

αφηγείται πτυχές του κοινωνικού και καλλι-τεχνικού περιβάλλοντος τής Κρήτης του 16ου αιώνα μέσα στο οποίο γεννήθηκε μαθήτευσε και ωρίμασε εικαστικά ο Δομήνικος Θεοτοκό-πουλοςΣε τρεις μεγάλες εκθεσιακές ενότητες πα-

ρουσιάζονται 200 περίπου σημαντικά αντι-κείμενα θρησκευτικά και κοσμικά αρχειακές πηγές χειρόγραφα και έντυπα εικόνες και πί-νακες Κρητικών και Ιταλών ζωγράφων του 16ου αιώνα Τα έργα προέρχονται από τις συλ-λογές του Βυζαντινού Μουσείου από συλλο-γές και μουσεία της Ελλάδας Εφορείες Βυζα-ντινών Αρχαιοτήτων μητροπόλεις εκκλησίες και μοναστήρια καθώς και μουσεία του εξω-τερικούΔιάρκεια έκθεσης 4122014 ndash 3132015

Βασ Σοφίας 22 Τηλ 213 213 9500

httpwwwbyzantinemuseumgr

Ε Κ Θ Ε Σ Η - laquo Ο Δ ο μ ή ν ι κ ο ς Θ ε ο τ ο κ ό π ο υ λ ο ς π ρ ι ν α π ό τ ο ν El Grecoraquo

(49)

Η Ε λ λ η ν ι κ ή Εταιρεία Μεταφρα-στών Λογοτεχνίας βράβευσε τη Χάρις Αλε-ξίου για την καλύτερη μετάφραση ξένου λο-γοτεχνικού έργου Η βράβευση αφορούσε τη μετάφραση του βιβλίου laquoΠάντα ήρωεςraquo του Φαμπιάν Μαρσό που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΜεταίχμιοΤο βιβλίο αποτελεί τη συγκλονιστική μαρ-

τυρία του Grand Corps Malade (Ψηλό Άρρω-στο Κορμί όπως είναι το ψευδώνυμό του) ο οποίος έμεινε ατελώς τετραπληγικός εξαιτί-ας ενός μοιραίου ατυχήματος Ωστόσο ένα χρόνο μετά το περιστατικό διέψευσε τις προ-βλέψεις των ειδικών και κατάφερε να περπα-τήσει ξανά Στις σελίδες του βιβλίου του ο Μαρσό αφηγείται τη δωδεκάμηνη περιπέτεια και τις εμπειρίες τόσο τις δικές του όσο και των ομοιοπαθών συντρόφων του από το κέ-ντρο αποκατάστασηςΓια τη γνωριμία της με τον Φαμπιάν Μαρσό

την απόφασή της να προτείνει και να μετα-φράσει το βιβλίο του η Χάρις Αλεξίου αναφέ-ρει laquoΤον Grand Corps Malade τον γνώρισα από τα τραγούδια του Ήταν το νέο πρόσω-πο στη γαλλική μουσική σκηνή στο μουσι-κό είδος της slam H νεολαία της Γαλλίας τον λάτρευε Μου έκανε εντύπωση αυτός ο νέος όμορφος άνδρας με την πατερίτσα του Μου έκανε εντύπωση και το ψευδώνυμό του το laquoψηλό άρρωστο κορμίraquo Το τραγούδι μου ldquoΜεγάλωσαrdquo μόλις είχε κυκλοφορήσει και σκεφτόμουν πως θα μπορούσε να το είχε γρά-ψει αυτός Τον συνάντησα αργότερα σε ένα τηλεοπτικό στούντιο όταν συμμετείχαμε και οι δύο στην εκπομπή του Michel Drucker που έκανε ένα μεγάλο αφιέρωμα στον Ντέμη Ρούσσο

Δύο χρόνια αργότερα ο φίλος Νίκος Αλιά-γας μου χάρισε το βιβλίο του Φαμπιάν laquoΔι-άβασέ το είναι γραμμένο σε απλή γλώσσαraquo μου είπε Όσο το διάβαζα σε πολλά σημεία ξαναζούσα την περιπέτεια του αδελφού μου στην εντατική και αργότερα στο κέντρο απο-κατάστασης Το συγκινητικό επίσης ήταν πως γνώριζα την απίστευτη ταλαιπωρία των τετραπληγικών των αναπήρων που στερού-νται την ικανότητα όπως λέει και ο Φαμπι-άν να ξύσουν το φρύδι τους ή να κρατήσουν το κουτάλι τους και να πατήσουν ένα κου-μπί για βοήθειαraquo

Ε Κ Δ Η Λ Ω Σ Η -Β ρ α β ε ί ο Λ ο γ ο τ ε χ ν ι κ ή ς Μ ε τ ά φ ρ α σ η ς γ ι α τ η ν Χ Αλεξίου

(50)

Θ Ε Α Τ Ρ Ο - laquoΟ Γάμοςraquolaquo Ο Γ ά μ ο ς raquo της Βάσιας Σολωμού

Ξανθάκη πρωτοπαρουσιάστηκε το 1994 στο Θεσσαλικό Θέατρο σε θεατρική διασκευή και σκηνοθεσία του Κώστα Τσιάνου γνωρίζοντας τεράστια επιτυχίαΣτην τωρινή παράσταση τού Μεταξουργεί-

ου παρουσιάζεται με τη μορφή του μονολό-γου σε θεατρική προσαρμογή ndash σκηνοθεσία και ερμηνεία της Άννας Βαγενά Πρόκειται για την ιστορία μιας απλής γυναίκας από τα Αμπελάκια της Θεσσαλίας μιας χωριάτισ-σας που σήκωσε στους αδύνατους ώμους της τη μοίρα της και συγχρόνως τη μοίρα πολ-λών γυναικών του τόπου μας Έζησε τη βα-ναυσότητα ενός αλκοολικού πατέρα είδε την αγάπη του άνδρα της να μεταμορφώνεται σε περιφρόνηση όταν άρχισε να γεννάει κωφά-λαλα παιδιά εξαιτίας της βαριάς κληρονομι-κότητας του αλκοολικού πατέρα της και πά-

S T A N D - U P C O M E D Y -5 0 Α π ο χ ρ ώ σ ε ι ς τ ο υ GreekΣ τ ι ς μ έ ρ ε ς μας που

το χιούμορ θεωρείται σπάνιο και πολύτιμο το Tin Pan Alley φιλοξενεί τον Σίλα Σεραφείμ ο οποίος προσφέρει εντυπωσιακές παραστάσεις γέλιου και εύθυμου προβληματισμούΚάθε Σάββατο (έως τις 27 Δεκεμβρίου) στις

2200 ο Σίλας στήνει ένα ενδιαφέρον πανηγύρι με επίκεντρο το εξαιρετικό μοναδικό laquoφυσικό φαινόμενοraquo που λέγεται laquoΝεοέλληναςraquo Μια γι-ορτή σε πρώτη ανάγνωση των 20 χρόνων πα-ρουσίας του στην stand-up comedy αλλά και μια προσπάθεια ανάλυσης και διερεύνησης του φαινομένου το οποίο μάλλον θα εξακολουθήσει να απασχολεί για πολύ καιρό την καλλιτεχνική

κοινότητα του είδους Για του λόγου το αληθές δείτε ένα απόσπασμα των προσπαθειών του στην ιστοσελίδαwwwyoutubecomwatchv=LgJERE7PTBY

Συντελεστές Σίλας Σεραφείμ

Λίλα Σταμπούλογλου (συμμετέχει μέχρι να γεννήσει)

Παραστάσεις Κάθε Σάββατο μέχρι τις 27 Δεκεμβρίου

(τουλάχιστον)

Ώρα έναρξης 2200 (ακριβώς)

Πληροφορίες Tin Pan Alley Τουρναβίτου 6 Πλατεία

Ασωμάτων Θησείο Τηλ 210-3210158

httpwwwtinpanalleygrindexphpsilasserafim

λεψε με νύχια και δόντια σε μια κοινωνία που δεν δέχεται εύκολα την αναπηρίαΏρες Παράστασης Σάββατο 1800 και 2100

Κυριακή 1830

Εισιτήρια Γενική Είσοδος 16euro Μειωμένα

12euro (φοιτητές συνταξιούχοι άνω των 65 ετών

πολύτεκνοι amp εκπαιδευτικοί) και 10euro(άνεργοι)

Ομαδικό εισιτήριο 8euro

Θέατρο Μεταξουργείο Ακαδήμου 14-16

Τηλ 210-5234382

(51)

(52)

ldquoΤο Θαύμα να Νοιώθεις ΈλληναςrdquoΤου SAM CHEKWASΕ κ δ ό σ ε ι ς S e a b u r n B o o k s

άνθρωπος μένει εκεί όπου είναι θαμμένο ένα μέρος της καρδιάς τουraquo έγραψε ο Αλέξαν-

δρος Δουμάς Ο Sam Chekwas το παιδί από την Νιγη-ρία με τα φωτεινά και ερευνητικά μάτια που ήρθε από την χώρα του να σπουδάσει στην Ελλά-δα ντυμένος στο πνεύμα και την καρδιά με την αγάπη για το αληθινό το υψηλό και το ωραίο δεν μάκρυνε ποτέ από δω Τα τραίνα της ζωής του ασταμάτητα έφευγαν και γύριζαν φεύγουν και γυρίζουν με τη σημαία του χρέους με την πραμάτεια της προσφοράς με τη σοδειά της αγά-πης Σrsquo ένα ταξίδι που κρατάει χρόνια τώρα διατηρώντας την ποιότητα του σεβασμού την ευ-χέρεια της κατανόησης και την ανάγκη της συμπόρευσης στα μονοπάτια της ουσίαςhelliplaquoΌσο αναπνέω θα προβάλλω την ελληνική γλώσσα και τα ελληνικά γράμματαraquo δήλωσε σε παρου-

σίαση του βιβλίου του ο Chekwas Και με περισσή περηφάνια ανέφερε laquoΕδώ γεννήθηκαν οι τέ-χνες η φιλοσοφία και οι επιστήμες Ο Μέγας Αλέξανδρος έλεγε πως ότι δεν γιορτάζεται πεθαίνει Αυτό συμβαίνει και με τον ελληνισμό και κυρίως την ελληνική γλώσσα Όλοι εσείς πρέπει να με-ταφέρετε τον ελληνισμό όπου μπορείτε με κάθε τρόποraquo Και όχι μόνο προτρέπει αλλά και ο ίδι-ος προσπαθεί για τη διάδοση του ελληνισμού μέσα από το βιβλιοπωλείο που έχει ανοίξει στην Αστόρια της Νέας Υόρκης Το βιβλιοπωλείο αποτελεί ένα από τα laquoαξιοθέαταraquo της αμερικανικής μεγαλούπολης με τους δεκάδες χιλιάδες Ελληνοαμερικάνους Βρίσκεται στον αριθμό 33-18 της οδού Μπρόντγουεϊ και μοιάζει με συνηθισμένο συνοικιακό βιβλιοπωλείο Όμως ανάμεσα στις αγγλικές εκδόσεις υπάρχουν ράφια που ξεχειλίζουν από ελληνικούς τίτλουςmiddot η προσπάθεια του Chekwas για την προώθηση του ελληνισμού

(53)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

τα τέλη του 1944 όταν πια εί-χαν αποχωρήσει από τη χώρα μας οι δυνάμεις κατοχής του Άξονα μέλη της ηγεσίας του τότε Βασιλικού Ναυτικού ζή-τησαν την ανεύρεση και τιμω-ρία των υπεύθυνων του τορπι-

λισμού της laquoΈλληςraquo Πράγματι είχε επισημανθεί στην Κάτω Ιταλία κάποιος Stefano Toselli μηχανι-κός ο οποίος είχε δηλώσει laquoιδιωτικώςraquo ότι ήταν σε θέση να κατονομάσει τους υπεύθυνους της ανόσιας πράξηςΟι ελληνικές Αρχές λοιπόν απαίτησαν την επίσημη καταγραφή της μαρτυρίας του και να κινηθεί η δια-δικασία παραπομπής των ενόχων σε δίκη Και τότεhellip laquoέσκασε η βόμβαraquo Με εντολή του Βρετανού στρα-τάρχη Harold Alexander ανώτατου διοικητή των συμμαχικών δυνάμεων της Μεσογείου κατηγορη-ματικώς απαγορεύτηκε η συνέχιση της έρευνας Το θέμα έπρεπε να μπει στο αρχείο ndash και αυτό έγινε ευ-θύς αμέσως Κατά συνέπεια όλα όσα λέγονται ακό-μα και σήμερα σχετικά με τον τορπιλισμό της laquoΈλ-ληςraquo παραμένουν ατεκμηρίωτα Ήταν πράγματι το ιταλικό υποβρύχιο laquoDelfino raquo που βύθισε το αγκυ-ροβολημένο στην Τήνο για τον εορτασμό του Δεκα-πενταύγουστου ελληνικό πολεμικό σκάφος Και αν ναι ποιος έδωσε τη σχετική εντολή Και τι έλεγε η εντολή αυτή

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Λ ό γ χ η

ldquoΟ Πόλεμος και ο ΚόσμοςrdquoΤα Γεγονότα του rsquo40 τα πριν και οι Συνέπειες

ρόκειται για ένα τρίτομο έργο στο οποίο ο Θεόδωρος Σπυρόπου-λος παρουσιάζει αναλυτικά με εξαντλητικές λεπτομέρειες τη σημα-ντική ανασκαφή της ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΟΣΑνάμεσα στην Πελλάνα και την Σπάρτη ιδρύθηκε μια Νησιωτική

Κοινοπολιτεία στη Λιμνοθάλασσα που συνδεόταν μέσω του Ευρώ-τα με τον Λακωνικό Κόλπο Σrsquo αυτό το νησιωτικό σύμπλεγμα υπήρ-χε η Λακεδαίμων από τις αρχές της τρίτης χιλιετίας πΧ μέχρι το 1750 πΧ οπότε καταστράφηκε από την Κοσμική Θεομηνία

Κατά τη Μυκηναϊκή περίοδο υπήρξε το Ανακτορικό κέντρο της Λακωνίας όπως πιστοποιείται από το Ανάκτορο το Κυκλώπειο Τείχος τους Βασιλικούς Θολωτούς Τάφους κα Επίσης φιλοξένησε το Ανάκτορο του Μενέλαου και της ΕλένηςΠολλές γεωφυσικές και γεωπολιτικές ιδιαιτερότητες μνημειακά ευρήματα και αρ-

χαιολογικά ευρήματα οδήγησαν τον συγγραφέα να ταυτίσει σημεία και μνημεία του Λακωνικού βαθυπέδου της Λακεδαίμονος με την Πλατωνική Ατλαντίδα και να ανα-ζητήσει επιβιώσεις της υλικής πολιτειακής και πολιτισμικής κληρονομιάς της στην ιστορική Δωρική ΣπάρτηΗ πλούσια εικονογράφηση βοηθά κάθε ενδιαφερόμενο για την ελληνική αρχαιολο-

γία να παρακολουθήσει αναλυτικά τη διεξαγωγή μιας ανασκαφής σrsquo ένα χώρο που παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον

Του ΘΕΟΔΩΡΟΥ Γ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Κ α δ ρ α μ ί τ σ α

ldquoΛακεδαίμωνrdquo

(54)

ανέναν μα κανέναν δεν μπορείς να κερδίσεις ούτε καν ένα αφελές μικρό παιδί εφόσον του αφαιρείς την ελευ-θερία τού να μην συμφωνήσει μαζί σου Αν στερήσεις την ελευθερία στον άλλον και βασιλιά να τον στέψεις δεν θα διαρκέσει η συμφωνία σας Σύντο-

μα θα αισθανθεί δυσφορία θα καταλάβει ότι παγιδεύτη-κε και βρέθηκε εκεί που δεν θέλει Τα χρυσά κλουβιά τα ανακάλυψαν τύποι σαν τη γυναίκα της πρώτης ιστορί-ας του βιβλίουmiddot όμως κλειδωμένο ένα πουλί μαραίνεται Ο Ελύτης γράφει πως γίνεται να φυλακίσεις ένα αηδόνι αλλά δεν μπορείς να φυλακίσεις τον κελαϊδισμό τουΥπάρχουν όμως προσωπικότητες τόσο ανασφαλείς εξαρτημένες και εξωφρενικά εγωιστικές ώστε κρατούν κλειδωμένο το αηδόνι τους έστω και άλαλο έστω και νεκρό Ξέρουν πολύ καλά άλλωστε την τέχνη να ταρι-χεύουνΌλοι μας έχουμε συναπαντηθεί με τέτοιους χαρακτή-

ρες Δεν είναι λίγοι και γνωρίζουν να πλέκουν ιστούς σαν την αράχνη Όσο πιο εξαρτημένοι είμαστε εμείς οι ίδιοι τόσο τσιμπάμε στους χειρισμούς τους Ο ελεύθε-ρος ο ανεξάρτητος άνθρωπος δεν τους ανέχεται γρή-γορα κάνει πέρα σύντομα κόβει μαζί τους τις διαπραγ-ματεύσεις Όμως πόσοι είμαστε εντελώς ανεξάρτητοι Όλοι έχουμε τις πληγές μας τα μειονεκτήματα μας τα παθήματα και τα πάθη μας Όλοι κουβαλάμε στο αίμα μας τους πειρασμούς της τρέλας Παρά ταύτα πάντα υπάρχει τρόπος να γιατρεύεσαι όταν όντως το αποφασί-ζεις διότι η υγεία είναι πιο επιθετική και δυναμική από την αρρώστια

ldquoΣιωπάς για να ακούγεσαιrdquo

Της ΜΑΡΩΣ ΒΑΜΒΟΥΝΑΚΗ Ε κ δ ό σ ε ι ς Ψ υ χ ο γ ι ό ς

(55)

STREETART

(56)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

( φωτογραφίες - Ανδρέας Τσάκαλης )

ΟΌ π ο ι ο ς θ έ λ ε ι να θαυμάσει έργα Τέχνης από καλλιτέχνες με μεράκι και πάθος δεν χρειάζεται να πηγαίνει μόνο σε εκθεσιακούς χώρους Ένας τοίχος παλιός μια λεπτομέ-ρεια στην πόρτα κάγκελα ή και σημεία του δρόμου είναι ικανά να εμπνεύσουν Μπο-ρούν να δώσουν βάση στον λαϊκό καλλιτέχνη να δημιουργήσει και να μεταμορφώσει Όταν ένας άνθρωπος θέλει να εκφραστεί μέσα από την τέχνη θα βρει laquoτελάραraquo γύρω του Θα βρει τρόπο να στείλει το μήνυμά του Θα επικοινωνήσει με τον θεατή θα τον κάνει να σκεφτεί να χαμογελάσει να λυπηθεί Θα του δημιουργήσει έντονα συναισθήματα χρησι-μοποιώντας απλά φτηνά χρώματα και το ταλέντο τουΗ τέχνη λοιπόν που μπορείς ελεύθερα να δεις και να θαυμάσεις στους πιο απίθανους χώρους ίσως και στην ίδια τη γειτονιά σου χωρίς εισιτήρια και προσκλήσεις λέγεται street art

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

(57)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

STREET ART

(58)

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

Δώρα Η Αλεξάνδρα όμορφη κι αριστο-κρατική από καλή και πλούσια οικο-γένεια φαντάστηκε πως στο πρόσωπο του αρρενωπού Νιόνιου θα έβρισκε την αδελφή ψυχή το άλλο μισό της για να ζήσει μαζί του τη ζωή που ονει-ρευόταν Όμως ο ωραίος της σύζυγος ndashθα διαπίστωνε γρήγοραndash καταδυνα-στευόταν από την Αργίνη μάνα σκλη-ρή και πεθερά ακόμη σκληρότερηhellip Ποτέ ο γιός δεν μπόρεσε να απαλλαγεί από την αρπάγη αυτής της μάνας κι έτσι η Αλεξάνδρα έμαθε να ζει στο πε-ριθώριο της ζωής των τριών τους κά-νοντας υπομονή για χάρη του παιδιού της και γιατί στο βάθος η ελπίδα την έκανε να πιστεύει ότι ίσως μια ημέρα όλα αλλάξουνhellip Η ελπίδα το μόνο όπλο του απελπισμένουhellipΤον απολογισμό αυτής της ζωής

εγκλωβισμένης στη ερημιά του έρω-τα μιας ζωής πολιτικών αγώνων για ένα καλύτερο αύριο διηγείται η Αλε-ξάνδρα γιαγιά πια στη μικρή εγγονή που έχει τrsquo όνομά τηςhellip

ldquoΜια Κυρ ιακή με την Αλεξάνδραrdquoεκδ Ωκεανός

(Η Δώρα Νικολαΐδου γεννήθηκε στην Αθήνα Πήρε πανεπιστημιακό τίτλο σπουδών από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων με ειδίκευση στην Ψυχολογία Σήμερα είναι τελειόφοιτος του Ελληνικού Ινστιτούτου Νευροφυτοθεραπείας και Ανάλυσης του Χαρακτήρα (ΕΙΝΑ) και ασκεί επαγγελματικά τη Συμβουλευτική ως Σύμβουλος Ψυχικής ΥγείαςΕιδικεύεται και παρέχει Συμβουλευτική Ψυχολογική Υποστήριξη σε Γυναικεία Θέματα Έχει μετεκπαιδευτεί στις πλέον σύγχρονες τεχνικές θεραπείας του Μετατραυματικού Στρες (Brain Spotting και CMR)Το laquoΜια Κυριακή με την Αλεξάνδραraquo είναι το πρώτο μυθιστόρημά της)

Νικολαίδου

μέρες( του Νικόλα Σεγκούντο )

(12)

μέρες

(13)

άθε χρόνο όλο και

λιγότερο ηλιακό φως φθάνει στην

επιφάνεια της Γης Κανένας δεν

μπορεί να εξηγήσει γιατί συμβαίνει

αυτό^ τι προκαλεί δηλαδή τη μείωση

του φωτός ή τι επιδράσεις θα έχει

στο μέλλον Επιπλέον ελάχιστοι

επιστήμονες γνωρίζουν ότι υφίσταται

αυτό το φαινόμενο και δεν υπάρχουν

πολλές σχετικές μελέτες

ο φαινόμενο της μείωσης του φωτός εντοπί-στηκε για πρώτη φορά το 1985 Εκείνη τη χρο-νιά Ατσούμου Οχμούρα από το Ομοσπονδιακό Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Σουηδίας πραγματο-ποιούσε μια μελέτη για το κλίμα και την ατμο-σφαιρική θερμότητα Στα πλαίσια της εργασίας

του βρισκόταν και η σύγκριση μετρήσεων ηλιοφάνει-ας οι οποίες είχαν καταγραφεί από διάφορα ευρωπαϊκά ινστιτούτα από τη δεκαετία του 1960

(13)

μέρες

Τότε ο Οχμούρα διαπίστωσε προς μεγάλη έκπληξή του ότι υπήρ-χαν μεγάλες αποκλίσεις ανάμεσα στις μετρήσεις των τριών προη-γούμενων δεκαετιών Μέσα σε 30 χρόνια η ποσότητα του ηλιακού φωτός που έφθανε στη Γη είχε μειωθεί κατά 10 τοις εκατό Με άλλα λόγια οι μέρες είχαν αρχίσει να γίνονται σκοτεινότερες από αυτές του παρελθόντοςΤα αποτελέσματα της έρευνάς του δημοσιεύθηκαν το 1989 αλλά η

επιστημονική κοινότητα αγνόησε τις διαπιστώσεις του Οχμούρα θε-

(14)

(15)

το 1958 έως το 1992 Σύμφωνα με τη μελέτη τους το ηλιακό φως που έφθανε στην επιφά-νεια του πλανήτη μας μειωνόταν κάθε χρόνο κατά 023 έως 032 τοις εκατό Παρόλο που η μείωση αυτή δεν είναι ορατή στο μάτι μπορεί να επηρεάσει σημαντικά τα διάφορα οικοσυ-στήματα της Γης εφόσον έχει άμεση επίδραση στον ρυθμό φωτοσύνθεσης των φυτώνΤον τελευταία χρόνια λοιπόν μετά και

από τη μελέτη των δύο Ισραηλινών όλο και περισσότεροι επιστήμονες έχουν αρχίσει να ασχολούνται με το θέμα Έχουν πειστεί πλέ-ον ότι οι διαφορές στη ηλιοφάνεια είναι σημα-ντικά μεγάλες ώστε να οφείλονται σε ανεπαρ-κείς μεθόδους μέτρησηςΑν και αρκετές έρευνες βρίσκονται σε εξέλι-

ξη οι εκτιμήσεις των επιστημόνων είναι ότι το φαινόμενο δεν οφείλεται σε κάποια μείω-ση της ακτινοβολίας του Ήλιου Η εξήγηση όπως πιστεύουν πρέπει να βρίσκεται στην ατμόσφαιρα του πλανήτη μας Φαίνεται ότι η ατμόσφαιρα φιλτράρει μέρος της ηλιακής ακτινοβολίας που βρίσκεται στην περιοχή του ορατού φωτός και του υπέρυθρου ενώ δεν επηρεάζονται οι υπεριώδεις ακτινοβολίες Η ατμοσφαιρική μόλυνση είναι ένας από τους παράγοντες αν και μάλλον όχι ο βασικός που συμβάλει στο φαινόμενο Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι σύντομα

θα προσδιορίσουν τα βασικά αίτια του φαινο-μένου ώστε να αποτρέψουν τις όποιες διατα-ραχές στα οικοσυστήματα του πλανήτη μας Το ενθαρρυντικό πάντως είναι ότι χάρη στα μέτρα κατά της ατμοσφαιρικής ρύπανσης τα οποία έχουν αρχίσει να λαμβάνονται από διά-φορα κράτη τις δύο τελευταίες δεκαετίες πα-ρουσιάζεται στασιμότητα ή ακόμη και αντι-στροφή του φαινομένου όπως τουλάχιστον δείχνει μια σχετική έρευνα που έγινε για τη Γερμανία

ωρώντας ότι η διαφορά αυτή οφειλόταν στις ανεπαρκείς μεθόδους μέτρησης του παρελθό-ντος Την ίδια τύχη είχαν και οι έρευνες άλ-λων επιστημόνων σχετικά με τη μείωση της ηλιοφάνειας στην Ανταρκτική την Αρκτική και την Ιαπωνία οι οποίες παρουσιάστηκαν στη δεκαετία του 1990Τα πράγματα ωστόσο άλλαξαν το 2001

όταν οι Τζέραλντ Στάνχιλ και Σαμπτάι Κοέν από το Κέντρο Ηφαιστειολογίας του Ισραήλ συνέκριναν μετρήσεις της ηλιοφάνειας από

(15)

(ldquoΤο παιδί και το ζωγραφισμένο λιοντάριrdquo είναι ο κατεξοχήν ειρωνικός μύθος που δείχνει πώς ο άνθρωπος δίχως να το καταλαβαίνει γίνεται θύμα των ίδιων των ενεργειών του)

Θήβακαι η ΣαμαρκάνδηΗ

Εικονογραφηση Λιάνα Ιωαννίδου

(16)

(17)

ή ο ι μηχανές τ ο υ π ε π ρ ω μ έ ν ο υ

ια φορά και έναν καιρό ήταν κάποιος γέρος που είχε έναν γιο μονάκριβο Αυτός ο νεαρός ήταν πολύ θαρραλέος και του άρεσε να πηγαίνει κυνήγι

Μια νύχτα ωστόσο ο γέρο-πατέρας του είδε στον ύπνο του ότι τον γιόκα του τον εξολόθρευσε λιοντάρι Τρόμα-ξε μην τυχόν αληθέψει το φρικτό όνειρο και πρόστα-ξε να χτίσουν ένα δωμάτιο υπερυψωμένο πάνω από το έδαφος Εκεί μέσα έκλεισε τον γιο του και έβαλε ολό-γυρα ανθρώπους να τον φυλάνε Γύρω-γύρω στους τοί-χους αυτής της φυλακής είχαν ζωγραφιστεί κάθε λογής ζώα για να τα βλέπει ο έγκλειστος νεαρός και να ευφραί-νεται Ανάμεσά τους υπήρχε και η εικόνα ενός λιονταρι-ού Το αγόρι εντούτοις όσο περισσότερο κοίταζε τούτες τις τοιχογραφίες τόσο μεγάλωνε η στενοχώρια του

Με τα πολλά σταμάτησε κάποια φορά μπροστά στη ζω-γραφιά του λιονταριού και της έκανε τα παράπονά του laquoΚαταραμένο τέρας εξαιτίας σου τα παθαίνω αυτά Επει-δή σε είδε ο πατέρας μου σε εκείνο το ψευτο-όνειρο πρέπει τώρα εγώ να μένω κλειδωμένος εδώ μέσα σαν κοκόνα στον γυναικωνίτη Μωρέ θα δεις τι θα σου κάνωraquo

( του Ιωάννη Κωνσταντάκου )

(17)

Και ευθύς βάλθηκε να βαράει με το χέρι του τον τοίχο για να βγάλει τα μάτια του λιονταρι-ού Έτσι όμως μπήχτηκε ένα ξυλόκαρφο στο δάχτυλό του κάτω από το νύχι Κατόπιν η πλη-γή αυτή κακοφόρμισε ο αδένας πρήστηκε και στο τέλος ισχυρός πυρετός έπιασε το παιδί και το έστειλε στον άλλο κόσμο

Με αυτόν τον τρόπο το λιοντάρι έστω και απλώς ζωγραφισμένο στάθηκε μοιραίο για τον νεαρό μας και τα τεχνάσματα του γέρο-πατέρα δεν ωφέλησαν σε τίποτε

Το παραπάνω παραμύθι σώζεται σε μερικά χειρόγραφα με συλλογές αρχαίων αισώπειων μύθων Η γραπτή αποτύπωσή του χρονολογεί-ται γύρω στον 2ο αιώνα μΧ Στην προφορική παράδοση τού αρχαίου κόσμου θα κυκλοφο-ρούσε ασφαλώς από νωρίτερα

Η πλοκή του αναπαράγει ένα σχήμα πολύ δι-αδεδομένο σε παλαιούς μύθους και θρύλους Ο ήρωας δέχεται προφητεία για κάτι πολύ δυσά-ρεστο που είναι πεπρωμένο να συμβεί Αμέ-σως φροντίζει να πάρει μέτρα ώστε να αποφύ-γει την εκπλήρωση της πρόρρησης Εντούτοις ακριβώς οι ενέργειες που κάνει για να αποτρέ-ψει το μοιραίο γεγονός θέτουν σε κίνηση τον

(18)

(19)

μηχανισμό που οδηγεί αμείλικτα στην πραγμα-τοποίησή του Πρόκειται για τον κατεξοχήν ει-ρωνικό μύθο που δείχνει πώς ο άνθρωπος δί-χως να το καταλαβαίνει γίνεται θύμα των ίδιων των ενεργειών του

Το αρχετυπικό παράδειγμα αυτής της μυ-θοπλαστικής κατασκευής είναι η ιστορία του Οιδίποδα Τούτος πηγαίνει στο μαντείο των Δελφών και μαθαίνει από τον χρησμό ότι θα σκοτώσει τον πατέρα του και θα παντρευτεί τη μητέρα του Θαρρώντας ότι γονείς του είναι το βασιλικό ζεύγος της Κορίνθου που τον περι-μάζεψε και τον ανάθρεψε από βρέφος ο νεαρός Οιδίπους αποφασίζει να μην ξαναγυρίσει στην πόλη όπου μεγάλωσε Αντί γιrsquo αυτό ακολουθεί άλλον δρόμο προς την κατεύθυνση της Θήβας - της κρυφής και άγνωστης στον ίδιο γενέτειράς του Όμως ακριβώς πάνω σε εκείνον τον δρό-μο συναντάει τον αληθινό πατέρα του τον Λάιο και τον φονεύει σε συμπλοκή Στο τέλος ο δρό-μος του τον φέρνει στη Θήβα όπου παντρεύε-ται τη χήρα βασίλισσα Ιοκάστη τη φυσική μη-τέρα του Οι ίδιες οι προφυλάξεις που παίρνει ο ήρωας ενάντια στον τρομερό χρησμό τον οδη-γούν άθελά του να υλοποιήσει κατά γράμμα το

περιεχόμενο της πρόρρησης Ο Γάλλος ποιητής Ζαν Κοκτώ που συνέθεσε μία από τις πιο συ-ναρπαστικές σύγχρονες διασκευές του οιδιπό-δειου μύθου ονόμασε αυτή τη διαδικασία laquoμη-χανή της Κόλασηςraquo

Δεν ήταν αποκλειστικό κτήμα των Ελλήνων το μυθικό τούτο σχήμα Απεναντίας απαντά από παλιά στην Ανατολή

Μια αρχαία αιγυπτιακή νουβέλα που σώ-ζεται ημιτελής σε πάπυρο του 13ου αιώνα πΧ και τιτλοφορείται συνήθως Ο καταδικασμένος πρίγκιπας αρχίζει με παρόμοιο δυσοίωνο τρό-πο Ο Αιγύπτιος φαραώ δέχεται προφητεία πως ο νεογέννητος γιος του είναι μοιραίο να βρει τον θάνατο είτε από κροκόδειλο είτε από φίδι είτε από σκύλο Γιrsquo αυτό ο μονάρχης χτίζει ασφαλές σπίτι στη μέση της ερήμου και εκεί μέσα κλεί-νει τον γιο του μαζί με υπηρετικό προσωπικό ώστε να τον φυλάξει από τον κίνδυνο (ας θυ-μηθούμε τον δειλό γέροντα της αισώπειας διή-γησης) Ο έγκλειστος νεαρός φυσικά δυσανα-σχετεί και τελικά ξεφεύγει ταξιδεύει στη Συρία και κερδίζει τη βασιλοπούλα της για γυναίκα του Τούτη αναλαμβάνει στη συνέχεια τον ρόλο του φύλακα φρουρεί τον άντρα της με μεγάλη

(Οι ίδιες οι προφυλάξεις που παίρνει ο ήρωας ενάντια στον τρομερό χρησμό τον οδηγούν άθελά του να υλοποιήσει κατά γράμμα το περιεχόμενο της πρόρρησης)

(19)

(20)

προσοχή και δεν τον αφήνει να ξεμυτίσει έξω μοναχός του Όμως τα θηρία της μοίρας πα-ραμονεύουν τον πρίγκιπα Παρά τρίχα γλυ-τώνει από το δάγκωμα του φιδιού χάρη στην επαγρύπνηση της συζύγου του Κατόπιν το σκυλί τον παίρνει στο κυνήγι και ο κροκό-δειλος καραδοκεί μέσα στη λίμνη Δυστυχώς το τέλος του κειμένου έχει χαθεί και η έκβα-ση μένει ανεπιβεβαίωτη Δεν ξέρουμε αν ο νε-αρός ήρωας εντέλει φονευόταν ή γλύτωνε το πεπρωμένο του

Αργότερα το ίδιο αφηγηματικό πρότυ-πο βρήκε την κλασική ανατολίτικη έκφρα-σή του στην περίφημη παραβολή για τον βεζί-ρη και τον θάνατο Το παλαιότερο πρόπλασμα αυτής της διήγησης το διαβάζουμε στο εβραϊ-κό Ταλμούδ το πελώριο συμπίλημα από διδα-σκαλίες των ραβίνων της ρωμαϊκής εποχής που συγκροτήθηκε γύρω στο 400 με 500 μΧ

Κατόπιν η ιστορία έγινε εξαιρετικά δημο-φιλής στην περσική παράδοση εμπνέοντας μυστικιστές ποιητές όπως τον Ρουμί και τον Φαρίντ ουντ-Ντιν Αττάρ Κυκλοφορεί ακόμη και σήμερα ως διδακτικός μύθος στις παρα-δόσεις των Σούφι Οι ήρωες ποικίλλουν από τη μία παραλλαγή στην άλλη

(21)

(Το ειρωνικό και τραγικό συνάμα σε τέτοιους μύθους είναι ότι ο ήρωας χαντακώνεται από τις ίδιες τις πράξεις του Οι αποφάσεις που παίρνει θαρρώντας πως θα του βγουν σε καλό φέρνουν την καταστροφή του)

Κατά την πιο διάσημη εκδοχή ο χαλίφης της Βαγδά-της αντίκρισε μια μέρα τον πιστό βεζίρη του να μπαίνει τρο-μαγμένος και κατάχλωμος στην αίθουσα του θρόνου laquoΣώσε με αφέντηraquo εκλιπαρούσε ο αξιωματούχος και ευθύς εξήγη-σε στον ηγεμόνα την αιτία της ταραχής του laquoΚαθώς ερχό-μουν σήμερα το πρωί στην υπηρεσία μου στο παλάτι είδα τον Θάνατο να τριγυρίζει μέσα στην πόλη Μόλις με πήρε το μάτι του αμάν - μου έριξε ευθύς ένα βλέμμα τόσο άγριο και φονι-κό Προφανώς έχει έρθει για να με πάρει Σε ικετεύω ηγεμόνα μου άφησέ με να φύγω τώρα αμέσως με ένα από τα πιο γοργά άλογα των βασιλικών στάβλων σου Αν καλπάσω με όλη μου τη δύναμη μπορεί απόψε κιόλας να βρεθώ ασφαλής πέρα μα-κριά στη Σαμαρκάνδηraquo

Ο χαλίφης εκτιμούσε τον βεζίρη του και μετά χαράς του έδωσε την άδεια Λίγα λεπτά αργότερα ο άνθρωπός μας κάλ-παζε έξω από τις βορειοανατολικές πύλες της πόλης Όμως ο χαλίφης δεν ησύχασε Καταπώς το συνήθιζε μεταμφιέ-στηκε σε κοινό υπήκοο και βγήκε στην αγορά για να διαπι-στώσει ιδίοις όμμασι αν κυκλοφορούσε τωόντι ο Θάνατος στην πρωτεύουσά του Και πράγματι τον είδε ο φονικός άγ-γελος τριγυρνούσε στο παζάρι ψηλός και τυλιγμένος στα μαύρα αγγίζοντας πού και πού κάποιον γέροντα στον ώμο ή παραμερίζοντας για να μην πέσουν πάνω του τα παιδιά που έπαιζαν κυνηγητό Ο χαλίφης τον πλησίασε Ο Θάνα-τος αναγνώρισε αμέσως τον ηγεμόνα και τον χαιρέτισε με βαθειά σεβαστική υπόκλιση Τότε ο χαλίφης πήρε το θάρ

(22)

ρος να τον ανακρίνει laquoΟ βεζίρης μου είναι καλός και χρήσιμος άνθρωπος Οι υπηρεσίες του μου εί-ναι πολύτιμες Γιατί βάλθηκες να τον τρομοκρα-τήσεις σήμερα Γιατί τον αγριοκοίταξεςraquo Ιδού τι αποκρίθηκε ο Θάνατος laquoΒασιλιά μου τον κοί-ταξα όντως αλλά όχι άγρια Η ματιά μου ήταν απλώς βλέμμα έκπληξης Απόρησα που τον αντί-κρισα εδώ στη Βαγδάτη Βλέπεις είναι γραμμέ-νο ότι πρέπει να τον πάρω απόψε - όχι όμως εδώ αλλά πέρα μακριά στη Σαμαρκάνδηraquo

Το ειρωνικό και τραγικό συνάμα σε τέ-τοιους μύθους είναι ότι ο ήρωας χαντακώνεται από τις ίδιες τις πράξεις του Οι αποφάσεις που παίρνει και οι ενέργειες που κάνει θαρρώντας πως θα του βγουν σε καλό φέρνουν ανελέητα την καταστροφή του Μοναχός του ανεπίγνω-στα με τις επιλογές και τους τάχα έξυπνους υπολογισμούς του υφαίνει τα βρόχια όπου θα πιαστεί

Το πεπρωμένο προδιαγράφει απλώς μια δυσοί-ωνη εξέλιξη αυτήν όμως την υλοποιεί τελικά ο ίδιος ο άνθρωπος με τις πρωτοβουλίες και τα σφάλματά του Η ελεύθερη βούλησή του συνερ-γάζεται με τη μοίρα για να εκπληρώσουν και οι δύο μαζί το δύστυχο αποτέλεσμα Θυμόμαστε τα λόγια του Σεφέρη στο ποίημά του για τον Ευ-

ριπίδη τον τραγικότατο των δραματουργών laquoΕίδε τις φλέβες των ανθρώπων σαν ένα δίχτυ των θεών όπου μας πιάνουν σαν τrsquo αγρίμιαraquo Το δίχτυ όπου οι άνθρωποι παγιδεύονται από τους θεούς είναι το ίδιο το πλέγμα από τις φλέβες μας - δηλαδή η ιδιοσυγκρασία και η φύση μας ο χαρακτήρας μας που καθορίζει την πορεία της ζωής μας

Τι μπορούν να σημαίνουν τέτοιες ιστο-ρίες για εμάς σήμερα Υποδηλώνουν άραγε πως η μοίρα μας είναι προδιαγεγραμμένη και αναπότρεπτη Πως ότι και να κάνουμε δεν ωφελεί και το μόνο που μας μένει είναι να κα-θίσουμε και να περιμένουμε μοιρολατρικά τις εξελίξεις με σταυρωμένα τα χέρια Όχι απαραί-τητα Ο μύθος μπορεί να διαβαστεί αλλιώς σε βαθύτερο επίπεδο αυτοσυνειδησίας Οι αρχαίοι αφηγητές ίσως προσπαθούν να επιστήσουν την προσοχή μας στην ίδια την προσπάθειά μας να αποφύγουμε πάση θυσία εκείνο που μας φοβί-ζει Ο σύγχρονος πολιτισμός μας έχει καταντή-σει η κατεξοχήν κουλτούρα της φυγής Διαρ-κώς τρέχουμε να ξεφύγουμε από τα δυσάρεστα καθέκαστα της ζωής που μας τρομάζουν Τους γυρίζουμε την πλάτη και με μεγάλες δρασκελι-ές πηδούμε και καλπάζουμε μακριά τους αντί

(23)

να στραφούμε και να τα αντιμετωπίσουμε όταν έλθει η κρί-σιμη ώρα Πασχίζουμε να δραπετεύσουμε από τον χρόνο με τονωτικές ενέσεις ουσιών και πλαστικές εγχειρήσεις Κά-νουμε μαραθώνιο αγώνα δρόμου ώστε να ξεπεράσουμε την ανασφάλεια για το αύριο συσσωρεύοντας καταθέσεις και ομόλογα στις τράπεζες Πάνω από όλα τιναζόμαστε μακριά για να διαφύγουμε από την ανία και το αίσθημα του κενού Οι νεότεροι θαρρούν πως το καταφέρνουν με το να λικνί-ζονται μέσα σε μισοσκότεινα κέντρα υπό τους ήχους εκκω-φαντικής μουσικής Οι κάπως μεγαλύτεροι διαλέγουν ορ-γανωμένες διακοπές μαθήματα γιόγκα ή προσήλωση στα ευαγγέλια του λάιφ-στάιλ

Καμία από αυτές τις δραστηριότητες δεν είναι αναγκα-στικά κακή ή κατακριτέα καθrsquo εαυτήν Πλην όμως δεν εξυ-πηρετούν ιδιαίτερα ως μέσα φυγής διότι εκείνο που φο-βόμαστε εξακολουθεί να μας παραμονεύει στην επόμενη γωνία Τούτο είναι ενδεχομένως το νόημα των παλαιών μύθων δεν ωφελεί να τρέχουμε για να ξεφύγουμε από τον φόβο Καλύτερα να ζούμε τις μέρες μας με κανονικό βημα-τισμό με ησυχία ψυχής και με πληρότητα χωρίς το λαχά-νιασμα της διαρκούς απεγνωσμένης απόδρασης Και όταν μας πλησιάσει το δυσοίωνο τότε να έχουμε το κουράγιο να το αντιμετωπίσουμε κατά πρόσωπο δίχως να αποστρέφου-με το βλέμμα ή να το βάζουμε στα πόδια Αυτό είναι μήνυμα πολύτιμο για όλους τους οδοιπόρους που παίρνουν κάποτε τον δρόμο είτε για τη Θήβα είτε για τη Σαμαρκάνδη

(Οι αρχαίοι αφηγητές ίσως προσπαθούν να επιστήσουν την προσοχή μας στην ίδια την προσπάθειά μας να αποφύγουμε πάση θυσία εκείνο που μας φοβίζει)

Ντούσανέ ν α π α ι δ ί θ α ύ μ α α π ό τ η ν Σ ε ρ β ί α

δώδεκαετών

Κρτόλιτσε

(24)

( π α ρ ο υ σ ί α σ η )

Ένα εντεκάχρονο αγόρι από τη Σερ-βία έχει την ικανότητα να ζωγραφίζει με έναν απλό μαρκαδόρο θέματα από το ζω-ικό και φυτικό βασίλειο με μια απίστευ-τη δεξιοτεχνία

Τα σχέδιά του αποτυπώνουν εικόνες άγριας ζωής Εικόνες σύγχρονες ή εικόνες που υπήρχαν πριν εκα-τομμύρια χρόνια Τα σχέδια του Σέρβου Ντούσαν Κρτόλιτσε ως επί το πλείστον με στυλό και μολύβι είναι εντυπωσιακά πολύ ζωντανά και θεωρείται ένα πολλά υποσχόμενο παιδί-θαύμα Αν και μόλις 12 χρο-νών έχει στο ενεργητικό του τρεις ατομικές εκθέσεις των έργων του σε εθνικό επίπεδο και μάλιστα οι δύο πρώτες ήταν πριν τα οκτώ χρόνια του

(25)

( π α ρ ο υ σ ί α σ η )

( επιμέλεια - Νικόλας Σεγκούντος )

(26)

Η καριέρα του ξεκίνησε από μόλις δύο ετών Οι γονείς του δεν έδωσαν σημασία στο πρώτο σχέδιό του κάτι που έμοιαζε απροσδιόριστα με φάλαινα Όσο περνούσε όμως ο καιρός και αυξανόταν ο όγκος του χαρτιού που κατανάλωνε για ζωγραφική ο μι-κρός Ντούσαν οι γονείς του άρχισαν να παρατηρούν ότι το παιδί τους είχε ταλέντο Ζήτησαν λοιπόν τη γνώμη ενός παιδοψυχολόγου Ο ειδικός εντυπωσιά-στηκε από το μικρό αγόρι ndashπαχουλό με γλυκό πρό-σωπο που μιλούσε με ασυνήθιστα ελκυστικό τρόπο Το εντυπωσιακότερο όμως ήταν ότι παρουσίαζε ένα υψηλό επίπεδο συναισθηματικής νοημοσύνης Οι γνώσεις του Ντούσαν για τον κόσμο των ζώων

είναι εκπληκτικές Όταν οι γονείς του αγόρασαν την πληρέστερη σύγχρονη εγκυκλοπαίδεια ζώων χρειάστηκε λιγότερο από τρεις εβδομάδες για να την αποτυπώσει στο μυαλό του λέξη προς λέξη Γνωρί-ζει όλες τις γεωλογικές εποχές του πλανήτη μας και τα ζώα που περιπλανιούνταν σε αυτόν στη διάρκειά τους Απαγγέλει με άνεση τα 65 είδη μαρσιποφόρων που υπάρχουν σήμερα Και όταν μεγαλώσει φιλοδο-ξεί να ασχοληθεί με την επιστήμη της ζωολογίας και να γράψει ένα βιβλίο για τα ζώαΜικρότερος όπως αναφέρει ο πατέρας του Ντού-

σαν ήταν πολύ δραστήριος και laquoαπορροφούσεraquo σε μικρό χρονικό διάστημα μεγάλο όγκο πληροφορι-ών Γοητεύτηκε από τη φύση και τα ζώα και σύντο-μα πέρασε από τις πρωτόλειες παιδικές αποτυπώσεις σε πιο συγκεκριμένα και εκπληκτικά σχέδια Και όλη αυτή τη διαδικασία την αντιμετωπίζει ως μια πρόκλη-ση ένα παιχνίδι της δημιουργικής έκφρασής του Όταν ήταν οκτώ ετών ένας δάσκαλος του έθεσε σκό

(27)

(28)

(29)

πιμα μια δύσκολη πρόκληση τριών λέξεων laquoιπ-πότης διάβολος κόσμοςraquo Ο μικρός την έφερε σε πέρας με εκπληκτικό τρόπο και αργότερα δήλωσε laquoθέλω να είμαι ζωγράφος θέλω να εί-μαι παιδίraquoΠολύς κόσμος έχει γνωρίσει το ταλέντο και το

έργο του Ντούσαν μέσα από την ιστοσελίδα του Έχει περισσότερους από 5000 laquoφίλουςraquo και 7000 laquoακόλουθουςraquo στο Facebook Φορείς από διάφορες χώρες του κόσμου ndashΗΠΑ Αυστραλία Ινδίαndash τον έχουν προσκαλέσει για να παρουσιά-σει τις δημιουργίες του Όμως για την ηλικία του είναι περισσότερο σημαντικό το κοντινό περιβάλλον του Χαρακτηριστικό είναι το πε-ριστατικό που αναφέρει ο πατέρας του Κάποια μέρα οι γονείς του ανησύχησαν καθώς είχε αρ-γήσει υπερβολικά να επιστρέψει από το σχο-λείο του Βγήκαν λοιπόν να τον αναζητήσουν Τον βρήκαν στην αυλή του σχολείου περιτρι-γυρισμένο από μια ομάδα συμμαθητών του Ο Ντούσαν ήταν απορροφημένος με το να φτιά-χνει laquoτατουάζraquo με μαρκαδόρο στα χέρια των άλ-λων παιδιών laquoαποτυπώνονταςraquo τα αγαπημέ-να ζώα τους Και η εκτίμηση των συμμαθητών του προς το έργο του νεαρού καλλιτέχνη φάνη-κε από το ότι αρνούνταν να πλύνουν τα χέρια τους για μεγάλο χρονικό διάστημα επειδή δεν ήθελαν να σβηστεί το laquoτατουάζraquo

Μπορείτε να βρείτε περισσότερα στοιχεία και τις

δημιουργίες του μικρού Ντούσαν στη σελίδα του στο

facebook

httpswwwfacebookcomprofilephpid=100008204652414ampfref=ts

Ιερή

Μια παράδοση χαμένη στις δέλτους τουχρόνου

(30)

(31)

μέλισσα -ένα από το τρία δώρα των

θεών σύμφωνα με εσωτερικές παραδόσεις- ο

άνθρωπος και ο πολιτισμός του φαίνεται να

έχουν μια ιδιαίτερη αόρατη σύνδεση Κοιτά-

ζοντας προς το παρελθόν προς την αυγή του

πολιτισμού διαπιστώνουμε σεβασμό προς τη

μέλισσα σε όλες τις εποχές και από όλους τους

πολιτισμούς Έτσι αρχίζουμε να αντιλαμβα-

νόμαστε ότι αυτό το μικροσκοπικό πλάσμα

αντιπροσωπεύει κάτι σημαντικό τη σπουδαι-

ότερη ίσως laquoχαμένη παράδοσηraquo στην ιστο-

ρία των ανθρώπων

Εγκλωβισμένες μέσα σε κεχριμπάρι έχουν βρεθεί μέλισσες η ηλικία των οποίων ξεπερνάει τα 100 εκατομμύρια χρόνια ndash παγωμένες στον χρόνο σαν να έχουν μείνει αθάνατες μέσα στο ίδιο τους το μέλι Οι αρχαίοι Έλληνες το ονόμαζαν ήλε-κτρον που συνδέεται με τον αρχαίο ηλιακό θεό Ελέκτορ ο οποίος είναι γνωστός ως ο laquoαφυπνιστήςraquo Αυτός ο προσδιορι-σμός αποδίδεται και στο μέλι ndash που θυμίζει κεχριμπάρι ndash μία αναζωογονητική ουσία που τιμόταν την αρχαία εποχή Και αυτή η σύνδεση είχε ως αποτέλεσμα να επιτείνει τον υψηλό σεβασμό που απολάμβανε η μέλισσα στους αρχαίους λαούς

(Ιερογλυφικό που απεικονίζει τη μέλισσα)

του Άντριου Γκόουγκ

( προσαρμογή επιμέλεια κειμένου - Νίκος Κατσινόπουλος )

Ιερή

(32)

Π ρ ο ϊ σ τ ο ρ ι κ έ ς ε μ μ ο ν έ ςΗ προϊστορία είναι γεμάτη από στοι-

χεία που υποδηλώνουν την εμμονή των ανθρώπων με τις μέλισσες Στην επονο-μαζόμενη laquoΣπηλιά της Αράχνηςraquo κοντά στην Βαλένθια της Ισπανίας μια σπηλαι-ογραφία 15000 ετών απεικονίζει μια αν-θρώπινη φιγούρα που αποφασιστικά δι-ακινδυνεύει τη ζωή της προκειμένου να συλλέξει το μέλι από την κηρήθρα ενός μελισσιού που βρίσκεται σε έναν επικίν-δυνο απότομο βράχο Και φυσικά είναι η μέλισσα που οδηγεί τους αρχαίους σαμά-νους στα παραισθησιογόνα φυτά η δρά-ση των οποίων μεταφέρει τη συνείδησή τους στον πνευματικό κόσμο των θεώνΠρόσφατες έρευνες έχουν αποκαλύψει

προς έκπληξη πολλών ότι ένας ήχος που θυμίζει βούισμα μέλισσας παρατηρείται κατά τη στιγμή της αλλαγής επιπέδου της ανθρώπινης συνείδησης Το φαινό-μενο αυτό έχει αναφερθεί ότι συμβαίνει και σε άτομα που έχουν υποστεί την λε-γόμενη laquoαπαγωγή από εξωγήινουςraquo που βλέπουν οπτασίας ή έχουν επιθανάτιες εμπειρίες Μήπως γνώριζαν αυτό το φαι-νόμενο οι αρχαίοι και πίστευαν ότι είναι ένα στοιχείο που προσδίδει κάποια ιδιαι-τερότητα στη μέλισσαΣτην Ανατολία έχει βρεθεί ένα άγαλμα

10000 ετών το οποίο απεικονίζει τη Μη-τέρα Θεά να φοράει στο κεφάλι μια κίτρι-

(Η αιγυπτιακή μυθολογία περιέχει αναρίθμητες αναφορές στις μέλισσες συμπεριλαμβανομένης και της πεποίθησης ότι οι μέλισσες δημιουργούνταν από τα δάκρυα του πιο σημαντικού θεού τους του Ρα)

νη ndash πορτοκαλί τιάρα σαν κυψέλη ndash ένα στοιχείο που έχει οδηγήσει τους ειδικούς στο ότι εκείνη την περίοδο η Μητέρα Θεά είχε αρχίσει να μεταλλάσσεται σε Μέλισ-σα Βασίλισσα ή μέλισσα θεάΣτον νεολιθικό οικισμό Τσατάλ Χουγι-

ούκ υπάρχουν υποτυπώδεις απεικονί-σεις μελισσών (6540 πΧ) γύρω από το κεφάλι κάποιας θεότητας σχηματίζο-ντας μια άλω Οι Σουμέριοι ωστόσο θε-ωρούνται πρόγονοι της οργανωμένης μελισσοτροφίας Αυτοί ήταν που επινόη-σαν την απιθεραπεία δηλαδή την ιατρι-κή χρήση των προϊόντων της μέλισσας όπως του μελιού της γύρης του βασιλι-κού πολτού της πρόπολης και του δηλη-τηρίου της μέλισσαςΣουμεριακά ανάγλυφα που απεικο-

νίζουν τη λατρεία κάποιων παράξενων ιπτάμενων μορφών έχουν συχνά ερμη-νευτεί ως ενδείξεις εξωγήινης επέμβασης Στα πλαίσια όμως των οφελών της με-λισσοτροφίας είναι πιθανότερο να απο-τυπώνουν τη λατρεία των μελισσών Οι Σουμεριακές απεικονίσεις άλλωστε ήταν που οδήγησαν στη δημιουργία του μοτί-βου της θεάς που χορεύει μια θηλυκή χο-ρεύτρια με τα χέρια κυρτωμένα γύρω από το κεφάλι της για την οποία οι μελετητές πιστεύουν ότι αναπαριστά μια ιέρεια της θεάς μέλισσας Το μοτίβο το οποίο απέ-κτησε κεντρικό ρόλο στον αιγυπτιακό

(33)

(34)

Ιερή

(35)

συμβολισμό φαίνεται να βασίζεται στη μοναδική ικανότητα των με-λισσών να επικοινωνούν μεταξύ τους μέσω ενός ρυθμικού χορού Μια μέλισσα μπορεί να πετάξει σε απόσταση μεγαλύτερη από 5 χιλιόμετρα από την κυψέλη της για να εντοπίσει τροφή και επιστρέφει για να με-

ταδώσει την πληροφορία στις υπόλοιπες μέσω του χορού - ένα είδος φυσικού συστήματος πλοήγησης

Οι άνθρωποι λοιπόν είχαν ανακαλύψει την τερά-στια σημασία της προσφοράς τη μέλισσας πριν από δέκα ή περισσότερες χιλιάδες χρόνια ήδη ίσως από την αχλή της προϊστορίας τους Καθώς αναπτυσσό-

ταν ο πολιτισμός κατά μήκος του ποταμού Νείλου και εξελισσόταν σιγά σιγά η δυναστική περίοδος της αρχαίας Αί-

γυπτο η λατρείας της μέλισσας και οι παραδόσεις για αυτήν εναγκαλίστηκαν σε τέτοιο βαθμό με τον πολιτισμό όσο ποτέ

στο παρελθόν ή στο μέλλον

Η Θ ε ά Μ έ λ ι σ σ α σ τ η α ρ χ α ί α Α ί γ υ π τ οΑρκετοί αιγυπτιολόγοι πι-στεύουν ότι οι Σουμερια-κές παραδόσεις ταξίδευσαν κατά μήκος της Ανατολι-κής Αιγυπτιακής Ερήμου

έως την Κοιλάδα του Νείλου Τα περίφημα αφρικανικά Ουαντί

(κοίτες ξεροπόταμων στις οποίες δημιουργούνται πε-ριστασιακά οάσεις) φημί-

ζονται για τις προδυναστικές βραχογραφίες τους που παρουσιάζουν

ιπτάμενες μορφές με εξογκωμένα χαρακτηρι-στικά σαν φτερά Ασυνήθιστες γραμμές εκτείνο-νται προς τα επάνω πίσω από το κεφάλι της κεντρι-κής μορφής θυμίζοντας τις κεραίες της μέλισσας

ενώ παραπέμπουν στο σχήμα των εξογκωμάτων που χαρακτηρίζουν τα αιγυπτιακά στέμμα-

τα στους αιώνες που θα ακολουθήσουνΑποτυπώνεται ακόμη το μοτίβο

της Θεάς που Χορεύει μια γυναί-κα με τα χέρια της κυρτωμένα επάνω από το κεφάλι της

(Το ένδυμα του Ναπολέοντα κατά την ενθρόνισή του ήταν διακοσμημένο με μέλισσες)

(Συλλογή μελιού στην Ισπανία 13000 πΧ)

Ιερή

(Το ένδυμα του Ναπολέοντα κατά την

ενθρόνισή του ήταν διακοσμημένο με

μέλισσες)

(36)

όπως ακριβώς η laquoχορεύτριαraquo Θεά μέλισσα που παρουσιάζεται σε ανάγλυφα των Σουμέριων και των κεντρο-Ευρωπαικών λαών χιλιάδες χρόνια νωρίτερα Η απεικόνιση είναι διαδεδομένη στην αιγυπτιακή μυθολογία και φαίνεται να προέρ-χεται από την μοναδική ικανότητα της μέλισ-σας να επικοινωνεί με τον laquoχορόraquo Ένα άλλο στοιχείο για την καλλιτεχνική

επιρροή που φαίνεται να έχει ασκήσει η μέλισ-σα εντοπίζεται στα τελετουργικά ενδύματα των Αιγυπτίων τα οποία παρουσιάζουν στιλι-στικές ομοιότητες με αυτήν Το στέμμα νέμες για παράδειγμα αποτελείται από εναλλασσόμε-νες κίτρινες και σκούρες οριζόντιες λωρίδες Τέ-τοιες οπτικές ομοιότητες είναι εμφανείς σε πολ-λά ανάγλυφα και αγάλματα Εντυπωσιακότερη όμως είναι αυτή που παρουσιάζεται στη νεκρι-κή μάσκα του Φαραώ Τουταγχαμών της 18ης δυναστείας η οποία δείχνει τον Φαραώ στολι-σμένο με εναλλασσόμενες μαύρες και κίτρινες λωρίδες όπως ακριβώς μια μέλισσαΗ έλξη της Αιγύπτου προς τις μέλισσες φαίνε-

ται ότι ξεκινάει από πολύ πρώιμη εποχή Η βό-ρεια Αίγυπτο η έκταση που απλώνεται από το Δέλτα έως τη Μέμφιδα ονομαζόταν laquoΤα Μπί-τιraquo - γη της μέλισσας Ο φαραώ Μένες ιδρυτής της Πρώτης Αιγυπτιακής Δυναστεία έφερε το αξίωμα του laquoΜελισσοτρόφουraquo ένας τίτλος που

αποδιδόταν σε όλους τους Φαραώ που ακολού-θησαν και η απεικόνιση μιας μέλισσας βρισκό-ταν δίπλα στην σφραγίδα που έφερε το όνομά τουςΟ αιγυπτιακός θεός Μιν έφερε τον τίτλο laquoΚύ-

ριος των Άγριων Μελισσώνraquo και χρονολογεί-ται από το 3000 πΧ ή νωρίτερα Παρόμοια η αιγυπτιακή θεά Νέιθ ήταν μια πολεμική θεό-τητα που της αποδίδονταν ο συμβολισμός της γονιμότητας και ιδιότητες παρθένου χαρακτη-ριστικά της Βασίλισσας μέλισσας Στη Σάιδα η Νέιθ θεωρούνταν ως η Θεά του laquoΟίκου των Μελισσώνraquo και μητέρα του Ρα του laquoκυβερνή-τη των πάντωνraquo Η αιγυπτιακή μυθολογία πε-ριέχει αναρίθμητες αναφορές στις μέλισσες συ-μπεριλαμβανομένης και της πεποίθησης ότι οι μέλισσες δημιουργούνταν από τα δάκρυα του πιο σημαντικού θεού τους του Ρα Μέλισσες απεικονίζονται σε αιγυπτιακούς

τάφους και οι συνήθεις προσφορές στις πιο ση-μαντικές θεότητες ήταν το μέλι Πραγματικά το μέλι ήταν το laquoνέκταρ των θεώνraquo και όπως οι Σουμέριοι πριν από αυτούς οι Αιγύπτιοι για-τροί το χρησιμοποιούσαν ως βασικό συστατικό για πολλά φαρμακευτικά σκευάσματα και θε-ραπείες συμπεριλαμβανομένων και των πρώι-μων μορφών μομιοποίησηςΈνα αιγυπτιακό μνημείο που παρουσιάζει μια

(Ο Ναπολέων ακολουθώντας τη παράδοση των Μεροβίγγιων βασιλιάδων της Γαλλίας -από τους οποίους ο διάσημος Βασιλιάς Τσιλντερικ ανακαλύφθηκε ενταφιασμένος με 300 μέλισσες κατασκευασμένες από καθαρό χρυσό- εξασφάλισε ότι το σύμβολο της μέλισσας θα ενσωματωθεί στη διακόσμηση και στην τεχνοτροπία του παλατιού υιοθέτησε δε το laquoΗ Μέλισσαraquo ως παρατσούκλι του)

(37)

παράξενη μορφή συμβολισμού μέλισσας είναι η βαθμιδωτή πυραμίδα της Σακκάρα η οποία πα-ραπέμπει στα εξάγωνα κελιά της κηρήθρας με τις έξι βαθμίδες της επάνω από το έδαφος και μια ιδιαίτερη κάτω ndash τη νεκρόπολη του ταύρου Άπι που ονομάζεται Σεράπειο Οι Αιγυπτιολό-γοι πιστεύουν ότι στον ταύρο Άπι αποδίδονταν οι αναγεννητικές ιδιότητες του θεού Πτά της Μέμφιδας ndash του αιγυπτιακού θεού της μετεν-σάρκωσης Πίστευαν επίσης ότι αυτοί που ει-σέπνεαν την ανάσα του ταύρου Άπι λάμβαναν το δώρο της προφητείας και το σημαντικότε-ρο από όλα οι Αιγύπτιοι πίστευαν ότι ο ταύρος μεταμορφωνόταν σε Άπι Όσιρι μετά θάνατον Το λατινικό Άπις που σημαίνει μέλισσα προ-έρχεται πιθανόν από το μεσοποταμιακό Σίπα ndash

Ιερή

(Ιερογλυφικό που απεικονίζει τη μέλισσα)

(Το τεκτονικό λογγείο του Ουάσιγκτον Η κυψέλη διακρίνεται στο επάνω μέρος του

στο κέντρο)

(38)

κή ρωμαϊκή θρησκεία που σχετιζόταν με τη τε-λετουργική σφαγή των ταύρωνΈνας άλλος αρχαίος πολιτισμός που επηρε-

άστηκε από τους αρχαίους Αιγυπτίους ήταν ο Μινωϊκός Είχε στενή σχέση με τους Αιγύπτι-ους οι οποίοι ήταν ειδικοί στη μελισσοκομία μια Τέχνη που αργότερα εισήχθη στην Ελλά-δα Αυτό μας οδηγεί σε ένα άλλο εντυπωσιακό του αιγυπτιακού συμβολισμού για τη μέλισ-σα Η Σφίγγα το περίφημο μνημείο της χώρας ονομαζόταν Χουν νμπ στα αιγυπτιακά όμως οι Έλληνες του έδωσαν το όνομα που είναι σή-μερα γνωστό Πως όμως συνδέεται αυτό με τη μέλισσα Η μινωική λέξη για τη μέλισσα ήταν σφέξ Τι συμπέρασμα βγάζουμε από αυτό Ο πο-λιτισμός που έμαθε στους Έλληνες την Τέχνη της μελισσοκομίας χρησιμοποιούσε τη λέξη σφεξ για να ονομάσει τη μέλισσα ndash και οι Έλ-ληνες έδωσαν αυτό το όνομα στη θεά που απει-κονίζει το μνημείο Μήπως η Σφίγγα υπήρχε ήδη όταν ο Μένες δημιούργησε το αιγυπτιακό βασίλειο και ήταν γνωστό ότι αναπαριστούσε μια μέλισσα θεά και έτσι αποδόθηκε στον Φα-ραώ ο τίτλος Μελισσοτρόφος Η πιθανότητα εί-ναι προκλητική και δεδομένης της γοητείας που ασκούσαν οι μέλισσες στους Αιγύπτιους δεν φαίνεται και τόσο εξωπραγματική

Η μ έ λ ι σ σ α σ ε κ ρ ί σ η ndash ο ά ν θ ρ ω π ο ς σ ε κ ρ ί σ ηΗ λατρεία των Σουμερίων και των Αιγυπτίων

για τη μέλισσα μεταδόθηκε στην Ελλάδα όπου μέλισσες απεικονίζονται σε αγάλματα των πιο

Ασίπα που σημαίνει ο Μεγάλος Ποιμένας στον Ουρανό και Άπις σημαίνει Όσιρις Αυτό συν-δέεται με την πίστη ότι μετά θάνατον η ψυχή του Φαραώ συνδεόταν με τον Όσιρι ως ένα άστρο στον αστερισμό του ΩρίωναΈνας ταύρος Άπις σύμφωνα με τους αιγυπτι-

ακούς μύθους δημιουργούσε 1000 μέλισσες και οι μέλισσες αντιπροσώπευαν ψυχές Είναι επίσης ενδιαφέρον ότι η αιγυπτιακή θεότητα Νούτ ήταν θεά του ουρανού ndash της περιοχής των μελισσών ndash και έφερε τον τίτλο laquoΑυτή που Κα-τέχει Χίλιες Ψυχέςraquo ο οποίος φαίνεται να παρα-πέμπει στις χίλιες μέλισσες ή ψυχές που δημι-ουργούνται από το σώμα του ταύρου ΆπιΤο εβραϊκό γράμμα Άλεφ συμβολίζει το laquoχί-

λιαraquo και αντίστοιχο προ σιναϊτικό και το προ κανανιτικό σύμβολο απεικόνιζε το κεφάλι ενός ταύρου παραπέμποντας στο ότι 1000 μέλισ-σες ndash ή αναγεννημένες ψυχές ndash δημιουργού-νται από τη θυσία ενός ταύρου Άπι Επιπλέον η αριθμητική αξία της εβραϊκή λέξη για τον Ιη-σού ndash τον Μεσσία ο οποίος βασίζεται στο πρό-τυπο του Όσιρι ndash είναι πάλι 1000Έτσι η αρχαία πεποίθηση ότι οι μέλισσες δη-

μιουργούνται από ταύρους εύλογα οδηγεί στην εικασία ότι η υπόγεια νεκρόπολη η οποία εί-ναι γνωστή ως Σεράπειο ίσως να ήταν ένα τε-λετουργικό κέντρο αναγέννησης προορισμέ-νο να ανακυκλώνει ψυχές από τα κεφάλια των ταύρων και όχι απλά ένα μαυσωλείο για ταύ-ρους Μήπως οι τελετουργίες που πραγματο-ποιούνταν στο Σεράπειο αποτελούσαν την πιο πρώιμη μορφή του Μιθραϊσμού τη μυστηρια-

(Ο Ρούντολφ Στέινερ (1861-1925) είχε laquoπροβλέψειraquo ότι οι μέλισσες θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε αναφέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότερο από 4 χρόνια ζωής)

(39)

σημαντικών θεών των Ελλήνων Έτσι ανα-πτύσσεται η αντίληψη της Θεάς μέλισσας και δημιουργείται η τιμητική θέση των ιερειών που ονομάζονται Μέλισσες οι οποίες αργότε-ρα μετεξελίσσονται στις Σίβιλες Σύμφωνα με κάποιες παραδόσεις μάλιστα ο δεύτερος ναός στους Δελφούς ήταν κατασκευασμένος εξολο-κλήρου από μέλισσες και ο ομφαλός θύμιζε κυ-ψέλη περιτριγυρισμένη από μέλισσεςΟι Ρωμαίοι εξασκούσαν τον Μιθραϊσμό μια

μυστικιστική θρησκεία σημαντικό στοιχείο της οποίας ήταν η θυσία των ταύρων που θυ-μίζει τις τελετουργίες των Αιγυπτίων στο Σε-ράπειο Απόηχος αυτών των τελετουργιών στη σύγχρονη εποχή φαίνεται να είναι οι ταυ-ρομαχίες της Ισπανίας Η σύνδεση αυτή επιβε-βαιώνεται έμμεσα από το ότι αρκετές από τις παλιότερες αρένες της χώρας έχουν κατασκευ-αστεί επάνω ή πολύ κοντά σε αρχαία ιερά του ΜίθραΟι Μάγια λάτρευαν τη μέλισσα και απεικό-

νιζαν θεούς με τη μορφή της στους σημαντι-κότερους ναούς τους Έως και την Ινδία οι θρησκείες υιοθέτησαν θεότητες μέλισσες στη μυθολογία τους Ακόμη και η καθολική εκ-κλησία ενσωμάτωσε τη μέλισσα ως ένα σύμβο-λο της αυθεντίας του Πάπα πράγμα που μπο-

ρούμε να δούμε στην Πόλη του ΒατικανούΠέτρινα καταλύματα με τη μορφή κυ-

ψελών κατασκευάστηκαν στην αρχαιότητα από την Ιρλανδία έως την Αφρική ενώ ο Χέ-νριχ Χίμλεραπό τους ισχυρότερους άνδρες στη Γερμανία του Χίτλερ κατασκεύασε το ιερότερο τελετουργικό κέντρο των SS με τη μορφή κυψέλης στα θεμέλια τους κάστρου ΒέβελσμπουργκΠολιτικά κινήματα όπως ο κομουνι-

σμός εμπνεύστηκαν από την αλτρουιστική συμπεριφορά που εμφανίζεται στην κυψέ-λη ως πρότυπο για τις ιδεολογίες τους Με-γάλοι ηγέτες επίσης ακολούθησαν την πα-ράδοση των προγόνων τους και συνδέθηκαν με διάφορους τρόπους με τη μέλισσα Ο Ναπολέων για παράδειγμα ακολουθώ-

ντας τη παράδοση των Μεροβίγγιων βασιλι-άδων της Γαλλίας - από τους οποίους ο διά-σημος Βασιλιάς Τσιλντερικ ανακαλύφθηκε ενταφιασμένος με 300 μέλισσες κατασκευα-σμένες από καθαρό χρυσό - εξασφάλισε ότι το σύμβολο της μέλισσας θα ενσωματωθεί στη διακόσμηση και στην τεχνοτροπία του παλατιού υιοθέτησε δε το laquoΗ Μέλισσαraquo ως παρατσούκλι του Πιστεύεται ακόμη ότι η μέλισσα είναι ο

Ιερή

(Απεικόνιση κηρήθρας από την Τσατάλ Χουγιούκ 6600 πΧ)

(Σουμεριακή πινακίδα ndash απεικόνιση της λατρείας της μέλισσας)

(40)

νερ (1861-1925) Είχε laquoπροβλέψειraquo μάλιστα ότι θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε ανα-φέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότε-ρο από 4 χρόνια ζωής Από το 2008 οι μέλισ-σες άρχισαν να εκλείπουν με ανησυχητικούς ρυθμούς Συμπτωματικά() βρισκόμαστε στα όρια της πρόβλεψης του Στέινερ και στο χρο-νικό περιθώριο που ανέφερε ο Αϊνστάιν Επιπλέον έχουμε αρχίσει να διανύουμε σε

ένα έτος που έχει επιβαρυνθεί με θεωρίες για καταστροφή του κόσμου μας ή για αναγέν-νησή του ndash ανάλογα με πια θεωρία είστε δι-ατεθειμένος να πιστέψετε ndash και βρισκόμαστε στη δίνη μια πολύπλευρης και πολυσύνθετης κρίσης με κορυφή του παγόβουνου την οικο-νομία Το τι θα συμβεί θα το δείξει ο χρόνος Ωστό-

σο φαίνεται ότι η μέλισσα η ιερή μέλισσα εί-ναι διαχρονικά συνυφασμένη με την εξέλιξη του πολιτισμού ακόμη ίσως και με την ύπαρ-ξη του ανθρώπου στον πλανήτη

Σημείωση Το πλήρες κείμενο της μελέτης του

Andrew Gough στα αγγλικά μπορείτε να το βρείτε

στο httpandrewgoughcoukbee1_1html

πρόδρομος του εραλδικού κρίνου του εθνι-κού συμβόλου της ΓαλλίαςΟ ελευθεροτεκτονισμός που διαδόθηκε στις

ΗΠΑ ήδη από την ίδρυσή τους ευνοήθη-κε από σημαντικούς ανθρώπους όπως ο Τό-μας Τζέφερσον ο οποίος έγραφε με πάθος για την σημαντικότητα των μελισσών ενώ άλ-λοι όπως ο Πρόεδρος Τζόρτζ Ουάσιγκντον ενσωμάτωσε την κυψέλη στο τεκτονικό λογ-γείο του Χωρίς αμφιβολία η πρώιμη Αμερι-κανική κοινωνία δανείστηκε πολλές από τις φιλοσοφικές αρχές της από τον Ελευθεροτε-κτονισμό ενσωματώνοντας συμβολισμό και θέματα με μέλισσες στις τελετουργίες της Η δομή του κράτους τουλάχιστον σε αυτή

την πρώιμη περίοδο ακολούθησε τη δομή τη σταθερότητα και την αλτρουιστική συμπερι-φορά που χαρακτηρίζουν την κυψέλη όπως είχαν κάνει κοινωνίες και κινήματα χιλιάδες χρόνια πριν από αυτήνΜια ένδειξη για την επιρροή της μέλισσας

στους ιδρυτές των ΗΠΑ φαίνεται από το ότι ολόκληρη η δυτική περιοχή της χώρας ονο-μαζόταν αρχικά Ντεζερέ (μέλισσα)Η μέλισσα είχε αποτελέσει κεντρικό θέμα σε

πολλά κείμενα και διαλέξεις του αυστριακού φιλόσοφου και μυστικιστή Ρούντολφ Στέι-

(Το περίφημο μινωικό κόσμημα με τις μέλισσες) (Το τεκτονικό λογγείο του Ουάσιγκτον Η κυψέλη διακρίνεται στο επάνω μέρος του στο κέντρο)

(41)

ΓιώργοςΙωάννου( Ο Γ Ιωάννου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1927 Πήρε πτυχίο φιλολογίας από το ΑΠΘ και το 1960 διορίστηκε φιλόλογος Το 1971 μετατέθηκε στην Αθήνα αρχικά σε γυμνάσιο και μετά στο υπουργείο ΠαιδείαςΠέθανε στην Αθήνα το 1985

Ποιητικές συλλογέςlaquoΗλιοτρόπιαraquo ιδιωτική έκδοση Θεσσαλονίκη 1954laquoΤα Χίλια Δέντραraquo εκδ Διαγωνίου Θεσσαλονίκη 1963laquoΤα Χίλια Δέντρα amp άλλα ποιήματα (1954-1963)raquo εκδ Ερμής Αθήνα 1973 )

(42)

ldquoΣαν τη μητέρα αλήθειαrdquo

Πηγαίνει αργά στο σινεμά

μάλιστα στον εξώστη

Σrsquo έργα κατά προτίμηση βουβά

και θαμπωμένα Κι εκεί

- μέσα στους τόσους εξευτελισμούς -

η μόνη του χαρά να βλέπει τις γυναίκες

της γενιάς γύρω απrsquo το τριάντα

Με κείνα τα βαθιά καπέλα

με τις σειρές τα περιδέραια

τα μάτια τα κοντά μαλλιά∙

με τις ψιλές γλυκιές φωνές

με τις κινήσεις τους τις μητρικές

Σαν τη μητέρα αλήθεια∙

σαν τη μάνα του

των πρώτων παιδικών του χρόνων

Τότε που τον φωνάζανε μοναχογιό

(43)

( επιμέλεια - Έλλη Ιωαννίδου )

Ο αετόςκαι η χελώνα( Η λ ο γ ι κ ή η σ ύ ν ε σ η κ α ι η φ ρ ό ν η σ η σ α ν α ε τ ό ς π ε τ ο ύ ν β λ έ π ο υ ν τ α π ρ ά γ μ α τ α κ α θ α ρ ά κ α ι α π ό ψ η λ ά Π ρ ο σ π α θ ο ύ ν ν α β ά λ ο υ ν σ τ η θ έ σ η κ α ι σ τ α ό ρ ι ά τ ο υ τ ο ν μ α τ α ι ό δ ο ξ ο ε π ι π ό λ α ι ο ε α υ τ ό μ α ς π ο υ σ έ ρ ν ε τ α ι σ τ η γ η σ α ν τ η χ ε λ ώ ν α )

(44)

Οι Μύθοι του Αίσωπου είναι μικρές ιστορίες εμπνευ-σμένες από την ίδια τη ζωή και διακρίνονται για τον συμβολικό και αλληγορικό χαρακτήρα τους Ο Αίσωπος είχε γράψει πολλούς μύθους για να σατιρίσει δια-

κωμωδήσει ή και να ειρωνευτεί την καθημερινότητα των Ελ-λήνων Ένας από αυτούς ήταν και ο μύθος του αετού με τη χε-λώνα Εδώ θα τον παρουσιάσουμε κάπως διαφορετικά Η ιστορία θα αρχίσει μέσα στη θάλασσα

άποτε ας πούμε τα παλιά χρόνια μια χελώνα μουρμού-ριζε για την άτυχη μοίρα της κολυμπώντας αργά μέσα στη θά-λασσα Την ενοχλούσε που τα άλλα ζώα μπορούσαν να τρέχουν γρήγορα στη γη ενώ εκείνη δεν τα κατάφερνε Την ενοχλού-σε που τα πουλιά μπορούσαν να πετάνε στον καθαρό αέρα και να βλέπουν τόσα από κει ψηλά ενώ εκείνη ήταν μέσα στο νερό και κολυμπούσε αργά Την ενοχλούσε ακόμα και τις φορές που έβγαινε στη στεριά για να γεννήσει και κουραζόταν τόσο πολύΑυτά σκεφτόταν λυπημένη σε μια παραλία Ξαφνικά είδε

ένα αετό να σχηματίζει κύκλους γύρω από τα σύννεφα καθώς πετούσε ψηλά με τις ανοιχτές και δυνατές φτερούγες του Του φώναξε όσο πιο δυνατά μπορούσε για να την ακούσει Και όταν αυτός χαμήλωσε αρκετά την ρώτησε τι ήθελε Η χελώνα τότε τον παρακάλεσε μιας και είναι ο βασιλιάς των πτηνών να της μάθει να πετάει όπως εκείνος Να βλέπει τον κόσμο από ψηλά Να νοιώθει δυνατή και ελαφριά συνάμαΟ αετός που θεώρησε παράλογη την επιθυμία τής χελώνας

αρνήθηκε Προσπάθησε να της εξηγήσει ότι δεν ήταν στη

και η χελώναΔιασκευή στον μύθο του Αίσωπου

( κείμενο εικόνα - Έλλη Ιωαννίδου )

(45)

φύση της να πετάει Μπορούσε να χαρεί τα δικά της προνόμια να κολυμπάει δηλαδή στα βαθειά νερά να κάνει βόλτες στην άμμοhellip πράγματα που ακόμα και αυτός - ένας βασιλιάς - δεν μπορεί να χαρεί όπως εκεί-νη Άλλωστε μια τέτοια προσπάθεια να μάθει δηλαδή να πετά μπορεί να την κατέστρεφε Αυτά της είπε και πέταξε μακριά της νομίζοντας ότι

την είχε συνετίσει Η χελώνα όμως ήταν ανένδοτη Συνέχισε να τον

θερμοπαρακαλεί και το έκανε όποτε τον έβλεπε να πετά πάνω από την παραλία Ώσπου μια μέρα ο αετός δεν άντεξε άλλο να της αρνείται Βαρέθηκε άλλωστε τα παρακάλια και την επιπολαιότητά της Τη γράπω-σε με τα δυνατά νύχια του και πέταξε μαζί της ψηλά πάνω από τα κύματα Η ευτυχία της χελώνας γι αυτά τα λίγα λεπτά ήταν απερίγραπτη Βιαστική και άμυ-αλη όπως ήταν νομίζοντας ότι θα μοιάσει στον αετό του ζήτησε να την αφήσει πάνω από τα σύννεφα Ήθελε να συνεχίσει μόνη της να πετάει σίγουρη για τον εαυτό της Έτσι κι έγινε Ο αετός την άφησε να πέσει όπως ακριβώς του είχε ζητήσει με αποτέλεσμα να γκρεμοτσακιστεί πάνω στα βράχια που την περίμε-ναν δίπλα στην ακτή Η δύστυχη χελώνα που ήθε-λε να πετάξει συντρίφτηκε παταγωδώς Δεν άκουσε τα λόγια της σύνεσης από το στόμα του αετού αλλά παρασύρθηκε από τις δικές της παράλογες επιθυμίες έξω από τη φύση της Το τέλος της όπως και όσων δεν ακολουθούν τα λόγια της σύνεσης και της φρόνη-σης ήταν να καταστραφεί και μάλιστα με πολύ άσχη-μο τρόπο

Η θαλάσσια χελώνα Caretta caretta εί-ναι ένα κινδυνεύον είδος Θα τη συναντή-σουμε να κολυμπάει σε όλα τα μήκη και πλάτη των ελληνικών θαλασσών αλλά η ιδιαίτερη σημασία της χώρας μας έγκει-ται στο ότι φιλοξενούμε κάποιες από τις σημαντικότερες παραλίες για την ανα-παραγωγή και φωλεοποίηση της καρέτα στη ΜεσόγειοΗ χελώνα καρέτα είναι ίσως ένα από τα

πιο εμβληματικά είδη των μεσογειακών και ελληνικών θαλασσών και ένα από τα επτά είδη θαλάσσιων χελωνών που υπάρ-χουν στον πλανήτη Αν καταφέρει να ξεφύγει από τους φυσικούς εχθρούς της αλλά και από τις ανθρώπινες επιδράσεις και απειλές θα ζήσει περίπου 80 χρόνια Όταν μεγαλώσει περίπου μετά από δύο έως τρεις δεκαετίες και έρθει η ώρα τής αναπαραγωγής της θα επιστρέψει στην ίδια περιοχή και θα επιλέξει την παραλία όπου γεννήθηκε και η ίδια για να κάνει τη φωλιά της

Η θαλάσσια χελώνα Κ α ρ έ τ α - ΚαρέταΖ ω ή π ο υ α π ε ι λ ε ί τ α ι

(46)

Τα αποσπάσματα του κειμένου και πληροφορίες είναι από το site httpwwwwwfgrelendangered-speciescaretta

Σε κάθε περίοδο ωοτοκίας η θαλάσσια χελώνα θα γεννήσει δύο έως τρεις φορές Θα δημιουρ-γήσει τη φωλιά της σε αμμώδεις παραλίες και σε βάθος περίπου 60 εκατοστών Σε κάθε φωλιά φιλοξενούνται μέχρι και 120 αυγά τα οποία εκ-κολάπτονται για 55 ημέρες Η θήρα των αυγών από αλεπούδες σκυλιά κλπ αποτελεί ένα επιπλέ-ον πρόβλημα και έχει παρατηρηθεί σε παραλίες ωοτοκίας της Πελοποννήσου επηρεάζοντας το 40 των φωλιών Σημαντική απειλή συνιστούν και τα σκουπίδια στη θάλασσα Ειδικότερα οι πλαστικές σακούλες υποβαθμίζουν το θαλάσσιο οικοσύστημα και μπορούν να οδηγήσουν σε θά-νατο τις θαλάσσιες χελώνες αφού τις ξεγελούν λόγω της ομοιότητάς τους με τσούχτρες μία από τις πιο αγαπημένες τροφές της καρέτα

Η ζωή που προστατεύουμε και η ιστορία των Σεκανίων της Ζακύνθουhellip

Η προστασία της καρέτα είναι για εμάς σχε-δόν laquoπροσωπική υπόθεσηraquo που διαρκεί και εξελίσσεται για πολλές δεκαετίες Για τη δια-τήρηση και προστασία του είδους οργανώσα-με το 1994 πανευρωπαϊκή εκστρατεία για την αγορά της περιοχής που περιβάλλει την παρα-λία των Σεκανίων Ως αποτέλεσμα σε μία πολύ αβέβαιη για την προστασία του είδους περίοδο με τα χρήματα που συγκεντρώθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αλλά και από συνεισφο-ρές ιδιωτών αγοράσαμε το 90 της έκτασης γύρω από τα Σεκάνια Σκοπός της αγοράς ήταν τόσο η αποτροπή της τουριστικής ανάπτυξης

της περιοχής όσο και η κατά το δυνα-τόν καλύτερη διαχείρισή της ώστε να προστατευθεί η σημαντικότερη παραλία ωοτοκίας για τη θαλάσσια χελώνα

Yπεύθυνη προγράμματος Χαρίκλεια Μινώτου cminotouwwfgr τηλ 210 33 14 893

Κ α ρ έ τ α - Καρέτα

httpswwwyoutubecomwatchv=yDnbTGBSxyA

httpswwwyoutubecomwatchv=T8eGw1oyYoQ

Αν θες να δεις VIDEO με χελωνάκια πάνω στην άμμο να τρέχουν προς το νερό πάτησε στα links

httpswwwyoutubecomwatchv=nHok4ZdJ2A0

(47)

Κ Ι Ν Η Μ Α Τ Ο Γ Ρ Α Φ Ο Σ -ldquoΠρόμαχοςrdquoΠ ρ ό κ ε ι τ α ι για μια αισθηματική ταινία

με φόντο την επιστροφή των Γλυπτών του Παρ-θενώνα από το Βρετανικό Μουσείο Ας σημειωθεί ότι η πρώτη επίσημη προβολή της ταινίας πραγ-ματοποιήθηκε στο Μουσείο της ΑκρόποληςΟ Ανδρέας (Παντελής Κοντογιάννης) αναγκά-

στηκε να αφήσει την Ελλάδα όταν ήταν παι-δί Επιστρέφει ενήλικος μετά από πρόσκληση του διευθυντή του Μουσείου της Ακρόπολης (Giancarlo Giannini) για να προχωρήσει την υπό-θεση κατά του Βρετανικού μουσείουΒρισκόμαστε στην Αθήνα του 2011 εν μέσω

της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης που έχει ξεσπάσει στη χώρα Ο Ανδρέας συγκεντρώνει αποδεικτικά στοιχεία για να αποδείξει ότι πλα-στογραφήθηκαν έγγραφα ώστε να επιτραπεί η πώληση των γλυπτών στο Βρετανικό Κοινοβού-λιο το 1816 Στη συνέχεια επιστρέφει στο Λονδί-νο όπου με τη βοήθεια της Ελένης (Κασσάνδρα Βογιατζή) συναδέλφου του αλλά και αντικείμε-

νο του πόθου του ξεκινάει τις απαραίτητες νο-μικές διαδικασίεςΟι δύο δικηγόροι έχουν μπροστά τους έναν

laquoμακρύ δρόμοraquo και θα πρέπει να δώσουν σκλη-ρό αγώνα για να πετύχουν την επαναφορά των κλεμμένων γλυπτών στην αρχική ndashκαι αρμό-ζουσα- θέση τουςΣκηνοθεσία Κέρτε και Τζον Βούρχις

Παίζουν Παντελής Κοντογιάννης Κασσάνδρα

Βογιατζή Γιώργος Χωραφάς Τζιανκάρλο Τζιανίνι

Γιώργος Βογιατζής Σπύρος Φωκάς Πολ Φρίμαν

Μάικλ Μπέρνς

(48)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

Τ η ν Τ ε τ ά ρ τ η 3 Δεκεμβρίου εγκαινιάσθηκε στο Βυζαντινό και Χριστια-νικό Μουσείο η έκθεση laquoΟ Δομήνικος Θεο-τοκόπουλος πριν από τον El Grecoraquo η οποία πραγματοποιείται στο πλαίσιο του ελληνικού επετειακού προγράμματος για τα 400 χρόνια από το θάνατο του El GrecoΗ έκθεση παρουσιάζει το πολιτισμικό περι-

βάλλον μέσα στο οποίο διαμορφώθηκε η προ-σωπικότητα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου πριν αναχωρήσει από τον Χάνδακα της Κρή-της (το σημερινό Ηράκλειο) για τη Βενετία το 1567Τι γνωρίζουμε για την Κρήτη του 16ου αιώ-

να και την κοινωνία της μέσα στην οποία γεν-νήθηκε μαθήτευσε και εργάστηκε ο νεαρός Δομήνικος Θεοτοκόπουλος Πώς δούλευαν οι Κρητικοί ζωγράφοι τον 16ο αιώνα Ποια κοι-νωνικά φαινόμενα και ποιες ιδεολογικές τά-σεις σχετίζονται με τον τεχνίτη καλλιτέχνη και λόγιο Θεοτοκόπουλο Γιατί ο Θεοτοκόπου-

λος φεύγει από την ΚρήτηΜε αφετηρία αυτά τα ερωτήματα η έκθεση

αφηγείται πτυχές του κοινωνικού και καλλι-τεχνικού περιβάλλοντος τής Κρήτης του 16ου αιώνα μέσα στο οποίο γεννήθηκε μαθήτευσε και ωρίμασε εικαστικά ο Δομήνικος Θεοτοκό-πουλοςΣε τρεις μεγάλες εκθεσιακές ενότητες πα-

ρουσιάζονται 200 περίπου σημαντικά αντι-κείμενα θρησκευτικά και κοσμικά αρχειακές πηγές χειρόγραφα και έντυπα εικόνες και πί-νακες Κρητικών και Ιταλών ζωγράφων του 16ου αιώνα Τα έργα προέρχονται από τις συλ-λογές του Βυζαντινού Μουσείου από συλλο-γές και μουσεία της Ελλάδας Εφορείες Βυζα-ντινών Αρχαιοτήτων μητροπόλεις εκκλησίες και μοναστήρια καθώς και μουσεία του εξω-τερικούΔιάρκεια έκθεσης 4122014 ndash 3132015

Βασ Σοφίας 22 Τηλ 213 213 9500

httpwwwbyzantinemuseumgr

Ε Κ Θ Ε Σ Η - laquo Ο Δ ο μ ή ν ι κ ο ς Θ ε ο τ ο κ ό π ο υ λ ο ς π ρ ι ν α π ό τ ο ν El Grecoraquo

(49)

Η Ε λ λ η ν ι κ ή Εταιρεία Μεταφρα-στών Λογοτεχνίας βράβευσε τη Χάρις Αλε-ξίου για την καλύτερη μετάφραση ξένου λο-γοτεχνικού έργου Η βράβευση αφορούσε τη μετάφραση του βιβλίου laquoΠάντα ήρωεςraquo του Φαμπιάν Μαρσό που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΜεταίχμιοΤο βιβλίο αποτελεί τη συγκλονιστική μαρ-

τυρία του Grand Corps Malade (Ψηλό Άρρω-στο Κορμί όπως είναι το ψευδώνυμό του) ο οποίος έμεινε ατελώς τετραπληγικός εξαιτί-ας ενός μοιραίου ατυχήματος Ωστόσο ένα χρόνο μετά το περιστατικό διέψευσε τις προ-βλέψεις των ειδικών και κατάφερε να περπα-τήσει ξανά Στις σελίδες του βιβλίου του ο Μαρσό αφηγείται τη δωδεκάμηνη περιπέτεια και τις εμπειρίες τόσο τις δικές του όσο και των ομοιοπαθών συντρόφων του από το κέ-ντρο αποκατάστασηςΓια τη γνωριμία της με τον Φαμπιάν Μαρσό

την απόφασή της να προτείνει και να μετα-φράσει το βιβλίο του η Χάρις Αλεξίου αναφέ-ρει laquoΤον Grand Corps Malade τον γνώρισα από τα τραγούδια του Ήταν το νέο πρόσω-πο στη γαλλική μουσική σκηνή στο μουσι-κό είδος της slam H νεολαία της Γαλλίας τον λάτρευε Μου έκανε εντύπωση αυτός ο νέος όμορφος άνδρας με την πατερίτσα του Μου έκανε εντύπωση και το ψευδώνυμό του το laquoψηλό άρρωστο κορμίraquo Το τραγούδι μου ldquoΜεγάλωσαrdquo μόλις είχε κυκλοφορήσει και σκεφτόμουν πως θα μπορούσε να το είχε γρά-ψει αυτός Τον συνάντησα αργότερα σε ένα τηλεοπτικό στούντιο όταν συμμετείχαμε και οι δύο στην εκπομπή του Michel Drucker που έκανε ένα μεγάλο αφιέρωμα στον Ντέμη Ρούσσο

Δύο χρόνια αργότερα ο φίλος Νίκος Αλιά-γας μου χάρισε το βιβλίο του Φαμπιάν laquoΔι-άβασέ το είναι γραμμένο σε απλή γλώσσαraquo μου είπε Όσο το διάβαζα σε πολλά σημεία ξαναζούσα την περιπέτεια του αδελφού μου στην εντατική και αργότερα στο κέντρο απο-κατάστασης Το συγκινητικό επίσης ήταν πως γνώριζα την απίστευτη ταλαιπωρία των τετραπληγικών των αναπήρων που στερού-νται την ικανότητα όπως λέει και ο Φαμπι-άν να ξύσουν το φρύδι τους ή να κρατήσουν το κουτάλι τους και να πατήσουν ένα κου-μπί για βοήθειαraquo

Ε Κ Δ Η Λ Ω Σ Η -Β ρ α β ε ί ο Λ ο γ ο τ ε χ ν ι κ ή ς Μ ε τ ά φ ρ α σ η ς γ ι α τ η ν Χ Αλεξίου

(50)

Θ Ε Α Τ Ρ Ο - laquoΟ Γάμοςraquolaquo Ο Γ ά μ ο ς raquo της Βάσιας Σολωμού

Ξανθάκη πρωτοπαρουσιάστηκε το 1994 στο Θεσσαλικό Θέατρο σε θεατρική διασκευή και σκηνοθεσία του Κώστα Τσιάνου γνωρίζοντας τεράστια επιτυχίαΣτην τωρινή παράσταση τού Μεταξουργεί-

ου παρουσιάζεται με τη μορφή του μονολό-γου σε θεατρική προσαρμογή ndash σκηνοθεσία και ερμηνεία της Άννας Βαγενά Πρόκειται για την ιστορία μιας απλής γυναίκας από τα Αμπελάκια της Θεσσαλίας μιας χωριάτισ-σας που σήκωσε στους αδύνατους ώμους της τη μοίρα της και συγχρόνως τη μοίρα πολ-λών γυναικών του τόπου μας Έζησε τη βα-ναυσότητα ενός αλκοολικού πατέρα είδε την αγάπη του άνδρα της να μεταμορφώνεται σε περιφρόνηση όταν άρχισε να γεννάει κωφά-λαλα παιδιά εξαιτίας της βαριάς κληρονομι-κότητας του αλκοολικού πατέρα της και πά-

S T A N D - U P C O M E D Y -5 0 Α π ο χ ρ ώ σ ε ι ς τ ο υ GreekΣ τ ι ς μ έ ρ ε ς μας που

το χιούμορ θεωρείται σπάνιο και πολύτιμο το Tin Pan Alley φιλοξενεί τον Σίλα Σεραφείμ ο οποίος προσφέρει εντυπωσιακές παραστάσεις γέλιου και εύθυμου προβληματισμούΚάθε Σάββατο (έως τις 27 Δεκεμβρίου) στις

2200 ο Σίλας στήνει ένα ενδιαφέρον πανηγύρι με επίκεντρο το εξαιρετικό μοναδικό laquoφυσικό φαινόμενοraquo που λέγεται laquoΝεοέλληναςraquo Μια γι-ορτή σε πρώτη ανάγνωση των 20 χρόνων πα-ρουσίας του στην stand-up comedy αλλά και μια προσπάθεια ανάλυσης και διερεύνησης του φαινομένου το οποίο μάλλον θα εξακολουθήσει να απασχολεί για πολύ καιρό την καλλιτεχνική

κοινότητα του είδους Για του λόγου το αληθές δείτε ένα απόσπασμα των προσπαθειών του στην ιστοσελίδαwwwyoutubecomwatchv=LgJERE7PTBY

Συντελεστές Σίλας Σεραφείμ

Λίλα Σταμπούλογλου (συμμετέχει μέχρι να γεννήσει)

Παραστάσεις Κάθε Σάββατο μέχρι τις 27 Δεκεμβρίου

(τουλάχιστον)

Ώρα έναρξης 2200 (ακριβώς)

Πληροφορίες Tin Pan Alley Τουρναβίτου 6 Πλατεία

Ασωμάτων Θησείο Τηλ 210-3210158

httpwwwtinpanalleygrindexphpsilasserafim

λεψε με νύχια και δόντια σε μια κοινωνία που δεν δέχεται εύκολα την αναπηρίαΏρες Παράστασης Σάββατο 1800 και 2100

Κυριακή 1830

Εισιτήρια Γενική Είσοδος 16euro Μειωμένα

12euro (φοιτητές συνταξιούχοι άνω των 65 ετών

πολύτεκνοι amp εκπαιδευτικοί) και 10euro(άνεργοι)

Ομαδικό εισιτήριο 8euro

Θέατρο Μεταξουργείο Ακαδήμου 14-16

Τηλ 210-5234382

(51)

(52)

ldquoΤο Θαύμα να Νοιώθεις ΈλληναςrdquoΤου SAM CHEKWASΕ κ δ ό σ ε ι ς S e a b u r n B o o k s

άνθρωπος μένει εκεί όπου είναι θαμμένο ένα μέρος της καρδιάς τουraquo έγραψε ο Αλέξαν-

δρος Δουμάς Ο Sam Chekwas το παιδί από την Νιγη-ρία με τα φωτεινά και ερευνητικά μάτια που ήρθε από την χώρα του να σπουδάσει στην Ελλά-δα ντυμένος στο πνεύμα και την καρδιά με την αγάπη για το αληθινό το υψηλό και το ωραίο δεν μάκρυνε ποτέ από δω Τα τραίνα της ζωής του ασταμάτητα έφευγαν και γύριζαν φεύγουν και γυρίζουν με τη σημαία του χρέους με την πραμάτεια της προσφοράς με τη σοδειά της αγά-πης Σrsquo ένα ταξίδι που κρατάει χρόνια τώρα διατηρώντας την ποιότητα του σεβασμού την ευ-χέρεια της κατανόησης και την ανάγκη της συμπόρευσης στα μονοπάτια της ουσίαςhelliplaquoΌσο αναπνέω θα προβάλλω την ελληνική γλώσσα και τα ελληνικά γράμματαraquo δήλωσε σε παρου-

σίαση του βιβλίου του ο Chekwas Και με περισσή περηφάνια ανέφερε laquoΕδώ γεννήθηκαν οι τέ-χνες η φιλοσοφία και οι επιστήμες Ο Μέγας Αλέξανδρος έλεγε πως ότι δεν γιορτάζεται πεθαίνει Αυτό συμβαίνει και με τον ελληνισμό και κυρίως την ελληνική γλώσσα Όλοι εσείς πρέπει να με-ταφέρετε τον ελληνισμό όπου μπορείτε με κάθε τρόποraquo Και όχι μόνο προτρέπει αλλά και ο ίδι-ος προσπαθεί για τη διάδοση του ελληνισμού μέσα από το βιβλιοπωλείο που έχει ανοίξει στην Αστόρια της Νέας Υόρκης Το βιβλιοπωλείο αποτελεί ένα από τα laquoαξιοθέαταraquo της αμερικανικής μεγαλούπολης με τους δεκάδες χιλιάδες Ελληνοαμερικάνους Βρίσκεται στον αριθμό 33-18 της οδού Μπρόντγουεϊ και μοιάζει με συνηθισμένο συνοικιακό βιβλιοπωλείο Όμως ανάμεσα στις αγγλικές εκδόσεις υπάρχουν ράφια που ξεχειλίζουν από ελληνικούς τίτλουςmiddot η προσπάθεια του Chekwas για την προώθηση του ελληνισμού

(53)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

τα τέλη του 1944 όταν πια εί-χαν αποχωρήσει από τη χώρα μας οι δυνάμεις κατοχής του Άξονα μέλη της ηγεσίας του τότε Βασιλικού Ναυτικού ζή-τησαν την ανεύρεση και τιμω-ρία των υπεύθυνων του τορπι-

λισμού της laquoΈλληςraquo Πράγματι είχε επισημανθεί στην Κάτω Ιταλία κάποιος Stefano Toselli μηχανι-κός ο οποίος είχε δηλώσει laquoιδιωτικώςraquo ότι ήταν σε θέση να κατονομάσει τους υπεύθυνους της ανόσιας πράξηςΟι ελληνικές Αρχές λοιπόν απαίτησαν την επίσημη καταγραφή της μαρτυρίας του και να κινηθεί η δια-δικασία παραπομπής των ενόχων σε δίκη Και τότεhellip laquoέσκασε η βόμβαraquo Με εντολή του Βρετανού στρα-τάρχη Harold Alexander ανώτατου διοικητή των συμμαχικών δυνάμεων της Μεσογείου κατηγορη-ματικώς απαγορεύτηκε η συνέχιση της έρευνας Το θέμα έπρεπε να μπει στο αρχείο ndash και αυτό έγινε ευ-θύς αμέσως Κατά συνέπεια όλα όσα λέγονται ακό-μα και σήμερα σχετικά με τον τορπιλισμό της laquoΈλ-ληςraquo παραμένουν ατεκμηρίωτα Ήταν πράγματι το ιταλικό υποβρύχιο laquoDelfino raquo που βύθισε το αγκυ-ροβολημένο στην Τήνο για τον εορτασμό του Δεκα-πενταύγουστου ελληνικό πολεμικό σκάφος Και αν ναι ποιος έδωσε τη σχετική εντολή Και τι έλεγε η εντολή αυτή

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Λ ό γ χ η

ldquoΟ Πόλεμος και ο ΚόσμοςrdquoΤα Γεγονότα του rsquo40 τα πριν και οι Συνέπειες

ρόκειται για ένα τρίτομο έργο στο οποίο ο Θεόδωρος Σπυρόπου-λος παρουσιάζει αναλυτικά με εξαντλητικές λεπτομέρειες τη σημα-ντική ανασκαφή της ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΟΣΑνάμεσα στην Πελλάνα και την Σπάρτη ιδρύθηκε μια Νησιωτική

Κοινοπολιτεία στη Λιμνοθάλασσα που συνδεόταν μέσω του Ευρώ-τα με τον Λακωνικό Κόλπο Σrsquo αυτό το νησιωτικό σύμπλεγμα υπήρ-χε η Λακεδαίμων από τις αρχές της τρίτης χιλιετίας πΧ μέχρι το 1750 πΧ οπότε καταστράφηκε από την Κοσμική Θεομηνία

Κατά τη Μυκηναϊκή περίοδο υπήρξε το Ανακτορικό κέντρο της Λακωνίας όπως πιστοποιείται από το Ανάκτορο το Κυκλώπειο Τείχος τους Βασιλικούς Θολωτούς Τάφους κα Επίσης φιλοξένησε το Ανάκτορο του Μενέλαου και της ΕλένηςΠολλές γεωφυσικές και γεωπολιτικές ιδιαιτερότητες μνημειακά ευρήματα και αρ-

χαιολογικά ευρήματα οδήγησαν τον συγγραφέα να ταυτίσει σημεία και μνημεία του Λακωνικού βαθυπέδου της Λακεδαίμονος με την Πλατωνική Ατλαντίδα και να ανα-ζητήσει επιβιώσεις της υλικής πολιτειακής και πολιτισμικής κληρονομιάς της στην ιστορική Δωρική ΣπάρτηΗ πλούσια εικονογράφηση βοηθά κάθε ενδιαφερόμενο για την ελληνική αρχαιολο-

γία να παρακολουθήσει αναλυτικά τη διεξαγωγή μιας ανασκαφής σrsquo ένα χώρο που παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον

Του ΘΕΟΔΩΡΟΥ Γ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Κ α δ ρ α μ ί τ σ α

ldquoΛακεδαίμωνrdquo

(54)

ανέναν μα κανέναν δεν μπορείς να κερδίσεις ούτε καν ένα αφελές μικρό παιδί εφόσον του αφαιρείς την ελευ-θερία τού να μην συμφωνήσει μαζί σου Αν στερήσεις την ελευθερία στον άλλον και βασιλιά να τον στέψεις δεν θα διαρκέσει η συμφωνία σας Σύντο-

μα θα αισθανθεί δυσφορία θα καταλάβει ότι παγιδεύτη-κε και βρέθηκε εκεί που δεν θέλει Τα χρυσά κλουβιά τα ανακάλυψαν τύποι σαν τη γυναίκα της πρώτης ιστορί-ας του βιβλίουmiddot όμως κλειδωμένο ένα πουλί μαραίνεται Ο Ελύτης γράφει πως γίνεται να φυλακίσεις ένα αηδόνι αλλά δεν μπορείς να φυλακίσεις τον κελαϊδισμό τουΥπάρχουν όμως προσωπικότητες τόσο ανασφαλείς εξαρτημένες και εξωφρενικά εγωιστικές ώστε κρατούν κλειδωμένο το αηδόνι τους έστω και άλαλο έστω και νεκρό Ξέρουν πολύ καλά άλλωστε την τέχνη να ταρι-χεύουνΌλοι μας έχουμε συναπαντηθεί με τέτοιους χαρακτή-

ρες Δεν είναι λίγοι και γνωρίζουν να πλέκουν ιστούς σαν την αράχνη Όσο πιο εξαρτημένοι είμαστε εμείς οι ίδιοι τόσο τσιμπάμε στους χειρισμούς τους Ο ελεύθε-ρος ο ανεξάρτητος άνθρωπος δεν τους ανέχεται γρή-γορα κάνει πέρα σύντομα κόβει μαζί τους τις διαπραγ-ματεύσεις Όμως πόσοι είμαστε εντελώς ανεξάρτητοι Όλοι έχουμε τις πληγές μας τα μειονεκτήματα μας τα παθήματα και τα πάθη μας Όλοι κουβαλάμε στο αίμα μας τους πειρασμούς της τρέλας Παρά ταύτα πάντα υπάρχει τρόπος να γιατρεύεσαι όταν όντως το αποφασί-ζεις διότι η υγεία είναι πιο επιθετική και δυναμική από την αρρώστια

ldquoΣιωπάς για να ακούγεσαιrdquo

Της ΜΑΡΩΣ ΒΑΜΒΟΥΝΑΚΗ Ε κ δ ό σ ε ι ς Ψ υ χ ο γ ι ό ς

(55)

STREETART

(56)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

( φωτογραφίες - Ανδρέας Τσάκαλης )

ΟΌ π ο ι ο ς θ έ λ ε ι να θαυμάσει έργα Τέχνης από καλλιτέχνες με μεράκι και πάθος δεν χρειάζεται να πηγαίνει μόνο σε εκθεσιακούς χώρους Ένας τοίχος παλιός μια λεπτομέ-ρεια στην πόρτα κάγκελα ή και σημεία του δρόμου είναι ικανά να εμπνεύσουν Μπο-ρούν να δώσουν βάση στον λαϊκό καλλιτέχνη να δημιουργήσει και να μεταμορφώσει Όταν ένας άνθρωπος θέλει να εκφραστεί μέσα από την τέχνη θα βρει laquoτελάραraquo γύρω του Θα βρει τρόπο να στείλει το μήνυμά του Θα επικοινωνήσει με τον θεατή θα τον κάνει να σκεφτεί να χαμογελάσει να λυπηθεί Θα του δημιουργήσει έντονα συναισθήματα χρησι-μοποιώντας απλά φτηνά χρώματα και το ταλέντο τουΗ τέχνη λοιπόν που μπορείς ελεύθερα να δεις και να θαυμάσεις στους πιο απίθανους χώρους ίσως και στην ίδια τη γειτονιά σου χωρίς εισιτήρια και προσκλήσεις λέγεται street art

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

(57)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

STREET ART

(58)

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

Δώρα Η Αλεξάνδρα όμορφη κι αριστο-κρατική από καλή και πλούσια οικο-γένεια φαντάστηκε πως στο πρόσωπο του αρρενωπού Νιόνιου θα έβρισκε την αδελφή ψυχή το άλλο μισό της για να ζήσει μαζί του τη ζωή που ονει-ρευόταν Όμως ο ωραίος της σύζυγος ndashθα διαπίστωνε γρήγοραndash καταδυνα-στευόταν από την Αργίνη μάνα σκλη-ρή και πεθερά ακόμη σκληρότερηhellip Ποτέ ο γιός δεν μπόρεσε να απαλλαγεί από την αρπάγη αυτής της μάνας κι έτσι η Αλεξάνδρα έμαθε να ζει στο πε-ριθώριο της ζωής των τριών τους κά-νοντας υπομονή για χάρη του παιδιού της και γιατί στο βάθος η ελπίδα την έκανε να πιστεύει ότι ίσως μια ημέρα όλα αλλάξουνhellip Η ελπίδα το μόνο όπλο του απελπισμένουhellipΤον απολογισμό αυτής της ζωής

εγκλωβισμένης στη ερημιά του έρω-τα μιας ζωής πολιτικών αγώνων για ένα καλύτερο αύριο διηγείται η Αλε-ξάνδρα γιαγιά πια στη μικρή εγγονή που έχει τrsquo όνομά τηςhellip

ldquoΜια Κυρ ιακή με την Αλεξάνδραrdquoεκδ Ωκεανός

(Η Δώρα Νικολαΐδου γεννήθηκε στην Αθήνα Πήρε πανεπιστημιακό τίτλο σπουδών από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων με ειδίκευση στην Ψυχολογία Σήμερα είναι τελειόφοιτος του Ελληνικού Ινστιτούτου Νευροφυτοθεραπείας και Ανάλυσης του Χαρακτήρα (ΕΙΝΑ) και ασκεί επαγγελματικά τη Συμβουλευτική ως Σύμβουλος Ψυχικής ΥγείαςΕιδικεύεται και παρέχει Συμβουλευτική Ψυχολογική Υποστήριξη σε Γυναικεία Θέματα Έχει μετεκπαιδευτεί στις πλέον σύγχρονες τεχνικές θεραπείας του Μετατραυματικού Στρες (Brain Spotting και CMR)Το laquoΜια Κυριακή με την Αλεξάνδραraquo είναι το πρώτο μυθιστόρημά της)

Νικολαίδου

μέρες

(13)

άθε χρόνο όλο και

λιγότερο ηλιακό φως φθάνει στην

επιφάνεια της Γης Κανένας δεν

μπορεί να εξηγήσει γιατί συμβαίνει

αυτό^ τι προκαλεί δηλαδή τη μείωση

του φωτός ή τι επιδράσεις θα έχει

στο μέλλον Επιπλέον ελάχιστοι

επιστήμονες γνωρίζουν ότι υφίσταται

αυτό το φαινόμενο και δεν υπάρχουν

πολλές σχετικές μελέτες

ο φαινόμενο της μείωσης του φωτός εντοπί-στηκε για πρώτη φορά το 1985 Εκείνη τη χρο-νιά Ατσούμου Οχμούρα από το Ομοσπονδιακό Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Σουηδίας πραγματο-ποιούσε μια μελέτη για το κλίμα και την ατμο-σφαιρική θερμότητα Στα πλαίσια της εργασίας

του βρισκόταν και η σύγκριση μετρήσεων ηλιοφάνει-ας οι οποίες είχαν καταγραφεί από διάφορα ευρωπαϊκά ινστιτούτα από τη δεκαετία του 1960

(13)

μέρες

Τότε ο Οχμούρα διαπίστωσε προς μεγάλη έκπληξή του ότι υπήρ-χαν μεγάλες αποκλίσεις ανάμεσα στις μετρήσεις των τριών προη-γούμενων δεκαετιών Μέσα σε 30 χρόνια η ποσότητα του ηλιακού φωτός που έφθανε στη Γη είχε μειωθεί κατά 10 τοις εκατό Με άλλα λόγια οι μέρες είχαν αρχίσει να γίνονται σκοτεινότερες από αυτές του παρελθόντοςΤα αποτελέσματα της έρευνάς του δημοσιεύθηκαν το 1989 αλλά η

επιστημονική κοινότητα αγνόησε τις διαπιστώσεις του Οχμούρα θε-

(14)

(15)

το 1958 έως το 1992 Σύμφωνα με τη μελέτη τους το ηλιακό φως που έφθανε στην επιφά-νεια του πλανήτη μας μειωνόταν κάθε χρόνο κατά 023 έως 032 τοις εκατό Παρόλο που η μείωση αυτή δεν είναι ορατή στο μάτι μπορεί να επηρεάσει σημαντικά τα διάφορα οικοσυ-στήματα της Γης εφόσον έχει άμεση επίδραση στον ρυθμό φωτοσύνθεσης των φυτώνΤον τελευταία χρόνια λοιπόν μετά και

από τη μελέτη των δύο Ισραηλινών όλο και περισσότεροι επιστήμονες έχουν αρχίσει να ασχολούνται με το θέμα Έχουν πειστεί πλέ-ον ότι οι διαφορές στη ηλιοφάνεια είναι σημα-ντικά μεγάλες ώστε να οφείλονται σε ανεπαρ-κείς μεθόδους μέτρησηςΑν και αρκετές έρευνες βρίσκονται σε εξέλι-

ξη οι εκτιμήσεις των επιστημόνων είναι ότι το φαινόμενο δεν οφείλεται σε κάποια μείω-ση της ακτινοβολίας του Ήλιου Η εξήγηση όπως πιστεύουν πρέπει να βρίσκεται στην ατμόσφαιρα του πλανήτη μας Φαίνεται ότι η ατμόσφαιρα φιλτράρει μέρος της ηλιακής ακτινοβολίας που βρίσκεται στην περιοχή του ορατού φωτός και του υπέρυθρου ενώ δεν επηρεάζονται οι υπεριώδεις ακτινοβολίες Η ατμοσφαιρική μόλυνση είναι ένας από τους παράγοντες αν και μάλλον όχι ο βασικός που συμβάλει στο φαινόμενο Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι σύντομα

θα προσδιορίσουν τα βασικά αίτια του φαινο-μένου ώστε να αποτρέψουν τις όποιες διατα-ραχές στα οικοσυστήματα του πλανήτη μας Το ενθαρρυντικό πάντως είναι ότι χάρη στα μέτρα κατά της ατμοσφαιρικής ρύπανσης τα οποία έχουν αρχίσει να λαμβάνονται από διά-φορα κράτη τις δύο τελευταίες δεκαετίες πα-ρουσιάζεται στασιμότητα ή ακόμη και αντι-στροφή του φαινομένου όπως τουλάχιστον δείχνει μια σχετική έρευνα που έγινε για τη Γερμανία

ωρώντας ότι η διαφορά αυτή οφειλόταν στις ανεπαρκείς μεθόδους μέτρησης του παρελθό-ντος Την ίδια τύχη είχαν και οι έρευνες άλ-λων επιστημόνων σχετικά με τη μείωση της ηλιοφάνειας στην Ανταρκτική την Αρκτική και την Ιαπωνία οι οποίες παρουσιάστηκαν στη δεκαετία του 1990Τα πράγματα ωστόσο άλλαξαν το 2001

όταν οι Τζέραλντ Στάνχιλ και Σαμπτάι Κοέν από το Κέντρο Ηφαιστειολογίας του Ισραήλ συνέκριναν μετρήσεις της ηλιοφάνειας από

(15)

(ldquoΤο παιδί και το ζωγραφισμένο λιοντάριrdquo είναι ο κατεξοχήν ειρωνικός μύθος που δείχνει πώς ο άνθρωπος δίχως να το καταλαβαίνει γίνεται θύμα των ίδιων των ενεργειών του)

Θήβακαι η ΣαμαρκάνδηΗ

Εικονογραφηση Λιάνα Ιωαννίδου

(16)

(17)

ή ο ι μηχανές τ ο υ π ε π ρ ω μ έ ν ο υ

ια φορά και έναν καιρό ήταν κάποιος γέρος που είχε έναν γιο μονάκριβο Αυτός ο νεαρός ήταν πολύ θαρραλέος και του άρεσε να πηγαίνει κυνήγι

Μια νύχτα ωστόσο ο γέρο-πατέρας του είδε στον ύπνο του ότι τον γιόκα του τον εξολόθρευσε λιοντάρι Τρόμα-ξε μην τυχόν αληθέψει το φρικτό όνειρο και πρόστα-ξε να χτίσουν ένα δωμάτιο υπερυψωμένο πάνω από το έδαφος Εκεί μέσα έκλεισε τον γιο του και έβαλε ολό-γυρα ανθρώπους να τον φυλάνε Γύρω-γύρω στους τοί-χους αυτής της φυλακής είχαν ζωγραφιστεί κάθε λογής ζώα για να τα βλέπει ο έγκλειστος νεαρός και να ευφραί-νεται Ανάμεσά τους υπήρχε και η εικόνα ενός λιονταρι-ού Το αγόρι εντούτοις όσο περισσότερο κοίταζε τούτες τις τοιχογραφίες τόσο μεγάλωνε η στενοχώρια του

Με τα πολλά σταμάτησε κάποια φορά μπροστά στη ζω-γραφιά του λιονταριού και της έκανε τα παράπονά του laquoΚαταραμένο τέρας εξαιτίας σου τα παθαίνω αυτά Επει-δή σε είδε ο πατέρας μου σε εκείνο το ψευτο-όνειρο πρέπει τώρα εγώ να μένω κλειδωμένος εδώ μέσα σαν κοκόνα στον γυναικωνίτη Μωρέ θα δεις τι θα σου κάνωraquo

( του Ιωάννη Κωνσταντάκου )

(17)

Και ευθύς βάλθηκε να βαράει με το χέρι του τον τοίχο για να βγάλει τα μάτια του λιονταρι-ού Έτσι όμως μπήχτηκε ένα ξυλόκαρφο στο δάχτυλό του κάτω από το νύχι Κατόπιν η πλη-γή αυτή κακοφόρμισε ο αδένας πρήστηκε και στο τέλος ισχυρός πυρετός έπιασε το παιδί και το έστειλε στον άλλο κόσμο

Με αυτόν τον τρόπο το λιοντάρι έστω και απλώς ζωγραφισμένο στάθηκε μοιραίο για τον νεαρό μας και τα τεχνάσματα του γέρο-πατέρα δεν ωφέλησαν σε τίποτε

Το παραπάνω παραμύθι σώζεται σε μερικά χειρόγραφα με συλλογές αρχαίων αισώπειων μύθων Η γραπτή αποτύπωσή του χρονολογεί-ται γύρω στον 2ο αιώνα μΧ Στην προφορική παράδοση τού αρχαίου κόσμου θα κυκλοφο-ρούσε ασφαλώς από νωρίτερα

Η πλοκή του αναπαράγει ένα σχήμα πολύ δι-αδεδομένο σε παλαιούς μύθους και θρύλους Ο ήρωας δέχεται προφητεία για κάτι πολύ δυσά-ρεστο που είναι πεπρωμένο να συμβεί Αμέ-σως φροντίζει να πάρει μέτρα ώστε να αποφύ-γει την εκπλήρωση της πρόρρησης Εντούτοις ακριβώς οι ενέργειες που κάνει για να αποτρέ-ψει το μοιραίο γεγονός θέτουν σε κίνηση τον

(18)

(19)

μηχανισμό που οδηγεί αμείλικτα στην πραγμα-τοποίησή του Πρόκειται για τον κατεξοχήν ει-ρωνικό μύθο που δείχνει πώς ο άνθρωπος δί-χως να το καταλαβαίνει γίνεται θύμα των ίδιων των ενεργειών του

Το αρχετυπικό παράδειγμα αυτής της μυ-θοπλαστικής κατασκευής είναι η ιστορία του Οιδίποδα Τούτος πηγαίνει στο μαντείο των Δελφών και μαθαίνει από τον χρησμό ότι θα σκοτώσει τον πατέρα του και θα παντρευτεί τη μητέρα του Θαρρώντας ότι γονείς του είναι το βασιλικό ζεύγος της Κορίνθου που τον περι-μάζεψε και τον ανάθρεψε από βρέφος ο νεαρός Οιδίπους αποφασίζει να μην ξαναγυρίσει στην πόλη όπου μεγάλωσε Αντί γιrsquo αυτό ακολουθεί άλλον δρόμο προς την κατεύθυνση της Θήβας - της κρυφής και άγνωστης στον ίδιο γενέτειράς του Όμως ακριβώς πάνω σε εκείνον τον δρό-μο συναντάει τον αληθινό πατέρα του τον Λάιο και τον φονεύει σε συμπλοκή Στο τέλος ο δρό-μος του τον φέρνει στη Θήβα όπου παντρεύε-ται τη χήρα βασίλισσα Ιοκάστη τη φυσική μη-τέρα του Οι ίδιες οι προφυλάξεις που παίρνει ο ήρωας ενάντια στον τρομερό χρησμό τον οδη-γούν άθελά του να υλοποιήσει κατά γράμμα το

περιεχόμενο της πρόρρησης Ο Γάλλος ποιητής Ζαν Κοκτώ που συνέθεσε μία από τις πιο συ-ναρπαστικές σύγχρονες διασκευές του οιδιπό-δειου μύθου ονόμασε αυτή τη διαδικασία laquoμη-χανή της Κόλασηςraquo

Δεν ήταν αποκλειστικό κτήμα των Ελλήνων το μυθικό τούτο σχήμα Απεναντίας απαντά από παλιά στην Ανατολή

Μια αρχαία αιγυπτιακή νουβέλα που σώ-ζεται ημιτελής σε πάπυρο του 13ου αιώνα πΧ και τιτλοφορείται συνήθως Ο καταδικασμένος πρίγκιπας αρχίζει με παρόμοιο δυσοίωνο τρό-πο Ο Αιγύπτιος φαραώ δέχεται προφητεία πως ο νεογέννητος γιος του είναι μοιραίο να βρει τον θάνατο είτε από κροκόδειλο είτε από φίδι είτε από σκύλο Γιrsquo αυτό ο μονάρχης χτίζει ασφαλές σπίτι στη μέση της ερήμου και εκεί μέσα κλεί-νει τον γιο του μαζί με υπηρετικό προσωπικό ώστε να τον φυλάξει από τον κίνδυνο (ας θυ-μηθούμε τον δειλό γέροντα της αισώπειας διή-γησης) Ο έγκλειστος νεαρός φυσικά δυσανα-σχετεί και τελικά ξεφεύγει ταξιδεύει στη Συρία και κερδίζει τη βασιλοπούλα της για γυναίκα του Τούτη αναλαμβάνει στη συνέχεια τον ρόλο του φύλακα φρουρεί τον άντρα της με μεγάλη

(Οι ίδιες οι προφυλάξεις που παίρνει ο ήρωας ενάντια στον τρομερό χρησμό τον οδηγούν άθελά του να υλοποιήσει κατά γράμμα το περιεχόμενο της πρόρρησης)

(19)

(20)

προσοχή και δεν τον αφήνει να ξεμυτίσει έξω μοναχός του Όμως τα θηρία της μοίρας πα-ραμονεύουν τον πρίγκιπα Παρά τρίχα γλυ-τώνει από το δάγκωμα του φιδιού χάρη στην επαγρύπνηση της συζύγου του Κατόπιν το σκυλί τον παίρνει στο κυνήγι και ο κροκό-δειλος καραδοκεί μέσα στη λίμνη Δυστυχώς το τέλος του κειμένου έχει χαθεί και η έκβα-ση μένει ανεπιβεβαίωτη Δεν ξέρουμε αν ο νε-αρός ήρωας εντέλει φονευόταν ή γλύτωνε το πεπρωμένο του

Αργότερα το ίδιο αφηγηματικό πρότυ-πο βρήκε την κλασική ανατολίτικη έκφρα-σή του στην περίφημη παραβολή για τον βεζί-ρη και τον θάνατο Το παλαιότερο πρόπλασμα αυτής της διήγησης το διαβάζουμε στο εβραϊ-κό Ταλμούδ το πελώριο συμπίλημα από διδα-σκαλίες των ραβίνων της ρωμαϊκής εποχής που συγκροτήθηκε γύρω στο 400 με 500 μΧ

Κατόπιν η ιστορία έγινε εξαιρετικά δημο-φιλής στην περσική παράδοση εμπνέοντας μυστικιστές ποιητές όπως τον Ρουμί και τον Φαρίντ ουντ-Ντιν Αττάρ Κυκλοφορεί ακόμη και σήμερα ως διδακτικός μύθος στις παρα-δόσεις των Σούφι Οι ήρωες ποικίλλουν από τη μία παραλλαγή στην άλλη

(21)

(Το ειρωνικό και τραγικό συνάμα σε τέτοιους μύθους είναι ότι ο ήρωας χαντακώνεται από τις ίδιες τις πράξεις του Οι αποφάσεις που παίρνει θαρρώντας πως θα του βγουν σε καλό φέρνουν την καταστροφή του)

Κατά την πιο διάσημη εκδοχή ο χαλίφης της Βαγδά-της αντίκρισε μια μέρα τον πιστό βεζίρη του να μπαίνει τρο-μαγμένος και κατάχλωμος στην αίθουσα του θρόνου laquoΣώσε με αφέντηraquo εκλιπαρούσε ο αξιωματούχος και ευθύς εξήγη-σε στον ηγεμόνα την αιτία της ταραχής του laquoΚαθώς ερχό-μουν σήμερα το πρωί στην υπηρεσία μου στο παλάτι είδα τον Θάνατο να τριγυρίζει μέσα στην πόλη Μόλις με πήρε το μάτι του αμάν - μου έριξε ευθύς ένα βλέμμα τόσο άγριο και φονι-κό Προφανώς έχει έρθει για να με πάρει Σε ικετεύω ηγεμόνα μου άφησέ με να φύγω τώρα αμέσως με ένα από τα πιο γοργά άλογα των βασιλικών στάβλων σου Αν καλπάσω με όλη μου τη δύναμη μπορεί απόψε κιόλας να βρεθώ ασφαλής πέρα μα-κριά στη Σαμαρκάνδηraquo

Ο χαλίφης εκτιμούσε τον βεζίρη του και μετά χαράς του έδωσε την άδεια Λίγα λεπτά αργότερα ο άνθρωπός μας κάλ-παζε έξω από τις βορειοανατολικές πύλες της πόλης Όμως ο χαλίφης δεν ησύχασε Καταπώς το συνήθιζε μεταμφιέ-στηκε σε κοινό υπήκοο και βγήκε στην αγορά για να διαπι-στώσει ιδίοις όμμασι αν κυκλοφορούσε τωόντι ο Θάνατος στην πρωτεύουσά του Και πράγματι τον είδε ο φονικός άγ-γελος τριγυρνούσε στο παζάρι ψηλός και τυλιγμένος στα μαύρα αγγίζοντας πού και πού κάποιον γέροντα στον ώμο ή παραμερίζοντας για να μην πέσουν πάνω του τα παιδιά που έπαιζαν κυνηγητό Ο χαλίφης τον πλησίασε Ο Θάνα-τος αναγνώρισε αμέσως τον ηγεμόνα και τον χαιρέτισε με βαθειά σεβαστική υπόκλιση Τότε ο χαλίφης πήρε το θάρ

(22)

ρος να τον ανακρίνει laquoΟ βεζίρης μου είναι καλός και χρήσιμος άνθρωπος Οι υπηρεσίες του μου εί-ναι πολύτιμες Γιατί βάλθηκες να τον τρομοκρα-τήσεις σήμερα Γιατί τον αγριοκοίταξεςraquo Ιδού τι αποκρίθηκε ο Θάνατος laquoΒασιλιά μου τον κοί-ταξα όντως αλλά όχι άγρια Η ματιά μου ήταν απλώς βλέμμα έκπληξης Απόρησα που τον αντί-κρισα εδώ στη Βαγδάτη Βλέπεις είναι γραμμέ-νο ότι πρέπει να τον πάρω απόψε - όχι όμως εδώ αλλά πέρα μακριά στη Σαμαρκάνδηraquo

Το ειρωνικό και τραγικό συνάμα σε τέ-τοιους μύθους είναι ότι ο ήρωας χαντακώνεται από τις ίδιες τις πράξεις του Οι αποφάσεις που παίρνει και οι ενέργειες που κάνει θαρρώντας πως θα του βγουν σε καλό φέρνουν ανελέητα την καταστροφή του Μοναχός του ανεπίγνω-στα με τις επιλογές και τους τάχα έξυπνους υπολογισμούς του υφαίνει τα βρόχια όπου θα πιαστεί

Το πεπρωμένο προδιαγράφει απλώς μια δυσοί-ωνη εξέλιξη αυτήν όμως την υλοποιεί τελικά ο ίδιος ο άνθρωπος με τις πρωτοβουλίες και τα σφάλματά του Η ελεύθερη βούλησή του συνερ-γάζεται με τη μοίρα για να εκπληρώσουν και οι δύο μαζί το δύστυχο αποτέλεσμα Θυμόμαστε τα λόγια του Σεφέρη στο ποίημά του για τον Ευ-

ριπίδη τον τραγικότατο των δραματουργών laquoΕίδε τις φλέβες των ανθρώπων σαν ένα δίχτυ των θεών όπου μας πιάνουν σαν τrsquo αγρίμιαraquo Το δίχτυ όπου οι άνθρωποι παγιδεύονται από τους θεούς είναι το ίδιο το πλέγμα από τις φλέβες μας - δηλαδή η ιδιοσυγκρασία και η φύση μας ο χαρακτήρας μας που καθορίζει την πορεία της ζωής μας

Τι μπορούν να σημαίνουν τέτοιες ιστο-ρίες για εμάς σήμερα Υποδηλώνουν άραγε πως η μοίρα μας είναι προδιαγεγραμμένη και αναπότρεπτη Πως ότι και να κάνουμε δεν ωφελεί και το μόνο που μας μένει είναι να κα-θίσουμε και να περιμένουμε μοιρολατρικά τις εξελίξεις με σταυρωμένα τα χέρια Όχι απαραί-τητα Ο μύθος μπορεί να διαβαστεί αλλιώς σε βαθύτερο επίπεδο αυτοσυνειδησίας Οι αρχαίοι αφηγητές ίσως προσπαθούν να επιστήσουν την προσοχή μας στην ίδια την προσπάθειά μας να αποφύγουμε πάση θυσία εκείνο που μας φοβί-ζει Ο σύγχρονος πολιτισμός μας έχει καταντή-σει η κατεξοχήν κουλτούρα της φυγής Διαρ-κώς τρέχουμε να ξεφύγουμε από τα δυσάρεστα καθέκαστα της ζωής που μας τρομάζουν Τους γυρίζουμε την πλάτη και με μεγάλες δρασκελι-ές πηδούμε και καλπάζουμε μακριά τους αντί

(23)

να στραφούμε και να τα αντιμετωπίσουμε όταν έλθει η κρί-σιμη ώρα Πασχίζουμε να δραπετεύσουμε από τον χρόνο με τονωτικές ενέσεις ουσιών και πλαστικές εγχειρήσεις Κά-νουμε μαραθώνιο αγώνα δρόμου ώστε να ξεπεράσουμε την ανασφάλεια για το αύριο συσσωρεύοντας καταθέσεις και ομόλογα στις τράπεζες Πάνω από όλα τιναζόμαστε μακριά για να διαφύγουμε από την ανία και το αίσθημα του κενού Οι νεότεροι θαρρούν πως το καταφέρνουν με το να λικνί-ζονται μέσα σε μισοσκότεινα κέντρα υπό τους ήχους εκκω-φαντικής μουσικής Οι κάπως μεγαλύτεροι διαλέγουν ορ-γανωμένες διακοπές μαθήματα γιόγκα ή προσήλωση στα ευαγγέλια του λάιφ-στάιλ

Καμία από αυτές τις δραστηριότητες δεν είναι αναγκα-στικά κακή ή κατακριτέα καθrsquo εαυτήν Πλην όμως δεν εξυ-πηρετούν ιδιαίτερα ως μέσα φυγής διότι εκείνο που φο-βόμαστε εξακολουθεί να μας παραμονεύει στην επόμενη γωνία Τούτο είναι ενδεχομένως το νόημα των παλαιών μύθων δεν ωφελεί να τρέχουμε για να ξεφύγουμε από τον φόβο Καλύτερα να ζούμε τις μέρες μας με κανονικό βημα-τισμό με ησυχία ψυχής και με πληρότητα χωρίς το λαχά-νιασμα της διαρκούς απεγνωσμένης απόδρασης Και όταν μας πλησιάσει το δυσοίωνο τότε να έχουμε το κουράγιο να το αντιμετωπίσουμε κατά πρόσωπο δίχως να αποστρέφου-με το βλέμμα ή να το βάζουμε στα πόδια Αυτό είναι μήνυμα πολύτιμο για όλους τους οδοιπόρους που παίρνουν κάποτε τον δρόμο είτε για τη Θήβα είτε για τη Σαμαρκάνδη

(Οι αρχαίοι αφηγητές ίσως προσπαθούν να επιστήσουν την προσοχή μας στην ίδια την προσπάθειά μας να αποφύγουμε πάση θυσία εκείνο που μας φοβίζει)

Ντούσανέ ν α π α ι δ ί θ α ύ μ α α π ό τ η ν Σ ε ρ β ί α

δώδεκαετών

Κρτόλιτσε

(24)

( π α ρ ο υ σ ί α σ η )

Ένα εντεκάχρονο αγόρι από τη Σερ-βία έχει την ικανότητα να ζωγραφίζει με έναν απλό μαρκαδόρο θέματα από το ζω-ικό και φυτικό βασίλειο με μια απίστευ-τη δεξιοτεχνία

Τα σχέδιά του αποτυπώνουν εικόνες άγριας ζωής Εικόνες σύγχρονες ή εικόνες που υπήρχαν πριν εκα-τομμύρια χρόνια Τα σχέδια του Σέρβου Ντούσαν Κρτόλιτσε ως επί το πλείστον με στυλό και μολύβι είναι εντυπωσιακά πολύ ζωντανά και θεωρείται ένα πολλά υποσχόμενο παιδί-θαύμα Αν και μόλις 12 χρο-νών έχει στο ενεργητικό του τρεις ατομικές εκθέσεις των έργων του σε εθνικό επίπεδο και μάλιστα οι δύο πρώτες ήταν πριν τα οκτώ χρόνια του

(25)

( π α ρ ο υ σ ί α σ η )

( επιμέλεια - Νικόλας Σεγκούντος )

(26)

Η καριέρα του ξεκίνησε από μόλις δύο ετών Οι γονείς του δεν έδωσαν σημασία στο πρώτο σχέδιό του κάτι που έμοιαζε απροσδιόριστα με φάλαινα Όσο περνούσε όμως ο καιρός και αυξανόταν ο όγκος του χαρτιού που κατανάλωνε για ζωγραφική ο μι-κρός Ντούσαν οι γονείς του άρχισαν να παρατηρούν ότι το παιδί τους είχε ταλέντο Ζήτησαν λοιπόν τη γνώμη ενός παιδοψυχολόγου Ο ειδικός εντυπωσιά-στηκε από το μικρό αγόρι ndashπαχουλό με γλυκό πρό-σωπο που μιλούσε με ασυνήθιστα ελκυστικό τρόπο Το εντυπωσιακότερο όμως ήταν ότι παρουσίαζε ένα υψηλό επίπεδο συναισθηματικής νοημοσύνης Οι γνώσεις του Ντούσαν για τον κόσμο των ζώων

είναι εκπληκτικές Όταν οι γονείς του αγόρασαν την πληρέστερη σύγχρονη εγκυκλοπαίδεια ζώων χρειάστηκε λιγότερο από τρεις εβδομάδες για να την αποτυπώσει στο μυαλό του λέξη προς λέξη Γνωρί-ζει όλες τις γεωλογικές εποχές του πλανήτη μας και τα ζώα που περιπλανιούνταν σε αυτόν στη διάρκειά τους Απαγγέλει με άνεση τα 65 είδη μαρσιποφόρων που υπάρχουν σήμερα Και όταν μεγαλώσει φιλοδο-ξεί να ασχοληθεί με την επιστήμη της ζωολογίας και να γράψει ένα βιβλίο για τα ζώαΜικρότερος όπως αναφέρει ο πατέρας του Ντού-

σαν ήταν πολύ δραστήριος και laquoαπορροφούσεraquo σε μικρό χρονικό διάστημα μεγάλο όγκο πληροφορι-ών Γοητεύτηκε από τη φύση και τα ζώα και σύντο-μα πέρασε από τις πρωτόλειες παιδικές αποτυπώσεις σε πιο συγκεκριμένα και εκπληκτικά σχέδια Και όλη αυτή τη διαδικασία την αντιμετωπίζει ως μια πρόκλη-ση ένα παιχνίδι της δημιουργικής έκφρασής του Όταν ήταν οκτώ ετών ένας δάσκαλος του έθεσε σκό

(27)

(28)

(29)

πιμα μια δύσκολη πρόκληση τριών λέξεων laquoιπ-πότης διάβολος κόσμοςraquo Ο μικρός την έφερε σε πέρας με εκπληκτικό τρόπο και αργότερα δήλωσε laquoθέλω να είμαι ζωγράφος θέλω να εί-μαι παιδίraquoΠολύς κόσμος έχει γνωρίσει το ταλέντο και το

έργο του Ντούσαν μέσα από την ιστοσελίδα του Έχει περισσότερους από 5000 laquoφίλουςraquo και 7000 laquoακόλουθουςraquo στο Facebook Φορείς από διάφορες χώρες του κόσμου ndashΗΠΑ Αυστραλία Ινδίαndash τον έχουν προσκαλέσει για να παρουσιά-σει τις δημιουργίες του Όμως για την ηλικία του είναι περισσότερο σημαντικό το κοντινό περιβάλλον του Χαρακτηριστικό είναι το πε-ριστατικό που αναφέρει ο πατέρας του Κάποια μέρα οι γονείς του ανησύχησαν καθώς είχε αρ-γήσει υπερβολικά να επιστρέψει από το σχο-λείο του Βγήκαν λοιπόν να τον αναζητήσουν Τον βρήκαν στην αυλή του σχολείου περιτρι-γυρισμένο από μια ομάδα συμμαθητών του Ο Ντούσαν ήταν απορροφημένος με το να φτιά-χνει laquoτατουάζraquo με μαρκαδόρο στα χέρια των άλ-λων παιδιών laquoαποτυπώνονταςraquo τα αγαπημέ-να ζώα τους Και η εκτίμηση των συμμαθητών του προς το έργο του νεαρού καλλιτέχνη φάνη-κε από το ότι αρνούνταν να πλύνουν τα χέρια τους για μεγάλο χρονικό διάστημα επειδή δεν ήθελαν να σβηστεί το laquoτατουάζraquo

Μπορείτε να βρείτε περισσότερα στοιχεία και τις

δημιουργίες του μικρού Ντούσαν στη σελίδα του στο

facebook

httpswwwfacebookcomprofilephpid=100008204652414ampfref=ts

Ιερή

Μια παράδοση χαμένη στις δέλτους τουχρόνου

(30)

(31)

μέλισσα -ένα από το τρία δώρα των

θεών σύμφωνα με εσωτερικές παραδόσεις- ο

άνθρωπος και ο πολιτισμός του φαίνεται να

έχουν μια ιδιαίτερη αόρατη σύνδεση Κοιτά-

ζοντας προς το παρελθόν προς την αυγή του

πολιτισμού διαπιστώνουμε σεβασμό προς τη

μέλισσα σε όλες τις εποχές και από όλους τους

πολιτισμούς Έτσι αρχίζουμε να αντιλαμβα-

νόμαστε ότι αυτό το μικροσκοπικό πλάσμα

αντιπροσωπεύει κάτι σημαντικό τη σπουδαι-

ότερη ίσως laquoχαμένη παράδοσηraquo στην ιστο-

ρία των ανθρώπων

Εγκλωβισμένες μέσα σε κεχριμπάρι έχουν βρεθεί μέλισσες η ηλικία των οποίων ξεπερνάει τα 100 εκατομμύρια χρόνια ndash παγωμένες στον χρόνο σαν να έχουν μείνει αθάνατες μέσα στο ίδιο τους το μέλι Οι αρχαίοι Έλληνες το ονόμαζαν ήλε-κτρον που συνδέεται με τον αρχαίο ηλιακό θεό Ελέκτορ ο οποίος είναι γνωστός ως ο laquoαφυπνιστήςraquo Αυτός ο προσδιορι-σμός αποδίδεται και στο μέλι ndash που θυμίζει κεχριμπάρι ndash μία αναζωογονητική ουσία που τιμόταν την αρχαία εποχή Και αυτή η σύνδεση είχε ως αποτέλεσμα να επιτείνει τον υψηλό σεβασμό που απολάμβανε η μέλισσα στους αρχαίους λαούς

(Ιερογλυφικό που απεικονίζει τη μέλισσα)

του Άντριου Γκόουγκ

( προσαρμογή επιμέλεια κειμένου - Νίκος Κατσινόπουλος )

Ιερή

(32)

Π ρ ο ϊ σ τ ο ρ ι κ έ ς ε μ μ ο ν έ ςΗ προϊστορία είναι γεμάτη από στοι-

χεία που υποδηλώνουν την εμμονή των ανθρώπων με τις μέλισσες Στην επονο-μαζόμενη laquoΣπηλιά της Αράχνηςraquo κοντά στην Βαλένθια της Ισπανίας μια σπηλαι-ογραφία 15000 ετών απεικονίζει μια αν-θρώπινη φιγούρα που αποφασιστικά δι-ακινδυνεύει τη ζωή της προκειμένου να συλλέξει το μέλι από την κηρήθρα ενός μελισσιού που βρίσκεται σε έναν επικίν-δυνο απότομο βράχο Και φυσικά είναι η μέλισσα που οδηγεί τους αρχαίους σαμά-νους στα παραισθησιογόνα φυτά η δρά-ση των οποίων μεταφέρει τη συνείδησή τους στον πνευματικό κόσμο των θεώνΠρόσφατες έρευνες έχουν αποκαλύψει

προς έκπληξη πολλών ότι ένας ήχος που θυμίζει βούισμα μέλισσας παρατηρείται κατά τη στιγμή της αλλαγής επιπέδου της ανθρώπινης συνείδησης Το φαινό-μενο αυτό έχει αναφερθεί ότι συμβαίνει και σε άτομα που έχουν υποστεί την λε-γόμενη laquoαπαγωγή από εξωγήινουςraquo που βλέπουν οπτασίας ή έχουν επιθανάτιες εμπειρίες Μήπως γνώριζαν αυτό το φαι-νόμενο οι αρχαίοι και πίστευαν ότι είναι ένα στοιχείο που προσδίδει κάποια ιδιαι-τερότητα στη μέλισσαΣτην Ανατολία έχει βρεθεί ένα άγαλμα

10000 ετών το οποίο απεικονίζει τη Μη-τέρα Θεά να φοράει στο κεφάλι μια κίτρι-

(Η αιγυπτιακή μυθολογία περιέχει αναρίθμητες αναφορές στις μέλισσες συμπεριλαμβανομένης και της πεποίθησης ότι οι μέλισσες δημιουργούνταν από τα δάκρυα του πιο σημαντικού θεού τους του Ρα)

νη ndash πορτοκαλί τιάρα σαν κυψέλη ndash ένα στοιχείο που έχει οδηγήσει τους ειδικούς στο ότι εκείνη την περίοδο η Μητέρα Θεά είχε αρχίσει να μεταλλάσσεται σε Μέλισ-σα Βασίλισσα ή μέλισσα θεάΣτον νεολιθικό οικισμό Τσατάλ Χουγι-

ούκ υπάρχουν υποτυπώδεις απεικονί-σεις μελισσών (6540 πΧ) γύρω από το κεφάλι κάποιας θεότητας σχηματίζο-ντας μια άλω Οι Σουμέριοι ωστόσο θε-ωρούνται πρόγονοι της οργανωμένης μελισσοτροφίας Αυτοί ήταν που επινόη-σαν την απιθεραπεία δηλαδή την ιατρι-κή χρήση των προϊόντων της μέλισσας όπως του μελιού της γύρης του βασιλι-κού πολτού της πρόπολης και του δηλη-τηρίου της μέλισσαςΣουμεριακά ανάγλυφα που απεικο-

νίζουν τη λατρεία κάποιων παράξενων ιπτάμενων μορφών έχουν συχνά ερμη-νευτεί ως ενδείξεις εξωγήινης επέμβασης Στα πλαίσια όμως των οφελών της με-λισσοτροφίας είναι πιθανότερο να απο-τυπώνουν τη λατρεία των μελισσών Οι Σουμεριακές απεικονίσεις άλλωστε ήταν που οδήγησαν στη δημιουργία του μοτί-βου της θεάς που χορεύει μια θηλυκή χο-ρεύτρια με τα χέρια κυρτωμένα γύρω από το κεφάλι της για την οποία οι μελετητές πιστεύουν ότι αναπαριστά μια ιέρεια της θεάς μέλισσας Το μοτίβο το οποίο απέ-κτησε κεντρικό ρόλο στον αιγυπτιακό

(33)

(34)

Ιερή

(35)

συμβολισμό φαίνεται να βασίζεται στη μοναδική ικανότητα των με-λισσών να επικοινωνούν μεταξύ τους μέσω ενός ρυθμικού χορού Μια μέλισσα μπορεί να πετάξει σε απόσταση μεγαλύτερη από 5 χιλιόμετρα από την κυψέλη της για να εντοπίσει τροφή και επιστρέφει για να με-

ταδώσει την πληροφορία στις υπόλοιπες μέσω του χορού - ένα είδος φυσικού συστήματος πλοήγησης

Οι άνθρωποι λοιπόν είχαν ανακαλύψει την τερά-στια σημασία της προσφοράς τη μέλισσας πριν από δέκα ή περισσότερες χιλιάδες χρόνια ήδη ίσως από την αχλή της προϊστορίας τους Καθώς αναπτυσσό-

ταν ο πολιτισμός κατά μήκος του ποταμού Νείλου και εξελισσόταν σιγά σιγά η δυναστική περίοδος της αρχαίας Αί-

γυπτο η λατρείας της μέλισσας και οι παραδόσεις για αυτήν εναγκαλίστηκαν σε τέτοιο βαθμό με τον πολιτισμό όσο ποτέ

στο παρελθόν ή στο μέλλον

Η Θ ε ά Μ έ λ ι σ σ α σ τ η α ρ χ α ί α Α ί γ υ π τ οΑρκετοί αιγυπτιολόγοι πι-στεύουν ότι οι Σουμερια-κές παραδόσεις ταξίδευσαν κατά μήκος της Ανατολι-κής Αιγυπτιακής Ερήμου

έως την Κοιλάδα του Νείλου Τα περίφημα αφρικανικά Ουαντί

(κοίτες ξεροπόταμων στις οποίες δημιουργούνται πε-ριστασιακά οάσεις) φημί-

ζονται για τις προδυναστικές βραχογραφίες τους που παρουσιάζουν

ιπτάμενες μορφές με εξογκωμένα χαρακτηρι-στικά σαν φτερά Ασυνήθιστες γραμμές εκτείνο-νται προς τα επάνω πίσω από το κεφάλι της κεντρι-κής μορφής θυμίζοντας τις κεραίες της μέλισσας

ενώ παραπέμπουν στο σχήμα των εξογκωμάτων που χαρακτηρίζουν τα αιγυπτιακά στέμμα-

τα στους αιώνες που θα ακολουθήσουνΑποτυπώνεται ακόμη το μοτίβο

της Θεάς που Χορεύει μια γυναί-κα με τα χέρια της κυρτωμένα επάνω από το κεφάλι της

(Το ένδυμα του Ναπολέοντα κατά την ενθρόνισή του ήταν διακοσμημένο με μέλισσες)

(Συλλογή μελιού στην Ισπανία 13000 πΧ)

Ιερή

(Το ένδυμα του Ναπολέοντα κατά την

ενθρόνισή του ήταν διακοσμημένο με

μέλισσες)

(36)

όπως ακριβώς η laquoχορεύτριαraquo Θεά μέλισσα που παρουσιάζεται σε ανάγλυφα των Σουμέριων και των κεντρο-Ευρωπαικών λαών χιλιάδες χρόνια νωρίτερα Η απεικόνιση είναι διαδεδομένη στην αιγυπτιακή μυθολογία και φαίνεται να προέρ-χεται από την μοναδική ικανότητα της μέλισ-σας να επικοινωνεί με τον laquoχορόraquo Ένα άλλο στοιχείο για την καλλιτεχνική

επιρροή που φαίνεται να έχει ασκήσει η μέλισ-σα εντοπίζεται στα τελετουργικά ενδύματα των Αιγυπτίων τα οποία παρουσιάζουν στιλι-στικές ομοιότητες με αυτήν Το στέμμα νέμες για παράδειγμα αποτελείται από εναλλασσόμε-νες κίτρινες και σκούρες οριζόντιες λωρίδες Τέ-τοιες οπτικές ομοιότητες είναι εμφανείς σε πολ-λά ανάγλυφα και αγάλματα Εντυπωσιακότερη όμως είναι αυτή που παρουσιάζεται στη νεκρι-κή μάσκα του Φαραώ Τουταγχαμών της 18ης δυναστείας η οποία δείχνει τον Φαραώ στολι-σμένο με εναλλασσόμενες μαύρες και κίτρινες λωρίδες όπως ακριβώς μια μέλισσαΗ έλξη της Αιγύπτου προς τις μέλισσες φαίνε-

ται ότι ξεκινάει από πολύ πρώιμη εποχή Η βό-ρεια Αίγυπτο η έκταση που απλώνεται από το Δέλτα έως τη Μέμφιδα ονομαζόταν laquoΤα Μπί-τιraquo - γη της μέλισσας Ο φαραώ Μένες ιδρυτής της Πρώτης Αιγυπτιακής Δυναστεία έφερε το αξίωμα του laquoΜελισσοτρόφουraquo ένας τίτλος που

αποδιδόταν σε όλους τους Φαραώ που ακολού-θησαν και η απεικόνιση μιας μέλισσας βρισκό-ταν δίπλα στην σφραγίδα που έφερε το όνομά τουςΟ αιγυπτιακός θεός Μιν έφερε τον τίτλο laquoΚύ-

ριος των Άγριων Μελισσώνraquo και χρονολογεί-ται από το 3000 πΧ ή νωρίτερα Παρόμοια η αιγυπτιακή θεά Νέιθ ήταν μια πολεμική θεό-τητα που της αποδίδονταν ο συμβολισμός της γονιμότητας και ιδιότητες παρθένου χαρακτη-ριστικά της Βασίλισσας μέλισσας Στη Σάιδα η Νέιθ θεωρούνταν ως η Θεά του laquoΟίκου των Μελισσώνraquo και μητέρα του Ρα του laquoκυβερνή-τη των πάντωνraquo Η αιγυπτιακή μυθολογία πε-ριέχει αναρίθμητες αναφορές στις μέλισσες συ-μπεριλαμβανομένης και της πεποίθησης ότι οι μέλισσες δημιουργούνταν από τα δάκρυα του πιο σημαντικού θεού τους του Ρα Μέλισσες απεικονίζονται σε αιγυπτιακούς

τάφους και οι συνήθεις προσφορές στις πιο ση-μαντικές θεότητες ήταν το μέλι Πραγματικά το μέλι ήταν το laquoνέκταρ των θεώνraquo και όπως οι Σουμέριοι πριν από αυτούς οι Αιγύπτιοι για-τροί το χρησιμοποιούσαν ως βασικό συστατικό για πολλά φαρμακευτικά σκευάσματα και θε-ραπείες συμπεριλαμβανομένων και των πρώι-μων μορφών μομιοποίησηςΈνα αιγυπτιακό μνημείο που παρουσιάζει μια

(Ο Ναπολέων ακολουθώντας τη παράδοση των Μεροβίγγιων βασιλιάδων της Γαλλίας -από τους οποίους ο διάσημος Βασιλιάς Τσιλντερικ ανακαλύφθηκε ενταφιασμένος με 300 μέλισσες κατασκευασμένες από καθαρό χρυσό- εξασφάλισε ότι το σύμβολο της μέλισσας θα ενσωματωθεί στη διακόσμηση και στην τεχνοτροπία του παλατιού υιοθέτησε δε το laquoΗ Μέλισσαraquo ως παρατσούκλι του)

(37)

παράξενη μορφή συμβολισμού μέλισσας είναι η βαθμιδωτή πυραμίδα της Σακκάρα η οποία πα-ραπέμπει στα εξάγωνα κελιά της κηρήθρας με τις έξι βαθμίδες της επάνω από το έδαφος και μια ιδιαίτερη κάτω ndash τη νεκρόπολη του ταύρου Άπι που ονομάζεται Σεράπειο Οι Αιγυπτιολό-γοι πιστεύουν ότι στον ταύρο Άπι αποδίδονταν οι αναγεννητικές ιδιότητες του θεού Πτά της Μέμφιδας ndash του αιγυπτιακού θεού της μετεν-σάρκωσης Πίστευαν επίσης ότι αυτοί που ει-σέπνεαν την ανάσα του ταύρου Άπι λάμβαναν το δώρο της προφητείας και το σημαντικότε-ρο από όλα οι Αιγύπτιοι πίστευαν ότι ο ταύρος μεταμορφωνόταν σε Άπι Όσιρι μετά θάνατον Το λατινικό Άπις που σημαίνει μέλισσα προ-έρχεται πιθανόν από το μεσοποταμιακό Σίπα ndash

Ιερή

(Ιερογλυφικό που απεικονίζει τη μέλισσα)

(Το τεκτονικό λογγείο του Ουάσιγκτον Η κυψέλη διακρίνεται στο επάνω μέρος του

στο κέντρο)

(38)

κή ρωμαϊκή θρησκεία που σχετιζόταν με τη τε-λετουργική σφαγή των ταύρωνΈνας άλλος αρχαίος πολιτισμός που επηρε-

άστηκε από τους αρχαίους Αιγυπτίους ήταν ο Μινωϊκός Είχε στενή σχέση με τους Αιγύπτι-ους οι οποίοι ήταν ειδικοί στη μελισσοκομία μια Τέχνη που αργότερα εισήχθη στην Ελλά-δα Αυτό μας οδηγεί σε ένα άλλο εντυπωσιακό του αιγυπτιακού συμβολισμού για τη μέλισ-σα Η Σφίγγα το περίφημο μνημείο της χώρας ονομαζόταν Χουν νμπ στα αιγυπτιακά όμως οι Έλληνες του έδωσαν το όνομα που είναι σή-μερα γνωστό Πως όμως συνδέεται αυτό με τη μέλισσα Η μινωική λέξη για τη μέλισσα ήταν σφέξ Τι συμπέρασμα βγάζουμε από αυτό Ο πο-λιτισμός που έμαθε στους Έλληνες την Τέχνη της μελισσοκομίας χρησιμοποιούσε τη λέξη σφεξ για να ονομάσει τη μέλισσα ndash και οι Έλ-ληνες έδωσαν αυτό το όνομα στη θεά που απει-κονίζει το μνημείο Μήπως η Σφίγγα υπήρχε ήδη όταν ο Μένες δημιούργησε το αιγυπτιακό βασίλειο και ήταν γνωστό ότι αναπαριστούσε μια μέλισσα θεά και έτσι αποδόθηκε στον Φα-ραώ ο τίτλος Μελισσοτρόφος Η πιθανότητα εί-ναι προκλητική και δεδομένης της γοητείας που ασκούσαν οι μέλισσες στους Αιγύπτιους δεν φαίνεται και τόσο εξωπραγματική

Η μ έ λ ι σ σ α σ ε κ ρ ί σ η ndash ο ά ν θ ρ ω π ο ς σ ε κ ρ ί σ ηΗ λατρεία των Σουμερίων και των Αιγυπτίων

για τη μέλισσα μεταδόθηκε στην Ελλάδα όπου μέλισσες απεικονίζονται σε αγάλματα των πιο

Ασίπα που σημαίνει ο Μεγάλος Ποιμένας στον Ουρανό και Άπις σημαίνει Όσιρις Αυτό συν-δέεται με την πίστη ότι μετά θάνατον η ψυχή του Φαραώ συνδεόταν με τον Όσιρι ως ένα άστρο στον αστερισμό του ΩρίωναΈνας ταύρος Άπις σύμφωνα με τους αιγυπτι-

ακούς μύθους δημιουργούσε 1000 μέλισσες και οι μέλισσες αντιπροσώπευαν ψυχές Είναι επίσης ενδιαφέρον ότι η αιγυπτιακή θεότητα Νούτ ήταν θεά του ουρανού ndash της περιοχής των μελισσών ndash και έφερε τον τίτλο laquoΑυτή που Κα-τέχει Χίλιες Ψυχέςraquo ο οποίος φαίνεται να παρα-πέμπει στις χίλιες μέλισσες ή ψυχές που δημι-ουργούνται από το σώμα του ταύρου ΆπιΤο εβραϊκό γράμμα Άλεφ συμβολίζει το laquoχί-

λιαraquo και αντίστοιχο προ σιναϊτικό και το προ κανανιτικό σύμβολο απεικόνιζε το κεφάλι ενός ταύρου παραπέμποντας στο ότι 1000 μέλισ-σες ndash ή αναγεννημένες ψυχές ndash δημιουργού-νται από τη θυσία ενός ταύρου Άπι Επιπλέον η αριθμητική αξία της εβραϊκή λέξη για τον Ιη-σού ndash τον Μεσσία ο οποίος βασίζεται στο πρό-τυπο του Όσιρι ndash είναι πάλι 1000Έτσι η αρχαία πεποίθηση ότι οι μέλισσες δη-

μιουργούνται από ταύρους εύλογα οδηγεί στην εικασία ότι η υπόγεια νεκρόπολη η οποία εί-ναι γνωστή ως Σεράπειο ίσως να ήταν ένα τε-λετουργικό κέντρο αναγέννησης προορισμέ-νο να ανακυκλώνει ψυχές από τα κεφάλια των ταύρων και όχι απλά ένα μαυσωλείο για ταύ-ρους Μήπως οι τελετουργίες που πραγματο-ποιούνταν στο Σεράπειο αποτελούσαν την πιο πρώιμη μορφή του Μιθραϊσμού τη μυστηρια-

(Ο Ρούντολφ Στέινερ (1861-1925) είχε laquoπροβλέψειraquo ότι οι μέλισσες θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε αναφέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότερο από 4 χρόνια ζωής)

(39)

σημαντικών θεών των Ελλήνων Έτσι ανα-πτύσσεται η αντίληψη της Θεάς μέλισσας και δημιουργείται η τιμητική θέση των ιερειών που ονομάζονται Μέλισσες οι οποίες αργότε-ρα μετεξελίσσονται στις Σίβιλες Σύμφωνα με κάποιες παραδόσεις μάλιστα ο δεύτερος ναός στους Δελφούς ήταν κατασκευασμένος εξολο-κλήρου από μέλισσες και ο ομφαλός θύμιζε κυ-ψέλη περιτριγυρισμένη από μέλισσεςΟι Ρωμαίοι εξασκούσαν τον Μιθραϊσμό μια

μυστικιστική θρησκεία σημαντικό στοιχείο της οποίας ήταν η θυσία των ταύρων που θυ-μίζει τις τελετουργίες των Αιγυπτίων στο Σε-ράπειο Απόηχος αυτών των τελετουργιών στη σύγχρονη εποχή φαίνεται να είναι οι ταυ-ρομαχίες της Ισπανίας Η σύνδεση αυτή επιβε-βαιώνεται έμμεσα από το ότι αρκετές από τις παλιότερες αρένες της χώρας έχουν κατασκευ-αστεί επάνω ή πολύ κοντά σε αρχαία ιερά του ΜίθραΟι Μάγια λάτρευαν τη μέλισσα και απεικό-

νιζαν θεούς με τη μορφή της στους σημαντι-κότερους ναούς τους Έως και την Ινδία οι θρησκείες υιοθέτησαν θεότητες μέλισσες στη μυθολογία τους Ακόμη και η καθολική εκ-κλησία ενσωμάτωσε τη μέλισσα ως ένα σύμβο-λο της αυθεντίας του Πάπα πράγμα που μπο-

ρούμε να δούμε στην Πόλη του ΒατικανούΠέτρινα καταλύματα με τη μορφή κυ-

ψελών κατασκευάστηκαν στην αρχαιότητα από την Ιρλανδία έως την Αφρική ενώ ο Χέ-νριχ Χίμλεραπό τους ισχυρότερους άνδρες στη Γερμανία του Χίτλερ κατασκεύασε το ιερότερο τελετουργικό κέντρο των SS με τη μορφή κυψέλης στα θεμέλια τους κάστρου ΒέβελσμπουργκΠολιτικά κινήματα όπως ο κομουνι-

σμός εμπνεύστηκαν από την αλτρουιστική συμπεριφορά που εμφανίζεται στην κυψέ-λη ως πρότυπο για τις ιδεολογίες τους Με-γάλοι ηγέτες επίσης ακολούθησαν την πα-ράδοση των προγόνων τους και συνδέθηκαν με διάφορους τρόπους με τη μέλισσα Ο Ναπολέων για παράδειγμα ακολουθώ-

ντας τη παράδοση των Μεροβίγγιων βασιλι-άδων της Γαλλίας - από τους οποίους ο διά-σημος Βασιλιάς Τσιλντερικ ανακαλύφθηκε ενταφιασμένος με 300 μέλισσες κατασκευα-σμένες από καθαρό χρυσό - εξασφάλισε ότι το σύμβολο της μέλισσας θα ενσωματωθεί στη διακόσμηση και στην τεχνοτροπία του παλατιού υιοθέτησε δε το laquoΗ Μέλισσαraquo ως παρατσούκλι του Πιστεύεται ακόμη ότι η μέλισσα είναι ο

Ιερή

(Απεικόνιση κηρήθρας από την Τσατάλ Χουγιούκ 6600 πΧ)

(Σουμεριακή πινακίδα ndash απεικόνιση της λατρείας της μέλισσας)

(40)

νερ (1861-1925) Είχε laquoπροβλέψειraquo μάλιστα ότι θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε ανα-φέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότε-ρο από 4 χρόνια ζωής Από το 2008 οι μέλισ-σες άρχισαν να εκλείπουν με ανησυχητικούς ρυθμούς Συμπτωματικά() βρισκόμαστε στα όρια της πρόβλεψης του Στέινερ και στο χρο-νικό περιθώριο που ανέφερε ο Αϊνστάιν Επιπλέον έχουμε αρχίσει να διανύουμε σε

ένα έτος που έχει επιβαρυνθεί με θεωρίες για καταστροφή του κόσμου μας ή για αναγέν-νησή του ndash ανάλογα με πια θεωρία είστε δι-ατεθειμένος να πιστέψετε ndash και βρισκόμαστε στη δίνη μια πολύπλευρης και πολυσύνθετης κρίσης με κορυφή του παγόβουνου την οικο-νομία Το τι θα συμβεί θα το δείξει ο χρόνος Ωστό-

σο φαίνεται ότι η μέλισσα η ιερή μέλισσα εί-ναι διαχρονικά συνυφασμένη με την εξέλιξη του πολιτισμού ακόμη ίσως και με την ύπαρ-ξη του ανθρώπου στον πλανήτη

Σημείωση Το πλήρες κείμενο της μελέτης του

Andrew Gough στα αγγλικά μπορείτε να το βρείτε

στο httpandrewgoughcoukbee1_1html

πρόδρομος του εραλδικού κρίνου του εθνι-κού συμβόλου της ΓαλλίαςΟ ελευθεροτεκτονισμός που διαδόθηκε στις

ΗΠΑ ήδη από την ίδρυσή τους ευνοήθη-κε από σημαντικούς ανθρώπους όπως ο Τό-μας Τζέφερσον ο οποίος έγραφε με πάθος για την σημαντικότητα των μελισσών ενώ άλ-λοι όπως ο Πρόεδρος Τζόρτζ Ουάσιγκντον ενσωμάτωσε την κυψέλη στο τεκτονικό λογ-γείο του Χωρίς αμφιβολία η πρώιμη Αμερι-κανική κοινωνία δανείστηκε πολλές από τις φιλοσοφικές αρχές της από τον Ελευθεροτε-κτονισμό ενσωματώνοντας συμβολισμό και θέματα με μέλισσες στις τελετουργίες της Η δομή του κράτους τουλάχιστον σε αυτή

την πρώιμη περίοδο ακολούθησε τη δομή τη σταθερότητα και την αλτρουιστική συμπερι-φορά που χαρακτηρίζουν την κυψέλη όπως είχαν κάνει κοινωνίες και κινήματα χιλιάδες χρόνια πριν από αυτήνΜια ένδειξη για την επιρροή της μέλισσας

στους ιδρυτές των ΗΠΑ φαίνεται από το ότι ολόκληρη η δυτική περιοχή της χώρας ονο-μαζόταν αρχικά Ντεζερέ (μέλισσα)Η μέλισσα είχε αποτελέσει κεντρικό θέμα σε

πολλά κείμενα και διαλέξεις του αυστριακού φιλόσοφου και μυστικιστή Ρούντολφ Στέι-

(Το περίφημο μινωικό κόσμημα με τις μέλισσες) (Το τεκτονικό λογγείο του Ουάσιγκτον Η κυψέλη διακρίνεται στο επάνω μέρος του στο κέντρο)

(41)

ΓιώργοςΙωάννου( Ο Γ Ιωάννου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1927 Πήρε πτυχίο φιλολογίας από το ΑΠΘ και το 1960 διορίστηκε φιλόλογος Το 1971 μετατέθηκε στην Αθήνα αρχικά σε γυμνάσιο και μετά στο υπουργείο ΠαιδείαςΠέθανε στην Αθήνα το 1985

Ποιητικές συλλογέςlaquoΗλιοτρόπιαraquo ιδιωτική έκδοση Θεσσαλονίκη 1954laquoΤα Χίλια Δέντραraquo εκδ Διαγωνίου Θεσσαλονίκη 1963laquoΤα Χίλια Δέντρα amp άλλα ποιήματα (1954-1963)raquo εκδ Ερμής Αθήνα 1973 )

(42)

ldquoΣαν τη μητέρα αλήθειαrdquo

Πηγαίνει αργά στο σινεμά

μάλιστα στον εξώστη

Σrsquo έργα κατά προτίμηση βουβά

και θαμπωμένα Κι εκεί

- μέσα στους τόσους εξευτελισμούς -

η μόνη του χαρά να βλέπει τις γυναίκες

της γενιάς γύρω απrsquo το τριάντα

Με κείνα τα βαθιά καπέλα

με τις σειρές τα περιδέραια

τα μάτια τα κοντά μαλλιά∙

με τις ψιλές γλυκιές φωνές

με τις κινήσεις τους τις μητρικές

Σαν τη μητέρα αλήθεια∙

σαν τη μάνα του

των πρώτων παιδικών του χρόνων

Τότε που τον φωνάζανε μοναχογιό

(43)

( επιμέλεια - Έλλη Ιωαννίδου )

Ο αετόςκαι η χελώνα( Η λ ο γ ι κ ή η σ ύ ν ε σ η κ α ι η φ ρ ό ν η σ η σ α ν α ε τ ό ς π ε τ ο ύ ν β λ έ π ο υ ν τ α π ρ ά γ μ α τ α κ α θ α ρ ά κ α ι α π ό ψ η λ ά Π ρ ο σ π α θ ο ύ ν ν α β ά λ ο υ ν σ τ η θ έ σ η κ α ι σ τ α ό ρ ι ά τ ο υ τ ο ν μ α τ α ι ό δ ο ξ ο ε π ι π ό λ α ι ο ε α υ τ ό μ α ς π ο υ σ έ ρ ν ε τ α ι σ τ η γ η σ α ν τ η χ ε λ ώ ν α )

(44)

Οι Μύθοι του Αίσωπου είναι μικρές ιστορίες εμπνευ-σμένες από την ίδια τη ζωή και διακρίνονται για τον συμβολικό και αλληγορικό χαρακτήρα τους Ο Αίσωπος είχε γράψει πολλούς μύθους για να σατιρίσει δια-

κωμωδήσει ή και να ειρωνευτεί την καθημερινότητα των Ελ-λήνων Ένας από αυτούς ήταν και ο μύθος του αετού με τη χε-λώνα Εδώ θα τον παρουσιάσουμε κάπως διαφορετικά Η ιστορία θα αρχίσει μέσα στη θάλασσα

άποτε ας πούμε τα παλιά χρόνια μια χελώνα μουρμού-ριζε για την άτυχη μοίρα της κολυμπώντας αργά μέσα στη θά-λασσα Την ενοχλούσε που τα άλλα ζώα μπορούσαν να τρέχουν γρήγορα στη γη ενώ εκείνη δεν τα κατάφερνε Την ενοχλού-σε που τα πουλιά μπορούσαν να πετάνε στον καθαρό αέρα και να βλέπουν τόσα από κει ψηλά ενώ εκείνη ήταν μέσα στο νερό και κολυμπούσε αργά Την ενοχλούσε ακόμα και τις φορές που έβγαινε στη στεριά για να γεννήσει και κουραζόταν τόσο πολύΑυτά σκεφτόταν λυπημένη σε μια παραλία Ξαφνικά είδε

ένα αετό να σχηματίζει κύκλους γύρω από τα σύννεφα καθώς πετούσε ψηλά με τις ανοιχτές και δυνατές φτερούγες του Του φώναξε όσο πιο δυνατά μπορούσε για να την ακούσει Και όταν αυτός χαμήλωσε αρκετά την ρώτησε τι ήθελε Η χελώνα τότε τον παρακάλεσε μιας και είναι ο βασιλιάς των πτηνών να της μάθει να πετάει όπως εκείνος Να βλέπει τον κόσμο από ψηλά Να νοιώθει δυνατή και ελαφριά συνάμαΟ αετός που θεώρησε παράλογη την επιθυμία τής χελώνας

αρνήθηκε Προσπάθησε να της εξηγήσει ότι δεν ήταν στη

και η χελώναΔιασκευή στον μύθο του Αίσωπου

( κείμενο εικόνα - Έλλη Ιωαννίδου )

(45)

φύση της να πετάει Μπορούσε να χαρεί τα δικά της προνόμια να κολυμπάει δηλαδή στα βαθειά νερά να κάνει βόλτες στην άμμοhellip πράγματα που ακόμα και αυτός - ένας βασιλιάς - δεν μπορεί να χαρεί όπως εκεί-νη Άλλωστε μια τέτοια προσπάθεια να μάθει δηλαδή να πετά μπορεί να την κατέστρεφε Αυτά της είπε και πέταξε μακριά της νομίζοντας ότι

την είχε συνετίσει Η χελώνα όμως ήταν ανένδοτη Συνέχισε να τον

θερμοπαρακαλεί και το έκανε όποτε τον έβλεπε να πετά πάνω από την παραλία Ώσπου μια μέρα ο αετός δεν άντεξε άλλο να της αρνείται Βαρέθηκε άλλωστε τα παρακάλια και την επιπολαιότητά της Τη γράπω-σε με τα δυνατά νύχια του και πέταξε μαζί της ψηλά πάνω από τα κύματα Η ευτυχία της χελώνας γι αυτά τα λίγα λεπτά ήταν απερίγραπτη Βιαστική και άμυ-αλη όπως ήταν νομίζοντας ότι θα μοιάσει στον αετό του ζήτησε να την αφήσει πάνω από τα σύννεφα Ήθελε να συνεχίσει μόνη της να πετάει σίγουρη για τον εαυτό της Έτσι κι έγινε Ο αετός την άφησε να πέσει όπως ακριβώς του είχε ζητήσει με αποτέλεσμα να γκρεμοτσακιστεί πάνω στα βράχια που την περίμε-ναν δίπλα στην ακτή Η δύστυχη χελώνα που ήθε-λε να πετάξει συντρίφτηκε παταγωδώς Δεν άκουσε τα λόγια της σύνεσης από το στόμα του αετού αλλά παρασύρθηκε από τις δικές της παράλογες επιθυμίες έξω από τη φύση της Το τέλος της όπως και όσων δεν ακολουθούν τα λόγια της σύνεσης και της φρόνη-σης ήταν να καταστραφεί και μάλιστα με πολύ άσχη-μο τρόπο

Η θαλάσσια χελώνα Caretta caretta εί-ναι ένα κινδυνεύον είδος Θα τη συναντή-σουμε να κολυμπάει σε όλα τα μήκη και πλάτη των ελληνικών θαλασσών αλλά η ιδιαίτερη σημασία της χώρας μας έγκει-ται στο ότι φιλοξενούμε κάποιες από τις σημαντικότερες παραλίες για την ανα-παραγωγή και φωλεοποίηση της καρέτα στη ΜεσόγειοΗ χελώνα καρέτα είναι ίσως ένα από τα

πιο εμβληματικά είδη των μεσογειακών και ελληνικών θαλασσών και ένα από τα επτά είδη θαλάσσιων χελωνών που υπάρ-χουν στον πλανήτη Αν καταφέρει να ξεφύγει από τους φυσικούς εχθρούς της αλλά και από τις ανθρώπινες επιδράσεις και απειλές θα ζήσει περίπου 80 χρόνια Όταν μεγαλώσει περίπου μετά από δύο έως τρεις δεκαετίες και έρθει η ώρα τής αναπαραγωγής της θα επιστρέψει στην ίδια περιοχή και θα επιλέξει την παραλία όπου γεννήθηκε και η ίδια για να κάνει τη φωλιά της

Η θαλάσσια χελώνα Κ α ρ έ τ α - ΚαρέταΖ ω ή π ο υ α π ε ι λ ε ί τ α ι

(46)

Τα αποσπάσματα του κειμένου και πληροφορίες είναι από το site httpwwwwwfgrelendangered-speciescaretta

Σε κάθε περίοδο ωοτοκίας η θαλάσσια χελώνα θα γεννήσει δύο έως τρεις φορές Θα δημιουρ-γήσει τη φωλιά της σε αμμώδεις παραλίες και σε βάθος περίπου 60 εκατοστών Σε κάθε φωλιά φιλοξενούνται μέχρι και 120 αυγά τα οποία εκ-κολάπτονται για 55 ημέρες Η θήρα των αυγών από αλεπούδες σκυλιά κλπ αποτελεί ένα επιπλέ-ον πρόβλημα και έχει παρατηρηθεί σε παραλίες ωοτοκίας της Πελοποννήσου επηρεάζοντας το 40 των φωλιών Σημαντική απειλή συνιστούν και τα σκουπίδια στη θάλασσα Ειδικότερα οι πλαστικές σακούλες υποβαθμίζουν το θαλάσσιο οικοσύστημα και μπορούν να οδηγήσουν σε θά-νατο τις θαλάσσιες χελώνες αφού τις ξεγελούν λόγω της ομοιότητάς τους με τσούχτρες μία από τις πιο αγαπημένες τροφές της καρέτα

Η ζωή που προστατεύουμε και η ιστορία των Σεκανίων της Ζακύνθουhellip

Η προστασία της καρέτα είναι για εμάς σχε-δόν laquoπροσωπική υπόθεσηraquo που διαρκεί και εξελίσσεται για πολλές δεκαετίες Για τη δια-τήρηση και προστασία του είδους οργανώσα-με το 1994 πανευρωπαϊκή εκστρατεία για την αγορά της περιοχής που περιβάλλει την παρα-λία των Σεκανίων Ως αποτέλεσμα σε μία πολύ αβέβαιη για την προστασία του είδους περίοδο με τα χρήματα που συγκεντρώθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αλλά και από συνεισφο-ρές ιδιωτών αγοράσαμε το 90 της έκτασης γύρω από τα Σεκάνια Σκοπός της αγοράς ήταν τόσο η αποτροπή της τουριστικής ανάπτυξης

της περιοχής όσο και η κατά το δυνα-τόν καλύτερη διαχείρισή της ώστε να προστατευθεί η σημαντικότερη παραλία ωοτοκίας για τη θαλάσσια χελώνα

Yπεύθυνη προγράμματος Χαρίκλεια Μινώτου cminotouwwfgr τηλ 210 33 14 893

Κ α ρ έ τ α - Καρέτα

httpswwwyoutubecomwatchv=yDnbTGBSxyA

httpswwwyoutubecomwatchv=T8eGw1oyYoQ

Αν θες να δεις VIDEO με χελωνάκια πάνω στην άμμο να τρέχουν προς το νερό πάτησε στα links

httpswwwyoutubecomwatchv=nHok4ZdJ2A0

(47)

Κ Ι Ν Η Μ Α Τ Ο Γ Ρ Α Φ Ο Σ -ldquoΠρόμαχοςrdquoΠ ρ ό κ ε ι τ α ι για μια αισθηματική ταινία

με φόντο την επιστροφή των Γλυπτών του Παρ-θενώνα από το Βρετανικό Μουσείο Ας σημειωθεί ότι η πρώτη επίσημη προβολή της ταινίας πραγ-ματοποιήθηκε στο Μουσείο της ΑκρόποληςΟ Ανδρέας (Παντελής Κοντογιάννης) αναγκά-

στηκε να αφήσει την Ελλάδα όταν ήταν παι-δί Επιστρέφει ενήλικος μετά από πρόσκληση του διευθυντή του Μουσείου της Ακρόπολης (Giancarlo Giannini) για να προχωρήσει την υπό-θεση κατά του Βρετανικού μουσείουΒρισκόμαστε στην Αθήνα του 2011 εν μέσω

της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης που έχει ξεσπάσει στη χώρα Ο Ανδρέας συγκεντρώνει αποδεικτικά στοιχεία για να αποδείξει ότι πλα-στογραφήθηκαν έγγραφα ώστε να επιτραπεί η πώληση των γλυπτών στο Βρετανικό Κοινοβού-λιο το 1816 Στη συνέχεια επιστρέφει στο Λονδί-νο όπου με τη βοήθεια της Ελένης (Κασσάνδρα Βογιατζή) συναδέλφου του αλλά και αντικείμε-

νο του πόθου του ξεκινάει τις απαραίτητες νο-μικές διαδικασίεςΟι δύο δικηγόροι έχουν μπροστά τους έναν

laquoμακρύ δρόμοraquo και θα πρέπει να δώσουν σκλη-ρό αγώνα για να πετύχουν την επαναφορά των κλεμμένων γλυπτών στην αρχική ndashκαι αρμό-ζουσα- θέση τουςΣκηνοθεσία Κέρτε και Τζον Βούρχις

Παίζουν Παντελής Κοντογιάννης Κασσάνδρα

Βογιατζή Γιώργος Χωραφάς Τζιανκάρλο Τζιανίνι

Γιώργος Βογιατζής Σπύρος Φωκάς Πολ Φρίμαν

Μάικλ Μπέρνς

(48)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

Τ η ν Τ ε τ ά ρ τ η 3 Δεκεμβρίου εγκαινιάσθηκε στο Βυζαντινό και Χριστια-νικό Μουσείο η έκθεση laquoΟ Δομήνικος Θεο-τοκόπουλος πριν από τον El Grecoraquo η οποία πραγματοποιείται στο πλαίσιο του ελληνικού επετειακού προγράμματος για τα 400 χρόνια από το θάνατο του El GrecoΗ έκθεση παρουσιάζει το πολιτισμικό περι-

βάλλον μέσα στο οποίο διαμορφώθηκε η προ-σωπικότητα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου πριν αναχωρήσει από τον Χάνδακα της Κρή-της (το σημερινό Ηράκλειο) για τη Βενετία το 1567Τι γνωρίζουμε για την Κρήτη του 16ου αιώ-

να και την κοινωνία της μέσα στην οποία γεν-νήθηκε μαθήτευσε και εργάστηκε ο νεαρός Δομήνικος Θεοτοκόπουλος Πώς δούλευαν οι Κρητικοί ζωγράφοι τον 16ο αιώνα Ποια κοι-νωνικά φαινόμενα και ποιες ιδεολογικές τά-σεις σχετίζονται με τον τεχνίτη καλλιτέχνη και λόγιο Θεοτοκόπουλο Γιατί ο Θεοτοκόπου-

λος φεύγει από την ΚρήτηΜε αφετηρία αυτά τα ερωτήματα η έκθεση

αφηγείται πτυχές του κοινωνικού και καλλι-τεχνικού περιβάλλοντος τής Κρήτης του 16ου αιώνα μέσα στο οποίο γεννήθηκε μαθήτευσε και ωρίμασε εικαστικά ο Δομήνικος Θεοτοκό-πουλοςΣε τρεις μεγάλες εκθεσιακές ενότητες πα-

ρουσιάζονται 200 περίπου σημαντικά αντι-κείμενα θρησκευτικά και κοσμικά αρχειακές πηγές χειρόγραφα και έντυπα εικόνες και πί-νακες Κρητικών και Ιταλών ζωγράφων του 16ου αιώνα Τα έργα προέρχονται από τις συλ-λογές του Βυζαντινού Μουσείου από συλλο-γές και μουσεία της Ελλάδας Εφορείες Βυζα-ντινών Αρχαιοτήτων μητροπόλεις εκκλησίες και μοναστήρια καθώς και μουσεία του εξω-τερικούΔιάρκεια έκθεσης 4122014 ndash 3132015

Βασ Σοφίας 22 Τηλ 213 213 9500

httpwwwbyzantinemuseumgr

Ε Κ Θ Ε Σ Η - laquo Ο Δ ο μ ή ν ι κ ο ς Θ ε ο τ ο κ ό π ο υ λ ο ς π ρ ι ν α π ό τ ο ν El Grecoraquo

(49)

Η Ε λ λ η ν ι κ ή Εταιρεία Μεταφρα-στών Λογοτεχνίας βράβευσε τη Χάρις Αλε-ξίου για την καλύτερη μετάφραση ξένου λο-γοτεχνικού έργου Η βράβευση αφορούσε τη μετάφραση του βιβλίου laquoΠάντα ήρωεςraquo του Φαμπιάν Μαρσό που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΜεταίχμιοΤο βιβλίο αποτελεί τη συγκλονιστική μαρ-

τυρία του Grand Corps Malade (Ψηλό Άρρω-στο Κορμί όπως είναι το ψευδώνυμό του) ο οποίος έμεινε ατελώς τετραπληγικός εξαιτί-ας ενός μοιραίου ατυχήματος Ωστόσο ένα χρόνο μετά το περιστατικό διέψευσε τις προ-βλέψεις των ειδικών και κατάφερε να περπα-τήσει ξανά Στις σελίδες του βιβλίου του ο Μαρσό αφηγείται τη δωδεκάμηνη περιπέτεια και τις εμπειρίες τόσο τις δικές του όσο και των ομοιοπαθών συντρόφων του από το κέ-ντρο αποκατάστασηςΓια τη γνωριμία της με τον Φαμπιάν Μαρσό

την απόφασή της να προτείνει και να μετα-φράσει το βιβλίο του η Χάρις Αλεξίου αναφέ-ρει laquoΤον Grand Corps Malade τον γνώρισα από τα τραγούδια του Ήταν το νέο πρόσω-πο στη γαλλική μουσική σκηνή στο μουσι-κό είδος της slam H νεολαία της Γαλλίας τον λάτρευε Μου έκανε εντύπωση αυτός ο νέος όμορφος άνδρας με την πατερίτσα του Μου έκανε εντύπωση και το ψευδώνυμό του το laquoψηλό άρρωστο κορμίraquo Το τραγούδι μου ldquoΜεγάλωσαrdquo μόλις είχε κυκλοφορήσει και σκεφτόμουν πως θα μπορούσε να το είχε γρά-ψει αυτός Τον συνάντησα αργότερα σε ένα τηλεοπτικό στούντιο όταν συμμετείχαμε και οι δύο στην εκπομπή του Michel Drucker που έκανε ένα μεγάλο αφιέρωμα στον Ντέμη Ρούσσο

Δύο χρόνια αργότερα ο φίλος Νίκος Αλιά-γας μου χάρισε το βιβλίο του Φαμπιάν laquoΔι-άβασέ το είναι γραμμένο σε απλή γλώσσαraquo μου είπε Όσο το διάβαζα σε πολλά σημεία ξαναζούσα την περιπέτεια του αδελφού μου στην εντατική και αργότερα στο κέντρο απο-κατάστασης Το συγκινητικό επίσης ήταν πως γνώριζα την απίστευτη ταλαιπωρία των τετραπληγικών των αναπήρων που στερού-νται την ικανότητα όπως λέει και ο Φαμπι-άν να ξύσουν το φρύδι τους ή να κρατήσουν το κουτάλι τους και να πατήσουν ένα κου-μπί για βοήθειαraquo

Ε Κ Δ Η Λ Ω Σ Η -Β ρ α β ε ί ο Λ ο γ ο τ ε χ ν ι κ ή ς Μ ε τ ά φ ρ α σ η ς γ ι α τ η ν Χ Αλεξίου

(50)

Θ Ε Α Τ Ρ Ο - laquoΟ Γάμοςraquolaquo Ο Γ ά μ ο ς raquo της Βάσιας Σολωμού

Ξανθάκη πρωτοπαρουσιάστηκε το 1994 στο Θεσσαλικό Θέατρο σε θεατρική διασκευή και σκηνοθεσία του Κώστα Τσιάνου γνωρίζοντας τεράστια επιτυχίαΣτην τωρινή παράσταση τού Μεταξουργεί-

ου παρουσιάζεται με τη μορφή του μονολό-γου σε θεατρική προσαρμογή ndash σκηνοθεσία και ερμηνεία της Άννας Βαγενά Πρόκειται για την ιστορία μιας απλής γυναίκας από τα Αμπελάκια της Θεσσαλίας μιας χωριάτισ-σας που σήκωσε στους αδύνατους ώμους της τη μοίρα της και συγχρόνως τη μοίρα πολ-λών γυναικών του τόπου μας Έζησε τη βα-ναυσότητα ενός αλκοολικού πατέρα είδε την αγάπη του άνδρα της να μεταμορφώνεται σε περιφρόνηση όταν άρχισε να γεννάει κωφά-λαλα παιδιά εξαιτίας της βαριάς κληρονομι-κότητας του αλκοολικού πατέρα της και πά-

S T A N D - U P C O M E D Y -5 0 Α π ο χ ρ ώ σ ε ι ς τ ο υ GreekΣ τ ι ς μ έ ρ ε ς μας που

το χιούμορ θεωρείται σπάνιο και πολύτιμο το Tin Pan Alley φιλοξενεί τον Σίλα Σεραφείμ ο οποίος προσφέρει εντυπωσιακές παραστάσεις γέλιου και εύθυμου προβληματισμούΚάθε Σάββατο (έως τις 27 Δεκεμβρίου) στις

2200 ο Σίλας στήνει ένα ενδιαφέρον πανηγύρι με επίκεντρο το εξαιρετικό μοναδικό laquoφυσικό φαινόμενοraquo που λέγεται laquoΝεοέλληναςraquo Μια γι-ορτή σε πρώτη ανάγνωση των 20 χρόνων πα-ρουσίας του στην stand-up comedy αλλά και μια προσπάθεια ανάλυσης και διερεύνησης του φαινομένου το οποίο μάλλον θα εξακολουθήσει να απασχολεί για πολύ καιρό την καλλιτεχνική

κοινότητα του είδους Για του λόγου το αληθές δείτε ένα απόσπασμα των προσπαθειών του στην ιστοσελίδαwwwyoutubecomwatchv=LgJERE7PTBY

Συντελεστές Σίλας Σεραφείμ

Λίλα Σταμπούλογλου (συμμετέχει μέχρι να γεννήσει)

Παραστάσεις Κάθε Σάββατο μέχρι τις 27 Δεκεμβρίου

(τουλάχιστον)

Ώρα έναρξης 2200 (ακριβώς)

Πληροφορίες Tin Pan Alley Τουρναβίτου 6 Πλατεία

Ασωμάτων Θησείο Τηλ 210-3210158

httpwwwtinpanalleygrindexphpsilasserafim

λεψε με νύχια και δόντια σε μια κοινωνία που δεν δέχεται εύκολα την αναπηρίαΏρες Παράστασης Σάββατο 1800 και 2100

Κυριακή 1830

Εισιτήρια Γενική Είσοδος 16euro Μειωμένα

12euro (φοιτητές συνταξιούχοι άνω των 65 ετών

πολύτεκνοι amp εκπαιδευτικοί) και 10euro(άνεργοι)

Ομαδικό εισιτήριο 8euro

Θέατρο Μεταξουργείο Ακαδήμου 14-16

Τηλ 210-5234382

(51)

(52)

ldquoΤο Θαύμα να Νοιώθεις ΈλληναςrdquoΤου SAM CHEKWASΕ κ δ ό σ ε ι ς S e a b u r n B o o k s

άνθρωπος μένει εκεί όπου είναι θαμμένο ένα μέρος της καρδιάς τουraquo έγραψε ο Αλέξαν-

δρος Δουμάς Ο Sam Chekwas το παιδί από την Νιγη-ρία με τα φωτεινά και ερευνητικά μάτια που ήρθε από την χώρα του να σπουδάσει στην Ελλά-δα ντυμένος στο πνεύμα και την καρδιά με την αγάπη για το αληθινό το υψηλό και το ωραίο δεν μάκρυνε ποτέ από δω Τα τραίνα της ζωής του ασταμάτητα έφευγαν και γύριζαν φεύγουν και γυρίζουν με τη σημαία του χρέους με την πραμάτεια της προσφοράς με τη σοδειά της αγά-πης Σrsquo ένα ταξίδι που κρατάει χρόνια τώρα διατηρώντας την ποιότητα του σεβασμού την ευ-χέρεια της κατανόησης και την ανάγκη της συμπόρευσης στα μονοπάτια της ουσίαςhelliplaquoΌσο αναπνέω θα προβάλλω την ελληνική γλώσσα και τα ελληνικά γράμματαraquo δήλωσε σε παρου-

σίαση του βιβλίου του ο Chekwas Και με περισσή περηφάνια ανέφερε laquoΕδώ γεννήθηκαν οι τέ-χνες η φιλοσοφία και οι επιστήμες Ο Μέγας Αλέξανδρος έλεγε πως ότι δεν γιορτάζεται πεθαίνει Αυτό συμβαίνει και με τον ελληνισμό και κυρίως την ελληνική γλώσσα Όλοι εσείς πρέπει να με-ταφέρετε τον ελληνισμό όπου μπορείτε με κάθε τρόποraquo Και όχι μόνο προτρέπει αλλά και ο ίδι-ος προσπαθεί για τη διάδοση του ελληνισμού μέσα από το βιβλιοπωλείο που έχει ανοίξει στην Αστόρια της Νέας Υόρκης Το βιβλιοπωλείο αποτελεί ένα από τα laquoαξιοθέαταraquo της αμερικανικής μεγαλούπολης με τους δεκάδες χιλιάδες Ελληνοαμερικάνους Βρίσκεται στον αριθμό 33-18 της οδού Μπρόντγουεϊ και μοιάζει με συνηθισμένο συνοικιακό βιβλιοπωλείο Όμως ανάμεσα στις αγγλικές εκδόσεις υπάρχουν ράφια που ξεχειλίζουν από ελληνικούς τίτλουςmiddot η προσπάθεια του Chekwas για την προώθηση του ελληνισμού

(53)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

τα τέλη του 1944 όταν πια εί-χαν αποχωρήσει από τη χώρα μας οι δυνάμεις κατοχής του Άξονα μέλη της ηγεσίας του τότε Βασιλικού Ναυτικού ζή-τησαν την ανεύρεση και τιμω-ρία των υπεύθυνων του τορπι-

λισμού της laquoΈλληςraquo Πράγματι είχε επισημανθεί στην Κάτω Ιταλία κάποιος Stefano Toselli μηχανι-κός ο οποίος είχε δηλώσει laquoιδιωτικώςraquo ότι ήταν σε θέση να κατονομάσει τους υπεύθυνους της ανόσιας πράξηςΟι ελληνικές Αρχές λοιπόν απαίτησαν την επίσημη καταγραφή της μαρτυρίας του και να κινηθεί η δια-δικασία παραπομπής των ενόχων σε δίκη Και τότεhellip laquoέσκασε η βόμβαraquo Με εντολή του Βρετανού στρα-τάρχη Harold Alexander ανώτατου διοικητή των συμμαχικών δυνάμεων της Μεσογείου κατηγορη-ματικώς απαγορεύτηκε η συνέχιση της έρευνας Το θέμα έπρεπε να μπει στο αρχείο ndash και αυτό έγινε ευ-θύς αμέσως Κατά συνέπεια όλα όσα λέγονται ακό-μα και σήμερα σχετικά με τον τορπιλισμό της laquoΈλ-ληςraquo παραμένουν ατεκμηρίωτα Ήταν πράγματι το ιταλικό υποβρύχιο laquoDelfino raquo που βύθισε το αγκυ-ροβολημένο στην Τήνο για τον εορτασμό του Δεκα-πενταύγουστου ελληνικό πολεμικό σκάφος Και αν ναι ποιος έδωσε τη σχετική εντολή Και τι έλεγε η εντολή αυτή

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Λ ό γ χ η

ldquoΟ Πόλεμος και ο ΚόσμοςrdquoΤα Γεγονότα του rsquo40 τα πριν και οι Συνέπειες

ρόκειται για ένα τρίτομο έργο στο οποίο ο Θεόδωρος Σπυρόπου-λος παρουσιάζει αναλυτικά με εξαντλητικές λεπτομέρειες τη σημα-ντική ανασκαφή της ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΟΣΑνάμεσα στην Πελλάνα και την Σπάρτη ιδρύθηκε μια Νησιωτική

Κοινοπολιτεία στη Λιμνοθάλασσα που συνδεόταν μέσω του Ευρώ-τα με τον Λακωνικό Κόλπο Σrsquo αυτό το νησιωτικό σύμπλεγμα υπήρ-χε η Λακεδαίμων από τις αρχές της τρίτης χιλιετίας πΧ μέχρι το 1750 πΧ οπότε καταστράφηκε από την Κοσμική Θεομηνία

Κατά τη Μυκηναϊκή περίοδο υπήρξε το Ανακτορικό κέντρο της Λακωνίας όπως πιστοποιείται από το Ανάκτορο το Κυκλώπειο Τείχος τους Βασιλικούς Θολωτούς Τάφους κα Επίσης φιλοξένησε το Ανάκτορο του Μενέλαου και της ΕλένηςΠολλές γεωφυσικές και γεωπολιτικές ιδιαιτερότητες μνημειακά ευρήματα και αρ-

χαιολογικά ευρήματα οδήγησαν τον συγγραφέα να ταυτίσει σημεία και μνημεία του Λακωνικού βαθυπέδου της Λακεδαίμονος με την Πλατωνική Ατλαντίδα και να ανα-ζητήσει επιβιώσεις της υλικής πολιτειακής και πολιτισμικής κληρονομιάς της στην ιστορική Δωρική ΣπάρτηΗ πλούσια εικονογράφηση βοηθά κάθε ενδιαφερόμενο για την ελληνική αρχαιολο-

γία να παρακολουθήσει αναλυτικά τη διεξαγωγή μιας ανασκαφής σrsquo ένα χώρο που παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον

Του ΘΕΟΔΩΡΟΥ Γ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Κ α δ ρ α μ ί τ σ α

ldquoΛακεδαίμωνrdquo

(54)

ανέναν μα κανέναν δεν μπορείς να κερδίσεις ούτε καν ένα αφελές μικρό παιδί εφόσον του αφαιρείς την ελευ-θερία τού να μην συμφωνήσει μαζί σου Αν στερήσεις την ελευθερία στον άλλον και βασιλιά να τον στέψεις δεν θα διαρκέσει η συμφωνία σας Σύντο-

μα θα αισθανθεί δυσφορία θα καταλάβει ότι παγιδεύτη-κε και βρέθηκε εκεί που δεν θέλει Τα χρυσά κλουβιά τα ανακάλυψαν τύποι σαν τη γυναίκα της πρώτης ιστορί-ας του βιβλίουmiddot όμως κλειδωμένο ένα πουλί μαραίνεται Ο Ελύτης γράφει πως γίνεται να φυλακίσεις ένα αηδόνι αλλά δεν μπορείς να φυλακίσεις τον κελαϊδισμό τουΥπάρχουν όμως προσωπικότητες τόσο ανασφαλείς εξαρτημένες και εξωφρενικά εγωιστικές ώστε κρατούν κλειδωμένο το αηδόνι τους έστω και άλαλο έστω και νεκρό Ξέρουν πολύ καλά άλλωστε την τέχνη να ταρι-χεύουνΌλοι μας έχουμε συναπαντηθεί με τέτοιους χαρακτή-

ρες Δεν είναι λίγοι και γνωρίζουν να πλέκουν ιστούς σαν την αράχνη Όσο πιο εξαρτημένοι είμαστε εμείς οι ίδιοι τόσο τσιμπάμε στους χειρισμούς τους Ο ελεύθε-ρος ο ανεξάρτητος άνθρωπος δεν τους ανέχεται γρή-γορα κάνει πέρα σύντομα κόβει μαζί τους τις διαπραγ-ματεύσεις Όμως πόσοι είμαστε εντελώς ανεξάρτητοι Όλοι έχουμε τις πληγές μας τα μειονεκτήματα μας τα παθήματα και τα πάθη μας Όλοι κουβαλάμε στο αίμα μας τους πειρασμούς της τρέλας Παρά ταύτα πάντα υπάρχει τρόπος να γιατρεύεσαι όταν όντως το αποφασί-ζεις διότι η υγεία είναι πιο επιθετική και δυναμική από την αρρώστια

ldquoΣιωπάς για να ακούγεσαιrdquo

Της ΜΑΡΩΣ ΒΑΜΒΟΥΝΑΚΗ Ε κ δ ό σ ε ι ς Ψ υ χ ο γ ι ό ς

(55)

STREETART

(56)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

( φωτογραφίες - Ανδρέας Τσάκαλης )

ΟΌ π ο ι ο ς θ έ λ ε ι να θαυμάσει έργα Τέχνης από καλλιτέχνες με μεράκι και πάθος δεν χρειάζεται να πηγαίνει μόνο σε εκθεσιακούς χώρους Ένας τοίχος παλιός μια λεπτομέ-ρεια στην πόρτα κάγκελα ή και σημεία του δρόμου είναι ικανά να εμπνεύσουν Μπο-ρούν να δώσουν βάση στον λαϊκό καλλιτέχνη να δημιουργήσει και να μεταμορφώσει Όταν ένας άνθρωπος θέλει να εκφραστεί μέσα από την τέχνη θα βρει laquoτελάραraquo γύρω του Θα βρει τρόπο να στείλει το μήνυμά του Θα επικοινωνήσει με τον θεατή θα τον κάνει να σκεφτεί να χαμογελάσει να λυπηθεί Θα του δημιουργήσει έντονα συναισθήματα χρησι-μοποιώντας απλά φτηνά χρώματα και το ταλέντο τουΗ τέχνη λοιπόν που μπορείς ελεύθερα να δεις και να θαυμάσεις στους πιο απίθανους χώρους ίσως και στην ίδια τη γειτονιά σου χωρίς εισιτήρια και προσκλήσεις λέγεται street art

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

(57)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

STREET ART

(58)

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

Δώρα Η Αλεξάνδρα όμορφη κι αριστο-κρατική από καλή και πλούσια οικο-γένεια φαντάστηκε πως στο πρόσωπο του αρρενωπού Νιόνιου θα έβρισκε την αδελφή ψυχή το άλλο μισό της για να ζήσει μαζί του τη ζωή που ονει-ρευόταν Όμως ο ωραίος της σύζυγος ndashθα διαπίστωνε γρήγοραndash καταδυνα-στευόταν από την Αργίνη μάνα σκλη-ρή και πεθερά ακόμη σκληρότερηhellip Ποτέ ο γιός δεν μπόρεσε να απαλλαγεί από την αρπάγη αυτής της μάνας κι έτσι η Αλεξάνδρα έμαθε να ζει στο πε-ριθώριο της ζωής των τριών τους κά-νοντας υπομονή για χάρη του παιδιού της και γιατί στο βάθος η ελπίδα την έκανε να πιστεύει ότι ίσως μια ημέρα όλα αλλάξουνhellip Η ελπίδα το μόνο όπλο του απελπισμένουhellipΤον απολογισμό αυτής της ζωής

εγκλωβισμένης στη ερημιά του έρω-τα μιας ζωής πολιτικών αγώνων για ένα καλύτερο αύριο διηγείται η Αλε-ξάνδρα γιαγιά πια στη μικρή εγγονή που έχει τrsquo όνομά τηςhellip

ldquoΜια Κυρ ιακή με την Αλεξάνδραrdquoεκδ Ωκεανός

(Η Δώρα Νικολαΐδου γεννήθηκε στην Αθήνα Πήρε πανεπιστημιακό τίτλο σπουδών από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων με ειδίκευση στην Ψυχολογία Σήμερα είναι τελειόφοιτος του Ελληνικού Ινστιτούτου Νευροφυτοθεραπείας και Ανάλυσης του Χαρακτήρα (ΕΙΝΑ) και ασκεί επαγγελματικά τη Συμβουλευτική ως Σύμβουλος Ψυχικής ΥγείαςΕιδικεύεται και παρέχει Συμβουλευτική Ψυχολογική Υποστήριξη σε Γυναικεία Θέματα Έχει μετεκπαιδευτεί στις πλέον σύγχρονες τεχνικές θεραπείας του Μετατραυματικού Στρες (Brain Spotting και CMR)Το laquoΜια Κυριακή με την Αλεξάνδραraquo είναι το πρώτο μυθιστόρημά της)

Νικολαίδου

μέρες

Τότε ο Οχμούρα διαπίστωσε προς μεγάλη έκπληξή του ότι υπήρ-χαν μεγάλες αποκλίσεις ανάμεσα στις μετρήσεις των τριών προη-γούμενων δεκαετιών Μέσα σε 30 χρόνια η ποσότητα του ηλιακού φωτός που έφθανε στη Γη είχε μειωθεί κατά 10 τοις εκατό Με άλλα λόγια οι μέρες είχαν αρχίσει να γίνονται σκοτεινότερες από αυτές του παρελθόντοςΤα αποτελέσματα της έρευνάς του δημοσιεύθηκαν το 1989 αλλά η

επιστημονική κοινότητα αγνόησε τις διαπιστώσεις του Οχμούρα θε-

(14)

(15)

το 1958 έως το 1992 Σύμφωνα με τη μελέτη τους το ηλιακό φως που έφθανε στην επιφά-νεια του πλανήτη μας μειωνόταν κάθε χρόνο κατά 023 έως 032 τοις εκατό Παρόλο που η μείωση αυτή δεν είναι ορατή στο μάτι μπορεί να επηρεάσει σημαντικά τα διάφορα οικοσυ-στήματα της Γης εφόσον έχει άμεση επίδραση στον ρυθμό φωτοσύνθεσης των φυτώνΤον τελευταία χρόνια λοιπόν μετά και

από τη μελέτη των δύο Ισραηλινών όλο και περισσότεροι επιστήμονες έχουν αρχίσει να ασχολούνται με το θέμα Έχουν πειστεί πλέ-ον ότι οι διαφορές στη ηλιοφάνεια είναι σημα-ντικά μεγάλες ώστε να οφείλονται σε ανεπαρ-κείς μεθόδους μέτρησηςΑν και αρκετές έρευνες βρίσκονται σε εξέλι-

ξη οι εκτιμήσεις των επιστημόνων είναι ότι το φαινόμενο δεν οφείλεται σε κάποια μείω-ση της ακτινοβολίας του Ήλιου Η εξήγηση όπως πιστεύουν πρέπει να βρίσκεται στην ατμόσφαιρα του πλανήτη μας Φαίνεται ότι η ατμόσφαιρα φιλτράρει μέρος της ηλιακής ακτινοβολίας που βρίσκεται στην περιοχή του ορατού φωτός και του υπέρυθρου ενώ δεν επηρεάζονται οι υπεριώδεις ακτινοβολίες Η ατμοσφαιρική μόλυνση είναι ένας από τους παράγοντες αν και μάλλον όχι ο βασικός που συμβάλει στο φαινόμενο Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι σύντομα

θα προσδιορίσουν τα βασικά αίτια του φαινο-μένου ώστε να αποτρέψουν τις όποιες διατα-ραχές στα οικοσυστήματα του πλανήτη μας Το ενθαρρυντικό πάντως είναι ότι χάρη στα μέτρα κατά της ατμοσφαιρικής ρύπανσης τα οποία έχουν αρχίσει να λαμβάνονται από διά-φορα κράτη τις δύο τελευταίες δεκαετίες πα-ρουσιάζεται στασιμότητα ή ακόμη και αντι-στροφή του φαινομένου όπως τουλάχιστον δείχνει μια σχετική έρευνα που έγινε για τη Γερμανία

ωρώντας ότι η διαφορά αυτή οφειλόταν στις ανεπαρκείς μεθόδους μέτρησης του παρελθό-ντος Την ίδια τύχη είχαν και οι έρευνες άλ-λων επιστημόνων σχετικά με τη μείωση της ηλιοφάνειας στην Ανταρκτική την Αρκτική και την Ιαπωνία οι οποίες παρουσιάστηκαν στη δεκαετία του 1990Τα πράγματα ωστόσο άλλαξαν το 2001

όταν οι Τζέραλντ Στάνχιλ και Σαμπτάι Κοέν από το Κέντρο Ηφαιστειολογίας του Ισραήλ συνέκριναν μετρήσεις της ηλιοφάνειας από

(15)

(ldquoΤο παιδί και το ζωγραφισμένο λιοντάριrdquo είναι ο κατεξοχήν ειρωνικός μύθος που δείχνει πώς ο άνθρωπος δίχως να το καταλαβαίνει γίνεται θύμα των ίδιων των ενεργειών του)

Θήβακαι η ΣαμαρκάνδηΗ

Εικονογραφηση Λιάνα Ιωαννίδου

(16)

(17)

ή ο ι μηχανές τ ο υ π ε π ρ ω μ έ ν ο υ

ια φορά και έναν καιρό ήταν κάποιος γέρος που είχε έναν γιο μονάκριβο Αυτός ο νεαρός ήταν πολύ θαρραλέος και του άρεσε να πηγαίνει κυνήγι

Μια νύχτα ωστόσο ο γέρο-πατέρας του είδε στον ύπνο του ότι τον γιόκα του τον εξολόθρευσε λιοντάρι Τρόμα-ξε μην τυχόν αληθέψει το φρικτό όνειρο και πρόστα-ξε να χτίσουν ένα δωμάτιο υπερυψωμένο πάνω από το έδαφος Εκεί μέσα έκλεισε τον γιο του και έβαλε ολό-γυρα ανθρώπους να τον φυλάνε Γύρω-γύρω στους τοί-χους αυτής της φυλακής είχαν ζωγραφιστεί κάθε λογής ζώα για να τα βλέπει ο έγκλειστος νεαρός και να ευφραί-νεται Ανάμεσά τους υπήρχε και η εικόνα ενός λιονταρι-ού Το αγόρι εντούτοις όσο περισσότερο κοίταζε τούτες τις τοιχογραφίες τόσο μεγάλωνε η στενοχώρια του

Με τα πολλά σταμάτησε κάποια φορά μπροστά στη ζω-γραφιά του λιονταριού και της έκανε τα παράπονά του laquoΚαταραμένο τέρας εξαιτίας σου τα παθαίνω αυτά Επει-δή σε είδε ο πατέρας μου σε εκείνο το ψευτο-όνειρο πρέπει τώρα εγώ να μένω κλειδωμένος εδώ μέσα σαν κοκόνα στον γυναικωνίτη Μωρέ θα δεις τι θα σου κάνωraquo

( του Ιωάννη Κωνσταντάκου )

(17)

Και ευθύς βάλθηκε να βαράει με το χέρι του τον τοίχο για να βγάλει τα μάτια του λιονταρι-ού Έτσι όμως μπήχτηκε ένα ξυλόκαρφο στο δάχτυλό του κάτω από το νύχι Κατόπιν η πλη-γή αυτή κακοφόρμισε ο αδένας πρήστηκε και στο τέλος ισχυρός πυρετός έπιασε το παιδί και το έστειλε στον άλλο κόσμο

Με αυτόν τον τρόπο το λιοντάρι έστω και απλώς ζωγραφισμένο στάθηκε μοιραίο για τον νεαρό μας και τα τεχνάσματα του γέρο-πατέρα δεν ωφέλησαν σε τίποτε

Το παραπάνω παραμύθι σώζεται σε μερικά χειρόγραφα με συλλογές αρχαίων αισώπειων μύθων Η γραπτή αποτύπωσή του χρονολογεί-ται γύρω στον 2ο αιώνα μΧ Στην προφορική παράδοση τού αρχαίου κόσμου θα κυκλοφο-ρούσε ασφαλώς από νωρίτερα

Η πλοκή του αναπαράγει ένα σχήμα πολύ δι-αδεδομένο σε παλαιούς μύθους και θρύλους Ο ήρωας δέχεται προφητεία για κάτι πολύ δυσά-ρεστο που είναι πεπρωμένο να συμβεί Αμέ-σως φροντίζει να πάρει μέτρα ώστε να αποφύ-γει την εκπλήρωση της πρόρρησης Εντούτοις ακριβώς οι ενέργειες που κάνει για να αποτρέ-ψει το μοιραίο γεγονός θέτουν σε κίνηση τον

(18)

(19)

μηχανισμό που οδηγεί αμείλικτα στην πραγμα-τοποίησή του Πρόκειται για τον κατεξοχήν ει-ρωνικό μύθο που δείχνει πώς ο άνθρωπος δί-χως να το καταλαβαίνει γίνεται θύμα των ίδιων των ενεργειών του

Το αρχετυπικό παράδειγμα αυτής της μυ-θοπλαστικής κατασκευής είναι η ιστορία του Οιδίποδα Τούτος πηγαίνει στο μαντείο των Δελφών και μαθαίνει από τον χρησμό ότι θα σκοτώσει τον πατέρα του και θα παντρευτεί τη μητέρα του Θαρρώντας ότι γονείς του είναι το βασιλικό ζεύγος της Κορίνθου που τον περι-μάζεψε και τον ανάθρεψε από βρέφος ο νεαρός Οιδίπους αποφασίζει να μην ξαναγυρίσει στην πόλη όπου μεγάλωσε Αντί γιrsquo αυτό ακολουθεί άλλον δρόμο προς την κατεύθυνση της Θήβας - της κρυφής και άγνωστης στον ίδιο γενέτειράς του Όμως ακριβώς πάνω σε εκείνον τον δρό-μο συναντάει τον αληθινό πατέρα του τον Λάιο και τον φονεύει σε συμπλοκή Στο τέλος ο δρό-μος του τον φέρνει στη Θήβα όπου παντρεύε-ται τη χήρα βασίλισσα Ιοκάστη τη φυσική μη-τέρα του Οι ίδιες οι προφυλάξεις που παίρνει ο ήρωας ενάντια στον τρομερό χρησμό τον οδη-γούν άθελά του να υλοποιήσει κατά γράμμα το

περιεχόμενο της πρόρρησης Ο Γάλλος ποιητής Ζαν Κοκτώ που συνέθεσε μία από τις πιο συ-ναρπαστικές σύγχρονες διασκευές του οιδιπό-δειου μύθου ονόμασε αυτή τη διαδικασία laquoμη-χανή της Κόλασηςraquo

Δεν ήταν αποκλειστικό κτήμα των Ελλήνων το μυθικό τούτο σχήμα Απεναντίας απαντά από παλιά στην Ανατολή

Μια αρχαία αιγυπτιακή νουβέλα που σώ-ζεται ημιτελής σε πάπυρο του 13ου αιώνα πΧ και τιτλοφορείται συνήθως Ο καταδικασμένος πρίγκιπας αρχίζει με παρόμοιο δυσοίωνο τρό-πο Ο Αιγύπτιος φαραώ δέχεται προφητεία πως ο νεογέννητος γιος του είναι μοιραίο να βρει τον θάνατο είτε από κροκόδειλο είτε από φίδι είτε από σκύλο Γιrsquo αυτό ο μονάρχης χτίζει ασφαλές σπίτι στη μέση της ερήμου και εκεί μέσα κλεί-νει τον γιο του μαζί με υπηρετικό προσωπικό ώστε να τον φυλάξει από τον κίνδυνο (ας θυ-μηθούμε τον δειλό γέροντα της αισώπειας διή-γησης) Ο έγκλειστος νεαρός φυσικά δυσανα-σχετεί και τελικά ξεφεύγει ταξιδεύει στη Συρία και κερδίζει τη βασιλοπούλα της για γυναίκα του Τούτη αναλαμβάνει στη συνέχεια τον ρόλο του φύλακα φρουρεί τον άντρα της με μεγάλη

(Οι ίδιες οι προφυλάξεις που παίρνει ο ήρωας ενάντια στον τρομερό χρησμό τον οδηγούν άθελά του να υλοποιήσει κατά γράμμα το περιεχόμενο της πρόρρησης)

(19)

(20)

προσοχή και δεν τον αφήνει να ξεμυτίσει έξω μοναχός του Όμως τα θηρία της μοίρας πα-ραμονεύουν τον πρίγκιπα Παρά τρίχα γλυ-τώνει από το δάγκωμα του φιδιού χάρη στην επαγρύπνηση της συζύγου του Κατόπιν το σκυλί τον παίρνει στο κυνήγι και ο κροκό-δειλος καραδοκεί μέσα στη λίμνη Δυστυχώς το τέλος του κειμένου έχει χαθεί και η έκβα-ση μένει ανεπιβεβαίωτη Δεν ξέρουμε αν ο νε-αρός ήρωας εντέλει φονευόταν ή γλύτωνε το πεπρωμένο του

Αργότερα το ίδιο αφηγηματικό πρότυ-πο βρήκε την κλασική ανατολίτικη έκφρα-σή του στην περίφημη παραβολή για τον βεζί-ρη και τον θάνατο Το παλαιότερο πρόπλασμα αυτής της διήγησης το διαβάζουμε στο εβραϊ-κό Ταλμούδ το πελώριο συμπίλημα από διδα-σκαλίες των ραβίνων της ρωμαϊκής εποχής που συγκροτήθηκε γύρω στο 400 με 500 μΧ

Κατόπιν η ιστορία έγινε εξαιρετικά δημο-φιλής στην περσική παράδοση εμπνέοντας μυστικιστές ποιητές όπως τον Ρουμί και τον Φαρίντ ουντ-Ντιν Αττάρ Κυκλοφορεί ακόμη και σήμερα ως διδακτικός μύθος στις παρα-δόσεις των Σούφι Οι ήρωες ποικίλλουν από τη μία παραλλαγή στην άλλη

(21)

(Το ειρωνικό και τραγικό συνάμα σε τέτοιους μύθους είναι ότι ο ήρωας χαντακώνεται από τις ίδιες τις πράξεις του Οι αποφάσεις που παίρνει θαρρώντας πως θα του βγουν σε καλό φέρνουν την καταστροφή του)

Κατά την πιο διάσημη εκδοχή ο χαλίφης της Βαγδά-της αντίκρισε μια μέρα τον πιστό βεζίρη του να μπαίνει τρο-μαγμένος και κατάχλωμος στην αίθουσα του θρόνου laquoΣώσε με αφέντηraquo εκλιπαρούσε ο αξιωματούχος και ευθύς εξήγη-σε στον ηγεμόνα την αιτία της ταραχής του laquoΚαθώς ερχό-μουν σήμερα το πρωί στην υπηρεσία μου στο παλάτι είδα τον Θάνατο να τριγυρίζει μέσα στην πόλη Μόλις με πήρε το μάτι του αμάν - μου έριξε ευθύς ένα βλέμμα τόσο άγριο και φονι-κό Προφανώς έχει έρθει για να με πάρει Σε ικετεύω ηγεμόνα μου άφησέ με να φύγω τώρα αμέσως με ένα από τα πιο γοργά άλογα των βασιλικών στάβλων σου Αν καλπάσω με όλη μου τη δύναμη μπορεί απόψε κιόλας να βρεθώ ασφαλής πέρα μα-κριά στη Σαμαρκάνδηraquo

Ο χαλίφης εκτιμούσε τον βεζίρη του και μετά χαράς του έδωσε την άδεια Λίγα λεπτά αργότερα ο άνθρωπός μας κάλ-παζε έξω από τις βορειοανατολικές πύλες της πόλης Όμως ο χαλίφης δεν ησύχασε Καταπώς το συνήθιζε μεταμφιέ-στηκε σε κοινό υπήκοο και βγήκε στην αγορά για να διαπι-στώσει ιδίοις όμμασι αν κυκλοφορούσε τωόντι ο Θάνατος στην πρωτεύουσά του Και πράγματι τον είδε ο φονικός άγ-γελος τριγυρνούσε στο παζάρι ψηλός και τυλιγμένος στα μαύρα αγγίζοντας πού και πού κάποιον γέροντα στον ώμο ή παραμερίζοντας για να μην πέσουν πάνω του τα παιδιά που έπαιζαν κυνηγητό Ο χαλίφης τον πλησίασε Ο Θάνα-τος αναγνώρισε αμέσως τον ηγεμόνα και τον χαιρέτισε με βαθειά σεβαστική υπόκλιση Τότε ο χαλίφης πήρε το θάρ

(22)

ρος να τον ανακρίνει laquoΟ βεζίρης μου είναι καλός και χρήσιμος άνθρωπος Οι υπηρεσίες του μου εί-ναι πολύτιμες Γιατί βάλθηκες να τον τρομοκρα-τήσεις σήμερα Γιατί τον αγριοκοίταξεςraquo Ιδού τι αποκρίθηκε ο Θάνατος laquoΒασιλιά μου τον κοί-ταξα όντως αλλά όχι άγρια Η ματιά μου ήταν απλώς βλέμμα έκπληξης Απόρησα που τον αντί-κρισα εδώ στη Βαγδάτη Βλέπεις είναι γραμμέ-νο ότι πρέπει να τον πάρω απόψε - όχι όμως εδώ αλλά πέρα μακριά στη Σαμαρκάνδηraquo

Το ειρωνικό και τραγικό συνάμα σε τέ-τοιους μύθους είναι ότι ο ήρωας χαντακώνεται από τις ίδιες τις πράξεις του Οι αποφάσεις που παίρνει και οι ενέργειες που κάνει θαρρώντας πως θα του βγουν σε καλό φέρνουν ανελέητα την καταστροφή του Μοναχός του ανεπίγνω-στα με τις επιλογές και τους τάχα έξυπνους υπολογισμούς του υφαίνει τα βρόχια όπου θα πιαστεί

Το πεπρωμένο προδιαγράφει απλώς μια δυσοί-ωνη εξέλιξη αυτήν όμως την υλοποιεί τελικά ο ίδιος ο άνθρωπος με τις πρωτοβουλίες και τα σφάλματά του Η ελεύθερη βούλησή του συνερ-γάζεται με τη μοίρα για να εκπληρώσουν και οι δύο μαζί το δύστυχο αποτέλεσμα Θυμόμαστε τα λόγια του Σεφέρη στο ποίημά του για τον Ευ-

ριπίδη τον τραγικότατο των δραματουργών laquoΕίδε τις φλέβες των ανθρώπων σαν ένα δίχτυ των θεών όπου μας πιάνουν σαν τrsquo αγρίμιαraquo Το δίχτυ όπου οι άνθρωποι παγιδεύονται από τους θεούς είναι το ίδιο το πλέγμα από τις φλέβες μας - δηλαδή η ιδιοσυγκρασία και η φύση μας ο χαρακτήρας μας που καθορίζει την πορεία της ζωής μας

Τι μπορούν να σημαίνουν τέτοιες ιστο-ρίες για εμάς σήμερα Υποδηλώνουν άραγε πως η μοίρα μας είναι προδιαγεγραμμένη και αναπότρεπτη Πως ότι και να κάνουμε δεν ωφελεί και το μόνο που μας μένει είναι να κα-θίσουμε και να περιμένουμε μοιρολατρικά τις εξελίξεις με σταυρωμένα τα χέρια Όχι απαραί-τητα Ο μύθος μπορεί να διαβαστεί αλλιώς σε βαθύτερο επίπεδο αυτοσυνειδησίας Οι αρχαίοι αφηγητές ίσως προσπαθούν να επιστήσουν την προσοχή μας στην ίδια την προσπάθειά μας να αποφύγουμε πάση θυσία εκείνο που μας φοβί-ζει Ο σύγχρονος πολιτισμός μας έχει καταντή-σει η κατεξοχήν κουλτούρα της φυγής Διαρ-κώς τρέχουμε να ξεφύγουμε από τα δυσάρεστα καθέκαστα της ζωής που μας τρομάζουν Τους γυρίζουμε την πλάτη και με μεγάλες δρασκελι-ές πηδούμε και καλπάζουμε μακριά τους αντί

(23)

να στραφούμε και να τα αντιμετωπίσουμε όταν έλθει η κρί-σιμη ώρα Πασχίζουμε να δραπετεύσουμε από τον χρόνο με τονωτικές ενέσεις ουσιών και πλαστικές εγχειρήσεις Κά-νουμε μαραθώνιο αγώνα δρόμου ώστε να ξεπεράσουμε την ανασφάλεια για το αύριο συσσωρεύοντας καταθέσεις και ομόλογα στις τράπεζες Πάνω από όλα τιναζόμαστε μακριά για να διαφύγουμε από την ανία και το αίσθημα του κενού Οι νεότεροι θαρρούν πως το καταφέρνουν με το να λικνί-ζονται μέσα σε μισοσκότεινα κέντρα υπό τους ήχους εκκω-φαντικής μουσικής Οι κάπως μεγαλύτεροι διαλέγουν ορ-γανωμένες διακοπές μαθήματα γιόγκα ή προσήλωση στα ευαγγέλια του λάιφ-στάιλ

Καμία από αυτές τις δραστηριότητες δεν είναι αναγκα-στικά κακή ή κατακριτέα καθrsquo εαυτήν Πλην όμως δεν εξυ-πηρετούν ιδιαίτερα ως μέσα φυγής διότι εκείνο που φο-βόμαστε εξακολουθεί να μας παραμονεύει στην επόμενη γωνία Τούτο είναι ενδεχομένως το νόημα των παλαιών μύθων δεν ωφελεί να τρέχουμε για να ξεφύγουμε από τον φόβο Καλύτερα να ζούμε τις μέρες μας με κανονικό βημα-τισμό με ησυχία ψυχής και με πληρότητα χωρίς το λαχά-νιασμα της διαρκούς απεγνωσμένης απόδρασης Και όταν μας πλησιάσει το δυσοίωνο τότε να έχουμε το κουράγιο να το αντιμετωπίσουμε κατά πρόσωπο δίχως να αποστρέφου-με το βλέμμα ή να το βάζουμε στα πόδια Αυτό είναι μήνυμα πολύτιμο για όλους τους οδοιπόρους που παίρνουν κάποτε τον δρόμο είτε για τη Θήβα είτε για τη Σαμαρκάνδη

(Οι αρχαίοι αφηγητές ίσως προσπαθούν να επιστήσουν την προσοχή μας στην ίδια την προσπάθειά μας να αποφύγουμε πάση θυσία εκείνο που μας φοβίζει)

Ντούσανέ ν α π α ι δ ί θ α ύ μ α α π ό τ η ν Σ ε ρ β ί α

δώδεκαετών

Κρτόλιτσε

(24)

( π α ρ ο υ σ ί α σ η )

Ένα εντεκάχρονο αγόρι από τη Σερ-βία έχει την ικανότητα να ζωγραφίζει με έναν απλό μαρκαδόρο θέματα από το ζω-ικό και φυτικό βασίλειο με μια απίστευ-τη δεξιοτεχνία

Τα σχέδιά του αποτυπώνουν εικόνες άγριας ζωής Εικόνες σύγχρονες ή εικόνες που υπήρχαν πριν εκα-τομμύρια χρόνια Τα σχέδια του Σέρβου Ντούσαν Κρτόλιτσε ως επί το πλείστον με στυλό και μολύβι είναι εντυπωσιακά πολύ ζωντανά και θεωρείται ένα πολλά υποσχόμενο παιδί-θαύμα Αν και μόλις 12 χρο-νών έχει στο ενεργητικό του τρεις ατομικές εκθέσεις των έργων του σε εθνικό επίπεδο και μάλιστα οι δύο πρώτες ήταν πριν τα οκτώ χρόνια του

(25)

( π α ρ ο υ σ ί α σ η )

( επιμέλεια - Νικόλας Σεγκούντος )

(26)

Η καριέρα του ξεκίνησε από μόλις δύο ετών Οι γονείς του δεν έδωσαν σημασία στο πρώτο σχέδιό του κάτι που έμοιαζε απροσδιόριστα με φάλαινα Όσο περνούσε όμως ο καιρός και αυξανόταν ο όγκος του χαρτιού που κατανάλωνε για ζωγραφική ο μι-κρός Ντούσαν οι γονείς του άρχισαν να παρατηρούν ότι το παιδί τους είχε ταλέντο Ζήτησαν λοιπόν τη γνώμη ενός παιδοψυχολόγου Ο ειδικός εντυπωσιά-στηκε από το μικρό αγόρι ndashπαχουλό με γλυκό πρό-σωπο που μιλούσε με ασυνήθιστα ελκυστικό τρόπο Το εντυπωσιακότερο όμως ήταν ότι παρουσίαζε ένα υψηλό επίπεδο συναισθηματικής νοημοσύνης Οι γνώσεις του Ντούσαν για τον κόσμο των ζώων

είναι εκπληκτικές Όταν οι γονείς του αγόρασαν την πληρέστερη σύγχρονη εγκυκλοπαίδεια ζώων χρειάστηκε λιγότερο από τρεις εβδομάδες για να την αποτυπώσει στο μυαλό του λέξη προς λέξη Γνωρί-ζει όλες τις γεωλογικές εποχές του πλανήτη μας και τα ζώα που περιπλανιούνταν σε αυτόν στη διάρκειά τους Απαγγέλει με άνεση τα 65 είδη μαρσιποφόρων που υπάρχουν σήμερα Και όταν μεγαλώσει φιλοδο-ξεί να ασχοληθεί με την επιστήμη της ζωολογίας και να γράψει ένα βιβλίο για τα ζώαΜικρότερος όπως αναφέρει ο πατέρας του Ντού-

σαν ήταν πολύ δραστήριος και laquoαπορροφούσεraquo σε μικρό χρονικό διάστημα μεγάλο όγκο πληροφορι-ών Γοητεύτηκε από τη φύση και τα ζώα και σύντο-μα πέρασε από τις πρωτόλειες παιδικές αποτυπώσεις σε πιο συγκεκριμένα και εκπληκτικά σχέδια Και όλη αυτή τη διαδικασία την αντιμετωπίζει ως μια πρόκλη-ση ένα παιχνίδι της δημιουργικής έκφρασής του Όταν ήταν οκτώ ετών ένας δάσκαλος του έθεσε σκό

(27)

(28)

(29)

πιμα μια δύσκολη πρόκληση τριών λέξεων laquoιπ-πότης διάβολος κόσμοςraquo Ο μικρός την έφερε σε πέρας με εκπληκτικό τρόπο και αργότερα δήλωσε laquoθέλω να είμαι ζωγράφος θέλω να εί-μαι παιδίraquoΠολύς κόσμος έχει γνωρίσει το ταλέντο και το

έργο του Ντούσαν μέσα από την ιστοσελίδα του Έχει περισσότερους από 5000 laquoφίλουςraquo και 7000 laquoακόλουθουςraquo στο Facebook Φορείς από διάφορες χώρες του κόσμου ndashΗΠΑ Αυστραλία Ινδίαndash τον έχουν προσκαλέσει για να παρουσιά-σει τις δημιουργίες του Όμως για την ηλικία του είναι περισσότερο σημαντικό το κοντινό περιβάλλον του Χαρακτηριστικό είναι το πε-ριστατικό που αναφέρει ο πατέρας του Κάποια μέρα οι γονείς του ανησύχησαν καθώς είχε αρ-γήσει υπερβολικά να επιστρέψει από το σχο-λείο του Βγήκαν λοιπόν να τον αναζητήσουν Τον βρήκαν στην αυλή του σχολείου περιτρι-γυρισμένο από μια ομάδα συμμαθητών του Ο Ντούσαν ήταν απορροφημένος με το να φτιά-χνει laquoτατουάζraquo με μαρκαδόρο στα χέρια των άλ-λων παιδιών laquoαποτυπώνονταςraquo τα αγαπημέ-να ζώα τους Και η εκτίμηση των συμμαθητών του προς το έργο του νεαρού καλλιτέχνη φάνη-κε από το ότι αρνούνταν να πλύνουν τα χέρια τους για μεγάλο χρονικό διάστημα επειδή δεν ήθελαν να σβηστεί το laquoτατουάζraquo

Μπορείτε να βρείτε περισσότερα στοιχεία και τις

δημιουργίες του μικρού Ντούσαν στη σελίδα του στο

facebook

httpswwwfacebookcomprofilephpid=100008204652414ampfref=ts

Ιερή

Μια παράδοση χαμένη στις δέλτους τουχρόνου

(30)

(31)

μέλισσα -ένα από το τρία δώρα των

θεών σύμφωνα με εσωτερικές παραδόσεις- ο

άνθρωπος και ο πολιτισμός του φαίνεται να

έχουν μια ιδιαίτερη αόρατη σύνδεση Κοιτά-

ζοντας προς το παρελθόν προς την αυγή του

πολιτισμού διαπιστώνουμε σεβασμό προς τη

μέλισσα σε όλες τις εποχές και από όλους τους

πολιτισμούς Έτσι αρχίζουμε να αντιλαμβα-

νόμαστε ότι αυτό το μικροσκοπικό πλάσμα

αντιπροσωπεύει κάτι σημαντικό τη σπουδαι-

ότερη ίσως laquoχαμένη παράδοσηraquo στην ιστο-

ρία των ανθρώπων

Εγκλωβισμένες μέσα σε κεχριμπάρι έχουν βρεθεί μέλισσες η ηλικία των οποίων ξεπερνάει τα 100 εκατομμύρια χρόνια ndash παγωμένες στον χρόνο σαν να έχουν μείνει αθάνατες μέσα στο ίδιο τους το μέλι Οι αρχαίοι Έλληνες το ονόμαζαν ήλε-κτρον που συνδέεται με τον αρχαίο ηλιακό θεό Ελέκτορ ο οποίος είναι γνωστός ως ο laquoαφυπνιστήςraquo Αυτός ο προσδιορι-σμός αποδίδεται και στο μέλι ndash που θυμίζει κεχριμπάρι ndash μία αναζωογονητική ουσία που τιμόταν την αρχαία εποχή Και αυτή η σύνδεση είχε ως αποτέλεσμα να επιτείνει τον υψηλό σεβασμό που απολάμβανε η μέλισσα στους αρχαίους λαούς

(Ιερογλυφικό που απεικονίζει τη μέλισσα)

του Άντριου Γκόουγκ

( προσαρμογή επιμέλεια κειμένου - Νίκος Κατσινόπουλος )

Ιερή

(32)

Π ρ ο ϊ σ τ ο ρ ι κ έ ς ε μ μ ο ν έ ςΗ προϊστορία είναι γεμάτη από στοι-

χεία που υποδηλώνουν την εμμονή των ανθρώπων με τις μέλισσες Στην επονο-μαζόμενη laquoΣπηλιά της Αράχνηςraquo κοντά στην Βαλένθια της Ισπανίας μια σπηλαι-ογραφία 15000 ετών απεικονίζει μια αν-θρώπινη φιγούρα που αποφασιστικά δι-ακινδυνεύει τη ζωή της προκειμένου να συλλέξει το μέλι από την κηρήθρα ενός μελισσιού που βρίσκεται σε έναν επικίν-δυνο απότομο βράχο Και φυσικά είναι η μέλισσα που οδηγεί τους αρχαίους σαμά-νους στα παραισθησιογόνα φυτά η δρά-ση των οποίων μεταφέρει τη συνείδησή τους στον πνευματικό κόσμο των θεώνΠρόσφατες έρευνες έχουν αποκαλύψει

προς έκπληξη πολλών ότι ένας ήχος που θυμίζει βούισμα μέλισσας παρατηρείται κατά τη στιγμή της αλλαγής επιπέδου της ανθρώπινης συνείδησης Το φαινό-μενο αυτό έχει αναφερθεί ότι συμβαίνει και σε άτομα που έχουν υποστεί την λε-γόμενη laquoαπαγωγή από εξωγήινουςraquo που βλέπουν οπτασίας ή έχουν επιθανάτιες εμπειρίες Μήπως γνώριζαν αυτό το φαι-νόμενο οι αρχαίοι και πίστευαν ότι είναι ένα στοιχείο που προσδίδει κάποια ιδιαι-τερότητα στη μέλισσαΣτην Ανατολία έχει βρεθεί ένα άγαλμα

10000 ετών το οποίο απεικονίζει τη Μη-τέρα Θεά να φοράει στο κεφάλι μια κίτρι-

(Η αιγυπτιακή μυθολογία περιέχει αναρίθμητες αναφορές στις μέλισσες συμπεριλαμβανομένης και της πεποίθησης ότι οι μέλισσες δημιουργούνταν από τα δάκρυα του πιο σημαντικού θεού τους του Ρα)

νη ndash πορτοκαλί τιάρα σαν κυψέλη ndash ένα στοιχείο που έχει οδηγήσει τους ειδικούς στο ότι εκείνη την περίοδο η Μητέρα Θεά είχε αρχίσει να μεταλλάσσεται σε Μέλισ-σα Βασίλισσα ή μέλισσα θεάΣτον νεολιθικό οικισμό Τσατάλ Χουγι-

ούκ υπάρχουν υποτυπώδεις απεικονί-σεις μελισσών (6540 πΧ) γύρω από το κεφάλι κάποιας θεότητας σχηματίζο-ντας μια άλω Οι Σουμέριοι ωστόσο θε-ωρούνται πρόγονοι της οργανωμένης μελισσοτροφίας Αυτοί ήταν που επινόη-σαν την απιθεραπεία δηλαδή την ιατρι-κή χρήση των προϊόντων της μέλισσας όπως του μελιού της γύρης του βασιλι-κού πολτού της πρόπολης και του δηλη-τηρίου της μέλισσαςΣουμεριακά ανάγλυφα που απεικο-

νίζουν τη λατρεία κάποιων παράξενων ιπτάμενων μορφών έχουν συχνά ερμη-νευτεί ως ενδείξεις εξωγήινης επέμβασης Στα πλαίσια όμως των οφελών της με-λισσοτροφίας είναι πιθανότερο να απο-τυπώνουν τη λατρεία των μελισσών Οι Σουμεριακές απεικονίσεις άλλωστε ήταν που οδήγησαν στη δημιουργία του μοτί-βου της θεάς που χορεύει μια θηλυκή χο-ρεύτρια με τα χέρια κυρτωμένα γύρω από το κεφάλι της για την οποία οι μελετητές πιστεύουν ότι αναπαριστά μια ιέρεια της θεάς μέλισσας Το μοτίβο το οποίο απέ-κτησε κεντρικό ρόλο στον αιγυπτιακό

(33)

(34)

Ιερή

(35)

συμβολισμό φαίνεται να βασίζεται στη μοναδική ικανότητα των με-λισσών να επικοινωνούν μεταξύ τους μέσω ενός ρυθμικού χορού Μια μέλισσα μπορεί να πετάξει σε απόσταση μεγαλύτερη από 5 χιλιόμετρα από την κυψέλη της για να εντοπίσει τροφή και επιστρέφει για να με-

ταδώσει την πληροφορία στις υπόλοιπες μέσω του χορού - ένα είδος φυσικού συστήματος πλοήγησης

Οι άνθρωποι λοιπόν είχαν ανακαλύψει την τερά-στια σημασία της προσφοράς τη μέλισσας πριν από δέκα ή περισσότερες χιλιάδες χρόνια ήδη ίσως από την αχλή της προϊστορίας τους Καθώς αναπτυσσό-

ταν ο πολιτισμός κατά μήκος του ποταμού Νείλου και εξελισσόταν σιγά σιγά η δυναστική περίοδος της αρχαίας Αί-

γυπτο η λατρείας της μέλισσας και οι παραδόσεις για αυτήν εναγκαλίστηκαν σε τέτοιο βαθμό με τον πολιτισμό όσο ποτέ

στο παρελθόν ή στο μέλλον

Η Θ ε ά Μ έ λ ι σ σ α σ τ η α ρ χ α ί α Α ί γ υ π τ οΑρκετοί αιγυπτιολόγοι πι-στεύουν ότι οι Σουμερια-κές παραδόσεις ταξίδευσαν κατά μήκος της Ανατολι-κής Αιγυπτιακής Ερήμου

έως την Κοιλάδα του Νείλου Τα περίφημα αφρικανικά Ουαντί

(κοίτες ξεροπόταμων στις οποίες δημιουργούνται πε-ριστασιακά οάσεις) φημί-

ζονται για τις προδυναστικές βραχογραφίες τους που παρουσιάζουν

ιπτάμενες μορφές με εξογκωμένα χαρακτηρι-στικά σαν φτερά Ασυνήθιστες γραμμές εκτείνο-νται προς τα επάνω πίσω από το κεφάλι της κεντρι-κής μορφής θυμίζοντας τις κεραίες της μέλισσας

ενώ παραπέμπουν στο σχήμα των εξογκωμάτων που χαρακτηρίζουν τα αιγυπτιακά στέμμα-

τα στους αιώνες που θα ακολουθήσουνΑποτυπώνεται ακόμη το μοτίβο

της Θεάς που Χορεύει μια γυναί-κα με τα χέρια της κυρτωμένα επάνω από το κεφάλι της

(Το ένδυμα του Ναπολέοντα κατά την ενθρόνισή του ήταν διακοσμημένο με μέλισσες)

(Συλλογή μελιού στην Ισπανία 13000 πΧ)

Ιερή

(Το ένδυμα του Ναπολέοντα κατά την

ενθρόνισή του ήταν διακοσμημένο με

μέλισσες)

(36)

όπως ακριβώς η laquoχορεύτριαraquo Θεά μέλισσα που παρουσιάζεται σε ανάγλυφα των Σουμέριων και των κεντρο-Ευρωπαικών λαών χιλιάδες χρόνια νωρίτερα Η απεικόνιση είναι διαδεδομένη στην αιγυπτιακή μυθολογία και φαίνεται να προέρ-χεται από την μοναδική ικανότητα της μέλισ-σας να επικοινωνεί με τον laquoχορόraquo Ένα άλλο στοιχείο για την καλλιτεχνική

επιρροή που φαίνεται να έχει ασκήσει η μέλισ-σα εντοπίζεται στα τελετουργικά ενδύματα των Αιγυπτίων τα οποία παρουσιάζουν στιλι-στικές ομοιότητες με αυτήν Το στέμμα νέμες για παράδειγμα αποτελείται από εναλλασσόμε-νες κίτρινες και σκούρες οριζόντιες λωρίδες Τέ-τοιες οπτικές ομοιότητες είναι εμφανείς σε πολ-λά ανάγλυφα και αγάλματα Εντυπωσιακότερη όμως είναι αυτή που παρουσιάζεται στη νεκρι-κή μάσκα του Φαραώ Τουταγχαμών της 18ης δυναστείας η οποία δείχνει τον Φαραώ στολι-σμένο με εναλλασσόμενες μαύρες και κίτρινες λωρίδες όπως ακριβώς μια μέλισσαΗ έλξη της Αιγύπτου προς τις μέλισσες φαίνε-

ται ότι ξεκινάει από πολύ πρώιμη εποχή Η βό-ρεια Αίγυπτο η έκταση που απλώνεται από το Δέλτα έως τη Μέμφιδα ονομαζόταν laquoΤα Μπί-τιraquo - γη της μέλισσας Ο φαραώ Μένες ιδρυτής της Πρώτης Αιγυπτιακής Δυναστεία έφερε το αξίωμα του laquoΜελισσοτρόφουraquo ένας τίτλος που

αποδιδόταν σε όλους τους Φαραώ που ακολού-θησαν και η απεικόνιση μιας μέλισσας βρισκό-ταν δίπλα στην σφραγίδα που έφερε το όνομά τουςΟ αιγυπτιακός θεός Μιν έφερε τον τίτλο laquoΚύ-

ριος των Άγριων Μελισσώνraquo και χρονολογεί-ται από το 3000 πΧ ή νωρίτερα Παρόμοια η αιγυπτιακή θεά Νέιθ ήταν μια πολεμική θεό-τητα που της αποδίδονταν ο συμβολισμός της γονιμότητας και ιδιότητες παρθένου χαρακτη-ριστικά της Βασίλισσας μέλισσας Στη Σάιδα η Νέιθ θεωρούνταν ως η Θεά του laquoΟίκου των Μελισσώνraquo και μητέρα του Ρα του laquoκυβερνή-τη των πάντωνraquo Η αιγυπτιακή μυθολογία πε-ριέχει αναρίθμητες αναφορές στις μέλισσες συ-μπεριλαμβανομένης και της πεποίθησης ότι οι μέλισσες δημιουργούνταν από τα δάκρυα του πιο σημαντικού θεού τους του Ρα Μέλισσες απεικονίζονται σε αιγυπτιακούς

τάφους και οι συνήθεις προσφορές στις πιο ση-μαντικές θεότητες ήταν το μέλι Πραγματικά το μέλι ήταν το laquoνέκταρ των θεώνraquo και όπως οι Σουμέριοι πριν από αυτούς οι Αιγύπτιοι για-τροί το χρησιμοποιούσαν ως βασικό συστατικό για πολλά φαρμακευτικά σκευάσματα και θε-ραπείες συμπεριλαμβανομένων και των πρώι-μων μορφών μομιοποίησηςΈνα αιγυπτιακό μνημείο που παρουσιάζει μια

(Ο Ναπολέων ακολουθώντας τη παράδοση των Μεροβίγγιων βασιλιάδων της Γαλλίας -από τους οποίους ο διάσημος Βασιλιάς Τσιλντερικ ανακαλύφθηκε ενταφιασμένος με 300 μέλισσες κατασκευασμένες από καθαρό χρυσό- εξασφάλισε ότι το σύμβολο της μέλισσας θα ενσωματωθεί στη διακόσμηση και στην τεχνοτροπία του παλατιού υιοθέτησε δε το laquoΗ Μέλισσαraquo ως παρατσούκλι του)

(37)

παράξενη μορφή συμβολισμού μέλισσας είναι η βαθμιδωτή πυραμίδα της Σακκάρα η οποία πα-ραπέμπει στα εξάγωνα κελιά της κηρήθρας με τις έξι βαθμίδες της επάνω από το έδαφος και μια ιδιαίτερη κάτω ndash τη νεκρόπολη του ταύρου Άπι που ονομάζεται Σεράπειο Οι Αιγυπτιολό-γοι πιστεύουν ότι στον ταύρο Άπι αποδίδονταν οι αναγεννητικές ιδιότητες του θεού Πτά της Μέμφιδας ndash του αιγυπτιακού θεού της μετεν-σάρκωσης Πίστευαν επίσης ότι αυτοί που ει-σέπνεαν την ανάσα του ταύρου Άπι λάμβαναν το δώρο της προφητείας και το σημαντικότε-ρο από όλα οι Αιγύπτιοι πίστευαν ότι ο ταύρος μεταμορφωνόταν σε Άπι Όσιρι μετά θάνατον Το λατινικό Άπις που σημαίνει μέλισσα προ-έρχεται πιθανόν από το μεσοποταμιακό Σίπα ndash

Ιερή

(Ιερογλυφικό που απεικονίζει τη μέλισσα)

(Το τεκτονικό λογγείο του Ουάσιγκτον Η κυψέλη διακρίνεται στο επάνω μέρος του

στο κέντρο)

(38)

κή ρωμαϊκή θρησκεία που σχετιζόταν με τη τε-λετουργική σφαγή των ταύρωνΈνας άλλος αρχαίος πολιτισμός που επηρε-

άστηκε από τους αρχαίους Αιγυπτίους ήταν ο Μινωϊκός Είχε στενή σχέση με τους Αιγύπτι-ους οι οποίοι ήταν ειδικοί στη μελισσοκομία μια Τέχνη που αργότερα εισήχθη στην Ελλά-δα Αυτό μας οδηγεί σε ένα άλλο εντυπωσιακό του αιγυπτιακού συμβολισμού για τη μέλισ-σα Η Σφίγγα το περίφημο μνημείο της χώρας ονομαζόταν Χουν νμπ στα αιγυπτιακά όμως οι Έλληνες του έδωσαν το όνομα που είναι σή-μερα γνωστό Πως όμως συνδέεται αυτό με τη μέλισσα Η μινωική λέξη για τη μέλισσα ήταν σφέξ Τι συμπέρασμα βγάζουμε από αυτό Ο πο-λιτισμός που έμαθε στους Έλληνες την Τέχνη της μελισσοκομίας χρησιμοποιούσε τη λέξη σφεξ για να ονομάσει τη μέλισσα ndash και οι Έλ-ληνες έδωσαν αυτό το όνομα στη θεά που απει-κονίζει το μνημείο Μήπως η Σφίγγα υπήρχε ήδη όταν ο Μένες δημιούργησε το αιγυπτιακό βασίλειο και ήταν γνωστό ότι αναπαριστούσε μια μέλισσα θεά και έτσι αποδόθηκε στον Φα-ραώ ο τίτλος Μελισσοτρόφος Η πιθανότητα εί-ναι προκλητική και δεδομένης της γοητείας που ασκούσαν οι μέλισσες στους Αιγύπτιους δεν φαίνεται και τόσο εξωπραγματική

Η μ έ λ ι σ σ α σ ε κ ρ ί σ η ndash ο ά ν θ ρ ω π ο ς σ ε κ ρ ί σ ηΗ λατρεία των Σουμερίων και των Αιγυπτίων

για τη μέλισσα μεταδόθηκε στην Ελλάδα όπου μέλισσες απεικονίζονται σε αγάλματα των πιο

Ασίπα που σημαίνει ο Μεγάλος Ποιμένας στον Ουρανό και Άπις σημαίνει Όσιρις Αυτό συν-δέεται με την πίστη ότι μετά θάνατον η ψυχή του Φαραώ συνδεόταν με τον Όσιρι ως ένα άστρο στον αστερισμό του ΩρίωναΈνας ταύρος Άπις σύμφωνα με τους αιγυπτι-

ακούς μύθους δημιουργούσε 1000 μέλισσες και οι μέλισσες αντιπροσώπευαν ψυχές Είναι επίσης ενδιαφέρον ότι η αιγυπτιακή θεότητα Νούτ ήταν θεά του ουρανού ndash της περιοχής των μελισσών ndash και έφερε τον τίτλο laquoΑυτή που Κα-τέχει Χίλιες Ψυχέςraquo ο οποίος φαίνεται να παρα-πέμπει στις χίλιες μέλισσες ή ψυχές που δημι-ουργούνται από το σώμα του ταύρου ΆπιΤο εβραϊκό γράμμα Άλεφ συμβολίζει το laquoχί-

λιαraquo και αντίστοιχο προ σιναϊτικό και το προ κανανιτικό σύμβολο απεικόνιζε το κεφάλι ενός ταύρου παραπέμποντας στο ότι 1000 μέλισ-σες ndash ή αναγεννημένες ψυχές ndash δημιουργού-νται από τη θυσία ενός ταύρου Άπι Επιπλέον η αριθμητική αξία της εβραϊκή λέξη για τον Ιη-σού ndash τον Μεσσία ο οποίος βασίζεται στο πρό-τυπο του Όσιρι ndash είναι πάλι 1000Έτσι η αρχαία πεποίθηση ότι οι μέλισσες δη-

μιουργούνται από ταύρους εύλογα οδηγεί στην εικασία ότι η υπόγεια νεκρόπολη η οποία εί-ναι γνωστή ως Σεράπειο ίσως να ήταν ένα τε-λετουργικό κέντρο αναγέννησης προορισμέ-νο να ανακυκλώνει ψυχές από τα κεφάλια των ταύρων και όχι απλά ένα μαυσωλείο για ταύ-ρους Μήπως οι τελετουργίες που πραγματο-ποιούνταν στο Σεράπειο αποτελούσαν την πιο πρώιμη μορφή του Μιθραϊσμού τη μυστηρια-

(Ο Ρούντολφ Στέινερ (1861-1925) είχε laquoπροβλέψειraquo ότι οι μέλισσες θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε αναφέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότερο από 4 χρόνια ζωής)

(39)

σημαντικών θεών των Ελλήνων Έτσι ανα-πτύσσεται η αντίληψη της Θεάς μέλισσας και δημιουργείται η τιμητική θέση των ιερειών που ονομάζονται Μέλισσες οι οποίες αργότε-ρα μετεξελίσσονται στις Σίβιλες Σύμφωνα με κάποιες παραδόσεις μάλιστα ο δεύτερος ναός στους Δελφούς ήταν κατασκευασμένος εξολο-κλήρου από μέλισσες και ο ομφαλός θύμιζε κυ-ψέλη περιτριγυρισμένη από μέλισσεςΟι Ρωμαίοι εξασκούσαν τον Μιθραϊσμό μια

μυστικιστική θρησκεία σημαντικό στοιχείο της οποίας ήταν η θυσία των ταύρων που θυ-μίζει τις τελετουργίες των Αιγυπτίων στο Σε-ράπειο Απόηχος αυτών των τελετουργιών στη σύγχρονη εποχή φαίνεται να είναι οι ταυ-ρομαχίες της Ισπανίας Η σύνδεση αυτή επιβε-βαιώνεται έμμεσα από το ότι αρκετές από τις παλιότερες αρένες της χώρας έχουν κατασκευ-αστεί επάνω ή πολύ κοντά σε αρχαία ιερά του ΜίθραΟι Μάγια λάτρευαν τη μέλισσα και απεικό-

νιζαν θεούς με τη μορφή της στους σημαντι-κότερους ναούς τους Έως και την Ινδία οι θρησκείες υιοθέτησαν θεότητες μέλισσες στη μυθολογία τους Ακόμη και η καθολική εκ-κλησία ενσωμάτωσε τη μέλισσα ως ένα σύμβο-λο της αυθεντίας του Πάπα πράγμα που μπο-

ρούμε να δούμε στην Πόλη του ΒατικανούΠέτρινα καταλύματα με τη μορφή κυ-

ψελών κατασκευάστηκαν στην αρχαιότητα από την Ιρλανδία έως την Αφρική ενώ ο Χέ-νριχ Χίμλεραπό τους ισχυρότερους άνδρες στη Γερμανία του Χίτλερ κατασκεύασε το ιερότερο τελετουργικό κέντρο των SS με τη μορφή κυψέλης στα θεμέλια τους κάστρου ΒέβελσμπουργκΠολιτικά κινήματα όπως ο κομουνι-

σμός εμπνεύστηκαν από την αλτρουιστική συμπεριφορά που εμφανίζεται στην κυψέ-λη ως πρότυπο για τις ιδεολογίες τους Με-γάλοι ηγέτες επίσης ακολούθησαν την πα-ράδοση των προγόνων τους και συνδέθηκαν με διάφορους τρόπους με τη μέλισσα Ο Ναπολέων για παράδειγμα ακολουθώ-

ντας τη παράδοση των Μεροβίγγιων βασιλι-άδων της Γαλλίας - από τους οποίους ο διά-σημος Βασιλιάς Τσιλντερικ ανακαλύφθηκε ενταφιασμένος με 300 μέλισσες κατασκευα-σμένες από καθαρό χρυσό - εξασφάλισε ότι το σύμβολο της μέλισσας θα ενσωματωθεί στη διακόσμηση και στην τεχνοτροπία του παλατιού υιοθέτησε δε το laquoΗ Μέλισσαraquo ως παρατσούκλι του Πιστεύεται ακόμη ότι η μέλισσα είναι ο

Ιερή

(Απεικόνιση κηρήθρας από την Τσατάλ Χουγιούκ 6600 πΧ)

(Σουμεριακή πινακίδα ndash απεικόνιση της λατρείας της μέλισσας)

(40)

νερ (1861-1925) Είχε laquoπροβλέψειraquo μάλιστα ότι θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε ανα-φέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότε-ρο από 4 χρόνια ζωής Από το 2008 οι μέλισ-σες άρχισαν να εκλείπουν με ανησυχητικούς ρυθμούς Συμπτωματικά() βρισκόμαστε στα όρια της πρόβλεψης του Στέινερ και στο χρο-νικό περιθώριο που ανέφερε ο Αϊνστάιν Επιπλέον έχουμε αρχίσει να διανύουμε σε

ένα έτος που έχει επιβαρυνθεί με θεωρίες για καταστροφή του κόσμου μας ή για αναγέν-νησή του ndash ανάλογα με πια θεωρία είστε δι-ατεθειμένος να πιστέψετε ndash και βρισκόμαστε στη δίνη μια πολύπλευρης και πολυσύνθετης κρίσης με κορυφή του παγόβουνου την οικο-νομία Το τι θα συμβεί θα το δείξει ο χρόνος Ωστό-

σο φαίνεται ότι η μέλισσα η ιερή μέλισσα εί-ναι διαχρονικά συνυφασμένη με την εξέλιξη του πολιτισμού ακόμη ίσως και με την ύπαρ-ξη του ανθρώπου στον πλανήτη

Σημείωση Το πλήρες κείμενο της μελέτης του

Andrew Gough στα αγγλικά μπορείτε να το βρείτε

στο httpandrewgoughcoukbee1_1html

πρόδρομος του εραλδικού κρίνου του εθνι-κού συμβόλου της ΓαλλίαςΟ ελευθεροτεκτονισμός που διαδόθηκε στις

ΗΠΑ ήδη από την ίδρυσή τους ευνοήθη-κε από σημαντικούς ανθρώπους όπως ο Τό-μας Τζέφερσον ο οποίος έγραφε με πάθος για την σημαντικότητα των μελισσών ενώ άλ-λοι όπως ο Πρόεδρος Τζόρτζ Ουάσιγκντον ενσωμάτωσε την κυψέλη στο τεκτονικό λογ-γείο του Χωρίς αμφιβολία η πρώιμη Αμερι-κανική κοινωνία δανείστηκε πολλές από τις φιλοσοφικές αρχές της από τον Ελευθεροτε-κτονισμό ενσωματώνοντας συμβολισμό και θέματα με μέλισσες στις τελετουργίες της Η δομή του κράτους τουλάχιστον σε αυτή

την πρώιμη περίοδο ακολούθησε τη δομή τη σταθερότητα και την αλτρουιστική συμπερι-φορά που χαρακτηρίζουν την κυψέλη όπως είχαν κάνει κοινωνίες και κινήματα χιλιάδες χρόνια πριν από αυτήνΜια ένδειξη για την επιρροή της μέλισσας

στους ιδρυτές των ΗΠΑ φαίνεται από το ότι ολόκληρη η δυτική περιοχή της χώρας ονο-μαζόταν αρχικά Ντεζερέ (μέλισσα)Η μέλισσα είχε αποτελέσει κεντρικό θέμα σε

πολλά κείμενα και διαλέξεις του αυστριακού φιλόσοφου και μυστικιστή Ρούντολφ Στέι-

(Το περίφημο μινωικό κόσμημα με τις μέλισσες) (Το τεκτονικό λογγείο του Ουάσιγκτον Η κυψέλη διακρίνεται στο επάνω μέρος του στο κέντρο)

(41)

ΓιώργοςΙωάννου( Ο Γ Ιωάννου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1927 Πήρε πτυχίο φιλολογίας από το ΑΠΘ και το 1960 διορίστηκε φιλόλογος Το 1971 μετατέθηκε στην Αθήνα αρχικά σε γυμνάσιο και μετά στο υπουργείο ΠαιδείαςΠέθανε στην Αθήνα το 1985

Ποιητικές συλλογέςlaquoΗλιοτρόπιαraquo ιδιωτική έκδοση Θεσσαλονίκη 1954laquoΤα Χίλια Δέντραraquo εκδ Διαγωνίου Θεσσαλονίκη 1963laquoΤα Χίλια Δέντρα amp άλλα ποιήματα (1954-1963)raquo εκδ Ερμής Αθήνα 1973 )

(42)

ldquoΣαν τη μητέρα αλήθειαrdquo

Πηγαίνει αργά στο σινεμά

μάλιστα στον εξώστη

Σrsquo έργα κατά προτίμηση βουβά

και θαμπωμένα Κι εκεί

- μέσα στους τόσους εξευτελισμούς -

η μόνη του χαρά να βλέπει τις γυναίκες

της γενιάς γύρω απrsquo το τριάντα

Με κείνα τα βαθιά καπέλα

με τις σειρές τα περιδέραια

τα μάτια τα κοντά μαλλιά∙

με τις ψιλές γλυκιές φωνές

με τις κινήσεις τους τις μητρικές

Σαν τη μητέρα αλήθεια∙

σαν τη μάνα του

των πρώτων παιδικών του χρόνων

Τότε που τον φωνάζανε μοναχογιό

(43)

( επιμέλεια - Έλλη Ιωαννίδου )

Ο αετόςκαι η χελώνα( Η λ ο γ ι κ ή η σ ύ ν ε σ η κ α ι η φ ρ ό ν η σ η σ α ν α ε τ ό ς π ε τ ο ύ ν β λ έ π ο υ ν τ α π ρ ά γ μ α τ α κ α θ α ρ ά κ α ι α π ό ψ η λ ά Π ρ ο σ π α θ ο ύ ν ν α β ά λ ο υ ν σ τ η θ έ σ η κ α ι σ τ α ό ρ ι ά τ ο υ τ ο ν μ α τ α ι ό δ ο ξ ο ε π ι π ό λ α ι ο ε α υ τ ό μ α ς π ο υ σ έ ρ ν ε τ α ι σ τ η γ η σ α ν τ η χ ε λ ώ ν α )

(44)

Οι Μύθοι του Αίσωπου είναι μικρές ιστορίες εμπνευ-σμένες από την ίδια τη ζωή και διακρίνονται για τον συμβολικό και αλληγορικό χαρακτήρα τους Ο Αίσωπος είχε γράψει πολλούς μύθους για να σατιρίσει δια-

κωμωδήσει ή και να ειρωνευτεί την καθημερινότητα των Ελ-λήνων Ένας από αυτούς ήταν και ο μύθος του αετού με τη χε-λώνα Εδώ θα τον παρουσιάσουμε κάπως διαφορετικά Η ιστορία θα αρχίσει μέσα στη θάλασσα

άποτε ας πούμε τα παλιά χρόνια μια χελώνα μουρμού-ριζε για την άτυχη μοίρα της κολυμπώντας αργά μέσα στη θά-λασσα Την ενοχλούσε που τα άλλα ζώα μπορούσαν να τρέχουν γρήγορα στη γη ενώ εκείνη δεν τα κατάφερνε Την ενοχλού-σε που τα πουλιά μπορούσαν να πετάνε στον καθαρό αέρα και να βλέπουν τόσα από κει ψηλά ενώ εκείνη ήταν μέσα στο νερό και κολυμπούσε αργά Την ενοχλούσε ακόμα και τις φορές που έβγαινε στη στεριά για να γεννήσει και κουραζόταν τόσο πολύΑυτά σκεφτόταν λυπημένη σε μια παραλία Ξαφνικά είδε

ένα αετό να σχηματίζει κύκλους γύρω από τα σύννεφα καθώς πετούσε ψηλά με τις ανοιχτές και δυνατές φτερούγες του Του φώναξε όσο πιο δυνατά μπορούσε για να την ακούσει Και όταν αυτός χαμήλωσε αρκετά την ρώτησε τι ήθελε Η χελώνα τότε τον παρακάλεσε μιας και είναι ο βασιλιάς των πτηνών να της μάθει να πετάει όπως εκείνος Να βλέπει τον κόσμο από ψηλά Να νοιώθει δυνατή και ελαφριά συνάμαΟ αετός που θεώρησε παράλογη την επιθυμία τής χελώνας

αρνήθηκε Προσπάθησε να της εξηγήσει ότι δεν ήταν στη

και η χελώναΔιασκευή στον μύθο του Αίσωπου

( κείμενο εικόνα - Έλλη Ιωαννίδου )

(45)

φύση της να πετάει Μπορούσε να χαρεί τα δικά της προνόμια να κολυμπάει δηλαδή στα βαθειά νερά να κάνει βόλτες στην άμμοhellip πράγματα που ακόμα και αυτός - ένας βασιλιάς - δεν μπορεί να χαρεί όπως εκεί-νη Άλλωστε μια τέτοια προσπάθεια να μάθει δηλαδή να πετά μπορεί να την κατέστρεφε Αυτά της είπε και πέταξε μακριά της νομίζοντας ότι

την είχε συνετίσει Η χελώνα όμως ήταν ανένδοτη Συνέχισε να τον

θερμοπαρακαλεί και το έκανε όποτε τον έβλεπε να πετά πάνω από την παραλία Ώσπου μια μέρα ο αετός δεν άντεξε άλλο να της αρνείται Βαρέθηκε άλλωστε τα παρακάλια και την επιπολαιότητά της Τη γράπω-σε με τα δυνατά νύχια του και πέταξε μαζί της ψηλά πάνω από τα κύματα Η ευτυχία της χελώνας γι αυτά τα λίγα λεπτά ήταν απερίγραπτη Βιαστική και άμυ-αλη όπως ήταν νομίζοντας ότι θα μοιάσει στον αετό του ζήτησε να την αφήσει πάνω από τα σύννεφα Ήθελε να συνεχίσει μόνη της να πετάει σίγουρη για τον εαυτό της Έτσι κι έγινε Ο αετός την άφησε να πέσει όπως ακριβώς του είχε ζητήσει με αποτέλεσμα να γκρεμοτσακιστεί πάνω στα βράχια που την περίμε-ναν δίπλα στην ακτή Η δύστυχη χελώνα που ήθε-λε να πετάξει συντρίφτηκε παταγωδώς Δεν άκουσε τα λόγια της σύνεσης από το στόμα του αετού αλλά παρασύρθηκε από τις δικές της παράλογες επιθυμίες έξω από τη φύση της Το τέλος της όπως και όσων δεν ακολουθούν τα λόγια της σύνεσης και της φρόνη-σης ήταν να καταστραφεί και μάλιστα με πολύ άσχη-μο τρόπο

Η θαλάσσια χελώνα Caretta caretta εί-ναι ένα κινδυνεύον είδος Θα τη συναντή-σουμε να κολυμπάει σε όλα τα μήκη και πλάτη των ελληνικών θαλασσών αλλά η ιδιαίτερη σημασία της χώρας μας έγκει-ται στο ότι φιλοξενούμε κάποιες από τις σημαντικότερες παραλίες για την ανα-παραγωγή και φωλεοποίηση της καρέτα στη ΜεσόγειοΗ χελώνα καρέτα είναι ίσως ένα από τα

πιο εμβληματικά είδη των μεσογειακών και ελληνικών θαλασσών και ένα από τα επτά είδη θαλάσσιων χελωνών που υπάρ-χουν στον πλανήτη Αν καταφέρει να ξεφύγει από τους φυσικούς εχθρούς της αλλά και από τις ανθρώπινες επιδράσεις και απειλές θα ζήσει περίπου 80 χρόνια Όταν μεγαλώσει περίπου μετά από δύο έως τρεις δεκαετίες και έρθει η ώρα τής αναπαραγωγής της θα επιστρέψει στην ίδια περιοχή και θα επιλέξει την παραλία όπου γεννήθηκε και η ίδια για να κάνει τη φωλιά της

Η θαλάσσια χελώνα Κ α ρ έ τ α - ΚαρέταΖ ω ή π ο υ α π ε ι λ ε ί τ α ι

(46)

Τα αποσπάσματα του κειμένου και πληροφορίες είναι από το site httpwwwwwfgrelendangered-speciescaretta

Σε κάθε περίοδο ωοτοκίας η θαλάσσια χελώνα θα γεννήσει δύο έως τρεις φορές Θα δημιουρ-γήσει τη φωλιά της σε αμμώδεις παραλίες και σε βάθος περίπου 60 εκατοστών Σε κάθε φωλιά φιλοξενούνται μέχρι και 120 αυγά τα οποία εκ-κολάπτονται για 55 ημέρες Η θήρα των αυγών από αλεπούδες σκυλιά κλπ αποτελεί ένα επιπλέ-ον πρόβλημα και έχει παρατηρηθεί σε παραλίες ωοτοκίας της Πελοποννήσου επηρεάζοντας το 40 των φωλιών Σημαντική απειλή συνιστούν και τα σκουπίδια στη θάλασσα Ειδικότερα οι πλαστικές σακούλες υποβαθμίζουν το θαλάσσιο οικοσύστημα και μπορούν να οδηγήσουν σε θά-νατο τις θαλάσσιες χελώνες αφού τις ξεγελούν λόγω της ομοιότητάς τους με τσούχτρες μία από τις πιο αγαπημένες τροφές της καρέτα

Η ζωή που προστατεύουμε και η ιστορία των Σεκανίων της Ζακύνθουhellip

Η προστασία της καρέτα είναι για εμάς σχε-δόν laquoπροσωπική υπόθεσηraquo που διαρκεί και εξελίσσεται για πολλές δεκαετίες Για τη δια-τήρηση και προστασία του είδους οργανώσα-με το 1994 πανευρωπαϊκή εκστρατεία για την αγορά της περιοχής που περιβάλλει την παρα-λία των Σεκανίων Ως αποτέλεσμα σε μία πολύ αβέβαιη για την προστασία του είδους περίοδο με τα χρήματα που συγκεντρώθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αλλά και από συνεισφο-ρές ιδιωτών αγοράσαμε το 90 της έκτασης γύρω από τα Σεκάνια Σκοπός της αγοράς ήταν τόσο η αποτροπή της τουριστικής ανάπτυξης

της περιοχής όσο και η κατά το δυνα-τόν καλύτερη διαχείρισή της ώστε να προστατευθεί η σημαντικότερη παραλία ωοτοκίας για τη θαλάσσια χελώνα

Yπεύθυνη προγράμματος Χαρίκλεια Μινώτου cminotouwwfgr τηλ 210 33 14 893

Κ α ρ έ τ α - Καρέτα

httpswwwyoutubecomwatchv=yDnbTGBSxyA

httpswwwyoutubecomwatchv=T8eGw1oyYoQ

Αν θες να δεις VIDEO με χελωνάκια πάνω στην άμμο να τρέχουν προς το νερό πάτησε στα links

httpswwwyoutubecomwatchv=nHok4ZdJ2A0

(47)

Κ Ι Ν Η Μ Α Τ Ο Γ Ρ Α Φ Ο Σ -ldquoΠρόμαχοςrdquoΠ ρ ό κ ε ι τ α ι για μια αισθηματική ταινία

με φόντο την επιστροφή των Γλυπτών του Παρ-θενώνα από το Βρετανικό Μουσείο Ας σημειωθεί ότι η πρώτη επίσημη προβολή της ταινίας πραγ-ματοποιήθηκε στο Μουσείο της ΑκρόποληςΟ Ανδρέας (Παντελής Κοντογιάννης) αναγκά-

στηκε να αφήσει την Ελλάδα όταν ήταν παι-δί Επιστρέφει ενήλικος μετά από πρόσκληση του διευθυντή του Μουσείου της Ακρόπολης (Giancarlo Giannini) για να προχωρήσει την υπό-θεση κατά του Βρετανικού μουσείουΒρισκόμαστε στην Αθήνα του 2011 εν μέσω

της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης που έχει ξεσπάσει στη χώρα Ο Ανδρέας συγκεντρώνει αποδεικτικά στοιχεία για να αποδείξει ότι πλα-στογραφήθηκαν έγγραφα ώστε να επιτραπεί η πώληση των γλυπτών στο Βρετανικό Κοινοβού-λιο το 1816 Στη συνέχεια επιστρέφει στο Λονδί-νο όπου με τη βοήθεια της Ελένης (Κασσάνδρα Βογιατζή) συναδέλφου του αλλά και αντικείμε-

νο του πόθου του ξεκινάει τις απαραίτητες νο-μικές διαδικασίεςΟι δύο δικηγόροι έχουν μπροστά τους έναν

laquoμακρύ δρόμοraquo και θα πρέπει να δώσουν σκλη-ρό αγώνα για να πετύχουν την επαναφορά των κλεμμένων γλυπτών στην αρχική ndashκαι αρμό-ζουσα- θέση τουςΣκηνοθεσία Κέρτε και Τζον Βούρχις

Παίζουν Παντελής Κοντογιάννης Κασσάνδρα

Βογιατζή Γιώργος Χωραφάς Τζιανκάρλο Τζιανίνι

Γιώργος Βογιατζής Σπύρος Φωκάς Πολ Φρίμαν

Μάικλ Μπέρνς

(48)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

Τ η ν Τ ε τ ά ρ τ η 3 Δεκεμβρίου εγκαινιάσθηκε στο Βυζαντινό και Χριστια-νικό Μουσείο η έκθεση laquoΟ Δομήνικος Θεο-τοκόπουλος πριν από τον El Grecoraquo η οποία πραγματοποιείται στο πλαίσιο του ελληνικού επετειακού προγράμματος για τα 400 χρόνια από το θάνατο του El GrecoΗ έκθεση παρουσιάζει το πολιτισμικό περι-

βάλλον μέσα στο οποίο διαμορφώθηκε η προ-σωπικότητα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου πριν αναχωρήσει από τον Χάνδακα της Κρή-της (το σημερινό Ηράκλειο) για τη Βενετία το 1567Τι γνωρίζουμε για την Κρήτη του 16ου αιώ-

να και την κοινωνία της μέσα στην οποία γεν-νήθηκε μαθήτευσε και εργάστηκε ο νεαρός Δομήνικος Θεοτοκόπουλος Πώς δούλευαν οι Κρητικοί ζωγράφοι τον 16ο αιώνα Ποια κοι-νωνικά φαινόμενα και ποιες ιδεολογικές τά-σεις σχετίζονται με τον τεχνίτη καλλιτέχνη και λόγιο Θεοτοκόπουλο Γιατί ο Θεοτοκόπου-

λος φεύγει από την ΚρήτηΜε αφετηρία αυτά τα ερωτήματα η έκθεση

αφηγείται πτυχές του κοινωνικού και καλλι-τεχνικού περιβάλλοντος τής Κρήτης του 16ου αιώνα μέσα στο οποίο γεννήθηκε μαθήτευσε και ωρίμασε εικαστικά ο Δομήνικος Θεοτοκό-πουλοςΣε τρεις μεγάλες εκθεσιακές ενότητες πα-

ρουσιάζονται 200 περίπου σημαντικά αντι-κείμενα θρησκευτικά και κοσμικά αρχειακές πηγές χειρόγραφα και έντυπα εικόνες και πί-νακες Κρητικών και Ιταλών ζωγράφων του 16ου αιώνα Τα έργα προέρχονται από τις συλ-λογές του Βυζαντινού Μουσείου από συλλο-γές και μουσεία της Ελλάδας Εφορείες Βυζα-ντινών Αρχαιοτήτων μητροπόλεις εκκλησίες και μοναστήρια καθώς και μουσεία του εξω-τερικούΔιάρκεια έκθεσης 4122014 ndash 3132015

Βασ Σοφίας 22 Τηλ 213 213 9500

httpwwwbyzantinemuseumgr

Ε Κ Θ Ε Σ Η - laquo Ο Δ ο μ ή ν ι κ ο ς Θ ε ο τ ο κ ό π ο υ λ ο ς π ρ ι ν α π ό τ ο ν El Grecoraquo

(49)

Η Ε λ λ η ν ι κ ή Εταιρεία Μεταφρα-στών Λογοτεχνίας βράβευσε τη Χάρις Αλε-ξίου για την καλύτερη μετάφραση ξένου λο-γοτεχνικού έργου Η βράβευση αφορούσε τη μετάφραση του βιβλίου laquoΠάντα ήρωεςraquo του Φαμπιάν Μαρσό που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΜεταίχμιοΤο βιβλίο αποτελεί τη συγκλονιστική μαρ-

τυρία του Grand Corps Malade (Ψηλό Άρρω-στο Κορμί όπως είναι το ψευδώνυμό του) ο οποίος έμεινε ατελώς τετραπληγικός εξαιτί-ας ενός μοιραίου ατυχήματος Ωστόσο ένα χρόνο μετά το περιστατικό διέψευσε τις προ-βλέψεις των ειδικών και κατάφερε να περπα-τήσει ξανά Στις σελίδες του βιβλίου του ο Μαρσό αφηγείται τη δωδεκάμηνη περιπέτεια και τις εμπειρίες τόσο τις δικές του όσο και των ομοιοπαθών συντρόφων του από το κέ-ντρο αποκατάστασηςΓια τη γνωριμία της με τον Φαμπιάν Μαρσό

την απόφασή της να προτείνει και να μετα-φράσει το βιβλίο του η Χάρις Αλεξίου αναφέ-ρει laquoΤον Grand Corps Malade τον γνώρισα από τα τραγούδια του Ήταν το νέο πρόσω-πο στη γαλλική μουσική σκηνή στο μουσι-κό είδος της slam H νεολαία της Γαλλίας τον λάτρευε Μου έκανε εντύπωση αυτός ο νέος όμορφος άνδρας με την πατερίτσα του Μου έκανε εντύπωση και το ψευδώνυμό του το laquoψηλό άρρωστο κορμίraquo Το τραγούδι μου ldquoΜεγάλωσαrdquo μόλις είχε κυκλοφορήσει και σκεφτόμουν πως θα μπορούσε να το είχε γρά-ψει αυτός Τον συνάντησα αργότερα σε ένα τηλεοπτικό στούντιο όταν συμμετείχαμε και οι δύο στην εκπομπή του Michel Drucker που έκανε ένα μεγάλο αφιέρωμα στον Ντέμη Ρούσσο

Δύο χρόνια αργότερα ο φίλος Νίκος Αλιά-γας μου χάρισε το βιβλίο του Φαμπιάν laquoΔι-άβασέ το είναι γραμμένο σε απλή γλώσσαraquo μου είπε Όσο το διάβαζα σε πολλά σημεία ξαναζούσα την περιπέτεια του αδελφού μου στην εντατική και αργότερα στο κέντρο απο-κατάστασης Το συγκινητικό επίσης ήταν πως γνώριζα την απίστευτη ταλαιπωρία των τετραπληγικών των αναπήρων που στερού-νται την ικανότητα όπως λέει και ο Φαμπι-άν να ξύσουν το φρύδι τους ή να κρατήσουν το κουτάλι τους και να πατήσουν ένα κου-μπί για βοήθειαraquo

Ε Κ Δ Η Λ Ω Σ Η -Β ρ α β ε ί ο Λ ο γ ο τ ε χ ν ι κ ή ς Μ ε τ ά φ ρ α σ η ς γ ι α τ η ν Χ Αλεξίου

(50)

Θ Ε Α Τ Ρ Ο - laquoΟ Γάμοςraquolaquo Ο Γ ά μ ο ς raquo της Βάσιας Σολωμού

Ξανθάκη πρωτοπαρουσιάστηκε το 1994 στο Θεσσαλικό Θέατρο σε θεατρική διασκευή και σκηνοθεσία του Κώστα Τσιάνου γνωρίζοντας τεράστια επιτυχίαΣτην τωρινή παράσταση τού Μεταξουργεί-

ου παρουσιάζεται με τη μορφή του μονολό-γου σε θεατρική προσαρμογή ndash σκηνοθεσία και ερμηνεία της Άννας Βαγενά Πρόκειται για την ιστορία μιας απλής γυναίκας από τα Αμπελάκια της Θεσσαλίας μιας χωριάτισ-σας που σήκωσε στους αδύνατους ώμους της τη μοίρα της και συγχρόνως τη μοίρα πολ-λών γυναικών του τόπου μας Έζησε τη βα-ναυσότητα ενός αλκοολικού πατέρα είδε την αγάπη του άνδρα της να μεταμορφώνεται σε περιφρόνηση όταν άρχισε να γεννάει κωφά-λαλα παιδιά εξαιτίας της βαριάς κληρονομι-κότητας του αλκοολικού πατέρα της και πά-

S T A N D - U P C O M E D Y -5 0 Α π ο χ ρ ώ σ ε ι ς τ ο υ GreekΣ τ ι ς μ έ ρ ε ς μας που

το χιούμορ θεωρείται σπάνιο και πολύτιμο το Tin Pan Alley φιλοξενεί τον Σίλα Σεραφείμ ο οποίος προσφέρει εντυπωσιακές παραστάσεις γέλιου και εύθυμου προβληματισμούΚάθε Σάββατο (έως τις 27 Δεκεμβρίου) στις

2200 ο Σίλας στήνει ένα ενδιαφέρον πανηγύρι με επίκεντρο το εξαιρετικό μοναδικό laquoφυσικό φαινόμενοraquo που λέγεται laquoΝεοέλληναςraquo Μια γι-ορτή σε πρώτη ανάγνωση των 20 χρόνων πα-ρουσίας του στην stand-up comedy αλλά και μια προσπάθεια ανάλυσης και διερεύνησης του φαινομένου το οποίο μάλλον θα εξακολουθήσει να απασχολεί για πολύ καιρό την καλλιτεχνική

κοινότητα του είδους Για του λόγου το αληθές δείτε ένα απόσπασμα των προσπαθειών του στην ιστοσελίδαwwwyoutubecomwatchv=LgJERE7PTBY

Συντελεστές Σίλας Σεραφείμ

Λίλα Σταμπούλογλου (συμμετέχει μέχρι να γεννήσει)

Παραστάσεις Κάθε Σάββατο μέχρι τις 27 Δεκεμβρίου

(τουλάχιστον)

Ώρα έναρξης 2200 (ακριβώς)

Πληροφορίες Tin Pan Alley Τουρναβίτου 6 Πλατεία

Ασωμάτων Θησείο Τηλ 210-3210158

httpwwwtinpanalleygrindexphpsilasserafim

λεψε με νύχια και δόντια σε μια κοινωνία που δεν δέχεται εύκολα την αναπηρίαΏρες Παράστασης Σάββατο 1800 και 2100

Κυριακή 1830

Εισιτήρια Γενική Είσοδος 16euro Μειωμένα

12euro (φοιτητές συνταξιούχοι άνω των 65 ετών

πολύτεκνοι amp εκπαιδευτικοί) και 10euro(άνεργοι)

Ομαδικό εισιτήριο 8euro

Θέατρο Μεταξουργείο Ακαδήμου 14-16

Τηλ 210-5234382

(51)

(52)

ldquoΤο Θαύμα να Νοιώθεις ΈλληναςrdquoΤου SAM CHEKWASΕ κ δ ό σ ε ι ς S e a b u r n B o o k s

άνθρωπος μένει εκεί όπου είναι θαμμένο ένα μέρος της καρδιάς τουraquo έγραψε ο Αλέξαν-

δρος Δουμάς Ο Sam Chekwas το παιδί από την Νιγη-ρία με τα φωτεινά και ερευνητικά μάτια που ήρθε από την χώρα του να σπουδάσει στην Ελλά-δα ντυμένος στο πνεύμα και την καρδιά με την αγάπη για το αληθινό το υψηλό και το ωραίο δεν μάκρυνε ποτέ από δω Τα τραίνα της ζωής του ασταμάτητα έφευγαν και γύριζαν φεύγουν και γυρίζουν με τη σημαία του χρέους με την πραμάτεια της προσφοράς με τη σοδειά της αγά-πης Σrsquo ένα ταξίδι που κρατάει χρόνια τώρα διατηρώντας την ποιότητα του σεβασμού την ευ-χέρεια της κατανόησης και την ανάγκη της συμπόρευσης στα μονοπάτια της ουσίαςhelliplaquoΌσο αναπνέω θα προβάλλω την ελληνική γλώσσα και τα ελληνικά γράμματαraquo δήλωσε σε παρου-

σίαση του βιβλίου του ο Chekwas Και με περισσή περηφάνια ανέφερε laquoΕδώ γεννήθηκαν οι τέ-χνες η φιλοσοφία και οι επιστήμες Ο Μέγας Αλέξανδρος έλεγε πως ότι δεν γιορτάζεται πεθαίνει Αυτό συμβαίνει και με τον ελληνισμό και κυρίως την ελληνική γλώσσα Όλοι εσείς πρέπει να με-ταφέρετε τον ελληνισμό όπου μπορείτε με κάθε τρόποraquo Και όχι μόνο προτρέπει αλλά και ο ίδι-ος προσπαθεί για τη διάδοση του ελληνισμού μέσα από το βιβλιοπωλείο που έχει ανοίξει στην Αστόρια της Νέας Υόρκης Το βιβλιοπωλείο αποτελεί ένα από τα laquoαξιοθέαταraquo της αμερικανικής μεγαλούπολης με τους δεκάδες χιλιάδες Ελληνοαμερικάνους Βρίσκεται στον αριθμό 33-18 της οδού Μπρόντγουεϊ και μοιάζει με συνηθισμένο συνοικιακό βιβλιοπωλείο Όμως ανάμεσα στις αγγλικές εκδόσεις υπάρχουν ράφια που ξεχειλίζουν από ελληνικούς τίτλουςmiddot η προσπάθεια του Chekwas για την προώθηση του ελληνισμού

(53)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

τα τέλη του 1944 όταν πια εί-χαν αποχωρήσει από τη χώρα μας οι δυνάμεις κατοχής του Άξονα μέλη της ηγεσίας του τότε Βασιλικού Ναυτικού ζή-τησαν την ανεύρεση και τιμω-ρία των υπεύθυνων του τορπι-

λισμού της laquoΈλληςraquo Πράγματι είχε επισημανθεί στην Κάτω Ιταλία κάποιος Stefano Toselli μηχανι-κός ο οποίος είχε δηλώσει laquoιδιωτικώςraquo ότι ήταν σε θέση να κατονομάσει τους υπεύθυνους της ανόσιας πράξηςΟι ελληνικές Αρχές λοιπόν απαίτησαν την επίσημη καταγραφή της μαρτυρίας του και να κινηθεί η δια-δικασία παραπομπής των ενόχων σε δίκη Και τότεhellip laquoέσκασε η βόμβαraquo Με εντολή του Βρετανού στρα-τάρχη Harold Alexander ανώτατου διοικητή των συμμαχικών δυνάμεων της Μεσογείου κατηγορη-ματικώς απαγορεύτηκε η συνέχιση της έρευνας Το θέμα έπρεπε να μπει στο αρχείο ndash και αυτό έγινε ευ-θύς αμέσως Κατά συνέπεια όλα όσα λέγονται ακό-μα και σήμερα σχετικά με τον τορπιλισμό της laquoΈλ-ληςraquo παραμένουν ατεκμηρίωτα Ήταν πράγματι το ιταλικό υποβρύχιο laquoDelfino raquo που βύθισε το αγκυ-ροβολημένο στην Τήνο για τον εορτασμό του Δεκα-πενταύγουστου ελληνικό πολεμικό σκάφος Και αν ναι ποιος έδωσε τη σχετική εντολή Και τι έλεγε η εντολή αυτή

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Λ ό γ χ η

ldquoΟ Πόλεμος και ο ΚόσμοςrdquoΤα Γεγονότα του rsquo40 τα πριν και οι Συνέπειες

ρόκειται για ένα τρίτομο έργο στο οποίο ο Θεόδωρος Σπυρόπου-λος παρουσιάζει αναλυτικά με εξαντλητικές λεπτομέρειες τη σημα-ντική ανασκαφή της ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΟΣΑνάμεσα στην Πελλάνα και την Σπάρτη ιδρύθηκε μια Νησιωτική

Κοινοπολιτεία στη Λιμνοθάλασσα που συνδεόταν μέσω του Ευρώ-τα με τον Λακωνικό Κόλπο Σrsquo αυτό το νησιωτικό σύμπλεγμα υπήρ-χε η Λακεδαίμων από τις αρχές της τρίτης χιλιετίας πΧ μέχρι το 1750 πΧ οπότε καταστράφηκε από την Κοσμική Θεομηνία

Κατά τη Μυκηναϊκή περίοδο υπήρξε το Ανακτορικό κέντρο της Λακωνίας όπως πιστοποιείται από το Ανάκτορο το Κυκλώπειο Τείχος τους Βασιλικούς Θολωτούς Τάφους κα Επίσης φιλοξένησε το Ανάκτορο του Μενέλαου και της ΕλένηςΠολλές γεωφυσικές και γεωπολιτικές ιδιαιτερότητες μνημειακά ευρήματα και αρ-

χαιολογικά ευρήματα οδήγησαν τον συγγραφέα να ταυτίσει σημεία και μνημεία του Λακωνικού βαθυπέδου της Λακεδαίμονος με την Πλατωνική Ατλαντίδα και να ανα-ζητήσει επιβιώσεις της υλικής πολιτειακής και πολιτισμικής κληρονομιάς της στην ιστορική Δωρική ΣπάρτηΗ πλούσια εικονογράφηση βοηθά κάθε ενδιαφερόμενο για την ελληνική αρχαιολο-

γία να παρακολουθήσει αναλυτικά τη διεξαγωγή μιας ανασκαφής σrsquo ένα χώρο που παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον

Του ΘΕΟΔΩΡΟΥ Γ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Κ α δ ρ α μ ί τ σ α

ldquoΛακεδαίμωνrdquo

(54)

ανέναν μα κανέναν δεν μπορείς να κερδίσεις ούτε καν ένα αφελές μικρό παιδί εφόσον του αφαιρείς την ελευ-θερία τού να μην συμφωνήσει μαζί σου Αν στερήσεις την ελευθερία στον άλλον και βασιλιά να τον στέψεις δεν θα διαρκέσει η συμφωνία σας Σύντο-

μα θα αισθανθεί δυσφορία θα καταλάβει ότι παγιδεύτη-κε και βρέθηκε εκεί που δεν θέλει Τα χρυσά κλουβιά τα ανακάλυψαν τύποι σαν τη γυναίκα της πρώτης ιστορί-ας του βιβλίουmiddot όμως κλειδωμένο ένα πουλί μαραίνεται Ο Ελύτης γράφει πως γίνεται να φυλακίσεις ένα αηδόνι αλλά δεν μπορείς να φυλακίσεις τον κελαϊδισμό τουΥπάρχουν όμως προσωπικότητες τόσο ανασφαλείς εξαρτημένες και εξωφρενικά εγωιστικές ώστε κρατούν κλειδωμένο το αηδόνι τους έστω και άλαλο έστω και νεκρό Ξέρουν πολύ καλά άλλωστε την τέχνη να ταρι-χεύουνΌλοι μας έχουμε συναπαντηθεί με τέτοιους χαρακτή-

ρες Δεν είναι λίγοι και γνωρίζουν να πλέκουν ιστούς σαν την αράχνη Όσο πιο εξαρτημένοι είμαστε εμείς οι ίδιοι τόσο τσιμπάμε στους χειρισμούς τους Ο ελεύθε-ρος ο ανεξάρτητος άνθρωπος δεν τους ανέχεται γρή-γορα κάνει πέρα σύντομα κόβει μαζί τους τις διαπραγ-ματεύσεις Όμως πόσοι είμαστε εντελώς ανεξάρτητοι Όλοι έχουμε τις πληγές μας τα μειονεκτήματα μας τα παθήματα και τα πάθη μας Όλοι κουβαλάμε στο αίμα μας τους πειρασμούς της τρέλας Παρά ταύτα πάντα υπάρχει τρόπος να γιατρεύεσαι όταν όντως το αποφασί-ζεις διότι η υγεία είναι πιο επιθετική και δυναμική από την αρρώστια

ldquoΣιωπάς για να ακούγεσαιrdquo

Της ΜΑΡΩΣ ΒΑΜΒΟΥΝΑΚΗ Ε κ δ ό σ ε ι ς Ψ υ χ ο γ ι ό ς

(55)

STREETART

(56)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

( φωτογραφίες - Ανδρέας Τσάκαλης )

ΟΌ π ο ι ο ς θ έ λ ε ι να θαυμάσει έργα Τέχνης από καλλιτέχνες με μεράκι και πάθος δεν χρειάζεται να πηγαίνει μόνο σε εκθεσιακούς χώρους Ένας τοίχος παλιός μια λεπτομέ-ρεια στην πόρτα κάγκελα ή και σημεία του δρόμου είναι ικανά να εμπνεύσουν Μπο-ρούν να δώσουν βάση στον λαϊκό καλλιτέχνη να δημιουργήσει και να μεταμορφώσει Όταν ένας άνθρωπος θέλει να εκφραστεί μέσα από την τέχνη θα βρει laquoτελάραraquo γύρω του Θα βρει τρόπο να στείλει το μήνυμά του Θα επικοινωνήσει με τον θεατή θα τον κάνει να σκεφτεί να χαμογελάσει να λυπηθεί Θα του δημιουργήσει έντονα συναισθήματα χρησι-μοποιώντας απλά φτηνά χρώματα και το ταλέντο τουΗ τέχνη λοιπόν που μπορείς ελεύθερα να δεις και να θαυμάσεις στους πιο απίθανους χώρους ίσως και στην ίδια τη γειτονιά σου χωρίς εισιτήρια και προσκλήσεις λέγεται street art

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

(57)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

STREET ART

(58)

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

Δώρα Η Αλεξάνδρα όμορφη κι αριστο-κρατική από καλή και πλούσια οικο-γένεια φαντάστηκε πως στο πρόσωπο του αρρενωπού Νιόνιου θα έβρισκε την αδελφή ψυχή το άλλο μισό της για να ζήσει μαζί του τη ζωή που ονει-ρευόταν Όμως ο ωραίος της σύζυγος ndashθα διαπίστωνε γρήγοραndash καταδυνα-στευόταν από την Αργίνη μάνα σκλη-ρή και πεθερά ακόμη σκληρότερηhellip Ποτέ ο γιός δεν μπόρεσε να απαλλαγεί από την αρπάγη αυτής της μάνας κι έτσι η Αλεξάνδρα έμαθε να ζει στο πε-ριθώριο της ζωής των τριών τους κά-νοντας υπομονή για χάρη του παιδιού της και γιατί στο βάθος η ελπίδα την έκανε να πιστεύει ότι ίσως μια ημέρα όλα αλλάξουνhellip Η ελπίδα το μόνο όπλο του απελπισμένουhellipΤον απολογισμό αυτής της ζωής

εγκλωβισμένης στη ερημιά του έρω-τα μιας ζωής πολιτικών αγώνων για ένα καλύτερο αύριο διηγείται η Αλε-ξάνδρα γιαγιά πια στη μικρή εγγονή που έχει τrsquo όνομά τηςhellip

ldquoΜια Κυρ ιακή με την Αλεξάνδραrdquoεκδ Ωκεανός

(Η Δώρα Νικολαΐδου γεννήθηκε στην Αθήνα Πήρε πανεπιστημιακό τίτλο σπουδών από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων με ειδίκευση στην Ψυχολογία Σήμερα είναι τελειόφοιτος του Ελληνικού Ινστιτούτου Νευροφυτοθεραπείας και Ανάλυσης του Χαρακτήρα (ΕΙΝΑ) και ασκεί επαγγελματικά τη Συμβουλευτική ως Σύμβουλος Ψυχικής ΥγείαςΕιδικεύεται και παρέχει Συμβουλευτική Ψυχολογική Υποστήριξη σε Γυναικεία Θέματα Έχει μετεκπαιδευτεί στις πλέον σύγχρονες τεχνικές θεραπείας του Μετατραυματικού Στρες (Brain Spotting και CMR)Το laquoΜια Κυριακή με την Αλεξάνδραraquo είναι το πρώτο μυθιστόρημά της)

Νικολαίδου

(15)

το 1958 έως το 1992 Σύμφωνα με τη μελέτη τους το ηλιακό φως που έφθανε στην επιφά-νεια του πλανήτη μας μειωνόταν κάθε χρόνο κατά 023 έως 032 τοις εκατό Παρόλο που η μείωση αυτή δεν είναι ορατή στο μάτι μπορεί να επηρεάσει σημαντικά τα διάφορα οικοσυ-στήματα της Γης εφόσον έχει άμεση επίδραση στον ρυθμό φωτοσύνθεσης των φυτώνΤον τελευταία χρόνια λοιπόν μετά και

από τη μελέτη των δύο Ισραηλινών όλο και περισσότεροι επιστήμονες έχουν αρχίσει να ασχολούνται με το θέμα Έχουν πειστεί πλέ-ον ότι οι διαφορές στη ηλιοφάνεια είναι σημα-ντικά μεγάλες ώστε να οφείλονται σε ανεπαρ-κείς μεθόδους μέτρησηςΑν και αρκετές έρευνες βρίσκονται σε εξέλι-

ξη οι εκτιμήσεις των επιστημόνων είναι ότι το φαινόμενο δεν οφείλεται σε κάποια μείω-ση της ακτινοβολίας του Ήλιου Η εξήγηση όπως πιστεύουν πρέπει να βρίσκεται στην ατμόσφαιρα του πλανήτη μας Φαίνεται ότι η ατμόσφαιρα φιλτράρει μέρος της ηλιακής ακτινοβολίας που βρίσκεται στην περιοχή του ορατού φωτός και του υπέρυθρου ενώ δεν επηρεάζονται οι υπεριώδεις ακτινοβολίες Η ατμοσφαιρική μόλυνση είναι ένας από τους παράγοντες αν και μάλλον όχι ο βασικός που συμβάλει στο φαινόμενο Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι σύντομα

θα προσδιορίσουν τα βασικά αίτια του φαινο-μένου ώστε να αποτρέψουν τις όποιες διατα-ραχές στα οικοσυστήματα του πλανήτη μας Το ενθαρρυντικό πάντως είναι ότι χάρη στα μέτρα κατά της ατμοσφαιρικής ρύπανσης τα οποία έχουν αρχίσει να λαμβάνονται από διά-φορα κράτη τις δύο τελευταίες δεκαετίες πα-ρουσιάζεται στασιμότητα ή ακόμη και αντι-στροφή του φαινομένου όπως τουλάχιστον δείχνει μια σχετική έρευνα που έγινε για τη Γερμανία

ωρώντας ότι η διαφορά αυτή οφειλόταν στις ανεπαρκείς μεθόδους μέτρησης του παρελθό-ντος Την ίδια τύχη είχαν και οι έρευνες άλ-λων επιστημόνων σχετικά με τη μείωση της ηλιοφάνειας στην Ανταρκτική την Αρκτική και την Ιαπωνία οι οποίες παρουσιάστηκαν στη δεκαετία του 1990Τα πράγματα ωστόσο άλλαξαν το 2001

όταν οι Τζέραλντ Στάνχιλ και Σαμπτάι Κοέν από το Κέντρο Ηφαιστειολογίας του Ισραήλ συνέκριναν μετρήσεις της ηλιοφάνειας από

(15)

(ldquoΤο παιδί και το ζωγραφισμένο λιοντάριrdquo είναι ο κατεξοχήν ειρωνικός μύθος που δείχνει πώς ο άνθρωπος δίχως να το καταλαβαίνει γίνεται θύμα των ίδιων των ενεργειών του)

Θήβακαι η ΣαμαρκάνδηΗ

Εικονογραφηση Λιάνα Ιωαννίδου

(16)

(17)

ή ο ι μηχανές τ ο υ π ε π ρ ω μ έ ν ο υ

ια φορά και έναν καιρό ήταν κάποιος γέρος που είχε έναν γιο μονάκριβο Αυτός ο νεαρός ήταν πολύ θαρραλέος και του άρεσε να πηγαίνει κυνήγι

Μια νύχτα ωστόσο ο γέρο-πατέρας του είδε στον ύπνο του ότι τον γιόκα του τον εξολόθρευσε λιοντάρι Τρόμα-ξε μην τυχόν αληθέψει το φρικτό όνειρο και πρόστα-ξε να χτίσουν ένα δωμάτιο υπερυψωμένο πάνω από το έδαφος Εκεί μέσα έκλεισε τον γιο του και έβαλε ολό-γυρα ανθρώπους να τον φυλάνε Γύρω-γύρω στους τοί-χους αυτής της φυλακής είχαν ζωγραφιστεί κάθε λογής ζώα για να τα βλέπει ο έγκλειστος νεαρός και να ευφραί-νεται Ανάμεσά τους υπήρχε και η εικόνα ενός λιονταρι-ού Το αγόρι εντούτοις όσο περισσότερο κοίταζε τούτες τις τοιχογραφίες τόσο μεγάλωνε η στενοχώρια του

Με τα πολλά σταμάτησε κάποια φορά μπροστά στη ζω-γραφιά του λιονταριού και της έκανε τα παράπονά του laquoΚαταραμένο τέρας εξαιτίας σου τα παθαίνω αυτά Επει-δή σε είδε ο πατέρας μου σε εκείνο το ψευτο-όνειρο πρέπει τώρα εγώ να μένω κλειδωμένος εδώ μέσα σαν κοκόνα στον γυναικωνίτη Μωρέ θα δεις τι θα σου κάνωraquo

( του Ιωάννη Κωνσταντάκου )

(17)

Και ευθύς βάλθηκε να βαράει με το χέρι του τον τοίχο για να βγάλει τα μάτια του λιονταρι-ού Έτσι όμως μπήχτηκε ένα ξυλόκαρφο στο δάχτυλό του κάτω από το νύχι Κατόπιν η πλη-γή αυτή κακοφόρμισε ο αδένας πρήστηκε και στο τέλος ισχυρός πυρετός έπιασε το παιδί και το έστειλε στον άλλο κόσμο

Με αυτόν τον τρόπο το λιοντάρι έστω και απλώς ζωγραφισμένο στάθηκε μοιραίο για τον νεαρό μας και τα τεχνάσματα του γέρο-πατέρα δεν ωφέλησαν σε τίποτε

Το παραπάνω παραμύθι σώζεται σε μερικά χειρόγραφα με συλλογές αρχαίων αισώπειων μύθων Η γραπτή αποτύπωσή του χρονολογεί-ται γύρω στον 2ο αιώνα μΧ Στην προφορική παράδοση τού αρχαίου κόσμου θα κυκλοφο-ρούσε ασφαλώς από νωρίτερα

Η πλοκή του αναπαράγει ένα σχήμα πολύ δι-αδεδομένο σε παλαιούς μύθους και θρύλους Ο ήρωας δέχεται προφητεία για κάτι πολύ δυσά-ρεστο που είναι πεπρωμένο να συμβεί Αμέ-σως φροντίζει να πάρει μέτρα ώστε να αποφύ-γει την εκπλήρωση της πρόρρησης Εντούτοις ακριβώς οι ενέργειες που κάνει για να αποτρέ-ψει το μοιραίο γεγονός θέτουν σε κίνηση τον

(18)

(19)

μηχανισμό που οδηγεί αμείλικτα στην πραγμα-τοποίησή του Πρόκειται για τον κατεξοχήν ει-ρωνικό μύθο που δείχνει πώς ο άνθρωπος δί-χως να το καταλαβαίνει γίνεται θύμα των ίδιων των ενεργειών του

Το αρχετυπικό παράδειγμα αυτής της μυ-θοπλαστικής κατασκευής είναι η ιστορία του Οιδίποδα Τούτος πηγαίνει στο μαντείο των Δελφών και μαθαίνει από τον χρησμό ότι θα σκοτώσει τον πατέρα του και θα παντρευτεί τη μητέρα του Θαρρώντας ότι γονείς του είναι το βασιλικό ζεύγος της Κορίνθου που τον περι-μάζεψε και τον ανάθρεψε από βρέφος ο νεαρός Οιδίπους αποφασίζει να μην ξαναγυρίσει στην πόλη όπου μεγάλωσε Αντί γιrsquo αυτό ακολουθεί άλλον δρόμο προς την κατεύθυνση της Θήβας - της κρυφής και άγνωστης στον ίδιο γενέτειράς του Όμως ακριβώς πάνω σε εκείνον τον δρό-μο συναντάει τον αληθινό πατέρα του τον Λάιο και τον φονεύει σε συμπλοκή Στο τέλος ο δρό-μος του τον φέρνει στη Θήβα όπου παντρεύε-ται τη χήρα βασίλισσα Ιοκάστη τη φυσική μη-τέρα του Οι ίδιες οι προφυλάξεις που παίρνει ο ήρωας ενάντια στον τρομερό χρησμό τον οδη-γούν άθελά του να υλοποιήσει κατά γράμμα το

περιεχόμενο της πρόρρησης Ο Γάλλος ποιητής Ζαν Κοκτώ που συνέθεσε μία από τις πιο συ-ναρπαστικές σύγχρονες διασκευές του οιδιπό-δειου μύθου ονόμασε αυτή τη διαδικασία laquoμη-χανή της Κόλασηςraquo

Δεν ήταν αποκλειστικό κτήμα των Ελλήνων το μυθικό τούτο σχήμα Απεναντίας απαντά από παλιά στην Ανατολή

Μια αρχαία αιγυπτιακή νουβέλα που σώ-ζεται ημιτελής σε πάπυρο του 13ου αιώνα πΧ και τιτλοφορείται συνήθως Ο καταδικασμένος πρίγκιπας αρχίζει με παρόμοιο δυσοίωνο τρό-πο Ο Αιγύπτιος φαραώ δέχεται προφητεία πως ο νεογέννητος γιος του είναι μοιραίο να βρει τον θάνατο είτε από κροκόδειλο είτε από φίδι είτε από σκύλο Γιrsquo αυτό ο μονάρχης χτίζει ασφαλές σπίτι στη μέση της ερήμου και εκεί μέσα κλεί-νει τον γιο του μαζί με υπηρετικό προσωπικό ώστε να τον φυλάξει από τον κίνδυνο (ας θυ-μηθούμε τον δειλό γέροντα της αισώπειας διή-γησης) Ο έγκλειστος νεαρός φυσικά δυσανα-σχετεί και τελικά ξεφεύγει ταξιδεύει στη Συρία και κερδίζει τη βασιλοπούλα της για γυναίκα του Τούτη αναλαμβάνει στη συνέχεια τον ρόλο του φύλακα φρουρεί τον άντρα της με μεγάλη

(Οι ίδιες οι προφυλάξεις που παίρνει ο ήρωας ενάντια στον τρομερό χρησμό τον οδηγούν άθελά του να υλοποιήσει κατά γράμμα το περιεχόμενο της πρόρρησης)

(19)

(20)

προσοχή και δεν τον αφήνει να ξεμυτίσει έξω μοναχός του Όμως τα θηρία της μοίρας πα-ραμονεύουν τον πρίγκιπα Παρά τρίχα γλυ-τώνει από το δάγκωμα του φιδιού χάρη στην επαγρύπνηση της συζύγου του Κατόπιν το σκυλί τον παίρνει στο κυνήγι και ο κροκό-δειλος καραδοκεί μέσα στη λίμνη Δυστυχώς το τέλος του κειμένου έχει χαθεί και η έκβα-ση μένει ανεπιβεβαίωτη Δεν ξέρουμε αν ο νε-αρός ήρωας εντέλει φονευόταν ή γλύτωνε το πεπρωμένο του

Αργότερα το ίδιο αφηγηματικό πρότυ-πο βρήκε την κλασική ανατολίτικη έκφρα-σή του στην περίφημη παραβολή για τον βεζί-ρη και τον θάνατο Το παλαιότερο πρόπλασμα αυτής της διήγησης το διαβάζουμε στο εβραϊ-κό Ταλμούδ το πελώριο συμπίλημα από διδα-σκαλίες των ραβίνων της ρωμαϊκής εποχής που συγκροτήθηκε γύρω στο 400 με 500 μΧ

Κατόπιν η ιστορία έγινε εξαιρετικά δημο-φιλής στην περσική παράδοση εμπνέοντας μυστικιστές ποιητές όπως τον Ρουμί και τον Φαρίντ ουντ-Ντιν Αττάρ Κυκλοφορεί ακόμη και σήμερα ως διδακτικός μύθος στις παρα-δόσεις των Σούφι Οι ήρωες ποικίλλουν από τη μία παραλλαγή στην άλλη

(21)

(Το ειρωνικό και τραγικό συνάμα σε τέτοιους μύθους είναι ότι ο ήρωας χαντακώνεται από τις ίδιες τις πράξεις του Οι αποφάσεις που παίρνει θαρρώντας πως θα του βγουν σε καλό φέρνουν την καταστροφή του)

Κατά την πιο διάσημη εκδοχή ο χαλίφης της Βαγδά-της αντίκρισε μια μέρα τον πιστό βεζίρη του να μπαίνει τρο-μαγμένος και κατάχλωμος στην αίθουσα του θρόνου laquoΣώσε με αφέντηraquo εκλιπαρούσε ο αξιωματούχος και ευθύς εξήγη-σε στον ηγεμόνα την αιτία της ταραχής του laquoΚαθώς ερχό-μουν σήμερα το πρωί στην υπηρεσία μου στο παλάτι είδα τον Θάνατο να τριγυρίζει μέσα στην πόλη Μόλις με πήρε το μάτι του αμάν - μου έριξε ευθύς ένα βλέμμα τόσο άγριο και φονι-κό Προφανώς έχει έρθει για να με πάρει Σε ικετεύω ηγεμόνα μου άφησέ με να φύγω τώρα αμέσως με ένα από τα πιο γοργά άλογα των βασιλικών στάβλων σου Αν καλπάσω με όλη μου τη δύναμη μπορεί απόψε κιόλας να βρεθώ ασφαλής πέρα μα-κριά στη Σαμαρκάνδηraquo

Ο χαλίφης εκτιμούσε τον βεζίρη του και μετά χαράς του έδωσε την άδεια Λίγα λεπτά αργότερα ο άνθρωπός μας κάλ-παζε έξω από τις βορειοανατολικές πύλες της πόλης Όμως ο χαλίφης δεν ησύχασε Καταπώς το συνήθιζε μεταμφιέ-στηκε σε κοινό υπήκοο και βγήκε στην αγορά για να διαπι-στώσει ιδίοις όμμασι αν κυκλοφορούσε τωόντι ο Θάνατος στην πρωτεύουσά του Και πράγματι τον είδε ο φονικός άγ-γελος τριγυρνούσε στο παζάρι ψηλός και τυλιγμένος στα μαύρα αγγίζοντας πού και πού κάποιον γέροντα στον ώμο ή παραμερίζοντας για να μην πέσουν πάνω του τα παιδιά που έπαιζαν κυνηγητό Ο χαλίφης τον πλησίασε Ο Θάνα-τος αναγνώρισε αμέσως τον ηγεμόνα και τον χαιρέτισε με βαθειά σεβαστική υπόκλιση Τότε ο χαλίφης πήρε το θάρ

(22)

ρος να τον ανακρίνει laquoΟ βεζίρης μου είναι καλός και χρήσιμος άνθρωπος Οι υπηρεσίες του μου εί-ναι πολύτιμες Γιατί βάλθηκες να τον τρομοκρα-τήσεις σήμερα Γιατί τον αγριοκοίταξεςraquo Ιδού τι αποκρίθηκε ο Θάνατος laquoΒασιλιά μου τον κοί-ταξα όντως αλλά όχι άγρια Η ματιά μου ήταν απλώς βλέμμα έκπληξης Απόρησα που τον αντί-κρισα εδώ στη Βαγδάτη Βλέπεις είναι γραμμέ-νο ότι πρέπει να τον πάρω απόψε - όχι όμως εδώ αλλά πέρα μακριά στη Σαμαρκάνδηraquo

Το ειρωνικό και τραγικό συνάμα σε τέ-τοιους μύθους είναι ότι ο ήρωας χαντακώνεται από τις ίδιες τις πράξεις του Οι αποφάσεις που παίρνει και οι ενέργειες που κάνει θαρρώντας πως θα του βγουν σε καλό φέρνουν ανελέητα την καταστροφή του Μοναχός του ανεπίγνω-στα με τις επιλογές και τους τάχα έξυπνους υπολογισμούς του υφαίνει τα βρόχια όπου θα πιαστεί

Το πεπρωμένο προδιαγράφει απλώς μια δυσοί-ωνη εξέλιξη αυτήν όμως την υλοποιεί τελικά ο ίδιος ο άνθρωπος με τις πρωτοβουλίες και τα σφάλματά του Η ελεύθερη βούλησή του συνερ-γάζεται με τη μοίρα για να εκπληρώσουν και οι δύο μαζί το δύστυχο αποτέλεσμα Θυμόμαστε τα λόγια του Σεφέρη στο ποίημά του για τον Ευ-

ριπίδη τον τραγικότατο των δραματουργών laquoΕίδε τις φλέβες των ανθρώπων σαν ένα δίχτυ των θεών όπου μας πιάνουν σαν τrsquo αγρίμιαraquo Το δίχτυ όπου οι άνθρωποι παγιδεύονται από τους θεούς είναι το ίδιο το πλέγμα από τις φλέβες μας - δηλαδή η ιδιοσυγκρασία και η φύση μας ο χαρακτήρας μας που καθορίζει την πορεία της ζωής μας

Τι μπορούν να σημαίνουν τέτοιες ιστο-ρίες για εμάς σήμερα Υποδηλώνουν άραγε πως η μοίρα μας είναι προδιαγεγραμμένη και αναπότρεπτη Πως ότι και να κάνουμε δεν ωφελεί και το μόνο που μας μένει είναι να κα-θίσουμε και να περιμένουμε μοιρολατρικά τις εξελίξεις με σταυρωμένα τα χέρια Όχι απαραί-τητα Ο μύθος μπορεί να διαβαστεί αλλιώς σε βαθύτερο επίπεδο αυτοσυνειδησίας Οι αρχαίοι αφηγητές ίσως προσπαθούν να επιστήσουν την προσοχή μας στην ίδια την προσπάθειά μας να αποφύγουμε πάση θυσία εκείνο που μας φοβί-ζει Ο σύγχρονος πολιτισμός μας έχει καταντή-σει η κατεξοχήν κουλτούρα της φυγής Διαρ-κώς τρέχουμε να ξεφύγουμε από τα δυσάρεστα καθέκαστα της ζωής που μας τρομάζουν Τους γυρίζουμε την πλάτη και με μεγάλες δρασκελι-ές πηδούμε και καλπάζουμε μακριά τους αντί

(23)

να στραφούμε και να τα αντιμετωπίσουμε όταν έλθει η κρί-σιμη ώρα Πασχίζουμε να δραπετεύσουμε από τον χρόνο με τονωτικές ενέσεις ουσιών και πλαστικές εγχειρήσεις Κά-νουμε μαραθώνιο αγώνα δρόμου ώστε να ξεπεράσουμε την ανασφάλεια για το αύριο συσσωρεύοντας καταθέσεις και ομόλογα στις τράπεζες Πάνω από όλα τιναζόμαστε μακριά για να διαφύγουμε από την ανία και το αίσθημα του κενού Οι νεότεροι θαρρούν πως το καταφέρνουν με το να λικνί-ζονται μέσα σε μισοσκότεινα κέντρα υπό τους ήχους εκκω-φαντικής μουσικής Οι κάπως μεγαλύτεροι διαλέγουν ορ-γανωμένες διακοπές μαθήματα γιόγκα ή προσήλωση στα ευαγγέλια του λάιφ-στάιλ

Καμία από αυτές τις δραστηριότητες δεν είναι αναγκα-στικά κακή ή κατακριτέα καθrsquo εαυτήν Πλην όμως δεν εξυ-πηρετούν ιδιαίτερα ως μέσα φυγής διότι εκείνο που φο-βόμαστε εξακολουθεί να μας παραμονεύει στην επόμενη γωνία Τούτο είναι ενδεχομένως το νόημα των παλαιών μύθων δεν ωφελεί να τρέχουμε για να ξεφύγουμε από τον φόβο Καλύτερα να ζούμε τις μέρες μας με κανονικό βημα-τισμό με ησυχία ψυχής και με πληρότητα χωρίς το λαχά-νιασμα της διαρκούς απεγνωσμένης απόδρασης Και όταν μας πλησιάσει το δυσοίωνο τότε να έχουμε το κουράγιο να το αντιμετωπίσουμε κατά πρόσωπο δίχως να αποστρέφου-με το βλέμμα ή να το βάζουμε στα πόδια Αυτό είναι μήνυμα πολύτιμο για όλους τους οδοιπόρους που παίρνουν κάποτε τον δρόμο είτε για τη Θήβα είτε για τη Σαμαρκάνδη

(Οι αρχαίοι αφηγητές ίσως προσπαθούν να επιστήσουν την προσοχή μας στην ίδια την προσπάθειά μας να αποφύγουμε πάση θυσία εκείνο που μας φοβίζει)

Ντούσανέ ν α π α ι δ ί θ α ύ μ α α π ό τ η ν Σ ε ρ β ί α

δώδεκαετών

Κρτόλιτσε

(24)

( π α ρ ο υ σ ί α σ η )

Ένα εντεκάχρονο αγόρι από τη Σερ-βία έχει την ικανότητα να ζωγραφίζει με έναν απλό μαρκαδόρο θέματα από το ζω-ικό και φυτικό βασίλειο με μια απίστευ-τη δεξιοτεχνία

Τα σχέδιά του αποτυπώνουν εικόνες άγριας ζωής Εικόνες σύγχρονες ή εικόνες που υπήρχαν πριν εκα-τομμύρια χρόνια Τα σχέδια του Σέρβου Ντούσαν Κρτόλιτσε ως επί το πλείστον με στυλό και μολύβι είναι εντυπωσιακά πολύ ζωντανά και θεωρείται ένα πολλά υποσχόμενο παιδί-θαύμα Αν και μόλις 12 χρο-νών έχει στο ενεργητικό του τρεις ατομικές εκθέσεις των έργων του σε εθνικό επίπεδο και μάλιστα οι δύο πρώτες ήταν πριν τα οκτώ χρόνια του

(25)

( π α ρ ο υ σ ί α σ η )

( επιμέλεια - Νικόλας Σεγκούντος )

(26)

Η καριέρα του ξεκίνησε από μόλις δύο ετών Οι γονείς του δεν έδωσαν σημασία στο πρώτο σχέδιό του κάτι που έμοιαζε απροσδιόριστα με φάλαινα Όσο περνούσε όμως ο καιρός και αυξανόταν ο όγκος του χαρτιού που κατανάλωνε για ζωγραφική ο μι-κρός Ντούσαν οι γονείς του άρχισαν να παρατηρούν ότι το παιδί τους είχε ταλέντο Ζήτησαν λοιπόν τη γνώμη ενός παιδοψυχολόγου Ο ειδικός εντυπωσιά-στηκε από το μικρό αγόρι ndashπαχουλό με γλυκό πρό-σωπο που μιλούσε με ασυνήθιστα ελκυστικό τρόπο Το εντυπωσιακότερο όμως ήταν ότι παρουσίαζε ένα υψηλό επίπεδο συναισθηματικής νοημοσύνης Οι γνώσεις του Ντούσαν για τον κόσμο των ζώων

είναι εκπληκτικές Όταν οι γονείς του αγόρασαν την πληρέστερη σύγχρονη εγκυκλοπαίδεια ζώων χρειάστηκε λιγότερο από τρεις εβδομάδες για να την αποτυπώσει στο μυαλό του λέξη προς λέξη Γνωρί-ζει όλες τις γεωλογικές εποχές του πλανήτη μας και τα ζώα που περιπλανιούνταν σε αυτόν στη διάρκειά τους Απαγγέλει με άνεση τα 65 είδη μαρσιποφόρων που υπάρχουν σήμερα Και όταν μεγαλώσει φιλοδο-ξεί να ασχοληθεί με την επιστήμη της ζωολογίας και να γράψει ένα βιβλίο για τα ζώαΜικρότερος όπως αναφέρει ο πατέρας του Ντού-

σαν ήταν πολύ δραστήριος και laquoαπορροφούσεraquo σε μικρό χρονικό διάστημα μεγάλο όγκο πληροφορι-ών Γοητεύτηκε από τη φύση και τα ζώα και σύντο-μα πέρασε από τις πρωτόλειες παιδικές αποτυπώσεις σε πιο συγκεκριμένα και εκπληκτικά σχέδια Και όλη αυτή τη διαδικασία την αντιμετωπίζει ως μια πρόκλη-ση ένα παιχνίδι της δημιουργικής έκφρασής του Όταν ήταν οκτώ ετών ένας δάσκαλος του έθεσε σκό

(27)

(28)

(29)

πιμα μια δύσκολη πρόκληση τριών λέξεων laquoιπ-πότης διάβολος κόσμοςraquo Ο μικρός την έφερε σε πέρας με εκπληκτικό τρόπο και αργότερα δήλωσε laquoθέλω να είμαι ζωγράφος θέλω να εί-μαι παιδίraquoΠολύς κόσμος έχει γνωρίσει το ταλέντο και το

έργο του Ντούσαν μέσα από την ιστοσελίδα του Έχει περισσότερους από 5000 laquoφίλουςraquo και 7000 laquoακόλουθουςraquo στο Facebook Φορείς από διάφορες χώρες του κόσμου ndashΗΠΑ Αυστραλία Ινδίαndash τον έχουν προσκαλέσει για να παρουσιά-σει τις δημιουργίες του Όμως για την ηλικία του είναι περισσότερο σημαντικό το κοντινό περιβάλλον του Χαρακτηριστικό είναι το πε-ριστατικό που αναφέρει ο πατέρας του Κάποια μέρα οι γονείς του ανησύχησαν καθώς είχε αρ-γήσει υπερβολικά να επιστρέψει από το σχο-λείο του Βγήκαν λοιπόν να τον αναζητήσουν Τον βρήκαν στην αυλή του σχολείου περιτρι-γυρισμένο από μια ομάδα συμμαθητών του Ο Ντούσαν ήταν απορροφημένος με το να φτιά-χνει laquoτατουάζraquo με μαρκαδόρο στα χέρια των άλ-λων παιδιών laquoαποτυπώνονταςraquo τα αγαπημέ-να ζώα τους Και η εκτίμηση των συμμαθητών του προς το έργο του νεαρού καλλιτέχνη φάνη-κε από το ότι αρνούνταν να πλύνουν τα χέρια τους για μεγάλο χρονικό διάστημα επειδή δεν ήθελαν να σβηστεί το laquoτατουάζraquo

Μπορείτε να βρείτε περισσότερα στοιχεία και τις

δημιουργίες του μικρού Ντούσαν στη σελίδα του στο

facebook

httpswwwfacebookcomprofilephpid=100008204652414ampfref=ts

Ιερή

Μια παράδοση χαμένη στις δέλτους τουχρόνου

(30)

(31)

μέλισσα -ένα από το τρία δώρα των

θεών σύμφωνα με εσωτερικές παραδόσεις- ο

άνθρωπος και ο πολιτισμός του φαίνεται να

έχουν μια ιδιαίτερη αόρατη σύνδεση Κοιτά-

ζοντας προς το παρελθόν προς την αυγή του

πολιτισμού διαπιστώνουμε σεβασμό προς τη

μέλισσα σε όλες τις εποχές και από όλους τους

πολιτισμούς Έτσι αρχίζουμε να αντιλαμβα-

νόμαστε ότι αυτό το μικροσκοπικό πλάσμα

αντιπροσωπεύει κάτι σημαντικό τη σπουδαι-

ότερη ίσως laquoχαμένη παράδοσηraquo στην ιστο-

ρία των ανθρώπων

Εγκλωβισμένες μέσα σε κεχριμπάρι έχουν βρεθεί μέλισσες η ηλικία των οποίων ξεπερνάει τα 100 εκατομμύρια χρόνια ndash παγωμένες στον χρόνο σαν να έχουν μείνει αθάνατες μέσα στο ίδιο τους το μέλι Οι αρχαίοι Έλληνες το ονόμαζαν ήλε-κτρον που συνδέεται με τον αρχαίο ηλιακό θεό Ελέκτορ ο οποίος είναι γνωστός ως ο laquoαφυπνιστήςraquo Αυτός ο προσδιορι-σμός αποδίδεται και στο μέλι ndash που θυμίζει κεχριμπάρι ndash μία αναζωογονητική ουσία που τιμόταν την αρχαία εποχή Και αυτή η σύνδεση είχε ως αποτέλεσμα να επιτείνει τον υψηλό σεβασμό που απολάμβανε η μέλισσα στους αρχαίους λαούς

(Ιερογλυφικό που απεικονίζει τη μέλισσα)

του Άντριου Γκόουγκ

( προσαρμογή επιμέλεια κειμένου - Νίκος Κατσινόπουλος )

Ιερή

(32)

Π ρ ο ϊ σ τ ο ρ ι κ έ ς ε μ μ ο ν έ ςΗ προϊστορία είναι γεμάτη από στοι-

χεία που υποδηλώνουν την εμμονή των ανθρώπων με τις μέλισσες Στην επονο-μαζόμενη laquoΣπηλιά της Αράχνηςraquo κοντά στην Βαλένθια της Ισπανίας μια σπηλαι-ογραφία 15000 ετών απεικονίζει μια αν-θρώπινη φιγούρα που αποφασιστικά δι-ακινδυνεύει τη ζωή της προκειμένου να συλλέξει το μέλι από την κηρήθρα ενός μελισσιού που βρίσκεται σε έναν επικίν-δυνο απότομο βράχο Και φυσικά είναι η μέλισσα που οδηγεί τους αρχαίους σαμά-νους στα παραισθησιογόνα φυτά η δρά-ση των οποίων μεταφέρει τη συνείδησή τους στον πνευματικό κόσμο των θεώνΠρόσφατες έρευνες έχουν αποκαλύψει

προς έκπληξη πολλών ότι ένας ήχος που θυμίζει βούισμα μέλισσας παρατηρείται κατά τη στιγμή της αλλαγής επιπέδου της ανθρώπινης συνείδησης Το φαινό-μενο αυτό έχει αναφερθεί ότι συμβαίνει και σε άτομα που έχουν υποστεί την λε-γόμενη laquoαπαγωγή από εξωγήινουςraquo που βλέπουν οπτασίας ή έχουν επιθανάτιες εμπειρίες Μήπως γνώριζαν αυτό το φαι-νόμενο οι αρχαίοι και πίστευαν ότι είναι ένα στοιχείο που προσδίδει κάποια ιδιαι-τερότητα στη μέλισσαΣτην Ανατολία έχει βρεθεί ένα άγαλμα

10000 ετών το οποίο απεικονίζει τη Μη-τέρα Θεά να φοράει στο κεφάλι μια κίτρι-

(Η αιγυπτιακή μυθολογία περιέχει αναρίθμητες αναφορές στις μέλισσες συμπεριλαμβανομένης και της πεποίθησης ότι οι μέλισσες δημιουργούνταν από τα δάκρυα του πιο σημαντικού θεού τους του Ρα)

νη ndash πορτοκαλί τιάρα σαν κυψέλη ndash ένα στοιχείο που έχει οδηγήσει τους ειδικούς στο ότι εκείνη την περίοδο η Μητέρα Θεά είχε αρχίσει να μεταλλάσσεται σε Μέλισ-σα Βασίλισσα ή μέλισσα θεάΣτον νεολιθικό οικισμό Τσατάλ Χουγι-

ούκ υπάρχουν υποτυπώδεις απεικονί-σεις μελισσών (6540 πΧ) γύρω από το κεφάλι κάποιας θεότητας σχηματίζο-ντας μια άλω Οι Σουμέριοι ωστόσο θε-ωρούνται πρόγονοι της οργανωμένης μελισσοτροφίας Αυτοί ήταν που επινόη-σαν την απιθεραπεία δηλαδή την ιατρι-κή χρήση των προϊόντων της μέλισσας όπως του μελιού της γύρης του βασιλι-κού πολτού της πρόπολης και του δηλη-τηρίου της μέλισσαςΣουμεριακά ανάγλυφα που απεικο-

νίζουν τη λατρεία κάποιων παράξενων ιπτάμενων μορφών έχουν συχνά ερμη-νευτεί ως ενδείξεις εξωγήινης επέμβασης Στα πλαίσια όμως των οφελών της με-λισσοτροφίας είναι πιθανότερο να απο-τυπώνουν τη λατρεία των μελισσών Οι Σουμεριακές απεικονίσεις άλλωστε ήταν που οδήγησαν στη δημιουργία του μοτί-βου της θεάς που χορεύει μια θηλυκή χο-ρεύτρια με τα χέρια κυρτωμένα γύρω από το κεφάλι της για την οποία οι μελετητές πιστεύουν ότι αναπαριστά μια ιέρεια της θεάς μέλισσας Το μοτίβο το οποίο απέ-κτησε κεντρικό ρόλο στον αιγυπτιακό

(33)

(34)

Ιερή

(35)

συμβολισμό φαίνεται να βασίζεται στη μοναδική ικανότητα των με-λισσών να επικοινωνούν μεταξύ τους μέσω ενός ρυθμικού χορού Μια μέλισσα μπορεί να πετάξει σε απόσταση μεγαλύτερη από 5 χιλιόμετρα από την κυψέλη της για να εντοπίσει τροφή και επιστρέφει για να με-

ταδώσει την πληροφορία στις υπόλοιπες μέσω του χορού - ένα είδος φυσικού συστήματος πλοήγησης

Οι άνθρωποι λοιπόν είχαν ανακαλύψει την τερά-στια σημασία της προσφοράς τη μέλισσας πριν από δέκα ή περισσότερες χιλιάδες χρόνια ήδη ίσως από την αχλή της προϊστορίας τους Καθώς αναπτυσσό-

ταν ο πολιτισμός κατά μήκος του ποταμού Νείλου και εξελισσόταν σιγά σιγά η δυναστική περίοδος της αρχαίας Αί-

γυπτο η λατρείας της μέλισσας και οι παραδόσεις για αυτήν εναγκαλίστηκαν σε τέτοιο βαθμό με τον πολιτισμό όσο ποτέ

στο παρελθόν ή στο μέλλον

Η Θ ε ά Μ έ λ ι σ σ α σ τ η α ρ χ α ί α Α ί γ υ π τ οΑρκετοί αιγυπτιολόγοι πι-στεύουν ότι οι Σουμερια-κές παραδόσεις ταξίδευσαν κατά μήκος της Ανατολι-κής Αιγυπτιακής Ερήμου

έως την Κοιλάδα του Νείλου Τα περίφημα αφρικανικά Ουαντί

(κοίτες ξεροπόταμων στις οποίες δημιουργούνται πε-ριστασιακά οάσεις) φημί-

ζονται για τις προδυναστικές βραχογραφίες τους που παρουσιάζουν

ιπτάμενες μορφές με εξογκωμένα χαρακτηρι-στικά σαν φτερά Ασυνήθιστες γραμμές εκτείνο-νται προς τα επάνω πίσω από το κεφάλι της κεντρι-κής μορφής θυμίζοντας τις κεραίες της μέλισσας

ενώ παραπέμπουν στο σχήμα των εξογκωμάτων που χαρακτηρίζουν τα αιγυπτιακά στέμμα-

τα στους αιώνες που θα ακολουθήσουνΑποτυπώνεται ακόμη το μοτίβο

της Θεάς που Χορεύει μια γυναί-κα με τα χέρια της κυρτωμένα επάνω από το κεφάλι της

(Το ένδυμα του Ναπολέοντα κατά την ενθρόνισή του ήταν διακοσμημένο με μέλισσες)

(Συλλογή μελιού στην Ισπανία 13000 πΧ)

Ιερή

(Το ένδυμα του Ναπολέοντα κατά την

ενθρόνισή του ήταν διακοσμημένο με

μέλισσες)

(36)

όπως ακριβώς η laquoχορεύτριαraquo Θεά μέλισσα που παρουσιάζεται σε ανάγλυφα των Σουμέριων και των κεντρο-Ευρωπαικών λαών χιλιάδες χρόνια νωρίτερα Η απεικόνιση είναι διαδεδομένη στην αιγυπτιακή μυθολογία και φαίνεται να προέρ-χεται από την μοναδική ικανότητα της μέλισ-σας να επικοινωνεί με τον laquoχορόraquo Ένα άλλο στοιχείο για την καλλιτεχνική

επιρροή που φαίνεται να έχει ασκήσει η μέλισ-σα εντοπίζεται στα τελετουργικά ενδύματα των Αιγυπτίων τα οποία παρουσιάζουν στιλι-στικές ομοιότητες με αυτήν Το στέμμα νέμες για παράδειγμα αποτελείται από εναλλασσόμε-νες κίτρινες και σκούρες οριζόντιες λωρίδες Τέ-τοιες οπτικές ομοιότητες είναι εμφανείς σε πολ-λά ανάγλυφα και αγάλματα Εντυπωσιακότερη όμως είναι αυτή που παρουσιάζεται στη νεκρι-κή μάσκα του Φαραώ Τουταγχαμών της 18ης δυναστείας η οποία δείχνει τον Φαραώ στολι-σμένο με εναλλασσόμενες μαύρες και κίτρινες λωρίδες όπως ακριβώς μια μέλισσαΗ έλξη της Αιγύπτου προς τις μέλισσες φαίνε-

ται ότι ξεκινάει από πολύ πρώιμη εποχή Η βό-ρεια Αίγυπτο η έκταση που απλώνεται από το Δέλτα έως τη Μέμφιδα ονομαζόταν laquoΤα Μπί-τιraquo - γη της μέλισσας Ο φαραώ Μένες ιδρυτής της Πρώτης Αιγυπτιακής Δυναστεία έφερε το αξίωμα του laquoΜελισσοτρόφουraquo ένας τίτλος που

αποδιδόταν σε όλους τους Φαραώ που ακολού-θησαν και η απεικόνιση μιας μέλισσας βρισκό-ταν δίπλα στην σφραγίδα που έφερε το όνομά τουςΟ αιγυπτιακός θεός Μιν έφερε τον τίτλο laquoΚύ-

ριος των Άγριων Μελισσώνraquo και χρονολογεί-ται από το 3000 πΧ ή νωρίτερα Παρόμοια η αιγυπτιακή θεά Νέιθ ήταν μια πολεμική θεό-τητα που της αποδίδονταν ο συμβολισμός της γονιμότητας και ιδιότητες παρθένου χαρακτη-ριστικά της Βασίλισσας μέλισσας Στη Σάιδα η Νέιθ θεωρούνταν ως η Θεά του laquoΟίκου των Μελισσώνraquo και μητέρα του Ρα του laquoκυβερνή-τη των πάντωνraquo Η αιγυπτιακή μυθολογία πε-ριέχει αναρίθμητες αναφορές στις μέλισσες συ-μπεριλαμβανομένης και της πεποίθησης ότι οι μέλισσες δημιουργούνταν από τα δάκρυα του πιο σημαντικού θεού τους του Ρα Μέλισσες απεικονίζονται σε αιγυπτιακούς

τάφους και οι συνήθεις προσφορές στις πιο ση-μαντικές θεότητες ήταν το μέλι Πραγματικά το μέλι ήταν το laquoνέκταρ των θεώνraquo και όπως οι Σουμέριοι πριν από αυτούς οι Αιγύπτιοι για-τροί το χρησιμοποιούσαν ως βασικό συστατικό για πολλά φαρμακευτικά σκευάσματα και θε-ραπείες συμπεριλαμβανομένων και των πρώι-μων μορφών μομιοποίησηςΈνα αιγυπτιακό μνημείο που παρουσιάζει μια

(Ο Ναπολέων ακολουθώντας τη παράδοση των Μεροβίγγιων βασιλιάδων της Γαλλίας -από τους οποίους ο διάσημος Βασιλιάς Τσιλντερικ ανακαλύφθηκε ενταφιασμένος με 300 μέλισσες κατασκευασμένες από καθαρό χρυσό- εξασφάλισε ότι το σύμβολο της μέλισσας θα ενσωματωθεί στη διακόσμηση και στην τεχνοτροπία του παλατιού υιοθέτησε δε το laquoΗ Μέλισσαraquo ως παρατσούκλι του)

(37)

παράξενη μορφή συμβολισμού μέλισσας είναι η βαθμιδωτή πυραμίδα της Σακκάρα η οποία πα-ραπέμπει στα εξάγωνα κελιά της κηρήθρας με τις έξι βαθμίδες της επάνω από το έδαφος και μια ιδιαίτερη κάτω ndash τη νεκρόπολη του ταύρου Άπι που ονομάζεται Σεράπειο Οι Αιγυπτιολό-γοι πιστεύουν ότι στον ταύρο Άπι αποδίδονταν οι αναγεννητικές ιδιότητες του θεού Πτά της Μέμφιδας ndash του αιγυπτιακού θεού της μετεν-σάρκωσης Πίστευαν επίσης ότι αυτοί που ει-σέπνεαν την ανάσα του ταύρου Άπι λάμβαναν το δώρο της προφητείας και το σημαντικότε-ρο από όλα οι Αιγύπτιοι πίστευαν ότι ο ταύρος μεταμορφωνόταν σε Άπι Όσιρι μετά θάνατον Το λατινικό Άπις που σημαίνει μέλισσα προ-έρχεται πιθανόν από το μεσοποταμιακό Σίπα ndash

Ιερή

(Ιερογλυφικό που απεικονίζει τη μέλισσα)

(Το τεκτονικό λογγείο του Ουάσιγκτον Η κυψέλη διακρίνεται στο επάνω μέρος του

στο κέντρο)

(38)

κή ρωμαϊκή θρησκεία που σχετιζόταν με τη τε-λετουργική σφαγή των ταύρωνΈνας άλλος αρχαίος πολιτισμός που επηρε-

άστηκε από τους αρχαίους Αιγυπτίους ήταν ο Μινωϊκός Είχε στενή σχέση με τους Αιγύπτι-ους οι οποίοι ήταν ειδικοί στη μελισσοκομία μια Τέχνη που αργότερα εισήχθη στην Ελλά-δα Αυτό μας οδηγεί σε ένα άλλο εντυπωσιακό του αιγυπτιακού συμβολισμού για τη μέλισ-σα Η Σφίγγα το περίφημο μνημείο της χώρας ονομαζόταν Χουν νμπ στα αιγυπτιακά όμως οι Έλληνες του έδωσαν το όνομα που είναι σή-μερα γνωστό Πως όμως συνδέεται αυτό με τη μέλισσα Η μινωική λέξη για τη μέλισσα ήταν σφέξ Τι συμπέρασμα βγάζουμε από αυτό Ο πο-λιτισμός που έμαθε στους Έλληνες την Τέχνη της μελισσοκομίας χρησιμοποιούσε τη λέξη σφεξ για να ονομάσει τη μέλισσα ndash και οι Έλ-ληνες έδωσαν αυτό το όνομα στη θεά που απει-κονίζει το μνημείο Μήπως η Σφίγγα υπήρχε ήδη όταν ο Μένες δημιούργησε το αιγυπτιακό βασίλειο και ήταν γνωστό ότι αναπαριστούσε μια μέλισσα θεά και έτσι αποδόθηκε στον Φα-ραώ ο τίτλος Μελισσοτρόφος Η πιθανότητα εί-ναι προκλητική και δεδομένης της γοητείας που ασκούσαν οι μέλισσες στους Αιγύπτιους δεν φαίνεται και τόσο εξωπραγματική

Η μ έ λ ι σ σ α σ ε κ ρ ί σ η ndash ο ά ν θ ρ ω π ο ς σ ε κ ρ ί σ ηΗ λατρεία των Σουμερίων και των Αιγυπτίων

για τη μέλισσα μεταδόθηκε στην Ελλάδα όπου μέλισσες απεικονίζονται σε αγάλματα των πιο

Ασίπα που σημαίνει ο Μεγάλος Ποιμένας στον Ουρανό και Άπις σημαίνει Όσιρις Αυτό συν-δέεται με την πίστη ότι μετά θάνατον η ψυχή του Φαραώ συνδεόταν με τον Όσιρι ως ένα άστρο στον αστερισμό του ΩρίωναΈνας ταύρος Άπις σύμφωνα με τους αιγυπτι-

ακούς μύθους δημιουργούσε 1000 μέλισσες και οι μέλισσες αντιπροσώπευαν ψυχές Είναι επίσης ενδιαφέρον ότι η αιγυπτιακή θεότητα Νούτ ήταν θεά του ουρανού ndash της περιοχής των μελισσών ndash και έφερε τον τίτλο laquoΑυτή που Κα-τέχει Χίλιες Ψυχέςraquo ο οποίος φαίνεται να παρα-πέμπει στις χίλιες μέλισσες ή ψυχές που δημι-ουργούνται από το σώμα του ταύρου ΆπιΤο εβραϊκό γράμμα Άλεφ συμβολίζει το laquoχί-

λιαraquo και αντίστοιχο προ σιναϊτικό και το προ κανανιτικό σύμβολο απεικόνιζε το κεφάλι ενός ταύρου παραπέμποντας στο ότι 1000 μέλισ-σες ndash ή αναγεννημένες ψυχές ndash δημιουργού-νται από τη θυσία ενός ταύρου Άπι Επιπλέον η αριθμητική αξία της εβραϊκή λέξη για τον Ιη-σού ndash τον Μεσσία ο οποίος βασίζεται στο πρό-τυπο του Όσιρι ndash είναι πάλι 1000Έτσι η αρχαία πεποίθηση ότι οι μέλισσες δη-

μιουργούνται από ταύρους εύλογα οδηγεί στην εικασία ότι η υπόγεια νεκρόπολη η οποία εί-ναι γνωστή ως Σεράπειο ίσως να ήταν ένα τε-λετουργικό κέντρο αναγέννησης προορισμέ-νο να ανακυκλώνει ψυχές από τα κεφάλια των ταύρων και όχι απλά ένα μαυσωλείο για ταύ-ρους Μήπως οι τελετουργίες που πραγματο-ποιούνταν στο Σεράπειο αποτελούσαν την πιο πρώιμη μορφή του Μιθραϊσμού τη μυστηρια-

(Ο Ρούντολφ Στέινερ (1861-1925) είχε laquoπροβλέψειraquo ότι οι μέλισσες θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε αναφέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότερο από 4 χρόνια ζωής)

(39)

σημαντικών θεών των Ελλήνων Έτσι ανα-πτύσσεται η αντίληψη της Θεάς μέλισσας και δημιουργείται η τιμητική θέση των ιερειών που ονομάζονται Μέλισσες οι οποίες αργότε-ρα μετεξελίσσονται στις Σίβιλες Σύμφωνα με κάποιες παραδόσεις μάλιστα ο δεύτερος ναός στους Δελφούς ήταν κατασκευασμένος εξολο-κλήρου από μέλισσες και ο ομφαλός θύμιζε κυ-ψέλη περιτριγυρισμένη από μέλισσεςΟι Ρωμαίοι εξασκούσαν τον Μιθραϊσμό μια

μυστικιστική θρησκεία σημαντικό στοιχείο της οποίας ήταν η θυσία των ταύρων που θυ-μίζει τις τελετουργίες των Αιγυπτίων στο Σε-ράπειο Απόηχος αυτών των τελετουργιών στη σύγχρονη εποχή φαίνεται να είναι οι ταυ-ρομαχίες της Ισπανίας Η σύνδεση αυτή επιβε-βαιώνεται έμμεσα από το ότι αρκετές από τις παλιότερες αρένες της χώρας έχουν κατασκευ-αστεί επάνω ή πολύ κοντά σε αρχαία ιερά του ΜίθραΟι Μάγια λάτρευαν τη μέλισσα και απεικό-

νιζαν θεούς με τη μορφή της στους σημαντι-κότερους ναούς τους Έως και την Ινδία οι θρησκείες υιοθέτησαν θεότητες μέλισσες στη μυθολογία τους Ακόμη και η καθολική εκ-κλησία ενσωμάτωσε τη μέλισσα ως ένα σύμβο-λο της αυθεντίας του Πάπα πράγμα που μπο-

ρούμε να δούμε στην Πόλη του ΒατικανούΠέτρινα καταλύματα με τη μορφή κυ-

ψελών κατασκευάστηκαν στην αρχαιότητα από την Ιρλανδία έως την Αφρική ενώ ο Χέ-νριχ Χίμλεραπό τους ισχυρότερους άνδρες στη Γερμανία του Χίτλερ κατασκεύασε το ιερότερο τελετουργικό κέντρο των SS με τη μορφή κυψέλης στα θεμέλια τους κάστρου ΒέβελσμπουργκΠολιτικά κινήματα όπως ο κομουνι-

σμός εμπνεύστηκαν από την αλτρουιστική συμπεριφορά που εμφανίζεται στην κυψέ-λη ως πρότυπο για τις ιδεολογίες τους Με-γάλοι ηγέτες επίσης ακολούθησαν την πα-ράδοση των προγόνων τους και συνδέθηκαν με διάφορους τρόπους με τη μέλισσα Ο Ναπολέων για παράδειγμα ακολουθώ-

ντας τη παράδοση των Μεροβίγγιων βασιλι-άδων της Γαλλίας - από τους οποίους ο διά-σημος Βασιλιάς Τσιλντερικ ανακαλύφθηκε ενταφιασμένος με 300 μέλισσες κατασκευα-σμένες από καθαρό χρυσό - εξασφάλισε ότι το σύμβολο της μέλισσας θα ενσωματωθεί στη διακόσμηση και στην τεχνοτροπία του παλατιού υιοθέτησε δε το laquoΗ Μέλισσαraquo ως παρατσούκλι του Πιστεύεται ακόμη ότι η μέλισσα είναι ο

Ιερή

(Απεικόνιση κηρήθρας από την Τσατάλ Χουγιούκ 6600 πΧ)

(Σουμεριακή πινακίδα ndash απεικόνιση της λατρείας της μέλισσας)

(40)

νερ (1861-1925) Είχε laquoπροβλέψειraquo μάλιστα ότι θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε ανα-φέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότε-ρο από 4 χρόνια ζωής Από το 2008 οι μέλισ-σες άρχισαν να εκλείπουν με ανησυχητικούς ρυθμούς Συμπτωματικά() βρισκόμαστε στα όρια της πρόβλεψης του Στέινερ και στο χρο-νικό περιθώριο που ανέφερε ο Αϊνστάιν Επιπλέον έχουμε αρχίσει να διανύουμε σε

ένα έτος που έχει επιβαρυνθεί με θεωρίες για καταστροφή του κόσμου μας ή για αναγέν-νησή του ndash ανάλογα με πια θεωρία είστε δι-ατεθειμένος να πιστέψετε ndash και βρισκόμαστε στη δίνη μια πολύπλευρης και πολυσύνθετης κρίσης με κορυφή του παγόβουνου την οικο-νομία Το τι θα συμβεί θα το δείξει ο χρόνος Ωστό-

σο φαίνεται ότι η μέλισσα η ιερή μέλισσα εί-ναι διαχρονικά συνυφασμένη με την εξέλιξη του πολιτισμού ακόμη ίσως και με την ύπαρ-ξη του ανθρώπου στον πλανήτη

Σημείωση Το πλήρες κείμενο της μελέτης του

Andrew Gough στα αγγλικά μπορείτε να το βρείτε

στο httpandrewgoughcoukbee1_1html

πρόδρομος του εραλδικού κρίνου του εθνι-κού συμβόλου της ΓαλλίαςΟ ελευθεροτεκτονισμός που διαδόθηκε στις

ΗΠΑ ήδη από την ίδρυσή τους ευνοήθη-κε από σημαντικούς ανθρώπους όπως ο Τό-μας Τζέφερσον ο οποίος έγραφε με πάθος για την σημαντικότητα των μελισσών ενώ άλ-λοι όπως ο Πρόεδρος Τζόρτζ Ουάσιγκντον ενσωμάτωσε την κυψέλη στο τεκτονικό λογ-γείο του Χωρίς αμφιβολία η πρώιμη Αμερι-κανική κοινωνία δανείστηκε πολλές από τις φιλοσοφικές αρχές της από τον Ελευθεροτε-κτονισμό ενσωματώνοντας συμβολισμό και θέματα με μέλισσες στις τελετουργίες της Η δομή του κράτους τουλάχιστον σε αυτή

την πρώιμη περίοδο ακολούθησε τη δομή τη σταθερότητα και την αλτρουιστική συμπερι-φορά που χαρακτηρίζουν την κυψέλη όπως είχαν κάνει κοινωνίες και κινήματα χιλιάδες χρόνια πριν από αυτήνΜια ένδειξη για την επιρροή της μέλισσας

στους ιδρυτές των ΗΠΑ φαίνεται από το ότι ολόκληρη η δυτική περιοχή της χώρας ονο-μαζόταν αρχικά Ντεζερέ (μέλισσα)Η μέλισσα είχε αποτελέσει κεντρικό θέμα σε

πολλά κείμενα και διαλέξεις του αυστριακού φιλόσοφου και μυστικιστή Ρούντολφ Στέι-

(Το περίφημο μινωικό κόσμημα με τις μέλισσες) (Το τεκτονικό λογγείο του Ουάσιγκτον Η κυψέλη διακρίνεται στο επάνω μέρος του στο κέντρο)

(41)

ΓιώργοςΙωάννου( Ο Γ Ιωάννου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1927 Πήρε πτυχίο φιλολογίας από το ΑΠΘ και το 1960 διορίστηκε φιλόλογος Το 1971 μετατέθηκε στην Αθήνα αρχικά σε γυμνάσιο και μετά στο υπουργείο ΠαιδείαςΠέθανε στην Αθήνα το 1985

Ποιητικές συλλογέςlaquoΗλιοτρόπιαraquo ιδιωτική έκδοση Θεσσαλονίκη 1954laquoΤα Χίλια Δέντραraquo εκδ Διαγωνίου Θεσσαλονίκη 1963laquoΤα Χίλια Δέντρα amp άλλα ποιήματα (1954-1963)raquo εκδ Ερμής Αθήνα 1973 )

(42)

ldquoΣαν τη μητέρα αλήθειαrdquo

Πηγαίνει αργά στο σινεμά

μάλιστα στον εξώστη

Σrsquo έργα κατά προτίμηση βουβά

και θαμπωμένα Κι εκεί

- μέσα στους τόσους εξευτελισμούς -

η μόνη του χαρά να βλέπει τις γυναίκες

της γενιάς γύρω απrsquo το τριάντα

Με κείνα τα βαθιά καπέλα

με τις σειρές τα περιδέραια

τα μάτια τα κοντά μαλλιά∙

με τις ψιλές γλυκιές φωνές

με τις κινήσεις τους τις μητρικές

Σαν τη μητέρα αλήθεια∙

σαν τη μάνα του

των πρώτων παιδικών του χρόνων

Τότε που τον φωνάζανε μοναχογιό

(43)

( επιμέλεια - Έλλη Ιωαννίδου )

Ο αετόςκαι η χελώνα( Η λ ο γ ι κ ή η σ ύ ν ε σ η κ α ι η φ ρ ό ν η σ η σ α ν α ε τ ό ς π ε τ ο ύ ν β λ έ π ο υ ν τ α π ρ ά γ μ α τ α κ α θ α ρ ά κ α ι α π ό ψ η λ ά Π ρ ο σ π α θ ο ύ ν ν α β ά λ ο υ ν σ τ η θ έ σ η κ α ι σ τ α ό ρ ι ά τ ο υ τ ο ν μ α τ α ι ό δ ο ξ ο ε π ι π ό λ α ι ο ε α υ τ ό μ α ς π ο υ σ έ ρ ν ε τ α ι σ τ η γ η σ α ν τ η χ ε λ ώ ν α )

(44)

Οι Μύθοι του Αίσωπου είναι μικρές ιστορίες εμπνευ-σμένες από την ίδια τη ζωή και διακρίνονται για τον συμβολικό και αλληγορικό χαρακτήρα τους Ο Αίσωπος είχε γράψει πολλούς μύθους για να σατιρίσει δια-

κωμωδήσει ή και να ειρωνευτεί την καθημερινότητα των Ελ-λήνων Ένας από αυτούς ήταν και ο μύθος του αετού με τη χε-λώνα Εδώ θα τον παρουσιάσουμε κάπως διαφορετικά Η ιστορία θα αρχίσει μέσα στη θάλασσα

άποτε ας πούμε τα παλιά χρόνια μια χελώνα μουρμού-ριζε για την άτυχη μοίρα της κολυμπώντας αργά μέσα στη θά-λασσα Την ενοχλούσε που τα άλλα ζώα μπορούσαν να τρέχουν γρήγορα στη γη ενώ εκείνη δεν τα κατάφερνε Την ενοχλού-σε που τα πουλιά μπορούσαν να πετάνε στον καθαρό αέρα και να βλέπουν τόσα από κει ψηλά ενώ εκείνη ήταν μέσα στο νερό και κολυμπούσε αργά Την ενοχλούσε ακόμα και τις φορές που έβγαινε στη στεριά για να γεννήσει και κουραζόταν τόσο πολύΑυτά σκεφτόταν λυπημένη σε μια παραλία Ξαφνικά είδε

ένα αετό να σχηματίζει κύκλους γύρω από τα σύννεφα καθώς πετούσε ψηλά με τις ανοιχτές και δυνατές φτερούγες του Του φώναξε όσο πιο δυνατά μπορούσε για να την ακούσει Και όταν αυτός χαμήλωσε αρκετά την ρώτησε τι ήθελε Η χελώνα τότε τον παρακάλεσε μιας και είναι ο βασιλιάς των πτηνών να της μάθει να πετάει όπως εκείνος Να βλέπει τον κόσμο από ψηλά Να νοιώθει δυνατή και ελαφριά συνάμαΟ αετός που θεώρησε παράλογη την επιθυμία τής χελώνας

αρνήθηκε Προσπάθησε να της εξηγήσει ότι δεν ήταν στη

και η χελώναΔιασκευή στον μύθο του Αίσωπου

( κείμενο εικόνα - Έλλη Ιωαννίδου )

(45)

φύση της να πετάει Μπορούσε να χαρεί τα δικά της προνόμια να κολυμπάει δηλαδή στα βαθειά νερά να κάνει βόλτες στην άμμοhellip πράγματα που ακόμα και αυτός - ένας βασιλιάς - δεν μπορεί να χαρεί όπως εκεί-νη Άλλωστε μια τέτοια προσπάθεια να μάθει δηλαδή να πετά μπορεί να την κατέστρεφε Αυτά της είπε και πέταξε μακριά της νομίζοντας ότι

την είχε συνετίσει Η χελώνα όμως ήταν ανένδοτη Συνέχισε να τον

θερμοπαρακαλεί και το έκανε όποτε τον έβλεπε να πετά πάνω από την παραλία Ώσπου μια μέρα ο αετός δεν άντεξε άλλο να της αρνείται Βαρέθηκε άλλωστε τα παρακάλια και την επιπολαιότητά της Τη γράπω-σε με τα δυνατά νύχια του και πέταξε μαζί της ψηλά πάνω από τα κύματα Η ευτυχία της χελώνας γι αυτά τα λίγα λεπτά ήταν απερίγραπτη Βιαστική και άμυ-αλη όπως ήταν νομίζοντας ότι θα μοιάσει στον αετό του ζήτησε να την αφήσει πάνω από τα σύννεφα Ήθελε να συνεχίσει μόνη της να πετάει σίγουρη για τον εαυτό της Έτσι κι έγινε Ο αετός την άφησε να πέσει όπως ακριβώς του είχε ζητήσει με αποτέλεσμα να γκρεμοτσακιστεί πάνω στα βράχια που την περίμε-ναν δίπλα στην ακτή Η δύστυχη χελώνα που ήθε-λε να πετάξει συντρίφτηκε παταγωδώς Δεν άκουσε τα λόγια της σύνεσης από το στόμα του αετού αλλά παρασύρθηκε από τις δικές της παράλογες επιθυμίες έξω από τη φύση της Το τέλος της όπως και όσων δεν ακολουθούν τα λόγια της σύνεσης και της φρόνη-σης ήταν να καταστραφεί και μάλιστα με πολύ άσχη-μο τρόπο

Η θαλάσσια χελώνα Caretta caretta εί-ναι ένα κινδυνεύον είδος Θα τη συναντή-σουμε να κολυμπάει σε όλα τα μήκη και πλάτη των ελληνικών θαλασσών αλλά η ιδιαίτερη σημασία της χώρας μας έγκει-ται στο ότι φιλοξενούμε κάποιες από τις σημαντικότερες παραλίες για την ανα-παραγωγή και φωλεοποίηση της καρέτα στη ΜεσόγειοΗ χελώνα καρέτα είναι ίσως ένα από τα

πιο εμβληματικά είδη των μεσογειακών και ελληνικών θαλασσών και ένα από τα επτά είδη θαλάσσιων χελωνών που υπάρ-χουν στον πλανήτη Αν καταφέρει να ξεφύγει από τους φυσικούς εχθρούς της αλλά και από τις ανθρώπινες επιδράσεις και απειλές θα ζήσει περίπου 80 χρόνια Όταν μεγαλώσει περίπου μετά από δύο έως τρεις δεκαετίες και έρθει η ώρα τής αναπαραγωγής της θα επιστρέψει στην ίδια περιοχή και θα επιλέξει την παραλία όπου γεννήθηκε και η ίδια για να κάνει τη φωλιά της

Η θαλάσσια χελώνα Κ α ρ έ τ α - ΚαρέταΖ ω ή π ο υ α π ε ι λ ε ί τ α ι

(46)

Τα αποσπάσματα του κειμένου και πληροφορίες είναι από το site httpwwwwwfgrelendangered-speciescaretta

Σε κάθε περίοδο ωοτοκίας η θαλάσσια χελώνα θα γεννήσει δύο έως τρεις φορές Θα δημιουρ-γήσει τη φωλιά της σε αμμώδεις παραλίες και σε βάθος περίπου 60 εκατοστών Σε κάθε φωλιά φιλοξενούνται μέχρι και 120 αυγά τα οποία εκ-κολάπτονται για 55 ημέρες Η θήρα των αυγών από αλεπούδες σκυλιά κλπ αποτελεί ένα επιπλέ-ον πρόβλημα και έχει παρατηρηθεί σε παραλίες ωοτοκίας της Πελοποννήσου επηρεάζοντας το 40 των φωλιών Σημαντική απειλή συνιστούν και τα σκουπίδια στη θάλασσα Ειδικότερα οι πλαστικές σακούλες υποβαθμίζουν το θαλάσσιο οικοσύστημα και μπορούν να οδηγήσουν σε θά-νατο τις θαλάσσιες χελώνες αφού τις ξεγελούν λόγω της ομοιότητάς τους με τσούχτρες μία από τις πιο αγαπημένες τροφές της καρέτα

Η ζωή που προστατεύουμε και η ιστορία των Σεκανίων της Ζακύνθουhellip

Η προστασία της καρέτα είναι για εμάς σχε-δόν laquoπροσωπική υπόθεσηraquo που διαρκεί και εξελίσσεται για πολλές δεκαετίες Για τη δια-τήρηση και προστασία του είδους οργανώσα-με το 1994 πανευρωπαϊκή εκστρατεία για την αγορά της περιοχής που περιβάλλει την παρα-λία των Σεκανίων Ως αποτέλεσμα σε μία πολύ αβέβαιη για την προστασία του είδους περίοδο με τα χρήματα που συγκεντρώθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αλλά και από συνεισφο-ρές ιδιωτών αγοράσαμε το 90 της έκτασης γύρω από τα Σεκάνια Σκοπός της αγοράς ήταν τόσο η αποτροπή της τουριστικής ανάπτυξης

της περιοχής όσο και η κατά το δυνα-τόν καλύτερη διαχείρισή της ώστε να προστατευθεί η σημαντικότερη παραλία ωοτοκίας για τη θαλάσσια χελώνα

Yπεύθυνη προγράμματος Χαρίκλεια Μινώτου cminotouwwfgr τηλ 210 33 14 893

Κ α ρ έ τ α - Καρέτα

httpswwwyoutubecomwatchv=yDnbTGBSxyA

httpswwwyoutubecomwatchv=T8eGw1oyYoQ

Αν θες να δεις VIDEO με χελωνάκια πάνω στην άμμο να τρέχουν προς το νερό πάτησε στα links

httpswwwyoutubecomwatchv=nHok4ZdJ2A0

(47)

Κ Ι Ν Η Μ Α Τ Ο Γ Ρ Α Φ Ο Σ -ldquoΠρόμαχοςrdquoΠ ρ ό κ ε ι τ α ι για μια αισθηματική ταινία

με φόντο την επιστροφή των Γλυπτών του Παρ-θενώνα από το Βρετανικό Μουσείο Ας σημειωθεί ότι η πρώτη επίσημη προβολή της ταινίας πραγ-ματοποιήθηκε στο Μουσείο της ΑκρόποληςΟ Ανδρέας (Παντελής Κοντογιάννης) αναγκά-

στηκε να αφήσει την Ελλάδα όταν ήταν παι-δί Επιστρέφει ενήλικος μετά από πρόσκληση του διευθυντή του Μουσείου της Ακρόπολης (Giancarlo Giannini) για να προχωρήσει την υπό-θεση κατά του Βρετανικού μουσείουΒρισκόμαστε στην Αθήνα του 2011 εν μέσω

της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης που έχει ξεσπάσει στη χώρα Ο Ανδρέας συγκεντρώνει αποδεικτικά στοιχεία για να αποδείξει ότι πλα-στογραφήθηκαν έγγραφα ώστε να επιτραπεί η πώληση των γλυπτών στο Βρετανικό Κοινοβού-λιο το 1816 Στη συνέχεια επιστρέφει στο Λονδί-νο όπου με τη βοήθεια της Ελένης (Κασσάνδρα Βογιατζή) συναδέλφου του αλλά και αντικείμε-

νο του πόθου του ξεκινάει τις απαραίτητες νο-μικές διαδικασίεςΟι δύο δικηγόροι έχουν μπροστά τους έναν

laquoμακρύ δρόμοraquo και θα πρέπει να δώσουν σκλη-ρό αγώνα για να πετύχουν την επαναφορά των κλεμμένων γλυπτών στην αρχική ndashκαι αρμό-ζουσα- θέση τουςΣκηνοθεσία Κέρτε και Τζον Βούρχις

Παίζουν Παντελής Κοντογιάννης Κασσάνδρα

Βογιατζή Γιώργος Χωραφάς Τζιανκάρλο Τζιανίνι

Γιώργος Βογιατζής Σπύρος Φωκάς Πολ Φρίμαν

Μάικλ Μπέρνς

(48)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

Τ η ν Τ ε τ ά ρ τ η 3 Δεκεμβρίου εγκαινιάσθηκε στο Βυζαντινό και Χριστια-νικό Μουσείο η έκθεση laquoΟ Δομήνικος Θεο-τοκόπουλος πριν από τον El Grecoraquo η οποία πραγματοποιείται στο πλαίσιο του ελληνικού επετειακού προγράμματος για τα 400 χρόνια από το θάνατο του El GrecoΗ έκθεση παρουσιάζει το πολιτισμικό περι-

βάλλον μέσα στο οποίο διαμορφώθηκε η προ-σωπικότητα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου πριν αναχωρήσει από τον Χάνδακα της Κρή-της (το σημερινό Ηράκλειο) για τη Βενετία το 1567Τι γνωρίζουμε για την Κρήτη του 16ου αιώ-

να και την κοινωνία της μέσα στην οποία γεν-νήθηκε μαθήτευσε και εργάστηκε ο νεαρός Δομήνικος Θεοτοκόπουλος Πώς δούλευαν οι Κρητικοί ζωγράφοι τον 16ο αιώνα Ποια κοι-νωνικά φαινόμενα και ποιες ιδεολογικές τά-σεις σχετίζονται με τον τεχνίτη καλλιτέχνη και λόγιο Θεοτοκόπουλο Γιατί ο Θεοτοκόπου-

λος φεύγει από την ΚρήτηΜε αφετηρία αυτά τα ερωτήματα η έκθεση

αφηγείται πτυχές του κοινωνικού και καλλι-τεχνικού περιβάλλοντος τής Κρήτης του 16ου αιώνα μέσα στο οποίο γεννήθηκε μαθήτευσε και ωρίμασε εικαστικά ο Δομήνικος Θεοτοκό-πουλοςΣε τρεις μεγάλες εκθεσιακές ενότητες πα-

ρουσιάζονται 200 περίπου σημαντικά αντι-κείμενα θρησκευτικά και κοσμικά αρχειακές πηγές χειρόγραφα και έντυπα εικόνες και πί-νακες Κρητικών και Ιταλών ζωγράφων του 16ου αιώνα Τα έργα προέρχονται από τις συλ-λογές του Βυζαντινού Μουσείου από συλλο-γές και μουσεία της Ελλάδας Εφορείες Βυζα-ντινών Αρχαιοτήτων μητροπόλεις εκκλησίες και μοναστήρια καθώς και μουσεία του εξω-τερικούΔιάρκεια έκθεσης 4122014 ndash 3132015

Βασ Σοφίας 22 Τηλ 213 213 9500

httpwwwbyzantinemuseumgr

Ε Κ Θ Ε Σ Η - laquo Ο Δ ο μ ή ν ι κ ο ς Θ ε ο τ ο κ ό π ο υ λ ο ς π ρ ι ν α π ό τ ο ν El Grecoraquo

(49)

Η Ε λ λ η ν ι κ ή Εταιρεία Μεταφρα-στών Λογοτεχνίας βράβευσε τη Χάρις Αλε-ξίου για την καλύτερη μετάφραση ξένου λο-γοτεχνικού έργου Η βράβευση αφορούσε τη μετάφραση του βιβλίου laquoΠάντα ήρωεςraquo του Φαμπιάν Μαρσό που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΜεταίχμιοΤο βιβλίο αποτελεί τη συγκλονιστική μαρ-

τυρία του Grand Corps Malade (Ψηλό Άρρω-στο Κορμί όπως είναι το ψευδώνυμό του) ο οποίος έμεινε ατελώς τετραπληγικός εξαιτί-ας ενός μοιραίου ατυχήματος Ωστόσο ένα χρόνο μετά το περιστατικό διέψευσε τις προ-βλέψεις των ειδικών και κατάφερε να περπα-τήσει ξανά Στις σελίδες του βιβλίου του ο Μαρσό αφηγείται τη δωδεκάμηνη περιπέτεια και τις εμπειρίες τόσο τις δικές του όσο και των ομοιοπαθών συντρόφων του από το κέ-ντρο αποκατάστασηςΓια τη γνωριμία της με τον Φαμπιάν Μαρσό

την απόφασή της να προτείνει και να μετα-φράσει το βιβλίο του η Χάρις Αλεξίου αναφέ-ρει laquoΤον Grand Corps Malade τον γνώρισα από τα τραγούδια του Ήταν το νέο πρόσω-πο στη γαλλική μουσική σκηνή στο μουσι-κό είδος της slam H νεολαία της Γαλλίας τον λάτρευε Μου έκανε εντύπωση αυτός ο νέος όμορφος άνδρας με την πατερίτσα του Μου έκανε εντύπωση και το ψευδώνυμό του το laquoψηλό άρρωστο κορμίraquo Το τραγούδι μου ldquoΜεγάλωσαrdquo μόλις είχε κυκλοφορήσει και σκεφτόμουν πως θα μπορούσε να το είχε γρά-ψει αυτός Τον συνάντησα αργότερα σε ένα τηλεοπτικό στούντιο όταν συμμετείχαμε και οι δύο στην εκπομπή του Michel Drucker που έκανε ένα μεγάλο αφιέρωμα στον Ντέμη Ρούσσο

Δύο χρόνια αργότερα ο φίλος Νίκος Αλιά-γας μου χάρισε το βιβλίο του Φαμπιάν laquoΔι-άβασέ το είναι γραμμένο σε απλή γλώσσαraquo μου είπε Όσο το διάβαζα σε πολλά σημεία ξαναζούσα την περιπέτεια του αδελφού μου στην εντατική και αργότερα στο κέντρο απο-κατάστασης Το συγκινητικό επίσης ήταν πως γνώριζα την απίστευτη ταλαιπωρία των τετραπληγικών των αναπήρων που στερού-νται την ικανότητα όπως λέει και ο Φαμπι-άν να ξύσουν το φρύδι τους ή να κρατήσουν το κουτάλι τους και να πατήσουν ένα κου-μπί για βοήθειαraquo

Ε Κ Δ Η Λ Ω Σ Η -Β ρ α β ε ί ο Λ ο γ ο τ ε χ ν ι κ ή ς Μ ε τ ά φ ρ α σ η ς γ ι α τ η ν Χ Αλεξίου

(50)

Θ Ε Α Τ Ρ Ο - laquoΟ Γάμοςraquolaquo Ο Γ ά μ ο ς raquo της Βάσιας Σολωμού

Ξανθάκη πρωτοπαρουσιάστηκε το 1994 στο Θεσσαλικό Θέατρο σε θεατρική διασκευή και σκηνοθεσία του Κώστα Τσιάνου γνωρίζοντας τεράστια επιτυχίαΣτην τωρινή παράσταση τού Μεταξουργεί-

ου παρουσιάζεται με τη μορφή του μονολό-γου σε θεατρική προσαρμογή ndash σκηνοθεσία και ερμηνεία της Άννας Βαγενά Πρόκειται για την ιστορία μιας απλής γυναίκας από τα Αμπελάκια της Θεσσαλίας μιας χωριάτισ-σας που σήκωσε στους αδύνατους ώμους της τη μοίρα της και συγχρόνως τη μοίρα πολ-λών γυναικών του τόπου μας Έζησε τη βα-ναυσότητα ενός αλκοολικού πατέρα είδε την αγάπη του άνδρα της να μεταμορφώνεται σε περιφρόνηση όταν άρχισε να γεννάει κωφά-λαλα παιδιά εξαιτίας της βαριάς κληρονομι-κότητας του αλκοολικού πατέρα της και πά-

S T A N D - U P C O M E D Y -5 0 Α π ο χ ρ ώ σ ε ι ς τ ο υ GreekΣ τ ι ς μ έ ρ ε ς μας που

το χιούμορ θεωρείται σπάνιο και πολύτιμο το Tin Pan Alley φιλοξενεί τον Σίλα Σεραφείμ ο οποίος προσφέρει εντυπωσιακές παραστάσεις γέλιου και εύθυμου προβληματισμούΚάθε Σάββατο (έως τις 27 Δεκεμβρίου) στις

2200 ο Σίλας στήνει ένα ενδιαφέρον πανηγύρι με επίκεντρο το εξαιρετικό μοναδικό laquoφυσικό φαινόμενοraquo που λέγεται laquoΝεοέλληναςraquo Μια γι-ορτή σε πρώτη ανάγνωση των 20 χρόνων πα-ρουσίας του στην stand-up comedy αλλά και μια προσπάθεια ανάλυσης και διερεύνησης του φαινομένου το οποίο μάλλον θα εξακολουθήσει να απασχολεί για πολύ καιρό την καλλιτεχνική

κοινότητα του είδους Για του λόγου το αληθές δείτε ένα απόσπασμα των προσπαθειών του στην ιστοσελίδαwwwyoutubecomwatchv=LgJERE7PTBY

Συντελεστές Σίλας Σεραφείμ

Λίλα Σταμπούλογλου (συμμετέχει μέχρι να γεννήσει)

Παραστάσεις Κάθε Σάββατο μέχρι τις 27 Δεκεμβρίου

(τουλάχιστον)

Ώρα έναρξης 2200 (ακριβώς)

Πληροφορίες Tin Pan Alley Τουρναβίτου 6 Πλατεία

Ασωμάτων Θησείο Τηλ 210-3210158

httpwwwtinpanalleygrindexphpsilasserafim

λεψε με νύχια και δόντια σε μια κοινωνία που δεν δέχεται εύκολα την αναπηρίαΏρες Παράστασης Σάββατο 1800 και 2100

Κυριακή 1830

Εισιτήρια Γενική Είσοδος 16euro Μειωμένα

12euro (φοιτητές συνταξιούχοι άνω των 65 ετών

πολύτεκνοι amp εκπαιδευτικοί) και 10euro(άνεργοι)

Ομαδικό εισιτήριο 8euro

Θέατρο Μεταξουργείο Ακαδήμου 14-16

Τηλ 210-5234382

(51)

(52)

ldquoΤο Θαύμα να Νοιώθεις ΈλληναςrdquoΤου SAM CHEKWASΕ κ δ ό σ ε ι ς S e a b u r n B o o k s

άνθρωπος μένει εκεί όπου είναι θαμμένο ένα μέρος της καρδιάς τουraquo έγραψε ο Αλέξαν-

δρος Δουμάς Ο Sam Chekwas το παιδί από την Νιγη-ρία με τα φωτεινά και ερευνητικά μάτια που ήρθε από την χώρα του να σπουδάσει στην Ελλά-δα ντυμένος στο πνεύμα και την καρδιά με την αγάπη για το αληθινό το υψηλό και το ωραίο δεν μάκρυνε ποτέ από δω Τα τραίνα της ζωής του ασταμάτητα έφευγαν και γύριζαν φεύγουν και γυρίζουν με τη σημαία του χρέους με την πραμάτεια της προσφοράς με τη σοδειά της αγά-πης Σrsquo ένα ταξίδι που κρατάει χρόνια τώρα διατηρώντας την ποιότητα του σεβασμού την ευ-χέρεια της κατανόησης και την ανάγκη της συμπόρευσης στα μονοπάτια της ουσίαςhelliplaquoΌσο αναπνέω θα προβάλλω την ελληνική γλώσσα και τα ελληνικά γράμματαraquo δήλωσε σε παρου-

σίαση του βιβλίου του ο Chekwas Και με περισσή περηφάνια ανέφερε laquoΕδώ γεννήθηκαν οι τέ-χνες η φιλοσοφία και οι επιστήμες Ο Μέγας Αλέξανδρος έλεγε πως ότι δεν γιορτάζεται πεθαίνει Αυτό συμβαίνει και με τον ελληνισμό και κυρίως την ελληνική γλώσσα Όλοι εσείς πρέπει να με-ταφέρετε τον ελληνισμό όπου μπορείτε με κάθε τρόποraquo Και όχι μόνο προτρέπει αλλά και ο ίδι-ος προσπαθεί για τη διάδοση του ελληνισμού μέσα από το βιβλιοπωλείο που έχει ανοίξει στην Αστόρια της Νέας Υόρκης Το βιβλιοπωλείο αποτελεί ένα από τα laquoαξιοθέαταraquo της αμερικανικής μεγαλούπολης με τους δεκάδες χιλιάδες Ελληνοαμερικάνους Βρίσκεται στον αριθμό 33-18 της οδού Μπρόντγουεϊ και μοιάζει με συνηθισμένο συνοικιακό βιβλιοπωλείο Όμως ανάμεσα στις αγγλικές εκδόσεις υπάρχουν ράφια που ξεχειλίζουν από ελληνικούς τίτλουςmiddot η προσπάθεια του Chekwas για την προώθηση του ελληνισμού

(53)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

τα τέλη του 1944 όταν πια εί-χαν αποχωρήσει από τη χώρα μας οι δυνάμεις κατοχής του Άξονα μέλη της ηγεσίας του τότε Βασιλικού Ναυτικού ζή-τησαν την ανεύρεση και τιμω-ρία των υπεύθυνων του τορπι-

λισμού της laquoΈλληςraquo Πράγματι είχε επισημανθεί στην Κάτω Ιταλία κάποιος Stefano Toselli μηχανι-κός ο οποίος είχε δηλώσει laquoιδιωτικώςraquo ότι ήταν σε θέση να κατονομάσει τους υπεύθυνους της ανόσιας πράξηςΟι ελληνικές Αρχές λοιπόν απαίτησαν την επίσημη καταγραφή της μαρτυρίας του και να κινηθεί η δια-δικασία παραπομπής των ενόχων σε δίκη Και τότεhellip laquoέσκασε η βόμβαraquo Με εντολή του Βρετανού στρα-τάρχη Harold Alexander ανώτατου διοικητή των συμμαχικών δυνάμεων της Μεσογείου κατηγορη-ματικώς απαγορεύτηκε η συνέχιση της έρευνας Το θέμα έπρεπε να μπει στο αρχείο ndash και αυτό έγινε ευ-θύς αμέσως Κατά συνέπεια όλα όσα λέγονται ακό-μα και σήμερα σχετικά με τον τορπιλισμό της laquoΈλ-ληςraquo παραμένουν ατεκμηρίωτα Ήταν πράγματι το ιταλικό υποβρύχιο laquoDelfino raquo που βύθισε το αγκυ-ροβολημένο στην Τήνο για τον εορτασμό του Δεκα-πενταύγουστου ελληνικό πολεμικό σκάφος Και αν ναι ποιος έδωσε τη σχετική εντολή Και τι έλεγε η εντολή αυτή

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Λ ό γ χ η

ldquoΟ Πόλεμος και ο ΚόσμοςrdquoΤα Γεγονότα του rsquo40 τα πριν και οι Συνέπειες

ρόκειται για ένα τρίτομο έργο στο οποίο ο Θεόδωρος Σπυρόπου-λος παρουσιάζει αναλυτικά με εξαντλητικές λεπτομέρειες τη σημα-ντική ανασκαφή της ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΟΣΑνάμεσα στην Πελλάνα και την Σπάρτη ιδρύθηκε μια Νησιωτική

Κοινοπολιτεία στη Λιμνοθάλασσα που συνδεόταν μέσω του Ευρώ-τα με τον Λακωνικό Κόλπο Σrsquo αυτό το νησιωτικό σύμπλεγμα υπήρ-χε η Λακεδαίμων από τις αρχές της τρίτης χιλιετίας πΧ μέχρι το 1750 πΧ οπότε καταστράφηκε από την Κοσμική Θεομηνία

Κατά τη Μυκηναϊκή περίοδο υπήρξε το Ανακτορικό κέντρο της Λακωνίας όπως πιστοποιείται από το Ανάκτορο το Κυκλώπειο Τείχος τους Βασιλικούς Θολωτούς Τάφους κα Επίσης φιλοξένησε το Ανάκτορο του Μενέλαου και της ΕλένηςΠολλές γεωφυσικές και γεωπολιτικές ιδιαιτερότητες μνημειακά ευρήματα και αρ-

χαιολογικά ευρήματα οδήγησαν τον συγγραφέα να ταυτίσει σημεία και μνημεία του Λακωνικού βαθυπέδου της Λακεδαίμονος με την Πλατωνική Ατλαντίδα και να ανα-ζητήσει επιβιώσεις της υλικής πολιτειακής και πολιτισμικής κληρονομιάς της στην ιστορική Δωρική ΣπάρτηΗ πλούσια εικονογράφηση βοηθά κάθε ενδιαφερόμενο για την ελληνική αρχαιολο-

γία να παρακολουθήσει αναλυτικά τη διεξαγωγή μιας ανασκαφής σrsquo ένα χώρο που παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον

Του ΘΕΟΔΩΡΟΥ Γ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Κ α δ ρ α μ ί τ σ α

ldquoΛακεδαίμωνrdquo

(54)

ανέναν μα κανέναν δεν μπορείς να κερδίσεις ούτε καν ένα αφελές μικρό παιδί εφόσον του αφαιρείς την ελευ-θερία τού να μην συμφωνήσει μαζί σου Αν στερήσεις την ελευθερία στον άλλον και βασιλιά να τον στέψεις δεν θα διαρκέσει η συμφωνία σας Σύντο-

μα θα αισθανθεί δυσφορία θα καταλάβει ότι παγιδεύτη-κε και βρέθηκε εκεί που δεν θέλει Τα χρυσά κλουβιά τα ανακάλυψαν τύποι σαν τη γυναίκα της πρώτης ιστορί-ας του βιβλίουmiddot όμως κλειδωμένο ένα πουλί μαραίνεται Ο Ελύτης γράφει πως γίνεται να φυλακίσεις ένα αηδόνι αλλά δεν μπορείς να φυλακίσεις τον κελαϊδισμό τουΥπάρχουν όμως προσωπικότητες τόσο ανασφαλείς εξαρτημένες και εξωφρενικά εγωιστικές ώστε κρατούν κλειδωμένο το αηδόνι τους έστω και άλαλο έστω και νεκρό Ξέρουν πολύ καλά άλλωστε την τέχνη να ταρι-χεύουνΌλοι μας έχουμε συναπαντηθεί με τέτοιους χαρακτή-

ρες Δεν είναι λίγοι και γνωρίζουν να πλέκουν ιστούς σαν την αράχνη Όσο πιο εξαρτημένοι είμαστε εμείς οι ίδιοι τόσο τσιμπάμε στους χειρισμούς τους Ο ελεύθε-ρος ο ανεξάρτητος άνθρωπος δεν τους ανέχεται γρή-γορα κάνει πέρα σύντομα κόβει μαζί τους τις διαπραγ-ματεύσεις Όμως πόσοι είμαστε εντελώς ανεξάρτητοι Όλοι έχουμε τις πληγές μας τα μειονεκτήματα μας τα παθήματα και τα πάθη μας Όλοι κουβαλάμε στο αίμα μας τους πειρασμούς της τρέλας Παρά ταύτα πάντα υπάρχει τρόπος να γιατρεύεσαι όταν όντως το αποφασί-ζεις διότι η υγεία είναι πιο επιθετική και δυναμική από την αρρώστια

ldquoΣιωπάς για να ακούγεσαιrdquo

Της ΜΑΡΩΣ ΒΑΜΒΟΥΝΑΚΗ Ε κ δ ό σ ε ι ς Ψ υ χ ο γ ι ό ς

(55)

STREETART

(56)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

( φωτογραφίες - Ανδρέας Τσάκαλης )

ΟΌ π ο ι ο ς θ έ λ ε ι να θαυμάσει έργα Τέχνης από καλλιτέχνες με μεράκι και πάθος δεν χρειάζεται να πηγαίνει μόνο σε εκθεσιακούς χώρους Ένας τοίχος παλιός μια λεπτομέ-ρεια στην πόρτα κάγκελα ή και σημεία του δρόμου είναι ικανά να εμπνεύσουν Μπο-ρούν να δώσουν βάση στον λαϊκό καλλιτέχνη να δημιουργήσει και να μεταμορφώσει Όταν ένας άνθρωπος θέλει να εκφραστεί μέσα από την τέχνη θα βρει laquoτελάραraquo γύρω του Θα βρει τρόπο να στείλει το μήνυμά του Θα επικοινωνήσει με τον θεατή θα τον κάνει να σκεφτεί να χαμογελάσει να λυπηθεί Θα του δημιουργήσει έντονα συναισθήματα χρησι-μοποιώντας απλά φτηνά χρώματα και το ταλέντο τουΗ τέχνη λοιπόν που μπορείς ελεύθερα να δεις και να θαυμάσεις στους πιο απίθανους χώρους ίσως και στην ίδια τη γειτονιά σου χωρίς εισιτήρια και προσκλήσεις λέγεται street art

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

(57)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

STREET ART

(58)

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

Δώρα Η Αλεξάνδρα όμορφη κι αριστο-κρατική από καλή και πλούσια οικο-γένεια φαντάστηκε πως στο πρόσωπο του αρρενωπού Νιόνιου θα έβρισκε την αδελφή ψυχή το άλλο μισό της για να ζήσει μαζί του τη ζωή που ονει-ρευόταν Όμως ο ωραίος της σύζυγος ndashθα διαπίστωνε γρήγοραndash καταδυνα-στευόταν από την Αργίνη μάνα σκλη-ρή και πεθερά ακόμη σκληρότερηhellip Ποτέ ο γιός δεν μπόρεσε να απαλλαγεί από την αρπάγη αυτής της μάνας κι έτσι η Αλεξάνδρα έμαθε να ζει στο πε-ριθώριο της ζωής των τριών τους κά-νοντας υπομονή για χάρη του παιδιού της και γιατί στο βάθος η ελπίδα την έκανε να πιστεύει ότι ίσως μια ημέρα όλα αλλάξουνhellip Η ελπίδα το μόνο όπλο του απελπισμένουhellipΤον απολογισμό αυτής της ζωής

εγκλωβισμένης στη ερημιά του έρω-τα μιας ζωής πολιτικών αγώνων για ένα καλύτερο αύριο διηγείται η Αλε-ξάνδρα γιαγιά πια στη μικρή εγγονή που έχει τrsquo όνομά τηςhellip

ldquoΜια Κυρ ιακή με την Αλεξάνδραrdquoεκδ Ωκεανός

(Η Δώρα Νικολαΐδου γεννήθηκε στην Αθήνα Πήρε πανεπιστημιακό τίτλο σπουδών από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων με ειδίκευση στην Ψυχολογία Σήμερα είναι τελειόφοιτος του Ελληνικού Ινστιτούτου Νευροφυτοθεραπείας και Ανάλυσης του Χαρακτήρα (ΕΙΝΑ) και ασκεί επαγγελματικά τη Συμβουλευτική ως Σύμβουλος Ψυχικής ΥγείαςΕιδικεύεται και παρέχει Συμβουλευτική Ψυχολογική Υποστήριξη σε Γυναικεία Θέματα Έχει μετεκπαιδευτεί στις πλέον σύγχρονες τεχνικές θεραπείας του Μετατραυματικού Στρες (Brain Spotting και CMR)Το laquoΜια Κυριακή με την Αλεξάνδραraquo είναι το πρώτο μυθιστόρημά της)

Νικολαίδου

(ldquoΤο παιδί και το ζωγραφισμένο λιοντάριrdquo είναι ο κατεξοχήν ειρωνικός μύθος που δείχνει πώς ο άνθρωπος δίχως να το καταλαβαίνει γίνεται θύμα των ίδιων των ενεργειών του)

Θήβακαι η ΣαμαρκάνδηΗ

Εικονογραφηση Λιάνα Ιωαννίδου

(16)

(17)

ή ο ι μηχανές τ ο υ π ε π ρ ω μ έ ν ο υ

ια φορά και έναν καιρό ήταν κάποιος γέρος που είχε έναν γιο μονάκριβο Αυτός ο νεαρός ήταν πολύ θαρραλέος και του άρεσε να πηγαίνει κυνήγι

Μια νύχτα ωστόσο ο γέρο-πατέρας του είδε στον ύπνο του ότι τον γιόκα του τον εξολόθρευσε λιοντάρι Τρόμα-ξε μην τυχόν αληθέψει το φρικτό όνειρο και πρόστα-ξε να χτίσουν ένα δωμάτιο υπερυψωμένο πάνω από το έδαφος Εκεί μέσα έκλεισε τον γιο του και έβαλε ολό-γυρα ανθρώπους να τον φυλάνε Γύρω-γύρω στους τοί-χους αυτής της φυλακής είχαν ζωγραφιστεί κάθε λογής ζώα για να τα βλέπει ο έγκλειστος νεαρός και να ευφραί-νεται Ανάμεσά τους υπήρχε και η εικόνα ενός λιονταρι-ού Το αγόρι εντούτοις όσο περισσότερο κοίταζε τούτες τις τοιχογραφίες τόσο μεγάλωνε η στενοχώρια του

Με τα πολλά σταμάτησε κάποια φορά μπροστά στη ζω-γραφιά του λιονταριού και της έκανε τα παράπονά του laquoΚαταραμένο τέρας εξαιτίας σου τα παθαίνω αυτά Επει-δή σε είδε ο πατέρας μου σε εκείνο το ψευτο-όνειρο πρέπει τώρα εγώ να μένω κλειδωμένος εδώ μέσα σαν κοκόνα στον γυναικωνίτη Μωρέ θα δεις τι θα σου κάνωraquo

( του Ιωάννη Κωνσταντάκου )

(17)

Και ευθύς βάλθηκε να βαράει με το χέρι του τον τοίχο για να βγάλει τα μάτια του λιονταρι-ού Έτσι όμως μπήχτηκε ένα ξυλόκαρφο στο δάχτυλό του κάτω από το νύχι Κατόπιν η πλη-γή αυτή κακοφόρμισε ο αδένας πρήστηκε και στο τέλος ισχυρός πυρετός έπιασε το παιδί και το έστειλε στον άλλο κόσμο

Με αυτόν τον τρόπο το λιοντάρι έστω και απλώς ζωγραφισμένο στάθηκε μοιραίο για τον νεαρό μας και τα τεχνάσματα του γέρο-πατέρα δεν ωφέλησαν σε τίποτε

Το παραπάνω παραμύθι σώζεται σε μερικά χειρόγραφα με συλλογές αρχαίων αισώπειων μύθων Η γραπτή αποτύπωσή του χρονολογεί-ται γύρω στον 2ο αιώνα μΧ Στην προφορική παράδοση τού αρχαίου κόσμου θα κυκλοφο-ρούσε ασφαλώς από νωρίτερα

Η πλοκή του αναπαράγει ένα σχήμα πολύ δι-αδεδομένο σε παλαιούς μύθους και θρύλους Ο ήρωας δέχεται προφητεία για κάτι πολύ δυσά-ρεστο που είναι πεπρωμένο να συμβεί Αμέ-σως φροντίζει να πάρει μέτρα ώστε να αποφύ-γει την εκπλήρωση της πρόρρησης Εντούτοις ακριβώς οι ενέργειες που κάνει για να αποτρέ-ψει το μοιραίο γεγονός θέτουν σε κίνηση τον

(18)

(19)

μηχανισμό που οδηγεί αμείλικτα στην πραγμα-τοποίησή του Πρόκειται για τον κατεξοχήν ει-ρωνικό μύθο που δείχνει πώς ο άνθρωπος δί-χως να το καταλαβαίνει γίνεται θύμα των ίδιων των ενεργειών του

Το αρχετυπικό παράδειγμα αυτής της μυ-θοπλαστικής κατασκευής είναι η ιστορία του Οιδίποδα Τούτος πηγαίνει στο μαντείο των Δελφών και μαθαίνει από τον χρησμό ότι θα σκοτώσει τον πατέρα του και θα παντρευτεί τη μητέρα του Θαρρώντας ότι γονείς του είναι το βασιλικό ζεύγος της Κορίνθου που τον περι-μάζεψε και τον ανάθρεψε από βρέφος ο νεαρός Οιδίπους αποφασίζει να μην ξαναγυρίσει στην πόλη όπου μεγάλωσε Αντί γιrsquo αυτό ακολουθεί άλλον δρόμο προς την κατεύθυνση της Θήβας - της κρυφής και άγνωστης στον ίδιο γενέτειράς του Όμως ακριβώς πάνω σε εκείνον τον δρό-μο συναντάει τον αληθινό πατέρα του τον Λάιο και τον φονεύει σε συμπλοκή Στο τέλος ο δρό-μος του τον φέρνει στη Θήβα όπου παντρεύε-ται τη χήρα βασίλισσα Ιοκάστη τη φυσική μη-τέρα του Οι ίδιες οι προφυλάξεις που παίρνει ο ήρωας ενάντια στον τρομερό χρησμό τον οδη-γούν άθελά του να υλοποιήσει κατά γράμμα το

περιεχόμενο της πρόρρησης Ο Γάλλος ποιητής Ζαν Κοκτώ που συνέθεσε μία από τις πιο συ-ναρπαστικές σύγχρονες διασκευές του οιδιπό-δειου μύθου ονόμασε αυτή τη διαδικασία laquoμη-χανή της Κόλασηςraquo

Δεν ήταν αποκλειστικό κτήμα των Ελλήνων το μυθικό τούτο σχήμα Απεναντίας απαντά από παλιά στην Ανατολή

Μια αρχαία αιγυπτιακή νουβέλα που σώ-ζεται ημιτελής σε πάπυρο του 13ου αιώνα πΧ και τιτλοφορείται συνήθως Ο καταδικασμένος πρίγκιπας αρχίζει με παρόμοιο δυσοίωνο τρό-πο Ο Αιγύπτιος φαραώ δέχεται προφητεία πως ο νεογέννητος γιος του είναι μοιραίο να βρει τον θάνατο είτε από κροκόδειλο είτε από φίδι είτε από σκύλο Γιrsquo αυτό ο μονάρχης χτίζει ασφαλές σπίτι στη μέση της ερήμου και εκεί μέσα κλεί-νει τον γιο του μαζί με υπηρετικό προσωπικό ώστε να τον φυλάξει από τον κίνδυνο (ας θυ-μηθούμε τον δειλό γέροντα της αισώπειας διή-γησης) Ο έγκλειστος νεαρός φυσικά δυσανα-σχετεί και τελικά ξεφεύγει ταξιδεύει στη Συρία και κερδίζει τη βασιλοπούλα της για γυναίκα του Τούτη αναλαμβάνει στη συνέχεια τον ρόλο του φύλακα φρουρεί τον άντρα της με μεγάλη

(Οι ίδιες οι προφυλάξεις που παίρνει ο ήρωας ενάντια στον τρομερό χρησμό τον οδηγούν άθελά του να υλοποιήσει κατά γράμμα το περιεχόμενο της πρόρρησης)

(19)

(20)

προσοχή και δεν τον αφήνει να ξεμυτίσει έξω μοναχός του Όμως τα θηρία της μοίρας πα-ραμονεύουν τον πρίγκιπα Παρά τρίχα γλυ-τώνει από το δάγκωμα του φιδιού χάρη στην επαγρύπνηση της συζύγου του Κατόπιν το σκυλί τον παίρνει στο κυνήγι και ο κροκό-δειλος καραδοκεί μέσα στη λίμνη Δυστυχώς το τέλος του κειμένου έχει χαθεί και η έκβα-ση μένει ανεπιβεβαίωτη Δεν ξέρουμε αν ο νε-αρός ήρωας εντέλει φονευόταν ή γλύτωνε το πεπρωμένο του

Αργότερα το ίδιο αφηγηματικό πρότυ-πο βρήκε την κλασική ανατολίτικη έκφρα-σή του στην περίφημη παραβολή για τον βεζί-ρη και τον θάνατο Το παλαιότερο πρόπλασμα αυτής της διήγησης το διαβάζουμε στο εβραϊ-κό Ταλμούδ το πελώριο συμπίλημα από διδα-σκαλίες των ραβίνων της ρωμαϊκής εποχής που συγκροτήθηκε γύρω στο 400 με 500 μΧ

Κατόπιν η ιστορία έγινε εξαιρετικά δημο-φιλής στην περσική παράδοση εμπνέοντας μυστικιστές ποιητές όπως τον Ρουμί και τον Φαρίντ ουντ-Ντιν Αττάρ Κυκλοφορεί ακόμη και σήμερα ως διδακτικός μύθος στις παρα-δόσεις των Σούφι Οι ήρωες ποικίλλουν από τη μία παραλλαγή στην άλλη

(21)

(Το ειρωνικό και τραγικό συνάμα σε τέτοιους μύθους είναι ότι ο ήρωας χαντακώνεται από τις ίδιες τις πράξεις του Οι αποφάσεις που παίρνει θαρρώντας πως θα του βγουν σε καλό φέρνουν την καταστροφή του)

Κατά την πιο διάσημη εκδοχή ο χαλίφης της Βαγδά-της αντίκρισε μια μέρα τον πιστό βεζίρη του να μπαίνει τρο-μαγμένος και κατάχλωμος στην αίθουσα του θρόνου laquoΣώσε με αφέντηraquo εκλιπαρούσε ο αξιωματούχος και ευθύς εξήγη-σε στον ηγεμόνα την αιτία της ταραχής του laquoΚαθώς ερχό-μουν σήμερα το πρωί στην υπηρεσία μου στο παλάτι είδα τον Θάνατο να τριγυρίζει μέσα στην πόλη Μόλις με πήρε το μάτι του αμάν - μου έριξε ευθύς ένα βλέμμα τόσο άγριο και φονι-κό Προφανώς έχει έρθει για να με πάρει Σε ικετεύω ηγεμόνα μου άφησέ με να φύγω τώρα αμέσως με ένα από τα πιο γοργά άλογα των βασιλικών στάβλων σου Αν καλπάσω με όλη μου τη δύναμη μπορεί απόψε κιόλας να βρεθώ ασφαλής πέρα μα-κριά στη Σαμαρκάνδηraquo

Ο χαλίφης εκτιμούσε τον βεζίρη του και μετά χαράς του έδωσε την άδεια Λίγα λεπτά αργότερα ο άνθρωπός μας κάλ-παζε έξω από τις βορειοανατολικές πύλες της πόλης Όμως ο χαλίφης δεν ησύχασε Καταπώς το συνήθιζε μεταμφιέ-στηκε σε κοινό υπήκοο και βγήκε στην αγορά για να διαπι-στώσει ιδίοις όμμασι αν κυκλοφορούσε τωόντι ο Θάνατος στην πρωτεύουσά του Και πράγματι τον είδε ο φονικός άγ-γελος τριγυρνούσε στο παζάρι ψηλός και τυλιγμένος στα μαύρα αγγίζοντας πού και πού κάποιον γέροντα στον ώμο ή παραμερίζοντας για να μην πέσουν πάνω του τα παιδιά που έπαιζαν κυνηγητό Ο χαλίφης τον πλησίασε Ο Θάνα-τος αναγνώρισε αμέσως τον ηγεμόνα και τον χαιρέτισε με βαθειά σεβαστική υπόκλιση Τότε ο χαλίφης πήρε το θάρ

(22)

ρος να τον ανακρίνει laquoΟ βεζίρης μου είναι καλός και χρήσιμος άνθρωπος Οι υπηρεσίες του μου εί-ναι πολύτιμες Γιατί βάλθηκες να τον τρομοκρα-τήσεις σήμερα Γιατί τον αγριοκοίταξεςraquo Ιδού τι αποκρίθηκε ο Θάνατος laquoΒασιλιά μου τον κοί-ταξα όντως αλλά όχι άγρια Η ματιά μου ήταν απλώς βλέμμα έκπληξης Απόρησα που τον αντί-κρισα εδώ στη Βαγδάτη Βλέπεις είναι γραμμέ-νο ότι πρέπει να τον πάρω απόψε - όχι όμως εδώ αλλά πέρα μακριά στη Σαμαρκάνδηraquo

Το ειρωνικό και τραγικό συνάμα σε τέ-τοιους μύθους είναι ότι ο ήρωας χαντακώνεται από τις ίδιες τις πράξεις του Οι αποφάσεις που παίρνει και οι ενέργειες που κάνει θαρρώντας πως θα του βγουν σε καλό φέρνουν ανελέητα την καταστροφή του Μοναχός του ανεπίγνω-στα με τις επιλογές και τους τάχα έξυπνους υπολογισμούς του υφαίνει τα βρόχια όπου θα πιαστεί

Το πεπρωμένο προδιαγράφει απλώς μια δυσοί-ωνη εξέλιξη αυτήν όμως την υλοποιεί τελικά ο ίδιος ο άνθρωπος με τις πρωτοβουλίες και τα σφάλματά του Η ελεύθερη βούλησή του συνερ-γάζεται με τη μοίρα για να εκπληρώσουν και οι δύο μαζί το δύστυχο αποτέλεσμα Θυμόμαστε τα λόγια του Σεφέρη στο ποίημά του για τον Ευ-

ριπίδη τον τραγικότατο των δραματουργών laquoΕίδε τις φλέβες των ανθρώπων σαν ένα δίχτυ των θεών όπου μας πιάνουν σαν τrsquo αγρίμιαraquo Το δίχτυ όπου οι άνθρωποι παγιδεύονται από τους θεούς είναι το ίδιο το πλέγμα από τις φλέβες μας - δηλαδή η ιδιοσυγκρασία και η φύση μας ο χαρακτήρας μας που καθορίζει την πορεία της ζωής μας

Τι μπορούν να σημαίνουν τέτοιες ιστο-ρίες για εμάς σήμερα Υποδηλώνουν άραγε πως η μοίρα μας είναι προδιαγεγραμμένη και αναπότρεπτη Πως ότι και να κάνουμε δεν ωφελεί και το μόνο που μας μένει είναι να κα-θίσουμε και να περιμένουμε μοιρολατρικά τις εξελίξεις με σταυρωμένα τα χέρια Όχι απαραί-τητα Ο μύθος μπορεί να διαβαστεί αλλιώς σε βαθύτερο επίπεδο αυτοσυνειδησίας Οι αρχαίοι αφηγητές ίσως προσπαθούν να επιστήσουν την προσοχή μας στην ίδια την προσπάθειά μας να αποφύγουμε πάση θυσία εκείνο που μας φοβί-ζει Ο σύγχρονος πολιτισμός μας έχει καταντή-σει η κατεξοχήν κουλτούρα της φυγής Διαρ-κώς τρέχουμε να ξεφύγουμε από τα δυσάρεστα καθέκαστα της ζωής που μας τρομάζουν Τους γυρίζουμε την πλάτη και με μεγάλες δρασκελι-ές πηδούμε και καλπάζουμε μακριά τους αντί

(23)

να στραφούμε και να τα αντιμετωπίσουμε όταν έλθει η κρί-σιμη ώρα Πασχίζουμε να δραπετεύσουμε από τον χρόνο με τονωτικές ενέσεις ουσιών και πλαστικές εγχειρήσεις Κά-νουμε μαραθώνιο αγώνα δρόμου ώστε να ξεπεράσουμε την ανασφάλεια για το αύριο συσσωρεύοντας καταθέσεις και ομόλογα στις τράπεζες Πάνω από όλα τιναζόμαστε μακριά για να διαφύγουμε από την ανία και το αίσθημα του κενού Οι νεότεροι θαρρούν πως το καταφέρνουν με το να λικνί-ζονται μέσα σε μισοσκότεινα κέντρα υπό τους ήχους εκκω-φαντικής μουσικής Οι κάπως μεγαλύτεροι διαλέγουν ορ-γανωμένες διακοπές μαθήματα γιόγκα ή προσήλωση στα ευαγγέλια του λάιφ-στάιλ

Καμία από αυτές τις δραστηριότητες δεν είναι αναγκα-στικά κακή ή κατακριτέα καθrsquo εαυτήν Πλην όμως δεν εξυ-πηρετούν ιδιαίτερα ως μέσα φυγής διότι εκείνο που φο-βόμαστε εξακολουθεί να μας παραμονεύει στην επόμενη γωνία Τούτο είναι ενδεχομένως το νόημα των παλαιών μύθων δεν ωφελεί να τρέχουμε για να ξεφύγουμε από τον φόβο Καλύτερα να ζούμε τις μέρες μας με κανονικό βημα-τισμό με ησυχία ψυχής και με πληρότητα χωρίς το λαχά-νιασμα της διαρκούς απεγνωσμένης απόδρασης Και όταν μας πλησιάσει το δυσοίωνο τότε να έχουμε το κουράγιο να το αντιμετωπίσουμε κατά πρόσωπο δίχως να αποστρέφου-με το βλέμμα ή να το βάζουμε στα πόδια Αυτό είναι μήνυμα πολύτιμο για όλους τους οδοιπόρους που παίρνουν κάποτε τον δρόμο είτε για τη Θήβα είτε για τη Σαμαρκάνδη

(Οι αρχαίοι αφηγητές ίσως προσπαθούν να επιστήσουν την προσοχή μας στην ίδια την προσπάθειά μας να αποφύγουμε πάση θυσία εκείνο που μας φοβίζει)

Ντούσανέ ν α π α ι δ ί θ α ύ μ α α π ό τ η ν Σ ε ρ β ί α

δώδεκαετών

Κρτόλιτσε

(24)

( π α ρ ο υ σ ί α σ η )

Ένα εντεκάχρονο αγόρι από τη Σερ-βία έχει την ικανότητα να ζωγραφίζει με έναν απλό μαρκαδόρο θέματα από το ζω-ικό και φυτικό βασίλειο με μια απίστευ-τη δεξιοτεχνία

Τα σχέδιά του αποτυπώνουν εικόνες άγριας ζωής Εικόνες σύγχρονες ή εικόνες που υπήρχαν πριν εκα-τομμύρια χρόνια Τα σχέδια του Σέρβου Ντούσαν Κρτόλιτσε ως επί το πλείστον με στυλό και μολύβι είναι εντυπωσιακά πολύ ζωντανά και θεωρείται ένα πολλά υποσχόμενο παιδί-θαύμα Αν και μόλις 12 χρο-νών έχει στο ενεργητικό του τρεις ατομικές εκθέσεις των έργων του σε εθνικό επίπεδο και μάλιστα οι δύο πρώτες ήταν πριν τα οκτώ χρόνια του

(25)

( π α ρ ο υ σ ί α σ η )

( επιμέλεια - Νικόλας Σεγκούντος )

(26)

Η καριέρα του ξεκίνησε από μόλις δύο ετών Οι γονείς του δεν έδωσαν σημασία στο πρώτο σχέδιό του κάτι που έμοιαζε απροσδιόριστα με φάλαινα Όσο περνούσε όμως ο καιρός και αυξανόταν ο όγκος του χαρτιού που κατανάλωνε για ζωγραφική ο μι-κρός Ντούσαν οι γονείς του άρχισαν να παρατηρούν ότι το παιδί τους είχε ταλέντο Ζήτησαν λοιπόν τη γνώμη ενός παιδοψυχολόγου Ο ειδικός εντυπωσιά-στηκε από το μικρό αγόρι ndashπαχουλό με γλυκό πρό-σωπο που μιλούσε με ασυνήθιστα ελκυστικό τρόπο Το εντυπωσιακότερο όμως ήταν ότι παρουσίαζε ένα υψηλό επίπεδο συναισθηματικής νοημοσύνης Οι γνώσεις του Ντούσαν για τον κόσμο των ζώων

είναι εκπληκτικές Όταν οι γονείς του αγόρασαν την πληρέστερη σύγχρονη εγκυκλοπαίδεια ζώων χρειάστηκε λιγότερο από τρεις εβδομάδες για να την αποτυπώσει στο μυαλό του λέξη προς λέξη Γνωρί-ζει όλες τις γεωλογικές εποχές του πλανήτη μας και τα ζώα που περιπλανιούνταν σε αυτόν στη διάρκειά τους Απαγγέλει με άνεση τα 65 είδη μαρσιποφόρων που υπάρχουν σήμερα Και όταν μεγαλώσει φιλοδο-ξεί να ασχοληθεί με την επιστήμη της ζωολογίας και να γράψει ένα βιβλίο για τα ζώαΜικρότερος όπως αναφέρει ο πατέρας του Ντού-

σαν ήταν πολύ δραστήριος και laquoαπορροφούσεraquo σε μικρό χρονικό διάστημα μεγάλο όγκο πληροφορι-ών Γοητεύτηκε από τη φύση και τα ζώα και σύντο-μα πέρασε από τις πρωτόλειες παιδικές αποτυπώσεις σε πιο συγκεκριμένα και εκπληκτικά σχέδια Και όλη αυτή τη διαδικασία την αντιμετωπίζει ως μια πρόκλη-ση ένα παιχνίδι της δημιουργικής έκφρασής του Όταν ήταν οκτώ ετών ένας δάσκαλος του έθεσε σκό

(27)

(28)

(29)

πιμα μια δύσκολη πρόκληση τριών λέξεων laquoιπ-πότης διάβολος κόσμοςraquo Ο μικρός την έφερε σε πέρας με εκπληκτικό τρόπο και αργότερα δήλωσε laquoθέλω να είμαι ζωγράφος θέλω να εί-μαι παιδίraquoΠολύς κόσμος έχει γνωρίσει το ταλέντο και το

έργο του Ντούσαν μέσα από την ιστοσελίδα του Έχει περισσότερους από 5000 laquoφίλουςraquo και 7000 laquoακόλουθουςraquo στο Facebook Φορείς από διάφορες χώρες του κόσμου ndashΗΠΑ Αυστραλία Ινδίαndash τον έχουν προσκαλέσει για να παρουσιά-σει τις δημιουργίες του Όμως για την ηλικία του είναι περισσότερο σημαντικό το κοντινό περιβάλλον του Χαρακτηριστικό είναι το πε-ριστατικό που αναφέρει ο πατέρας του Κάποια μέρα οι γονείς του ανησύχησαν καθώς είχε αρ-γήσει υπερβολικά να επιστρέψει από το σχο-λείο του Βγήκαν λοιπόν να τον αναζητήσουν Τον βρήκαν στην αυλή του σχολείου περιτρι-γυρισμένο από μια ομάδα συμμαθητών του Ο Ντούσαν ήταν απορροφημένος με το να φτιά-χνει laquoτατουάζraquo με μαρκαδόρο στα χέρια των άλ-λων παιδιών laquoαποτυπώνονταςraquo τα αγαπημέ-να ζώα τους Και η εκτίμηση των συμμαθητών του προς το έργο του νεαρού καλλιτέχνη φάνη-κε από το ότι αρνούνταν να πλύνουν τα χέρια τους για μεγάλο χρονικό διάστημα επειδή δεν ήθελαν να σβηστεί το laquoτατουάζraquo

Μπορείτε να βρείτε περισσότερα στοιχεία και τις

δημιουργίες του μικρού Ντούσαν στη σελίδα του στο

facebook

httpswwwfacebookcomprofilephpid=100008204652414ampfref=ts

Ιερή

Μια παράδοση χαμένη στις δέλτους τουχρόνου

(30)

(31)

μέλισσα -ένα από το τρία δώρα των

θεών σύμφωνα με εσωτερικές παραδόσεις- ο

άνθρωπος και ο πολιτισμός του φαίνεται να

έχουν μια ιδιαίτερη αόρατη σύνδεση Κοιτά-

ζοντας προς το παρελθόν προς την αυγή του

πολιτισμού διαπιστώνουμε σεβασμό προς τη

μέλισσα σε όλες τις εποχές και από όλους τους

πολιτισμούς Έτσι αρχίζουμε να αντιλαμβα-

νόμαστε ότι αυτό το μικροσκοπικό πλάσμα

αντιπροσωπεύει κάτι σημαντικό τη σπουδαι-

ότερη ίσως laquoχαμένη παράδοσηraquo στην ιστο-

ρία των ανθρώπων

Εγκλωβισμένες μέσα σε κεχριμπάρι έχουν βρεθεί μέλισσες η ηλικία των οποίων ξεπερνάει τα 100 εκατομμύρια χρόνια ndash παγωμένες στον χρόνο σαν να έχουν μείνει αθάνατες μέσα στο ίδιο τους το μέλι Οι αρχαίοι Έλληνες το ονόμαζαν ήλε-κτρον που συνδέεται με τον αρχαίο ηλιακό θεό Ελέκτορ ο οποίος είναι γνωστός ως ο laquoαφυπνιστήςraquo Αυτός ο προσδιορι-σμός αποδίδεται και στο μέλι ndash που θυμίζει κεχριμπάρι ndash μία αναζωογονητική ουσία που τιμόταν την αρχαία εποχή Και αυτή η σύνδεση είχε ως αποτέλεσμα να επιτείνει τον υψηλό σεβασμό που απολάμβανε η μέλισσα στους αρχαίους λαούς

(Ιερογλυφικό που απεικονίζει τη μέλισσα)

του Άντριου Γκόουγκ

( προσαρμογή επιμέλεια κειμένου - Νίκος Κατσινόπουλος )

Ιερή

(32)

Π ρ ο ϊ σ τ ο ρ ι κ έ ς ε μ μ ο ν έ ςΗ προϊστορία είναι γεμάτη από στοι-

χεία που υποδηλώνουν την εμμονή των ανθρώπων με τις μέλισσες Στην επονο-μαζόμενη laquoΣπηλιά της Αράχνηςraquo κοντά στην Βαλένθια της Ισπανίας μια σπηλαι-ογραφία 15000 ετών απεικονίζει μια αν-θρώπινη φιγούρα που αποφασιστικά δι-ακινδυνεύει τη ζωή της προκειμένου να συλλέξει το μέλι από την κηρήθρα ενός μελισσιού που βρίσκεται σε έναν επικίν-δυνο απότομο βράχο Και φυσικά είναι η μέλισσα που οδηγεί τους αρχαίους σαμά-νους στα παραισθησιογόνα φυτά η δρά-ση των οποίων μεταφέρει τη συνείδησή τους στον πνευματικό κόσμο των θεώνΠρόσφατες έρευνες έχουν αποκαλύψει

προς έκπληξη πολλών ότι ένας ήχος που θυμίζει βούισμα μέλισσας παρατηρείται κατά τη στιγμή της αλλαγής επιπέδου της ανθρώπινης συνείδησης Το φαινό-μενο αυτό έχει αναφερθεί ότι συμβαίνει και σε άτομα που έχουν υποστεί την λε-γόμενη laquoαπαγωγή από εξωγήινουςraquo που βλέπουν οπτασίας ή έχουν επιθανάτιες εμπειρίες Μήπως γνώριζαν αυτό το φαι-νόμενο οι αρχαίοι και πίστευαν ότι είναι ένα στοιχείο που προσδίδει κάποια ιδιαι-τερότητα στη μέλισσαΣτην Ανατολία έχει βρεθεί ένα άγαλμα

10000 ετών το οποίο απεικονίζει τη Μη-τέρα Θεά να φοράει στο κεφάλι μια κίτρι-

(Η αιγυπτιακή μυθολογία περιέχει αναρίθμητες αναφορές στις μέλισσες συμπεριλαμβανομένης και της πεποίθησης ότι οι μέλισσες δημιουργούνταν από τα δάκρυα του πιο σημαντικού θεού τους του Ρα)

νη ndash πορτοκαλί τιάρα σαν κυψέλη ndash ένα στοιχείο που έχει οδηγήσει τους ειδικούς στο ότι εκείνη την περίοδο η Μητέρα Θεά είχε αρχίσει να μεταλλάσσεται σε Μέλισ-σα Βασίλισσα ή μέλισσα θεάΣτον νεολιθικό οικισμό Τσατάλ Χουγι-

ούκ υπάρχουν υποτυπώδεις απεικονί-σεις μελισσών (6540 πΧ) γύρω από το κεφάλι κάποιας θεότητας σχηματίζο-ντας μια άλω Οι Σουμέριοι ωστόσο θε-ωρούνται πρόγονοι της οργανωμένης μελισσοτροφίας Αυτοί ήταν που επινόη-σαν την απιθεραπεία δηλαδή την ιατρι-κή χρήση των προϊόντων της μέλισσας όπως του μελιού της γύρης του βασιλι-κού πολτού της πρόπολης και του δηλη-τηρίου της μέλισσαςΣουμεριακά ανάγλυφα που απεικο-

νίζουν τη λατρεία κάποιων παράξενων ιπτάμενων μορφών έχουν συχνά ερμη-νευτεί ως ενδείξεις εξωγήινης επέμβασης Στα πλαίσια όμως των οφελών της με-λισσοτροφίας είναι πιθανότερο να απο-τυπώνουν τη λατρεία των μελισσών Οι Σουμεριακές απεικονίσεις άλλωστε ήταν που οδήγησαν στη δημιουργία του μοτί-βου της θεάς που χορεύει μια θηλυκή χο-ρεύτρια με τα χέρια κυρτωμένα γύρω από το κεφάλι της για την οποία οι μελετητές πιστεύουν ότι αναπαριστά μια ιέρεια της θεάς μέλισσας Το μοτίβο το οποίο απέ-κτησε κεντρικό ρόλο στον αιγυπτιακό

(33)

(34)

Ιερή

(35)

συμβολισμό φαίνεται να βασίζεται στη μοναδική ικανότητα των με-λισσών να επικοινωνούν μεταξύ τους μέσω ενός ρυθμικού χορού Μια μέλισσα μπορεί να πετάξει σε απόσταση μεγαλύτερη από 5 χιλιόμετρα από την κυψέλη της για να εντοπίσει τροφή και επιστρέφει για να με-

ταδώσει την πληροφορία στις υπόλοιπες μέσω του χορού - ένα είδος φυσικού συστήματος πλοήγησης

Οι άνθρωποι λοιπόν είχαν ανακαλύψει την τερά-στια σημασία της προσφοράς τη μέλισσας πριν από δέκα ή περισσότερες χιλιάδες χρόνια ήδη ίσως από την αχλή της προϊστορίας τους Καθώς αναπτυσσό-

ταν ο πολιτισμός κατά μήκος του ποταμού Νείλου και εξελισσόταν σιγά σιγά η δυναστική περίοδος της αρχαίας Αί-

γυπτο η λατρείας της μέλισσας και οι παραδόσεις για αυτήν εναγκαλίστηκαν σε τέτοιο βαθμό με τον πολιτισμό όσο ποτέ

στο παρελθόν ή στο μέλλον

Η Θ ε ά Μ έ λ ι σ σ α σ τ η α ρ χ α ί α Α ί γ υ π τ οΑρκετοί αιγυπτιολόγοι πι-στεύουν ότι οι Σουμερια-κές παραδόσεις ταξίδευσαν κατά μήκος της Ανατολι-κής Αιγυπτιακής Ερήμου

έως την Κοιλάδα του Νείλου Τα περίφημα αφρικανικά Ουαντί

(κοίτες ξεροπόταμων στις οποίες δημιουργούνται πε-ριστασιακά οάσεις) φημί-

ζονται για τις προδυναστικές βραχογραφίες τους που παρουσιάζουν

ιπτάμενες μορφές με εξογκωμένα χαρακτηρι-στικά σαν φτερά Ασυνήθιστες γραμμές εκτείνο-νται προς τα επάνω πίσω από το κεφάλι της κεντρι-κής μορφής θυμίζοντας τις κεραίες της μέλισσας

ενώ παραπέμπουν στο σχήμα των εξογκωμάτων που χαρακτηρίζουν τα αιγυπτιακά στέμμα-

τα στους αιώνες που θα ακολουθήσουνΑποτυπώνεται ακόμη το μοτίβο

της Θεάς που Χορεύει μια γυναί-κα με τα χέρια της κυρτωμένα επάνω από το κεφάλι της

(Το ένδυμα του Ναπολέοντα κατά την ενθρόνισή του ήταν διακοσμημένο με μέλισσες)

(Συλλογή μελιού στην Ισπανία 13000 πΧ)

Ιερή

(Το ένδυμα του Ναπολέοντα κατά την

ενθρόνισή του ήταν διακοσμημένο με

μέλισσες)

(36)

όπως ακριβώς η laquoχορεύτριαraquo Θεά μέλισσα που παρουσιάζεται σε ανάγλυφα των Σουμέριων και των κεντρο-Ευρωπαικών λαών χιλιάδες χρόνια νωρίτερα Η απεικόνιση είναι διαδεδομένη στην αιγυπτιακή μυθολογία και φαίνεται να προέρ-χεται από την μοναδική ικανότητα της μέλισ-σας να επικοινωνεί με τον laquoχορόraquo Ένα άλλο στοιχείο για την καλλιτεχνική

επιρροή που φαίνεται να έχει ασκήσει η μέλισ-σα εντοπίζεται στα τελετουργικά ενδύματα των Αιγυπτίων τα οποία παρουσιάζουν στιλι-στικές ομοιότητες με αυτήν Το στέμμα νέμες για παράδειγμα αποτελείται από εναλλασσόμε-νες κίτρινες και σκούρες οριζόντιες λωρίδες Τέ-τοιες οπτικές ομοιότητες είναι εμφανείς σε πολ-λά ανάγλυφα και αγάλματα Εντυπωσιακότερη όμως είναι αυτή που παρουσιάζεται στη νεκρι-κή μάσκα του Φαραώ Τουταγχαμών της 18ης δυναστείας η οποία δείχνει τον Φαραώ στολι-σμένο με εναλλασσόμενες μαύρες και κίτρινες λωρίδες όπως ακριβώς μια μέλισσαΗ έλξη της Αιγύπτου προς τις μέλισσες φαίνε-

ται ότι ξεκινάει από πολύ πρώιμη εποχή Η βό-ρεια Αίγυπτο η έκταση που απλώνεται από το Δέλτα έως τη Μέμφιδα ονομαζόταν laquoΤα Μπί-τιraquo - γη της μέλισσας Ο φαραώ Μένες ιδρυτής της Πρώτης Αιγυπτιακής Δυναστεία έφερε το αξίωμα του laquoΜελισσοτρόφουraquo ένας τίτλος που

αποδιδόταν σε όλους τους Φαραώ που ακολού-θησαν και η απεικόνιση μιας μέλισσας βρισκό-ταν δίπλα στην σφραγίδα που έφερε το όνομά τουςΟ αιγυπτιακός θεός Μιν έφερε τον τίτλο laquoΚύ-

ριος των Άγριων Μελισσώνraquo και χρονολογεί-ται από το 3000 πΧ ή νωρίτερα Παρόμοια η αιγυπτιακή θεά Νέιθ ήταν μια πολεμική θεό-τητα που της αποδίδονταν ο συμβολισμός της γονιμότητας και ιδιότητες παρθένου χαρακτη-ριστικά της Βασίλισσας μέλισσας Στη Σάιδα η Νέιθ θεωρούνταν ως η Θεά του laquoΟίκου των Μελισσώνraquo και μητέρα του Ρα του laquoκυβερνή-τη των πάντωνraquo Η αιγυπτιακή μυθολογία πε-ριέχει αναρίθμητες αναφορές στις μέλισσες συ-μπεριλαμβανομένης και της πεποίθησης ότι οι μέλισσες δημιουργούνταν από τα δάκρυα του πιο σημαντικού θεού τους του Ρα Μέλισσες απεικονίζονται σε αιγυπτιακούς

τάφους και οι συνήθεις προσφορές στις πιο ση-μαντικές θεότητες ήταν το μέλι Πραγματικά το μέλι ήταν το laquoνέκταρ των θεώνraquo και όπως οι Σουμέριοι πριν από αυτούς οι Αιγύπτιοι για-τροί το χρησιμοποιούσαν ως βασικό συστατικό για πολλά φαρμακευτικά σκευάσματα και θε-ραπείες συμπεριλαμβανομένων και των πρώι-μων μορφών μομιοποίησηςΈνα αιγυπτιακό μνημείο που παρουσιάζει μια

(Ο Ναπολέων ακολουθώντας τη παράδοση των Μεροβίγγιων βασιλιάδων της Γαλλίας -από τους οποίους ο διάσημος Βασιλιάς Τσιλντερικ ανακαλύφθηκε ενταφιασμένος με 300 μέλισσες κατασκευασμένες από καθαρό χρυσό- εξασφάλισε ότι το σύμβολο της μέλισσας θα ενσωματωθεί στη διακόσμηση και στην τεχνοτροπία του παλατιού υιοθέτησε δε το laquoΗ Μέλισσαraquo ως παρατσούκλι του)

(37)

παράξενη μορφή συμβολισμού μέλισσας είναι η βαθμιδωτή πυραμίδα της Σακκάρα η οποία πα-ραπέμπει στα εξάγωνα κελιά της κηρήθρας με τις έξι βαθμίδες της επάνω από το έδαφος και μια ιδιαίτερη κάτω ndash τη νεκρόπολη του ταύρου Άπι που ονομάζεται Σεράπειο Οι Αιγυπτιολό-γοι πιστεύουν ότι στον ταύρο Άπι αποδίδονταν οι αναγεννητικές ιδιότητες του θεού Πτά της Μέμφιδας ndash του αιγυπτιακού θεού της μετεν-σάρκωσης Πίστευαν επίσης ότι αυτοί που ει-σέπνεαν την ανάσα του ταύρου Άπι λάμβαναν το δώρο της προφητείας και το σημαντικότε-ρο από όλα οι Αιγύπτιοι πίστευαν ότι ο ταύρος μεταμορφωνόταν σε Άπι Όσιρι μετά θάνατον Το λατινικό Άπις που σημαίνει μέλισσα προ-έρχεται πιθανόν από το μεσοποταμιακό Σίπα ndash

Ιερή

(Ιερογλυφικό που απεικονίζει τη μέλισσα)

(Το τεκτονικό λογγείο του Ουάσιγκτον Η κυψέλη διακρίνεται στο επάνω μέρος του

στο κέντρο)

(38)

κή ρωμαϊκή θρησκεία που σχετιζόταν με τη τε-λετουργική σφαγή των ταύρωνΈνας άλλος αρχαίος πολιτισμός που επηρε-

άστηκε από τους αρχαίους Αιγυπτίους ήταν ο Μινωϊκός Είχε στενή σχέση με τους Αιγύπτι-ους οι οποίοι ήταν ειδικοί στη μελισσοκομία μια Τέχνη που αργότερα εισήχθη στην Ελλά-δα Αυτό μας οδηγεί σε ένα άλλο εντυπωσιακό του αιγυπτιακού συμβολισμού για τη μέλισ-σα Η Σφίγγα το περίφημο μνημείο της χώρας ονομαζόταν Χουν νμπ στα αιγυπτιακά όμως οι Έλληνες του έδωσαν το όνομα που είναι σή-μερα γνωστό Πως όμως συνδέεται αυτό με τη μέλισσα Η μινωική λέξη για τη μέλισσα ήταν σφέξ Τι συμπέρασμα βγάζουμε από αυτό Ο πο-λιτισμός που έμαθε στους Έλληνες την Τέχνη της μελισσοκομίας χρησιμοποιούσε τη λέξη σφεξ για να ονομάσει τη μέλισσα ndash και οι Έλ-ληνες έδωσαν αυτό το όνομα στη θεά που απει-κονίζει το μνημείο Μήπως η Σφίγγα υπήρχε ήδη όταν ο Μένες δημιούργησε το αιγυπτιακό βασίλειο και ήταν γνωστό ότι αναπαριστούσε μια μέλισσα θεά και έτσι αποδόθηκε στον Φα-ραώ ο τίτλος Μελισσοτρόφος Η πιθανότητα εί-ναι προκλητική και δεδομένης της γοητείας που ασκούσαν οι μέλισσες στους Αιγύπτιους δεν φαίνεται και τόσο εξωπραγματική

Η μ έ λ ι σ σ α σ ε κ ρ ί σ η ndash ο ά ν θ ρ ω π ο ς σ ε κ ρ ί σ ηΗ λατρεία των Σουμερίων και των Αιγυπτίων

για τη μέλισσα μεταδόθηκε στην Ελλάδα όπου μέλισσες απεικονίζονται σε αγάλματα των πιο

Ασίπα που σημαίνει ο Μεγάλος Ποιμένας στον Ουρανό και Άπις σημαίνει Όσιρις Αυτό συν-δέεται με την πίστη ότι μετά θάνατον η ψυχή του Φαραώ συνδεόταν με τον Όσιρι ως ένα άστρο στον αστερισμό του ΩρίωναΈνας ταύρος Άπις σύμφωνα με τους αιγυπτι-

ακούς μύθους δημιουργούσε 1000 μέλισσες και οι μέλισσες αντιπροσώπευαν ψυχές Είναι επίσης ενδιαφέρον ότι η αιγυπτιακή θεότητα Νούτ ήταν θεά του ουρανού ndash της περιοχής των μελισσών ndash και έφερε τον τίτλο laquoΑυτή που Κα-τέχει Χίλιες Ψυχέςraquo ο οποίος φαίνεται να παρα-πέμπει στις χίλιες μέλισσες ή ψυχές που δημι-ουργούνται από το σώμα του ταύρου ΆπιΤο εβραϊκό γράμμα Άλεφ συμβολίζει το laquoχί-

λιαraquo και αντίστοιχο προ σιναϊτικό και το προ κανανιτικό σύμβολο απεικόνιζε το κεφάλι ενός ταύρου παραπέμποντας στο ότι 1000 μέλισ-σες ndash ή αναγεννημένες ψυχές ndash δημιουργού-νται από τη θυσία ενός ταύρου Άπι Επιπλέον η αριθμητική αξία της εβραϊκή λέξη για τον Ιη-σού ndash τον Μεσσία ο οποίος βασίζεται στο πρό-τυπο του Όσιρι ndash είναι πάλι 1000Έτσι η αρχαία πεποίθηση ότι οι μέλισσες δη-

μιουργούνται από ταύρους εύλογα οδηγεί στην εικασία ότι η υπόγεια νεκρόπολη η οποία εί-ναι γνωστή ως Σεράπειο ίσως να ήταν ένα τε-λετουργικό κέντρο αναγέννησης προορισμέ-νο να ανακυκλώνει ψυχές από τα κεφάλια των ταύρων και όχι απλά ένα μαυσωλείο για ταύ-ρους Μήπως οι τελετουργίες που πραγματο-ποιούνταν στο Σεράπειο αποτελούσαν την πιο πρώιμη μορφή του Μιθραϊσμού τη μυστηρια-

(Ο Ρούντολφ Στέινερ (1861-1925) είχε laquoπροβλέψειraquo ότι οι μέλισσες θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε αναφέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότερο από 4 χρόνια ζωής)

(39)

σημαντικών θεών των Ελλήνων Έτσι ανα-πτύσσεται η αντίληψη της Θεάς μέλισσας και δημιουργείται η τιμητική θέση των ιερειών που ονομάζονται Μέλισσες οι οποίες αργότε-ρα μετεξελίσσονται στις Σίβιλες Σύμφωνα με κάποιες παραδόσεις μάλιστα ο δεύτερος ναός στους Δελφούς ήταν κατασκευασμένος εξολο-κλήρου από μέλισσες και ο ομφαλός θύμιζε κυ-ψέλη περιτριγυρισμένη από μέλισσεςΟι Ρωμαίοι εξασκούσαν τον Μιθραϊσμό μια

μυστικιστική θρησκεία σημαντικό στοιχείο της οποίας ήταν η θυσία των ταύρων που θυ-μίζει τις τελετουργίες των Αιγυπτίων στο Σε-ράπειο Απόηχος αυτών των τελετουργιών στη σύγχρονη εποχή φαίνεται να είναι οι ταυ-ρομαχίες της Ισπανίας Η σύνδεση αυτή επιβε-βαιώνεται έμμεσα από το ότι αρκετές από τις παλιότερες αρένες της χώρας έχουν κατασκευ-αστεί επάνω ή πολύ κοντά σε αρχαία ιερά του ΜίθραΟι Μάγια λάτρευαν τη μέλισσα και απεικό-

νιζαν θεούς με τη μορφή της στους σημαντι-κότερους ναούς τους Έως και την Ινδία οι θρησκείες υιοθέτησαν θεότητες μέλισσες στη μυθολογία τους Ακόμη και η καθολική εκ-κλησία ενσωμάτωσε τη μέλισσα ως ένα σύμβο-λο της αυθεντίας του Πάπα πράγμα που μπο-

ρούμε να δούμε στην Πόλη του ΒατικανούΠέτρινα καταλύματα με τη μορφή κυ-

ψελών κατασκευάστηκαν στην αρχαιότητα από την Ιρλανδία έως την Αφρική ενώ ο Χέ-νριχ Χίμλεραπό τους ισχυρότερους άνδρες στη Γερμανία του Χίτλερ κατασκεύασε το ιερότερο τελετουργικό κέντρο των SS με τη μορφή κυψέλης στα θεμέλια τους κάστρου ΒέβελσμπουργκΠολιτικά κινήματα όπως ο κομουνι-

σμός εμπνεύστηκαν από την αλτρουιστική συμπεριφορά που εμφανίζεται στην κυψέ-λη ως πρότυπο για τις ιδεολογίες τους Με-γάλοι ηγέτες επίσης ακολούθησαν την πα-ράδοση των προγόνων τους και συνδέθηκαν με διάφορους τρόπους με τη μέλισσα Ο Ναπολέων για παράδειγμα ακολουθώ-

ντας τη παράδοση των Μεροβίγγιων βασιλι-άδων της Γαλλίας - από τους οποίους ο διά-σημος Βασιλιάς Τσιλντερικ ανακαλύφθηκε ενταφιασμένος με 300 μέλισσες κατασκευα-σμένες από καθαρό χρυσό - εξασφάλισε ότι το σύμβολο της μέλισσας θα ενσωματωθεί στη διακόσμηση και στην τεχνοτροπία του παλατιού υιοθέτησε δε το laquoΗ Μέλισσαraquo ως παρατσούκλι του Πιστεύεται ακόμη ότι η μέλισσα είναι ο

Ιερή

(Απεικόνιση κηρήθρας από την Τσατάλ Χουγιούκ 6600 πΧ)

(Σουμεριακή πινακίδα ndash απεικόνιση της λατρείας της μέλισσας)

(40)

νερ (1861-1925) Είχε laquoπροβλέψειraquo μάλιστα ότι θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε ανα-φέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότε-ρο από 4 χρόνια ζωής Από το 2008 οι μέλισ-σες άρχισαν να εκλείπουν με ανησυχητικούς ρυθμούς Συμπτωματικά() βρισκόμαστε στα όρια της πρόβλεψης του Στέινερ και στο χρο-νικό περιθώριο που ανέφερε ο Αϊνστάιν Επιπλέον έχουμε αρχίσει να διανύουμε σε

ένα έτος που έχει επιβαρυνθεί με θεωρίες για καταστροφή του κόσμου μας ή για αναγέν-νησή του ndash ανάλογα με πια θεωρία είστε δι-ατεθειμένος να πιστέψετε ndash και βρισκόμαστε στη δίνη μια πολύπλευρης και πολυσύνθετης κρίσης με κορυφή του παγόβουνου την οικο-νομία Το τι θα συμβεί θα το δείξει ο χρόνος Ωστό-

σο φαίνεται ότι η μέλισσα η ιερή μέλισσα εί-ναι διαχρονικά συνυφασμένη με την εξέλιξη του πολιτισμού ακόμη ίσως και με την ύπαρ-ξη του ανθρώπου στον πλανήτη

Σημείωση Το πλήρες κείμενο της μελέτης του

Andrew Gough στα αγγλικά μπορείτε να το βρείτε

στο httpandrewgoughcoukbee1_1html

πρόδρομος του εραλδικού κρίνου του εθνι-κού συμβόλου της ΓαλλίαςΟ ελευθεροτεκτονισμός που διαδόθηκε στις

ΗΠΑ ήδη από την ίδρυσή τους ευνοήθη-κε από σημαντικούς ανθρώπους όπως ο Τό-μας Τζέφερσον ο οποίος έγραφε με πάθος για την σημαντικότητα των μελισσών ενώ άλ-λοι όπως ο Πρόεδρος Τζόρτζ Ουάσιγκντον ενσωμάτωσε την κυψέλη στο τεκτονικό λογ-γείο του Χωρίς αμφιβολία η πρώιμη Αμερι-κανική κοινωνία δανείστηκε πολλές από τις φιλοσοφικές αρχές της από τον Ελευθεροτε-κτονισμό ενσωματώνοντας συμβολισμό και θέματα με μέλισσες στις τελετουργίες της Η δομή του κράτους τουλάχιστον σε αυτή

την πρώιμη περίοδο ακολούθησε τη δομή τη σταθερότητα και την αλτρουιστική συμπερι-φορά που χαρακτηρίζουν την κυψέλη όπως είχαν κάνει κοινωνίες και κινήματα χιλιάδες χρόνια πριν από αυτήνΜια ένδειξη για την επιρροή της μέλισσας

στους ιδρυτές των ΗΠΑ φαίνεται από το ότι ολόκληρη η δυτική περιοχή της χώρας ονο-μαζόταν αρχικά Ντεζερέ (μέλισσα)Η μέλισσα είχε αποτελέσει κεντρικό θέμα σε

πολλά κείμενα και διαλέξεις του αυστριακού φιλόσοφου και μυστικιστή Ρούντολφ Στέι-

(Το περίφημο μινωικό κόσμημα με τις μέλισσες) (Το τεκτονικό λογγείο του Ουάσιγκτον Η κυψέλη διακρίνεται στο επάνω μέρος του στο κέντρο)

(41)

ΓιώργοςΙωάννου( Ο Γ Ιωάννου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1927 Πήρε πτυχίο φιλολογίας από το ΑΠΘ και το 1960 διορίστηκε φιλόλογος Το 1971 μετατέθηκε στην Αθήνα αρχικά σε γυμνάσιο και μετά στο υπουργείο ΠαιδείαςΠέθανε στην Αθήνα το 1985

Ποιητικές συλλογέςlaquoΗλιοτρόπιαraquo ιδιωτική έκδοση Θεσσαλονίκη 1954laquoΤα Χίλια Δέντραraquo εκδ Διαγωνίου Θεσσαλονίκη 1963laquoΤα Χίλια Δέντρα amp άλλα ποιήματα (1954-1963)raquo εκδ Ερμής Αθήνα 1973 )

(42)

ldquoΣαν τη μητέρα αλήθειαrdquo

Πηγαίνει αργά στο σινεμά

μάλιστα στον εξώστη

Σrsquo έργα κατά προτίμηση βουβά

και θαμπωμένα Κι εκεί

- μέσα στους τόσους εξευτελισμούς -

η μόνη του χαρά να βλέπει τις γυναίκες

της γενιάς γύρω απrsquo το τριάντα

Με κείνα τα βαθιά καπέλα

με τις σειρές τα περιδέραια

τα μάτια τα κοντά μαλλιά∙

με τις ψιλές γλυκιές φωνές

με τις κινήσεις τους τις μητρικές

Σαν τη μητέρα αλήθεια∙

σαν τη μάνα του

των πρώτων παιδικών του χρόνων

Τότε που τον φωνάζανε μοναχογιό

(43)

( επιμέλεια - Έλλη Ιωαννίδου )

Ο αετόςκαι η χελώνα( Η λ ο γ ι κ ή η σ ύ ν ε σ η κ α ι η φ ρ ό ν η σ η σ α ν α ε τ ό ς π ε τ ο ύ ν β λ έ π ο υ ν τ α π ρ ά γ μ α τ α κ α θ α ρ ά κ α ι α π ό ψ η λ ά Π ρ ο σ π α θ ο ύ ν ν α β ά λ ο υ ν σ τ η θ έ σ η κ α ι σ τ α ό ρ ι ά τ ο υ τ ο ν μ α τ α ι ό δ ο ξ ο ε π ι π ό λ α ι ο ε α υ τ ό μ α ς π ο υ σ έ ρ ν ε τ α ι σ τ η γ η σ α ν τ η χ ε λ ώ ν α )

(44)

Οι Μύθοι του Αίσωπου είναι μικρές ιστορίες εμπνευ-σμένες από την ίδια τη ζωή και διακρίνονται για τον συμβολικό και αλληγορικό χαρακτήρα τους Ο Αίσωπος είχε γράψει πολλούς μύθους για να σατιρίσει δια-

κωμωδήσει ή και να ειρωνευτεί την καθημερινότητα των Ελ-λήνων Ένας από αυτούς ήταν και ο μύθος του αετού με τη χε-λώνα Εδώ θα τον παρουσιάσουμε κάπως διαφορετικά Η ιστορία θα αρχίσει μέσα στη θάλασσα

άποτε ας πούμε τα παλιά χρόνια μια χελώνα μουρμού-ριζε για την άτυχη μοίρα της κολυμπώντας αργά μέσα στη θά-λασσα Την ενοχλούσε που τα άλλα ζώα μπορούσαν να τρέχουν γρήγορα στη γη ενώ εκείνη δεν τα κατάφερνε Την ενοχλού-σε που τα πουλιά μπορούσαν να πετάνε στον καθαρό αέρα και να βλέπουν τόσα από κει ψηλά ενώ εκείνη ήταν μέσα στο νερό και κολυμπούσε αργά Την ενοχλούσε ακόμα και τις φορές που έβγαινε στη στεριά για να γεννήσει και κουραζόταν τόσο πολύΑυτά σκεφτόταν λυπημένη σε μια παραλία Ξαφνικά είδε

ένα αετό να σχηματίζει κύκλους γύρω από τα σύννεφα καθώς πετούσε ψηλά με τις ανοιχτές και δυνατές φτερούγες του Του φώναξε όσο πιο δυνατά μπορούσε για να την ακούσει Και όταν αυτός χαμήλωσε αρκετά την ρώτησε τι ήθελε Η χελώνα τότε τον παρακάλεσε μιας και είναι ο βασιλιάς των πτηνών να της μάθει να πετάει όπως εκείνος Να βλέπει τον κόσμο από ψηλά Να νοιώθει δυνατή και ελαφριά συνάμαΟ αετός που θεώρησε παράλογη την επιθυμία τής χελώνας

αρνήθηκε Προσπάθησε να της εξηγήσει ότι δεν ήταν στη

και η χελώναΔιασκευή στον μύθο του Αίσωπου

( κείμενο εικόνα - Έλλη Ιωαννίδου )

(45)

φύση της να πετάει Μπορούσε να χαρεί τα δικά της προνόμια να κολυμπάει δηλαδή στα βαθειά νερά να κάνει βόλτες στην άμμοhellip πράγματα που ακόμα και αυτός - ένας βασιλιάς - δεν μπορεί να χαρεί όπως εκεί-νη Άλλωστε μια τέτοια προσπάθεια να μάθει δηλαδή να πετά μπορεί να την κατέστρεφε Αυτά της είπε και πέταξε μακριά της νομίζοντας ότι

την είχε συνετίσει Η χελώνα όμως ήταν ανένδοτη Συνέχισε να τον

θερμοπαρακαλεί και το έκανε όποτε τον έβλεπε να πετά πάνω από την παραλία Ώσπου μια μέρα ο αετός δεν άντεξε άλλο να της αρνείται Βαρέθηκε άλλωστε τα παρακάλια και την επιπολαιότητά της Τη γράπω-σε με τα δυνατά νύχια του και πέταξε μαζί της ψηλά πάνω από τα κύματα Η ευτυχία της χελώνας γι αυτά τα λίγα λεπτά ήταν απερίγραπτη Βιαστική και άμυ-αλη όπως ήταν νομίζοντας ότι θα μοιάσει στον αετό του ζήτησε να την αφήσει πάνω από τα σύννεφα Ήθελε να συνεχίσει μόνη της να πετάει σίγουρη για τον εαυτό της Έτσι κι έγινε Ο αετός την άφησε να πέσει όπως ακριβώς του είχε ζητήσει με αποτέλεσμα να γκρεμοτσακιστεί πάνω στα βράχια που την περίμε-ναν δίπλα στην ακτή Η δύστυχη χελώνα που ήθε-λε να πετάξει συντρίφτηκε παταγωδώς Δεν άκουσε τα λόγια της σύνεσης από το στόμα του αετού αλλά παρασύρθηκε από τις δικές της παράλογες επιθυμίες έξω από τη φύση της Το τέλος της όπως και όσων δεν ακολουθούν τα λόγια της σύνεσης και της φρόνη-σης ήταν να καταστραφεί και μάλιστα με πολύ άσχη-μο τρόπο

Η θαλάσσια χελώνα Caretta caretta εί-ναι ένα κινδυνεύον είδος Θα τη συναντή-σουμε να κολυμπάει σε όλα τα μήκη και πλάτη των ελληνικών θαλασσών αλλά η ιδιαίτερη σημασία της χώρας μας έγκει-ται στο ότι φιλοξενούμε κάποιες από τις σημαντικότερες παραλίες για την ανα-παραγωγή και φωλεοποίηση της καρέτα στη ΜεσόγειοΗ χελώνα καρέτα είναι ίσως ένα από τα

πιο εμβληματικά είδη των μεσογειακών και ελληνικών θαλασσών και ένα από τα επτά είδη θαλάσσιων χελωνών που υπάρ-χουν στον πλανήτη Αν καταφέρει να ξεφύγει από τους φυσικούς εχθρούς της αλλά και από τις ανθρώπινες επιδράσεις και απειλές θα ζήσει περίπου 80 χρόνια Όταν μεγαλώσει περίπου μετά από δύο έως τρεις δεκαετίες και έρθει η ώρα τής αναπαραγωγής της θα επιστρέψει στην ίδια περιοχή και θα επιλέξει την παραλία όπου γεννήθηκε και η ίδια για να κάνει τη φωλιά της

Η θαλάσσια χελώνα Κ α ρ έ τ α - ΚαρέταΖ ω ή π ο υ α π ε ι λ ε ί τ α ι

(46)

Τα αποσπάσματα του κειμένου και πληροφορίες είναι από το site httpwwwwwfgrelendangered-speciescaretta

Σε κάθε περίοδο ωοτοκίας η θαλάσσια χελώνα θα γεννήσει δύο έως τρεις φορές Θα δημιουρ-γήσει τη φωλιά της σε αμμώδεις παραλίες και σε βάθος περίπου 60 εκατοστών Σε κάθε φωλιά φιλοξενούνται μέχρι και 120 αυγά τα οποία εκ-κολάπτονται για 55 ημέρες Η θήρα των αυγών από αλεπούδες σκυλιά κλπ αποτελεί ένα επιπλέ-ον πρόβλημα και έχει παρατηρηθεί σε παραλίες ωοτοκίας της Πελοποννήσου επηρεάζοντας το 40 των φωλιών Σημαντική απειλή συνιστούν και τα σκουπίδια στη θάλασσα Ειδικότερα οι πλαστικές σακούλες υποβαθμίζουν το θαλάσσιο οικοσύστημα και μπορούν να οδηγήσουν σε θά-νατο τις θαλάσσιες χελώνες αφού τις ξεγελούν λόγω της ομοιότητάς τους με τσούχτρες μία από τις πιο αγαπημένες τροφές της καρέτα

Η ζωή που προστατεύουμε και η ιστορία των Σεκανίων της Ζακύνθουhellip

Η προστασία της καρέτα είναι για εμάς σχε-δόν laquoπροσωπική υπόθεσηraquo που διαρκεί και εξελίσσεται για πολλές δεκαετίες Για τη δια-τήρηση και προστασία του είδους οργανώσα-με το 1994 πανευρωπαϊκή εκστρατεία για την αγορά της περιοχής που περιβάλλει την παρα-λία των Σεκανίων Ως αποτέλεσμα σε μία πολύ αβέβαιη για την προστασία του είδους περίοδο με τα χρήματα που συγκεντρώθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αλλά και από συνεισφο-ρές ιδιωτών αγοράσαμε το 90 της έκτασης γύρω από τα Σεκάνια Σκοπός της αγοράς ήταν τόσο η αποτροπή της τουριστικής ανάπτυξης

της περιοχής όσο και η κατά το δυνα-τόν καλύτερη διαχείρισή της ώστε να προστατευθεί η σημαντικότερη παραλία ωοτοκίας για τη θαλάσσια χελώνα

Yπεύθυνη προγράμματος Χαρίκλεια Μινώτου cminotouwwfgr τηλ 210 33 14 893

Κ α ρ έ τ α - Καρέτα

httpswwwyoutubecomwatchv=yDnbTGBSxyA

httpswwwyoutubecomwatchv=T8eGw1oyYoQ

Αν θες να δεις VIDEO με χελωνάκια πάνω στην άμμο να τρέχουν προς το νερό πάτησε στα links

httpswwwyoutubecomwatchv=nHok4ZdJ2A0

(47)

Κ Ι Ν Η Μ Α Τ Ο Γ Ρ Α Φ Ο Σ -ldquoΠρόμαχοςrdquoΠ ρ ό κ ε ι τ α ι για μια αισθηματική ταινία

με φόντο την επιστροφή των Γλυπτών του Παρ-θενώνα από το Βρετανικό Μουσείο Ας σημειωθεί ότι η πρώτη επίσημη προβολή της ταινίας πραγ-ματοποιήθηκε στο Μουσείο της ΑκρόποληςΟ Ανδρέας (Παντελής Κοντογιάννης) αναγκά-

στηκε να αφήσει την Ελλάδα όταν ήταν παι-δί Επιστρέφει ενήλικος μετά από πρόσκληση του διευθυντή του Μουσείου της Ακρόπολης (Giancarlo Giannini) για να προχωρήσει την υπό-θεση κατά του Βρετανικού μουσείουΒρισκόμαστε στην Αθήνα του 2011 εν μέσω

της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης που έχει ξεσπάσει στη χώρα Ο Ανδρέας συγκεντρώνει αποδεικτικά στοιχεία για να αποδείξει ότι πλα-στογραφήθηκαν έγγραφα ώστε να επιτραπεί η πώληση των γλυπτών στο Βρετανικό Κοινοβού-λιο το 1816 Στη συνέχεια επιστρέφει στο Λονδί-νο όπου με τη βοήθεια της Ελένης (Κασσάνδρα Βογιατζή) συναδέλφου του αλλά και αντικείμε-

νο του πόθου του ξεκινάει τις απαραίτητες νο-μικές διαδικασίεςΟι δύο δικηγόροι έχουν μπροστά τους έναν

laquoμακρύ δρόμοraquo και θα πρέπει να δώσουν σκλη-ρό αγώνα για να πετύχουν την επαναφορά των κλεμμένων γλυπτών στην αρχική ndashκαι αρμό-ζουσα- θέση τουςΣκηνοθεσία Κέρτε και Τζον Βούρχις

Παίζουν Παντελής Κοντογιάννης Κασσάνδρα

Βογιατζή Γιώργος Χωραφάς Τζιανκάρλο Τζιανίνι

Γιώργος Βογιατζής Σπύρος Φωκάς Πολ Φρίμαν

Μάικλ Μπέρνς

(48)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

Τ η ν Τ ε τ ά ρ τ η 3 Δεκεμβρίου εγκαινιάσθηκε στο Βυζαντινό και Χριστια-νικό Μουσείο η έκθεση laquoΟ Δομήνικος Θεο-τοκόπουλος πριν από τον El Grecoraquo η οποία πραγματοποιείται στο πλαίσιο του ελληνικού επετειακού προγράμματος για τα 400 χρόνια από το θάνατο του El GrecoΗ έκθεση παρουσιάζει το πολιτισμικό περι-

βάλλον μέσα στο οποίο διαμορφώθηκε η προ-σωπικότητα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου πριν αναχωρήσει από τον Χάνδακα της Κρή-της (το σημερινό Ηράκλειο) για τη Βενετία το 1567Τι γνωρίζουμε για την Κρήτη του 16ου αιώ-

να και την κοινωνία της μέσα στην οποία γεν-νήθηκε μαθήτευσε και εργάστηκε ο νεαρός Δομήνικος Θεοτοκόπουλος Πώς δούλευαν οι Κρητικοί ζωγράφοι τον 16ο αιώνα Ποια κοι-νωνικά φαινόμενα και ποιες ιδεολογικές τά-σεις σχετίζονται με τον τεχνίτη καλλιτέχνη και λόγιο Θεοτοκόπουλο Γιατί ο Θεοτοκόπου-

λος φεύγει από την ΚρήτηΜε αφετηρία αυτά τα ερωτήματα η έκθεση

αφηγείται πτυχές του κοινωνικού και καλλι-τεχνικού περιβάλλοντος τής Κρήτης του 16ου αιώνα μέσα στο οποίο γεννήθηκε μαθήτευσε και ωρίμασε εικαστικά ο Δομήνικος Θεοτοκό-πουλοςΣε τρεις μεγάλες εκθεσιακές ενότητες πα-

ρουσιάζονται 200 περίπου σημαντικά αντι-κείμενα θρησκευτικά και κοσμικά αρχειακές πηγές χειρόγραφα και έντυπα εικόνες και πί-νακες Κρητικών και Ιταλών ζωγράφων του 16ου αιώνα Τα έργα προέρχονται από τις συλ-λογές του Βυζαντινού Μουσείου από συλλο-γές και μουσεία της Ελλάδας Εφορείες Βυζα-ντινών Αρχαιοτήτων μητροπόλεις εκκλησίες και μοναστήρια καθώς και μουσεία του εξω-τερικούΔιάρκεια έκθεσης 4122014 ndash 3132015

Βασ Σοφίας 22 Τηλ 213 213 9500

httpwwwbyzantinemuseumgr

Ε Κ Θ Ε Σ Η - laquo Ο Δ ο μ ή ν ι κ ο ς Θ ε ο τ ο κ ό π ο υ λ ο ς π ρ ι ν α π ό τ ο ν El Grecoraquo

(49)

Η Ε λ λ η ν ι κ ή Εταιρεία Μεταφρα-στών Λογοτεχνίας βράβευσε τη Χάρις Αλε-ξίου για την καλύτερη μετάφραση ξένου λο-γοτεχνικού έργου Η βράβευση αφορούσε τη μετάφραση του βιβλίου laquoΠάντα ήρωεςraquo του Φαμπιάν Μαρσό που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΜεταίχμιοΤο βιβλίο αποτελεί τη συγκλονιστική μαρ-

τυρία του Grand Corps Malade (Ψηλό Άρρω-στο Κορμί όπως είναι το ψευδώνυμό του) ο οποίος έμεινε ατελώς τετραπληγικός εξαιτί-ας ενός μοιραίου ατυχήματος Ωστόσο ένα χρόνο μετά το περιστατικό διέψευσε τις προ-βλέψεις των ειδικών και κατάφερε να περπα-τήσει ξανά Στις σελίδες του βιβλίου του ο Μαρσό αφηγείται τη δωδεκάμηνη περιπέτεια και τις εμπειρίες τόσο τις δικές του όσο και των ομοιοπαθών συντρόφων του από το κέ-ντρο αποκατάστασηςΓια τη γνωριμία της με τον Φαμπιάν Μαρσό

την απόφασή της να προτείνει και να μετα-φράσει το βιβλίο του η Χάρις Αλεξίου αναφέ-ρει laquoΤον Grand Corps Malade τον γνώρισα από τα τραγούδια του Ήταν το νέο πρόσω-πο στη γαλλική μουσική σκηνή στο μουσι-κό είδος της slam H νεολαία της Γαλλίας τον λάτρευε Μου έκανε εντύπωση αυτός ο νέος όμορφος άνδρας με την πατερίτσα του Μου έκανε εντύπωση και το ψευδώνυμό του το laquoψηλό άρρωστο κορμίraquo Το τραγούδι μου ldquoΜεγάλωσαrdquo μόλις είχε κυκλοφορήσει και σκεφτόμουν πως θα μπορούσε να το είχε γρά-ψει αυτός Τον συνάντησα αργότερα σε ένα τηλεοπτικό στούντιο όταν συμμετείχαμε και οι δύο στην εκπομπή του Michel Drucker που έκανε ένα μεγάλο αφιέρωμα στον Ντέμη Ρούσσο

Δύο χρόνια αργότερα ο φίλος Νίκος Αλιά-γας μου χάρισε το βιβλίο του Φαμπιάν laquoΔι-άβασέ το είναι γραμμένο σε απλή γλώσσαraquo μου είπε Όσο το διάβαζα σε πολλά σημεία ξαναζούσα την περιπέτεια του αδελφού μου στην εντατική και αργότερα στο κέντρο απο-κατάστασης Το συγκινητικό επίσης ήταν πως γνώριζα την απίστευτη ταλαιπωρία των τετραπληγικών των αναπήρων που στερού-νται την ικανότητα όπως λέει και ο Φαμπι-άν να ξύσουν το φρύδι τους ή να κρατήσουν το κουτάλι τους και να πατήσουν ένα κου-μπί για βοήθειαraquo

Ε Κ Δ Η Λ Ω Σ Η -Β ρ α β ε ί ο Λ ο γ ο τ ε χ ν ι κ ή ς Μ ε τ ά φ ρ α σ η ς γ ι α τ η ν Χ Αλεξίου

(50)

Θ Ε Α Τ Ρ Ο - laquoΟ Γάμοςraquolaquo Ο Γ ά μ ο ς raquo της Βάσιας Σολωμού

Ξανθάκη πρωτοπαρουσιάστηκε το 1994 στο Θεσσαλικό Θέατρο σε θεατρική διασκευή και σκηνοθεσία του Κώστα Τσιάνου γνωρίζοντας τεράστια επιτυχίαΣτην τωρινή παράσταση τού Μεταξουργεί-

ου παρουσιάζεται με τη μορφή του μονολό-γου σε θεατρική προσαρμογή ndash σκηνοθεσία και ερμηνεία της Άννας Βαγενά Πρόκειται για την ιστορία μιας απλής γυναίκας από τα Αμπελάκια της Θεσσαλίας μιας χωριάτισ-σας που σήκωσε στους αδύνατους ώμους της τη μοίρα της και συγχρόνως τη μοίρα πολ-λών γυναικών του τόπου μας Έζησε τη βα-ναυσότητα ενός αλκοολικού πατέρα είδε την αγάπη του άνδρα της να μεταμορφώνεται σε περιφρόνηση όταν άρχισε να γεννάει κωφά-λαλα παιδιά εξαιτίας της βαριάς κληρονομι-κότητας του αλκοολικού πατέρα της και πά-

S T A N D - U P C O M E D Y -5 0 Α π ο χ ρ ώ σ ε ι ς τ ο υ GreekΣ τ ι ς μ έ ρ ε ς μας που

το χιούμορ θεωρείται σπάνιο και πολύτιμο το Tin Pan Alley φιλοξενεί τον Σίλα Σεραφείμ ο οποίος προσφέρει εντυπωσιακές παραστάσεις γέλιου και εύθυμου προβληματισμούΚάθε Σάββατο (έως τις 27 Δεκεμβρίου) στις

2200 ο Σίλας στήνει ένα ενδιαφέρον πανηγύρι με επίκεντρο το εξαιρετικό μοναδικό laquoφυσικό φαινόμενοraquo που λέγεται laquoΝεοέλληναςraquo Μια γι-ορτή σε πρώτη ανάγνωση των 20 χρόνων πα-ρουσίας του στην stand-up comedy αλλά και μια προσπάθεια ανάλυσης και διερεύνησης του φαινομένου το οποίο μάλλον θα εξακολουθήσει να απασχολεί για πολύ καιρό την καλλιτεχνική

κοινότητα του είδους Για του λόγου το αληθές δείτε ένα απόσπασμα των προσπαθειών του στην ιστοσελίδαwwwyoutubecomwatchv=LgJERE7PTBY

Συντελεστές Σίλας Σεραφείμ

Λίλα Σταμπούλογλου (συμμετέχει μέχρι να γεννήσει)

Παραστάσεις Κάθε Σάββατο μέχρι τις 27 Δεκεμβρίου

(τουλάχιστον)

Ώρα έναρξης 2200 (ακριβώς)

Πληροφορίες Tin Pan Alley Τουρναβίτου 6 Πλατεία

Ασωμάτων Θησείο Τηλ 210-3210158

httpwwwtinpanalleygrindexphpsilasserafim

λεψε με νύχια και δόντια σε μια κοινωνία που δεν δέχεται εύκολα την αναπηρίαΏρες Παράστασης Σάββατο 1800 και 2100

Κυριακή 1830

Εισιτήρια Γενική Είσοδος 16euro Μειωμένα

12euro (φοιτητές συνταξιούχοι άνω των 65 ετών

πολύτεκνοι amp εκπαιδευτικοί) και 10euro(άνεργοι)

Ομαδικό εισιτήριο 8euro

Θέατρο Μεταξουργείο Ακαδήμου 14-16

Τηλ 210-5234382

(51)

(52)

ldquoΤο Θαύμα να Νοιώθεις ΈλληναςrdquoΤου SAM CHEKWASΕ κ δ ό σ ε ι ς S e a b u r n B o o k s

άνθρωπος μένει εκεί όπου είναι θαμμένο ένα μέρος της καρδιάς τουraquo έγραψε ο Αλέξαν-

δρος Δουμάς Ο Sam Chekwas το παιδί από την Νιγη-ρία με τα φωτεινά και ερευνητικά μάτια που ήρθε από την χώρα του να σπουδάσει στην Ελλά-δα ντυμένος στο πνεύμα και την καρδιά με την αγάπη για το αληθινό το υψηλό και το ωραίο δεν μάκρυνε ποτέ από δω Τα τραίνα της ζωής του ασταμάτητα έφευγαν και γύριζαν φεύγουν και γυρίζουν με τη σημαία του χρέους με την πραμάτεια της προσφοράς με τη σοδειά της αγά-πης Σrsquo ένα ταξίδι που κρατάει χρόνια τώρα διατηρώντας την ποιότητα του σεβασμού την ευ-χέρεια της κατανόησης και την ανάγκη της συμπόρευσης στα μονοπάτια της ουσίαςhelliplaquoΌσο αναπνέω θα προβάλλω την ελληνική γλώσσα και τα ελληνικά γράμματαraquo δήλωσε σε παρου-

σίαση του βιβλίου του ο Chekwas Και με περισσή περηφάνια ανέφερε laquoΕδώ γεννήθηκαν οι τέ-χνες η φιλοσοφία και οι επιστήμες Ο Μέγας Αλέξανδρος έλεγε πως ότι δεν γιορτάζεται πεθαίνει Αυτό συμβαίνει και με τον ελληνισμό και κυρίως την ελληνική γλώσσα Όλοι εσείς πρέπει να με-ταφέρετε τον ελληνισμό όπου μπορείτε με κάθε τρόποraquo Και όχι μόνο προτρέπει αλλά και ο ίδι-ος προσπαθεί για τη διάδοση του ελληνισμού μέσα από το βιβλιοπωλείο που έχει ανοίξει στην Αστόρια της Νέας Υόρκης Το βιβλιοπωλείο αποτελεί ένα από τα laquoαξιοθέαταraquo της αμερικανικής μεγαλούπολης με τους δεκάδες χιλιάδες Ελληνοαμερικάνους Βρίσκεται στον αριθμό 33-18 της οδού Μπρόντγουεϊ και μοιάζει με συνηθισμένο συνοικιακό βιβλιοπωλείο Όμως ανάμεσα στις αγγλικές εκδόσεις υπάρχουν ράφια που ξεχειλίζουν από ελληνικούς τίτλουςmiddot η προσπάθεια του Chekwas για την προώθηση του ελληνισμού

(53)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

τα τέλη του 1944 όταν πια εί-χαν αποχωρήσει από τη χώρα μας οι δυνάμεις κατοχής του Άξονα μέλη της ηγεσίας του τότε Βασιλικού Ναυτικού ζή-τησαν την ανεύρεση και τιμω-ρία των υπεύθυνων του τορπι-

λισμού της laquoΈλληςraquo Πράγματι είχε επισημανθεί στην Κάτω Ιταλία κάποιος Stefano Toselli μηχανι-κός ο οποίος είχε δηλώσει laquoιδιωτικώςraquo ότι ήταν σε θέση να κατονομάσει τους υπεύθυνους της ανόσιας πράξηςΟι ελληνικές Αρχές λοιπόν απαίτησαν την επίσημη καταγραφή της μαρτυρίας του και να κινηθεί η δια-δικασία παραπομπής των ενόχων σε δίκη Και τότεhellip laquoέσκασε η βόμβαraquo Με εντολή του Βρετανού στρα-τάρχη Harold Alexander ανώτατου διοικητή των συμμαχικών δυνάμεων της Μεσογείου κατηγορη-ματικώς απαγορεύτηκε η συνέχιση της έρευνας Το θέμα έπρεπε να μπει στο αρχείο ndash και αυτό έγινε ευ-θύς αμέσως Κατά συνέπεια όλα όσα λέγονται ακό-μα και σήμερα σχετικά με τον τορπιλισμό της laquoΈλ-ληςraquo παραμένουν ατεκμηρίωτα Ήταν πράγματι το ιταλικό υποβρύχιο laquoDelfino raquo που βύθισε το αγκυ-ροβολημένο στην Τήνο για τον εορτασμό του Δεκα-πενταύγουστου ελληνικό πολεμικό σκάφος Και αν ναι ποιος έδωσε τη σχετική εντολή Και τι έλεγε η εντολή αυτή

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Λ ό γ χ η

ldquoΟ Πόλεμος και ο ΚόσμοςrdquoΤα Γεγονότα του rsquo40 τα πριν και οι Συνέπειες

ρόκειται για ένα τρίτομο έργο στο οποίο ο Θεόδωρος Σπυρόπου-λος παρουσιάζει αναλυτικά με εξαντλητικές λεπτομέρειες τη σημα-ντική ανασκαφή της ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΟΣΑνάμεσα στην Πελλάνα και την Σπάρτη ιδρύθηκε μια Νησιωτική

Κοινοπολιτεία στη Λιμνοθάλασσα που συνδεόταν μέσω του Ευρώ-τα με τον Λακωνικό Κόλπο Σrsquo αυτό το νησιωτικό σύμπλεγμα υπήρ-χε η Λακεδαίμων από τις αρχές της τρίτης χιλιετίας πΧ μέχρι το 1750 πΧ οπότε καταστράφηκε από την Κοσμική Θεομηνία

Κατά τη Μυκηναϊκή περίοδο υπήρξε το Ανακτορικό κέντρο της Λακωνίας όπως πιστοποιείται από το Ανάκτορο το Κυκλώπειο Τείχος τους Βασιλικούς Θολωτούς Τάφους κα Επίσης φιλοξένησε το Ανάκτορο του Μενέλαου και της ΕλένηςΠολλές γεωφυσικές και γεωπολιτικές ιδιαιτερότητες μνημειακά ευρήματα και αρ-

χαιολογικά ευρήματα οδήγησαν τον συγγραφέα να ταυτίσει σημεία και μνημεία του Λακωνικού βαθυπέδου της Λακεδαίμονος με την Πλατωνική Ατλαντίδα και να ανα-ζητήσει επιβιώσεις της υλικής πολιτειακής και πολιτισμικής κληρονομιάς της στην ιστορική Δωρική ΣπάρτηΗ πλούσια εικονογράφηση βοηθά κάθε ενδιαφερόμενο για την ελληνική αρχαιολο-

γία να παρακολουθήσει αναλυτικά τη διεξαγωγή μιας ανασκαφής σrsquo ένα χώρο που παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον

Του ΘΕΟΔΩΡΟΥ Γ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Κ α δ ρ α μ ί τ σ α

ldquoΛακεδαίμωνrdquo

(54)

ανέναν μα κανέναν δεν μπορείς να κερδίσεις ούτε καν ένα αφελές μικρό παιδί εφόσον του αφαιρείς την ελευ-θερία τού να μην συμφωνήσει μαζί σου Αν στερήσεις την ελευθερία στον άλλον και βασιλιά να τον στέψεις δεν θα διαρκέσει η συμφωνία σας Σύντο-

μα θα αισθανθεί δυσφορία θα καταλάβει ότι παγιδεύτη-κε και βρέθηκε εκεί που δεν θέλει Τα χρυσά κλουβιά τα ανακάλυψαν τύποι σαν τη γυναίκα της πρώτης ιστορί-ας του βιβλίουmiddot όμως κλειδωμένο ένα πουλί μαραίνεται Ο Ελύτης γράφει πως γίνεται να φυλακίσεις ένα αηδόνι αλλά δεν μπορείς να φυλακίσεις τον κελαϊδισμό τουΥπάρχουν όμως προσωπικότητες τόσο ανασφαλείς εξαρτημένες και εξωφρενικά εγωιστικές ώστε κρατούν κλειδωμένο το αηδόνι τους έστω και άλαλο έστω και νεκρό Ξέρουν πολύ καλά άλλωστε την τέχνη να ταρι-χεύουνΌλοι μας έχουμε συναπαντηθεί με τέτοιους χαρακτή-

ρες Δεν είναι λίγοι και γνωρίζουν να πλέκουν ιστούς σαν την αράχνη Όσο πιο εξαρτημένοι είμαστε εμείς οι ίδιοι τόσο τσιμπάμε στους χειρισμούς τους Ο ελεύθε-ρος ο ανεξάρτητος άνθρωπος δεν τους ανέχεται γρή-γορα κάνει πέρα σύντομα κόβει μαζί τους τις διαπραγ-ματεύσεις Όμως πόσοι είμαστε εντελώς ανεξάρτητοι Όλοι έχουμε τις πληγές μας τα μειονεκτήματα μας τα παθήματα και τα πάθη μας Όλοι κουβαλάμε στο αίμα μας τους πειρασμούς της τρέλας Παρά ταύτα πάντα υπάρχει τρόπος να γιατρεύεσαι όταν όντως το αποφασί-ζεις διότι η υγεία είναι πιο επιθετική και δυναμική από την αρρώστια

ldquoΣιωπάς για να ακούγεσαιrdquo

Της ΜΑΡΩΣ ΒΑΜΒΟΥΝΑΚΗ Ε κ δ ό σ ε ι ς Ψ υ χ ο γ ι ό ς

(55)

STREETART

(56)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

( φωτογραφίες - Ανδρέας Τσάκαλης )

ΟΌ π ο ι ο ς θ έ λ ε ι να θαυμάσει έργα Τέχνης από καλλιτέχνες με μεράκι και πάθος δεν χρειάζεται να πηγαίνει μόνο σε εκθεσιακούς χώρους Ένας τοίχος παλιός μια λεπτομέ-ρεια στην πόρτα κάγκελα ή και σημεία του δρόμου είναι ικανά να εμπνεύσουν Μπο-ρούν να δώσουν βάση στον λαϊκό καλλιτέχνη να δημιουργήσει και να μεταμορφώσει Όταν ένας άνθρωπος θέλει να εκφραστεί μέσα από την τέχνη θα βρει laquoτελάραraquo γύρω του Θα βρει τρόπο να στείλει το μήνυμά του Θα επικοινωνήσει με τον θεατή θα τον κάνει να σκεφτεί να χαμογελάσει να λυπηθεί Θα του δημιουργήσει έντονα συναισθήματα χρησι-μοποιώντας απλά φτηνά χρώματα και το ταλέντο τουΗ τέχνη λοιπόν που μπορείς ελεύθερα να δεις και να θαυμάσεις στους πιο απίθανους χώρους ίσως και στην ίδια τη γειτονιά σου χωρίς εισιτήρια και προσκλήσεις λέγεται street art

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

(57)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

STREET ART

(58)

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

Δώρα Η Αλεξάνδρα όμορφη κι αριστο-κρατική από καλή και πλούσια οικο-γένεια φαντάστηκε πως στο πρόσωπο του αρρενωπού Νιόνιου θα έβρισκε την αδελφή ψυχή το άλλο μισό της για να ζήσει μαζί του τη ζωή που ονει-ρευόταν Όμως ο ωραίος της σύζυγος ndashθα διαπίστωνε γρήγοραndash καταδυνα-στευόταν από την Αργίνη μάνα σκλη-ρή και πεθερά ακόμη σκληρότερηhellip Ποτέ ο γιός δεν μπόρεσε να απαλλαγεί από την αρπάγη αυτής της μάνας κι έτσι η Αλεξάνδρα έμαθε να ζει στο πε-ριθώριο της ζωής των τριών τους κά-νοντας υπομονή για χάρη του παιδιού της και γιατί στο βάθος η ελπίδα την έκανε να πιστεύει ότι ίσως μια ημέρα όλα αλλάξουνhellip Η ελπίδα το μόνο όπλο του απελπισμένουhellipΤον απολογισμό αυτής της ζωής

εγκλωβισμένης στη ερημιά του έρω-τα μιας ζωής πολιτικών αγώνων για ένα καλύτερο αύριο διηγείται η Αλε-ξάνδρα γιαγιά πια στη μικρή εγγονή που έχει τrsquo όνομά τηςhellip

ldquoΜια Κυρ ιακή με την Αλεξάνδραrdquoεκδ Ωκεανός

(Η Δώρα Νικολαΐδου γεννήθηκε στην Αθήνα Πήρε πανεπιστημιακό τίτλο σπουδών από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων με ειδίκευση στην Ψυχολογία Σήμερα είναι τελειόφοιτος του Ελληνικού Ινστιτούτου Νευροφυτοθεραπείας και Ανάλυσης του Χαρακτήρα (ΕΙΝΑ) και ασκεί επαγγελματικά τη Συμβουλευτική ως Σύμβουλος Ψυχικής ΥγείαςΕιδικεύεται και παρέχει Συμβουλευτική Ψυχολογική Υποστήριξη σε Γυναικεία Θέματα Έχει μετεκπαιδευτεί στις πλέον σύγχρονες τεχνικές θεραπείας του Μετατραυματικού Στρες (Brain Spotting και CMR)Το laquoΜια Κυριακή με την Αλεξάνδραraquo είναι το πρώτο μυθιστόρημά της)

Νικολαίδου

(17)

ή ο ι μηχανές τ ο υ π ε π ρ ω μ έ ν ο υ

ια φορά και έναν καιρό ήταν κάποιος γέρος που είχε έναν γιο μονάκριβο Αυτός ο νεαρός ήταν πολύ θαρραλέος και του άρεσε να πηγαίνει κυνήγι

Μια νύχτα ωστόσο ο γέρο-πατέρας του είδε στον ύπνο του ότι τον γιόκα του τον εξολόθρευσε λιοντάρι Τρόμα-ξε μην τυχόν αληθέψει το φρικτό όνειρο και πρόστα-ξε να χτίσουν ένα δωμάτιο υπερυψωμένο πάνω από το έδαφος Εκεί μέσα έκλεισε τον γιο του και έβαλε ολό-γυρα ανθρώπους να τον φυλάνε Γύρω-γύρω στους τοί-χους αυτής της φυλακής είχαν ζωγραφιστεί κάθε λογής ζώα για να τα βλέπει ο έγκλειστος νεαρός και να ευφραί-νεται Ανάμεσά τους υπήρχε και η εικόνα ενός λιονταρι-ού Το αγόρι εντούτοις όσο περισσότερο κοίταζε τούτες τις τοιχογραφίες τόσο μεγάλωνε η στενοχώρια του

Με τα πολλά σταμάτησε κάποια φορά μπροστά στη ζω-γραφιά του λιονταριού και της έκανε τα παράπονά του laquoΚαταραμένο τέρας εξαιτίας σου τα παθαίνω αυτά Επει-δή σε είδε ο πατέρας μου σε εκείνο το ψευτο-όνειρο πρέπει τώρα εγώ να μένω κλειδωμένος εδώ μέσα σαν κοκόνα στον γυναικωνίτη Μωρέ θα δεις τι θα σου κάνωraquo

( του Ιωάννη Κωνσταντάκου )

(17)

Και ευθύς βάλθηκε να βαράει με το χέρι του τον τοίχο για να βγάλει τα μάτια του λιονταρι-ού Έτσι όμως μπήχτηκε ένα ξυλόκαρφο στο δάχτυλό του κάτω από το νύχι Κατόπιν η πλη-γή αυτή κακοφόρμισε ο αδένας πρήστηκε και στο τέλος ισχυρός πυρετός έπιασε το παιδί και το έστειλε στον άλλο κόσμο

Με αυτόν τον τρόπο το λιοντάρι έστω και απλώς ζωγραφισμένο στάθηκε μοιραίο για τον νεαρό μας και τα τεχνάσματα του γέρο-πατέρα δεν ωφέλησαν σε τίποτε

Το παραπάνω παραμύθι σώζεται σε μερικά χειρόγραφα με συλλογές αρχαίων αισώπειων μύθων Η γραπτή αποτύπωσή του χρονολογεί-ται γύρω στον 2ο αιώνα μΧ Στην προφορική παράδοση τού αρχαίου κόσμου θα κυκλοφο-ρούσε ασφαλώς από νωρίτερα

Η πλοκή του αναπαράγει ένα σχήμα πολύ δι-αδεδομένο σε παλαιούς μύθους και θρύλους Ο ήρωας δέχεται προφητεία για κάτι πολύ δυσά-ρεστο που είναι πεπρωμένο να συμβεί Αμέ-σως φροντίζει να πάρει μέτρα ώστε να αποφύ-γει την εκπλήρωση της πρόρρησης Εντούτοις ακριβώς οι ενέργειες που κάνει για να αποτρέ-ψει το μοιραίο γεγονός θέτουν σε κίνηση τον

(18)

(19)

μηχανισμό που οδηγεί αμείλικτα στην πραγμα-τοποίησή του Πρόκειται για τον κατεξοχήν ει-ρωνικό μύθο που δείχνει πώς ο άνθρωπος δί-χως να το καταλαβαίνει γίνεται θύμα των ίδιων των ενεργειών του

Το αρχετυπικό παράδειγμα αυτής της μυ-θοπλαστικής κατασκευής είναι η ιστορία του Οιδίποδα Τούτος πηγαίνει στο μαντείο των Δελφών και μαθαίνει από τον χρησμό ότι θα σκοτώσει τον πατέρα του και θα παντρευτεί τη μητέρα του Θαρρώντας ότι γονείς του είναι το βασιλικό ζεύγος της Κορίνθου που τον περι-μάζεψε και τον ανάθρεψε από βρέφος ο νεαρός Οιδίπους αποφασίζει να μην ξαναγυρίσει στην πόλη όπου μεγάλωσε Αντί γιrsquo αυτό ακολουθεί άλλον δρόμο προς την κατεύθυνση της Θήβας - της κρυφής και άγνωστης στον ίδιο γενέτειράς του Όμως ακριβώς πάνω σε εκείνον τον δρό-μο συναντάει τον αληθινό πατέρα του τον Λάιο και τον φονεύει σε συμπλοκή Στο τέλος ο δρό-μος του τον φέρνει στη Θήβα όπου παντρεύε-ται τη χήρα βασίλισσα Ιοκάστη τη φυσική μη-τέρα του Οι ίδιες οι προφυλάξεις που παίρνει ο ήρωας ενάντια στον τρομερό χρησμό τον οδη-γούν άθελά του να υλοποιήσει κατά γράμμα το

περιεχόμενο της πρόρρησης Ο Γάλλος ποιητής Ζαν Κοκτώ που συνέθεσε μία από τις πιο συ-ναρπαστικές σύγχρονες διασκευές του οιδιπό-δειου μύθου ονόμασε αυτή τη διαδικασία laquoμη-χανή της Κόλασηςraquo

Δεν ήταν αποκλειστικό κτήμα των Ελλήνων το μυθικό τούτο σχήμα Απεναντίας απαντά από παλιά στην Ανατολή

Μια αρχαία αιγυπτιακή νουβέλα που σώ-ζεται ημιτελής σε πάπυρο του 13ου αιώνα πΧ και τιτλοφορείται συνήθως Ο καταδικασμένος πρίγκιπας αρχίζει με παρόμοιο δυσοίωνο τρό-πο Ο Αιγύπτιος φαραώ δέχεται προφητεία πως ο νεογέννητος γιος του είναι μοιραίο να βρει τον θάνατο είτε από κροκόδειλο είτε από φίδι είτε από σκύλο Γιrsquo αυτό ο μονάρχης χτίζει ασφαλές σπίτι στη μέση της ερήμου και εκεί μέσα κλεί-νει τον γιο του μαζί με υπηρετικό προσωπικό ώστε να τον φυλάξει από τον κίνδυνο (ας θυ-μηθούμε τον δειλό γέροντα της αισώπειας διή-γησης) Ο έγκλειστος νεαρός φυσικά δυσανα-σχετεί και τελικά ξεφεύγει ταξιδεύει στη Συρία και κερδίζει τη βασιλοπούλα της για γυναίκα του Τούτη αναλαμβάνει στη συνέχεια τον ρόλο του φύλακα φρουρεί τον άντρα της με μεγάλη

(Οι ίδιες οι προφυλάξεις που παίρνει ο ήρωας ενάντια στον τρομερό χρησμό τον οδηγούν άθελά του να υλοποιήσει κατά γράμμα το περιεχόμενο της πρόρρησης)

(19)

(20)

προσοχή και δεν τον αφήνει να ξεμυτίσει έξω μοναχός του Όμως τα θηρία της μοίρας πα-ραμονεύουν τον πρίγκιπα Παρά τρίχα γλυ-τώνει από το δάγκωμα του φιδιού χάρη στην επαγρύπνηση της συζύγου του Κατόπιν το σκυλί τον παίρνει στο κυνήγι και ο κροκό-δειλος καραδοκεί μέσα στη λίμνη Δυστυχώς το τέλος του κειμένου έχει χαθεί και η έκβα-ση μένει ανεπιβεβαίωτη Δεν ξέρουμε αν ο νε-αρός ήρωας εντέλει φονευόταν ή γλύτωνε το πεπρωμένο του

Αργότερα το ίδιο αφηγηματικό πρότυ-πο βρήκε την κλασική ανατολίτικη έκφρα-σή του στην περίφημη παραβολή για τον βεζί-ρη και τον θάνατο Το παλαιότερο πρόπλασμα αυτής της διήγησης το διαβάζουμε στο εβραϊ-κό Ταλμούδ το πελώριο συμπίλημα από διδα-σκαλίες των ραβίνων της ρωμαϊκής εποχής που συγκροτήθηκε γύρω στο 400 με 500 μΧ

Κατόπιν η ιστορία έγινε εξαιρετικά δημο-φιλής στην περσική παράδοση εμπνέοντας μυστικιστές ποιητές όπως τον Ρουμί και τον Φαρίντ ουντ-Ντιν Αττάρ Κυκλοφορεί ακόμη και σήμερα ως διδακτικός μύθος στις παρα-δόσεις των Σούφι Οι ήρωες ποικίλλουν από τη μία παραλλαγή στην άλλη

(21)

(Το ειρωνικό και τραγικό συνάμα σε τέτοιους μύθους είναι ότι ο ήρωας χαντακώνεται από τις ίδιες τις πράξεις του Οι αποφάσεις που παίρνει θαρρώντας πως θα του βγουν σε καλό φέρνουν την καταστροφή του)

Κατά την πιο διάσημη εκδοχή ο χαλίφης της Βαγδά-της αντίκρισε μια μέρα τον πιστό βεζίρη του να μπαίνει τρο-μαγμένος και κατάχλωμος στην αίθουσα του θρόνου laquoΣώσε με αφέντηraquo εκλιπαρούσε ο αξιωματούχος και ευθύς εξήγη-σε στον ηγεμόνα την αιτία της ταραχής του laquoΚαθώς ερχό-μουν σήμερα το πρωί στην υπηρεσία μου στο παλάτι είδα τον Θάνατο να τριγυρίζει μέσα στην πόλη Μόλις με πήρε το μάτι του αμάν - μου έριξε ευθύς ένα βλέμμα τόσο άγριο και φονι-κό Προφανώς έχει έρθει για να με πάρει Σε ικετεύω ηγεμόνα μου άφησέ με να φύγω τώρα αμέσως με ένα από τα πιο γοργά άλογα των βασιλικών στάβλων σου Αν καλπάσω με όλη μου τη δύναμη μπορεί απόψε κιόλας να βρεθώ ασφαλής πέρα μα-κριά στη Σαμαρκάνδηraquo

Ο χαλίφης εκτιμούσε τον βεζίρη του και μετά χαράς του έδωσε την άδεια Λίγα λεπτά αργότερα ο άνθρωπός μας κάλ-παζε έξω από τις βορειοανατολικές πύλες της πόλης Όμως ο χαλίφης δεν ησύχασε Καταπώς το συνήθιζε μεταμφιέ-στηκε σε κοινό υπήκοο και βγήκε στην αγορά για να διαπι-στώσει ιδίοις όμμασι αν κυκλοφορούσε τωόντι ο Θάνατος στην πρωτεύουσά του Και πράγματι τον είδε ο φονικός άγ-γελος τριγυρνούσε στο παζάρι ψηλός και τυλιγμένος στα μαύρα αγγίζοντας πού και πού κάποιον γέροντα στον ώμο ή παραμερίζοντας για να μην πέσουν πάνω του τα παιδιά που έπαιζαν κυνηγητό Ο χαλίφης τον πλησίασε Ο Θάνα-τος αναγνώρισε αμέσως τον ηγεμόνα και τον χαιρέτισε με βαθειά σεβαστική υπόκλιση Τότε ο χαλίφης πήρε το θάρ

(22)

ρος να τον ανακρίνει laquoΟ βεζίρης μου είναι καλός και χρήσιμος άνθρωπος Οι υπηρεσίες του μου εί-ναι πολύτιμες Γιατί βάλθηκες να τον τρομοκρα-τήσεις σήμερα Γιατί τον αγριοκοίταξεςraquo Ιδού τι αποκρίθηκε ο Θάνατος laquoΒασιλιά μου τον κοί-ταξα όντως αλλά όχι άγρια Η ματιά μου ήταν απλώς βλέμμα έκπληξης Απόρησα που τον αντί-κρισα εδώ στη Βαγδάτη Βλέπεις είναι γραμμέ-νο ότι πρέπει να τον πάρω απόψε - όχι όμως εδώ αλλά πέρα μακριά στη Σαμαρκάνδηraquo

Το ειρωνικό και τραγικό συνάμα σε τέ-τοιους μύθους είναι ότι ο ήρωας χαντακώνεται από τις ίδιες τις πράξεις του Οι αποφάσεις που παίρνει και οι ενέργειες που κάνει θαρρώντας πως θα του βγουν σε καλό φέρνουν ανελέητα την καταστροφή του Μοναχός του ανεπίγνω-στα με τις επιλογές και τους τάχα έξυπνους υπολογισμούς του υφαίνει τα βρόχια όπου θα πιαστεί

Το πεπρωμένο προδιαγράφει απλώς μια δυσοί-ωνη εξέλιξη αυτήν όμως την υλοποιεί τελικά ο ίδιος ο άνθρωπος με τις πρωτοβουλίες και τα σφάλματά του Η ελεύθερη βούλησή του συνερ-γάζεται με τη μοίρα για να εκπληρώσουν και οι δύο μαζί το δύστυχο αποτέλεσμα Θυμόμαστε τα λόγια του Σεφέρη στο ποίημά του για τον Ευ-

ριπίδη τον τραγικότατο των δραματουργών laquoΕίδε τις φλέβες των ανθρώπων σαν ένα δίχτυ των θεών όπου μας πιάνουν σαν τrsquo αγρίμιαraquo Το δίχτυ όπου οι άνθρωποι παγιδεύονται από τους θεούς είναι το ίδιο το πλέγμα από τις φλέβες μας - δηλαδή η ιδιοσυγκρασία και η φύση μας ο χαρακτήρας μας που καθορίζει την πορεία της ζωής μας

Τι μπορούν να σημαίνουν τέτοιες ιστο-ρίες για εμάς σήμερα Υποδηλώνουν άραγε πως η μοίρα μας είναι προδιαγεγραμμένη και αναπότρεπτη Πως ότι και να κάνουμε δεν ωφελεί και το μόνο που μας μένει είναι να κα-θίσουμε και να περιμένουμε μοιρολατρικά τις εξελίξεις με σταυρωμένα τα χέρια Όχι απαραί-τητα Ο μύθος μπορεί να διαβαστεί αλλιώς σε βαθύτερο επίπεδο αυτοσυνειδησίας Οι αρχαίοι αφηγητές ίσως προσπαθούν να επιστήσουν την προσοχή μας στην ίδια την προσπάθειά μας να αποφύγουμε πάση θυσία εκείνο που μας φοβί-ζει Ο σύγχρονος πολιτισμός μας έχει καταντή-σει η κατεξοχήν κουλτούρα της φυγής Διαρ-κώς τρέχουμε να ξεφύγουμε από τα δυσάρεστα καθέκαστα της ζωής που μας τρομάζουν Τους γυρίζουμε την πλάτη και με μεγάλες δρασκελι-ές πηδούμε και καλπάζουμε μακριά τους αντί

(23)

να στραφούμε και να τα αντιμετωπίσουμε όταν έλθει η κρί-σιμη ώρα Πασχίζουμε να δραπετεύσουμε από τον χρόνο με τονωτικές ενέσεις ουσιών και πλαστικές εγχειρήσεις Κά-νουμε μαραθώνιο αγώνα δρόμου ώστε να ξεπεράσουμε την ανασφάλεια για το αύριο συσσωρεύοντας καταθέσεις και ομόλογα στις τράπεζες Πάνω από όλα τιναζόμαστε μακριά για να διαφύγουμε από την ανία και το αίσθημα του κενού Οι νεότεροι θαρρούν πως το καταφέρνουν με το να λικνί-ζονται μέσα σε μισοσκότεινα κέντρα υπό τους ήχους εκκω-φαντικής μουσικής Οι κάπως μεγαλύτεροι διαλέγουν ορ-γανωμένες διακοπές μαθήματα γιόγκα ή προσήλωση στα ευαγγέλια του λάιφ-στάιλ

Καμία από αυτές τις δραστηριότητες δεν είναι αναγκα-στικά κακή ή κατακριτέα καθrsquo εαυτήν Πλην όμως δεν εξυ-πηρετούν ιδιαίτερα ως μέσα φυγής διότι εκείνο που φο-βόμαστε εξακολουθεί να μας παραμονεύει στην επόμενη γωνία Τούτο είναι ενδεχομένως το νόημα των παλαιών μύθων δεν ωφελεί να τρέχουμε για να ξεφύγουμε από τον φόβο Καλύτερα να ζούμε τις μέρες μας με κανονικό βημα-τισμό με ησυχία ψυχής και με πληρότητα χωρίς το λαχά-νιασμα της διαρκούς απεγνωσμένης απόδρασης Και όταν μας πλησιάσει το δυσοίωνο τότε να έχουμε το κουράγιο να το αντιμετωπίσουμε κατά πρόσωπο δίχως να αποστρέφου-με το βλέμμα ή να το βάζουμε στα πόδια Αυτό είναι μήνυμα πολύτιμο για όλους τους οδοιπόρους που παίρνουν κάποτε τον δρόμο είτε για τη Θήβα είτε για τη Σαμαρκάνδη

(Οι αρχαίοι αφηγητές ίσως προσπαθούν να επιστήσουν την προσοχή μας στην ίδια την προσπάθειά μας να αποφύγουμε πάση θυσία εκείνο που μας φοβίζει)

Ντούσανέ ν α π α ι δ ί θ α ύ μ α α π ό τ η ν Σ ε ρ β ί α

δώδεκαετών

Κρτόλιτσε

(24)

( π α ρ ο υ σ ί α σ η )

Ένα εντεκάχρονο αγόρι από τη Σερ-βία έχει την ικανότητα να ζωγραφίζει με έναν απλό μαρκαδόρο θέματα από το ζω-ικό και φυτικό βασίλειο με μια απίστευ-τη δεξιοτεχνία

Τα σχέδιά του αποτυπώνουν εικόνες άγριας ζωής Εικόνες σύγχρονες ή εικόνες που υπήρχαν πριν εκα-τομμύρια χρόνια Τα σχέδια του Σέρβου Ντούσαν Κρτόλιτσε ως επί το πλείστον με στυλό και μολύβι είναι εντυπωσιακά πολύ ζωντανά και θεωρείται ένα πολλά υποσχόμενο παιδί-θαύμα Αν και μόλις 12 χρο-νών έχει στο ενεργητικό του τρεις ατομικές εκθέσεις των έργων του σε εθνικό επίπεδο και μάλιστα οι δύο πρώτες ήταν πριν τα οκτώ χρόνια του

(25)

( π α ρ ο υ σ ί α σ η )

( επιμέλεια - Νικόλας Σεγκούντος )

(26)

Η καριέρα του ξεκίνησε από μόλις δύο ετών Οι γονείς του δεν έδωσαν σημασία στο πρώτο σχέδιό του κάτι που έμοιαζε απροσδιόριστα με φάλαινα Όσο περνούσε όμως ο καιρός και αυξανόταν ο όγκος του χαρτιού που κατανάλωνε για ζωγραφική ο μι-κρός Ντούσαν οι γονείς του άρχισαν να παρατηρούν ότι το παιδί τους είχε ταλέντο Ζήτησαν λοιπόν τη γνώμη ενός παιδοψυχολόγου Ο ειδικός εντυπωσιά-στηκε από το μικρό αγόρι ndashπαχουλό με γλυκό πρό-σωπο που μιλούσε με ασυνήθιστα ελκυστικό τρόπο Το εντυπωσιακότερο όμως ήταν ότι παρουσίαζε ένα υψηλό επίπεδο συναισθηματικής νοημοσύνης Οι γνώσεις του Ντούσαν για τον κόσμο των ζώων

είναι εκπληκτικές Όταν οι γονείς του αγόρασαν την πληρέστερη σύγχρονη εγκυκλοπαίδεια ζώων χρειάστηκε λιγότερο από τρεις εβδομάδες για να την αποτυπώσει στο μυαλό του λέξη προς λέξη Γνωρί-ζει όλες τις γεωλογικές εποχές του πλανήτη μας και τα ζώα που περιπλανιούνταν σε αυτόν στη διάρκειά τους Απαγγέλει με άνεση τα 65 είδη μαρσιποφόρων που υπάρχουν σήμερα Και όταν μεγαλώσει φιλοδο-ξεί να ασχοληθεί με την επιστήμη της ζωολογίας και να γράψει ένα βιβλίο για τα ζώαΜικρότερος όπως αναφέρει ο πατέρας του Ντού-

σαν ήταν πολύ δραστήριος και laquoαπορροφούσεraquo σε μικρό χρονικό διάστημα μεγάλο όγκο πληροφορι-ών Γοητεύτηκε από τη φύση και τα ζώα και σύντο-μα πέρασε από τις πρωτόλειες παιδικές αποτυπώσεις σε πιο συγκεκριμένα και εκπληκτικά σχέδια Και όλη αυτή τη διαδικασία την αντιμετωπίζει ως μια πρόκλη-ση ένα παιχνίδι της δημιουργικής έκφρασής του Όταν ήταν οκτώ ετών ένας δάσκαλος του έθεσε σκό

(27)

(28)

(29)

πιμα μια δύσκολη πρόκληση τριών λέξεων laquoιπ-πότης διάβολος κόσμοςraquo Ο μικρός την έφερε σε πέρας με εκπληκτικό τρόπο και αργότερα δήλωσε laquoθέλω να είμαι ζωγράφος θέλω να εί-μαι παιδίraquoΠολύς κόσμος έχει γνωρίσει το ταλέντο και το

έργο του Ντούσαν μέσα από την ιστοσελίδα του Έχει περισσότερους από 5000 laquoφίλουςraquo και 7000 laquoακόλουθουςraquo στο Facebook Φορείς από διάφορες χώρες του κόσμου ndashΗΠΑ Αυστραλία Ινδίαndash τον έχουν προσκαλέσει για να παρουσιά-σει τις δημιουργίες του Όμως για την ηλικία του είναι περισσότερο σημαντικό το κοντινό περιβάλλον του Χαρακτηριστικό είναι το πε-ριστατικό που αναφέρει ο πατέρας του Κάποια μέρα οι γονείς του ανησύχησαν καθώς είχε αρ-γήσει υπερβολικά να επιστρέψει από το σχο-λείο του Βγήκαν λοιπόν να τον αναζητήσουν Τον βρήκαν στην αυλή του σχολείου περιτρι-γυρισμένο από μια ομάδα συμμαθητών του Ο Ντούσαν ήταν απορροφημένος με το να φτιά-χνει laquoτατουάζraquo με μαρκαδόρο στα χέρια των άλ-λων παιδιών laquoαποτυπώνονταςraquo τα αγαπημέ-να ζώα τους Και η εκτίμηση των συμμαθητών του προς το έργο του νεαρού καλλιτέχνη φάνη-κε από το ότι αρνούνταν να πλύνουν τα χέρια τους για μεγάλο χρονικό διάστημα επειδή δεν ήθελαν να σβηστεί το laquoτατουάζraquo

Μπορείτε να βρείτε περισσότερα στοιχεία και τις

δημιουργίες του μικρού Ντούσαν στη σελίδα του στο

facebook

httpswwwfacebookcomprofilephpid=100008204652414ampfref=ts

Ιερή

Μια παράδοση χαμένη στις δέλτους τουχρόνου

(30)

(31)

μέλισσα -ένα από το τρία δώρα των

θεών σύμφωνα με εσωτερικές παραδόσεις- ο

άνθρωπος και ο πολιτισμός του φαίνεται να

έχουν μια ιδιαίτερη αόρατη σύνδεση Κοιτά-

ζοντας προς το παρελθόν προς την αυγή του

πολιτισμού διαπιστώνουμε σεβασμό προς τη

μέλισσα σε όλες τις εποχές και από όλους τους

πολιτισμούς Έτσι αρχίζουμε να αντιλαμβα-

νόμαστε ότι αυτό το μικροσκοπικό πλάσμα

αντιπροσωπεύει κάτι σημαντικό τη σπουδαι-

ότερη ίσως laquoχαμένη παράδοσηraquo στην ιστο-

ρία των ανθρώπων

Εγκλωβισμένες μέσα σε κεχριμπάρι έχουν βρεθεί μέλισσες η ηλικία των οποίων ξεπερνάει τα 100 εκατομμύρια χρόνια ndash παγωμένες στον χρόνο σαν να έχουν μείνει αθάνατες μέσα στο ίδιο τους το μέλι Οι αρχαίοι Έλληνες το ονόμαζαν ήλε-κτρον που συνδέεται με τον αρχαίο ηλιακό θεό Ελέκτορ ο οποίος είναι γνωστός ως ο laquoαφυπνιστήςraquo Αυτός ο προσδιορι-σμός αποδίδεται και στο μέλι ndash που θυμίζει κεχριμπάρι ndash μία αναζωογονητική ουσία που τιμόταν την αρχαία εποχή Και αυτή η σύνδεση είχε ως αποτέλεσμα να επιτείνει τον υψηλό σεβασμό που απολάμβανε η μέλισσα στους αρχαίους λαούς

(Ιερογλυφικό που απεικονίζει τη μέλισσα)

του Άντριου Γκόουγκ

( προσαρμογή επιμέλεια κειμένου - Νίκος Κατσινόπουλος )

Ιερή

(32)

Π ρ ο ϊ σ τ ο ρ ι κ έ ς ε μ μ ο ν έ ςΗ προϊστορία είναι γεμάτη από στοι-

χεία που υποδηλώνουν την εμμονή των ανθρώπων με τις μέλισσες Στην επονο-μαζόμενη laquoΣπηλιά της Αράχνηςraquo κοντά στην Βαλένθια της Ισπανίας μια σπηλαι-ογραφία 15000 ετών απεικονίζει μια αν-θρώπινη φιγούρα που αποφασιστικά δι-ακινδυνεύει τη ζωή της προκειμένου να συλλέξει το μέλι από την κηρήθρα ενός μελισσιού που βρίσκεται σε έναν επικίν-δυνο απότομο βράχο Και φυσικά είναι η μέλισσα που οδηγεί τους αρχαίους σαμά-νους στα παραισθησιογόνα φυτά η δρά-ση των οποίων μεταφέρει τη συνείδησή τους στον πνευματικό κόσμο των θεώνΠρόσφατες έρευνες έχουν αποκαλύψει

προς έκπληξη πολλών ότι ένας ήχος που θυμίζει βούισμα μέλισσας παρατηρείται κατά τη στιγμή της αλλαγής επιπέδου της ανθρώπινης συνείδησης Το φαινό-μενο αυτό έχει αναφερθεί ότι συμβαίνει και σε άτομα που έχουν υποστεί την λε-γόμενη laquoαπαγωγή από εξωγήινουςraquo που βλέπουν οπτασίας ή έχουν επιθανάτιες εμπειρίες Μήπως γνώριζαν αυτό το φαι-νόμενο οι αρχαίοι και πίστευαν ότι είναι ένα στοιχείο που προσδίδει κάποια ιδιαι-τερότητα στη μέλισσαΣτην Ανατολία έχει βρεθεί ένα άγαλμα

10000 ετών το οποίο απεικονίζει τη Μη-τέρα Θεά να φοράει στο κεφάλι μια κίτρι-

(Η αιγυπτιακή μυθολογία περιέχει αναρίθμητες αναφορές στις μέλισσες συμπεριλαμβανομένης και της πεποίθησης ότι οι μέλισσες δημιουργούνταν από τα δάκρυα του πιο σημαντικού θεού τους του Ρα)

νη ndash πορτοκαλί τιάρα σαν κυψέλη ndash ένα στοιχείο που έχει οδηγήσει τους ειδικούς στο ότι εκείνη την περίοδο η Μητέρα Θεά είχε αρχίσει να μεταλλάσσεται σε Μέλισ-σα Βασίλισσα ή μέλισσα θεάΣτον νεολιθικό οικισμό Τσατάλ Χουγι-

ούκ υπάρχουν υποτυπώδεις απεικονί-σεις μελισσών (6540 πΧ) γύρω από το κεφάλι κάποιας θεότητας σχηματίζο-ντας μια άλω Οι Σουμέριοι ωστόσο θε-ωρούνται πρόγονοι της οργανωμένης μελισσοτροφίας Αυτοί ήταν που επινόη-σαν την απιθεραπεία δηλαδή την ιατρι-κή χρήση των προϊόντων της μέλισσας όπως του μελιού της γύρης του βασιλι-κού πολτού της πρόπολης και του δηλη-τηρίου της μέλισσαςΣουμεριακά ανάγλυφα που απεικο-

νίζουν τη λατρεία κάποιων παράξενων ιπτάμενων μορφών έχουν συχνά ερμη-νευτεί ως ενδείξεις εξωγήινης επέμβασης Στα πλαίσια όμως των οφελών της με-λισσοτροφίας είναι πιθανότερο να απο-τυπώνουν τη λατρεία των μελισσών Οι Σουμεριακές απεικονίσεις άλλωστε ήταν που οδήγησαν στη δημιουργία του μοτί-βου της θεάς που χορεύει μια θηλυκή χο-ρεύτρια με τα χέρια κυρτωμένα γύρω από το κεφάλι της για την οποία οι μελετητές πιστεύουν ότι αναπαριστά μια ιέρεια της θεάς μέλισσας Το μοτίβο το οποίο απέ-κτησε κεντρικό ρόλο στον αιγυπτιακό

(33)

(34)

Ιερή

(35)

συμβολισμό φαίνεται να βασίζεται στη μοναδική ικανότητα των με-λισσών να επικοινωνούν μεταξύ τους μέσω ενός ρυθμικού χορού Μια μέλισσα μπορεί να πετάξει σε απόσταση μεγαλύτερη από 5 χιλιόμετρα από την κυψέλη της για να εντοπίσει τροφή και επιστρέφει για να με-

ταδώσει την πληροφορία στις υπόλοιπες μέσω του χορού - ένα είδος φυσικού συστήματος πλοήγησης

Οι άνθρωποι λοιπόν είχαν ανακαλύψει την τερά-στια σημασία της προσφοράς τη μέλισσας πριν από δέκα ή περισσότερες χιλιάδες χρόνια ήδη ίσως από την αχλή της προϊστορίας τους Καθώς αναπτυσσό-

ταν ο πολιτισμός κατά μήκος του ποταμού Νείλου και εξελισσόταν σιγά σιγά η δυναστική περίοδος της αρχαίας Αί-

γυπτο η λατρείας της μέλισσας και οι παραδόσεις για αυτήν εναγκαλίστηκαν σε τέτοιο βαθμό με τον πολιτισμό όσο ποτέ

στο παρελθόν ή στο μέλλον

Η Θ ε ά Μ έ λ ι σ σ α σ τ η α ρ χ α ί α Α ί γ υ π τ οΑρκετοί αιγυπτιολόγοι πι-στεύουν ότι οι Σουμερια-κές παραδόσεις ταξίδευσαν κατά μήκος της Ανατολι-κής Αιγυπτιακής Ερήμου

έως την Κοιλάδα του Νείλου Τα περίφημα αφρικανικά Ουαντί

(κοίτες ξεροπόταμων στις οποίες δημιουργούνται πε-ριστασιακά οάσεις) φημί-

ζονται για τις προδυναστικές βραχογραφίες τους που παρουσιάζουν

ιπτάμενες μορφές με εξογκωμένα χαρακτηρι-στικά σαν φτερά Ασυνήθιστες γραμμές εκτείνο-νται προς τα επάνω πίσω από το κεφάλι της κεντρι-κής μορφής θυμίζοντας τις κεραίες της μέλισσας

ενώ παραπέμπουν στο σχήμα των εξογκωμάτων που χαρακτηρίζουν τα αιγυπτιακά στέμμα-

τα στους αιώνες που θα ακολουθήσουνΑποτυπώνεται ακόμη το μοτίβο

της Θεάς που Χορεύει μια γυναί-κα με τα χέρια της κυρτωμένα επάνω από το κεφάλι της

(Το ένδυμα του Ναπολέοντα κατά την ενθρόνισή του ήταν διακοσμημένο με μέλισσες)

(Συλλογή μελιού στην Ισπανία 13000 πΧ)

Ιερή

(Το ένδυμα του Ναπολέοντα κατά την

ενθρόνισή του ήταν διακοσμημένο με

μέλισσες)

(36)

όπως ακριβώς η laquoχορεύτριαraquo Θεά μέλισσα που παρουσιάζεται σε ανάγλυφα των Σουμέριων και των κεντρο-Ευρωπαικών λαών χιλιάδες χρόνια νωρίτερα Η απεικόνιση είναι διαδεδομένη στην αιγυπτιακή μυθολογία και φαίνεται να προέρ-χεται από την μοναδική ικανότητα της μέλισ-σας να επικοινωνεί με τον laquoχορόraquo Ένα άλλο στοιχείο για την καλλιτεχνική

επιρροή που φαίνεται να έχει ασκήσει η μέλισ-σα εντοπίζεται στα τελετουργικά ενδύματα των Αιγυπτίων τα οποία παρουσιάζουν στιλι-στικές ομοιότητες με αυτήν Το στέμμα νέμες για παράδειγμα αποτελείται από εναλλασσόμε-νες κίτρινες και σκούρες οριζόντιες λωρίδες Τέ-τοιες οπτικές ομοιότητες είναι εμφανείς σε πολ-λά ανάγλυφα και αγάλματα Εντυπωσιακότερη όμως είναι αυτή που παρουσιάζεται στη νεκρι-κή μάσκα του Φαραώ Τουταγχαμών της 18ης δυναστείας η οποία δείχνει τον Φαραώ στολι-σμένο με εναλλασσόμενες μαύρες και κίτρινες λωρίδες όπως ακριβώς μια μέλισσαΗ έλξη της Αιγύπτου προς τις μέλισσες φαίνε-

ται ότι ξεκινάει από πολύ πρώιμη εποχή Η βό-ρεια Αίγυπτο η έκταση που απλώνεται από το Δέλτα έως τη Μέμφιδα ονομαζόταν laquoΤα Μπί-τιraquo - γη της μέλισσας Ο φαραώ Μένες ιδρυτής της Πρώτης Αιγυπτιακής Δυναστεία έφερε το αξίωμα του laquoΜελισσοτρόφουraquo ένας τίτλος που

αποδιδόταν σε όλους τους Φαραώ που ακολού-θησαν και η απεικόνιση μιας μέλισσας βρισκό-ταν δίπλα στην σφραγίδα που έφερε το όνομά τουςΟ αιγυπτιακός θεός Μιν έφερε τον τίτλο laquoΚύ-

ριος των Άγριων Μελισσώνraquo και χρονολογεί-ται από το 3000 πΧ ή νωρίτερα Παρόμοια η αιγυπτιακή θεά Νέιθ ήταν μια πολεμική θεό-τητα που της αποδίδονταν ο συμβολισμός της γονιμότητας και ιδιότητες παρθένου χαρακτη-ριστικά της Βασίλισσας μέλισσας Στη Σάιδα η Νέιθ θεωρούνταν ως η Θεά του laquoΟίκου των Μελισσώνraquo και μητέρα του Ρα του laquoκυβερνή-τη των πάντωνraquo Η αιγυπτιακή μυθολογία πε-ριέχει αναρίθμητες αναφορές στις μέλισσες συ-μπεριλαμβανομένης και της πεποίθησης ότι οι μέλισσες δημιουργούνταν από τα δάκρυα του πιο σημαντικού θεού τους του Ρα Μέλισσες απεικονίζονται σε αιγυπτιακούς

τάφους και οι συνήθεις προσφορές στις πιο ση-μαντικές θεότητες ήταν το μέλι Πραγματικά το μέλι ήταν το laquoνέκταρ των θεώνraquo και όπως οι Σουμέριοι πριν από αυτούς οι Αιγύπτιοι για-τροί το χρησιμοποιούσαν ως βασικό συστατικό για πολλά φαρμακευτικά σκευάσματα και θε-ραπείες συμπεριλαμβανομένων και των πρώι-μων μορφών μομιοποίησηςΈνα αιγυπτιακό μνημείο που παρουσιάζει μια

(Ο Ναπολέων ακολουθώντας τη παράδοση των Μεροβίγγιων βασιλιάδων της Γαλλίας -από τους οποίους ο διάσημος Βασιλιάς Τσιλντερικ ανακαλύφθηκε ενταφιασμένος με 300 μέλισσες κατασκευασμένες από καθαρό χρυσό- εξασφάλισε ότι το σύμβολο της μέλισσας θα ενσωματωθεί στη διακόσμηση και στην τεχνοτροπία του παλατιού υιοθέτησε δε το laquoΗ Μέλισσαraquo ως παρατσούκλι του)

(37)

παράξενη μορφή συμβολισμού μέλισσας είναι η βαθμιδωτή πυραμίδα της Σακκάρα η οποία πα-ραπέμπει στα εξάγωνα κελιά της κηρήθρας με τις έξι βαθμίδες της επάνω από το έδαφος και μια ιδιαίτερη κάτω ndash τη νεκρόπολη του ταύρου Άπι που ονομάζεται Σεράπειο Οι Αιγυπτιολό-γοι πιστεύουν ότι στον ταύρο Άπι αποδίδονταν οι αναγεννητικές ιδιότητες του θεού Πτά της Μέμφιδας ndash του αιγυπτιακού θεού της μετεν-σάρκωσης Πίστευαν επίσης ότι αυτοί που ει-σέπνεαν την ανάσα του ταύρου Άπι λάμβαναν το δώρο της προφητείας και το σημαντικότε-ρο από όλα οι Αιγύπτιοι πίστευαν ότι ο ταύρος μεταμορφωνόταν σε Άπι Όσιρι μετά θάνατον Το λατινικό Άπις που σημαίνει μέλισσα προ-έρχεται πιθανόν από το μεσοποταμιακό Σίπα ndash

Ιερή

(Ιερογλυφικό που απεικονίζει τη μέλισσα)

(Το τεκτονικό λογγείο του Ουάσιγκτον Η κυψέλη διακρίνεται στο επάνω μέρος του

στο κέντρο)

(38)

κή ρωμαϊκή θρησκεία που σχετιζόταν με τη τε-λετουργική σφαγή των ταύρωνΈνας άλλος αρχαίος πολιτισμός που επηρε-

άστηκε από τους αρχαίους Αιγυπτίους ήταν ο Μινωϊκός Είχε στενή σχέση με τους Αιγύπτι-ους οι οποίοι ήταν ειδικοί στη μελισσοκομία μια Τέχνη που αργότερα εισήχθη στην Ελλά-δα Αυτό μας οδηγεί σε ένα άλλο εντυπωσιακό του αιγυπτιακού συμβολισμού για τη μέλισ-σα Η Σφίγγα το περίφημο μνημείο της χώρας ονομαζόταν Χουν νμπ στα αιγυπτιακά όμως οι Έλληνες του έδωσαν το όνομα που είναι σή-μερα γνωστό Πως όμως συνδέεται αυτό με τη μέλισσα Η μινωική λέξη για τη μέλισσα ήταν σφέξ Τι συμπέρασμα βγάζουμε από αυτό Ο πο-λιτισμός που έμαθε στους Έλληνες την Τέχνη της μελισσοκομίας χρησιμοποιούσε τη λέξη σφεξ για να ονομάσει τη μέλισσα ndash και οι Έλ-ληνες έδωσαν αυτό το όνομα στη θεά που απει-κονίζει το μνημείο Μήπως η Σφίγγα υπήρχε ήδη όταν ο Μένες δημιούργησε το αιγυπτιακό βασίλειο και ήταν γνωστό ότι αναπαριστούσε μια μέλισσα θεά και έτσι αποδόθηκε στον Φα-ραώ ο τίτλος Μελισσοτρόφος Η πιθανότητα εί-ναι προκλητική και δεδομένης της γοητείας που ασκούσαν οι μέλισσες στους Αιγύπτιους δεν φαίνεται και τόσο εξωπραγματική

Η μ έ λ ι σ σ α σ ε κ ρ ί σ η ndash ο ά ν θ ρ ω π ο ς σ ε κ ρ ί σ ηΗ λατρεία των Σουμερίων και των Αιγυπτίων

για τη μέλισσα μεταδόθηκε στην Ελλάδα όπου μέλισσες απεικονίζονται σε αγάλματα των πιο

Ασίπα που σημαίνει ο Μεγάλος Ποιμένας στον Ουρανό και Άπις σημαίνει Όσιρις Αυτό συν-δέεται με την πίστη ότι μετά θάνατον η ψυχή του Φαραώ συνδεόταν με τον Όσιρι ως ένα άστρο στον αστερισμό του ΩρίωναΈνας ταύρος Άπις σύμφωνα με τους αιγυπτι-

ακούς μύθους δημιουργούσε 1000 μέλισσες και οι μέλισσες αντιπροσώπευαν ψυχές Είναι επίσης ενδιαφέρον ότι η αιγυπτιακή θεότητα Νούτ ήταν θεά του ουρανού ndash της περιοχής των μελισσών ndash και έφερε τον τίτλο laquoΑυτή που Κα-τέχει Χίλιες Ψυχέςraquo ο οποίος φαίνεται να παρα-πέμπει στις χίλιες μέλισσες ή ψυχές που δημι-ουργούνται από το σώμα του ταύρου ΆπιΤο εβραϊκό γράμμα Άλεφ συμβολίζει το laquoχί-

λιαraquo και αντίστοιχο προ σιναϊτικό και το προ κανανιτικό σύμβολο απεικόνιζε το κεφάλι ενός ταύρου παραπέμποντας στο ότι 1000 μέλισ-σες ndash ή αναγεννημένες ψυχές ndash δημιουργού-νται από τη θυσία ενός ταύρου Άπι Επιπλέον η αριθμητική αξία της εβραϊκή λέξη για τον Ιη-σού ndash τον Μεσσία ο οποίος βασίζεται στο πρό-τυπο του Όσιρι ndash είναι πάλι 1000Έτσι η αρχαία πεποίθηση ότι οι μέλισσες δη-

μιουργούνται από ταύρους εύλογα οδηγεί στην εικασία ότι η υπόγεια νεκρόπολη η οποία εί-ναι γνωστή ως Σεράπειο ίσως να ήταν ένα τε-λετουργικό κέντρο αναγέννησης προορισμέ-νο να ανακυκλώνει ψυχές από τα κεφάλια των ταύρων και όχι απλά ένα μαυσωλείο για ταύ-ρους Μήπως οι τελετουργίες που πραγματο-ποιούνταν στο Σεράπειο αποτελούσαν την πιο πρώιμη μορφή του Μιθραϊσμού τη μυστηρια-

(Ο Ρούντολφ Στέινερ (1861-1925) είχε laquoπροβλέψειraquo ότι οι μέλισσες θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε αναφέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότερο από 4 χρόνια ζωής)

(39)

σημαντικών θεών των Ελλήνων Έτσι ανα-πτύσσεται η αντίληψη της Θεάς μέλισσας και δημιουργείται η τιμητική θέση των ιερειών που ονομάζονται Μέλισσες οι οποίες αργότε-ρα μετεξελίσσονται στις Σίβιλες Σύμφωνα με κάποιες παραδόσεις μάλιστα ο δεύτερος ναός στους Δελφούς ήταν κατασκευασμένος εξολο-κλήρου από μέλισσες και ο ομφαλός θύμιζε κυ-ψέλη περιτριγυρισμένη από μέλισσεςΟι Ρωμαίοι εξασκούσαν τον Μιθραϊσμό μια

μυστικιστική θρησκεία σημαντικό στοιχείο της οποίας ήταν η θυσία των ταύρων που θυ-μίζει τις τελετουργίες των Αιγυπτίων στο Σε-ράπειο Απόηχος αυτών των τελετουργιών στη σύγχρονη εποχή φαίνεται να είναι οι ταυ-ρομαχίες της Ισπανίας Η σύνδεση αυτή επιβε-βαιώνεται έμμεσα από το ότι αρκετές από τις παλιότερες αρένες της χώρας έχουν κατασκευ-αστεί επάνω ή πολύ κοντά σε αρχαία ιερά του ΜίθραΟι Μάγια λάτρευαν τη μέλισσα και απεικό-

νιζαν θεούς με τη μορφή της στους σημαντι-κότερους ναούς τους Έως και την Ινδία οι θρησκείες υιοθέτησαν θεότητες μέλισσες στη μυθολογία τους Ακόμη και η καθολική εκ-κλησία ενσωμάτωσε τη μέλισσα ως ένα σύμβο-λο της αυθεντίας του Πάπα πράγμα που μπο-

ρούμε να δούμε στην Πόλη του ΒατικανούΠέτρινα καταλύματα με τη μορφή κυ-

ψελών κατασκευάστηκαν στην αρχαιότητα από την Ιρλανδία έως την Αφρική ενώ ο Χέ-νριχ Χίμλεραπό τους ισχυρότερους άνδρες στη Γερμανία του Χίτλερ κατασκεύασε το ιερότερο τελετουργικό κέντρο των SS με τη μορφή κυψέλης στα θεμέλια τους κάστρου ΒέβελσμπουργκΠολιτικά κινήματα όπως ο κομουνι-

σμός εμπνεύστηκαν από την αλτρουιστική συμπεριφορά που εμφανίζεται στην κυψέ-λη ως πρότυπο για τις ιδεολογίες τους Με-γάλοι ηγέτες επίσης ακολούθησαν την πα-ράδοση των προγόνων τους και συνδέθηκαν με διάφορους τρόπους με τη μέλισσα Ο Ναπολέων για παράδειγμα ακολουθώ-

ντας τη παράδοση των Μεροβίγγιων βασιλι-άδων της Γαλλίας - από τους οποίους ο διά-σημος Βασιλιάς Τσιλντερικ ανακαλύφθηκε ενταφιασμένος με 300 μέλισσες κατασκευα-σμένες από καθαρό χρυσό - εξασφάλισε ότι το σύμβολο της μέλισσας θα ενσωματωθεί στη διακόσμηση και στην τεχνοτροπία του παλατιού υιοθέτησε δε το laquoΗ Μέλισσαraquo ως παρατσούκλι του Πιστεύεται ακόμη ότι η μέλισσα είναι ο

Ιερή

(Απεικόνιση κηρήθρας από την Τσατάλ Χουγιούκ 6600 πΧ)

(Σουμεριακή πινακίδα ndash απεικόνιση της λατρείας της μέλισσας)

(40)

νερ (1861-1925) Είχε laquoπροβλέψειraquo μάλιστα ότι θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε ανα-φέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότε-ρο από 4 χρόνια ζωής Από το 2008 οι μέλισ-σες άρχισαν να εκλείπουν με ανησυχητικούς ρυθμούς Συμπτωματικά() βρισκόμαστε στα όρια της πρόβλεψης του Στέινερ και στο χρο-νικό περιθώριο που ανέφερε ο Αϊνστάιν Επιπλέον έχουμε αρχίσει να διανύουμε σε

ένα έτος που έχει επιβαρυνθεί με θεωρίες για καταστροφή του κόσμου μας ή για αναγέν-νησή του ndash ανάλογα με πια θεωρία είστε δι-ατεθειμένος να πιστέψετε ndash και βρισκόμαστε στη δίνη μια πολύπλευρης και πολυσύνθετης κρίσης με κορυφή του παγόβουνου την οικο-νομία Το τι θα συμβεί θα το δείξει ο χρόνος Ωστό-

σο φαίνεται ότι η μέλισσα η ιερή μέλισσα εί-ναι διαχρονικά συνυφασμένη με την εξέλιξη του πολιτισμού ακόμη ίσως και με την ύπαρ-ξη του ανθρώπου στον πλανήτη

Σημείωση Το πλήρες κείμενο της μελέτης του

Andrew Gough στα αγγλικά μπορείτε να το βρείτε

στο httpandrewgoughcoukbee1_1html

πρόδρομος του εραλδικού κρίνου του εθνι-κού συμβόλου της ΓαλλίαςΟ ελευθεροτεκτονισμός που διαδόθηκε στις

ΗΠΑ ήδη από την ίδρυσή τους ευνοήθη-κε από σημαντικούς ανθρώπους όπως ο Τό-μας Τζέφερσον ο οποίος έγραφε με πάθος για την σημαντικότητα των μελισσών ενώ άλ-λοι όπως ο Πρόεδρος Τζόρτζ Ουάσιγκντον ενσωμάτωσε την κυψέλη στο τεκτονικό λογ-γείο του Χωρίς αμφιβολία η πρώιμη Αμερι-κανική κοινωνία δανείστηκε πολλές από τις φιλοσοφικές αρχές της από τον Ελευθεροτε-κτονισμό ενσωματώνοντας συμβολισμό και θέματα με μέλισσες στις τελετουργίες της Η δομή του κράτους τουλάχιστον σε αυτή

την πρώιμη περίοδο ακολούθησε τη δομή τη σταθερότητα και την αλτρουιστική συμπερι-φορά που χαρακτηρίζουν την κυψέλη όπως είχαν κάνει κοινωνίες και κινήματα χιλιάδες χρόνια πριν από αυτήνΜια ένδειξη για την επιρροή της μέλισσας

στους ιδρυτές των ΗΠΑ φαίνεται από το ότι ολόκληρη η δυτική περιοχή της χώρας ονο-μαζόταν αρχικά Ντεζερέ (μέλισσα)Η μέλισσα είχε αποτελέσει κεντρικό θέμα σε

πολλά κείμενα και διαλέξεις του αυστριακού φιλόσοφου και μυστικιστή Ρούντολφ Στέι-

(Το περίφημο μινωικό κόσμημα με τις μέλισσες) (Το τεκτονικό λογγείο του Ουάσιγκτον Η κυψέλη διακρίνεται στο επάνω μέρος του στο κέντρο)

(41)

ΓιώργοςΙωάννου( Ο Γ Ιωάννου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1927 Πήρε πτυχίο φιλολογίας από το ΑΠΘ και το 1960 διορίστηκε φιλόλογος Το 1971 μετατέθηκε στην Αθήνα αρχικά σε γυμνάσιο και μετά στο υπουργείο ΠαιδείαςΠέθανε στην Αθήνα το 1985

Ποιητικές συλλογέςlaquoΗλιοτρόπιαraquo ιδιωτική έκδοση Θεσσαλονίκη 1954laquoΤα Χίλια Δέντραraquo εκδ Διαγωνίου Θεσσαλονίκη 1963laquoΤα Χίλια Δέντρα amp άλλα ποιήματα (1954-1963)raquo εκδ Ερμής Αθήνα 1973 )

(42)

ldquoΣαν τη μητέρα αλήθειαrdquo

Πηγαίνει αργά στο σινεμά

μάλιστα στον εξώστη

Σrsquo έργα κατά προτίμηση βουβά

και θαμπωμένα Κι εκεί

- μέσα στους τόσους εξευτελισμούς -

η μόνη του χαρά να βλέπει τις γυναίκες

της γενιάς γύρω απrsquo το τριάντα

Με κείνα τα βαθιά καπέλα

με τις σειρές τα περιδέραια

τα μάτια τα κοντά μαλλιά∙

με τις ψιλές γλυκιές φωνές

με τις κινήσεις τους τις μητρικές

Σαν τη μητέρα αλήθεια∙

σαν τη μάνα του

των πρώτων παιδικών του χρόνων

Τότε που τον φωνάζανε μοναχογιό

(43)

( επιμέλεια - Έλλη Ιωαννίδου )

Ο αετόςκαι η χελώνα( Η λ ο γ ι κ ή η σ ύ ν ε σ η κ α ι η φ ρ ό ν η σ η σ α ν α ε τ ό ς π ε τ ο ύ ν β λ έ π ο υ ν τ α π ρ ά γ μ α τ α κ α θ α ρ ά κ α ι α π ό ψ η λ ά Π ρ ο σ π α θ ο ύ ν ν α β ά λ ο υ ν σ τ η θ έ σ η κ α ι σ τ α ό ρ ι ά τ ο υ τ ο ν μ α τ α ι ό δ ο ξ ο ε π ι π ό λ α ι ο ε α υ τ ό μ α ς π ο υ σ έ ρ ν ε τ α ι σ τ η γ η σ α ν τ η χ ε λ ώ ν α )

(44)

Οι Μύθοι του Αίσωπου είναι μικρές ιστορίες εμπνευ-σμένες από την ίδια τη ζωή και διακρίνονται για τον συμβολικό και αλληγορικό χαρακτήρα τους Ο Αίσωπος είχε γράψει πολλούς μύθους για να σατιρίσει δια-

κωμωδήσει ή και να ειρωνευτεί την καθημερινότητα των Ελ-λήνων Ένας από αυτούς ήταν και ο μύθος του αετού με τη χε-λώνα Εδώ θα τον παρουσιάσουμε κάπως διαφορετικά Η ιστορία θα αρχίσει μέσα στη θάλασσα

άποτε ας πούμε τα παλιά χρόνια μια χελώνα μουρμού-ριζε για την άτυχη μοίρα της κολυμπώντας αργά μέσα στη θά-λασσα Την ενοχλούσε που τα άλλα ζώα μπορούσαν να τρέχουν γρήγορα στη γη ενώ εκείνη δεν τα κατάφερνε Την ενοχλού-σε που τα πουλιά μπορούσαν να πετάνε στον καθαρό αέρα και να βλέπουν τόσα από κει ψηλά ενώ εκείνη ήταν μέσα στο νερό και κολυμπούσε αργά Την ενοχλούσε ακόμα και τις φορές που έβγαινε στη στεριά για να γεννήσει και κουραζόταν τόσο πολύΑυτά σκεφτόταν λυπημένη σε μια παραλία Ξαφνικά είδε

ένα αετό να σχηματίζει κύκλους γύρω από τα σύννεφα καθώς πετούσε ψηλά με τις ανοιχτές και δυνατές φτερούγες του Του φώναξε όσο πιο δυνατά μπορούσε για να την ακούσει Και όταν αυτός χαμήλωσε αρκετά την ρώτησε τι ήθελε Η χελώνα τότε τον παρακάλεσε μιας και είναι ο βασιλιάς των πτηνών να της μάθει να πετάει όπως εκείνος Να βλέπει τον κόσμο από ψηλά Να νοιώθει δυνατή και ελαφριά συνάμαΟ αετός που θεώρησε παράλογη την επιθυμία τής χελώνας

αρνήθηκε Προσπάθησε να της εξηγήσει ότι δεν ήταν στη

και η χελώναΔιασκευή στον μύθο του Αίσωπου

( κείμενο εικόνα - Έλλη Ιωαννίδου )

(45)

φύση της να πετάει Μπορούσε να χαρεί τα δικά της προνόμια να κολυμπάει δηλαδή στα βαθειά νερά να κάνει βόλτες στην άμμοhellip πράγματα που ακόμα και αυτός - ένας βασιλιάς - δεν μπορεί να χαρεί όπως εκεί-νη Άλλωστε μια τέτοια προσπάθεια να μάθει δηλαδή να πετά μπορεί να την κατέστρεφε Αυτά της είπε και πέταξε μακριά της νομίζοντας ότι

την είχε συνετίσει Η χελώνα όμως ήταν ανένδοτη Συνέχισε να τον

θερμοπαρακαλεί και το έκανε όποτε τον έβλεπε να πετά πάνω από την παραλία Ώσπου μια μέρα ο αετός δεν άντεξε άλλο να της αρνείται Βαρέθηκε άλλωστε τα παρακάλια και την επιπολαιότητά της Τη γράπω-σε με τα δυνατά νύχια του και πέταξε μαζί της ψηλά πάνω από τα κύματα Η ευτυχία της χελώνας γι αυτά τα λίγα λεπτά ήταν απερίγραπτη Βιαστική και άμυ-αλη όπως ήταν νομίζοντας ότι θα μοιάσει στον αετό του ζήτησε να την αφήσει πάνω από τα σύννεφα Ήθελε να συνεχίσει μόνη της να πετάει σίγουρη για τον εαυτό της Έτσι κι έγινε Ο αετός την άφησε να πέσει όπως ακριβώς του είχε ζητήσει με αποτέλεσμα να γκρεμοτσακιστεί πάνω στα βράχια που την περίμε-ναν δίπλα στην ακτή Η δύστυχη χελώνα που ήθε-λε να πετάξει συντρίφτηκε παταγωδώς Δεν άκουσε τα λόγια της σύνεσης από το στόμα του αετού αλλά παρασύρθηκε από τις δικές της παράλογες επιθυμίες έξω από τη φύση της Το τέλος της όπως και όσων δεν ακολουθούν τα λόγια της σύνεσης και της φρόνη-σης ήταν να καταστραφεί και μάλιστα με πολύ άσχη-μο τρόπο

Η θαλάσσια χελώνα Caretta caretta εί-ναι ένα κινδυνεύον είδος Θα τη συναντή-σουμε να κολυμπάει σε όλα τα μήκη και πλάτη των ελληνικών θαλασσών αλλά η ιδιαίτερη σημασία της χώρας μας έγκει-ται στο ότι φιλοξενούμε κάποιες από τις σημαντικότερες παραλίες για την ανα-παραγωγή και φωλεοποίηση της καρέτα στη ΜεσόγειοΗ χελώνα καρέτα είναι ίσως ένα από τα

πιο εμβληματικά είδη των μεσογειακών και ελληνικών θαλασσών και ένα από τα επτά είδη θαλάσσιων χελωνών που υπάρ-χουν στον πλανήτη Αν καταφέρει να ξεφύγει από τους φυσικούς εχθρούς της αλλά και από τις ανθρώπινες επιδράσεις και απειλές θα ζήσει περίπου 80 χρόνια Όταν μεγαλώσει περίπου μετά από δύο έως τρεις δεκαετίες και έρθει η ώρα τής αναπαραγωγής της θα επιστρέψει στην ίδια περιοχή και θα επιλέξει την παραλία όπου γεννήθηκε και η ίδια για να κάνει τη φωλιά της

Η θαλάσσια χελώνα Κ α ρ έ τ α - ΚαρέταΖ ω ή π ο υ α π ε ι λ ε ί τ α ι

(46)

Τα αποσπάσματα του κειμένου και πληροφορίες είναι από το site httpwwwwwfgrelendangered-speciescaretta

Σε κάθε περίοδο ωοτοκίας η θαλάσσια χελώνα θα γεννήσει δύο έως τρεις φορές Θα δημιουρ-γήσει τη φωλιά της σε αμμώδεις παραλίες και σε βάθος περίπου 60 εκατοστών Σε κάθε φωλιά φιλοξενούνται μέχρι και 120 αυγά τα οποία εκ-κολάπτονται για 55 ημέρες Η θήρα των αυγών από αλεπούδες σκυλιά κλπ αποτελεί ένα επιπλέ-ον πρόβλημα και έχει παρατηρηθεί σε παραλίες ωοτοκίας της Πελοποννήσου επηρεάζοντας το 40 των φωλιών Σημαντική απειλή συνιστούν και τα σκουπίδια στη θάλασσα Ειδικότερα οι πλαστικές σακούλες υποβαθμίζουν το θαλάσσιο οικοσύστημα και μπορούν να οδηγήσουν σε θά-νατο τις θαλάσσιες χελώνες αφού τις ξεγελούν λόγω της ομοιότητάς τους με τσούχτρες μία από τις πιο αγαπημένες τροφές της καρέτα

Η ζωή που προστατεύουμε και η ιστορία των Σεκανίων της Ζακύνθουhellip

Η προστασία της καρέτα είναι για εμάς σχε-δόν laquoπροσωπική υπόθεσηraquo που διαρκεί και εξελίσσεται για πολλές δεκαετίες Για τη δια-τήρηση και προστασία του είδους οργανώσα-με το 1994 πανευρωπαϊκή εκστρατεία για την αγορά της περιοχής που περιβάλλει την παρα-λία των Σεκανίων Ως αποτέλεσμα σε μία πολύ αβέβαιη για την προστασία του είδους περίοδο με τα χρήματα που συγκεντρώθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αλλά και από συνεισφο-ρές ιδιωτών αγοράσαμε το 90 της έκτασης γύρω από τα Σεκάνια Σκοπός της αγοράς ήταν τόσο η αποτροπή της τουριστικής ανάπτυξης

της περιοχής όσο και η κατά το δυνα-τόν καλύτερη διαχείρισή της ώστε να προστατευθεί η σημαντικότερη παραλία ωοτοκίας για τη θαλάσσια χελώνα

Yπεύθυνη προγράμματος Χαρίκλεια Μινώτου cminotouwwfgr τηλ 210 33 14 893

Κ α ρ έ τ α - Καρέτα

httpswwwyoutubecomwatchv=yDnbTGBSxyA

httpswwwyoutubecomwatchv=T8eGw1oyYoQ

Αν θες να δεις VIDEO με χελωνάκια πάνω στην άμμο να τρέχουν προς το νερό πάτησε στα links

httpswwwyoutubecomwatchv=nHok4ZdJ2A0

(47)

Κ Ι Ν Η Μ Α Τ Ο Γ Ρ Α Φ Ο Σ -ldquoΠρόμαχοςrdquoΠ ρ ό κ ε ι τ α ι για μια αισθηματική ταινία

με φόντο την επιστροφή των Γλυπτών του Παρ-θενώνα από το Βρετανικό Μουσείο Ας σημειωθεί ότι η πρώτη επίσημη προβολή της ταινίας πραγ-ματοποιήθηκε στο Μουσείο της ΑκρόποληςΟ Ανδρέας (Παντελής Κοντογιάννης) αναγκά-

στηκε να αφήσει την Ελλάδα όταν ήταν παι-δί Επιστρέφει ενήλικος μετά από πρόσκληση του διευθυντή του Μουσείου της Ακρόπολης (Giancarlo Giannini) για να προχωρήσει την υπό-θεση κατά του Βρετανικού μουσείουΒρισκόμαστε στην Αθήνα του 2011 εν μέσω

της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης που έχει ξεσπάσει στη χώρα Ο Ανδρέας συγκεντρώνει αποδεικτικά στοιχεία για να αποδείξει ότι πλα-στογραφήθηκαν έγγραφα ώστε να επιτραπεί η πώληση των γλυπτών στο Βρετανικό Κοινοβού-λιο το 1816 Στη συνέχεια επιστρέφει στο Λονδί-νο όπου με τη βοήθεια της Ελένης (Κασσάνδρα Βογιατζή) συναδέλφου του αλλά και αντικείμε-

νο του πόθου του ξεκινάει τις απαραίτητες νο-μικές διαδικασίεςΟι δύο δικηγόροι έχουν μπροστά τους έναν

laquoμακρύ δρόμοraquo και θα πρέπει να δώσουν σκλη-ρό αγώνα για να πετύχουν την επαναφορά των κλεμμένων γλυπτών στην αρχική ndashκαι αρμό-ζουσα- θέση τουςΣκηνοθεσία Κέρτε και Τζον Βούρχις

Παίζουν Παντελής Κοντογιάννης Κασσάνδρα

Βογιατζή Γιώργος Χωραφάς Τζιανκάρλο Τζιανίνι

Γιώργος Βογιατζής Σπύρος Φωκάς Πολ Φρίμαν

Μάικλ Μπέρνς

(48)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

Τ η ν Τ ε τ ά ρ τ η 3 Δεκεμβρίου εγκαινιάσθηκε στο Βυζαντινό και Χριστια-νικό Μουσείο η έκθεση laquoΟ Δομήνικος Θεο-τοκόπουλος πριν από τον El Grecoraquo η οποία πραγματοποιείται στο πλαίσιο του ελληνικού επετειακού προγράμματος για τα 400 χρόνια από το θάνατο του El GrecoΗ έκθεση παρουσιάζει το πολιτισμικό περι-

βάλλον μέσα στο οποίο διαμορφώθηκε η προ-σωπικότητα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου πριν αναχωρήσει από τον Χάνδακα της Κρή-της (το σημερινό Ηράκλειο) για τη Βενετία το 1567Τι γνωρίζουμε για την Κρήτη του 16ου αιώ-

να και την κοινωνία της μέσα στην οποία γεν-νήθηκε μαθήτευσε και εργάστηκε ο νεαρός Δομήνικος Θεοτοκόπουλος Πώς δούλευαν οι Κρητικοί ζωγράφοι τον 16ο αιώνα Ποια κοι-νωνικά φαινόμενα και ποιες ιδεολογικές τά-σεις σχετίζονται με τον τεχνίτη καλλιτέχνη και λόγιο Θεοτοκόπουλο Γιατί ο Θεοτοκόπου-

λος φεύγει από την ΚρήτηΜε αφετηρία αυτά τα ερωτήματα η έκθεση

αφηγείται πτυχές του κοινωνικού και καλλι-τεχνικού περιβάλλοντος τής Κρήτης του 16ου αιώνα μέσα στο οποίο γεννήθηκε μαθήτευσε και ωρίμασε εικαστικά ο Δομήνικος Θεοτοκό-πουλοςΣε τρεις μεγάλες εκθεσιακές ενότητες πα-

ρουσιάζονται 200 περίπου σημαντικά αντι-κείμενα θρησκευτικά και κοσμικά αρχειακές πηγές χειρόγραφα και έντυπα εικόνες και πί-νακες Κρητικών και Ιταλών ζωγράφων του 16ου αιώνα Τα έργα προέρχονται από τις συλ-λογές του Βυζαντινού Μουσείου από συλλο-γές και μουσεία της Ελλάδας Εφορείες Βυζα-ντινών Αρχαιοτήτων μητροπόλεις εκκλησίες και μοναστήρια καθώς και μουσεία του εξω-τερικούΔιάρκεια έκθεσης 4122014 ndash 3132015

Βασ Σοφίας 22 Τηλ 213 213 9500

httpwwwbyzantinemuseumgr

Ε Κ Θ Ε Σ Η - laquo Ο Δ ο μ ή ν ι κ ο ς Θ ε ο τ ο κ ό π ο υ λ ο ς π ρ ι ν α π ό τ ο ν El Grecoraquo

(49)

Η Ε λ λ η ν ι κ ή Εταιρεία Μεταφρα-στών Λογοτεχνίας βράβευσε τη Χάρις Αλε-ξίου για την καλύτερη μετάφραση ξένου λο-γοτεχνικού έργου Η βράβευση αφορούσε τη μετάφραση του βιβλίου laquoΠάντα ήρωεςraquo του Φαμπιάν Μαρσό που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΜεταίχμιοΤο βιβλίο αποτελεί τη συγκλονιστική μαρ-

τυρία του Grand Corps Malade (Ψηλό Άρρω-στο Κορμί όπως είναι το ψευδώνυμό του) ο οποίος έμεινε ατελώς τετραπληγικός εξαιτί-ας ενός μοιραίου ατυχήματος Ωστόσο ένα χρόνο μετά το περιστατικό διέψευσε τις προ-βλέψεις των ειδικών και κατάφερε να περπα-τήσει ξανά Στις σελίδες του βιβλίου του ο Μαρσό αφηγείται τη δωδεκάμηνη περιπέτεια και τις εμπειρίες τόσο τις δικές του όσο και των ομοιοπαθών συντρόφων του από το κέ-ντρο αποκατάστασηςΓια τη γνωριμία της με τον Φαμπιάν Μαρσό

την απόφασή της να προτείνει και να μετα-φράσει το βιβλίο του η Χάρις Αλεξίου αναφέ-ρει laquoΤον Grand Corps Malade τον γνώρισα από τα τραγούδια του Ήταν το νέο πρόσω-πο στη γαλλική μουσική σκηνή στο μουσι-κό είδος της slam H νεολαία της Γαλλίας τον λάτρευε Μου έκανε εντύπωση αυτός ο νέος όμορφος άνδρας με την πατερίτσα του Μου έκανε εντύπωση και το ψευδώνυμό του το laquoψηλό άρρωστο κορμίraquo Το τραγούδι μου ldquoΜεγάλωσαrdquo μόλις είχε κυκλοφορήσει και σκεφτόμουν πως θα μπορούσε να το είχε γρά-ψει αυτός Τον συνάντησα αργότερα σε ένα τηλεοπτικό στούντιο όταν συμμετείχαμε και οι δύο στην εκπομπή του Michel Drucker που έκανε ένα μεγάλο αφιέρωμα στον Ντέμη Ρούσσο

Δύο χρόνια αργότερα ο φίλος Νίκος Αλιά-γας μου χάρισε το βιβλίο του Φαμπιάν laquoΔι-άβασέ το είναι γραμμένο σε απλή γλώσσαraquo μου είπε Όσο το διάβαζα σε πολλά σημεία ξαναζούσα την περιπέτεια του αδελφού μου στην εντατική και αργότερα στο κέντρο απο-κατάστασης Το συγκινητικό επίσης ήταν πως γνώριζα την απίστευτη ταλαιπωρία των τετραπληγικών των αναπήρων που στερού-νται την ικανότητα όπως λέει και ο Φαμπι-άν να ξύσουν το φρύδι τους ή να κρατήσουν το κουτάλι τους και να πατήσουν ένα κου-μπί για βοήθειαraquo

Ε Κ Δ Η Λ Ω Σ Η -Β ρ α β ε ί ο Λ ο γ ο τ ε χ ν ι κ ή ς Μ ε τ ά φ ρ α σ η ς γ ι α τ η ν Χ Αλεξίου

(50)

Θ Ε Α Τ Ρ Ο - laquoΟ Γάμοςraquolaquo Ο Γ ά μ ο ς raquo της Βάσιας Σολωμού

Ξανθάκη πρωτοπαρουσιάστηκε το 1994 στο Θεσσαλικό Θέατρο σε θεατρική διασκευή και σκηνοθεσία του Κώστα Τσιάνου γνωρίζοντας τεράστια επιτυχίαΣτην τωρινή παράσταση τού Μεταξουργεί-

ου παρουσιάζεται με τη μορφή του μονολό-γου σε θεατρική προσαρμογή ndash σκηνοθεσία και ερμηνεία της Άννας Βαγενά Πρόκειται για την ιστορία μιας απλής γυναίκας από τα Αμπελάκια της Θεσσαλίας μιας χωριάτισ-σας που σήκωσε στους αδύνατους ώμους της τη μοίρα της και συγχρόνως τη μοίρα πολ-λών γυναικών του τόπου μας Έζησε τη βα-ναυσότητα ενός αλκοολικού πατέρα είδε την αγάπη του άνδρα της να μεταμορφώνεται σε περιφρόνηση όταν άρχισε να γεννάει κωφά-λαλα παιδιά εξαιτίας της βαριάς κληρονομι-κότητας του αλκοολικού πατέρα της και πά-

S T A N D - U P C O M E D Y -5 0 Α π ο χ ρ ώ σ ε ι ς τ ο υ GreekΣ τ ι ς μ έ ρ ε ς μας που

το χιούμορ θεωρείται σπάνιο και πολύτιμο το Tin Pan Alley φιλοξενεί τον Σίλα Σεραφείμ ο οποίος προσφέρει εντυπωσιακές παραστάσεις γέλιου και εύθυμου προβληματισμούΚάθε Σάββατο (έως τις 27 Δεκεμβρίου) στις

2200 ο Σίλας στήνει ένα ενδιαφέρον πανηγύρι με επίκεντρο το εξαιρετικό μοναδικό laquoφυσικό φαινόμενοraquo που λέγεται laquoΝεοέλληναςraquo Μια γι-ορτή σε πρώτη ανάγνωση των 20 χρόνων πα-ρουσίας του στην stand-up comedy αλλά και μια προσπάθεια ανάλυσης και διερεύνησης του φαινομένου το οποίο μάλλον θα εξακολουθήσει να απασχολεί για πολύ καιρό την καλλιτεχνική

κοινότητα του είδους Για του λόγου το αληθές δείτε ένα απόσπασμα των προσπαθειών του στην ιστοσελίδαwwwyoutubecomwatchv=LgJERE7PTBY

Συντελεστές Σίλας Σεραφείμ

Λίλα Σταμπούλογλου (συμμετέχει μέχρι να γεννήσει)

Παραστάσεις Κάθε Σάββατο μέχρι τις 27 Δεκεμβρίου

(τουλάχιστον)

Ώρα έναρξης 2200 (ακριβώς)

Πληροφορίες Tin Pan Alley Τουρναβίτου 6 Πλατεία

Ασωμάτων Θησείο Τηλ 210-3210158

httpwwwtinpanalleygrindexphpsilasserafim

λεψε με νύχια και δόντια σε μια κοινωνία που δεν δέχεται εύκολα την αναπηρίαΏρες Παράστασης Σάββατο 1800 και 2100

Κυριακή 1830

Εισιτήρια Γενική Είσοδος 16euro Μειωμένα

12euro (φοιτητές συνταξιούχοι άνω των 65 ετών

πολύτεκνοι amp εκπαιδευτικοί) και 10euro(άνεργοι)

Ομαδικό εισιτήριο 8euro

Θέατρο Μεταξουργείο Ακαδήμου 14-16

Τηλ 210-5234382

(51)

(52)

ldquoΤο Θαύμα να Νοιώθεις ΈλληναςrdquoΤου SAM CHEKWASΕ κ δ ό σ ε ι ς S e a b u r n B o o k s

άνθρωπος μένει εκεί όπου είναι θαμμένο ένα μέρος της καρδιάς τουraquo έγραψε ο Αλέξαν-

δρος Δουμάς Ο Sam Chekwas το παιδί από την Νιγη-ρία με τα φωτεινά και ερευνητικά μάτια που ήρθε από την χώρα του να σπουδάσει στην Ελλά-δα ντυμένος στο πνεύμα και την καρδιά με την αγάπη για το αληθινό το υψηλό και το ωραίο δεν μάκρυνε ποτέ από δω Τα τραίνα της ζωής του ασταμάτητα έφευγαν και γύριζαν φεύγουν και γυρίζουν με τη σημαία του χρέους με την πραμάτεια της προσφοράς με τη σοδειά της αγά-πης Σrsquo ένα ταξίδι που κρατάει χρόνια τώρα διατηρώντας την ποιότητα του σεβασμού την ευ-χέρεια της κατανόησης και την ανάγκη της συμπόρευσης στα μονοπάτια της ουσίαςhelliplaquoΌσο αναπνέω θα προβάλλω την ελληνική γλώσσα και τα ελληνικά γράμματαraquo δήλωσε σε παρου-

σίαση του βιβλίου του ο Chekwas Και με περισσή περηφάνια ανέφερε laquoΕδώ γεννήθηκαν οι τέ-χνες η φιλοσοφία και οι επιστήμες Ο Μέγας Αλέξανδρος έλεγε πως ότι δεν γιορτάζεται πεθαίνει Αυτό συμβαίνει και με τον ελληνισμό και κυρίως την ελληνική γλώσσα Όλοι εσείς πρέπει να με-ταφέρετε τον ελληνισμό όπου μπορείτε με κάθε τρόποraquo Και όχι μόνο προτρέπει αλλά και ο ίδι-ος προσπαθεί για τη διάδοση του ελληνισμού μέσα από το βιβλιοπωλείο που έχει ανοίξει στην Αστόρια της Νέας Υόρκης Το βιβλιοπωλείο αποτελεί ένα από τα laquoαξιοθέαταraquo της αμερικανικής μεγαλούπολης με τους δεκάδες χιλιάδες Ελληνοαμερικάνους Βρίσκεται στον αριθμό 33-18 της οδού Μπρόντγουεϊ και μοιάζει με συνηθισμένο συνοικιακό βιβλιοπωλείο Όμως ανάμεσα στις αγγλικές εκδόσεις υπάρχουν ράφια που ξεχειλίζουν από ελληνικούς τίτλουςmiddot η προσπάθεια του Chekwas για την προώθηση του ελληνισμού

(53)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

τα τέλη του 1944 όταν πια εί-χαν αποχωρήσει από τη χώρα μας οι δυνάμεις κατοχής του Άξονα μέλη της ηγεσίας του τότε Βασιλικού Ναυτικού ζή-τησαν την ανεύρεση και τιμω-ρία των υπεύθυνων του τορπι-

λισμού της laquoΈλληςraquo Πράγματι είχε επισημανθεί στην Κάτω Ιταλία κάποιος Stefano Toselli μηχανι-κός ο οποίος είχε δηλώσει laquoιδιωτικώςraquo ότι ήταν σε θέση να κατονομάσει τους υπεύθυνους της ανόσιας πράξηςΟι ελληνικές Αρχές λοιπόν απαίτησαν την επίσημη καταγραφή της μαρτυρίας του και να κινηθεί η δια-δικασία παραπομπής των ενόχων σε δίκη Και τότεhellip laquoέσκασε η βόμβαraquo Με εντολή του Βρετανού στρα-τάρχη Harold Alexander ανώτατου διοικητή των συμμαχικών δυνάμεων της Μεσογείου κατηγορη-ματικώς απαγορεύτηκε η συνέχιση της έρευνας Το θέμα έπρεπε να μπει στο αρχείο ndash και αυτό έγινε ευ-θύς αμέσως Κατά συνέπεια όλα όσα λέγονται ακό-μα και σήμερα σχετικά με τον τορπιλισμό της laquoΈλ-ληςraquo παραμένουν ατεκμηρίωτα Ήταν πράγματι το ιταλικό υποβρύχιο laquoDelfino raquo που βύθισε το αγκυ-ροβολημένο στην Τήνο για τον εορτασμό του Δεκα-πενταύγουστου ελληνικό πολεμικό σκάφος Και αν ναι ποιος έδωσε τη σχετική εντολή Και τι έλεγε η εντολή αυτή

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Λ ό γ χ η

ldquoΟ Πόλεμος και ο ΚόσμοςrdquoΤα Γεγονότα του rsquo40 τα πριν και οι Συνέπειες

ρόκειται για ένα τρίτομο έργο στο οποίο ο Θεόδωρος Σπυρόπου-λος παρουσιάζει αναλυτικά με εξαντλητικές λεπτομέρειες τη σημα-ντική ανασκαφή της ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΟΣΑνάμεσα στην Πελλάνα και την Σπάρτη ιδρύθηκε μια Νησιωτική

Κοινοπολιτεία στη Λιμνοθάλασσα που συνδεόταν μέσω του Ευρώ-τα με τον Λακωνικό Κόλπο Σrsquo αυτό το νησιωτικό σύμπλεγμα υπήρ-χε η Λακεδαίμων από τις αρχές της τρίτης χιλιετίας πΧ μέχρι το 1750 πΧ οπότε καταστράφηκε από την Κοσμική Θεομηνία

Κατά τη Μυκηναϊκή περίοδο υπήρξε το Ανακτορικό κέντρο της Λακωνίας όπως πιστοποιείται από το Ανάκτορο το Κυκλώπειο Τείχος τους Βασιλικούς Θολωτούς Τάφους κα Επίσης φιλοξένησε το Ανάκτορο του Μενέλαου και της ΕλένηςΠολλές γεωφυσικές και γεωπολιτικές ιδιαιτερότητες μνημειακά ευρήματα και αρ-

χαιολογικά ευρήματα οδήγησαν τον συγγραφέα να ταυτίσει σημεία και μνημεία του Λακωνικού βαθυπέδου της Λακεδαίμονος με την Πλατωνική Ατλαντίδα και να ανα-ζητήσει επιβιώσεις της υλικής πολιτειακής και πολιτισμικής κληρονομιάς της στην ιστορική Δωρική ΣπάρτηΗ πλούσια εικονογράφηση βοηθά κάθε ενδιαφερόμενο για την ελληνική αρχαιολο-

γία να παρακολουθήσει αναλυτικά τη διεξαγωγή μιας ανασκαφής σrsquo ένα χώρο που παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον

Του ΘΕΟΔΩΡΟΥ Γ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Κ α δ ρ α μ ί τ σ α

ldquoΛακεδαίμωνrdquo

(54)

ανέναν μα κανέναν δεν μπορείς να κερδίσεις ούτε καν ένα αφελές μικρό παιδί εφόσον του αφαιρείς την ελευ-θερία τού να μην συμφωνήσει μαζί σου Αν στερήσεις την ελευθερία στον άλλον και βασιλιά να τον στέψεις δεν θα διαρκέσει η συμφωνία σας Σύντο-

μα θα αισθανθεί δυσφορία θα καταλάβει ότι παγιδεύτη-κε και βρέθηκε εκεί που δεν θέλει Τα χρυσά κλουβιά τα ανακάλυψαν τύποι σαν τη γυναίκα της πρώτης ιστορί-ας του βιβλίουmiddot όμως κλειδωμένο ένα πουλί μαραίνεται Ο Ελύτης γράφει πως γίνεται να φυλακίσεις ένα αηδόνι αλλά δεν μπορείς να φυλακίσεις τον κελαϊδισμό τουΥπάρχουν όμως προσωπικότητες τόσο ανασφαλείς εξαρτημένες και εξωφρενικά εγωιστικές ώστε κρατούν κλειδωμένο το αηδόνι τους έστω και άλαλο έστω και νεκρό Ξέρουν πολύ καλά άλλωστε την τέχνη να ταρι-χεύουνΌλοι μας έχουμε συναπαντηθεί με τέτοιους χαρακτή-

ρες Δεν είναι λίγοι και γνωρίζουν να πλέκουν ιστούς σαν την αράχνη Όσο πιο εξαρτημένοι είμαστε εμείς οι ίδιοι τόσο τσιμπάμε στους χειρισμούς τους Ο ελεύθε-ρος ο ανεξάρτητος άνθρωπος δεν τους ανέχεται γρή-γορα κάνει πέρα σύντομα κόβει μαζί τους τις διαπραγ-ματεύσεις Όμως πόσοι είμαστε εντελώς ανεξάρτητοι Όλοι έχουμε τις πληγές μας τα μειονεκτήματα μας τα παθήματα και τα πάθη μας Όλοι κουβαλάμε στο αίμα μας τους πειρασμούς της τρέλας Παρά ταύτα πάντα υπάρχει τρόπος να γιατρεύεσαι όταν όντως το αποφασί-ζεις διότι η υγεία είναι πιο επιθετική και δυναμική από την αρρώστια

ldquoΣιωπάς για να ακούγεσαιrdquo

Της ΜΑΡΩΣ ΒΑΜΒΟΥΝΑΚΗ Ε κ δ ό σ ε ι ς Ψ υ χ ο γ ι ό ς

(55)

STREETART

(56)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

( φωτογραφίες - Ανδρέας Τσάκαλης )

ΟΌ π ο ι ο ς θ έ λ ε ι να θαυμάσει έργα Τέχνης από καλλιτέχνες με μεράκι και πάθος δεν χρειάζεται να πηγαίνει μόνο σε εκθεσιακούς χώρους Ένας τοίχος παλιός μια λεπτομέ-ρεια στην πόρτα κάγκελα ή και σημεία του δρόμου είναι ικανά να εμπνεύσουν Μπο-ρούν να δώσουν βάση στον λαϊκό καλλιτέχνη να δημιουργήσει και να μεταμορφώσει Όταν ένας άνθρωπος θέλει να εκφραστεί μέσα από την τέχνη θα βρει laquoτελάραraquo γύρω του Θα βρει τρόπο να στείλει το μήνυμά του Θα επικοινωνήσει με τον θεατή θα τον κάνει να σκεφτεί να χαμογελάσει να λυπηθεί Θα του δημιουργήσει έντονα συναισθήματα χρησι-μοποιώντας απλά φτηνά χρώματα και το ταλέντο τουΗ τέχνη λοιπόν που μπορείς ελεύθερα να δεις και να θαυμάσεις στους πιο απίθανους χώρους ίσως και στην ίδια τη γειτονιά σου χωρίς εισιτήρια και προσκλήσεις λέγεται street art

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

(57)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

STREET ART

(58)

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

Δώρα Η Αλεξάνδρα όμορφη κι αριστο-κρατική από καλή και πλούσια οικο-γένεια φαντάστηκε πως στο πρόσωπο του αρρενωπού Νιόνιου θα έβρισκε την αδελφή ψυχή το άλλο μισό της για να ζήσει μαζί του τη ζωή που ονει-ρευόταν Όμως ο ωραίος της σύζυγος ndashθα διαπίστωνε γρήγοραndash καταδυνα-στευόταν από την Αργίνη μάνα σκλη-ρή και πεθερά ακόμη σκληρότερηhellip Ποτέ ο γιός δεν μπόρεσε να απαλλαγεί από την αρπάγη αυτής της μάνας κι έτσι η Αλεξάνδρα έμαθε να ζει στο πε-ριθώριο της ζωής των τριών τους κά-νοντας υπομονή για χάρη του παιδιού της και γιατί στο βάθος η ελπίδα την έκανε να πιστεύει ότι ίσως μια ημέρα όλα αλλάξουνhellip Η ελπίδα το μόνο όπλο του απελπισμένουhellipΤον απολογισμό αυτής της ζωής

εγκλωβισμένης στη ερημιά του έρω-τα μιας ζωής πολιτικών αγώνων για ένα καλύτερο αύριο διηγείται η Αλε-ξάνδρα γιαγιά πια στη μικρή εγγονή που έχει τrsquo όνομά τηςhellip

ldquoΜια Κυρ ιακή με την Αλεξάνδραrdquoεκδ Ωκεανός

(Η Δώρα Νικολαΐδου γεννήθηκε στην Αθήνα Πήρε πανεπιστημιακό τίτλο σπουδών από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων με ειδίκευση στην Ψυχολογία Σήμερα είναι τελειόφοιτος του Ελληνικού Ινστιτούτου Νευροφυτοθεραπείας και Ανάλυσης του Χαρακτήρα (ΕΙΝΑ) και ασκεί επαγγελματικά τη Συμβουλευτική ως Σύμβουλος Ψυχικής ΥγείαςΕιδικεύεται και παρέχει Συμβουλευτική Ψυχολογική Υποστήριξη σε Γυναικεία Θέματα Έχει μετεκπαιδευτεί στις πλέον σύγχρονες τεχνικές θεραπείας του Μετατραυματικού Στρες (Brain Spotting και CMR)Το laquoΜια Κυριακή με την Αλεξάνδραraquo είναι το πρώτο μυθιστόρημά της)

Νικολαίδου

Και ευθύς βάλθηκε να βαράει με το χέρι του τον τοίχο για να βγάλει τα μάτια του λιονταρι-ού Έτσι όμως μπήχτηκε ένα ξυλόκαρφο στο δάχτυλό του κάτω από το νύχι Κατόπιν η πλη-γή αυτή κακοφόρμισε ο αδένας πρήστηκε και στο τέλος ισχυρός πυρετός έπιασε το παιδί και το έστειλε στον άλλο κόσμο

Με αυτόν τον τρόπο το λιοντάρι έστω και απλώς ζωγραφισμένο στάθηκε μοιραίο για τον νεαρό μας και τα τεχνάσματα του γέρο-πατέρα δεν ωφέλησαν σε τίποτε

Το παραπάνω παραμύθι σώζεται σε μερικά χειρόγραφα με συλλογές αρχαίων αισώπειων μύθων Η γραπτή αποτύπωσή του χρονολογεί-ται γύρω στον 2ο αιώνα μΧ Στην προφορική παράδοση τού αρχαίου κόσμου θα κυκλοφο-ρούσε ασφαλώς από νωρίτερα

Η πλοκή του αναπαράγει ένα σχήμα πολύ δι-αδεδομένο σε παλαιούς μύθους και θρύλους Ο ήρωας δέχεται προφητεία για κάτι πολύ δυσά-ρεστο που είναι πεπρωμένο να συμβεί Αμέ-σως φροντίζει να πάρει μέτρα ώστε να αποφύ-γει την εκπλήρωση της πρόρρησης Εντούτοις ακριβώς οι ενέργειες που κάνει για να αποτρέ-ψει το μοιραίο γεγονός θέτουν σε κίνηση τον

(18)

(19)

μηχανισμό που οδηγεί αμείλικτα στην πραγμα-τοποίησή του Πρόκειται για τον κατεξοχήν ει-ρωνικό μύθο που δείχνει πώς ο άνθρωπος δί-χως να το καταλαβαίνει γίνεται θύμα των ίδιων των ενεργειών του

Το αρχετυπικό παράδειγμα αυτής της μυ-θοπλαστικής κατασκευής είναι η ιστορία του Οιδίποδα Τούτος πηγαίνει στο μαντείο των Δελφών και μαθαίνει από τον χρησμό ότι θα σκοτώσει τον πατέρα του και θα παντρευτεί τη μητέρα του Θαρρώντας ότι γονείς του είναι το βασιλικό ζεύγος της Κορίνθου που τον περι-μάζεψε και τον ανάθρεψε από βρέφος ο νεαρός Οιδίπους αποφασίζει να μην ξαναγυρίσει στην πόλη όπου μεγάλωσε Αντί γιrsquo αυτό ακολουθεί άλλον δρόμο προς την κατεύθυνση της Θήβας - της κρυφής και άγνωστης στον ίδιο γενέτειράς του Όμως ακριβώς πάνω σε εκείνον τον δρό-μο συναντάει τον αληθινό πατέρα του τον Λάιο και τον φονεύει σε συμπλοκή Στο τέλος ο δρό-μος του τον φέρνει στη Θήβα όπου παντρεύε-ται τη χήρα βασίλισσα Ιοκάστη τη φυσική μη-τέρα του Οι ίδιες οι προφυλάξεις που παίρνει ο ήρωας ενάντια στον τρομερό χρησμό τον οδη-γούν άθελά του να υλοποιήσει κατά γράμμα το

περιεχόμενο της πρόρρησης Ο Γάλλος ποιητής Ζαν Κοκτώ που συνέθεσε μία από τις πιο συ-ναρπαστικές σύγχρονες διασκευές του οιδιπό-δειου μύθου ονόμασε αυτή τη διαδικασία laquoμη-χανή της Κόλασηςraquo

Δεν ήταν αποκλειστικό κτήμα των Ελλήνων το μυθικό τούτο σχήμα Απεναντίας απαντά από παλιά στην Ανατολή

Μια αρχαία αιγυπτιακή νουβέλα που σώ-ζεται ημιτελής σε πάπυρο του 13ου αιώνα πΧ και τιτλοφορείται συνήθως Ο καταδικασμένος πρίγκιπας αρχίζει με παρόμοιο δυσοίωνο τρό-πο Ο Αιγύπτιος φαραώ δέχεται προφητεία πως ο νεογέννητος γιος του είναι μοιραίο να βρει τον θάνατο είτε από κροκόδειλο είτε από φίδι είτε από σκύλο Γιrsquo αυτό ο μονάρχης χτίζει ασφαλές σπίτι στη μέση της ερήμου και εκεί μέσα κλεί-νει τον γιο του μαζί με υπηρετικό προσωπικό ώστε να τον φυλάξει από τον κίνδυνο (ας θυ-μηθούμε τον δειλό γέροντα της αισώπειας διή-γησης) Ο έγκλειστος νεαρός φυσικά δυσανα-σχετεί και τελικά ξεφεύγει ταξιδεύει στη Συρία και κερδίζει τη βασιλοπούλα της για γυναίκα του Τούτη αναλαμβάνει στη συνέχεια τον ρόλο του φύλακα φρουρεί τον άντρα της με μεγάλη

(Οι ίδιες οι προφυλάξεις που παίρνει ο ήρωας ενάντια στον τρομερό χρησμό τον οδηγούν άθελά του να υλοποιήσει κατά γράμμα το περιεχόμενο της πρόρρησης)

(19)

(20)

προσοχή και δεν τον αφήνει να ξεμυτίσει έξω μοναχός του Όμως τα θηρία της μοίρας πα-ραμονεύουν τον πρίγκιπα Παρά τρίχα γλυ-τώνει από το δάγκωμα του φιδιού χάρη στην επαγρύπνηση της συζύγου του Κατόπιν το σκυλί τον παίρνει στο κυνήγι και ο κροκό-δειλος καραδοκεί μέσα στη λίμνη Δυστυχώς το τέλος του κειμένου έχει χαθεί και η έκβα-ση μένει ανεπιβεβαίωτη Δεν ξέρουμε αν ο νε-αρός ήρωας εντέλει φονευόταν ή γλύτωνε το πεπρωμένο του

Αργότερα το ίδιο αφηγηματικό πρότυ-πο βρήκε την κλασική ανατολίτικη έκφρα-σή του στην περίφημη παραβολή για τον βεζί-ρη και τον θάνατο Το παλαιότερο πρόπλασμα αυτής της διήγησης το διαβάζουμε στο εβραϊ-κό Ταλμούδ το πελώριο συμπίλημα από διδα-σκαλίες των ραβίνων της ρωμαϊκής εποχής που συγκροτήθηκε γύρω στο 400 με 500 μΧ

Κατόπιν η ιστορία έγινε εξαιρετικά δημο-φιλής στην περσική παράδοση εμπνέοντας μυστικιστές ποιητές όπως τον Ρουμί και τον Φαρίντ ουντ-Ντιν Αττάρ Κυκλοφορεί ακόμη και σήμερα ως διδακτικός μύθος στις παρα-δόσεις των Σούφι Οι ήρωες ποικίλλουν από τη μία παραλλαγή στην άλλη

(21)

(Το ειρωνικό και τραγικό συνάμα σε τέτοιους μύθους είναι ότι ο ήρωας χαντακώνεται από τις ίδιες τις πράξεις του Οι αποφάσεις που παίρνει θαρρώντας πως θα του βγουν σε καλό φέρνουν την καταστροφή του)

Κατά την πιο διάσημη εκδοχή ο χαλίφης της Βαγδά-της αντίκρισε μια μέρα τον πιστό βεζίρη του να μπαίνει τρο-μαγμένος και κατάχλωμος στην αίθουσα του θρόνου laquoΣώσε με αφέντηraquo εκλιπαρούσε ο αξιωματούχος και ευθύς εξήγη-σε στον ηγεμόνα την αιτία της ταραχής του laquoΚαθώς ερχό-μουν σήμερα το πρωί στην υπηρεσία μου στο παλάτι είδα τον Θάνατο να τριγυρίζει μέσα στην πόλη Μόλις με πήρε το μάτι του αμάν - μου έριξε ευθύς ένα βλέμμα τόσο άγριο και φονι-κό Προφανώς έχει έρθει για να με πάρει Σε ικετεύω ηγεμόνα μου άφησέ με να φύγω τώρα αμέσως με ένα από τα πιο γοργά άλογα των βασιλικών στάβλων σου Αν καλπάσω με όλη μου τη δύναμη μπορεί απόψε κιόλας να βρεθώ ασφαλής πέρα μα-κριά στη Σαμαρκάνδηraquo

Ο χαλίφης εκτιμούσε τον βεζίρη του και μετά χαράς του έδωσε την άδεια Λίγα λεπτά αργότερα ο άνθρωπός μας κάλ-παζε έξω από τις βορειοανατολικές πύλες της πόλης Όμως ο χαλίφης δεν ησύχασε Καταπώς το συνήθιζε μεταμφιέ-στηκε σε κοινό υπήκοο και βγήκε στην αγορά για να διαπι-στώσει ιδίοις όμμασι αν κυκλοφορούσε τωόντι ο Θάνατος στην πρωτεύουσά του Και πράγματι τον είδε ο φονικός άγ-γελος τριγυρνούσε στο παζάρι ψηλός και τυλιγμένος στα μαύρα αγγίζοντας πού και πού κάποιον γέροντα στον ώμο ή παραμερίζοντας για να μην πέσουν πάνω του τα παιδιά που έπαιζαν κυνηγητό Ο χαλίφης τον πλησίασε Ο Θάνα-τος αναγνώρισε αμέσως τον ηγεμόνα και τον χαιρέτισε με βαθειά σεβαστική υπόκλιση Τότε ο χαλίφης πήρε το θάρ

(22)

ρος να τον ανακρίνει laquoΟ βεζίρης μου είναι καλός και χρήσιμος άνθρωπος Οι υπηρεσίες του μου εί-ναι πολύτιμες Γιατί βάλθηκες να τον τρομοκρα-τήσεις σήμερα Γιατί τον αγριοκοίταξεςraquo Ιδού τι αποκρίθηκε ο Θάνατος laquoΒασιλιά μου τον κοί-ταξα όντως αλλά όχι άγρια Η ματιά μου ήταν απλώς βλέμμα έκπληξης Απόρησα που τον αντί-κρισα εδώ στη Βαγδάτη Βλέπεις είναι γραμμέ-νο ότι πρέπει να τον πάρω απόψε - όχι όμως εδώ αλλά πέρα μακριά στη Σαμαρκάνδηraquo

Το ειρωνικό και τραγικό συνάμα σε τέ-τοιους μύθους είναι ότι ο ήρωας χαντακώνεται από τις ίδιες τις πράξεις του Οι αποφάσεις που παίρνει και οι ενέργειες που κάνει θαρρώντας πως θα του βγουν σε καλό φέρνουν ανελέητα την καταστροφή του Μοναχός του ανεπίγνω-στα με τις επιλογές και τους τάχα έξυπνους υπολογισμούς του υφαίνει τα βρόχια όπου θα πιαστεί

Το πεπρωμένο προδιαγράφει απλώς μια δυσοί-ωνη εξέλιξη αυτήν όμως την υλοποιεί τελικά ο ίδιος ο άνθρωπος με τις πρωτοβουλίες και τα σφάλματά του Η ελεύθερη βούλησή του συνερ-γάζεται με τη μοίρα για να εκπληρώσουν και οι δύο μαζί το δύστυχο αποτέλεσμα Θυμόμαστε τα λόγια του Σεφέρη στο ποίημά του για τον Ευ-

ριπίδη τον τραγικότατο των δραματουργών laquoΕίδε τις φλέβες των ανθρώπων σαν ένα δίχτυ των θεών όπου μας πιάνουν σαν τrsquo αγρίμιαraquo Το δίχτυ όπου οι άνθρωποι παγιδεύονται από τους θεούς είναι το ίδιο το πλέγμα από τις φλέβες μας - δηλαδή η ιδιοσυγκρασία και η φύση μας ο χαρακτήρας μας που καθορίζει την πορεία της ζωής μας

Τι μπορούν να σημαίνουν τέτοιες ιστο-ρίες για εμάς σήμερα Υποδηλώνουν άραγε πως η μοίρα μας είναι προδιαγεγραμμένη και αναπότρεπτη Πως ότι και να κάνουμε δεν ωφελεί και το μόνο που μας μένει είναι να κα-θίσουμε και να περιμένουμε μοιρολατρικά τις εξελίξεις με σταυρωμένα τα χέρια Όχι απαραί-τητα Ο μύθος μπορεί να διαβαστεί αλλιώς σε βαθύτερο επίπεδο αυτοσυνειδησίας Οι αρχαίοι αφηγητές ίσως προσπαθούν να επιστήσουν την προσοχή μας στην ίδια την προσπάθειά μας να αποφύγουμε πάση θυσία εκείνο που μας φοβί-ζει Ο σύγχρονος πολιτισμός μας έχει καταντή-σει η κατεξοχήν κουλτούρα της φυγής Διαρ-κώς τρέχουμε να ξεφύγουμε από τα δυσάρεστα καθέκαστα της ζωής που μας τρομάζουν Τους γυρίζουμε την πλάτη και με μεγάλες δρασκελι-ές πηδούμε και καλπάζουμε μακριά τους αντί

(23)

να στραφούμε και να τα αντιμετωπίσουμε όταν έλθει η κρί-σιμη ώρα Πασχίζουμε να δραπετεύσουμε από τον χρόνο με τονωτικές ενέσεις ουσιών και πλαστικές εγχειρήσεις Κά-νουμε μαραθώνιο αγώνα δρόμου ώστε να ξεπεράσουμε την ανασφάλεια για το αύριο συσσωρεύοντας καταθέσεις και ομόλογα στις τράπεζες Πάνω από όλα τιναζόμαστε μακριά για να διαφύγουμε από την ανία και το αίσθημα του κενού Οι νεότεροι θαρρούν πως το καταφέρνουν με το να λικνί-ζονται μέσα σε μισοσκότεινα κέντρα υπό τους ήχους εκκω-φαντικής μουσικής Οι κάπως μεγαλύτεροι διαλέγουν ορ-γανωμένες διακοπές μαθήματα γιόγκα ή προσήλωση στα ευαγγέλια του λάιφ-στάιλ

Καμία από αυτές τις δραστηριότητες δεν είναι αναγκα-στικά κακή ή κατακριτέα καθrsquo εαυτήν Πλην όμως δεν εξυ-πηρετούν ιδιαίτερα ως μέσα φυγής διότι εκείνο που φο-βόμαστε εξακολουθεί να μας παραμονεύει στην επόμενη γωνία Τούτο είναι ενδεχομένως το νόημα των παλαιών μύθων δεν ωφελεί να τρέχουμε για να ξεφύγουμε από τον φόβο Καλύτερα να ζούμε τις μέρες μας με κανονικό βημα-τισμό με ησυχία ψυχής και με πληρότητα χωρίς το λαχά-νιασμα της διαρκούς απεγνωσμένης απόδρασης Και όταν μας πλησιάσει το δυσοίωνο τότε να έχουμε το κουράγιο να το αντιμετωπίσουμε κατά πρόσωπο δίχως να αποστρέφου-με το βλέμμα ή να το βάζουμε στα πόδια Αυτό είναι μήνυμα πολύτιμο για όλους τους οδοιπόρους που παίρνουν κάποτε τον δρόμο είτε για τη Θήβα είτε για τη Σαμαρκάνδη

(Οι αρχαίοι αφηγητές ίσως προσπαθούν να επιστήσουν την προσοχή μας στην ίδια την προσπάθειά μας να αποφύγουμε πάση θυσία εκείνο που μας φοβίζει)

Ντούσανέ ν α π α ι δ ί θ α ύ μ α α π ό τ η ν Σ ε ρ β ί α

δώδεκαετών

Κρτόλιτσε

(24)

( π α ρ ο υ σ ί α σ η )

Ένα εντεκάχρονο αγόρι από τη Σερ-βία έχει την ικανότητα να ζωγραφίζει με έναν απλό μαρκαδόρο θέματα από το ζω-ικό και φυτικό βασίλειο με μια απίστευ-τη δεξιοτεχνία

Τα σχέδιά του αποτυπώνουν εικόνες άγριας ζωής Εικόνες σύγχρονες ή εικόνες που υπήρχαν πριν εκα-τομμύρια χρόνια Τα σχέδια του Σέρβου Ντούσαν Κρτόλιτσε ως επί το πλείστον με στυλό και μολύβι είναι εντυπωσιακά πολύ ζωντανά και θεωρείται ένα πολλά υποσχόμενο παιδί-θαύμα Αν και μόλις 12 χρο-νών έχει στο ενεργητικό του τρεις ατομικές εκθέσεις των έργων του σε εθνικό επίπεδο και μάλιστα οι δύο πρώτες ήταν πριν τα οκτώ χρόνια του

(25)

( π α ρ ο υ σ ί α σ η )

( επιμέλεια - Νικόλας Σεγκούντος )

(26)

Η καριέρα του ξεκίνησε από μόλις δύο ετών Οι γονείς του δεν έδωσαν σημασία στο πρώτο σχέδιό του κάτι που έμοιαζε απροσδιόριστα με φάλαινα Όσο περνούσε όμως ο καιρός και αυξανόταν ο όγκος του χαρτιού που κατανάλωνε για ζωγραφική ο μι-κρός Ντούσαν οι γονείς του άρχισαν να παρατηρούν ότι το παιδί τους είχε ταλέντο Ζήτησαν λοιπόν τη γνώμη ενός παιδοψυχολόγου Ο ειδικός εντυπωσιά-στηκε από το μικρό αγόρι ndashπαχουλό με γλυκό πρό-σωπο που μιλούσε με ασυνήθιστα ελκυστικό τρόπο Το εντυπωσιακότερο όμως ήταν ότι παρουσίαζε ένα υψηλό επίπεδο συναισθηματικής νοημοσύνης Οι γνώσεις του Ντούσαν για τον κόσμο των ζώων

είναι εκπληκτικές Όταν οι γονείς του αγόρασαν την πληρέστερη σύγχρονη εγκυκλοπαίδεια ζώων χρειάστηκε λιγότερο από τρεις εβδομάδες για να την αποτυπώσει στο μυαλό του λέξη προς λέξη Γνωρί-ζει όλες τις γεωλογικές εποχές του πλανήτη μας και τα ζώα που περιπλανιούνταν σε αυτόν στη διάρκειά τους Απαγγέλει με άνεση τα 65 είδη μαρσιποφόρων που υπάρχουν σήμερα Και όταν μεγαλώσει φιλοδο-ξεί να ασχοληθεί με την επιστήμη της ζωολογίας και να γράψει ένα βιβλίο για τα ζώαΜικρότερος όπως αναφέρει ο πατέρας του Ντού-

σαν ήταν πολύ δραστήριος και laquoαπορροφούσεraquo σε μικρό χρονικό διάστημα μεγάλο όγκο πληροφορι-ών Γοητεύτηκε από τη φύση και τα ζώα και σύντο-μα πέρασε από τις πρωτόλειες παιδικές αποτυπώσεις σε πιο συγκεκριμένα και εκπληκτικά σχέδια Και όλη αυτή τη διαδικασία την αντιμετωπίζει ως μια πρόκλη-ση ένα παιχνίδι της δημιουργικής έκφρασής του Όταν ήταν οκτώ ετών ένας δάσκαλος του έθεσε σκό

(27)

(28)

(29)

πιμα μια δύσκολη πρόκληση τριών λέξεων laquoιπ-πότης διάβολος κόσμοςraquo Ο μικρός την έφερε σε πέρας με εκπληκτικό τρόπο και αργότερα δήλωσε laquoθέλω να είμαι ζωγράφος θέλω να εί-μαι παιδίraquoΠολύς κόσμος έχει γνωρίσει το ταλέντο και το

έργο του Ντούσαν μέσα από την ιστοσελίδα του Έχει περισσότερους από 5000 laquoφίλουςraquo και 7000 laquoακόλουθουςraquo στο Facebook Φορείς από διάφορες χώρες του κόσμου ndashΗΠΑ Αυστραλία Ινδίαndash τον έχουν προσκαλέσει για να παρουσιά-σει τις δημιουργίες του Όμως για την ηλικία του είναι περισσότερο σημαντικό το κοντινό περιβάλλον του Χαρακτηριστικό είναι το πε-ριστατικό που αναφέρει ο πατέρας του Κάποια μέρα οι γονείς του ανησύχησαν καθώς είχε αρ-γήσει υπερβολικά να επιστρέψει από το σχο-λείο του Βγήκαν λοιπόν να τον αναζητήσουν Τον βρήκαν στην αυλή του σχολείου περιτρι-γυρισμένο από μια ομάδα συμμαθητών του Ο Ντούσαν ήταν απορροφημένος με το να φτιά-χνει laquoτατουάζraquo με μαρκαδόρο στα χέρια των άλ-λων παιδιών laquoαποτυπώνονταςraquo τα αγαπημέ-να ζώα τους Και η εκτίμηση των συμμαθητών του προς το έργο του νεαρού καλλιτέχνη φάνη-κε από το ότι αρνούνταν να πλύνουν τα χέρια τους για μεγάλο χρονικό διάστημα επειδή δεν ήθελαν να σβηστεί το laquoτατουάζraquo

Μπορείτε να βρείτε περισσότερα στοιχεία και τις

δημιουργίες του μικρού Ντούσαν στη σελίδα του στο

facebook

httpswwwfacebookcomprofilephpid=100008204652414ampfref=ts

Ιερή

Μια παράδοση χαμένη στις δέλτους τουχρόνου

(30)

(31)

μέλισσα -ένα από το τρία δώρα των

θεών σύμφωνα με εσωτερικές παραδόσεις- ο

άνθρωπος και ο πολιτισμός του φαίνεται να

έχουν μια ιδιαίτερη αόρατη σύνδεση Κοιτά-

ζοντας προς το παρελθόν προς την αυγή του

πολιτισμού διαπιστώνουμε σεβασμό προς τη

μέλισσα σε όλες τις εποχές και από όλους τους

πολιτισμούς Έτσι αρχίζουμε να αντιλαμβα-

νόμαστε ότι αυτό το μικροσκοπικό πλάσμα

αντιπροσωπεύει κάτι σημαντικό τη σπουδαι-

ότερη ίσως laquoχαμένη παράδοσηraquo στην ιστο-

ρία των ανθρώπων

Εγκλωβισμένες μέσα σε κεχριμπάρι έχουν βρεθεί μέλισσες η ηλικία των οποίων ξεπερνάει τα 100 εκατομμύρια χρόνια ndash παγωμένες στον χρόνο σαν να έχουν μείνει αθάνατες μέσα στο ίδιο τους το μέλι Οι αρχαίοι Έλληνες το ονόμαζαν ήλε-κτρον που συνδέεται με τον αρχαίο ηλιακό θεό Ελέκτορ ο οποίος είναι γνωστός ως ο laquoαφυπνιστήςraquo Αυτός ο προσδιορι-σμός αποδίδεται και στο μέλι ndash που θυμίζει κεχριμπάρι ndash μία αναζωογονητική ουσία που τιμόταν την αρχαία εποχή Και αυτή η σύνδεση είχε ως αποτέλεσμα να επιτείνει τον υψηλό σεβασμό που απολάμβανε η μέλισσα στους αρχαίους λαούς

(Ιερογλυφικό που απεικονίζει τη μέλισσα)

του Άντριου Γκόουγκ

( προσαρμογή επιμέλεια κειμένου - Νίκος Κατσινόπουλος )

Ιερή

(32)

Π ρ ο ϊ σ τ ο ρ ι κ έ ς ε μ μ ο ν έ ςΗ προϊστορία είναι γεμάτη από στοι-

χεία που υποδηλώνουν την εμμονή των ανθρώπων με τις μέλισσες Στην επονο-μαζόμενη laquoΣπηλιά της Αράχνηςraquo κοντά στην Βαλένθια της Ισπανίας μια σπηλαι-ογραφία 15000 ετών απεικονίζει μια αν-θρώπινη φιγούρα που αποφασιστικά δι-ακινδυνεύει τη ζωή της προκειμένου να συλλέξει το μέλι από την κηρήθρα ενός μελισσιού που βρίσκεται σε έναν επικίν-δυνο απότομο βράχο Και φυσικά είναι η μέλισσα που οδηγεί τους αρχαίους σαμά-νους στα παραισθησιογόνα φυτά η δρά-ση των οποίων μεταφέρει τη συνείδησή τους στον πνευματικό κόσμο των θεώνΠρόσφατες έρευνες έχουν αποκαλύψει

προς έκπληξη πολλών ότι ένας ήχος που θυμίζει βούισμα μέλισσας παρατηρείται κατά τη στιγμή της αλλαγής επιπέδου της ανθρώπινης συνείδησης Το φαινό-μενο αυτό έχει αναφερθεί ότι συμβαίνει και σε άτομα που έχουν υποστεί την λε-γόμενη laquoαπαγωγή από εξωγήινουςraquo που βλέπουν οπτασίας ή έχουν επιθανάτιες εμπειρίες Μήπως γνώριζαν αυτό το φαι-νόμενο οι αρχαίοι και πίστευαν ότι είναι ένα στοιχείο που προσδίδει κάποια ιδιαι-τερότητα στη μέλισσαΣτην Ανατολία έχει βρεθεί ένα άγαλμα

10000 ετών το οποίο απεικονίζει τη Μη-τέρα Θεά να φοράει στο κεφάλι μια κίτρι-

(Η αιγυπτιακή μυθολογία περιέχει αναρίθμητες αναφορές στις μέλισσες συμπεριλαμβανομένης και της πεποίθησης ότι οι μέλισσες δημιουργούνταν από τα δάκρυα του πιο σημαντικού θεού τους του Ρα)

νη ndash πορτοκαλί τιάρα σαν κυψέλη ndash ένα στοιχείο που έχει οδηγήσει τους ειδικούς στο ότι εκείνη την περίοδο η Μητέρα Θεά είχε αρχίσει να μεταλλάσσεται σε Μέλισ-σα Βασίλισσα ή μέλισσα θεάΣτον νεολιθικό οικισμό Τσατάλ Χουγι-

ούκ υπάρχουν υποτυπώδεις απεικονί-σεις μελισσών (6540 πΧ) γύρω από το κεφάλι κάποιας θεότητας σχηματίζο-ντας μια άλω Οι Σουμέριοι ωστόσο θε-ωρούνται πρόγονοι της οργανωμένης μελισσοτροφίας Αυτοί ήταν που επινόη-σαν την απιθεραπεία δηλαδή την ιατρι-κή χρήση των προϊόντων της μέλισσας όπως του μελιού της γύρης του βασιλι-κού πολτού της πρόπολης και του δηλη-τηρίου της μέλισσαςΣουμεριακά ανάγλυφα που απεικο-

νίζουν τη λατρεία κάποιων παράξενων ιπτάμενων μορφών έχουν συχνά ερμη-νευτεί ως ενδείξεις εξωγήινης επέμβασης Στα πλαίσια όμως των οφελών της με-λισσοτροφίας είναι πιθανότερο να απο-τυπώνουν τη λατρεία των μελισσών Οι Σουμεριακές απεικονίσεις άλλωστε ήταν που οδήγησαν στη δημιουργία του μοτί-βου της θεάς που χορεύει μια θηλυκή χο-ρεύτρια με τα χέρια κυρτωμένα γύρω από το κεφάλι της για την οποία οι μελετητές πιστεύουν ότι αναπαριστά μια ιέρεια της θεάς μέλισσας Το μοτίβο το οποίο απέ-κτησε κεντρικό ρόλο στον αιγυπτιακό

(33)

(34)

Ιερή

(35)

συμβολισμό φαίνεται να βασίζεται στη μοναδική ικανότητα των με-λισσών να επικοινωνούν μεταξύ τους μέσω ενός ρυθμικού χορού Μια μέλισσα μπορεί να πετάξει σε απόσταση μεγαλύτερη από 5 χιλιόμετρα από την κυψέλη της για να εντοπίσει τροφή και επιστρέφει για να με-

ταδώσει την πληροφορία στις υπόλοιπες μέσω του χορού - ένα είδος φυσικού συστήματος πλοήγησης

Οι άνθρωποι λοιπόν είχαν ανακαλύψει την τερά-στια σημασία της προσφοράς τη μέλισσας πριν από δέκα ή περισσότερες χιλιάδες χρόνια ήδη ίσως από την αχλή της προϊστορίας τους Καθώς αναπτυσσό-

ταν ο πολιτισμός κατά μήκος του ποταμού Νείλου και εξελισσόταν σιγά σιγά η δυναστική περίοδος της αρχαίας Αί-

γυπτο η λατρείας της μέλισσας και οι παραδόσεις για αυτήν εναγκαλίστηκαν σε τέτοιο βαθμό με τον πολιτισμό όσο ποτέ

στο παρελθόν ή στο μέλλον

Η Θ ε ά Μ έ λ ι σ σ α σ τ η α ρ χ α ί α Α ί γ υ π τ οΑρκετοί αιγυπτιολόγοι πι-στεύουν ότι οι Σουμερια-κές παραδόσεις ταξίδευσαν κατά μήκος της Ανατολι-κής Αιγυπτιακής Ερήμου

έως την Κοιλάδα του Νείλου Τα περίφημα αφρικανικά Ουαντί

(κοίτες ξεροπόταμων στις οποίες δημιουργούνται πε-ριστασιακά οάσεις) φημί-

ζονται για τις προδυναστικές βραχογραφίες τους που παρουσιάζουν

ιπτάμενες μορφές με εξογκωμένα χαρακτηρι-στικά σαν φτερά Ασυνήθιστες γραμμές εκτείνο-νται προς τα επάνω πίσω από το κεφάλι της κεντρι-κής μορφής θυμίζοντας τις κεραίες της μέλισσας

ενώ παραπέμπουν στο σχήμα των εξογκωμάτων που χαρακτηρίζουν τα αιγυπτιακά στέμμα-

τα στους αιώνες που θα ακολουθήσουνΑποτυπώνεται ακόμη το μοτίβο

της Θεάς που Χορεύει μια γυναί-κα με τα χέρια της κυρτωμένα επάνω από το κεφάλι της

(Το ένδυμα του Ναπολέοντα κατά την ενθρόνισή του ήταν διακοσμημένο με μέλισσες)

(Συλλογή μελιού στην Ισπανία 13000 πΧ)

Ιερή

(Το ένδυμα του Ναπολέοντα κατά την

ενθρόνισή του ήταν διακοσμημένο με

μέλισσες)

(36)

όπως ακριβώς η laquoχορεύτριαraquo Θεά μέλισσα που παρουσιάζεται σε ανάγλυφα των Σουμέριων και των κεντρο-Ευρωπαικών λαών χιλιάδες χρόνια νωρίτερα Η απεικόνιση είναι διαδεδομένη στην αιγυπτιακή μυθολογία και φαίνεται να προέρ-χεται από την μοναδική ικανότητα της μέλισ-σας να επικοινωνεί με τον laquoχορόraquo Ένα άλλο στοιχείο για την καλλιτεχνική

επιρροή που φαίνεται να έχει ασκήσει η μέλισ-σα εντοπίζεται στα τελετουργικά ενδύματα των Αιγυπτίων τα οποία παρουσιάζουν στιλι-στικές ομοιότητες με αυτήν Το στέμμα νέμες για παράδειγμα αποτελείται από εναλλασσόμε-νες κίτρινες και σκούρες οριζόντιες λωρίδες Τέ-τοιες οπτικές ομοιότητες είναι εμφανείς σε πολ-λά ανάγλυφα και αγάλματα Εντυπωσιακότερη όμως είναι αυτή που παρουσιάζεται στη νεκρι-κή μάσκα του Φαραώ Τουταγχαμών της 18ης δυναστείας η οποία δείχνει τον Φαραώ στολι-σμένο με εναλλασσόμενες μαύρες και κίτρινες λωρίδες όπως ακριβώς μια μέλισσαΗ έλξη της Αιγύπτου προς τις μέλισσες φαίνε-

ται ότι ξεκινάει από πολύ πρώιμη εποχή Η βό-ρεια Αίγυπτο η έκταση που απλώνεται από το Δέλτα έως τη Μέμφιδα ονομαζόταν laquoΤα Μπί-τιraquo - γη της μέλισσας Ο φαραώ Μένες ιδρυτής της Πρώτης Αιγυπτιακής Δυναστεία έφερε το αξίωμα του laquoΜελισσοτρόφουraquo ένας τίτλος που

αποδιδόταν σε όλους τους Φαραώ που ακολού-θησαν και η απεικόνιση μιας μέλισσας βρισκό-ταν δίπλα στην σφραγίδα που έφερε το όνομά τουςΟ αιγυπτιακός θεός Μιν έφερε τον τίτλο laquoΚύ-

ριος των Άγριων Μελισσώνraquo και χρονολογεί-ται από το 3000 πΧ ή νωρίτερα Παρόμοια η αιγυπτιακή θεά Νέιθ ήταν μια πολεμική θεό-τητα που της αποδίδονταν ο συμβολισμός της γονιμότητας και ιδιότητες παρθένου χαρακτη-ριστικά της Βασίλισσας μέλισσας Στη Σάιδα η Νέιθ θεωρούνταν ως η Θεά του laquoΟίκου των Μελισσώνraquo και μητέρα του Ρα του laquoκυβερνή-τη των πάντωνraquo Η αιγυπτιακή μυθολογία πε-ριέχει αναρίθμητες αναφορές στις μέλισσες συ-μπεριλαμβανομένης και της πεποίθησης ότι οι μέλισσες δημιουργούνταν από τα δάκρυα του πιο σημαντικού θεού τους του Ρα Μέλισσες απεικονίζονται σε αιγυπτιακούς

τάφους και οι συνήθεις προσφορές στις πιο ση-μαντικές θεότητες ήταν το μέλι Πραγματικά το μέλι ήταν το laquoνέκταρ των θεώνraquo και όπως οι Σουμέριοι πριν από αυτούς οι Αιγύπτιοι για-τροί το χρησιμοποιούσαν ως βασικό συστατικό για πολλά φαρμακευτικά σκευάσματα και θε-ραπείες συμπεριλαμβανομένων και των πρώι-μων μορφών μομιοποίησηςΈνα αιγυπτιακό μνημείο που παρουσιάζει μια

(Ο Ναπολέων ακολουθώντας τη παράδοση των Μεροβίγγιων βασιλιάδων της Γαλλίας -από τους οποίους ο διάσημος Βασιλιάς Τσιλντερικ ανακαλύφθηκε ενταφιασμένος με 300 μέλισσες κατασκευασμένες από καθαρό χρυσό- εξασφάλισε ότι το σύμβολο της μέλισσας θα ενσωματωθεί στη διακόσμηση και στην τεχνοτροπία του παλατιού υιοθέτησε δε το laquoΗ Μέλισσαraquo ως παρατσούκλι του)

(37)

παράξενη μορφή συμβολισμού μέλισσας είναι η βαθμιδωτή πυραμίδα της Σακκάρα η οποία πα-ραπέμπει στα εξάγωνα κελιά της κηρήθρας με τις έξι βαθμίδες της επάνω από το έδαφος και μια ιδιαίτερη κάτω ndash τη νεκρόπολη του ταύρου Άπι που ονομάζεται Σεράπειο Οι Αιγυπτιολό-γοι πιστεύουν ότι στον ταύρο Άπι αποδίδονταν οι αναγεννητικές ιδιότητες του θεού Πτά της Μέμφιδας ndash του αιγυπτιακού θεού της μετεν-σάρκωσης Πίστευαν επίσης ότι αυτοί που ει-σέπνεαν την ανάσα του ταύρου Άπι λάμβαναν το δώρο της προφητείας και το σημαντικότε-ρο από όλα οι Αιγύπτιοι πίστευαν ότι ο ταύρος μεταμορφωνόταν σε Άπι Όσιρι μετά θάνατον Το λατινικό Άπις που σημαίνει μέλισσα προ-έρχεται πιθανόν από το μεσοποταμιακό Σίπα ndash

Ιερή

(Ιερογλυφικό που απεικονίζει τη μέλισσα)

(Το τεκτονικό λογγείο του Ουάσιγκτον Η κυψέλη διακρίνεται στο επάνω μέρος του

στο κέντρο)

(38)

κή ρωμαϊκή θρησκεία που σχετιζόταν με τη τε-λετουργική σφαγή των ταύρωνΈνας άλλος αρχαίος πολιτισμός που επηρε-

άστηκε από τους αρχαίους Αιγυπτίους ήταν ο Μινωϊκός Είχε στενή σχέση με τους Αιγύπτι-ους οι οποίοι ήταν ειδικοί στη μελισσοκομία μια Τέχνη που αργότερα εισήχθη στην Ελλά-δα Αυτό μας οδηγεί σε ένα άλλο εντυπωσιακό του αιγυπτιακού συμβολισμού για τη μέλισ-σα Η Σφίγγα το περίφημο μνημείο της χώρας ονομαζόταν Χουν νμπ στα αιγυπτιακά όμως οι Έλληνες του έδωσαν το όνομα που είναι σή-μερα γνωστό Πως όμως συνδέεται αυτό με τη μέλισσα Η μινωική λέξη για τη μέλισσα ήταν σφέξ Τι συμπέρασμα βγάζουμε από αυτό Ο πο-λιτισμός που έμαθε στους Έλληνες την Τέχνη της μελισσοκομίας χρησιμοποιούσε τη λέξη σφεξ για να ονομάσει τη μέλισσα ndash και οι Έλ-ληνες έδωσαν αυτό το όνομα στη θεά που απει-κονίζει το μνημείο Μήπως η Σφίγγα υπήρχε ήδη όταν ο Μένες δημιούργησε το αιγυπτιακό βασίλειο και ήταν γνωστό ότι αναπαριστούσε μια μέλισσα θεά και έτσι αποδόθηκε στον Φα-ραώ ο τίτλος Μελισσοτρόφος Η πιθανότητα εί-ναι προκλητική και δεδομένης της γοητείας που ασκούσαν οι μέλισσες στους Αιγύπτιους δεν φαίνεται και τόσο εξωπραγματική

Η μ έ λ ι σ σ α σ ε κ ρ ί σ η ndash ο ά ν θ ρ ω π ο ς σ ε κ ρ ί σ ηΗ λατρεία των Σουμερίων και των Αιγυπτίων

για τη μέλισσα μεταδόθηκε στην Ελλάδα όπου μέλισσες απεικονίζονται σε αγάλματα των πιο

Ασίπα που σημαίνει ο Μεγάλος Ποιμένας στον Ουρανό και Άπις σημαίνει Όσιρις Αυτό συν-δέεται με την πίστη ότι μετά θάνατον η ψυχή του Φαραώ συνδεόταν με τον Όσιρι ως ένα άστρο στον αστερισμό του ΩρίωναΈνας ταύρος Άπις σύμφωνα με τους αιγυπτι-

ακούς μύθους δημιουργούσε 1000 μέλισσες και οι μέλισσες αντιπροσώπευαν ψυχές Είναι επίσης ενδιαφέρον ότι η αιγυπτιακή θεότητα Νούτ ήταν θεά του ουρανού ndash της περιοχής των μελισσών ndash και έφερε τον τίτλο laquoΑυτή που Κα-τέχει Χίλιες Ψυχέςraquo ο οποίος φαίνεται να παρα-πέμπει στις χίλιες μέλισσες ή ψυχές που δημι-ουργούνται από το σώμα του ταύρου ΆπιΤο εβραϊκό γράμμα Άλεφ συμβολίζει το laquoχί-

λιαraquo και αντίστοιχο προ σιναϊτικό και το προ κανανιτικό σύμβολο απεικόνιζε το κεφάλι ενός ταύρου παραπέμποντας στο ότι 1000 μέλισ-σες ndash ή αναγεννημένες ψυχές ndash δημιουργού-νται από τη θυσία ενός ταύρου Άπι Επιπλέον η αριθμητική αξία της εβραϊκή λέξη για τον Ιη-σού ndash τον Μεσσία ο οποίος βασίζεται στο πρό-τυπο του Όσιρι ndash είναι πάλι 1000Έτσι η αρχαία πεποίθηση ότι οι μέλισσες δη-

μιουργούνται από ταύρους εύλογα οδηγεί στην εικασία ότι η υπόγεια νεκρόπολη η οποία εί-ναι γνωστή ως Σεράπειο ίσως να ήταν ένα τε-λετουργικό κέντρο αναγέννησης προορισμέ-νο να ανακυκλώνει ψυχές από τα κεφάλια των ταύρων και όχι απλά ένα μαυσωλείο για ταύ-ρους Μήπως οι τελετουργίες που πραγματο-ποιούνταν στο Σεράπειο αποτελούσαν την πιο πρώιμη μορφή του Μιθραϊσμού τη μυστηρια-

(Ο Ρούντολφ Στέινερ (1861-1925) είχε laquoπροβλέψειraquo ότι οι μέλισσες θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε αναφέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότερο από 4 χρόνια ζωής)

(39)

σημαντικών θεών των Ελλήνων Έτσι ανα-πτύσσεται η αντίληψη της Θεάς μέλισσας και δημιουργείται η τιμητική θέση των ιερειών που ονομάζονται Μέλισσες οι οποίες αργότε-ρα μετεξελίσσονται στις Σίβιλες Σύμφωνα με κάποιες παραδόσεις μάλιστα ο δεύτερος ναός στους Δελφούς ήταν κατασκευασμένος εξολο-κλήρου από μέλισσες και ο ομφαλός θύμιζε κυ-ψέλη περιτριγυρισμένη από μέλισσεςΟι Ρωμαίοι εξασκούσαν τον Μιθραϊσμό μια

μυστικιστική θρησκεία σημαντικό στοιχείο της οποίας ήταν η θυσία των ταύρων που θυ-μίζει τις τελετουργίες των Αιγυπτίων στο Σε-ράπειο Απόηχος αυτών των τελετουργιών στη σύγχρονη εποχή φαίνεται να είναι οι ταυ-ρομαχίες της Ισπανίας Η σύνδεση αυτή επιβε-βαιώνεται έμμεσα από το ότι αρκετές από τις παλιότερες αρένες της χώρας έχουν κατασκευ-αστεί επάνω ή πολύ κοντά σε αρχαία ιερά του ΜίθραΟι Μάγια λάτρευαν τη μέλισσα και απεικό-

νιζαν θεούς με τη μορφή της στους σημαντι-κότερους ναούς τους Έως και την Ινδία οι θρησκείες υιοθέτησαν θεότητες μέλισσες στη μυθολογία τους Ακόμη και η καθολική εκ-κλησία ενσωμάτωσε τη μέλισσα ως ένα σύμβο-λο της αυθεντίας του Πάπα πράγμα που μπο-

ρούμε να δούμε στην Πόλη του ΒατικανούΠέτρινα καταλύματα με τη μορφή κυ-

ψελών κατασκευάστηκαν στην αρχαιότητα από την Ιρλανδία έως την Αφρική ενώ ο Χέ-νριχ Χίμλεραπό τους ισχυρότερους άνδρες στη Γερμανία του Χίτλερ κατασκεύασε το ιερότερο τελετουργικό κέντρο των SS με τη μορφή κυψέλης στα θεμέλια τους κάστρου ΒέβελσμπουργκΠολιτικά κινήματα όπως ο κομουνι-

σμός εμπνεύστηκαν από την αλτρουιστική συμπεριφορά που εμφανίζεται στην κυψέ-λη ως πρότυπο για τις ιδεολογίες τους Με-γάλοι ηγέτες επίσης ακολούθησαν την πα-ράδοση των προγόνων τους και συνδέθηκαν με διάφορους τρόπους με τη μέλισσα Ο Ναπολέων για παράδειγμα ακολουθώ-

ντας τη παράδοση των Μεροβίγγιων βασιλι-άδων της Γαλλίας - από τους οποίους ο διά-σημος Βασιλιάς Τσιλντερικ ανακαλύφθηκε ενταφιασμένος με 300 μέλισσες κατασκευα-σμένες από καθαρό χρυσό - εξασφάλισε ότι το σύμβολο της μέλισσας θα ενσωματωθεί στη διακόσμηση και στην τεχνοτροπία του παλατιού υιοθέτησε δε το laquoΗ Μέλισσαraquo ως παρατσούκλι του Πιστεύεται ακόμη ότι η μέλισσα είναι ο

Ιερή

(Απεικόνιση κηρήθρας από την Τσατάλ Χουγιούκ 6600 πΧ)

(Σουμεριακή πινακίδα ndash απεικόνιση της λατρείας της μέλισσας)

(40)

νερ (1861-1925) Είχε laquoπροβλέψειraquo μάλιστα ότι θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε ανα-φέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότε-ρο από 4 χρόνια ζωής Από το 2008 οι μέλισ-σες άρχισαν να εκλείπουν με ανησυχητικούς ρυθμούς Συμπτωματικά() βρισκόμαστε στα όρια της πρόβλεψης του Στέινερ και στο χρο-νικό περιθώριο που ανέφερε ο Αϊνστάιν Επιπλέον έχουμε αρχίσει να διανύουμε σε

ένα έτος που έχει επιβαρυνθεί με θεωρίες για καταστροφή του κόσμου μας ή για αναγέν-νησή του ndash ανάλογα με πια θεωρία είστε δι-ατεθειμένος να πιστέψετε ndash και βρισκόμαστε στη δίνη μια πολύπλευρης και πολυσύνθετης κρίσης με κορυφή του παγόβουνου την οικο-νομία Το τι θα συμβεί θα το δείξει ο χρόνος Ωστό-

σο φαίνεται ότι η μέλισσα η ιερή μέλισσα εί-ναι διαχρονικά συνυφασμένη με την εξέλιξη του πολιτισμού ακόμη ίσως και με την ύπαρ-ξη του ανθρώπου στον πλανήτη

Σημείωση Το πλήρες κείμενο της μελέτης του

Andrew Gough στα αγγλικά μπορείτε να το βρείτε

στο httpandrewgoughcoukbee1_1html

πρόδρομος του εραλδικού κρίνου του εθνι-κού συμβόλου της ΓαλλίαςΟ ελευθεροτεκτονισμός που διαδόθηκε στις

ΗΠΑ ήδη από την ίδρυσή τους ευνοήθη-κε από σημαντικούς ανθρώπους όπως ο Τό-μας Τζέφερσον ο οποίος έγραφε με πάθος για την σημαντικότητα των μελισσών ενώ άλ-λοι όπως ο Πρόεδρος Τζόρτζ Ουάσιγκντον ενσωμάτωσε την κυψέλη στο τεκτονικό λογ-γείο του Χωρίς αμφιβολία η πρώιμη Αμερι-κανική κοινωνία δανείστηκε πολλές από τις φιλοσοφικές αρχές της από τον Ελευθεροτε-κτονισμό ενσωματώνοντας συμβολισμό και θέματα με μέλισσες στις τελετουργίες της Η δομή του κράτους τουλάχιστον σε αυτή

την πρώιμη περίοδο ακολούθησε τη δομή τη σταθερότητα και την αλτρουιστική συμπερι-φορά που χαρακτηρίζουν την κυψέλη όπως είχαν κάνει κοινωνίες και κινήματα χιλιάδες χρόνια πριν από αυτήνΜια ένδειξη για την επιρροή της μέλισσας

στους ιδρυτές των ΗΠΑ φαίνεται από το ότι ολόκληρη η δυτική περιοχή της χώρας ονο-μαζόταν αρχικά Ντεζερέ (μέλισσα)Η μέλισσα είχε αποτελέσει κεντρικό θέμα σε

πολλά κείμενα και διαλέξεις του αυστριακού φιλόσοφου και μυστικιστή Ρούντολφ Στέι-

(Το περίφημο μινωικό κόσμημα με τις μέλισσες) (Το τεκτονικό λογγείο του Ουάσιγκτον Η κυψέλη διακρίνεται στο επάνω μέρος του στο κέντρο)

(41)

ΓιώργοςΙωάννου( Ο Γ Ιωάννου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1927 Πήρε πτυχίο φιλολογίας από το ΑΠΘ και το 1960 διορίστηκε φιλόλογος Το 1971 μετατέθηκε στην Αθήνα αρχικά σε γυμνάσιο και μετά στο υπουργείο ΠαιδείαςΠέθανε στην Αθήνα το 1985

Ποιητικές συλλογέςlaquoΗλιοτρόπιαraquo ιδιωτική έκδοση Θεσσαλονίκη 1954laquoΤα Χίλια Δέντραraquo εκδ Διαγωνίου Θεσσαλονίκη 1963laquoΤα Χίλια Δέντρα amp άλλα ποιήματα (1954-1963)raquo εκδ Ερμής Αθήνα 1973 )

(42)

ldquoΣαν τη μητέρα αλήθειαrdquo

Πηγαίνει αργά στο σινεμά

μάλιστα στον εξώστη

Σrsquo έργα κατά προτίμηση βουβά

και θαμπωμένα Κι εκεί

- μέσα στους τόσους εξευτελισμούς -

η μόνη του χαρά να βλέπει τις γυναίκες

της γενιάς γύρω απrsquo το τριάντα

Με κείνα τα βαθιά καπέλα

με τις σειρές τα περιδέραια

τα μάτια τα κοντά μαλλιά∙

με τις ψιλές γλυκιές φωνές

με τις κινήσεις τους τις μητρικές

Σαν τη μητέρα αλήθεια∙

σαν τη μάνα του

των πρώτων παιδικών του χρόνων

Τότε που τον φωνάζανε μοναχογιό

(43)

( επιμέλεια - Έλλη Ιωαννίδου )

Ο αετόςκαι η χελώνα( Η λ ο γ ι κ ή η σ ύ ν ε σ η κ α ι η φ ρ ό ν η σ η σ α ν α ε τ ό ς π ε τ ο ύ ν β λ έ π ο υ ν τ α π ρ ά γ μ α τ α κ α θ α ρ ά κ α ι α π ό ψ η λ ά Π ρ ο σ π α θ ο ύ ν ν α β ά λ ο υ ν σ τ η θ έ σ η κ α ι σ τ α ό ρ ι ά τ ο υ τ ο ν μ α τ α ι ό δ ο ξ ο ε π ι π ό λ α ι ο ε α υ τ ό μ α ς π ο υ σ έ ρ ν ε τ α ι σ τ η γ η σ α ν τ η χ ε λ ώ ν α )

(44)

Οι Μύθοι του Αίσωπου είναι μικρές ιστορίες εμπνευ-σμένες από την ίδια τη ζωή και διακρίνονται για τον συμβολικό και αλληγορικό χαρακτήρα τους Ο Αίσωπος είχε γράψει πολλούς μύθους για να σατιρίσει δια-

κωμωδήσει ή και να ειρωνευτεί την καθημερινότητα των Ελ-λήνων Ένας από αυτούς ήταν και ο μύθος του αετού με τη χε-λώνα Εδώ θα τον παρουσιάσουμε κάπως διαφορετικά Η ιστορία θα αρχίσει μέσα στη θάλασσα

άποτε ας πούμε τα παλιά χρόνια μια χελώνα μουρμού-ριζε για την άτυχη μοίρα της κολυμπώντας αργά μέσα στη θά-λασσα Την ενοχλούσε που τα άλλα ζώα μπορούσαν να τρέχουν γρήγορα στη γη ενώ εκείνη δεν τα κατάφερνε Την ενοχλού-σε που τα πουλιά μπορούσαν να πετάνε στον καθαρό αέρα και να βλέπουν τόσα από κει ψηλά ενώ εκείνη ήταν μέσα στο νερό και κολυμπούσε αργά Την ενοχλούσε ακόμα και τις φορές που έβγαινε στη στεριά για να γεννήσει και κουραζόταν τόσο πολύΑυτά σκεφτόταν λυπημένη σε μια παραλία Ξαφνικά είδε

ένα αετό να σχηματίζει κύκλους γύρω από τα σύννεφα καθώς πετούσε ψηλά με τις ανοιχτές και δυνατές φτερούγες του Του φώναξε όσο πιο δυνατά μπορούσε για να την ακούσει Και όταν αυτός χαμήλωσε αρκετά την ρώτησε τι ήθελε Η χελώνα τότε τον παρακάλεσε μιας και είναι ο βασιλιάς των πτηνών να της μάθει να πετάει όπως εκείνος Να βλέπει τον κόσμο από ψηλά Να νοιώθει δυνατή και ελαφριά συνάμαΟ αετός που θεώρησε παράλογη την επιθυμία τής χελώνας

αρνήθηκε Προσπάθησε να της εξηγήσει ότι δεν ήταν στη

και η χελώναΔιασκευή στον μύθο του Αίσωπου

( κείμενο εικόνα - Έλλη Ιωαννίδου )

(45)

φύση της να πετάει Μπορούσε να χαρεί τα δικά της προνόμια να κολυμπάει δηλαδή στα βαθειά νερά να κάνει βόλτες στην άμμοhellip πράγματα που ακόμα και αυτός - ένας βασιλιάς - δεν μπορεί να χαρεί όπως εκεί-νη Άλλωστε μια τέτοια προσπάθεια να μάθει δηλαδή να πετά μπορεί να την κατέστρεφε Αυτά της είπε και πέταξε μακριά της νομίζοντας ότι

την είχε συνετίσει Η χελώνα όμως ήταν ανένδοτη Συνέχισε να τον

θερμοπαρακαλεί και το έκανε όποτε τον έβλεπε να πετά πάνω από την παραλία Ώσπου μια μέρα ο αετός δεν άντεξε άλλο να της αρνείται Βαρέθηκε άλλωστε τα παρακάλια και την επιπολαιότητά της Τη γράπω-σε με τα δυνατά νύχια του και πέταξε μαζί της ψηλά πάνω από τα κύματα Η ευτυχία της χελώνας γι αυτά τα λίγα λεπτά ήταν απερίγραπτη Βιαστική και άμυ-αλη όπως ήταν νομίζοντας ότι θα μοιάσει στον αετό του ζήτησε να την αφήσει πάνω από τα σύννεφα Ήθελε να συνεχίσει μόνη της να πετάει σίγουρη για τον εαυτό της Έτσι κι έγινε Ο αετός την άφησε να πέσει όπως ακριβώς του είχε ζητήσει με αποτέλεσμα να γκρεμοτσακιστεί πάνω στα βράχια που την περίμε-ναν δίπλα στην ακτή Η δύστυχη χελώνα που ήθε-λε να πετάξει συντρίφτηκε παταγωδώς Δεν άκουσε τα λόγια της σύνεσης από το στόμα του αετού αλλά παρασύρθηκε από τις δικές της παράλογες επιθυμίες έξω από τη φύση της Το τέλος της όπως και όσων δεν ακολουθούν τα λόγια της σύνεσης και της φρόνη-σης ήταν να καταστραφεί και μάλιστα με πολύ άσχη-μο τρόπο

Η θαλάσσια χελώνα Caretta caretta εί-ναι ένα κινδυνεύον είδος Θα τη συναντή-σουμε να κολυμπάει σε όλα τα μήκη και πλάτη των ελληνικών θαλασσών αλλά η ιδιαίτερη σημασία της χώρας μας έγκει-ται στο ότι φιλοξενούμε κάποιες από τις σημαντικότερες παραλίες για την ανα-παραγωγή και φωλεοποίηση της καρέτα στη ΜεσόγειοΗ χελώνα καρέτα είναι ίσως ένα από τα

πιο εμβληματικά είδη των μεσογειακών και ελληνικών θαλασσών και ένα από τα επτά είδη θαλάσσιων χελωνών που υπάρ-χουν στον πλανήτη Αν καταφέρει να ξεφύγει από τους φυσικούς εχθρούς της αλλά και από τις ανθρώπινες επιδράσεις και απειλές θα ζήσει περίπου 80 χρόνια Όταν μεγαλώσει περίπου μετά από δύο έως τρεις δεκαετίες και έρθει η ώρα τής αναπαραγωγής της θα επιστρέψει στην ίδια περιοχή και θα επιλέξει την παραλία όπου γεννήθηκε και η ίδια για να κάνει τη φωλιά της

Η θαλάσσια χελώνα Κ α ρ έ τ α - ΚαρέταΖ ω ή π ο υ α π ε ι λ ε ί τ α ι

(46)

Τα αποσπάσματα του κειμένου και πληροφορίες είναι από το site httpwwwwwfgrelendangered-speciescaretta

Σε κάθε περίοδο ωοτοκίας η θαλάσσια χελώνα θα γεννήσει δύο έως τρεις φορές Θα δημιουρ-γήσει τη φωλιά της σε αμμώδεις παραλίες και σε βάθος περίπου 60 εκατοστών Σε κάθε φωλιά φιλοξενούνται μέχρι και 120 αυγά τα οποία εκ-κολάπτονται για 55 ημέρες Η θήρα των αυγών από αλεπούδες σκυλιά κλπ αποτελεί ένα επιπλέ-ον πρόβλημα και έχει παρατηρηθεί σε παραλίες ωοτοκίας της Πελοποννήσου επηρεάζοντας το 40 των φωλιών Σημαντική απειλή συνιστούν και τα σκουπίδια στη θάλασσα Ειδικότερα οι πλαστικές σακούλες υποβαθμίζουν το θαλάσσιο οικοσύστημα και μπορούν να οδηγήσουν σε θά-νατο τις θαλάσσιες χελώνες αφού τις ξεγελούν λόγω της ομοιότητάς τους με τσούχτρες μία από τις πιο αγαπημένες τροφές της καρέτα

Η ζωή που προστατεύουμε και η ιστορία των Σεκανίων της Ζακύνθουhellip

Η προστασία της καρέτα είναι για εμάς σχε-δόν laquoπροσωπική υπόθεσηraquo που διαρκεί και εξελίσσεται για πολλές δεκαετίες Για τη δια-τήρηση και προστασία του είδους οργανώσα-με το 1994 πανευρωπαϊκή εκστρατεία για την αγορά της περιοχής που περιβάλλει την παρα-λία των Σεκανίων Ως αποτέλεσμα σε μία πολύ αβέβαιη για την προστασία του είδους περίοδο με τα χρήματα που συγκεντρώθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αλλά και από συνεισφο-ρές ιδιωτών αγοράσαμε το 90 της έκτασης γύρω από τα Σεκάνια Σκοπός της αγοράς ήταν τόσο η αποτροπή της τουριστικής ανάπτυξης

της περιοχής όσο και η κατά το δυνα-τόν καλύτερη διαχείρισή της ώστε να προστατευθεί η σημαντικότερη παραλία ωοτοκίας για τη θαλάσσια χελώνα

Yπεύθυνη προγράμματος Χαρίκλεια Μινώτου cminotouwwfgr τηλ 210 33 14 893

Κ α ρ έ τ α - Καρέτα

httpswwwyoutubecomwatchv=yDnbTGBSxyA

httpswwwyoutubecomwatchv=T8eGw1oyYoQ

Αν θες να δεις VIDEO με χελωνάκια πάνω στην άμμο να τρέχουν προς το νερό πάτησε στα links

httpswwwyoutubecomwatchv=nHok4ZdJ2A0

(47)

Κ Ι Ν Η Μ Α Τ Ο Γ Ρ Α Φ Ο Σ -ldquoΠρόμαχοςrdquoΠ ρ ό κ ε ι τ α ι για μια αισθηματική ταινία

με φόντο την επιστροφή των Γλυπτών του Παρ-θενώνα από το Βρετανικό Μουσείο Ας σημειωθεί ότι η πρώτη επίσημη προβολή της ταινίας πραγ-ματοποιήθηκε στο Μουσείο της ΑκρόποληςΟ Ανδρέας (Παντελής Κοντογιάννης) αναγκά-

στηκε να αφήσει την Ελλάδα όταν ήταν παι-δί Επιστρέφει ενήλικος μετά από πρόσκληση του διευθυντή του Μουσείου της Ακρόπολης (Giancarlo Giannini) για να προχωρήσει την υπό-θεση κατά του Βρετανικού μουσείουΒρισκόμαστε στην Αθήνα του 2011 εν μέσω

της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης που έχει ξεσπάσει στη χώρα Ο Ανδρέας συγκεντρώνει αποδεικτικά στοιχεία για να αποδείξει ότι πλα-στογραφήθηκαν έγγραφα ώστε να επιτραπεί η πώληση των γλυπτών στο Βρετανικό Κοινοβού-λιο το 1816 Στη συνέχεια επιστρέφει στο Λονδί-νο όπου με τη βοήθεια της Ελένης (Κασσάνδρα Βογιατζή) συναδέλφου του αλλά και αντικείμε-

νο του πόθου του ξεκινάει τις απαραίτητες νο-μικές διαδικασίεςΟι δύο δικηγόροι έχουν μπροστά τους έναν

laquoμακρύ δρόμοraquo και θα πρέπει να δώσουν σκλη-ρό αγώνα για να πετύχουν την επαναφορά των κλεμμένων γλυπτών στην αρχική ndashκαι αρμό-ζουσα- θέση τουςΣκηνοθεσία Κέρτε και Τζον Βούρχις

Παίζουν Παντελής Κοντογιάννης Κασσάνδρα

Βογιατζή Γιώργος Χωραφάς Τζιανκάρλο Τζιανίνι

Γιώργος Βογιατζής Σπύρος Φωκάς Πολ Φρίμαν

Μάικλ Μπέρνς

(48)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

Τ η ν Τ ε τ ά ρ τ η 3 Δεκεμβρίου εγκαινιάσθηκε στο Βυζαντινό και Χριστια-νικό Μουσείο η έκθεση laquoΟ Δομήνικος Θεο-τοκόπουλος πριν από τον El Grecoraquo η οποία πραγματοποιείται στο πλαίσιο του ελληνικού επετειακού προγράμματος για τα 400 χρόνια από το θάνατο του El GrecoΗ έκθεση παρουσιάζει το πολιτισμικό περι-

βάλλον μέσα στο οποίο διαμορφώθηκε η προ-σωπικότητα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου πριν αναχωρήσει από τον Χάνδακα της Κρή-της (το σημερινό Ηράκλειο) για τη Βενετία το 1567Τι γνωρίζουμε για την Κρήτη του 16ου αιώ-

να και την κοινωνία της μέσα στην οποία γεν-νήθηκε μαθήτευσε και εργάστηκε ο νεαρός Δομήνικος Θεοτοκόπουλος Πώς δούλευαν οι Κρητικοί ζωγράφοι τον 16ο αιώνα Ποια κοι-νωνικά φαινόμενα και ποιες ιδεολογικές τά-σεις σχετίζονται με τον τεχνίτη καλλιτέχνη και λόγιο Θεοτοκόπουλο Γιατί ο Θεοτοκόπου-

λος φεύγει από την ΚρήτηΜε αφετηρία αυτά τα ερωτήματα η έκθεση

αφηγείται πτυχές του κοινωνικού και καλλι-τεχνικού περιβάλλοντος τής Κρήτης του 16ου αιώνα μέσα στο οποίο γεννήθηκε μαθήτευσε και ωρίμασε εικαστικά ο Δομήνικος Θεοτοκό-πουλοςΣε τρεις μεγάλες εκθεσιακές ενότητες πα-

ρουσιάζονται 200 περίπου σημαντικά αντι-κείμενα θρησκευτικά και κοσμικά αρχειακές πηγές χειρόγραφα και έντυπα εικόνες και πί-νακες Κρητικών και Ιταλών ζωγράφων του 16ου αιώνα Τα έργα προέρχονται από τις συλ-λογές του Βυζαντινού Μουσείου από συλλο-γές και μουσεία της Ελλάδας Εφορείες Βυζα-ντινών Αρχαιοτήτων μητροπόλεις εκκλησίες και μοναστήρια καθώς και μουσεία του εξω-τερικούΔιάρκεια έκθεσης 4122014 ndash 3132015

Βασ Σοφίας 22 Τηλ 213 213 9500

httpwwwbyzantinemuseumgr

Ε Κ Θ Ε Σ Η - laquo Ο Δ ο μ ή ν ι κ ο ς Θ ε ο τ ο κ ό π ο υ λ ο ς π ρ ι ν α π ό τ ο ν El Grecoraquo

(49)

Η Ε λ λ η ν ι κ ή Εταιρεία Μεταφρα-στών Λογοτεχνίας βράβευσε τη Χάρις Αλε-ξίου για την καλύτερη μετάφραση ξένου λο-γοτεχνικού έργου Η βράβευση αφορούσε τη μετάφραση του βιβλίου laquoΠάντα ήρωεςraquo του Φαμπιάν Μαρσό που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΜεταίχμιοΤο βιβλίο αποτελεί τη συγκλονιστική μαρ-

τυρία του Grand Corps Malade (Ψηλό Άρρω-στο Κορμί όπως είναι το ψευδώνυμό του) ο οποίος έμεινε ατελώς τετραπληγικός εξαιτί-ας ενός μοιραίου ατυχήματος Ωστόσο ένα χρόνο μετά το περιστατικό διέψευσε τις προ-βλέψεις των ειδικών και κατάφερε να περπα-τήσει ξανά Στις σελίδες του βιβλίου του ο Μαρσό αφηγείται τη δωδεκάμηνη περιπέτεια και τις εμπειρίες τόσο τις δικές του όσο και των ομοιοπαθών συντρόφων του από το κέ-ντρο αποκατάστασηςΓια τη γνωριμία της με τον Φαμπιάν Μαρσό

την απόφασή της να προτείνει και να μετα-φράσει το βιβλίο του η Χάρις Αλεξίου αναφέ-ρει laquoΤον Grand Corps Malade τον γνώρισα από τα τραγούδια του Ήταν το νέο πρόσω-πο στη γαλλική μουσική σκηνή στο μουσι-κό είδος της slam H νεολαία της Γαλλίας τον λάτρευε Μου έκανε εντύπωση αυτός ο νέος όμορφος άνδρας με την πατερίτσα του Μου έκανε εντύπωση και το ψευδώνυμό του το laquoψηλό άρρωστο κορμίraquo Το τραγούδι μου ldquoΜεγάλωσαrdquo μόλις είχε κυκλοφορήσει και σκεφτόμουν πως θα μπορούσε να το είχε γρά-ψει αυτός Τον συνάντησα αργότερα σε ένα τηλεοπτικό στούντιο όταν συμμετείχαμε και οι δύο στην εκπομπή του Michel Drucker που έκανε ένα μεγάλο αφιέρωμα στον Ντέμη Ρούσσο

Δύο χρόνια αργότερα ο φίλος Νίκος Αλιά-γας μου χάρισε το βιβλίο του Φαμπιάν laquoΔι-άβασέ το είναι γραμμένο σε απλή γλώσσαraquo μου είπε Όσο το διάβαζα σε πολλά σημεία ξαναζούσα την περιπέτεια του αδελφού μου στην εντατική και αργότερα στο κέντρο απο-κατάστασης Το συγκινητικό επίσης ήταν πως γνώριζα την απίστευτη ταλαιπωρία των τετραπληγικών των αναπήρων που στερού-νται την ικανότητα όπως λέει και ο Φαμπι-άν να ξύσουν το φρύδι τους ή να κρατήσουν το κουτάλι τους και να πατήσουν ένα κου-μπί για βοήθειαraquo

Ε Κ Δ Η Λ Ω Σ Η -Β ρ α β ε ί ο Λ ο γ ο τ ε χ ν ι κ ή ς Μ ε τ ά φ ρ α σ η ς γ ι α τ η ν Χ Αλεξίου

(50)

Θ Ε Α Τ Ρ Ο - laquoΟ Γάμοςraquolaquo Ο Γ ά μ ο ς raquo της Βάσιας Σολωμού

Ξανθάκη πρωτοπαρουσιάστηκε το 1994 στο Θεσσαλικό Θέατρο σε θεατρική διασκευή και σκηνοθεσία του Κώστα Τσιάνου γνωρίζοντας τεράστια επιτυχίαΣτην τωρινή παράσταση τού Μεταξουργεί-

ου παρουσιάζεται με τη μορφή του μονολό-γου σε θεατρική προσαρμογή ndash σκηνοθεσία και ερμηνεία της Άννας Βαγενά Πρόκειται για την ιστορία μιας απλής γυναίκας από τα Αμπελάκια της Θεσσαλίας μιας χωριάτισ-σας που σήκωσε στους αδύνατους ώμους της τη μοίρα της και συγχρόνως τη μοίρα πολ-λών γυναικών του τόπου μας Έζησε τη βα-ναυσότητα ενός αλκοολικού πατέρα είδε την αγάπη του άνδρα της να μεταμορφώνεται σε περιφρόνηση όταν άρχισε να γεννάει κωφά-λαλα παιδιά εξαιτίας της βαριάς κληρονομι-κότητας του αλκοολικού πατέρα της και πά-

S T A N D - U P C O M E D Y -5 0 Α π ο χ ρ ώ σ ε ι ς τ ο υ GreekΣ τ ι ς μ έ ρ ε ς μας που

το χιούμορ θεωρείται σπάνιο και πολύτιμο το Tin Pan Alley φιλοξενεί τον Σίλα Σεραφείμ ο οποίος προσφέρει εντυπωσιακές παραστάσεις γέλιου και εύθυμου προβληματισμούΚάθε Σάββατο (έως τις 27 Δεκεμβρίου) στις

2200 ο Σίλας στήνει ένα ενδιαφέρον πανηγύρι με επίκεντρο το εξαιρετικό μοναδικό laquoφυσικό φαινόμενοraquo που λέγεται laquoΝεοέλληναςraquo Μια γι-ορτή σε πρώτη ανάγνωση των 20 χρόνων πα-ρουσίας του στην stand-up comedy αλλά και μια προσπάθεια ανάλυσης και διερεύνησης του φαινομένου το οποίο μάλλον θα εξακολουθήσει να απασχολεί για πολύ καιρό την καλλιτεχνική

κοινότητα του είδους Για του λόγου το αληθές δείτε ένα απόσπασμα των προσπαθειών του στην ιστοσελίδαwwwyoutubecomwatchv=LgJERE7PTBY

Συντελεστές Σίλας Σεραφείμ

Λίλα Σταμπούλογλου (συμμετέχει μέχρι να γεννήσει)

Παραστάσεις Κάθε Σάββατο μέχρι τις 27 Δεκεμβρίου

(τουλάχιστον)

Ώρα έναρξης 2200 (ακριβώς)

Πληροφορίες Tin Pan Alley Τουρναβίτου 6 Πλατεία

Ασωμάτων Θησείο Τηλ 210-3210158

httpwwwtinpanalleygrindexphpsilasserafim

λεψε με νύχια και δόντια σε μια κοινωνία που δεν δέχεται εύκολα την αναπηρίαΏρες Παράστασης Σάββατο 1800 και 2100

Κυριακή 1830

Εισιτήρια Γενική Είσοδος 16euro Μειωμένα

12euro (φοιτητές συνταξιούχοι άνω των 65 ετών

πολύτεκνοι amp εκπαιδευτικοί) και 10euro(άνεργοι)

Ομαδικό εισιτήριο 8euro

Θέατρο Μεταξουργείο Ακαδήμου 14-16

Τηλ 210-5234382

(51)

(52)

ldquoΤο Θαύμα να Νοιώθεις ΈλληναςrdquoΤου SAM CHEKWASΕ κ δ ό σ ε ι ς S e a b u r n B o o k s

άνθρωπος μένει εκεί όπου είναι θαμμένο ένα μέρος της καρδιάς τουraquo έγραψε ο Αλέξαν-

δρος Δουμάς Ο Sam Chekwas το παιδί από την Νιγη-ρία με τα φωτεινά και ερευνητικά μάτια που ήρθε από την χώρα του να σπουδάσει στην Ελλά-δα ντυμένος στο πνεύμα και την καρδιά με την αγάπη για το αληθινό το υψηλό και το ωραίο δεν μάκρυνε ποτέ από δω Τα τραίνα της ζωής του ασταμάτητα έφευγαν και γύριζαν φεύγουν και γυρίζουν με τη σημαία του χρέους με την πραμάτεια της προσφοράς με τη σοδειά της αγά-πης Σrsquo ένα ταξίδι που κρατάει χρόνια τώρα διατηρώντας την ποιότητα του σεβασμού την ευ-χέρεια της κατανόησης και την ανάγκη της συμπόρευσης στα μονοπάτια της ουσίαςhelliplaquoΌσο αναπνέω θα προβάλλω την ελληνική γλώσσα και τα ελληνικά γράμματαraquo δήλωσε σε παρου-

σίαση του βιβλίου του ο Chekwas Και με περισσή περηφάνια ανέφερε laquoΕδώ γεννήθηκαν οι τέ-χνες η φιλοσοφία και οι επιστήμες Ο Μέγας Αλέξανδρος έλεγε πως ότι δεν γιορτάζεται πεθαίνει Αυτό συμβαίνει και με τον ελληνισμό και κυρίως την ελληνική γλώσσα Όλοι εσείς πρέπει να με-ταφέρετε τον ελληνισμό όπου μπορείτε με κάθε τρόποraquo Και όχι μόνο προτρέπει αλλά και ο ίδι-ος προσπαθεί για τη διάδοση του ελληνισμού μέσα από το βιβλιοπωλείο που έχει ανοίξει στην Αστόρια της Νέας Υόρκης Το βιβλιοπωλείο αποτελεί ένα από τα laquoαξιοθέαταraquo της αμερικανικής μεγαλούπολης με τους δεκάδες χιλιάδες Ελληνοαμερικάνους Βρίσκεται στον αριθμό 33-18 της οδού Μπρόντγουεϊ και μοιάζει με συνηθισμένο συνοικιακό βιβλιοπωλείο Όμως ανάμεσα στις αγγλικές εκδόσεις υπάρχουν ράφια που ξεχειλίζουν από ελληνικούς τίτλουςmiddot η προσπάθεια του Chekwas για την προώθηση του ελληνισμού

(53)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

τα τέλη του 1944 όταν πια εί-χαν αποχωρήσει από τη χώρα μας οι δυνάμεις κατοχής του Άξονα μέλη της ηγεσίας του τότε Βασιλικού Ναυτικού ζή-τησαν την ανεύρεση και τιμω-ρία των υπεύθυνων του τορπι-

λισμού της laquoΈλληςraquo Πράγματι είχε επισημανθεί στην Κάτω Ιταλία κάποιος Stefano Toselli μηχανι-κός ο οποίος είχε δηλώσει laquoιδιωτικώςraquo ότι ήταν σε θέση να κατονομάσει τους υπεύθυνους της ανόσιας πράξηςΟι ελληνικές Αρχές λοιπόν απαίτησαν την επίσημη καταγραφή της μαρτυρίας του και να κινηθεί η δια-δικασία παραπομπής των ενόχων σε δίκη Και τότεhellip laquoέσκασε η βόμβαraquo Με εντολή του Βρετανού στρα-τάρχη Harold Alexander ανώτατου διοικητή των συμμαχικών δυνάμεων της Μεσογείου κατηγορη-ματικώς απαγορεύτηκε η συνέχιση της έρευνας Το θέμα έπρεπε να μπει στο αρχείο ndash και αυτό έγινε ευ-θύς αμέσως Κατά συνέπεια όλα όσα λέγονται ακό-μα και σήμερα σχετικά με τον τορπιλισμό της laquoΈλ-ληςraquo παραμένουν ατεκμηρίωτα Ήταν πράγματι το ιταλικό υποβρύχιο laquoDelfino raquo που βύθισε το αγκυ-ροβολημένο στην Τήνο για τον εορτασμό του Δεκα-πενταύγουστου ελληνικό πολεμικό σκάφος Και αν ναι ποιος έδωσε τη σχετική εντολή Και τι έλεγε η εντολή αυτή

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Λ ό γ χ η

ldquoΟ Πόλεμος και ο ΚόσμοςrdquoΤα Γεγονότα του rsquo40 τα πριν και οι Συνέπειες

ρόκειται για ένα τρίτομο έργο στο οποίο ο Θεόδωρος Σπυρόπου-λος παρουσιάζει αναλυτικά με εξαντλητικές λεπτομέρειες τη σημα-ντική ανασκαφή της ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΟΣΑνάμεσα στην Πελλάνα και την Σπάρτη ιδρύθηκε μια Νησιωτική

Κοινοπολιτεία στη Λιμνοθάλασσα που συνδεόταν μέσω του Ευρώ-τα με τον Λακωνικό Κόλπο Σrsquo αυτό το νησιωτικό σύμπλεγμα υπήρ-χε η Λακεδαίμων από τις αρχές της τρίτης χιλιετίας πΧ μέχρι το 1750 πΧ οπότε καταστράφηκε από την Κοσμική Θεομηνία

Κατά τη Μυκηναϊκή περίοδο υπήρξε το Ανακτορικό κέντρο της Λακωνίας όπως πιστοποιείται από το Ανάκτορο το Κυκλώπειο Τείχος τους Βασιλικούς Θολωτούς Τάφους κα Επίσης φιλοξένησε το Ανάκτορο του Μενέλαου και της ΕλένηςΠολλές γεωφυσικές και γεωπολιτικές ιδιαιτερότητες μνημειακά ευρήματα και αρ-

χαιολογικά ευρήματα οδήγησαν τον συγγραφέα να ταυτίσει σημεία και μνημεία του Λακωνικού βαθυπέδου της Λακεδαίμονος με την Πλατωνική Ατλαντίδα και να ανα-ζητήσει επιβιώσεις της υλικής πολιτειακής και πολιτισμικής κληρονομιάς της στην ιστορική Δωρική ΣπάρτηΗ πλούσια εικονογράφηση βοηθά κάθε ενδιαφερόμενο για την ελληνική αρχαιολο-

γία να παρακολουθήσει αναλυτικά τη διεξαγωγή μιας ανασκαφής σrsquo ένα χώρο που παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον

Του ΘΕΟΔΩΡΟΥ Γ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Κ α δ ρ α μ ί τ σ α

ldquoΛακεδαίμωνrdquo

(54)

ανέναν μα κανέναν δεν μπορείς να κερδίσεις ούτε καν ένα αφελές μικρό παιδί εφόσον του αφαιρείς την ελευ-θερία τού να μην συμφωνήσει μαζί σου Αν στερήσεις την ελευθερία στον άλλον και βασιλιά να τον στέψεις δεν θα διαρκέσει η συμφωνία σας Σύντο-

μα θα αισθανθεί δυσφορία θα καταλάβει ότι παγιδεύτη-κε και βρέθηκε εκεί που δεν θέλει Τα χρυσά κλουβιά τα ανακάλυψαν τύποι σαν τη γυναίκα της πρώτης ιστορί-ας του βιβλίουmiddot όμως κλειδωμένο ένα πουλί μαραίνεται Ο Ελύτης γράφει πως γίνεται να φυλακίσεις ένα αηδόνι αλλά δεν μπορείς να φυλακίσεις τον κελαϊδισμό τουΥπάρχουν όμως προσωπικότητες τόσο ανασφαλείς εξαρτημένες και εξωφρενικά εγωιστικές ώστε κρατούν κλειδωμένο το αηδόνι τους έστω και άλαλο έστω και νεκρό Ξέρουν πολύ καλά άλλωστε την τέχνη να ταρι-χεύουνΌλοι μας έχουμε συναπαντηθεί με τέτοιους χαρακτή-

ρες Δεν είναι λίγοι και γνωρίζουν να πλέκουν ιστούς σαν την αράχνη Όσο πιο εξαρτημένοι είμαστε εμείς οι ίδιοι τόσο τσιμπάμε στους χειρισμούς τους Ο ελεύθε-ρος ο ανεξάρτητος άνθρωπος δεν τους ανέχεται γρή-γορα κάνει πέρα σύντομα κόβει μαζί τους τις διαπραγ-ματεύσεις Όμως πόσοι είμαστε εντελώς ανεξάρτητοι Όλοι έχουμε τις πληγές μας τα μειονεκτήματα μας τα παθήματα και τα πάθη μας Όλοι κουβαλάμε στο αίμα μας τους πειρασμούς της τρέλας Παρά ταύτα πάντα υπάρχει τρόπος να γιατρεύεσαι όταν όντως το αποφασί-ζεις διότι η υγεία είναι πιο επιθετική και δυναμική από την αρρώστια

ldquoΣιωπάς για να ακούγεσαιrdquo

Της ΜΑΡΩΣ ΒΑΜΒΟΥΝΑΚΗ Ε κ δ ό σ ε ι ς Ψ υ χ ο γ ι ό ς

(55)

STREETART

(56)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

( φωτογραφίες - Ανδρέας Τσάκαλης )

ΟΌ π ο ι ο ς θ έ λ ε ι να θαυμάσει έργα Τέχνης από καλλιτέχνες με μεράκι και πάθος δεν χρειάζεται να πηγαίνει μόνο σε εκθεσιακούς χώρους Ένας τοίχος παλιός μια λεπτομέ-ρεια στην πόρτα κάγκελα ή και σημεία του δρόμου είναι ικανά να εμπνεύσουν Μπο-ρούν να δώσουν βάση στον λαϊκό καλλιτέχνη να δημιουργήσει και να μεταμορφώσει Όταν ένας άνθρωπος θέλει να εκφραστεί μέσα από την τέχνη θα βρει laquoτελάραraquo γύρω του Θα βρει τρόπο να στείλει το μήνυμά του Θα επικοινωνήσει με τον θεατή θα τον κάνει να σκεφτεί να χαμογελάσει να λυπηθεί Θα του δημιουργήσει έντονα συναισθήματα χρησι-μοποιώντας απλά φτηνά χρώματα και το ταλέντο τουΗ τέχνη λοιπόν που μπορείς ελεύθερα να δεις και να θαυμάσεις στους πιο απίθανους χώρους ίσως και στην ίδια τη γειτονιά σου χωρίς εισιτήρια και προσκλήσεις λέγεται street art

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

(57)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

STREET ART

(58)

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

Δώρα Η Αλεξάνδρα όμορφη κι αριστο-κρατική από καλή και πλούσια οικο-γένεια φαντάστηκε πως στο πρόσωπο του αρρενωπού Νιόνιου θα έβρισκε την αδελφή ψυχή το άλλο μισό της για να ζήσει μαζί του τη ζωή που ονει-ρευόταν Όμως ο ωραίος της σύζυγος ndashθα διαπίστωνε γρήγοραndash καταδυνα-στευόταν από την Αργίνη μάνα σκλη-ρή και πεθερά ακόμη σκληρότερηhellip Ποτέ ο γιός δεν μπόρεσε να απαλλαγεί από την αρπάγη αυτής της μάνας κι έτσι η Αλεξάνδρα έμαθε να ζει στο πε-ριθώριο της ζωής των τριών τους κά-νοντας υπομονή για χάρη του παιδιού της και γιατί στο βάθος η ελπίδα την έκανε να πιστεύει ότι ίσως μια ημέρα όλα αλλάξουνhellip Η ελπίδα το μόνο όπλο του απελπισμένουhellipΤον απολογισμό αυτής της ζωής

εγκλωβισμένης στη ερημιά του έρω-τα μιας ζωής πολιτικών αγώνων για ένα καλύτερο αύριο διηγείται η Αλε-ξάνδρα γιαγιά πια στη μικρή εγγονή που έχει τrsquo όνομά τηςhellip

ldquoΜια Κυρ ιακή με την Αλεξάνδραrdquoεκδ Ωκεανός

(Η Δώρα Νικολαΐδου γεννήθηκε στην Αθήνα Πήρε πανεπιστημιακό τίτλο σπουδών από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων με ειδίκευση στην Ψυχολογία Σήμερα είναι τελειόφοιτος του Ελληνικού Ινστιτούτου Νευροφυτοθεραπείας και Ανάλυσης του Χαρακτήρα (ΕΙΝΑ) και ασκεί επαγγελματικά τη Συμβουλευτική ως Σύμβουλος Ψυχικής ΥγείαςΕιδικεύεται και παρέχει Συμβουλευτική Ψυχολογική Υποστήριξη σε Γυναικεία Θέματα Έχει μετεκπαιδευτεί στις πλέον σύγχρονες τεχνικές θεραπείας του Μετατραυματικού Στρες (Brain Spotting και CMR)Το laquoΜια Κυριακή με την Αλεξάνδραraquo είναι το πρώτο μυθιστόρημά της)

Νικολαίδου

(19)

μηχανισμό που οδηγεί αμείλικτα στην πραγμα-τοποίησή του Πρόκειται για τον κατεξοχήν ει-ρωνικό μύθο που δείχνει πώς ο άνθρωπος δί-χως να το καταλαβαίνει γίνεται θύμα των ίδιων των ενεργειών του

Το αρχετυπικό παράδειγμα αυτής της μυ-θοπλαστικής κατασκευής είναι η ιστορία του Οιδίποδα Τούτος πηγαίνει στο μαντείο των Δελφών και μαθαίνει από τον χρησμό ότι θα σκοτώσει τον πατέρα του και θα παντρευτεί τη μητέρα του Θαρρώντας ότι γονείς του είναι το βασιλικό ζεύγος της Κορίνθου που τον περι-μάζεψε και τον ανάθρεψε από βρέφος ο νεαρός Οιδίπους αποφασίζει να μην ξαναγυρίσει στην πόλη όπου μεγάλωσε Αντί γιrsquo αυτό ακολουθεί άλλον δρόμο προς την κατεύθυνση της Θήβας - της κρυφής και άγνωστης στον ίδιο γενέτειράς του Όμως ακριβώς πάνω σε εκείνον τον δρό-μο συναντάει τον αληθινό πατέρα του τον Λάιο και τον φονεύει σε συμπλοκή Στο τέλος ο δρό-μος του τον φέρνει στη Θήβα όπου παντρεύε-ται τη χήρα βασίλισσα Ιοκάστη τη φυσική μη-τέρα του Οι ίδιες οι προφυλάξεις που παίρνει ο ήρωας ενάντια στον τρομερό χρησμό τον οδη-γούν άθελά του να υλοποιήσει κατά γράμμα το

περιεχόμενο της πρόρρησης Ο Γάλλος ποιητής Ζαν Κοκτώ που συνέθεσε μία από τις πιο συ-ναρπαστικές σύγχρονες διασκευές του οιδιπό-δειου μύθου ονόμασε αυτή τη διαδικασία laquoμη-χανή της Κόλασηςraquo

Δεν ήταν αποκλειστικό κτήμα των Ελλήνων το μυθικό τούτο σχήμα Απεναντίας απαντά από παλιά στην Ανατολή

Μια αρχαία αιγυπτιακή νουβέλα που σώ-ζεται ημιτελής σε πάπυρο του 13ου αιώνα πΧ και τιτλοφορείται συνήθως Ο καταδικασμένος πρίγκιπας αρχίζει με παρόμοιο δυσοίωνο τρό-πο Ο Αιγύπτιος φαραώ δέχεται προφητεία πως ο νεογέννητος γιος του είναι μοιραίο να βρει τον θάνατο είτε από κροκόδειλο είτε από φίδι είτε από σκύλο Γιrsquo αυτό ο μονάρχης χτίζει ασφαλές σπίτι στη μέση της ερήμου και εκεί μέσα κλεί-νει τον γιο του μαζί με υπηρετικό προσωπικό ώστε να τον φυλάξει από τον κίνδυνο (ας θυ-μηθούμε τον δειλό γέροντα της αισώπειας διή-γησης) Ο έγκλειστος νεαρός φυσικά δυσανα-σχετεί και τελικά ξεφεύγει ταξιδεύει στη Συρία και κερδίζει τη βασιλοπούλα της για γυναίκα του Τούτη αναλαμβάνει στη συνέχεια τον ρόλο του φύλακα φρουρεί τον άντρα της με μεγάλη

(Οι ίδιες οι προφυλάξεις που παίρνει ο ήρωας ενάντια στον τρομερό χρησμό τον οδηγούν άθελά του να υλοποιήσει κατά γράμμα το περιεχόμενο της πρόρρησης)

(19)

(20)

προσοχή και δεν τον αφήνει να ξεμυτίσει έξω μοναχός του Όμως τα θηρία της μοίρας πα-ραμονεύουν τον πρίγκιπα Παρά τρίχα γλυ-τώνει από το δάγκωμα του φιδιού χάρη στην επαγρύπνηση της συζύγου του Κατόπιν το σκυλί τον παίρνει στο κυνήγι και ο κροκό-δειλος καραδοκεί μέσα στη λίμνη Δυστυχώς το τέλος του κειμένου έχει χαθεί και η έκβα-ση μένει ανεπιβεβαίωτη Δεν ξέρουμε αν ο νε-αρός ήρωας εντέλει φονευόταν ή γλύτωνε το πεπρωμένο του

Αργότερα το ίδιο αφηγηματικό πρότυ-πο βρήκε την κλασική ανατολίτικη έκφρα-σή του στην περίφημη παραβολή για τον βεζί-ρη και τον θάνατο Το παλαιότερο πρόπλασμα αυτής της διήγησης το διαβάζουμε στο εβραϊ-κό Ταλμούδ το πελώριο συμπίλημα από διδα-σκαλίες των ραβίνων της ρωμαϊκής εποχής που συγκροτήθηκε γύρω στο 400 με 500 μΧ

Κατόπιν η ιστορία έγινε εξαιρετικά δημο-φιλής στην περσική παράδοση εμπνέοντας μυστικιστές ποιητές όπως τον Ρουμί και τον Φαρίντ ουντ-Ντιν Αττάρ Κυκλοφορεί ακόμη και σήμερα ως διδακτικός μύθος στις παρα-δόσεις των Σούφι Οι ήρωες ποικίλλουν από τη μία παραλλαγή στην άλλη

(21)

(Το ειρωνικό και τραγικό συνάμα σε τέτοιους μύθους είναι ότι ο ήρωας χαντακώνεται από τις ίδιες τις πράξεις του Οι αποφάσεις που παίρνει θαρρώντας πως θα του βγουν σε καλό φέρνουν την καταστροφή του)

Κατά την πιο διάσημη εκδοχή ο χαλίφης της Βαγδά-της αντίκρισε μια μέρα τον πιστό βεζίρη του να μπαίνει τρο-μαγμένος και κατάχλωμος στην αίθουσα του θρόνου laquoΣώσε με αφέντηraquo εκλιπαρούσε ο αξιωματούχος και ευθύς εξήγη-σε στον ηγεμόνα την αιτία της ταραχής του laquoΚαθώς ερχό-μουν σήμερα το πρωί στην υπηρεσία μου στο παλάτι είδα τον Θάνατο να τριγυρίζει μέσα στην πόλη Μόλις με πήρε το μάτι του αμάν - μου έριξε ευθύς ένα βλέμμα τόσο άγριο και φονι-κό Προφανώς έχει έρθει για να με πάρει Σε ικετεύω ηγεμόνα μου άφησέ με να φύγω τώρα αμέσως με ένα από τα πιο γοργά άλογα των βασιλικών στάβλων σου Αν καλπάσω με όλη μου τη δύναμη μπορεί απόψε κιόλας να βρεθώ ασφαλής πέρα μα-κριά στη Σαμαρκάνδηraquo

Ο χαλίφης εκτιμούσε τον βεζίρη του και μετά χαράς του έδωσε την άδεια Λίγα λεπτά αργότερα ο άνθρωπός μας κάλ-παζε έξω από τις βορειοανατολικές πύλες της πόλης Όμως ο χαλίφης δεν ησύχασε Καταπώς το συνήθιζε μεταμφιέ-στηκε σε κοινό υπήκοο και βγήκε στην αγορά για να διαπι-στώσει ιδίοις όμμασι αν κυκλοφορούσε τωόντι ο Θάνατος στην πρωτεύουσά του Και πράγματι τον είδε ο φονικός άγ-γελος τριγυρνούσε στο παζάρι ψηλός και τυλιγμένος στα μαύρα αγγίζοντας πού και πού κάποιον γέροντα στον ώμο ή παραμερίζοντας για να μην πέσουν πάνω του τα παιδιά που έπαιζαν κυνηγητό Ο χαλίφης τον πλησίασε Ο Θάνα-τος αναγνώρισε αμέσως τον ηγεμόνα και τον χαιρέτισε με βαθειά σεβαστική υπόκλιση Τότε ο χαλίφης πήρε το θάρ

(22)

ρος να τον ανακρίνει laquoΟ βεζίρης μου είναι καλός και χρήσιμος άνθρωπος Οι υπηρεσίες του μου εί-ναι πολύτιμες Γιατί βάλθηκες να τον τρομοκρα-τήσεις σήμερα Γιατί τον αγριοκοίταξεςraquo Ιδού τι αποκρίθηκε ο Θάνατος laquoΒασιλιά μου τον κοί-ταξα όντως αλλά όχι άγρια Η ματιά μου ήταν απλώς βλέμμα έκπληξης Απόρησα που τον αντί-κρισα εδώ στη Βαγδάτη Βλέπεις είναι γραμμέ-νο ότι πρέπει να τον πάρω απόψε - όχι όμως εδώ αλλά πέρα μακριά στη Σαμαρκάνδηraquo

Το ειρωνικό και τραγικό συνάμα σε τέ-τοιους μύθους είναι ότι ο ήρωας χαντακώνεται από τις ίδιες τις πράξεις του Οι αποφάσεις που παίρνει και οι ενέργειες που κάνει θαρρώντας πως θα του βγουν σε καλό φέρνουν ανελέητα την καταστροφή του Μοναχός του ανεπίγνω-στα με τις επιλογές και τους τάχα έξυπνους υπολογισμούς του υφαίνει τα βρόχια όπου θα πιαστεί

Το πεπρωμένο προδιαγράφει απλώς μια δυσοί-ωνη εξέλιξη αυτήν όμως την υλοποιεί τελικά ο ίδιος ο άνθρωπος με τις πρωτοβουλίες και τα σφάλματά του Η ελεύθερη βούλησή του συνερ-γάζεται με τη μοίρα για να εκπληρώσουν και οι δύο μαζί το δύστυχο αποτέλεσμα Θυμόμαστε τα λόγια του Σεφέρη στο ποίημά του για τον Ευ-

ριπίδη τον τραγικότατο των δραματουργών laquoΕίδε τις φλέβες των ανθρώπων σαν ένα δίχτυ των θεών όπου μας πιάνουν σαν τrsquo αγρίμιαraquo Το δίχτυ όπου οι άνθρωποι παγιδεύονται από τους θεούς είναι το ίδιο το πλέγμα από τις φλέβες μας - δηλαδή η ιδιοσυγκρασία και η φύση μας ο χαρακτήρας μας που καθορίζει την πορεία της ζωής μας

Τι μπορούν να σημαίνουν τέτοιες ιστο-ρίες για εμάς σήμερα Υποδηλώνουν άραγε πως η μοίρα μας είναι προδιαγεγραμμένη και αναπότρεπτη Πως ότι και να κάνουμε δεν ωφελεί και το μόνο που μας μένει είναι να κα-θίσουμε και να περιμένουμε μοιρολατρικά τις εξελίξεις με σταυρωμένα τα χέρια Όχι απαραί-τητα Ο μύθος μπορεί να διαβαστεί αλλιώς σε βαθύτερο επίπεδο αυτοσυνειδησίας Οι αρχαίοι αφηγητές ίσως προσπαθούν να επιστήσουν την προσοχή μας στην ίδια την προσπάθειά μας να αποφύγουμε πάση θυσία εκείνο που μας φοβί-ζει Ο σύγχρονος πολιτισμός μας έχει καταντή-σει η κατεξοχήν κουλτούρα της φυγής Διαρ-κώς τρέχουμε να ξεφύγουμε από τα δυσάρεστα καθέκαστα της ζωής που μας τρομάζουν Τους γυρίζουμε την πλάτη και με μεγάλες δρασκελι-ές πηδούμε και καλπάζουμε μακριά τους αντί

(23)

να στραφούμε και να τα αντιμετωπίσουμε όταν έλθει η κρί-σιμη ώρα Πασχίζουμε να δραπετεύσουμε από τον χρόνο με τονωτικές ενέσεις ουσιών και πλαστικές εγχειρήσεις Κά-νουμε μαραθώνιο αγώνα δρόμου ώστε να ξεπεράσουμε την ανασφάλεια για το αύριο συσσωρεύοντας καταθέσεις και ομόλογα στις τράπεζες Πάνω από όλα τιναζόμαστε μακριά για να διαφύγουμε από την ανία και το αίσθημα του κενού Οι νεότεροι θαρρούν πως το καταφέρνουν με το να λικνί-ζονται μέσα σε μισοσκότεινα κέντρα υπό τους ήχους εκκω-φαντικής μουσικής Οι κάπως μεγαλύτεροι διαλέγουν ορ-γανωμένες διακοπές μαθήματα γιόγκα ή προσήλωση στα ευαγγέλια του λάιφ-στάιλ

Καμία από αυτές τις δραστηριότητες δεν είναι αναγκα-στικά κακή ή κατακριτέα καθrsquo εαυτήν Πλην όμως δεν εξυ-πηρετούν ιδιαίτερα ως μέσα φυγής διότι εκείνο που φο-βόμαστε εξακολουθεί να μας παραμονεύει στην επόμενη γωνία Τούτο είναι ενδεχομένως το νόημα των παλαιών μύθων δεν ωφελεί να τρέχουμε για να ξεφύγουμε από τον φόβο Καλύτερα να ζούμε τις μέρες μας με κανονικό βημα-τισμό με ησυχία ψυχής και με πληρότητα χωρίς το λαχά-νιασμα της διαρκούς απεγνωσμένης απόδρασης Και όταν μας πλησιάσει το δυσοίωνο τότε να έχουμε το κουράγιο να το αντιμετωπίσουμε κατά πρόσωπο δίχως να αποστρέφου-με το βλέμμα ή να το βάζουμε στα πόδια Αυτό είναι μήνυμα πολύτιμο για όλους τους οδοιπόρους που παίρνουν κάποτε τον δρόμο είτε για τη Θήβα είτε για τη Σαμαρκάνδη

(Οι αρχαίοι αφηγητές ίσως προσπαθούν να επιστήσουν την προσοχή μας στην ίδια την προσπάθειά μας να αποφύγουμε πάση θυσία εκείνο που μας φοβίζει)

Ντούσανέ ν α π α ι δ ί θ α ύ μ α α π ό τ η ν Σ ε ρ β ί α

δώδεκαετών

Κρτόλιτσε

(24)

( π α ρ ο υ σ ί α σ η )

Ένα εντεκάχρονο αγόρι από τη Σερ-βία έχει την ικανότητα να ζωγραφίζει με έναν απλό μαρκαδόρο θέματα από το ζω-ικό και φυτικό βασίλειο με μια απίστευ-τη δεξιοτεχνία

Τα σχέδιά του αποτυπώνουν εικόνες άγριας ζωής Εικόνες σύγχρονες ή εικόνες που υπήρχαν πριν εκα-τομμύρια χρόνια Τα σχέδια του Σέρβου Ντούσαν Κρτόλιτσε ως επί το πλείστον με στυλό και μολύβι είναι εντυπωσιακά πολύ ζωντανά και θεωρείται ένα πολλά υποσχόμενο παιδί-θαύμα Αν και μόλις 12 χρο-νών έχει στο ενεργητικό του τρεις ατομικές εκθέσεις των έργων του σε εθνικό επίπεδο και μάλιστα οι δύο πρώτες ήταν πριν τα οκτώ χρόνια του

(25)

( π α ρ ο υ σ ί α σ η )

( επιμέλεια - Νικόλας Σεγκούντος )

(26)

Η καριέρα του ξεκίνησε από μόλις δύο ετών Οι γονείς του δεν έδωσαν σημασία στο πρώτο σχέδιό του κάτι που έμοιαζε απροσδιόριστα με φάλαινα Όσο περνούσε όμως ο καιρός και αυξανόταν ο όγκος του χαρτιού που κατανάλωνε για ζωγραφική ο μι-κρός Ντούσαν οι γονείς του άρχισαν να παρατηρούν ότι το παιδί τους είχε ταλέντο Ζήτησαν λοιπόν τη γνώμη ενός παιδοψυχολόγου Ο ειδικός εντυπωσιά-στηκε από το μικρό αγόρι ndashπαχουλό με γλυκό πρό-σωπο που μιλούσε με ασυνήθιστα ελκυστικό τρόπο Το εντυπωσιακότερο όμως ήταν ότι παρουσίαζε ένα υψηλό επίπεδο συναισθηματικής νοημοσύνης Οι γνώσεις του Ντούσαν για τον κόσμο των ζώων

είναι εκπληκτικές Όταν οι γονείς του αγόρασαν την πληρέστερη σύγχρονη εγκυκλοπαίδεια ζώων χρειάστηκε λιγότερο από τρεις εβδομάδες για να την αποτυπώσει στο μυαλό του λέξη προς λέξη Γνωρί-ζει όλες τις γεωλογικές εποχές του πλανήτη μας και τα ζώα που περιπλανιούνταν σε αυτόν στη διάρκειά τους Απαγγέλει με άνεση τα 65 είδη μαρσιποφόρων που υπάρχουν σήμερα Και όταν μεγαλώσει φιλοδο-ξεί να ασχοληθεί με την επιστήμη της ζωολογίας και να γράψει ένα βιβλίο για τα ζώαΜικρότερος όπως αναφέρει ο πατέρας του Ντού-

σαν ήταν πολύ δραστήριος και laquoαπορροφούσεraquo σε μικρό χρονικό διάστημα μεγάλο όγκο πληροφορι-ών Γοητεύτηκε από τη φύση και τα ζώα και σύντο-μα πέρασε από τις πρωτόλειες παιδικές αποτυπώσεις σε πιο συγκεκριμένα και εκπληκτικά σχέδια Και όλη αυτή τη διαδικασία την αντιμετωπίζει ως μια πρόκλη-ση ένα παιχνίδι της δημιουργικής έκφρασής του Όταν ήταν οκτώ ετών ένας δάσκαλος του έθεσε σκό

(27)

(28)

(29)

πιμα μια δύσκολη πρόκληση τριών λέξεων laquoιπ-πότης διάβολος κόσμοςraquo Ο μικρός την έφερε σε πέρας με εκπληκτικό τρόπο και αργότερα δήλωσε laquoθέλω να είμαι ζωγράφος θέλω να εί-μαι παιδίraquoΠολύς κόσμος έχει γνωρίσει το ταλέντο και το

έργο του Ντούσαν μέσα από την ιστοσελίδα του Έχει περισσότερους από 5000 laquoφίλουςraquo και 7000 laquoακόλουθουςraquo στο Facebook Φορείς από διάφορες χώρες του κόσμου ndashΗΠΑ Αυστραλία Ινδίαndash τον έχουν προσκαλέσει για να παρουσιά-σει τις δημιουργίες του Όμως για την ηλικία του είναι περισσότερο σημαντικό το κοντινό περιβάλλον του Χαρακτηριστικό είναι το πε-ριστατικό που αναφέρει ο πατέρας του Κάποια μέρα οι γονείς του ανησύχησαν καθώς είχε αρ-γήσει υπερβολικά να επιστρέψει από το σχο-λείο του Βγήκαν λοιπόν να τον αναζητήσουν Τον βρήκαν στην αυλή του σχολείου περιτρι-γυρισμένο από μια ομάδα συμμαθητών του Ο Ντούσαν ήταν απορροφημένος με το να φτιά-χνει laquoτατουάζraquo με μαρκαδόρο στα χέρια των άλ-λων παιδιών laquoαποτυπώνονταςraquo τα αγαπημέ-να ζώα τους Και η εκτίμηση των συμμαθητών του προς το έργο του νεαρού καλλιτέχνη φάνη-κε από το ότι αρνούνταν να πλύνουν τα χέρια τους για μεγάλο χρονικό διάστημα επειδή δεν ήθελαν να σβηστεί το laquoτατουάζraquo

Μπορείτε να βρείτε περισσότερα στοιχεία και τις

δημιουργίες του μικρού Ντούσαν στη σελίδα του στο

facebook

httpswwwfacebookcomprofilephpid=100008204652414ampfref=ts

Ιερή

Μια παράδοση χαμένη στις δέλτους τουχρόνου

(30)

(31)

μέλισσα -ένα από το τρία δώρα των

θεών σύμφωνα με εσωτερικές παραδόσεις- ο

άνθρωπος και ο πολιτισμός του φαίνεται να

έχουν μια ιδιαίτερη αόρατη σύνδεση Κοιτά-

ζοντας προς το παρελθόν προς την αυγή του

πολιτισμού διαπιστώνουμε σεβασμό προς τη

μέλισσα σε όλες τις εποχές και από όλους τους

πολιτισμούς Έτσι αρχίζουμε να αντιλαμβα-

νόμαστε ότι αυτό το μικροσκοπικό πλάσμα

αντιπροσωπεύει κάτι σημαντικό τη σπουδαι-

ότερη ίσως laquoχαμένη παράδοσηraquo στην ιστο-

ρία των ανθρώπων

Εγκλωβισμένες μέσα σε κεχριμπάρι έχουν βρεθεί μέλισσες η ηλικία των οποίων ξεπερνάει τα 100 εκατομμύρια χρόνια ndash παγωμένες στον χρόνο σαν να έχουν μείνει αθάνατες μέσα στο ίδιο τους το μέλι Οι αρχαίοι Έλληνες το ονόμαζαν ήλε-κτρον που συνδέεται με τον αρχαίο ηλιακό θεό Ελέκτορ ο οποίος είναι γνωστός ως ο laquoαφυπνιστήςraquo Αυτός ο προσδιορι-σμός αποδίδεται και στο μέλι ndash που θυμίζει κεχριμπάρι ndash μία αναζωογονητική ουσία που τιμόταν την αρχαία εποχή Και αυτή η σύνδεση είχε ως αποτέλεσμα να επιτείνει τον υψηλό σεβασμό που απολάμβανε η μέλισσα στους αρχαίους λαούς

(Ιερογλυφικό που απεικονίζει τη μέλισσα)

του Άντριου Γκόουγκ

( προσαρμογή επιμέλεια κειμένου - Νίκος Κατσινόπουλος )

Ιερή

(32)

Π ρ ο ϊ σ τ ο ρ ι κ έ ς ε μ μ ο ν έ ςΗ προϊστορία είναι γεμάτη από στοι-

χεία που υποδηλώνουν την εμμονή των ανθρώπων με τις μέλισσες Στην επονο-μαζόμενη laquoΣπηλιά της Αράχνηςraquo κοντά στην Βαλένθια της Ισπανίας μια σπηλαι-ογραφία 15000 ετών απεικονίζει μια αν-θρώπινη φιγούρα που αποφασιστικά δι-ακινδυνεύει τη ζωή της προκειμένου να συλλέξει το μέλι από την κηρήθρα ενός μελισσιού που βρίσκεται σε έναν επικίν-δυνο απότομο βράχο Και φυσικά είναι η μέλισσα που οδηγεί τους αρχαίους σαμά-νους στα παραισθησιογόνα φυτά η δρά-ση των οποίων μεταφέρει τη συνείδησή τους στον πνευματικό κόσμο των θεώνΠρόσφατες έρευνες έχουν αποκαλύψει

προς έκπληξη πολλών ότι ένας ήχος που θυμίζει βούισμα μέλισσας παρατηρείται κατά τη στιγμή της αλλαγής επιπέδου της ανθρώπινης συνείδησης Το φαινό-μενο αυτό έχει αναφερθεί ότι συμβαίνει και σε άτομα που έχουν υποστεί την λε-γόμενη laquoαπαγωγή από εξωγήινουςraquo που βλέπουν οπτασίας ή έχουν επιθανάτιες εμπειρίες Μήπως γνώριζαν αυτό το φαι-νόμενο οι αρχαίοι και πίστευαν ότι είναι ένα στοιχείο που προσδίδει κάποια ιδιαι-τερότητα στη μέλισσαΣτην Ανατολία έχει βρεθεί ένα άγαλμα

10000 ετών το οποίο απεικονίζει τη Μη-τέρα Θεά να φοράει στο κεφάλι μια κίτρι-

(Η αιγυπτιακή μυθολογία περιέχει αναρίθμητες αναφορές στις μέλισσες συμπεριλαμβανομένης και της πεποίθησης ότι οι μέλισσες δημιουργούνταν από τα δάκρυα του πιο σημαντικού θεού τους του Ρα)

νη ndash πορτοκαλί τιάρα σαν κυψέλη ndash ένα στοιχείο που έχει οδηγήσει τους ειδικούς στο ότι εκείνη την περίοδο η Μητέρα Θεά είχε αρχίσει να μεταλλάσσεται σε Μέλισ-σα Βασίλισσα ή μέλισσα θεάΣτον νεολιθικό οικισμό Τσατάλ Χουγι-

ούκ υπάρχουν υποτυπώδεις απεικονί-σεις μελισσών (6540 πΧ) γύρω από το κεφάλι κάποιας θεότητας σχηματίζο-ντας μια άλω Οι Σουμέριοι ωστόσο θε-ωρούνται πρόγονοι της οργανωμένης μελισσοτροφίας Αυτοί ήταν που επινόη-σαν την απιθεραπεία δηλαδή την ιατρι-κή χρήση των προϊόντων της μέλισσας όπως του μελιού της γύρης του βασιλι-κού πολτού της πρόπολης και του δηλη-τηρίου της μέλισσαςΣουμεριακά ανάγλυφα που απεικο-

νίζουν τη λατρεία κάποιων παράξενων ιπτάμενων μορφών έχουν συχνά ερμη-νευτεί ως ενδείξεις εξωγήινης επέμβασης Στα πλαίσια όμως των οφελών της με-λισσοτροφίας είναι πιθανότερο να απο-τυπώνουν τη λατρεία των μελισσών Οι Σουμεριακές απεικονίσεις άλλωστε ήταν που οδήγησαν στη δημιουργία του μοτί-βου της θεάς που χορεύει μια θηλυκή χο-ρεύτρια με τα χέρια κυρτωμένα γύρω από το κεφάλι της για την οποία οι μελετητές πιστεύουν ότι αναπαριστά μια ιέρεια της θεάς μέλισσας Το μοτίβο το οποίο απέ-κτησε κεντρικό ρόλο στον αιγυπτιακό

(33)

(34)

Ιερή

(35)

συμβολισμό φαίνεται να βασίζεται στη μοναδική ικανότητα των με-λισσών να επικοινωνούν μεταξύ τους μέσω ενός ρυθμικού χορού Μια μέλισσα μπορεί να πετάξει σε απόσταση μεγαλύτερη από 5 χιλιόμετρα από την κυψέλη της για να εντοπίσει τροφή και επιστρέφει για να με-

ταδώσει την πληροφορία στις υπόλοιπες μέσω του χορού - ένα είδος φυσικού συστήματος πλοήγησης

Οι άνθρωποι λοιπόν είχαν ανακαλύψει την τερά-στια σημασία της προσφοράς τη μέλισσας πριν από δέκα ή περισσότερες χιλιάδες χρόνια ήδη ίσως από την αχλή της προϊστορίας τους Καθώς αναπτυσσό-

ταν ο πολιτισμός κατά μήκος του ποταμού Νείλου και εξελισσόταν σιγά σιγά η δυναστική περίοδος της αρχαίας Αί-

γυπτο η λατρείας της μέλισσας και οι παραδόσεις για αυτήν εναγκαλίστηκαν σε τέτοιο βαθμό με τον πολιτισμό όσο ποτέ

στο παρελθόν ή στο μέλλον

Η Θ ε ά Μ έ λ ι σ σ α σ τ η α ρ χ α ί α Α ί γ υ π τ οΑρκετοί αιγυπτιολόγοι πι-στεύουν ότι οι Σουμερια-κές παραδόσεις ταξίδευσαν κατά μήκος της Ανατολι-κής Αιγυπτιακής Ερήμου

έως την Κοιλάδα του Νείλου Τα περίφημα αφρικανικά Ουαντί

(κοίτες ξεροπόταμων στις οποίες δημιουργούνται πε-ριστασιακά οάσεις) φημί-

ζονται για τις προδυναστικές βραχογραφίες τους που παρουσιάζουν

ιπτάμενες μορφές με εξογκωμένα χαρακτηρι-στικά σαν φτερά Ασυνήθιστες γραμμές εκτείνο-νται προς τα επάνω πίσω από το κεφάλι της κεντρι-κής μορφής θυμίζοντας τις κεραίες της μέλισσας

ενώ παραπέμπουν στο σχήμα των εξογκωμάτων που χαρακτηρίζουν τα αιγυπτιακά στέμμα-

τα στους αιώνες που θα ακολουθήσουνΑποτυπώνεται ακόμη το μοτίβο

της Θεάς που Χορεύει μια γυναί-κα με τα χέρια της κυρτωμένα επάνω από το κεφάλι της

(Το ένδυμα του Ναπολέοντα κατά την ενθρόνισή του ήταν διακοσμημένο με μέλισσες)

(Συλλογή μελιού στην Ισπανία 13000 πΧ)

Ιερή

(Το ένδυμα του Ναπολέοντα κατά την

ενθρόνισή του ήταν διακοσμημένο με

μέλισσες)

(36)

όπως ακριβώς η laquoχορεύτριαraquo Θεά μέλισσα που παρουσιάζεται σε ανάγλυφα των Σουμέριων και των κεντρο-Ευρωπαικών λαών χιλιάδες χρόνια νωρίτερα Η απεικόνιση είναι διαδεδομένη στην αιγυπτιακή μυθολογία και φαίνεται να προέρ-χεται από την μοναδική ικανότητα της μέλισ-σας να επικοινωνεί με τον laquoχορόraquo Ένα άλλο στοιχείο για την καλλιτεχνική

επιρροή που φαίνεται να έχει ασκήσει η μέλισ-σα εντοπίζεται στα τελετουργικά ενδύματα των Αιγυπτίων τα οποία παρουσιάζουν στιλι-στικές ομοιότητες με αυτήν Το στέμμα νέμες για παράδειγμα αποτελείται από εναλλασσόμε-νες κίτρινες και σκούρες οριζόντιες λωρίδες Τέ-τοιες οπτικές ομοιότητες είναι εμφανείς σε πολ-λά ανάγλυφα και αγάλματα Εντυπωσιακότερη όμως είναι αυτή που παρουσιάζεται στη νεκρι-κή μάσκα του Φαραώ Τουταγχαμών της 18ης δυναστείας η οποία δείχνει τον Φαραώ στολι-σμένο με εναλλασσόμενες μαύρες και κίτρινες λωρίδες όπως ακριβώς μια μέλισσαΗ έλξη της Αιγύπτου προς τις μέλισσες φαίνε-

ται ότι ξεκινάει από πολύ πρώιμη εποχή Η βό-ρεια Αίγυπτο η έκταση που απλώνεται από το Δέλτα έως τη Μέμφιδα ονομαζόταν laquoΤα Μπί-τιraquo - γη της μέλισσας Ο φαραώ Μένες ιδρυτής της Πρώτης Αιγυπτιακής Δυναστεία έφερε το αξίωμα του laquoΜελισσοτρόφουraquo ένας τίτλος που

αποδιδόταν σε όλους τους Φαραώ που ακολού-θησαν και η απεικόνιση μιας μέλισσας βρισκό-ταν δίπλα στην σφραγίδα που έφερε το όνομά τουςΟ αιγυπτιακός θεός Μιν έφερε τον τίτλο laquoΚύ-

ριος των Άγριων Μελισσώνraquo και χρονολογεί-ται από το 3000 πΧ ή νωρίτερα Παρόμοια η αιγυπτιακή θεά Νέιθ ήταν μια πολεμική θεό-τητα που της αποδίδονταν ο συμβολισμός της γονιμότητας και ιδιότητες παρθένου χαρακτη-ριστικά της Βασίλισσας μέλισσας Στη Σάιδα η Νέιθ θεωρούνταν ως η Θεά του laquoΟίκου των Μελισσώνraquo και μητέρα του Ρα του laquoκυβερνή-τη των πάντωνraquo Η αιγυπτιακή μυθολογία πε-ριέχει αναρίθμητες αναφορές στις μέλισσες συ-μπεριλαμβανομένης και της πεποίθησης ότι οι μέλισσες δημιουργούνταν από τα δάκρυα του πιο σημαντικού θεού τους του Ρα Μέλισσες απεικονίζονται σε αιγυπτιακούς

τάφους και οι συνήθεις προσφορές στις πιο ση-μαντικές θεότητες ήταν το μέλι Πραγματικά το μέλι ήταν το laquoνέκταρ των θεώνraquo και όπως οι Σουμέριοι πριν από αυτούς οι Αιγύπτιοι για-τροί το χρησιμοποιούσαν ως βασικό συστατικό για πολλά φαρμακευτικά σκευάσματα και θε-ραπείες συμπεριλαμβανομένων και των πρώι-μων μορφών μομιοποίησηςΈνα αιγυπτιακό μνημείο που παρουσιάζει μια

(Ο Ναπολέων ακολουθώντας τη παράδοση των Μεροβίγγιων βασιλιάδων της Γαλλίας -από τους οποίους ο διάσημος Βασιλιάς Τσιλντερικ ανακαλύφθηκε ενταφιασμένος με 300 μέλισσες κατασκευασμένες από καθαρό χρυσό- εξασφάλισε ότι το σύμβολο της μέλισσας θα ενσωματωθεί στη διακόσμηση και στην τεχνοτροπία του παλατιού υιοθέτησε δε το laquoΗ Μέλισσαraquo ως παρατσούκλι του)

(37)

παράξενη μορφή συμβολισμού μέλισσας είναι η βαθμιδωτή πυραμίδα της Σακκάρα η οποία πα-ραπέμπει στα εξάγωνα κελιά της κηρήθρας με τις έξι βαθμίδες της επάνω από το έδαφος και μια ιδιαίτερη κάτω ndash τη νεκρόπολη του ταύρου Άπι που ονομάζεται Σεράπειο Οι Αιγυπτιολό-γοι πιστεύουν ότι στον ταύρο Άπι αποδίδονταν οι αναγεννητικές ιδιότητες του θεού Πτά της Μέμφιδας ndash του αιγυπτιακού θεού της μετεν-σάρκωσης Πίστευαν επίσης ότι αυτοί που ει-σέπνεαν την ανάσα του ταύρου Άπι λάμβαναν το δώρο της προφητείας και το σημαντικότε-ρο από όλα οι Αιγύπτιοι πίστευαν ότι ο ταύρος μεταμορφωνόταν σε Άπι Όσιρι μετά θάνατον Το λατινικό Άπις που σημαίνει μέλισσα προ-έρχεται πιθανόν από το μεσοποταμιακό Σίπα ndash

Ιερή

(Ιερογλυφικό που απεικονίζει τη μέλισσα)

(Το τεκτονικό λογγείο του Ουάσιγκτον Η κυψέλη διακρίνεται στο επάνω μέρος του

στο κέντρο)

(38)

κή ρωμαϊκή θρησκεία που σχετιζόταν με τη τε-λετουργική σφαγή των ταύρωνΈνας άλλος αρχαίος πολιτισμός που επηρε-

άστηκε από τους αρχαίους Αιγυπτίους ήταν ο Μινωϊκός Είχε στενή σχέση με τους Αιγύπτι-ους οι οποίοι ήταν ειδικοί στη μελισσοκομία μια Τέχνη που αργότερα εισήχθη στην Ελλά-δα Αυτό μας οδηγεί σε ένα άλλο εντυπωσιακό του αιγυπτιακού συμβολισμού για τη μέλισ-σα Η Σφίγγα το περίφημο μνημείο της χώρας ονομαζόταν Χουν νμπ στα αιγυπτιακά όμως οι Έλληνες του έδωσαν το όνομα που είναι σή-μερα γνωστό Πως όμως συνδέεται αυτό με τη μέλισσα Η μινωική λέξη για τη μέλισσα ήταν σφέξ Τι συμπέρασμα βγάζουμε από αυτό Ο πο-λιτισμός που έμαθε στους Έλληνες την Τέχνη της μελισσοκομίας χρησιμοποιούσε τη λέξη σφεξ για να ονομάσει τη μέλισσα ndash και οι Έλ-ληνες έδωσαν αυτό το όνομα στη θεά που απει-κονίζει το μνημείο Μήπως η Σφίγγα υπήρχε ήδη όταν ο Μένες δημιούργησε το αιγυπτιακό βασίλειο και ήταν γνωστό ότι αναπαριστούσε μια μέλισσα θεά και έτσι αποδόθηκε στον Φα-ραώ ο τίτλος Μελισσοτρόφος Η πιθανότητα εί-ναι προκλητική και δεδομένης της γοητείας που ασκούσαν οι μέλισσες στους Αιγύπτιους δεν φαίνεται και τόσο εξωπραγματική

Η μ έ λ ι σ σ α σ ε κ ρ ί σ η ndash ο ά ν θ ρ ω π ο ς σ ε κ ρ ί σ ηΗ λατρεία των Σουμερίων και των Αιγυπτίων

για τη μέλισσα μεταδόθηκε στην Ελλάδα όπου μέλισσες απεικονίζονται σε αγάλματα των πιο

Ασίπα που σημαίνει ο Μεγάλος Ποιμένας στον Ουρανό και Άπις σημαίνει Όσιρις Αυτό συν-δέεται με την πίστη ότι μετά θάνατον η ψυχή του Φαραώ συνδεόταν με τον Όσιρι ως ένα άστρο στον αστερισμό του ΩρίωναΈνας ταύρος Άπις σύμφωνα με τους αιγυπτι-

ακούς μύθους δημιουργούσε 1000 μέλισσες και οι μέλισσες αντιπροσώπευαν ψυχές Είναι επίσης ενδιαφέρον ότι η αιγυπτιακή θεότητα Νούτ ήταν θεά του ουρανού ndash της περιοχής των μελισσών ndash και έφερε τον τίτλο laquoΑυτή που Κα-τέχει Χίλιες Ψυχέςraquo ο οποίος φαίνεται να παρα-πέμπει στις χίλιες μέλισσες ή ψυχές που δημι-ουργούνται από το σώμα του ταύρου ΆπιΤο εβραϊκό γράμμα Άλεφ συμβολίζει το laquoχί-

λιαraquo και αντίστοιχο προ σιναϊτικό και το προ κανανιτικό σύμβολο απεικόνιζε το κεφάλι ενός ταύρου παραπέμποντας στο ότι 1000 μέλισ-σες ndash ή αναγεννημένες ψυχές ndash δημιουργού-νται από τη θυσία ενός ταύρου Άπι Επιπλέον η αριθμητική αξία της εβραϊκή λέξη για τον Ιη-σού ndash τον Μεσσία ο οποίος βασίζεται στο πρό-τυπο του Όσιρι ndash είναι πάλι 1000Έτσι η αρχαία πεποίθηση ότι οι μέλισσες δη-

μιουργούνται από ταύρους εύλογα οδηγεί στην εικασία ότι η υπόγεια νεκρόπολη η οποία εί-ναι γνωστή ως Σεράπειο ίσως να ήταν ένα τε-λετουργικό κέντρο αναγέννησης προορισμέ-νο να ανακυκλώνει ψυχές από τα κεφάλια των ταύρων και όχι απλά ένα μαυσωλείο για ταύ-ρους Μήπως οι τελετουργίες που πραγματο-ποιούνταν στο Σεράπειο αποτελούσαν την πιο πρώιμη μορφή του Μιθραϊσμού τη μυστηρια-

(Ο Ρούντολφ Στέινερ (1861-1925) είχε laquoπροβλέψειraquo ότι οι μέλισσες θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε αναφέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότερο από 4 χρόνια ζωής)

(39)

σημαντικών θεών των Ελλήνων Έτσι ανα-πτύσσεται η αντίληψη της Θεάς μέλισσας και δημιουργείται η τιμητική θέση των ιερειών που ονομάζονται Μέλισσες οι οποίες αργότε-ρα μετεξελίσσονται στις Σίβιλες Σύμφωνα με κάποιες παραδόσεις μάλιστα ο δεύτερος ναός στους Δελφούς ήταν κατασκευασμένος εξολο-κλήρου από μέλισσες και ο ομφαλός θύμιζε κυ-ψέλη περιτριγυρισμένη από μέλισσεςΟι Ρωμαίοι εξασκούσαν τον Μιθραϊσμό μια

μυστικιστική θρησκεία σημαντικό στοιχείο της οποίας ήταν η θυσία των ταύρων που θυ-μίζει τις τελετουργίες των Αιγυπτίων στο Σε-ράπειο Απόηχος αυτών των τελετουργιών στη σύγχρονη εποχή φαίνεται να είναι οι ταυ-ρομαχίες της Ισπανίας Η σύνδεση αυτή επιβε-βαιώνεται έμμεσα από το ότι αρκετές από τις παλιότερες αρένες της χώρας έχουν κατασκευ-αστεί επάνω ή πολύ κοντά σε αρχαία ιερά του ΜίθραΟι Μάγια λάτρευαν τη μέλισσα και απεικό-

νιζαν θεούς με τη μορφή της στους σημαντι-κότερους ναούς τους Έως και την Ινδία οι θρησκείες υιοθέτησαν θεότητες μέλισσες στη μυθολογία τους Ακόμη και η καθολική εκ-κλησία ενσωμάτωσε τη μέλισσα ως ένα σύμβο-λο της αυθεντίας του Πάπα πράγμα που μπο-

ρούμε να δούμε στην Πόλη του ΒατικανούΠέτρινα καταλύματα με τη μορφή κυ-

ψελών κατασκευάστηκαν στην αρχαιότητα από την Ιρλανδία έως την Αφρική ενώ ο Χέ-νριχ Χίμλεραπό τους ισχυρότερους άνδρες στη Γερμανία του Χίτλερ κατασκεύασε το ιερότερο τελετουργικό κέντρο των SS με τη μορφή κυψέλης στα θεμέλια τους κάστρου ΒέβελσμπουργκΠολιτικά κινήματα όπως ο κομουνι-

σμός εμπνεύστηκαν από την αλτρουιστική συμπεριφορά που εμφανίζεται στην κυψέ-λη ως πρότυπο για τις ιδεολογίες τους Με-γάλοι ηγέτες επίσης ακολούθησαν την πα-ράδοση των προγόνων τους και συνδέθηκαν με διάφορους τρόπους με τη μέλισσα Ο Ναπολέων για παράδειγμα ακολουθώ-

ντας τη παράδοση των Μεροβίγγιων βασιλι-άδων της Γαλλίας - από τους οποίους ο διά-σημος Βασιλιάς Τσιλντερικ ανακαλύφθηκε ενταφιασμένος με 300 μέλισσες κατασκευα-σμένες από καθαρό χρυσό - εξασφάλισε ότι το σύμβολο της μέλισσας θα ενσωματωθεί στη διακόσμηση και στην τεχνοτροπία του παλατιού υιοθέτησε δε το laquoΗ Μέλισσαraquo ως παρατσούκλι του Πιστεύεται ακόμη ότι η μέλισσα είναι ο

Ιερή

(Απεικόνιση κηρήθρας από την Τσατάλ Χουγιούκ 6600 πΧ)

(Σουμεριακή πινακίδα ndash απεικόνιση της λατρείας της μέλισσας)

(40)

νερ (1861-1925) Είχε laquoπροβλέψειraquo μάλιστα ότι θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε ανα-φέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότε-ρο από 4 χρόνια ζωής Από το 2008 οι μέλισ-σες άρχισαν να εκλείπουν με ανησυχητικούς ρυθμούς Συμπτωματικά() βρισκόμαστε στα όρια της πρόβλεψης του Στέινερ και στο χρο-νικό περιθώριο που ανέφερε ο Αϊνστάιν Επιπλέον έχουμε αρχίσει να διανύουμε σε

ένα έτος που έχει επιβαρυνθεί με θεωρίες για καταστροφή του κόσμου μας ή για αναγέν-νησή του ndash ανάλογα με πια θεωρία είστε δι-ατεθειμένος να πιστέψετε ndash και βρισκόμαστε στη δίνη μια πολύπλευρης και πολυσύνθετης κρίσης με κορυφή του παγόβουνου την οικο-νομία Το τι θα συμβεί θα το δείξει ο χρόνος Ωστό-

σο φαίνεται ότι η μέλισσα η ιερή μέλισσα εί-ναι διαχρονικά συνυφασμένη με την εξέλιξη του πολιτισμού ακόμη ίσως και με την ύπαρ-ξη του ανθρώπου στον πλανήτη

Σημείωση Το πλήρες κείμενο της μελέτης του

Andrew Gough στα αγγλικά μπορείτε να το βρείτε

στο httpandrewgoughcoukbee1_1html

πρόδρομος του εραλδικού κρίνου του εθνι-κού συμβόλου της ΓαλλίαςΟ ελευθεροτεκτονισμός που διαδόθηκε στις

ΗΠΑ ήδη από την ίδρυσή τους ευνοήθη-κε από σημαντικούς ανθρώπους όπως ο Τό-μας Τζέφερσον ο οποίος έγραφε με πάθος για την σημαντικότητα των μελισσών ενώ άλ-λοι όπως ο Πρόεδρος Τζόρτζ Ουάσιγκντον ενσωμάτωσε την κυψέλη στο τεκτονικό λογ-γείο του Χωρίς αμφιβολία η πρώιμη Αμερι-κανική κοινωνία δανείστηκε πολλές από τις φιλοσοφικές αρχές της από τον Ελευθεροτε-κτονισμό ενσωματώνοντας συμβολισμό και θέματα με μέλισσες στις τελετουργίες της Η δομή του κράτους τουλάχιστον σε αυτή

την πρώιμη περίοδο ακολούθησε τη δομή τη σταθερότητα και την αλτρουιστική συμπερι-φορά που χαρακτηρίζουν την κυψέλη όπως είχαν κάνει κοινωνίες και κινήματα χιλιάδες χρόνια πριν από αυτήνΜια ένδειξη για την επιρροή της μέλισσας

στους ιδρυτές των ΗΠΑ φαίνεται από το ότι ολόκληρη η δυτική περιοχή της χώρας ονο-μαζόταν αρχικά Ντεζερέ (μέλισσα)Η μέλισσα είχε αποτελέσει κεντρικό θέμα σε

πολλά κείμενα και διαλέξεις του αυστριακού φιλόσοφου και μυστικιστή Ρούντολφ Στέι-

(Το περίφημο μινωικό κόσμημα με τις μέλισσες) (Το τεκτονικό λογγείο του Ουάσιγκτον Η κυψέλη διακρίνεται στο επάνω μέρος του στο κέντρο)

(41)

ΓιώργοςΙωάννου( Ο Γ Ιωάννου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1927 Πήρε πτυχίο φιλολογίας από το ΑΠΘ και το 1960 διορίστηκε φιλόλογος Το 1971 μετατέθηκε στην Αθήνα αρχικά σε γυμνάσιο και μετά στο υπουργείο ΠαιδείαςΠέθανε στην Αθήνα το 1985

Ποιητικές συλλογέςlaquoΗλιοτρόπιαraquo ιδιωτική έκδοση Θεσσαλονίκη 1954laquoΤα Χίλια Δέντραraquo εκδ Διαγωνίου Θεσσαλονίκη 1963laquoΤα Χίλια Δέντρα amp άλλα ποιήματα (1954-1963)raquo εκδ Ερμής Αθήνα 1973 )

(42)

ldquoΣαν τη μητέρα αλήθειαrdquo

Πηγαίνει αργά στο σινεμά

μάλιστα στον εξώστη

Σrsquo έργα κατά προτίμηση βουβά

και θαμπωμένα Κι εκεί

- μέσα στους τόσους εξευτελισμούς -

η μόνη του χαρά να βλέπει τις γυναίκες

της γενιάς γύρω απrsquo το τριάντα

Με κείνα τα βαθιά καπέλα

με τις σειρές τα περιδέραια

τα μάτια τα κοντά μαλλιά∙

με τις ψιλές γλυκιές φωνές

με τις κινήσεις τους τις μητρικές

Σαν τη μητέρα αλήθεια∙

σαν τη μάνα του

των πρώτων παιδικών του χρόνων

Τότε που τον φωνάζανε μοναχογιό

(43)

( επιμέλεια - Έλλη Ιωαννίδου )

Ο αετόςκαι η χελώνα( Η λ ο γ ι κ ή η σ ύ ν ε σ η κ α ι η φ ρ ό ν η σ η σ α ν α ε τ ό ς π ε τ ο ύ ν β λ έ π ο υ ν τ α π ρ ά γ μ α τ α κ α θ α ρ ά κ α ι α π ό ψ η λ ά Π ρ ο σ π α θ ο ύ ν ν α β ά λ ο υ ν σ τ η θ έ σ η κ α ι σ τ α ό ρ ι ά τ ο υ τ ο ν μ α τ α ι ό δ ο ξ ο ε π ι π ό λ α ι ο ε α υ τ ό μ α ς π ο υ σ έ ρ ν ε τ α ι σ τ η γ η σ α ν τ η χ ε λ ώ ν α )

(44)

Οι Μύθοι του Αίσωπου είναι μικρές ιστορίες εμπνευ-σμένες από την ίδια τη ζωή και διακρίνονται για τον συμβολικό και αλληγορικό χαρακτήρα τους Ο Αίσωπος είχε γράψει πολλούς μύθους για να σατιρίσει δια-

κωμωδήσει ή και να ειρωνευτεί την καθημερινότητα των Ελ-λήνων Ένας από αυτούς ήταν και ο μύθος του αετού με τη χε-λώνα Εδώ θα τον παρουσιάσουμε κάπως διαφορετικά Η ιστορία θα αρχίσει μέσα στη θάλασσα

άποτε ας πούμε τα παλιά χρόνια μια χελώνα μουρμού-ριζε για την άτυχη μοίρα της κολυμπώντας αργά μέσα στη θά-λασσα Την ενοχλούσε που τα άλλα ζώα μπορούσαν να τρέχουν γρήγορα στη γη ενώ εκείνη δεν τα κατάφερνε Την ενοχλού-σε που τα πουλιά μπορούσαν να πετάνε στον καθαρό αέρα και να βλέπουν τόσα από κει ψηλά ενώ εκείνη ήταν μέσα στο νερό και κολυμπούσε αργά Την ενοχλούσε ακόμα και τις φορές που έβγαινε στη στεριά για να γεννήσει και κουραζόταν τόσο πολύΑυτά σκεφτόταν λυπημένη σε μια παραλία Ξαφνικά είδε

ένα αετό να σχηματίζει κύκλους γύρω από τα σύννεφα καθώς πετούσε ψηλά με τις ανοιχτές και δυνατές φτερούγες του Του φώναξε όσο πιο δυνατά μπορούσε για να την ακούσει Και όταν αυτός χαμήλωσε αρκετά την ρώτησε τι ήθελε Η χελώνα τότε τον παρακάλεσε μιας και είναι ο βασιλιάς των πτηνών να της μάθει να πετάει όπως εκείνος Να βλέπει τον κόσμο από ψηλά Να νοιώθει δυνατή και ελαφριά συνάμαΟ αετός που θεώρησε παράλογη την επιθυμία τής χελώνας

αρνήθηκε Προσπάθησε να της εξηγήσει ότι δεν ήταν στη

και η χελώναΔιασκευή στον μύθο του Αίσωπου

( κείμενο εικόνα - Έλλη Ιωαννίδου )

(45)

φύση της να πετάει Μπορούσε να χαρεί τα δικά της προνόμια να κολυμπάει δηλαδή στα βαθειά νερά να κάνει βόλτες στην άμμοhellip πράγματα που ακόμα και αυτός - ένας βασιλιάς - δεν μπορεί να χαρεί όπως εκεί-νη Άλλωστε μια τέτοια προσπάθεια να μάθει δηλαδή να πετά μπορεί να την κατέστρεφε Αυτά της είπε και πέταξε μακριά της νομίζοντας ότι

την είχε συνετίσει Η χελώνα όμως ήταν ανένδοτη Συνέχισε να τον

θερμοπαρακαλεί και το έκανε όποτε τον έβλεπε να πετά πάνω από την παραλία Ώσπου μια μέρα ο αετός δεν άντεξε άλλο να της αρνείται Βαρέθηκε άλλωστε τα παρακάλια και την επιπολαιότητά της Τη γράπω-σε με τα δυνατά νύχια του και πέταξε μαζί της ψηλά πάνω από τα κύματα Η ευτυχία της χελώνας γι αυτά τα λίγα λεπτά ήταν απερίγραπτη Βιαστική και άμυ-αλη όπως ήταν νομίζοντας ότι θα μοιάσει στον αετό του ζήτησε να την αφήσει πάνω από τα σύννεφα Ήθελε να συνεχίσει μόνη της να πετάει σίγουρη για τον εαυτό της Έτσι κι έγινε Ο αετός την άφησε να πέσει όπως ακριβώς του είχε ζητήσει με αποτέλεσμα να γκρεμοτσακιστεί πάνω στα βράχια που την περίμε-ναν δίπλα στην ακτή Η δύστυχη χελώνα που ήθε-λε να πετάξει συντρίφτηκε παταγωδώς Δεν άκουσε τα λόγια της σύνεσης από το στόμα του αετού αλλά παρασύρθηκε από τις δικές της παράλογες επιθυμίες έξω από τη φύση της Το τέλος της όπως και όσων δεν ακολουθούν τα λόγια της σύνεσης και της φρόνη-σης ήταν να καταστραφεί και μάλιστα με πολύ άσχη-μο τρόπο

Η θαλάσσια χελώνα Caretta caretta εί-ναι ένα κινδυνεύον είδος Θα τη συναντή-σουμε να κολυμπάει σε όλα τα μήκη και πλάτη των ελληνικών θαλασσών αλλά η ιδιαίτερη σημασία της χώρας μας έγκει-ται στο ότι φιλοξενούμε κάποιες από τις σημαντικότερες παραλίες για την ανα-παραγωγή και φωλεοποίηση της καρέτα στη ΜεσόγειοΗ χελώνα καρέτα είναι ίσως ένα από τα

πιο εμβληματικά είδη των μεσογειακών και ελληνικών θαλασσών και ένα από τα επτά είδη θαλάσσιων χελωνών που υπάρ-χουν στον πλανήτη Αν καταφέρει να ξεφύγει από τους φυσικούς εχθρούς της αλλά και από τις ανθρώπινες επιδράσεις και απειλές θα ζήσει περίπου 80 χρόνια Όταν μεγαλώσει περίπου μετά από δύο έως τρεις δεκαετίες και έρθει η ώρα τής αναπαραγωγής της θα επιστρέψει στην ίδια περιοχή και θα επιλέξει την παραλία όπου γεννήθηκε και η ίδια για να κάνει τη φωλιά της

Η θαλάσσια χελώνα Κ α ρ έ τ α - ΚαρέταΖ ω ή π ο υ α π ε ι λ ε ί τ α ι

(46)

Τα αποσπάσματα του κειμένου και πληροφορίες είναι από το site httpwwwwwfgrelendangered-speciescaretta

Σε κάθε περίοδο ωοτοκίας η θαλάσσια χελώνα θα γεννήσει δύο έως τρεις φορές Θα δημιουρ-γήσει τη φωλιά της σε αμμώδεις παραλίες και σε βάθος περίπου 60 εκατοστών Σε κάθε φωλιά φιλοξενούνται μέχρι και 120 αυγά τα οποία εκ-κολάπτονται για 55 ημέρες Η θήρα των αυγών από αλεπούδες σκυλιά κλπ αποτελεί ένα επιπλέ-ον πρόβλημα και έχει παρατηρηθεί σε παραλίες ωοτοκίας της Πελοποννήσου επηρεάζοντας το 40 των φωλιών Σημαντική απειλή συνιστούν και τα σκουπίδια στη θάλασσα Ειδικότερα οι πλαστικές σακούλες υποβαθμίζουν το θαλάσσιο οικοσύστημα και μπορούν να οδηγήσουν σε θά-νατο τις θαλάσσιες χελώνες αφού τις ξεγελούν λόγω της ομοιότητάς τους με τσούχτρες μία από τις πιο αγαπημένες τροφές της καρέτα

Η ζωή που προστατεύουμε και η ιστορία των Σεκανίων της Ζακύνθουhellip

Η προστασία της καρέτα είναι για εμάς σχε-δόν laquoπροσωπική υπόθεσηraquo που διαρκεί και εξελίσσεται για πολλές δεκαετίες Για τη δια-τήρηση και προστασία του είδους οργανώσα-με το 1994 πανευρωπαϊκή εκστρατεία για την αγορά της περιοχής που περιβάλλει την παρα-λία των Σεκανίων Ως αποτέλεσμα σε μία πολύ αβέβαιη για την προστασία του είδους περίοδο με τα χρήματα που συγκεντρώθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αλλά και από συνεισφο-ρές ιδιωτών αγοράσαμε το 90 της έκτασης γύρω από τα Σεκάνια Σκοπός της αγοράς ήταν τόσο η αποτροπή της τουριστικής ανάπτυξης

της περιοχής όσο και η κατά το δυνα-τόν καλύτερη διαχείρισή της ώστε να προστατευθεί η σημαντικότερη παραλία ωοτοκίας για τη θαλάσσια χελώνα

Yπεύθυνη προγράμματος Χαρίκλεια Μινώτου cminotouwwfgr τηλ 210 33 14 893

Κ α ρ έ τ α - Καρέτα

httpswwwyoutubecomwatchv=yDnbTGBSxyA

httpswwwyoutubecomwatchv=T8eGw1oyYoQ

Αν θες να δεις VIDEO με χελωνάκια πάνω στην άμμο να τρέχουν προς το νερό πάτησε στα links

httpswwwyoutubecomwatchv=nHok4ZdJ2A0

(47)

Κ Ι Ν Η Μ Α Τ Ο Γ Ρ Α Φ Ο Σ -ldquoΠρόμαχοςrdquoΠ ρ ό κ ε ι τ α ι για μια αισθηματική ταινία

με φόντο την επιστροφή των Γλυπτών του Παρ-θενώνα από το Βρετανικό Μουσείο Ας σημειωθεί ότι η πρώτη επίσημη προβολή της ταινίας πραγ-ματοποιήθηκε στο Μουσείο της ΑκρόποληςΟ Ανδρέας (Παντελής Κοντογιάννης) αναγκά-

στηκε να αφήσει την Ελλάδα όταν ήταν παι-δί Επιστρέφει ενήλικος μετά από πρόσκληση του διευθυντή του Μουσείου της Ακρόπολης (Giancarlo Giannini) για να προχωρήσει την υπό-θεση κατά του Βρετανικού μουσείουΒρισκόμαστε στην Αθήνα του 2011 εν μέσω

της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης που έχει ξεσπάσει στη χώρα Ο Ανδρέας συγκεντρώνει αποδεικτικά στοιχεία για να αποδείξει ότι πλα-στογραφήθηκαν έγγραφα ώστε να επιτραπεί η πώληση των γλυπτών στο Βρετανικό Κοινοβού-λιο το 1816 Στη συνέχεια επιστρέφει στο Λονδί-νο όπου με τη βοήθεια της Ελένης (Κασσάνδρα Βογιατζή) συναδέλφου του αλλά και αντικείμε-

νο του πόθου του ξεκινάει τις απαραίτητες νο-μικές διαδικασίεςΟι δύο δικηγόροι έχουν μπροστά τους έναν

laquoμακρύ δρόμοraquo και θα πρέπει να δώσουν σκλη-ρό αγώνα για να πετύχουν την επαναφορά των κλεμμένων γλυπτών στην αρχική ndashκαι αρμό-ζουσα- θέση τουςΣκηνοθεσία Κέρτε και Τζον Βούρχις

Παίζουν Παντελής Κοντογιάννης Κασσάνδρα

Βογιατζή Γιώργος Χωραφάς Τζιανκάρλο Τζιανίνι

Γιώργος Βογιατζής Σπύρος Φωκάς Πολ Φρίμαν

Μάικλ Μπέρνς

(48)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

Τ η ν Τ ε τ ά ρ τ η 3 Δεκεμβρίου εγκαινιάσθηκε στο Βυζαντινό και Χριστια-νικό Μουσείο η έκθεση laquoΟ Δομήνικος Θεο-τοκόπουλος πριν από τον El Grecoraquo η οποία πραγματοποιείται στο πλαίσιο του ελληνικού επετειακού προγράμματος για τα 400 χρόνια από το θάνατο του El GrecoΗ έκθεση παρουσιάζει το πολιτισμικό περι-

βάλλον μέσα στο οποίο διαμορφώθηκε η προ-σωπικότητα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου πριν αναχωρήσει από τον Χάνδακα της Κρή-της (το σημερινό Ηράκλειο) για τη Βενετία το 1567Τι γνωρίζουμε για την Κρήτη του 16ου αιώ-

να και την κοινωνία της μέσα στην οποία γεν-νήθηκε μαθήτευσε και εργάστηκε ο νεαρός Δομήνικος Θεοτοκόπουλος Πώς δούλευαν οι Κρητικοί ζωγράφοι τον 16ο αιώνα Ποια κοι-νωνικά φαινόμενα και ποιες ιδεολογικές τά-σεις σχετίζονται με τον τεχνίτη καλλιτέχνη και λόγιο Θεοτοκόπουλο Γιατί ο Θεοτοκόπου-

λος φεύγει από την ΚρήτηΜε αφετηρία αυτά τα ερωτήματα η έκθεση

αφηγείται πτυχές του κοινωνικού και καλλι-τεχνικού περιβάλλοντος τής Κρήτης του 16ου αιώνα μέσα στο οποίο γεννήθηκε μαθήτευσε και ωρίμασε εικαστικά ο Δομήνικος Θεοτοκό-πουλοςΣε τρεις μεγάλες εκθεσιακές ενότητες πα-

ρουσιάζονται 200 περίπου σημαντικά αντι-κείμενα θρησκευτικά και κοσμικά αρχειακές πηγές χειρόγραφα και έντυπα εικόνες και πί-νακες Κρητικών και Ιταλών ζωγράφων του 16ου αιώνα Τα έργα προέρχονται από τις συλ-λογές του Βυζαντινού Μουσείου από συλλο-γές και μουσεία της Ελλάδας Εφορείες Βυζα-ντινών Αρχαιοτήτων μητροπόλεις εκκλησίες και μοναστήρια καθώς και μουσεία του εξω-τερικούΔιάρκεια έκθεσης 4122014 ndash 3132015

Βασ Σοφίας 22 Τηλ 213 213 9500

httpwwwbyzantinemuseumgr

Ε Κ Θ Ε Σ Η - laquo Ο Δ ο μ ή ν ι κ ο ς Θ ε ο τ ο κ ό π ο υ λ ο ς π ρ ι ν α π ό τ ο ν El Grecoraquo

(49)

Η Ε λ λ η ν ι κ ή Εταιρεία Μεταφρα-στών Λογοτεχνίας βράβευσε τη Χάρις Αλε-ξίου για την καλύτερη μετάφραση ξένου λο-γοτεχνικού έργου Η βράβευση αφορούσε τη μετάφραση του βιβλίου laquoΠάντα ήρωεςraquo του Φαμπιάν Μαρσό που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΜεταίχμιοΤο βιβλίο αποτελεί τη συγκλονιστική μαρ-

τυρία του Grand Corps Malade (Ψηλό Άρρω-στο Κορμί όπως είναι το ψευδώνυμό του) ο οποίος έμεινε ατελώς τετραπληγικός εξαιτί-ας ενός μοιραίου ατυχήματος Ωστόσο ένα χρόνο μετά το περιστατικό διέψευσε τις προ-βλέψεις των ειδικών και κατάφερε να περπα-τήσει ξανά Στις σελίδες του βιβλίου του ο Μαρσό αφηγείται τη δωδεκάμηνη περιπέτεια και τις εμπειρίες τόσο τις δικές του όσο και των ομοιοπαθών συντρόφων του από το κέ-ντρο αποκατάστασηςΓια τη γνωριμία της με τον Φαμπιάν Μαρσό

την απόφασή της να προτείνει και να μετα-φράσει το βιβλίο του η Χάρις Αλεξίου αναφέ-ρει laquoΤον Grand Corps Malade τον γνώρισα από τα τραγούδια του Ήταν το νέο πρόσω-πο στη γαλλική μουσική σκηνή στο μουσι-κό είδος της slam H νεολαία της Γαλλίας τον λάτρευε Μου έκανε εντύπωση αυτός ο νέος όμορφος άνδρας με την πατερίτσα του Μου έκανε εντύπωση και το ψευδώνυμό του το laquoψηλό άρρωστο κορμίraquo Το τραγούδι μου ldquoΜεγάλωσαrdquo μόλις είχε κυκλοφορήσει και σκεφτόμουν πως θα μπορούσε να το είχε γρά-ψει αυτός Τον συνάντησα αργότερα σε ένα τηλεοπτικό στούντιο όταν συμμετείχαμε και οι δύο στην εκπομπή του Michel Drucker που έκανε ένα μεγάλο αφιέρωμα στον Ντέμη Ρούσσο

Δύο χρόνια αργότερα ο φίλος Νίκος Αλιά-γας μου χάρισε το βιβλίο του Φαμπιάν laquoΔι-άβασέ το είναι γραμμένο σε απλή γλώσσαraquo μου είπε Όσο το διάβαζα σε πολλά σημεία ξαναζούσα την περιπέτεια του αδελφού μου στην εντατική και αργότερα στο κέντρο απο-κατάστασης Το συγκινητικό επίσης ήταν πως γνώριζα την απίστευτη ταλαιπωρία των τετραπληγικών των αναπήρων που στερού-νται την ικανότητα όπως λέει και ο Φαμπι-άν να ξύσουν το φρύδι τους ή να κρατήσουν το κουτάλι τους και να πατήσουν ένα κου-μπί για βοήθειαraquo

Ε Κ Δ Η Λ Ω Σ Η -Β ρ α β ε ί ο Λ ο γ ο τ ε χ ν ι κ ή ς Μ ε τ ά φ ρ α σ η ς γ ι α τ η ν Χ Αλεξίου

(50)

Θ Ε Α Τ Ρ Ο - laquoΟ Γάμοςraquolaquo Ο Γ ά μ ο ς raquo της Βάσιας Σολωμού

Ξανθάκη πρωτοπαρουσιάστηκε το 1994 στο Θεσσαλικό Θέατρο σε θεατρική διασκευή και σκηνοθεσία του Κώστα Τσιάνου γνωρίζοντας τεράστια επιτυχίαΣτην τωρινή παράσταση τού Μεταξουργεί-

ου παρουσιάζεται με τη μορφή του μονολό-γου σε θεατρική προσαρμογή ndash σκηνοθεσία και ερμηνεία της Άννας Βαγενά Πρόκειται για την ιστορία μιας απλής γυναίκας από τα Αμπελάκια της Θεσσαλίας μιας χωριάτισ-σας που σήκωσε στους αδύνατους ώμους της τη μοίρα της και συγχρόνως τη μοίρα πολ-λών γυναικών του τόπου μας Έζησε τη βα-ναυσότητα ενός αλκοολικού πατέρα είδε την αγάπη του άνδρα της να μεταμορφώνεται σε περιφρόνηση όταν άρχισε να γεννάει κωφά-λαλα παιδιά εξαιτίας της βαριάς κληρονομι-κότητας του αλκοολικού πατέρα της και πά-

S T A N D - U P C O M E D Y -5 0 Α π ο χ ρ ώ σ ε ι ς τ ο υ GreekΣ τ ι ς μ έ ρ ε ς μας που

το χιούμορ θεωρείται σπάνιο και πολύτιμο το Tin Pan Alley φιλοξενεί τον Σίλα Σεραφείμ ο οποίος προσφέρει εντυπωσιακές παραστάσεις γέλιου και εύθυμου προβληματισμούΚάθε Σάββατο (έως τις 27 Δεκεμβρίου) στις

2200 ο Σίλας στήνει ένα ενδιαφέρον πανηγύρι με επίκεντρο το εξαιρετικό μοναδικό laquoφυσικό φαινόμενοraquo που λέγεται laquoΝεοέλληναςraquo Μια γι-ορτή σε πρώτη ανάγνωση των 20 χρόνων πα-ρουσίας του στην stand-up comedy αλλά και μια προσπάθεια ανάλυσης και διερεύνησης του φαινομένου το οποίο μάλλον θα εξακολουθήσει να απασχολεί για πολύ καιρό την καλλιτεχνική

κοινότητα του είδους Για του λόγου το αληθές δείτε ένα απόσπασμα των προσπαθειών του στην ιστοσελίδαwwwyoutubecomwatchv=LgJERE7PTBY

Συντελεστές Σίλας Σεραφείμ

Λίλα Σταμπούλογλου (συμμετέχει μέχρι να γεννήσει)

Παραστάσεις Κάθε Σάββατο μέχρι τις 27 Δεκεμβρίου

(τουλάχιστον)

Ώρα έναρξης 2200 (ακριβώς)

Πληροφορίες Tin Pan Alley Τουρναβίτου 6 Πλατεία

Ασωμάτων Θησείο Τηλ 210-3210158

httpwwwtinpanalleygrindexphpsilasserafim

λεψε με νύχια και δόντια σε μια κοινωνία που δεν δέχεται εύκολα την αναπηρίαΏρες Παράστασης Σάββατο 1800 και 2100

Κυριακή 1830

Εισιτήρια Γενική Είσοδος 16euro Μειωμένα

12euro (φοιτητές συνταξιούχοι άνω των 65 ετών

πολύτεκνοι amp εκπαιδευτικοί) και 10euro(άνεργοι)

Ομαδικό εισιτήριο 8euro

Θέατρο Μεταξουργείο Ακαδήμου 14-16

Τηλ 210-5234382

(51)

(52)

ldquoΤο Θαύμα να Νοιώθεις ΈλληναςrdquoΤου SAM CHEKWASΕ κ δ ό σ ε ι ς S e a b u r n B o o k s

άνθρωπος μένει εκεί όπου είναι θαμμένο ένα μέρος της καρδιάς τουraquo έγραψε ο Αλέξαν-

δρος Δουμάς Ο Sam Chekwas το παιδί από την Νιγη-ρία με τα φωτεινά και ερευνητικά μάτια που ήρθε από την χώρα του να σπουδάσει στην Ελλά-δα ντυμένος στο πνεύμα και την καρδιά με την αγάπη για το αληθινό το υψηλό και το ωραίο δεν μάκρυνε ποτέ από δω Τα τραίνα της ζωής του ασταμάτητα έφευγαν και γύριζαν φεύγουν και γυρίζουν με τη σημαία του χρέους με την πραμάτεια της προσφοράς με τη σοδειά της αγά-πης Σrsquo ένα ταξίδι που κρατάει χρόνια τώρα διατηρώντας την ποιότητα του σεβασμού την ευ-χέρεια της κατανόησης και την ανάγκη της συμπόρευσης στα μονοπάτια της ουσίαςhelliplaquoΌσο αναπνέω θα προβάλλω την ελληνική γλώσσα και τα ελληνικά γράμματαraquo δήλωσε σε παρου-

σίαση του βιβλίου του ο Chekwas Και με περισσή περηφάνια ανέφερε laquoΕδώ γεννήθηκαν οι τέ-χνες η φιλοσοφία και οι επιστήμες Ο Μέγας Αλέξανδρος έλεγε πως ότι δεν γιορτάζεται πεθαίνει Αυτό συμβαίνει και με τον ελληνισμό και κυρίως την ελληνική γλώσσα Όλοι εσείς πρέπει να με-ταφέρετε τον ελληνισμό όπου μπορείτε με κάθε τρόποraquo Και όχι μόνο προτρέπει αλλά και ο ίδι-ος προσπαθεί για τη διάδοση του ελληνισμού μέσα από το βιβλιοπωλείο που έχει ανοίξει στην Αστόρια της Νέας Υόρκης Το βιβλιοπωλείο αποτελεί ένα από τα laquoαξιοθέαταraquo της αμερικανικής μεγαλούπολης με τους δεκάδες χιλιάδες Ελληνοαμερικάνους Βρίσκεται στον αριθμό 33-18 της οδού Μπρόντγουεϊ και μοιάζει με συνηθισμένο συνοικιακό βιβλιοπωλείο Όμως ανάμεσα στις αγγλικές εκδόσεις υπάρχουν ράφια που ξεχειλίζουν από ελληνικούς τίτλουςmiddot η προσπάθεια του Chekwas για την προώθηση του ελληνισμού

(53)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

τα τέλη του 1944 όταν πια εί-χαν αποχωρήσει από τη χώρα μας οι δυνάμεις κατοχής του Άξονα μέλη της ηγεσίας του τότε Βασιλικού Ναυτικού ζή-τησαν την ανεύρεση και τιμω-ρία των υπεύθυνων του τορπι-

λισμού της laquoΈλληςraquo Πράγματι είχε επισημανθεί στην Κάτω Ιταλία κάποιος Stefano Toselli μηχανι-κός ο οποίος είχε δηλώσει laquoιδιωτικώςraquo ότι ήταν σε θέση να κατονομάσει τους υπεύθυνους της ανόσιας πράξηςΟι ελληνικές Αρχές λοιπόν απαίτησαν την επίσημη καταγραφή της μαρτυρίας του και να κινηθεί η δια-δικασία παραπομπής των ενόχων σε δίκη Και τότεhellip laquoέσκασε η βόμβαraquo Με εντολή του Βρετανού στρα-τάρχη Harold Alexander ανώτατου διοικητή των συμμαχικών δυνάμεων της Μεσογείου κατηγορη-ματικώς απαγορεύτηκε η συνέχιση της έρευνας Το θέμα έπρεπε να μπει στο αρχείο ndash και αυτό έγινε ευ-θύς αμέσως Κατά συνέπεια όλα όσα λέγονται ακό-μα και σήμερα σχετικά με τον τορπιλισμό της laquoΈλ-ληςraquo παραμένουν ατεκμηρίωτα Ήταν πράγματι το ιταλικό υποβρύχιο laquoDelfino raquo που βύθισε το αγκυ-ροβολημένο στην Τήνο για τον εορτασμό του Δεκα-πενταύγουστου ελληνικό πολεμικό σκάφος Και αν ναι ποιος έδωσε τη σχετική εντολή Και τι έλεγε η εντολή αυτή

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Λ ό γ χ η

ldquoΟ Πόλεμος και ο ΚόσμοςrdquoΤα Γεγονότα του rsquo40 τα πριν και οι Συνέπειες

ρόκειται για ένα τρίτομο έργο στο οποίο ο Θεόδωρος Σπυρόπου-λος παρουσιάζει αναλυτικά με εξαντλητικές λεπτομέρειες τη σημα-ντική ανασκαφή της ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΟΣΑνάμεσα στην Πελλάνα και την Σπάρτη ιδρύθηκε μια Νησιωτική

Κοινοπολιτεία στη Λιμνοθάλασσα που συνδεόταν μέσω του Ευρώ-τα με τον Λακωνικό Κόλπο Σrsquo αυτό το νησιωτικό σύμπλεγμα υπήρ-χε η Λακεδαίμων από τις αρχές της τρίτης χιλιετίας πΧ μέχρι το 1750 πΧ οπότε καταστράφηκε από την Κοσμική Θεομηνία

Κατά τη Μυκηναϊκή περίοδο υπήρξε το Ανακτορικό κέντρο της Λακωνίας όπως πιστοποιείται από το Ανάκτορο το Κυκλώπειο Τείχος τους Βασιλικούς Θολωτούς Τάφους κα Επίσης φιλοξένησε το Ανάκτορο του Μενέλαου και της ΕλένηςΠολλές γεωφυσικές και γεωπολιτικές ιδιαιτερότητες μνημειακά ευρήματα και αρ-

χαιολογικά ευρήματα οδήγησαν τον συγγραφέα να ταυτίσει σημεία και μνημεία του Λακωνικού βαθυπέδου της Λακεδαίμονος με την Πλατωνική Ατλαντίδα και να ανα-ζητήσει επιβιώσεις της υλικής πολιτειακής και πολιτισμικής κληρονομιάς της στην ιστορική Δωρική ΣπάρτηΗ πλούσια εικονογράφηση βοηθά κάθε ενδιαφερόμενο για την ελληνική αρχαιολο-

γία να παρακολουθήσει αναλυτικά τη διεξαγωγή μιας ανασκαφής σrsquo ένα χώρο που παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον

Του ΘΕΟΔΩΡΟΥ Γ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Κ α δ ρ α μ ί τ σ α

ldquoΛακεδαίμωνrdquo

(54)

ανέναν μα κανέναν δεν μπορείς να κερδίσεις ούτε καν ένα αφελές μικρό παιδί εφόσον του αφαιρείς την ελευ-θερία τού να μην συμφωνήσει μαζί σου Αν στερήσεις την ελευθερία στον άλλον και βασιλιά να τον στέψεις δεν θα διαρκέσει η συμφωνία σας Σύντο-

μα θα αισθανθεί δυσφορία θα καταλάβει ότι παγιδεύτη-κε και βρέθηκε εκεί που δεν θέλει Τα χρυσά κλουβιά τα ανακάλυψαν τύποι σαν τη γυναίκα της πρώτης ιστορί-ας του βιβλίουmiddot όμως κλειδωμένο ένα πουλί μαραίνεται Ο Ελύτης γράφει πως γίνεται να φυλακίσεις ένα αηδόνι αλλά δεν μπορείς να φυλακίσεις τον κελαϊδισμό τουΥπάρχουν όμως προσωπικότητες τόσο ανασφαλείς εξαρτημένες και εξωφρενικά εγωιστικές ώστε κρατούν κλειδωμένο το αηδόνι τους έστω και άλαλο έστω και νεκρό Ξέρουν πολύ καλά άλλωστε την τέχνη να ταρι-χεύουνΌλοι μας έχουμε συναπαντηθεί με τέτοιους χαρακτή-

ρες Δεν είναι λίγοι και γνωρίζουν να πλέκουν ιστούς σαν την αράχνη Όσο πιο εξαρτημένοι είμαστε εμείς οι ίδιοι τόσο τσιμπάμε στους χειρισμούς τους Ο ελεύθε-ρος ο ανεξάρτητος άνθρωπος δεν τους ανέχεται γρή-γορα κάνει πέρα σύντομα κόβει μαζί τους τις διαπραγ-ματεύσεις Όμως πόσοι είμαστε εντελώς ανεξάρτητοι Όλοι έχουμε τις πληγές μας τα μειονεκτήματα μας τα παθήματα και τα πάθη μας Όλοι κουβαλάμε στο αίμα μας τους πειρασμούς της τρέλας Παρά ταύτα πάντα υπάρχει τρόπος να γιατρεύεσαι όταν όντως το αποφασί-ζεις διότι η υγεία είναι πιο επιθετική και δυναμική από την αρρώστια

ldquoΣιωπάς για να ακούγεσαιrdquo

Της ΜΑΡΩΣ ΒΑΜΒΟΥΝΑΚΗ Ε κ δ ό σ ε ι ς Ψ υ χ ο γ ι ό ς

(55)

STREETART

(56)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

( φωτογραφίες - Ανδρέας Τσάκαλης )

ΟΌ π ο ι ο ς θ έ λ ε ι να θαυμάσει έργα Τέχνης από καλλιτέχνες με μεράκι και πάθος δεν χρειάζεται να πηγαίνει μόνο σε εκθεσιακούς χώρους Ένας τοίχος παλιός μια λεπτομέ-ρεια στην πόρτα κάγκελα ή και σημεία του δρόμου είναι ικανά να εμπνεύσουν Μπο-ρούν να δώσουν βάση στον λαϊκό καλλιτέχνη να δημιουργήσει και να μεταμορφώσει Όταν ένας άνθρωπος θέλει να εκφραστεί μέσα από την τέχνη θα βρει laquoτελάραraquo γύρω του Θα βρει τρόπο να στείλει το μήνυμά του Θα επικοινωνήσει με τον θεατή θα τον κάνει να σκεφτεί να χαμογελάσει να λυπηθεί Θα του δημιουργήσει έντονα συναισθήματα χρησι-μοποιώντας απλά φτηνά χρώματα και το ταλέντο τουΗ τέχνη λοιπόν που μπορείς ελεύθερα να δεις και να θαυμάσεις στους πιο απίθανους χώρους ίσως και στην ίδια τη γειτονιά σου χωρίς εισιτήρια και προσκλήσεις λέγεται street art

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

(57)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

STREET ART

(58)

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

Δώρα Η Αλεξάνδρα όμορφη κι αριστο-κρατική από καλή και πλούσια οικο-γένεια φαντάστηκε πως στο πρόσωπο του αρρενωπού Νιόνιου θα έβρισκε την αδελφή ψυχή το άλλο μισό της για να ζήσει μαζί του τη ζωή που ονει-ρευόταν Όμως ο ωραίος της σύζυγος ndashθα διαπίστωνε γρήγοραndash καταδυνα-στευόταν από την Αργίνη μάνα σκλη-ρή και πεθερά ακόμη σκληρότερηhellip Ποτέ ο γιός δεν μπόρεσε να απαλλαγεί από την αρπάγη αυτής της μάνας κι έτσι η Αλεξάνδρα έμαθε να ζει στο πε-ριθώριο της ζωής των τριών τους κά-νοντας υπομονή για χάρη του παιδιού της και γιατί στο βάθος η ελπίδα την έκανε να πιστεύει ότι ίσως μια ημέρα όλα αλλάξουνhellip Η ελπίδα το μόνο όπλο του απελπισμένουhellipΤον απολογισμό αυτής της ζωής

εγκλωβισμένης στη ερημιά του έρω-τα μιας ζωής πολιτικών αγώνων για ένα καλύτερο αύριο διηγείται η Αλε-ξάνδρα γιαγιά πια στη μικρή εγγονή που έχει τrsquo όνομά τηςhellip

ldquoΜια Κυρ ιακή με την Αλεξάνδραrdquoεκδ Ωκεανός

(Η Δώρα Νικολαΐδου γεννήθηκε στην Αθήνα Πήρε πανεπιστημιακό τίτλο σπουδών από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων με ειδίκευση στην Ψυχολογία Σήμερα είναι τελειόφοιτος του Ελληνικού Ινστιτούτου Νευροφυτοθεραπείας και Ανάλυσης του Χαρακτήρα (ΕΙΝΑ) και ασκεί επαγγελματικά τη Συμβουλευτική ως Σύμβουλος Ψυχικής ΥγείαςΕιδικεύεται και παρέχει Συμβουλευτική Ψυχολογική Υποστήριξη σε Γυναικεία Θέματα Έχει μετεκπαιδευτεί στις πλέον σύγχρονες τεχνικές θεραπείας του Μετατραυματικού Στρες (Brain Spotting και CMR)Το laquoΜια Κυριακή με την Αλεξάνδραraquo είναι το πρώτο μυθιστόρημά της)

Νικολαίδου

(20)

προσοχή και δεν τον αφήνει να ξεμυτίσει έξω μοναχός του Όμως τα θηρία της μοίρας πα-ραμονεύουν τον πρίγκιπα Παρά τρίχα γλυ-τώνει από το δάγκωμα του φιδιού χάρη στην επαγρύπνηση της συζύγου του Κατόπιν το σκυλί τον παίρνει στο κυνήγι και ο κροκό-δειλος καραδοκεί μέσα στη λίμνη Δυστυχώς το τέλος του κειμένου έχει χαθεί και η έκβα-ση μένει ανεπιβεβαίωτη Δεν ξέρουμε αν ο νε-αρός ήρωας εντέλει φονευόταν ή γλύτωνε το πεπρωμένο του

Αργότερα το ίδιο αφηγηματικό πρότυ-πο βρήκε την κλασική ανατολίτικη έκφρα-σή του στην περίφημη παραβολή για τον βεζί-ρη και τον θάνατο Το παλαιότερο πρόπλασμα αυτής της διήγησης το διαβάζουμε στο εβραϊ-κό Ταλμούδ το πελώριο συμπίλημα από διδα-σκαλίες των ραβίνων της ρωμαϊκής εποχής που συγκροτήθηκε γύρω στο 400 με 500 μΧ

Κατόπιν η ιστορία έγινε εξαιρετικά δημο-φιλής στην περσική παράδοση εμπνέοντας μυστικιστές ποιητές όπως τον Ρουμί και τον Φαρίντ ουντ-Ντιν Αττάρ Κυκλοφορεί ακόμη και σήμερα ως διδακτικός μύθος στις παρα-δόσεις των Σούφι Οι ήρωες ποικίλλουν από τη μία παραλλαγή στην άλλη

(21)

(Το ειρωνικό και τραγικό συνάμα σε τέτοιους μύθους είναι ότι ο ήρωας χαντακώνεται από τις ίδιες τις πράξεις του Οι αποφάσεις που παίρνει θαρρώντας πως θα του βγουν σε καλό φέρνουν την καταστροφή του)

Κατά την πιο διάσημη εκδοχή ο χαλίφης της Βαγδά-της αντίκρισε μια μέρα τον πιστό βεζίρη του να μπαίνει τρο-μαγμένος και κατάχλωμος στην αίθουσα του θρόνου laquoΣώσε με αφέντηraquo εκλιπαρούσε ο αξιωματούχος και ευθύς εξήγη-σε στον ηγεμόνα την αιτία της ταραχής του laquoΚαθώς ερχό-μουν σήμερα το πρωί στην υπηρεσία μου στο παλάτι είδα τον Θάνατο να τριγυρίζει μέσα στην πόλη Μόλις με πήρε το μάτι του αμάν - μου έριξε ευθύς ένα βλέμμα τόσο άγριο και φονι-κό Προφανώς έχει έρθει για να με πάρει Σε ικετεύω ηγεμόνα μου άφησέ με να φύγω τώρα αμέσως με ένα από τα πιο γοργά άλογα των βασιλικών στάβλων σου Αν καλπάσω με όλη μου τη δύναμη μπορεί απόψε κιόλας να βρεθώ ασφαλής πέρα μα-κριά στη Σαμαρκάνδηraquo

Ο χαλίφης εκτιμούσε τον βεζίρη του και μετά χαράς του έδωσε την άδεια Λίγα λεπτά αργότερα ο άνθρωπός μας κάλ-παζε έξω από τις βορειοανατολικές πύλες της πόλης Όμως ο χαλίφης δεν ησύχασε Καταπώς το συνήθιζε μεταμφιέ-στηκε σε κοινό υπήκοο και βγήκε στην αγορά για να διαπι-στώσει ιδίοις όμμασι αν κυκλοφορούσε τωόντι ο Θάνατος στην πρωτεύουσά του Και πράγματι τον είδε ο φονικός άγ-γελος τριγυρνούσε στο παζάρι ψηλός και τυλιγμένος στα μαύρα αγγίζοντας πού και πού κάποιον γέροντα στον ώμο ή παραμερίζοντας για να μην πέσουν πάνω του τα παιδιά που έπαιζαν κυνηγητό Ο χαλίφης τον πλησίασε Ο Θάνα-τος αναγνώρισε αμέσως τον ηγεμόνα και τον χαιρέτισε με βαθειά σεβαστική υπόκλιση Τότε ο χαλίφης πήρε το θάρ

(22)

ρος να τον ανακρίνει laquoΟ βεζίρης μου είναι καλός και χρήσιμος άνθρωπος Οι υπηρεσίες του μου εί-ναι πολύτιμες Γιατί βάλθηκες να τον τρομοκρα-τήσεις σήμερα Γιατί τον αγριοκοίταξεςraquo Ιδού τι αποκρίθηκε ο Θάνατος laquoΒασιλιά μου τον κοί-ταξα όντως αλλά όχι άγρια Η ματιά μου ήταν απλώς βλέμμα έκπληξης Απόρησα που τον αντί-κρισα εδώ στη Βαγδάτη Βλέπεις είναι γραμμέ-νο ότι πρέπει να τον πάρω απόψε - όχι όμως εδώ αλλά πέρα μακριά στη Σαμαρκάνδηraquo

Το ειρωνικό και τραγικό συνάμα σε τέ-τοιους μύθους είναι ότι ο ήρωας χαντακώνεται από τις ίδιες τις πράξεις του Οι αποφάσεις που παίρνει και οι ενέργειες που κάνει θαρρώντας πως θα του βγουν σε καλό φέρνουν ανελέητα την καταστροφή του Μοναχός του ανεπίγνω-στα με τις επιλογές και τους τάχα έξυπνους υπολογισμούς του υφαίνει τα βρόχια όπου θα πιαστεί

Το πεπρωμένο προδιαγράφει απλώς μια δυσοί-ωνη εξέλιξη αυτήν όμως την υλοποιεί τελικά ο ίδιος ο άνθρωπος με τις πρωτοβουλίες και τα σφάλματά του Η ελεύθερη βούλησή του συνερ-γάζεται με τη μοίρα για να εκπληρώσουν και οι δύο μαζί το δύστυχο αποτέλεσμα Θυμόμαστε τα λόγια του Σεφέρη στο ποίημά του για τον Ευ-

ριπίδη τον τραγικότατο των δραματουργών laquoΕίδε τις φλέβες των ανθρώπων σαν ένα δίχτυ των θεών όπου μας πιάνουν σαν τrsquo αγρίμιαraquo Το δίχτυ όπου οι άνθρωποι παγιδεύονται από τους θεούς είναι το ίδιο το πλέγμα από τις φλέβες μας - δηλαδή η ιδιοσυγκρασία και η φύση μας ο χαρακτήρας μας που καθορίζει την πορεία της ζωής μας

Τι μπορούν να σημαίνουν τέτοιες ιστο-ρίες για εμάς σήμερα Υποδηλώνουν άραγε πως η μοίρα μας είναι προδιαγεγραμμένη και αναπότρεπτη Πως ότι και να κάνουμε δεν ωφελεί και το μόνο που μας μένει είναι να κα-θίσουμε και να περιμένουμε μοιρολατρικά τις εξελίξεις με σταυρωμένα τα χέρια Όχι απαραί-τητα Ο μύθος μπορεί να διαβαστεί αλλιώς σε βαθύτερο επίπεδο αυτοσυνειδησίας Οι αρχαίοι αφηγητές ίσως προσπαθούν να επιστήσουν την προσοχή μας στην ίδια την προσπάθειά μας να αποφύγουμε πάση θυσία εκείνο που μας φοβί-ζει Ο σύγχρονος πολιτισμός μας έχει καταντή-σει η κατεξοχήν κουλτούρα της φυγής Διαρ-κώς τρέχουμε να ξεφύγουμε από τα δυσάρεστα καθέκαστα της ζωής που μας τρομάζουν Τους γυρίζουμε την πλάτη και με μεγάλες δρασκελι-ές πηδούμε και καλπάζουμε μακριά τους αντί

(23)

να στραφούμε και να τα αντιμετωπίσουμε όταν έλθει η κρί-σιμη ώρα Πασχίζουμε να δραπετεύσουμε από τον χρόνο με τονωτικές ενέσεις ουσιών και πλαστικές εγχειρήσεις Κά-νουμε μαραθώνιο αγώνα δρόμου ώστε να ξεπεράσουμε την ανασφάλεια για το αύριο συσσωρεύοντας καταθέσεις και ομόλογα στις τράπεζες Πάνω από όλα τιναζόμαστε μακριά για να διαφύγουμε από την ανία και το αίσθημα του κενού Οι νεότεροι θαρρούν πως το καταφέρνουν με το να λικνί-ζονται μέσα σε μισοσκότεινα κέντρα υπό τους ήχους εκκω-φαντικής μουσικής Οι κάπως μεγαλύτεροι διαλέγουν ορ-γανωμένες διακοπές μαθήματα γιόγκα ή προσήλωση στα ευαγγέλια του λάιφ-στάιλ

Καμία από αυτές τις δραστηριότητες δεν είναι αναγκα-στικά κακή ή κατακριτέα καθrsquo εαυτήν Πλην όμως δεν εξυ-πηρετούν ιδιαίτερα ως μέσα φυγής διότι εκείνο που φο-βόμαστε εξακολουθεί να μας παραμονεύει στην επόμενη γωνία Τούτο είναι ενδεχομένως το νόημα των παλαιών μύθων δεν ωφελεί να τρέχουμε για να ξεφύγουμε από τον φόβο Καλύτερα να ζούμε τις μέρες μας με κανονικό βημα-τισμό με ησυχία ψυχής και με πληρότητα χωρίς το λαχά-νιασμα της διαρκούς απεγνωσμένης απόδρασης Και όταν μας πλησιάσει το δυσοίωνο τότε να έχουμε το κουράγιο να το αντιμετωπίσουμε κατά πρόσωπο δίχως να αποστρέφου-με το βλέμμα ή να το βάζουμε στα πόδια Αυτό είναι μήνυμα πολύτιμο για όλους τους οδοιπόρους που παίρνουν κάποτε τον δρόμο είτε για τη Θήβα είτε για τη Σαμαρκάνδη

(Οι αρχαίοι αφηγητές ίσως προσπαθούν να επιστήσουν την προσοχή μας στην ίδια την προσπάθειά μας να αποφύγουμε πάση θυσία εκείνο που μας φοβίζει)

Ντούσανέ ν α π α ι δ ί θ α ύ μ α α π ό τ η ν Σ ε ρ β ί α

δώδεκαετών

Κρτόλιτσε

(24)

( π α ρ ο υ σ ί α σ η )

Ένα εντεκάχρονο αγόρι από τη Σερ-βία έχει την ικανότητα να ζωγραφίζει με έναν απλό μαρκαδόρο θέματα από το ζω-ικό και φυτικό βασίλειο με μια απίστευ-τη δεξιοτεχνία

Τα σχέδιά του αποτυπώνουν εικόνες άγριας ζωής Εικόνες σύγχρονες ή εικόνες που υπήρχαν πριν εκα-τομμύρια χρόνια Τα σχέδια του Σέρβου Ντούσαν Κρτόλιτσε ως επί το πλείστον με στυλό και μολύβι είναι εντυπωσιακά πολύ ζωντανά και θεωρείται ένα πολλά υποσχόμενο παιδί-θαύμα Αν και μόλις 12 χρο-νών έχει στο ενεργητικό του τρεις ατομικές εκθέσεις των έργων του σε εθνικό επίπεδο και μάλιστα οι δύο πρώτες ήταν πριν τα οκτώ χρόνια του

(25)

( π α ρ ο υ σ ί α σ η )

( επιμέλεια - Νικόλας Σεγκούντος )

(26)

Η καριέρα του ξεκίνησε από μόλις δύο ετών Οι γονείς του δεν έδωσαν σημασία στο πρώτο σχέδιό του κάτι που έμοιαζε απροσδιόριστα με φάλαινα Όσο περνούσε όμως ο καιρός και αυξανόταν ο όγκος του χαρτιού που κατανάλωνε για ζωγραφική ο μι-κρός Ντούσαν οι γονείς του άρχισαν να παρατηρούν ότι το παιδί τους είχε ταλέντο Ζήτησαν λοιπόν τη γνώμη ενός παιδοψυχολόγου Ο ειδικός εντυπωσιά-στηκε από το μικρό αγόρι ndashπαχουλό με γλυκό πρό-σωπο που μιλούσε με ασυνήθιστα ελκυστικό τρόπο Το εντυπωσιακότερο όμως ήταν ότι παρουσίαζε ένα υψηλό επίπεδο συναισθηματικής νοημοσύνης Οι γνώσεις του Ντούσαν για τον κόσμο των ζώων

είναι εκπληκτικές Όταν οι γονείς του αγόρασαν την πληρέστερη σύγχρονη εγκυκλοπαίδεια ζώων χρειάστηκε λιγότερο από τρεις εβδομάδες για να την αποτυπώσει στο μυαλό του λέξη προς λέξη Γνωρί-ζει όλες τις γεωλογικές εποχές του πλανήτη μας και τα ζώα που περιπλανιούνταν σε αυτόν στη διάρκειά τους Απαγγέλει με άνεση τα 65 είδη μαρσιποφόρων που υπάρχουν σήμερα Και όταν μεγαλώσει φιλοδο-ξεί να ασχοληθεί με την επιστήμη της ζωολογίας και να γράψει ένα βιβλίο για τα ζώαΜικρότερος όπως αναφέρει ο πατέρας του Ντού-

σαν ήταν πολύ δραστήριος και laquoαπορροφούσεraquo σε μικρό χρονικό διάστημα μεγάλο όγκο πληροφορι-ών Γοητεύτηκε από τη φύση και τα ζώα και σύντο-μα πέρασε από τις πρωτόλειες παιδικές αποτυπώσεις σε πιο συγκεκριμένα και εκπληκτικά σχέδια Και όλη αυτή τη διαδικασία την αντιμετωπίζει ως μια πρόκλη-ση ένα παιχνίδι της δημιουργικής έκφρασής του Όταν ήταν οκτώ ετών ένας δάσκαλος του έθεσε σκό

(27)

(28)

(29)

πιμα μια δύσκολη πρόκληση τριών λέξεων laquoιπ-πότης διάβολος κόσμοςraquo Ο μικρός την έφερε σε πέρας με εκπληκτικό τρόπο και αργότερα δήλωσε laquoθέλω να είμαι ζωγράφος θέλω να εί-μαι παιδίraquoΠολύς κόσμος έχει γνωρίσει το ταλέντο και το

έργο του Ντούσαν μέσα από την ιστοσελίδα του Έχει περισσότερους από 5000 laquoφίλουςraquo και 7000 laquoακόλουθουςraquo στο Facebook Φορείς από διάφορες χώρες του κόσμου ndashΗΠΑ Αυστραλία Ινδίαndash τον έχουν προσκαλέσει για να παρουσιά-σει τις δημιουργίες του Όμως για την ηλικία του είναι περισσότερο σημαντικό το κοντινό περιβάλλον του Χαρακτηριστικό είναι το πε-ριστατικό που αναφέρει ο πατέρας του Κάποια μέρα οι γονείς του ανησύχησαν καθώς είχε αρ-γήσει υπερβολικά να επιστρέψει από το σχο-λείο του Βγήκαν λοιπόν να τον αναζητήσουν Τον βρήκαν στην αυλή του σχολείου περιτρι-γυρισμένο από μια ομάδα συμμαθητών του Ο Ντούσαν ήταν απορροφημένος με το να φτιά-χνει laquoτατουάζraquo με μαρκαδόρο στα χέρια των άλ-λων παιδιών laquoαποτυπώνονταςraquo τα αγαπημέ-να ζώα τους Και η εκτίμηση των συμμαθητών του προς το έργο του νεαρού καλλιτέχνη φάνη-κε από το ότι αρνούνταν να πλύνουν τα χέρια τους για μεγάλο χρονικό διάστημα επειδή δεν ήθελαν να σβηστεί το laquoτατουάζraquo

Μπορείτε να βρείτε περισσότερα στοιχεία και τις

δημιουργίες του μικρού Ντούσαν στη σελίδα του στο

facebook

httpswwwfacebookcomprofilephpid=100008204652414ampfref=ts

Ιερή

Μια παράδοση χαμένη στις δέλτους τουχρόνου

(30)

(31)

μέλισσα -ένα από το τρία δώρα των

θεών σύμφωνα με εσωτερικές παραδόσεις- ο

άνθρωπος και ο πολιτισμός του φαίνεται να

έχουν μια ιδιαίτερη αόρατη σύνδεση Κοιτά-

ζοντας προς το παρελθόν προς την αυγή του

πολιτισμού διαπιστώνουμε σεβασμό προς τη

μέλισσα σε όλες τις εποχές και από όλους τους

πολιτισμούς Έτσι αρχίζουμε να αντιλαμβα-

νόμαστε ότι αυτό το μικροσκοπικό πλάσμα

αντιπροσωπεύει κάτι σημαντικό τη σπουδαι-

ότερη ίσως laquoχαμένη παράδοσηraquo στην ιστο-

ρία των ανθρώπων

Εγκλωβισμένες μέσα σε κεχριμπάρι έχουν βρεθεί μέλισσες η ηλικία των οποίων ξεπερνάει τα 100 εκατομμύρια χρόνια ndash παγωμένες στον χρόνο σαν να έχουν μείνει αθάνατες μέσα στο ίδιο τους το μέλι Οι αρχαίοι Έλληνες το ονόμαζαν ήλε-κτρον που συνδέεται με τον αρχαίο ηλιακό θεό Ελέκτορ ο οποίος είναι γνωστός ως ο laquoαφυπνιστήςraquo Αυτός ο προσδιορι-σμός αποδίδεται και στο μέλι ndash που θυμίζει κεχριμπάρι ndash μία αναζωογονητική ουσία που τιμόταν την αρχαία εποχή Και αυτή η σύνδεση είχε ως αποτέλεσμα να επιτείνει τον υψηλό σεβασμό που απολάμβανε η μέλισσα στους αρχαίους λαούς

(Ιερογλυφικό που απεικονίζει τη μέλισσα)

του Άντριου Γκόουγκ

( προσαρμογή επιμέλεια κειμένου - Νίκος Κατσινόπουλος )

Ιερή

(32)

Π ρ ο ϊ σ τ ο ρ ι κ έ ς ε μ μ ο ν έ ςΗ προϊστορία είναι γεμάτη από στοι-

χεία που υποδηλώνουν την εμμονή των ανθρώπων με τις μέλισσες Στην επονο-μαζόμενη laquoΣπηλιά της Αράχνηςraquo κοντά στην Βαλένθια της Ισπανίας μια σπηλαι-ογραφία 15000 ετών απεικονίζει μια αν-θρώπινη φιγούρα που αποφασιστικά δι-ακινδυνεύει τη ζωή της προκειμένου να συλλέξει το μέλι από την κηρήθρα ενός μελισσιού που βρίσκεται σε έναν επικίν-δυνο απότομο βράχο Και φυσικά είναι η μέλισσα που οδηγεί τους αρχαίους σαμά-νους στα παραισθησιογόνα φυτά η δρά-ση των οποίων μεταφέρει τη συνείδησή τους στον πνευματικό κόσμο των θεώνΠρόσφατες έρευνες έχουν αποκαλύψει

προς έκπληξη πολλών ότι ένας ήχος που θυμίζει βούισμα μέλισσας παρατηρείται κατά τη στιγμή της αλλαγής επιπέδου της ανθρώπινης συνείδησης Το φαινό-μενο αυτό έχει αναφερθεί ότι συμβαίνει και σε άτομα που έχουν υποστεί την λε-γόμενη laquoαπαγωγή από εξωγήινουςraquo που βλέπουν οπτασίας ή έχουν επιθανάτιες εμπειρίες Μήπως γνώριζαν αυτό το φαι-νόμενο οι αρχαίοι και πίστευαν ότι είναι ένα στοιχείο που προσδίδει κάποια ιδιαι-τερότητα στη μέλισσαΣτην Ανατολία έχει βρεθεί ένα άγαλμα

10000 ετών το οποίο απεικονίζει τη Μη-τέρα Θεά να φοράει στο κεφάλι μια κίτρι-

(Η αιγυπτιακή μυθολογία περιέχει αναρίθμητες αναφορές στις μέλισσες συμπεριλαμβανομένης και της πεποίθησης ότι οι μέλισσες δημιουργούνταν από τα δάκρυα του πιο σημαντικού θεού τους του Ρα)

νη ndash πορτοκαλί τιάρα σαν κυψέλη ndash ένα στοιχείο που έχει οδηγήσει τους ειδικούς στο ότι εκείνη την περίοδο η Μητέρα Θεά είχε αρχίσει να μεταλλάσσεται σε Μέλισ-σα Βασίλισσα ή μέλισσα θεάΣτον νεολιθικό οικισμό Τσατάλ Χουγι-

ούκ υπάρχουν υποτυπώδεις απεικονί-σεις μελισσών (6540 πΧ) γύρω από το κεφάλι κάποιας θεότητας σχηματίζο-ντας μια άλω Οι Σουμέριοι ωστόσο θε-ωρούνται πρόγονοι της οργανωμένης μελισσοτροφίας Αυτοί ήταν που επινόη-σαν την απιθεραπεία δηλαδή την ιατρι-κή χρήση των προϊόντων της μέλισσας όπως του μελιού της γύρης του βασιλι-κού πολτού της πρόπολης και του δηλη-τηρίου της μέλισσαςΣουμεριακά ανάγλυφα που απεικο-

νίζουν τη λατρεία κάποιων παράξενων ιπτάμενων μορφών έχουν συχνά ερμη-νευτεί ως ενδείξεις εξωγήινης επέμβασης Στα πλαίσια όμως των οφελών της με-λισσοτροφίας είναι πιθανότερο να απο-τυπώνουν τη λατρεία των μελισσών Οι Σουμεριακές απεικονίσεις άλλωστε ήταν που οδήγησαν στη δημιουργία του μοτί-βου της θεάς που χορεύει μια θηλυκή χο-ρεύτρια με τα χέρια κυρτωμένα γύρω από το κεφάλι της για την οποία οι μελετητές πιστεύουν ότι αναπαριστά μια ιέρεια της θεάς μέλισσας Το μοτίβο το οποίο απέ-κτησε κεντρικό ρόλο στον αιγυπτιακό

(33)

(34)

Ιερή

(35)

συμβολισμό φαίνεται να βασίζεται στη μοναδική ικανότητα των με-λισσών να επικοινωνούν μεταξύ τους μέσω ενός ρυθμικού χορού Μια μέλισσα μπορεί να πετάξει σε απόσταση μεγαλύτερη από 5 χιλιόμετρα από την κυψέλη της για να εντοπίσει τροφή και επιστρέφει για να με-

ταδώσει την πληροφορία στις υπόλοιπες μέσω του χορού - ένα είδος φυσικού συστήματος πλοήγησης

Οι άνθρωποι λοιπόν είχαν ανακαλύψει την τερά-στια σημασία της προσφοράς τη μέλισσας πριν από δέκα ή περισσότερες χιλιάδες χρόνια ήδη ίσως από την αχλή της προϊστορίας τους Καθώς αναπτυσσό-

ταν ο πολιτισμός κατά μήκος του ποταμού Νείλου και εξελισσόταν σιγά σιγά η δυναστική περίοδος της αρχαίας Αί-

γυπτο η λατρείας της μέλισσας και οι παραδόσεις για αυτήν εναγκαλίστηκαν σε τέτοιο βαθμό με τον πολιτισμό όσο ποτέ

στο παρελθόν ή στο μέλλον

Η Θ ε ά Μ έ λ ι σ σ α σ τ η α ρ χ α ί α Α ί γ υ π τ οΑρκετοί αιγυπτιολόγοι πι-στεύουν ότι οι Σουμερια-κές παραδόσεις ταξίδευσαν κατά μήκος της Ανατολι-κής Αιγυπτιακής Ερήμου

έως την Κοιλάδα του Νείλου Τα περίφημα αφρικανικά Ουαντί

(κοίτες ξεροπόταμων στις οποίες δημιουργούνται πε-ριστασιακά οάσεις) φημί-

ζονται για τις προδυναστικές βραχογραφίες τους που παρουσιάζουν

ιπτάμενες μορφές με εξογκωμένα χαρακτηρι-στικά σαν φτερά Ασυνήθιστες γραμμές εκτείνο-νται προς τα επάνω πίσω από το κεφάλι της κεντρι-κής μορφής θυμίζοντας τις κεραίες της μέλισσας

ενώ παραπέμπουν στο σχήμα των εξογκωμάτων που χαρακτηρίζουν τα αιγυπτιακά στέμμα-

τα στους αιώνες που θα ακολουθήσουνΑποτυπώνεται ακόμη το μοτίβο

της Θεάς που Χορεύει μια γυναί-κα με τα χέρια της κυρτωμένα επάνω από το κεφάλι της

(Το ένδυμα του Ναπολέοντα κατά την ενθρόνισή του ήταν διακοσμημένο με μέλισσες)

(Συλλογή μελιού στην Ισπανία 13000 πΧ)

Ιερή

(Το ένδυμα του Ναπολέοντα κατά την

ενθρόνισή του ήταν διακοσμημένο με

μέλισσες)

(36)

όπως ακριβώς η laquoχορεύτριαraquo Θεά μέλισσα που παρουσιάζεται σε ανάγλυφα των Σουμέριων και των κεντρο-Ευρωπαικών λαών χιλιάδες χρόνια νωρίτερα Η απεικόνιση είναι διαδεδομένη στην αιγυπτιακή μυθολογία και φαίνεται να προέρ-χεται από την μοναδική ικανότητα της μέλισ-σας να επικοινωνεί με τον laquoχορόraquo Ένα άλλο στοιχείο για την καλλιτεχνική

επιρροή που φαίνεται να έχει ασκήσει η μέλισ-σα εντοπίζεται στα τελετουργικά ενδύματα των Αιγυπτίων τα οποία παρουσιάζουν στιλι-στικές ομοιότητες με αυτήν Το στέμμα νέμες για παράδειγμα αποτελείται από εναλλασσόμε-νες κίτρινες και σκούρες οριζόντιες λωρίδες Τέ-τοιες οπτικές ομοιότητες είναι εμφανείς σε πολ-λά ανάγλυφα και αγάλματα Εντυπωσιακότερη όμως είναι αυτή που παρουσιάζεται στη νεκρι-κή μάσκα του Φαραώ Τουταγχαμών της 18ης δυναστείας η οποία δείχνει τον Φαραώ στολι-σμένο με εναλλασσόμενες μαύρες και κίτρινες λωρίδες όπως ακριβώς μια μέλισσαΗ έλξη της Αιγύπτου προς τις μέλισσες φαίνε-

ται ότι ξεκινάει από πολύ πρώιμη εποχή Η βό-ρεια Αίγυπτο η έκταση που απλώνεται από το Δέλτα έως τη Μέμφιδα ονομαζόταν laquoΤα Μπί-τιraquo - γη της μέλισσας Ο φαραώ Μένες ιδρυτής της Πρώτης Αιγυπτιακής Δυναστεία έφερε το αξίωμα του laquoΜελισσοτρόφουraquo ένας τίτλος που

αποδιδόταν σε όλους τους Φαραώ που ακολού-θησαν και η απεικόνιση μιας μέλισσας βρισκό-ταν δίπλα στην σφραγίδα που έφερε το όνομά τουςΟ αιγυπτιακός θεός Μιν έφερε τον τίτλο laquoΚύ-

ριος των Άγριων Μελισσώνraquo και χρονολογεί-ται από το 3000 πΧ ή νωρίτερα Παρόμοια η αιγυπτιακή θεά Νέιθ ήταν μια πολεμική θεό-τητα που της αποδίδονταν ο συμβολισμός της γονιμότητας και ιδιότητες παρθένου χαρακτη-ριστικά της Βασίλισσας μέλισσας Στη Σάιδα η Νέιθ θεωρούνταν ως η Θεά του laquoΟίκου των Μελισσώνraquo και μητέρα του Ρα του laquoκυβερνή-τη των πάντωνraquo Η αιγυπτιακή μυθολογία πε-ριέχει αναρίθμητες αναφορές στις μέλισσες συ-μπεριλαμβανομένης και της πεποίθησης ότι οι μέλισσες δημιουργούνταν από τα δάκρυα του πιο σημαντικού θεού τους του Ρα Μέλισσες απεικονίζονται σε αιγυπτιακούς

τάφους και οι συνήθεις προσφορές στις πιο ση-μαντικές θεότητες ήταν το μέλι Πραγματικά το μέλι ήταν το laquoνέκταρ των θεώνraquo και όπως οι Σουμέριοι πριν από αυτούς οι Αιγύπτιοι για-τροί το χρησιμοποιούσαν ως βασικό συστατικό για πολλά φαρμακευτικά σκευάσματα και θε-ραπείες συμπεριλαμβανομένων και των πρώι-μων μορφών μομιοποίησηςΈνα αιγυπτιακό μνημείο που παρουσιάζει μια

(Ο Ναπολέων ακολουθώντας τη παράδοση των Μεροβίγγιων βασιλιάδων της Γαλλίας -από τους οποίους ο διάσημος Βασιλιάς Τσιλντερικ ανακαλύφθηκε ενταφιασμένος με 300 μέλισσες κατασκευασμένες από καθαρό χρυσό- εξασφάλισε ότι το σύμβολο της μέλισσας θα ενσωματωθεί στη διακόσμηση και στην τεχνοτροπία του παλατιού υιοθέτησε δε το laquoΗ Μέλισσαraquo ως παρατσούκλι του)

(37)

παράξενη μορφή συμβολισμού μέλισσας είναι η βαθμιδωτή πυραμίδα της Σακκάρα η οποία πα-ραπέμπει στα εξάγωνα κελιά της κηρήθρας με τις έξι βαθμίδες της επάνω από το έδαφος και μια ιδιαίτερη κάτω ndash τη νεκρόπολη του ταύρου Άπι που ονομάζεται Σεράπειο Οι Αιγυπτιολό-γοι πιστεύουν ότι στον ταύρο Άπι αποδίδονταν οι αναγεννητικές ιδιότητες του θεού Πτά της Μέμφιδας ndash του αιγυπτιακού θεού της μετεν-σάρκωσης Πίστευαν επίσης ότι αυτοί που ει-σέπνεαν την ανάσα του ταύρου Άπι λάμβαναν το δώρο της προφητείας και το σημαντικότε-ρο από όλα οι Αιγύπτιοι πίστευαν ότι ο ταύρος μεταμορφωνόταν σε Άπι Όσιρι μετά θάνατον Το λατινικό Άπις που σημαίνει μέλισσα προ-έρχεται πιθανόν από το μεσοποταμιακό Σίπα ndash

Ιερή

(Ιερογλυφικό που απεικονίζει τη μέλισσα)

(Το τεκτονικό λογγείο του Ουάσιγκτον Η κυψέλη διακρίνεται στο επάνω μέρος του

στο κέντρο)

(38)

κή ρωμαϊκή θρησκεία που σχετιζόταν με τη τε-λετουργική σφαγή των ταύρωνΈνας άλλος αρχαίος πολιτισμός που επηρε-

άστηκε από τους αρχαίους Αιγυπτίους ήταν ο Μινωϊκός Είχε στενή σχέση με τους Αιγύπτι-ους οι οποίοι ήταν ειδικοί στη μελισσοκομία μια Τέχνη που αργότερα εισήχθη στην Ελλά-δα Αυτό μας οδηγεί σε ένα άλλο εντυπωσιακό του αιγυπτιακού συμβολισμού για τη μέλισ-σα Η Σφίγγα το περίφημο μνημείο της χώρας ονομαζόταν Χουν νμπ στα αιγυπτιακά όμως οι Έλληνες του έδωσαν το όνομα που είναι σή-μερα γνωστό Πως όμως συνδέεται αυτό με τη μέλισσα Η μινωική λέξη για τη μέλισσα ήταν σφέξ Τι συμπέρασμα βγάζουμε από αυτό Ο πο-λιτισμός που έμαθε στους Έλληνες την Τέχνη της μελισσοκομίας χρησιμοποιούσε τη λέξη σφεξ για να ονομάσει τη μέλισσα ndash και οι Έλ-ληνες έδωσαν αυτό το όνομα στη θεά που απει-κονίζει το μνημείο Μήπως η Σφίγγα υπήρχε ήδη όταν ο Μένες δημιούργησε το αιγυπτιακό βασίλειο και ήταν γνωστό ότι αναπαριστούσε μια μέλισσα θεά και έτσι αποδόθηκε στον Φα-ραώ ο τίτλος Μελισσοτρόφος Η πιθανότητα εί-ναι προκλητική και δεδομένης της γοητείας που ασκούσαν οι μέλισσες στους Αιγύπτιους δεν φαίνεται και τόσο εξωπραγματική

Η μ έ λ ι σ σ α σ ε κ ρ ί σ η ndash ο ά ν θ ρ ω π ο ς σ ε κ ρ ί σ ηΗ λατρεία των Σουμερίων και των Αιγυπτίων

για τη μέλισσα μεταδόθηκε στην Ελλάδα όπου μέλισσες απεικονίζονται σε αγάλματα των πιο

Ασίπα που σημαίνει ο Μεγάλος Ποιμένας στον Ουρανό και Άπις σημαίνει Όσιρις Αυτό συν-δέεται με την πίστη ότι μετά θάνατον η ψυχή του Φαραώ συνδεόταν με τον Όσιρι ως ένα άστρο στον αστερισμό του ΩρίωναΈνας ταύρος Άπις σύμφωνα με τους αιγυπτι-

ακούς μύθους δημιουργούσε 1000 μέλισσες και οι μέλισσες αντιπροσώπευαν ψυχές Είναι επίσης ενδιαφέρον ότι η αιγυπτιακή θεότητα Νούτ ήταν θεά του ουρανού ndash της περιοχής των μελισσών ndash και έφερε τον τίτλο laquoΑυτή που Κα-τέχει Χίλιες Ψυχέςraquo ο οποίος φαίνεται να παρα-πέμπει στις χίλιες μέλισσες ή ψυχές που δημι-ουργούνται από το σώμα του ταύρου ΆπιΤο εβραϊκό γράμμα Άλεφ συμβολίζει το laquoχί-

λιαraquo και αντίστοιχο προ σιναϊτικό και το προ κανανιτικό σύμβολο απεικόνιζε το κεφάλι ενός ταύρου παραπέμποντας στο ότι 1000 μέλισ-σες ndash ή αναγεννημένες ψυχές ndash δημιουργού-νται από τη θυσία ενός ταύρου Άπι Επιπλέον η αριθμητική αξία της εβραϊκή λέξη για τον Ιη-σού ndash τον Μεσσία ο οποίος βασίζεται στο πρό-τυπο του Όσιρι ndash είναι πάλι 1000Έτσι η αρχαία πεποίθηση ότι οι μέλισσες δη-

μιουργούνται από ταύρους εύλογα οδηγεί στην εικασία ότι η υπόγεια νεκρόπολη η οποία εί-ναι γνωστή ως Σεράπειο ίσως να ήταν ένα τε-λετουργικό κέντρο αναγέννησης προορισμέ-νο να ανακυκλώνει ψυχές από τα κεφάλια των ταύρων και όχι απλά ένα μαυσωλείο για ταύ-ρους Μήπως οι τελετουργίες που πραγματο-ποιούνταν στο Σεράπειο αποτελούσαν την πιο πρώιμη μορφή του Μιθραϊσμού τη μυστηρια-

(Ο Ρούντολφ Στέινερ (1861-1925) είχε laquoπροβλέψειraquo ότι οι μέλισσες θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε αναφέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότερο από 4 χρόνια ζωής)

(39)

σημαντικών θεών των Ελλήνων Έτσι ανα-πτύσσεται η αντίληψη της Θεάς μέλισσας και δημιουργείται η τιμητική θέση των ιερειών που ονομάζονται Μέλισσες οι οποίες αργότε-ρα μετεξελίσσονται στις Σίβιλες Σύμφωνα με κάποιες παραδόσεις μάλιστα ο δεύτερος ναός στους Δελφούς ήταν κατασκευασμένος εξολο-κλήρου από μέλισσες και ο ομφαλός θύμιζε κυ-ψέλη περιτριγυρισμένη από μέλισσεςΟι Ρωμαίοι εξασκούσαν τον Μιθραϊσμό μια

μυστικιστική θρησκεία σημαντικό στοιχείο της οποίας ήταν η θυσία των ταύρων που θυ-μίζει τις τελετουργίες των Αιγυπτίων στο Σε-ράπειο Απόηχος αυτών των τελετουργιών στη σύγχρονη εποχή φαίνεται να είναι οι ταυ-ρομαχίες της Ισπανίας Η σύνδεση αυτή επιβε-βαιώνεται έμμεσα από το ότι αρκετές από τις παλιότερες αρένες της χώρας έχουν κατασκευ-αστεί επάνω ή πολύ κοντά σε αρχαία ιερά του ΜίθραΟι Μάγια λάτρευαν τη μέλισσα και απεικό-

νιζαν θεούς με τη μορφή της στους σημαντι-κότερους ναούς τους Έως και την Ινδία οι θρησκείες υιοθέτησαν θεότητες μέλισσες στη μυθολογία τους Ακόμη και η καθολική εκ-κλησία ενσωμάτωσε τη μέλισσα ως ένα σύμβο-λο της αυθεντίας του Πάπα πράγμα που μπο-

ρούμε να δούμε στην Πόλη του ΒατικανούΠέτρινα καταλύματα με τη μορφή κυ-

ψελών κατασκευάστηκαν στην αρχαιότητα από την Ιρλανδία έως την Αφρική ενώ ο Χέ-νριχ Χίμλεραπό τους ισχυρότερους άνδρες στη Γερμανία του Χίτλερ κατασκεύασε το ιερότερο τελετουργικό κέντρο των SS με τη μορφή κυψέλης στα θεμέλια τους κάστρου ΒέβελσμπουργκΠολιτικά κινήματα όπως ο κομουνι-

σμός εμπνεύστηκαν από την αλτρουιστική συμπεριφορά που εμφανίζεται στην κυψέ-λη ως πρότυπο για τις ιδεολογίες τους Με-γάλοι ηγέτες επίσης ακολούθησαν την πα-ράδοση των προγόνων τους και συνδέθηκαν με διάφορους τρόπους με τη μέλισσα Ο Ναπολέων για παράδειγμα ακολουθώ-

ντας τη παράδοση των Μεροβίγγιων βασιλι-άδων της Γαλλίας - από τους οποίους ο διά-σημος Βασιλιάς Τσιλντερικ ανακαλύφθηκε ενταφιασμένος με 300 μέλισσες κατασκευα-σμένες από καθαρό χρυσό - εξασφάλισε ότι το σύμβολο της μέλισσας θα ενσωματωθεί στη διακόσμηση και στην τεχνοτροπία του παλατιού υιοθέτησε δε το laquoΗ Μέλισσαraquo ως παρατσούκλι του Πιστεύεται ακόμη ότι η μέλισσα είναι ο

Ιερή

(Απεικόνιση κηρήθρας από την Τσατάλ Χουγιούκ 6600 πΧ)

(Σουμεριακή πινακίδα ndash απεικόνιση της λατρείας της μέλισσας)

(40)

νερ (1861-1925) Είχε laquoπροβλέψειraquo μάλιστα ότι θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε ανα-φέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότε-ρο από 4 χρόνια ζωής Από το 2008 οι μέλισ-σες άρχισαν να εκλείπουν με ανησυχητικούς ρυθμούς Συμπτωματικά() βρισκόμαστε στα όρια της πρόβλεψης του Στέινερ και στο χρο-νικό περιθώριο που ανέφερε ο Αϊνστάιν Επιπλέον έχουμε αρχίσει να διανύουμε σε

ένα έτος που έχει επιβαρυνθεί με θεωρίες για καταστροφή του κόσμου μας ή για αναγέν-νησή του ndash ανάλογα με πια θεωρία είστε δι-ατεθειμένος να πιστέψετε ndash και βρισκόμαστε στη δίνη μια πολύπλευρης και πολυσύνθετης κρίσης με κορυφή του παγόβουνου την οικο-νομία Το τι θα συμβεί θα το δείξει ο χρόνος Ωστό-

σο φαίνεται ότι η μέλισσα η ιερή μέλισσα εί-ναι διαχρονικά συνυφασμένη με την εξέλιξη του πολιτισμού ακόμη ίσως και με την ύπαρ-ξη του ανθρώπου στον πλανήτη

Σημείωση Το πλήρες κείμενο της μελέτης του

Andrew Gough στα αγγλικά μπορείτε να το βρείτε

στο httpandrewgoughcoukbee1_1html

πρόδρομος του εραλδικού κρίνου του εθνι-κού συμβόλου της ΓαλλίαςΟ ελευθεροτεκτονισμός που διαδόθηκε στις

ΗΠΑ ήδη από την ίδρυσή τους ευνοήθη-κε από σημαντικούς ανθρώπους όπως ο Τό-μας Τζέφερσον ο οποίος έγραφε με πάθος για την σημαντικότητα των μελισσών ενώ άλ-λοι όπως ο Πρόεδρος Τζόρτζ Ουάσιγκντον ενσωμάτωσε την κυψέλη στο τεκτονικό λογ-γείο του Χωρίς αμφιβολία η πρώιμη Αμερι-κανική κοινωνία δανείστηκε πολλές από τις φιλοσοφικές αρχές της από τον Ελευθεροτε-κτονισμό ενσωματώνοντας συμβολισμό και θέματα με μέλισσες στις τελετουργίες της Η δομή του κράτους τουλάχιστον σε αυτή

την πρώιμη περίοδο ακολούθησε τη δομή τη σταθερότητα και την αλτρουιστική συμπερι-φορά που χαρακτηρίζουν την κυψέλη όπως είχαν κάνει κοινωνίες και κινήματα χιλιάδες χρόνια πριν από αυτήνΜια ένδειξη για την επιρροή της μέλισσας

στους ιδρυτές των ΗΠΑ φαίνεται από το ότι ολόκληρη η δυτική περιοχή της χώρας ονο-μαζόταν αρχικά Ντεζερέ (μέλισσα)Η μέλισσα είχε αποτελέσει κεντρικό θέμα σε

πολλά κείμενα και διαλέξεις του αυστριακού φιλόσοφου και μυστικιστή Ρούντολφ Στέι-

(Το περίφημο μινωικό κόσμημα με τις μέλισσες) (Το τεκτονικό λογγείο του Ουάσιγκτον Η κυψέλη διακρίνεται στο επάνω μέρος του στο κέντρο)

(41)

ΓιώργοςΙωάννου( Ο Γ Ιωάννου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1927 Πήρε πτυχίο φιλολογίας από το ΑΠΘ και το 1960 διορίστηκε φιλόλογος Το 1971 μετατέθηκε στην Αθήνα αρχικά σε γυμνάσιο και μετά στο υπουργείο ΠαιδείαςΠέθανε στην Αθήνα το 1985

Ποιητικές συλλογέςlaquoΗλιοτρόπιαraquo ιδιωτική έκδοση Θεσσαλονίκη 1954laquoΤα Χίλια Δέντραraquo εκδ Διαγωνίου Θεσσαλονίκη 1963laquoΤα Χίλια Δέντρα amp άλλα ποιήματα (1954-1963)raquo εκδ Ερμής Αθήνα 1973 )

(42)

ldquoΣαν τη μητέρα αλήθειαrdquo

Πηγαίνει αργά στο σινεμά

μάλιστα στον εξώστη

Σrsquo έργα κατά προτίμηση βουβά

και θαμπωμένα Κι εκεί

- μέσα στους τόσους εξευτελισμούς -

η μόνη του χαρά να βλέπει τις γυναίκες

της γενιάς γύρω απrsquo το τριάντα

Με κείνα τα βαθιά καπέλα

με τις σειρές τα περιδέραια

τα μάτια τα κοντά μαλλιά∙

με τις ψιλές γλυκιές φωνές

με τις κινήσεις τους τις μητρικές

Σαν τη μητέρα αλήθεια∙

σαν τη μάνα του

των πρώτων παιδικών του χρόνων

Τότε που τον φωνάζανε μοναχογιό

(43)

( επιμέλεια - Έλλη Ιωαννίδου )

Ο αετόςκαι η χελώνα( Η λ ο γ ι κ ή η σ ύ ν ε σ η κ α ι η φ ρ ό ν η σ η σ α ν α ε τ ό ς π ε τ ο ύ ν β λ έ π ο υ ν τ α π ρ ά γ μ α τ α κ α θ α ρ ά κ α ι α π ό ψ η λ ά Π ρ ο σ π α θ ο ύ ν ν α β ά λ ο υ ν σ τ η θ έ σ η κ α ι σ τ α ό ρ ι ά τ ο υ τ ο ν μ α τ α ι ό δ ο ξ ο ε π ι π ό λ α ι ο ε α υ τ ό μ α ς π ο υ σ έ ρ ν ε τ α ι σ τ η γ η σ α ν τ η χ ε λ ώ ν α )

(44)

Οι Μύθοι του Αίσωπου είναι μικρές ιστορίες εμπνευ-σμένες από την ίδια τη ζωή και διακρίνονται για τον συμβολικό και αλληγορικό χαρακτήρα τους Ο Αίσωπος είχε γράψει πολλούς μύθους για να σατιρίσει δια-

κωμωδήσει ή και να ειρωνευτεί την καθημερινότητα των Ελ-λήνων Ένας από αυτούς ήταν και ο μύθος του αετού με τη χε-λώνα Εδώ θα τον παρουσιάσουμε κάπως διαφορετικά Η ιστορία θα αρχίσει μέσα στη θάλασσα

άποτε ας πούμε τα παλιά χρόνια μια χελώνα μουρμού-ριζε για την άτυχη μοίρα της κολυμπώντας αργά μέσα στη θά-λασσα Την ενοχλούσε που τα άλλα ζώα μπορούσαν να τρέχουν γρήγορα στη γη ενώ εκείνη δεν τα κατάφερνε Την ενοχλού-σε που τα πουλιά μπορούσαν να πετάνε στον καθαρό αέρα και να βλέπουν τόσα από κει ψηλά ενώ εκείνη ήταν μέσα στο νερό και κολυμπούσε αργά Την ενοχλούσε ακόμα και τις φορές που έβγαινε στη στεριά για να γεννήσει και κουραζόταν τόσο πολύΑυτά σκεφτόταν λυπημένη σε μια παραλία Ξαφνικά είδε

ένα αετό να σχηματίζει κύκλους γύρω από τα σύννεφα καθώς πετούσε ψηλά με τις ανοιχτές και δυνατές φτερούγες του Του φώναξε όσο πιο δυνατά μπορούσε για να την ακούσει Και όταν αυτός χαμήλωσε αρκετά την ρώτησε τι ήθελε Η χελώνα τότε τον παρακάλεσε μιας και είναι ο βασιλιάς των πτηνών να της μάθει να πετάει όπως εκείνος Να βλέπει τον κόσμο από ψηλά Να νοιώθει δυνατή και ελαφριά συνάμαΟ αετός που θεώρησε παράλογη την επιθυμία τής χελώνας

αρνήθηκε Προσπάθησε να της εξηγήσει ότι δεν ήταν στη

και η χελώναΔιασκευή στον μύθο του Αίσωπου

( κείμενο εικόνα - Έλλη Ιωαννίδου )

(45)

φύση της να πετάει Μπορούσε να χαρεί τα δικά της προνόμια να κολυμπάει δηλαδή στα βαθειά νερά να κάνει βόλτες στην άμμοhellip πράγματα που ακόμα και αυτός - ένας βασιλιάς - δεν μπορεί να χαρεί όπως εκεί-νη Άλλωστε μια τέτοια προσπάθεια να μάθει δηλαδή να πετά μπορεί να την κατέστρεφε Αυτά της είπε και πέταξε μακριά της νομίζοντας ότι

την είχε συνετίσει Η χελώνα όμως ήταν ανένδοτη Συνέχισε να τον

θερμοπαρακαλεί και το έκανε όποτε τον έβλεπε να πετά πάνω από την παραλία Ώσπου μια μέρα ο αετός δεν άντεξε άλλο να της αρνείται Βαρέθηκε άλλωστε τα παρακάλια και την επιπολαιότητά της Τη γράπω-σε με τα δυνατά νύχια του και πέταξε μαζί της ψηλά πάνω από τα κύματα Η ευτυχία της χελώνας γι αυτά τα λίγα λεπτά ήταν απερίγραπτη Βιαστική και άμυ-αλη όπως ήταν νομίζοντας ότι θα μοιάσει στον αετό του ζήτησε να την αφήσει πάνω από τα σύννεφα Ήθελε να συνεχίσει μόνη της να πετάει σίγουρη για τον εαυτό της Έτσι κι έγινε Ο αετός την άφησε να πέσει όπως ακριβώς του είχε ζητήσει με αποτέλεσμα να γκρεμοτσακιστεί πάνω στα βράχια που την περίμε-ναν δίπλα στην ακτή Η δύστυχη χελώνα που ήθε-λε να πετάξει συντρίφτηκε παταγωδώς Δεν άκουσε τα λόγια της σύνεσης από το στόμα του αετού αλλά παρασύρθηκε από τις δικές της παράλογες επιθυμίες έξω από τη φύση της Το τέλος της όπως και όσων δεν ακολουθούν τα λόγια της σύνεσης και της φρόνη-σης ήταν να καταστραφεί και μάλιστα με πολύ άσχη-μο τρόπο

Η θαλάσσια χελώνα Caretta caretta εί-ναι ένα κινδυνεύον είδος Θα τη συναντή-σουμε να κολυμπάει σε όλα τα μήκη και πλάτη των ελληνικών θαλασσών αλλά η ιδιαίτερη σημασία της χώρας μας έγκει-ται στο ότι φιλοξενούμε κάποιες από τις σημαντικότερες παραλίες για την ανα-παραγωγή και φωλεοποίηση της καρέτα στη ΜεσόγειοΗ χελώνα καρέτα είναι ίσως ένα από τα

πιο εμβληματικά είδη των μεσογειακών και ελληνικών θαλασσών και ένα από τα επτά είδη θαλάσσιων χελωνών που υπάρ-χουν στον πλανήτη Αν καταφέρει να ξεφύγει από τους φυσικούς εχθρούς της αλλά και από τις ανθρώπινες επιδράσεις και απειλές θα ζήσει περίπου 80 χρόνια Όταν μεγαλώσει περίπου μετά από δύο έως τρεις δεκαετίες και έρθει η ώρα τής αναπαραγωγής της θα επιστρέψει στην ίδια περιοχή και θα επιλέξει την παραλία όπου γεννήθηκε και η ίδια για να κάνει τη φωλιά της

Η θαλάσσια χελώνα Κ α ρ έ τ α - ΚαρέταΖ ω ή π ο υ α π ε ι λ ε ί τ α ι

(46)

Τα αποσπάσματα του κειμένου και πληροφορίες είναι από το site httpwwwwwfgrelendangered-speciescaretta

Σε κάθε περίοδο ωοτοκίας η θαλάσσια χελώνα θα γεννήσει δύο έως τρεις φορές Θα δημιουρ-γήσει τη φωλιά της σε αμμώδεις παραλίες και σε βάθος περίπου 60 εκατοστών Σε κάθε φωλιά φιλοξενούνται μέχρι και 120 αυγά τα οποία εκ-κολάπτονται για 55 ημέρες Η θήρα των αυγών από αλεπούδες σκυλιά κλπ αποτελεί ένα επιπλέ-ον πρόβλημα και έχει παρατηρηθεί σε παραλίες ωοτοκίας της Πελοποννήσου επηρεάζοντας το 40 των φωλιών Σημαντική απειλή συνιστούν και τα σκουπίδια στη θάλασσα Ειδικότερα οι πλαστικές σακούλες υποβαθμίζουν το θαλάσσιο οικοσύστημα και μπορούν να οδηγήσουν σε θά-νατο τις θαλάσσιες χελώνες αφού τις ξεγελούν λόγω της ομοιότητάς τους με τσούχτρες μία από τις πιο αγαπημένες τροφές της καρέτα

Η ζωή που προστατεύουμε και η ιστορία των Σεκανίων της Ζακύνθουhellip

Η προστασία της καρέτα είναι για εμάς σχε-δόν laquoπροσωπική υπόθεσηraquo που διαρκεί και εξελίσσεται για πολλές δεκαετίες Για τη δια-τήρηση και προστασία του είδους οργανώσα-με το 1994 πανευρωπαϊκή εκστρατεία για την αγορά της περιοχής που περιβάλλει την παρα-λία των Σεκανίων Ως αποτέλεσμα σε μία πολύ αβέβαιη για την προστασία του είδους περίοδο με τα χρήματα που συγκεντρώθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αλλά και από συνεισφο-ρές ιδιωτών αγοράσαμε το 90 της έκτασης γύρω από τα Σεκάνια Σκοπός της αγοράς ήταν τόσο η αποτροπή της τουριστικής ανάπτυξης

της περιοχής όσο και η κατά το δυνα-τόν καλύτερη διαχείρισή της ώστε να προστατευθεί η σημαντικότερη παραλία ωοτοκίας για τη θαλάσσια χελώνα

Yπεύθυνη προγράμματος Χαρίκλεια Μινώτου cminotouwwfgr τηλ 210 33 14 893

Κ α ρ έ τ α - Καρέτα

httpswwwyoutubecomwatchv=yDnbTGBSxyA

httpswwwyoutubecomwatchv=T8eGw1oyYoQ

Αν θες να δεις VIDEO με χελωνάκια πάνω στην άμμο να τρέχουν προς το νερό πάτησε στα links

httpswwwyoutubecomwatchv=nHok4ZdJ2A0

(47)

Κ Ι Ν Η Μ Α Τ Ο Γ Ρ Α Φ Ο Σ -ldquoΠρόμαχοςrdquoΠ ρ ό κ ε ι τ α ι για μια αισθηματική ταινία

με φόντο την επιστροφή των Γλυπτών του Παρ-θενώνα από το Βρετανικό Μουσείο Ας σημειωθεί ότι η πρώτη επίσημη προβολή της ταινίας πραγ-ματοποιήθηκε στο Μουσείο της ΑκρόποληςΟ Ανδρέας (Παντελής Κοντογιάννης) αναγκά-

στηκε να αφήσει την Ελλάδα όταν ήταν παι-δί Επιστρέφει ενήλικος μετά από πρόσκληση του διευθυντή του Μουσείου της Ακρόπολης (Giancarlo Giannini) για να προχωρήσει την υπό-θεση κατά του Βρετανικού μουσείουΒρισκόμαστε στην Αθήνα του 2011 εν μέσω

της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης που έχει ξεσπάσει στη χώρα Ο Ανδρέας συγκεντρώνει αποδεικτικά στοιχεία για να αποδείξει ότι πλα-στογραφήθηκαν έγγραφα ώστε να επιτραπεί η πώληση των γλυπτών στο Βρετανικό Κοινοβού-λιο το 1816 Στη συνέχεια επιστρέφει στο Λονδί-νο όπου με τη βοήθεια της Ελένης (Κασσάνδρα Βογιατζή) συναδέλφου του αλλά και αντικείμε-

νο του πόθου του ξεκινάει τις απαραίτητες νο-μικές διαδικασίεςΟι δύο δικηγόροι έχουν μπροστά τους έναν

laquoμακρύ δρόμοraquo και θα πρέπει να δώσουν σκλη-ρό αγώνα για να πετύχουν την επαναφορά των κλεμμένων γλυπτών στην αρχική ndashκαι αρμό-ζουσα- θέση τουςΣκηνοθεσία Κέρτε και Τζον Βούρχις

Παίζουν Παντελής Κοντογιάννης Κασσάνδρα

Βογιατζή Γιώργος Χωραφάς Τζιανκάρλο Τζιανίνι

Γιώργος Βογιατζής Σπύρος Φωκάς Πολ Φρίμαν

Μάικλ Μπέρνς

(48)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

Τ η ν Τ ε τ ά ρ τ η 3 Δεκεμβρίου εγκαινιάσθηκε στο Βυζαντινό και Χριστια-νικό Μουσείο η έκθεση laquoΟ Δομήνικος Θεο-τοκόπουλος πριν από τον El Grecoraquo η οποία πραγματοποιείται στο πλαίσιο του ελληνικού επετειακού προγράμματος για τα 400 χρόνια από το θάνατο του El GrecoΗ έκθεση παρουσιάζει το πολιτισμικό περι-

βάλλον μέσα στο οποίο διαμορφώθηκε η προ-σωπικότητα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου πριν αναχωρήσει από τον Χάνδακα της Κρή-της (το σημερινό Ηράκλειο) για τη Βενετία το 1567Τι γνωρίζουμε για την Κρήτη του 16ου αιώ-

να και την κοινωνία της μέσα στην οποία γεν-νήθηκε μαθήτευσε και εργάστηκε ο νεαρός Δομήνικος Θεοτοκόπουλος Πώς δούλευαν οι Κρητικοί ζωγράφοι τον 16ο αιώνα Ποια κοι-νωνικά φαινόμενα και ποιες ιδεολογικές τά-σεις σχετίζονται με τον τεχνίτη καλλιτέχνη και λόγιο Θεοτοκόπουλο Γιατί ο Θεοτοκόπου-

λος φεύγει από την ΚρήτηΜε αφετηρία αυτά τα ερωτήματα η έκθεση

αφηγείται πτυχές του κοινωνικού και καλλι-τεχνικού περιβάλλοντος τής Κρήτης του 16ου αιώνα μέσα στο οποίο γεννήθηκε μαθήτευσε και ωρίμασε εικαστικά ο Δομήνικος Θεοτοκό-πουλοςΣε τρεις μεγάλες εκθεσιακές ενότητες πα-

ρουσιάζονται 200 περίπου σημαντικά αντι-κείμενα θρησκευτικά και κοσμικά αρχειακές πηγές χειρόγραφα και έντυπα εικόνες και πί-νακες Κρητικών και Ιταλών ζωγράφων του 16ου αιώνα Τα έργα προέρχονται από τις συλ-λογές του Βυζαντινού Μουσείου από συλλο-γές και μουσεία της Ελλάδας Εφορείες Βυζα-ντινών Αρχαιοτήτων μητροπόλεις εκκλησίες και μοναστήρια καθώς και μουσεία του εξω-τερικούΔιάρκεια έκθεσης 4122014 ndash 3132015

Βασ Σοφίας 22 Τηλ 213 213 9500

httpwwwbyzantinemuseumgr

Ε Κ Θ Ε Σ Η - laquo Ο Δ ο μ ή ν ι κ ο ς Θ ε ο τ ο κ ό π ο υ λ ο ς π ρ ι ν α π ό τ ο ν El Grecoraquo

(49)

Η Ε λ λ η ν ι κ ή Εταιρεία Μεταφρα-στών Λογοτεχνίας βράβευσε τη Χάρις Αλε-ξίου για την καλύτερη μετάφραση ξένου λο-γοτεχνικού έργου Η βράβευση αφορούσε τη μετάφραση του βιβλίου laquoΠάντα ήρωεςraquo του Φαμπιάν Μαρσό που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΜεταίχμιοΤο βιβλίο αποτελεί τη συγκλονιστική μαρ-

τυρία του Grand Corps Malade (Ψηλό Άρρω-στο Κορμί όπως είναι το ψευδώνυμό του) ο οποίος έμεινε ατελώς τετραπληγικός εξαιτί-ας ενός μοιραίου ατυχήματος Ωστόσο ένα χρόνο μετά το περιστατικό διέψευσε τις προ-βλέψεις των ειδικών και κατάφερε να περπα-τήσει ξανά Στις σελίδες του βιβλίου του ο Μαρσό αφηγείται τη δωδεκάμηνη περιπέτεια και τις εμπειρίες τόσο τις δικές του όσο και των ομοιοπαθών συντρόφων του από το κέ-ντρο αποκατάστασηςΓια τη γνωριμία της με τον Φαμπιάν Μαρσό

την απόφασή της να προτείνει και να μετα-φράσει το βιβλίο του η Χάρις Αλεξίου αναφέ-ρει laquoΤον Grand Corps Malade τον γνώρισα από τα τραγούδια του Ήταν το νέο πρόσω-πο στη γαλλική μουσική σκηνή στο μουσι-κό είδος της slam H νεολαία της Γαλλίας τον λάτρευε Μου έκανε εντύπωση αυτός ο νέος όμορφος άνδρας με την πατερίτσα του Μου έκανε εντύπωση και το ψευδώνυμό του το laquoψηλό άρρωστο κορμίraquo Το τραγούδι μου ldquoΜεγάλωσαrdquo μόλις είχε κυκλοφορήσει και σκεφτόμουν πως θα μπορούσε να το είχε γρά-ψει αυτός Τον συνάντησα αργότερα σε ένα τηλεοπτικό στούντιο όταν συμμετείχαμε και οι δύο στην εκπομπή του Michel Drucker που έκανε ένα μεγάλο αφιέρωμα στον Ντέμη Ρούσσο

Δύο χρόνια αργότερα ο φίλος Νίκος Αλιά-γας μου χάρισε το βιβλίο του Φαμπιάν laquoΔι-άβασέ το είναι γραμμένο σε απλή γλώσσαraquo μου είπε Όσο το διάβαζα σε πολλά σημεία ξαναζούσα την περιπέτεια του αδελφού μου στην εντατική και αργότερα στο κέντρο απο-κατάστασης Το συγκινητικό επίσης ήταν πως γνώριζα την απίστευτη ταλαιπωρία των τετραπληγικών των αναπήρων που στερού-νται την ικανότητα όπως λέει και ο Φαμπι-άν να ξύσουν το φρύδι τους ή να κρατήσουν το κουτάλι τους και να πατήσουν ένα κου-μπί για βοήθειαraquo

Ε Κ Δ Η Λ Ω Σ Η -Β ρ α β ε ί ο Λ ο γ ο τ ε χ ν ι κ ή ς Μ ε τ ά φ ρ α σ η ς γ ι α τ η ν Χ Αλεξίου

(50)

Θ Ε Α Τ Ρ Ο - laquoΟ Γάμοςraquolaquo Ο Γ ά μ ο ς raquo της Βάσιας Σολωμού

Ξανθάκη πρωτοπαρουσιάστηκε το 1994 στο Θεσσαλικό Θέατρο σε θεατρική διασκευή και σκηνοθεσία του Κώστα Τσιάνου γνωρίζοντας τεράστια επιτυχίαΣτην τωρινή παράσταση τού Μεταξουργεί-

ου παρουσιάζεται με τη μορφή του μονολό-γου σε θεατρική προσαρμογή ndash σκηνοθεσία και ερμηνεία της Άννας Βαγενά Πρόκειται για την ιστορία μιας απλής γυναίκας από τα Αμπελάκια της Θεσσαλίας μιας χωριάτισ-σας που σήκωσε στους αδύνατους ώμους της τη μοίρα της και συγχρόνως τη μοίρα πολ-λών γυναικών του τόπου μας Έζησε τη βα-ναυσότητα ενός αλκοολικού πατέρα είδε την αγάπη του άνδρα της να μεταμορφώνεται σε περιφρόνηση όταν άρχισε να γεννάει κωφά-λαλα παιδιά εξαιτίας της βαριάς κληρονομι-κότητας του αλκοολικού πατέρα της και πά-

S T A N D - U P C O M E D Y -5 0 Α π ο χ ρ ώ σ ε ι ς τ ο υ GreekΣ τ ι ς μ έ ρ ε ς μας που

το χιούμορ θεωρείται σπάνιο και πολύτιμο το Tin Pan Alley φιλοξενεί τον Σίλα Σεραφείμ ο οποίος προσφέρει εντυπωσιακές παραστάσεις γέλιου και εύθυμου προβληματισμούΚάθε Σάββατο (έως τις 27 Δεκεμβρίου) στις

2200 ο Σίλας στήνει ένα ενδιαφέρον πανηγύρι με επίκεντρο το εξαιρετικό μοναδικό laquoφυσικό φαινόμενοraquo που λέγεται laquoΝεοέλληναςraquo Μια γι-ορτή σε πρώτη ανάγνωση των 20 χρόνων πα-ρουσίας του στην stand-up comedy αλλά και μια προσπάθεια ανάλυσης και διερεύνησης του φαινομένου το οποίο μάλλον θα εξακολουθήσει να απασχολεί για πολύ καιρό την καλλιτεχνική

κοινότητα του είδους Για του λόγου το αληθές δείτε ένα απόσπασμα των προσπαθειών του στην ιστοσελίδαwwwyoutubecomwatchv=LgJERE7PTBY

Συντελεστές Σίλας Σεραφείμ

Λίλα Σταμπούλογλου (συμμετέχει μέχρι να γεννήσει)

Παραστάσεις Κάθε Σάββατο μέχρι τις 27 Δεκεμβρίου

(τουλάχιστον)

Ώρα έναρξης 2200 (ακριβώς)

Πληροφορίες Tin Pan Alley Τουρναβίτου 6 Πλατεία

Ασωμάτων Θησείο Τηλ 210-3210158

httpwwwtinpanalleygrindexphpsilasserafim

λεψε με νύχια και δόντια σε μια κοινωνία που δεν δέχεται εύκολα την αναπηρίαΏρες Παράστασης Σάββατο 1800 και 2100

Κυριακή 1830

Εισιτήρια Γενική Είσοδος 16euro Μειωμένα

12euro (φοιτητές συνταξιούχοι άνω των 65 ετών

πολύτεκνοι amp εκπαιδευτικοί) και 10euro(άνεργοι)

Ομαδικό εισιτήριο 8euro

Θέατρο Μεταξουργείο Ακαδήμου 14-16

Τηλ 210-5234382

(51)

(52)

ldquoΤο Θαύμα να Νοιώθεις ΈλληναςrdquoΤου SAM CHEKWASΕ κ δ ό σ ε ι ς S e a b u r n B o o k s

άνθρωπος μένει εκεί όπου είναι θαμμένο ένα μέρος της καρδιάς τουraquo έγραψε ο Αλέξαν-

δρος Δουμάς Ο Sam Chekwas το παιδί από την Νιγη-ρία με τα φωτεινά και ερευνητικά μάτια που ήρθε από την χώρα του να σπουδάσει στην Ελλά-δα ντυμένος στο πνεύμα και την καρδιά με την αγάπη για το αληθινό το υψηλό και το ωραίο δεν μάκρυνε ποτέ από δω Τα τραίνα της ζωής του ασταμάτητα έφευγαν και γύριζαν φεύγουν και γυρίζουν με τη σημαία του χρέους με την πραμάτεια της προσφοράς με τη σοδειά της αγά-πης Σrsquo ένα ταξίδι που κρατάει χρόνια τώρα διατηρώντας την ποιότητα του σεβασμού την ευ-χέρεια της κατανόησης και την ανάγκη της συμπόρευσης στα μονοπάτια της ουσίαςhelliplaquoΌσο αναπνέω θα προβάλλω την ελληνική γλώσσα και τα ελληνικά γράμματαraquo δήλωσε σε παρου-

σίαση του βιβλίου του ο Chekwas Και με περισσή περηφάνια ανέφερε laquoΕδώ γεννήθηκαν οι τέ-χνες η φιλοσοφία και οι επιστήμες Ο Μέγας Αλέξανδρος έλεγε πως ότι δεν γιορτάζεται πεθαίνει Αυτό συμβαίνει και με τον ελληνισμό και κυρίως την ελληνική γλώσσα Όλοι εσείς πρέπει να με-ταφέρετε τον ελληνισμό όπου μπορείτε με κάθε τρόποraquo Και όχι μόνο προτρέπει αλλά και ο ίδι-ος προσπαθεί για τη διάδοση του ελληνισμού μέσα από το βιβλιοπωλείο που έχει ανοίξει στην Αστόρια της Νέας Υόρκης Το βιβλιοπωλείο αποτελεί ένα από τα laquoαξιοθέαταraquo της αμερικανικής μεγαλούπολης με τους δεκάδες χιλιάδες Ελληνοαμερικάνους Βρίσκεται στον αριθμό 33-18 της οδού Μπρόντγουεϊ και μοιάζει με συνηθισμένο συνοικιακό βιβλιοπωλείο Όμως ανάμεσα στις αγγλικές εκδόσεις υπάρχουν ράφια που ξεχειλίζουν από ελληνικούς τίτλουςmiddot η προσπάθεια του Chekwas για την προώθηση του ελληνισμού

(53)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

τα τέλη του 1944 όταν πια εί-χαν αποχωρήσει από τη χώρα μας οι δυνάμεις κατοχής του Άξονα μέλη της ηγεσίας του τότε Βασιλικού Ναυτικού ζή-τησαν την ανεύρεση και τιμω-ρία των υπεύθυνων του τορπι-

λισμού της laquoΈλληςraquo Πράγματι είχε επισημανθεί στην Κάτω Ιταλία κάποιος Stefano Toselli μηχανι-κός ο οποίος είχε δηλώσει laquoιδιωτικώςraquo ότι ήταν σε θέση να κατονομάσει τους υπεύθυνους της ανόσιας πράξηςΟι ελληνικές Αρχές λοιπόν απαίτησαν την επίσημη καταγραφή της μαρτυρίας του και να κινηθεί η δια-δικασία παραπομπής των ενόχων σε δίκη Και τότεhellip laquoέσκασε η βόμβαraquo Με εντολή του Βρετανού στρα-τάρχη Harold Alexander ανώτατου διοικητή των συμμαχικών δυνάμεων της Μεσογείου κατηγορη-ματικώς απαγορεύτηκε η συνέχιση της έρευνας Το θέμα έπρεπε να μπει στο αρχείο ndash και αυτό έγινε ευ-θύς αμέσως Κατά συνέπεια όλα όσα λέγονται ακό-μα και σήμερα σχετικά με τον τορπιλισμό της laquoΈλ-ληςraquo παραμένουν ατεκμηρίωτα Ήταν πράγματι το ιταλικό υποβρύχιο laquoDelfino raquo που βύθισε το αγκυ-ροβολημένο στην Τήνο για τον εορτασμό του Δεκα-πενταύγουστου ελληνικό πολεμικό σκάφος Και αν ναι ποιος έδωσε τη σχετική εντολή Και τι έλεγε η εντολή αυτή

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Λ ό γ χ η

ldquoΟ Πόλεμος και ο ΚόσμοςrdquoΤα Γεγονότα του rsquo40 τα πριν και οι Συνέπειες

ρόκειται για ένα τρίτομο έργο στο οποίο ο Θεόδωρος Σπυρόπου-λος παρουσιάζει αναλυτικά με εξαντλητικές λεπτομέρειες τη σημα-ντική ανασκαφή της ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΟΣΑνάμεσα στην Πελλάνα και την Σπάρτη ιδρύθηκε μια Νησιωτική

Κοινοπολιτεία στη Λιμνοθάλασσα που συνδεόταν μέσω του Ευρώ-τα με τον Λακωνικό Κόλπο Σrsquo αυτό το νησιωτικό σύμπλεγμα υπήρ-χε η Λακεδαίμων από τις αρχές της τρίτης χιλιετίας πΧ μέχρι το 1750 πΧ οπότε καταστράφηκε από την Κοσμική Θεομηνία

Κατά τη Μυκηναϊκή περίοδο υπήρξε το Ανακτορικό κέντρο της Λακωνίας όπως πιστοποιείται από το Ανάκτορο το Κυκλώπειο Τείχος τους Βασιλικούς Θολωτούς Τάφους κα Επίσης φιλοξένησε το Ανάκτορο του Μενέλαου και της ΕλένηςΠολλές γεωφυσικές και γεωπολιτικές ιδιαιτερότητες μνημειακά ευρήματα και αρ-

χαιολογικά ευρήματα οδήγησαν τον συγγραφέα να ταυτίσει σημεία και μνημεία του Λακωνικού βαθυπέδου της Λακεδαίμονος με την Πλατωνική Ατλαντίδα και να ανα-ζητήσει επιβιώσεις της υλικής πολιτειακής και πολιτισμικής κληρονομιάς της στην ιστορική Δωρική ΣπάρτηΗ πλούσια εικονογράφηση βοηθά κάθε ενδιαφερόμενο για την ελληνική αρχαιολο-

γία να παρακολουθήσει αναλυτικά τη διεξαγωγή μιας ανασκαφής σrsquo ένα χώρο που παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον

Του ΘΕΟΔΩΡΟΥ Γ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Κ α δ ρ α μ ί τ σ α

ldquoΛακεδαίμωνrdquo

(54)

ανέναν μα κανέναν δεν μπορείς να κερδίσεις ούτε καν ένα αφελές μικρό παιδί εφόσον του αφαιρείς την ελευ-θερία τού να μην συμφωνήσει μαζί σου Αν στερήσεις την ελευθερία στον άλλον και βασιλιά να τον στέψεις δεν θα διαρκέσει η συμφωνία σας Σύντο-

μα θα αισθανθεί δυσφορία θα καταλάβει ότι παγιδεύτη-κε και βρέθηκε εκεί που δεν θέλει Τα χρυσά κλουβιά τα ανακάλυψαν τύποι σαν τη γυναίκα της πρώτης ιστορί-ας του βιβλίουmiddot όμως κλειδωμένο ένα πουλί μαραίνεται Ο Ελύτης γράφει πως γίνεται να φυλακίσεις ένα αηδόνι αλλά δεν μπορείς να φυλακίσεις τον κελαϊδισμό τουΥπάρχουν όμως προσωπικότητες τόσο ανασφαλείς εξαρτημένες και εξωφρενικά εγωιστικές ώστε κρατούν κλειδωμένο το αηδόνι τους έστω και άλαλο έστω και νεκρό Ξέρουν πολύ καλά άλλωστε την τέχνη να ταρι-χεύουνΌλοι μας έχουμε συναπαντηθεί με τέτοιους χαρακτή-

ρες Δεν είναι λίγοι και γνωρίζουν να πλέκουν ιστούς σαν την αράχνη Όσο πιο εξαρτημένοι είμαστε εμείς οι ίδιοι τόσο τσιμπάμε στους χειρισμούς τους Ο ελεύθε-ρος ο ανεξάρτητος άνθρωπος δεν τους ανέχεται γρή-γορα κάνει πέρα σύντομα κόβει μαζί τους τις διαπραγ-ματεύσεις Όμως πόσοι είμαστε εντελώς ανεξάρτητοι Όλοι έχουμε τις πληγές μας τα μειονεκτήματα μας τα παθήματα και τα πάθη μας Όλοι κουβαλάμε στο αίμα μας τους πειρασμούς της τρέλας Παρά ταύτα πάντα υπάρχει τρόπος να γιατρεύεσαι όταν όντως το αποφασί-ζεις διότι η υγεία είναι πιο επιθετική και δυναμική από την αρρώστια

ldquoΣιωπάς για να ακούγεσαιrdquo

Της ΜΑΡΩΣ ΒΑΜΒΟΥΝΑΚΗ Ε κ δ ό σ ε ι ς Ψ υ χ ο γ ι ό ς

(55)

STREETART

(56)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

( φωτογραφίες - Ανδρέας Τσάκαλης )

ΟΌ π ο ι ο ς θ έ λ ε ι να θαυμάσει έργα Τέχνης από καλλιτέχνες με μεράκι και πάθος δεν χρειάζεται να πηγαίνει μόνο σε εκθεσιακούς χώρους Ένας τοίχος παλιός μια λεπτομέ-ρεια στην πόρτα κάγκελα ή και σημεία του δρόμου είναι ικανά να εμπνεύσουν Μπο-ρούν να δώσουν βάση στον λαϊκό καλλιτέχνη να δημιουργήσει και να μεταμορφώσει Όταν ένας άνθρωπος θέλει να εκφραστεί μέσα από την τέχνη θα βρει laquoτελάραraquo γύρω του Θα βρει τρόπο να στείλει το μήνυμά του Θα επικοινωνήσει με τον θεατή θα τον κάνει να σκεφτεί να χαμογελάσει να λυπηθεί Θα του δημιουργήσει έντονα συναισθήματα χρησι-μοποιώντας απλά φτηνά χρώματα και το ταλέντο τουΗ τέχνη λοιπόν που μπορείς ελεύθερα να δεις και να θαυμάσεις στους πιο απίθανους χώρους ίσως και στην ίδια τη γειτονιά σου χωρίς εισιτήρια και προσκλήσεις λέγεται street art

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

(57)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

STREET ART

(58)

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

Δώρα Η Αλεξάνδρα όμορφη κι αριστο-κρατική από καλή και πλούσια οικο-γένεια φαντάστηκε πως στο πρόσωπο του αρρενωπού Νιόνιου θα έβρισκε την αδελφή ψυχή το άλλο μισό της για να ζήσει μαζί του τη ζωή που ονει-ρευόταν Όμως ο ωραίος της σύζυγος ndashθα διαπίστωνε γρήγοραndash καταδυνα-στευόταν από την Αργίνη μάνα σκλη-ρή και πεθερά ακόμη σκληρότερηhellip Ποτέ ο γιός δεν μπόρεσε να απαλλαγεί από την αρπάγη αυτής της μάνας κι έτσι η Αλεξάνδρα έμαθε να ζει στο πε-ριθώριο της ζωής των τριών τους κά-νοντας υπομονή για χάρη του παιδιού της και γιατί στο βάθος η ελπίδα την έκανε να πιστεύει ότι ίσως μια ημέρα όλα αλλάξουνhellip Η ελπίδα το μόνο όπλο του απελπισμένουhellipΤον απολογισμό αυτής της ζωής

εγκλωβισμένης στη ερημιά του έρω-τα μιας ζωής πολιτικών αγώνων για ένα καλύτερο αύριο διηγείται η Αλε-ξάνδρα γιαγιά πια στη μικρή εγγονή που έχει τrsquo όνομά τηςhellip

ldquoΜια Κυρ ιακή με την Αλεξάνδραrdquoεκδ Ωκεανός

(Η Δώρα Νικολαΐδου γεννήθηκε στην Αθήνα Πήρε πανεπιστημιακό τίτλο σπουδών από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων με ειδίκευση στην Ψυχολογία Σήμερα είναι τελειόφοιτος του Ελληνικού Ινστιτούτου Νευροφυτοθεραπείας και Ανάλυσης του Χαρακτήρα (ΕΙΝΑ) και ασκεί επαγγελματικά τη Συμβουλευτική ως Σύμβουλος Ψυχικής ΥγείαςΕιδικεύεται και παρέχει Συμβουλευτική Ψυχολογική Υποστήριξη σε Γυναικεία Θέματα Έχει μετεκπαιδευτεί στις πλέον σύγχρονες τεχνικές θεραπείας του Μετατραυματικού Στρες (Brain Spotting και CMR)Το laquoΜια Κυριακή με την Αλεξάνδραraquo είναι το πρώτο μυθιστόρημά της)

Νικολαίδου

(21)

(Το ειρωνικό και τραγικό συνάμα σε τέτοιους μύθους είναι ότι ο ήρωας χαντακώνεται από τις ίδιες τις πράξεις του Οι αποφάσεις που παίρνει θαρρώντας πως θα του βγουν σε καλό φέρνουν την καταστροφή του)

Κατά την πιο διάσημη εκδοχή ο χαλίφης της Βαγδά-της αντίκρισε μια μέρα τον πιστό βεζίρη του να μπαίνει τρο-μαγμένος και κατάχλωμος στην αίθουσα του θρόνου laquoΣώσε με αφέντηraquo εκλιπαρούσε ο αξιωματούχος και ευθύς εξήγη-σε στον ηγεμόνα την αιτία της ταραχής του laquoΚαθώς ερχό-μουν σήμερα το πρωί στην υπηρεσία μου στο παλάτι είδα τον Θάνατο να τριγυρίζει μέσα στην πόλη Μόλις με πήρε το μάτι του αμάν - μου έριξε ευθύς ένα βλέμμα τόσο άγριο και φονι-κό Προφανώς έχει έρθει για να με πάρει Σε ικετεύω ηγεμόνα μου άφησέ με να φύγω τώρα αμέσως με ένα από τα πιο γοργά άλογα των βασιλικών στάβλων σου Αν καλπάσω με όλη μου τη δύναμη μπορεί απόψε κιόλας να βρεθώ ασφαλής πέρα μα-κριά στη Σαμαρκάνδηraquo

Ο χαλίφης εκτιμούσε τον βεζίρη του και μετά χαράς του έδωσε την άδεια Λίγα λεπτά αργότερα ο άνθρωπός μας κάλ-παζε έξω από τις βορειοανατολικές πύλες της πόλης Όμως ο χαλίφης δεν ησύχασε Καταπώς το συνήθιζε μεταμφιέ-στηκε σε κοινό υπήκοο και βγήκε στην αγορά για να διαπι-στώσει ιδίοις όμμασι αν κυκλοφορούσε τωόντι ο Θάνατος στην πρωτεύουσά του Και πράγματι τον είδε ο φονικός άγ-γελος τριγυρνούσε στο παζάρι ψηλός και τυλιγμένος στα μαύρα αγγίζοντας πού και πού κάποιον γέροντα στον ώμο ή παραμερίζοντας για να μην πέσουν πάνω του τα παιδιά που έπαιζαν κυνηγητό Ο χαλίφης τον πλησίασε Ο Θάνα-τος αναγνώρισε αμέσως τον ηγεμόνα και τον χαιρέτισε με βαθειά σεβαστική υπόκλιση Τότε ο χαλίφης πήρε το θάρ

(22)

ρος να τον ανακρίνει laquoΟ βεζίρης μου είναι καλός και χρήσιμος άνθρωπος Οι υπηρεσίες του μου εί-ναι πολύτιμες Γιατί βάλθηκες να τον τρομοκρα-τήσεις σήμερα Γιατί τον αγριοκοίταξεςraquo Ιδού τι αποκρίθηκε ο Θάνατος laquoΒασιλιά μου τον κοί-ταξα όντως αλλά όχι άγρια Η ματιά μου ήταν απλώς βλέμμα έκπληξης Απόρησα που τον αντί-κρισα εδώ στη Βαγδάτη Βλέπεις είναι γραμμέ-νο ότι πρέπει να τον πάρω απόψε - όχι όμως εδώ αλλά πέρα μακριά στη Σαμαρκάνδηraquo

Το ειρωνικό και τραγικό συνάμα σε τέ-τοιους μύθους είναι ότι ο ήρωας χαντακώνεται από τις ίδιες τις πράξεις του Οι αποφάσεις που παίρνει και οι ενέργειες που κάνει θαρρώντας πως θα του βγουν σε καλό φέρνουν ανελέητα την καταστροφή του Μοναχός του ανεπίγνω-στα με τις επιλογές και τους τάχα έξυπνους υπολογισμούς του υφαίνει τα βρόχια όπου θα πιαστεί

Το πεπρωμένο προδιαγράφει απλώς μια δυσοί-ωνη εξέλιξη αυτήν όμως την υλοποιεί τελικά ο ίδιος ο άνθρωπος με τις πρωτοβουλίες και τα σφάλματά του Η ελεύθερη βούλησή του συνερ-γάζεται με τη μοίρα για να εκπληρώσουν και οι δύο μαζί το δύστυχο αποτέλεσμα Θυμόμαστε τα λόγια του Σεφέρη στο ποίημά του για τον Ευ-

ριπίδη τον τραγικότατο των δραματουργών laquoΕίδε τις φλέβες των ανθρώπων σαν ένα δίχτυ των θεών όπου μας πιάνουν σαν τrsquo αγρίμιαraquo Το δίχτυ όπου οι άνθρωποι παγιδεύονται από τους θεούς είναι το ίδιο το πλέγμα από τις φλέβες μας - δηλαδή η ιδιοσυγκρασία και η φύση μας ο χαρακτήρας μας που καθορίζει την πορεία της ζωής μας

Τι μπορούν να σημαίνουν τέτοιες ιστο-ρίες για εμάς σήμερα Υποδηλώνουν άραγε πως η μοίρα μας είναι προδιαγεγραμμένη και αναπότρεπτη Πως ότι και να κάνουμε δεν ωφελεί και το μόνο που μας μένει είναι να κα-θίσουμε και να περιμένουμε μοιρολατρικά τις εξελίξεις με σταυρωμένα τα χέρια Όχι απαραί-τητα Ο μύθος μπορεί να διαβαστεί αλλιώς σε βαθύτερο επίπεδο αυτοσυνειδησίας Οι αρχαίοι αφηγητές ίσως προσπαθούν να επιστήσουν την προσοχή μας στην ίδια την προσπάθειά μας να αποφύγουμε πάση θυσία εκείνο που μας φοβί-ζει Ο σύγχρονος πολιτισμός μας έχει καταντή-σει η κατεξοχήν κουλτούρα της φυγής Διαρ-κώς τρέχουμε να ξεφύγουμε από τα δυσάρεστα καθέκαστα της ζωής που μας τρομάζουν Τους γυρίζουμε την πλάτη και με μεγάλες δρασκελι-ές πηδούμε και καλπάζουμε μακριά τους αντί

(23)

να στραφούμε και να τα αντιμετωπίσουμε όταν έλθει η κρί-σιμη ώρα Πασχίζουμε να δραπετεύσουμε από τον χρόνο με τονωτικές ενέσεις ουσιών και πλαστικές εγχειρήσεις Κά-νουμε μαραθώνιο αγώνα δρόμου ώστε να ξεπεράσουμε την ανασφάλεια για το αύριο συσσωρεύοντας καταθέσεις και ομόλογα στις τράπεζες Πάνω από όλα τιναζόμαστε μακριά για να διαφύγουμε από την ανία και το αίσθημα του κενού Οι νεότεροι θαρρούν πως το καταφέρνουν με το να λικνί-ζονται μέσα σε μισοσκότεινα κέντρα υπό τους ήχους εκκω-φαντικής μουσικής Οι κάπως μεγαλύτεροι διαλέγουν ορ-γανωμένες διακοπές μαθήματα γιόγκα ή προσήλωση στα ευαγγέλια του λάιφ-στάιλ

Καμία από αυτές τις δραστηριότητες δεν είναι αναγκα-στικά κακή ή κατακριτέα καθrsquo εαυτήν Πλην όμως δεν εξυ-πηρετούν ιδιαίτερα ως μέσα φυγής διότι εκείνο που φο-βόμαστε εξακολουθεί να μας παραμονεύει στην επόμενη γωνία Τούτο είναι ενδεχομένως το νόημα των παλαιών μύθων δεν ωφελεί να τρέχουμε για να ξεφύγουμε από τον φόβο Καλύτερα να ζούμε τις μέρες μας με κανονικό βημα-τισμό με ησυχία ψυχής και με πληρότητα χωρίς το λαχά-νιασμα της διαρκούς απεγνωσμένης απόδρασης Και όταν μας πλησιάσει το δυσοίωνο τότε να έχουμε το κουράγιο να το αντιμετωπίσουμε κατά πρόσωπο δίχως να αποστρέφου-με το βλέμμα ή να το βάζουμε στα πόδια Αυτό είναι μήνυμα πολύτιμο για όλους τους οδοιπόρους που παίρνουν κάποτε τον δρόμο είτε για τη Θήβα είτε για τη Σαμαρκάνδη

(Οι αρχαίοι αφηγητές ίσως προσπαθούν να επιστήσουν την προσοχή μας στην ίδια την προσπάθειά μας να αποφύγουμε πάση θυσία εκείνο που μας φοβίζει)

Ντούσανέ ν α π α ι δ ί θ α ύ μ α α π ό τ η ν Σ ε ρ β ί α

δώδεκαετών

Κρτόλιτσε

(24)

( π α ρ ο υ σ ί α σ η )

Ένα εντεκάχρονο αγόρι από τη Σερ-βία έχει την ικανότητα να ζωγραφίζει με έναν απλό μαρκαδόρο θέματα από το ζω-ικό και φυτικό βασίλειο με μια απίστευ-τη δεξιοτεχνία

Τα σχέδιά του αποτυπώνουν εικόνες άγριας ζωής Εικόνες σύγχρονες ή εικόνες που υπήρχαν πριν εκα-τομμύρια χρόνια Τα σχέδια του Σέρβου Ντούσαν Κρτόλιτσε ως επί το πλείστον με στυλό και μολύβι είναι εντυπωσιακά πολύ ζωντανά και θεωρείται ένα πολλά υποσχόμενο παιδί-θαύμα Αν και μόλις 12 χρο-νών έχει στο ενεργητικό του τρεις ατομικές εκθέσεις των έργων του σε εθνικό επίπεδο και μάλιστα οι δύο πρώτες ήταν πριν τα οκτώ χρόνια του

(25)

( π α ρ ο υ σ ί α σ η )

( επιμέλεια - Νικόλας Σεγκούντος )

(26)

Η καριέρα του ξεκίνησε από μόλις δύο ετών Οι γονείς του δεν έδωσαν σημασία στο πρώτο σχέδιό του κάτι που έμοιαζε απροσδιόριστα με φάλαινα Όσο περνούσε όμως ο καιρός και αυξανόταν ο όγκος του χαρτιού που κατανάλωνε για ζωγραφική ο μι-κρός Ντούσαν οι γονείς του άρχισαν να παρατηρούν ότι το παιδί τους είχε ταλέντο Ζήτησαν λοιπόν τη γνώμη ενός παιδοψυχολόγου Ο ειδικός εντυπωσιά-στηκε από το μικρό αγόρι ndashπαχουλό με γλυκό πρό-σωπο που μιλούσε με ασυνήθιστα ελκυστικό τρόπο Το εντυπωσιακότερο όμως ήταν ότι παρουσίαζε ένα υψηλό επίπεδο συναισθηματικής νοημοσύνης Οι γνώσεις του Ντούσαν για τον κόσμο των ζώων

είναι εκπληκτικές Όταν οι γονείς του αγόρασαν την πληρέστερη σύγχρονη εγκυκλοπαίδεια ζώων χρειάστηκε λιγότερο από τρεις εβδομάδες για να την αποτυπώσει στο μυαλό του λέξη προς λέξη Γνωρί-ζει όλες τις γεωλογικές εποχές του πλανήτη μας και τα ζώα που περιπλανιούνταν σε αυτόν στη διάρκειά τους Απαγγέλει με άνεση τα 65 είδη μαρσιποφόρων που υπάρχουν σήμερα Και όταν μεγαλώσει φιλοδο-ξεί να ασχοληθεί με την επιστήμη της ζωολογίας και να γράψει ένα βιβλίο για τα ζώαΜικρότερος όπως αναφέρει ο πατέρας του Ντού-

σαν ήταν πολύ δραστήριος και laquoαπορροφούσεraquo σε μικρό χρονικό διάστημα μεγάλο όγκο πληροφορι-ών Γοητεύτηκε από τη φύση και τα ζώα και σύντο-μα πέρασε από τις πρωτόλειες παιδικές αποτυπώσεις σε πιο συγκεκριμένα και εκπληκτικά σχέδια Και όλη αυτή τη διαδικασία την αντιμετωπίζει ως μια πρόκλη-ση ένα παιχνίδι της δημιουργικής έκφρασής του Όταν ήταν οκτώ ετών ένας δάσκαλος του έθεσε σκό

(27)

(28)

(29)

πιμα μια δύσκολη πρόκληση τριών λέξεων laquoιπ-πότης διάβολος κόσμοςraquo Ο μικρός την έφερε σε πέρας με εκπληκτικό τρόπο και αργότερα δήλωσε laquoθέλω να είμαι ζωγράφος θέλω να εί-μαι παιδίraquoΠολύς κόσμος έχει γνωρίσει το ταλέντο και το

έργο του Ντούσαν μέσα από την ιστοσελίδα του Έχει περισσότερους από 5000 laquoφίλουςraquo και 7000 laquoακόλουθουςraquo στο Facebook Φορείς από διάφορες χώρες του κόσμου ndashΗΠΑ Αυστραλία Ινδίαndash τον έχουν προσκαλέσει για να παρουσιά-σει τις δημιουργίες του Όμως για την ηλικία του είναι περισσότερο σημαντικό το κοντινό περιβάλλον του Χαρακτηριστικό είναι το πε-ριστατικό που αναφέρει ο πατέρας του Κάποια μέρα οι γονείς του ανησύχησαν καθώς είχε αρ-γήσει υπερβολικά να επιστρέψει από το σχο-λείο του Βγήκαν λοιπόν να τον αναζητήσουν Τον βρήκαν στην αυλή του σχολείου περιτρι-γυρισμένο από μια ομάδα συμμαθητών του Ο Ντούσαν ήταν απορροφημένος με το να φτιά-χνει laquoτατουάζraquo με μαρκαδόρο στα χέρια των άλ-λων παιδιών laquoαποτυπώνονταςraquo τα αγαπημέ-να ζώα τους Και η εκτίμηση των συμμαθητών του προς το έργο του νεαρού καλλιτέχνη φάνη-κε από το ότι αρνούνταν να πλύνουν τα χέρια τους για μεγάλο χρονικό διάστημα επειδή δεν ήθελαν να σβηστεί το laquoτατουάζraquo

Μπορείτε να βρείτε περισσότερα στοιχεία και τις

δημιουργίες του μικρού Ντούσαν στη σελίδα του στο

facebook

httpswwwfacebookcomprofilephpid=100008204652414ampfref=ts

Ιερή

Μια παράδοση χαμένη στις δέλτους τουχρόνου

(30)

(31)

μέλισσα -ένα από το τρία δώρα των

θεών σύμφωνα με εσωτερικές παραδόσεις- ο

άνθρωπος και ο πολιτισμός του φαίνεται να

έχουν μια ιδιαίτερη αόρατη σύνδεση Κοιτά-

ζοντας προς το παρελθόν προς την αυγή του

πολιτισμού διαπιστώνουμε σεβασμό προς τη

μέλισσα σε όλες τις εποχές και από όλους τους

πολιτισμούς Έτσι αρχίζουμε να αντιλαμβα-

νόμαστε ότι αυτό το μικροσκοπικό πλάσμα

αντιπροσωπεύει κάτι σημαντικό τη σπουδαι-

ότερη ίσως laquoχαμένη παράδοσηraquo στην ιστο-

ρία των ανθρώπων

Εγκλωβισμένες μέσα σε κεχριμπάρι έχουν βρεθεί μέλισσες η ηλικία των οποίων ξεπερνάει τα 100 εκατομμύρια χρόνια ndash παγωμένες στον χρόνο σαν να έχουν μείνει αθάνατες μέσα στο ίδιο τους το μέλι Οι αρχαίοι Έλληνες το ονόμαζαν ήλε-κτρον που συνδέεται με τον αρχαίο ηλιακό θεό Ελέκτορ ο οποίος είναι γνωστός ως ο laquoαφυπνιστήςraquo Αυτός ο προσδιορι-σμός αποδίδεται και στο μέλι ndash που θυμίζει κεχριμπάρι ndash μία αναζωογονητική ουσία που τιμόταν την αρχαία εποχή Και αυτή η σύνδεση είχε ως αποτέλεσμα να επιτείνει τον υψηλό σεβασμό που απολάμβανε η μέλισσα στους αρχαίους λαούς

(Ιερογλυφικό που απεικονίζει τη μέλισσα)

του Άντριου Γκόουγκ

( προσαρμογή επιμέλεια κειμένου - Νίκος Κατσινόπουλος )

Ιερή

(32)

Π ρ ο ϊ σ τ ο ρ ι κ έ ς ε μ μ ο ν έ ςΗ προϊστορία είναι γεμάτη από στοι-

χεία που υποδηλώνουν την εμμονή των ανθρώπων με τις μέλισσες Στην επονο-μαζόμενη laquoΣπηλιά της Αράχνηςraquo κοντά στην Βαλένθια της Ισπανίας μια σπηλαι-ογραφία 15000 ετών απεικονίζει μια αν-θρώπινη φιγούρα που αποφασιστικά δι-ακινδυνεύει τη ζωή της προκειμένου να συλλέξει το μέλι από την κηρήθρα ενός μελισσιού που βρίσκεται σε έναν επικίν-δυνο απότομο βράχο Και φυσικά είναι η μέλισσα που οδηγεί τους αρχαίους σαμά-νους στα παραισθησιογόνα φυτά η δρά-ση των οποίων μεταφέρει τη συνείδησή τους στον πνευματικό κόσμο των θεώνΠρόσφατες έρευνες έχουν αποκαλύψει

προς έκπληξη πολλών ότι ένας ήχος που θυμίζει βούισμα μέλισσας παρατηρείται κατά τη στιγμή της αλλαγής επιπέδου της ανθρώπινης συνείδησης Το φαινό-μενο αυτό έχει αναφερθεί ότι συμβαίνει και σε άτομα που έχουν υποστεί την λε-γόμενη laquoαπαγωγή από εξωγήινουςraquo που βλέπουν οπτασίας ή έχουν επιθανάτιες εμπειρίες Μήπως γνώριζαν αυτό το φαι-νόμενο οι αρχαίοι και πίστευαν ότι είναι ένα στοιχείο που προσδίδει κάποια ιδιαι-τερότητα στη μέλισσαΣτην Ανατολία έχει βρεθεί ένα άγαλμα

10000 ετών το οποίο απεικονίζει τη Μη-τέρα Θεά να φοράει στο κεφάλι μια κίτρι-

(Η αιγυπτιακή μυθολογία περιέχει αναρίθμητες αναφορές στις μέλισσες συμπεριλαμβανομένης και της πεποίθησης ότι οι μέλισσες δημιουργούνταν από τα δάκρυα του πιο σημαντικού θεού τους του Ρα)

νη ndash πορτοκαλί τιάρα σαν κυψέλη ndash ένα στοιχείο που έχει οδηγήσει τους ειδικούς στο ότι εκείνη την περίοδο η Μητέρα Θεά είχε αρχίσει να μεταλλάσσεται σε Μέλισ-σα Βασίλισσα ή μέλισσα θεάΣτον νεολιθικό οικισμό Τσατάλ Χουγι-

ούκ υπάρχουν υποτυπώδεις απεικονί-σεις μελισσών (6540 πΧ) γύρω από το κεφάλι κάποιας θεότητας σχηματίζο-ντας μια άλω Οι Σουμέριοι ωστόσο θε-ωρούνται πρόγονοι της οργανωμένης μελισσοτροφίας Αυτοί ήταν που επινόη-σαν την απιθεραπεία δηλαδή την ιατρι-κή χρήση των προϊόντων της μέλισσας όπως του μελιού της γύρης του βασιλι-κού πολτού της πρόπολης και του δηλη-τηρίου της μέλισσαςΣουμεριακά ανάγλυφα που απεικο-

νίζουν τη λατρεία κάποιων παράξενων ιπτάμενων μορφών έχουν συχνά ερμη-νευτεί ως ενδείξεις εξωγήινης επέμβασης Στα πλαίσια όμως των οφελών της με-λισσοτροφίας είναι πιθανότερο να απο-τυπώνουν τη λατρεία των μελισσών Οι Σουμεριακές απεικονίσεις άλλωστε ήταν που οδήγησαν στη δημιουργία του μοτί-βου της θεάς που χορεύει μια θηλυκή χο-ρεύτρια με τα χέρια κυρτωμένα γύρω από το κεφάλι της για την οποία οι μελετητές πιστεύουν ότι αναπαριστά μια ιέρεια της θεάς μέλισσας Το μοτίβο το οποίο απέ-κτησε κεντρικό ρόλο στον αιγυπτιακό

(33)

(34)

Ιερή

(35)

συμβολισμό φαίνεται να βασίζεται στη μοναδική ικανότητα των με-λισσών να επικοινωνούν μεταξύ τους μέσω ενός ρυθμικού χορού Μια μέλισσα μπορεί να πετάξει σε απόσταση μεγαλύτερη από 5 χιλιόμετρα από την κυψέλη της για να εντοπίσει τροφή και επιστρέφει για να με-

ταδώσει την πληροφορία στις υπόλοιπες μέσω του χορού - ένα είδος φυσικού συστήματος πλοήγησης

Οι άνθρωποι λοιπόν είχαν ανακαλύψει την τερά-στια σημασία της προσφοράς τη μέλισσας πριν από δέκα ή περισσότερες χιλιάδες χρόνια ήδη ίσως από την αχλή της προϊστορίας τους Καθώς αναπτυσσό-

ταν ο πολιτισμός κατά μήκος του ποταμού Νείλου και εξελισσόταν σιγά σιγά η δυναστική περίοδος της αρχαίας Αί-

γυπτο η λατρείας της μέλισσας και οι παραδόσεις για αυτήν εναγκαλίστηκαν σε τέτοιο βαθμό με τον πολιτισμό όσο ποτέ

στο παρελθόν ή στο μέλλον

Η Θ ε ά Μ έ λ ι σ σ α σ τ η α ρ χ α ί α Α ί γ υ π τ οΑρκετοί αιγυπτιολόγοι πι-στεύουν ότι οι Σουμερια-κές παραδόσεις ταξίδευσαν κατά μήκος της Ανατολι-κής Αιγυπτιακής Ερήμου

έως την Κοιλάδα του Νείλου Τα περίφημα αφρικανικά Ουαντί

(κοίτες ξεροπόταμων στις οποίες δημιουργούνται πε-ριστασιακά οάσεις) φημί-

ζονται για τις προδυναστικές βραχογραφίες τους που παρουσιάζουν

ιπτάμενες μορφές με εξογκωμένα χαρακτηρι-στικά σαν φτερά Ασυνήθιστες γραμμές εκτείνο-νται προς τα επάνω πίσω από το κεφάλι της κεντρι-κής μορφής θυμίζοντας τις κεραίες της μέλισσας

ενώ παραπέμπουν στο σχήμα των εξογκωμάτων που χαρακτηρίζουν τα αιγυπτιακά στέμμα-

τα στους αιώνες που θα ακολουθήσουνΑποτυπώνεται ακόμη το μοτίβο

της Θεάς που Χορεύει μια γυναί-κα με τα χέρια της κυρτωμένα επάνω από το κεφάλι της

(Το ένδυμα του Ναπολέοντα κατά την ενθρόνισή του ήταν διακοσμημένο με μέλισσες)

(Συλλογή μελιού στην Ισπανία 13000 πΧ)

Ιερή

(Το ένδυμα του Ναπολέοντα κατά την

ενθρόνισή του ήταν διακοσμημένο με

μέλισσες)

(36)

όπως ακριβώς η laquoχορεύτριαraquo Θεά μέλισσα που παρουσιάζεται σε ανάγλυφα των Σουμέριων και των κεντρο-Ευρωπαικών λαών χιλιάδες χρόνια νωρίτερα Η απεικόνιση είναι διαδεδομένη στην αιγυπτιακή μυθολογία και φαίνεται να προέρ-χεται από την μοναδική ικανότητα της μέλισ-σας να επικοινωνεί με τον laquoχορόraquo Ένα άλλο στοιχείο για την καλλιτεχνική

επιρροή που φαίνεται να έχει ασκήσει η μέλισ-σα εντοπίζεται στα τελετουργικά ενδύματα των Αιγυπτίων τα οποία παρουσιάζουν στιλι-στικές ομοιότητες με αυτήν Το στέμμα νέμες για παράδειγμα αποτελείται από εναλλασσόμε-νες κίτρινες και σκούρες οριζόντιες λωρίδες Τέ-τοιες οπτικές ομοιότητες είναι εμφανείς σε πολ-λά ανάγλυφα και αγάλματα Εντυπωσιακότερη όμως είναι αυτή που παρουσιάζεται στη νεκρι-κή μάσκα του Φαραώ Τουταγχαμών της 18ης δυναστείας η οποία δείχνει τον Φαραώ στολι-σμένο με εναλλασσόμενες μαύρες και κίτρινες λωρίδες όπως ακριβώς μια μέλισσαΗ έλξη της Αιγύπτου προς τις μέλισσες φαίνε-

ται ότι ξεκινάει από πολύ πρώιμη εποχή Η βό-ρεια Αίγυπτο η έκταση που απλώνεται από το Δέλτα έως τη Μέμφιδα ονομαζόταν laquoΤα Μπί-τιraquo - γη της μέλισσας Ο φαραώ Μένες ιδρυτής της Πρώτης Αιγυπτιακής Δυναστεία έφερε το αξίωμα του laquoΜελισσοτρόφουraquo ένας τίτλος που

αποδιδόταν σε όλους τους Φαραώ που ακολού-θησαν και η απεικόνιση μιας μέλισσας βρισκό-ταν δίπλα στην σφραγίδα που έφερε το όνομά τουςΟ αιγυπτιακός θεός Μιν έφερε τον τίτλο laquoΚύ-

ριος των Άγριων Μελισσώνraquo και χρονολογεί-ται από το 3000 πΧ ή νωρίτερα Παρόμοια η αιγυπτιακή θεά Νέιθ ήταν μια πολεμική θεό-τητα που της αποδίδονταν ο συμβολισμός της γονιμότητας και ιδιότητες παρθένου χαρακτη-ριστικά της Βασίλισσας μέλισσας Στη Σάιδα η Νέιθ θεωρούνταν ως η Θεά του laquoΟίκου των Μελισσώνraquo και μητέρα του Ρα του laquoκυβερνή-τη των πάντωνraquo Η αιγυπτιακή μυθολογία πε-ριέχει αναρίθμητες αναφορές στις μέλισσες συ-μπεριλαμβανομένης και της πεποίθησης ότι οι μέλισσες δημιουργούνταν από τα δάκρυα του πιο σημαντικού θεού τους του Ρα Μέλισσες απεικονίζονται σε αιγυπτιακούς

τάφους και οι συνήθεις προσφορές στις πιο ση-μαντικές θεότητες ήταν το μέλι Πραγματικά το μέλι ήταν το laquoνέκταρ των θεώνraquo και όπως οι Σουμέριοι πριν από αυτούς οι Αιγύπτιοι για-τροί το χρησιμοποιούσαν ως βασικό συστατικό για πολλά φαρμακευτικά σκευάσματα και θε-ραπείες συμπεριλαμβανομένων και των πρώι-μων μορφών μομιοποίησηςΈνα αιγυπτιακό μνημείο που παρουσιάζει μια

(Ο Ναπολέων ακολουθώντας τη παράδοση των Μεροβίγγιων βασιλιάδων της Γαλλίας -από τους οποίους ο διάσημος Βασιλιάς Τσιλντερικ ανακαλύφθηκε ενταφιασμένος με 300 μέλισσες κατασκευασμένες από καθαρό χρυσό- εξασφάλισε ότι το σύμβολο της μέλισσας θα ενσωματωθεί στη διακόσμηση και στην τεχνοτροπία του παλατιού υιοθέτησε δε το laquoΗ Μέλισσαraquo ως παρατσούκλι του)

(37)

παράξενη μορφή συμβολισμού μέλισσας είναι η βαθμιδωτή πυραμίδα της Σακκάρα η οποία πα-ραπέμπει στα εξάγωνα κελιά της κηρήθρας με τις έξι βαθμίδες της επάνω από το έδαφος και μια ιδιαίτερη κάτω ndash τη νεκρόπολη του ταύρου Άπι που ονομάζεται Σεράπειο Οι Αιγυπτιολό-γοι πιστεύουν ότι στον ταύρο Άπι αποδίδονταν οι αναγεννητικές ιδιότητες του θεού Πτά της Μέμφιδας ndash του αιγυπτιακού θεού της μετεν-σάρκωσης Πίστευαν επίσης ότι αυτοί που ει-σέπνεαν την ανάσα του ταύρου Άπι λάμβαναν το δώρο της προφητείας και το σημαντικότε-ρο από όλα οι Αιγύπτιοι πίστευαν ότι ο ταύρος μεταμορφωνόταν σε Άπι Όσιρι μετά θάνατον Το λατινικό Άπις που σημαίνει μέλισσα προ-έρχεται πιθανόν από το μεσοποταμιακό Σίπα ndash

Ιερή

(Ιερογλυφικό που απεικονίζει τη μέλισσα)

(Το τεκτονικό λογγείο του Ουάσιγκτον Η κυψέλη διακρίνεται στο επάνω μέρος του

στο κέντρο)

(38)

κή ρωμαϊκή θρησκεία που σχετιζόταν με τη τε-λετουργική σφαγή των ταύρωνΈνας άλλος αρχαίος πολιτισμός που επηρε-

άστηκε από τους αρχαίους Αιγυπτίους ήταν ο Μινωϊκός Είχε στενή σχέση με τους Αιγύπτι-ους οι οποίοι ήταν ειδικοί στη μελισσοκομία μια Τέχνη που αργότερα εισήχθη στην Ελλά-δα Αυτό μας οδηγεί σε ένα άλλο εντυπωσιακό του αιγυπτιακού συμβολισμού για τη μέλισ-σα Η Σφίγγα το περίφημο μνημείο της χώρας ονομαζόταν Χουν νμπ στα αιγυπτιακά όμως οι Έλληνες του έδωσαν το όνομα που είναι σή-μερα γνωστό Πως όμως συνδέεται αυτό με τη μέλισσα Η μινωική λέξη για τη μέλισσα ήταν σφέξ Τι συμπέρασμα βγάζουμε από αυτό Ο πο-λιτισμός που έμαθε στους Έλληνες την Τέχνη της μελισσοκομίας χρησιμοποιούσε τη λέξη σφεξ για να ονομάσει τη μέλισσα ndash και οι Έλ-ληνες έδωσαν αυτό το όνομα στη θεά που απει-κονίζει το μνημείο Μήπως η Σφίγγα υπήρχε ήδη όταν ο Μένες δημιούργησε το αιγυπτιακό βασίλειο και ήταν γνωστό ότι αναπαριστούσε μια μέλισσα θεά και έτσι αποδόθηκε στον Φα-ραώ ο τίτλος Μελισσοτρόφος Η πιθανότητα εί-ναι προκλητική και δεδομένης της γοητείας που ασκούσαν οι μέλισσες στους Αιγύπτιους δεν φαίνεται και τόσο εξωπραγματική

Η μ έ λ ι σ σ α σ ε κ ρ ί σ η ndash ο ά ν θ ρ ω π ο ς σ ε κ ρ ί σ ηΗ λατρεία των Σουμερίων και των Αιγυπτίων

για τη μέλισσα μεταδόθηκε στην Ελλάδα όπου μέλισσες απεικονίζονται σε αγάλματα των πιο

Ασίπα που σημαίνει ο Μεγάλος Ποιμένας στον Ουρανό και Άπις σημαίνει Όσιρις Αυτό συν-δέεται με την πίστη ότι μετά θάνατον η ψυχή του Φαραώ συνδεόταν με τον Όσιρι ως ένα άστρο στον αστερισμό του ΩρίωναΈνας ταύρος Άπις σύμφωνα με τους αιγυπτι-

ακούς μύθους δημιουργούσε 1000 μέλισσες και οι μέλισσες αντιπροσώπευαν ψυχές Είναι επίσης ενδιαφέρον ότι η αιγυπτιακή θεότητα Νούτ ήταν θεά του ουρανού ndash της περιοχής των μελισσών ndash και έφερε τον τίτλο laquoΑυτή που Κα-τέχει Χίλιες Ψυχέςraquo ο οποίος φαίνεται να παρα-πέμπει στις χίλιες μέλισσες ή ψυχές που δημι-ουργούνται από το σώμα του ταύρου ΆπιΤο εβραϊκό γράμμα Άλεφ συμβολίζει το laquoχί-

λιαraquo και αντίστοιχο προ σιναϊτικό και το προ κανανιτικό σύμβολο απεικόνιζε το κεφάλι ενός ταύρου παραπέμποντας στο ότι 1000 μέλισ-σες ndash ή αναγεννημένες ψυχές ndash δημιουργού-νται από τη θυσία ενός ταύρου Άπι Επιπλέον η αριθμητική αξία της εβραϊκή λέξη για τον Ιη-σού ndash τον Μεσσία ο οποίος βασίζεται στο πρό-τυπο του Όσιρι ndash είναι πάλι 1000Έτσι η αρχαία πεποίθηση ότι οι μέλισσες δη-

μιουργούνται από ταύρους εύλογα οδηγεί στην εικασία ότι η υπόγεια νεκρόπολη η οποία εί-ναι γνωστή ως Σεράπειο ίσως να ήταν ένα τε-λετουργικό κέντρο αναγέννησης προορισμέ-νο να ανακυκλώνει ψυχές από τα κεφάλια των ταύρων και όχι απλά ένα μαυσωλείο για ταύ-ρους Μήπως οι τελετουργίες που πραγματο-ποιούνταν στο Σεράπειο αποτελούσαν την πιο πρώιμη μορφή του Μιθραϊσμού τη μυστηρια-

(Ο Ρούντολφ Στέινερ (1861-1925) είχε laquoπροβλέψειraquo ότι οι μέλισσες θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε αναφέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότερο από 4 χρόνια ζωής)

(39)

σημαντικών θεών των Ελλήνων Έτσι ανα-πτύσσεται η αντίληψη της Θεάς μέλισσας και δημιουργείται η τιμητική θέση των ιερειών που ονομάζονται Μέλισσες οι οποίες αργότε-ρα μετεξελίσσονται στις Σίβιλες Σύμφωνα με κάποιες παραδόσεις μάλιστα ο δεύτερος ναός στους Δελφούς ήταν κατασκευασμένος εξολο-κλήρου από μέλισσες και ο ομφαλός θύμιζε κυ-ψέλη περιτριγυρισμένη από μέλισσεςΟι Ρωμαίοι εξασκούσαν τον Μιθραϊσμό μια

μυστικιστική θρησκεία σημαντικό στοιχείο της οποίας ήταν η θυσία των ταύρων που θυ-μίζει τις τελετουργίες των Αιγυπτίων στο Σε-ράπειο Απόηχος αυτών των τελετουργιών στη σύγχρονη εποχή φαίνεται να είναι οι ταυ-ρομαχίες της Ισπανίας Η σύνδεση αυτή επιβε-βαιώνεται έμμεσα από το ότι αρκετές από τις παλιότερες αρένες της χώρας έχουν κατασκευ-αστεί επάνω ή πολύ κοντά σε αρχαία ιερά του ΜίθραΟι Μάγια λάτρευαν τη μέλισσα και απεικό-

νιζαν θεούς με τη μορφή της στους σημαντι-κότερους ναούς τους Έως και την Ινδία οι θρησκείες υιοθέτησαν θεότητες μέλισσες στη μυθολογία τους Ακόμη και η καθολική εκ-κλησία ενσωμάτωσε τη μέλισσα ως ένα σύμβο-λο της αυθεντίας του Πάπα πράγμα που μπο-

ρούμε να δούμε στην Πόλη του ΒατικανούΠέτρινα καταλύματα με τη μορφή κυ-

ψελών κατασκευάστηκαν στην αρχαιότητα από την Ιρλανδία έως την Αφρική ενώ ο Χέ-νριχ Χίμλεραπό τους ισχυρότερους άνδρες στη Γερμανία του Χίτλερ κατασκεύασε το ιερότερο τελετουργικό κέντρο των SS με τη μορφή κυψέλης στα θεμέλια τους κάστρου ΒέβελσμπουργκΠολιτικά κινήματα όπως ο κομουνι-

σμός εμπνεύστηκαν από την αλτρουιστική συμπεριφορά που εμφανίζεται στην κυψέ-λη ως πρότυπο για τις ιδεολογίες τους Με-γάλοι ηγέτες επίσης ακολούθησαν την πα-ράδοση των προγόνων τους και συνδέθηκαν με διάφορους τρόπους με τη μέλισσα Ο Ναπολέων για παράδειγμα ακολουθώ-

ντας τη παράδοση των Μεροβίγγιων βασιλι-άδων της Γαλλίας - από τους οποίους ο διά-σημος Βασιλιάς Τσιλντερικ ανακαλύφθηκε ενταφιασμένος με 300 μέλισσες κατασκευα-σμένες από καθαρό χρυσό - εξασφάλισε ότι το σύμβολο της μέλισσας θα ενσωματωθεί στη διακόσμηση και στην τεχνοτροπία του παλατιού υιοθέτησε δε το laquoΗ Μέλισσαraquo ως παρατσούκλι του Πιστεύεται ακόμη ότι η μέλισσα είναι ο

Ιερή

(Απεικόνιση κηρήθρας από την Τσατάλ Χουγιούκ 6600 πΧ)

(Σουμεριακή πινακίδα ndash απεικόνιση της λατρείας της μέλισσας)

(40)

νερ (1861-1925) Είχε laquoπροβλέψειraquo μάλιστα ότι θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε ανα-φέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότε-ρο από 4 χρόνια ζωής Από το 2008 οι μέλισ-σες άρχισαν να εκλείπουν με ανησυχητικούς ρυθμούς Συμπτωματικά() βρισκόμαστε στα όρια της πρόβλεψης του Στέινερ και στο χρο-νικό περιθώριο που ανέφερε ο Αϊνστάιν Επιπλέον έχουμε αρχίσει να διανύουμε σε

ένα έτος που έχει επιβαρυνθεί με θεωρίες για καταστροφή του κόσμου μας ή για αναγέν-νησή του ndash ανάλογα με πια θεωρία είστε δι-ατεθειμένος να πιστέψετε ndash και βρισκόμαστε στη δίνη μια πολύπλευρης και πολυσύνθετης κρίσης με κορυφή του παγόβουνου την οικο-νομία Το τι θα συμβεί θα το δείξει ο χρόνος Ωστό-

σο φαίνεται ότι η μέλισσα η ιερή μέλισσα εί-ναι διαχρονικά συνυφασμένη με την εξέλιξη του πολιτισμού ακόμη ίσως και με την ύπαρ-ξη του ανθρώπου στον πλανήτη

Σημείωση Το πλήρες κείμενο της μελέτης του

Andrew Gough στα αγγλικά μπορείτε να το βρείτε

στο httpandrewgoughcoukbee1_1html

πρόδρομος του εραλδικού κρίνου του εθνι-κού συμβόλου της ΓαλλίαςΟ ελευθεροτεκτονισμός που διαδόθηκε στις

ΗΠΑ ήδη από την ίδρυσή τους ευνοήθη-κε από σημαντικούς ανθρώπους όπως ο Τό-μας Τζέφερσον ο οποίος έγραφε με πάθος για την σημαντικότητα των μελισσών ενώ άλ-λοι όπως ο Πρόεδρος Τζόρτζ Ουάσιγκντον ενσωμάτωσε την κυψέλη στο τεκτονικό λογ-γείο του Χωρίς αμφιβολία η πρώιμη Αμερι-κανική κοινωνία δανείστηκε πολλές από τις φιλοσοφικές αρχές της από τον Ελευθεροτε-κτονισμό ενσωματώνοντας συμβολισμό και θέματα με μέλισσες στις τελετουργίες της Η δομή του κράτους τουλάχιστον σε αυτή

την πρώιμη περίοδο ακολούθησε τη δομή τη σταθερότητα και την αλτρουιστική συμπερι-φορά που χαρακτηρίζουν την κυψέλη όπως είχαν κάνει κοινωνίες και κινήματα χιλιάδες χρόνια πριν από αυτήνΜια ένδειξη για την επιρροή της μέλισσας

στους ιδρυτές των ΗΠΑ φαίνεται από το ότι ολόκληρη η δυτική περιοχή της χώρας ονο-μαζόταν αρχικά Ντεζερέ (μέλισσα)Η μέλισσα είχε αποτελέσει κεντρικό θέμα σε

πολλά κείμενα και διαλέξεις του αυστριακού φιλόσοφου και μυστικιστή Ρούντολφ Στέι-

(Το περίφημο μινωικό κόσμημα με τις μέλισσες) (Το τεκτονικό λογγείο του Ουάσιγκτον Η κυψέλη διακρίνεται στο επάνω μέρος του στο κέντρο)

(41)

ΓιώργοςΙωάννου( Ο Γ Ιωάννου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1927 Πήρε πτυχίο φιλολογίας από το ΑΠΘ και το 1960 διορίστηκε φιλόλογος Το 1971 μετατέθηκε στην Αθήνα αρχικά σε γυμνάσιο και μετά στο υπουργείο ΠαιδείαςΠέθανε στην Αθήνα το 1985

Ποιητικές συλλογέςlaquoΗλιοτρόπιαraquo ιδιωτική έκδοση Θεσσαλονίκη 1954laquoΤα Χίλια Δέντραraquo εκδ Διαγωνίου Θεσσαλονίκη 1963laquoΤα Χίλια Δέντρα amp άλλα ποιήματα (1954-1963)raquo εκδ Ερμής Αθήνα 1973 )

(42)

ldquoΣαν τη μητέρα αλήθειαrdquo

Πηγαίνει αργά στο σινεμά

μάλιστα στον εξώστη

Σrsquo έργα κατά προτίμηση βουβά

και θαμπωμένα Κι εκεί

- μέσα στους τόσους εξευτελισμούς -

η μόνη του χαρά να βλέπει τις γυναίκες

της γενιάς γύρω απrsquo το τριάντα

Με κείνα τα βαθιά καπέλα

με τις σειρές τα περιδέραια

τα μάτια τα κοντά μαλλιά∙

με τις ψιλές γλυκιές φωνές

με τις κινήσεις τους τις μητρικές

Σαν τη μητέρα αλήθεια∙

σαν τη μάνα του

των πρώτων παιδικών του χρόνων

Τότε που τον φωνάζανε μοναχογιό

(43)

( επιμέλεια - Έλλη Ιωαννίδου )

Ο αετόςκαι η χελώνα( Η λ ο γ ι κ ή η σ ύ ν ε σ η κ α ι η φ ρ ό ν η σ η σ α ν α ε τ ό ς π ε τ ο ύ ν β λ έ π ο υ ν τ α π ρ ά γ μ α τ α κ α θ α ρ ά κ α ι α π ό ψ η λ ά Π ρ ο σ π α θ ο ύ ν ν α β ά λ ο υ ν σ τ η θ έ σ η κ α ι σ τ α ό ρ ι ά τ ο υ τ ο ν μ α τ α ι ό δ ο ξ ο ε π ι π ό λ α ι ο ε α υ τ ό μ α ς π ο υ σ έ ρ ν ε τ α ι σ τ η γ η σ α ν τ η χ ε λ ώ ν α )

(44)

Οι Μύθοι του Αίσωπου είναι μικρές ιστορίες εμπνευ-σμένες από την ίδια τη ζωή και διακρίνονται για τον συμβολικό και αλληγορικό χαρακτήρα τους Ο Αίσωπος είχε γράψει πολλούς μύθους για να σατιρίσει δια-

κωμωδήσει ή και να ειρωνευτεί την καθημερινότητα των Ελ-λήνων Ένας από αυτούς ήταν και ο μύθος του αετού με τη χε-λώνα Εδώ θα τον παρουσιάσουμε κάπως διαφορετικά Η ιστορία θα αρχίσει μέσα στη θάλασσα

άποτε ας πούμε τα παλιά χρόνια μια χελώνα μουρμού-ριζε για την άτυχη μοίρα της κολυμπώντας αργά μέσα στη θά-λασσα Την ενοχλούσε που τα άλλα ζώα μπορούσαν να τρέχουν γρήγορα στη γη ενώ εκείνη δεν τα κατάφερνε Την ενοχλού-σε που τα πουλιά μπορούσαν να πετάνε στον καθαρό αέρα και να βλέπουν τόσα από κει ψηλά ενώ εκείνη ήταν μέσα στο νερό και κολυμπούσε αργά Την ενοχλούσε ακόμα και τις φορές που έβγαινε στη στεριά για να γεννήσει και κουραζόταν τόσο πολύΑυτά σκεφτόταν λυπημένη σε μια παραλία Ξαφνικά είδε

ένα αετό να σχηματίζει κύκλους γύρω από τα σύννεφα καθώς πετούσε ψηλά με τις ανοιχτές και δυνατές φτερούγες του Του φώναξε όσο πιο δυνατά μπορούσε για να την ακούσει Και όταν αυτός χαμήλωσε αρκετά την ρώτησε τι ήθελε Η χελώνα τότε τον παρακάλεσε μιας και είναι ο βασιλιάς των πτηνών να της μάθει να πετάει όπως εκείνος Να βλέπει τον κόσμο από ψηλά Να νοιώθει δυνατή και ελαφριά συνάμαΟ αετός που θεώρησε παράλογη την επιθυμία τής χελώνας

αρνήθηκε Προσπάθησε να της εξηγήσει ότι δεν ήταν στη

και η χελώναΔιασκευή στον μύθο του Αίσωπου

( κείμενο εικόνα - Έλλη Ιωαννίδου )

(45)

φύση της να πετάει Μπορούσε να χαρεί τα δικά της προνόμια να κολυμπάει δηλαδή στα βαθειά νερά να κάνει βόλτες στην άμμοhellip πράγματα που ακόμα και αυτός - ένας βασιλιάς - δεν μπορεί να χαρεί όπως εκεί-νη Άλλωστε μια τέτοια προσπάθεια να μάθει δηλαδή να πετά μπορεί να την κατέστρεφε Αυτά της είπε και πέταξε μακριά της νομίζοντας ότι

την είχε συνετίσει Η χελώνα όμως ήταν ανένδοτη Συνέχισε να τον

θερμοπαρακαλεί και το έκανε όποτε τον έβλεπε να πετά πάνω από την παραλία Ώσπου μια μέρα ο αετός δεν άντεξε άλλο να της αρνείται Βαρέθηκε άλλωστε τα παρακάλια και την επιπολαιότητά της Τη γράπω-σε με τα δυνατά νύχια του και πέταξε μαζί της ψηλά πάνω από τα κύματα Η ευτυχία της χελώνας γι αυτά τα λίγα λεπτά ήταν απερίγραπτη Βιαστική και άμυ-αλη όπως ήταν νομίζοντας ότι θα μοιάσει στον αετό του ζήτησε να την αφήσει πάνω από τα σύννεφα Ήθελε να συνεχίσει μόνη της να πετάει σίγουρη για τον εαυτό της Έτσι κι έγινε Ο αετός την άφησε να πέσει όπως ακριβώς του είχε ζητήσει με αποτέλεσμα να γκρεμοτσακιστεί πάνω στα βράχια που την περίμε-ναν δίπλα στην ακτή Η δύστυχη χελώνα που ήθε-λε να πετάξει συντρίφτηκε παταγωδώς Δεν άκουσε τα λόγια της σύνεσης από το στόμα του αετού αλλά παρασύρθηκε από τις δικές της παράλογες επιθυμίες έξω από τη φύση της Το τέλος της όπως και όσων δεν ακολουθούν τα λόγια της σύνεσης και της φρόνη-σης ήταν να καταστραφεί και μάλιστα με πολύ άσχη-μο τρόπο

Η θαλάσσια χελώνα Caretta caretta εί-ναι ένα κινδυνεύον είδος Θα τη συναντή-σουμε να κολυμπάει σε όλα τα μήκη και πλάτη των ελληνικών θαλασσών αλλά η ιδιαίτερη σημασία της χώρας μας έγκει-ται στο ότι φιλοξενούμε κάποιες από τις σημαντικότερες παραλίες για την ανα-παραγωγή και φωλεοποίηση της καρέτα στη ΜεσόγειοΗ χελώνα καρέτα είναι ίσως ένα από τα

πιο εμβληματικά είδη των μεσογειακών και ελληνικών θαλασσών και ένα από τα επτά είδη θαλάσσιων χελωνών που υπάρ-χουν στον πλανήτη Αν καταφέρει να ξεφύγει από τους φυσικούς εχθρούς της αλλά και από τις ανθρώπινες επιδράσεις και απειλές θα ζήσει περίπου 80 χρόνια Όταν μεγαλώσει περίπου μετά από δύο έως τρεις δεκαετίες και έρθει η ώρα τής αναπαραγωγής της θα επιστρέψει στην ίδια περιοχή και θα επιλέξει την παραλία όπου γεννήθηκε και η ίδια για να κάνει τη φωλιά της

Η θαλάσσια χελώνα Κ α ρ έ τ α - ΚαρέταΖ ω ή π ο υ α π ε ι λ ε ί τ α ι

(46)

Τα αποσπάσματα του κειμένου και πληροφορίες είναι από το site httpwwwwwfgrelendangered-speciescaretta

Σε κάθε περίοδο ωοτοκίας η θαλάσσια χελώνα θα γεννήσει δύο έως τρεις φορές Θα δημιουρ-γήσει τη φωλιά της σε αμμώδεις παραλίες και σε βάθος περίπου 60 εκατοστών Σε κάθε φωλιά φιλοξενούνται μέχρι και 120 αυγά τα οποία εκ-κολάπτονται για 55 ημέρες Η θήρα των αυγών από αλεπούδες σκυλιά κλπ αποτελεί ένα επιπλέ-ον πρόβλημα και έχει παρατηρηθεί σε παραλίες ωοτοκίας της Πελοποννήσου επηρεάζοντας το 40 των φωλιών Σημαντική απειλή συνιστούν και τα σκουπίδια στη θάλασσα Ειδικότερα οι πλαστικές σακούλες υποβαθμίζουν το θαλάσσιο οικοσύστημα και μπορούν να οδηγήσουν σε θά-νατο τις θαλάσσιες χελώνες αφού τις ξεγελούν λόγω της ομοιότητάς τους με τσούχτρες μία από τις πιο αγαπημένες τροφές της καρέτα

Η ζωή που προστατεύουμε και η ιστορία των Σεκανίων της Ζακύνθουhellip

Η προστασία της καρέτα είναι για εμάς σχε-δόν laquoπροσωπική υπόθεσηraquo που διαρκεί και εξελίσσεται για πολλές δεκαετίες Για τη δια-τήρηση και προστασία του είδους οργανώσα-με το 1994 πανευρωπαϊκή εκστρατεία για την αγορά της περιοχής που περιβάλλει την παρα-λία των Σεκανίων Ως αποτέλεσμα σε μία πολύ αβέβαιη για την προστασία του είδους περίοδο με τα χρήματα που συγκεντρώθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αλλά και από συνεισφο-ρές ιδιωτών αγοράσαμε το 90 της έκτασης γύρω από τα Σεκάνια Σκοπός της αγοράς ήταν τόσο η αποτροπή της τουριστικής ανάπτυξης

της περιοχής όσο και η κατά το δυνα-τόν καλύτερη διαχείρισή της ώστε να προστατευθεί η σημαντικότερη παραλία ωοτοκίας για τη θαλάσσια χελώνα

Yπεύθυνη προγράμματος Χαρίκλεια Μινώτου cminotouwwfgr τηλ 210 33 14 893

Κ α ρ έ τ α - Καρέτα

httpswwwyoutubecomwatchv=yDnbTGBSxyA

httpswwwyoutubecomwatchv=T8eGw1oyYoQ

Αν θες να δεις VIDEO με χελωνάκια πάνω στην άμμο να τρέχουν προς το νερό πάτησε στα links

httpswwwyoutubecomwatchv=nHok4ZdJ2A0

(47)

Κ Ι Ν Η Μ Α Τ Ο Γ Ρ Α Φ Ο Σ -ldquoΠρόμαχοςrdquoΠ ρ ό κ ε ι τ α ι για μια αισθηματική ταινία

με φόντο την επιστροφή των Γλυπτών του Παρ-θενώνα από το Βρετανικό Μουσείο Ας σημειωθεί ότι η πρώτη επίσημη προβολή της ταινίας πραγ-ματοποιήθηκε στο Μουσείο της ΑκρόποληςΟ Ανδρέας (Παντελής Κοντογιάννης) αναγκά-

στηκε να αφήσει την Ελλάδα όταν ήταν παι-δί Επιστρέφει ενήλικος μετά από πρόσκληση του διευθυντή του Μουσείου της Ακρόπολης (Giancarlo Giannini) για να προχωρήσει την υπό-θεση κατά του Βρετανικού μουσείουΒρισκόμαστε στην Αθήνα του 2011 εν μέσω

της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης που έχει ξεσπάσει στη χώρα Ο Ανδρέας συγκεντρώνει αποδεικτικά στοιχεία για να αποδείξει ότι πλα-στογραφήθηκαν έγγραφα ώστε να επιτραπεί η πώληση των γλυπτών στο Βρετανικό Κοινοβού-λιο το 1816 Στη συνέχεια επιστρέφει στο Λονδί-νο όπου με τη βοήθεια της Ελένης (Κασσάνδρα Βογιατζή) συναδέλφου του αλλά και αντικείμε-

νο του πόθου του ξεκινάει τις απαραίτητες νο-μικές διαδικασίεςΟι δύο δικηγόροι έχουν μπροστά τους έναν

laquoμακρύ δρόμοraquo και θα πρέπει να δώσουν σκλη-ρό αγώνα για να πετύχουν την επαναφορά των κλεμμένων γλυπτών στην αρχική ndashκαι αρμό-ζουσα- θέση τουςΣκηνοθεσία Κέρτε και Τζον Βούρχις

Παίζουν Παντελής Κοντογιάννης Κασσάνδρα

Βογιατζή Γιώργος Χωραφάς Τζιανκάρλο Τζιανίνι

Γιώργος Βογιατζής Σπύρος Φωκάς Πολ Φρίμαν

Μάικλ Μπέρνς

(48)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

Τ η ν Τ ε τ ά ρ τ η 3 Δεκεμβρίου εγκαινιάσθηκε στο Βυζαντινό και Χριστια-νικό Μουσείο η έκθεση laquoΟ Δομήνικος Θεο-τοκόπουλος πριν από τον El Grecoraquo η οποία πραγματοποιείται στο πλαίσιο του ελληνικού επετειακού προγράμματος για τα 400 χρόνια από το θάνατο του El GrecoΗ έκθεση παρουσιάζει το πολιτισμικό περι-

βάλλον μέσα στο οποίο διαμορφώθηκε η προ-σωπικότητα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου πριν αναχωρήσει από τον Χάνδακα της Κρή-της (το σημερινό Ηράκλειο) για τη Βενετία το 1567Τι γνωρίζουμε για την Κρήτη του 16ου αιώ-

να και την κοινωνία της μέσα στην οποία γεν-νήθηκε μαθήτευσε και εργάστηκε ο νεαρός Δομήνικος Θεοτοκόπουλος Πώς δούλευαν οι Κρητικοί ζωγράφοι τον 16ο αιώνα Ποια κοι-νωνικά φαινόμενα και ποιες ιδεολογικές τά-σεις σχετίζονται με τον τεχνίτη καλλιτέχνη και λόγιο Θεοτοκόπουλο Γιατί ο Θεοτοκόπου-

λος φεύγει από την ΚρήτηΜε αφετηρία αυτά τα ερωτήματα η έκθεση

αφηγείται πτυχές του κοινωνικού και καλλι-τεχνικού περιβάλλοντος τής Κρήτης του 16ου αιώνα μέσα στο οποίο γεννήθηκε μαθήτευσε και ωρίμασε εικαστικά ο Δομήνικος Θεοτοκό-πουλοςΣε τρεις μεγάλες εκθεσιακές ενότητες πα-

ρουσιάζονται 200 περίπου σημαντικά αντι-κείμενα θρησκευτικά και κοσμικά αρχειακές πηγές χειρόγραφα και έντυπα εικόνες και πί-νακες Κρητικών και Ιταλών ζωγράφων του 16ου αιώνα Τα έργα προέρχονται από τις συλ-λογές του Βυζαντινού Μουσείου από συλλο-γές και μουσεία της Ελλάδας Εφορείες Βυζα-ντινών Αρχαιοτήτων μητροπόλεις εκκλησίες και μοναστήρια καθώς και μουσεία του εξω-τερικούΔιάρκεια έκθεσης 4122014 ndash 3132015

Βασ Σοφίας 22 Τηλ 213 213 9500

httpwwwbyzantinemuseumgr

Ε Κ Θ Ε Σ Η - laquo Ο Δ ο μ ή ν ι κ ο ς Θ ε ο τ ο κ ό π ο υ λ ο ς π ρ ι ν α π ό τ ο ν El Grecoraquo

(49)

Η Ε λ λ η ν ι κ ή Εταιρεία Μεταφρα-στών Λογοτεχνίας βράβευσε τη Χάρις Αλε-ξίου για την καλύτερη μετάφραση ξένου λο-γοτεχνικού έργου Η βράβευση αφορούσε τη μετάφραση του βιβλίου laquoΠάντα ήρωεςraquo του Φαμπιάν Μαρσό που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΜεταίχμιοΤο βιβλίο αποτελεί τη συγκλονιστική μαρ-

τυρία του Grand Corps Malade (Ψηλό Άρρω-στο Κορμί όπως είναι το ψευδώνυμό του) ο οποίος έμεινε ατελώς τετραπληγικός εξαιτί-ας ενός μοιραίου ατυχήματος Ωστόσο ένα χρόνο μετά το περιστατικό διέψευσε τις προ-βλέψεις των ειδικών και κατάφερε να περπα-τήσει ξανά Στις σελίδες του βιβλίου του ο Μαρσό αφηγείται τη δωδεκάμηνη περιπέτεια και τις εμπειρίες τόσο τις δικές του όσο και των ομοιοπαθών συντρόφων του από το κέ-ντρο αποκατάστασηςΓια τη γνωριμία της με τον Φαμπιάν Μαρσό

την απόφασή της να προτείνει και να μετα-φράσει το βιβλίο του η Χάρις Αλεξίου αναφέ-ρει laquoΤον Grand Corps Malade τον γνώρισα από τα τραγούδια του Ήταν το νέο πρόσω-πο στη γαλλική μουσική σκηνή στο μουσι-κό είδος της slam H νεολαία της Γαλλίας τον λάτρευε Μου έκανε εντύπωση αυτός ο νέος όμορφος άνδρας με την πατερίτσα του Μου έκανε εντύπωση και το ψευδώνυμό του το laquoψηλό άρρωστο κορμίraquo Το τραγούδι μου ldquoΜεγάλωσαrdquo μόλις είχε κυκλοφορήσει και σκεφτόμουν πως θα μπορούσε να το είχε γρά-ψει αυτός Τον συνάντησα αργότερα σε ένα τηλεοπτικό στούντιο όταν συμμετείχαμε και οι δύο στην εκπομπή του Michel Drucker που έκανε ένα μεγάλο αφιέρωμα στον Ντέμη Ρούσσο

Δύο χρόνια αργότερα ο φίλος Νίκος Αλιά-γας μου χάρισε το βιβλίο του Φαμπιάν laquoΔι-άβασέ το είναι γραμμένο σε απλή γλώσσαraquo μου είπε Όσο το διάβαζα σε πολλά σημεία ξαναζούσα την περιπέτεια του αδελφού μου στην εντατική και αργότερα στο κέντρο απο-κατάστασης Το συγκινητικό επίσης ήταν πως γνώριζα την απίστευτη ταλαιπωρία των τετραπληγικών των αναπήρων που στερού-νται την ικανότητα όπως λέει και ο Φαμπι-άν να ξύσουν το φρύδι τους ή να κρατήσουν το κουτάλι τους και να πατήσουν ένα κου-μπί για βοήθειαraquo

Ε Κ Δ Η Λ Ω Σ Η -Β ρ α β ε ί ο Λ ο γ ο τ ε χ ν ι κ ή ς Μ ε τ ά φ ρ α σ η ς γ ι α τ η ν Χ Αλεξίου

(50)

Θ Ε Α Τ Ρ Ο - laquoΟ Γάμοςraquolaquo Ο Γ ά μ ο ς raquo της Βάσιας Σολωμού

Ξανθάκη πρωτοπαρουσιάστηκε το 1994 στο Θεσσαλικό Θέατρο σε θεατρική διασκευή και σκηνοθεσία του Κώστα Τσιάνου γνωρίζοντας τεράστια επιτυχίαΣτην τωρινή παράσταση τού Μεταξουργεί-

ου παρουσιάζεται με τη μορφή του μονολό-γου σε θεατρική προσαρμογή ndash σκηνοθεσία και ερμηνεία της Άννας Βαγενά Πρόκειται για την ιστορία μιας απλής γυναίκας από τα Αμπελάκια της Θεσσαλίας μιας χωριάτισ-σας που σήκωσε στους αδύνατους ώμους της τη μοίρα της και συγχρόνως τη μοίρα πολ-λών γυναικών του τόπου μας Έζησε τη βα-ναυσότητα ενός αλκοολικού πατέρα είδε την αγάπη του άνδρα της να μεταμορφώνεται σε περιφρόνηση όταν άρχισε να γεννάει κωφά-λαλα παιδιά εξαιτίας της βαριάς κληρονομι-κότητας του αλκοολικού πατέρα της και πά-

S T A N D - U P C O M E D Y -5 0 Α π ο χ ρ ώ σ ε ι ς τ ο υ GreekΣ τ ι ς μ έ ρ ε ς μας που

το χιούμορ θεωρείται σπάνιο και πολύτιμο το Tin Pan Alley φιλοξενεί τον Σίλα Σεραφείμ ο οποίος προσφέρει εντυπωσιακές παραστάσεις γέλιου και εύθυμου προβληματισμούΚάθε Σάββατο (έως τις 27 Δεκεμβρίου) στις

2200 ο Σίλας στήνει ένα ενδιαφέρον πανηγύρι με επίκεντρο το εξαιρετικό μοναδικό laquoφυσικό φαινόμενοraquo που λέγεται laquoΝεοέλληναςraquo Μια γι-ορτή σε πρώτη ανάγνωση των 20 χρόνων πα-ρουσίας του στην stand-up comedy αλλά και μια προσπάθεια ανάλυσης και διερεύνησης του φαινομένου το οποίο μάλλον θα εξακολουθήσει να απασχολεί για πολύ καιρό την καλλιτεχνική

κοινότητα του είδους Για του λόγου το αληθές δείτε ένα απόσπασμα των προσπαθειών του στην ιστοσελίδαwwwyoutubecomwatchv=LgJERE7PTBY

Συντελεστές Σίλας Σεραφείμ

Λίλα Σταμπούλογλου (συμμετέχει μέχρι να γεννήσει)

Παραστάσεις Κάθε Σάββατο μέχρι τις 27 Δεκεμβρίου

(τουλάχιστον)

Ώρα έναρξης 2200 (ακριβώς)

Πληροφορίες Tin Pan Alley Τουρναβίτου 6 Πλατεία

Ασωμάτων Θησείο Τηλ 210-3210158

httpwwwtinpanalleygrindexphpsilasserafim

λεψε με νύχια και δόντια σε μια κοινωνία που δεν δέχεται εύκολα την αναπηρίαΏρες Παράστασης Σάββατο 1800 και 2100

Κυριακή 1830

Εισιτήρια Γενική Είσοδος 16euro Μειωμένα

12euro (φοιτητές συνταξιούχοι άνω των 65 ετών

πολύτεκνοι amp εκπαιδευτικοί) και 10euro(άνεργοι)

Ομαδικό εισιτήριο 8euro

Θέατρο Μεταξουργείο Ακαδήμου 14-16

Τηλ 210-5234382

(51)

(52)

ldquoΤο Θαύμα να Νοιώθεις ΈλληναςrdquoΤου SAM CHEKWASΕ κ δ ό σ ε ι ς S e a b u r n B o o k s

άνθρωπος μένει εκεί όπου είναι θαμμένο ένα μέρος της καρδιάς τουraquo έγραψε ο Αλέξαν-

δρος Δουμάς Ο Sam Chekwas το παιδί από την Νιγη-ρία με τα φωτεινά και ερευνητικά μάτια που ήρθε από την χώρα του να σπουδάσει στην Ελλά-δα ντυμένος στο πνεύμα και την καρδιά με την αγάπη για το αληθινό το υψηλό και το ωραίο δεν μάκρυνε ποτέ από δω Τα τραίνα της ζωής του ασταμάτητα έφευγαν και γύριζαν φεύγουν και γυρίζουν με τη σημαία του χρέους με την πραμάτεια της προσφοράς με τη σοδειά της αγά-πης Σrsquo ένα ταξίδι που κρατάει χρόνια τώρα διατηρώντας την ποιότητα του σεβασμού την ευ-χέρεια της κατανόησης και την ανάγκη της συμπόρευσης στα μονοπάτια της ουσίαςhelliplaquoΌσο αναπνέω θα προβάλλω την ελληνική γλώσσα και τα ελληνικά γράμματαraquo δήλωσε σε παρου-

σίαση του βιβλίου του ο Chekwas Και με περισσή περηφάνια ανέφερε laquoΕδώ γεννήθηκαν οι τέ-χνες η φιλοσοφία και οι επιστήμες Ο Μέγας Αλέξανδρος έλεγε πως ότι δεν γιορτάζεται πεθαίνει Αυτό συμβαίνει και με τον ελληνισμό και κυρίως την ελληνική γλώσσα Όλοι εσείς πρέπει να με-ταφέρετε τον ελληνισμό όπου μπορείτε με κάθε τρόποraquo Και όχι μόνο προτρέπει αλλά και ο ίδι-ος προσπαθεί για τη διάδοση του ελληνισμού μέσα από το βιβλιοπωλείο που έχει ανοίξει στην Αστόρια της Νέας Υόρκης Το βιβλιοπωλείο αποτελεί ένα από τα laquoαξιοθέαταraquo της αμερικανικής μεγαλούπολης με τους δεκάδες χιλιάδες Ελληνοαμερικάνους Βρίσκεται στον αριθμό 33-18 της οδού Μπρόντγουεϊ και μοιάζει με συνηθισμένο συνοικιακό βιβλιοπωλείο Όμως ανάμεσα στις αγγλικές εκδόσεις υπάρχουν ράφια που ξεχειλίζουν από ελληνικούς τίτλουςmiddot η προσπάθεια του Chekwas για την προώθηση του ελληνισμού

(53)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

τα τέλη του 1944 όταν πια εί-χαν αποχωρήσει από τη χώρα μας οι δυνάμεις κατοχής του Άξονα μέλη της ηγεσίας του τότε Βασιλικού Ναυτικού ζή-τησαν την ανεύρεση και τιμω-ρία των υπεύθυνων του τορπι-

λισμού της laquoΈλληςraquo Πράγματι είχε επισημανθεί στην Κάτω Ιταλία κάποιος Stefano Toselli μηχανι-κός ο οποίος είχε δηλώσει laquoιδιωτικώςraquo ότι ήταν σε θέση να κατονομάσει τους υπεύθυνους της ανόσιας πράξηςΟι ελληνικές Αρχές λοιπόν απαίτησαν την επίσημη καταγραφή της μαρτυρίας του και να κινηθεί η δια-δικασία παραπομπής των ενόχων σε δίκη Και τότεhellip laquoέσκασε η βόμβαraquo Με εντολή του Βρετανού στρα-τάρχη Harold Alexander ανώτατου διοικητή των συμμαχικών δυνάμεων της Μεσογείου κατηγορη-ματικώς απαγορεύτηκε η συνέχιση της έρευνας Το θέμα έπρεπε να μπει στο αρχείο ndash και αυτό έγινε ευ-θύς αμέσως Κατά συνέπεια όλα όσα λέγονται ακό-μα και σήμερα σχετικά με τον τορπιλισμό της laquoΈλ-ληςraquo παραμένουν ατεκμηρίωτα Ήταν πράγματι το ιταλικό υποβρύχιο laquoDelfino raquo που βύθισε το αγκυ-ροβολημένο στην Τήνο για τον εορτασμό του Δεκα-πενταύγουστου ελληνικό πολεμικό σκάφος Και αν ναι ποιος έδωσε τη σχετική εντολή Και τι έλεγε η εντολή αυτή

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Λ ό γ χ η

ldquoΟ Πόλεμος και ο ΚόσμοςrdquoΤα Γεγονότα του rsquo40 τα πριν και οι Συνέπειες

ρόκειται για ένα τρίτομο έργο στο οποίο ο Θεόδωρος Σπυρόπου-λος παρουσιάζει αναλυτικά με εξαντλητικές λεπτομέρειες τη σημα-ντική ανασκαφή της ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΟΣΑνάμεσα στην Πελλάνα και την Σπάρτη ιδρύθηκε μια Νησιωτική

Κοινοπολιτεία στη Λιμνοθάλασσα που συνδεόταν μέσω του Ευρώ-τα με τον Λακωνικό Κόλπο Σrsquo αυτό το νησιωτικό σύμπλεγμα υπήρ-χε η Λακεδαίμων από τις αρχές της τρίτης χιλιετίας πΧ μέχρι το 1750 πΧ οπότε καταστράφηκε από την Κοσμική Θεομηνία

Κατά τη Μυκηναϊκή περίοδο υπήρξε το Ανακτορικό κέντρο της Λακωνίας όπως πιστοποιείται από το Ανάκτορο το Κυκλώπειο Τείχος τους Βασιλικούς Θολωτούς Τάφους κα Επίσης φιλοξένησε το Ανάκτορο του Μενέλαου και της ΕλένηςΠολλές γεωφυσικές και γεωπολιτικές ιδιαιτερότητες μνημειακά ευρήματα και αρ-

χαιολογικά ευρήματα οδήγησαν τον συγγραφέα να ταυτίσει σημεία και μνημεία του Λακωνικού βαθυπέδου της Λακεδαίμονος με την Πλατωνική Ατλαντίδα και να ανα-ζητήσει επιβιώσεις της υλικής πολιτειακής και πολιτισμικής κληρονομιάς της στην ιστορική Δωρική ΣπάρτηΗ πλούσια εικονογράφηση βοηθά κάθε ενδιαφερόμενο για την ελληνική αρχαιολο-

γία να παρακολουθήσει αναλυτικά τη διεξαγωγή μιας ανασκαφής σrsquo ένα χώρο που παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον

Του ΘΕΟΔΩΡΟΥ Γ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Κ α δ ρ α μ ί τ σ α

ldquoΛακεδαίμωνrdquo

(54)

ανέναν μα κανέναν δεν μπορείς να κερδίσεις ούτε καν ένα αφελές μικρό παιδί εφόσον του αφαιρείς την ελευ-θερία τού να μην συμφωνήσει μαζί σου Αν στερήσεις την ελευθερία στον άλλον και βασιλιά να τον στέψεις δεν θα διαρκέσει η συμφωνία σας Σύντο-

μα θα αισθανθεί δυσφορία θα καταλάβει ότι παγιδεύτη-κε και βρέθηκε εκεί που δεν θέλει Τα χρυσά κλουβιά τα ανακάλυψαν τύποι σαν τη γυναίκα της πρώτης ιστορί-ας του βιβλίουmiddot όμως κλειδωμένο ένα πουλί μαραίνεται Ο Ελύτης γράφει πως γίνεται να φυλακίσεις ένα αηδόνι αλλά δεν μπορείς να φυλακίσεις τον κελαϊδισμό τουΥπάρχουν όμως προσωπικότητες τόσο ανασφαλείς εξαρτημένες και εξωφρενικά εγωιστικές ώστε κρατούν κλειδωμένο το αηδόνι τους έστω και άλαλο έστω και νεκρό Ξέρουν πολύ καλά άλλωστε την τέχνη να ταρι-χεύουνΌλοι μας έχουμε συναπαντηθεί με τέτοιους χαρακτή-

ρες Δεν είναι λίγοι και γνωρίζουν να πλέκουν ιστούς σαν την αράχνη Όσο πιο εξαρτημένοι είμαστε εμείς οι ίδιοι τόσο τσιμπάμε στους χειρισμούς τους Ο ελεύθε-ρος ο ανεξάρτητος άνθρωπος δεν τους ανέχεται γρή-γορα κάνει πέρα σύντομα κόβει μαζί τους τις διαπραγ-ματεύσεις Όμως πόσοι είμαστε εντελώς ανεξάρτητοι Όλοι έχουμε τις πληγές μας τα μειονεκτήματα μας τα παθήματα και τα πάθη μας Όλοι κουβαλάμε στο αίμα μας τους πειρασμούς της τρέλας Παρά ταύτα πάντα υπάρχει τρόπος να γιατρεύεσαι όταν όντως το αποφασί-ζεις διότι η υγεία είναι πιο επιθετική και δυναμική από την αρρώστια

ldquoΣιωπάς για να ακούγεσαιrdquo

Της ΜΑΡΩΣ ΒΑΜΒΟΥΝΑΚΗ Ε κ δ ό σ ε ι ς Ψ υ χ ο γ ι ό ς

(55)

STREETART

(56)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

( φωτογραφίες - Ανδρέας Τσάκαλης )

ΟΌ π ο ι ο ς θ έ λ ε ι να θαυμάσει έργα Τέχνης από καλλιτέχνες με μεράκι και πάθος δεν χρειάζεται να πηγαίνει μόνο σε εκθεσιακούς χώρους Ένας τοίχος παλιός μια λεπτομέ-ρεια στην πόρτα κάγκελα ή και σημεία του δρόμου είναι ικανά να εμπνεύσουν Μπο-ρούν να δώσουν βάση στον λαϊκό καλλιτέχνη να δημιουργήσει και να μεταμορφώσει Όταν ένας άνθρωπος θέλει να εκφραστεί μέσα από την τέχνη θα βρει laquoτελάραraquo γύρω του Θα βρει τρόπο να στείλει το μήνυμά του Θα επικοινωνήσει με τον θεατή θα τον κάνει να σκεφτεί να χαμογελάσει να λυπηθεί Θα του δημιουργήσει έντονα συναισθήματα χρησι-μοποιώντας απλά φτηνά χρώματα και το ταλέντο τουΗ τέχνη λοιπόν που μπορείς ελεύθερα να δεις και να θαυμάσεις στους πιο απίθανους χώρους ίσως και στην ίδια τη γειτονιά σου χωρίς εισιτήρια και προσκλήσεις λέγεται street art

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

(57)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

STREET ART

(58)

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

Δώρα Η Αλεξάνδρα όμορφη κι αριστο-κρατική από καλή και πλούσια οικο-γένεια φαντάστηκε πως στο πρόσωπο του αρρενωπού Νιόνιου θα έβρισκε την αδελφή ψυχή το άλλο μισό της για να ζήσει μαζί του τη ζωή που ονει-ρευόταν Όμως ο ωραίος της σύζυγος ndashθα διαπίστωνε γρήγοραndash καταδυνα-στευόταν από την Αργίνη μάνα σκλη-ρή και πεθερά ακόμη σκληρότερηhellip Ποτέ ο γιός δεν μπόρεσε να απαλλαγεί από την αρπάγη αυτής της μάνας κι έτσι η Αλεξάνδρα έμαθε να ζει στο πε-ριθώριο της ζωής των τριών τους κά-νοντας υπομονή για χάρη του παιδιού της και γιατί στο βάθος η ελπίδα την έκανε να πιστεύει ότι ίσως μια ημέρα όλα αλλάξουνhellip Η ελπίδα το μόνο όπλο του απελπισμένουhellipΤον απολογισμό αυτής της ζωής

εγκλωβισμένης στη ερημιά του έρω-τα μιας ζωής πολιτικών αγώνων για ένα καλύτερο αύριο διηγείται η Αλε-ξάνδρα γιαγιά πια στη μικρή εγγονή που έχει τrsquo όνομά τηςhellip

ldquoΜια Κυρ ιακή με την Αλεξάνδραrdquoεκδ Ωκεανός

(Η Δώρα Νικολαΐδου γεννήθηκε στην Αθήνα Πήρε πανεπιστημιακό τίτλο σπουδών από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων με ειδίκευση στην Ψυχολογία Σήμερα είναι τελειόφοιτος του Ελληνικού Ινστιτούτου Νευροφυτοθεραπείας και Ανάλυσης του Χαρακτήρα (ΕΙΝΑ) και ασκεί επαγγελματικά τη Συμβουλευτική ως Σύμβουλος Ψυχικής ΥγείαςΕιδικεύεται και παρέχει Συμβουλευτική Ψυχολογική Υποστήριξη σε Γυναικεία Θέματα Έχει μετεκπαιδευτεί στις πλέον σύγχρονες τεχνικές θεραπείας του Μετατραυματικού Στρες (Brain Spotting και CMR)Το laquoΜια Κυριακή με την Αλεξάνδραraquo είναι το πρώτο μυθιστόρημά της)

Νικολαίδου

(22)

ρος να τον ανακρίνει laquoΟ βεζίρης μου είναι καλός και χρήσιμος άνθρωπος Οι υπηρεσίες του μου εί-ναι πολύτιμες Γιατί βάλθηκες να τον τρομοκρα-τήσεις σήμερα Γιατί τον αγριοκοίταξεςraquo Ιδού τι αποκρίθηκε ο Θάνατος laquoΒασιλιά μου τον κοί-ταξα όντως αλλά όχι άγρια Η ματιά μου ήταν απλώς βλέμμα έκπληξης Απόρησα που τον αντί-κρισα εδώ στη Βαγδάτη Βλέπεις είναι γραμμέ-νο ότι πρέπει να τον πάρω απόψε - όχι όμως εδώ αλλά πέρα μακριά στη Σαμαρκάνδηraquo

Το ειρωνικό και τραγικό συνάμα σε τέ-τοιους μύθους είναι ότι ο ήρωας χαντακώνεται από τις ίδιες τις πράξεις του Οι αποφάσεις που παίρνει και οι ενέργειες που κάνει θαρρώντας πως θα του βγουν σε καλό φέρνουν ανελέητα την καταστροφή του Μοναχός του ανεπίγνω-στα με τις επιλογές και τους τάχα έξυπνους υπολογισμούς του υφαίνει τα βρόχια όπου θα πιαστεί

Το πεπρωμένο προδιαγράφει απλώς μια δυσοί-ωνη εξέλιξη αυτήν όμως την υλοποιεί τελικά ο ίδιος ο άνθρωπος με τις πρωτοβουλίες και τα σφάλματά του Η ελεύθερη βούλησή του συνερ-γάζεται με τη μοίρα για να εκπληρώσουν και οι δύο μαζί το δύστυχο αποτέλεσμα Θυμόμαστε τα λόγια του Σεφέρη στο ποίημά του για τον Ευ-

ριπίδη τον τραγικότατο των δραματουργών laquoΕίδε τις φλέβες των ανθρώπων σαν ένα δίχτυ των θεών όπου μας πιάνουν σαν τrsquo αγρίμιαraquo Το δίχτυ όπου οι άνθρωποι παγιδεύονται από τους θεούς είναι το ίδιο το πλέγμα από τις φλέβες μας - δηλαδή η ιδιοσυγκρασία και η φύση μας ο χαρακτήρας μας που καθορίζει την πορεία της ζωής μας

Τι μπορούν να σημαίνουν τέτοιες ιστο-ρίες για εμάς σήμερα Υποδηλώνουν άραγε πως η μοίρα μας είναι προδιαγεγραμμένη και αναπότρεπτη Πως ότι και να κάνουμε δεν ωφελεί και το μόνο που μας μένει είναι να κα-θίσουμε και να περιμένουμε μοιρολατρικά τις εξελίξεις με σταυρωμένα τα χέρια Όχι απαραί-τητα Ο μύθος μπορεί να διαβαστεί αλλιώς σε βαθύτερο επίπεδο αυτοσυνειδησίας Οι αρχαίοι αφηγητές ίσως προσπαθούν να επιστήσουν την προσοχή μας στην ίδια την προσπάθειά μας να αποφύγουμε πάση θυσία εκείνο που μας φοβί-ζει Ο σύγχρονος πολιτισμός μας έχει καταντή-σει η κατεξοχήν κουλτούρα της φυγής Διαρ-κώς τρέχουμε να ξεφύγουμε από τα δυσάρεστα καθέκαστα της ζωής που μας τρομάζουν Τους γυρίζουμε την πλάτη και με μεγάλες δρασκελι-ές πηδούμε και καλπάζουμε μακριά τους αντί

(23)

να στραφούμε και να τα αντιμετωπίσουμε όταν έλθει η κρί-σιμη ώρα Πασχίζουμε να δραπετεύσουμε από τον χρόνο με τονωτικές ενέσεις ουσιών και πλαστικές εγχειρήσεις Κά-νουμε μαραθώνιο αγώνα δρόμου ώστε να ξεπεράσουμε την ανασφάλεια για το αύριο συσσωρεύοντας καταθέσεις και ομόλογα στις τράπεζες Πάνω από όλα τιναζόμαστε μακριά για να διαφύγουμε από την ανία και το αίσθημα του κενού Οι νεότεροι θαρρούν πως το καταφέρνουν με το να λικνί-ζονται μέσα σε μισοσκότεινα κέντρα υπό τους ήχους εκκω-φαντικής μουσικής Οι κάπως μεγαλύτεροι διαλέγουν ορ-γανωμένες διακοπές μαθήματα γιόγκα ή προσήλωση στα ευαγγέλια του λάιφ-στάιλ

Καμία από αυτές τις δραστηριότητες δεν είναι αναγκα-στικά κακή ή κατακριτέα καθrsquo εαυτήν Πλην όμως δεν εξυ-πηρετούν ιδιαίτερα ως μέσα φυγής διότι εκείνο που φο-βόμαστε εξακολουθεί να μας παραμονεύει στην επόμενη γωνία Τούτο είναι ενδεχομένως το νόημα των παλαιών μύθων δεν ωφελεί να τρέχουμε για να ξεφύγουμε από τον φόβο Καλύτερα να ζούμε τις μέρες μας με κανονικό βημα-τισμό με ησυχία ψυχής και με πληρότητα χωρίς το λαχά-νιασμα της διαρκούς απεγνωσμένης απόδρασης Και όταν μας πλησιάσει το δυσοίωνο τότε να έχουμε το κουράγιο να το αντιμετωπίσουμε κατά πρόσωπο δίχως να αποστρέφου-με το βλέμμα ή να το βάζουμε στα πόδια Αυτό είναι μήνυμα πολύτιμο για όλους τους οδοιπόρους που παίρνουν κάποτε τον δρόμο είτε για τη Θήβα είτε για τη Σαμαρκάνδη

(Οι αρχαίοι αφηγητές ίσως προσπαθούν να επιστήσουν την προσοχή μας στην ίδια την προσπάθειά μας να αποφύγουμε πάση θυσία εκείνο που μας φοβίζει)

Ντούσανέ ν α π α ι δ ί θ α ύ μ α α π ό τ η ν Σ ε ρ β ί α

δώδεκαετών

Κρτόλιτσε

(24)

( π α ρ ο υ σ ί α σ η )

Ένα εντεκάχρονο αγόρι από τη Σερ-βία έχει την ικανότητα να ζωγραφίζει με έναν απλό μαρκαδόρο θέματα από το ζω-ικό και φυτικό βασίλειο με μια απίστευ-τη δεξιοτεχνία

Τα σχέδιά του αποτυπώνουν εικόνες άγριας ζωής Εικόνες σύγχρονες ή εικόνες που υπήρχαν πριν εκα-τομμύρια χρόνια Τα σχέδια του Σέρβου Ντούσαν Κρτόλιτσε ως επί το πλείστον με στυλό και μολύβι είναι εντυπωσιακά πολύ ζωντανά και θεωρείται ένα πολλά υποσχόμενο παιδί-θαύμα Αν και μόλις 12 χρο-νών έχει στο ενεργητικό του τρεις ατομικές εκθέσεις των έργων του σε εθνικό επίπεδο και μάλιστα οι δύο πρώτες ήταν πριν τα οκτώ χρόνια του

(25)

( π α ρ ο υ σ ί α σ η )

( επιμέλεια - Νικόλας Σεγκούντος )

(26)

Η καριέρα του ξεκίνησε από μόλις δύο ετών Οι γονείς του δεν έδωσαν σημασία στο πρώτο σχέδιό του κάτι που έμοιαζε απροσδιόριστα με φάλαινα Όσο περνούσε όμως ο καιρός και αυξανόταν ο όγκος του χαρτιού που κατανάλωνε για ζωγραφική ο μι-κρός Ντούσαν οι γονείς του άρχισαν να παρατηρούν ότι το παιδί τους είχε ταλέντο Ζήτησαν λοιπόν τη γνώμη ενός παιδοψυχολόγου Ο ειδικός εντυπωσιά-στηκε από το μικρό αγόρι ndashπαχουλό με γλυκό πρό-σωπο που μιλούσε με ασυνήθιστα ελκυστικό τρόπο Το εντυπωσιακότερο όμως ήταν ότι παρουσίαζε ένα υψηλό επίπεδο συναισθηματικής νοημοσύνης Οι γνώσεις του Ντούσαν για τον κόσμο των ζώων

είναι εκπληκτικές Όταν οι γονείς του αγόρασαν την πληρέστερη σύγχρονη εγκυκλοπαίδεια ζώων χρειάστηκε λιγότερο από τρεις εβδομάδες για να την αποτυπώσει στο μυαλό του λέξη προς λέξη Γνωρί-ζει όλες τις γεωλογικές εποχές του πλανήτη μας και τα ζώα που περιπλανιούνταν σε αυτόν στη διάρκειά τους Απαγγέλει με άνεση τα 65 είδη μαρσιποφόρων που υπάρχουν σήμερα Και όταν μεγαλώσει φιλοδο-ξεί να ασχοληθεί με την επιστήμη της ζωολογίας και να γράψει ένα βιβλίο για τα ζώαΜικρότερος όπως αναφέρει ο πατέρας του Ντού-

σαν ήταν πολύ δραστήριος και laquoαπορροφούσεraquo σε μικρό χρονικό διάστημα μεγάλο όγκο πληροφορι-ών Γοητεύτηκε από τη φύση και τα ζώα και σύντο-μα πέρασε από τις πρωτόλειες παιδικές αποτυπώσεις σε πιο συγκεκριμένα και εκπληκτικά σχέδια Και όλη αυτή τη διαδικασία την αντιμετωπίζει ως μια πρόκλη-ση ένα παιχνίδι της δημιουργικής έκφρασής του Όταν ήταν οκτώ ετών ένας δάσκαλος του έθεσε σκό

(27)

(28)

(29)

πιμα μια δύσκολη πρόκληση τριών λέξεων laquoιπ-πότης διάβολος κόσμοςraquo Ο μικρός την έφερε σε πέρας με εκπληκτικό τρόπο και αργότερα δήλωσε laquoθέλω να είμαι ζωγράφος θέλω να εί-μαι παιδίraquoΠολύς κόσμος έχει γνωρίσει το ταλέντο και το

έργο του Ντούσαν μέσα από την ιστοσελίδα του Έχει περισσότερους από 5000 laquoφίλουςraquo και 7000 laquoακόλουθουςraquo στο Facebook Φορείς από διάφορες χώρες του κόσμου ndashΗΠΑ Αυστραλία Ινδίαndash τον έχουν προσκαλέσει για να παρουσιά-σει τις δημιουργίες του Όμως για την ηλικία του είναι περισσότερο σημαντικό το κοντινό περιβάλλον του Χαρακτηριστικό είναι το πε-ριστατικό που αναφέρει ο πατέρας του Κάποια μέρα οι γονείς του ανησύχησαν καθώς είχε αρ-γήσει υπερβολικά να επιστρέψει από το σχο-λείο του Βγήκαν λοιπόν να τον αναζητήσουν Τον βρήκαν στην αυλή του σχολείου περιτρι-γυρισμένο από μια ομάδα συμμαθητών του Ο Ντούσαν ήταν απορροφημένος με το να φτιά-χνει laquoτατουάζraquo με μαρκαδόρο στα χέρια των άλ-λων παιδιών laquoαποτυπώνονταςraquo τα αγαπημέ-να ζώα τους Και η εκτίμηση των συμμαθητών του προς το έργο του νεαρού καλλιτέχνη φάνη-κε από το ότι αρνούνταν να πλύνουν τα χέρια τους για μεγάλο χρονικό διάστημα επειδή δεν ήθελαν να σβηστεί το laquoτατουάζraquo

Μπορείτε να βρείτε περισσότερα στοιχεία και τις

δημιουργίες του μικρού Ντούσαν στη σελίδα του στο

facebook

httpswwwfacebookcomprofilephpid=100008204652414ampfref=ts

Ιερή

Μια παράδοση χαμένη στις δέλτους τουχρόνου

(30)

(31)

μέλισσα -ένα από το τρία δώρα των

θεών σύμφωνα με εσωτερικές παραδόσεις- ο

άνθρωπος και ο πολιτισμός του φαίνεται να

έχουν μια ιδιαίτερη αόρατη σύνδεση Κοιτά-

ζοντας προς το παρελθόν προς την αυγή του

πολιτισμού διαπιστώνουμε σεβασμό προς τη

μέλισσα σε όλες τις εποχές και από όλους τους

πολιτισμούς Έτσι αρχίζουμε να αντιλαμβα-

νόμαστε ότι αυτό το μικροσκοπικό πλάσμα

αντιπροσωπεύει κάτι σημαντικό τη σπουδαι-

ότερη ίσως laquoχαμένη παράδοσηraquo στην ιστο-

ρία των ανθρώπων

Εγκλωβισμένες μέσα σε κεχριμπάρι έχουν βρεθεί μέλισσες η ηλικία των οποίων ξεπερνάει τα 100 εκατομμύρια χρόνια ndash παγωμένες στον χρόνο σαν να έχουν μείνει αθάνατες μέσα στο ίδιο τους το μέλι Οι αρχαίοι Έλληνες το ονόμαζαν ήλε-κτρον που συνδέεται με τον αρχαίο ηλιακό θεό Ελέκτορ ο οποίος είναι γνωστός ως ο laquoαφυπνιστήςraquo Αυτός ο προσδιορι-σμός αποδίδεται και στο μέλι ndash που θυμίζει κεχριμπάρι ndash μία αναζωογονητική ουσία που τιμόταν την αρχαία εποχή Και αυτή η σύνδεση είχε ως αποτέλεσμα να επιτείνει τον υψηλό σεβασμό που απολάμβανε η μέλισσα στους αρχαίους λαούς

(Ιερογλυφικό που απεικονίζει τη μέλισσα)

του Άντριου Γκόουγκ

( προσαρμογή επιμέλεια κειμένου - Νίκος Κατσινόπουλος )

Ιερή

(32)

Π ρ ο ϊ σ τ ο ρ ι κ έ ς ε μ μ ο ν έ ςΗ προϊστορία είναι γεμάτη από στοι-

χεία που υποδηλώνουν την εμμονή των ανθρώπων με τις μέλισσες Στην επονο-μαζόμενη laquoΣπηλιά της Αράχνηςraquo κοντά στην Βαλένθια της Ισπανίας μια σπηλαι-ογραφία 15000 ετών απεικονίζει μια αν-θρώπινη φιγούρα που αποφασιστικά δι-ακινδυνεύει τη ζωή της προκειμένου να συλλέξει το μέλι από την κηρήθρα ενός μελισσιού που βρίσκεται σε έναν επικίν-δυνο απότομο βράχο Και φυσικά είναι η μέλισσα που οδηγεί τους αρχαίους σαμά-νους στα παραισθησιογόνα φυτά η δρά-ση των οποίων μεταφέρει τη συνείδησή τους στον πνευματικό κόσμο των θεώνΠρόσφατες έρευνες έχουν αποκαλύψει

προς έκπληξη πολλών ότι ένας ήχος που θυμίζει βούισμα μέλισσας παρατηρείται κατά τη στιγμή της αλλαγής επιπέδου της ανθρώπινης συνείδησης Το φαινό-μενο αυτό έχει αναφερθεί ότι συμβαίνει και σε άτομα που έχουν υποστεί την λε-γόμενη laquoαπαγωγή από εξωγήινουςraquo που βλέπουν οπτασίας ή έχουν επιθανάτιες εμπειρίες Μήπως γνώριζαν αυτό το φαι-νόμενο οι αρχαίοι και πίστευαν ότι είναι ένα στοιχείο που προσδίδει κάποια ιδιαι-τερότητα στη μέλισσαΣτην Ανατολία έχει βρεθεί ένα άγαλμα

10000 ετών το οποίο απεικονίζει τη Μη-τέρα Θεά να φοράει στο κεφάλι μια κίτρι-

(Η αιγυπτιακή μυθολογία περιέχει αναρίθμητες αναφορές στις μέλισσες συμπεριλαμβανομένης και της πεποίθησης ότι οι μέλισσες δημιουργούνταν από τα δάκρυα του πιο σημαντικού θεού τους του Ρα)

νη ndash πορτοκαλί τιάρα σαν κυψέλη ndash ένα στοιχείο που έχει οδηγήσει τους ειδικούς στο ότι εκείνη την περίοδο η Μητέρα Θεά είχε αρχίσει να μεταλλάσσεται σε Μέλισ-σα Βασίλισσα ή μέλισσα θεάΣτον νεολιθικό οικισμό Τσατάλ Χουγι-

ούκ υπάρχουν υποτυπώδεις απεικονί-σεις μελισσών (6540 πΧ) γύρω από το κεφάλι κάποιας θεότητας σχηματίζο-ντας μια άλω Οι Σουμέριοι ωστόσο θε-ωρούνται πρόγονοι της οργανωμένης μελισσοτροφίας Αυτοί ήταν που επινόη-σαν την απιθεραπεία δηλαδή την ιατρι-κή χρήση των προϊόντων της μέλισσας όπως του μελιού της γύρης του βασιλι-κού πολτού της πρόπολης και του δηλη-τηρίου της μέλισσαςΣουμεριακά ανάγλυφα που απεικο-

νίζουν τη λατρεία κάποιων παράξενων ιπτάμενων μορφών έχουν συχνά ερμη-νευτεί ως ενδείξεις εξωγήινης επέμβασης Στα πλαίσια όμως των οφελών της με-λισσοτροφίας είναι πιθανότερο να απο-τυπώνουν τη λατρεία των μελισσών Οι Σουμεριακές απεικονίσεις άλλωστε ήταν που οδήγησαν στη δημιουργία του μοτί-βου της θεάς που χορεύει μια θηλυκή χο-ρεύτρια με τα χέρια κυρτωμένα γύρω από το κεφάλι της για την οποία οι μελετητές πιστεύουν ότι αναπαριστά μια ιέρεια της θεάς μέλισσας Το μοτίβο το οποίο απέ-κτησε κεντρικό ρόλο στον αιγυπτιακό

(33)

(34)

Ιερή

(35)

συμβολισμό φαίνεται να βασίζεται στη μοναδική ικανότητα των με-λισσών να επικοινωνούν μεταξύ τους μέσω ενός ρυθμικού χορού Μια μέλισσα μπορεί να πετάξει σε απόσταση μεγαλύτερη από 5 χιλιόμετρα από την κυψέλη της για να εντοπίσει τροφή και επιστρέφει για να με-

ταδώσει την πληροφορία στις υπόλοιπες μέσω του χορού - ένα είδος φυσικού συστήματος πλοήγησης

Οι άνθρωποι λοιπόν είχαν ανακαλύψει την τερά-στια σημασία της προσφοράς τη μέλισσας πριν από δέκα ή περισσότερες χιλιάδες χρόνια ήδη ίσως από την αχλή της προϊστορίας τους Καθώς αναπτυσσό-

ταν ο πολιτισμός κατά μήκος του ποταμού Νείλου και εξελισσόταν σιγά σιγά η δυναστική περίοδος της αρχαίας Αί-

γυπτο η λατρείας της μέλισσας και οι παραδόσεις για αυτήν εναγκαλίστηκαν σε τέτοιο βαθμό με τον πολιτισμό όσο ποτέ

στο παρελθόν ή στο μέλλον

Η Θ ε ά Μ έ λ ι σ σ α σ τ η α ρ χ α ί α Α ί γ υ π τ οΑρκετοί αιγυπτιολόγοι πι-στεύουν ότι οι Σουμερια-κές παραδόσεις ταξίδευσαν κατά μήκος της Ανατολι-κής Αιγυπτιακής Ερήμου

έως την Κοιλάδα του Νείλου Τα περίφημα αφρικανικά Ουαντί

(κοίτες ξεροπόταμων στις οποίες δημιουργούνται πε-ριστασιακά οάσεις) φημί-

ζονται για τις προδυναστικές βραχογραφίες τους που παρουσιάζουν

ιπτάμενες μορφές με εξογκωμένα χαρακτηρι-στικά σαν φτερά Ασυνήθιστες γραμμές εκτείνο-νται προς τα επάνω πίσω από το κεφάλι της κεντρι-κής μορφής θυμίζοντας τις κεραίες της μέλισσας

ενώ παραπέμπουν στο σχήμα των εξογκωμάτων που χαρακτηρίζουν τα αιγυπτιακά στέμμα-

τα στους αιώνες που θα ακολουθήσουνΑποτυπώνεται ακόμη το μοτίβο

της Θεάς που Χορεύει μια γυναί-κα με τα χέρια της κυρτωμένα επάνω από το κεφάλι της

(Το ένδυμα του Ναπολέοντα κατά την ενθρόνισή του ήταν διακοσμημένο με μέλισσες)

(Συλλογή μελιού στην Ισπανία 13000 πΧ)

Ιερή

(Το ένδυμα του Ναπολέοντα κατά την

ενθρόνισή του ήταν διακοσμημένο με

μέλισσες)

(36)

όπως ακριβώς η laquoχορεύτριαraquo Θεά μέλισσα που παρουσιάζεται σε ανάγλυφα των Σουμέριων και των κεντρο-Ευρωπαικών λαών χιλιάδες χρόνια νωρίτερα Η απεικόνιση είναι διαδεδομένη στην αιγυπτιακή μυθολογία και φαίνεται να προέρ-χεται από την μοναδική ικανότητα της μέλισ-σας να επικοινωνεί με τον laquoχορόraquo Ένα άλλο στοιχείο για την καλλιτεχνική

επιρροή που φαίνεται να έχει ασκήσει η μέλισ-σα εντοπίζεται στα τελετουργικά ενδύματα των Αιγυπτίων τα οποία παρουσιάζουν στιλι-στικές ομοιότητες με αυτήν Το στέμμα νέμες για παράδειγμα αποτελείται από εναλλασσόμε-νες κίτρινες και σκούρες οριζόντιες λωρίδες Τέ-τοιες οπτικές ομοιότητες είναι εμφανείς σε πολ-λά ανάγλυφα και αγάλματα Εντυπωσιακότερη όμως είναι αυτή που παρουσιάζεται στη νεκρι-κή μάσκα του Φαραώ Τουταγχαμών της 18ης δυναστείας η οποία δείχνει τον Φαραώ στολι-σμένο με εναλλασσόμενες μαύρες και κίτρινες λωρίδες όπως ακριβώς μια μέλισσαΗ έλξη της Αιγύπτου προς τις μέλισσες φαίνε-

ται ότι ξεκινάει από πολύ πρώιμη εποχή Η βό-ρεια Αίγυπτο η έκταση που απλώνεται από το Δέλτα έως τη Μέμφιδα ονομαζόταν laquoΤα Μπί-τιraquo - γη της μέλισσας Ο φαραώ Μένες ιδρυτής της Πρώτης Αιγυπτιακής Δυναστεία έφερε το αξίωμα του laquoΜελισσοτρόφουraquo ένας τίτλος που

αποδιδόταν σε όλους τους Φαραώ που ακολού-θησαν και η απεικόνιση μιας μέλισσας βρισκό-ταν δίπλα στην σφραγίδα που έφερε το όνομά τουςΟ αιγυπτιακός θεός Μιν έφερε τον τίτλο laquoΚύ-

ριος των Άγριων Μελισσώνraquo και χρονολογεί-ται από το 3000 πΧ ή νωρίτερα Παρόμοια η αιγυπτιακή θεά Νέιθ ήταν μια πολεμική θεό-τητα που της αποδίδονταν ο συμβολισμός της γονιμότητας και ιδιότητες παρθένου χαρακτη-ριστικά της Βασίλισσας μέλισσας Στη Σάιδα η Νέιθ θεωρούνταν ως η Θεά του laquoΟίκου των Μελισσώνraquo και μητέρα του Ρα του laquoκυβερνή-τη των πάντωνraquo Η αιγυπτιακή μυθολογία πε-ριέχει αναρίθμητες αναφορές στις μέλισσες συ-μπεριλαμβανομένης και της πεποίθησης ότι οι μέλισσες δημιουργούνταν από τα δάκρυα του πιο σημαντικού θεού τους του Ρα Μέλισσες απεικονίζονται σε αιγυπτιακούς

τάφους και οι συνήθεις προσφορές στις πιο ση-μαντικές θεότητες ήταν το μέλι Πραγματικά το μέλι ήταν το laquoνέκταρ των θεώνraquo και όπως οι Σουμέριοι πριν από αυτούς οι Αιγύπτιοι για-τροί το χρησιμοποιούσαν ως βασικό συστατικό για πολλά φαρμακευτικά σκευάσματα και θε-ραπείες συμπεριλαμβανομένων και των πρώι-μων μορφών μομιοποίησηςΈνα αιγυπτιακό μνημείο που παρουσιάζει μια

(Ο Ναπολέων ακολουθώντας τη παράδοση των Μεροβίγγιων βασιλιάδων της Γαλλίας -από τους οποίους ο διάσημος Βασιλιάς Τσιλντερικ ανακαλύφθηκε ενταφιασμένος με 300 μέλισσες κατασκευασμένες από καθαρό χρυσό- εξασφάλισε ότι το σύμβολο της μέλισσας θα ενσωματωθεί στη διακόσμηση και στην τεχνοτροπία του παλατιού υιοθέτησε δε το laquoΗ Μέλισσαraquo ως παρατσούκλι του)

(37)

παράξενη μορφή συμβολισμού μέλισσας είναι η βαθμιδωτή πυραμίδα της Σακκάρα η οποία πα-ραπέμπει στα εξάγωνα κελιά της κηρήθρας με τις έξι βαθμίδες της επάνω από το έδαφος και μια ιδιαίτερη κάτω ndash τη νεκρόπολη του ταύρου Άπι που ονομάζεται Σεράπειο Οι Αιγυπτιολό-γοι πιστεύουν ότι στον ταύρο Άπι αποδίδονταν οι αναγεννητικές ιδιότητες του θεού Πτά της Μέμφιδας ndash του αιγυπτιακού θεού της μετεν-σάρκωσης Πίστευαν επίσης ότι αυτοί που ει-σέπνεαν την ανάσα του ταύρου Άπι λάμβαναν το δώρο της προφητείας και το σημαντικότε-ρο από όλα οι Αιγύπτιοι πίστευαν ότι ο ταύρος μεταμορφωνόταν σε Άπι Όσιρι μετά θάνατον Το λατινικό Άπις που σημαίνει μέλισσα προ-έρχεται πιθανόν από το μεσοποταμιακό Σίπα ndash

Ιερή

(Ιερογλυφικό που απεικονίζει τη μέλισσα)

(Το τεκτονικό λογγείο του Ουάσιγκτον Η κυψέλη διακρίνεται στο επάνω μέρος του

στο κέντρο)

(38)

κή ρωμαϊκή θρησκεία που σχετιζόταν με τη τε-λετουργική σφαγή των ταύρωνΈνας άλλος αρχαίος πολιτισμός που επηρε-

άστηκε από τους αρχαίους Αιγυπτίους ήταν ο Μινωϊκός Είχε στενή σχέση με τους Αιγύπτι-ους οι οποίοι ήταν ειδικοί στη μελισσοκομία μια Τέχνη που αργότερα εισήχθη στην Ελλά-δα Αυτό μας οδηγεί σε ένα άλλο εντυπωσιακό του αιγυπτιακού συμβολισμού για τη μέλισ-σα Η Σφίγγα το περίφημο μνημείο της χώρας ονομαζόταν Χουν νμπ στα αιγυπτιακά όμως οι Έλληνες του έδωσαν το όνομα που είναι σή-μερα γνωστό Πως όμως συνδέεται αυτό με τη μέλισσα Η μινωική λέξη για τη μέλισσα ήταν σφέξ Τι συμπέρασμα βγάζουμε από αυτό Ο πο-λιτισμός που έμαθε στους Έλληνες την Τέχνη της μελισσοκομίας χρησιμοποιούσε τη λέξη σφεξ για να ονομάσει τη μέλισσα ndash και οι Έλ-ληνες έδωσαν αυτό το όνομα στη θεά που απει-κονίζει το μνημείο Μήπως η Σφίγγα υπήρχε ήδη όταν ο Μένες δημιούργησε το αιγυπτιακό βασίλειο και ήταν γνωστό ότι αναπαριστούσε μια μέλισσα θεά και έτσι αποδόθηκε στον Φα-ραώ ο τίτλος Μελισσοτρόφος Η πιθανότητα εί-ναι προκλητική και δεδομένης της γοητείας που ασκούσαν οι μέλισσες στους Αιγύπτιους δεν φαίνεται και τόσο εξωπραγματική

Η μ έ λ ι σ σ α σ ε κ ρ ί σ η ndash ο ά ν θ ρ ω π ο ς σ ε κ ρ ί σ ηΗ λατρεία των Σουμερίων και των Αιγυπτίων

για τη μέλισσα μεταδόθηκε στην Ελλάδα όπου μέλισσες απεικονίζονται σε αγάλματα των πιο

Ασίπα που σημαίνει ο Μεγάλος Ποιμένας στον Ουρανό και Άπις σημαίνει Όσιρις Αυτό συν-δέεται με την πίστη ότι μετά θάνατον η ψυχή του Φαραώ συνδεόταν με τον Όσιρι ως ένα άστρο στον αστερισμό του ΩρίωναΈνας ταύρος Άπις σύμφωνα με τους αιγυπτι-

ακούς μύθους δημιουργούσε 1000 μέλισσες και οι μέλισσες αντιπροσώπευαν ψυχές Είναι επίσης ενδιαφέρον ότι η αιγυπτιακή θεότητα Νούτ ήταν θεά του ουρανού ndash της περιοχής των μελισσών ndash και έφερε τον τίτλο laquoΑυτή που Κα-τέχει Χίλιες Ψυχέςraquo ο οποίος φαίνεται να παρα-πέμπει στις χίλιες μέλισσες ή ψυχές που δημι-ουργούνται από το σώμα του ταύρου ΆπιΤο εβραϊκό γράμμα Άλεφ συμβολίζει το laquoχί-

λιαraquo και αντίστοιχο προ σιναϊτικό και το προ κανανιτικό σύμβολο απεικόνιζε το κεφάλι ενός ταύρου παραπέμποντας στο ότι 1000 μέλισ-σες ndash ή αναγεννημένες ψυχές ndash δημιουργού-νται από τη θυσία ενός ταύρου Άπι Επιπλέον η αριθμητική αξία της εβραϊκή λέξη για τον Ιη-σού ndash τον Μεσσία ο οποίος βασίζεται στο πρό-τυπο του Όσιρι ndash είναι πάλι 1000Έτσι η αρχαία πεποίθηση ότι οι μέλισσες δη-

μιουργούνται από ταύρους εύλογα οδηγεί στην εικασία ότι η υπόγεια νεκρόπολη η οποία εί-ναι γνωστή ως Σεράπειο ίσως να ήταν ένα τε-λετουργικό κέντρο αναγέννησης προορισμέ-νο να ανακυκλώνει ψυχές από τα κεφάλια των ταύρων και όχι απλά ένα μαυσωλείο για ταύ-ρους Μήπως οι τελετουργίες που πραγματο-ποιούνταν στο Σεράπειο αποτελούσαν την πιο πρώιμη μορφή του Μιθραϊσμού τη μυστηρια-

(Ο Ρούντολφ Στέινερ (1861-1925) είχε laquoπροβλέψειraquo ότι οι μέλισσες θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε αναφέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότερο από 4 χρόνια ζωής)

(39)

σημαντικών θεών των Ελλήνων Έτσι ανα-πτύσσεται η αντίληψη της Θεάς μέλισσας και δημιουργείται η τιμητική θέση των ιερειών που ονομάζονται Μέλισσες οι οποίες αργότε-ρα μετεξελίσσονται στις Σίβιλες Σύμφωνα με κάποιες παραδόσεις μάλιστα ο δεύτερος ναός στους Δελφούς ήταν κατασκευασμένος εξολο-κλήρου από μέλισσες και ο ομφαλός θύμιζε κυ-ψέλη περιτριγυρισμένη από μέλισσεςΟι Ρωμαίοι εξασκούσαν τον Μιθραϊσμό μια

μυστικιστική θρησκεία σημαντικό στοιχείο της οποίας ήταν η θυσία των ταύρων που θυ-μίζει τις τελετουργίες των Αιγυπτίων στο Σε-ράπειο Απόηχος αυτών των τελετουργιών στη σύγχρονη εποχή φαίνεται να είναι οι ταυ-ρομαχίες της Ισπανίας Η σύνδεση αυτή επιβε-βαιώνεται έμμεσα από το ότι αρκετές από τις παλιότερες αρένες της χώρας έχουν κατασκευ-αστεί επάνω ή πολύ κοντά σε αρχαία ιερά του ΜίθραΟι Μάγια λάτρευαν τη μέλισσα και απεικό-

νιζαν θεούς με τη μορφή της στους σημαντι-κότερους ναούς τους Έως και την Ινδία οι θρησκείες υιοθέτησαν θεότητες μέλισσες στη μυθολογία τους Ακόμη και η καθολική εκ-κλησία ενσωμάτωσε τη μέλισσα ως ένα σύμβο-λο της αυθεντίας του Πάπα πράγμα που μπο-

ρούμε να δούμε στην Πόλη του ΒατικανούΠέτρινα καταλύματα με τη μορφή κυ-

ψελών κατασκευάστηκαν στην αρχαιότητα από την Ιρλανδία έως την Αφρική ενώ ο Χέ-νριχ Χίμλεραπό τους ισχυρότερους άνδρες στη Γερμανία του Χίτλερ κατασκεύασε το ιερότερο τελετουργικό κέντρο των SS με τη μορφή κυψέλης στα θεμέλια τους κάστρου ΒέβελσμπουργκΠολιτικά κινήματα όπως ο κομουνι-

σμός εμπνεύστηκαν από την αλτρουιστική συμπεριφορά που εμφανίζεται στην κυψέ-λη ως πρότυπο για τις ιδεολογίες τους Με-γάλοι ηγέτες επίσης ακολούθησαν την πα-ράδοση των προγόνων τους και συνδέθηκαν με διάφορους τρόπους με τη μέλισσα Ο Ναπολέων για παράδειγμα ακολουθώ-

ντας τη παράδοση των Μεροβίγγιων βασιλι-άδων της Γαλλίας - από τους οποίους ο διά-σημος Βασιλιάς Τσιλντερικ ανακαλύφθηκε ενταφιασμένος με 300 μέλισσες κατασκευα-σμένες από καθαρό χρυσό - εξασφάλισε ότι το σύμβολο της μέλισσας θα ενσωματωθεί στη διακόσμηση και στην τεχνοτροπία του παλατιού υιοθέτησε δε το laquoΗ Μέλισσαraquo ως παρατσούκλι του Πιστεύεται ακόμη ότι η μέλισσα είναι ο

Ιερή

(Απεικόνιση κηρήθρας από την Τσατάλ Χουγιούκ 6600 πΧ)

(Σουμεριακή πινακίδα ndash απεικόνιση της λατρείας της μέλισσας)

(40)

νερ (1861-1925) Είχε laquoπροβλέψειraquo μάλιστα ότι θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε ανα-φέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότε-ρο από 4 χρόνια ζωής Από το 2008 οι μέλισ-σες άρχισαν να εκλείπουν με ανησυχητικούς ρυθμούς Συμπτωματικά() βρισκόμαστε στα όρια της πρόβλεψης του Στέινερ και στο χρο-νικό περιθώριο που ανέφερε ο Αϊνστάιν Επιπλέον έχουμε αρχίσει να διανύουμε σε

ένα έτος που έχει επιβαρυνθεί με θεωρίες για καταστροφή του κόσμου μας ή για αναγέν-νησή του ndash ανάλογα με πια θεωρία είστε δι-ατεθειμένος να πιστέψετε ndash και βρισκόμαστε στη δίνη μια πολύπλευρης και πολυσύνθετης κρίσης με κορυφή του παγόβουνου την οικο-νομία Το τι θα συμβεί θα το δείξει ο χρόνος Ωστό-

σο φαίνεται ότι η μέλισσα η ιερή μέλισσα εί-ναι διαχρονικά συνυφασμένη με την εξέλιξη του πολιτισμού ακόμη ίσως και με την ύπαρ-ξη του ανθρώπου στον πλανήτη

Σημείωση Το πλήρες κείμενο της μελέτης του

Andrew Gough στα αγγλικά μπορείτε να το βρείτε

στο httpandrewgoughcoukbee1_1html

πρόδρομος του εραλδικού κρίνου του εθνι-κού συμβόλου της ΓαλλίαςΟ ελευθεροτεκτονισμός που διαδόθηκε στις

ΗΠΑ ήδη από την ίδρυσή τους ευνοήθη-κε από σημαντικούς ανθρώπους όπως ο Τό-μας Τζέφερσον ο οποίος έγραφε με πάθος για την σημαντικότητα των μελισσών ενώ άλ-λοι όπως ο Πρόεδρος Τζόρτζ Ουάσιγκντον ενσωμάτωσε την κυψέλη στο τεκτονικό λογ-γείο του Χωρίς αμφιβολία η πρώιμη Αμερι-κανική κοινωνία δανείστηκε πολλές από τις φιλοσοφικές αρχές της από τον Ελευθεροτε-κτονισμό ενσωματώνοντας συμβολισμό και θέματα με μέλισσες στις τελετουργίες της Η δομή του κράτους τουλάχιστον σε αυτή

την πρώιμη περίοδο ακολούθησε τη δομή τη σταθερότητα και την αλτρουιστική συμπερι-φορά που χαρακτηρίζουν την κυψέλη όπως είχαν κάνει κοινωνίες και κινήματα χιλιάδες χρόνια πριν από αυτήνΜια ένδειξη για την επιρροή της μέλισσας

στους ιδρυτές των ΗΠΑ φαίνεται από το ότι ολόκληρη η δυτική περιοχή της χώρας ονο-μαζόταν αρχικά Ντεζερέ (μέλισσα)Η μέλισσα είχε αποτελέσει κεντρικό θέμα σε

πολλά κείμενα και διαλέξεις του αυστριακού φιλόσοφου και μυστικιστή Ρούντολφ Στέι-

(Το περίφημο μινωικό κόσμημα με τις μέλισσες) (Το τεκτονικό λογγείο του Ουάσιγκτον Η κυψέλη διακρίνεται στο επάνω μέρος του στο κέντρο)

(41)

ΓιώργοςΙωάννου( Ο Γ Ιωάννου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1927 Πήρε πτυχίο φιλολογίας από το ΑΠΘ και το 1960 διορίστηκε φιλόλογος Το 1971 μετατέθηκε στην Αθήνα αρχικά σε γυμνάσιο και μετά στο υπουργείο ΠαιδείαςΠέθανε στην Αθήνα το 1985

Ποιητικές συλλογέςlaquoΗλιοτρόπιαraquo ιδιωτική έκδοση Θεσσαλονίκη 1954laquoΤα Χίλια Δέντραraquo εκδ Διαγωνίου Θεσσαλονίκη 1963laquoΤα Χίλια Δέντρα amp άλλα ποιήματα (1954-1963)raquo εκδ Ερμής Αθήνα 1973 )

(42)

ldquoΣαν τη μητέρα αλήθειαrdquo

Πηγαίνει αργά στο σινεμά

μάλιστα στον εξώστη

Σrsquo έργα κατά προτίμηση βουβά

και θαμπωμένα Κι εκεί

- μέσα στους τόσους εξευτελισμούς -

η μόνη του χαρά να βλέπει τις γυναίκες

της γενιάς γύρω απrsquo το τριάντα

Με κείνα τα βαθιά καπέλα

με τις σειρές τα περιδέραια

τα μάτια τα κοντά μαλλιά∙

με τις ψιλές γλυκιές φωνές

με τις κινήσεις τους τις μητρικές

Σαν τη μητέρα αλήθεια∙

σαν τη μάνα του

των πρώτων παιδικών του χρόνων

Τότε που τον φωνάζανε μοναχογιό

(43)

( επιμέλεια - Έλλη Ιωαννίδου )

Ο αετόςκαι η χελώνα( Η λ ο γ ι κ ή η σ ύ ν ε σ η κ α ι η φ ρ ό ν η σ η σ α ν α ε τ ό ς π ε τ ο ύ ν β λ έ π ο υ ν τ α π ρ ά γ μ α τ α κ α θ α ρ ά κ α ι α π ό ψ η λ ά Π ρ ο σ π α θ ο ύ ν ν α β ά λ ο υ ν σ τ η θ έ σ η κ α ι σ τ α ό ρ ι ά τ ο υ τ ο ν μ α τ α ι ό δ ο ξ ο ε π ι π ό λ α ι ο ε α υ τ ό μ α ς π ο υ σ έ ρ ν ε τ α ι σ τ η γ η σ α ν τ η χ ε λ ώ ν α )

(44)

Οι Μύθοι του Αίσωπου είναι μικρές ιστορίες εμπνευ-σμένες από την ίδια τη ζωή και διακρίνονται για τον συμβολικό και αλληγορικό χαρακτήρα τους Ο Αίσωπος είχε γράψει πολλούς μύθους για να σατιρίσει δια-

κωμωδήσει ή και να ειρωνευτεί την καθημερινότητα των Ελ-λήνων Ένας από αυτούς ήταν και ο μύθος του αετού με τη χε-λώνα Εδώ θα τον παρουσιάσουμε κάπως διαφορετικά Η ιστορία θα αρχίσει μέσα στη θάλασσα

άποτε ας πούμε τα παλιά χρόνια μια χελώνα μουρμού-ριζε για την άτυχη μοίρα της κολυμπώντας αργά μέσα στη θά-λασσα Την ενοχλούσε που τα άλλα ζώα μπορούσαν να τρέχουν γρήγορα στη γη ενώ εκείνη δεν τα κατάφερνε Την ενοχλού-σε που τα πουλιά μπορούσαν να πετάνε στον καθαρό αέρα και να βλέπουν τόσα από κει ψηλά ενώ εκείνη ήταν μέσα στο νερό και κολυμπούσε αργά Την ενοχλούσε ακόμα και τις φορές που έβγαινε στη στεριά για να γεννήσει και κουραζόταν τόσο πολύΑυτά σκεφτόταν λυπημένη σε μια παραλία Ξαφνικά είδε

ένα αετό να σχηματίζει κύκλους γύρω από τα σύννεφα καθώς πετούσε ψηλά με τις ανοιχτές και δυνατές φτερούγες του Του φώναξε όσο πιο δυνατά μπορούσε για να την ακούσει Και όταν αυτός χαμήλωσε αρκετά την ρώτησε τι ήθελε Η χελώνα τότε τον παρακάλεσε μιας και είναι ο βασιλιάς των πτηνών να της μάθει να πετάει όπως εκείνος Να βλέπει τον κόσμο από ψηλά Να νοιώθει δυνατή και ελαφριά συνάμαΟ αετός που θεώρησε παράλογη την επιθυμία τής χελώνας

αρνήθηκε Προσπάθησε να της εξηγήσει ότι δεν ήταν στη

και η χελώναΔιασκευή στον μύθο του Αίσωπου

( κείμενο εικόνα - Έλλη Ιωαννίδου )

(45)

φύση της να πετάει Μπορούσε να χαρεί τα δικά της προνόμια να κολυμπάει δηλαδή στα βαθειά νερά να κάνει βόλτες στην άμμοhellip πράγματα που ακόμα και αυτός - ένας βασιλιάς - δεν μπορεί να χαρεί όπως εκεί-νη Άλλωστε μια τέτοια προσπάθεια να μάθει δηλαδή να πετά μπορεί να την κατέστρεφε Αυτά της είπε και πέταξε μακριά της νομίζοντας ότι

την είχε συνετίσει Η χελώνα όμως ήταν ανένδοτη Συνέχισε να τον

θερμοπαρακαλεί και το έκανε όποτε τον έβλεπε να πετά πάνω από την παραλία Ώσπου μια μέρα ο αετός δεν άντεξε άλλο να της αρνείται Βαρέθηκε άλλωστε τα παρακάλια και την επιπολαιότητά της Τη γράπω-σε με τα δυνατά νύχια του και πέταξε μαζί της ψηλά πάνω από τα κύματα Η ευτυχία της χελώνας γι αυτά τα λίγα λεπτά ήταν απερίγραπτη Βιαστική και άμυ-αλη όπως ήταν νομίζοντας ότι θα μοιάσει στον αετό του ζήτησε να την αφήσει πάνω από τα σύννεφα Ήθελε να συνεχίσει μόνη της να πετάει σίγουρη για τον εαυτό της Έτσι κι έγινε Ο αετός την άφησε να πέσει όπως ακριβώς του είχε ζητήσει με αποτέλεσμα να γκρεμοτσακιστεί πάνω στα βράχια που την περίμε-ναν δίπλα στην ακτή Η δύστυχη χελώνα που ήθε-λε να πετάξει συντρίφτηκε παταγωδώς Δεν άκουσε τα λόγια της σύνεσης από το στόμα του αετού αλλά παρασύρθηκε από τις δικές της παράλογες επιθυμίες έξω από τη φύση της Το τέλος της όπως και όσων δεν ακολουθούν τα λόγια της σύνεσης και της φρόνη-σης ήταν να καταστραφεί και μάλιστα με πολύ άσχη-μο τρόπο

Η θαλάσσια χελώνα Caretta caretta εί-ναι ένα κινδυνεύον είδος Θα τη συναντή-σουμε να κολυμπάει σε όλα τα μήκη και πλάτη των ελληνικών θαλασσών αλλά η ιδιαίτερη σημασία της χώρας μας έγκει-ται στο ότι φιλοξενούμε κάποιες από τις σημαντικότερες παραλίες για την ανα-παραγωγή και φωλεοποίηση της καρέτα στη ΜεσόγειοΗ χελώνα καρέτα είναι ίσως ένα από τα

πιο εμβληματικά είδη των μεσογειακών και ελληνικών θαλασσών και ένα από τα επτά είδη θαλάσσιων χελωνών που υπάρ-χουν στον πλανήτη Αν καταφέρει να ξεφύγει από τους φυσικούς εχθρούς της αλλά και από τις ανθρώπινες επιδράσεις και απειλές θα ζήσει περίπου 80 χρόνια Όταν μεγαλώσει περίπου μετά από δύο έως τρεις δεκαετίες και έρθει η ώρα τής αναπαραγωγής της θα επιστρέψει στην ίδια περιοχή και θα επιλέξει την παραλία όπου γεννήθηκε και η ίδια για να κάνει τη φωλιά της

Η θαλάσσια χελώνα Κ α ρ έ τ α - ΚαρέταΖ ω ή π ο υ α π ε ι λ ε ί τ α ι

(46)

Τα αποσπάσματα του κειμένου και πληροφορίες είναι από το site httpwwwwwfgrelendangered-speciescaretta

Σε κάθε περίοδο ωοτοκίας η θαλάσσια χελώνα θα γεννήσει δύο έως τρεις φορές Θα δημιουρ-γήσει τη φωλιά της σε αμμώδεις παραλίες και σε βάθος περίπου 60 εκατοστών Σε κάθε φωλιά φιλοξενούνται μέχρι και 120 αυγά τα οποία εκ-κολάπτονται για 55 ημέρες Η θήρα των αυγών από αλεπούδες σκυλιά κλπ αποτελεί ένα επιπλέ-ον πρόβλημα και έχει παρατηρηθεί σε παραλίες ωοτοκίας της Πελοποννήσου επηρεάζοντας το 40 των φωλιών Σημαντική απειλή συνιστούν και τα σκουπίδια στη θάλασσα Ειδικότερα οι πλαστικές σακούλες υποβαθμίζουν το θαλάσσιο οικοσύστημα και μπορούν να οδηγήσουν σε θά-νατο τις θαλάσσιες χελώνες αφού τις ξεγελούν λόγω της ομοιότητάς τους με τσούχτρες μία από τις πιο αγαπημένες τροφές της καρέτα

Η ζωή που προστατεύουμε και η ιστορία των Σεκανίων της Ζακύνθουhellip

Η προστασία της καρέτα είναι για εμάς σχε-δόν laquoπροσωπική υπόθεσηraquo που διαρκεί και εξελίσσεται για πολλές δεκαετίες Για τη δια-τήρηση και προστασία του είδους οργανώσα-με το 1994 πανευρωπαϊκή εκστρατεία για την αγορά της περιοχής που περιβάλλει την παρα-λία των Σεκανίων Ως αποτέλεσμα σε μία πολύ αβέβαιη για την προστασία του είδους περίοδο με τα χρήματα που συγκεντρώθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αλλά και από συνεισφο-ρές ιδιωτών αγοράσαμε το 90 της έκτασης γύρω από τα Σεκάνια Σκοπός της αγοράς ήταν τόσο η αποτροπή της τουριστικής ανάπτυξης

της περιοχής όσο και η κατά το δυνα-τόν καλύτερη διαχείρισή της ώστε να προστατευθεί η σημαντικότερη παραλία ωοτοκίας για τη θαλάσσια χελώνα

Yπεύθυνη προγράμματος Χαρίκλεια Μινώτου cminotouwwfgr τηλ 210 33 14 893

Κ α ρ έ τ α - Καρέτα

httpswwwyoutubecomwatchv=yDnbTGBSxyA

httpswwwyoutubecomwatchv=T8eGw1oyYoQ

Αν θες να δεις VIDEO με χελωνάκια πάνω στην άμμο να τρέχουν προς το νερό πάτησε στα links

httpswwwyoutubecomwatchv=nHok4ZdJ2A0

(47)

Κ Ι Ν Η Μ Α Τ Ο Γ Ρ Α Φ Ο Σ -ldquoΠρόμαχοςrdquoΠ ρ ό κ ε ι τ α ι για μια αισθηματική ταινία

με φόντο την επιστροφή των Γλυπτών του Παρ-θενώνα από το Βρετανικό Μουσείο Ας σημειωθεί ότι η πρώτη επίσημη προβολή της ταινίας πραγ-ματοποιήθηκε στο Μουσείο της ΑκρόποληςΟ Ανδρέας (Παντελής Κοντογιάννης) αναγκά-

στηκε να αφήσει την Ελλάδα όταν ήταν παι-δί Επιστρέφει ενήλικος μετά από πρόσκληση του διευθυντή του Μουσείου της Ακρόπολης (Giancarlo Giannini) για να προχωρήσει την υπό-θεση κατά του Βρετανικού μουσείουΒρισκόμαστε στην Αθήνα του 2011 εν μέσω

της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης που έχει ξεσπάσει στη χώρα Ο Ανδρέας συγκεντρώνει αποδεικτικά στοιχεία για να αποδείξει ότι πλα-στογραφήθηκαν έγγραφα ώστε να επιτραπεί η πώληση των γλυπτών στο Βρετανικό Κοινοβού-λιο το 1816 Στη συνέχεια επιστρέφει στο Λονδί-νο όπου με τη βοήθεια της Ελένης (Κασσάνδρα Βογιατζή) συναδέλφου του αλλά και αντικείμε-

νο του πόθου του ξεκινάει τις απαραίτητες νο-μικές διαδικασίεςΟι δύο δικηγόροι έχουν μπροστά τους έναν

laquoμακρύ δρόμοraquo και θα πρέπει να δώσουν σκλη-ρό αγώνα για να πετύχουν την επαναφορά των κλεμμένων γλυπτών στην αρχική ndashκαι αρμό-ζουσα- θέση τουςΣκηνοθεσία Κέρτε και Τζον Βούρχις

Παίζουν Παντελής Κοντογιάννης Κασσάνδρα

Βογιατζή Γιώργος Χωραφάς Τζιανκάρλο Τζιανίνι

Γιώργος Βογιατζής Σπύρος Φωκάς Πολ Φρίμαν

Μάικλ Μπέρνς

(48)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

Τ η ν Τ ε τ ά ρ τ η 3 Δεκεμβρίου εγκαινιάσθηκε στο Βυζαντινό και Χριστια-νικό Μουσείο η έκθεση laquoΟ Δομήνικος Θεο-τοκόπουλος πριν από τον El Grecoraquo η οποία πραγματοποιείται στο πλαίσιο του ελληνικού επετειακού προγράμματος για τα 400 χρόνια από το θάνατο του El GrecoΗ έκθεση παρουσιάζει το πολιτισμικό περι-

βάλλον μέσα στο οποίο διαμορφώθηκε η προ-σωπικότητα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου πριν αναχωρήσει από τον Χάνδακα της Κρή-της (το σημερινό Ηράκλειο) για τη Βενετία το 1567Τι γνωρίζουμε για την Κρήτη του 16ου αιώ-

να και την κοινωνία της μέσα στην οποία γεν-νήθηκε μαθήτευσε και εργάστηκε ο νεαρός Δομήνικος Θεοτοκόπουλος Πώς δούλευαν οι Κρητικοί ζωγράφοι τον 16ο αιώνα Ποια κοι-νωνικά φαινόμενα και ποιες ιδεολογικές τά-σεις σχετίζονται με τον τεχνίτη καλλιτέχνη και λόγιο Θεοτοκόπουλο Γιατί ο Θεοτοκόπου-

λος φεύγει από την ΚρήτηΜε αφετηρία αυτά τα ερωτήματα η έκθεση

αφηγείται πτυχές του κοινωνικού και καλλι-τεχνικού περιβάλλοντος τής Κρήτης του 16ου αιώνα μέσα στο οποίο γεννήθηκε μαθήτευσε και ωρίμασε εικαστικά ο Δομήνικος Θεοτοκό-πουλοςΣε τρεις μεγάλες εκθεσιακές ενότητες πα-

ρουσιάζονται 200 περίπου σημαντικά αντι-κείμενα θρησκευτικά και κοσμικά αρχειακές πηγές χειρόγραφα και έντυπα εικόνες και πί-νακες Κρητικών και Ιταλών ζωγράφων του 16ου αιώνα Τα έργα προέρχονται από τις συλ-λογές του Βυζαντινού Μουσείου από συλλο-γές και μουσεία της Ελλάδας Εφορείες Βυζα-ντινών Αρχαιοτήτων μητροπόλεις εκκλησίες και μοναστήρια καθώς και μουσεία του εξω-τερικούΔιάρκεια έκθεσης 4122014 ndash 3132015

Βασ Σοφίας 22 Τηλ 213 213 9500

httpwwwbyzantinemuseumgr

Ε Κ Θ Ε Σ Η - laquo Ο Δ ο μ ή ν ι κ ο ς Θ ε ο τ ο κ ό π ο υ λ ο ς π ρ ι ν α π ό τ ο ν El Grecoraquo

(49)

Η Ε λ λ η ν ι κ ή Εταιρεία Μεταφρα-στών Λογοτεχνίας βράβευσε τη Χάρις Αλε-ξίου για την καλύτερη μετάφραση ξένου λο-γοτεχνικού έργου Η βράβευση αφορούσε τη μετάφραση του βιβλίου laquoΠάντα ήρωεςraquo του Φαμπιάν Μαρσό που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΜεταίχμιοΤο βιβλίο αποτελεί τη συγκλονιστική μαρ-

τυρία του Grand Corps Malade (Ψηλό Άρρω-στο Κορμί όπως είναι το ψευδώνυμό του) ο οποίος έμεινε ατελώς τετραπληγικός εξαιτί-ας ενός μοιραίου ατυχήματος Ωστόσο ένα χρόνο μετά το περιστατικό διέψευσε τις προ-βλέψεις των ειδικών και κατάφερε να περπα-τήσει ξανά Στις σελίδες του βιβλίου του ο Μαρσό αφηγείται τη δωδεκάμηνη περιπέτεια και τις εμπειρίες τόσο τις δικές του όσο και των ομοιοπαθών συντρόφων του από το κέ-ντρο αποκατάστασηςΓια τη γνωριμία της με τον Φαμπιάν Μαρσό

την απόφασή της να προτείνει και να μετα-φράσει το βιβλίο του η Χάρις Αλεξίου αναφέ-ρει laquoΤον Grand Corps Malade τον γνώρισα από τα τραγούδια του Ήταν το νέο πρόσω-πο στη γαλλική μουσική σκηνή στο μουσι-κό είδος της slam H νεολαία της Γαλλίας τον λάτρευε Μου έκανε εντύπωση αυτός ο νέος όμορφος άνδρας με την πατερίτσα του Μου έκανε εντύπωση και το ψευδώνυμό του το laquoψηλό άρρωστο κορμίraquo Το τραγούδι μου ldquoΜεγάλωσαrdquo μόλις είχε κυκλοφορήσει και σκεφτόμουν πως θα μπορούσε να το είχε γρά-ψει αυτός Τον συνάντησα αργότερα σε ένα τηλεοπτικό στούντιο όταν συμμετείχαμε και οι δύο στην εκπομπή του Michel Drucker που έκανε ένα μεγάλο αφιέρωμα στον Ντέμη Ρούσσο

Δύο χρόνια αργότερα ο φίλος Νίκος Αλιά-γας μου χάρισε το βιβλίο του Φαμπιάν laquoΔι-άβασέ το είναι γραμμένο σε απλή γλώσσαraquo μου είπε Όσο το διάβαζα σε πολλά σημεία ξαναζούσα την περιπέτεια του αδελφού μου στην εντατική και αργότερα στο κέντρο απο-κατάστασης Το συγκινητικό επίσης ήταν πως γνώριζα την απίστευτη ταλαιπωρία των τετραπληγικών των αναπήρων που στερού-νται την ικανότητα όπως λέει και ο Φαμπι-άν να ξύσουν το φρύδι τους ή να κρατήσουν το κουτάλι τους και να πατήσουν ένα κου-μπί για βοήθειαraquo

Ε Κ Δ Η Λ Ω Σ Η -Β ρ α β ε ί ο Λ ο γ ο τ ε χ ν ι κ ή ς Μ ε τ ά φ ρ α σ η ς γ ι α τ η ν Χ Αλεξίου

(50)

Θ Ε Α Τ Ρ Ο - laquoΟ Γάμοςraquolaquo Ο Γ ά μ ο ς raquo της Βάσιας Σολωμού

Ξανθάκη πρωτοπαρουσιάστηκε το 1994 στο Θεσσαλικό Θέατρο σε θεατρική διασκευή και σκηνοθεσία του Κώστα Τσιάνου γνωρίζοντας τεράστια επιτυχίαΣτην τωρινή παράσταση τού Μεταξουργεί-

ου παρουσιάζεται με τη μορφή του μονολό-γου σε θεατρική προσαρμογή ndash σκηνοθεσία και ερμηνεία της Άννας Βαγενά Πρόκειται για την ιστορία μιας απλής γυναίκας από τα Αμπελάκια της Θεσσαλίας μιας χωριάτισ-σας που σήκωσε στους αδύνατους ώμους της τη μοίρα της και συγχρόνως τη μοίρα πολ-λών γυναικών του τόπου μας Έζησε τη βα-ναυσότητα ενός αλκοολικού πατέρα είδε την αγάπη του άνδρα της να μεταμορφώνεται σε περιφρόνηση όταν άρχισε να γεννάει κωφά-λαλα παιδιά εξαιτίας της βαριάς κληρονομι-κότητας του αλκοολικού πατέρα της και πά-

S T A N D - U P C O M E D Y -5 0 Α π ο χ ρ ώ σ ε ι ς τ ο υ GreekΣ τ ι ς μ έ ρ ε ς μας που

το χιούμορ θεωρείται σπάνιο και πολύτιμο το Tin Pan Alley φιλοξενεί τον Σίλα Σεραφείμ ο οποίος προσφέρει εντυπωσιακές παραστάσεις γέλιου και εύθυμου προβληματισμούΚάθε Σάββατο (έως τις 27 Δεκεμβρίου) στις

2200 ο Σίλας στήνει ένα ενδιαφέρον πανηγύρι με επίκεντρο το εξαιρετικό μοναδικό laquoφυσικό φαινόμενοraquo που λέγεται laquoΝεοέλληναςraquo Μια γι-ορτή σε πρώτη ανάγνωση των 20 χρόνων πα-ρουσίας του στην stand-up comedy αλλά και μια προσπάθεια ανάλυσης και διερεύνησης του φαινομένου το οποίο μάλλον θα εξακολουθήσει να απασχολεί για πολύ καιρό την καλλιτεχνική

κοινότητα του είδους Για του λόγου το αληθές δείτε ένα απόσπασμα των προσπαθειών του στην ιστοσελίδαwwwyoutubecomwatchv=LgJERE7PTBY

Συντελεστές Σίλας Σεραφείμ

Λίλα Σταμπούλογλου (συμμετέχει μέχρι να γεννήσει)

Παραστάσεις Κάθε Σάββατο μέχρι τις 27 Δεκεμβρίου

(τουλάχιστον)

Ώρα έναρξης 2200 (ακριβώς)

Πληροφορίες Tin Pan Alley Τουρναβίτου 6 Πλατεία

Ασωμάτων Θησείο Τηλ 210-3210158

httpwwwtinpanalleygrindexphpsilasserafim

λεψε με νύχια και δόντια σε μια κοινωνία που δεν δέχεται εύκολα την αναπηρίαΏρες Παράστασης Σάββατο 1800 και 2100

Κυριακή 1830

Εισιτήρια Γενική Είσοδος 16euro Μειωμένα

12euro (φοιτητές συνταξιούχοι άνω των 65 ετών

πολύτεκνοι amp εκπαιδευτικοί) και 10euro(άνεργοι)

Ομαδικό εισιτήριο 8euro

Θέατρο Μεταξουργείο Ακαδήμου 14-16

Τηλ 210-5234382

(51)

(52)

ldquoΤο Θαύμα να Νοιώθεις ΈλληναςrdquoΤου SAM CHEKWASΕ κ δ ό σ ε ι ς S e a b u r n B o o k s

άνθρωπος μένει εκεί όπου είναι θαμμένο ένα μέρος της καρδιάς τουraquo έγραψε ο Αλέξαν-

δρος Δουμάς Ο Sam Chekwas το παιδί από την Νιγη-ρία με τα φωτεινά και ερευνητικά μάτια που ήρθε από την χώρα του να σπουδάσει στην Ελλά-δα ντυμένος στο πνεύμα και την καρδιά με την αγάπη για το αληθινό το υψηλό και το ωραίο δεν μάκρυνε ποτέ από δω Τα τραίνα της ζωής του ασταμάτητα έφευγαν και γύριζαν φεύγουν και γυρίζουν με τη σημαία του χρέους με την πραμάτεια της προσφοράς με τη σοδειά της αγά-πης Σrsquo ένα ταξίδι που κρατάει χρόνια τώρα διατηρώντας την ποιότητα του σεβασμού την ευ-χέρεια της κατανόησης και την ανάγκη της συμπόρευσης στα μονοπάτια της ουσίαςhelliplaquoΌσο αναπνέω θα προβάλλω την ελληνική γλώσσα και τα ελληνικά γράμματαraquo δήλωσε σε παρου-

σίαση του βιβλίου του ο Chekwas Και με περισσή περηφάνια ανέφερε laquoΕδώ γεννήθηκαν οι τέ-χνες η φιλοσοφία και οι επιστήμες Ο Μέγας Αλέξανδρος έλεγε πως ότι δεν γιορτάζεται πεθαίνει Αυτό συμβαίνει και με τον ελληνισμό και κυρίως την ελληνική γλώσσα Όλοι εσείς πρέπει να με-ταφέρετε τον ελληνισμό όπου μπορείτε με κάθε τρόποraquo Και όχι μόνο προτρέπει αλλά και ο ίδι-ος προσπαθεί για τη διάδοση του ελληνισμού μέσα από το βιβλιοπωλείο που έχει ανοίξει στην Αστόρια της Νέας Υόρκης Το βιβλιοπωλείο αποτελεί ένα από τα laquoαξιοθέαταraquo της αμερικανικής μεγαλούπολης με τους δεκάδες χιλιάδες Ελληνοαμερικάνους Βρίσκεται στον αριθμό 33-18 της οδού Μπρόντγουεϊ και μοιάζει με συνηθισμένο συνοικιακό βιβλιοπωλείο Όμως ανάμεσα στις αγγλικές εκδόσεις υπάρχουν ράφια που ξεχειλίζουν από ελληνικούς τίτλουςmiddot η προσπάθεια του Chekwas για την προώθηση του ελληνισμού

(53)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

τα τέλη του 1944 όταν πια εί-χαν αποχωρήσει από τη χώρα μας οι δυνάμεις κατοχής του Άξονα μέλη της ηγεσίας του τότε Βασιλικού Ναυτικού ζή-τησαν την ανεύρεση και τιμω-ρία των υπεύθυνων του τορπι-

λισμού της laquoΈλληςraquo Πράγματι είχε επισημανθεί στην Κάτω Ιταλία κάποιος Stefano Toselli μηχανι-κός ο οποίος είχε δηλώσει laquoιδιωτικώςraquo ότι ήταν σε θέση να κατονομάσει τους υπεύθυνους της ανόσιας πράξηςΟι ελληνικές Αρχές λοιπόν απαίτησαν την επίσημη καταγραφή της μαρτυρίας του και να κινηθεί η δια-δικασία παραπομπής των ενόχων σε δίκη Και τότεhellip laquoέσκασε η βόμβαraquo Με εντολή του Βρετανού στρα-τάρχη Harold Alexander ανώτατου διοικητή των συμμαχικών δυνάμεων της Μεσογείου κατηγορη-ματικώς απαγορεύτηκε η συνέχιση της έρευνας Το θέμα έπρεπε να μπει στο αρχείο ndash και αυτό έγινε ευ-θύς αμέσως Κατά συνέπεια όλα όσα λέγονται ακό-μα και σήμερα σχετικά με τον τορπιλισμό της laquoΈλ-ληςraquo παραμένουν ατεκμηρίωτα Ήταν πράγματι το ιταλικό υποβρύχιο laquoDelfino raquo που βύθισε το αγκυ-ροβολημένο στην Τήνο για τον εορτασμό του Δεκα-πενταύγουστου ελληνικό πολεμικό σκάφος Και αν ναι ποιος έδωσε τη σχετική εντολή Και τι έλεγε η εντολή αυτή

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Λ ό γ χ η

ldquoΟ Πόλεμος και ο ΚόσμοςrdquoΤα Γεγονότα του rsquo40 τα πριν και οι Συνέπειες

ρόκειται για ένα τρίτομο έργο στο οποίο ο Θεόδωρος Σπυρόπου-λος παρουσιάζει αναλυτικά με εξαντλητικές λεπτομέρειες τη σημα-ντική ανασκαφή της ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΟΣΑνάμεσα στην Πελλάνα και την Σπάρτη ιδρύθηκε μια Νησιωτική

Κοινοπολιτεία στη Λιμνοθάλασσα που συνδεόταν μέσω του Ευρώ-τα με τον Λακωνικό Κόλπο Σrsquo αυτό το νησιωτικό σύμπλεγμα υπήρ-χε η Λακεδαίμων από τις αρχές της τρίτης χιλιετίας πΧ μέχρι το 1750 πΧ οπότε καταστράφηκε από την Κοσμική Θεομηνία

Κατά τη Μυκηναϊκή περίοδο υπήρξε το Ανακτορικό κέντρο της Λακωνίας όπως πιστοποιείται από το Ανάκτορο το Κυκλώπειο Τείχος τους Βασιλικούς Θολωτούς Τάφους κα Επίσης φιλοξένησε το Ανάκτορο του Μενέλαου και της ΕλένηςΠολλές γεωφυσικές και γεωπολιτικές ιδιαιτερότητες μνημειακά ευρήματα και αρ-

χαιολογικά ευρήματα οδήγησαν τον συγγραφέα να ταυτίσει σημεία και μνημεία του Λακωνικού βαθυπέδου της Λακεδαίμονος με την Πλατωνική Ατλαντίδα και να ανα-ζητήσει επιβιώσεις της υλικής πολιτειακής και πολιτισμικής κληρονομιάς της στην ιστορική Δωρική ΣπάρτηΗ πλούσια εικονογράφηση βοηθά κάθε ενδιαφερόμενο για την ελληνική αρχαιολο-

γία να παρακολουθήσει αναλυτικά τη διεξαγωγή μιας ανασκαφής σrsquo ένα χώρο που παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον

Του ΘΕΟΔΩΡΟΥ Γ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Κ α δ ρ α μ ί τ σ α

ldquoΛακεδαίμωνrdquo

(54)

ανέναν μα κανέναν δεν μπορείς να κερδίσεις ούτε καν ένα αφελές μικρό παιδί εφόσον του αφαιρείς την ελευ-θερία τού να μην συμφωνήσει μαζί σου Αν στερήσεις την ελευθερία στον άλλον και βασιλιά να τον στέψεις δεν θα διαρκέσει η συμφωνία σας Σύντο-

μα θα αισθανθεί δυσφορία θα καταλάβει ότι παγιδεύτη-κε και βρέθηκε εκεί που δεν θέλει Τα χρυσά κλουβιά τα ανακάλυψαν τύποι σαν τη γυναίκα της πρώτης ιστορί-ας του βιβλίουmiddot όμως κλειδωμένο ένα πουλί μαραίνεται Ο Ελύτης γράφει πως γίνεται να φυλακίσεις ένα αηδόνι αλλά δεν μπορείς να φυλακίσεις τον κελαϊδισμό τουΥπάρχουν όμως προσωπικότητες τόσο ανασφαλείς εξαρτημένες και εξωφρενικά εγωιστικές ώστε κρατούν κλειδωμένο το αηδόνι τους έστω και άλαλο έστω και νεκρό Ξέρουν πολύ καλά άλλωστε την τέχνη να ταρι-χεύουνΌλοι μας έχουμε συναπαντηθεί με τέτοιους χαρακτή-

ρες Δεν είναι λίγοι και γνωρίζουν να πλέκουν ιστούς σαν την αράχνη Όσο πιο εξαρτημένοι είμαστε εμείς οι ίδιοι τόσο τσιμπάμε στους χειρισμούς τους Ο ελεύθε-ρος ο ανεξάρτητος άνθρωπος δεν τους ανέχεται γρή-γορα κάνει πέρα σύντομα κόβει μαζί τους τις διαπραγ-ματεύσεις Όμως πόσοι είμαστε εντελώς ανεξάρτητοι Όλοι έχουμε τις πληγές μας τα μειονεκτήματα μας τα παθήματα και τα πάθη μας Όλοι κουβαλάμε στο αίμα μας τους πειρασμούς της τρέλας Παρά ταύτα πάντα υπάρχει τρόπος να γιατρεύεσαι όταν όντως το αποφασί-ζεις διότι η υγεία είναι πιο επιθετική και δυναμική από την αρρώστια

ldquoΣιωπάς για να ακούγεσαιrdquo

Της ΜΑΡΩΣ ΒΑΜΒΟΥΝΑΚΗ Ε κ δ ό σ ε ι ς Ψ υ χ ο γ ι ό ς

(55)

STREETART

(56)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

( φωτογραφίες - Ανδρέας Τσάκαλης )

ΟΌ π ο ι ο ς θ έ λ ε ι να θαυμάσει έργα Τέχνης από καλλιτέχνες με μεράκι και πάθος δεν χρειάζεται να πηγαίνει μόνο σε εκθεσιακούς χώρους Ένας τοίχος παλιός μια λεπτομέ-ρεια στην πόρτα κάγκελα ή και σημεία του δρόμου είναι ικανά να εμπνεύσουν Μπο-ρούν να δώσουν βάση στον λαϊκό καλλιτέχνη να δημιουργήσει και να μεταμορφώσει Όταν ένας άνθρωπος θέλει να εκφραστεί μέσα από την τέχνη θα βρει laquoτελάραraquo γύρω του Θα βρει τρόπο να στείλει το μήνυμά του Θα επικοινωνήσει με τον θεατή θα τον κάνει να σκεφτεί να χαμογελάσει να λυπηθεί Θα του δημιουργήσει έντονα συναισθήματα χρησι-μοποιώντας απλά φτηνά χρώματα και το ταλέντο τουΗ τέχνη λοιπόν που μπορείς ελεύθερα να δεις και να θαυμάσεις στους πιο απίθανους χώρους ίσως και στην ίδια τη γειτονιά σου χωρίς εισιτήρια και προσκλήσεις λέγεται street art

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

(57)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

STREET ART

(58)

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

Δώρα Η Αλεξάνδρα όμορφη κι αριστο-κρατική από καλή και πλούσια οικο-γένεια φαντάστηκε πως στο πρόσωπο του αρρενωπού Νιόνιου θα έβρισκε την αδελφή ψυχή το άλλο μισό της για να ζήσει μαζί του τη ζωή που ονει-ρευόταν Όμως ο ωραίος της σύζυγος ndashθα διαπίστωνε γρήγοραndash καταδυνα-στευόταν από την Αργίνη μάνα σκλη-ρή και πεθερά ακόμη σκληρότερηhellip Ποτέ ο γιός δεν μπόρεσε να απαλλαγεί από την αρπάγη αυτής της μάνας κι έτσι η Αλεξάνδρα έμαθε να ζει στο πε-ριθώριο της ζωής των τριών τους κά-νοντας υπομονή για χάρη του παιδιού της και γιατί στο βάθος η ελπίδα την έκανε να πιστεύει ότι ίσως μια ημέρα όλα αλλάξουνhellip Η ελπίδα το μόνο όπλο του απελπισμένουhellipΤον απολογισμό αυτής της ζωής

εγκλωβισμένης στη ερημιά του έρω-τα μιας ζωής πολιτικών αγώνων για ένα καλύτερο αύριο διηγείται η Αλε-ξάνδρα γιαγιά πια στη μικρή εγγονή που έχει τrsquo όνομά τηςhellip

ldquoΜια Κυρ ιακή με την Αλεξάνδραrdquoεκδ Ωκεανός

(Η Δώρα Νικολαΐδου γεννήθηκε στην Αθήνα Πήρε πανεπιστημιακό τίτλο σπουδών από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων με ειδίκευση στην Ψυχολογία Σήμερα είναι τελειόφοιτος του Ελληνικού Ινστιτούτου Νευροφυτοθεραπείας και Ανάλυσης του Χαρακτήρα (ΕΙΝΑ) και ασκεί επαγγελματικά τη Συμβουλευτική ως Σύμβουλος Ψυχικής ΥγείαςΕιδικεύεται και παρέχει Συμβουλευτική Ψυχολογική Υποστήριξη σε Γυναικεία Θέματα Έχει μετεκπαιδευτεί στις πλέον σύγχρονες τεχνικές θεραπείας του Μετατραυματικού Στρες (Brain Spotting και CMR)Το laquoΜια Κυριακή με την Αλεξάνδραraquo είναι το πρώτο μυθιστόρημά της)

Νικολαίδου

(23)

να στραφούμε και να τα αντιμετωπίσουμε όταν έλθει η κρί-σιμη ώρα Πασχίζουμε να δραπετεύσουμε από τον χρόνο με τονωτικές ενέσεις ουσιών και πλαστικές εγχειρήσεις Κά-νουμε μαραθώνιο αγώνα δρόμου ώστε να ξεπεράσουμε την ανασφάλεια για το αύριο συσσωρεύοντας καταθέσεις και ομόλογα στις τράπεζες Πάνω από όλα τιναζόμαστε μακριά για να διαφύγουμε από την ανία και το αίσθημα του κενού Οι νεότεροι θαρρούν πως το καταφέρνουν με το να λικνί-ζονται μέσα σε μισοσκότεινα κέντρα υπό τους ήχους εκκω-φαντικής μουσικής Οι κάπως μεγαλύτεροι διαλέγουν ορ-γανωμένες διακοπές μαθήματα γιόγκα ή προσήλωση στα ευαγγέλια του λάιφ-στάιλ

Καμία από αυτές τις δραστηριότητες δεν είναι αναγκα-στικά κακή ή κατακριτέα καθrsquo εαυτήν Πλην όμως δεν εξυ-πηρετούν ιδιαίτερα ως μέσα φυγής διότι εκείνο που φο-βόμαστε εξακολουθεί να μας παραμονεύει στην επόμενη γωνία Τούτο είναι ενδεχομένως το νόημα των παλαιών μύθων δεν ωφελεί να τρέχουμε για να ξεφύγουμε από τον φόβο Καλύτερα να ζούμε τις μέρες μας με κανονικό βημα-τισμό με ησυχία ψυχής και με πληρότητα χωρίς το λαχά-νιασμα της διαρκούς απεγνωσμένης απόδρασης Και όταν μας πλησιάσει το δυσοίωνο τότε να έχουμε το κουράγιο να το αντιμετωπίσουμε κατά πρόσωπο δίχως να αποστρέφου-με το βλέμμα ή να το βάζουμε στα πόδια Αυτό είναι μήνυμα πολύτιμο για όλους τους οδοιπόρους που παίρνουν κάποτε τον δρόμο είτε για τη Θήβα είτε για τη Σαμαρκάνδη

(Οι αρχαίοι αφηγητές ίσως προσπαθούν να επιστήσουν την προσοχή μας στην ίδια την προσπάθειά μας να αποφύγουμε πάση θυσία εκείνο που μας φοβίζει)

Ντούσανέ ν α π α ι δ ί θ α ύ μ α α π ό τ η ν Σ ε ρ β ί α

δώδεκαετών

Κρτόλιτσε

(24)

( π α ρ ο υ σ ί α σ η )

Ένα εντεκάχρονο αγόρι από τη Σερ-βία έχει την ικανότητα να ζωγραφίζει με έναν απλό μαρκαδόρο θέματα από το ζω-ικό και φυτικό βασίλειο με μια απίστευ-τη δεξιοτεχνία

Τα σχέδιά του αποτυπώνουν εικόνες άγριας ζωής Εικόνες σύγχρονες ή εικόνες που υπήρχαν πριν εκα-τομμύρια χρόνια Τα σχέδια του Σέρβου Ντούσαν Κρτόλιτσε ως επί το πλείστον με στυλό και μολύβι είναι εντυπωσιακά πολύ ζωντανά και θεωρείται ένα πολλά υποσχόμενο παιδί-θαύμα Αν και μόλις 12 χρο-νών έχει στο ενεργητικό του τρεις ατομικές εκθέσεις των έργων του σε εθνικό επίπεδο και μάλιστα οι δύο πρώτες ήταν πριν τα οκτώ χρόνια του

(25)

( π α ρ ο υ σ ί α σ η )

( επιμέλεια - Νικόλας Σεγκούντος )

(26)

Η καριέρα του ξεκίνησε από μόλις δύο ετών Οι γονείς του δεν έδωσαν σημασία στο πρώτο σχέδιό του κάτι που έμοιαζε απροσδιόριστα με φάλαινα Όσο περνούσε όμως ο καιρός και αυξανόταν ο όγκος του χαρτιού που κατανάλωνε για ζωγραφική ο μι-κρός Ντούσαν οι γονείς του άρχισαν να παρατηρούν ότι το παιδί τους είχε ταλέντο Ζήτησαν λοιπόν τη γνώμη ενός παιδοψυχολόγου Ο ειδικός εντυπωσιά-στηκε από το μικρό αγόρι ndashπαχουλό με γλυκό πρό-σωπο που μιλούσε με ασυνήθιστα ελκυστικό τρόπο Το εντυπωσιακότερο όμως ήταν ότι παρουσίαζε ένα υψηλό επίπεδο συναισθηματικής νοημοσύνης Οι γνώσεις του Ντούσαν για τον κόσμο των ζώων

είναι εκπληκτικές Όταν οι γονείς του αγόρασαν την πληρέστερη σύγχρονη εγκυκλοπαίδεια ζώων χρειάστηκε λιγότερο από τρεις εβδομάδες για να την αποτυπώσει στο μυαλό του λέξη προς λέξη Γνωρί-ζει όλες τις γεωλογικές εποχές του πλανήτη μας και τα ζώα που περιπλανιούνταν σε αυτόν στη διάρκειά τους Απαγγέλει με άνεση τα 65 είδη μαρσιποφόρων που υπάρχουν σήμερα Και όταν μεγαλώσει φιλοδο-ξεί να ασχοληθεί με την επιστήμη της ζωολογίας και να γράψει ένα βιβλίο για τα ζώαΜικρότερος όπως αναφέρει ο πατέρας του Ντού-

σαν ήταν πολύ δραστήριος και laquoαπορροφούσεraquo σε μικρό χρονικό διάστημα μεγάλο όγκο πληροφορι-ών Γοητεύτηκε από τη φύση και τα ζώα και σύντο-μα πέρασε από τις πρωτόλειες παιδικές αποτυπώσεις σε πιο συγκεκριμένα και εκπληκτικά σχέδια Και όλη αυτή τη διαδικασία την αντιμετωπίζει ως μια πρόκλη-ση ένα παιχνίδι της δημιουργικής έκφρασής του Όταν ήταν οκτώ ετών ένας δάσκαλος του έθεσε σκό

(27)

(28)

(29)

πιμα μια δύσκολη πρόκληση τριών λέξεων laquoιπ-πότης διάβολος κόσμοςraquo Ο μικρός την έφερε σε πέρας με εκπληκτικό τρόπο και αργότερα δήλωσε laquoθέλω να είμαι ζωγράφος θέλω να εί-μαι παιδίraquoΠολύς κόσμος έχει γνωρίσει το ταλέντο και το

έργο του Ντούσαν μέσα από την ιστοσελίδα του Έχει περισσότερους από 5000 laquoφίλουςraquo και 7000 laquoακόλουθουςraquo στο Facebook Φορείς από διάφορες χώρες του κόσμου ndashΗΠΑ Αυστραλία Ινδίαndash τον έχουν προσκαλέσει για να παρουσιά-σει τις δημιουργίες του Όμως για την ηλικία του είναι περισσότερο σημαντικό το κοντινό περιβάλλον του Χαρακτηριστικό είναι το πε-ριστατικό που αναφέρει ο πατέρας του Κάποια μέρα οι γονείς του ανησύχησαν καθώς είχε αρ-γήσει υπερβολικά να επιστρέψει από το σχο-λείο του Βγήκαν λοιπόν να τον αναζητήσουν Τον βρήκαν στην αυλή του σχολείου περιτρι-γυρισμένο από μια ομάδα συμμαθητών του Ο Ντούσαν ήταν απορροφημένος με το να φτιά-χνει laquoτατουάζraquo με μαρκαδόρο στα χέρια των άλ-λων παιδιών laquoαποτυπώνονταςraquo τα αγαπημέ-να ζώα τους Και η εκτίμηση των συμμαθητών του προς το έργο του νεαρού καλλιτέχνη φάνη-κε από το ότι αρνούνταν να πλύνουν τα χέρια τους για μεγάλο χρονικό διάστημα επειδή δεν ήθελαν να σβηστεί το laquoτατουάζraquo

Μπορείτε να βρείτε περισσότερα στοιχεία και τις

δημιουργίες του μικρού Ντούσαν στη σελίδα του στο

facebook

httpswwwfacebookcomprofilephpid=100008204652414ampfref=ts

Ιερή

Μια παράδοση χαμένη στις δέλτους τουχρόνου

(30)

(31)

μέλισσα -ένα από το τρία δώρα των

θεών σύμφωνα με εσωτερικές παραδόσεις- ο

άνθρωπος και ο πολιτισμός του φαίνεται να

έχουν μια ιδιαίτερη αόρατη σύνδεση Κοιτά-

ζοντας προς το παρελθόν προς την αυγή του

πολιτισμού διαπιστώνουμε σεβασμό προς τη

μέλισσα σε όλες τις εποχές και από όλους τους

πολιτισμούς Έτσι αρχίζουμε να αντιλαμβα-

νόμαστε ότι αυτό το μικροσκοπικό πλάσμα

αντιπροσωπεύει κάτι σημαντικό τη σπουδαι-

ότερη ίσως laquoχαμένη παράδοσηraquo στην ιστο-

ρία των ανθρώπων

Εγκλωβισμένες μέσα σε κεχριμπάρι έχουν βρεθεί μέλισσες η ηλικία των οποίων ξεπερνάει τα 100 εκατομμύρια χρόνια ndash παγωμένες στον χρόνο σαν να έχουν μείνει αθάνατες μέσα στο ίδιο τους το μέλι Οι αρχαίοι Έλληνες το ονόμαζαν ήλε-κτρον που συνδέεται με τον αρχαίο ηλιακό θεό Ελέκτορ ο οποίος είναι γνωστός ως ο laquoαφυπνιστήςraquo Αυτός ο προσδιορι-σμός αποδίδεται και στο μέλι ndash που θυμίζει κεχριμπάρι ndash μία αναζωογονητική ουσία που τιμόταν την αρχαία εποχή Και αυτή η σύνδεση είχε ως αποτέλεσμα να επιτείνει τον υψηλό σεβασμό που απολάμβανε η μέλισσα στους αρχαίους λαούς

(Ιερογλυφικό που απεικονίζει τη μέλισσα)

του Άντριου Γκόουγκ

( προσαρμογή επιμέλεια κειμένου - Νίκος Κατσινόπουλος )

Ιερή

(32)

Π ρ ο ϊ σ τ ο ρ ι κ έ ς ε μ μ ο ν έ ςΗ προϊστορία είναι γεμάτη από στοι-

χεία που υποδηλώνουν την εμμονή των ανθρώπων με τις μέλισσες Στην επονο-μαζόμενη laquoΣπηλιά της Αράχνηςraquo κοντά στην Βαλένθια της Ισπανίας μια σπηλαι-ογραφία 15000 ετών απεικονίζει μια αν-θρώπινη φιγούρα που αποφασιστικά δι-ακινδυνεύει τη ζωή της προκειμένου να συλλέξει το μέλι από την κηρήθρα ενός μελισσιού που βρίσκεται σε έναν επικίν-δυνο απότομο βράχο Και φυσικά είναι η μέλισσα που οδηγεί τους αρχαίους σαμά-νους στα παραισθησιογόνα φυτά η δρά-ση των οποίων μεταφέρει τη συνείδησή τους στον πνευματικό κόσμο των θεώνΠρόσφατες έρευνες έχουν αποκαλύψει

προς έκπληξη πολλών ότι ένας ήχος που θυμίζει βούισμα μέλισσας παρατηρείται κατά τη στιγμή της αλλαγής επιπέδου της ανθρώπινης συνείδησης Το φαινό-μενο αυτό έχει αναφερθεί ότι συμβαίνει και σε άτομα που έχουν υποστεί την λε-γόμενη laquoαπαγωγή από εξωγήινουςraquo που βλέπουν οπτασίας ή έχουν επιθανάτιες εμπειρίες Μήπως γνώριζαν αυτό το φαι-νόμενο οι αρχαίοι και πίστευαν ότι είναι ένα στοιχείο που προσδίδει κάποια ιδιαι-τερότητα στη μέλισσαΣτην Ανατολία έχει βρεθεί ένα άγαλμα

10000 ετών το οποίο απεικονίζει τη Μη-τέρα Θεά να φοράει στο κεφάλι μια κίτρι-

(Η αιγυπτιακή μυθολογία περιέχει αναρίθμητες αναφορές στις μέλισσες συμπεριλαμβανομένης και της πεποίθησης ότι οι μέλισσες δημιουργούνταν από τα δάκρυα του πιο σημαντικού θεού τους του Ρα)

νη ndash πορτοκαλί τιάρα σαν κυψέλη ndash ένα στοιχείο που έχει οδηγήσει τους ειδικούς στο ότι εκείνη την περίοδο η Μητέρα Θεά είχε αρχίσει να μεταλλάσσεται σε Μέλισ-σα Βασίλισσα ή μέλισσα θεάΣτον νεολιθικό οικισμό Τσατάλ Χουγι-

ούκ υπάρχουν υποτυπώδεις απεικονί-σεις μελισσών (6540 πΧ) γύρω από το κεφάλι κάποιας θεότητας σχηματίζο-ντας μια άλω Οι Σουμέριοι ωστόσο θε-ωρούνται πρόγονοι της οργανωμένης μελισσοτροφίας Αυτοί ήταν που επινόη-σαν την απιθεραπεία δηλαδή την ιατρι-κή χρήση των προϊόντων της μέλισσας όπως του μελιού της γύρης του βασιλι-κού πολτού της πρόπολης και του δηλη-τηρίου της μέλισσαςΣουμεριακά ανάγλυφα που απεικο-

νίζουν τη λατρεία κάποιων παράξενων ιπτάμενων μορφών έχουν συχνά ερμη-νευτεί ως ενδείξεις εξωγήινης επέμβασης Στα πλαίσια όμως των οφελών της με-λισσοτροφίας είναι πιθανότερο να απο-τυπώνουν τη λατρεία των μελισσών Οι Σουμεριακές απεικονίσεις άλλωστε ήταν που οδήγησαν στη δημιουργία του μοτί-βου της θεάς που χορεύει μια θηλυκή χο-ρεύτρια με τα χέρια κυρτωμένα γύρω από το κεφάλι της για την οποία οι μελετητές πιστεύουν ότι αναπαριστά μια ιέρεια της θεάς μέλισσας Το μοτίβο το οποίο απέ-κτησε κεντρικό ρόλο στον αιγυπτιακό

(33)

(34)

Ιερή

(35)

συμβολισμό φαίνεται να βασίζεται στη μοναδική ικανότητα των με-λισσών να επικοινωνούν μεταξύ τους μέσω ενός ρυθμικού χορού Μια μέλισσα μπορεί να πετάξει σε απόσταση μεγαλύτερη από 5 χιλιόμετρα από την κυψέλη της για να εντοπίσει τροφή και επιστρέφει για να με-

ταδώσει την πληροφορία στις υπόλοιπες μέσω του χορού - ένα είδος φυσικού συστήματος πλοήγησης

Οι άνθρωποι λοιπόν είχαν ανακαλύψει την τερά-στια σημασία της προσφοράς τη μέλισσας πριν από δέκα ή περισσότερες χιλιάδες χρόνια ήδη ίσως από την αχλή της προϊστορίας τους Καθώς αναπτυσσό-

ταν ο πολιτισμός κατά μήκος του ποταμού Νείλου και εξελισσόταν σιγά σιγά η δυναστική περίοδος της αρχαίας Αί-

γυπτο η λατρείας της μέλισσας και οι παραδόσεις για αυτήν εναγκαλίστηκαν σε τέτοιο βαθμό με τον πολιτισμό όσο ποτέ

στο παρελθόν ή στο μέλλον

Η Θ ε ά Μ έ λ ι σ σ α σ τ η α ρ χ α ί α Α ί γ υ π τ οΑρκετοί αιγυπτιολόγοι πι-στεύουν ότι οι Σουμερια-κές παραδόσεις ταξίδευσαν κατά μήκος της Ανατολι-κής Αιγυπτιακής Ερήμου

έως την Κοιλάδα του Νείλου Τα περίφημα αφρικανικά Ουαντί

(κοίτες ξεροπόταμων στις οποίες δημιουργούνται πε-ριστασιακά οάσεις) φημί-

ζονται για τις προδυναστικές βραχογραφίες τους που παρουσιάζουν

ιπτάμενες μορφές με εξογκωμένα χαρακτηρι-στικά σαν φτερά Ασυνήθιστες γραμμές εκτείνο-νται προς τα επάνω πίσω από το κεφάλι της κεντρι-κής μορφής θυμίζοντας τις κεραίες της μέλισσας

ενώ παραπέμπουν στο σχήμα των εξογκωμάτων που χαρακτηρίζουν τα αιγυπτιακά στέμμα-

τα στους αιώνες που θα ακολουθήσουνΑποτυπώνεται ακόμη το μοτίβο

της Θεάς που Χορεύει μια γυναί-κα με τα χέρια της κυρτωμένα επάνω από το κεφάλι της

(Το ένδυμα του Ναπολέοντα κατά την ενθρόνισή του ήταν διακοσμημένο με μέλισσες)

(Συλλογή μελιού στην Ισπανία 13000 πΧ)

Ιερή

(Το ένδυμα του Ναπολέοντα κατά την

ενθρόνισή του ήταν διακοσμημένο με

μέλισσες)

(36)

όπως ακριβώς η laquoχορεύτριαraquo Θεά μέλισσα που παρουσιάζεται σε ανάγλυφα των Σουμέριων και των κεντρο-Ευρωπαικών λαών χιλιάδες χρόνια νωρίτερα Η απεικόνιση είναι διαδεδομένη στην αιγυπτιακή μυθολογία και φαίνεται να προέρ-χεται από την μοναδική ικανότητα της μέλισ-σας να επικοινωνεί με τον laquoχορόraquo Ένα άλλο στοιχείο για την καλλιτεχνική

επιρροή που φαίνεται να έχει ασκήσει η μέλισ-σα εντοπίζεται στα τελετουργικά ενδύματα των Αιγυπτίων τα οποία παρουσιάζουν στιλι-στικές ομοιότητες με αυτήν Το στέμμα νέμες για παράδειγμα αποτελείται από εναλλασσόμε-νες κίτρινες και σκούρες οριζόντιες λωρίδες Τέ-τοιες οπτικές ομοιότητες είναι εμφανείς σε πολ-λά ανάγλυφα και αγάλματα Εντυπωσιακότερη όμως είναι αυτή που παρουσιάζεται στη νεκρι-κή μάσκα του Φαραώ Τουταγχαμών της 18ης δυναστείας η οποία δείχνει τον Φαραώ στολι-σμένο με εναλλασσόμενες μαύρες και κίτρινες λωρίδες όπως ακριβώς μια μέλισσαΗ έλξη της Αιγύπτου προς τις μέλισσες φαίνε-

ται ότι ξεκινάει από πολύ πρώιμη εποχή Η βό-ρεια Αίγυπτο η έκταση που απλώνεται από το Δέλτα έως τη Μέμφιδα ονομαζόταν laquoΤα Μπί-τιraquo - γη της μέλισσας Ο φαραώ Μένες ιδρυτής της Πρώτης Αιγυπτιακής Δυναστεία έφερε το αξίωμα του laquoΜελισσοτρόφουraquo ένας τίτλος που

αποδιδόταν σε όλους τους Φαραώ που ακολού-θησαν και η απεικόνιση μιας μέλισσας βρισκό-ταν δίπλα στην σφραγίδα που έφερε το όνομά τουςΟ αιγυπτιακός θεός Μιν έφερε τον τίτλο laquoΚύ-

ριος των Άγριων Μελισσώνraquo και χρονολογεί-ται από το 3000 πΧ ή νωρίτερα Παρόμοια η αιγυπτιακή θεά Νέιθ ήταν μια πολεμική θεό-τητα που της αποδίδονταν ο συμβολισμός της γονιμότητας και ιδιότητες παρθένου χαρακτη-ριστικά της Βασίλισσας μέλισσας Στη Σάιδα η Νέιθ θεωρούνταν ως η Θεά του laquoΟίκου των Μελισσώνraquo και μητέρα του Ρα του laquoκυβερνή-τη των πάντωνraquo Η αιγυπτιακή μυθολογία πε-ριέχει αναρίθμητες αναφορές στις μέλισσες συ-μπεριλαμβανομένης και της πεποίθησης ότι οι μέλισσες δημιουργούνταν από τα δάκρυα του πιο σημαντικού θεού τους του Ρα Μέλισσες απεικονίζονται σε αιγυπτιακούς

τάφους και οι συνήθεις προσφορές στις πιο ση-μαντικές θεότητες ήταν το μέλι Πραγματικά το μέλι ήταν το laquoνέκταρ των θεώνraquo και όπως οι Σουμέριοι πριν από αυτούς οι Αιγύπτιοι για-τροί το χρησιμοποιούσαν ως βασικό συστατικό για πολλά φαρμακευτικά σκευάσματα και θε-ραπείες συμπεριλαμβανομένων και των πρώι-μων μορφών μομιοποίησηςΈνα αιγυπτιακό μνημείο που παρουσιάζει μια

(Ο Ναπολέων ακολουθώντας τη παράδοση των Μεροβίγγιων βασιλιάδων της Γαλλίας -από τους οποίους ο διάσημος Βασιλιάς Τσιλντερικ ανακαλύφθηκε ενταφιασμένος με 300 μέλισσες κατασκευασμένες από καθαρό χρυσό- εξασφάλισε ότι το σύμβολο της μέλισσας θα ενσωματωθεί στη διακόσμηση και στην τεχνοτροπία του παλατιού υιοθέτησε δε το laquoΗ Μέλισσαraquo ως παρατσούκλι του)

(37)

παράξενη μορφή συμβολισμού μέλισσας είναι η βαθμιδωτή πυραμίδα της Σακκάρα η οποία πα-ραπέμπει στα εξάγωνα κελιά της κηρήθρας με τις έξι βαθμίδες της επάνω από το έδαφος και μια ιδιαίτερη κάτω ndash τη νεκρόπολη του ταύρου Άπι που ονομάζεται Σεράπειο Οι Αιγυπτιολό-γοι πιστεύουν ότι στον ταύρο Άπι αποδίδονταν οι αναγεννητικές ιδιότητες του θεού Πτά της Μέμφιδας ndash του αιγυπτιακού θεού της μετεν-σάρκωσης Πίστευαν επίσης ότι αυτοί που ει-σέπνεαν την ανάσα του ταύρου Άπι λάμβαναν το δώρο της προφητείας και το σημαντικότε-ρο από όλα οι Αιγύπτιοι πίστευαν ότι ο ταύρος μεταμορφωνόταν σε Άπι Όσιρι μετά θάνατον Το λατινικό Άπις που σημαίνει μέλισσα προ-έρχεται πιθανόν από το μεσοποταμιακό Σίπα ndash

Ιερή

(Ιερογλυφικό που απεικονίζει τη μέλισσα)

(Το τεκτονικό λογγείο του Ουάσιγκτον Η κυψέλη διακρίνεται στο επάνω μέρος του

στο κέντρο)

(38)

κή ρωμαϊκή θρησκεία που σχετιζόταν με τη τε-λετουργική σφαγή των ταύρωνΈνας άλλος αρχαίος πολιτισμός που επηρε-

άστηκε από τους αρχαίους Αιγυπτίους ήταν ο Μινωϊκός Είχε στενή σχέση με τους Αιγύπτι-ους οι οποίοι ήταν ειδικοί στη μελισσοκομία μια Τέχνη που αργότερα εισήχθη στην Ελλά-δα Αυτό μας οδηγεί σε ένα άλλο εντυπωσιακό του αιγυπτιακού συμβολισμού για τη μέλισ-σα Η Σφίγγα το περίφημο μνημείο της χώρας ονομαζόταν Χουν νμπ στα αιγυπτιακά όμως οι Έλληνες του έδωσαν το όνομα που είναι σή-μερα γνωστό Πως όμως συνδέεται αυτό με τη μέλισσα Η μινωική λέξη για τη μέλισσα ήταν σφέξ Τι συμπέρασμα βγάζουμε από αυτό Ο πο-λιτισμός που έμαθε στους Έλληνες την Τέχνη της μελισσοκομίας χρησιμοποιούσε τη λέξη σφεξ για να ονομάσει τη μέλισσα ndash και οι Έλ-ληνες έδωσαν αυτό το όνομα στη θεά που απει-κονίζει το μνημείο Μήπως η Σφίγγα υπήρχε ήδη όταν ο Μένες δημιούργησε το αιγυπτιακό βασίλειο και ήταν γνωστό ότι αναπαριστούσε μια μέλισσα θεά και έτσι αποδόθηκε στον Φα-ραώ ο τίτλος Μελισσοτρόφος Η πιθανότητα εί-ναι προκλητική και δεδομένης της γοητείας που ασκούσαν οι μέλισσες στους Αιγύπτιους δεν φαίνεται και τόσο εξωπραγματική

Η μ έ λ ι σ σ α σ ε κ ρ ί σ η ndash ο ά ν θ ρ ω π ο ς σ ε κ ρ ί σ ηΗ λατρεία των Σουμερίων και των Αιγυπτίων

για τη μέλισσα μεταδόθηκε στην Ελλάδα όπου μέλισσες απεικονίζονται σε αγάλματα των πιο

Ασίπα που σημαίνει ο Μεγάλος Ποιμένας στον Ουρανό και Άπις σημαίνει Όσιρις Αυτό συν-δέεται με την πίστη ότι μετά θάνατον η ψυχή του Φαραώ συνδεόταν με τον Όσιρι ως ένα άστρο στον αστερισμό του ΩρίωναΈνας ταύρος Άπις σύμφωνα με τους αιγυπτι-

ακούς μύθους δημιουργούσε 1000 μέλισσες και οι μέλισσες αντιπροσώπευαν ψυχές Είναι επίσης ενδιαφέρον ότι η αιγυπτιακή θεότητα Νούτ ήταν θεά του ουρανού ndash της περιοχής των μελισσών ndash και έφερε τον τίτλο laquoΑυτή που Κα-τέχει Χίλιες Ψυχέςraquo ο οποίος φαίνεται να παρα-πέμπει στις χίλιες μέλισσες ή ψυχές που δημι-ουργούνται από το σώμα του ταύρου ΆπιΤο εβραϊκό γράμμα Άλεφ συμβολίζει το laquoχί-

λιαraquo και αντίστοιχο προ σιναϊτικό και το προ κανανιτικό σύμβολο απεικόνιζε το κεφάλι ενός ταύρου παραπέμποντας στο ότι 1000 μέλισ-σες ndash ή αναγεννημένες ψυχές ndash δημιουργού-νται από τη θυσία ενός ταύρου Άπι Επιπλέον η αριθμητική αξία της εβραϊκή λέξη για τον Ιη-σού ndash τον Μεσσία ο οποίος βασίζεται στο πρό-τυπο του Όσιρι ndash είναι πάλι 1000Έτσι η αρχαία πεποίθηση ότι οι μέλισσες δη-

μιουργούνται από ταύρους εύλογα οδηγεί στην εικασία ότι η υπόγεια νεκρόπολη η οποία εί-ναι γνωστή ως Σεράπειο ίσως να ήταν ένα τε-λετουργικό κέντρο αναγέννησης προορισμέ-νο να ανακυκλώνει ψυχές από τα κεφάλια των ταύρων και όχι απλά ένα μαυσωλείο για ταύ-ρους Μήπως οι τελετουργίες που πραγματο-ποιούνταν στο Σεράπειο αποτελούσαν την πιο πρώιμη μορφή του Μιθραϊσμού τη μυστηρια-

(Ο Ρούντολφ Στέινερ (1861-1925) είχε laquoπροβλέψειraquo ότι οι μέλισσες θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε αναφέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότερο από 4 χρόνια ζωής)

(39)

σημαντικών θεών των Ελλήνων Έτσι ανα-πτύσσεται η αντίληψη της Θεάς μέλισσας και δημιουργείται η τιμητική θέση των ιερειών που ονομάζονται Μέλισσες οι οποίες αργότε-ρα μετεξελίσσονται στις Σίβιλες Σύμφωνα με κάποιες παραδόσεις μάλιστα ο δεύτερος ναός στους Δελφούς ήταν κατασκευασμένος εξολο-κλήρου από μέλισσες και ο ομφαλός θύμιζε κυ-ψέλη περιτριγυρισμένη από μέλισσεςΟι Ρωμαίοι εξασκούσαν τον Μιθραϊσμό μια

μυστικιστική θρησκεία σημαντικό στοιχείο της οποίας ήταν η θυσία των ταύρων που θυ-μίζει τις τελετουργίες των Αιγυπτίων στο Σε-ράπειο Απόηχος αυτών των τελετουργιών στη σύγχρονη εποχή φαίνεται να είναι οι ταυ-ρομαχίες της Ισπανίας Η σύνδεση αυτή επιβε-βαιώνεται έμμεσα από το ότι αρκετές από τις παλιότερες αρένες της χώρας έχουν κατασκευ-αστεί επάνω ή πολύ κοντά σε αρχαία ιερά του ΜίθραΟι Μάγια λάτρευαν τη μέλισσα και απεικό-

νιζαν θεούς με τη μορφή της στους σημαντι-κότερους ναούς τους Έως και την Ινδία οι θρησκείες υιοθέτησαν θεότητες μέλισσες στη μυθολογία τους Ακόμη και η καθολική εκ-κλησία ενσωμάτωσε τη μέλισσα ως ένα σύμβο-λο της αυθεντίας του Πάπα πράγμα που μπο-

ρούμε να δούμε στην Πόλη του ΒατικανούΠέτρινα καταλύματα με τη μορφή κυ-

ψελών κατασκευάστηκαν στην αρχαιότητα από την Ιρλανδία έως την Αφρική ενώ ο Χέ-νριχ Χίμλεραπό τους ισχυρότερους άνδρες στη Γερμανία του Χίτλερ κατασκεύασε το ιερότερο τελετουργικό κέντρο των SS με τη μορφή κυψέλης στα θεμέλια τους κάστρου ΒέβελσμπουργκΠολιτικά κινήματα όπως ο κομουνι-

σμός εμπνεύστηκαν από την αλτρουιστική συμπεριφορά που εμφανίζεται στην κυψέ-λη ως πρότυπο για τις ιδεολογίες τους Με-γάλοι ηγέτες επίσης ακολούθησαν την πα-ράδοση των προγόνων τους και συνδέθηκαν με διάφορους τρόπους με τη μέλισσα Ο Ναπολέων για παράδειγμα ακολουθώ-

ντας τη παράδοση των Μεροβίγγιων βασιλι-άδων της Γαλλίας - από τους οποίους ο διά-σημος Βασιλιάς Τσιλντερικ ανακαλύφθηκε ενταφιασμένος με 300 μέλισσες κατασκευα-σμένες από καθαρό χρυσό - εξασφάλισε ότι το σύμβολο της μέλισσας θα ενσωματωθεί στη διακόσμηση και στην τεχνοτροπία του παλατιού υιοθέτησε δε το laquoΗ Μέλισσαraquo ως παρατσούκλι του Πιστεύεται ακόμη ότι η μέλισσα είναι ο

Ιερή

(Απεικόνιση κηρήθρας από την Τσατάλ Χουγιούκ 6600 πΧ)

(Σουμεριακή πινακίδα ndash απεικόνιση της λατρείας της μέλισσας)

(40)

νερ (1861-1925) Είχε laquoπροβλέψειraquo μάλιστα ότι θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε ανα-φέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότε-ρο από 4 χρόνια ζωής Από το 2008 οι μέλισ-σες άρχισαν να εκλείπουν με ανησυχητικούς ρυθμούς Συμπτωματικά() βρισκόμαστε στα όρια της πρόβλεψης του Στέινερ και στο χρο-νικό περιθώριο που ανέφερε ο Αϊνστάιν Επιπλέον έχουμε αρχίσει να διανύουμε σε

ένα έτος που έχει επιβαρυνθεί με θεωρίες για καταστροφή του κόσμου μας ή για αναγέν-νησή του ndash ανάλογα με πια θεωρία είστε δι-ατεθειμένος να πιστέψετε ndash και βρισκόμαστε στη δίνη μια πολύπλευρης και πολυσύνθετης κρίσης με κορυφή του παγόβουνου την οικο-νομία Το τι θα συμβεί θα το δείξει ο χρόνος Ωστό-

σο φαίνεται ότι η μέλισσα η ιερή μέλισσα εί-ναι διαχρονικά συνυφασμένη με την εξέλιξη του πολιτισμού ακόμη ίσως και με την ύπαρ-ξη του ανθρώπου στον πλανήτη

Σημείωση Το πλήρες κείμενο της μελέτης του

Andrew Gough στα αγγλικά μπορείτε να το βρείτε

στο httpandrewgoughcoukbee1_1html

πρόδρομος του εραλδικού κρίνου του εθνι-κού συμβόλου της ΓαλλίαςΟ ελευθεροτεκτονισμός που διαδόθηκε στις

ΗΠΑ ήδη από την ίδρυσή τους ευνοήθη-κε από σημαντικούς ανθρώπους όπως ο Τό-μας Τζέφερσον ο οποίος έγραφε με πάθος για την σημαντικότητα των μελισσών ενώ άλ-λοι όπως ο Πρόεδρος Τζόρτζ Ουάσιγκντον ενσωμάτωσε την κυψέλη στο τεκτονικό λογ-γείο του Χωρίς αμφιβολία η πρώιμη Αμερι-κανική κοινωνία δανείστηκε πολλές από τις φιλοσοφικές αρχές της από τον Ελευθεροτε-κτονισμό ενσωματώνοντας συμβολισμό και θέματα με μέλισσες στις τελετουργίες της Η δομή του κράτους τουλάχιστον σε αυτή

την πρώιμη περίοδο ακολούθησε τη δομή τη σταθερότητα και την αλτρουιστική συμπερι-φορά που χαρακτηρίζουν την κυψέλη όπως είχαν κάνει κοινωνίες και κινήματα χιλιάδες χρόνια πριν από αυτήνΜια ένδειξη για την επιρροή της μέλισσας

στους ιδρυτές των ΗΠΑ φαίνεται από το ότι ολόκληρη η δυτική περιοχή της χώρας ονο-μαζόταν αρχικά Ντεζερέ (μέλισσα)Η μέλισσα είχε αποτελέσει κεντρικό θέμα σε

πολλά κείμενα και διαλέξεις του αυστριακού φιλόσοφου και μυστικιστή Ρούντολφ Στέι-

(Το περίφημο μινωικό κόσμημα με τις μέλισσες) (Το τεκτονικό λογγείο του Ουάσιγκτον Η κυψέλη διακρίνεται στο επάνω μέρος του στο κέντρο)

(41)

ΓιώργοςΙωάννου( Ο Γ Ιωάννου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1927 Πήρε πτυχίο φιλολογίας από το ΑΠΘ και το 1960 διορίστηκε φιλόλογος Το 1971 μετατέθηκε στην Αθήνα αρχικά σε γυμνάσιο και μετά στο υπουργείο ΠαιδείαςΠέθανε στην Αθήνα το 1985

Ποιητικές συλλογέςlaquoΗλιοτρόπιαraquo ιδιωτική έκδοση Θεσσαλονίκη 1954laquoΤα Χίλια Δέντραraquo εκδ Διαγωνίου Θεσσαλονίκη 1963laquoΤα Χίλια Δέντρα amp άλλα ποιήματα (1954-1963)raquo εκδ Ερμής Αθήνα 1973 )

(42)

ldquoΣαν τη μητέρα αλήθειαrdquo

Πηγαίνει αργά στο σινεμά

μάλιστα στον εξώστη

Σrsquo έργα κατά προτίμηση βουβά

και θαμπωμένα Κι εκεί

- μέσα στους τόσους εξευτελισμούς -

η μόνη του χαρά να βλέπει τις γυναίκες

της γενιάς γύρω απrsquo το τριάντα

Με κείνα τα βαθιά καπέλα

με τις σειρές τα περιδέραια

τα μάτια τα κοντά μαλλιά∙

με τις ψιλές γλυκιές φωνές

με τις κινήσεις τους τις μητρικές

Σαν τη μητέρα αλήθεια∙

σαν τη μάνα του

των πρώτων παιδικών του χρόνων

Τότε που τον φωνάζανε μοναχογιό

(43)

( επιμέλεια - Έλλη Ιωαννίδου )

Ο αετόςκαι η χελώνα( Η λ ο γ ι κ ή η σ ύ ν ε σ η κ α ι η φ ρ ό ν η σ η σ α ν α ε τ ό ς π ε τ ο ύ ν β λ έ π ο υ ν τ α π ρ ά γ μ α τ α κ α θ α ρ ά κ α ι α π ό ψ η λ ά Π ρ ο σ π α θ ο ύ ν ν α β ά λ ο υ ν σ τ η θ έ σ η κ α ι σ τ α ό ρ ι ά τ ο υ τ ο ν μ α τ α ι ό δ ο ξ ο ε π ι π ό λ α ι ο ε α υ τ ό μ α ς π ο υ σ έ ρ ν ε τ α ι σ τ η γ η σ α ν τ η χ ε λ ώ ν α )

(44)

Οι Μύθοι του Αίσωπου είναι μικρές ιστορίες εμπνευ-σμένες από την ίδια τη ζωή και διακρίνονται για τον συμβολικό και αλληγορικό χαρακτήρα τους Ο Αίσωπος είχε γράψει πολλούς μύθους για να σατιρίσει δια-

κωμωδήσει ή και να ειρωνευτεί την καθημερινότητα των Ελ-λήνων Ένας από αυτούς ήταν και ο μύθος του αετού με τη χε-λώνα Εδώ θα τον παρουσιάσουμε κάπως διαφορετικά Η ιστορία θα αρχίσει μέσα στη θάλασσα

άποτε ας πούμε τα παλιά χρόνια μια χελώνα μουρμού-ριζε για την άτυχη μοίρα της κολυμπώντας αργά μέσα στη θά-λασσα Την ενοχλούσε που τα άλλα ζώα μπορούσαν να τρέχουν γρήγορα στη γη ενώ εκείνη δεν τα κατάφερνε Την ενοχλού-σε που τα πουλιά μπορούσαν να πετάνε στον καθαρό αέρα και να βλέπουν τόσα από κει ψηλά ενώ εκείνη ήταν μέσα στο νερό και κολυμπούσε αργά Την ενοχλούσε ακόμα και τις φορές που έβγαινε στη στεριά για να γεννήσει και κουραζόταν τόσο πολύΑυτά σκεφτόταν λυπημένη σε μια παραλία Ξαφνικά είδε

ένα αετό να σχηματίζει κύκλους γύρω από τα σύννεφα καθώς πετούσε ψηλά με τις ανοιχτές και δυνατές φτερούγες του Του φώναξε όσο πιο δυνατά μπορούσε για να την ακούσει Και όταν αυτός χαμήλωσε αρκετά την ρώτησε τι ήθελε Η χελώνα τότε τον παρακάλεσε μιας και είναι ο βασιλιάς των πτηνών να της μάθει να πετάει όπως εκείνος Να βλέπει τον κόσμο από ψηλά Να νοιώθει δυνατή και ελαφριά συνάμαΟ αετός που θεώρησε παράλογη την επιθυμία τής χελώνας

αρνήθηκε Προσπάθησε να της εξηγήσει ότι δεν ήταν στη

και η χελώναΔιασκευή στον μύθο του Αίσωπου

( κείμενο εικόνα - Έλλη Ιωαννίδου )

(45)

φύση της να πετάει Μπορούσε να χαρεί τα δικά της προνόμια να κολυμπάει δηλαδή στα βαθειά νερά να κάνει βόλτες στην άμμοhellip πράγματα που ακόμα και αυτός - ένας βασιλιάς - δεν μπορεί να χαρεί όπως εκεί-νη Άλλωστε μια τέτοια προσπάθεια να μάθει δηλαδή να πετά μπορεί να την κατέστρεφε Αυτά της είπε και πέταξε μακριά της νομίζοντας ότι

την είχε συνετίσει Η χελώνα όμως ήταν ανένδοτη Συνέχισε να τον

θερμοπαρακαλεί και το έκανε όποτε τον έβλεπε να πετά πάνω από την παραλία Ώσπου μια μέρα ο αετός δεν άντεξε άλλο να της αρνείται Βαρέθηκε άλλωστε τα παρακάλια και την επιπολαιότητά της Τη γράπω-σε με τα δυνατά νύχια του και πέταξε μαζί της ψηλά πάνω από τα κύματα Η ευτυχία της χελώνας γι αυτά τα λίγα λεπτά ήταν απερίγραπτη Βιαστική και άμυ-αλη όπως ήταν νομίζοντας ότι θα μοιάσει στον αετό του ζήτησε να την αφήσει πάνω από τα σύννεφα Ήθελε να συνεχίσει μόνη της να πετάει σίγουρη για τον εαυτό της Έτσι κι έγινε Ο αετός την άφησε να πέσει όπως ακριβώς του είχε ζητήσει με αποτέλεσμα να γκρεμοτσακιστεί πάνω στα βράχια που την περίμε-ναν δίπλα στην ακτή Η δύστυχη χελώνα που ήθε-λε να πετάξει συντρίφτηκε παταγωδώς Δεν άκουσε τα λόγια της σύνεσης από το στόμα του αετού αλλά παρασύρθηκε από τις δικές της παράλογες επιθυμίες έξω από τη φύση της Το τέλος της όπως και όσων δεν ακολουθούν τα λόγια της σύνεσης και της φρόνη-σης ήταν να καταστραφεί και μάλιστα με πολύ άσχη-μο τρόπο

Η θαλάσσια χελώνα Caretta caretta εί-ναι ένα κινδυνεύον είδος Θα τη συναντή-σουμε να κολυμπάει σε όλα τα μήκη και πλάτη των ελληνικών θαλασσών αλλά η ιδιαίτερη σημασία της χώρας μας έγκει-ται στο ότι φιλοξενούμε κάποιες από τις σημαντικότερες παραλίες για την ανα-παραγωγή και φωλεοποίηση της καρέτα στη ΜεσόγειοΗ χελώνα καρέτα είναι ίσως ένα από τα

πιο εμβληματικά είδη των μεσογειακών και ελληνικών θαλασσών και ένα από τα επτά είδη θαλάσσιων χελωνών που υπάρ-χουν στον πλανήτη Αν καταφέρει να ξεφύγει από τους φυσικούς εχθρούς της αλλά και από τις ανθρώπινες επιδράσεις και απειλές θα ζήσει περίπου 80 χρόνια Όταν μεγαλώσει περίπου μετά από δύο έως τρεις δεκαετίες και έρθει η ώρα τής αναπαραγωγής της θα επιστρέψει στην ίδια περιοχή και θα επιλέξει την παραλία όπου γεννήθηκε και η ίδια για να κάνει τη φωλιά της

Η θαλάσσια χελώνα Κ α ρ έ τ α - ΚαρέταΖ ω ή π ο υ α π ε ι λ ε ί τ α ι

(46)

Τα αποσπάσματα του κειμένου και πληροφορίες είναι από το site httpwwwwwfgrelendangered-speciescaretta

Σε κάθε περίοδο ωοτοκίας η θαλάσσια χελώνα θα γεννήσει δύο έως τρεις φορές Θα δημιουρ-γήσει τη φωλιά της σε αμμώδεις παραλίες και σε βάθος περίπου 60 εκατοστών Σε κάθε φωλιά φιλοξενούνται μέχρι και 120 αυγά τα οποία εκ-κολάπτονται για 55 ημέρες Η θήρα των αυγών από αλεπούδες σκυλιά κλπ αποτελεί ένα επιπλέ-ον πρόβλημα και έχει παρατηρηθεί σε παραλίες ωοτοκίας της Πελοποννήσου επηρεάζοντας το 40 των φωλιών Σημαντική απειλή συνιστούν και τα σκουπίδια στη θάλασσα Ειδικότερα οι πλαστικές σακούλες υποβαθμίζουν το θαλάσσιο οικοσύστημα και μπορούν να οδηγήσουν σε θά-νατο τις θαλάσσιες χελώνες αφού τις ξεγελούν λόγω της ομοιότητάς τους με τσούχτρες μία από τις πιο αγαπημένες τροφές της καρέτα

Η ζωή που προστατεύουμε και η ιστορία των Σεκανίων της Ζακύνθουhellip

Η προστασία της καρέτα είναι για εμάς σχε-δόν laquoπροσωπική υπόθεσηraquo που διαρκεί και εξελίσσεται για πολλές δεκαετίες Για τη δια-τήρηση και προστασία του είδους οργανώσα-με το 1994 πανευρωπαϊκή εκστρατεία για την αγορά της περιοχής που περιβάλλει την παρα-λία των Σεκανίων Ως αποτέλεσμα σε μία πολύ αβέβαιη για την προστασία του είδους περίοδο με τα χρήματα που συγκεντρώθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αλλά και από συνεισφο-ρές ιδιωτών αγοράσαμε το 90 της έκτασης γύρω από τα Σεκάνια Σκοπός της αγοράς ήταν τόσο η αποτροπή της τουριστικής ανάπτυξης

της περιοχής όσο και η κατά το δυνα-τόν καλύτερη διαχείρισή της ώστε να προστατευθεί η σημαντικότερη παραλία ωοτοκίας για τη θαλάσσια χελώνα

Yπεύθυνη προγράμματος Χαρίκλεια Μινώτου cminotouwwfgr τηλ 210 33 14 893

Κ α ρ έ τ α - Καρέτα

httpswwwyoutubecomwatchv=yDnbTGBSxyA

httpswwwyoutubecomwatchv=T8eGw1oyYoQ

Αν θες να δεις VIDEO με χελωνάκια πάνω στην άμμο να τρέχουν προς το νερό πάτησε στα links

httpswwwyoutubecomwatchv=nHok4ZdJ2A0

(47)

Κ Ι Ν Η Μ Α Τ Ο Γ Ρ Α Φ Ο Σ -ldquoΠρόμαχοςrdquoΠ ρ ό κ ε ι τ α ι για μια αισθηματική ταινία

με φόντο την επιστροφή των Γλυπτών του Παρ-θενώνα από το Βρετανικό Μουσείο Ας σημειωθεί ότι η πρώτη επίσημη προβολή της ταινίας πραγ-ματοποιήθηκε στο Μουσείο της ΑκρόποληςΟ Ανδρέας (Παντελής Κοντογιάννης) αναγκά-

στηκε να αφήσει την Ελλάδα όταν ήταν παι-δί Επιστρέφει ενήλικος μετά από πρόσκληση του διευθυντή του Μουσείου της Ακρόπολης (Giancarlo Giannini) για να προχωρήσει την υπό-θεση κατά του Βρετανικού μουσείουΒρισκόμαστε στην Αθήνα του 2011 εν μέσω

της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης που έχει ξεσπάσει στη χώρα Ο Ανδρέας συγκεντρώνει αποδεικτικά στοιχεία για να αποδείξει ότι πλα-στογραφήθηκαν έγγραφα ώστε να επιτραπεί η πώληση των γλυπτών στο Βρετανικό Κοινοβού-λιο το 1816 Στη συνέχεια επιστρέφει στο Λονδί-νο όπου με τη βοήθεια της Ελένης (Κασσάνδρα Βογιατζή) συναδέλφου του αλλά και αντικείμε-

νο του πόθου του ξεκινάει τις απαραίτητες νο-μικές διαδικασίεςΟι δύο δικηγόροι έχουν μπροστά τους έναν

laquoμακρύ δρόμοraquo και θα πρέπει να δώσουν σκλη-ρό αγώνα για να πετύχουν την επαναφορά των κλεμμένων γλυπτών στην αρχική ndashκαι αρμό-ζουσα- θέση τουςΣκηνοθεσία Κέρτε και Τζον Βούρχις

Παίζουν Παντελής Κοντογιάννης Κασσάνδρα

Βογιατζή Γιώργος Χωραφάς Τζιανκάρλο Τζιανίνι

Γιώργος Βογιατζής Σπύρος Φωκάς Πολ Φρίμαν

Μάικλ Μπέρνς

(48)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

Τ η ν Τ ε τ ά ρ τ η 3 Δεκεμβρίου εγκαινιάσθηκε στο Βυζαντινό και Χριστια-νικό Μουσείο η έκθεση laquoΟ Δομήνικος Θεο-τοκόπουλος πριν από τον El Grecoraquo η οποία πραγματοποιείται στο πλαίσιο του ελληνικού επετειακού προγράμματος για τα 400 χρόνια από το θάνατο του El GrecoΗ έκθεση παρουσιάζει το πολιτισμικό περι-

βάλλον μέσα στο οποίο διαμορφώθηκε η προ-σωπικότητα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου πριν αναχωρήσει από τον Χάνδακα της Κρή-της (το σημερινό Ηράκλειο) για τη Βενετία το 1567Τι γνωρίζουμε για την Κρήτη του 16ου αιώ-

να και την κοινωνία της μέσα στην οποία γεν-νήθηκε μαθήτευσε και εργάστηκε ο νεαρός Δομήνικος Θεοτοκόπουλος Πώς δούλευαν οι Κρητικοί ζωγράφοι τον 16ο αιώνα Ποια κοι-νωνικά φαινόμενα και ποιες ιδεολογικές τά-σεις σχετίζονται με τον τεχνίτη καλλιτέχνη και λόγιο Θεοτοκόπουλο Γιατί ο Θεοτοκόπου-

λος φεύγει από την ΚρήτηΜε αφετηρία αυτά τα ερωτήματα η έκθεση

αφηγείται πτυχές του κοινωνικού και καλλι-τεχνικού περιβάλλοντος τής Κρήτης του 16ου αιώνα μέσα στο οποίο γεννήθηκε μαθήτευσε και ωρίμασε εικαστικά ο Δομήνικος Θεοτοκό-πουλοςΣε τρεις μεγάλες εκθεσιακές ενότητες πα-

ρουσιάζονται 200 περίπου σημαντικά αντι-κείμενα θρησκευτικά και κοσμικά αρχειακές πηγές χειρόγραφα και έντυπα εικόνες και πί-νακες Κρητικών και Ιταλών ζωγράφων του 16ου αιώνα Τα έργα προέρχονται από τις συλ-λογές του Βυζαντινού Μουσείου από συλλο-γές και μουσεία της Ελλάδας Εφορείες Βυζα-ντινών Αρχαιοτήτων μητροπόλεις εκκλησίες και μοναστήρια καθώς και μουσεία του εξω-τερικούΔιάρκεια έκθεσης 4122014 ndash 3132015

Βασ Σοφίας 22 Τηλ 213 213 9500

httpwwwbyzantinemuseumgr

Ε Κ Θ Ε Σ Η - laquo Ο Δ ο μ ή ν ι κ ο ς Θ ε ο τ ο κ ό π ο υ λ ο ς π ρ ι ν α π ό τ ο ν El Grecoraquo

(49)

Η Ε λ λ η ν ι κ ή Εταιρεία Μεταφρα-στών Λογοτεχνίας βράβευσε τη Χάρις Αλε-ξίου για την καλύτερη μετάφραση ξένου λο-γοτεχνικού έργου Η βράβευση αφορούσε τη μετάφραση του βιβλίου laquoΠάντα ήρωεςraquo του Φαμπιάν Μαρσό που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΜεταίχμιοΤο βιβλίο αποτελεί τη συγκλονιστική μαρ-

τυρία του Grand Corps Malade (Ψηλό Άρρω-στο Κορμί όπως είναι το ψευδώνυμό του) ο οποίος έμεινε ατελώς τετραπληγικός εξαιτί-ας ενός μοιραίου ατυχήματος Ωστόσο ένα χρόνο μετά το περιστατικό διέψευσε τις προ-βλέψεις των ειδικών και κατάφερε να περπα-τήσει ξανά Στις σελίδες του βιβλίου του ο Μαρσό αφηγείται τη δωδεκάμηνη περιπέτεια και τις εμπειρίες τόσο τις δικές του όσο και των ομοιοπαθών συντρόφων του από το κέ-ντρο αποκατάστασηςΓια τη γνωριμία της με τον Φαμπιάν Μαρσό

την απόφασή της να προτείνει και να μετα-φράσει το βιβλίο του η Χάρις Αλεξίου αναφέ-ρει laquoΤον Grand Corps Malade τον γνώρισα από τα τραγούδια του Ήταν το νέο πρόσω-πο στη γαλλική μουσική σκηνή στο μουσι-κό είδος της slam H νεολαία της Γαλλίας τον λάτρευε Μου έκανε εντύπωση αυτός ο νέος όμορφος άνδρας με την πατερίτσα του Μου έκανε εντύπωση και το ψευδώνυμό του το laquoψηλό άρρωστο κορμίraquo Το τραγούδι μου ldquoΜεγάλωσαrdquo μόλις είχε κυκλοφορήσει και σκεφτόμουν πως θα μπορούσε να το είχε γρά-ψει αυτός Τον συνάντησα αργότερα σε ένα τηλεοπτικό στούντιο όταν συμμετείχαμε και οι δύο στην εκπομπή του Michel Drucker που έκανε ένα μεγάλο αφιέρωμα στον Ντέμη Ρούσσο

Δύο χρόνια αργότερα ο φίλος Νίκος Αλιά-γας μου χάρισε το βιβλίο του Φαμπιάν laquoΔι-άβασέ το είναι γραμμένο σε απλή γλώσσαraquo μου είπε Όσο το διάβαζα σε πολλά σημεία ξαναζούσα την περιπέτεια του αδελφού μου στην εντατική και αργότερα στο κέντρο απο-κατάστασης Το συγκινητικό επίσης ήταν πως γνώριζα την απίστευτη ταλαιπωρία των τετραπληγικών των αναπήρων που στερού-νται την ικανότητα όπως λέει και ο Φαμπι-άν να ξύσουν το φρύδι τους ή να κρατήσουν το κουτάλι τους και να πατήσουν ένα κου-μπί για βοήθειαraquo

Ε Κ Δ Η Λ Ω Σ Η -Β ρ α β ε ί ο Λ ο γ ο τ ε χ ν ι κ ή ς Μ ε τ ά φ ρ α σ η ς γ ι α τ η ν Χ Αλεξίου

(50)

Θ Ε Α Τ Ρ Ο - laquoΟ Γάμοςraquolaquo Ο Γ ά μ ο ς raquo της Βάσιας Σολωμού

Ξανθάκη πρωτοπαρουσιάστηκε το 1994 στο Θεσσαλικό Θέατρο σε θεατρική διασκευή και σκηνοθεσία του Κώστα Τσιάνου γνωρίζοντας τεράστια επιτυχίαΣτην τωρινή παράσταση τού Μεταξουργεί-

ου παρουσιάζεται με τη μορφή του μονολό-γου σε θεατρική προσαρμογή ndash σκηνοθεσία και ερμηνεία της Άννας Βαγενά Πρόκειται για την ιστορία μιας απλής γυναίκας από τα Αμπελάκια της Θεσσαλίας μιας χωριάτισ-σας που σήκωσε στους αδύνατους ώμους της τη μοίρα της και συγχρόνως τη μοίρα πολ-λών γυναικών του τόπου μας Έζησε τη βα-ναυσότητα ενός αλκοολικού πατέρα είδε την αγάπη του άνδρα της να μεταμορφώνεται σε περιφρόνηση όταν άρχισε να γεννάει κωφά-λαλα παιδιά εξαιτίας της βαριάς κληρονομι-κότητας του αλκοολικού πατέρα της και πά-

S T A N D - U P C O M E D Y -5 0 Α π ο χ ρ ώ σ ε ι ς τ ο υ GreekΣ τ ι ς μ έ ρ ε ς μας που

το χιούμορ θεωρείται σπάνιο και πολύτιμο το Tin Pan Alley φιλοξενεί τον Σίλα Σεραφείμ ο οποίος προσφέρει εντυπωσιακές παραστάσεις γέλιου και εύθυμου προβληματισμούΚάθε Σάββατο (έως τις 27 Δεκεμβρίου) στις

2200 ο Σίλας στήνει ένα ενδιαφέρον πανηγύρι με επίκεντρο το εξαιρετικό μοναδικό laquoφυσικό φαινόμενοraquo που λέγεται laquoΝεοέλληναςraquo Μια γι-ορτή σε πρώτη ανάγνωση των 20 χρόνων πα-ρουσίας του στην stand-up comedy αλλά και μια προσπάθεια ανάλυσης και διερεύνησης του φαινομένου το οποίο μάλλον θα εξακολουθήσει να απασχολεί για πολύ καιρό την καλλιτεχνική

κοινότητα του είδους Για του λόγου το αληθές δείτε ένα απόσπασμα των προσπαθειών του στην ιστοσελίδαwwwyoutubecomwatchv=LgJERE7PTBY

Συντελεστές Σίλας Σεραφείμ

Λίλα Σταμπούλογλου (συμμετέχει μέχρι να γεννήσει)

Παραστάσεις Κάθε Σάββατο μέχρι τις 27 Δεκεμβρίου

(τουλάχιστον)

Ώρα έναρξης 2200 (ακριβώς)

Πληροφορίες Tin Pan Alley Τουρναβίτου 6 Πλατεία

Ασωμάτων Θησείο Τηλ 210-3210158

httpwwwtinpanalleygrindexphpsilasserafim

λεψε με νύχια και δόντια σε μια κοινωνία που δεν δέχεται εύκολα την αναπηρίαΏρες Παράστασης Σάββατο 1800 και 2100

Κυριακή 1830

Εισιτήρια Γενική Είσοδος 16euro Μειωμένα

12euro (φοιτητές συνταξιούχοι άνω των 65 ετών

πολύτεκνοι amp εκπαιδευτικοί) και 10euro(άνεργοι)

Ομαδικό εισιτήριο 8euro

Θέατρο Μεταξουργείο Ακαδήμου 14-16

Τηλ 210-5234382

(51)

(52)

ldquoΤο Θαύμα να Νοιώθεις ΈλληναςrdquoΤου SAM CHEKWASΕ κ δ ό σ ε ι ς S e a b u r n B o o k s

άνθρωπος μένει εκεί όπου είναι θαμμένο ένα μέρος της καρδιάς τουraquo έγραψε ο Αλέξαν-

δρος Δουμάς Ο Sam Chekwas το παιδί από την Νιγη-ρία με τα φωτεινά και ερευνητικά μάτια που ήρθε από την χώρα του να σπουδάσει στην Ελλά-δα ντυμένος στο πνεύμα και την καρδιά με την αγάπη για το αληθινό το υψηλό και το ωραίο δεν μάκρυνε ποτέ από δω Τα τραίνα της ζωής του ασταμάτητα έφευγαν και γύριζαν φεύγουν και γυρίζουν με τη σημαία του χρέους με την πραμάτεια της προσφοράς με τη σοδειά της αγά-πης Σrsquo ένα ταξίδι που κρατάει χρόνια τώρα διατηρώντας την ποιότητα του σεβασμού την ευ-χέρεια της κατανόησης και την ανάγκη της συμπόρευσης στα μονοπάτια της ουσίαςhelliplaquoΌσο αναπνέω θα προβάλλω την ελληνική γλώσσα και τα ελληνικά γράμματαraquo δήλωσε σε παρου-

σίαση του βιβλίου του ο Chekwas Και με περισσή περηφάνια ανέφερε laquoΕδώ γεννήθηκαν οι τέ-χνες η φιλοσοφία και οι επιστήμες Ο Μέγας Αλέξανδρος έλεγε πως ότι δεν γιορτάζεται πεθαίνει Αυτό συμβαίνει και με τον ελληνισμό και κυρίως την ελληνική γλώσσα Όλοι εσείς πρέπει να με-ταφέρετε τον ελληνισμό όπου μπορείτε με κάθε τρόποraquo Και όχι μόνο προτρέπει αλλά και ο ίδι-ος προσπαθεί για τη διάδοση του ελληνισμού μέσα από το βιβλιοπωλείο που έχει ανοίξει στην Αστόρια της Νέας Υόρκης Το βιβλιοπωλείο αποτελεί ένα από τα laquoαξιοθέαταraquo της αμερικανικής μεγαλούπολης με τους δεκάδες χιλιάδες Ελληνοαμερικάνους Βρίσκεται στον αριθμό 33-18 της οδού Μπρόντγουεϊ και μοιάζει με συνηθισμένο συνοικιακό βιβλιοπωλείο Όμως ανάμεσα στις αγγλικές εκδόσεις υπάρχουν ράφια που ξεχειλίζουν από ελληνικούς τίτλουςmiddot η προσπάθεια του Chekwas για την προώθηση του ελληνισμού

(53)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

τα τέλη του 1944 όταν πια εί-χαν αποχωρήσει από τη χώρα μας οι δυνάμεις κατοχής του Άξονα μέλη της ηγεσίας του τότε Βασιλικού Ναυτικού ζή-τησαν την ανεύρεση και τιμω-ρία των υπεύθυνων του τορπι-

λισμού της laquoΈλληςraquo Πράγματι είχε επισημανθεί στην Κάτω Ιταλία κάποιος Stefano Toselli μηχανι-κός ο οποίος είχε δηλώσει laquoιδιωτικώςraquo ότι ήταν σε θέση να κατονομάσει τους υπεύθυνους της ανόσιας πράξηςΟι ελληνικές Αρχές λοιπόν απαίτησαν την επίσημη καταγραφή της μαρτυρίας του και να κινηθεί η δια-δικασία παραπομπής των ενόχων σε δίκη Και τότεhellip laquoέσκασε η βόμβαraquo Με εντολή του Βρετανού στρα-τάρχη Harold Alexander ανώτατου διοικητή των συμμαχικών δυνάμεων της Μεσογείου κατηγορη-ματικώς απαγορεύτηκε η συνέχιση της έρευνας Το θέμα έπρεπε να μπει στο αρχείο ndash και αυτό έγινε ευ-θύς αμέσως Κατά συνέπεια όλα όσα λέγονται ακό-μα και σήμερα σχετικά με τον τορπιλισμό της laquoΈλ-ληςraquo παραμένουν ατεκμηρίωτα Ήταν πράγματι το ιταλικό υποβρύχιο laquoDelfino raquo που βύθισε το αγκυ-ροβολημένο στην Τήνο για τον εορτασμό του Δεκα-πενταύγουστου ελληνικό πολεμικό σκάφος Και αν ναι ποιος έδωσε τη σχετική εντολή Και τι έλεγε η εντολή αυτή

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Λ ό γ χ η

ldquoΟ Πόλεμος και ο ΚόσμοςrdquoΤα Γεγονότα του rsquo40 τα πριν και οι Συνέπειες

ρόκειται για ένα τρίτομο έργο στο οποίο ο Θεόδωρος Σπυρόπου-λος παρουσιάζει αναλυτικά με εξαντλητικές λεπτομέρειες τη σημα-ντική ανασκαφή της ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΟΣΑνάμεσα στην Πελλάνα και την Σπάρτη ιδρύθηκε μια Νησιωτική

Κοινοπολιτεία στη Λιμνοθάλασσα που συνδεόταν μέσω του Ευρώ-τα με τον Λακωνικό Κόλπο Σrsquo αυτό το νησιωτικό σύμπλεγμα υπήρ-χε η Λακεδαίμων από τις αρχές της τρίτης χιλιετίας πΧ μέχρι το 1750 πΧ οπότε καταστράφηκε από την Κοσμική Θεομηνία

Κατά τη Μυκηναϊκή περίοδο υπήρξε το Ανακτορικό κέντρο της Λακωνίας όπως πιστοποιείται από το Ανάκτορο το Κυκλώπειο Τείχος τους Βασιλικούς Θολωτούς Τάφους κα Επίσης φιλοξένησε το Ανάκτορο του Μενέλαου και της ΕλένηςΠολλές γεωφυσικές και γεωπολιτικές ιδιαιτερότητες μνημειακά ευρήματα και αρ-

χαιολογικά ευρήματα οδήγησαν τον συγγραφέα να ταυτίσει σημεία και μνημεία του Λακωνικού βαθυπέδου της Λακεδαίμονος με την Πλατωνική Ατλαντίδα και να ανα-ζητήσει επιβιώσεις της υλικής πολιτειακής και πολιτισμικής κληρονομιάς της στην ιστορική Δωρική ΣπάρτηΗ πλούσια εικονογράφηση βοηθά κάθε ενδιαφερόμενο για την ελληνική αρχαιολο-

γία να παρακολουθήσει αναλυτικά τη διεξαγωγή μιας ανασκαφής σrsquo ένα χώρο που παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον

Του ΘΕΟΔΩΡΟΥ Γ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Κ α δ ρ α μ ί τ σ α

ldquoΛακεδαίμωνrdquo

(54)

ανέναν μα κανέναν δεν μπορείς να κερδίσεις ούτε καν ένα αφελές μικρό παιδί εφόσον του αφαιρείς την ελευ-θερία τού να μην συμφωνήσει μαζί σου Αν στερήσεις την ελευθερία στον άλλον και βασιλιά να τον στέψεις δεν θα διαρκέσει η συμφωνία σας Σύντο-

μα θα αισθανθεί δυσφορία θα καταλάβει ότι παγιδεύτη-κε και βρέθηκε εκεί που δεν θέλει Τα χρυσά κλουβιά τα ανακάλυψαν τύποι σαν τη γυναίκα της πρώτης ιστορί-ας του βιβλίουmiddot όμως κλειδωμένο ένα πουλί μαραίνεται Ο Ελύτης γράφει πως γίνεται να φυλακίσεις ένα αηδόνι αλλά δεν μπορείς να φυλακίσεις τον κελαϊδισμό τουΥπάρχουν όμως προσωπικότητες τόσο ανασφαλείς εξαρτημένες και εξωφρενικά εγωιστικές ώστε κρατούν κλειδωμένο το αηδόνι τους έστω και άλαλο έστω και νεκρό Ξέρουν πολύ καλά άλλωστε την τέχνη να ταρι-χεύουνΌλοι μας έχουμε συναπαντηθεί με τέτοιους χαρακτή-

ρες Δεν είναι λίγοι και γνωρίζουν να πλέκουν ιστούς σαν την αράχνη Όσο πιο εξαρτημένοι είμαστε εμείς οι ίδιοι τόσο τσιμπάμε στους χειρισμούς τους Ο ελεύθε-ρος ο ανεξάρτητος άνθρωπος δεν τους ανέχεται γρή-γορα κάνει πέρα σύντομα κόβει μαζί τους τις διαπραγ-ματεύσεις Όμως πόσοι είμαστε εντελώς ανεξάρτητοι Όλοι έχουμε τις πληγές μας τα μειονεκτήματα μας τα παθήματα και τα πάθη μας Όλοι κουβαλάμε στο αίμα μας τους πειρασμούς της τρέλας Παρά ταύτα πάντα υπάρχει τρόπος να γιατρεύεσαι όταν όντως το αποφασί-ζεις διότι η υγεία είναι πιο επιθετική και δυναμική από την αρρώστια

ldquoΣιωπάς για να ακούγεσαιrdquo

Της ΜΑΡΩΣ ΒΑΜΒΟΥΝΑΚΗ Ε κ δ ό σ ε ι ς Ψ υ χ ο γ ι ό ς

(55)

STREETART

(56)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

( φωτογραφίες - Ανδρέας Τσάκαλης )

ΟΌ π ο ι ο ς θ έ λ ε ι να θαυμάσει έργα Τέχνης από καλλιτέχνες με μεράκι και πάθος δεν χρειάζεται να πηγαίνει μόνο σε εκθεσιακούς χώρους Ένας τοίχος παλιός μια λεπτομέ-ρεια στην πόρτα κάγκελα ή και σημεία του δρόμου είναι ικανά να εμπνεύσουν Μπο-ρούν να δώσουν βάση στον λαϊκό καλλιτέχνη να δημιουργήσει και να μεταμορφώσει Όταν ένας άνθρωπος θέλει να εκφραστεί μέσα από την τέχνη θα βρει laquoτελάραraquo γύρω του Θα βρει τρόπο να στείλει το μήνυμά του Θα επικοινωνήσει με τον θεατή θα τον κάνει να σκεφτεί να χαμογελάσει να λυπηθεί Θα του δημιουργήσει έντονα συναισθήματα χρησι-μοποιώντας απλά φτηνά χρώματα και το ταλέντο τουΗ τέχνη λοιπόν που μπορείς ελεύθερα να δεις και να θαυμάσεις στους πιο απίθανους χώρους ίσως και στην ίδια τη γειτονιά σου χωρίς εισιτήρια και προσκλήσεις λέγεται street art

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

(57)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

STREET ART

(58)

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

Δώρα Η Αλεξάνδρα όμορφη κι αριστο-κρατική από καλή και πλούσια οικο-γένεια φαντάστηκε πως στο πρόσωπο του αρρενωπού Νιόνιου θα έβρισκε την αδελφή ψυχή το άλλο μισό της για να ζήσει μαζί του τη ζωή που ονει-ρευόταν Όμως ο ωραίος της σύζυγος ndashθα διαπίστωνε γρήγοραndash καταδυνα-στευόταν από την Αργίνη μάνα σκλη-ρή και πεθερά ακόμη σκληρότερηhellip Ποτέ ο γιός δεν μπόρεσε να απαλλαγεί από την αρπάγη αυτής της μάνας κι έτσι η Αλεξάνδρα έμαθε να ζει στο πε-ριθώριο της ζωής των τριών τους κά-νοντας υπομονή για χάρη του παιδιού της και γιατί στο βάθος η ελπίδα την έκανε να πιστεύει ότι ίσως μια ημέρα όλα αλλάξουνhellip Η ελπίδα το μόνο όπλο του απελπισμένουhellipΤον απολογισμό αυτής της ζωής

εγκλωβισμένης στη ερημιά του έρω-τα μιας ζωής πολιτικών αγώνων για ένα καλύτερο αύριο διηγείται η Αλε-ξάνδρα γιαγιά πια στη μικρή εγγονή που έχει τrsquo όνομά τηςhellip

ldquoΜια Κυρ ιακή με την Αλεξάνδραrdquoεκδ Ωκεανός

(Η Δώρα Νικολαΐδου γεννήθηκε στην Αθήνα Πήρε πανεπιστημιακό τίτλο σπουδών από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων με ειδίκευση στην Ψυχολογία Σήμερα είναι τελειόφοιτος του Ελληνικού Ινστιτούτου Νευροφυτοθεραπείας και Ανάλυσης του Χαρακτήρα (ΕΙΝΑ) και ασκεί επαγγελματικά τη Συμβουλευτική ως Σύμβουλος Ψυχικής ΥγείαςΕιδικεύεται και παρέχει Συμβουλευτική Ψυχολογική Υποστήριξη σε Γυναικεία Θέματα Έχει μετεκπαιδευτεί στις πλέον σύγχρονες τεχνικές θεραπείας του Μετατραυματικού Στρες (Brain Spotting και CMR)Το laquoΜια Κυριακή με την Αλεξάνδραraquo είναι το πρώτο μυθιστόρημά της)

Νικολαίδου

Ντούσανέ ν α π α ι δ ί θ α ύ μ α α π ό τ η ν Σ ε ρ β ί α

δώδεκαετών

Κρτόλιτσε

(24)

( π α ρ ο υ σ ί α σ η )

Ένα εντεκάχρονο αγόρι από τη Σερ-βία έχει την ικανότητα να ζωγραφίζει με έναν απλό μαρκαδόρο θέματα από το ζω-ικό και φυτικό βασίλειο με μια απίστευ-τη δεξιοτεχνία

Τα σχέδιά του αποτυπώνουν εικόνες άγριας ζωής Εικόνες σύγχρονες ή εικόνες που υπήρχαν πριν εκα-τομμύρια χρόνια Τα σχέδια του Σέρβου Ντούσαν Κρτόλιτσε ως επί το πλείστον με στυλό και μολύβι είναι εντυπωσιακά πολύ ζωντανά και θεωρείται ένα πολλά υποσχόμενο παιδί-θαύμα Αν και μόλις 12 χρο-νών έχει στο ενεργητικό του τρεις ατομικές εκθέσεις των έργων του σε εθνικό επίπεδο και μάλιστα οι δύο πρώτες ήταν πριν τα οκτώ χρόνια του

(25)

( π α ρ ο υ σ ί α σ η )

( επιμέλεια - Νικόλας Σεγκούντος )

(26)

Η καριέρα του ξεκίνησε από μόλις δύο ετών Οι γονείς του δεν έδωσαν σημασία στο πρώτο σχέδιό του κάτι που έμοιαζε απροσδιόριστα με φάλαινα Όσο περνούσε όμως ο καιρός και αυξανόταν ο όγκος του χαρτιού που κατανάλωνε για ζωγραφική ο μι-κρός Ντούσαν οι γονείς του άρχισαν να παρατηρούν ότι το παιδί τους είχε ταλέντο Ζήτησαν λοιπόν τη γνώμη ενός παιδοψυχολόγου Ο ειδικός εντυπωσιά-στηκε από το μικρό αγόρι ndashπαχουλό με γλυκό πρό-σωπο που μιλούσε με ασυνήθιστα ελκυστικό τρόπο Το εντυπωσιακότερο όμως ήταν ότι παρουσίαζε ένα υψηλό επίπεδο συναισθηματικής νοημοσύνης Οι γνώσεις του Ντούσαν για τον κόσμο των ζώων

είναι εκπληκτικές Όταν οι γονείς του αγόρασαν την πληρέστερη σύγχρονη εγκυκλοπαίδεια ζώων χρειάστηκε λιγότερο από τρεις εβδομάδες για να την αποτυπώσει στο μυαλό του λέξη προς λέξη Γνωρί-ζει όλες τις γεωλογικές εποχές του πλανήτη μας και τα ζώα που περιπλανιούνταν σε αυτόν στη διάρκειά τους Απαγγέλει με άνεση τα 65 είδη μαρσιποφόρων που υπάρχουν σήμερα Και όταν μεγαλώσει φιλοδο-ξεί να ασχοληθεί με την επιστήμη της ζωολογίας και να γράψει ένα βιβλίο για τα ζώαΜικρότερος όπως αναφέρει ο πατέρας του Ντού-

σαν ήταν πολύ δραστήριος και laquoαπορροφούσεraquo σε μικρό χρονικό διάστημα μεγάλο όγκο πληροφορι-ών Γοητεύτηκε από τη φύση και τα ζώα και σύντο-μα πέρασε από τις πρωτόλειες παιδικές αποτυπώσεις σε πιο συγκεκριμένα και εκπληκτικά σχέδια Και όλη αυτή τη διαδικασία την αντιμετωπίζει ως μια πρόκλη-ση ένα παιχνίδι της δημιουργικής έκφρασής του Όταν ήταν οκτώ ετών ένας δάσκαλος του έθεσε σκό

(27)

(28)

(29)

πιμα μια δύσκολη πρόκληση τριών λέξεων laquoιπ-πότης διάβολος κόσμοςraquo Ο μικρός την έφερε σε πέρας με εκπληκτικό τρόπο και αργότερα δήλωσε laquoθέλω να είμαι ζωγράφος θέλω να εί-μαι παιδίraquoΠολύς κόσμος έχει γνωρίσει το ταλέντο και το

έργο του Ντούσαν μέσα από την ιστοσελίδα του Έχει περισσότερους από 5000 laquoφίλουςraquo και 7000 laquoακόλουθουςraquo στο Facebook Φορείς από διάφορες χώρες του κόσμου ndashΗΠΑ Αυστραλία Ινδίαndash τον έχουν προσκαλέσει για να παρουσιά-σει τις δημιουργίες του Όμως για την ηλικία του είναι περισσότερο σημαντικό το κοντινό περιβάλλον του Χαρακτηριστικό είναι το πε-ριστατικό που αναφέρει ο πατέρας του Κάποια μέρα οι γονείς του ανησύχησαν καθώς είχε αρ-γήσει υπερβολικά να επιστρέψει από το σχο-λείο του Βγήκαν λοιπόν να τον αναζητήσουν Τον βρήκαν στην αυλή του σχολείου περιτρι-γυρισμένο από μια ομάδα συμμαθητών του Ο Ντούσαν ήταν απορροφημένος με το να φτιά-χνει laquoτατουάζraquo με μαρκαδόρο στα χέρια των άλ-λων παιδιών laquoαποτυπώνονταςraquo τα αγαπημέ-να ζώα τους Και η εκτίμηση των συμμαθητών του προς το έργο του νεαρού καλλιτέχνη φάνη-κε από το ότι αρνούνταν να πλύνουν τα χέρια τους για μεγάλο χρονικό διάστημα επειδή δεν ήθελαν να σβηστεί το laquoτατουάζraquo

Μπορείτε να βρείτε περισσότερα στοιχεία και τις

δημιουργίες του μικρού Ντούσαν στη σελίδα του στο

facebook

httpswwwfacebookcomprofilephpid=100008204652414ampfref=ts

Ιερή

Μια παράδοση χαμένη στις δέλτους τουχρόνου

(30)

(31)

μέλισσα -ένα από το τρία δώρα των

θεών σύμφωνα με εσωτερικές παραδόσεις- ο

άνθρωπος και ο πολιτισμός του φαίνεται να

έχουν μια ιδιαίτερη αόρατη σύνδεση Κοιτά-

ζοντας προς το παρελθόν προς την αυγή του

πολιτισμού διαπιστώνουμε σεβασμό προς τη

μέλισσα σε όλες τις εποχές και από όλους τους

πολιτισμούς Έτσι αρχίζουμε να αντιλαμβα-

νόμαστε ότι αυτό το μικροσκοπικό πλάσμα

αντιπροσωπεύει κάτι σημαντικό τη σπουδαι-

ότερη ίσως laquoχαμένη παράδοσηraquo στην ιστο-

ρία των ανθρώπων

Εγκλωβισμένες μέσα σε κεχριμπάρι έχουν βρεθεί μέλισσες η ηλικία των οποίων ξεπερνάει τα 100 εκατομμύρια χρόνια ndash παγωμένες στον χρόνο σαν να έχουν μείνει αθάνατες μέσα στο ίδιο τους το μέλι Οι αρχαίοι Έλληνες το ονόμαζαν ήλε-κτρον που συνδέεται με τον αρχαίο ηλιακό θεό Ελέκτορ ο οποίος είναι γνωστός ως ο laquoαφυπνιστήςraquo Αυτός ο προσδιορι-σμός αποδίδεται και στο μέλι ndash που θυμίζει κεχριμπάρι ndash μία αναζωογονητική ουσία που τιμόταν την αρχαία εποχή Και αυτή η σύνδεση είχε ως αποτέλεσμα να επιτείνει τον υψηλό σεβασμό που απολάμβανε η μέλισσα στους αρχαίους λαούς

(Ιερογλυφικό που απεικονίζει τη μέλισσα)

του Άντριου Γκόουγκ

( προσαρμογή επιμέλεια κειμένου - Νίκος Κατσινόπουλος )

Ιερή

(32)

Π ρ ο ϊ σ τ ο ρ ι κ έ ς ε μ μ ο ν έ ςΗ προϊστορία είναι γεμάτη από στοι-

χεία που υποδηλώνουν την εμμονή των ανθρώπων με τις μέλισσες Στην επονο-μαζόμενη laquoΣπηλιά της Αράχνηςraquo κοντά στην Βαλένθια της Ισπανίας μια σπηλαι-ογραφία 15000 ετών απεικονίζει μια αν-θρώπινη φιγούρα που αποφασιστικά δι-ακινδυνεύει τη ζωή της προκειμένου να συλλέξει το μέλι από την κηρήθρα ενός μελισσιού που βρίσκεται σε έναν επικίν-δυνο απότομο βράχο Και φυσικά είναι η μέλισσα που οδηγεί τους αρχαίους σαμά-νους στα παραισθησιογόνα φυτά η δρά-ση των οποίων μεταφέρει τη συνείδησή τους στον πνευματικό κόσμο των θεώνΠρόσφατες έρευνες έχουν αποκαλύψει

προς έκπληξη πολλών ότι ένας ήχος που θυμίζει βούισμα μέλισσας παρατηρείται κατά τη στιγμή της αλλαγής επιπέδου της ανθρώπινης συνείδησης Το φαινό-μενο αυτό έχει αναφερθεί ότι συμβαίνει και σε άτομα που έχουν υποστεί την λε-γόμενη laquoαπαγωγή από εξωγήινουςraquo που βλέπουν οπτασίας ή έχουν επιθανάτιες εμπειρίες Μήπως γνώριζαν αυτό το φαι-νόμενο οι αρχαίοι και πίστευαν ότι είναι ένα στοιχείο που προσδίδει κάποια ιδιαι-τερότητα στη μέλισσαΣτην Ανατολία έχει βρεθεί ένα άγαλμα

10000 ετών το οποίο απεικονίζει τη Μη-τέρα Θεά να φοράει στο κεφάλι μια κίτρι-

(Η αιγυπτιακή μυθολογία περιέχει αναρίθμητες αναφορές στις μέλισσες συμπεριλαμβανομένης και της πεποίθησης ότι οι μέλισσες δημιουργούνταν από τα δάκρυα του πιο σημαντικού θεού τους του Ρα)

νη ndash πορτοκαλί τιάρα σαν κυψέλη ndash ένα στοιχείο που έχει οδηγήσει τους ειδικούς στο ότι εκείνη την περίοδο η Μητέρα Θεά είχε αρχίσει να μεταλλάσσεται σε Μέλισ-σα Βασίλισσα ή μέλισσα θεάΣτον νεολιθικό οικισμό Τσατάλ Χουγι-

ούκ υπάρχουν υποτυπώδεις απεικονί-σεις μελισσών (6540 πΧ) γύρω από το κεφάλι κάποιας θεότητας σχηματίζο-ντας μια άλω Οι Σουμέριοι ωστόσο θε-ωρούνται πρόγονοι της οργανωμένης μελισσοτροφίας Αυτοί ήταν που επινόη-σαν την απιθεραπεία δηλαδή την ιατρι-κή χρήση των προϊόντων της μέλισσας όπως του μελιού της γύρης του βασιλι-κού πολτού της πρόπολης και του δηλη-τηρίου της μέλισσαςΣουμεριακά ανάγλυφα που απεικο-

νίζουν τη λατρεία κάποιων παράξενων ιπτάμενων μορφών έχουν συχνά ερμη-νευτεί ως ενδείξεις εξωγήινης επέμβασης Στα πλαίσια όμως των οφελών της με-λισσοτροφίας είναι πιθανότερο να απο-τυπώνουν τη λατρεία των μελισσών Οι Σουμεριακές απεικονίσεις άλλωστε ήταν που οδήγησαν στη δημιουργία του μοτί-βου της θεάς που χορεύει μια θηλυκή χο-ρεύτρια με τα χέρια κυρτωμένα γύρω από το κεφάλι της για την οποία οι μελετητές πιστεύουν ότι αναπαριστά μια ιέρεια της θεάς μέλισσας Το μοτίβο το οποίο απέ-κτησε κεντρικό ρόλο στον αιγυπτιακό

(33)

(34)

Ιερή

(35)

συμβολισμό φαίνεται να βασίζεται στη μοναδική ικανότητα των με-λισσών να επικοινωνούν μεταξύ τους μέσω ενός ρυθμικού χορού Μια μέλισσα μπορεί να πετάξει σε απόσταση μεγαλύτερη από 5 χιλιόμετρα από την κυψέλη της για να εντοπίσει τροφή και επιστρέφει για να με-

ταδώσει την πληροφορία στις υπόλοιπες μέσω του χορού - ένα είδος φυσικού συστήματος πλοήγησης

Οι άνθρωποι λοιπόν είχαν ανακαλύψει την τερά-στια σημασία της προσφοράς τη μέλισσας πριν από δέκα ή περισσότερες χιλιάδες χρόνια ήδη ίσως από την αχλή της προϊστορίας τους Καθώς αναπτυσσό-

ταν ο πολιτισμός κατά μήκος του ποταμού Νείλου και εξελισσόταν σιγά σιγά η δυναστική περίοδος της αρχαίας Αί-

γυπτο η λατρείας της μέλισσας και οι παραδόσεις για αυτήν εναγκαλίστηκαν σε τέτοιο βαθμό με τον πολιτισμό όσο ποτέ

στο παρελθόν ή στο μέλλον

Η Θ ε ά Μ έ λ ι σ σ α σ τ η α ρ χ α ί α Α ί γ υ π τ οΑρκετοί αιγυπτιολόγοι πι-στεύουν ότι οι Σουμερια-κές παραδόσεις ταξίδευσαν κατά μήκος της Ανατολι-κής Αιγυπτιακής Ερήμου

έως την Κοιλάδα του Νείλου Τα περίφημα αφρικανικά Ουαντί

(κοίτες ξεροπόταμων στις οποίες δημιουργούνται πε-ριστασιακά οάσεις) φημί-

ζονται για τις προδυναστικές βραχογραφίες τους που παρουσιάζουν

ιπτάμενες μορφές με εξογκωμένα χαρακτηρι-στικά σαν φτερά Ασυνήθιστες γραμμές εκτείνο-νται προς τα επάνω πίσω από το κεφάλι της κεντρι-κής μορφής θυμίζοντας τις κεραίες της μέλισσας

ενώ παραπέμπουν στο σχήμα των εξογκωμάτων που χαρακτηρίζουν τα αιγυπτιακά στέμμα-

τα στους αιώνες που θα ακολουθήσουνΑποτυπώνεται ακόμη το μοτίβο

της Θεάς που Χορεύει μια γυναί-κα με τα χέρια της κυρτωμένα επάνω από το κεφάλι της

(Το ένδυμα του Ναπολέοντα κατά την ενθρόνισή του ήταν διακοσμημένο με μέλισσες)

(Συλλογή μελιού στην Ισπανία 13000 πΧ)

Ιερή

(Το ένδυμα του Ναπολέοντα κατά την

ενθρόνισή του ήταν διακοσμημένο με

μέλισσες)

(36)

όπως ακριβώς η laquoχορεύτριαraquo Θεά μέλισσα που παρουσιάζεται σε ανάγλυφα των Σουμέριων και των κεντρο-Ευρωπαικών λαών χιλιάδες χρόνια νωρίτερα Η απεικόνιση είναι διαδεδομένη στην αιγυπτιακή μυθολογία και φαίνεται να προέρ-χεται από την μοναδική ικανότητα της μέλισ-σας να επικοινωνεί με τον laquoχορόraquo Ένα άλλο στοιχείο για την καλλιτεχνική

επιρροή που φαίνεται να έχει ασκήσει η μέλισ-σα εντοπίζεται στα τελετουργικά ενδύματα των Αιγυπτίων τα οποία παρουσιάζουν στιλι-στικές ομοιότητες με αυτήν Το στέμμα νέμες για παράδειγμα αποτελείται από εναλλασσόμε-νες κίτρινες και σκούρες οριζόντιες λωρίδες Τέ-τοιες οπτικές ομοιότητες είναι εμφανείς σε πολ-λά ανάγλυφα και αγάλματα Εντυπωσιακότερη όμως είναι αυτή που παρουσιάζεται στη νεκρι-κή μάσκα του Φαραώ Τουταγχαμών της 18ης δυναστείας η οποία δείχνει τον Φαραώ στολι-σμένο με εναλλασσόμενες μαύρες και κίτρινες λωρίδες όπως ακριβώς μια μέλισσαΗ έλξη της Αιγύπτου προς τις μέλισσες φαίνε-

ται ότι ξεκινάει από πολύ πρώιμη εποχή Η βό-ρεια Αίγυπτο η έκταση που απλώνεται από το Δέλτα έως τη Μέμφιδα ονομαζόταν laquoΤα Μπί-τιraquo - γη της μέλισσας Ο φαραώ Μένες ιδρυτής της Πρώτης Αιγυπτιακής Δυναστεία έφερε το αξίωμα του laquoΜελισσοτρόφουraquo ένας τίτλος που

αποδιδόταν σε όλους τους Φαραώ που ακολού-θησαν και η απεικόνιση μιας μέλισσας βρισκό-ταν δίπλα στην σφραγίδα που έφερε το όνομά τουςΟ αιγυπτιακός θεός Μιν έφερε τον τίτλο laquoΚύ-

ριος των Άγριων Μελισσώνraquo και χρονολογεί-ται από το 3000 πΧ ή νωρίτερα Παρόμοια η αιγυπτιακή θεά Νέιθ ήταν μια πολεμική θεό-τητα που της αποδίδονταν ο συμβολισμός της γονιμότητας και ιδιότητες παρθένου χαρακτη-ριστικά της Βασίλισσας μέλισσας Στη Σάιδα η Νέιθ θεωρούνταν ως η Θεά του laquoΟίκου των Μελισσώνraquo και μητέρα του Ρα του laquoκυβερνή-τη των πάντωνraquo Η αιγυπτιακή μυθολογία πε-ριέχει αναρίθμητες αναφορές στις μέλισσες συ-μπεριλαμβανομένης και της πεποίθησης ότι οι μέλισσες δημιουργούνταν από τα δάκρυα του πιο σημαντικού θεού τους του Ρα Μέλισσες απεικονίζονται σε αιγυπτιακούς

τάφους και οι συνήθεις προσφορές στις πιο ση-μαντικές θεότητες ήταν το μέλι Πραγματικά το μέλι ήταν το laquoνέκταρ των θεώνraquo και όπως οι Σουμέριοι πριν από αυτούς οι Αιγύπτιοι για-τροί το χρησιμοποιούσαν ως βασικό συστατικό για πολλά φαρμακευτικά σκευάσματα και θε-ραπείες συμπεριλαμβανομένων και των πρώι-μων μορφών μομιοποίησηςΈνα αιγυπτιακό μνημείο που παρουσιάζει μια

(Ο Ναπολέων ακολουθώντας τη παράδοση των Μεροβίγγιων βασιλιάδων της Γαλλίας -από τους οποίους ο διάσημος Βασιλιάς Τσιλντερικ ανακαλύφθηκε ενταφιασμένος με 300 μέλισσες κατασκευασμένες από καθαρό χρυσό- εξασφάλισε ότι το σύμβολο της μέλισσας θα ενσωματωθεί στη διακόσμηση και στην τεχνοτροπία του παλατιού υιοθέτησε δε το laquoΗ Μέλισσαraquo ως παρατσούκλι του)

(37)

παράξενη μορφή συμβολισμού μέλισσας είναι η βαθμιδωτή πυραμίδα της Σακκάρα η οποία πα-ραπέμπει στα εξάγωνα κελιά της κηρήθρας με τις έξι βαθμίδες της επάνω από το έδαφος και μια ιδιαίτερη κάτω ndash τη νεκρόπολη του ταύρου Άπι που ονομάζεται Σεράπειο Οι Αιγυπτιολό-γοι πιστεύουν ότι στον ταύρο Άπι αποδίδονταν οι αναγεννητικές ιδιότητες του θεού Πτά της Μέμφιδας ndash του αιγυπτιακού θεού της μετεν-σάρκωσης Πίστευαν επίσης ότι αυτοί που ει-σέπνεαν την ανάσα του ταύρου Άπι λάμβαναν το δώρο της προφητείας και το σημαντικότε-ρο από όλα οι Αιγύπτιοι πίστευαν ότι ο ταύρος μεταμορφωνόταν σε Άπι Όσιρι μετά θάνατον Το λατινικό Άπις που σημαίνει μέλισσα προ-έρχεται πιθανόν από το μεσοποταμιακό Σίπα ndash

Ιερή

(Ιερογλυφικό που απεικονίζει τη μέλισσα)

(Το τεκτονικό λογγείο του Ουάσιγκτον Η κυψέλη διακρίνεται στο επάνω μέρος του

στο κέντρο)

(38)

κή ρωμαϊκή θρησκεία που σχετιζόταν με τη τε-λετουργική σφαγή των ταύρωνΈνας άλλος αρχαίος πολιτισμός που επηρε-

άστηκε από τους αρχαίους Αιγυπτίους ήταν ο Μινωϊκός Είχε στενή σχέση με τους Αιγύπτι-ους οι οποίοι ήταν ειδικοί στη μελισσοκομία μια Τέχνη που αργότερα εισήχθη στην Ελλά-δα Αυτό μας οδηγεί σε ένα άλλο εντυπωσιακό του αιγυπτιακού συμβολισμού για τη μέλισ-σα Η Σφίγγα το περίφημο μνημείο της χώρας ονομαζόταν Χουν νμπ στα αιγυπτιακά όμως οι Έλληνες του έδωσαν το όνομα που είναι σή-μερα γνωστό Πως όμως συνδέεται αυτό με τη μέλισσα Η μινωική λέξη για τη μέλισσα ήταν σφέξ Τι συμπέρασμα βγάζουμε από αυτό Ο πο-λιτισμός που έμαθε στους Έλληνες την Τέχνη της μελισσοκομίας χρησιμοποιούσε τη λέξη σφεξ για να ονομάσει τη μέλισσα ndash και οι Έλ-ληνες έδωσαν αυτό το όνομα στη θεά που απει-κονίζει το μνημείο Μήπως η Σφίγγα υπήρχε ήδη όταν ο Μένες δημιούργησε το αιγυπτιακό βασίλειο και ήταν γνωστό ότι αναπαριστούσε μια μέλισσα θεά και έτσι αποδόθηκε στον Φα-ραώ ο τίτλος Μελισσοτρόφος Η πιθανότητα εί-ναι προκλητική και δεδομένης της γοητείας που ασκούσαν οι μέλισσες στους Αιγύπτιους δεν φαίνεται και τόσο εξωπραγματική

Η μ έ λ ι σ σ α σ ε κ ρ ί σ η ndash ο ά ν θ ρ ω π ο ς σ ε κ ρ ί σ ηΗ λατρεία των Σουμερίων και των Αιγυπτίων

για τη μέλισσα μεταδόθηκε στην Ελλάδα όπου μέλισσες απεικονίζονται σε αγάλματα των πιο

Ασίπα που σημαίνει ο Μεγάλος Ποιμένας στον Ουρανό και Άπις σημαίνει Όσιρις Αυτό συν-δέεται με την πίστη ότι μετά θάνατον η ψυχή του Φαραώ συνδεόταν με τον Όσιρι ως ένα άστρο στον αστερισμό του ΩρίωναΈνας ταύρος Άπις σύμφωνα με τους αιγυπτι-

ακούς μύθους δημιουργούσε 1000 μέλισσες και οι μέλισσες αντιπροσώπευαν ψυχές Είναι επίσης ενδιαφέρον ότι η αιγυπτιακή θεότητα Νούτ ήταν θεά του ουρανού ndash της περιοχής των μελισσών ndash και έφερε τον τίτλο laquoΑυτή που Κα-τέχει Χίλιες Ψυχέςraquo ο οποίος φαίνεται να παρα-πέμπει στις χίλιες μέλισσες ή ψυχές που δημι-ουργούνται από το σώμα του ταύρου ΆπιΤο εβραϊκό γράμμα Άλεφ συμβολίζει το laquoχί-

λιαraquo και αντίστοιχο προ σιναϊτικό και το προ κανανιτικό σύμβολο απεικόνιζε το κεφάλι ενός ταύρου παραπέμποντας στο ότι 1000 μέλισ-σες ndash ή αναγεννημένες ψυχές ndash δημιουργού-νται από τη θυσία ενός ταύρου Άπι Επιπλέον η αριθμητική αξία της εβραϊκή λέξη για τον Ιη-σού ndash τον Μεσσία ο οποίος βασίζεται στο πρό-τυπο του Όσιρι ndash είναι πάλι 1000Έτσι η αρχαία πεποίθηση ότι οι μέλισσες δη-

μιουργούνται από ταύρους εύλογα οδηγεί στην εικασία ότι η υπόγεια νεκρόπολη η οποία εί-ναι γνωστή ως Σεράπειο ίσως να ήταν ένα τε-λετουργικό κέντρο αναγέννησης προορισμέ-νο να ανακυκλώνει ψυχές από τα κεφάλια των ταύρων και όχι απλά ένα μαυσωλείο για ταύ-ρους Μήπως οι τελετουργίες που πραγματο-ποιούνταν στο Σεράπειο αποτελούσαν την πιο πρώιμη μορφή του Μιθραϊσμού τη μυστηρια-

(Ο Ρούντολφ Στέινερ (1861-1925) είχε laquoπροβλέψειraquo ότι οι μέλισσες θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε αναφέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότερο από 4 χρόνια ζωής)

(39)

σημαντικών θεών των Ελλήνων Έτσι ανα-πτύσσεται η αντίληψη της Θεάς μέλισσας και δημιουργείται η τιμητική θέση των ιερειών που ονομάζονται Μέλισσες οι οποίες αργότε-ρα μετεξελίσσονται στις Σίβιλες Σύμφωνα με κάποιες παραδόσεις μάλιστα ο δεύτερος ναός στους Δελφούς ήταν κατασκευασμένος εξολο-κλήρου από μέλισσες και ο ομφαλός θύμιζε κυ-ψέλη περιτριγυρισμένη από μέλισσεςΟι Ρωμαίοι εξασκούσαν τον Μιθραϊσμό μια

μυστικιστική θρησκεία σημαντικό στοιχείο της οποίας ήταν η θυσία των ταύρων που θυ-μίζει τις τελετουργίες των Αιγυπτίων στο Σε-ράπειο Απόηχος αυτών των τελετουργιών στη σύγχρονη εποχή φαίνεται να είναι οι ταυ-ρομαχίες της Ισπανίας Η σύνδεση αυτή επιβε-βαιώνεται έμμεσα από το ότι αρκετές από τις παλιότερες αρένες της χώρας έχουν κατασκευ-αστεί επάνω ή πολύ κοντά σε αρχαία ιερά του ΜίθραΟι Μάγια λάτρευαν τη μέλισσα και απεικό-

νιζαν θεούς με τη μορφή της στους σημαντι-κότερους ναούς τους Έως και την Ινδία οι θρησκείες υιοθέτησαν θεότητες μέλισσες στη μυθολογία τους Ακόμη και η καθολική εκ-κλησία ενσωμάτωσε τη μέλισσα ως ένα σύμβο-λο της αυθεντίας του Πάπα πράγμα που μπο-

ρούμε να δούμε στην Πόλη του ΒατικανούΠέτρινα καταλύματα με τη μορφή κυ-

ψελών κατασκευάστηκαν στην αρχαιότητα από την Ιρλανδία έως την Αφρική ενώ ο Χέ-νριχ Χίμλεραπό τους ισχυρότερους άνδρες στη Γερμανία του Χίτλερ κατασκεύασε το ιερότερο τελετουργικό κέντρο των SS με τη μορφή κυψέλης στα θεμέλια τους κάστρου ΒέβελσμπουργκΠολιτικά κινήματα όπως ο κομουνι-

σμός εμπνεύστηκαν από την αλτρουιστική συμπεριφορά που εμφανίζεται στην κυψέ-λη ως πρότυπο για τις ιδεολογίες τους Με-γάλοι ηγέτες επίσης ακολούθησαν την πα-ράδοση των προγόνων τους και συνδέθηκαν με διάφορους τρόπους με τη μέλισσα Ο Ναπολέων για παράδειγμα ακολουθώ-

ντας τη παράδοση των Μεροβίγγιων βασιλι-άδων της Γαλλίας - από τους οποίους ο διά-σημος Βασιλιάς Τσιλντερικ ανακαλύφθηκε ενταφιασμένος με 300 μέλισσες κατασκευα-σμένες από καθαρό χρυσό - εξασφάλισε ότι το σύμβολο της μέλισσας θα ενσωματωθεί στη διακόσμηση και στην τεχνοτροπία του παλατιού υιοθέτησε δε το laquoΗ Μέλισσαraquo ως παρατσούκλι του Πιστεύεται ακόμη ότι η μέλισσα είναι ο

Ιερή

(Απεικόνιση κηρήθρας από την Τσατάλ Χουγιούκ 6600 πΧ)

(Σουμεριακή πινακίδα ndash απεικόνιση της λατρείας της μέλισσας)

(40)

νερ (1861-1925) Είχε laquoπροβλέψειraquo μάλιστα ότι θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε ανα-φέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότε-ρο από 4 χρόνια ζωής Από το 2008 οι μέλισ-σες άρχισαν να εκλείπουν με ανησυχητικούς ρυθμούς Συμπτωματικά() βρισκόμαστε στα όρια της πρόβλεψης του Στέινερ και στο χρο-νικό περιθώριο που ανέφερε ο Αϊνστάιν Επιπλέον έχουμε αρχίσει να διανύουμε σε

ένα έτος που έχει επιβαρυνθεί με θεωρίες για καταστροφή του κόσμου μας ή για αναγέν-νησή του ndash ανάλογα με πια θεωρία είστε δι-ατεθειμένος να πιστέψετε ndash και βρισκόμαστε στη δίνη μια πολύπλευρης και πολυσύνθετης κρίσης με κορυφή του παγόβουνου την οικο-νομία Το τι θα συμβεί θα το δείξει ο χρόνος Ωστό-

σο φαίνεται ότι η μέλισσα η ιερή μέλισσα εί-ναι διαχρονικά συνυφασμένη με την εξέλιξη του πολιτισμού ακόμη ίσως και με την ύπαρ-ξη του ανθρώπου στον πλανήτη

Σημείωση Το πλήρες κείμενο της μελέτης του

Andrew Gough στα αγγλικά μπορείτε να το βρείτε

στο httpandrewgoughcoukbee1_1html

πρόδρομος του εραλδικού κρίνου του εθνι-κού συμβόλου της ΓαλλίαςΟ ελευθεροτεκτονισμός που διαδόθηκε στις

ΗΠΑ ήδη από την ίδρυσή τους ευνοήθη-κε από σημαντικούς ανθρώπους όπως ο Τό-μας Τζέφερσον ο οποίος έγραφε με πάθος για την σημαντικότητα των μελισσών ενώ άλ-λοι όπως ο Πρόεδρος Τζόρτζ Ουάσιγκντον ενσωμάτωσε την κυψέλη στο τεκτονικό λογ-γείο του Χωρίς αμφιβολία η πρώιμη Αμερι-κανική κοινωνία δανείστηκε πολλές από τις φιλοσοφικές αρχές της από τον Ελευθεροτε-κτονισμό ενσωματώνοντας συμβολισμό και θέματα με μέλισσες στις τελετουργίες της Η δομή του κράτους τουλάχιστον σε αυτή

την πρώιμη περίοδο ακολούθησε τη δομή τη σταθερότητα και την αλτρουιστική συμπερι-φορά που χαρακτηρίζουν την κυψέλη όπως είχαν κάνει κοινωνίες και κινήματα χιλιάδες χρόνια πριν από αυτήνΜια ένδειξη για την επιρροή της μέλισσας

στους ιδρυτές των ΗΠΑ φαίνεται από το ότι ολόκληρη η δυτική περιοχή της χώρας ονο-μαζόταν αρχικά Ντεζερέ (μέλισσα)Η μέλισσα είχε αποτελέσει κεντρικό θέμα σε

πολλά κείμενα και διαλέξεις του αυστριακού φιλόσοφου και μυστικιστή Ρούντολφ Στέι-

(Το περίφημο μινωικό κόσμημα με τις μέλισσες) (Το τεκτονικό λογγείο του Ουάσιγκτον Η κυψέλη διακρίνεται στο επάνω μέρος του στο κέντρο)

(41)

ΓιώργοςΙωάννου( Ο Γ Ιωάννου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1927 Πήρε πτυχίο φιλολογίας από το ΑΠΘ και το 1960 διορίστηκε φιλόλογος Το 1971 μετατέθηκε στην Αθήνα αρχικά σε γυμνάσιο και μετά στο υπουργείο ΠαιδείαςΠέθανε στην Αθήνα το 1985

Ποιητικές συλλογέςlaquoΗλιοτρόπιαraquo ιδιωτική έκδοση Θεσσαλονίκη 1954laquoΤα Χίλια Δέντραraquo εκδ Διαγωνίου Θεσσαλονίκη 1963laquoΤα Χίλια Δέντρα amp άλλα ποιήματα (1954-1963)raquo εκδ Ερμής Αθήνα 1973 )

(42)

ldquoΣαν τη μητέρα αλήθειαrdquo

Πηγαίνει αργά στο σινεμά

μάλιστα στον εξώστη

Σrsquo έργα κατά προτίμηση βουβά

και θαμπωμένα Κι εκεί

- μέσα στους τόσους εξευτελισμούς -

η μόνη του χαρά να βλέπει τις γυναίκες

της γενιάς γύρω απrsquo το τριάντα

Με κείνα τα βαθιά καπέλα

με τις σειρές τα περιδέραια

τα μάτια τα κοντά μαλλιά∙

με τις ψιλές γλυκιές φωνές

με τις κινήσεις τους τις μητρικές

Σαν τη μητέρα αλήθεια∙

σαν τη μάνα του

των πρώτων παιδικών του χρόνων

Τότε που τον φωνάζανε μοναχογιό

(43)

( επιμέλεια - Έλλη Ιωαννίδου )

Ο αετόςκαι η χελώνα( Η λ ο γ ι κ ή η σ ύ ν ε σ η κ α ι η φ ρ ό ν η σ η σ α ν α ε τ ό ς π ε τ ο ύ ν β λ έ π ο υ ν τ α π ρ ά γ μ α τ α κ α θ α ρ ά κ α ι α π ό ψ η λ ά Π ρ ο σ π α θ ο ύ ν ν α β ά λ ο υ ν σ τ η θ έ σ η κ α ι σ τ α ό ρ ι ά τ ο υ τ ο ν μ α τ α ι ό δ ο ξ ο ε π ι π ό λ α ι ο ε α υ τ ό μ α ς π ο υ σ έ ρ ν ε τ α ι σ τ η γ η σ α ν τ η χ ε λ ώ ν α )

(44)

Οι Μύθοι του Αίσωπου είναι μικρές ιστορίες εμπνευ-σμένες από την ίδια τη ζωή και διακρίνονται για τον συμβολικό και αλληγορικό χαρακτήρα τους Ο Αίσωπος είχε γράψει πολλούς μύθους για να σατιρίσει δια-

κωμωδήσει ή και να ειρωνευτεί την καθημερινότητα των Ελ-λήνων Ένας από αυτούς ήταν και ο μύθος του αετού με τη χε-λώνα Εδώ θα τον παρουσιάσουμε κάπως διαφορετικά Η ιστορία θα αρχίσει μέσα στη θάλασσα

άποτε ας πούμε τα παλιά χρόνια μια χελώνα μουρμού-ριζε για την άτυχη μοίρα της κολυμπώντας αργά μέσα στη θά-λασσα Την ενοχλούσε που τα άλλα ζώα μπορούσαν να τρέχουν γρήγορα στη γη ενώ εκείνη δεν τα κατάφερνε Την ενοχλού-σε που τα πουλιά μπορούσαν να πετάνε στον καθαρό αέρα και να βλέπουν τόσα από κει ψηλά ενώ εκείνη ήταν μέσα στο νερό και κολυμπούσε αργά Την ενοχλούσε ακόμα και τις φορές που έβγαινε στη στεριά για να γεννήσει και κουραζόταν τόσο πολύΑυτά σκεφτόταν λυπημένη σε μια παραλία Ξαφνικά είδε

ένα αετό να σχηματίζει κύκλους γύρω από τα σύννεφα καθώς πετούσε ψηλά με τις ανοιχτές και δυνατές φτερούγες του Του φώναξε όσο πιο δυνατά μπορούσε για να την ακούσει Και όταν αυτός χαμήλωσε αρκετά την ρώτησε τι ήθελε Η χελώνα τότε τον παρακάλεσε μιας και είναι ο βασιλιάς των πτηνών να της μάθει να πετάει όπως εκείνος Να βλέπει τον κόσμο από ψηλά Να νοιώθει δυνατή και ελαφριά συνάμαΟ αετός που θεώρησε παράλογη την επιθυμία τής χελώνας

αρνήθηκε Προσπάθησε να της εξηγήσει ότι δεν ήταν στη

και η χελώναΔιασκευή στον μύθο του Αίσωπου

( κείμενο εικόνα - Έλλη Ιωαννίδου )

(45)

φύση της να πετάει Μπορούσε να χαρεί τα δικά της προνόμια να κολυμπάει δηλαδή στα βαθειά νερά να κάνει βόλτες στην άμμοhellip πράγματα που ακόμα και αυτός - ένας βασιλιάς - δεν μπορεί να χαρεί όπως εκεί-νη Άλλωστε μια τέτοια προσπάθεια να μάθει δηλαδή να πετά μπορεί να την κατέστρεφε Αυτά της είπε και πέταξε μακριά της νομίζοντας ότι

την είχε συνετίσει Η χελώνα όμως ήταν ανένδοτη Συνέχισε να τον

θερμοπαρακαλεί και το έκανε όποτε τον έβλεπε να πετά πάνω από την παραλία Ώσπου μια μέρα ο αετός δεν άντεξε άλλο να της αρνείται Βαρέθηκε άλλωστε τα παρακάλια και την επιπολαιότητά της Τη γράπω-σε με τα δυνατά νύχια του και πέταξε μαζί της ψηλά πάνω από τα κύματα Η ευτυχία της χελώνας γι αυτά τα λίγα λεπτά ήταν απερίγραπτη Βιαστική και άμυ-αλη όπως ήταν νομίζοντας ότι θα μοιάσει στον αετό του ζήτησε να την αφήσει πάνω από τα σύννεφα Ήθελε να συνεχίσει μόνη της να πετάει σίγουρη για τον εαυτό της Έτσι κι έγινε Ο αετός την άφησε να πέσει όπως ακριβώς του είχε ζητήσει με αποτέλεσμα να γκρεμοτσακιστεί πάνω στα βράχια που την περίμε-ναν δίπλα στην ακτή Η δύστυχη χελώνα που ήθε-λε να πετάξει συντρίφτηκε παταγωδώς Δεν άκουσε τα λόγια της σύνεσης από το στόμα του αετού αλλά παρασύρθηκε από τις δικές της παράλογες επιθυμίες έξω από τη φύση της Το τέλος της όπως και όσων δεν ακολουθούν τα λόγια της σύνεσης και της φρόνη-σης ήταν να καταστραφεί και μάλιστα με πολύ άσχη-μο τρόπο

Η θαλάσσια χελώνα Caretta caretta εί-ναι ένα κινδυνεύον είδος Θα τη συναντή-σουμε να κολυμπάει σε όλα τα μήκη και πλάτη των ελληνικών θαλασσών αλλά η ιδιαίτερη σημασία της χώρας μας έγκει-ται στο ότι φιλοξενούμε κάποιες από τις σημαντικότερες παραλίες για την ανα-παραγωγή και φωλεοποίηση της καρέτα στη ΜεσόγειοΗ χελώνα καρέτα είναι ίσως ένα από τα

πιο εμβληματικά είδη των μεσογειακών και ελληνικών θαλασσών και ένα από τα επτά είδη θαλάσσιων χελωνών που υπάρ-χουν στον πλανήτη Αν καταφέρει να ξεφύγει από τους φυσικούς εχθρούς της αλλά και από τις ανθρώπινες επιδράσεις και απειλές θα ζήσει περίπου 80 χρόνια Όταν μεγαλώσει περίπου μετά από δύο έως τρεις δεκαετίες και έρθει η ώρα τής αναπαραγωγής της θα επιστρέψει στην ίδια περιοχή και θα επιλέξει την παραλία όπου γεννήθηκε και η ίδια για να κάνει τη φωλιά της

Η θαλάσσια χελώνα Κ α ρ έ τ α - ΚαρέταΖ ω ή π ο υ α π ε ι λ ε ί τ α ι

(46)

Τα αποσπάσματα του κειμένου και πληροφορίες είναι από το site httpwwwwwfgrelendangered-speciescaretta

Σε κάθε περίοδο ωοτοκίας η θαλάσσια χελώνα θα γεννήσει δύο έως τρεις φορές Θα δημιουρ-γήσει τη φωλιά της σε αμμώδεις παραλίες και σε βάθος περίπου 60 εκατοστών Σε κάθε φωλιά φιλοξενούνται μέχρι και 120 αυγά τα οποία εκ-κολάπτονται για 55 ημέρες Η θήρα των αυγών από αλεπούδες σκυλιά κλπ αποτελεί ένα επιπλέ-ον πρόβλημα και έχει παρατηρηθεί σε παραλίες ωοτοκίας της Πελοποννήσου επηρεάζοντας το 40 των φωλιών Σημαντική απειλή συνιστούν και τα σκουπίδια στη θάλασσα Ειδικότερα οι πλαστικές σακούλες υποβαθμίζουν το θαλάσσιο οικοσύστημα και μπορούν να οδηγήσουν σε θά-νατο τις θαλάσσιες χελώνες αφού τις ξεγελούν λόγω της ομοιότητάς τους με τσούχτρες μία από τις πιο αγαπημένες τροφές της καρέτα

Η ζωή που προστατεύουμε και η ιστορία των Σεκανίων της Ζακύνθουhellip

Η προστασία της καρέτα είναι για εμάς σχε-δόν laquoπροσωπική υπόθεσηraquo που διαρκεί και εξελίσσεται για πολλές δεκαετίες Για τη δια-τήρηση και προστασία του είδους οργανώσα-με το 1994 πανευρωπαϊκή εκστρατεία για την αγορά της περιοχής που περιβάλλει την παρα-λία των Σεκανίων Ως αποτέλεσμα σε μία πολύ αβέβαιη για την προστασία του είδους περίοδο με τα χρήματα που συγκεντρώθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αλλά και από συνεισφο-ρές ιδιωτών αγοράσαμε το 90 της έκτασης γύρω από τα Σεκάνια Σκοπός της αγοράς ήταν τόσο η αποτροπή της τουριστικής ανάπτυξης

της περιοχής όσο και η κατά το δυνα-τόν καλύτερη διαχείρισή της ώστε να προστατευθεί η σημαντικότερη παραλία ωοτοκίας για τη θαλάσσια χελώνα

Yπεύθυνη προγράμματος Χαρίκλεια Μινώτου cminotouwwfgr τηλ 210 33 14 893

Κ α ρ έ τ α - Καρέτα

httpswwwyoutubecomwatchv=yDnbTGBSxyA

httpswwwyoutubecomwatchv=T8eGw1oyYoQ

Αν θες να δεις VIDEO με χελωνάκια πάνω στην άμμο να τρέχουν προς το νερό πάτησε στα links

httpswwwyoutubecomwatchv=nHok4ZdJ2A0

(47)

Κ Ι Ν Η Μ Α Τ Ο Γ Ρ Α Φ Ο Σ -ldquoΠρόμαχοςrdquoΠ ρ ό κ ε ι τ α ι για μια αισθηματική ταινία

με φόντο την επιστροφή των Γλυπτών του Παρ-θενώνα από το Βρετανικό Μουσείο Ας σημειωθεί ότι η πρώτη επίσημη προβολή της ταινίας πραγ-ματοποιήθηκε στο Μουσείο της ΑκρόποληςΟ Ανδρέας (Παντελής Κοντογιάννης) αναγκά-

στηκε να αφήσει την Ελλάδα όταν ήταν παι-δί Επιστρέφει ενήλικος μετά από πρόσκληση του διευθυντή του Μουσείου της Ακρόπολης (Giancarlo Giannini) για να προχωρήσει την υπό-θεση κατά του Βρετανικού μουσείουΒρισκόμαστε στην Αθήνα του 2011 εν μέσω

της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης που έχει ξεσπάσει στη χώρα Ο Ανδρέας συγκεντρώνει αποδεικτικά στοιχεία για να αποδείξει ότι πλα-στογραφήθηκαν έγγραφα ώστε να επιτραπεί η πώληση των γλυπτών στο Βρετανικό Κοινοβού-λιο το 1816 Στη συνέχεια επιστρέφει στο Λονδί-νο όπου με τη βοήθεια της Ελένης (Κασσάνδρα Βογιατζή) συναδέλφου του αλλά και αντικείμε-

νο του πόθου του ξεκινάει τις απαραίτητες νο-μικές διαδικασίεςΟι δύο δικηγόροι έχουν μπροστά τους έναν

laquoμακρύ δρόμοraquo και θα πρέπει να δώσουν σκλη-ρό αγώνα για να πετύχουν την επαναφορά των κλεμμένων γλυπτών στην αρχική ndashκαι αρμό-ζουσα- θέση τουςΣκηνοθεσία Κέρτε και Τζον Βούρχις

Παίζουν Παντελής Κοντογιάννης Κασσάνδρα

Βογιατζή Γιώργος Χωραφάς Τζιανκάρλο Τζιανίνι

Γιώργος Βογιατζής Σπύρος Φωκάς Πολ Φρίμαν

Μάικλ Μπέρνς

(48)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

Τ η ν Τ ε τ ά ρ τ η 3 Δεκεμβρίου εγκαινιάσθηκε στο Βυζαντινό και Χριστια-νικό Μουσείο η έκθεση laquoΟ Δομήνικος Θεο-τοκόπουλος πριν από τον El Grecoraquo η οποία πραγματοποιείται στο πλαίσιο του ελληνικού επετειακού προγράμματος για τα 400 χρόνια από το θάνατο του El GrecoΗ έκθεση παρουσιάζει το πολιτισμικό περι-

βάλλον μέσα στο οποίο διαμορφώθηκε η προ-σωπικότητα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου πριν αναχωρήσει από τον Χάνδακα της Κρή-της (το σημερινό Ηράκλειο) για τη Βενετία το 1567Τι γνωρίζουμε για την Κρήτη του 16ου αιώ-

να και την κοινωνία της μέσα στην οποία γεν-νήθηκε μαθήτευσε και εργάστηκε ο νεαρός Δομήνικος Θεοτοκόπουλος Πώς δούλευαν οι Κρητικοί ζωγράφοι τον 16ο αιώνα Ποια κοι-νωνικά φαινόμενα και ποιες ιδεολογικές τά-σεις σχετίζονται με τον τεχνίτη καλλιτέχνη και λόγιο Θεοτοκόπουλο Γιατί ο Θεοτοκόπου-

λος φεύγει από την ΚρήτηΜε αφετηρία αυτά τα ερωτήματα η έκθεση

αφηγείται πτυχές του κοινωνικού και καλλι-τεχνικού περιβάλλοντος τής Κρήτης του 16ου αιώνα μέσα στο οποίο γεννήθηκε μαθήτευσε και ωρίμασε εικαστικά ο Δομήνικος Θεοτοκό-πουλοςΣε τρεις μεγάλες εκθεσιακές ενότητες πα-

ρουσιάζονται 200 περίπου σημαντικά αντι-κείμενα θρησκευτικά και κοσμικά αρχειακές πηγές χειρόγραφα και έντυπα εικόνες και πί-νακες Κρητικών και Ιταλών ζωγράφων του 16ου αιώνα Τα έργα προέρχονται από τις συλ-λογές του Βυζαντινού Μουσείου από συλλο-γές και μουσεία της Ελλάδας Εφορείες Βυζα-ντινών Αρχαιοτήτων μητροπόλεις εκκλησίες και μοναστήρια καθώς και μουσεία του εξω-τερικούΔιάρκεια έκθεσης 4122014 ndash 3132015

Βασ Σοφίας 22 Τηλ 213 213 9500

httpwwwbyzantinemuseumgr

Ε Κ Θ Ε Σ Η - laquo Ο Δ ο μ ή ν ι κ ο ς Θ ε ο τ ο κ ό π ο υ λ ο ς π ρ ι ν α π ό τ ο ν El Grecoraquo

(49)

Η Ε λ λ η ν ι κ ή Εταιρεία Μεταφρα-στών Λογοτεχνίας βράβευσε τη Χάρις Αλε-ξίου για την καλύτερη μετάφραση ξένου λο-γοτεχνικού έργου Η βράβευση αφορούσε τη μετάφραση του βιβλίου laquoΠάντα ήρωεςraquo του Φαμπιάν Μαρσό που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΜεταίχμιοΤο βιβλίο αποτελεί τη συγκλονιστική μαρ-

τυρία του Grand Corps Malade (Ψηλό Άρρω-στο Κορμί όπως είναι το ψευδώνυμό του) ο οποίος έμεινε ατελώς τετραπληγικός εξαιτί-ας ενός μοιραίου ατυχήματος Ωστόσο ένα χρόνο μετά το περιστατικό διέψευσε τις προ-βλέψεις των ειδικών και κατάφερε να περπα-τήσει ξανά Στις σελίδες του βιβλίου του ο Μαρσό αφηγείται τη δωδεκάμηνη περιπέτεια και τις εμπειρίες τόσο τις δικές του όσο και των ομοιοπαθών συντρόφων του από το κέ-ντρο αποκατάστασηςΓια τη γνωριμία της με τον Φαμπιάν Μαρσό

την απόφασή της να προτείνει και να μετα-φράσει το βιβλίο του η Χάρις Αλεξίου αναφέ-ρει laquoΤον Grand Corps Malade τον γνώρισα από τα τραγούδια του Ήταν το νέο πρόσω-πο στη γαλλική μουσική σκηνή στο μουσι-κό είδος της slam H νεολαία της Γαλλίας τον λάτρευε Μου έκανε εντύπωση αυτός ο νέος όμορφος άνδρας με την πατερίτσα του Μου έκανε εντύπωση και το ψευδώνυμό του το laquoψηλό άρρωστο κορμίraquo Το τραγούδι μου ldquoΜεγάλωσαrdquo μόλις είχε κυκλοφορήσει και σκεφτόμουν πως θα μπορούσε να το είχε γρά-ψει αυτός Τον συνάντησα αργότερα σε ένα τηλεοπτικό στούντιο όταν συμμετείχαμε και οι δύο στην εκπομπή του Michel Drucker που έκανε ένα μεγάλο αφιέρωμα στον Ντέμη Ρούσσο

Δύο χρόνια αργότερα ο φίλος Νίκος Αλιά-γας μου χάρισε το βιβλίο του Φαμπιάν laquoΔι-άβασέ το είναι γραμμένο σε απλή γλώσσαraquo μου είπε Όσο το διάβαζα σε πολλά σημεία ξαναζούσα την περιπέτεια του αδελφού μου στην εντατική και αργότερα στο κέντρο απο-κατάστασης Το συγκινητικό επίσης ήταν πως γνώριζα την απίστευτη ταλαιπωρία των τετραπληγικών των αναπήρων που στερού-νται την ικανότητα όπως λέει και ο Φαμπι-άν να ξύσουν το φρύδι τους ή να κρατήσουν το κουτάλι τους και να πατήσουν ένα κου-μπί για βοήθειαraquo

Ε Κ Δ Η Λ Ω Σ Η -Β ρ α β ε ί ο Λ ο γ ο τ ε χ ν ι κ ή ς Μ ε τ ά φ ρ α σ η ς γ ι α τ η ν Χ Αλεξίου

(50)

Θ Ε Α Τ Ρ Ο - laquoΟ Γάμοςraquolaquo Ο Γ ά μ ο ς raquo της Βάσιας Σολωμού

Ξανθάκη πρωτοπαρουσιάστηκε το 1994 στο Θεσσαλικό Θέατρο σε θεατρική διασκευή και σκηνοθεσία του Κώστα Τσιάνου γνωρίζοντας τεράστια επιτυχίαΣτην τωρινή παράσταση τού Μεταξουργεί-

ου παρουσιάζεται με τη μορφή του μονολό-γου σε θεατρική προσαρμογή ndash σκηνοθεσία και ερμηνεία της Άννας Βαγενά Πρόκειται για την ιστορία μιας απλής γυναίκας από τα Αμπελάκια της Θεσσαλίας μιας χωριάτισ-σας που σήκωσε στους αδύνατους ώμους της τη μοίρα της και συγχρόνως τη μοίρα πολ-λών γυναικών του τόπου μας Έζησε τη βα-ναυσότητα ενός αλκοολικού πατέρα είδε την αγάπη του άνδρα της να μεταμορφώνεται σε περιφρόνηση όταν άρχισε να γεννάει κωφά-λαλα παιδιά εξαιτίας της βαριάς κληρονομι-κότητας του αλκοολικού πατέρα της και πά-

S T A N D - U P C O M E D Y -5 0 Α π ο χ ρ ώ σ ε ι ς τ ο υ GreekΣ τ ι ς μ έ ρ ε ς μας που

το χιούμορ θεωρείται σπάνιο και πολύτιμο το Tin Pan Alley φιλοξενεί τον Σίλα Σεραφείμ ο οποίος προσφέρει εντυπωσιακές παραστάσεις γέλιου και εύθυμου προβληματισμούΚάθε Σάββατο (έως τις 27 Δεκεμβρίου) στις

2200 ο Σίλας στήνει ένα ενδιαφέρον πανηγύρι με επίκεντρο το εξαιρετικό μοναδικό laquoφυσικό φαινόμενοraquo που λέγεται laquoΝεοέλληναςraquo Μια γι-ορτή σε πρώτη ανάγνωση των 20 χρόνων πα-ρουσίας του στην stand-up comedy αλλά και μια προσπάθεια ανάλυσης και διερεύνησης του φαινομένου το οποίο μάλλον θα εξακολουθήσει να απασχολεί για πολύ καιρό την καλλιτεχνική

κοινότητα του είδους Για του λόγου το αληθές δείτε ένα απόσπασμα των προσπαθειών του στην ιστοσελίδαwwwyoutubecomwatchv=LgJERE7PTBY

Συντελεστές Σίλας Σεραφείμ

Λίλα Σταμπούλογλου (συμμετέχει μέχρι να γεννήσει)

Παραστάσεις Κάθε Σάββατο μέχρι τις 27 Δεκεμβρίου

(τουλάχιστον)

Ώρα έναρξης 2200 (ακριβώς)

Πληροφορίες Tin Pan Alley Τουρναβίτου 6 Πλατεία

Ασωμάτων Θησείο Τηλ 210-3210158

httpwwwtinpanalleygrindexphpsilasserafim

λεψε με νύχια και δόντια σε μια κοινωνία που δεν δέχεται εύκολα την αναπηρίαΏρες Παράστασης Σάββατο 1800 και 2100

Κυριακή 1830

Εισιτήρια Γενική Είσοδος 16euro Μειωμένα

12euro (φοιτητές συνταξιούχοι άνω των 65 ετών

πολύτεκνοι amp εκπαιδευτικοί) και 10euro(άνεργοι)

Ομαδικό εισιτήριο 8euro

Θέατρο Μεταξουργείο Ακαδήμου 14-16

Τηλ 210-5234382

(51)

(52)

ldquoΤο Θαύμα να Νοιώθεις ΈλληναςrdquoΤου SAM CHEKWASΕ κ δ ό σ ε ι ς S e a b u r n B o o k s

άνθρωπος μένει εκεί όπου είναι θαμμένο ένα μέρος της καρδιάς τουraquo έγραψε ο Αλέξαν-

δρος Δουμάς Ο Sam Chekwas το παιδί από την Νιγη-ρία με τα φωτεινά και ερευνητικά μάτια που ήρθε από την χώρα του να σπουδάσει στην Ελλά-δα ντυμένος στο πνεύμα και την καρδιά με την αγάπη για το αληθινό το υψηλό και το ωραίο δεν μάκρυνε ποτέ από δω Τα τραίνα της ζωής του ασταμάτητα έφευγαν και γύριζαν φεύγουν και γυρίζουν με τη σημαία του χρέους με την πραμάτεια της προσφοράς με τη σοδειά της αγά-πης Σrsquo ένα ταξίδι που κρατάει χρόνια τώρα διατηρώντας την ποιότητα του σεβασμού την ευ-χέρεια της κατανόησης και την ανάγκη της συμπόρευσης στα μονοπάτια της ουσίαςhelliplaquoΌσο αναπνέω θα προβάλλω την ελληνική γλώσσα και τα ελληνικά γράμματαraquo δήλωσε σε παρου-

σίαση του βιβλίου του ο Chekwas Και με περισσή περηφάνια ανέφερε laquoΕδώ γεννήθηκαν οι τέ-χνες η φιλοσοφία και οι επιστήμες Ο Μέγας Αλέξανδρος έλεγε πως ότι δεν γιορτάζεται πεθαίνει Αυτό συμβαίνει και με τον ελληνισμό και κυρίως την ελληνική γλώσσα Όλοι εσείς πρέπει να με-ταφέρετε τον ελληνισμό όπου μπορείτε με κάθε τρόποraquo Και όχι μόνο προτρέπει αλλά και ο ίδι-ος προσπαθεί για τη διάδοση του ελληνισμού μέσα από το βιβλιοπωλείο που έχει ανοίξει στην Αστόρια της Νέας Υόρκης Το βιβλιοπωλείο αποτελεί ένα από τα laquoαξιοθέαταraquo της αμερικανικής μεγαλούπολης με τους δεκάδες χιλιάδες Ελληνοαμερικάνους Βρίσκεται στον αριθμό 33-18 της οδού Μπρόντγουεϊ και μοιάζει με συνηθισμένο συνοικιακό βιβλιοπωλείο Όμως ανάμεσα στις αγγλικές εκδόσεις υπάρχουν ράφια που ξεχειλίζουν από ελληνικούς τίτλουςmiddot η προσπάθεια του Chekwas για την προώθηση του ελληνισμού

(53)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

τα τέλη του 1944 όταν πια εί-χαν αποχωρήσει από τη χώρα μας οι δυνάμεις κατοχής του Άξονα μέλη της ηγεσίας του τότε Βασιλικού Ναυτικού ζή-τησαν την ανεύρεση και τιμω-ρία των υπεύθυνων του τορπι-

λισμού της laquoΈλληςraquo Πράγματι είχε επισημανθεί στην Κάτω Ιταλία κάποιος Stefano Toselli μηχανι-κός ο οποίος είχε δηλώσει laquoιδιωτικώςraquo ότι ήταν σε θέση να κατονομάσει τους υπεύθυνους της ανόσιας πράξηςΟι ελληνικές Αρχές λοιπόν απαίτησαν την επίσημη καταγραφή της μαρτυρίας του και να κινηθεί η δια-δικασία παραπομπής των ενόχων σε δίκη Και τότεhellip laquoέσκασε η βόμβαraquo Με εντολή του Βρετανού στρα-τάρχη Harold Alexander ανώτατου διοικητή των συμμαχικών δυνάμεων της Μεσογείου κατηγορη-ματικώς απαγορεύτηκε η συνέχιση της έρευνας Το θέμα έπρεπε να μπει στο αρχείο ndash και αυτό έγινε ευ-θύς αμέσως Κατά συνέπεια όλα όσα λέγονται ακό-μα και σήμερα σχετικά με τον τορπιλισμό της laquoΈλ-ληςraquo παραμένουν ατεκμηρίωτα Ήταν πράγματι το ιταλικό υποβρύχιο laquoDelfino raquo που βύθισε το αγκυ-ροβολημένο στην Τήνο για τον εορτασμό του Δεκα-πενταύγουστου ελληνικό πολεμικό σκάφος Και αν ναι ποιος έδωσε τη σχετική εντολή Και τι έλεγε η εντολή αυτή

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Λ ό γ χ η

ldquoΟ Πόλεμος και ο ΚόσμοςrdquoΤα Γεγονότα του rsquo40 τα πριν και οι Συνέπειες

ρόκειται για ένα τρίτομο έργο στο οποίο ο Θεόδωρος Σπυρόπου-λος παρουσιάζει αναλυτικά με εξαντλητικές λεπτομέρειες τη σημα-ντική ανασκαφή της ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΟΣΑνάμεσα στην Πελλάνα και την Σπάρτη ιδρύθηκε μια Νησιωτική

Κοινοπολιτεία στη Λιμνοθάλασσα που συνδεόταν μέσω του Ευρώ-τα με τον Λακωνικό Κόλπο Σrsquo αυτό το νησιωτικό σύμπλεγμα υπήρ-χε η Λακεδαίμων από τις αρχές της τρίτης χιλιετίας πΧ μέχρι το 1750 πΧ οπότε καταστράφηκε από την Κοσμική Θεομηνία

Κατά τη Μυκηναϊκή περίοδο υπήρξε το Ανακτορικό κέντρο της Λακωνίας όπως πιστοποιείται από το Ανάκτορο το Κυκλώπειο Τείχος τους Βασιλικούς Θολωτούς Τάφους κα Επίσης φιλοξένησε το Ανάκτορο του Μενέλαου και της ΕλένηςΠολλές γεωφυσικές και γεωπολιτικές ιδιαιτερότητες μνημειακά ευρήματα και αρ-

χαιολογικά ευρήματα οδήγησαν τον συγγραφέα να ταυτίσει σημεία και μνημεία του Λακωνικού βαθυπέδου της Λακεδαίμονος με την Πλατωνική Ατλαντίδα και να ανα-ζητήσει επιβιώσεις της υλικής πολιτειακής και πολιτισμικής κληρονομιάς της στην ιστορική Δωρική ΣπάρτηΗ πλούσια εικονογράφηση βοηθά κάθε ενδιαφερόμενο για την ελληνική αρχαιολο-

γία να παρακολουθήσει αναλυτικά τη διεξαγωγή μιας ανασκαφής σrsquo ένα χώρο που παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον

Του ΘΕΟΔΩΡΟΥ Γ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Κ α δ ρ α μ ί τ σ α

ldquoΛακεδαίμωνrdquo

(54)

ανέναν μα κανέναν δεν μπορείς να κερδίσεις ούτε καν ένα αφελές μικρό παιδί εφόσον του αφαιρείς την ελευ-θερία τού να μην συμφωνήσει μαζί σου Αν στερήσεις την ελευθερία στον άλλον και βασιλιά να τον στέψεις δεν θα διαρκέσει η συμφωνία σας Σύντο-

μα θα αισθανθεί δυσφορία θα καταλάβει ότι παγιδεύτη-κε και βρέθηκε εκεί που δεν θέλει Τα χρυσά κλουβιά τα ανακάλυψαν τύποι σαν τη γυναίκα της πρώτης ιστορί-ας του βιβλίουmiddot όμως κλειδωμένο ένα πουλί μαραίνεται Ο Ελύτης γράφει πως γίνεται να φυλακίσεις ένα αηδόνι αλλά δεν μπορείς να φυλακίσεις τον κελαϊδισμό τουΥπάρχουν όμως προσωπικότητες τόσο ανασφαλείς εξαρτημένες και εξωφρενικά εγωιστικές ώστε κρατούν κλειδωμένο το αηδόνι τους έστω και άλαλο έστω και νεκρό Ξέρουν πολύ καλά άλλωστε την τέχνη να ταρι-χεύουνΌλοι μας έχουμε συναπαντηθεί με τέτοιους χαρακτή-

ρες Δεν είναι λίγοι και γνωρίζουν να πλέκουν ιστούς σαν την αράχνη Όσο πιο εξαρτημένοι είμαστε εμείς οι ίδιοι τόσο τσιμπάμε στους χειρισμούς τους Ο ελεύθε-ρος ο ανεξάρτητος άνθρωπος δεν τους ανέχεται γρή-γορα κάνει πέρα σύντομα κόβει μαζί τους τις διαπραγ-ματεύσεις Όμως πόσοι είμαστε εντελώς ανεξάρτητοι Όλοι έχουμε τις πληγές μας τα μειονεκτήματα μας τα παθήματα και τα πάθη μας Όλοι κουβαλάμε στο αίμα μας τους πειρασμούς της τρέλας Παρά ταύτα πάντα υπάρχει τρόπος να γιατρεύεσαι όταν όντως το αποφασί-ζεις διότι η υγεία είναι πιο επιθετική και δυναμική από την αρρώστια

ldquoΣιωπάς για να ακούγεσαιrdquo

Της ΜΑΡΩΣ ΒΑΜΒΟΥΝΑΚΗ Ε κ δ ό σ ε ι ς Ψ υ χ ο γ ι ό ς

(55)

STREETART

(56)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

( φωτογραφίες - Ανδρέας Τσάκαλης )

ΟΌ π ο ι ο ς θ έ λ ε ι να θαυμάσει έργα Τέχνης από καλλιτέχνες με μεράκι και πάθος δεν χρειάζεται να πηγαίνει μόνο σε εκθεσιακούς χώρους Ένας τοίχος παλιός μια λεπτομέ-ρεια στην πόρτα κάγκελα ή και σημεία του δρόμου είναι ικανά να εμπνεύσουν Μπο-ρούν να δώσουν βάση στον λαϊκό καλλιτέχνη να δημιουργήσει και να μεταμορφώσει Όταν ένας άνθρωπος θέλει να εκφραστεί μέσα από την τέχνη θα βρει laquoτελάραraquo γύρω του Θα βρει τρόπο να στείλει το μήνυμά του Θα επικοινωνήσει με τον θεατή θα τον κάνει να σκεφτεί να χαμογελάσει να λυπηθεί Θα του δημιουργήσει έντονα συναισθήματα χρησι-μοποιώντας απλά φτηνά χρώματα και το ταλέντο τουΗ τέχνη λοιπόν που μπορείς ελεύθερα να δεις και να θαυμάσεις στους πιο απίθανους χώρους ίσως και στην ίδια τη γειτονιά σου χωρίς εισιτήρια και προσκλήσεις λέγεται street art

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

(57)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

STREET ART

(58)

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

Δώρα Η Αλεξάνδρα όμορφη κι αριστο-κρατική από καλή και πλούσια οικο-γένεια φαντάστηκε πως στο πρόσωπο του αρρενωπού Νιόνιου θα έβρισκε την αδελφή ψυχή το άλλο μισό της για να ζήσει μαζί του τη ζωή που ονει-ρευόταν Όμως ο ωραίος της σύζυγος ndashθα διαπίστωνε γρήγοραndash καταδυνα-στευόταν από την Αργίνη μάνα σκλη-ρή και πεθερά ακόμη σκληρότερηhellip Ποτέ ο γιός δεν μπόρεσε να απαλλαγεί από την αρπάγη αυτής της μάνας κι έτσι η Αλεξάνδρα έμαθε να ζει στο πε-ριθώριο της ζωής των τριών τους κά-νοντας υπομονή για χάρη του παιδιού της και γιατί στο βάθος η ελπίδα την έκανε να πιστεύει ότι ίσως μια ημέρα όλα αλλάξουνhellip Η ελπίδα το μόνο όπλο του απελπισμένουhellipΤον απολογισμό αυτής της ζωής

εγκλωβισμένης στη ερημιά του έρω-τα μιας ζωής πολιτικών αγώνων για ένα καλύτερο αύριο διηγείται η Αλε-ξάνδρα γιαγιά πια στη μικρή εγγονή που έχει τrsquo όνομά τηςhellip

ldquoΜια Κυρ ιακή με την Αλεξάνδραrdquoεκδ Ωκεανός

(Η Δώρα Νικολαΐδου γεννήθηκε στην Αθήνα Πήρε πανεπιστημιακό τίτλο σπουδών από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων με ειδίκευση στην Ψυχολογία Σήμερα είναι τελειόφοιτος του Ελληνικού Ινστιτούτου Νευροφυτοθεραπείας και Ανάλυσης του Χαρακτήρα (ΕΙΝΑ) και ασκεί επαγγελματικά τη Συμβουλευτική ως Σύμβουλος Ψυχικής ΥγείαςΕιδικεύεται και παρέχει Συμβουλευτική Ψυχολογική Υποστήριξη σε Γυναικεία Θέματα Έχει μετεκπαιδευτεί στις πλέον σύγχρονες τεχνικές θεραπείας του Μετατραυματικού Στρες (Brain Spotting και CMR)Το laquoΜια Κυριακή με την Αλεξάνδραraquo είναι το πρώτο μυθιστόρημά της)

Νικολαίδου

Ένα εντεκάχρονο αγόρι από τη Σερ-βία έχει την ικανότητα να ζωγραφίζει με έναν απλό μαρκαδόρο θέματα από το ζω-ικό και φυτικό βασίλειο με μια απίστευ-τη δεξιοτεχνία

Τα σχέδιά του αποτυπώνουν εικόνες άγριας ζωής Εικόνες σύγχρονες ή εικόνες που υπήρχαν πριν εκα-τομμύρια χρόνια Τα σχέδια του Σέρβου Ντούσαν Κρτόλιτσε ως επί το πλείστον με στυλό και μολύβι είναι εντυπωσιακά πολύ ζωντανά και θεωρείται ένα πολλά υποσχόμενο παιδί-θαύμα Αν και μόλις 12 χρο-νών έχει στο ενεργητικό του τρεις ατομικές εκθέσεις των έργων του σε εθνικό επίπεδο και μάλιστα οι δύο πρώτες ήταν πριν τα οκτώ χρόνια του

(25)

( π α ρ ο υ σ ί α σ η )

( επιμέλεια - Νικόλας Σεγκούντος )

(26)

Η καριέρα του ξεκίνησε από μόλις δύο ετών Οι γονείς του δεν έδωσαν σημασία στο πρώτο σχέδιό του κάτι που έμοιαζε απροσδιόριστα με φάλαινα Όσο περνούσε όμως ο καιρός και αυξανόταν ο όγκος του χαρτιού που κατανάλωνε για ζωγραφική ο μι-κρός Ντούσαν οι γονείς του άρχισαν να παρατηρούν ότι το παιδί τους είχε ταλέντο Ζήτησαν λοιπόν τη γνώμη ενός παιδοψυχολόγου Ο ειδικός εντυπωσιά-στηκε από το μικρό αγόρι ndashπαχουλό με γλυκό πρό-σωπο που μιλούσε με ασυνήθιστα ελκυστικό τρόπο Το εντυπωσιακότερο όμως ήταν ότι παρουσίαζε ένα υψηλό επίπεδο συναισθηματικής νοημοσύνης Οι γνώσεις του Ντούσαν για τον κόσμο των ζώων

είναι εκπληκτικές Όταν οι γονείς του αγόρασαν την πληρέστερη σύγχρονη εγκυκλοπαίδεια ζώων χρειάστηκε λιγότερο από τρεις εβδομάδες για να την αποτυπώσει στο μυαλό του λέξη προς λέξη Γνωρί-ζει όλες τις γεωλογικές εποχές του πλανήτη μας και τα ζώα που περιπλανιούνταν σε αυτόν στη διάρκειά τους Απαγγέλει με άνεση τα 65 είδη μαρσιποφόρων που υπάρχουν σήμερα Και όταν μεγαλώσει φιλοδο-ξεί να ασχοληθεί με την επιστήμη της ζωολογίας και να γράψει ένα βιβλίο για τα ζώαΜικρότερος όπως αναφέρει ο πατέρας του Ντού-

σαν ήταν πολύ δραστήριος και laquoαπορροφούσεraquo σε μικρό χρονικό διάστημα μεγάλο όγκο πληροφορι-ών Γοητεύτηκε από τη φύση και τα ζώα και σύντο-μα πέρασε από τις πρωτόλειες παιδικές αποτυπώσεις σε πιο συγκεκριμένα και εκπληκτικά σχέδια Και όλη αυτή τη διαδικασία την αντιμετωπίζει ως μια πρόκλη-ση ένα παιχνίδι της δημιουργικής έκφρασής του Όταν ήταν οκτώ ετών ένας δάσκαλος του έθεσε σκό

(27)

(28)

(29)

πιμα μια δύσκολη πρόκληση τριών λέξεων laquoιπ-πότης διάβολος κόσμοςraquo Ο μικρός την έφερε σε πέρας με εκπληκτικό τρόπο και αργότερα δήλωσε laquoθέλω να είμαι ζωγράφος θέλω να εί-μαι παιδίraquoΠολύς κόσμος έχει γνωρίσει το ταλέντο και το

έργο του Ντούσαν μέσα από την ιστοσελίδα του Έχει περισσότερους από 5000 laquoφίλουςraquo και 7000 laquoακόλουθουςraquo στο Facebook Φορείς από διάφορες χώρες του κόσμου ndashΗΠΑ Αυστραλία Ινδίαndash τον έχουν προσκαλέσει για να παρουσιά-σει τις δημιουργίες του Όμως για την ηλικία του είναι περισσότερο σημαντικό το κοντινό περιβάλλον του Χαρακτηριστικό είναι το πε-ριστατικό που αναφέρει ο πατέρας του Κάποια μέρα οι γονείς του ανησύχησαν καθώς είχε αρ-γήσει υπερβολικά να επιστρέψει από το σχο-λείο του Βγήκαν λοιπόν να τον αναζητήσουν Τον βρήκαν στην αυλή του σχολείου περιτρι-γυρισμένο από μια ομάδα συμμαθητών του Ο Ντούσαν ήταν απορροφημένος με το να φτιά-χνει laquoτατουάζraquo με μαρκαδόρο στα χέρια των άλ-λων παιδιών laquoαποτυπώνονταςraquo τα αγαπημέ-να ζώα τους Και η εκτίμηση των συμμαθητών του προς το έργο του νεαρού καλλιτέχνη φάνη-κε από το ότι αρνούνταν να πλύνουν τα χέρια τους για μεγάλο χρονικό διάστημα επειδή δεν ήθελαν να σβηστεί το laquoτατουάζraquo

Μπορείτε να βρείτε περισσότερα στοιχεία και τις

δημιουργίες του μικρού Ντούσαν στη σελίδα του στο

facebook

httpswwwfacebookcomprofilephpid=100008204652414ampfref=ts

Ιερή

Μια παράδοση χαμένη στις δέλτους τουχρόνου

(30)

(31)

μέλισσα -ένα από το τρία δώρα των

θεών σύμφωνα με εσωτερικές παραδόσεις- ο

άνθρωπος και ο πολιτισμός του φαίνεται να

έχουν μια ιδιαίτερη αόρατη σύνδεση Κοιτά-

ζοντας προς το παρελθόν προς την αυγή του

πολιτισμού διαπιστώνουμε σεβασμό προς τη

μέλισσα σε όλες τις εποχές και από όλους τους

πολιτισμούς Έτσι αρχίζουμε να αντιλαμβα-

νόμαστε ότι αυτό το μικροσκοπικό πλάσμα

αντιπροσωπεύει κάτι σημαντικό τη σπουδαι-

ότερη ίσως laquoχαμένη παράδοσηraquo στην ιστο-

ρία των ανθρώπων

Εγκλωβισμένες μέσα σε κεχριμπάρι έχουν βρεθεί μέλισσες η ηλικία των οποίων ξεπερνάει τα 100 εκατομμύρια χρόνια ndash παγωμένες στον χρόνο σαν να έχουν μείνει αθάνατες μέσα στο ίδιο τους το μέλι Οι αρχαίοι Έλληνες το ονόμαζαν ήλε-κτρον που συνδέεται με τον αρχαίο ηλιακό θεό Ελέκτορ ο οποίος είναι γνωστός ως ο laquoαφυπνιστήςraquo Αυτός ο προσδιορι-σμός αποδίδεται και στο μέλι ndash που θυμίζει κεχριμπάρι ndash μία αναζωογονητική ουσία που τιμόταν την αρχαία εποχή Και αυτή η σύνδεση είχε ως αποτέλεσμα να επιτείνει τον υψηλό σεβασμό που απολάμβανε η μέλισσα στους αρχαίους λαούς

(Ιερογλυφικό που απεικονίζει τη μέλισσα)

του Άντριου Γκόουγκ

( προσαρμογή επιμέλεια κειμένου - Νίκος Κατσινόπουλος )

Ιερή

(32)

Π ρ ο ϊ σ τ ο ρ ι κ έ ς ε μ μ ο ν έ ςΗ προϊστορία είναι γεμάτη από στοι-

χεία που υποδηλώνουν την εμμονή των ανθρώπων με τις μέλισσες Στην επονο-μαζόμενη laquoΣπηλιά της Αράχνηςraquo κοντά στην Βαλένθια της Ισπανίας μια σπηλαι-ογραφία 15000 ετών απεικονίζει μια αν-θρώπινη φιγούρα που αποφασιστικά δι-ακινδυνεύει τη ζωή της προκειμένου να συλλέξει το μέλι από την κηρήθρα ενός μελισσιού που βρίσκεται σε έναν επικίν-δυνο απότομο βράχο Και φυσικά είναι η μέλισσα που οδηγεί τους αρχαίους σαμά-νους στα παραισθησιογόνα φυτά η δρά-ση των οποίων μεταφέρει τη συνείδησή τους στον πνευματικό κόσμο των θεώνΠρόσφατες έρευνες έχουν αποκαλύψει

προς έκπληξη πολλών ότι ένας ήχος που θυμίζει βούισμα μέλισσας παρατηρείται κατά τη στιγμή της αλλαγής επιπέδου της ανθρώπινης συνείδησης Το φαινό-μενο αυτό έχει αναφερθεί ότι συμβαίνει και σε άτομα που έχουν υποστεί την λε-γόμενη laquoαπαγωγή από εξωγήινουςraquo που βλέπουν οπτασίας ή έχουν επιθανάτιες εμπειρίες Μήπως γνώριζαν αυτό το φαι-νόμενο οι αρχαίοι και πίστευαν ότι είναι ένα στοιχείο που προσδίδει κάποια ιδιαι-τερότητα στη μέλισσαΣτην Ανατολία έχει βρεθεί ένα άγαλμα

10000 ετών το οποίο απεικονίζει τη Μη-τέρα Θεά να φοράει στο κεφάλι μια κίτρι-

(Η αιγυπτιακή μυθολογία περιέχει αναρίθμητες αναφορές στις μέλισσες συμπεριλαμβανομένης και της πεποίθησης ότι οι μέλισσες δημιουργούνταν από τα δάκρυα του πιο σημαντικού θεού τους του Ρα)

νη ndash πορτοκαλί τιάρα σαν κυψέλη ndash ένα στοιχείο που έχει οδηγήσει τους ειδικούς στο ότι εκείνη την περίοδο η Μητέρα Θεά είχε αρχίσει να μεταλλάσσεται σε Μέλισ-σα Βασίλισσα ή μέλισσα θεάΣτον νεολιθικό οικισμό Τσατάλ Χουγι-

ούκ υπάρχουν υποτυπώδεις απεικονί-σεις μελισσών (6540 πΧ) γύρω από το κεφάλι κάποιας θεότητας σχηματίζο-ντας μια άλω Οι Σουμέριοι ωστόσο θε-ωρούνται πρόγονοι της οργανωμένης μελισσοτροφίας Αυτοί ήταν που επινόη-σαν την απιθεραπεία δηλαδή την ιατρι-κή χρήση των προϊόντων της μέλισσας όπως του μελιού της γύρης του βασιλι-κού πολτού της πρόπολης και του δηλη-τηρίου της μέλισσαςΣουμεριακά ανάγλυφα που απεικο-

νίζουν τη λατρεία κάποιων παράξενων ιπτάμενων μορφών έχουν συχνά ερμη-νευτεί ως ενδείξεις εξωγήινης επέμβασης Στα πλαίσια όμως των οφελών της με-λισσοτροφίας είναι πιθανότερο να απο-τυπώνουν τη λατρεία των μελισσών Οι Σουμεριακές απεικονίσεις άλλωστε ήταν που οδήγησαν στη δημιουργία του μοτί-βου της θεάς που χορεύει μια θηλυκή χο-ρεύτρια με τα χέρια κυρτωμένα γύρω από το κεφάλι της για την οποία οι μελετητές πιστεύουν ότι αναπαριστά μια ιέρεια της θεάς μέλισσας Το μοτίβο το οποίο απέ-κτησε κεντρικό ρόλο στον αιγυπτιακό

(33)

(34)

Ιερή

(35)

συμβολισμό φαίνεται να βασίζεται στη μοναδική ικανότητα των με-λισσών να επικοινωνούν μεταξύ τους μέσω ενός ρυθμικού χορού Μια μέλισσα μπορεί να πετάξει σε απόσταση μεγαλύτερη από 5 χιλιόμετρα από την κυψέλη της για να εντοπίσει τροφή και επιστρέφει για να με-

ταδώσει την πληροφορία στις υπόλοιπες μέσω του χορού - ένα είδος φυσικού συστήματος πλοήγησης

Οι άνθρωποι λοιπόν είχαν ανακαλύψει την τερά-στια σημασία της προσφοράς τη μέλισσας πριν από δέκα ή περισσότερες χιλιάδες χρόνια ήδη ίσως από την αχλή της προϊστορίας τους Καθώς αναπτυσσό-

ταν ο πολιτισμός κατά μήκος του ποταμού Νείλου και εξελισσόταν σιγά σιγά η δυναστική περίοδος της αρχαίας Αί-

γυπτο η λατρείας της μέλισσας και οι παραδόσεις για αυτήν εναγκαλίστηκαν σε τέτοιο βαθμό με τον πολιτισμό όσο ποτέ

στο παρελθόν ή στο μέλλον

Η Θ ε ά Μ έ λ ι σ σ α σ τ η α ρ χ α ί α Α ί γ υ π τ οΑρκετοί αιγυπτιολόγοι πι-στεύουν ότι οι Σουμερια-κές παραδόσεις ταξίδευσαν κατά μήκος της Ανατολι-κής Αιγυπτιακής Ερήμου

έως την Κοιλάδα του Νείλου Τα περίφημα αφρικανικά Ουαντί

(κοίτες ξεροπόταμων στις οποίες δημιουργούνται πε-ριστασιακά οάσεις) φημί-

ζονται για τις προδυναστικές βραχογραφίες τους που παρουσιάζουν

ιπτάμενες μορφές με εξογκωμένα χαρακτηρι-στικά σαν φτερά Ασυνήθιστες γραμμές εκτείνο-νται προς τα επάνω πίσω από το κεφάλι της κεντρι-κής μορφής θυμίζοντας τις κεραίες της μέλισσας

ενώ παραπέμπουν στο σχήμα των εξογκωμάτων που χαρακτηρίζουν τα αιγυπτιακά στέμμα-

τα στους αιώνες που θα ακολουθήσουνΑποτυπώνεται ακόμη το μοτίβο

της Θεάς που Χορεύει μια γυναί-κα με τα χέρια της κυρτωμένα επάνω από το κεφάλι της

(Το ένδυμα του Ναπολέοντα κατά την ενθρόνισή του ήταν διακοσμημένο με μέλισσες)

(Συλλογή μελιού στην Ισπανία 13000 πΧ)

Ιερή

(Το ένδυμα του Ναπολέοντα κατά την

ενθρόνισή του ήταν διακοσμημένο με

μέλισσες)

(36)

όπως ακριβώς η laquoχορεύτριαraquo Θεά μέλισσα που παρουσιάζεται σε ανάγλυφα των Σουμέριων και των κεντρο-Ευρωπαικών λαών χιλιάδες χρόνια νωρίτερα Η απεικόνιση είναι διαδεδομένη στην αιγυπτιακή μυθολογία και φαίνεται να προέρ-χεται από την μοναδική ικανότητα της μέλισ-σας να επικοινωνεί με τον laquoχορόraquo Ένα άλλο στοιχείο για την καλλιτεχνική

επιρροή που φαίνεται να έχει ασκήσει η μέλισ-σα εντοπίζεται στα τελετουργικά ενδύματα των Αιγυπτίων τα οποία παρουσιάζουν στιλι-στικές ομοιότητες με αυτήν Το στέμμα νέμες για παράδειγμα αποτελείται από εναλλασσόμε-νες κίτρινες και σκούρες οριζόντιες λωρίδες Τέ-τοιες οπτικές ομοιότητες είναι εμφανείς σε πολ-λά ανάγλυφα και αγάλματα Εντυπωσιακότερη όμως είναι αυτή που παρουσιάζεται στη νεκρι-κή μάσκα του Φαραώ Τουταγχαμών της 18ης δυναστείας η οποία δείχνει τον Φαραώ στολι-σμένο με εναλλασσόμενες μαύρες και κίτρινες λωρίδες όπως ακριβώς μια μέλισσαΗ έλξη της Αιγύπτου προς τις μέλισσες φαίνε-

ται ότι ξεκινάει από πολύ πρώιμη εποχή Η βό-ρεια Αίγυπτο η έκταση που απλώνεται από το Δέλτα έως τη Μέμφιδα ονομαζόταν laquoΤα Μπί-τιraquo - γη της μέλισσας Ο φαραώ Μένες ιδρυτής της Πρώτης Αιγυπτιακής Δυναστεία έφερε το αξίωμα του laquoΜελισσοτρόφουraquo ένας τίτλος που

αποδιδόταν σε όλους τους Φαραώ που ακολού-θησαν και η απεικόνιση μιας μέλισσας βρισκό-ταν δίπλα στην σφραγίδα που έφερε το όνομά τουςΟ αιγυπτιακός θεός Μιν έφερε τον τίτλο laquoΚύ-

ριος των Άγριων Μελισσώνraquo και χρονολογεί-ται από το 3000 πΧ ή νωρίτερα Παρόμοια η αιγυπτιακή θεά Νέιθ ήταν μια πολεμική θεό-τητα που της αποδίδονταν ο συμβολισμός της γονιμότητας και ιδιότητες παρθένου χαρακτη-ριστικά της Βασίλισσας μέλισσας Στη Σάιδα η Νέιθ θεωρούνταν ως η Θεά του laquoΟίκου των Μελισσώνraquo και μητέρα του Ρα του laquoκυβερνή-τη των πάντωνraquo Η αιγυπτιακή μυθολογία πε-ριέχει αναρίθμητες αναφορές στις μέλισσες συ-μπεριλαμβανομένης και της πεποίθησης ότι οι μέλισσες δημιουργούνταν από τα δάκρυα του πιο σημαντικού θεού τους του Ρα Μέλισσες απεικονίζονται σε αιγυπτιακούς

τάφους και οι συνήθεις προσφορές στις πιο ση-μαντικές θεότητες ήταν το μέλι Πραγματικά το μέλι ήταν το laquoνέκταρ των θεώνraquo και όπως οι Σουμέριοι πριν από αυτούς οι Αιγύπτιοι για-τροί το χρησιμοποιούσαν ως βασικό συστατικό για πολλά φαρμακευτικά σκευάσματα και θε-ραπείες συμπεριλαμβανομένων και των πρώι-μων μορφών μομιοποίησηςΈνα αιγυπτιακό μνημείο που παρουσιάζει μια

(Ο Ναπολέων ακολουθώντας τη παράδοση των Μεροβίγγιων βασιλιάδων της Γαλλίας -από τους οποίους ο διάσημος Βασιλιάς Τσιλντερικ ανακαλύφθηκε ενταφιασμένος με 300 μέλισσες κατασκευασμένες από καθαρό χρυσό- εξασφάλισε ότι το σύμβολο της μέλισσας θα ενσωματωθεί στη διακόσμηση και στην τεχνοτροπία του παλατιού υιοθέτησε δε το laquoΗ Μέλισσαraquo ως παρατσούκλι του)

(37)

παράξενη μορφή συμβολισμού μέλισσας είναι η βαθμιδωτή πυραμίδα της Σακκάρα η οποία πα-ραπέμπει στα εξάγωνα κελιά της κηρήθρας με τις έξι βαθμίδες της επάνω από το έδαφος και μια ιδιαίτερη κάτω ndash τη νεκρόπολη του ταύρου Άπι που ονομάζεται Σεράπειο Οι Αιγυπτιολό-γοι πιστεύουν ότι στον ταύρο Άπι αποδίδονταν οι αναγεννητικές ιδιότητες του θεού Πτά της Μέμφιδας ndash του αιγυπτιακού θεού της μετεν-σάρκωσης Πίστευαν επίσης ότι αυτοί που ει-σέπνεαν την ανάσα του ταύρου Άπι λάμβαναν το δώρο της προφητείας και το σημαντικότε-ρο από όλα οι Αιγύπτιοι πίστευαν ότι ο ταύρος μεταμορφωνόταν σε Άπι Όσιρι μετά θάνατον Το λατινικό Άπις που σημαίνει μέλισσα προ-έρχεται πιθανόν από το μεσοποταμιακό Σίπα ndash

Ιερή

(Ιερογλυφικό που απεικονίζει τη μέλισσα)

(Το τεκτονικό λογγείο του Ουάσιγκτον Η κυψέλη διακρίνεται στο επάνω μέρος του

στο κέντρο)

(38)

κή ρωμαϊκή θρησκεία που σχετιζόταν με τη τε-λετουργική σφαγή των ταύρωνΈνας άλλος αρχαίος πολιτισμός που επηρε-

άστηκε από τους αρχαίους Αιγυπτίους ήταν ο Μινωϊκός Είχε στενή σχέση με τους Αιγύπτι-ους οι οποίοι ήταν ειδικοί στη μελισσοκομία μια Τέχνη που αργότερα εισήχθη στην Ελλά-δα Αυτό μας οδηγεί σε ένα άλλο εντυπωσιακό του αιγυπτιακού συμβολισμού για τη μέλισ-σα Η Σφίγγα το περίφημο μνημείο της χώρας ονομαζόταν Χουν νμπ στα αιγυπτιακά όμως οι Έλληνες του έδωσαν το όνομα που είναι σή-μερα γνωστό Πως όμως συνδέεται αυτό με τη μέλισσα Η μινωική λέξη για τη μέλισσα ήταν σφέξ Τι συμπέρασμα βγάζουμε από αυτό Ο πο-λιτισμός που έμαθε στους Έλληνες την Τέχνη της μελισσοκομίας χρησιμοποιούσε τη λέξη σφεξ για να ονομάσει τη μέλισσα ndash και οι Έλ-ληνες έδωσαν αυτό το όνομα στη θεά που απει-κονίζει το μνημείο Μήπως η Σφίγγα υπήρχε ήδη όταν ο Μένες δημιούργησε το αιγυπτιακό βασίλειο και ήταν γνωστό ότι αναπαριστούσε μια μέλισσα θεά και έτσι αποδόθηκε στον Φα-ραώ ο τίτλος Μελισσοτρόφος Η πιθανότητα εί-ναι προκλητική και δεδομένης της γοητείας που ασκούσαν οι μέλισσες στους Αιγύπτιους δεν φαίνεται και τόσο εξωπραγματική

Η μ έ λ ι σ σ α σ ε κ ρ ί σ η ndash ο ά ν θ ρ ω π ο ς σ ε κ ρ ί σ ηΗ λατρεία των Σουμερίων και των Αιγυπτίων

για τη μέλισσα μεταδόθηκε στην Ελλάδα όπου μέλισσες απεικονίζονται σε αγάλματα των πιο

Ασίπα που σημαίνει ο Μεγάλος Ποιμένας στον Ουρανό και Άπις σημαίνει Όσιρις Αυτό συν-δέεται με την πίστη ότι μετά θάνατον η ψυχή του Φαραώ συνδεόταν με τον Όσιρι ως ένα άστρο στον αστερισμό του ΩρίωναΈνας ταύρος Άπις σύμφωνα με τους αιγυπτι-

ακούς μύθους δημιουργούσε 1000 μέλισσες και οι μέλισσες αντιπροσώπευαν ψυχές Είναι επίσης ενδιαφέρον ότι η αιγυπτιακή θεότητα Νούτ ήταν θεά του ουρανού ndash της περιοχής των μελισσών ndash και έφερε τον τίτλο laquoΑυτή που Κα-τέχει Χίλιες Ψυχέςraquo ο οποίος φαίνεται να παρα-πέμπει στις χίλιες μέλισσες ή ψυχές που δημι-ουργούνται από το σώμα του ταύρου ΆπιΤο εβραϊκό γράμμα Άλεφ συμβολίζει το laquoχί-

λιαraquo και αντίστοιχο προ σιναϊτικό και το προ κανανιτικό σύμβολο απεικόνιζε το κεφάλι ενός ταύρου παραπέμποντας στο ότι 1000 μέλισ-σες ndash ή αναγεννημένες ψυχές ndash δημιουργού-νται από τη θυσία ενός ταύρου Άπι Επιπλέον η αριθμητική αξία της εβραϊκή λέξη για τον Ιη-σού ndash τον Μεσσία ο οποίος βασίζεται στο πρό-τυπο του Όσιρι ndash είναι πάλι 1000Έτσι η αρχαία πεποίθηση ότι οι μέλισσες δη-

μιουργούνται από ταύρους εύλογα οδηγεί στην εικασία ότι η υπόγεια νεκρόπολη η οποία εί-ναι γνωστή ως Σεράπειο ίσως να ήταν ένα τε-λετουργικό κέντρο αναγέννησης προορισμέ-νο να ανακυκλώνει ψυχές από τα κεφάλια των ταύρων και όχι απλά ένα μαυσωλείο για ταύ-ρους Μήπως οι τελετουργίες που πραγματο-ποιούνταν στο Σεράπειο αποτελούσαν την πιο πρώιμη μορφή του Μιθραϊσμού τη μυστηρια-

(Ο Ρούντολφ Στέινερ (1861-1925) είχε laquoπροβλέψειraquo ότι οι μέλισσες θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε αναφέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότερο από 4 χρόνια ζωής)

(39)

σημαντικών θεών των Ελλήνων Έτσι ανα-πτύσσεται η αντίληψη της Θεάς μέλισσας και δημιουργείται η τιμητική θέση των ιερειών που ονομάζονται Μέλισσες οι οποίες αργότε-ρα μετεξελίσσονται στις Σίβιλες Σύμφωνα με κάποιες παραδόσεις μάλιστα ο δεύτερος ναός στους Δελφούς ήταν κατασκευασμένος εξολο-κλήρου από μέλισσες και ο ομφαλός θύμιζε κυ-ψέλη περιτριγυρισμένη από μέλισσεςΟι Ρωμαίοι εξασκούσαν τον Μιθραϊσμό μια

μυστικιστική θρησκεία σημαντικό στοιχείο της οποίας ήταν η θυσία των ταύρων που θυ-μίζει τις τελετουργίες των Αιγυπτίων στο Σε-ράπειο Απόηχος αυτών των τελετουργιών στη σύγχρονη εποχή φαίνεται να είναι οι ταυ-ρομαχίες της Ισπανίας Η σύνδεση αυτή επιβε-βαιώνεται έμμεσα από το ότι αρκετές από τις παλιότερες αρένες της χώρας έχουν κατασκευ-αστεί επάνω ή πολύ κοντά σε αρχαία ιερά του ΜίθραΟι Μάγια λάτρευαν τη μέλισσα και απεικό-

νιζαν θεούς με τη μορφή της στους σημαντι-κότερους ναούς τους Έως και την Ινδία οι θρησκείες υιοθέτησαν θεότητες μέλισσες στη μυθολογία τους Ακόμη και η καθολική εκ-κλησία ενσωμάτωσε τη μέλισσα ως ένα σύμβο-λο της αυθεντίας του Πάπα πράγμα που μπο-

ρούμε να δούμε στην Πόλη του ΒατικανούΠέτρινα καταλύματα με τη μορφή κυ-

ψελών κατασκευάστηκαν στην αρχαιότητα από την Ιρλανδία έως την Αφρική ενώ ο Χέ-νριχ Χίμλεραπό τους ισχυρότερους άνδρες στη Γερμανία του Χίτλερ κατασκεύασε το ιερότερο τελετουργικό κέντρο των SS με τη μορφή κυψέλης στα θεμέλια τους κάστρου ΒέβελσμπουργκΠολιτικά κινήματα όπως ο κομουνι-

σμός εμπνεύστηκαν από την αλτρουιστική συμπεριφορά που εμφανίζεται στην κυψέ-λη ως πρότυπο για τις ιδεολογίες τους Με-γάλοι ηγέτες επίσης ακολούθησαν την πα-ράδοση των προγόνων τους και συνδέθηκαν με διάφορους τρόπους με τη μέλισσα Ο Ναπολέων για παράδειγμα ακολουθώ-

ντας τη παράδοση των Μεροβίγγιων βασιλι-άδων της Γαλλίας - από τους οποίους ο διά-σημος Βασιλιάς Τσιλντερικ ανακαλύφθηκε ενταφιασμένος με 300 μέλισσες κατασκευα-σμένες από καθαρό χρυσό - εξασφάλισε ότι το σύμβολο της μέλισσας θα ενσωματωθεί στη διακόσμηση και στην τεχνοτροπία του παλατιού υιοθέτησε δε το laquoΗ Μέλισσαraquo ως παρατσούκλι του Πιστεύεται ακόμη ότι η μέλισσα είναι ο

Ιερή

(Απεικόνιση κηρήθρας από την Τσατάλ Χουγιούκ 6600 πΧ)

(Σουμεριακή πινακίδα ndash απεικόνιση της λατρείας της μέλισσας)

(40)

νερ (1861-1925) Είχε laquoπροβλέψειraquo μάλιστα ότι θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε ανα-φέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότε-ρο από 4 χρόνια ζωής Από το 2008 οι μέλισ-σες άρχισαν να εκλείπουν με ανησυχητικούς ρυθμούς Συμπτωματικά() βρισκόμαστε στα όρια της πρόβλεψης του Στέινερ και στο χρο-νικό περιθώριο που ανέφερε ο Αϊνστάιν Επιπλέον έχουμε αρχίσει να διανύουμε σε

ένα έτος που έχει επιβαρυνθεί με θεωρίες για καταστροφή του κόσμου μας ή για αναγέν-νησή του ndash ανάλογα με πια θεωρία είστε δι-ατεθειμένος να πιστέψετε ndash και βρισκόμαστε στη δίνη μια πολύπλευρης και πολυσύνθετης κρίσης με κορυφή του παγόβουνου την οικο-νομία Το τι θα συμβεί θα το δείξει ο χρόνος Ωστό-

σο φαίνεται ότι η μέλισσα η ιερή μέλισσα εί-ναι διαχρονικά συνυφασμένη με την εξέλιξη του πολιτισμού ακόμη ίσως και με την ύπαρ-ξη του ανθρώπου στον πλανήτη

Σημείωση Το πλήρες κείμενο της μελέτης του

Andrew Gough στα αγγλικά μπορείτε να το βρείτε

στο httpandrewgoughcoukbee1_1html

πρόδρομος του εραλδικού κρίνου του εθνι-κού συμβόλου της ΓαλλίαςΟ ελευθεροτεκτονισμός που διαδόθηκε στις

ΗΠΑ ήδη από την ίδρυσή τους ευνοήθη-κε από σημαντικούς ανθρώπους όπως ο Τό-μας Τζέφερσον ο οποίος έγραφε με πάθος για την σημαντικότητα των μελισσών ενώ άλ-λοι όπως ο Πρόεδρος Τζόρτζ Ουάσιγκντον ενσωμάτωσε την κυψέλη στο τεκτονικό λογ-γείο του Χωρίς αμφιβολία η πρώιμη Αμερι-κανική κοινωνία δανείστηκε πολλές από τις φιλοσοφικές αρχές της από τον Ελευθεροτε-κτονισμό ενσωματώνοντας συμβολισμό και θέματα με μέλισσες στις τελετουργίες της Η δομή του κράτους τουλάχιστον σε αυτή

την πρώιμη περίοδο ακολούθησε τη δομή τη σταθερότητα και την αλτρουιστική συμπερι-φορά που χαρακτηρίζουν την κυψέλη όπως είχαν κάνει κοινωνίες και κινήματα χιλιάδες χρόνια πριν από αυτήνΜια ένδειξη για την επιρροή της μέλισσας

στους ιδρυτές των ΗΠΑ φαίνεται από το ότι ολόκληρη η δυτική περιοχή της χώρας ονο-μαζόταν αρχικά Ντεζερέ (μέλισσα)Η μέλισσα είχε αποτελέσει κεντρικό θέμα σε

πολλά κείμενα και διαλέξεις του αυστριακού φιλόσοφου και μυστικιστή Ρούντολφ Στέι-

(Το περίφημο μινωικό κόσμημα με τις μέλισσες) (Το τεκτονικό λογγείο του Ουάσιγκτον Η κυψέλη διακρίνεται στο επάνω μέρος του στο κέντρο)

(41)

ΓιώργοςΙωάννου( Ο Γ Ιωάννου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1927 Πήρε πτυχίο φιλολογίας από το ΑΠΘ και το 1960 διορίστηκε φιλόλογος Το 1971 μετατέθηκε στην Αθήνα αρχικά σε γυμνάσιο και μετά στο υπουργείο ΠαιδείαςΠέθανε στην Αθήνα το 1985

Ποιητικές συλλογέςlaquoΗλιοτρόπιαraquo ιδιωτική έκδοση Θεσσαλονίκη 1954laquoΤα Χίλια Δέντραraquo εκδ Διαγωνίου Θεσσαλονίκη 1963laquoΤα Χίλια Δέντρα amp άλλα ποιήματα (1954-1963)raquo εκδ Ερμής Αθήνα 1973 )

(42)

ldquoΣαν τη μητέρα αλήθειαrdquo

Πηγαίνει αργά στο σινεμά

μάλιστα στον εξώστη

Σrsquo έργα κατά προτίμηση βουβά

και θαμπωμένα Κι εκεί

- μέσα στους τόσους εξευτελισμούς -

η μόνη του χαρά να βλέπει τις γυναίκες

της γενιάς γύρω απrsquo το τριάντα

Με κείνα τα βαθιά καπέλα

με τις σειρές τα περιδέραια

τα μάτια τα κοντά μαλλιά∙

με τις ψιλές γλυκιές φωνές

με τις κινήσεις τους τις μητρικές

Σαν τη μητέρα αλήθεια∙

σαν τη μάνα του

των πρώτων παιδικών του χρόνων

Τότε που τον φωνάζανε μοναχογιό

(43)

( επιμέλεια - Έλλη Ιωαννίδου )

Ο αετόςκαι η χελώνα( Η λ ο γ ι κ ή η σ ύ ν ε σ η κ α ι η φ ρ ό ν η σ η σ α ν α ε τ ό ς π ε τ ο ύ ν β λ έ π ο υ ν τ α π ρ ά γ μ α τ α κ α θ α ρ ά κ α ι α π ό ψ η λ ά Π ρ ο σ π α θ ο ύ ν ν α β ά λ ο υ ν σ τ η θ έ σ η κ α ι σ τ α ό ρ ι ά τ ο υ τ ο ν μ α τ α ι ό δ ο ξ ο ε π ι π ό λ α ι ο ε α υ τ ό μ α ς π ο υ σ έ ρ ν ε τ α ι σ τ η γ η σ α ν τ η χ ε λ ώ ν α )

(44)

Οι Μύθοι του Αίσωπου είναι μικρές ιστορίες εμπνευ-σμένες από την ίδια τη ζωή και διακρίνονται για τον συμβολικό και αλληγορικό χαρακτήρα τους Ο Αίσωπος είχε γράψει πολλούς μύθους για να σατιρίσει δια-

κωμωδήσει ή και να ειρωνευτεί την καθημερινότητα των Ελ-λήνων Ένας από αυτούς ήταν και ο μύθος του αετού με τη χε-λώνα Εδώ θα τον παρουσιάσουμε κάπως διαφορετικά Η ιστορία θα αρχίσει μέσα στη θάλασσα

άποτε ας πούμε τα παλιά χρόνια μια χελώνα μουρμού-ριζε για την άτυχη μοίρα της κολυμπώντας αργά μέσα στη θά-λασσα Την ενοχλούσε που τα άλλα ζώα μπορούσαν να τρέχουν γρήγορα στη γη ενώ εκείνη δεν τα κατάφερνε Την ενοχλού-σε που τα πουλιά μπορούσαν να πετάνε στον καθαρό αέρα και να βλέπουν τόσα από κει ψηλά ενώ εκείνη ήταν μέσα στο νερό και κολυμπούσε αργά Την ενοχλούσε ακόμα και τις φορές που έβγαινε στη στεριά για να γεννήσει και κουραζόταν τόσο πολύΑυτά σκεφτόταν λυπημένη σε μια παραλία Ξαφνικά είδε

ένα αετό να σχηματίζει κύκλους γύρω από τα σύννεφα καθώς πετούσε ψηλά με τις ανοιχτές και δυνατές φτερούγες του Του φώναξε όσο πιο δυνατά μπορούσε για να την ακούσει Και όταν αυτός χαμήλωσε αρκετά την ρώτησε τι ήθελε Η χελώνα τότε τον παρακάλεσε μιας και είναι ο βασιλιάς των πτηνών να της μάθει να πετάει όπως εκείνος Να βλέπει τον κόσμο από ψηλά Να νοιώθει δυνατή και ελαφριά συνάμαΟ αετός που θεώρησε παράλογη την επιθυμία τής χελώνας

αρνήθηκε Προσπάθησε να της εξηγήσει ότι δεν ήταν στη

και η χελώναΔιασκευή στον μύθο του Αίσωπου

( κείμενο εικόνα - Έλλη Ιωαννίδου )

(45)

φύση της να πετάει Μπορούσε να χαρεί τα δικά της προνόμια να κολυμπάει δηλαδή στα βαθειά νερά να κάνει βόλτες στην άμμοhellip πράγματα που ακόμα και αυτός - ένας βασιλιάς - δεν μπορεί να χαρεί όπως εκεί-νη Άλλωστε μια τέτοια προσπάθεια να μάθει δηλαδή να πετά μπορεί να την κατέστρεφε Αυτά της είπε και πέταξε μακριά της νομίζοντας ότι

την είχε συνετίσει Η χελώνα όμως ήταν ανένδοτη Συνέχισε να τον

θερμοπαρακαλεί και το έκανε όποτε τον έβλεπε να πετά πάνω από την παραλία Ώσπου μια μέρα ο αετός δεν άντεξε άλλο να της αρνείται Βαρέθηκε άλλωστε τα παρακάλια και την επιπολαιότητά της Τη γράπω-σε με τα δυνατά νύχια του και πέταξε μαζί της ψηλά πάνω από τα κύματα Η ευτυχία της χελώνας γι αυτά τα λίγα λεπτά ήταν απερίγραπτη Βιαστική και άμυ-αλη όπως ήταν νομίζοντας ότι θα μοιάσει στον αετό του ζήτησε να την αφήσει πάνω από τα σύννεφα Ήθελε να συνεχίσει μόνη της να πετάει σίγουρη για τον εαυτό της Έτσι κι έγινε Ο αετός την άφησε να πέσει όπως ακριβώς του είχε ζητήσει με αποτέλεσμα να γκρεμοτσακιστεί πάνω στα βράχια που την περίμε-ναν δίπλα στην ακτή Η δύστυχη χελώνα που ήθε-λε να πετάξει συντρίφτηκε παταγωδώς Δεν άκουσε τα λόγια της σύνεσης από το στόμα του αετού αλλά παρασύρθηκε από τις δικές της παράλογες επιθυμίες έξω από τη φύση της Το τέλος της όπως και όσων δεν ακολουθούν τα λόγια της σύνεσης και της φρόνη-σης ήταν να καταστραφεί και μάλιστα με πολύ άσχη-μο τρόπο

Η θαλάσσια χελώνα Caretta caretta εί-ναι ένα κινδυνεύον είδος Θα τη συναντή-σουμε να κολυμπάει σε όλα τα μήκη και πλάτη των ελληνικών θαλασσών αλλά η ιδιαίτερη σημασία της χώρας μας έγκει-ται στο ότι φιλοξενούμε κάποιες από τις σημαντικότερες παραλίες για την ανα-παραγωγή και φωλεοποίηση της καρέτα στη ΜεσόγειοΗ χελώνα καρέτα είναι ίσως ένα από τα

πιο εμβληματικά είδη των μεσογειακών και ελληνικών θαλασσών και ένα από τα επτά είδη θαλάσσιων χελωνών που υπάρ-χουν στον πλανήτη Αν καταφέρει να ξεφύγει από τους φυσικούς εχθρούς της αλλά και από τις ανθρώπινες επιδράσεις και απειλές θα ζήσει περίπου 80 χρόνια Όταν μεγαλώσει περίπου μετά από δύο έως τρεις δεκαετίες και έρθει η ώρα τής αναπαραγωγής της θα επιστρέψει στην ίδια περιοχή και θα επιλέξει την παραλία όπου γεννήθηκε και η ίδια για να κάνει τη φωλιά της

Η θαλάσσια χελώνα Κ α ρ έ τ α - ΚαρέταΖ ω ή π ο υ α π ε ι λ ε ί τ α ι

(46)

Τα αποσπάσματα του κειμένου και πληροφορίες είναι από το site httpwwwwwfgrelendangered-speciescaretta

Σε κάθε περίοδο ωοτοκίας η θαλάσσια χελώνα θα γεννήσει δύο έως τρεις φορές Θα δημιουρ-γήσει τη φωλιά της σε αμμώδεις παραλίες και σε βάθος περίπου 60 εκατοστών Σε κάθε φωλιά φιλοξενούνται μέχρι και 120 αυγά τα οποία εκ-κολάπτονται για 55 ημέρες Η θήρα των αυγών από αλεπούδες σκυλιά κλπ αποτελεί ένα επιπλέ-ον πρόβλημα και έχει παρατηρηθεί σε παραλίες ωοτοκίας της Πελοποννήσου επηρεάζοντας το 40 των φωλιών Σημαντική απειλή συνιστούν και τα σκουπίδια στη θάλασσα Ειδικότερα οι πλαστικές σακούλες υποβαθμίζουν το θαλάσσιο οικοσύστημα και μπορούν να οδηγήσουν σε θά-νατο τις θαλάσσιες χελώνες αφού τις ξεγελούν λόγω της ομοιότητάς τους με τσούχτρες μία από τις πιο αγαπημένες τροφές της καρέτα

Η ζωή που προστατεύουμε και η ιστορία των Σεκανίων της Ζακύνθουhellip

Η προστασία της καρέτα είναι για εμάς σχε-δόν laquoπροσωπική υπόθεσηraquo που διαρκεί και εξελίσσεται για πολλές δεκαετίες Για τη δια-τήρηση και προστασία του είδους οργανώσα-με το 1994 πανευρωπαϊκή εκστρατεία για την αγορά της περιοχής που περιβάλλει την παρα-λία των Σεκανίων Ως αποτέλεσμα σε μία πολύ αβέβαιη για την προστασία του είδους περίοδο με τα χρήματα που συγκεντρώθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αλλά και από συνεισφο-ρές ιδιωτών αγοράσαμε το 90 της έκτασης γύρω από τα Σεκάνια Σκοπός της αγοράς ήταν τόσο η αποτροπή της τουριστικής ανάπτυξης

της περιοχής όσο και η κατά το δυνα-τόν καλύτερη διαχείρισή της ώστε να προστατευθεί η σημαντικότερη παραλία ωοτοκίας για τη θαλάσσια χελώνα

Yπεύθυνη προγράμματος Χαρίκλεια Μινώτου cminotouwwfgr τηλ 210 33 14 893

Κ α ρ έ τ α - Καρέτα

httpswwwyoutubecomwatchv=yDnbTGBSxyA

httpswwwyoutubecomwatchv=T8eGw1oyYoQ

Αν θες να δεις VIDEO με χελωνάκια πάνω στην άμμο να τρέχουν προς το νερό πάτησε στα links

httpswwwyoutubecomwatchv=nHok4ZdJ2A0

(47)

Κ Ι Ν Η Μ Α Τ Ο Γ Ρ Α Φ Ο Σ -ldquoΠρόμαχοςrdquoΠ ρ ό κ ε ι τ α ι για μια αισθηματική ταινία

με φόντο την επιστροφή των Γλυπτών του Παρ-θενώνα από το Βρετανικό Μουσείο Ας σημειωθεί ότι η πρώτη επίσημη προβολή της ταινίας πραγ-ματοποιήθηκε στο Μουσείο της ΑκρόποληςΟ Ανδρέας (Παντελής Κοντογιάννης) αναγκά-

στηκε να αφήσει την Ελλάδα όταν ήταν παι-δί Επιστρέφει ενήλικος μετά από πρόσκληση του διευθυντή του Μουσείου της Ακρόπολης (Giancarlo Giannini) για να προχωρήσει την υπό-θεση κατά του Βρετανικού μουσείουΒρισκόμαστε στην Αθήνα του 2011 εν μέσω

της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης που έχει ξεσπάσει στη χώρα Ο Ανδρέας συγκεντρώνει αποδεικτικά στοιχεία για να αποδείξει ότι πλα-στογραφήθηκαν έγγραφα ώστε να επιτραπεί η πώληση των γλυπτών στο Βρετανικό Κοινοβού-λιο το 1816 Στη συνέχεια επιστρέφει στο Λονδί-νο όπου με τη βοήθεια της Ελένης (Κασσάνδρα Βογιατζή) συναδέλφου του αλλά και αντικείμε-

νο του πόθου του ξεκινάει τις απαραίτητες νο-μικές διαδικασίεςΟι δύο δικηγόροι έχουν μπροστά τους έναν

laquoμακρύ δρόμοraquo και θα πρέπει να δώσουν σκλη-ρό αγώνα για να πετύχουν την επαναφορά των κλεμμένων γλυπτών στην αρχική ndashκαι αρμό-ζουσα- θέση τουςΣκηνοθεσία Κέρτε και Τζον Βούρχις

Παίζουν Παντελής Κοντογιάννης Κασσάνδρα

Βογιατζή Γιώργος Χωραφάς Τζιανκάρλο Τζιανίνι

Γιώργος Βογιατζής Σπύρος Φωκάς Πολ Φρίμαν

Μάικλ Μπέρνς

(48)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

Τ η ν Τ ε τ ά ρ τ η 3 Δεκεμβρίου εγκαινιάσθηκε στο Βυζαντινό και Χριστια-νικό Μουσείο η έκθεση laquoΟ Δομήνικος Θεο-τοκόπουλος πριν από τον El Grecoraquo η οποία πραγματοποιείται στο πλαίσιο του ελληνικού επετειακού προγράμματος για τα 400 χρόνια από το θάνατο του El GrecoΗ έκθεση παρουσιάζει το πολιτισμικό περι-

βάλλον μέσα στο οποίο διαμορφώθηκε η προ-σωπικότητα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου πριν αναχωρήσει από τον Χάνδακα της Κρή-της (το σημερινό Ηράκλειο) για τη Βενετία το 1567Τι γνωρίζουμε για την Κρήτη του 16ου αιώ-

να και την κοινωνία της μέσα στην οποία γεν-νήθηκε μαθήτευσε και εργάστηκε ο νεαρός Δομήνικος Θεοτοκόπουλος Πώς δούλευαν οι Κρητικοί ζωγράφοι τον 16ο αιώνα Ποια κοι-νωνικά φαινόμενα και ποιες ιδεολογικές τά-σεις σχετίζονται με τον τεχνίτη καλλιτέχνη και λόγιο Θεοτοκόπουλο Γιατί ο Θεοτοκόπου-

λος φεύγει από την ΚρήτηΜε αφετηρία αυτά τα ερωτήματα η έκθεση

αφηγείται πτυχές του κοινωνικού και καλλι-τεχνικού περιβάλλοντος τής Κρήτης του 16ου αιώνα μέσα στο οποίο γεννήθηκε μαθήτευσε και ωρίμασε εικαστικά ο Δομήνικος Θεοτοκό-πουλοςΣε τρεις μεγάλες εκθεσιακές ενότητες πα-

ρουσιάζονται 200 περίπου σημαντικά αντι-κείμενα θρησκευτικά και κοσμικά αρχειακές πηγές χειρόγραφα και έντυπα εικόνες και πί-νακες Κρητικών και Ιταλών ζωγράφων του 16ου αιώνα Τα έργα προέρχονται από τις συλ-λογές του Βυζαντινού Μουσείου από συλλο-γές και μουσεία της Ελλάδας Εφορείες Βυζα-ντινών Αρχαιοτήτων μητροπόλεις εκκλησίες και μοναστήρια καθώς και μουσεία του εξω-τερικούΔιάρκεια έκθεσης 4122014 ndash 3132015

Βασ Σοφίας 22 Τηλ 213 213 9500

httpwwwbyzantinemuseumgr

Ε Κ Θ Ε Σ Η - laquo Ο Δ ο μ ή ν ι κ ο ς Θ ε ο τ ο κ ό π ο υ λ ο ς π ρ ι ν α π ό τ ο ν El Grecoraquo

(49)

Η Ε λ λ η ν ι κ ή Εταιρεία Μεταφρα-στών Λογοτεχνίας βράβευσε τη Χάρις Αλε-ξίου για την καλύτερη μετάφραση ξένου λο-γοτεχνικού έργου Η βράβευση αφορούσε τη μετάφραση του βιβλίου laquoΠάντα ήρωεςraquo του Φαμπιάν Μαρσό που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΜεταίχμιοΤο βιβλίο αποτελεί τη συγκλονιστική μαρ-

τυρία του Grand Corps Malade (Ψηλό Άρρω-στο Κορμί όπως είναι το ψευδώνυμό του) ο οποίος έμεινε ατελώς τετραπληγικός εξαιτί-ας ενός μοιραίου ατυχήματος Ωστόσο ένα χρόνο μετά το περιστατικό διέψευσε τις προ-βλέψεις των ειδικών και κατάφερε να περπα-τήσει ξανά Στις σελίδες του βιβλίου του ο Μαρσό αφηγείται τη δωδεκάμηνη περιπέτεια και τις εμπειρίες τόσο τις δικές του όσο και των ομοιοπαθών συντρόφων του από το κέ-ντρο αποκατάστασηςΓια τη γνωριμία της με τον Φαμπιάν Μαρσό

την απόφασή της να προτείνει και να μετα-φράσει το βιβλίο του η Χάρις Αλεξίου αναφέ-ρει laquoΤον Grand Corps Malade τον γνώρισα από τα τραγούδια του Ήταν το νέο πρόσω-πο στη γαλλική μουσική σκηνή στο μουσι-κό είδος της slam H νεολαία της Γαλλίας τον λάτρευε Μου έκανε εντύπωση αυτός ο νέος όμορφος άνδρας με την πατερίτσα του Μου έκανε εντύπωση και το ψευδώνυμό του το laquoψηλό άρρωστο κορμίraquo Το τραγούδι μου ldquoΜεγάλωσαrdquo μόλις είχε κυκλοφορήσει και σκεφτόμουν πως θα μπορούσε να το είχε γρά-ψει αυτός Τον συνάντησα αργότερα σε ένα τηλεοπτικό στούντιο όταν συμμετείχαμε και οι δύο στην εκπομπή του Michel Drucker που έκανε ένα μεγάλο αφιέρωμα στον Ντέμη Ρούσσο

Δύο χρόνια αργότερα ο φίλος Νίκος Αλιά-γας μου χάρισε το βιβλίο του Φαμπιάν laquoΔι-άβασέ το είναι γραμμένο σε απλή γλώσσαraquo μου είπε Όσο το διάβαζα σε πολλά σημεία ξαναζούσα την περιπέτεια του αδελφού μου στην εντατική και αργότερα στο κέντρο απο-κατάστασης Το συγκινητικό επίσης ήταν πως γνώριζα την απίστευτη ταλαιπωρία των τετραπληγικών των αναπήρων που στερού-νται την ικανότητα όπως λέει και ο Φαμπι-άν να ξύσουν το φρύδι τους ή να κρατήσουν το κουτάλι τους και να πατήσουν ένα κου-μπί για βοήθειαraquo

Ε Κ Δ Η Λ Ω Σ Η -Β ρ α β ε ί ο Λ ο γ ο τ ε χ ν ι κ ή ς Μ ε τ ά φ ρ α σ η ς γ ι α τ η ν Χ Αλεξίου

(50)

Θ Ε Α Τ Ρ Ο - laquoΟ Γάμοςraquolaquo Ο Γ ά μ ο ς raquo της Βάσιας Σολωμού

Ξανθάκη πρωτοπαρουσιάστηκε το 1994 στο Θεσσαλικό Θέατρο σε θεατρική διασκευή και σκηνοθεσία του Κώστα Τσιάνου γνωρίζοντας τεράστια επιτυχίαΣτην τωρινή παράσταση τού Μεταξουργεί-

ου παρουσιάζεται με τη μορφή του μονολό-γου σε θεατρική προσαρμογή ndash σκηνοθεσία και ερμηνεία της Άννας Βαγενά Πρόκειται για την ιστορία μιας απλής γυναίκας από τα Αμπελάκια της Θεσσαλίας μιας χωριάτισ-σας που σήκωσε στους αδύνατους ώμους της τη μοίρα της και συγχρόνως τη μοίρα πολ-λών γυναικών του τόπου μας Έζησε τη βα-ναυσότητα ενός αλκοολικού πατέρα είδε την αγάπη του άνδρα της να μεταμορφώνεται σε περιφρόνηση όταν άρχισε να γεννάει κωφά-λαλα παιδιά εξαιτίας της βαριάς κληρονομι-κότητας του αλκοολικού πατέρα της και πά-

S T A N D - U P C O M E D Y -5 0 Α π ο χ ρ ώ σ ε ι ς τ ο υ GreekΣ τ ι ς μ έ ρ ε ς μας που

το χιούμορ θεωρείται σπάνιο και πολύτιμο το Tin Pan Alley φιλοξενεί τον Σίλα Σεραφείμ ο οποίος προσφέρει εντυπωσιακές παραστάσεις γέλιου και εύθυμου προβληματισμούΚάθε Σάββατο (έως τις 27 Δεκεμβρίου) στις

2200 ο Σίλας στήνει ένα ενδιαφέρον πανηγύρι με επίκεντρο το εξαιρετικό μοναδικό laquoφυσικό φαινόμενοraquo που λέγεται laquoΝεοέλληναςraquo Μια γι-ορτή σε πρώτη ανάγνωση των 20 χρόνων πα-ρουσίας του στην stand-up comedy αλλά και μια προσπάθεια ανάλυσης και διερεύνησης του φαινομένου το οποίο μάλλον θα εξακολουθήσει να απασχολεί για πολύ καιρό την καλλιτεχνική

κοινότητα του είδους Για του λόγου το αληθές δείτε ένα απόσπασμα των προσπαθειών του στην ιστοσελίδαwwwyoutubecomwatchv=LgJERE7PTBY

Συντελεστές Σίλας Σεραφείμ

Λίλα Σταμπούλογλου (συμμετέχει μέχρι να γεννήσει)

Παραστάσεις Κάθε Σάββατο μέχρι τις 27 Δεκεμβρίου

(τουλάχιστον)

Ώρα έναρξης 2200 (ακριβώς)

Πληροφορίες Tin Pan Alley Τουρναβίτου 6 Πλατεία

Ασωμάτων Θησείο Τηλ 210-3210158

httpwwwtinpanalleygrindexphpsilasserafim

λεψε με νύχια και δόντια σε μια κοινωνία που δεν δέχεται εύκολα την αναπηρίαΏρες Παράστασης Σάββατο 1800 και 2100

Κυριακή 1830

Εισιτήρια Γενική Είσοδος 16euro Μειωμένα

12euro (φοιτητές συνταξιούχοι άνω των 65 ετών

πολύτεκνοι amp εκπαιδευτικοί) και 10euro(άνεργοι)

Ομαδικό εισιτήριο 8euro

Θέατρο Μεταξουργείο Ακαδήμου 14-16

Τηλ 210-5234382

(51)

(52)

ldquoΤο Θαύμα να Νοιώθεις ΈλληναςrdquoΤου SAM CHEKWASΕ κ δ ό σ ε ι ς S e a b u r n B o o k s

άνθρωπος μένει εκεί όπου είναι θαμμένο ένα μέρος της καρδιάς τουraquo έγραψε ο Αλέξαν-

δρος Δουμάς Ο Sam Chekwas το παιδί από την Νιγη-ρία με τα φωτεινά και ερευνητικά μάτια που ήρθε από την χώρα του να σπουδάσει στην Ελλά-δα ντυμένος στο πνεύμα και την καρδιά με την αγάπη για το αληθινό το υψηλό και το ωραίο δεν μάκρυνε ποτέ από δω Τα τραίνα της ζωής του ασταμάτητα έφευγαν και γύριζαν φεύγουν και γυρίζουν με τη σημαία του χρέους με την πραμάτεια της προσφοράς με τη σοδειά της αγά-πης Σrsquo ένα ταξίδι που κρατάει χρόνια τώρα διατηρώντας την ποιότητα του σεβασμού την ευ-χέρεια της κατανόησης και την ανάγκη της συμπόρευσης στα μονοπάτια της ουσίαςhelliplaquoΌσο αναπνέω θα προβάλλω την ελληνική γλώσσα και τα ελληνικά γράμματαraquo δήλωσε σε παρου-

σίαση του βιβλίου του ο Chekwas Και με περισσή περηφάνια ανέφερε laquoΕδώ γεννήθηκαν οι τέ-χνες η φιλοσοφία και οι επιστήμες Ο Μέγας Αλέξανδρος έλεγε πως ότι δεν γιορτάζεται πεθαίνει Αυτό συμβαίνει και με τον ελληνισμό και κυρίως την ελληνική γλώσσα Όλοι εσείς πρέπει να με-ταφέρετε τον ελληνισμό όπου μπορείτε με κάθε τρόποraquo Και όχι μόνο προτρέπει αλλά και ο ίδι-ος προσπαθεί για τη διάδοση του ελληνισμού μέσα από το βιβλιοπωλείο που έχει ανοίξει στην Αστόρια της Νέας Υόρκης Το βιβλιοπωλείο αποτελεί ένα από τα laquoαξιοθέαταraquo της αμερικανικής μεγαλούπολης με τους δεκάδες χιλιάδες Ελληνοαμερικάνους Βρίσκεται στον αριθμό 33-18 της οδού Μπρόντγουεϊ και μοιάζει με συνηθισμένο συνοικιακό βιβλιοπωλείο Όμως ανάμεσα στις αγγλικές εκδόσεις υπάρχουν ράφια που ξεχειλίζουν από ελληνικούς τίτλουςmiddot η προσπάθεια του Chekwas για την προώθηση του ελληνισμού

(53)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

τα τέλη του 1944 όταν πια εί-χαν αποχωρήσει από τη χώρα μας οι δυνάμεις κατοχής του Άξονα μέλη της ηγεσίας του τότε Βασιλικού Ναυτικού ζή-τησαν την ανεύρεση και τιμω-ρία των υπεύθυνων του τορπι-

λισμού της laquoΈλληςraquo Πράγματι είχε επισημανθεί στην Κάτω Ιταλία κάποιος Stefano Toselli μηχανι-κός ο οποίος είχε δηλώσει laquoιδιωτικώςraquo ότι ήταν σε θέση να κατονομάσει τους υπεύθυνους της ανόσιας πράξηςΟι ελληνικές Αρχές λοιπόν απαίτησαν την επίσημη καταγραφή της μαρτυρίας του και να κινηθεί η δια-δικασία παραπομπής των ενόχων σε δίκη Και τότεhellip laquoέσκασε η βόμβαraquo Με εντολή του Βρετανού στρα-τάρχη Harold Alexander ανώτατου διοικητή των συμμαχικών δυνάμεων της Μεσογείου κατηγορη-ματικώς απαγορεύτηκε η συνέχιση της έρευνας Το θέμα έπρεπε να μπει στο αρχείο ndash και αυτό έγινε ευ-θύς αμέσως Κατά συνέπεια όλα όσα λέγονται ακό-μα και σήμερα σχετικά με τον τορπιλισμό της laquoΈλ-ληςraquo παραμένουν ατεκμηρίωτα Ήταν πράγματι το ιταλικό υποβρύχιο laquoDelfino raquo που βύθισε το αγκυ-ροβολημένο στην Τήνο για τον εορτασμό του Δεκα-πενταύγουστου ελληνικό πολεμικό σκάφος Και αν ναι ποιος έδωσε τη σχετική εντολή Και τι έλεγε η εντολή αυτή

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Λ ό γ χ η

ldquoΟ Πόλεμος και ο ΚόσμοςrdquoΤα Γεγονότα του rsquo40 τα πριν και οι Συνέπειες

ρόκειται για ένα τρίτομο έργο στο οποίο ο Θεόδωρος Σπυρόπου-λος παρουσιάζει αναλυτικά με εξαντλητικές λεπτομέρειες τη σημα-ντική ανασκαφή της ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΟΣΑνάμεσα στην Πελλάνα και την Σπάρτη ιδρύθηκε μια Νησιωτική

Κοινοπολιτεία στη Λιμνοθάλασσα που συνδεόταν μέσω του Ευρώ-τα με τον Λακωνικό Κόλπο Σrsquo αυτό το νησιωτικό σύμπλεγμα υπήρ-χε η Λακεδαίμων από τις αρχές της τρίτης χιλιετίας πΧ μέχρι το 1750 πΧ οπότε καταστράφηκε από την Κοσμική Θεομηνία

Κατά τη Μυκηναϊκή περίοδο υπήρξε το Ανακτορικό κέντρο της Λακωνίας όπως πιστοποιείται από το Ανάκτορο το Κυκλώπειο Τείχος τους Βασιλικούς Θολωτούς Τάφους κα Επίσης φιλοξένησε το Ανάκτορο του Μενέλαου και της ΕλένηςΠολλές γεωφυσικές και γεωπολιτικές ιδιαιτερότητες μνημειακά ευρήματα και αρ-

χαιολογικά ευρήματα οδήγησαν τον συγγραφέα να ταυτίσει σημεία και μνημεία του Λακωνικού βαθυπέδου της Λακεδαίμονος με την Πλατωνική Ατλαντίδα και να ανα-ζητήσει επιβιώσεις της υλικής πολιτειακής και πολιτισμικής κληρονομιάς της στην ιστορική Δωρική ΣπάρτηΗ πλούσια εικονογράφηση βοηθά κάθε ενδιαφερόμενο για την ελληνική αρχαιολο-

γία να παρακολουθήσει αναλυτικά τη διεξαγωγή μιας ανασκαφής σrsquo ένα χώρο που παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον

Του ΘΕΟΔΩΡΟΥ Γ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Κ α δ ρ α μ ί τ σ α

ldquoΛακεδαίμωνrdquo

(54)

ανέναν μα κανέναν δεν μπορείς να κερδίσεις ούτε καν ένα αφελές μικρό παιδί εφόσον του αφαιρείς την ελευ-θερία τού να μην συμφωνήσει μαζί σου Αν στερήσεις την ελευθερία στον άλλον και βασιλιά να τον στέψεις δεν θα διαρκέσει η συμφωνία σας Σύντο-

μα θα αισθανθεί δυσφορία θα καταλάβει ότι παγιδεύτη-κε και βρέθηκε εκεί που δεν θέλει Τα χρυσά κλουβιά τα ανακάλυψαν τύποι σαν τη γυναίκα της πρώτης ιστορί-ας του βιβλίουmiddot όμως κλειδωμένο ένα πουλί μαραίνεται Ο Ελύτης γράφει πως γίνεται να φυλακίσεις ένα αηδόνι αλλά δεν μπορείς να φυλακίσεις τον κελαϊδισμό τουΥπάρχουν όμως προσωπικότητες τόσο ανασφαλείς εξαρτημένες και εξωφρενικά εγωιστικές ώστε κρατούν κλειδωμένο το αηδόνι τους έστω και άλαλο έστω και νεκρό Ξέρουν πολύ καλά άλλωστε την τέχνη να ταρι-χεύουνΌλοι μας έχουμε συναπαντηθεί με τέτοιους χαρακτή-

ρες Δεν είναι λίγοι και γνωρίζουν να πλέκουν ιστούς σαν την αράχνη Όσο πιο εξαρτημένοι είμαστε εμείς οι ίδιοι τόσο τσιμπάμε στους χειρισμούς τους Ο ελεύθε-ρος ο ανεξάρτητος άνθρωπος δεν τους ανέχεται γρή-γορα κάνει πέρα σύντομα κόβει μαζί τους τις διαπραγ-ματεύσεις Όμως πόσοι είμαστε εντελώς ανεξάρτητοι Όλοι έχουμε τις πληγές μας τα μειονεκτήματα μας τα παθήματα και τα πάθη μας Όλοι κουβαλάμε στο αίμα μας τους πειρασμούς της τρέλας Παρά ταύτα πάντα υπάρχει τρόπος να γιατρεύεσαι όταν όντως το αποφασί-ζεις διότι η υγεία είναι πιο επιθετική και δυναμική από την αρρώστια

ldquoΣιωπάς για να ακούγεσαιrdquo

Της ΜΑΡΩΣ ΒΑΜΒΟΥΝΑΚΗ Ε κ δ ό σ ε ι ς Ψ υ χ ο γ ι ό ς

(55)

STREETART

(56)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

( φωτογραφίες - Ανδρέας Τσάκαλης )

ΟΌ π ο ι ο ς θ έ λ ε ι να θαυμάσει έργα Τέχνης από καλλιτέχνες με μεράκι και πάθος δεν χρειάζεται να πηγαίνει μόνο σε εκθεσιακούς χώρους Ένας τοίχος παλιός μια λεπτομέ-ρεια στην πόρτα κάγκελα ή και σημεία του δρόμου είναι ικανά να εμπνεύσουν Μπο-ρούν να δώσουν βάση στον λαϊκό καλλιτέχνη να δημιουργήσει και να μεταμορφώσει Όταν ένας άνθρωπος θέλει να εκφραστεί μέσα από την τέχνη θα βρει laquoτελάραraquo γύρω του Θα βρει τρόπο να στείλει το μήνυμά του Θα επικοινωνήσει με τον θεατή θα τον κάνει να σκεφτεί να χαμογελάσει να λυπηθεί Θα του δημιουργήσει έντονα συναισθήματα χρησι-μοποιώντας απλά φτηνά χρώματα και το ταλέντο τουΗ τέχνη λοιπόν που μπορείς ελεύθερα να δεις και να θαυμάσεις στους πιο απίθανους χώρους ίσως και στην ίδια τη γειτονιά σου χωρίς εισιτήρια και προσκλήσεις λέγεται street art

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

(57)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

STREET ART

(58)

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

Δώρα Η Αλεξάνδρα όμορφη κι αριστο-κρατική από καλή και πλούσια οικο-γένεια φαντάστηκε πως στο πρόσωπο του αρρενωπού Νιόνιου θα έβρισκε την αδελφή ψυχή το άλλο μισό της για να ζήσει μαζί του τη ζωή που ονει-ρευόταν Όμως ο ωραίος της σύζυγος ndashθα διαπίστωνε γρήγοραndash καταδυνα-στευόταν από την Αργίνη μάνα σκλη-ρή και πεθερά ακόμη σκληρότερηhellip Ποτέ ο γιός δεν μπόρεσε να απαλλαγεί από την αρπάγη αυτής της μάνας κι έτσι η Αλεξάνδρα έμαθε να ζει στο πε-ριθώριο της ζωής των τριών τους κά-νοντας υπομονή για χάρη του παιδιού της και γιατί στο βάθος η ελπίδα την έκανε να πιστεύει ότι ίσως μια ημέρα όλα αλλάξουνhellip Η ελπίδα το μόνο όπλο του απελπισμένουhellipΤον απολογισμό αυτής της ζωής

εγκλωβισμένης στη ερημιά του έρω-τα μιας ζωής πολιτικών αγώνων για ένα καλύτερο αύριο διηγείται η Αλε-ξάνδρα γιαγιά πια στη μικρή εγγονή που έχει τrsquo όνομά τηςhellip

ldquoΜια Κυρ ιακή με την Αλεξάνδραrdquoεκδ Ωκεανός

(Η Δώρα Νικολαΐδου γεννήθηκε στην Αθήνα Πήρε πανεπιστημιακό τίτλο σπουδών από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων με ειδίκευση στην Ψυχολογία Σήμερα είναι τελειόφοιτος του Ελληνικού Ινστιτούτου Νευροφυτοθεραπείας και Ανάλυσης του Χαρακτήρα (ΕΙΝΑ) και ασκεί επαγγελματικά τη Συμβουλευτική ως Σύμβουλος Ψυχικής ΥγείαςΕιδικεύεται και παρέχει Συμβουλευτική Ψυχολογική Υποστήριξη σε Γυναικεία Θέματα Έχει μετεκπαιδευτεί στις πλέον σύγχρονες τεχνικές θεραπείας του Μετατραυματικού Στρες (Brain Spotting και CMR)Το laquoΜια Κυριακή με την Αλεξάνδραraquo είναι το πρώτο μυθιστόρημά της)

Νικολαίδου

(26)

Η καριέρα του ξεκίνησε από μόλις δύο ετών Οι γονείς του δεν έδωσαν σημασία στο πρώτο σχέδιό του κάτι που έμοιαζε απροσδιόριστα με φάλαινα Όσο περνούσε όμως ο καιρός και αυξανόταν ο όγκος του χαρτιού που κατανάλωνε για ζωγραφική ο μι-κρός Ντούσαν οι γονείς του άρχισαν να παρατηρούν ότι το παιδί τους είχε ταλέντο Ζήτησαν λοιπόν τη γνώμη ενός παιδοψυχολόγου Ο ειδικός εντυπωσιά-στηκε από το μικρό αγόρι ndashπαχουλό με γλυκό πρό-σωπο που μιλούσε με ασυνήθιστα ελκυστικό τρόπο Το εντυπωσιακότερο όμως ήταν ότι παρουσίαζε ένα υψηλό επίπεδο συναισθηματικής νοημοσύνης Οι γνώσεις του Ντούσαν για τον κόσμο των ζώων

είναι εκπληκτικές Όταν οι γονείς του αγόρασαν την πληρέστερη σύγχρονη εγκυκλοπαίδεια ζώων χρειάστηκε λιγότερο από τρεις εβδομάδες για να την αποτυπώσει στο μυαλό του λέξη προς λέξη Γνωρί-ζει όλες τις γεωλογικές εποχές του πλανήτη μας και τα ζώα που περιπλανιούνταν σε αυτόν στη διάρκειά τους Απαγγέλει με άνεση τα 65 είδη μαρσιποφόρων που υπάρχουν σήμερα Και όταν μεγαλώσει φιλοδο-ξεί να ασχοληθεί με την επιστήμη της ζωολογίας και να γράψει ένα βιβλίο για τα ζώαΜικρότερος όπως αναφέρει ο πατέρας του Ντού-

σαν ήταν πολύ δραστήριος και laquoαπορροφούσεraquo σε μικρό χρονικό διάστημα μεγάλο όγκο πληροφορι-ών Γοητεύτηκε από τη φύση και τα ζώα και σύντο-μα πέρασε από τις πρωτόλειες παιδικές αποτυπώσεις σε πιο συγκεκριμένα και εκπληκτικά σχέδια Και όλη αυτή τη διαδικασία την αντιμετωπίζει ως μια πρόκλη-ση ένα παιχνίδι της δημιουργικής έκφρασής του Όταν ήταν οκτώ ετών ένας δάσκαλος του έθεσε σκό

(27)

(28)

(29)

πιμα μια δύσκολη πρόκληση τριών λέξεων laquoιπ-πότης διάβολος κόσμοςraquo Ο μικρός την έφερε σε πέρας με εκπληκτικό τρόπο και αργότερα δήλωσε laquoθέλω να είμαι ζωγράφος θέλω να εί-μαι παιδίraquoΠολύς κόσμος έχει γνωρίσει το ταλέντο και το

έργο του Ντούσαν μέσα από την ιστοσελίδα του Έχει περισσότερους από 5000 laquoφίλουςraquo και 7000 laquoακόλουθουςraquo στο Facebook Φορείς από διάφορες χώρες του κόσμου ndashΗΠΑ Αυστραλία Ινδίαndash τον έχουν προσκαλέσει για να παρουσιά-σει τις δημιουργίες του Όμως για την ηλικία του είναι περισσότερο σημαντικό το κοντινό περιβάλλον του Χαρακτηριστικό είναι το πε-ριστατικό που αναφέρει ο πατέρας του Κάποια μέρα οι γονείς του ανησύχησαν καθώς είχε αρ-γήσει υπερβολικά να επιστρέψει από το σχο-λείο του Βγήκαν λοιπόν να τον αναζητήσουν Τον βρήκαν στην αυλή του σχολείου περιτρι-γυρισμένο από μια ομάδα συμμαθητών του Ο Ντούσαν ήταν απορροφημένος με το να φτιά-χνει laquoτατουάζraquo με μαρκαδόρο στα χέρια των άλ-λων παιδιών laquoαποτυπώνονταςraquo τα αγαπημέ-να ζώα τους Και η εκτίμηση των συμμαθητών του προς το έργο του νεαρού καλλιτέχνη φάνη-κε από το ότι αρνούνταν να πλύνουν τα χέρια τους για μεγάλο χρονικό διάστημα επειδή δεν ήθελαν να σβηστεί το laquoτατουάζraquo

Μπορείτε να βρείτε περισσότερα στοιχεία και τις

δημιουργίες του μικρού Ντούσαν στη σελίδα του στο

facebook

httpswwwfacebookcomprofilephpid=100008204652414ampfref=ts

Ιερή

Μια παράδοση χαμένη στις δέλτους τουχρόνου

(30)

(31)

μέλισσα -ένα από το τρία δώρα των

θεών σύμφωνα με εσωτερικές παραδόσεις- ο

άνθρωπος και ο πολιτισμός του φαίνεται να

έχουν μια ιδιαίτερη αόρατη σύνδεση Κοιτά-

ζοντας προς το παρελθόν προς την αυγή του

πολιτισμού διαπιστώνουμε σεβασμό προς τη

μέλισσα σε όλες τις εποχές και από όλους τους

πολιτισμούς Έτσι αρχίζουμε να αντιλαμβα-

νόμαστε ότι αυτό το μικροσκοπικό πλάσμα

αντιπροσωπεύει κάτι σημαντικό τη σπουδαι-

ότερη ίσως laquoχαμένη παράδοσηraquo στην ιστο-

ρία των ανθρώπων

Εγκλωβισμένες μέσα σε κεχριμπάρι έχουν βρεθεί μέλισσες η ηλικία των οποίων ξεπερνάει τα 100 εκατομμύρια χρόνια ndash παγωμένες στον χρόνο σαν να έχουν μείνει αθάνατες μέσα στο ίδιο τους το μέλι Οι αρχαίοι Έλληνες το ονόμαζαν ήλε-κτρον που συνδέεται με τον αρχαίο ηλιακό θεό Ελέκτορ ο οποίος είναι γνωστός ως ο laquoαφυπνιστήςraquo Αυτός ο προσδιορι-σμός αποδίδεται και στο μέλι ndash που θυμίζει κεχριμπάρι ndash μία αναζωογονητική ουσία που τιμόταν την αρχαία εποχή Και αυτή η σύνδεση είχε ως αποτέλεσμα να επιτείνει τον υψηλό σεβασμό που απολάμβανε η μέλισσα στους αρχαίους λαούς

(Ιερογλυφικό που απεικονίζει τη μέλισσα)

του Άντριου Γκόουγκ

( προσαρμογή επιμέλεια κειμένου - Νίκος Κατσινόπουλος )

Ιερή

(32)

Π ρ ο ϊ σ τ ο ρ ι κ έ ς ε μ μ ο ν έ ςΗ προϊστορία είναι γεμάτη από στοι-

χεία που υποδηλώνουν την εμμονή των ανθρώπων με τις μέλισσες Στην επονο-μαζόμενη laquoΣπηλιά της Αράχνηςraquo κοντά στην Βαλένθια της Ισπανίας μια σπηλαι-ογραφία 15000 ετών απεικονίζει μια αν-θρώπινη φιγούρα που αποφασιστικά δι-ακινδυνεύει τη ζωή της προκειμένου να συλλέξει το μέλι από την κηρήθρα ενός μελισσιού που βρίσκεται σε έναν επικίν-δυνο απότομο βράχο Και φυσικά είναι η μέλισσα που οδηγεί τους αρχαίους σαμά-νους στα παραισθησιογόνα φυτά η δρά-ση των οποίων μεταφέρει τη συνείδησή τους στον πνευματικό κόσμο των θεώνΠρόσφατες έρευνες έχουν αποκαλύψει

προς έκπληξη πολλών ότι ένας ήχος που θυμίζει βούισμα μέλισσας παρατηρείται κατά τη στιγμή της αλλαγής επιπέδου της ανθρώπινης συνείδησης Το φαινό-μενο αυτό έχει αναφερθεί ότι συμβαίνει και σε άτομα που έχουν υποστεί την λε-γόμενη laquoαπαγωγή από εξωγήινουςraquo που βλέπουν οπτασίας ή έχουν επιθανάτιες εμπειρίες Μήπως γνώριζαν αυτό το φαι-νόμενο οι αρχαίοι και πίστευαν ότι είναι ένα στοιχείο που προσδίδει κάποια ιδιαι-τερότητα στη μέλισσαΣτην Ανατολία έχει βρεθεί ένα άγαλμα

10000 ετών το οποίο απεικονίζει τη Μη-τέρα Θεά να φοράει στο κεφάλι μια κίτρι-

(Η αιγυπτιακή μυθολογία περιέχει αναρίθμητες αναφορές στις μέλισσες συμπεριλαμβανομένης και της πεποίθησης ότι οι μέλισσες δημιουργούνταν από τα δάκρυα του πιο σημαντικού θεού τους του Ρα)

νη ndash πορτοκαλί τιάρα σαν κυψέλη ndash ένα στοιχείο που έχει οδηγήσει τους ειδικούς στο ότι εκείνη την περίοδο η Μητέρα Θεά είχε αρχίσει να μεταλλάσσεται σε Μέλισ-σα Βασίλισσα ή μέλισσα θεάΣτον νεολιθικό οικισμό Τσατάλ Χουγι-

ούκ υπάρχουν υποτυπώδεις απεικονί-σεις μελισσών (6540 πΧ) γύρω από το κεφάλι κάποιας θεότητας σχηματίζο-ντας μια άλω Οι Σουμέριοι ωστόσο θε-ωρούνται πρόγονοι της οργανωμένης μελισσοτροφίας Αυτοί ήταν που επινόη-σαν την απιθεραπεία δηλαδή την ιατρι-κή χρήση των προϊόντων της μέλισσας όπως του μελιού της γύρης του βασιλι-κού πολτού της πρόπολης και του δηλη-τηρίου της μέλισσαςΣουμεριακά ανάγλυφα που απεικο-

νίζουν τη λατρεία κάποιων παράξενων ιπτάμενων μορφών έχουν συχνά ερμη-νευτεί ως ενδείξεις εξωγήινης επέμβασης Στα πλαίσια όμως των οφελών της με-λισσοτροφίας είναι πιθανότερο να απο-τυπώνουν τη λατρεία των μελισσών Οι Σουμεριακές απεικονίσεις άλλωστε ήταν που οδήγησαν στη δημιουργία του μοτί-βου της θεάς που χορεύει μια θηλυκή χο-ρεύτρια με τα χέρια κυρτωμένα γύρω από το κεφάλι της για την οποία οι μελετητές πιστεύουν ότι αναπαριστά μια ιέρεια της θεάς μέλισσας Το μοτίβο το οποίο απέ-κτησε κεντρικό ρόλο στον αιγυπτιακό

(33)

(34)

Ιερή

(35)

συμβολισμό φαίνεται να βασίζεται στη μοναδική ικανότητα των με-λισσών να επικοινωνούν μεταξύ τους μέσω ενός ρυθμικού χορού Μια μέλισσα μπορεί να πετάξει σε απόσταση μεγαλύτερη από 5 χιλιόμετρα από την κυψέλη της για να εντοπίσει τροφή και επιστρέφει για να με-

ταδώσει την πληροφορία στις υπόλοιπες μέσω του χορού - ένα είδος φυσικού συστήματος πλοήγησης

Οι άνθρωποι λοιπόν είχαν ανακαλύψει την τερά-στια σημασία της προσφοράς τη μέλισσας πριν από δέκα ή περισσότερες χιλιάδες χρόνια ήδη ίσως από την αχλή της προϊστορίας τους Καθώς αναπτυσσό-

ταν ο πολιτισμός κατά μήκος του ποταμού Νείλου και εξελισσόταν σιγά σιγά η δυναστική περίοδος της αρχαίας Αί-

γυπτο η λατρείας της μέλισσας και οι παραδόσεις για αυτήν εναγκαλίστηκαν σε τέτοιο βαθμό με τον πολιτισμό όσο ποτέ

στο παρελθόν ή στο μέλλον

Η Θ ε ά Μ έ λ ι σ σ α σ τ η α ρ χ α ί α Α ί γ υ π τ οΑρκετοί αιγυπτιολόγοι πι-στεύουν ότι οι Σουμερια-κές παραδόσεις ταξίδευσαν κατά μήκος της Ανατολι-κής Αιγυπτιακής Ερήμου

έως την Κοιλάδα του Νείλου Τα περίφημα αφρικανικά Ουαντί

(κοίτες ξεροπόταμων στις οποίες δημιουργούνται πε-ριστασιακά οάσεις) φημί-

ζονται για τις προδυναστικές βραχογραφίες τους που παρουσιάζουν

ιπτάμενες μορφές με εξογκωμένα χαρακτηρι-στικά σαν φτερά Ασυνήθιστες γραμμές εκτείνο-νται προς τα επάνω πίσω από το κεφάλι της κεντρι-κής μορφής θυμίζοντας τις κεραίες της μέλισσας

ενώ παραπέμπουν στο σχήμα των εξογκωμάτων που χαρακτηρίζουν τα αιγυπτιακά στέμμα-

τα στους αιώνες που θα ακολουθήσουνΑποτυπώνεται ακόμη το μοτίβο

της Θεάς που Χορεύει μια γυναί-κα με τα χέρια της κυρτωμένα επάνω από το κεφάλι της

(Το ένδυμα του Ναπολέοντα κατά την ενθρόνισή του ήταν διακοσμημένο με μέλισσες)

(Συλλογή μελιού στην Ισπανία 13000 πΧ)

Ιερή

(Το ένδυμα του Ναπολέοντα κατά την

ενθρόνισή του ήταν διακοσμημένο με

μέλισσες)

(36)

όπως ακριβώς η laquoχορεύτριαraquo Θεά μέλισσα που παρουσιάζεται σε ανάγλυφα των Σουμέριων και των κεντρο-Ευρωπαικών λαών χιλιάδες χρόνια νωρίτερα Η απεικόνιση είναι διαδεδομένη στην αιγυπτιακή μυθολογία και φαίνεται να προέρ-χεται από την μοναδική ικανότητα της μέλισ-σας να επικοινωνεί με τον laquoχορόraquo Ένα άλλο στοιχείο για την καλλιτεχνική

επιρροή που φαίνεται να έχει ασκήσει η μέλισ-σα εντοπίζεται στα τελετουργικά ενδύματα των Αιγυπτίων τα οποία παρουσιάζουν στιλι-στικές ομοιότητες με αυτήν Το στέμμα νέμες για παράδειγμα αποτελείται από εναλλασσόμε-νες κίτρινες και σκούρες οριζόντιες λωρίδες Τέ-τοιες οπτικές ομοιότητες είναι εμφανείς σε πολ-λά ανάγλυφα και αγάλματα Εντυπωσιακότερη όμως είναι αυτή που παρουσιάζεται στη νεκρι-κή μάσκα του Φαραώ Τουταγχαμών της 18ης δυναστείας η οποία δείχνει τον Φαραώ στολι-σμένο με εναλλασσόμενες μαύρες και κίτρινες λωρίδες όπως ακριβώς μια μέλισσαΗ έλξη της Αιγύπτου προς τις μέλισσες φαίνε-

ται ότι ξεκινάει από πολύ πρώιμη εποχή Η βό-ρεια Αίγυπτο η έκταση που απλώνεται από το Δέλτα έως τη Μέμφιδα ονομαζόταν laquoΤα Μπί-τιraquo - γη της μέλισσας Ο φαραώ Μένες ιδρυτής της Πρώτης Αιγυπτιακής Δυναστεία έφερε το αξίωμα του laquoΜελισσοτρόφουraquo ένας τίτλος που

αποδιδόταν σε όλους τους Φαραώ που ακολού-θησαν και η απεικόνιση μιας μέλισσας βρισκό-ταν δίπλα στην σφραγίδα που έφερε το όνομά τουςΟ αιγυπτιακός θεός Μιν έφερε τον τίτλο laquoΚύ-

ριος των Άγριων Μελισσώνraquo και χρονολογεί-ται από το 3000 πΧ ή νωρίτερα Παρόμοια η αιγυπτιακή θεά Νέιθ ήταν μια πολεμική θεό-τητα που της αποδίδονταν ο συμβολισμός της γονιμότητας και ιδιότητες παρθένου χαρακτη-ριστικά της Βασίλισσας μέλισσας Στη Σάιδα η Νέιθ θεωρούνταν ως η Θεά του laquoΟίκου των Μελισσώνraquo και μητέρα του Ρα του laquoκυβερνή-τη των πάντωνraquo Η αιγυπτιακή μυθολογία πε-ριέχει αναρίθμητες αναφορές στις μέλισσες συ-μπεριλαμβανομένης και της πεποίθησης ότι οι μέλισσες δημιουργούνταν από τα δάκρυα του πιο σημαντικού θεού τους του Ρα Μέλισσες απεικονίζονται σε αιγυπτιακούς

τάφους και οι συνήθεις προσφορές στις πιο ση-μαντικές θεότητες ήταν το μέλι Πραγματικά το μέλι ήταν το laquoνέκταρ των θεώνraquo και όπως οι Σουμέριοι πριν από αυτούς οι Αιγύπτιοι για-τροί το χρησιμοποιούσαν ως βασικό συστατικό για πολλά φαρμακευτικά σκευάσματα και θε-ραπείες συμπεριλαμβανομένων και των πρώι-μων μορφών μομιοποίησηςΈνα αιγυπτιακό μνημείο που παρουσιάζει μια

(Ο Ναπολέων ακολουθώντας τη παράδοση των Μεροβίγγιων βασιλιάδων της Γαλλίας -από τους οποίους ο διάσημος Βασιλιάς Τσιλντερικ ανακαλύφθηκε ενταφιασμένος με 300 μέλισσες κατασκευασμένες από καθαρό χρυσό- εξασφάλισε ότι το σύμβολο της μέλισσας θα ενσωματωθεί στη διακόσμηση και στην τεχνοτροπία του παλατιού υιοθέτησε δε το laquoΗ Μέλισσαraquo ως παρατσούκλι του)

(37)

παράξενη μορφή συμβολισμού μέλισσας είναι η βαθμιδωτή πυραμίδα της Σακκάρα η οποία πα-ραπέμπει στα εξάγωνα κελιά της κηρήθρας με τις έξι βαθμίδες της επάνω από το έδαφος και μια ιδιαίτερη κάτω ndash τη νεκρόπολη του ταύρου Άπι που ονομάζεται Σεράπειο Οι Αιγυπτιολό-γοι πιστεύουν ότι στον ταύρο Άπι αποδίδονταν οι αναγεννητικές ιδιότητες του θεού Πτά της Μέμφιδας ndash του αιγυπτιακού θεού της μετεν-σάρκωσης Πίστευαν επίσης ότι αυτοί που ει-σέπνεαν την ανάσα του ταύρου Άπι λάμβαναν το δώρο της προφητείας και το σημαντικότε-ρο από όλα οι Αιγύπτιοι πίστευαν ότι ο ταύρος μεταμορφωνόταν σε Άπι Όσιρι μετά θάνατον Το λατινικό Άπις που σημαίνει μέλισσα προ-έρχεται πιθανόν από το μεσοποταμιακό Σίπα ndash

Ιερή

(Ιερογλυφικό που απεικονίζει τη μέλισσα)

(Το τεκτονικό λογγείο του Ουάσιγκτον Η κυψέλη διακρίνεται στο επάνω μέρος του

στο κέντρο)

(38)

κή ρωμαϊκή θρησκεία που σχετιζόταν με τη τε-λετουργική σφαγή των ταύρωνΈνας άλλος αρχαίος πολιτισμός που επηρε-

άστηκε από τους αρχαίους Αιγυπτίους ήταν ο Μινωϊκός Είχε στενή σχέση με τους Αιγύπτι-ους οι οποίοι ήταν ειδικοί στη μελισσοκομία μια Τέχνη που αργότερα εισήχθη στην Ελλά-δα Αυτό μας οδηγεί σε ένα άλλο εντυπωσιακό του αιγυπτιακού συμβολισμού για τη μέλισ-σα Η Σφίγγα το περίφημο μνημείο της χώρας ονομαζόταν Χουν νμπ στα αιγυπτιακά όμως οι Έλληνες του έδωσαν το όνομα που είναι σή-μερα γνωστό Πως όμως συνδέεται αυτό με τη μέλισσα Η μινωική λέξη για τη μέλισσα ήταν σφέξ Τι συμπέρασμα βγάζουμε από αυτό Ο πο-λιτισμός που έμαθε στους Έλληνες την Τέχνη της μελισσοκομίας χρησιμοποιούσε τη λέξη σφεξ για να ονομάσει τη μέλισσα ndash και οι Έλ-ληνες έδωσαν αυτό το όνομα στη θεά που απει-κονίζει το μνημείο Μήπως η Σφίγγα υπήρχε ήδη όταν ο Μένες δημιούργησε το αιγυπτιακό βασίλειο και ήταν γνωστό ότι αναπαριστούσε μια μέλισσα θεά και έτσι αποδόθηκε στον Φα-ραώ ο τίτλος Μελισσοτρόφος Η πιθανότητα εί-ναι προκλητική και δεδομένης της γοητείας που ασκούσαν οι μέλισσες στους Αιγύπτιους δεν φαίνεται και τόσο εξωπραγματική

Η μ έ λ ι σ σ α σ ε κ ρ ί σ η ndash ο ά ν θ ρ ω π ο ς σ ε κ ρ ί σ ηΗ λατρεία των Σουμερίων και των Αιγυπτίων

για τη μέλισσα μεταδόθηκε στην Ελλάδα όπου μέλισσες απεικονίζονται σε αγάλματα των πιο

Ασίπα που σημαίνει ο Μεγάλος Ποιμένας στον Ουρανό και Άπις σημαίνει Όσιρις Αυτό συν-δέεται με την πίστη ότι μετά θάνατον η ψυχή του Φαραώ συνδεόταν με τον Όσιρι ως ένα άστρο στον αστερισμό του ΩρίωναΈνας ταύρος Άπις σύμφωνα με τους αιγυπτι-

ακούς μύθους δημιουργούσε 1000 μέλισσες και οι μέλισσες αντιπροσώπευαν ψυχές Είναι επίσης ενδιαφέρον ότι η αιγυπτιακή θεότητα Νούτ ήταν θεά του ουρανού ndash της περιοχής των μελισσών ndash και έφερε τον τίτλο laquoΑυτή που Κα-τέχει Χίλιες Ψυχέςraquo ο οποίος φαίνεται να παρα-πέμπει στις χίλιες μέλισσες ή ψυχές που δημι-ουργούνται από το σώμα του ταύρου ΆπιΤο εβραϊκό γράμμα Άλεφ συμβολίζει το laquoχί-

λιαraquo και αντίστοιχο προ σιναϊτικό και το προ κανανιτικό σύμβολο απεικόνιζε το κεφάλι ενός ταύρου παραπέμποντας στο ότι 1000 μέλισ-σες ndash ή αναγεννημένες ψυχές ndash δημιουργού-νται από τη θυσία ενός ταύρου Άπι Επιπλέον η αριθμητική αξία της εβραϊκή λέξη για τον Ιη-σού ndash τον Μεσσία ο οποίος βασίζεται στο πρό-τυπο του Όσιρι ndash είναι πάλι 1000Έτσι η αρχαία πεποίθηση ότι οι μέλισσες δη-

μιουργούνται από ταύρους εύλογα οδηγεί στην εικασία ότι η υπόγεια νεκρόπολη η οποία εί-ναι γνωστή ως Σεράπειο ίσως να ήταν ένα τε-λετουργικό κέντρο αναγέννησης προορισμέ-νο να ανακυκλώνει ψυχές από τα κεφάλια των ταύρων και όχι απλά ένα μαυσωλείο για ταύ-ρους Μήπως οι τελετουργίες που πραγματο-ποιούνταν στο Σεράπειο αποτελούσαν την πιο πρώιμη μορφή του Μιθραϊσμού τη μυστηρια-

(Ο Ρούντολφ Στέινερ (1861-1925) είχε laquoπροβλέψειraquo ότι οι μέλισσες θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε αναφέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότερο από 4 χρόνια ζωής)

(39)

σημαντικών θεών των Ελλήνων Έτσι ανα-πτύσσεται η αντίληψη της Θεάς μέλισσας και δημιουργείται η τιμητική θέση των ιερειών που ονομάζονται Μέλισσες οι οποίες αργότε-ρα μετεξελίσσονται στις Σίβιλες Σύμφωνα με κάποιες παραδόσεις μάλιστα ο δεύτερος ναός στους Δελφούς ήταν κατασκευασμένος εξολο-κλήρου από μέλισσες και ο ομφαλός θύμιζε κυ-ψέλη περιτριγυρισμένη από μέλισσεςΟι Ρωμαίοι εξασκούσαν τον Μιθραϊσμό μια

μυστικιστική θρησκεία σημαντικό στοιχείο της οποίας ήταν η θυσία των ταύρων που θυ-μίζει τις τελετουργίες των Αιγυπτίων στο Σε-ράπειο Απόηχος αυτών των τελετουργιών στη σύγχρονη εποχή φαίνεται να είναι οι ταυ-ρομαχίες της Ισπανίας Η σύνδεση αυτή επιβε-βαιώνεται έμμεσα από το ότι αρκετές από τις παλιότερες αρένες της χώρας έχουν κατασκευ-αστεί επάνω ή πολύ κοντά σε αρχαία ιερά του ΜίθραΟι Μάγια λάτρευαν τη μέλισσα και απεικό-

νιζαν θεούς με τη μορφή της στους σημαντι-κότερους ναούς τους Έως και την Ινδία οι θρησκείες υιοθέτησαν θεότητες μέλισσες στη μυθολογία τους Ακόμη και η καθολική εκ-κλησία ενσωμάτωσε τη μέλισσα ως ένα σύμβο-λο της αυθεντίας του Πάπα πράγμα που μπο-

ρούμε να δούμε στην Πόλη του ΒατικανούΠέτρινα καταλύματα με τη μορφή κυ-

ψελών κατασκευάστηκαν στην αρχαιότητα από την Ιρλανδία έως την Αφρική ενώ ο Χέ-νριχ Χίμλεραπό τους ισχυρότερους άνδρες στη Γερμανία του Χίτλερ κατασκεύασε το ιερότερο τελετουργικό κέντρο των SS με τη μορφή κυψέλης στα θεμέλια τους κάστρου ΒέβελσμπουργκΠολιτικά κινήματα όπως ο κομουνι-

σμός εμπνεύστηκαν από την αλτρουιστική συμπεριφορά που εμφανίζεται στην κυψέ-λη ως πρότυπο για τις ιδεολογίες τους Με-γάλοι ηγέτες επίσης ακολούθησαν την πα-ράδοση των προγόνων τους και συνδέθηκαν με διάφορους τρόπους με τη μέλισσα Ο Ναπολέων για παράδειγμα ακολουθώ-

ντας τη παράδοση των Μεροβίγγιων βασιλι-άδων της Γαλλίας - από τους οποίους ο διά-σημος Βασιλιάς Τσιλντερικ ανακαλύφθηκε ενταφιασμένος με 300 μέλισσες κατασκευα-σμένες από καθαρό χρυσό - εξασφάλισε ότι το σύμβολο της μέλισσας θα ενσωματωθεί στη διακόσμηση και στην τεχνοτροπία του παλατιού υιοθέτησε δε το laquoΗ Μέλισσαraquo ως παρατσούκλι του Πιστεύεται ακόμη ότι η μέλισσα είναι ο

Ιερή

(Απεικόνιση κηρήθρας από την Τσατάλ Χουγιούκ 6600 πΧ)

(Σουμεριακή πινακίδα ndash απεικόνιση της λατρείας της μέλισσας)

(40)

νερ (1861-1925) Είχε laquoπροβλέψειraquo μάλιστα ότι θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε ανα-φέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότε-ρο από 4 χρόνια ζωής Από το 2008 οι μέλισ-σες άρχισαν να εκλείπουν με ανησυχητικούς ρυθμούς Συμπτωματικά() βρισκόμαστε στα όρια της πρόβλεψης του Στέινερ και στο χρο-νικό περιθώριο που ανέφερε ο Αϊνστάιν Επιπλέον έχουμε αρχίσει να διανύουμε σε

ένα έτος που έχει επιβαρυνθεί με θεωρίες για καταστροφή του κόσμου μας ή για αναγέν-νησή του ndash ανάλογα με πια θεωρία είστε δι-ατεθειμένος να πιστέψετε ndash και βρισκόμαστε στη δίνη μια πολύπλευρης και πολυσύνθετης κρίσης με κορυφή του παγόβουνου την οικο-νομία Το τι θα συμβεί θα το δείξει ο χρόνος Ωστό-

σο φαίνεται ότι η μέλισσα η ιερή μέλισσα εί-ναι διαχρονικά συνυφασμένη με την εξέλιξη του πολιτισμού ακόμη ίσως και με την ύπαρ-ξη του ανθρώπου στον πλανήτη

Σημείωση Το πλήρες κείμενο της μελέτης του

Andrew Gough στα αγγλικά μπορείτε να το βρείτε

στο httpandrewgoughcoukbee1_1html

πρόδρομος του εραλδικού κρίνου του εθνι-κού συμβόλου της ΓαλλίαςΟ ελευθεροτεκτονισμός που διαδόθηκε στις

ΗΠΑ ήδη από την ίδρυσή τους ευνοήθη-κε από σημαντικούς ανθρώπους όπως ο Τό-μας Τζέφερσον ο οποίος έγραφε με πάθος για την σημαντικότητα των μελισσών ενώ άλ-λοι όπως ο Πρόεδρος Τζόρτζ Ουάσιγκντον ενσωμάτωσε την κυψέλη στο τεκτονικό λογ-γείο του Χωρίς αμφιβολία η πρώιμη Αμερι-κανική κοινωνία δανείστηκε πολλές από τις φιλοσοφικές αρχές της από τον Ελευθεροτε-κτονισμό ενσωματώνοντας συμβολισμό και θέματα με μέλισσες στις τελετουργίες της Η δομή του κράτους τουλάχιστον σε αυτή

την πρώιμη περίοδο ακολούθησε τη δομή τη σταθερότητα και την αλτρουιστική συμπερι-φορά που χαρακτηρίζουν την κυψέλη όπως είχαν κάνει κοινωνίες και κινήματα χιλιάδες χρόνια πριν από αυτήνΜια ένδειξη για την επιρροή της μέλισσας

στους ιδρυτές των ΗΠΑ φαίνεται από το ότι ολόκληρη η δυτική περιοχή της χώρας ονο-μαζόταν αρχικά Ντεζερέ (μέλισσα)Η μέλισσα είχε αποτελέσει κεντρικό θέμα σε

πολλά κείμενα και διαλέξεις του αυστριακού φιλόσοφου και μυστικιστή Ρούντολφ Στέι-

(Το περίφημο μινωικό κόσμημα με τις μέλισσες) (Το τεκτονικό λογγείο του Ουάσιγκτον Η κυψέλη διακρίνεται στο επάνω μέρος του στο κέντρο)

(41)

ΓιώργοςΙωάννου( Ο Γ Ιωάννου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1927 Πήρε πτυχίο φιλολογίας από το ΑΠΘ και το 1960 διορίστηκε φιλόλογος Το 1971 μετατέθηκε στην Αθήνα αρχικά σε γυμνάσιο και μετά στο υπουργείο ΠαιδείαςΠέθανε στην Αθήνα το 1985

Ποιητικές συλλογέςlaquoΗλιοτρόπιαraquo ιδιωτική έκδοση Θεσσαλονίκη 1954laquoΤα Χίλια Δέντραraquo εκδ Διαγωνίου Θεσσαλονίκη 1963laquoΤα Χίλια Δέντρα amp άλλα ποιήματα (1954-1963)raquo εκδ Ερμής Αθήνα 1973 )

(42)

ldquoΣαν τη μητέρα αλήθειαrdquo

Πηγαίνει αργά στο σινεμά

μάλιστα στον εξώστη

Σrsquo έργα κατά προτίμηση βουβά

και θαμπωμένα Κι εκεί

- μέσα στους τόσους εξευτελισμούς -

η μόνη του χαρά να βλέπει τις γυναίκες

της γενιάς γύρω απrsquo το τριάντα

Με κείνα τα βαθιά καπέλα

με τις σειρές τα περιδέραια

τα μάτια τα κοντά μαλλιά∙

με τις ψιλές γλυκιές φωνές

με τις κινήσεις τους τις μητρικές

Σαν τη μητέρα αλήθεια∙

σαν τη μάνα του

των πρώτων παιδικών του χρόνων

Τότε που τον φωνάζανε μοναχογιό

(43)

( επιμέλεια - Έλλη Ιωαννίδου )

Ο αετόςκαι η χελώνα( Η λ ο γ ι κ ή η σ ύ ν ε σ η κ α ι η φ ρ ό ν η σ η σ α ν α ε τ ό ς π ε τ ο ύ ν β λ έ π ο υ ν τ α π ρ ά γ μ α τ α κ α θ α ρ ά κ α ι α π ό ψ η λ ά Π ρ ο σ π α θ ο ύ ν ν α β ά λ ο υ ν σ τ η θ έ σ η κ α ι σ τ α ό ρ ι ά τ ο υ τ ο ν μ α τ α ι ό δ ο ξ ο ε π ι π ό λ α ι ο ε α υ τ ό μ α ς π ο υ σ έ ρ ν ε τ α ι σ τ η γ η σ α ν τ η χ ε λ ώ ν α )

(44)

Οι Μύθοι του Αίσωπου είναι μικρές ιστορίες εμπνευ-σμένες από την ίδια τη ζωή και διακρίνονται για τον συμβολικό και αλληγορικό χαρακτήρα τους Ο Αίσωπος είχε γράψει πολλούς μύθους για να σατιρίσει δια-

κωμωδήσει ή και να ειρωνευτεί την καθημερινότητα των Ελ-λήνων Ένας από αυτούς ήταν και ο μύθος του αετού με τη χε-λώνα Εδώ θα τον παρουσιάσουμε κάπως διαφορετικά Η ιστορία θα αρχίσει μέσα στη θάλασσα

άποτε ας πούμε τα παλιά χρόνια μια χελώνα μουρμού-ριζε για την άτυχη μοίρα της κολυμπώντας αργά μέσα στη θά-λασσα Την ενοχλούσε που τα άλλα ζώα μπορούσαν να τρέχουν γρήγορα στη γη ενώ εκείνη δεν τα κατάφερνε Την ενοχλού-σε που τα πουλιά μπορούσαν να πετάνε στον καθαρό αέρα και να βλέπουν τόσα από κει ψηλά ενώ εκείνη ήταν μέσα στο νερό και κολυμπούσε αργά Την ενοχλούσε ακόμα και τις φορές που έβγαινε στη στεριά για να γεννήσει και κουραζόταν τόσο πολύΑυτά σκεφτόταν λυπημένη σε μια παραλία Ξαφνικά είδε

ένα αετό να σχηματίζει κύκλους γύρω από τα σύννεφα καθώς πετούσε ψηλά με τις ανοιχτές και δυνατές φτερούγες του Του φώναξε όσο πιο δυνατά μπορούσε για να την ακούσει Και όταν αυτός χαμήλωσε αρκετά την ρώτησε τι ήθελε Η χελώνα τότε τον παρακάλεσε μιας και είναι ο βασιλιάς των πτηνών να της μάθει να πετάει όπως εκείνος Να βλέπει τον κόσμο από ψηλά Να νοιώθει δυνατή και ελαφριά συνάμαΟ αετός που θεώρησε παράλογη την επιθυμία τής χελώνας

αρνήθηκε Προσπάθησε να της εξηγήσει ότι δεν ήταν στη

και η χελώναΔιασκευή στον μύθο του Αίσωπου

( κείμενο εικόνα - Έλλη Ιωαννίδου )

(45)

φύση της να πετάει Μπορούσε να χαρεί τα δικά της προνόμια να κολυμπάει δηλαδή στα βαθειά νερά να κάνει βόλτες στην άμμοhellip πράγματα που ακόμα και αυτός - ένας βασιλιάς - δεν μπορεί να χαρεί όπως εκεί-νη Άλλωστε μια τέτοια προσπάθεια να μάθει δηλαδή να πετά μπορεί να την κατέστρεφε Αυτά της είπε και πέταξε μακριά της νομίζοντας ότι

την είχε συνετίσει Η χελώνα όμως ήταν ανένδοτη Συνέχισε να τον

θερμοπαρακαλεί και το έκανε όποτε τον έβλεπε να πετά πάνω από την παραλία Ώσπου μια μέρα ο αετός δεν άντεξε άλλο να της αρνείται Βαρέθηκε άλλωστε τα παρακάλια και την επιπολαιότητά της Τη γράπω-σε με τα δυνατά νύχια του και πέταξε μαζί της ψηλά πάνω από τα κύματα Η ευτυχία της χελώνας γι αυτά τα λίγα λεπτά ήταν απερίγραπτη Βιαστική και άμυ-αλη όπως ήταν νομίζοντας ότι θα μοιάσει στον αετό του ζήτησε να την αφήσει πάνω από τα σύννεφα Ήθελε να συνεχίσει μόνη της να πετάει σίγουρη για τον εαυτό της Έτσι κι έγινε Ο αετός την άφησε να πέσει όπως ακριβώς του είχε ζητήσει με αποτέλεσμα να γκρεμοτσακιστεί πάνω στα βράχια που την περίμε-ναν δίπλα στην ακτή Η δύστυχη χελώνα που ήθε-λε να πετάξει συντρίφτηκε παταγωδώς Δεν άκουσε τα λόγια της σύνεσης από το στόμα του αετού αλλά παρασύρθηκε από τις δικές της παράλογες επιθυμίες έξω από τη φύση της Το τέλος της όπως και όσων δεν ακολουθούν τα λόγια της σύνεσης και της φρόνη-σης ήταν να καταστραφεί και μάλιστα με πολύ άσχη-μο τρόπο

Η θαλάσσια χελώνα Caretta caretta εί-ναι ένα κινδυνεύον είδος Θα τη συναντή-σουμε να κολυμπάει σε όλα τα μήκη και πλάτη των ελληνικών θαλασσών αλλά η ιδιαίτερη σημασία της χώρας μας έγκει-ται στο ότι φιλοξενούμε κάποιες από τις σημαντικότερες παραλίες για την ανα-παραγωγή και φωλεοποίηση της καρέτα στη ΜεσόγειοΗ χελώνα καρέτα είναι ίσως ένα από τα

πιο εμβληματικά είδη των μεσογειακών και ελληνικών θαλασσών και ένα από τα επτά είδη θαλάσσιων χελωνών που υπάρ-χουν στον πλανήτη Αν καταφέρει να ξεφύγει από τους φυσικούς εχθρούς της αλλά και από τις ανθρώπινες επιδράσεις και απειλές θα ζήσει περίπου 80 χρόνια Όταν μεγαλώσει περίπου μετά από δύο έως τρεις δεκαετίες και έρθει η ώρα τής αναπαραγωγής της θα επιστρέψει στην ίδια περιοχή και θα επιλέξει την παραλία όπου γεννήθηκε και η ίδια για να κάνει τη φωλιά της

Η θαλάσσια χελώνα Κ α ρ έ τ α - ΚαρέταΖ ω ή π ο υ α π ε ι λ ε ί τ α ι

(46)

Τα αποσπάσματα του κειμένου και πληροφορίες είναι από το site httpwwwwwfgrelendangered-speciescaretta

Σε κάθε περίοδο ωοτοκίας η θαλάσσια χελώνα θα γεννήσει δύο έως τρεις φορές Θα δημιουρ-γήσει τη φωλιά της σε αμμώδεις παραλίες και σε βάθος περίπου 60 εκατοστών Σε κάθε φωλιά φιλοξενούνται μέχρι και 120 αυγά τα οποία εκ-κολάπτονται για 55 ημέρες Η θήρα των αυγών από αλεπούδες σκυλιά κλπ αποτελεί ένα επιπλέ-ον πρόβλημα και έχει παρατηρηθεί σε παραλίες ωοτοκίας της Πελοποννήσου επηρεάζοντας το 40 των φωλιών Σημαντική απειλή συνιστούν και τα σκουπίδια στη θάλασσα Ειδικότερα οι πλαστικές σακούλες υποβαθμίζουν το θαλάσσιο οικοσύστημα και μπορούν να οδηγήσουν σε θά-νατο τις θαλάσσιες χελώνες αφού τις ξεγελούν λόγω της ομοιότητάς τους με τσούχτρες μία από τις πιο αγαπημένες τροφές της καρέτα

Η ζωή που προστατεύουμε και η ιστορία των Σεκανίων της Ζακύνθουhellip

Η προστασία της καρέτα είναι για εμάς σχε-δόν laquoπροσωπική υπόθεσηraquo που διαρκεί και εξελίσσεται για πολλές δεκαετίες Για τη δια-τήρηση και προστασία του είδους οργανώσα-με το 1994 πανευρωπαϊκή εκστρατεία για την αγορά της περιοχής που περιβάλλει την παρα-λία των Σεκανίων Ως αποτέλεσμα σε μία πολύ αβέβαιη για την προστασία του είδους περίοδο με τα χρήματα που συγκεντρώθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αλλά και από συνεισφο-ρές ιδιωτών αγοράσαμε το 90 της έκτασης γύρω από τα Σεκάνια Σκοπός της αγοράς ήταν τόσο η αποτροπή της τουριστικής ανάπτυξης

της περιοχής όσο και η κατά το δυνα-τόν καλύτερη διαχείρισή της ώστε να προστατευθεί η σημαντικότερη παραλία ωοτοκίας για τη θαλάσσια χελώνα

Yπεύθυνη προγράμματος Χαρίκλεια Μινώτου cminotouwwfgr τηλ 210 33 14 893

Κ α ρ έ τ α - Καρέτα

httpswwwyoutubecomwatchv=yDnbTGBSxyA

httpswwwyoutubecomwatchv=T8eGw1oyYoQ

Αν θες να δεις VIDEO με χελωνάκια πάνω στην άμμο να τρέχουν προς το νερό πάτησε στα links

httpswwwyoutubecomwatchv=nHok4ZdJ2A0

(47)

Κ Ι Ν Η Μ Α Τ Ο Γ Ρ Α Φ Ο Σ -ldquoΠρόμαχοςrdquoΠ ρ ό κ ε ι τ α ι για μια αισθηματική ταινία

με φόντο την επιστροφή των Γλυπτών του Παρ-θενώνα από το Βρετανικό Μουσείο Ας σημειωθεί ότι η πρώτη επίσημη προβολή της ταινίας πραγ-ματοποιήθηκε στο Μουσείο της ΑκρόποληςΟ Ανδρέας (Παντελής Κοντογιάννης) αναγκά-

στηκε να αφήσει την Ελλάδα όταν ήταν παι-δί Επιστρέφει ενήλικος μετά από πρόσκληση του διευθυντή του Μουσείου της Ακρόπολης (Giancarlo Giannini) για να προχωρήσει την υπό-θεση κατά του Βρετανικού μουσείουΒρισκόμαστε στην Αθήνα του 2011 εν μέσω

της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης που έχει ξεσπάσει στη χώρα Ο Ανδρέας συγκεντρώνει αποδεικτικά στοιχεία για να αποδείξει ότι πλα-στογραφήθηκαν έγγραφα ώστε να επιτραπεί η πώληση των γλυπτών στο Βρετανικό Κοινοβού-λιο το 1816 Στη συνέχεια επιστρέφει στο Λονδί-νο όπου με τη βοήθεια της Ελένης (Κασσάνδρα Βογιατζή) συναδέλφου του αλλά και αντικείμε-

νο του πόθου του ξεκινάει τις απαραίτητες νο-μικές διαδικασίεςΟι δύο δικηγόροι έχουν μπροστά τους έναν

laquoμακρύ δρόμοraquo και θα πρέπει να δώσουν σκλη-ρό αγώνα για να πετύχουν την επαναφορά των κλεμμένων γλυπτών στην αρχική ndashκαι αρμό-ζουσα- θέση τουςΣκηνοθεσία Κέρτε και Τζον Βούρχις

Παίζουν Παντελής Κοντογιάννης Κασσάνδρα

Βογιατζή Γιώργος Χωραφάς Τζιανκάρλο Τζιανίνι

Γιώργος Βογιατζής Σπύρος Φωκάς Πολ Φρίμαν

Μάικλ Μπέρνς

(48)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

Τ η ν Τ ε τ ά ρ τ η 3 Δεκεμβρίου εγκαινιάσθηκε στο Βυζαντινό και Χριστια-νικό Μουσείο η έκθεση laquoΟ Δομήνικος Θεο-τοκόπουλος πριν από τον El Grecoraquo η οποία πραγματοποιείται στο πλαίσιο του ελληνικού επετειακού προγράμματος για τα 400 χρόνια από το θάνατο του El GrecoΗ έκθεση παρουσιάζει το πολιτισμικό περι-

βάλλον μέσα στο οποίο διαμορφώθηκε η προ-σωπικότητα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου πριν αναχωρήσει από τον Χάνδακα της Κρή-της (το σημερινό Ηράκλειο) για τη Βενετία το 1567Τι γνωρίζουμε για την Κρήτη του 16ου αιώ-

να και την κοινωνία της μέσα στην οποία γεν-νήθηκε μαθήτευσε και εργάστηκε ο νεαρός Δομήνικος Θεοτοκόπουλος Πώς δούλευαν οι Κρητικοί ζωγράφοι τον 16ο αιώνα Ποια κοι-νωνικά φαινόμενα και ποιες ιδεολογικές τά-σεις σχετίζονται με τον τεχνίτη καλλιτέχνη και λόγιο Θεοτοκόπουλο Γιατί ο Θεοτοκόπου-

λος φεύγει από την ΚρήτηΜε αφετηρία αυτά τα ερωτήματα η έκθεση

αφηγείται πτυχές του κοινωνικού και καλλι-τεχνικού περιβάλλοντος τής Κρήτης του 16ου αιώνα μέσα στο οποίο γεννήθηκε μαθήτευσε και ωρίμασε εικαστικά ο Δομήνικος Θεοτοκό-πουλοςΣε τρεις μεγάλες εκθεσιακές ενότητες πα-

ρουσιάζονται 200 περίπου σημαντικά αντι-κείμενα θρησκευτικά και κοσμικά αρχειακές πηγές χειρόγραφα και έντυπα εικόνες και πί-νακες Κρητικών και Ιταλών ζωγράφων του 16ου αιώνα Τα έργα προέρχονται από τις συλ-λογές του Βυζαντινού Μουσείου από συλλο-γές και μουσεία της Ελλάδας Εφορείες Βυζα-ντινών Αρχαιοτήτων μητροπόλεις εκκλησίες και μοναστήρια καθώς και μουσεία του εξω-τερικούΔιάρκεια έκθεσης 4122014 ndash 3132015

Βασ Σοφίας 22 Τηλ 213 213 9500

httpwwwbyzantinemuseumgr

Ε Κ Θ Ε Σ Η - laquo Ο Δ ο μ ή ν ι κ ο ς Θ ε ο τ ο κ ό π ο υ λ ο ς π ρ ι ν α π ό τ ο ν El Grecoraquo

(49)

Η Ε λ λ η ν ι κ ή Εταιρεία Μεταφρα-στών Λογοτεχνίας βράβευσε τη Χάρις Αλε-ξίου για την καλύτερη μετάφραση ξένου λο-γοτεχνικού έργου Η βράβευση αφορούσε τη μετάφραση του βιβλίου laquoΠάντα ήρωεςraquo του Φαμπιάν Μαρσό που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΜεταίχμιοΤο βιβλίο αποτελεί τη συγκλονιστική μαρ-

τυρία του Grand Corps Malade (Ψηλό Άρρω-στο Κορμί όπως είναι το ψευδώνυμό του) ο οποίος έμεινε ατελώς τετραπληγικός εξαιτί-ας ενός μοιραίου ατυχήματος Ωστόσο ένα χρόνο μετά το περιστατικό διέψευσε τις προ-βλέψεις των ειδικών και κατάφερε να περπα-τήσει ξανά Στις σελίδες του βιβλίου του ο Μαρσό αφηγείται τη δωδεκάμηνη περιπέτεια και τις εμπειρίες τόσο τις δικές του όσο και των ομοιοπαθών συντρόφων του από το κέ-ντρο αποκατάστασηςΓια τη γνωριμία της με τον Φαμπιάν Μαρσό

την απόφασή της να προτείνει και να μετα-φράσει το βιβλίο του η Χάρις Αλεξίου αναφέ-ρει laquoΤον Grand Corps Malade τον γνώρισα από τα τραγούδια του Ήταν το νέο πρόσω-πο στη γαλλική μουσική σκηνή στο μουσι-κό είδος της slam H νεολαία της Γαλλίας τον λάτρευε Μου έκανε εντύπωση αυτός ο νέος όμορφος άνδρας με την πατερίτσα του Μου έκανε εντύπωση και το ψευδώνυμό του το laquoψηλό άρρωστο κορμίraquo Το τραγούδι μου ldquoΜεγάλωσαrdquo μόλις είχε κυκλοφορήσει και σκεφτόμουν πως θα μπορούσε να το είχε γρά-ψει αυτός Τον συνάντησα αργότερα σε ένα τηλεοπτικό στούντιο όταν συμμετείχαμε και οι δύο στην εκπομπή του Michel Drucker που έκανε ένα μεγάλο αφιέρωμα στον Ντέμη Ρούσσο

Δύο χρόνια αργότερα ο φίλος Νίκος Αλιά-γας μου χάρισε το βιβλίο του Φαμπιάν laquoΔι-άβασέ το είναι γραμμένο σε απλή γλώσσαraquo μου είπε Όσο το διάβαζα σε πολλά σημεία ξαναζούσα την περιπέτεια του αδελφού μου στην εντατική και αργότερα στο κέντρο απο-κατάστασης Το συγκινητικό επίσης ήταν πως γνώριζα την απίστευτη ταλαιπωρία των τετραπληγικών των αναπήρων που στερού-νται την ικανότητα όπως λέει και ο Φαμπι-άν να ξύσουν το φρύδι τους ή να κρατήσουν το κουτάλι τους και να πατήσουν ένα κου-μπί για βοήθειαraquo

Ε Κ Δ Η Λ Ω Σ Η -Β ρ α β ε ί ο Λ ο γ ο τ ε χ ν ι κ ή ς Μ ε τ ά φ ρ α σ η ς γ ι α τ η ν Χ Αλεξίου

(50)

Θ Ε Α Τ Ρ Ο - laquoΟ Γάμοςraquolaquo Ο Γ ά μ ο ς raquo της Βάσιας Σολωμού

Ξανθάκη πρωτοπαρουσιάστηκε το 1994 στο Θεσσαλικό Θέατρο σε θεατρική διασκευή και σκηνοθεσία του Κώστα Τσιάνου γνωρίζοντας τεράστια επιτυχίαΣτην τωρινή παράσταση τού Μεταξουργεί-

ου παρουσιάζεται με τη μορφή του μονολό-γου σε θεατρική προσαρμογή ndash σκηνοθεσία και ερμηνεία της Άννας Βαγενά Πρόκειται για την ιστορία μιας απλής γυναίκας από τα Αμπελάκια της Θεσσαλίας μιας χωριάτισ-σας που σήκωσε στους αδύνατους ώμους της τη μοίρα της και συγχρόνως τη μοίρα πολ-λών γυναικών του τόπου μας Έζησε τη βα-ναυσότητα ενός αλκοολικού πατέρα είδε την αγάπη του άνδρα της να μεταμορφώνεται σε περιφρόνηση όταν άρχισε να γεννάει κωφά-λαλα παιδιά εξαιτίας της βαριάς κληρονομι-κότητας του αλκοολικού πατέρα της και πά-

S T A N D - U P C O M E D Y -5 0 Α π ο χ ρ ώ σ ε ι ς τ ο υ GreekΣ τ ι ς μ έ ρ ε ς μας που

το χιούμορ θεωρείται σπάνιο και πολύτιμο το Tin Pan Alley φιλοξενεί τον Σίλα Σεραφείμ ο οποίος προσφέρει εντυπωσιακές παραστάσεις γέλιου και εύθυμου προβληματισμούΚάθε Σάββατο (έως τις 27 Δεκεμβρίου) στις

2200 ο Σίλας στήνει ένα ενδιαφέρον πανηγύρι με επίκεντρο το εξαιρετικό μοναδικό laquoφυσικό φαινόμενοraquo που λέγεται laquoΝεοέλληναςraquo Μια γι-ορτή σε πρώτη ανάγνωση των 20 χρόνων πα-ρουσίας του στην stand-up comedy αλλά και μια προσπάθεια ανάλυσης και διερεύνησης του φαινομένου το οποίο μάλλον θα εξακολουθήσει να απασχολεί για πολύ καιρό την καλλιτεχνική

κοινότητα του είδους Για του λόγου το αληθές δείτε ένα απόσπασμα των προσπαθειών του στην ιστοσελίδαwwwyoutubecomwatchv=LgJERE7PTBY

Συντελεστές Σίλας Σεραφείμ

Λίλα Σταμπούλογλου (συμμετέχει μέχρι να γεννήσει)

Παραστάσεις Κάθε Σάββατο μέχρι τις 27 Δεκεμβρίου

(τουλάχιστον)

Ώρα έναρξης 2200 (ακριβώς)

Πληροφορίες Tin Pan Alley Τουρναβίτου 6 Πλατεία

Ασωμάτων Θησείο Τηλ 210-3210158

httpwwwtinpanalleygrindexphpsilasserafim

λεψε με νύχια και δόντια σε μια κοινωνία που δεν δέχεται εύκολα την αναπηρίαΏρες Παράστασης Σάββατο 1800 και 2100

Κυριακή 1830

Εισιτήρια Γενική Είσοδος 16euro Μειωμένα

12euro (φοιτητές συνταξιούχοι άνω των 65 ετών

πολύτεκνοι amp εκπαιδευτικοί) και 10euro(άνεργοι)

Ομαδικό εισιτήριο 8euro

Θέατρο Μεταξουργείο Ακαδήμου 14-16

Τηλ 210-5234382

(51)

(52)

ldquoΤο Θαύμα να Νοιώθεις ΈλληναςrdquoΤου SAM CHEKWASΕ κ δ ό σ ε ι ς S e a b u r n B o o k s

άνθρωπος μένει εκεί όπου είναι θαμμένο ένα μέρος της καρδιάς τουraquo έγραψε ο Αλέξαν-

δρος Δουμάς Ο Sam Chekwas το παιδί από την Νιγη-ρία με τα φωτεινά και ερευνητικά μάτια που ήρθε από την χώρα του να σπουδάσει στην Ελλά-δα ντυμένος στο πνεύμα και την καρδιά με την αγάπη για το αληθινό το υψηλό και το ωραίο δεν μάκρυνε ποτέ από δω Τα τραίνα της ζωής του ασταμάτητα έφευγαν και γύριζαν φεύγουν και γυρίζουν με τη σημαία του χρέους με την πραμάτεια της προσφοράς με τη σοδειά της αγά-πης Σrsquo ένα ταξίδι που κρατάει χρόνια τώρα διατηρώντας την ποιότητα του σεβασμού την ευ-χέρεια της κατανόησης και την ανάγκη της συμπόρευσης στα μονοπάτια της ουσίαςhelliplaquoΌσο αναπνέω θα προβάλλω την ελληνική γλώσσα και τα ελληνικά γράμματαraquo δήλωσε σε παρου-

σίαση του βιβλίου του ο Chekwas Και με περισσή περηφάνια ανέφερε laquoΕδώ γεννήθηκαν οι τέ-χνες η φιλοσοφία και οι επιστήμες Ο Μέγας Αλέξανδρος έλεγε πως ότι δεν γιορτάζεται πεθαίνει Αυτό συμβαίνει και με τον ελληνισμό και κυρίως την ελληνική γλώσσα Όλοι εσείς πρέπει να με-ταφέρετε τον ελληνισμό όπου μπορείτε με κάθε τρόποraquo Και όχι μόνο προτρέπει αλλά και ο ίδι-ος προσπαθεί για τη διάδοση του ελληνισμού μέσα από το βιβλιοπωλείο που έχει ανοίξει στην Αστόρια της Νέας Υόρκης Το βιβλιοπωλείο αποτελεί ένα από τα laquoαξιοθέαταraquo της αμερικανικής μεγαλούπολης με τους δεκάδες χιλιάδες Ελληνοαμερικάνους Βρίσκεται στον αριθμό 33-18 της οδού Μπρόντγουεϊ και μοιάζει με συνηθισμένο συνοικιακό βιβλιοπωλείο Όμως ανάμεσα στις αγγλικές εκδόσεις υπάρχουν ράφια που ξεχειλίζουν από ελληνικούς τίτλουςmiddot η προσπάθεια του Chekwas για την προώθηση του ελληνισμού

(53)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

τα τέλη του 1944 όταν πια εί-χαν αποχωρήσει από τη χώρα μας οι δυνάμεις κατοχής του Άξονα μέλη της ηγεσίας του τότε Βασιλικού Ναυτικού ζή-τησαν την ανεύρεση και τιμω-ρία των υπεύθυνων του τορπι-

λισμού της laquoΈλληςraquo Πράγματι είχε επισημανθεί στην Κάτω Ιταλία κάποιος Stefano Toselli μηχανι-κός ο οποίος είχε δηλώσει laquoιδιωτικώςraquo ότι ήταν σε θέση να κατονομάσει τους υπεύθυνους της ανόσιας πράξηςΟι ελληνικές Αρχές λοιπόν απαίτησαν την επίσημη καταγραφή της μαρτυρίας του και να κινηθεί η δια-δικασία παραπομπής των ενόχων σε δίκη Και τότεhellip laquoέσκασε η βόμβαraquo Με εντολή του Βρετανού στρα-τάρχη Harold Alexander ανώτατου διοικητή των συμμαχικών δυνάμεων της Μεσογείου κατηγορη-ματικώς απαγορεύτηκε η συνέχιση της έρευνας Το θέμα έπρεπε να μπει στο αρχείο ndash και αυτό έγινε ευ-θύς αμέσως Κατά συνέπεια όλα όσα λέγονται ακό-μα και σήμερα σχετικά με τον τορπιλισμό της laquoΈλ-ληςraquo παραμένουν ατεκμηρίωτα Ήταν πράγματι το ιταλικό υποβρύχιο laquoDelfino raquo που βύθισε το αγκυ-ροβολημένο στην Τήνο για τον εορτασμό του Δεκα-πενταύγουστου ελληνικό πολεμικό σκάφος Και αν ναι ποιος έδωσε τη σχετική εντολή Και τι έλεγε η εντολή αυτή

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Λ ό γ χ η

ldquoΟ Πόλεμος και ο ΚόσμοςrdquoΤα Γεγονότα του rsquo40 τα πριν και οι Συνέπειες

ρόκειται για ένα τρίτομο έργο στο οποίο ο Θεόδωρος Σπυρόπου-λος παρουσιάζει αναλυτικά με εξαντλητικές λεπτομέρειες τη σημα-ντική ανασκαφή της ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΟΣΑνάμεσα στην Πελλάνα και την Σπάρτη ιδρύθηκε μια Νησιωτική

Κοινοπολιτεία στη Λιμνοθάλασσα που συνδεόταν μέσω του Ευρώ-τα με τον Λακωνικό Κόλπο Σrsquo αυτό το νησιωτικό σύμπλεγμα υπήρ-χε η Λακεδαίμων από τις αρχές της τρίτης χιλιετίας πΧ μέχρι το 1750 πΧ οπότε καταστράφηκε από την Κοσμική Θεομηνία

Κατά τη Μυκηναϊκή περίοδο υπήρξε το Ανακτορικό κέντρο της Λακωνίας όπως πιστοποιείται από το Ανάκτορο το Κυκλώπειο Τείχος τους Βασιλικούς Θολωτούς Τάφους κα Επίσης φιλοξένησε το Ανάκτορο του Μενέλαου και της ΕλένηςΠολλές γεωφυσικές και γεωπολιτικές ιδιαιτερότητες μνημειακά ευρήματα και αρ-

χαιολογικά ευρήματα οδήγησαν τον συγγραφέα να ταυτίσει σημεία και μνημεία του Λακωνικού βαθυπέδου της Λακεδαίμονος με την Πλατωνική Ατλαντίδα και να ανα-ζητήσει επιβιώσεις της υλικής πολιτειακής και πολιτισμικής κληρονομιάς της στην ιστορική Δωρική ΣπάρτηΗ πλούσια εικονογράφηση βοηθά κάθε ενδιαφερόμενο για την ελληνική αρχαιολο-

γία να παρακολουθήσει αναλυτικά τη διεξαγωγή μιας ανασκαφής σrsquo ένα χώρο που παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον

Του ΘΕΟΔΩΡΟΥ Γ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Κ α δ ρ α μ ί τ σ α

ldquoΛακεδαίμωνrdquo

(54)

ανέναν μα κανέναν δεν μπορείς να κερδίσεις ούτε καν ένα αφελές μικρό παιδί εφόσον του αφαιρείς την ελευ-θερία τού να μην συμφωνήσει μαζί σου Αν στερήσεις την ελευθερία στον άλλον και βασιλιά να τον στέψεις δεν θα διαρκέσει η συμφωνία σας Σύντο-

μα θα αισθανθεί δυσφορία θα καταλάβει ότι παγιδεύτη-κε και βρέθηκε εκεί που δεν θέλει Τα χρυσά κλουβιά τα ανακάλυψαν τύποι σαν τη γυναίκα της πρώτης ιστορί-ας του βιβλίουmiddot όμως κλειδωμένο ένα πουλί μαραίνεται Ο Ελύτης γράφει πως γίνεται να φυλακίσεις ένα αηδόνι αλλά δεν μπορείς να φυλακίσεις τον κελαϊδισμό τουΥπάρχουν όμως προσωπικότητες τόσο ανασφαλείς εξαρτημένες και εξωφρενικά εγωιστικές ώστε κρατούν κλειδωμένο το αηδόνι τους έστω και άλαλο έστω και νεκρό Ξέρουν πολύ καλά άλλωστε την τέχνη να ταρι-χεύουνΌλοι μας έχουμε συναπαντηθεί με τέτοιους χαρακτή-

ρες Δεν είναι λίγοι και γνωρίζουν να πλέκουν ιστούς σαν την αράχνη Όσο πιο εξαρτημένοι είμαστε εμείς οι ίδιοι τόσο τσιμπάμε στους χειρισμούς τους Ο ελεύθε-ρος ο ανεξάρτητος άνθρωπος δεν τους ανέχεται γρή-γορα κάνει πέρα σύντομα κόβει μαζί τους τις διαπραγ-ματεύσεις Όμως πόσοι είμαστε εντελώς ανεξάρτητοι Όλοι έχουμε τις πληγές μας τα μειονεκτήματα μας τα παθήματα και τα πάθη μας Όλοι κουβαλάμε στο αίμα μας τους πειρασμούς της τρέλας Παρά ταύτα πάντα υπάρχει τρόπος να γιατρεύεσαι όταν όντως το αποφασί-ζεις διότι η υγεία είναι πιο επιθετική και δυναμική από την αρρώστια

ldquoΣιωπάς για να ακούγεσαιrdquo

Της ΜΑΡΩΣ ΒΑΜΒΟΥΝΑΚΗ Ε κ δ ό σ ε ι ς Ψ υ χ ο γ ι ό ς

(55)

STREETART

(56)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

( φωτογραφίες - Ανδρέας Τσάκαλης )

ΟΌ π ο ι ο ς θ έ λ ε ι να θαυμάσει έργα Τέχνης από καλλιτέχνες με μεράκι και πάθος δεν χρειάζεται να πηγαίνει μόνο σε εκθεσιακούς χώρους Ένας τοίχος παλιός μια λεπτομέ-ρεια στην πόρτα κάγκελα ή και σημεία του δρόμου είναι ικανά να εμπνεύσουν Μπο-ρούν να δώσουν βάση στον λαϊκό καλλιτέχνη να δημιουργήσει και να μεταμορφώσει Όταν ένας άνθρωπος θέλει να εκφραστεί μέσα από την τέχνη θα βρει laquoτελάραraquo γύρω του Θα βρει τρόπο να στείλει το μήνυμά του Θα επικοινωνήσει με τον θεατή θα τον κάνει να σκεφτεί να χαμογελάσει να λυπηθεί Θα του δημιουργήσει έντονα συναισθήματα χρησι-μοποιώντας απλά φτηνά χρώματα και το ταλέντο τουΗ τέχνη λοιπόν που μπορείς ελεύθερα να δεις και να θαυμάσεις στους πιο απίθανους χώρους ίσως και στην ίδια τη γειτονιά σου χωρίς εισιτήρια και προσκλήσεις λέγεται street art

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

(57)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

STREET ART

(58)

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

Δώρα Η Αλεξάνδρα όμορφη κι αριστο-κρατική από καλή και πλούσια οικο-γένεια φαντάστηκε πως στο πρόσωπο του αρρενωπού Νιόνιου θα έβρισκε την αδελφή ψυχή το άλλο μισό της για να ζήσει μαζί του τη ζωή που ονει-ρευόταν Όμως ο ωραίος της σύζυγος ndashθα διαπίστωνε γρήγοραndash καταδυνα-στευόταν από την Αργίνη μάνα σκλη-ρή και πεθερά ακόμη σκληρότερηhellip Ποτέ ο γιός δεν μπόρεσε να απαλλαγεί από την αρπάγη αυτής της μάνας κι έτσι η Αλεξάνδρα έμαθε να ζει στο πε-ριθώριο της ζωής των τριών τους κά-νοντας υπομονή για χάρη του παιδιού της και γιατί στο βάθος η ελπίδα την έκανε να πιστεύει ότι ίσως μια ημέρα όλα αλλάξουνhellip Η ελπίδα το μόνο όπλο του απελπισμένουhellipΤον απολογισμό αυτής της ζωής

εγκλωβισμένης στη ερημιά του έρω-τα μιας ζωής πολιτικών αγώνων για ένα καλύτερο αύριο διηγείται η Αλε-ξάνδρα γιαγιά πια στη μικρή εγγονή που έχει τrsquo όνομά τηςhellip

ldquoΜια Κυρ ιακή με την Αλεξάνδραrdquoεκδ Ωκεανός

(Η Δώρα Νικολαΐδου γεννήθηκε στην Αθήνα Πήρε πανεπιστημιακό τίτλο σπουδών από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων με ειδίκευση στην Ψυχολογία Σήμερα είναι τελειόφοιτος του Ελληνικού Ινστιτούτου Νευροφυτοθεραπείας και Ανάλυσης του Χαρακτήρα (ΕΙΝΑ) και ασκεί επαγγελματικά τη Συμβουλευτική ως Σύμβουλος Ψυχικής ΥγείαςΕιδικεύεται και παρέχει Συμβουλευτική Ψυχολογική Υποστήριξη σε Γυναικεία Θέματα Έχει μετεκπαιδευτεί στις πλέον σύγχρονες τεχνικές θεραπείας του Μετατραυματικού Στρες (Brain Spotting και CMR)Το laquoΜια Κυριακή με την Αλεξάνδραraquo είναι το πρώτο μυθιστόρημά της)

Νικολαίδου

Η καριέρα του ξεκίνησε από μόλις δύο ετών Οι γονείς του δεν έδωσαν σημασία στο πρώτο σχέδιό του κάτι που έμοιαζε απροσδιόριστα με φάλαινα Όσο περνούσε όμως ο καιρός και αυξανόταν ο όγκος του χαρτιού που κατανάλωνε για ζωγραφική ο μι-κρός Ντούσαν οι γονείς του άρχισαν να παρατηρούν ότι το παιδί τους είχε ταλέντο Ζήτησαν λοιπόν τη γνώμη ενός παιδοψυχολόγου Ο ειδικός εντυπωσιά-στηκε από το μικρό αγόρι ndashπαχουλό με γλυκό πρό-σωπο που μιλούσε με ασυνήθιστα ελκυστικό τρόπο Το εντυπωσιακότερο όμως ήταν ότι παρουσίαζε ένα υψηλό επίπεδο συναισθηματικής νοημοσύνης Οι γνώσεις του Ντούσαν για τον κόσμο των ζώων

είναι εκπληκτικές Όταν οι γονείς του αγόρασαν την πληρέστερη σύγχρονη εγκυκλοπαίδεια ζώων χρειάστηκε λιγότερο από τρεις εβδομάδες για να την αποτυπώσει στο μυαλό του λέξη προς λέξη Γνωρί-ζει όλες τις γεωλογικές εποχές του πλανήτη μας και τα ζώα που περιπλανιούνταν σε αυτόν στη διάρκειά τους Απαγγέλει με άνεση τα 65 είδη μαρσιποφόρων που υπάρχουν σήμερα Και όταν μεγαλώσει φιλοδο-ξεί να ασχοληθεί με την επιστήμη της ζωολογίας και να γράψει ένα βιβλίο για τα ζώαΜικρότερος όπως αναφέρει ο πατέρας του Ντού-

σαν ήταν πολύ δραστήριος και laquoαπορροφούσεraquo σε μικρό χρονικό διάστημα μεγάλο όγκο πληροφορι-ών Γοητεύτηκε από τη φύση και τα ζώα και σύντο-μα πέρασε από τις πρωτόλειες παιδικές αποτυπώσεις σε πιο συγκεκριμένα και εκπληκτικά σχέδια Και όλη αυτή τη διαδικασία την αντιμετωπίζει ως μια πρόκλη-ση ένα παιχνίδι της δημιουργικής έκφρασής του Όταν ήταν οκτώ ετών ένας δάσκαλος του έθεσε σκό

(27)

(28)

(29)

πιμα μια δύσκολη πρόκληση τριών λέξεων laquoιπ-πότης διάβολος κόσμοςraquo Ο μικρός την έφερε σε πέρας με εκπληκτικό τρόπο και αργότερα δήλωσε laquoθέλω να είμαι ζωγράφος θέλω να εί-μαι παιδίraquoΠολύς κόσμος έχει γνωρίσει το ταλέντο και το

έργο του Ντούσαν μέσα από την ιστοσελίδα του Έχει περισσότερους από 5000 laquoφίλουςraquo και 7000 laquoακόλουθουςraquo στο Facebook Φορείς από διάφορες χώρες του κόσμου ndashΗΠΑ Αυστραλία Ινδίαndash τον έχουν προσκαλέσει για να παρουσιά-σει τις δημιουργίες του Όμως για την ηλικία του είναι περισσότερο σημαντικό το κοντινό περιβάλλον του Χαρακτηριστικό είναι το πε-ριστατικό που αναφέρει ο πατέρας του Κάποια μέρα οι γονείς του ανησύχησαν καθώς είχε αρ-γήσει υπερβολικά να επιστρέψει από το σχο-λείο του Βγήκαν λοιπόν να τον αναζητήσουν Τον βρήκαν στην αυλή του σχολείου περιτρι-γυρισμένο από μια ομάδα συμμαθητών του Ο Ντούσαν ήταν απορροφημένος με το να φτιά-χνει laquoτατουάζraquo με μαρκαδόρο στα χέρια των άλ-λων παιδιών laquoαποτυπώνονταςraquo τα αγαπημέ-να ζώα τους Και η εκτίμηση των συμμαθητών του προς το έργο του νεαρού καλλιτέχνη φάνη-κε από το ότι αρνούνταν να πλύνουν τα χέρια τους για μεγάλο χρονικό διάστημα επειδή δεν ήθελαν να σβηστεί το laquoτατουάζraquo

Μπορείτε να βρείτε περισσότερα στοιχεία και τις

δημιουργίες του μικρού Ντούσαν στη σελίδα του στο

facebook

httpswwwfacebookcomprofilephpid=100008204652414ampfref=ts

Ιερή

Μια παράδοση χαμένη στις δέλτους τουχρόνου

(30)

(31)

μέλισσα -ένα από το τρία δώρα των

θεών σύμφωνα με εσωτερικές παραδόσεις- ο

άνθρωπος και ο πολιτισμός του φαίνεται να

έχουν μια ιδιαίτερη αόρατη σύνδεση Κοιτά-

ζοντας προς το παρελθόν προς την αυγή του

πολιτισμού διαπιστώνουμε σεβασμό προς τη

μέλισσα σε όλες τις εποχές και από όλους τους

πολιτισμούς Έτσι αρχίζουμε να αντιλαμβα-

νόμαστε ότι αυτό το μικροσκοπικό πλάσμα

αντιπροσωπεύει κάτι σημαντικό τη σπουδαι-

ότερη ίσως laquoχαμένη παράδοσηraquo στην ιστο-

ρία των ανθρώπων

Εγκλωβισμένες μέσα σε κεχριμπάρι έχουν βρεθεί μέλισσες η ηλικία των οποίων ξεπερνάει τα 100 εκατομμύρια χρόνια ndash παγωμένες στον χρόνο σαν να έχουν μείνει αθάνατες μέσα στο ίδιο τους το μέλι Οι αρχαίοι Έλληνες το ονόμαζαν ήλε-κτρον που συνδέεται με τον αρχαίο ηλιακό θεό Ελέκτορ ο οποίος είναι γνωστός ως ο laquoαφυπνιστήςraquo Αυτός ο προσδιορι-σμός αποδίδεται και στο μέλι ndash που θυμίζει κεχριμπάρι ndash μία αναζωογονητική ουσία που τιμόταν την αρχαία εποχή Και αυτή η σύνδεση είχε ως αποτέλεσμα να επιτείνει τον υψηλό σεβασμό που απολάμβανε η μέλισσα στους αρχαίους λαούς

(Ιερογλυφικό που απεικονίζει τη μέλισσα)

του Άντριου Γκόουγκ

( προσαρμογή επιμέλεια κειμένου - Νίκος Κατσινόπουλος )

Ιερή

(32)

Π ρ ο ϊ σ τ ο ρ ι κ έ ς ε μ μ ο ν έ ςΗ προϊστορία είναι γεμάτη από στοι-

χεία που υποδηλώνουν την εμμονή των ανθρώπων με τις μέλισσες Στην επονο-μαζόμενη laquoΣπηλιά της Αράχνηςraquo κοντά στην Βαλένθια της Ισπανίας μια σπηλαι-ογραφία 15000 ετών απεικονίζει μια αν-θρώπινη φιγούρα που αποφασιστικά δι-ακινδυνεύει τη ζωή της προκειμένου να συλλέξει το μέλι από την κηρήθρα ενός μελισσιού που βρίσκεται σε έναν επικίν-δυνο απότομο βράχο Και φυσικά είναι η μέλισσα που οδηγεί τους αρχαίους σαμά-νους στα παραισθησιογόνα φυτά η δρά-ση των οποίων μεταφέρει τη συνείδησή τους στον πνευματικό κόσμο των θεώνΠρόσφατες έρευνες έχουν αποκαλύψει

προς έκπληξη πολλών ότι ένας ήχος που θυμίζει βούισμα μέλισσας παρατηρείται κατά τη στιγμή της αλλαγής επιπέδου της ανθρώπινης συνείδησης Το φαινό-μενο αυτό έχει αναφερθεί ότι συμβαίνει και σε άτομα που έχουν υποστεί την λε-γόμενη laquoαπαγωγή από εξωγήινουςraquo που βλέπουν οπτασίας ή έχουν επιθανάτιες εμπειρίες Μήπως γνώριζαν αυτό το φαι-νόμενο οι αρχαίοι και πίστευαν ότι είναι ένα στοιχείο που προσδίδει κάποια ιδιαι-τερότητα στη μέλισσαΣτην Ανατολία έχει βρεθεί ένα άγαλμα

10000 ετών το οποίο απεικονίζει τη Μη-τέρα Θεά να φοράει στο κεφάλι μια κίτρι-

(Η αιγυπτιακή μυθολογία περιέχει αναρίθμητες αναφορές στις μέλισσες συμπεριλαμβανομένης και της πεποίθησης ότι οι μέλισσες δημιουργούνταν από τα δάκρυα του πιο σημαντικού θεού τους του Ρα)

νη ndash πορτοκαλί τιάρα σαν κυψέλη ndash ένα στοιχείο που έχει οδηγήσει τους ειδικούς στο ότι εκείνη την περίοδο η Μητέρα Θεά είχε αρχίσει να μεταλλάσσεται σε Μέλισ-σα Βασίλισσα ή μέλισσα θεάΣτον νεολιθικό οικισμό Τσατάλ Χουγι-

ούκ υπάρχουν υποτυπώδεις απεικονί-σεις μελισσών (6540 πΧ) γύρω από το κεφάλι κάποιας θεότητας σχηματίζο-ντας μια άλω Οι Σουμέριοι ωστόσο θε-ωρούνται πρόγονοι της οργανωμένης μελισσοτροφίας Αυτοί ήταν που επινόη-σαν την απιθεραπεία δηλαδή την ιατρι-κή χρήση των προϊόντων της μέλισσας όπως του μελιού της γύρης του βασιλι-κού πολτού της πρόπολης και του δηλη-τηρίου της μέλισσαςΣουμεριακά ανάγλυφα που απεικο-

νίζουν τη λατρεία κάποιων παράξενων ιπτάμενων μορφών έχουν συχνά ερμη-νευτεί ως ενδείξεις εξωγήινης επέμβασης Στα πλαίσια όμως των οφελών της με-λισσοτροφίας είναι πιθανότερο να απο-τυπώνουν τη λατρεία των μελισσών Οι Σουμεριακές απεικονίσεις άλλωστε ήταν που οδήγησαν στη δημιουργία του μοτί-βου της θεάς που χορεύει μια θηλυκή χο-ρεύτρια με τα χέρια κυρτωμένα γύρω από το κεφάλι της για την οποία οι μελετητές πιστεύουν ότι αναπαριστά μια ιέρεια της θεάς μέλισσας Το μοτίβο το οποίο απέ-κτησε κεντρικό ρόλο στον αιγυπτιακό

(33)

(34)

Ιερή

(35)

συμβολισμό φαίνεται να βασίζεται στη μοναδική ικανότητα των με-λισσών να επικοινωνούν μεταξύ τους μέσω ενός ρυθμικού χορού Μια μέλισσα μπορεί να πετάξει σε απόσταση μεγαλύτερη από 5 χιλιόμετρα από την κυψέλη της για να εντοπίσει τροφή και επιστρέφει για να με-

ταδώσει την πληροφορία στις υπόλοιπες μέσω του χορού - ένα είδος φυσικού συστήματος πλοήγησης

Οι άνθρωποι λοιπόν είχαν ανακαλύψει την τερά-στια σημασία της προσφοράς τη μέλισσας πριν από δέκα ή περισσότερες χιλιάδες χρόνια ήδη ίσως από την αχλή της προϊστορίας τους Καθώς αναπτυσσό-

ταν ο πολιτισμός κατά μήκος του ποταμού Νείλου και εξελισσόταν σιγά σιγά η δυναστική περίοδος της αρχαίας Αί-

γυπτο η λατρείας της μέλισσας και οι παραδόσεις για αυτήν εναγκαλίστηκαν σε τέτοιο βαθμό με τον πολιτισμό όσο ποτέ

στο παρελθόν ή στο μέλλον

Η Θ ε ά Μ έ λ ι σ σ α σ τ η α ρ χ α ί α Α ί γ υ π τ οΑρκετοί αιγυπτιολόγοι πι-στεύουν ότι οι Σουμερια-κές παραδόσεις ταξίδευσαν κατά μήκος της Ανατολι-κής Αιγυπτιακής Ερήμου

έως την Κοιλάδα του Νείλου Τα περίφημα αφρικανικά Ουαντί

(κοίτες ξεροπόταμων στις οποίες δημιουργούνται πε-ριστασιακά οάσεις) φημί-

ζονται για τις προδυναστικές βραχογραφίες τους που παρουσιάζουν

ιπτάμενες μορφές με εξογκωμένα χαρακτηρι-στικά σαν φτερά Ασυνήθιστες γραμμές εκτείνο-νται προς τα επάνω πίσω από το κεφάλι της κεντρι-κής μορφής θυμίζοντας τις κεραίες της μέλισσας

ενώ παραπέμπουν στο σχήμα των εξογκωμάτων που χαρακτηρίζουν τα αιγυπτιακά στέμμα-

τα στους αιώνες που θα ακολουθήσουνΑποτυπώνεται ακόμη το μοτίβο

της Θεάς που Χορεύει μια γυναί-κα με τα χέρια της κυρτωμένα επάνω από το κεφάλι της

(Το ένδυμα του Ναπολέοντα κατά την ενθρόνισή του ήταν διακοσμημένο με μέλισσες)

(Συλλογή μελιού στην Ισπανία 13000 πΧ)

Ιερή

(Το ένδυμα του Ναπολέοντα κατά την

ενθρόνισή του ήταν διακοσμημένο με

μέλισσες)

(36)

όπως ακριβώς η laquoχορεύτριαraquo Θεά μέλισσα που παρουσιάζεται σε ανάγλυφα των Σουμέριων και των κεντρο-Ευρωπαικών λαών χιλιάδες χρόνια νωρίτερα Η απεικόνιση είναι διαδεδομένη στην αιγυπτιακή μυθολογία και φαίνεται να προέρ-χεται από την μοναδική ικανότητα της μέλισ-σας να επικοινωνεί με τον laquoχορόraquo Ένα άλλο στοιχείο για την καλλιτεχνική

επιρροή που φαίνεται να έχει ασκήσει η μέλισ-σα εντοπίζεται στα τελετουργικά ενδύματα των Αιγυπτίων τα οποία παρουσιάζουν στιλι-στικές ομοιότητες με αυτήν Το στέμμα νέμες για παράδειγμα αποτελείται από εναλλασσόμε-νες κίτρινες και σκούρες οριζόντιες λωρίδες Τέ-τοιες οπτικές ομοιότητες είναι εμφανείς σε πολ-λά ανάγλυφα και αγάλματα Εντυπωσιακότερη όμως είναι αυτή που παρουσιάζεται στη νεκρι-κή μάσκα του Φαραώ Τουταγχαμών της 18ης δυναστείας η οποία δείχνει τον Φαραώ στολι-σμένο με εναλλασσόμενες μαύρες και κίτρινες λωρίδες όπως ακριβώς μια μέλισσαΗ έλξη της Αιγύπτου προς τις μέλισσες φαίνε-

ται ότι ξεκινάει από πολύ πρώιμη εποχή Η βό-ρεια Αίγυπτο η έκταση που απλώνεται από το Δέλτα έως τη Μέμφιδα ονομαζόταν laquoΤα Μπί-τιraquo - γη της μέλισσας Ο φαραώ Μένες ιδρυτής της Πρώτης Αιγυπτιακής Δυναστεία έφερε το αξίωμα του laquoΜελισσοτρόφουraquo ένας τίτλος που

αποδιδόταν σε όλους τους Φαραώ που ακολού-θησαν και η απεικόνιση μιας μέλισσας βρισκό-ταν δίπλα στην σφραγίδα που έφερε το όνομά τουςΟ αιγυπτιακός θεός Μιν έφερε τον τίτλο laquoΚύ-

ριος των Άγριων Μελισσώνraquo και χρονολογεί-ται από το 3000 πΧ ή νωρίτερα Παρόμοια η αιγυπτιακή θεά Νέιθ ήταν μια πολεμική θεό-τητα που της αποδίδονταν ο συμβολισμός της γονιμότητας και ιδιότητες παρθένου χαρακτη-ριστικά της Βασίλισσας μέλισσας Στη Σάιδα η Νέιθ θεωρούνταν ως η Θεά του laquoΟίκου των Μελισσώνraquo και μητέρα του Ρα του laquoκυβερνή-τη των πάντωνraquo Η αιγυπτιακή μυθολογία πε-ριέχει αναρίθμητες αναφορές στις μέλισσες συ-μπεριλαμβανομένης και της πεποίθησης ότι οι μέλισσες δημιουργούνταν από τα δάκρυα του πιο σημαντικού θεού τους του Ρα Μέλισσες απεικονίζονται σε αιγυπτιακούς

τάφους και οι συνήθεις προσφορές στις πιο ση-μαντικές θεότητες ήταν το μέλι Πραγματικά το μέλι ήταν το laquoνέκταρ των θεώνraquo και όπως οι Σουμέριοι πριν από αυτούς οι Αιγύπτιοι για-τροί το χρησιμοποιούσαν ως βασικό συστατικό για πολλά φαρμακευτικά σκευάσματα και θε-ραπείες συμπεριλαμβανομένων και των πρώι-μων μορφών μομιοποίησηςΈνα αιγυπτιακό μνημείο που παρουσιάζει μια

(Ο Ναπολέων ακολουθώντας τη παράδοση των Μεροβίγγιων βασιλιάδων της Γαλλίας -από τους οποίους ο διάσημος Βασιλιάς Τσιλντερικ ανακαλύφθηκε ενταφιασμένος με 300 μέλισσες κατασκευασμένες από καθαρό χρυσό- εξασφάλισε ότι το σύμβολο της μέλισσας θα ενσωματωθεί στη διακόσμηση και στην τεχνοτροπία του παλατιού υιοθέτησε δε το laquoΗ Μέλισσαraquo ως παρατσούκλι του)

(37)

παράξενη μορφή συμβολισμού μέλισσας είναι η βαθμιδωτή πυραμίδα της Σακκάρα η οποία πα-ραπέμπει στα εξάγωνα κελιά της κηρήθρας με τις έξι βαθμίδες της επάνω από το έδαφος και μια ιδιαίτερη κάτω ndash τη νεκρόπολη του ταύρου Άπι που ονομάζεται Σεράπειο Οι Αιγυπτιολό-γοι πιστεύουν ότι στον ταύρο Άπι αποδίδονταν οι αναγεννητικές ιδιότητες του θεού Πτά της Μέμφιδας ndash του αιγυπτιακού θεού της μετεν-σάρκωσης Πίστευαν επίσης ότι αυτοί που ει-σέπνεαν την ανάσα του ταύρου Άπι λάμβαναν το δώρο της προφητείας και το σημαντικότε-ρο από όλα οι Αιγύπτιοι πίστευαν ότι ο ταύρος μεταμορφωνόταν σε Άπι Όσιρι μετά θάνατον Το λατινικό Άπις που σημαίνει μέλισσα προ-έρχεται πιθανόν από το μεσοποταμιακό Σίπα ndash

Ιερή

(Ιερογλυφικό που απεικονίζει τη μέλισσα)

(Το τεκτονικό λογγείο του Ουάσιγκτον Η κυψέλη διακρίνεται στο επάνω μέρος του

στο κέντρο)

(38)

κή ρωμαϊκή θρησκεία που σχετιζόταν με τη τε-λετουργική σφαγή των ταύρωνΈνας άλλος αρχαίος πολιτισμός που επηρε-

άστηκε από τους αρχαίους Αιγυπτίους ήταν ο Μινωϊκός Είχε στενή σχέση με τους Αιγύπτι-ους οι οποίοι ήταν ειδικοί στη μελισσοκομία μια Τέχνη που αργότερα εισήχθη στην Ελλά-δα Αυτό μας οδηγεί σε ένα άλλο εντυπωσιακό του αιγυπτιακού συμβολισμού για τη μέλισ-σα Η Σφίγγα το περίφημο μνημείο της χώρας ονομαζόταν Χουν νμπ στα αιγυπτιακά όμως οι Έλληνες του έδωσαν το όνομα που είναι σή-μερα γνωστό Πως όμως συνδέεται αυτό με τη μέλισσα Η μινωική λέξη για τη μέλισσα ήταν σφέξ Τι συμπέρασμα βγάζουμε από αυτό Ο πο-λιτισμός που έμαθε στους Έλληνες την Τέχνη της μελισσοκομίας χρησιμοποιούσε τη λέξη σφεξ για να ονομάσει τη μέλισσα ndash και οι Έλ-ληνες έδωσαν αυτό το όνομα στη θεά που απει-κονίζει το μνημείο Μήπως η Σφίγγα υπήρχε ήδη όταν ο Μένες δημιούργησε το αιγυπτιακό βασίλειο και ήταν γνωστό ότι αναπαριστούσε μια μέλισσα θεά και έτσι αποδόθηκε στον Φα-ραώ ο τίτλος Μελισσοτρόφος Η πιθανότητα εί-ναι προκλητική και δεδομένης της γοητείας που ασκούσαν οι μέλισσες στους Αιγύπτιους δεν φαίνεται και τόσο εξωπραγματική

Η μ έ λ ι σ σ α σ ε κ ρ ί σ η ndash ο ά ν θ ρ ω π ο ς σ ε κ ρ ί σ ηΗ λατρεία των Σουμερίων και των Αιγυπτίων

για τη μέλισσα μεταδόθηκε στην Ελλάδα όπου μέλισσες απεικονίζονται σε αγάλματα των πιο

Ασίπα που σημαίνει ο Μεγάλος Ποιμένας στον Ουρανό και Άπις σημαίνει Όσιρις Αυτό συν-δέεται με την πίστη ότι μετά θάνατον η ψυχή του Φαραώ συνδεόταν με τον Όσιρι ως ένα άστρο στον αστερισμό του ΩρίωναΈνας ταύρος Άπις σύμφωνα με τους αιγυπτι-

ακούς μύθους δημιουργούσε 1000 μέλισσες και οι μέλισσες αντιπροσώπευαν ψυχές Είναι επίσης ενδιαφέρον ότι η αιγυπτιακή θεότητα Νούτ ήταν θεά του ουρανού ndash της περιοχής των μελισσών ndash και έφερε τον τίτλο laquoΑυτή που Κα-τέχει Χίλιες Ψυχέςraquo ο οποίος φαίνεται να παρα-πέμπει στις χίλιες μέλισσες ή ψυχές που δημι-ουργούνται από το σώμα του ταύρου ΆπιΤο εβραϊκό γράμμα Άλεφ συμβολίζει το laquoχί-

λιαraquo και αντίστοιχο προ σιναϊτικό και το προ κανανιτικό σύμβολο απεικόνιζε το κεφάλι ενός ταύρου παραπέμποντας στο ότι 1000 μέλισ-σες ndash ή αναγεννημένες ψυχές ndash δημιουργού-νται από τη θυσία ενός ταύρου Άπι Επιπλέον η αριθμητική αξία της εβραϊκή λέξη για τον Ιη-σού ndash τον Μεσσία ο οποίος βασίζεται στο πρό-τυπο του Όσιρι ndash είναι πάλι 1000Έτσι η αρχαία πεποίθηση ότι οι μέλισσες δη-

μιουργούνται από ταύρους εύλογα οδηγεί στην εικασία ότι η υπόγεια νεκρόπολη η οποία εί-ναι γνωστή ως Σεράπειο ίσως να ήταν ένα τε-λετουργικό κέντρο αναγέννησης προορισμέ-νο να ανακυκλώνει ψυχές από τα κεφάλια των ταύρων και όχι απλά ένα μαυσωλείο για ταύ-ρους Μήπως οι τελετουργίες που πραγματο-ποιούνταν στο Σεράπειο αποτελούσαν την πιο πρώιμη μορφή του Μιθραϊσμού τη μυστηρια-

(Ο Ρούντολφ Στέινερ (1861-1925) είχε laquoπροβλέψειraquo ότι οι μέλισσες θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε αναφέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότερο από 4 χρόνια ζωής)

(39)

σημαντικών θεών των Ελλήνων Έτσι ανα-πτύσσεται η αντίληψη της Θεάς μέλισσας και δημιουργείται η τιμητική θέση των ιερειών που ονομάζονται Μέλισσες οι οποίες αργότε-ρα μετεξελίσσονται στις Σίβιλες Σύμφωνα με κάποιες παραδόσεις μάλιστα ο δεύτερος ναός στους Δελφούς ήταν κατασκευασμένος εξολο-κλήρου από μέλισσες και ο ομφαλός θύμιζε κυ-ψέλη περιτριγυρισμένη από μέλισσεςΟι Ρωμαίοι εξασκούσαν τον Μιθραϊσμό μια

μυστικιστική θρησκεία σημαντικό στοιχείο της οποίας ήταν η θυσία των ταύρων που θυ-μίζει τις τελετουργίες των Αιγυπτίων στο Σε-ράπειο Απόηχος αυτών των τελετουργιών στη σύγχρονη εποχή φαίνεται να είναι οι ταυ-ρομαχίες της Ισπανίας Η σύνδεση αυτή επιβε-βαιώνεται έμμεσα από το ότι αρκετές από τις παλιότερες αρένες της χώρας έχουν κατασκευ-αστεί επάνω ή πολύ κοντά σε αρχαία ιερά του ΜίθραΟι Μάγια λάτρευαν τη μέλισσα και απεικό-

νιζαν θεούς με τη μορφή της στους σημαντι-κότερους ναούς τους Έως και την Ινδία οι θρησκείες υιοθέτησαν θεότητες μέλισσες στη μυθολογία τους Ακόμη και η καθολική εκ-κλησία ενσωμάτωσε τη μέλισσα ως ένα σύμβο-λο της αυθεντίας του Πάπα πράγμα που μπο-

ρούμε να δούμε στην Πόλη του ΒατικανούΠέτρινα καταλύματα με τη μορφή κυ-

ψελών κατασκευάστηκαν στην αρχαιότητα από την Ιρλανδία έως την Αφρική ενώ ο Χέ-νριχ Χίμλεραπό τους ισχυρότερους άνδρες στη Γερμανία του Χίτλερ κατασκεύασε το ιερότερο τελετουργικό κέντρο των SS με τη μορφή κυψέλης στα θεμέλια τους κάστρου ΒέβελσμπουργκΠολιτικά κινήματα όπως ο κομουνι-

σμός εμπνεύστηκαν από την αλτρουιστική συμπεριφορά που εμφανίζεται στην κυψέ-λη ως πρότυπο για τις ιδεολογίες τους Με-γάλοι ηγέτες επίσης ακολούθησαν την πα-ράδοση των προγόνων τους και συνδέθηκαν με διάφορους τρόπους με τη μέλισσα Ο Ναπολέων για παράδειγμα ακολουθώ-

ντας τη παράδοση των Μεροβίγγιων βασιλι-άδων της Γαλλίας - από τους οποίους ο διά-σημος Βασιλιάς Τσιλντερικ ανακαλύφθηκε ενταφιασμένος με 300 μέλισσες κατασκευα-σμένες από καθαρό χρυσό - εξασφάλισε ότι το σύμβολο της μέλισσας θα ενσωματωθεί στη διακόσμηση και στην τεχνοτροπία του παλατιού υιοθέτησε δε το laquoΗ Μέλισσαraquo ως παρατσούκλι του Πιστεύεται ακόμη ότι η μέλισσα είναι ο

Ιερή

(Απεικόνιση κηρήθρας από την Τσατάλ Χουγιούκ 6600 πΧ)

(Σουμεριακή πινακίδα ndash απεικόνιση της λατρείας της μέλισσας)

(40)

νερ (1861-1925) Είχε laquoπροβλέψειraquo μάλιστα ότι θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε ανα-φέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότε-ρο από 4 χρόνια ζωής Από το 2008 οι μέλισ-σες άρχισαν να εκλείπουν με ανησυχητικούς ρυθμούς Συμπτωματικά() βρισκόμαστε στα όρια της πρόβλεψης του Στέινερ και στο χρο-νικό περιθώριο που ανέφερε ο Αϊνστάιν Επιπλέον έχουμε αρχίσει να διανύουμε σε

ένα έτος που έχει επιβαρυνθεί με θεωρίες για καταστροφή του κόσμου μας ή για αναγέν-νησή του ndash ανάλογα με πια θεωρία είστε δι-ατεθειμένος να πιστέψετε ndash και βρισκόμαστε στη δίνη μια πολύπλευρης και πολυσύνθετης κρίσης με κορυφή του παγόβουνου την οικο-νομία Το τι θα συμβεί θα το δείξει ο χρόνος Ωστό-

σο φαίνεται ότι η μέλισσα η ιερή μέλισσα εί-ναι διαχρονικά συνυφασμένη με την εξέλιξη του πολιτισμού ακόμη ίσως και με την ύπαρ-ξη του ανθρώπου στον πλανήτη

Σημείωση Το πλήρες κείμενο της μελέτης του

Andrew Gough στα αγγλικά μπορείτε να το βρείτε

στο httpandrewgoughcoukbee1_1html

πρόδρομος του εραλδικού κρίνου του εθνι-κού συμβόλου της ΓαλλίαςΟ ελευθεροτεκτονισμός που διαδόθηκε στις

ΗΠΑ ήδη από την ίδρυσή τους ευνοήθη-κε από σημαντικούς ανθρώπους όπως ο Τό-μας Τζέφερσον ο οποίος έγραφε με πάθος για την σημαντικότητα των μελισσών ενώ άλ-λοι όπως ο Πρόεδρος Τζόρτζ Ουάσιγκντον ενσωμάτωσε την κυψέλη στο τεκτονικό λογ-γείο του Χωρίς αμφιβολία η πρώιμη Αμερι-κανική κοινωνία δανείστηκε πολλές από τις φιλοσοφικές αρχές της από τον Ελευθεροτε-κτονισμό ενσωματώνοντας συμβολισμό και θέματα με μέλισσες στις τελετουργίες της Η δομή του κράτους τουλάχιστον σε αυτή

την πρώιμη περίοδο ακολούθησε τη δομή τη σταθερότητα και την αλτρουιστική συμπερι-φορά που χαρακτηρίζουν την κυψέλη όπως είχαν κάνει κοινωνίες και κινήματα χιλιάδες χρόνια πριν από αυτήνΜια ένδειξη για την επιρροή της μέλισσας

στους ιδρυτές των ΗΠΑ φαίνεται από το ότι ολόκληρη η δυτική περιοχή της χώρας ονο-μαζόταν αρχικά Ντεζερέ (μέλισσα)Η μέλισσα είχε αποτελέσει κεντρικό θέμα σε

πολλά κείμενα και διαλέξεις του αυστριακού φιλόσοφου και μυστικιστή Ρούντολφ Στέι-

(Το περίφημο μινωικό κόσμημα με τις μέλισσες) (Το τεκτονικό λογγείο του Ουάσιγκτον Η κυψέλη διακρίνεται στο επάνω μέρος του στο κέντρο)

(41)

ΓιώργοςΙωάννου( Ο Γ Ιωάννου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1927 Πήρε πτυχίο φιλολογίας από το ΑΠΘ και το 1960 διορίστηκε φιλόλογος Το 1971 μετατέθηκε στην Αθήνα αρχικά σε γυμνάσιο και μετά στο υπουργείο ΠαιδείαςΠέθανε στην Αθήνα το 1985

Ποιητικές συλλογέςlaquoΗλιοτρόπιαraquo ιδιωτική έκδοση Θεσσαλονίκη 1954laquoΤα Χίλια Δέντραraquo εκδ Διαγωνίου Θεσσαλονίκη 1963laquoΤα Χίλια Δέντρα amp άλλα ποιήματα (1954-1963)raquo εκδ Ερμής Αθήνα 1973 )

(42)

ldquoΣαν τη μητέρα αλήθειαrdquo

Πηγαίνει αργά στο σινεμά

μάλιστα στον εξώστη

Σrsquo έργα κατά προτίμηση βουβά

και θαμπωμένα Κι εκεί

- μέσα στους τόσους εξευτελισμούς -

η μόνη του χαρά να βλέπει τις γυναίκες

της γενιάς γύρω απrsquo το τριάντα

Με κείνα τα βαθιά καπέλα

με τις σειρές τα περιδέραια

τα μάτια τα κοντά μαλλιά∙

με τις ψιλές γλυκιές φωνές

με τις κινήσεις τους τις μητρικές

Σαν τη μητέρα αλήθεια∙

σαν τη μάνα του

των πρώτων παιδικών του χρόνων

Τότε που τον φωνάζανε μοναχογιό

(43)

( επιμέλεια - Έλλη Ιωαννίδου )

Ο αετόςκαι η χελώνα( Η λ ο γ ι κ ή η σ ύ ν ε σ η κ α ι η φ ρ ό ν η σ η σ α ν α ε τ ό ς π ε τ ο ύ ν β λ έ π ο υ ν τ α π ρ ά γ μ α τ α κ α θ α ρ ά κ α ι α π ό ψ η λ ά Π ρ ο σ π α θ ο ύ ν ν α β ά λ ο υ ν σ τ η θ έ σ η κ α ι σ τ α ό ρ ι ά τ ο υ τ ο ν μ α τ α ι ό δ ο ξ ο ε π ι π ό λ α ι ο ε α υ τ ό μ α ς π ο υ σ έ ρ ν ε τ α ι σ τ η γ η σ α ν τ η χ ε λ ώ ν α )

(44)

Οι Μύθοι του Αίσωπου είναι μικρές ιστορίες εμπνευ-σμένες από την ίδια τη ζωή και διακρίνονται για τον συμβολικό και αλληγορικό χαρακτήρα τους Ο Αίσωπος είχε γράψει πολλούς μύθους για να σατιρίσει δια-

κωμωδήσει ή και να ειρωνευτεί την καθημερινότητα των Ελ-λήνων Ένας από αυτούς ήταν και ο μύθος του αετού με τη χε-λώνα Εδώ θα τον παρουσιάσουμε κάπως διαφορετικά Η ιστορία θα αρχίσει μέσα στη θάλασσα

άποτε ας πούμε τα παλιά χρόνια μια χελώνα μουρμού-ριζε για την άτυχη μοίρα της κολυμπώντας αργά μέσα στη θά-λασσα Την ενοχλούσε που τα άλλα ζώα μπορούσαν να τρέχουν γρήγορα στη γη ενώ εκείνη δεν τα κατάφερνε Την ενοχλού-σε που τα πουλιά μπορούσαν να πετάνε στον καθαρό αέρα και να βλέπουν τόσα από κει ψηλά ενώ εκείνη ήταν μέσα στο νερό και κολυμπούσε αργά Την ενοχλούσε ακόμα και τις φορές που έβγαινε στη στεριά για να γεννήσει και κουραζόταν τόσο πολύΑυτά σκεφτόταν λυπημένη σε μια παραλία Ξαφνικά είδε

ένα αετό να σχηματίζει κύκλους γύρω από τα σύννεφα καθώς πετούσε ψηλά με τις ανοιχτές και δυνατές φτερούγες του Του φώναξε όσο πιο δυνατά μπορούσε για να την ακούσει Και όταν αυτός χαμήλωσε αρκετά την ρώτησε τι ήθελε Η χελώνα τότε τον παρακάλεσε μιας και είναι ο βασιλιάς των πτηνών να της μάθει να πετάει όπως εκείνος Να βλέπει τον κόσμο από ψηλά Να νοιώθει δυνατή και ελαφριά συνάμαΟ αετός που θεώρησε παράλογη την επιθυμία τής χελώνας

αρνήθηκε Προσπάθησε να της εξηγήσει ότι δεν ήταν στη

και η χελώναΔιασκευή στον μύθο του Αίσωπου

( κείμενο εικόνα - Έλλη Ιωαννίδου )

(45)

φύση της να πετάει Μπορούσε να χαρεί τα δικά της προνόμια να κολυμπάει δηλαδή στα βαθειά νερά να κάνει βόλτες στην άμμοhellip πράγματα που ακόμα και αυτός - ένας βασιλιάς - δεν μπορεί να χαρεί όπως εκεί-νη Άλλωστε μια τέτοια προσπάθεια να μάθει δηλαδή να πετά μπορεί να την κατέστρεφε Αυτά της είπε και πέταξε μακριά της νομίζοντας ότι

την είχε συνετίσει Η χελώνα όμως ήταν ανένδοτη Συνέχισε να τον

θερμοπαρακαλεί και το έκανε όποτε τον έβλεπε να πετά πάνω από την παραλία Ώσπου μια μέρα ο αετός δεν άντεξε άλλο να της αρνείται Βαρέθηκε άλλωστε τα παρακάλια και την επιπολαιότητά της Τη γράπω-σε με τα δυνατά νύχια του και πέταξε μαζί της ψηλά πάνω από τα κύματα Η ευτυχία της χελώνας γι αυτά τα λίγα λεπτά ήταν απερίγραπτη Βιαστική και άμυ-αλη όπως ήταν νομίζοντας ότι θα μοιάσει στον αετό του ζήτησε να την αφήσει πάνω από τα σύννεφα Ήθελε να συνεχίσει μόνη της να πετάει σίγουρη για τον εαυτό της Έτσι κι έγινε Ο αετός την άφησε να πέσει όπως ακριβώς του είχε ζητήσει με αποτέλεσμα να γκρεμοτσακιστεί πάνω στα βράχια που την περίμε-ναν δίπλα στην ακτή Η δύστυχη χελώνα που ήθε-λε να πετάξει συντρίφτηκε παταγωδώς Δεν άκουσε τα λόγια της σύνεσης από το στόμα του αετού αλλά παρασύρθηκε από τις δικές της παράλογες επιθυμίες έξω από τη φύση της Το τέλος της όπως και όσων δεν ακολουθούν τα λόγια της σύνεσης και της φρόνη-σης ήταν να καταστραφεί και μάλιστα με πολύ άσχη-μο τρόπο

Η θαλάσσια χελώνα Caretta caretta εί-ναι ένα κινδυνεύον είδος Θα τη συναντή-σουμε να κολυμπάει σε όλα τα μήκη και πλάτη των ελληνικών θαλασσών αλλά η ιδιαίτερη σημασία της χώρας μας έγκει-ται στο ότι φιλοξενούμε κάποιες από τις σημαντικότερες παραλίες για την ανα-παραγωγή και φωλεοποίηση της καρέτα στη ΜεσόγειοΗ χελώνα καρέτα είναι ίσως ένα από τα

πιο εμβληματικά είδη των μεσογειακών και ελληνικών θαλασσών και ένα από τα επτά είδη θαλάσσιων χελωνών που υπάρ-χουν στον πλανήτη Αν καταφέρει να ξεφύγει από τους φυσικούς εχθρούς της αλλά και από τις ανθρώπινες επιδράσεις και απειλές θα ζήσει περίπου 80 χρόνια Όταν μεγαλώσει περίπου μετά από δύο έως τρεις δεκαετίες και έρθει η ώρα τής αναπαραγωγής της θα επιστρέψει στην ίδια περιοχή και θα επιλέξει την παραλία όπου γεννήθηκε και η ίδια για να κάνει τη φωλιά της

Η θαλάσσια χελώνα Κ α ρ έ τ α - ΚαρέταΖ ω ή π ο υ α π ε ι λ ε ί τ α ι

(46)

Τα αποσπάσματα του κειμένου και πληροφορίες είναι από το site httpwwwwwfgrelendangered-speciescaretta

Σε κάθε περίοδο ωοτοκίας η θαλάσσια χελώνα θα γεννήσει δύο έως τρεις φορές Θα δημιουρ-γήσει τη φωλιά της σε αμμώδεις παραλίες και σε βάθος περίπου 60 εκατοστών Σε κάθε φωλιά φιλοξενούνται μέχρι και 120 αυγά τα οποία εκ-κολάπτονται για 55 ημέρες Η θήρα των αυγών από αλεπούδες σκυλιά κλπ αποτελεί ένα επιπλέ-ον πρόβλημα και έχει παρατηρηθεί σε παραλίες ωοτοκίας της Πελοποννήσου επηρεάζοντας το 40 των φωλιών Σημαντική απειλή συνιστούν και τα σκουπίδια στη θάλασσα Ειδικότερα οι πλαστικές σακούλες υποβαθμίζουν το θαλάσσιο οικοσύστημα και μπορούν να οδηγήσουν σε θά-νατο τις θαλάσσιες χελώνες αφού τις ξεγελούν λόγω της ομοιότητάς τους με τσούχτρες μία από τις πιο αγαπημένες τροφές της καρέτα

Η ζωή που προστατεύουμε και η ιστορία των Σεκανίων της Ζακύνθουhellip

Η προστασία της καρέτα είναι για εμάς σχε-δόν laquoπροσωπική υπόθεσηraquo που διαρκεί και εξελίσσεται για πολλές δεκαετίες Για τη δια-τήρηση και προστασία του είδους οργανώσα-με το 1994 πανευρωπαϊκή εκστρατεία για την αγορά της περιοχής που περιβάλλει την παρα-λία των Σεκανίων Ως αποτέλεσμα σε μία πολύ αβέβαιη για την προστασία του είδους περίοδο με τα χρήματα που συγκεντρώθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αλλά και από συνεισφο-ρές ιδιωτών αγοράσαμε το 90 της έκτασης γύρω από τα Σεκάνια Σκοπός της αγοράς ήταν τόσο η αποτροπή της τουριστικής ανάπτυξης

της περιοχής όσο και η κατά το δυνα-τόν καλύτερη διαχείρισή της ώστε να προστατευθεί η σημαντικότερη παραλία ωοτοκίας για τη θαλάσσια χελώνα

Yπεύθυνη προγράμματος Χαρίκλεια Μινώτου cminotouwwfgr τηλ 210 33 14 893

Κ α ρ έ τ α - Καρέτα

httpswwwyoutubecomwatchv=yDnbTGBSxyA

httpswwwyoutubecomwatchv=T8eGw1oyYoQ

Αν θες να δεις VIDEO με χελωνάκια πάνω στην άμμο να τρέχουν προς το νερό πάτησε στα links

httpswwwyoutubecomwatchv=nHok4ZdJ2A0

(47)

Κ Ι Ν Η Μ Α Τ Ο Γ Ρ Α Φ Ο Σ -ldquoΠρόμαχοςrdquoΠ ρ ό κ ε ι τ α ι για μια αισθηματική ταινία

με φόντο την επιστροφή των Γλυπτών του Παρ-θενώνα από το Βρετανικό Μουσείο Ας σημειωθεί ότι η πρώτη επίσημη προβολή της ταινίας πραγ-ματοποιήθηκε στο Μουσείο της ΑκρόποληςΟ Ανδρέας (Παντελής Κοντογιάννης) αναγκά-

στηκε να αφήσει την Ελλάδα όταν ήταν παι-δί Επιστρέφει ενήλικος μετά από πρόσκληση του διευθυντή του Μουσείου της Ακρόπολης (Giancarlo Giannini) για να προχωρήσει την υπό-θεση κατά του Βρετανικού μουσείουΒρισκόμαστε στην Αθήνα του 2011 εν μέσω

της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης που έχει ξεσπάσει στη χώρα Ο Ανδρέας συγκεντρώνει αποδεικτικά στοιχεία για να αποδείξει ότι πλα-στογραφήθηκαν έγγραφα ώστε να επιτραπεί η πώληση των γλυπτών στο Βρετανικό Κοινοβού-λιο το 1816 Στη συνέχεια επιστρέφει στο Λονδί-νο όπου με τη βοήθεια της Ελένης (Κασσάνδρα Βογιατζή) συναδέλφου του αλλά και αντικείμε-

νο του πόθου του ξεκινάει τις απαραίτητες νο-μικές διαδικασίεςΟι δύο δικηγόροι έχουν μπροστά τους έναν

laquoμακρύ δρόμοraquo και θα πρέπει να δώσουν σκλη-ρό αγώνα για να πετύχουν την επαναφορά των κλεμμένων γλυπτών στην αρχική ndashκαι αρμό-ζουσα- θέση τουςΣκηνοθεσία Κέρτε και Τζον Βούρχις

Παίζουν Παντελής Κοντογιάννης Κασσάνδρα

Βογιατζή Γιώργος Χωραφάς Τζιανκάρλο Τζιανίνι

Γιώργος Βογιατζής Σπύρος Φωκάς Πολ Φρίμαν

Μάικλ Μπέρνς

(48)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

Τ η ν Τ ε τ ά ρ τ η 3 Δεκεμβρίου εγκαινιάσθηκε στο Βυζαντινό και Χριστια-νικό Μουσείο η έκθεση laquoΟ Δομήνικος Θεο-τοκόπουλος πριν από τον El Grecoraquo η οποία πραγματοποιείται στο πλαίσιο του ελληνικού επετειακού προγράμματος για τα 400 χρόνια από το θάνατο του El GrecoΗ έκθεση παρουσιάζει το πολιτισμικό περι-

βάλλον μέσα στο οποίο διαμορφώθηκε η προ-σωπικότητα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου πριν αναχωρήσει από τον Χάνδακα της Κρή-της (το σημερινό Ηράκλειο) για τη Βενετία το 1567Τι γνωρίζουμε για την Κρήτη του 16ου αιώ-

να και την κοινωνία της μέσα στην οποία γεν-νήθηκε μαθήτευσε και εργάστηκε ο νεαρός Δομήνικος Θεοτοκόπουλος Πώς δούλευαν οι Κρητικοί ζωγράφοι τον 16ο αιώνα Ποια κοι-νωνικά φαινόμενα και ποιες ιδεολογικές τά-σεις σχετίζονται με τον τεχνίτη καλλιτέχνη και λόγιο Θεοτοκόπουλο Γιατί ο Θεοτοκόπου-

λος φεύγει από την ΚρήτηΜε αφετηρία αυτά τα ερωτήματα η έκθεση

αφηγείται πτυχές του κοινωνικού και καλλι-τεχνικού περιβάλλοντος τής Κρήτης του 16ου αιώνα μέσα στο οποίο γεννήθηκε μαθήτευσε και ωρίμασε εικαστικά ο Δομήνικος Θεοτοκό-πουλοςΣε τρεις μεγάλες εκθεσιακές ενότητες πα-

ρουσιάζονται 200 περίπου σημαντικά αντι-κείμενα θρησκευτικά και κοσμικά αρχειακές πηγές χειρόγραφα και έντυπα εικόνες και πί-νακες Κρητικών και Ιταλών ζωγράφων του 16ου αιώνα Τα έργα προέρχονται από τις συλ-λογές του Βυζαντινού Μουσείου από συλλο-γές και μουσεία της Ελλάδας Εφορείες Βυζα-ντινών Αρχαιοτήτων μητροπόλεις εκκλησίες και μοναστήρια καθώς και μουσεία του εξω-τερικούΔιάρκεια έκθεσης 4122014 ndash 3132015

Βασ Σοφίας 22 Τηλ 213 213 9500

httpwwwbyzantinemuseumgr

Ε Κ Θ Ε Σ Η - laquo Ο Δ ο μ ή ν ι κ ο ς Θ ε ο τ ο κ ό π ο υ λ ο ς π ρ ι ν α π ό τ ο ν El Grecoraquo

(49)

Η Ε λ λ η ν ι κ ή Εταιρεία Μεταφρα-στών Λογοτεχνίας βράβευσε τη Χάρις Αλε-ξίου για την καλύτερη μετάφραση ξένου λο-γοτεχνικού έργου Η βράβευση αφορούσε τη μετάφραση του βιβλίου laquoΠάντα ήρωεςraquo του Φαμπιάν Μαρσό που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΜεταίχμιοΤο βιβλίο αποτελεί τη συγκλονιστική μαρ-

τυρία του Grand Corps Malade (Ψηλό Άρρω-στο Κορμί όπως είναι το ψευδώνυμό του) ο οποίος έμεινε ατελώς τετραπληγικός εξαιτί-ας ενός μοιραίου ατυχήματος Ωστόσο ένα χρόνο μετά το περιστατικό διέψευσε τις προ-βλέψεις των ειδικών και κατάφερε να περπα-τήσει ξανά Στις σελίδες του βιβλίου του ο Μαρσό αφηγείται τη δωδεκάμηνη περιπέτεια και τις εμπειρίες τόσο τις δικές του όσο και των ομοιοπαθών συντρόφων του από το κέ-ντρο αποκατάστασηςΓια τη γνωριμία της με τον Φαμπιάν Μαρσό

την απόφασή της να προτείνει και να μετα-φράσει το βιβλίο του η Χάρις Αλεξίου αναφέ-ρει laquoΤον Grand Corps Malade τον γνώρισα από τα τραγούδια του Ήταν το νέο πρόσω-πο στη γαλλική μουσική σκηνή στο μουσι-κό είδος της slam H νεολαία της Γαλλίας τον λάτρευε Μου έκανε εντύπωση αυτός ο νέος όμορφος άνδρας με την πατερίτσα του Μου έκανε εντύπωση και το ψευδώνυμό του το laquoψηλό άρρωστο κορμίraquo Το τραγούδι μου ldquoΜεγάλωσαrdquo μόλις είχε κυκλοφορήσει και σκεφτόμουν πως θα μπορούσε να το είχε γρά-ψει αυτός Τον συνάντησα αργότερα σε ένα τηλεοπτικό στούντιο όταν συμμετείχαμε και οι δύο στην εκπομπή του Michel Drucker που έκανε ένα μεγάλο αφιέρωμα στον Ντέμη Ρούσσο

Δύο χρόνια αργότερα ο φίλος Νίκος Αλιά-γας μου χάρισε το βιβλίο του Φαμπιάν laquoΔι-άβασέ το είναι γραμμένο σε απλή γλώσσαraquo μου είπε Όσο το διάβαζα σε πολλά σημεία ξαναζούσα την περιπέτεια του αδελφού μου στην εντατική και αργότερα στο κέντρο απο-κατάστασης Το συγκινητικό επίσης ήταν πως γνώριζα την απίστευτη ταλαιπωρία των τετραπληγικών των αναπήρων που στερού-νται την ικανότητα όπως λέει και ο Φαμπι-άν να ξύσουν το φρύδι τους ή να κρατήσουν το κουτάλι τους και να πατήσουν ένα κου-μπί για βοήθειαraquo

Ε Κ Δ Η Λ Ω Σ Η -Β ρ α β ε ί ο Λ ο γ ο τ ε χ ν ι κ ή ς Μ ε τ ά φ ρ α σ η ς γ ι α τ η ν Χ Αλεξίου

(50)

Θ Ε Α Τ Ρ Ο - laquoΟ Γάμοςraquolaquo Ο Γ ά μ ο ς raquo της Βάσιας Σολωμού

Ξανθάκη πρωτοπαρουσιάστηκε το 1994 στο Θεσσαλικό Θέατρο σε θεατρική διασκευή και σκηνοθεσία του Κώστα Τσιάνου γνωρίζοντας τεράστια επιτυχίαΣτην τωρινή παράσταση τού Μεταξουργεί-

ου παρουσιάζεται με τη μορφή του μονολό-γου σε θεατρική προσαρμογή ndash σκηνοθεσία και ερμηνεία της Άννας Βαγενά Πρόκειται για την ιστορία μιας απλής γυναίκας από τα Αμπελάκια της Θεσσαλίας μιας χωριάτισ-σας που σήκωσε στους αδύνατους ώμους της τη μοίρα της και συγχρόνως τη μοίρα πολ-λών γυναικών του τόπου μας Έζησε τη βα-ναυσότητα ενός αλκοολικού πατέρα είδε την αγάπη του άνδρα της να μεταμορφώνεται σε περιφρόνηση όταν άρχισε να γεννάει κωφά-λαλα παιδιά εξαιτίας της βαριάς κληρονομι-κότητας του αλκοολικού πατέρα της και πά-

S T A N D - U P C O M E D Y -5 0 Α π ο χ ρ ώ σ ε ι ς τ ο υ GreekΣ τ ι ς μ έ ρ ε ς μας που

το χιούμορ θεωρείται σπάνιο και πολύτιμο το Tin Pan Alley φιλοξενεί τον Σίλα Σεραφείμ ο οποίος προσφέρει εντυπωσιακές παραστάσεις γέλιου και εύθυμου προβληματισμούΚάθε Σάββατο (έως τις 27 Δεκεμβρίου) στις

2200 ο Σίλας στήνει ένα ενδιαφέρον πανηγύρι με επίκεντρο το εξαιρετικό μοναδικό laquoφυσικό φαινόμενοraquo που λέγεται laquoΝεοέλληναςraquo Μια γι-ορτή σε πρώτη ανάγνωση των 20 χρόνων πα-ρουσίας του στην stand-up comedy αλλά και μια προσπάθεια ανάλυσης και διερεύνησης του φαινομένου το οποίο μάλλον θα εξακολουθήσει να απασχολεί για πολύ καιρό την καλλιτεχνική

κοινότητα του είδους Για του λόγου το αληθές δείτε ένα απόσπασμα των προσπαθειών του στην ιστοσελίδαwwwyoutubecomwatchv=LgJERE7PTBY

Συντελεστές Σίλας Σεραφείμ

Λίλα Σταμπούλογλου (συμμετέχει μέχρι να γεννήσει)

Παραστάσεις Κάθε Σάββατο μέχρι τις 27 Δεκεμβρίου

(τουλάχιστον)

Ώρα έναρξης 2200 (ακριβώς)

Πληροφορίες Tin Pan Alley Τουρναβίτου 6 Πλατεία

Ασωμάτων Θησείο Τηλ 210-3210158

httpwwwtinpanalleygrindexphpsilasserafim

λεψε με νύχια και δόντια σε μια κοινωνία που δεν δέχεται εύκολα την αναπηρίαΏρες Παράστασης Σάββατο 1800 και 2100

Κυριακή 1830

Εισιτήρια Γενική Είσοδος 16euro Μειωμένα

12euro (φοιτητές συνταξιούχοι άνω των 65 ετών

πολύτεκνοι amp εκπαιδευτικοί) και 10euro(άνεργοι)

Ομαδικό εισιτήριο 8euro

Θέατρο Μεταξουργείο Ακαδήμου 14-16

Τηλ 210-5234382

(51)

(52)

ldquoΤο Θαύμα να Νοιώθεις ΈλληναςrdquoΤου SAM CHEKWASΕ κ δ ό σ ε ι ς S e a b u r n B o o k s

άνθρωπος μένει εκεί όπου είναι θαμμένο ένα μέρος της καρδιάς τουraquo έγραψε ο Αλέξαν-

δρος Δουμάς Ο Sam Chekwas το παιδί από την Νιγη-ρία με τα φωτεινά και ερευνητικά μάτια που ήρθε από την χώρα του να σπουδάσει στην Ελλά-δα ντυμένος στο πνεύμα και την καρδιά με την αγάπη για το αληθινό το υψηλό και το ωραίο δεν μάκρυνε ποτέ από δω Τα τραίνα της ζωής του ασταμάτητα έφευγαν και γύριζαν φεύγουν και γυρίζουν με τη σημαία του χρέους με την πραμάτεια της προσφοράς με τη σοδειά της αγά-πης Σrsquo ένα ταξίδι που κρατάει χρόνια τώρα διατηρώντας την ποιότητα του σεβασμού την ευ-χέρεια της κατανόησης και την ανάγκη της συμπόρευσης στα μονοπάτια της ουσίαςhelliplaquoΌσο αναπνέω θα προβάλλω την ελληνική γλώσσα και τα ελληνικά γράμματαraquo δήλωσε σε παρου-

σίαση του βιβλίου του ο Chekwas Και με περισσή περηφάνια ανέφερε laquoΕδώ γεννήθηκαν οι τέ-χνες η φιλοσοφία και οι επιστήμες Ο Μέγας Αλέξανδρος έλεγε πως ότι δεν γιορτάζεται πεθαίνει Αυτό συμβαίνει και με τον ελληνισμό και κυρίως την ελληνική γλώσσα Όλοι εσείς πρέπει να με-ταφέρετε τον ελληνισμό όπου μπορείτε με κάθε τρόποraquo Και όχι μόνο προτρέπει αλλά και ο ίδι-ος προσπαθεί για τη διάδοση του ελληνισμού μέσα από το βιβλιοπωλείο που έχει ανοίξει στην Αστόρια της Νέας Υόρκης Το βιβλιοπωλείο αποτελεί ένα από τα laquoαξιοθέαταraquo της αμερικανικής μεγαλούπολης με τους δεκάδες χιλιάδες Ελληνοαμερικάνους Βρίσκεται στον αριθμό 33-18 της οδού Μπρόντγουεϊ και μοιάζει με συνηθισμένο συνοικιακό βιβλιοπωλείο Όμως ανάμεσα στις αγγλικές εκδόσεις υπάρχουν ράφια που ξεχειλίζουν από ελληνικούς τίτλουςmiddot η προσπάθεια του Chekwas για την προώθηση του ελληνισμού

(53)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

τα τέλη του 1944 όταν πια εί-χαν αποχωρήσει από τη χώρα μας οι δυνάμεις κατοχής του Άξονα μέλη της ηγεσίας του τότε Βασιλικού Ναυτικού ζή-τησαν την ανεύρεση και τιμω-ρία των υπεύθυνων του τορπι-

λισμού της laquoΈλληςraquo Πράγματι είχε επισημανθεί στην Κάτω Ιταλία κάποιος Stefano Toselli μηχανι-κός ο οποίος είχε δηλώσει laquoιδιωτικώςraquo ότι ήταν σε θέση να κατονομάσει τους υπεύθυνους της ανόσιας πράξηςΟι ελληνικές Αρχές λοιπόν απαίτησαν την επίσημη καταγραφή της μαρτυρίας του και να κινηθεί η δια-δικασία παραπομπής των ενόχων σε δίκη Και τότεhellip laquoέσκασε η βόμβαraquo Με εντολή του Βρετανού στρα-τάρχη Harold Alexander ανώτατου διοικητή των συμμαχικών δυνάμεων της Μεσογείου κατηγορη-ματικώς απαγορεύτηκε η συνέχιση της έρευνας Το θέμα έπρεπε να μπει στο αρχείο ndash και αυτό έγινε ευ-θύς αμέσως Κατά συνέπεια όλα όσα λέγονται ακό-μα και σήμερα σχετικά με τον τορπιλισμό της laquoΈλ-ληςraquo παραμένουν ατεκμηρίωτα Ήταν πράγματι το ιταλικό υποβρύχιο laquoDelfino raquo που βύθισε το αγκυ-ροβολημένο στην Τήνο για τον εορτασμό του Δεκα-πενταύγουστου ελληνικό πολεμικό σκάφος Και αν ναι ποιος έδωσε τη σχετική εντολή Και τι έλεγε η εντολή αυτή

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Λ ό γ χ η

ldquoΟ Πόλεμος και ο ΚόσμοςrdquoΤα Γεγονότα του rsquo40 τα πριν και οι Συνέπειες

ρόκειται για ένα τρίτομο έργο στο οποίο ο Θεόδωρος Σπυρόπου-λος παρουσιάζει αναλυτικά με εξαντλητικές λεπτομέρειες τη σημα-ντική ανασκαφή της ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΟΣΑνάμεσα στην Πελλάνα και την Σπάρτη ιδρύθηκε μια Νησιωτική

Κοινοπολιτεία στη Λιμνοθάλασσα που συνδεόταν μέσω του Ευρώ-τα με τον Λακωνικό Κόλπο Σrsquo αυτό το νησιωτικό σύμπλεγμα υπήρ-χε η Λακεδαίμων από τις αρχές της τρίτης χιλιετίας πΧ μέχρι το 1750 πΧ οπότε καταστράφηκε από την Κοσμική Θεομηνία

Κατά τη Μυκηναϊκή περίοδο υπήρξε το Ανακτορικό κέντρο της Λακωνίας όπως πιστοποιείται από το Ανάκτορο το Κυκλώπειο Τείχος τους Βασιλικούς Θολωτούς Τάφους κα Επίσης φιλοξένησε το Ανάκτορο του Μενέλαου και της ΕλένηςΠολλές γεωφυσικές και γεωπολιτικές ιδιαιτερότητες μνημειακά ευρήματα και αρ-

χαιολογικά ευρήματα οδήγησαν τον συγγραφέα να ταυτίσει σημεία και μνημεία του Λακωνικού βαθυπέδου της Λακεδαίμονος με την Πλατωνική Ατλαντίδα και να ανα-ζητήσει επιβιώσεις της υλικής πολιτειακής και πολιτισμικής κληρονομιάς της στην ιστορική Δωρική ΣπάρτηΗ πλούσια εικονογράφηση βοηθά κάθε ενδιαφερόμενο για την ελληνική αρχαιολο-

γία να παρακολουθήσει αναλυτικά τη διεξαγωγή μιας ανασκαφής σrsquo ένα χώρο που παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον

Του ΘΕΟΔΩΡΟΥ Γ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Κ α δ ρ α μ ί τ σ α

ldquoΛακεδαίμωνrdquo

(54)

ανέναν μα κανέναν δεν μπορείς να κερδίσεις ούτε καν ένα αφελές μικρό παιδί εφόσον του αφαιρείς την ελευ-θερία τού να μην συμφωνήσει μαζί σου Αν στερήσεις την ελευθερία στον άλλον και βασιλιά να τον στέψεις δεν θα διαρκέσει η συμφωνία σας Σύντο-

μα θα αισθανθεί δυσφορία θα καταλάβει ότι παγιδεύτη-κε και βρέθηκε εκεί που δεν θέλει Τα χρυσά κλουβιά τα ανακάλυψαν τύποι σαν τη γυναίκα της πρώτης ιστορί-ας του βιβλίουmiddot όμως κλειδωμένο ένα πουλί μαραίνεται Ο Ελύτης γράφει πως γίνεται να φυλακίσεις ένα αηδόνι αλλά δεν μπορείς να φυλακίσεις τον κελαϊδισμό τουΥπάρχουν όμως προσωπικότητες τόσο ανασφαλείς εξαρτημένες και εξωφρενικά εγωιστικές ώστε κρατούν κλειδωμένο το αηδόνι τους έστω και άλαλο έστω και νεκρό Ξέρουν πολύ καλά άλλωστε την τέχνη να ταρι-χεύουνΌλοι μας έχουμε συναπαντηθεί με τέτοιους χαρακτή-

ρες Δεν είναι λίγοι και γνωρίζουν να πλέκουν ιστούς σαν την αράχνη Όσο πιο εξαρτημένοι είμαστε εμείς οι ίδιοι τόσο τσιμπάμε στους χειρισμούς τους Ο ελεύθε-ρος ο ανεξάρτητος άνθρωπος δεν τους ανέχεται γρή-γορα κάνει πέρα σύντομα κόβει μαζί τους τις διαπραγ-ματεύσεις Όμως πόσοι είμαστε εντελώς ανεξάρτητοι Όλοι έχουμε τις πληγές μας τα μειονεκτήματα μας τα παθήματα και τα πάθη μας Όλοι κουβαλάμε στο αίμα μας τους πειρασμούς της τρέλας Παρά ταύτα πάντα υπάρχει τρόπος να γιατρεύεσαι όταν όντως το αποφασί-ζεις διότι η υγεία είναι πιο επιθετική και δυναμική από την αρρώστια

ldquoΣιωπάς για να ακούγεσαιrdquo

Της ΜΑΡΩΣ ΒΑΜΒΟΥΝΑΚΗ Ε κ δ ό σ ε ι ς Ψ υ χ ο γ ι ό ς

(55)

STREETART

(56)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

( φωτογραφίες - Ανδρέας Τσάκαλης )

ΟΌ π ο ι ο ς θ έ λ ε ι να θαυμάσει έργα Τέχνης από καλλιτέχνες με μεράκι και πάθος δεν χρειάζεται να πηγαίνει μόνο σε εκθεσιακούς χώρους Ένας τοίχος παλιός μια λεπτομέ-ρεια στην πόρτα κάγκελα ή και σημεία του δρόμου είναι ικανά να εμπνεύσουν Μπο-ρούν να δώσουν βάση στον λαϊκό καλλιτέχνη να δημιουργήσει και να μεταμορφώσει Όταν ένας άνθρωπος θέλει να εκφραστεί μέσα από την τέχνη θα βρει laquoτελάραraquo γύρω του Θα βρει τρόπο να στείλει το μήνυμά του Θα επικοινωνήσει με τον θεατή θα τον κάνει να σκεφτεί να χαμογελάσει να λυπηθεί Θα του δημιουργήσει έντονα συναισθήματα χρησι-μοποιώντας απλά φτηνά χρώματα και το ταλέντο τουΗ τέχνη λοιπόν που μπορείς ελεύθερα να δεις και να θαυμάσεις στους πιο απίθανους χώρους ίσως και στην ίδια τη γειτονιά σου χωρίς εισιτήρια και προσκλήσεις λέγεται street art

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

(57)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

STREET ART

(58)

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

Δώρα Η Αλεξάνδρα όμορφη κι αριστο-κρατική από καλή και πλούσια οικο-γένεια φαντάστηκε πως στο πρόσωπο του αρρενωπού Νιόνιου θα έβρισκε την αδελφή ψυχή το άλλο μισό της για να ζήσει μαζί του τη ζωή που ονει-ρευόταν Όμως ο ωραίος της σύζυγος ndashθα διαπίστωνε γρήγοραndash καταδυνα-στευόταν από την Αργίνη μάνα σκλη-ρή και πεθερά ακόμη σκληρότερηhellip Ποτέ ο γιός δεν μπόρεσε να απαλλαγεί από την αρπάγη αυτής της μάνας κι έτσι η Αλεξάνδρα έμαθε να ζει στο πε-ριθώριο της ζωής των τριών τους κά-νοντας υπομονή για χάρη του παιδιού της και γιατί στο βάθος η ελπίδα την έκανε να πιστεύει ότι ίσως μια ημέρα όλα αλλάξουνhellip Η ελπίδα το μόνο όπλο του απελπισμένουhellipΤον απολογισμό αυτής της ζωής

εγκλωβισμένης στη ερημιά του έρω-τα μιας ζωής πολιτικών αγώνων για ένα καλύτερο αύριο διηγείται η Αλε-ξάνδρα γιαγιά πια στη μικρή εγγονή που έχει τrsquo όνομά τηςhellip

ldquoΜια Κυρ ιακή με την Αλεξάνδραrdquoεκδ Ωκεανός

(Η Δώρα Νικολαΐδου γεννήθηκε στην Αθήνα Πήρε πανεπιστημιακό τίτλο σπουδών από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων με ειδίκευση στην Ψυχολογία Σήμερα είναι τελειόφοιτος του Ελληνικού Ινστιτούτου Νευροφυτοθεραπείας και Ανάλυσης του Χαρακτήρα (ΕΙΝΑ) και ασκεί επαγγελματικά τη Συμβουλευτική ως Σύμβουλος Ψυχικής ΥγείαςΕιδικεύεται και παρέχει Συμβουλευτική Ψυχολογική Υποστήριξη σε Γυναικεία Θέματα Έχει μετεκπαιδευτεί στις πλέον σύγχρονες τεχνικές θεραπείας του Μετατραυματικού Στρες (Brain Spotting και CMR)Το laquoΜια Κυριακή με την Αλεξάνδραraquo είναι το πρώτο μυθιστόρημά της)

Νικολαίδου

(28)

(29)

πιμα μια δύσκολη πρόκληση τριών λέξεων laquoιπ-πότης διάβολος κόσμοςraquo Ο μικρός την έφερε σε πέρας με εκπληκτικό τρόπο και αργότερα δήλωσε laquoθέλω να είμαι ζωγράφος θέλω να εί-μαι παιδίraquoΠολύς κόσμος έχει γνωρίσει το ταλέντο και το

έργο του Ντούσαν μέσα από την ιστοσελίδα του Έχει περισσότερους από 5000 laquoφίλουςraquo και 7000 laquoακόλουθουςraquo στο Facebook Φορείς από διάφορες χώρες του κόσμου ndashΗΠΑ Αυστραλία Ινδίαndash τον έχουν προσκαλέσει για να παρουσιά-σει τις δημιουργίες του Όμως για την ηλικία του είναι περισσότερο σημαντικό το κοντινό περιβάλλον του Χαρακτηριστικό είναι το πε-ριστατικό που αναφέρει ο πατέρας του Κάποια μέρα οι γονείς του ανησύχησαν καθώς είχε αρ-γήσει υπερβολικά να επιστρέψει από το σχο-λείο του Βγήκαν λοιπόν να τον αναζητήσουν Τον βρήκαν στην αυλή του σχολείου περιτρι-γυρισμένο από μια ομάδα συμμαθητών του Ο Ντούσαν ήταν απορροφημένος με το να φτιά-χνει laquoτατουάζraquo με μαρκαδόρο στα χέρια των άλ-λων παιδιών laquoαποτυπώνονταςraquo τα αγαπημέ-να ζώα τους Και η εκτίμηση των συμμαθητών του προς το έργο του νεαρού καλλιτέχνη φάνη-κε από το ότι αρνούνταν να πλύνουν τα χέρια τους για μεγάλο χρονικό διάστημα επειδή δεν ήθελαν να σβηστεί το laquoτατουάζraquo

Μπορείτε να βρείτε περισσότερα στοιχεία και τις

δημιουργίες του μικρού Ντούσαν στη σελίδα του στο

facebook

httpswwwfacebookcomprofilephpid=100008204652414ampfref=ts

Ιερή

Μια παράδοση χαμένη στις δέλτους τουχρόνου

(30)

(31)

μέλισσα -ένα από το τρία δώρα των

θεών σύμφωνα με εσωτερικές παραδόσεις- ο

άνθρωπος και ο πολιτισμός του φαίνεται να

έχουν μια ιδιαίτερη αόρατη σύνδεση Κοιτά-

ζοντας προς το παρελθόν προς την αυγή του

πολιτισμού διαπιστώνουμε σεβασμό προς τη

μέλισσα σε όλες τις εποχές και από όλους τους

πολιτισμούς Έτσι αρχίζουμε να αντιλαμβα-

νόμαστε ότι αυτό το μικροσκοπικό πλάσμα

αντιπροσωπεύει κάτι σημαντικό τη σπουδαι-

ότερη ίσως laquoχαμένη παράδοσηraquo στην ιστο-

ρία των ανθρώπων

Εγκλωβισμένες μέσα σε κεχριμπάρι έχουν βρεθεί μέλισσες η ηλικία των οποίων ξεπερνάει τα 100 εκατομμύρια χρόνια ndash παγωμένες στον χρόνο σαν να έχουν μείνει αθάνατες μέσα στο ίδιο τους το μέλι Οι αρχαίοι Έλληνες το ονόμαζαν ήλε-κτρον που συνδέεται με τον αρχαίο ηλιακό θεό Ελέκτορ ο οποίος είναι γνωστός ως ο laquoαφυπνιστήςraquo Αυτός ο προσδιορι-σμός αποδίδεται και στο μέλι ndash που θυμίζει κεχριμπάρι ndash μία αναζωογονητική ουσία που τιμόταν την αρχαία εποχή Και αυτή η σύνδεση είχε ως αποτέλεσμα να επιτείνει τον υψηλό σεβασμό που απολάμβανε η μέλισσα στους αρχαίους λαούς

(Ιερογλυφικό που απεικονίζει τη μέλισσα)

του Άντριου Γκόουγκ

( προσαρμογή επιμέλεια κειμένου - Νίκος Κατσινόπουλος )

Ιερή

(32)

Π ρ ο ϊ σ τ ο ρ ι κ έ ς ε μ μ ο ν έ ςΗ προϊστορία είναι γεμάτη από στοι-

χεία που υποδηλώνουν την εμμονή των ανθρώπων με τις μέλισσες Στην επονο-μαζόμενη laquoΣπηλιά της Αράχνηςraquo κοντά στην Βαλένθια της Ισπανίας μια σπηλαι-ογραφία 15000 ετών απεικονίζει μια αν-θρώπινη φιγούρα που αποφασιστικά δι-ακινδυνεύει τη ζωή της προκειμένου να συλλέξει το μέλι από την κηρήθρα ενός μελισσιού που βρίσκεται σε έναν επικίν-δυνο απότομο βράχο Και φυσικά είναι η μέλισσα που οδηγεί τους αρχαίους σαμά-νους στα παραισθησιογόνα φυτά η δρά-ση των οποίων μεταφέρει τη συνείδησή τους στον πνευματικό κόσμο των θεώνΠρόσφατες έρευνες έχουν αποκαλύψει

προς έκπληξη πολλών ότι ένας ήχος που θυμίζει βούισμα μέλισσας παρατηρείται κατά τη στιγμή της αλλαγής επιπέδου της ανθρώπινης συνείδησης Το φαινό-μενο αυτό έχει αναφερθεί ότι συμβαίνει και σε άτομα που έχουν υποστεί την λε-γόμενη laquoαπαγωγή από εξωγήινουςraquo που βλέπουν οπτασίας ή έχουν επιθανάτιες εμπειρίες Μήπως γνώριζαν αυτό το φαι-νόμενο οι αρχαίοι και πίστευαν ότι είναι ένα στοιχείο που προσδίδει κάποια ιδιαι-τερότητα στη μέλισσαΣτην Ανατολία έχει βρεθεί ένα άγαλμα

10000 ετών το οποίο απεικονίζει τη Μη-τέρα Θεά να φοράει στο κεφάλι μια κίτρι-

(Η αιγυπτιακή μυθολογία περιέχει αναρίθμητες αναφορές στις μέλισσες συμπεριλαμβανομένης και της πεποίθησης ότι οι μέλισσες δημιουργούνταν από τα δάκρυα του πιο σημαντικού θεού τους του Ρα)

νη ndash πορτοκαλί τιάρα σαν κυψέλη ndash ένα στοιχείο που έχει οδηγήσει τους ειδικούς στο ότι εκείνη την περίοδο η Μητέρα Θεά είχε αρχίσει να μεταλλάσσεται σε Μέλισ-σα Βασίλισσα ή μέλισσα θεάΣτον νεολιθικό οικισμό Τσατάλ Χουγι-

ούκ υπάρχουν υποτυπώδεις απεικονί-σεις μελισσών (6540 πΧ) γύρω από το κεφάλι κάποιας θεότητας σχηματίζο-ντας μια άλω Οι Σουμέριοι ωστόσο θε-ωρούνται πρόγονοι της οργανωμένης μελισσοτροφίας Αυτοί ήταν που επινόη-σαν την απιθεραπεία δηλαδή την ιατρι-κή χρήση των προϊόντων της μέλισσας όπως του μελιού της γύρης του βασιλι-κού πολτού της πρόπολης και του δηλη-τηρίου της μέλισσαςΣουμεριακά ανάγλυφα που απεικο-

νίζουν τη λατρεία κάποιων παράξενων ιπτάμενων μορφών έχουν συχνά ερμη-νευτεί ως ενδείξεις εξωγήινης επέμβασης Στα πλαίσια όμως των οφελών της με-λισσοτροφίας είναι πιθανότερο να απο-τυπώνουν τη λατρεία των μελισσών Οι Σουμεριακές απεικονίσεις άλλωστε ήταν που οδήγησαν στη δημιουργία του μοτί-βου της θεάς που χορεύει μια θηλυκή χο-ρεύτρια με τα χέρια κυρτωμένα γύρω από το κεφάλι της για την οποία οι μελετητές πιστεύουν ότι αναπαριστά μια ιέρεια της θεάς μέλισσας Το μοτίβο το οποίο απέ-κτησε κεντρικό ρόλο στον αιγυπτιακό

(33)

(34)

Ιερή

(35)

συμβολισμό φαίνεται να βασίζεται στη μοναδική ικανότητα των με-λισσών να επικοινωνούν μεταξύ τους μέσω ενός ρυθμικού χορού Μια μέλισσα μπορεί να πετάξει σε απόσταση μεγαλύτερη από 5 χιλιόμετρα από την κυψέλη της για να εντοπίσει τροφή και επιστρέφει για να με-

ταδώσει την πληροφορία στις υπόλοιπες μέσω του χορού - ένα είδος φυσικού συστήματος πλοήγησης

Οι άνθρωποι λοιπόν είχαν ανακαλύψει την τερά-στια σημασία της προσφοράς τη μέλισσας πριν από δέκα ή περισσότερες χιλιάδες χρόνια ήδη ίσως από την αχλή της προϊστορίας τους Καθώς αναπτυσσό-

ταν ο πολιτισμός κατά μήκος του ποταμού Νείλου και εξελισσόταν σιγά σιγά η δυναστική περίοδος της αρχαίας Αί-

γυπτο η λατρείας της μέλισσας και οι παραδόσεις για αυτήν εναγκαλίστηκαν σε τέτοιο βαθμό με τον πολιτισμό όσο ποτέ

στο παρελθόν ή στο μέλλον

Η Θ ε ά Μ έ λ ι σ σ α σ τ η α ρ χ α ί α Α ί γ υ π τ οΑρκετοί αιγυπτιολόγοι πι-στεύουν ότι οι Σουμερια-κές παραδόσεις ταξίδευσαν κατά μήκος της Ανατολι-κής Αιγυπτιακής Ερήμου

έως την Κοιλάδα του Νείλου Τα περίφημα αφρικανικά Ουαντί

(κοίτες ξεροπόταμων στις οποίες δημιουργούνται πε-ριστασιακά οάσεις) φημί-

ζονται για τις προδυναστικές βραχογραφίες τους που παρουσιάζουν

ιπτάμενες μορφές με εξογκωμένα χαρακτηρι-στικά σαν φτερά Ασυνήθιστες γραμμές εκτείνο-νται προς τα επάνω πίσω από το κεφάλι της κεντρι-κής μορφής θυμίζοντας τις κεραίες της μέλισσας

ενώ παραπέμπουν στο σχήμα των εξογκωμάτων που χαρακτηρίζουν τα αιγυπτιακά στέμμα-

τα στους αιώνες που θα ακολουθήσουνΑποτυπώνεται ακόμη το μοτίβο

της Θεάς που Χορεύει μια γυναί-κα με τα χέρια της κυρτωμένα επάνω από το κεφάλι της

(Το ένδυμα του Ναπολέοντα κατά την ενθρόνισή του ήταν διακοσμημένο με μέλισσες)

(Συλλογή μελιού στην Ισπανία 13000 πΧ)

Ιερή

(Το ένδυμα του Ναπολέοντα κατά την

ενθρόνισή του ήταν διακοσμημένο με

μέλισσες)

(36)

όπως ακριβώς η laquoχορεύτριαraquo Θεά μέλισσα που παρουσιάζεται σε ανάγλυφα των Σουμέριων και των κεντρο-Ευρωπαικών λαών χιλιάδες χρόνια νωρίτερα Η απεικόνιση είναι διαδεδομένη στην αιγυπτιακή μυθολογία και φαίνεται να προέρ-χεται από την μοναδική ικανότητα της μέλισ-σας να επικοινωνεί με τον laquoχορόraquo Ένα άλλο στοιχείο για την καλλιτεχνική

επιρροή που φαίνεται να έχει ασκήσει η μέλισ-σα εντοπίζεται στα τελετουργικά ενδύματα των Αιγυπτίων τα οποία παρουσιάζουν στιλι-στικές ομοιότητες με αυτήν Το στέμμα νέμες για παράδειγμα αποτελείται από εναλλασσόμε-νες κίτρινες και σκούρες οριζόντιες λωρίδες Τέ-τοιες οπτικές ομοιότητες είναι εμφανείς σε πολ-λά ανάγλυφα και αγάλματα Εντυπωσιακότερη όμως είναι αυτή που παρουσιάζεται στη νεκρι-κή μάσκα του Φαραώ Τουταγχαμών της 18ης δυναστείας η οποία δείχνει τον Φαραώ στολι-σμένο με εναλλασσόμενες μαύρες και κίτρινες λωρίδες όπως ακριβώς μια μέλισσαΗ έλξη της Αιγύπτου προς τις μέλισσες φαίνε-

ται ότι ξεκινάει από πολύ πρώιμη εποχή Η βό-ρεια Αίγυπτο η έκταση που απλώνεται από το Δέλτα έως τη Μέμφιδα ονομαζόταν laquoΤα Μπί-τιraquo - γη της μέλισσας Ο φαραώ Μένες ιδρυτής της Πρώτης Αιγυπτιακής Δυναστεία έφερε το αξίωμα του laquoΜελισσοτρόφουraquo ένας τίτλος που

αποδιδόταν σε όλους τους Φαραώ που ακολού-θησαν και η απεικόνιση μιας μέλισσας βρισκό-ταν δίπλα στην σφραγίδα που έφερε το όνομά τουςΟ αιγυπτιακός θεός Μιν έφερε τον τίτλο laquoΚύ-

ριος των Άγριων Μελισσώνraquo και χρονολογεί-ται από το 3000 πΧ ή νωρίτερα Παρόμοια η αιγυπτιακή θεά Νέιθ ήταν μια πολεμική θεό-τητα που της αποδίδονταν ο συμβολισμός της γονιμότητας και ιδιότητες παρθένου χαρακτη-ριστικά της Βασίλισσας μέλισσας Στη Σάιδα η Νέιθ θεωρούνταν ως η Θεά του laquoΟίκου των Μελισσώνraquo και μητέρα του Ρα του laquoκυβερνή-τη των πάντωνraquo Η αιγυπτιακή μυθολογία πε-ριέχει αναρίθμητες αναφορές στις μέλισσες συ-μπεριλαμβανομένης και της πεποίθησης ότι οι μέλισσες δημιουργούνταν από τα δάκρυα του πιο σημαντικού θεού τους του Ρα Μέλισσες απεικονίζονται σε αιγυπτιακούς

τάφους και οι συνήθεις προσφορές στις πιο ση-μαντικές θεότητες ήταν το μέλι Πραγματικά το μέλι ήταν το laquoνέκταρ των θεώνraquo και όπως οι Σουμέριοι πριν από αυτούς οι Αιγύπτιοι για-τροί το χρησιμοποιούσαν ως βασικό συστατικό για πολλά φαρμακευτικά σκευάσματα και θε-ραπείες συμπεριλαμβανομένων και των πρώι-μων μορφών μομιοποίησηςΈνα αιγυπτιακό μνημείο που παρουσιάζει μια

(Ο Ναπολέων ακολουθώντας τη παράδοση των Μεροβίγγιων βασιλιάδων της Γαλλίας -από τους οποίους ο διάσημος Βασιλιάς Τσιλντερικ ανακαλύφθηκε ενταφιασμένος με 300 μέλισσες κατασκευασμένες από καθαρό χρυσό- εξασφάλισε ότι το σύμβολο της μέλισσας θα ενσωματωθεί στη διακόσμηση και στην τεχνοτροπία του παλατιού υιοθέτησε δε το laquoΗ Μέλισσαraquo ως παρατσούκλι του)

(37)

παράξενη μορφή συμβολισμού μέλισσας είναι η βαθμιδωτή πυραμίδα της Σακκάρα η οποία πα-ραπέμπει στα εξάγωνα κελιά της κηρήθρας με τις έξι βαθμίδες της επάνω από το έδαφος και μια ιδιαίτερη κάτω ndash τη νεκρόπολη του ταύρου Άπι που ονομάζεται Σεράπειο Οι Αιγυπτιολό-γοι πιστεύουν ότι στον ταύρο Άπι αποδίδονταν οι αναγεννητικές ιδιότητες του θεού Πτά της Μέμφιδας ndash του αιγυπτιακού θεού της μετεν-σάρκωσης Πίστευαν επίσης ότι αυτοί που ει-σέπνεαν την ανάσα του ταύρου Άπι λάμβαναν το δώρο της προφητείας και το σημαντικότε-ρο από όλα οι Αιγύπτιοι πίστευαν ότι ο ταύρος μεταμορφωνόταν σε Άπι Όσιρι μετά θάνατον Το λατινικό Άπις που σημαίνει μέλισσα προ-έρχεται πιθανόν από το μεσοποταμιακό Σίπα ndash

Ιερή

(Ιερογλυφικό που απεικονίζει τη μέλισσα)

(Το τεκτονικό λογγείο του Ουάσιγκτον Η κυψέλη διακρίνεται στο επάνω μέρος του

στο κέντρο)

(38)

κή ρωμαϊκή θρησκεία που σχετιζόταν με τη τε-λετουργική σφαγή των ταύρωνΈνας άλλος αρχαίος πολιτισμός που επηρε-

άστηκε από τους αρχαίους Αιγυπτίους ήταν ο Μινωϊκός Είχε στενή σχέση με τους Αιγύπτι-ους οι οποίοι ήταν ειδικοί στη μελισσοκομία μια Τέχνη που αργότερα εισήχθη στην Ελλά-δα Αυτό μας οδηγεί σε ένα άλλο εντυπωσιακό του αιγυπτιακού συμβολισμού για τη μέλισ-σα Η Σφίγγα το περίφημο μνημείο της χώρας ονομαζόταν Χουν νμπ στα αιγυπτιακά όμως οι Έλληνες του έδωσαν το όνομα που είναι σή-μερα γνωστό Πως όμως συνδέεται αυτό με τη μέλισσα Η μινωική λέξη για τη μέλισσα ήταν σφέξ Τι συμπέρασμα βγάζουμε από αυτό Ο πο-λιτισμός που έμαθε στους Έλληνες την Τέχνη της μελισσοκομίας χρησιμοποιούσε τη λέξη σφεξ για να ονομάσει τη μέλισσα ndash και οι Έλ-ληνες έδωσαν αυτό το όνομα στη θεά που απει-κονίζει το μνημείο Μήπως η Σφίγγα υπήρχε ήδη όταν ο Μένες δημιούργησε το αιγυπτιακό βασίλειο και ήταν γνωστό ότι αναπαριστούσε μια μέλισσα θεά και έτσι αποδόθηκε στον Φα-ραώ ο τίτλος Μελισσοτρόφος Η πιθανότητα εί-ναι προκλητική και δεδομένης της γοητείας που ασκούσαν οι μέλισσες στους Αιγύπτιους δεν φαίνεται και τόσο εξωπραγματική

Η μ έ λ ι σ σ α σ ε κ ρ ί σ η ndash ο ά ν θ ρ ω π ο ς σ ε κ ρ ί σ ηΗ λατρεία των Σουμερίων και των Αιγυπτίων

για τη μέλισσα μεταδόθηκε στην Ελλάδα όπου μέλισσες απεικονίζονται σε αγάλματα των πιο

Ασίπα που σημαίνει ο Μεγάλος Ποιμένας στον Ουρανό και Άπις σημαίνει Όσιρις Αυτό συν-δέεται με την πίστη ότι μετά θάνατον η ψυχή του Φαραώ συνδεόταν με τον Όσιρι ως ένα άστρο στον αστερισμό του ΩρίωναΈνας ταύρος Άπις σύμφωνα με τους αιγυπτι-

ακούς μύθους δημιουργούσε 1000 μέλισσες και οι μέλισσες αντιπροσώπευαν ψυχές Είναι επίσης ενδιαφέρον ότι η αιγυπτιακή θεότητα Νούτ ήταν θεά του ουρανού ndash της περιοχής των μελισσών ndash και έφερε τον τίτλο laquoΑυτή που Κα-τέχει Χίλιες Ψυχέςraquo ο οποίος φαίνεται να παρα-πέμπει στις χίλιες μέλισσες ή ψυχές που δημι-ουργούνται από το σώμα του ταύρου ΆπιΤο εβραϊκό γράμμα Άλεφ συμβολίζει το laquoχί-

λιαraquo και αντίστοιχο προ σιναϊτικό και το προ κανανιτικό σύμβολο απεικόνιζε το κεφάλι ενός ταύρου παραπέμποντας στο ότι 1000 μέλισ-σες ndash ή αναγεννημένες ψυχές ndash δημιουργού-νται από τη θυσία ενός ταύρου Άπι Επιπλέον η αριθμητική αξία της εβραϊκή λέξη για τον Ιη-σού ndash τον Μεσσία ο οποίος βασίζεται στο πρό-τυπο του Όσιρι ndash είναι πάλι 1000Έτσι η αρχαία πεποίθηση ότι οι μέλισσες δη-

μιουργούνται από ταύρους εύλογα οδηγεί στην εικασία ότι η υπόγεια νεκρόπολη η οποία εί-ναι γνωστή ως Σεράπειο ίσως να ήταν ένα τε-λετουργικό κέντρο αναγέννησης προορισμέ-νο να ανακυκλώνει ψυχές από τα κεφάλια των ταύρων και όχι απλά ένα μαυσωλείο για ταύ-ρους Μήπως οι τελετουργίες που πραγματο-ποιούνταν στο Σεράπειο αποτελούσαν την πιο πρώιμη μορφή του Μιθραϊσμού τη μυστηρια-

(Ο Ρούντολφ Στέινερ (1861-1925) είχε laquoπροβλέψειraquo ότι οι μέλισσες θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε αναφέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότερο από 4 χρόνια ζωής)

(39)

σημαντικών θεών των Ελλήνων Έτσι ανα-πτύσσεται η αντίληψη της Θεάς μέλισσας και δημιουργείται η τιμητική θέση των ιερειών που ονομάζονται Μέλισσες οι οποίες αργότε-ρα μετεξελίσσονται στις Σίβιλες Σύμφωνα με κάποιες παραδόσεις μάλιστα ο δεύτερος ναός στους Δελφούς ήταν κατασκευασμένος εξολο-κλήρου από μέλισσες και ο ομφαλός θύμιζε κυ-ψέλη περιτριγυρισμένη από μέλισσεςΟι Ρωμαίοι εξασκούσαν τον Μιθραϊσμό μια

μυστικιστική θρησκεία σημαντικό στοιχείο της οποίας ήταν η θυσία των ταύρων που θυ-μίζει τις τελετουργίες των Αιγυπτίων στο Σε-ράπειο Απόηχος αυτών των τελετουργιών στη σύγχρονη εποχή φαίνεται να είναι οι ταυ-ρομαχίες της Ισπανίας Η σύνδεση αυτή επιβε-βαιώνεται έμμεσα από το ότι αρκετές από τις παλιότερες αρένες της χώρας έχουν κατασκευ-αστεί επάνω ή πολύ κοντά σε αρχαία ιερά του ΜίθραΟι Μάγια λάτρευαν τη μέλισσα και απεικό-

νιζαν θεούς με τη μορφή της στους σημαντι-κότερους ναούς τους Έως και την Ινδία οι θρησκείες υιοθέτησαν θεότητες μέλισσες στη μυθολογία τους Ακόμη και η καθολική εκ-κλησία ενσωμάτωσε τη μέλισσα ως ένα σύμβο-λο της αυθεντίας του Πάπα πράγμα που μπο-

ρούμε να δούμε στην Πόλη του ΒατικανούΠέτρινα καταλύματα με τη μορφή κυ-

ψελών κατασκευάστηκαν στην αρχαιότητα από την Ιρλανδία έως την Αφρική ενώ ο Χέ-νριχ Χίμλεραπό τους ισχυρότερους άνδρες στη Γερμανία του Χίτλερ κατασκεύασε το ιερότερο τελετουργικό κέντρο των SS με τη μορφή κυψέλης στα θεμέλια τους κάστρου ΒέβελσμπουργκΠολιτικά κινήματα όπως ο κομουνι-

σμός εμπνεύστηκαν από την αλτρουιστική συμπεριφορά που εμφανίζεται στην κυψέ-λη ως πρότυπο για τις ιδεολογίες τους Με-γάλοι ηγέτες επίσης ακολούθησαν την πα-ράδοση των προγόνων τους και συνδέθηκαν με διάφορους τρόπους με τη μέλισσα Ο Ναπολέων για παράδειγμα ακολουθώ-

ντας τη παράδοση των Μεροβίγγιων βασιλι-άδων της Γαλλίας - από τους οποίους ο διά-σημος Βασιλιάς Τσιλντερικ ανακαλύφθηκε ενταφιασμένος με 300 μέλισσες κατασκευα-σμένες από καθαρό χρυσό - εξασφάλισε ότι το σύμβολο της μέλισσας θα ενσωματωθεί στη διακόσμηση και στην τεχνοτροπία του παλατιού υιοθέτησε δε το laquoΗ Μέλισσαraquo ως παρατσούκλι του Πιστεύεται ακόμη ότι η μέλισσα είναι ο

Ιερή

(Απεικόνιση κηρήθρας από την Τσατάλ Χουγιούκ 6600 πΧ)

(Σουμεριακή πινακίδα ndash απεικόνιση της λατρείας της μέλισσας)

(40)

νερ (1861-1925) Είχε laquoπροβλέψειraquo μάλιστα ότι θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε ανα-φέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότε-ρο από 4 χρόνια ζωής Από το 2008 οι μέλισ-σες άρχισαν να εκλείπουν με ανησυχητικούς ρυθμούς Συμπτωματικά() βρισκόμαστε στα όρια της πρόβλεψης του Στέινερ και στο χρο-νικό περιθώριο που ανέφερε ο Αϊνστάιν Επιπλέον έχουμε αρχίσει να διανύουμε σε

ένα έτος που έχει επιβαρυνθεί με θεωρίες για καταστροφή του κόσμου μας ή για αναγέν-νησή του ndash ανάλογα με πια θεωρία είστε δι-ατεθειμένος να πιστέψετε ndash και βρισκόμαστε στη δίνη μια πολύπλευρης και πολυσύνθετης κρίσης με κορυφή του παγόβουνου την οικο-νομία Το τι θα συμβεί θα το δείξει ο χρόνος Ωστό-

σο φαίνεται ότι η μέλισσα η ιερή μέλισσα εί-ναι διαχρονικά συνυφασμένη με την εξέλιξη του πολιτισμού ακόμη ίσως και με την ύπαρ-ξη του ανθρώπου στον πλανήτη

Σημείωση Το πλήρες κείμενο της μελέτης του

Andrew Gough στα αγγλικά μπορείτε να το βρείτε

στο httpandrewgoughcoukbee1_1html

πρόδρομος του εραλδικού κρίνου του εθνι-κού συμβόλου της ΓαλλίαςΟ ελευθεροτεκτονισμός που διαδόθηκε στις

ΗΠΑ ήδη από την ίδρυσή τους ευνοήθη-κε από σημαντικούς ανθρώπους όπως ο Τό-μας Τζέφερσον ο οποίος έγραφε με πάθος για την σημαντικότητα των μελισσών ενώ άλ-λοι όπως ο Πρόεδρος Τζόρτζ Ουάσιγκντον ενσωμάτωσε την κυψέλη στο τεκτονικό λογ-γείο του Χωρίς αμφιβολία η πρώιμη Αμερι-κανική κοινωνία δανείστηκε πολλές από τις φιλοσοφικές αρχές της από τον Ελευθεροτε-κτονισμό ενσωματώνοντας συμβολισμό και θέματα με μέλισσες στις τελετουργίες της Η δομή του κράτους τουλάχιστον σε αυτή

την πρώιμη περίοδο ακολούθησε τη δομή τη σταθερότητα και την αλτρουιστική συμπερι-φορά που χαρακτηρίζουν την κυψέλη όπως είχαν κάνει κοινωνίες και κινήματα χιλιάδες χρόνια πριν από αυτήνΜια ένδειξη για την επιρροή της μέλισσας

στους ιδρυτές των ΗΠΑ φαίνεται από το ότι ολόκληρη η δυτική περιοχή της χώρας ονο-μαζόταν αρχικά Ντεζερέ (μέλισσα)Η μέλισσα είχε αποτελέσει κεντρικό θέμα σε

πολλά κείμενα και διαλέξεις του αυστριακού φιλόσοφου και μυστικιστή Ρούντολφ Στέι-

(Το περίφημο μινωικό κόσμημα με τις μέλισσες) (Το τεκτονικό λογγείο του Ουάσιγκτον Η κυψέλη διακρίνεται στο επάνω μέρος του στο κέντρο)

(41)

ΓιώργοςΙωάννου( Ο Γ Ιωάννου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1927 Πήρε πτυχίο φιλολογίας από το ΑΠΘ και το 1960 διορίστηκε φιλόλογος Το 1971 μετατέθηκε στην Αθήνα αρχικά σε γυμνάσιο και μετά στο υπουργείο ΠαιδείαςΠέθανε στην Αθήνα το 1985

Ποιητικές συλλογέςlaquoΗλιοτρόπιαraquo ιδιωτική έκδοση Θεσσαλονίκη 1954laquoΤα Χίλια Δέντραraquo εκδ Διαγωνίου Θεσσαλονίκη 1963laquoΤα Χίλια Δέντρα amp άλλα ποιήματα (1954-1963)raquo εκδ Ερμής Αθήνα 1973 )

(42)

ldquoΣαν τη μητέρα αλήθειαrdquo

Πηγαίνει αργά στο σινεμά

μάλιστα στον εξώστη

Σrsquo έργα κατά προτίμηση βουβά

και θαμπωμένα Κι εκεί

- μέσα στους τόσους εξευτελισμούς -

η μόνη του χαρά να βλέπει τις γυναίκες

της γενιάς γύρω απrsquo το τριάντα

Με κείνα τα βαθιά καπέλα

με τις σειρές τα περιδέραια

τα μάτια τα κοντά μαλλιά∙

με τις ψιλές γλυκιές φωνές

με τις κινήσεις τους τις μητρικές

Σαν τη μητέρα αλήθεια∙

σαν τη μάνα του

των πρώτων παιδικών του χρόνων

Τότε που τον φωνάζανε μοναχογιό

(43)

( επιμέλεια - Έλλη Ιωαννίδου )

Ο αετόςκαι η χελώνα( Η λ ο γ ι κ ή η σ ύ ν ε σ η κ α ι η φ ρ ό ν η σ η σ α ν α ε τ ό ς π ε τ ο ύ ν β λ έ π ο υ ν τ α π ρ ά γ μ α τ α κ α θ α ρ ά κ α ι α π ό ψ η λ ά Π ρ ο σ π α θ ο ύ ν ν α β ά λ ο υ ν σ τ η θ έ σ η κ α ι σ τ α ό ρ ι ά τ ο υ τ ο ν μ α τ α ι ό δ ο ξ ο ε π ι π ό λ α ι ο ε α υ τ ό μ α ς π ο υ σ έ ρ ν ε τ α ι σ τ η γ η σ α ν τ η χ ε λ ώ ν α )

(44)

Οι Μύθοι του Αίσωπου είναι μικρές ιστορίες εμπνευ-σμένες από την ίδια τη ζωή και διακρίνονται για τον συμβολικό και αλληγορικό χαρακτήρα τους Ο Αίσωπος είχε γράψει πολλούς μύθους για να σατιρίσει δια-

κωμωδήσει ή και να ειρωνευτεί την καθημερινότητα των Ελ-λήνων Ένας από αυτούς ήταν και ο μύθος του αετού με τη χε-λώνα Εδώ θα τον παρουσιάσουμε κάπως διαφορετικά Η ιστορία θα αρχίσει μέσα στη θάλασσα

άποτε ας πούμε τα παλιά χρόνια μια χελώνα μουρμού-ριζε για την άτυχη μοίρα της κολυμπώντας αργά μέσα στη θά-λασσα Την ενοχλούσε που τα άλλα ζώα μπορούσαν να τρέχουν γρήγορα στη γη ενώ εκείνη δεν τα κατάφερνε Την ενοχλού-σε που τα πουλιά μπορούσαν να πετάνε στον καθαρό αέρα και να βλέπουν τόσα από κει ψηλά ενώ εκείνη ήταν μέσα στο νερό και κολυμπούσε αργά Την ενοχλούσε ακόμα και τις φορές που έβγαινε στη στεριά για να γεννήσει και κουραζόταν τόσο πολύΑυτά σκεφτόταν λυπημένη σε μια παραλία Ξαφνικά είδε

ένα αετό να σχηματίζει κύκλους γύρω από τα σύννεφα καθώς πετούσε ψηλά με τις ανοιχτές και δυνατές φτερούγες του Του φώναξε όσο πιο δυνατά μπορούσε για να την ακούσει Και όταν αυτός χαμήλωσε αρκετά την ρώτησε τι ήθελε Η χελώνα τότε τον παρακάλεσε μιας και είναι ο βασιλιάς των πτηνών να της μάθει να πετάει όπως εκείνος Να βλέπει τον κόσμο από ψηλά Να νοιώθει δυνατή και ελαφριά συνάμαΟ αετός που θεώρησε παράλογη την επιθυμία τής χελώνας

αρνήθηκε Προσπάθησε να της εξηγήσει ότι δεν ήταν στη

και η χελώναΔιασκευή στον μύθο του Αίσωπου

( κείμενο εικόνα - Έλλη Ιωαννίδου )

(45)

φύση της να πετάει Μπορούσε να χαρεί τα δικά της προνόμια να κολυμπάει δηλαδή στα βαθειά νερά να κάνει βόλτες στην άμμοhellip πράγματα που ακόμα και αυτός - ένας βασιλιάς - δεν μπορεί να χαρεί όπως εκεί-νη Άλλωστε μια τέτοια προσπάθεια να μάθει δηλαδή να πετά μπορεί να την κατέστρεφε Αυτά της είπε και πέταξε μακριά της νομίζοντας ότι

την είχε συνετίσει Η χελώνα όμως ήταν ανένδοτη Συνέχισε να τον

θερμοπαρακαλεί και το έκανε όποτε τον έβλεπε να πετά πάνω από την παραλία Ώσπου μια μέρα ο αετός δεν άντεξε άλλο να της αρνείται Βαρέθηκε άλλωστε τα παρακάλια και την επιπολαιότητά της Τη γράπω-σε με τα δυνατά νύχια του και πέταξε μαζί της ψηλά πάνω από τα κύματα Η ευτυχία της χελώνας γι αυτά τα λίγα λεπτά ήταν απερίγραπτη Βιαστική και άμυ-αλη όπως ήταν νομίζοντας ότι θα μοιάσει στον αετό του ζήτησε να την αφήσει πάνω από τα σύννεφα Ήθελε να συνεχίσει μόνη της να πετάει σίγουρη για τον εαυτό της Έτσι κι έγινε Ο αετός την άφησε να πέσει όπως ακριβώς του είχε ζητήσει με αποτέλεσμα να γκρεμοτσακιστεί πάνω στα βράχια που την περίμε-ναν δίπλα στην ακτή Η δύστυχη χελώνα που ήθε-λε να πετάξει συντρίφτηκε παταγωδώς Δεν άκουσε τα λόγια της σύνεσης από το στόμα του αετού αλλά παρασύρθηκε από τις δικές της παράλογες επιθυμίες έξω από τη φύση της Το τέλος της όπως και όσων δεν ακολουθούν τα λόγια της σύνεσης και της φρόνη-σης ήταν να καταστραφεί και μάλιστα με πολύ άσχη-μο τρόπο

Η θαλάσσια χελώνα Caretta caretta εί-ναι ένα κινδυνεύον είδος Θα τη συναντή-σουμε να κολυμπάει σε όλα τα μήκη και πλάτη των ελληνικών θαλασσών αλλά η ιδιαίτερη σημασία της χώρας μας έγκει-ται στο ότι φιλοξενούμε κάποιες από τις σημαντικότερες παραλίες για την ανα-παραγωγή και φωλεοποίηση της καρέτα στη ΜεσόγειοΗ χελώνα καρέτα είναι ίσως ένα από τα

πιο εμβληματικά είδη των μεσογειακών και ελληνικών θαλασσών και ένα από τα επτά είδη θαλάσσιων χελωνών που υπάρ-χουν στον πλανήτη Αν καταφέρει να ξεφύγει από τους φυσικούς εχθρούς της αλλά και από τις ανθρώπινες επιδράσεις και απειλές θα ζήσει περίπου 80 χρόνια Όταν μεγαλώσει περίπου μετά από δύο έως τρεις δεκαετίες και έρθει η ώρα τής αναπαραγωγής της θα επιστρέψει στην ίδια περιοχή και θα επιλέξει την παραλία όπου γεννήθηκε και η ίδια για να κάνει τη φωλιά της

Η θαλάσσια χελώνα Κ α ρ έ τ α - ΚαρέταΖ ω ή π ο υ α π ε ι λ ε ί τ α ι

(46)

Τα αποσπάσματα του κειμένου και πληροφορίες είναι από το site httpwwwwwfgrelendangered-speciescaretta

Σε κάθε περίοδο ωοτοκίας η θαλάσσια χελώνα θα γεννήσει δύο έως τρεις φορές Θα δημιουρ-γήσει τη φωλιά της σε αμμώδεις παραλίες και σε βάθος περίπου 60 εκατοστών Σε κάθε φωλιά φιλοξενούνται μέχρι και 120 αυγά τα οποία εκ-κολάπτονται για 55 ημέρες Η θήρα των αυγών από αλεπούδες σκυλιά κλπ αποτελεί ένα επιπλέ-ον πρόβλημα και έχει παρατηρηθεί σε παραλίες ωοτοκίας της Πελοποννήσου επηρεάζοντας το 40 των φωλιών Σημαντική απειλή συνιστούν και τα σκουπίδια στη θάλασσα Ειδικότερα οι πλαστικές σακούλες υποβαθμίζουν το θαλάσσιο οικοσύστημα και μπορούν να οδηγήσουν σε θά-νατο τις θαλάσσιες χελώνες αφού τις ξεγελούν λόγω της ομοιότητάς τους με τσούχτρες μία από τις πιο αγαπημένες τροφές της καρέτα

Η ζωή που προστατεύουμε και η ιστορία των Σεκανίων της Ζακύνθουhellip

Η προστασία της καρέτα είναι για εμάς σχε-δόν laquoπροσωπική υπόθεσηraquo που διαρκεί και εξελίσσεται για πολλές δεκαετίες Για τη δια-τήρηση και προστασία του είδους οργανώσα-με το 1994 πανευρωπαϊκή εκστρατεία για την αγορά της περιοχής που περιβάλλει την παρα-λία των Σεκανίων Ως αποτέλεσμα σε μία πολύ αβέβαιη για την προστασία του είδους περίοδο με τα χρήματα που συγκεντρώθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αλλά και από συνεισφο-ρές ιδιωτών αγοράσαμε το 90 της έκτασης γύρω από τα Σεκάνια Σκοπός της αγοράς ήταν τόσο η αποτροπή της τουριστικής ανάπτυξης

της περιοχής όσο και η κατά το δυνα-τόν καλύτερη διαχείρισή της ώστε να προστατευθεί η σημαντικότερη παραλία ωοτοκίας για τη θαλάσσια χελώνα

Yπεύθυνη προγράμματος Χαρίκλεια Μινώτου cminotouwwfgr τηλ 210 33 14 893

Κ α ρ έ τ α - Καρέτα

httpswwwyoutubecomwatchv=yDnbTGBSxyA

httpswwwyoutubecomwatchv=T8eGw1oyYoQ

Αν θες να δεις VIDEO με χελωνάκια πάνω στην άμμο να τρέχουν προς το νερό πάτησε στα links

httpswwwyoutubecomwatchv=nHok4ZdJ2A0

(47)

Κ Ι Ν Η Μ Α Τ Ο Γ Ρ Α Φ Ο Σ -ldquoΠρόμαχοςrdquoΠ ρ ό κ ε ι τ α ι για μια αισθηματική ταινία

με φόντο την επιστροφή των Γλυπτών του Παρ-θενώνα από το Βρετανικό Μουσείο Ας σημειωθεί ότι η πρώτη επίσημη προβολή της ταινίας πραγ-ματοποιήθηκε στο Μουσείο της ΑκρόποληςΟ Ανδρέας (Παντελής Κοντογιάννης) αναγκά-

στηκε να αφήσει την Ελλάδα όταν ήταν παι-δί Επιστρέφει ενήλικος μετά από πρόσκληση του διευθυντή του Μουσείου της Ακρόπολης (Giancarlo Giannini) για να προχωρήσει την υπό-θεση κατά του Βρετανικού μουσείουΒρισκόμαστε στην Αθήνα του 2011 εν μέσω

της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης που έχει ξεσπάσει στη χώρα Ο Ανδρέας συγκεντρώνει αποδεικτικά στοιχεία για να αποδείξει ότι πλα-στογραφήθηκαν έγγραφα ώστε να επιτραπεί η πώληση των γλυπτών στο Βρετανικό Κοινοβού-λιο το 1816 Στη συνέχεια επιστρέφει στο Λονδί-νο όπου με τη βοήθεια της Ελένης (Κασσάνδρα Βογιατζή) συναδέλφου του αλλά και αντικείμε-

νο του πόθου του ξεκινάει τις απαραίτητες νο-μικές διαδικασίεςΟι δύο δικηγόροι έχουν μπροστά τους έναν

laquoμακρύ δρόμοraquo και θα πρέπει να δώσουν σκλη-ρό αγώνα για να πετύχουν την επαναφορά των κλεμμένων γλυπτών στην αρχική ndashκαι αρμό-ζουσα- θέση τουςΣκηνοθεσία Κέρτε και Τζον Βούρχις

Παίζουν Παντελής Κοντογιάννης Κασσάνδρα

Βογιατζή Γιώργος Χωραφάς Τζιανκάρλο Τζιανίνι

Γιώργος Βογιατζής Σπύρος Φωκάς Πολ Φρίμαν

Μάικλ Μπέρνς

(48)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

Τ η ν Τ ε τ ά ρ τ η 3 Δεκεμβρίου εγκαινιάσθηκε στο Βυζαντινό και Χριστια-νικό Μουσείο η έκθεση laquoΟ Δομήνικος Θεο-τοκόπουλος πριν από τον El Grecoraquo η οποία πραγματοποιείται στο πλαίσιο του ελληνικού επετειακού προγράμματος για τα 400 χρόνια από το θάνατο του El GrecoΗ έκθεση παρουσιάζει το πολιτισμικό περι-

βάλλον μέσα στο οποίο διαμορφώθηκε η προ-σωπικότητα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου πριν αναχωρήσει από τον Χάνδακα της Κρή-της (το σημερινό Ηράκλειο) για τη Βενετία το 1567Τι γνωρίζουμε για την Κρήτη του 16ου αιώ-

να και την κοινωνία της μέσα στην οποία γεν-νήθηκε μαθήτευσε και εργάστηκε ο νεαρός Δομήνικος Θεοτοκόπουλος Πώς δούλευαν οι Κρητικοί ζωγράφοι τον 16ο αιώνα Ποια κοι-νωνικά φαινόμενα και ποιες ιδεολογικές τά-σεις σχετίζονται με τον τεχνίτη καλλιτέχνη και λόγιο Θεοτοκόπουλο Γιατί ο Θεοτοκόπου-

λος φεύγει από την ΚρήτηΜε αφετηρία αυτά τα ερωτήματα η έκθεση

αφηγείται πτυχές του κοινωνικού και καλλι-τεχνικού περιβάλλοντος τής Κρήτης του 16ου αιώνα μέσα στο οποίο γεννήθηκε μαθήτευσε και ωρίμασε εικαστικά ο Δομήνικος Θεοτοκό-πουλοςΣε τρεις μεγάλες εκθεσιακές ενότητες πα-

ρουσιάζονται 200 περίπου σημαντικά αντι-κείμενα θρησκευτικά και κοσμικά αρχειακές πηγές χειρόγραφα και έντυπα εικόνες και πί-νακες Κρητικών και Ιταλών ζωγράφων του 16ου αιώνα Τα έργα προέρχονται από τις συλ-λογές του Βυζαντινού Μουσείου από συλλο-γές και μουσεία της Ελλάδας Εφορείες Βυζα-ντινών Αρχαιοτήτων μητροπόλεις εκκλησίες και μοναστήρια καθώς και μουσεία του εξω-τερικούΔιάρκεια έκθεσης 4122014 ndash 3132015

Βασ Σοφίας 22 Τηλ 213 213 9500

httpwwwbyzantinemuseumgr

Ε Κ Θ Ε Σ Η - laquo Ο Δ ο μ ή ν ι κ ο ς Θ ε ο τ ο κ ό π ο υ λ ο ς π ρ ι ν α π ό τ ο ν El Grecoraquo

(49)

Η Ε λ λ η ν ι κ ή Εταιρεία Μεταφρα-στών Λογοτεχνίας βράβευσε τη Χάρις Αλε-ξίου για την καλύτερη μετάφραση ξένου λο-γοτεχνικού έργου Η βράβευση αφορούσε τη μετάφραση του βιβλίου laquoΠάντα ήρωεςraquo του Φαμπιάν Μαρσό που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΜεταίχμιοΤο βιβλίο αποτελεί τη συγκλονιστική μαρ-

τυρία του Grand Corps Malade (Ψηλό Άρρω-στο Κορμί όπως είναι το ψευδώνυμό του) ο οποίος έμεινε ατελώς τετραπληγικός εξαιτί-ας ενός μοιραίου ατυχήματος Ωστόσο ένα χρόνο μετά το περιστατικό διέψευσε τις προ-βλέψεις των ειδικών και κατάφερε να περπα-τήσει ξανά Στις σελίδες του βιβλίου του ο Μαρσό αφηγείται τη δωδεκάμηνη περιπέτεια και τις εμπειρίες τόσο τις δικές του όσο και των ομοιοπαθών συντρόφων του από το κέ-ντρο αποκατάστασηςΓια τη γνωριμία της με τον Φαμπιάν Μαρσό

την απόφασή της να προτείνει και να μετα-φράσει το βιβλίο του η Χάρις Αλεξίου αναφέ-ρει laquoΤον Grand Corps Malade τον γνώρισα από τα τραγούδια του Ήταν το νέο πρόσω-πο στη γαλλική μουσική σκηνή στο μουσι-κό είδος της slam H νεολαία της Γαλλίας τον λάτρευε Μου έκανε εντύπωση αυτός ο νέος όμορφος άνδρας με την πατερίτσα του Μου έκανε εντύπωση και το ψευδώνυμό του το laquoψηλό άρρωστο κορμίraquo Το τραγούδι μου ldquoΜεγάλωσαrdquo μόλις είχε κυκλοφορήσει και σκεφτόμουν πως θα μπορούσε να το είχε γρά-ψει αυτός Τον συνάντησα αργότερα σε ένα τηλεοπτικό στούντιο όταν συμμετείχαμε και οι δύο στην εκπομπή του Michel Drucker που έκανε ένα μεγάλο αφιέρωμα στον Ντέμη Ρούσσο

Δύο χρόνια αργότερα ο φίλος Νίκος Αλιά-γας μου χάρισε το βιβλίο του Φαμπιάν laquoΔι-άβασέ το είναι γραμμένο σε απλή γλώσσαraquo μου είπε Όσο το διάβαζα σε πολλά σημεία ξαναζούσα την περιπέτεια του αδελφού μου στην εντατική και αργότερα στο κέντρο απο-κατάστασης Το συγκινητικό επίσης ήταν πως γνώριζα την απίστευτη ταλαιπωρία των τετραπληγικών των αναπήρων που στερού-νται την ικανότητα όπως λέει και ο Φαμπι-άν να ξύσουν το φρύδι τους ή να κρατήσουν το κουτάλι τους και να πατήσουν ένα κου-μπί για βοήθειαraquo

Ε Κ Δ Η Λ Ω Σ Η -Β ρ α β ε ί ο Λ ο γ ο τ ε χ ν ι κ ή ς Μ ε τ ά φ ρ α σ η ς γ ι α τ η ν Χ Αλεξίου

(50)

Θ Ε Α Τ Ρ Ο - laquoΟ Γάμοςraquolaquo Ο Γ ά μ ο ς raquo της Βάσιας Σολωμού

Ξανθάκη πρωτοπαρουσιάστηκε το 1994 στο Θεσσαλικό Θέατρο σε θεατρική διασκευή και σκηνοθεσία του Κώστα Τσιάνου γνωρίζοντας τεράστια επιτυχίαΣτην τωρινή παράσταση τού Μεταξουργεί-

ου παρουσιάζεται με τη μορφή του μονολό-γου σε θεατρική προσαρμογή ndash σκηνοθεσία και ερμηνεία της Άννας Βαγενά Πρόκειται για την ιστορία μιας απλής γυναίκας από τα Αμπελάκια της Θεσσαλίας μιας χωριάτισ-σας που σήκωσε στους αδύνατους ώμους της τη μοίρα της και συγχρόνως τη μοίρα πολ-λών γυναικών του τόπου μας Έζησε τη βα-ναυσότητα ενός αλκοολικού πατέρα είδε την αγάπη του άνδρα της να μεταμορφώνεται σε περιφρόνηση όταν άρχισε να γεννάει κωφά-λαλα παιδιά εξαιτίας της βαριάς κληρονομι-κότητας του αλκοολικού πατέρα της και πά-

S T A N D - U P C O M E D Y -5 0 Α π ο χ ρ ώ σ ε ι ς τ ο υ GreekΣ τ ι ς μ έ ρ ε ς μας που

το χιούμορ θεωρείται σπάνιο και πολύτιμο το Tin Pan Alley φιλοξενεί τον Σίλα Σεραφείμ ο οποίος προσφέρει εντυπωσιακές παραστάσεις γέλιου και εύθυμου προβληματισμούΚάθε Σάββατο (έως τις 27 Δεκεμβρίου) στις

2200 ο Σίλας στήνει ένα ενδιαφέρον πανηγύρι με επίκεντρο το εξαιρετικό μοναδικό laquoφυσικό φαινόμενοraquo που λέγεται laquoΝεοέλληναςraquo Μια γι-ορτή σε πρώτη ανάγνωση των 20 χρόνων πα-ρουσίας του στην stand-up comedy αλλά και μια προσπάθεια ανάλυσης και διερεύνησης του φαινομένου το οποίο μάλλον θα εξακολουθήσει να απασχολεί για πολύ καιρό την καλλιτεχνική

κοινότητα του είδους Για του λόγου το αληθές δείτε ένα απόσπασμα των προσπαθειών του στην ιστοσελίδαwwwyoutubecomwatchv=LgJERE7PTBY

Συντελεστές Σίλας Σεραφείμ

Λίλα Σταμπούλογλου (συμμετέχει μέχρι να γεννήσει)

Παραστάσεις Κάθε Σάββατο μέχρι τις 27 Δεκεμβρίου

(τουλάχιστον)

Ώρα έναρξης 2200 (ακριβώς)

Πληροφορίες Tin Pan Alley Τουρναβίτου 6 Πλατεία

Ασωμάτων Θησείο Τηλ 210-3210158

httpwwwtinpanalleygrindexphpsilasserafim

λεψε με νύχια και δόντια σε μια κοινωνία που δεν δέχεται εύκολα την αναπηρίαΏρες Παράστασης Σάββατο 1800 και 2100

Κυριακή 1830

Εισιτήρια Γενική Είσοδος 16euro Μειωμένα

12euro (φοιτητές συνταξιούχοι άνω των 65 ετών

πολύτεκνοι amp εκπαιδευτικοί) και 10euro(άνεργοι)

Ομαδικό εισιτήριο 8euro

Θέατρο Μεταξουργείο Ακαδήμου 14-16

Τηλ 210-5234382

(51)

(52)

ldquoΤο Θαύμα να Νοιώθεις ΈλληναςrdquoΤου SAM CHEKWASΕ κ δ ό σ ε ι ς S e a b u r n B o o k s

άνθρωπος μένει εκεί όπου είναι θαμμένο ένα μέρος της καρδιάς τουraquo έγραψε ο Αλέξαν-

δρος Δουμάς Ο Sam Chekwas το παιδί από την Νιγη-ρία με τα φωτεινά και ερευνητικά μάτια που ήρθε από την χώρα του να σπουδάσει στην Ελλά-δα ντυμένος στο πνεύμα και την καρδιά με την αγάπη για το αληθινό το υψηλό και το ωραίο δεν μάκρυνε ποτέ από δω Τα τραίνα της ζωής του ασταμάτητα έφευγαν και γύριζαν φεύγουν και γυρίζουν με τη σημαία του χρέους με την πραμάτεια της προσφοράς με τη σοδειά της αγά-πης Σrsquo ένα ταξίδι που κρατάει χρόνια τώρα διατηρώντας την ποιότητα του σεβασμού την ευ-χέρεια της κατανόησης και την ανάγκη της συμπόρευσης στα μονοπάτια της ουσίαςhelliplaquoΌσο αναπνέω θα προβάλλω την ελληνική γλώσσα και τα ελληνικά γράμματαraquo δήλωσε σε παρου-

σίαση του βιβλίου του ο Chekwas Και με περισσή περηφάνια ανέφερε laquoΕδώ γεννήθηκαν οι τέ-χνες η φιλοσοφία και οι επιστήμες Ο Μέγας Αλέξανδρος έλεγε πως ότι δεν γιορτάζεται πεθαίνει Αυτό συμβαίνει και με τον ελληνισμό και κυρίως την ελληνική γλώσσα Όλοι εσείς πρέπει να με-ταφέρετε τον ελληνισμό όπου μπορείτε με κάθε τρόποraquo Και όχι μόνο προτρέπει αλλά και ο ίδι-ος προσπαθεί για τη διάδοση του ελληνισμού μέσα από το βιβλιοπωλείο που έχει ανοίξει στην Αστόρια της Νέας Υόρκης Το βιβλιοπωλείο αποτελεί ένα από τα laquoαξιοθέαταraquo της αμερικανικής μεγαλούπολης με τους δεκάδες χιλιάδες Ελληνοαμερικάνους Βρίσκεται στον αριθμό 33-18 της οδού Μπρόντγουεϊ και μοιάζει με συνηθισμένο συνοικιακό βιβλιοπωλείο Όμως ανάμεσα στις αγγλικές εκδόσεις υπάρχουν ράφια που ξεχειλίζουν από ελληνικούς τίτλουςmiddot η προσπάθεια του Chekwas για την προώθηση του ελληνισμού

(53)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

τα τέλη του 1944 όταν πια εί-χαν αποχωρήσει από τη χώρα μας οι δυνάμεις κατοχής του Άξονα μέλη της ηγεσίας του τότε Βασιλικού Ναυτικού ζή-τησαν την ανεύρεση και τιμω-ρία των υπεύθυνων του τορπι-

λισμού της laquoΈλληςraquo Πράγματι είχε επισημανθεί στην Κάτω Ιταλία κάποιος Stefano Toselli μηχανι-κός ο οποίος είχε δηλώσει laquoιδιωτικώςraquo ότι ήταν σε θέση να κατονομάσει τους υπεύθυνους της ανόσιας πράξηςΟι ελληνικές Αρχές λοιπόν απαίτησαν την επίσημη καταγραφή της μαρτυρίας του και να κινηθεί η δια-δικασία παραπομπής των ενόχων σε δίκη Και τότεhellip laquoέσκασε η βόμβαraquo Με εντολή του Βρετανού στρα-τάρχη Harold Alexander ανώτατου διοικητή των συμμαχικών δυνάμεων της Μεσογείου κατηγορη-ματικώς απαγορεύτηκε η συνέχιση της έρευνας Το θέμα έπρεπε να μπει στο αρχείο ndash και αυτό έγινε ευ-θύς αμέσως Κατά συνέπεια όλα όσα λέγονται ακό-μα και σήμερα σχετικά με τον τορπιλισμό της laquoΈλ-ληςraquo παραμένουν ατεκμηρίωτα Ήταν πράγματι το ιταλικό υποβρύχιο laquoDelfino raquo που βύθισε το αγκυ-ροβολημένο στην Τήνο για τον εορτασμό του Δεκα-πενταύγουστου ελληνικό πολεμικό σκάφος Και αν ναι ποιος έδωσε τη σχετική εντολή Και τι έλεγε η εντολή αυτή

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Λ ό γ χ η

ldquoΟ Πόλεμος και ο ΚόσμοςrdquoΤα Γεγονότα του rsquo40 τα πριν και οι Συνέπειες

ρόκειται για ένα τρίτομο έργο στο οποίο ο Θεόδωρος Σπυρόπου-λος παρουσιάζει αναλυτικά με εξαντλητικές λεπτομέρειες τη σημα-ντική ανασκαφή της ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΟΣΑνάμεσα στην Πελλάνα και την Σπάρτη ιδρύθηκε μια Νησιωτική

Κοινοπολιτεία στη Λιμνοθάλασσα που συνδεόταν μέσω του Ευρώ-τα με τον Λακωνικό Κόλπο Σrsquo αυτό το νησιωτικό σύμπλεγμα υπήρ-χε η Λακεδαίμων από τις αρχές της τρίτης χιλιετίας πΧ μέχρι το 1750 πΧ οπότε καταστράφηκε από την Κοσμική Θεομηνία

Κατά τη Μυκηναϊκή περίοδο υπήρξε το Ανακτορικό κέντρο της Λακωνίας όπως πιστοποιείται από το Ανάκτορο το Κυκλώπειο Τείχος τους Βασιλικούς Θολωτούς Τάφους κα Επίσης φιλοξένησε το Ανάκτορο του Μενέλαου και της ΕλένηςΠολλές γεωφυσικές και γεωπολιτικές ιδιαιτερότητες μνημειακά ευρήματα και αρ-

χαιολογικά ευρήματα οδήγησαν τον συγγραφέα να ταυτίσει σημεία και μνημεία του Λακωνικού βαθυπέδου της Λακεδαίμονος με την Πλατωνική Ατλαντίδα και να ανα-ζητήσει επιβιώσεις της υλικής πολιτειακής και πολιτισμικής κληρονομιάς της στην ιστορική Δωρική ΣπάρτηΗ πλούσια εικονογράφηση βοηθά κάθε ενδιαφερόμενο για την ελληνική αρχαιολο-

γία να παρακολουθήσει αναλυτικά τη διεξαγωγή μιας ανασκαφής σrsquo ένα χώρο που παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον

Του ΘΕΟΔΩΡΟΥ Γ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Κ α δ ρ α μ ί τ σ α

ldquoΛακεδαίμωνrdquo

(54)

ανέναν μα κανέναν δεν μπορείς να κερδίσεις ούτε καν ένα αφελές μικρό παιδί εφόσον του αφαιρείς την ελευ-θερία τού να μην συμφωνήσει μαζί σου Αν στερήσεις την ελευθερία στον άλλον και βασιλιά να τον στέψεις δεν θα διαρκέσει η συμφωνία σας Σύντο-

μα θα αισθανθεί δυσφορία θα καταλάβει ότι παγιδεύτη-κε και βρέθηκε εκεί που δεν θέλει Τα χρυσά κλουβιά τα ανακάλυψαν τύποι σαν τη γυναίκα της πρώτης ιστορί-ας του βιβλίουmiddot όμως κλειδωμένο ένα πουλί μαραίνεται Ο Ελύτης γράφει πως γίνεται να φυλακίσεις ένα αηδόνι αλλά δεν μπορείς να φυλακίσεις τον κελαϊδισμό τουΥπάρχουν όμως προσωπικότητες τόσο ανασφαλείς εξαρτημένες και εξωφρενικά εγωιστικές ώστε κρατούν κλειδωμένο το αηδόνι τους έστω και άλαλο έστω και νεκρό Ξέρουν πολύ καλά άλλωστε την τέχνη να ταρι-χεύουνΌλοι μας έχουμε συναπαντηθεί με τέτοιους χαρακτή-

ρες Δεν είναι λίγοι και γνωρίζουν να πλέκουν ιστούς σαν την αράχνη Όσο πιο εξαρτημένοι είμαστε εμείς οι ίδιοι τόσο τσιμπάμε στους χειρισμούς τους Ο ελεύθε-ρος ο ανεξάρτητος άνθρωπος δεν τους ανέχεται γρή-γορα κάνει πέρα σύντομα κόβει μαζί τους τις διαπραγ-ματεύσεις Όμως πόσοι είμαστε εντελώς ανεξάρτητοι Όλοι έχουμε τις πληγές μας τα μειονεκτήματα μας τα παθήματα και τα πάθη μας Όλοι κουβαλάμε στο αίμα μας τους πειρασμούς της τρέλας Παρά ταύτα πάντα υπάρχει τρόπος να γιατρεύεσαι όταν όντως το αποφασί-ζεις διότι η υγεία είναι πιο επιθετική και δυναμική από την αρρώστια

ldquoΣιωπάς για να ακούγεσαιrdquo

Της ΜΑΡΩΣ ΒΑΜΒΟΥΝΑΚΗ Ε κ δ ό σ ε ι ς Ψ υ χ ο γ ι ό ς

(55)

STREETART

(56)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

( φωτογραφίες - Ανδρέας Τσάκαλης )

ΟΌ π ο ι ο ς θ έ λ ε ι να θαυμάσει έργα Τέχνης από καλλιτέχνες με μεράκι και πάθος δεν χρειάζεται να πηγαίνει μόνο σε εκθεσιακούς χώρους Ένας τοίχος παλιός μια λεπτομέ-ρεια στην πόρτα κάγκελα ή και σημεία του δρόμου είναι ικανά να εμπνεύσουν Μπο-ρούν να δώσουν βάση στον λαϊκό καλλιτέχνη να δημιουργήσει και να μεταμορφώσει Όταν ένας άνθρωπος θέλει να εκφραστεί μέσα από την τέχνη θα βρει laquoτελάραraquo γύρω του Θα βρει τρόπο να στείλει το μήνυμά του Θα επικοινωνήσει με τον θεατή θα τον κάνει να σκεφτεί να χαμογελάσει να λυπηθεί Θα του δημιουργήσει έντονα συναισθήματα χρησι-μοποιώντας απλά φτηνά χρώματα και το ταλέντο τουΗ τέχνη λοιπόν που μπορείς ελεύθερα να δεις και να θαυμάσεις στους πιο απίθανους χώρους ίσως και στην ίδια τη γειτονιά σου χωρίς εισιτήρια και προσκλήσεις λέγεται street art

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

(57)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

STREET ART

(58)

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

Δώρα Η Αλεξάνδρα όμορφη κι αριστο-κρατική από καλή και πλούσια οικο-γένεια φαντάστηκε πως στο πρόσωπο του αρρενωπού Νιόνιου θα έβρισκε την αδελφή ψυχή το άλλο μισό της για να ζήσει μαζί του τη ζωή που ονει-ρευόταν Όμως ο ωραίος της σύζυγος ndashθα διαπίστωνε γρήγοραndash καταδυνα-στευόταν από την Αργίνη μάνα σκλη-ρή και πεθερά ακόμη σκληρότερηhellip Ποτέ ο γιός δεν μπόρεσε να απαλλαγεί από την αρπάγη αυτής της μάνας κι έτσι η Αλεξάνδρα έμαθε να ζει στο πε-ριθώριο της ζωής των τριών τους κά-νοντας υπομονή για χάρη του παιδιού της και γιατί στο βάθος η ελπίδα την έκανε να πιστεύει ότι ίσως μια ημέρα όλα αλλάξουνhellip Η ελπίδα το μόνο όπλο του απελπισμένουhellipΤον απολογισμό αυτής της ζωής

εγκλωβισμένης στη ερημιά του έρω-τα μιας ζωής πολιτικών αγώνων για ένα καλύτερο αύριο διηγείται η Αλε-ξάνδρα γιαγιά πια στη μικρή εγγονή που έχει τrsquo όνομά τηςhellip

ldquoΜια Κυρ ιακή με την Αλεξάνδραrdquoεκδ Ωκεανός

(Η Δώρα Νικολαΐδου γεννήθηκε στην Αθήνα Πήρε πανεπιστημιακό τίτλο σπουδών από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων με ειδίκευση στην Ψυχολογία Σήμερα είναι τελειόφοιτος του Ελληνικού Ινστιτούτου Νευροφυτοθεραπείας και Ανάλυσης του Χαρακτήρα (ΕΙΝΑ) και ασκεί επαγγελματικά τη Συμβουλευτική ως Σύμβουλος Ψυχικής ΥγείαςΕιδικεύεται και παρέχει Συμβουλευτική Ψυχολογική Υποστήριξη σε Γυναικεία Θέματα Έχει μετεκπαιδευτεί στις πλέον σύγχρονες τεχνικές θεραπείας του Μετατραυματικού Στρες (Brain Spotting και CMR)Το laquoΜια Κυριακή με την Αλεξάνδραraquo είναι το πρώτο μυθιστόρημά της)

Νικολαίδου

(29)

πιμα μια δύσκολη πρόκληση τριών λέξεων laquoιπ-πότης διάβολος κόσμοςraquo Ο μικρός την έφερε σε πέρας με εκπληκτικό τρόπο και αργότερα δήλωσε laquoθέλω να είμαι ζωγράφος θέλω να εί-μαι παιδίraquoΠολύς κόσμος έχει γνωρίσει το ταλέντο και το

έργο του Ντούσαν μέσα από την ιστοσελίδα του Έχει περισσότερους από 5000 laquoφίλουςraquo και 7000 laquoακόλουθουςraquo στο Facebook Φορείς από διάφορες χώρες του κόσμου ndashΗΠΑ Αυστραλία Ινδίαndash τον έχουν προσκαλέσει για να παρουσιά-σει τις δημιουργίες του Όμως για την ηλικία του είναι περισσότερο σημαντικό το κοντινό περιβάλλον του Χαρακτηριστικό είναι το πε-ριστατικό που αναφέρει ο πατέρας του Κάποια μέρα οι γονείς του ανησύχησαν καθώς είχε αρ-γήσει υπερβολικά να επιστρέψει από το σχο-λείο του Βγήκαν λοιπόν να τον αναζητήσουν Τον βρήκαν στην αυλή του σχολείου περιτρι-γυρισμένο από μια ομάδα συμμαθητών του Ο Ντούσαν ήταν απορροφημένος με το να φτιά-χνει laquoτατουάζraquo με μαρκαδόρο στα χέρια των άλ-λων παιδιών laquoαποτυπώνονταςraquo τα αγαπημέ-να ζώα τους Και η εκτίμηση των συμμαθητών του προς το έργο του νεαρού καλλιτέχνη φάνη-κε από το ότι αρνούνταν να πλύνουν τα χέρια τους για μεγάλο χρονικό διάστημα επειδή δεν ήθελαν να σβηστεί το laquoτατουάζraquo

Μπορείτε να βρείτε περισσότερα στοιχεία και τις

δημιουργίες του μικρού Ντούσαν στη σελίδα του στο

facebook

httpswwwfacebookcomprofilephpid=100008204652414ampfref=ts

Ιερή

Μια παράδοση χαμένη στις δέλτους τουχρόνου

(30)

(31)

μέλισσα -ένα από το τρία δώρα των

θεών σύμφωνα με εσωτερικές παραδόσεις- ο

άνθρωπος και ο πολιτισμός του φαίνεται να

έχουν μια ιδιαίτερη αόρατη σύνδεση Κοιτά-

ζοντας προς το παρελθόν προς την αυγή του

πολιτισμού διαπιστώνουμε σεβασμό προς τη

μέλισσα σε όλες τις εποχές και από όλους τους

πολιτισμούς Έτσι αρχίζουμε να αντιλαμβα-

νόμαστε ότι αυτό το μικροσκοπικό πλάσμα

αντιπροσωπεύει κάτι σημαντικό τη σπουδαι-

ότερη ίσως laquoχαμένη παράδοσηraquo στην ιστο-

ρία των ανθρώπων

Εγκλωβισμένες μέσα σε κεχριμπάρι έχουν βρεθεί μέλισσες η ηλικία των οποίων ξεπερνάει τα 100 εκατομμύρια χρόνια ndash παγωμένες στον χρόνο σαν να έχουν μείνει αθάνατες μέσα στο ίδιο τους το μέλι Οι αρχαίοι Έλληνες το ονόμαζαν ήλε-κτρον που συνδέεται με τον αρχαίο ηλιακό θεό Ελέκτορ ο οποίος είναι γνωστός ως ο laquoαφυπνιστήςraquo Αυτός ο προσδιορι-σμός αποδίδεται και στο μέλι ndash που θυμίζει κεχριμπάρι ndash μία αναζωογονητική ουσία που τιμόταν την αρχαία εποχή Και αυτή η σύνδεση είχε ως αποτέλεσμα να επιτείνει τον υψηλό σεβασμό που απολάμβανε η μέλισσα στους αρχαίους λαούς

(Ιερογλυφικό που απεικονίζει τη μέλισσα)

του Άντριου Γκόουγκ

( προσαρμογή επιμέλεια κειμένου - Νίκος Κατσινόπουλος )

Ιερή

(32)

Π ρ ο ϊ σ τ ο ρ ι κ έ ς ε μ μ ο ν έ ςΗ προϊστορία είναι γεμάτη από στοι-

χεία που υποδηλώνουν την εμμονή των ανθρώπων με τις μέλισσες Στην επονο-μαζόμενη laquoΣπηλιά της Αράχνηςraquo κοντά στην Βαλένθια της Ισπανίας μια σπηλαι-ογραφία 15000 ετών απεικονίζει μια αν-θρώπινη φιγούρα που αποφασιστικά δι-ακινδυνεύει τη ζωή της προκειμένου να συλλέξει το μέλι από την κηρήθρα ενός μελισσιού που βρίσκεται σε έναν επικίν-δυνο απότομο βράχο Και φυσικά είναι η μέλισσα που οδηγεί τους αρχαίους σαμά-νους στα παραισθησιογόνα φυτά η δρά-ση των οποίων μεταφέρει τη συνείδησή τους στον πνευματικό κόσμο των θεώνΠρόσφατες έρευνες έχουν αποκαλύψει

προς έκπληξη πολλών ότι ένας ήχος που θυμίζει βούισμα μέλισσας παρατηρείται κατά τη στιγμή της αλλαγής επιπέδου της ανθρώπινης συνείδησης Το φαινό-μενο αυτό έχει αναφερθεί ότι συμβαίνει και σε άτομα που έχουν υποστεί την λε-γόμενη laquoαπαγωγή από εξωγήινουςraquo που βλέπουν οπτασίας ή έχουν επιθανάτιες εμπειρίες Μήπως γνώριζαν αυτό το φαι-νόμενο οι αρχαίοι και πίστευαν ότι είναι ένα στοιχείο που προσδίδει κάποια ιδιαι-τερότητα στη μέλισσαΣτην Ανατολία έχει βρεθεί ένα άγαλμα

10000 ετών το οποίο απεικονίζει τη Μη-τέρα Θεά να φοράει στο κεφάλι μια κίτρι-

(Η αιγυπτιακή μυθολογία περιέχει αναρίθμητες αναφορές στις μέλισσες συμπεριλαμβανομένης και της πεποίθησης ότι οι μέλισσες δημιουργούνταν από τα δάκρυα του πιο σημαντικού θεού τους του Ρα)

νη ndash πορτοκαλί τιάρα σαν κυψέλη ndash ένα στοιχείο που έχει οδηγήσει τους ειδικούς στο ότι εκείνη την περίοδο η Μητέρα Θεά είχε αρχίσει να μεταλλάσσεται σε Μέλισ-σα Βασίλισσα ή μέλισσα θεάΣτον νεολιθικό οικισμό Τσατάλ Χουγι-

ούκ υπάρχουν υποτυπώδεις απεικονί-σεις μελισσών (6540 πΧ) γύρω από το κεφάλι κάποιας θεότητας σχηματίζο-ντας μια άλω Οι Σουμέριοι ωστόσο θε-ωρούνται πρόγονοι της οργανωμένης μελισσοτροφίας Αυτοί ήταν που επινόη-σαν την απιθεραπεία δηλαδή την ιατρι-κή χρήση των προϊόντων της μέλισσας όπως του μελιού της γύρης του βασιλι-κού πολτού της πρόπολης και του δηλη-τηρίου της μέλισσαςΣουμεριακά ανάγλυφα που απεικο-

νίζουν τη λατρεία κάποιων παράξενων ιπτάμενων μορφών έχουν συχνά ερμη-νευτεί ως ενδείξεις εξωγήινης επέμβασης Στα πλαίσια όμως των οφελών της με-λισσοτροφίας είναι πιθανότερο να απο-τυπώνουν τη λατρεία των μελισσών Οι Σουμεριακές απεικονίσεις άλλωστε ήταν που οδήγησαν στη δημιουργία του μοτί-βου της θεάς που χορεύει μια θηλυκή χο-ρεύτρια με τα χέρια κυρτωμένα γύρω από το κεφάλι της για την οποία οι μελετητές πιστεύουν ότι αναπαριστά μια ιέρεια της θεάς μέλισσας Το μοτίβο το οποίο απέ-κτησε κεντρικό ρόλο στον αιγυπτιακό

(33)

(34)

Ιερή

(35)

συμβολισμό φαίνεται να βασίζεται στη μοναδική ικανότητα των με-λισσών να επικοινωνούν μεταξύ τους μέσω ενός ρυθμικού χορού Μια μέλισσα μπορεί να πετάξει σε απόσταση μεγαλύτερη από 5 χιλιόμετρα από την κυψέλη της για να εντοπίσει τροφή και επιστρέφει για να με-

ταδώσει την πληροφορία στις υπόλοιπες μέσω του χορού - ένα είδος φυσικού συστήματος πλοήγησης

Οι άνθρωποι λοιπόν είχαν ανακαλύψει την τερά-στια σημασία της προσφοράς τη μέλισσας πριν από δέκα ή περισσότερες χιλιάδες χρόνια ήδη ίσως από την αχλή της προϊστορίας τους Καθώς αναπτυσσό-

ταν ο πολιτισμός κατά μήκος του ποταμού Νείλου και εξελισσόταν σιγά σιγά η δυναστική περίοδος της αρχαίας Αί-

γυπτο η λατρείας της μέλισσας και οι παραδόσεις για αυτήν εναγκαλίστηκαν σε τέτοιο βαθμό με τον πολιτισμό όσο ποτέ

στο παρελθόν ή στο μέλλον

Η Θ ε ά Μ έ λ ι σ σ α σ τ η α ρ χ α ί α Α ί γ υ π τ οΑρκετοί αιγυπτιολόγοι πι-στεύουν ότι οι Σουμερια-κές παραδόσεις ταξίδευσαν κατά μήκος της Ανατολι-κής Αιγυπτιακής Ερήμου

έως την Κοιλάδα του Νείλου Τα περίφημα αφρικανικά Ουαντί

(κοίτες ξεροπόταμων στις οποίες δημιουργούνται πε-ριστασιακά οάσεις) φημί-

ζονται για τις προδυναστικές βραχογραφίες τους που παρουσιάζουν

ιπτάμενες μορφές με εξογκωμένα χαρακτηρι-στικά σαν φτερά Ασυνήθιστες γραμμές εκτείνο-νται προς τα επάνω πίσω από το κεφάλι της κεντρι-κής μορφής θυμίζοντας τις κεραίες της μέλισσας

ενώ παραπέμπουν στο σχήμα των εξογκωμάτων που χαρακτηρίζουν τα αιγυπτιακά στέμμα-

τα στους αιώνες που θα ακολουθήσουνΑποτυπώνεται ακόμη το μοτίβο

της Θεάς που Χορεύει μια γυναί-κα με τα χέρια της κυρτωμένα επάνω από το κεφάλι της

(Το ένδυμα του Ναπολέοντα κατά την ενθρόνισή του ήταν διακοσμημένο με μέλισσες)

(Συλλογή μελιού στην Ισπανία 13000 πΧ)

Ιερή

(Το ένδυμα του Ναπολέοντα κατά την

ενθρόνισή του ήταν διακοσμημένο με

μέλισσες)

(36)

όπως ακριβώς η laquoχορεύτριαraquo Θεά μέλισσα που παρουσιάζεται σε ανάγλυφα των Σουμέριων και των κεντρο-Ευρωπαικών λαών χιλιάδες χρόνια νωρίτερα Η απεικόνιση είναι διαδεδομένη στην αιγυπτιακή μυθολογία και φαίνεται να προέρ-χεται από την μοναδική ικανότητα της μέλισ-σας να επικοινωνεί με τον laquoχορόraquo Ένα άλλο στοιχείο για την καλλιτεχνική

επιρροή που φαίνεται να έχει ασκήσει η μέλισ-σα εντοπίζεται στα τελετουργικά ενδύματα των Αιγυπτίων τα οποία παρουσιάζουν στιλι-στικές ομοιότητες με αυτήν Το στέμμα νέμες για παράδειγμα αποτελείται από εναλλασσόμε-νες κίτρινες και σκούρες οριζόντιες λωρίδες Τέ-τοιες οπτικές ομοιότητες είναι εμφανείς σε πολ-λά ανάγλυφα και αγάλματα Εντυπωσιακότερη όμως είναι αυτή που παρουσιάζεται στη νεκρι-κή μάσκα του Φαραώ Τουταγχαμών της 18ης δυναστείας η οποία δείχνει τον Φαραώ στολι-σμένο με εναλλασσόμενες μαύρες και κίτρινες λωρίδες όπως ακριβώς μια μέλισσαΗ έλξη της Αιγύπτου προς τις μέλισσες φαίνε-

ται ότι ξεκινάει από πολύ πρώιμη εποχή Η βό-ρεια Αίγυπτο η έκταση που απλώνεται από το Δέλτα έως τη Μέμφιδα ονομαζόταν laquoΤα Μπί-τιraquo - γη της μέλισσας Ο φαραώ Μένες ιδρυτής της Πρώτης Αιγυπτιακής Δυναστεία έφερε το αξίωμα του laquoΜελισσοτρόφουraquo ένας τίτλος που

αποδιδόταν σε όλους τους Φαραώ που ακολού-θησαν και η απεικόνιση μιας μέλισσας βρισκό-ταν δίπλα στην σφραγίδα που έφερε το όνομά τουςΟ αιγυπτιακός θεός Μιν έφερε τον τίτλο laquoΚύ-

ριος των Άγριων Μελισσώνraquo και χρονολογεί-ται από το 3000 πΧ ή νωρίτερα Παρόμοια η αιγυπτιακή θεά Νέιθ ήταν μια πολεμική θεό-τητα που της αποδίδονταν ο συμβολισμός της γονιμότητας και ιδιότητες παρθένου χαρακτη-ριστικά της Βασίλισσας μέλισσας Στη Σάιδα η Νέιθ θεωρούνταν ως η Θεά του laquoΟίκου των Μελισσώνraquo και μητέρα του Ρα του laquoκυβερνή-τη των πάντωνraquo Η αιγυπτιακή μυθολογία πε-ριέχει αναρίθμητες αναφορές στις μέλισσες συ-μπεριλαμβανομένης και της πεποίθησης ότι οι μέλισσες δημιουργούνταν από τα δάκρυα του πιο σημαντικού θεού τους του Ρα Μέλισσες απεικονίζονται σε αιγυπτιακούς

τάφους και οι συνήθεις προσφορές στις πιο ση-μαντικές θεότητες ήταν το μέλι Πραγματικά το μέλι ήταν το laquoνέκταρ των θεώνraquo και όπως οι Σουμέριοι πριν από αυτούς οι Αιγύπτιοι για-τροί το χρησιμοποιούσαν ως βασικό συστατικό για πολλά φαρμακευτικά σκευάσματα και θε-ραπείες συμπεριλαμβανομένων και των πρώι-μων μορφών μομιοποίησηςΈνα αιγυπτιακό μνημείο που παρουσιάζει μια

(Ο Ναπολέων ακολουθώντας τη παράδοση των Μεροβίγγιων βασιλιάδων της Γαλλίας -από τους οποίους ο διάσημος Βασιλιάς Τσιλντερικ ανακαλύφθηκε ενταφιασμένος με 300 μέλισσες κατασκευασμένες από καθαρό χρυσό- εξασφάλισε ότι το σύμβολο της μέλισσας θα ενσωματωθεί στη διακόσμηση και στην τεχνοτροπία του παλατιού υιοθέτησε δε το laquoΗ Μέλισσαraquo ως παρατσούκλι του)

(37)

παράξενη μορφή συμβολισμού μέλισσας είναι η βαθμιδωτή πυραμίδα της Σακκάρα η οποία πα-ραπέμπει στα εξάγωνα κελιά της κηρήθρας με τις έξι βαθμίδες της επάνω από το έδαφος και μια ιδιαίτερη κάτω ndash τη νεκρόπολη του ταύρου Άπι που ονομάζεται Σεράπειο Οι Αιγυπτιολό-γοι πιστεύουν ότι στον ταύρο Άπι αποδίδονταν οι αναγεννητικές ιδιότητες του θεού Πτά της Μέμφιδας ndash του αιγυπτιακού θεού της μετεν-σάρκωσης Πίστευαν επίσης ότι αυτοί που ει-σέπνεαν την ανάσα του ταύρου Άπι λάμβαναν το δώρο της προφητείας και το σημαντικότε-ρο από όλα οι Αιγύπτιοι πίστευαν ότι ο ταύρος μεταμορφωνόταν σε Άπι Όσιρι μετά θάνατον Το λατινικό Άπις που σημαίνει μέλισσα προ-έρχεται πιθανόν από το μεσοποταμιακό Σίπα ndash

Ιερή

(Ιερογλυφικό που απεικονίζει τη μέλισσα)

(Το τεκτονικό λογγείο του Ουάσιγκτον Η κυψέλη διακρίνεται στο επάνω μέρος του

στο κέντρο)

(38)

κή ρωμαϊκή θρησκεία που σχετιζόταν με τη τε-λετουργική σφαγή των ταύρωνΈνας άλλος αρχαίος πολιτισμός που επηρε-

άστηκε από τους αρχαίους Αιγυπτίους ήταν ο Μινωϊκός Είχε στενή σχέση με τους Αιγύπτι-ους οι οποίοι ήταν ειδικοί στη μελισσοκομία μια Τέχνη που αργότερα εισήχθη στην Ελλά-δα Αυτό μας οδηγεί σε ένα άλλο εντυπωσιακό του αιγυπτιακού συμβολισμού για τη μέλισ-σα Η Σφίγγα το περίφημο μνημείο της χώρας ονομαζόταν Χουν νμπ στα αιγυπτιακά όμως οι Έλληνες του έδωσαν το όνομα που είναι σή-μερα γνωστό Πως όμως συνδέεται αυτό με τη μέλισσα Η μινωική λέξη για τη μέλισσα ήταν σφέξ Τι συμπέρασμα βγάζουμε από αυτό Ο πο-λιτισμός που έμαθε στους Έλληνες την Τέχνη της μελισσοκομίας χρησιμοποιούσε τη λέξη σφεξ για να ονομάσει τη μέλισσα ndash και οι Έλ-ληνες έδωσαν αυτό το όνομα στη θεά που απει-κονίζει το μνημείο Μήπως η Σφίγγα υπήρχε ήδη όταν ο Μένες δημιούργησε το αιγυπτιακό βασίλειο και ήταν γνωστό ότι αναπαριστούσε μια μέλισσα θεά και έτσι αποδόθηκε στον Φα-ραώ ο τίτλος Μελισσοτρόφος Η πιθανότητα εί-ναι προκλητική και δεδομένης της γοητείας που ασκούσαν οι μέλισσες στους Αιγύπτιους δεν φαίνεται και τόσο εξωπραγματική

Η μ έ λ ι σ σ α σ ε κ ρ ί σ η ndash ο ά ν θ ρ ω π ο ς σ ε κ ρ ί σ ηΗ λατρεία των Σουμερίων και των Αιγυπτίων

για τη μέλισσα μεταδόθηκε στην Ελλάδα όπου μέλισσες απεικονίζονται σε αγάλματα των πιο

Ασίπα που σημαίνει ο Μεγάλος Ποιμένας στον Ουρανό και Άπις σημαίνει Όσιρις Αυτό συν-δέεται με την πίστη ότι μετά θάνατον η ψυχή του Φαραώ συνδεόταν με τον Όσιρι ως ένα άστρο στον αστερισμό του ΩρίωναΈνας ταύρος Άπις σύμφωνα με τους αιγυπτι-

ακούς μύθους δημιουργούσε 1000 μέλισσες και οι μέλισσες αντιπροσώπευαν ψυχές Είναι επίσης ενδιαφέρον ότι η αιγυπτιακή θεότητα Νούτ ήταν θεά του ουρανού ndash της περιοχής των μελισσών ndash και έφερε τον τίτλο laquoΑυτή που Κα-τέχει Χίλιες Ψυχέςraquo ο οποίος φαίνεται να παρα-πέμπει στις χίλιες μέλισσες ή ψυχές που δημι-ουργούνται από το σώμα του ταύρου ΆπιΤο εβραϊκό γράμμα Άλεφ συμβολίζει το laquoχί-

λιαraquo και αντίστοιχο προ σιναϊτικό και το προ κανανιτικό σύμβολο απεικόνιζε το κεφάλι ενός ταύρου παραπέμποντας στο ότι 1000 μέλισ-σες ndash ή αναγεννημένες ψυχές ndash δημιουργού-νται από τη θυσία ενός ταύρου Άπι Επιπλέον η αριθμητική αξία της εβραϊκή λέξη για τον Ιη-σού ndash τον Μεσσία ο οποίος βασίζεται στο πρό-τυπο του Όσιρι ndash είναι πάλι 1000Έτσι η αρχαία πεποίθηση ότι οι μέλισσες δη-

μιουργούνται από ταύρους εύλογα οδηγεί στην εικασία ότι η υπόγεια νεκρόπολη η οποία εί-ναι γνωστή ως Σεράπειο ίσως να ήταν ένα τε-λετουργικό κέντρο αναγέννησης προορισμέ-νο να ανακυκλώνει ψυχές από τα κεφάλια των ταύρων και όχι απλά ένα μαυσωλείο για ταύ-ρους Μήπως οι τελετουργίες που πραγματο-ποιούνταν στο Σεράπειο αποτελούσαν την πιο πρώιμη μορφή του Μιθραϊσμού τη μυστηρια-

(Ο Ρούντολφ Στέινερ (1861-1925) είχε laquoπροβλέψειraquo ότι οι μέλισσες θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε αναφέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότερο από 4 χρόνια ζωής)

(39)

σημαντικών θεών των Ελλήνων Έτσι ανα-πτύσσεται η αντίληψη της Θεάς μέλισσας και δημιουργείται η τιμητική θέση των ιερειών που ονομάζονται Μέλισσες οι οποίες αργότε-ρα μετεξελίσσονται στις Σίβιλες Σύμφωνα με κάποιες παραδόσεις μάλιστα ο δεύτερος ναός στους Δελφούς ήταν κατασκευασμένος εξολο-κλήρου από μέλισσες και ο ομφαλός θύμιζε κυ-ψέλη περιτριγυρισμένη από μέλισσεςΟι Ρωμαίοι εξασκούσαν τον Μιθραϊσμό μια

μυστικιστική θρησκεία σημαντικό στοιχείο της οποίας ήταν η θυσία των ταύρων που θυ-μίζει τις τελετουργίες των Αιγυπτίων στο Σε-ράπειο Απόηχος αυτών των τελετουργιών στη σύγχρονη εποχή φαίνεται να είναι οι ταυ-ρομαχίες της Ισπανίας Η σύνδεση αυτή επιβε-βαιώνεται έμμεσα από το ότι αρκετές από τις παλιότερες αρένες της χώρας έχουν κατασκευ-αστεί επάνω ή πολύ κοντά σε αρχαία ιερά του ΜίθραΟι Μάγια λάτρευαν τη μέλισσα και απεικό-

νιζαν θεούς με τη μορφή της στους σημαντι-κότερους ναούς τους Έως και την Ινδία οι θρησκείες υιοθέτησαν θεότητες μέλισσες στη μυθολογία τους Ακόμη και η καθολική εκ-κλησία ενσωμάτωσε τη μέλισσα ως ένα σύμβο-λο της αυθεντίας του Πάπα πράγμα που μπο-

ρούμε να δούμε στην Πόλη του ΒατικανούΠέτρινα καταλύματα με τη μορφή κυ-

ψελών κατασκευάστηκαν στην αρχαιότητα από την Ιρλανδία έως την Αφρική ενώ ο Χέ-νριχ Χίμλεραπό τους ισχυρότερους άνδρες στη Γερμανία του Χίτλερ κατασκεύασε το ιερότερο τελετουργικό κέντρο των SS με τη μορφή κυψέλης στα θεμέλια τους κάστρου ΒέβελσμπουργκΠολιτικά κινήματα όπως ο κομουνι-

σμός εμπνεύστηκαν από την αλτρουιστική συμπεριφορά που εμφανίζεται στην κυψέ-λη ως πρότυπο για τις ιδεολογίες τους Με-γάλοι ηγέτες επίσης ακολούθησαν την πα-ράδοση των προγόνων τους και συνδέθηκαν με διάφορους τρόπους με τη μέλισσα Ο Ναπολέων για παράδειγμα ακολουθώ-

ντας τη παράδοση των Μεροβίγγιων βασιλι-άδων της Γαλλίας - από τους οποίους ο διά-σημος Βασιλιάς Τσιλντερικ ανακαλύφθηκε ενταφιασμένος με 300 μέλισσες κατασκευα-σμένες από καθαρό χρυσό - εξασφάλισε ότι το σύμβολο της μέλισσας θα ενσωματωθεί στη διακόσμηση και στην τεχνοτροπία του παλατιού υιοθέτησε δε το laquoΗ Μέλισσαraquo ως παρατσούκλι του Πιστεύεται ακόμη ότι η μέλισσα είναι ο

Ιερή

(Απεικόνιση κηρήθρας από την Τσατάλ Χουγιούκ 6600 πΧ)

(Σουμεριακή πινακίδα ndash απεικόνιση της λατρείας της μέλισσας)

(40)

νερ (1861-1925) Είχε laquoπροβλέψειraquo μάλιστα ότι θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε ανα-φέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότε-ρο από 4 χρόνια ζωής Από το 2008 οι μέλισ-σες άρχισαν να εκλείπουν με ανησυχητικούς ρυθμούς Συμπτωματικά() βρισκόμαστε στα όρια της πρόβλεψης του Στέινερ και στο χρο-νικό περιθώριο που ανέφερε ο Αϊνστάιν Επιπλέον έχουμε αρχίσει να διανύουμε σε

ένα έτος που έχει επιβαρυνθεί με θεωρίες για καταστροφή του κόσμου μας ή για αναγέν-νησή του ndash ανάλογα με πια θεωρία είστε δι-ατεθειμένος να πιστέψετε ndash και βρισκόμαστε στη δίνη μια πολύπλευρης και πολυσύνθετης κρίσης με κορυφή του παγόβουνου την οικο-νομία Το τι θα συμβεί θα το δείξει ο χρόνος Ωστό-

σο φαίνεται ότι η μέλισσα η ιερή μέλισσα εί-ναι διαχρονικά συνυφασμένη με την εξέλιξη του πολιτισμού ακόμη ίσως και με την ύπαρ-ξη του ανθρώπου στον πλανήτη

Σημείωση Το πλήρες κείμενο της μελέτης του

Andrew Gough στα αγγλικά μπορείτε να το βρείτε

στο httpandrewgoughcoukbee1_1html

πρόδρομος του εραλδικού κρίνου του εθνι-κού συμβόλου της ΓαλλίαςΟ ελευθεροτεκτονισμός που διαδόθηκε στις

ΗΠΑ ήδη από την ίδρυσή τους ευνοήθη-κε από σημαντικούς ανθρώπους όπως ο Τό-μας Τζέφερσον ο οποίος έγραφε με πάθος για την σημαντικότητα των μελισσών ενώ άλ-λοι όπως ο Πρόεδρος Τζόρτζ Ουάσιγκντον ενσωμάτωσε την κυψέλη στο τεκτονικό λογ-γείο του Χωρίς αμφιβολία η πρώιμη Αμερι-κανική κοινωνία δανείστηκε πολλές από τις φιλοσοφικές αρχές της από τον Ελευθεροτε-κτονισμό ενσωματώνοντας συμβολισμό και θέματα με μέλισσες στις τελετουργίες της Η δομή του κράτους τουλάχιστον σε αυτή

την πρώιμη περίοδο ακολούθησε τη δομή τη σταθερότητα και την αλτρουιστική συμπερι-φορά που χαρακτηρίζουν την κυψέλη όπως είχαν κάνει κοινωνίες και κινήματα χιλιάδες χρόνια πριν από αυτήνΜια ένδειξη για την επιρροή της μέλισσας

στους ιδρυτές των ΗΠΑ φαίνεται από το ότι ολόκληρη η δυτική περιοχή της χώρας ονο-μαζόταν αρχικά Ντεζερέ (μέλισσα)Η μέλισσα είχε αποτελέσει κεντρικό θέμα σε

πολλά κείμενα και διαλέξεις του αυστριακού φιλόσοφου και μυστικιστή Ρούντολφ Στέι-

(Το περίφημο μινωικό κόσμημα με τις μέλισσες) (Το τεκτονικό λογγείο του Ουάσιγκτον Η κυψέλη διακρίνεται στο επάνω μέρος του στο κέντρο)

(41)

ΓιώργοςΙωάννου( Ο Γ Ιωάννου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1927 Πήρε πτυχίο φιλολογίας από το ΑΠΘ και το 1960 διορίστηκε φιλόλογος Το 1971 μετατέθηκε στην Αθήνα αρχικά σε γυμνάσιο και μετά στο υπουργείο ΠαιδείαςΠέθανε στην Αθήνα το 1985

Ποιητικές συλλογέςlaquoΗλιοτρόπιαraquo ιδιωτική έκδοση Θεσσαλονίκη 1954laquoΤα Χίλια Δέντραraquo εκδ Διαγωνίου Θεσσαλονίκη 1963laquoΤα Χίλια Δέντρα amp άλλα ποιήματα (1954-1963)raquo εκδ Ερμής Αθήνα 1973 )

(42)

ldquoΣαν τη μητέρα αλήθειαrdquo

Πηγαίνει αργά στο σινεμά

μάλιστα στον εξώστη

Σrsquo έργα κατά προτίμηση βουβά

και θαμπωμένα Κι εκεί

- μέσα στους τόσους εξευτελισμούς -

η μόνη του χαρά να βλέπει τις γυναίκες

της γενιάς γύρω απrsquo το τριάντα

Με κείνα τα βαθιά καπέλα

με τις σειρές τα περιδέραια

τα μάτια τα κοντά μαλλιά∙

με τις ψιλές γλυκιές φωνές

με τις κινήσεις τους τις μητρικές

Σαν τη μητέρα αλήθεια∙

σαν τη μάνα του

των πρώτων παιδικών του χρόνων

Τότε που τον φωνάζανε μοναχογιό

(43)

( επιμέλεια - Έλλη Ιωαννίδου )

Ο αετόςκαι η χελώνα( Η λ ο γ ι κ ή η σ ύ ν ε σ η κ α ι η φ ρ ό ν η σ η σ α ν α ε τ ό ς π ε τ ο ύ ν β λ έ π ο υ ν τ α π ρ ά γ μ α τ α κ α θ α ρ ά κ α ι α π ό ψ η λ ά Π ρ ο σ π α θ ο ύ ν ν α β ά λ ο υ ν σ τ η θ έ σ η κ α ι σ τ α ό ρ ι ά τ ο υ τ ο ν μ α τ α ι ό δ ο ξ ο ε π ι π ό λ α ι ο ε α υ τ ό μ α ς π ο υ σ έ ρ ν ε τ α ι σ τ η γ η σ α ν τ η χ ε λ ώ ν α )

(44)

Οι Μύθοι του Αίσωπου είναι μικρές ιστορίες εμπνευ-σμένες από την ίδια τη ζωή και διακρίνονται για τον συμβολικό και αλληγορικό χαρακτήρα τους Ο Αίσωπος είχε γράψει πολλούς μύθους για να σατιρίσει δια-

κωμωδήσει ή και να ειρωνευτεί την καθημερινότητα των Ελ-λήνων Ένας από αυτούς ήταν και ο μύθος του αετού με τη χε-λώνα Εδώ θα τον παρουσιάσουμε κάπως διαφορετικά Η ιστορία θα αρχίσει μέσα στη θάλασσα

άποτε ας πούμε τα παλιά χρόνια μια χελώνα μουρμού-ριζε για την άτυχη μοίρα της κολυμπώντας αργά μέσα στη θά-λασσα Την ενοχλούσε που τα άλλα ζώα μπορούσαν να τρέχουν γρήγορα στη γη ενώ εκείνη δεν τα κατάφερνε Την ενοχλού-σε που τα πουλιά μπορούσαν να πετάνε στον καθαρό αέρα και να βλέπουν τόσα από κει ψηλά ενώ εκείνη ήταν μέσα στο νερό και κολυμπούσε αργά Την ενοχλούσε ακόμα και τις φορές που έβγαινε στη στεριά για να γεννήσει και κουραζόταν τόσο πολύΑυτά σκεφτόταν λυπημένη σε μια παραλία Ξαφνικά είδε

ένα αετό να σχηματίζει κύκλους γύρω από τα σύννεφα καθώς πετούσε ψηλά με τις ανοιχτές και δυνατές φτερούγες του Του φώναξε όσο πιο δυνατά μπορούσε για να την ακούσει Και όταν αυτός χαμήλωσε αρκετά την ρώτησε τι ήθελε Η χελώνα τότε τον παρακάλεσε μιας και είναι ο βασιλιάς των πτηνών να της μάθει να πετάει όπως εκείνος Να βλέπει τον κόσμο από ψηλά Να νοιώθει δυνατή και ελαφριά συνάμαΟ αετός που θεώρησε παράλογη την επιθυμία τής χελώνας

αρνήθηκε Προσπάθησε να της εξηγήσει ότι δεν ήταν στη

και η χελώναΔιασκευή στον μύθο του Αίσωπου

( κείμενο εικόνα - Έλλη Ιωαννίδου )

(45)

φύση της να πετάει Μπορούσε να χαρεί τα δικά της προνόμια να κολυμπάει δηλαδή στα βαθειά νερά να κάνει βόλτες στην άμμοhellip πράγματα που ακόμα και αυτός - ένας βασιλιάς - δεν μπορεί να χαρεί όπως εκεί-νη Άλλωστε μια τέτοια προσπάθεια να μάθει δηλαδή να πετά μπορεί να την κατέστρεφε Αυτά της είπε και πέταξε μακριά της νομίζοντας ότι

την είχε συνετίσει Η χελώνα όμως ήταν ανένδοτη Συνέχισε να τον

θερμοπαρακαλεί και το έκανε όποτε τον έβλεπε να πετά πάνω από την παραλία Ώσπου μια μέρα ο αετός δεν άντεξε άλλο να της αρνείται Βαρέθηκε άλλωστε τα παρακάλια και την επιπολαιότητά της Τη γράπω-σε με τα δυνατά νύχια του και πέταξε μαζί της ψηλά πάνω από τα κύματα Η ευτυχία της χελώνας γι αυτά τα λίγα λεπτά ήταν απερίγραπτη Βιαστική και άμυ-αλη όπως ήταν νομίζοντας ότι θα μοιάσει στον αετό του ζήτησε να την αφήσει πάνω από τα σύννεφα Ήθελε να συνεχίσει μόνη της να πετάει σίγουρη για τον εαυτό της Έτσι κι έγινε Ο αετός την άφησε να πέσει όπως ακριβώς του είχε ζητήσει με αποτέλεσμα να γκρεμοτσακιστεί πάνω στα βράχια που την περίμε-ναν δίπλα στην ακτή Η δύστυχη χελώνα που ήθε-λε να πετάξει συντρίφτηκε παταγωδώς Δεν άκουσε τα λόγια της σύνεσης από το στόμα του αετού αλλά παρασύρθηκε από τις δικές της παράλογες επιθυμίες έξω από τη φύση της Το τέλος της όπως και όσων δεν ακολουθούν τα λόγια της σύνεσης και της φρόνη-σης ήταν να καταστραφεί και μάλιστα με πολύ άσχη-μο τρόπο

Η θαλάσσια χελώνα Caretta caretta εί-ναι ένα κινδυνεύον είδος Θα τη συναντή-σουμε να κολυμπάει σε όλα τα μήκη και πλάτη των ελληνικών θαλασσών αλλά η ιδιαίτερη σημασία της χώρας μας έγκει-ται στο ότι φιλοξενούμε κάποιες από τις σημαντικότερες παραλίες για την ανα-παραγωγή και φωλεοποίηση της καρέτα στη ΜεσόγειοΗ χελώνα καρέτα είναι ίσως ένα από τα

πιο εμβληματικά είδη των μεσογειακών και ελληνικών θαλασσών και ένα από τα επτά είδη θαλάσσιων χελωνών που υπάρ-χουν στον πλανήτη Αν καταφέρει να ξεφύγει από τους φυσικούς εχθρούς της αλλά και από τις ανθρώπινες επιδράσεις και απειλές θα ζήσει περίπου 80 χρόνια Όταν μεγαλώσει περίπου μετά από δύο έως τρεις δεκαετίες και έρθει η ώρα τής αναπαραγωγής της θα επιστρέψει στην ίδια περιοχή και θα επιλέξει την παραλία όπου γεννήθηκε και η ίδια για να κάνει τη φωλιά της

Η θαλάσσια χελώνα Κ α ρ έ τ α - ΚαρέταΖ ω ή π ο υ α π ε ι λ ε ί τ α ι

(46)

Τα αποσπάσματα του κειμένου και πληροφορίες είναι από το site httpwwwwwfgrelendangered-speciescaretta

Σε κάθε περίοδο ωοτοκίας η θαλάσσια χελώνα θα γεννήσει δύο έως τρεις φορές Θα δημιουρ-γήσει τη φωλιά της σε αμμώδεις παραλίες και σε βάθος περίπου 60 εκατοστών Σε κάθε φωλιά φιλοξενούνται μέχρι και 120 αυγά τα οποία εκ-κολάπτονται για 55 ημέρες Η θήρα των αυγών από αλεπούδες σκυλιά κλπ αποτελεί ένα επιπλέ-ον πρόβλημα και έχει παρατηρηθεί σε παραλίες ωοτοκίας της Πελοποννήσου επηρεάζοντας το 40 των φωλιών Σημαντική απειλή συνιστούν και τα σκουπίδια στη θάλασσα Ειδικότερα οι πλαστικές σακούλες υποβαθμίζουν το θαλάσσιο οικοσύστημα και μπορούν να οδηγήσουν σε θά-νατο τις θαλάσσιες χελώνες αφού τις ξεγελούν λόγω της ομοιότητάς τους με τσούχτρες μία από τις πιο αγαπημένες τροφές της καρέτα

Η ζωή που προστατεύουμε και η ιστορία των Σεκανίων της Ζακύνθουhellip

Η προστασία της καρέτα είναι για εμάς σχε-δόν laquoπροσωπική υπόθεσηraquo που διαρκεί και εξελίσσεται για πολλές δεκαετίες Για τη δια-τήρηση και προστασία του είδους οργανώσα-με το 1994 πανευρωπαϊκή εκστρατεία για την αγορά της περιοχής που περιβάλλει την παρα-λία των Σεκανίων Ως αποτέλεσμα σε μία πολύ αβέβαιη για την προστασία του είδους περίοδο με τα χρήματα που συγκεντρώθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αλλά και από συνεισφο-ρές ιδιωτών αγοράσαμε το 90 της έκτασης γύρω από τα Σεκάνια Σκοπός της αγοράς ήταν τόσο η αποτροπή της τουριστικής ανάπτυξης

της περιοχής όσο και η κατά το δυνα-τόν καλύτερη διαχείρισή της ώστε να προστατευθεί η σημαντικότερη παραλία ωοτοκίας για τη θαλάσσια χελώνα

Yπεύθυνη προγράμματος Χαρίκλεια Μινώτου cminotouwwfgr τηλ 210 33 14 893

Κ α ρ έ τ α - Καρέτα

httpswwwyoutubecomwatchv=yDnbTGBSxyA

httpswwwyoutubecomwatchv=T8eGw1oyYoQ

Αν θες να δεις VIDEO με χελωνάκια πάνω στην άμμο να τρέχουν προς το νερό πάτησε στα links

httpswwwyoutubecomwatchv=nHok4ZdJ2A0

(47)

Κ Ι Ν Η Μ Α Τ Ο Γ Ρ Α Φ Ο Σ -ldquoΠρόμαχοςrdquoΠ ρ ό κ ε ι τ α ι για μια αισθηματική ταινία

με φόντο την επιστροφή των Γλυπτών του Παρ-θενώνα από το Βρετανικό Μουσείο Ας σημειωθεί ότι η πρώτη επίσημη προβολή της ταινίας πραγ-ματοποιήθηκε στο Μουσείο της ΑκρόποληςΟ Ανδρέας (Παντελής Κοντογιάννης) αναγκά-

στηκε να αφήσει την Ελλάδα όταν ήταν παι-δί Επιστρέφει ενήλικος μετά από πρόσκληση του διευθυντή του Μουσείου της Ακρόπολης (Giancarlo Giannini) για να προχωρήσει την υπό-θεση κατά του Βρετανικού μουσείουΒρισκόμαστε στην Αθήνα του 2011 εν μέσω

της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης που έχει ξεσπάσει στη χώρα Ο Ανδρέας συγκεντρώνει αποδεικτικά στοιχεία για να αποδείξει ότι πλα-στογραφήθηκαν έγγραφα ώστε να επιτραπεί η πώληση των γλυπτών στο Βρετανικό Κοινοβού-λιο το 1816 Στη συνέχεια επιστρέφει στο Λονδί-νο όπου με τη βοήθεια της Ελένης (Κασσάνδρα Βογιατζή) συναδέλφου του αλλά και αντικείμε-

νο του πόθου του ξεκινάει τις απαραίτητες νο-μικές διαδικασίεςΟι δύο δικηγόροι έχουν μπροστά τους έναν

laquoμακρύ δρόμοraquo και θα πρέπει να δώσουν σκλη-ρό αγώνα για να πετύχουν την επαναφορά των κλεμμένων γλυπτών στην αρχική ndashκαι αρμό-ζουσα- θέση τουςΣκηνοθεσία Κέρτε και Τζον Βούρχις

Παίζουν Παντελής Κοντογιάννης Κασσάνδρα

Βογιατζή Γιώργος Χωραφάς Τζιανκάρλο Τζιανίνι

Γιώργος Βογιατζής Σπύρος Φωκάς Πολ Φρίμαν

Μάικλ Μπέρνς

(48)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

Τ η ν Τ ε τ ά ρ τ η 3 Δεκεμβρίου εγκαινιάσθηκε στο Βυζαντινό και Χριστια-νικό Μουσείο η έκθεση laquoΟ Δομήνικος Θεο-τοκόπουλος πριν από τον El Grecoraquo η οποία πραγματοποιείται στο πλαίσιο του ελληνικού επετειακού προγράμματος για τα 400 χρόνια από το θάνατο του El GrecoΗ έκθεση παρουσιάζει το πολιτισμικό περι-

βάλλον μέσα στο οποίο διαμορφώθηκε η προ-σωπικότητα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου πριν αναχωρήσει από τον Χάνδακα της Κρή-της (το σημερινό Ηράκλειο) για τη Βενετία το 1567Τι γνωρίζουμε για την Κρήτη του 16ου αιώ-

να και την κοινωνία της μέσα στην οποία γεν-νήθηκε μαθήτευσε και εργάστηκε ο νεαρός Δομήνικος Θεοτοκόπουλος Πώς δούλευαν οι Κρητικοί ζωγράφοι τον 16ο αιώνα Ποια κοι-νωνικά φαινόμενα και ποιες ιδεολογικές τά-σεις σχετίζονται με τον τεχνίτη καλλιτέχνη και λόγιο Θεοτοκόπουλο Γιατί ο Θεοτοκόπου-

λος φεύγει από την ΚρήτηΜε αφετηρία αυτά τα ερωτήματα η έκθεση

αφηγείται πτυχές του κοινωνικού και καλλι-τεχνικού περιβάλλοντος τής Κρήτης του 16ου αιώνα μέσα στο οποίο γεννήθηκε μαθήτευσε και ωρίμασε εικαστικά ο Δομήνικος Θεοτοκό-πουλοςΣε τρεις μεγάλες εκθεσιακές ενότητες πα-

ρουσιάζονται 200 περίπου σημαντικά αντι-κείμενα θρησκευτικά και κοσμικά αρχειακές πηγές χειρόγραφα και έντυπα εικόνες και πί-νακες Κρητικών και Ιταλών ζωγράφων του 16ου αιώνα Τα έργα προέρχονται από τις συλ-λογές του Βυζαντινού Μουσείου από συλλο-γές και μουσεία της Ελλάδας Εφορείες Βυζα-ντινών Αρχαιοτήτων μητροπόλεις εκκλησίες και μοναστήρια καθώς και μουσεία του εξω-τερικούΔιάρκεια έκθεσης 4122014 ndash 3132015

Βασ Σοφίας 22 Τηλ 213 213 9500

httpwwwbyzantinemuseumgr

Ε Κ Θ Ε Σ Η - laquo Ο Δ ο μ ή ν ι κ ο ς Θ ε ο τ ο κ ό π ο υ λ ο ς π ρ ι ν α π ό τ ο ν El Grecoraquo

(49)

Η Ε λ λ η ν ι κ ή Εταιρεία Μεταφρα-στών Λογοτεχνίας βράβευσε τη Χάρις Αλε-ξίου για την καλύτερη μετάφραση ξένου λο-γοτεχνικού έργου Η βράβευση αφορούσε τη μετάφραση του βιβλίου laquoΠάντα ήρωεςraquo του Φαμπιάν Μαρσό που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΜεταίχμιοΤο βιβλίο αποτελεί τη συγκλονιστική μαρ-

τυρία του Grand Corps Malade (Ψηλό Άρρω-στο Κορμί όπως είναι το ψευδώνυμό του) ο οποίος έμεινε ατελώς τετραπληγικός εξαιτί-ας ενός μοιραίου ατυχήματος Ωστόσο ένα χρόνο μετά το περιστατικό διέψευσε τις προ-βλέψεις των ειδικών και κατάφερε να περπα-τήσει ξανά Στις σελίδες του βιβλίου του ο Μαρσό αφηγείται τη δωδεκάμηνη περιπέτεια και τις εμπειρίες τόσο τις δικές του όσο και των ομοιοπαθών συντρόφων του από το κέ-ντρο αποκατάστασηςΓια τη γνωριμία της με τον Φαμπιάν Μαρσό

την απόφασή της να προτείνει και να μετα-φράσει το βιβλίο του η Χάρις Αλεξίου αναφέ-ρει laquoΤον Grand Corps Malade τον γνώρισα από τα τραγούδια του Ήταν το νέο πρόσω-πο στη γαλλική μουσική σκηνή στο μουσι-κό είδος της slam H νεολαία της Γαλλίας τον λάτρευε Μου έκανε εντύπωση αυτός ο νέος όμορφος άνδρας με την πατερίτσα του Μου έκανε εντύπωση και το ψευδώνυμό του το laquoψηλό άρρωστο κορμίraquo Το τραγούδι μου ldquoΜεγάλωσαrdquo μόλις είχε κυκλοφορήσει και σκεφτόμουν πως θα μπορούσε να το είχε γρά-ψει αυτός Τον συνάντησα αργότερα σε ένα τηλεοπτικό στούντιο όταν συμμετείχαμε και οι δύο στην εκπομπή του Michel Drucker που έκανε ένα μεγάλο αφιέρωμα στον Ντέμη Ρούσσο

Δύο χρόνια αργότερα ο φίλος Νίκος Αλιά-γας μου χάρισε το βιβλίο του Φαμπιάν laquoΔι-άβασέ το είναι γραμμένο σε απλή γλώσσαraquo μου είπε Όσο το διάβαζα σε πολλά σημεία ξαναζούσα την περιπέτεια του αδελφού μου στην εντατική και αργότερα στο κέντρο απο-κατάστασης Το συγκινητικό επίσης ήταν πως γνώριζα την απίστευτη ταλαιπωρία των τετραπληγικών των αναπήρων που στερού-νται την ικανότητα όπως λέει και ο Φαμπι-άν να ξύσουν το φρύδι τους ή να κρατήσουν το κουτάλι τους και να πατήσουν ένα κου-μπί για βοήθειαraquo

Ε Κ Δ Η Λ Ω Σ Η -Β ρ α β ε ί ο Λ ο γ ο τ ε χ ν ι κ ή ς Μ ε τ ά φ ρ α σ η ς γ ι α τ η ν Χ Αλεξίου

(50)

Θ Ε Α Τ Ρ Ο - laquoΟ Γάμοςraquolaquo Ο Γ ά μ ο ς raquo της Βάσιας Σολωμού

Ξανθάκη πρωτοπαρουσιάστηκε το 1994 στο Θεσσαλικό Θέατρο σε θεατρική διασκευή και σκηνοθεσία του Κώστα Τσιάνου γνωρίζοντας τεράστια επιτυχίαΣτην τωρινή παράσταση τού Μεταξουργεί-

ου παρουσιάζεται με τη μορφή του μονολό-γου σε θεατρική προσαρμογή ndash σκηνοθεσία και ερμηνεία της Άννας Βαγενά Πρόκειται για την ιστορία μιας απλής γυναίκας από τα Αμπελάκια της Θεσσαλίας μιας χωριάτισ-σας που σήκωσε στους αδύνατους ώμους της τη μοίρα της και συγχρόνως τη μοίρα πολ-λών γυναικών του τόπου μας Έζησε τη βα-ναυσότητα ενός αλκοολικού πατέρα είδε την αγάπη του άνδρα της να μεταμορφώνεται σε περιφρόνηση όταν άρχισε να γεννάει κωφά-λαλα παιδιά εξαιτίας της βαριάς κληρονομι-κότητας του αλκοολικού πατέρα της και πά-

S T A N D - U P C O M E D Y -5 0 Α π ο χ ρ ώ σ ε ι ς τ ο υ GreekΣ τ ι ς μ έ ρ ε ς μας που

το χιούμορ θεωρείται σπάνιο και πολύτιμο το Tin Pan Alley φιλοξενεί τον Σίλα Σεραφείμ ο οποίος προσφέρει εντυπωσιακές παραστάσεις γέλιου και εύθυμου προβληματισμούΚάθε Σάββατο (έως τις 27 Δεκεμβρίου) στις

2200 ο Σίλας στήνει ένα ενδιαφέρον πανηγύρι με επίκεντρο το εξαιρετικό μοναδικό laquoφυσικό φαινόμενοraquo που λέγεται laquoΝεοέλληναςraquo Μια γι-ορτή σε πρώτη ανάγνωση των 20 χρόνων πα-ρουσίας του στην stand-up comedy αλλά και μια προσπάθεια ανάλυσης και διερεύνησης του φαινομένου το οποίο μάλλον θα εξακολουθήσει να απασχολεί για πολύ καιρό την καλλιτεχνική

κοινότητα του είδους Για του λόγου το αληθές δείτε ένα απόσπασμα των προσπαθειών του στην ιστοσελίδαwwwyoutubecomwatchv=LgJERE7PTBY

Συντελεστές Σίλας Σεραφείμ

Λίλα Σταμπούλογλου (συμμετέχει μέχρι να γεννήσει)

Παραστάσεις Κάθε Σάββατο μέχρι τις 27 Δεκεμβρίου

(τουλάχιστον)

Ώρα έναρξης 2200 (ακριβώς)

Πληροφορίες Tin Pan Alley Τουρναβίτου 6 Πλατεία

Ασωμάτων Θησείο Τηλ 210-3210158

httpwwwtinpanalleygrindexphpsilasserafim

λεψε με νύχια και δόντια σε μια κοινωνία που δεν δέχεται εύκολα την αναπηρίαΏρες Παράστασης Σάββατο 1800 και 2100

Κυριακή 1830

Εισιτήρια Γενική Είσοδος 16euro Μειωμένα

12euro (φοιτητές συνταξιούχοι άνω των 65 ετών

πολύτεκνοι amp εκπαιδευτικοί) και 10euro(άνεργοι)

Ομαδικό εισιτήριο 8euro

Θέατρο Μεταξουργείο Ακαδήμου 14-16

Τηλ 210-5234382

(51)

(52)

ldquoΤο Θαύμα να Νοιώθεις ΈλληναςrdquoΤου SAM CHEKWASΕ κ δ ό σ ε ι ς S e a b u r n B o o k s

άνθρωπος μένει εκεί όπου είναι θαμμένο ένα μέρος της καρδιάς τουraquo έγραψε ο Αλέξαν-

δρος Δουμάς Ο Sam Chekwas το παιδί από την Νιγη-ρία με τα φωτεινά και ερευνητικά μάτια που ήρθε από την χώρα του να σπουδάσει στην Ελλά-δα ντυμένος στο πνεύμα και την καρδιά με την αγάπη για το αληθινό το υψηλό και το ωραίο δεν μάκρυνε ποτέ από δω Τα τραίνα της ζωής του ασταμάτητα έφευγαν και γύριζαν φεύγουν και γυρίζουν με τη σημαία του χρέους με την πραμάτεια της προσφοράς με τη σοδειά της αγά-πης Σrsquo ένα ταξίδι που κρατάει χρόνια τώρα διατηρώντας την ποιότητα του σεβασμού την ευ-χέρεια της κατανόησης και την ανάγκη της συμπόρευσης στα μονοπάτια της ουσίαςhelliplaquoΌσο αναπνέω θα προβάλλω την ελληνική γλώσσα και τα ελληνικά γράμματαraquo δήλωσε σε παρου-

σίαση του βιβλίου του ο Chekwas Και με περισσή περηφάνια ανέφερε laquoΕδώ γεννήθηκαν οι τέ-χνες η φιλοσοφία και οι επιστήμες Ο Μέγας Αλέξανδρος έλεγε πως ότι δεν γιορτάζεται πεθαίνει Αυτό συμβαίνει και με τον ελληνισμό και κυρίως την ελληνική γλώσσα Όλοι εσείς πρέπει να με-ταφέρετε τον ελληνισμό όπου μπορείτε με κάθε τρόποraquo Και όχι μόνο προτρέπει αλλά και ο ίδι-ος προσπαθεί για τη διάδοση του ελληνισμού μέσα από το βιβλιοπωλείο που έχει ανοίξει στην Αστόρια της Νέας Υόρκης Το βιβλιοπωλείο αποτελεί ένα από τα laquoαξιοθέαταraquo της αμερικανικής μεγαλούπολης με τους δεκάδες χιλιάδες Ελληνοαμερικάνους Βρίσκεται στον αριθμό 33-18 της οδού Μπρόντγουεϊ και μοιάζει με συνηθισμένο συνοικιακό βιβλιοπωλείο Όμως ανάμεσα στις αγγλικές εκδόσεις υπάρχουν ράφια που ξεχειλίζουν από ελληνικούς τίτλουςmiddot η προσπάθεια του Chekwas για την προώθηση του ελληνισμού

(53)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

τα τέλη του 1944 όταν πια εί-χαν αποχωρήσει από τη χώρα μας οι δυνάμεις κατοχής του Άξονα μέλη της ηγεσίας του τότε Βασιλικού Ναυτικού ζή-τησαν την ανεύρεση και τιμω-ρία των υπεύθυνων του τορπι-

λισμού της laquoΈλληςraquo Πράγματι είχε επισημανθεί στην Κάτω Ιταλία κάποιος Stefano Toselli μηχανι-κός ο οποίος είχε δηλώσει laquoιδιωτικώςraquo ότι ήταν σε θέση να κατονομάσει τους υπεύθυνους της ανόσιας πράξηςΟι ελληνικές Αρχές λοιπόν απαίτησαν την επίσημη καταγραφή της μαρτυρίας του και να κινηθεί η δια-δικασία παραπομπής των ενόχων σε δίκη Και τότεhellip laquoέσκασε η βόμβαraquo Με εντολή του Βρετανού στρα-τάρχη Harold Alexander ανώτατου διοικητή των συμμαχικών δυνάμεων της Μεσογείου κατηγορη-ματικώς απαγορεύτηκε η συνέχιση της έρευνας Το θέμα έπρεπε να μπει στο αρχείο ndash και αυτό έγινε ευ-θύς αμέσως Κατά συνέπεια όλα όσα λέγονται ακό-μα και σήμερα σχετικά με τον τορπιλισμό της laquoΈλ-ληςraquo παραμένουν ατεκμηρίωτα Ήταν πράγματι το ιταλικό υποβρύχιο laquoDelfino raquo που βύθισε το αγκυ-ροβολημένο στην Τήνο για τον εορτασμό του Δεκα-πενταύγουστου ελληνικό πολεμικό σκάφος Και αν ναι ποιος έδωσε τη σχετική εντολή Και τι έλεγε η εντολή αυτή

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Λ ό γ χ η

ldquoΟ Πόλεμος και ο ΚόσμοςrdquoΤα Γεγονότα του rsquo40 τα πριν και οι Συνέπειες

ρόκειται για ένα τρίτομο έργο στο οποίο ο Θεόδωρος Σπυρόπου-λος παρουσιάζει αναλυτικά με εξαντλητικές λεπτομέρειες τη σημα-ντική ανασκαφή της ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΟΣΑνάμεσα στην Πελλάνα και την Σπάρτη ιδρύθηκε μια Νησιωτική

Κοινοπολιτεία στη Λιμνοθάλασσα που συνδεόταν μέσω του Ευρώ-τα με τον Λακωνικό Κόλπο Σrsquo αυτό το νησιωτικό σύμπλεγμα υπήρ-χε η Λακεδαίμων από τις αρχές της τρίτης χιλιετίας πΧ μέχρι το 1750 πΧ οπότε καταστράφηκε από την Κοσμική Θεομηνία

Κατά τη Μυκηναϊκή περίοδο υπήρξε το Ανακτορικό κέντρο της Λακωνίας όπως πιστοποιείται από το Ανάκτορο το Κυκλώπειο Τείχος τους Βασιλικούς Θολωτούς Τάφους κα Επίσης φιλοξένησε το Ανάκτορο του Μενέλαου και της ΕλένηςΠολλές γεωφυσικές και γεωπολιτικές ιδιαιτερότητες μνημειακά ευρήματα και αρ-

χαιολογικά ευρήματα οδήγησαν τον συγγραφέα να ταυτίσει σημεία και μνημεία του Λακωνικού βαθυπέδου της Λακεδαίμονος με την Πλατωνική Ατλαντίδα και να ανα-ζητήσει επιβιώσεις της υλικής πολιτειακής και πολιτισμικής κληρονομιάς της στην ιστορική Δωρική ΣπάρτηΗ πλούσια εικονογράφηση βοηθά κάθε ενδιαφερόμενο για την ελληνική αρχαιολο-

γία να παρακολουθήσει αναλυτικά τη διεξαγωγή μιας ανασκαφής σrsquo ένα χώρο που παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον

Του ΘΕΟΔΩΡΟΥ Γ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Κ α δ ρ α μ ί τ σ α

ldquoΛακεδαίμωνrdquo

(54)

ανέναν μα κανέναν δεν μπορείς να κερδίσεις ούτε καν ένα αφελές μικρό παιδί εφόσον του αφαιρείς την ελευ-θερία τού να μην συμφωνήσει μαζί σου Αν στερήσεις την ελευθερία στον άλλον και βασιλιά να τον στέψεις δεν θα διαρκέσει η συμφωνία σας Σύντο-

μα θα αισθανθεί δυσφορία θα καταλάβει ότι παγιδεύτη-κε και βρέθηκε εκεί που δεν θέλει Τα χρυσά κλουβιά τα ανακάλυψαν τύποι σαν τη γυναίκα της πρώτης ιστορί-ας του βιβλίουmiddot όμως κλειδωμένο ένα πουλί μαραίνεται Ο Ελύτης γράφει πως γίνεται να φυλακίσεις ένα αηδόνι αλλά δεν μπορείς να φυλακίσεις τον κελαϊδισμό τουΥπάρχουν όμως προσωπικότητες τόσο ανασφαλείς εξαρτημένες και εξωφρενικά εγωιστικές ώστε κρατούν κλειδωμένο το αηδόνι τους έστω και άλαλο έστω και νεκρό Ξέρουν πολύ καλά άλλωστε την τέχνη να ταρι-χεύουνΌλοι μας έχουμε συναπαντηθεί με τέτοιους χαρακτή-

ρες Δεν είναι λίγοι και γνωρίζουν να πλέκουν ιστούς σαν την αράχνη Όσο πιο εξαρτημένοι είμαστε εμείς οι ίδιοι τόσο τσιμπάμε στους χειρισμούς τους Ο ελεύθε-ρος ο ανεξάρτητος άνθρωπος δεν τους ανέχεται γρή-γορα κάνει πέρα σύντομα κόβει μαζί τους τις διαπραγ-ματεύσεις Όμως πόσοι είμαστε εντελώς ανεξάρτητοι Όλοι έχουμε τις πληγές μας τα μειονεκτήματα μας τα παθήματα και τα πάθη μας Όλοι κουβαλάμε στο αίμα μας τους πειρασμούς της τρέλας Παρά ταύτα πάντα υπάρχει τρόπος να γιατρεύεσαι όταν όντως το αποφασί-ζεις διότι η υγεία είναι πιο επιθετική και δυναμική από την αρρώστια

ldquoΣιωπάς για να ακούγεσαιrdquo

Της ΜΑΡΩΣ ΒΑΜΒΟΥΝΑΚΗ Ε κ δ ό σ ε ι ς Ψ υ χ ο γ ι ό ς

(55)

STREETART

(56)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

( φωτογραφίες - Ανδρέας Τσάκαλης )

ΟΌ π ο ι ο ς θ έ λ ε ι να θαυμάσει έργα Τέχνης από καλλιτέχνες με μεράκι και πάθος δεν χρειάζεται να πηγαίνει μόνο σε εκθεσιακούς χώρους Ένας τοίχος παλιός μια λεπτομέ-ρεια στην πόρτα κάγκελα ή και σημεία του δρόμου είναι ικανά να εμπνεύσουν Μπο-ρούν να δώσουν βάση στον λαϊκό καλλιτέχνη να δημιουργήσει και να μεταμορφώσει Όταν ένας άνθρωπος θέλει να εκφραστεί μέσα από την τέχνη θα βρει laquoτελάραraquo γύρω του Θα βρει τρόπο να στείλει το μήνυμά του Θα επικοινωνήσει με τον θεατή θα τον κάνει να σκεφτεί να χαμογελάσει να λυπηθεί Θα του δημιουργήσει έντονα συναισθήματα χρησι-μοποιώντας απλά φτηνά χρώματα και το ταλέντο τουΗ τέχνη λοιπόν που μπορείς ελεύθερα να δεις και να θαυμάσεις στους πιο απίθανους χώρους ίσως και στην ίδια τη γειτονιά σου χωρίς εισιτήρια και προσκλήσεις λέγεται street art

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

(57)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

STREET ART

(58)

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

Δώρα Η Αλεξάνδρα όμορφη κι αριστο-κρατική από καλή και πλούσια οικο-γένεια φαντάστηκε πως στο πρόσωπο του αρρενωπού Νιόνιου θα έβρισκε την αδελφή ψυχή το άλλο μισό της για να ζήσει μαζί του τη ζωή που ονει-ρευόταν Όμως ο ωραίος της σύζυγος ndashθα διαπίστωνε γρήγοραndash καταδυνα-στευόταν από την Αργίνη μάνα σκλη-ρή και πεθερά ακόμη σκληρότερηhellip Ποτέ ο γιός δεν μπόρεσε να απαλλαγεί από την αρπάγη αυτής της μάνας κι έτσι η Αλεξάνδρα έμαθε να ζει στο πε-ριθώριο της ζωής των τριών τους κά-νοντας υπομονή για χάρη του παιδιού της και γιατί στο βάθος η ελπίδα την έκανε να πιστεύει ότι ίσως μια ημέρα όλα αλλάξουνhellip Η ελπίδα το μόνο όπλο του απελπισμένουhellipΤον απολογισμό αυτής της ζωής

εγκλωβισμένης στη ερημιά του έρω-τα μιας ζωής πολιτικών αγώνων για ένα καλύτερο αύριο διηγείται η Αλε-ξάνδρα γιαγιά πια στη μικρή εγγονή που έχει τrsquo όνομά τηςhellip

ldquoΜια Κυρ ιακή με την Αλεξάνδραrdquoεκδ Ωκεανός

(Η Δώρα Νικολαΐδου γεννήθηκε στην Αθήνα Πήρε πανεπιστημιακό τίτλο σπουδών από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων με ειδίκευση στην Ψυχολογία Σήμερα είναι τελειόφοιτος του Ελληνικού Ινστιτούτου Νευροφυτοθεραπείας και Ανάλυσης του Χαρακτήρα (ΕΙΝΑ) και ασκεί επαγγελματικά τη Συμβουλευτική ως Σύμβουλος Ψυχικής ΥγείαςΕιδικεύεται και παρέχει Συμβουλευτική Ψυχολογική Υποστήριξη σε Γυναικεία Θέματα Έχει μετεκπαιδευτεί στις πλέον σύγχρονες τεχνικές θεραπείας του Μετατραυματικού Στρες (Brain Spotting και CMR)Το laquoΜια Κυριακή με την Αλεξάνδραraquo είναι το πρώτο μυθιστόρημά της)

Νικολαίδου

Ιερή

Μια παράδοση χαμένη στις δέλτους τουχρόνου

(30)

(31)

μέλισσα -ένα από το τρία δώρα των

θεών σύμφωνα με εσωτερικές παραδόσεις- ο

άνθρωπος και ο πολιτισμός του φαίνεται να

έχουν μια ιδιαίτερη αόρατη σύνδεση Κοιτά-

ζοντας προς το παρελθόν προς την αυγή του

πολιτισμού διαπιστώνουμε σεβασμό προς τη

μέλισσα σε όλες τις εποχές και από όλους τους

πολιτισμούς Έτσι αρχίζουμε να αντιλαμβα-

νόμαστε ότι αυτό το μικροσκοπικό πλάσμα

αντιπροσωπεύει κάτι σημαντικό τη σπουδαι-

ότερη ίσως laquoχαμένη παράδοσηraquo στην ιστο-

ρία των ανθρώπων

Εγκλωβισμένες μέσα σε κεχριμπάρι έχουν βρεθεί μέλισσες η ηλικία των οποίων ξεπερνάει τα 100 εκατομμύρια χρόνια ndash παγωμένες στον χρόνο σαν να έχουν μείνει αθάνατες μέσα στο ίδιο τους το μέλι Οι αρχαίοι Έλληνες το ονόμαζαν ήλε-κτρον που συνδέεται με τον αρχαίο ηλιακό θεό Ελέκτορ ο οποίος είναι γνωστός ως ο laquoαφυπνιστήςraquo Αυτός ο προσδιορι-σμός αποδίδεται και στο μέλι ndash που θυμίζει κεχριμπάρι ndash μία αναζωογονητική ουσία που τιμόταν την αρχαία εποχή Και αυτή η σύνδεση είχε ως αποτέλεσμα να επιτείνει τον υψηλό σεβασμό που απολάμβανε η μέλισσα στους αρχαίους λαούς

(Ιερογλυφικό που απεικονίζει τη μέλισσα)

του Άντριου Γκόουγκ

( προσαρμογή επιμέλεια κειμένου - Νίκος Κατσινόπουλος )

Ιερή

(32)

Π ρ ο ϊ σ τ ο ρ ι κ έ ς ε μ μ ο ν έ ςΗ προϊστορία είναι γεμάτη από στοι-

χεία που υποδηλώνουν την εμμονή των ανθρώπων με τις μέλισσες Στην επονο-μαζόμενη laquoΣπηλιά της Αράχνηςraquo κοντά στην Βαλένθια της Ισπανίας μια σπηλαι-ογραφία 15000 ετών απεικονίζει μια αν-θρώπινη φιγούρα που αποφασιστικά δι-ακινδυνεύει τη ζωή της προκειμένου να συλλέξει το μέλι από την κηρήθρα ενός μελισσιού που βρίσκεται σε έναν επικίν-δυνο απότομο βράχο Και φυσικά είναι η μέλισσα που οδηγεί τους αρχαίους σαμά-νους στα παραισθησιογόνα φυτά η δρά-ση των οποίων μεταφέρει τη συνείδησή τους στον πνευματικό κόσμο των θεώνΠρόσφατες έρευνες έχουν αποκαλύψει

προς έκπληξη πολλών ότι ένας ήχος που θυμίζει βούισμα μέλισσας παρατηρείται κατά τη στιγμή της αλλαγής επιπέδου της ανθρώπινης συνείδησης Το φαινό-μενο αυτό έχει αναφερθεί ότι συμβαίνει και σε άτομα που έχουν υποστεί την λε-γόμενη laquoαπαγωγή από εξωγήινουςraquo που βλέπουν οπτασίας ή έχουν επιθανάτιες εμπειρίες Μήπως γνώριζαν αυτό το φαι-νόμενο οι αρχαίοι και πίστευαν ότι είναι ένα στοιχείο που προσδίδει κάποια ιδιαι-τερότητα στη μέλισσαΣτην Ανατολία έχει βρεθεί ένα άγαλμα

10000 ετών το οποίο απεικονίζει τη Μη-τέρα Θεά να φοράει στο κεφάλι μια κίτρι-

(Η αιγυπτιακή μυθολογία περιέχει αναρίθμητες αναφορές στις μέλισσες συμπεριλαμβανομένης και της πεποίθησης ότι οι μέλισσες δημιουργούνταν από τα δάκρυα του πιο σημαντικού θεού τους του Ρα)

νη ndash πορτοκαλί τιάρα σαν κυψέλη ndash ένα στοιχείο που έχει οδηγήσει τους ειδικούς στο ότι εκείνη την περίοδο η Μητέρα Θεά είχε αρχίσει να μεταλλάσσεται σε Μέλισ-σα Βασίλισσα ή μέλισσα θεάΣτον νεολιθικό οικισμό Τσατάλ Χουγι-

ούκ υπάρχουν υποτυπώδεις απεικονί-σεις μελισσών (6540 πΧ) γύρω από το κεφάλι κάποιας θεότητας σχηματίζο-ντας μια άλω Οι Σουμέριοι ωστόσο θε-ωρούνται πρόγονοι της οργανωμένης μελισσοτροφίας Αυτοί ήταν που επινόη-σαν την απιθεραπεία δηλαδή την ιατρι-κή χρήση των προϊόντων της μέλισσας όπως του μελιού της γύρης του βασιλι-κού πολτού της πρόπολης και του δηλη-τηρίου της μέλισσαςΣουμεριακά ανάγλυφα που απεικο-

νίζουν τη λατρεία κάποιων παράξενων ιπτάμενων μορφών έχουν συχνά ερμη-νευτεί ως ενδείξεις εξωγήινης επέμβασης Στα πλαίσια όμως των οφελών της με-λισσοτροφίας είναι πιθανότερο να απο-τυπώνουν τη λατρεία των μελισσών Οι Σουμεριακές απεικονίσεις άλλωστε ήταν που οδήγησαν στη δημιουργία του μοτί-βου της θεάς που χορεύει μια θηλυκή χο-ρεύτρια με τα χέρια κυρτωμένα γύρω από το κεφάλι της για την οποία οι μελετητές πιστεύουν ότι αναπαριστά μια ιέρεια της θεάς μέλισσας Το μοτίβο το οποίο απέ-κτησε κεντρικό ρόλο στον αιγυπτιακό

(33)

(34)

Ιερή

(35)

συμβολισμό φαίνεται να βασίζεται στη μοναδική ικανότητα των με-λισσών να επικοινωνούν μεταξύ τους μέσω ενός ρυθμικού χορού Μια μέλισσα μπορεί να πετάξει σε απόσταση μεγαλύτερη από 5 χιλιόμετρα από την κυψέλη της για να εντοπίσει τροφή και επιστρέφει για να με-

ταδώσει την πληροφορία στις υπόλοιπες μέσω του χορού - ένα είδος φυσικού συστήματος πλοήγησης

Οι άνθρωποι λοιπόν είχαν ανακαλύψει την τερά-στια σημασία της προσφοράς τη μέλισσας πριν από δέκα ή περισσότερες χιλιάδες χρόνια ήδη ίσως από την αχλή της προϊστορίας τους Καθώς αναπτυσσό-

ταν ο πολιτισμός κατά μήκος του ποταμού Νείλου και εξελισσόταν σιγά σιγά η δυναστική περίοδος της αρχαίας Αί-

γυπτο η λατρείας της μέλισσας και οι παραδόσεις για αυτήν εναγκαλίστηκαν σε τέτοιο βαθμό με τον πολιτισμό όσο ποτέ

στο παρελθόν ή στο μέλλον

Η Θ ε ά Μ έ λ ι σ σ α σ τ η α ρ χ α ί α Α ί γ υ π τ οΑρκετοί αιγυπτιολόγοι πι-στεύουν ότι οι Σουμερια-κές παραδόσεις ταξίδευσαν κατά μήκος της Ανατολι-κής Αιγυπτιακής Ερήμου

έως την Κοιλάδα του Νείλου Τα περίφημα αφρικανικά Ουαντί

(κοίτες ξεροπόταμων στις οποίες δημιουργούνται πε-ριστασιακά οάσεις) φημί-

ζονται για τις προδυναστικές βραχογραφίες τους που παρουσιάζουν

ιπτάμενες μορφές με εξογκωμένα χαρακτηρι-στικά σαν φτερά Ασυνήθιστες γραμμές εκτείνο-νται προς τα επάνω πίσω από το κεφάλι της κεντρι-κής μορφής θυμίζοντας τις κεραίες της μέλισσας

ενώ παραπέμπουν στο σχήμα των εξογκωμάτων που χαρακτηρίζουν τα αιγυπτιακά στέμμα-

τα στους αιώνες που θα ακολουθήσουνΑποτυπώνεται ακόμη το μοτίβο

της Θεάς που Χορεύει μια γυναί-κα με τα χέρια της κυρτωμένα επάνω από το κεφάλι της

(Το ένδυμα του Ναπολέοντα κατά την ενθρόνισή του ήταν διακοσμημένο με μέλισσες)

(Συλλογή μελιού στην Ισπανία 13000 πΧ)

Ιερή

(Το ένδυμα του Ναπολέοντα κατά την

ενθρόνισή του ήταν διακοσμημένο με

μέλισσες)

(36)

όπως ακριβώς η laquoχορεύτριαraquo Θεά μέλισσα που παρουσιάζεται σε ανάγλυφα των Σουμέριων και των κεντρο-Ευρωπαικών λαών χιλιάδες χρόνια νωρίτερα Η απεικόνιση είναι διαδεδομένη στην αιγυπτιακή μυθολογία και φαίνεται να προέρ-χεται από την μοναδική ικανότητα της μέλισ-σας να επικοινωνεί με τον laquoχορόraquo Ένα άλλο στοιχείο για την καλλιτεχνική

επιρροή που φαίνεται να έχει ασκήσει η μέλισ-σα εντοπίζεται στα τελετουργικά ενδύματα των Αιγυπτίων τα οποία παρουσιάζουν στιλι-στικές ομοιότητες με αυτήν Το στέμμα νέμες για παράδειγμα αποτελείται από εναλλασσόμε-νες κίτρινες και σκούρες οριζόντιες λωρίδες Τέ-τοιες οπτικές ομοιότητες είναι εμφανείς σε πολ-λά ανάγλυφα και αγάλματα Εντυπωσιακότερη όμως είναι αυτή που παρουσιάζεται στη νεκρι-κή μάσκα του Φαραώ Τουταγχαμών της 18ης δυναστείας η οποία δείχνει τον Φαραώ στολι-σμένο με εναλλασσόμενες μαύρες και κίτρινες λωρίδες όπως ακριβώς μια μέλισσαΗ έλξη της Αιγύπτου προς τις μέλισσες φαίνε-

ται ότι ξεκινάει από πολύ πρώιμη εποχή Η βό-ρεια Αίγυπτο η έκταση που απλώνεται από το Δέλτα έως τη Μέμφιδα ονομαζόταν laquoΤα Μπί-τιraquo - γη της μέλισσας Ο φαραώ Μένες ιδρυτής της Πρώτης Αιγυπτιακής Δυναστεία έφερε το αξίωμα του laquoΜελισσοτρόφουraquo ένας τίτλος που

αποδιδόταν σε όλους τους Φαραώ που ακολού-θησαν και η απεικόνιση μιας μέλισσας βρισκό-ταν δίπλα στην σφραγίδα που έφερε το όνομά τουςΟ αιγυπτιακός θεός Μιν έφερε τον τίτλο laquoΚύ-

ριος των Άγριων Μελισσώνraquo και χρονολογεί-ται από το 3000 πΧ ή νωρίτερα Παρόμοια η αιγυπτιακή θεά Νέιθ ήταν μια πολεμική θεό-τητα που της αποδίδονταν ο συμβολισμός της γονιμότητας και ιδιότητες παρθένου χαρακτη-ριστικά της Βασίλισσας μέλισσας Στη Σάιδα η Νέιθ θεωρούνταν ως η Θεά του laquoΟίκου των Μελισσώνraquo και μητέρα του Ρα του laquoκυβερνή-τη των πάντωνraquo Η αιγυπτιακή μυθολογία πε-ριέχει αναρίθμητες αναφορές στις μέλισσες συ-μπεριλαμβανομένης και της πεποίθησης ότι οι μέλισσες δημιουργούνταν από τα δάκρυα του πιο σημαντικού θεού τους του Ρα Μέλισσες απεικονίζονται σε αιγυπτιακούς

τάφους και οι συνήθεις προσφορές στις πιο ση-μαντικές θεότητες ήταν το μέλι Πραγματικά το μέλι ήταν το laquoνέκταρ των θεώνraquo και όπως οι Σουμέριοι πριν από αυτούς οι Αιγύπτιοι για-τροί το χρησιμοποιούσαν ως βασικό συστατικό για πολλά φαρμακευτικά σκευάσματα και θε-ραπείες συμπεριλαμβανομένων και των πρώι-μων μορφών μομιοποίησηςΈνα αιγυπτιακό μνημείο που παρουσιάζει μια

(Ο Ναπολέων ακολουθώντας τη παράδοση των Μεροβίγγιων βασιλιάδων της Γαλλίας -από τους οποίους ο διάσημος Βασιλιάς Τσιλντερικ ανακαλύφθηκε ενταφιασμένος με 300 μέλισσες κατασκευασμένες από καθαρό χρυσό- εξασφάλισε ότι το σύμβολο της μέλισσας θα ενσωματωθεί στη διακόσμηση και στην τεχνοτροπία του παλατιού υιοθέτησε δε το laquoΗ Μέλισσαraquo ως παρατσούκλι του)

(37)

παράξενη μορφή συμβολισμού μέλισσας είναι η βαθμιδωτή πυραμίδα της Σακκάρα η οποία πα-ραπέμπει στα εξάγωνα κελιά της κηρήθρας με τις έξι βαθμίδες της επάνω από το έδαφος και μια ιδιαίτερη κάτω ndash τη νεκρόπολη του ταύρου Άπι που ονομάζεται Σεράπειο Οι Αιγυπτιολό-γοι πιστεύουν ότι στον ταύρο Άπι αποδίδονταν οι αναγεννητικές ιδιότητες του θεού Πτά της Μέμφιδας ndash του αιγυπτιακού θεού της μετεν-σάρκωσης Πίστευαν επίσης ότι αυτοί που ει-σέπνεαν την ανάσα του ταύρου Άπι λάμβαναν το δώρο της προφητείας και το σημαντικότε-ρο από όλα οι Αιγύπτιοι πίστευαν ότι ο ταύρος μεταμορφωνόταν σε Άπι Όσιρι μετά θάνατον Το λατινικό Άπις που σημαίνει μέλισσα προ-έρχεται πιθανόν από το μεσοποταμιακό Σίπα ndash

Ιερή

(Ιερογλυφικό που απεικονίζει τη μέλισσα)

(Το τεκτονικό λογγείο του Ουάσιγκτον Η κυψέλη διακρίνεται στο επάνω μέρος του

στο κέντρο)

(38)

κή ρωμαϊκή θρησκεία που σχετιζόταν με τη τε-λετουργική σφαγή των ταύρωνΈνας άλλος αρχαίος πολιτισμός που επηρε-

άστηκε από τους αρχαίους Αιγυπτίους ήταν ο Μινωϊκός Είχε στενή σχέση με τους Αιγύπτι-ους οι οποίοι ήταν ειδικοί στη μελισσοκομία μια Τέχνη που αργότερα εισήχθη στην Ελλά-δα Αυτό μας οδηγεί σε ένα άλλο εντυπωσιακό του αιγυπτιακού συμβολισμού για τη μέλισ-σα Η Σφίγγα το περίφημο μνημείο της χώρας ονομαζόταν Χουν νμπ στα αιγυπτιακά όμως οι Έλληνες του έδωσαν το όνομα που είναι σή-μερα γνωστό Πως όμως συνδέεται αυτό με τη μέλισσα Η μινωική λέξη για τη μέλισσα ήταν σφέξ Τι συμπέρασμα βγάζουμε από αυτό Ο πο-λιτισμός που έμαθε στους Έλληνες την Τέχνη της μελισσοκομίας χρησιμοποιούσε τη λέξη σφεξ για να ονομάσει τη μέλισσα ndash και οι Έλ-ληνες έδωσαν αυτό το όνομα στη θεά που απει-κονίζει το μνημείο Μήπως η Σφίγγα υπήρχε ήδη όταν ο Μένες δημιούργησε το αιγυπτιακό βασίλειο και ήταν γνωστό ότι αναπαριστούσε μια μέλισσα θεά και έτσι αποδόθηκε στον Φα-ραώ ο τίτλος Μελισσοτρόφος Η πιθανότητα εί-ναι προκλητική και δεδομένης της γοητείας που ασκούσαν οι μέλισσες στους Αιγύπτιους δεν φαίνεται και τόσο εξωπραγματική

Η μ έ λ ι σ σ α σ ε κ ρ ί σ η ndash ο ά ν θ ρ ω π ο ς σ ε κ ρ ί σ ηΗ λατρεία των Σουμερίων και των Αιγυπτίων

για τη μέλισσα μεταδόθηκε στην Ελλάδα όπου μέλισσες απεικονίζονται σε αγάλματα των πιο

Ασίπα που σημαίνει ο Μεγάλος Ποιμένας στον Ουρανό και Άπις σημαίνει Όσιρις Αυτό συν-δέεται με την πίστη ότι μετά θάνατον η ψυχή του Φαραώ συνδεόταν με τον Όσιρι ως ένα άστρο στον αστερισμό του ΩρίωναΈνας ταύρος Άπις σύμφωνα με τους αιγυπτι-

ακούς μύθους δημιουργούσε 1000 μέλισσες και οι μέλισσες αντιπροσώπευαν ψυχές Είναι επίσης ενδιαφέρον ότι η αιγυπτιακή θεότητα Νούτ ήταν θεά του ουρανού ndash της περιοχής των μελισσών ndash και έφερε τον τίτλο laquoΑυτή που Κα-τέχει Χίλιες Ψυχέςraquo ο οποίος φαίνεται να παρα-πέμπει στις χίλιες μέλισσες ή ψυχές που δημι-ουργούνται από το σώμα του ταύρου ΆπιΤο εβραϊκό γράμμα Άλεφ συμβολίζει το laquoχί-

λιαraquo και αντίστοιχο προ σιναϊτικό και το προ κανανιτικό σύμβολο απεικόνιζε το κεφάλι ενός ταύρου παραπέμποντας στο ότι 1000 μέλισ-σες ndash ή αναγεννημένες ψυχές ndash δημιουργού-νται από τη θυσία ενός ταύρου Άπι Επιπλέον η αριθμητική αξία της εβραϊκή λέξη για τον Ιη-σού ndash τον Μεσσία ο οποίος βασίζεται στο πρό-τυπο του Όσιρι ndash είναι πάλι 1000Έτσι η αρχαία πεποίθηση ότι οι μέλισσες δη-

μιουργούνται από ταύρους εύλογα οδηγεί στην εικασία ότι η υπόγεια νεκρόπολη η οποία εί-ναι γνωστή ως Σεράπειο ίσως να ήταν ένα τε-λετουργικό κέντρο αναγέννησης προορισμέ-νο να ανακυκλώνει ψυχές από τα κεφάλια των ταύρων και όχι απλά ένα μαυσωλείο για ταύ-ρους Μήπως οι τελετουργίες που πραγματο-ποιούνταν στο Σεράπειο αποτελούσαν την πιο πρώιμη μορφή του Μιθραϊσμού τη μυστηρια-

(Ο Ρούντολφ Στέινερ (1861-1925) είχε laquoπροβλέψειraquo ότι οι μέλισσες θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε αναφέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότερο από 4 χρόνια ζωής)

(39)

σημαντικών θεών των Ελλήνων Έτσι ανα-πτύσσεται η αντίληψη της Θεάς μέλισσας και δημιουργείται η τιμητική θέση των ιερειών που ονομάζονται Μέλισσες οι οποίες αργότε-ρα μετεξελίσσονται στις Σίβιλες Σύμφωνα με κάποιες παραδόσεις μάλιστα ο δεύτερος ναός στους Δελφούς ήταν κατασκευασμένος εξολο-κλήρου από μέλισσες και ο ομφαλός θύμιζε κυ-ψέλη περιτριγυρισμένη από μέλισσεςΟι Ρωμαίοι εξασκούσαν τον Μιθραϊσμό μια

μυστικιστική θρησκεία σημαντικό στοιχείο της οποίας ήταν η θυσία των ταύρων που θυ-μίζει τις τελετουργίες των Αιγυπτίων στο Σε-ράπειο Απόηχος αυτών των τελετουργιών στη σύγχρονη εποχή φαίνεται να είναι οι ταυ-ρομαχίες της Ισπανίας Η σύνδεση αυτή επιβε-βαιώνεται έμμεσα από το ότι αρκετές από τις παλιότερες αρένες της χώρας έχουν κατασκευ-αστεί επάνω ή πολύ κοντά σε αρχαία ιερά του ΜίθραΟι Μάγια λάτρευαν τη μέλισσα και απεικό-

νιζαν θεούς με τη μορφή της στους σημαντι-κότερους ναούς τους Έως και την Ινδία οι θρησκείες υιοθέτησαν θεότητες μέλισσες στη μυθολογία τους Ακόμη και η καθολική εκ-κλησία ενσωμάτωσε τη μέλισσα ως ένα σύμβο-λο της αυθεντίας του Πάπα πράγμα που μπο-

ρούμε να δούμε στην Πόλη του ΒατικανούΠέτρινα καταλύματα με τη μορφή κυ-

ψελών κατασκευάστηκαν στην αρχαιότητα από την Ιρλανδία έως την Αφρική ενώ ο Χέ-νριχ Χίμλεραπό τους ισχυρότερους άνδρες στη Γερμανία του Χίτλερ κατασκεύασε το ιερότερο τελετουργικό κέντρο των SS με τη μορφή κυψέλης στα θεμέλια τους κάστρου ΒέβελσμπουργκΠολιτικά κινήματα όπως ο κομουνι-

σμός εμπνεύστηκαν από την αλτρουιστική συμπεριφορά που εμφανίζεται στην κυψέ-λη ως πρότυπο για τις ιδεολογίες τους Με-γάλοι ηγέτες επίσης ακολούθησαν την πα-ράδοση των προγόνων τους και συνδέθηκαν με διάφορους τρόπους με τη μέλισσα Ο Ναπολέων για παράδειγμα ακολουθώ-

ντας τη παράδοση των Μεροβίγγιων βασιλι-άδων της Γαλλίας - από τους οποίους ο διά-σημος Βασιλιάς Τσιλντερικ ανακαλύφθηκε ενταφιασμένος με 300 μέλισσες κατασκευα-σμένες από καθαρό χρυσό - εξασφάλισε ότι το σύμβολο της μέλισσας θα ενσωματωθεί στη διακόσμηση και στην τεχνοτροπία του παλατιού υιοθέτησε δε το laquoΗ Μέλισσαraquo ως παρατσούκλι του Πιστεύεται ακόμη ότι η μέλισσα είναι ο

Ιερή

(Απεικόνιση κηρήθρας από την Τσατάλ Χουγιούκ 6600 πΧ)

(Σουμεριακή πινακίδα ndash απεικόνιση της λατρείας της μέλισσας)

(40)

νερ (1861-1925) Είχε laquoπροβλέψειraquo μάλιστα ότι θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε ανα-φέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότε-ρο από 4 χρόνια ζωής Από το 2008 οι μέλισ-σες άρχισαν να εκλείπουν με ανησυχητικούς ρυθμούς Συμπτωματικά() βρισκόμαστε στα όρια της πρόβλεψης του Στέινερ και στο χρο-νικό περιθώριο που ανέφερε ο Αϊνστάιν Επιπλέον έχουμε αρχίσει να διανύουμε σε

ένα έτος που έχει επιβαρυνθεί με θεωρίες για καταστροφή του κόσμου μας ή για αναγέν-νησή του ndash ανάλογα με πια θεωρία είστε δι-ατεθειμένος να πιστέψετε ndash και βρισκόμαστε στη δίνη μια πολύπλευρης και πολυσύνθετης κρίσης με κορυφή του παγόβουνου την οικο-νομία Το τι θα συμβεί θα το δείξει ο χρόνος Ωστό-

σο φαίνεται ότι η μέλισσα η ιερή μέλισσα εί-ναι διαχρονικά συνυφασμένη με την εξέλιξη του πολιτισμού ακόμη ίσως και με την ύπαρ-ξη του ανθρώπου στον πλανήτη

Σημείωση Το πλήρες κείμενο της μελέτης του

Andrew Gough στα αγγλικά μπορείτε να το βρείτε

στο httpandrewgoughcoukbee1_1html

πρόδρομος του εραλδικού κρίνου του εθνι-κού συμβόλου της ΓαλλίαςΟ ελευθεροτεκτονισμός που διαδόθηκε στις

ΗΠΑ ήδη από την ίδρυσή τους ευνοήθη-κε από σημαντικούς ανθρώπους όπως ο Τό-μας Τζέφερσον ο οποίος έγραφε με πάθος για την σημαντικότητα των μελισσών ενώ άλ-λοι όπως ο Πρόεδρος Τζόρτζ Ουάσιγκντον ενσωμάτωσε την κυψέλη στο τεκτονικό λογ-γείο του Χωρίς αμφιβολία η πρώιμη Αμερι-κανική κοινωνία δανείστηκε πολλές από τις φιλοσοφικές αρχές της από τον Ελευθεροτε-κτονισμό ενσωματώνοντας συμβολισμό και θέματα με μέλισσες στις τελετουργίες της Η δομή του κράτους τουλάχιστον σε αυτή

την πρώιμη περίοδο ακολούθησε τη δομή τη σταθερότητα και την αλτρουιστική συμπερι-φορά που χαρακτηρίζουν την κυψέλη όπως είχαν κάνει κοινωνίες και κινήματα χιλιάδες χρόνια πριν από αυτήνΜια ένδειξη για την επιρροή της μέλισσας

στους ιδρυτές των ΗΠΑ φαίνεται από το ότι ολόκληρη η δυτική περιοχή της χώρας ονο-μαζόταν αρχικά Ντεζερέ (μέλισσα)Η μέλισσα είχε αποτελέσει κεντρικό θέμα σε

πολλά κείμενα και διαλέξεις του αυστριακού φιλόσοφου και μυστικιστή Ρούντολφ Στέι-

(Το περίφημο μινωικό κόσμημα με τις μέλισσες) (Το τεκτονικό λογγείο του Ουάσιγκτον Η κυψέλη διακρίνεται στο επάνω μέρος του στο κέντρο)

(41)

ΓιώργοςΙωάννου( Ο Γ Ιωάννου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1927 Πήρε πτυχίο φιλολογίας από το ΑΠΘ και το 1960 διορίστηκε φιλόλογος Το 1971 μετατέθηκε στην Αθήνα αρχικά σε γυμνάσιο και μετά στο υπουργείο ΠαιδείαςΠέθανε στην Αθήνα το 1985

Ποιητικές συλλογέςlaquoΗλιοτρόπιαraquo ιδιωτική έκδοση Θεσσαλονίκη 1954laquoΤα Χίλια Δέντραraquo εκδ Διαγωνίου Θεσσαλονίκη 1963laquoΤα Χίλια Δέντρα amp άλλα ποιήματα (1954-1963)raquo εκδ Ερμής Αθήνα 1973 )

(42)

ldquoΣαν τη μητέρα αλήθειαrdquo

Πηγαίνει αργά στο σινεμά

μάλιστα στον εξώστη

Σrsquo έργα κατά προτίμηση βουβά

και θαμπωμένα Κι εκεί

- μέσα στους τόσους εξευτελισμούς -

η μόνη του χαρά να βλέπει τις γυναίκες

της γενιάς γύρω απrsquo το τριάντα

Με κείνα τα βαθιά καπέλα

με τις σειρές τα περιδέραια

τα μάτια τα κοντά μαλλιά∙

με τις ψιλές γλυκιές φωνές

με τις κινήσεις τους τις μητρικές

Σαν τη μητέρα αλήθεια∙

σαν τη μάνα του

των πρώτων παιδικών του χρόνων

Τότε που τον φωνάζανε μοναχογιό

(43)

( επιμέλεια - Έλλη Ιωαννίδου )

Ο αετόςκαι η χελώνα( Η λ ο γ ι κ ή η σ ύ ν ε σ η κ α ι η φ ρ ό ν η σ η σ α ν α ε τ ό ς π ε τ ο ύ ν β λ έ π ο υ ν τ α π ρ ά γ μ α τ α κ α θ α ρ ά κ α ι α π ό ψ η λ ά Π ρ ο σ π α θ ο ύ ν ν α β ά λ ο υ ν σ τ η θ έ σ η κ α ι σ τ α ό ρ ι ά τ ο υ τ ο ν μ α τ α ι ό δ ο ξ ο ε π ι π ό λ α ι ο ε α υ τ ό μ α ς π ο υ σ έ ρ ν ε τ α ι σ τ η γ η σ α ν τ η χ ε λ ώ ν α )

(44)

Οι Μύθοι του Αίσωπου είναι μικρές ιστορίες εμπνευ-σμένες από την ίδια τη ζωή και διακρίνονται για τον συμβολικό και αλληγορικό χαρακτήρα τους Ο Αίσωπος είχε γράψει πολλούς μύθους για να σατιρίσει δια-

κωμωδήσει ή και να ειρωνευτεί την καθημερινότητα των Ελ-λήνων Ένας από αυτούς ήταν και ο μύθος του αετού με τη χε-λώνα Εδώ θα τον παρουσιάσουμε κάπως διαφορετικά Η ιστορία θα αρχίσει μέσα στη θάλασσα

άποτε ας πούμε τα παλιά χρόνια μια χελώνα μουρμού-ριζε για την άτυχη μοίρα της κολυμπώντας αργά μέσα στη θά-λασσα Την ενοχλούσε που τα άλλα ζώα μπορούσαν να τρέχουν γρήγορα στη γη ενώ εκείνη δεν τα κατάφερνε Την ενοχλού-σε που τα πουλιά μπορούσαν να πετάνε στον καθαρό αέρα και να βλέπουν τόσα από κει ψηλά ενώ εκείνη ήταν μέσα στο νερό και κολυμπούσε αργά Την ενοχλούσε ακόμα και τις φορές που έβγαινε στη στεριά για να γεννήσει και κουραζόταν τόσο πολύΑυτά σκεφτόταν λυπημένη σε μια παραλία Ξαφνικά είδε

ένα αετό να σχηματίζει κύκλους γύρω από τα σύννεφα καθώς πετούσε ψηλά με τις ανοιχτές και δυνατές φτερούγες του Του φώναξε όσο πιο δυνατά μπορούσε για να την ακούσει Και όταν αυτός χαμήλωσε αρκετά την ρώτησε τι ήθελε Η χελώνα τότε τον παρακάλεσε μιας και είναι ο βασιλιάς των πτηνών να της μάθει να πετάει όπως εκείνος Να βλέπει τον κόσμο από ψηλά Να νοιώθει δυνατή και ελαφριά συνάμαΟ αετός που θεώρησε παράλογη την επιθυμία τής χελώνας

αρνήθηκε Προσπάθησε να της εξηγήσει ότι δεν ήταν στη

και η χελώναΔιασκευή στον μύθο του Αίσωπου

( κείμενο εικόνα - Έλλη Ιωαννίδου )

(45)

φύση της να πετάει Μπορούσε να χαρεί τα δικά της προνόμια να κολυμπάει δηλαδή στα βαθειά νερά να κάνει βόλτες στην άμμοhellip πράγματα που ακόμα και αυτός - ένας βασιλιάς - δεν μπορεί να χαρεί όπως εκεί-νη Άλλωστε μια τέτοια προσπάθεια να μάθει δηλαδή να πετά μπορεί να την κατέστρεφε Αυτά της είπε και πέταξε μακριά της νομίζοντας ότι

την είχε συνετίσει Η χελώνα όμως ήταν ανένδοτη Συνέχισε να τον

θερμοπαρακαλεί και το έκανε όποτε τον έβλεπε να πετά πάνω από την παραλία Ώσπου μια μέρα ο αετός δεν άντεξε άλλο να της αρνείται Βαρέθηκε άλλωστε τα παρακάλια και την επιπολαιότητά της Τη γράπω-σε με τα δυνατά νύχια του και πέταξε μαζί της ψηλά πάνω από τα κύματα Η ευτυχία της χελώνας γι αυτά τα λίγα λεπτά ήταν απερίγραπτη Βιαστική και άμυ-αλη όπως ήταν νομίζοντας ότι θα μοιάσει στον αετό του ζήτησε να την αφήσει πάνω από τα σύννεφα Ήθελε να συνεχίσει μόνη της να πετάει σίγουρη για τον εαυτό της Έτσι κι έγινε Ο αετός την άφησε να πέσει όπως ακριβώς του είχε ζητήσει με αποτέλεσμα να γκρεμοτσακιστεί πάνω στα βράχια που την περίμε-ναν δίπλα στην ακτή Η δύστυχη χελώνα που ήθε-λε να πετάξει συντρίφτηκε παταγωδώς Δεν άκουσε τα λόγια της σύνεσης από το στόμα του αετού αλλά παρασύρθηκε από τις δικές της παράλογες επιθυμίες έξω από τη φύση της Το τέλος της όπως και όσων δεν ακολουθούν τα λόγια της σύνεσης και της φρόνη-σης ήταν να καταστραφεί και μάλιστα με πολύ άσχη-μο τρόπο

Η θαλάσσια χελώνα Caretta caretta εί-ναι ένα κινδυνεύον είδος Θα τη συναντή-σουμε να κολυμπάει σε όλα τα μήκη και πλάτη των ελληνικών θαλασσών αλλά η ιδιαίτερη σημασία της χώρας μας έγκει-ται στο ότι φιλοξενούμε κάποιες από τις σημαντικότερες παραλίες για την ανα-παραγωγή και φωλεοποίηση της καρέτα στη ΜεσόγειοΗ χελώνα καρέτα είναι ίσως ένα από τα

πιο εμβληματικά είδη των μεσογειακών και ελληνικών θαλασσών και ένα από τα επτά είδη θαλάσσιων χελωνών που υπάρ-χουν στον πλανήτη Αν καταφέρει να ξεφύγει από τους φυσικούς εχθρούς της αλλά και από τις ανθρώπινες επιδράσεις και απειλές θα ζήσει περίπου 80 χρόνια Όταν μεγαλώσει περίπου μετά από δύο έως τρεις δεκαετίες και έρθει η ώρα τής αναπαραγωγής της θα επιστρέψει στην ίδια περιοχή και θα επιλέξει την παραλία όπου γεννήθηκε και η ίδια για να κάνει τη φωλιά της

Η θαλάσσια χελώνα Κ α ρ έ τ α - ΚαρέταΖ ω ή π ο υ α π ε ι λ ε ί τ α ι

(46)

Τα αποσπάσματα του κειμένου και πληροφορίες είναι από το site httpwwwwwfgrelendangered-speciescaretta

Σε κάθε περίοδο ωοτοκίας η θαλάσσια χελώνα θα γεννήσει δύο έως τρεις φορές Θα δημιουρ-γήσει τη φωλιά της σε αμμώδεις παραλίες και σε βάθος περίπου 60 εκατοστών Σε κάθε φωλιά φιλοξενούνται μέχρι και 120 αυγά τα οποία εκ-κολάπτονται για 55 ημέρες Η θήρα των αυγών από αλεπούδες σκυλιά κλπ αποτελεί ένα επιπλέ-ον πρόβλημα και έχει παρατηρηθεί σε παραλίες ωοτοκίας της Πελοποννήσου επηρεάζοντας το 40 των φωλιών Σημαντική απειλή συνιστούν και τα σκουπίδια στη θάλασσα Ειδικότερα οι πλαστικές σακούλες υποβαθμίζουν το θαλάσσιο οικοσύστημα και μπορούν να οδηγήσουν σε θά-νατο τις θαλάσσιες χελώνες αφού τις ξεγελούν λόγω της ομοιότητάς τους με τσούχτρες μία από τις πιο αγαπημένες τροφές της καρέτα

Η ζωή που προστατεύουμε και η ιστορία των Σεκανίων της Ζακύνθουhellip

Η προστασία της καρέτα είναι για εμάς σχε-δόν laquoπροσωπική υπόθεσηraquo που διαρκεί και εξελίσσεται για πολλές δεκαετίες Για τη δια-τήρηση και προστασία του είδους οργανώσα-με το 1994 πανευρωπαϊκή εκστρατεία για την αγορά της περιοχής που περιβάλλει την παρα-λία των Σεκανίων Ως αποτέλεσμα σε μία πολύ αβέβαιη για την προστασία του είδους περίοδο με τα χρήματα που συγκεντρώθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αλλά και από συνεισφο-ρές ιδιωτών αγοράσαμε το 90 της έκτασης γύρω από τα Σεκάνια Σκοπός της αγοράς ήταν τόσο η αποτροπή της τουριστικής ανάπτυξης

της περιοχής όσο και η κατά το δυνα-τόν καλύτερη διαχείρισή της ώστε να προστατευθεί η σημαντικότερη παραλία ωοτοκίας για τη θαλάσσια χελώνα

Yπεύθυνη προγράμματος Χαρίκλεια Μινώτου cminotouwwfgr τηλ 210 33 14 893

Κ α ρ έ τ α - Καρέτα

httpswwwyoutubecomwatchv=yDnbTGBSxyA

httpswwwyoutubecomwatchv=T8eGw1oyYoQ

Αν θες να δεις VIDEO με χελωνάκια πάνω στην άμμο να τρέχουν προς το νερό πάτησε στα links

httpswwwyoutubecomwatchv=nHok4ZdJ2A0

(47)

Κ Ι Ν Η Μ Α Τ Ο Γ Ρ Α Φ Ο Σ -ldquoΠρόμαχοςrdquoΠ ρ ό κ ε ι τ α ι για μια αισθηματική ταινία

με φόντο την επιστροφή των Γλυπτών του Παρ-θενώνα από το Βρετανικό Μουσείο Ας σημειωθεί ότι η πρώτη επίσημη προβολή της ταινίας πραγ-ματοποιήθηκε στο Μουσείο της ΑκρόποληςΟ Ανδρέας (Παντελής Κοντογιάννης) αναγκά-

στηκε να αφήσει την Ελλάδα όταν ήταν παι-δί Επιστρέφει ενήλικος μετά από πρόσκληση του διευθυντή του Μουσείου της Ακρόπολης (Giancarlo Giannini) για να προχωρήσει την υπό-θεση κατά του Βρετανικού μουσείουΒρισκόμαστε στην Αθήνα του 2011 εν μέσω

της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης που έχει ξεσπάσει στη χώρα Ο Ανδρέας συγκεντρώνει αποδεικτικά στοιχεία για να αποδείξει ότι πλα-στογραφήθηκαν έγγραφα ώστε να επιτραπεί η πώληση των γλυπτών στο Βρετανικό Κοινοβού-λιο το 1816 Στη συνέχεια επιστρέφει στο Λονδί-νο όπου με τη βοήθεια της Ελένης (Κασσάνδρα Βογιατζή) συναδέλφου του αλλά και αντικείμε-

νο του πόθου του ξεκινάει τις απαραίτητες νο-μικές διαδικασίεςΟι δύο δικηγόροι έχουν μπροστά τους έναν

laquoμακρύ δρόμοraquo και θα πρέπει να δώσουν σκλη-ρό αγώνα για να πετύχουν την επαναφορά των κλεμμένων γλυπτών στην αρχική ndashκαι αρμό-ζουσα- θέση τουςΣκηνοθεσία Κέρτε και Τζον Βούρχις

Παίζουν Παντελής Κοντογιάννης Κασσάνδρα

Βογιατζή Γιώργος Χωραφάς Τζιανκάρλο Τζιανίνι

Γιώργος Βογιατζής Σπύρος Φωκάς Πολ Φρίμαν

Μάικλ Μπέρνς

(48)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

Τ η ν Τ ε τ ά ρ τ η 3 Δεκεμβρίου εγκαινιάσθηκε στο Βυζαντινό και Χριστια-νικό Μουσείο η έκθεση laquoΟ Δομήνικος Θεο-τοκόπουλος πριν από τον El Grecoraquo η οποία πραγματοποιείται στο πλαίσιο του ελληνικού επετειακού προγράμματος για τα 400 χρόνια από το θάνατο του El GrecoΗ έκθεση παρουσιάζει το πολιτισμικό περι-

βάλλον μέσα στο οποίο διαμορφώθηκε η προ-σωπικότητα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου πριν αναχωρήσει από τον Χάνδακα της Κρή-της (το σημερινό Ηράκλειο) για τη Βενετία το 1567Τι γνωρίζουμε για την Κρήτη του 16ου αιώ-

να και την κοινωνία της μέσα στην οποία γεν-νήθηκε μαθήτευσε και εργάστηκε ο νεαρός Δομήνικος Θεοτοκόπουλος Πώς δούλευαν οι Κρητικοί ζωγράφοι τον 16ο αιώνα Ποια κοι-νωνικά φαινόμενα και ποιες ιδεολογικές τά-σεις σχετίζονται με τον τεχνίτη καλλιτέχνη και λόγιο Θεοτοκόπουλο Γιατί ο Θεοτοκόπου-

λος φεύγει από την ΚρήτηΜε αφετηρία αυτά τα ερωτήματα η έκθεση

αφηγείται πτυχές του κοινωνικού και καλλι-τεχνικού περιβάλλοντος τής Κρήτης του 16ου αιώνα μέσα στο οποίο γεννήθηκε μαθήτευσε και ωρίμασε εικαστικά ο Δομήνικος Θεοτοκό-πουλοςΣε τρεις μεγάλες εκθεσιακές ενότητες πα-

ρουσιάζονται 200 περίπου σημαντικά αντι-κείμενα θρησκευτικά και κοσμικά αρχειακές πηγές χειρόγραφα και έντυπα εικόνες και πί-νακες Κρητικών και Ιταλών ζωγράφων του 16ου αιώνα Τα έργα προέρχονται από τις συλ-λογές του Βυζαντινού Μουσείου από συλλο-γές και μουσεία της Ελλάδας Εφορείες Βυζα-ντινών Αρχαιοτήτων μητροπόλεις εκκλησίες και μοναστήρια καθώς και μουσεία του εξω-τερικούΔιάρκεια έκθεσης 4122014 ndash 3132015

Βασ Σοφίας 22 Τηλ 213 213 9500

httpwwwbyzantinemuseumgr

Ε Κ Θ Ε Σ Η - laquo Ο Δ ο μ ή ν ι κ ο ς Θ ε ο τ ο κ ό π ο υ λ ο ς π ρ ι ν α π ό τ ο ν El Grecoraquo

(49)

Η Ε λ λ η ν ι κ ή Εταιρεία Μεταφρα-στών Λογοτεχνίας βράβευσε τη Χάρις Αλε-ξίου για την καλύτερη μετάφραση ξένου λο-γοτεχνικού έργου Η βράβευση αφορούσε τη μετάφραση του βιβλίου laquoΠάντα ήρωεςraquo του Φαμπιάν Μαρσό που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΜεταίχμιοΤο βιβλίο αποτελεί τη συγκλονιστική μαρ-

τυρία του Grand Corps Malade (Ψηλό Άρρω-στο Κορμί όπως είναι το ψευδώνυμό του) ο οποίος έμεινε ατελώς τετραπληγικός εξαιτί-ας ενός μοιραίου ατυχήματος Ωστόσο ένα χρόνο μετά το περιστατικό διέψευσε τις προ-βλέψεις των ειδικών και κατάφερε να περπα-τήσει ξανά Στις σελίδες του βιβλίου του ο Μαρσό αφηγείται τη δωδεκάμηνη περιπέτεια και τις εμπειρίες τόσο τις δικές του όσο και των ομοιοπαθών συντρόφων του από το κέ-ντρο αποκατάστασηςΓια τη γνωριμία της με τον Φαμπιάν Μαρσό

την απόφασή της να προτείνει και να μετα-φράσει το βιβλίο του η Χάρις Αλεξίου αναφέ-ρει laquoΤον Grand Corps Malade τον γνώρισα από τα τραγούδια του Ήταν το νέο πρόσω-πο στη γαλλική μουσική σκηνή στο μουσι-κό είδος της slam H νεολαία της Γαλλίας τον λάτρευε Μου έκανε εντύπωση αυτός ο νέος όμορφος άνδρας με την πατερίτσα του Μου έκανε εντύπωση και το ψευδώνυμό του το laquoψηλό άρρωστο κορμίraquo Το τραγούδι μου ldquoΜεγάλωσαrdquo μόλις είχε κυκλοφορήσει και σκεφτόμουν πως θα μπορούσε να το είχε γρά-ψει αυτός Τον συνάντησα αργότερα σε ένα τηλεοπτικό στούντιο όταν συμμετείχαμε και οι δύο στην εκπομπή του Michel Drucker που έκανε ένα μεγάλο αφιέρωμα στον Ντέμη Ρούσσο

Δύο χρόνια αργότερα ο φίλος Νίκος Αλιά-γας μου χάρισε το βιβλίο του Φαμπιάν laquoΔι-άβασέ το είναι γραμμένο σε απλή γλώσσαraquo μου είπε Όσο το διάβαζα σε πολλά σημεία ξαναζούσα την περιπέτεια του αδελφού μου στην εντατική και αργότερα στο κέντρο απο-κατάστασης Το συγκινητικό επίσης ήταν πως γνώριζα την απίστευτη ταλαιπωρία των τετραπληγικών των αναπήρων που στερού-νται την ικανότητα όπως λέει και ο Φαμπι-άν να ξύσουν το φρύδι τους ή να κρατήσουν το κουτάλι τους και να πατήσουν ένα κου-μπί για βοήθειαraquo

Ε Κ Δ Η Λ Ω Σ Η -Β ρ α β ε ί ο Λ ο γ ο τ ε χ ν ι κ ή ς Μ ε τ ά φ ρ α σ η ς γ ι α τ η ν Χ Αλεξίου

(50)

Θ Ε Α Τ Ρ Ο - laquoΟ Γάμοςraquolaquo Ο Γ ά μ ο ς raquo της Βάσιας Σολωμού

Ξανθάκη πρωτοπαρουσιάστηκε το 1994 στο Θεσσαλικό Θέατρο σε θεατρική διασκευή και σκηνοθεσία του Κώστα Τσιάνου γνωρίζοντας τεράστια επιτυχίαΣτην τωρινή παράσταση τού Μεταξουργεί-

ου παρουσιάζεται με τη μορφή του μονολό-γου σε θεατρική προσαρμογή ndash σκηνοθεσία και ερμηνεία της Άννας Βαγενά Πρόκειται για την ιστορία μιας απλής γυναίκας από τα Αμπελάκια της Θεσσαλίας μιας χωριάτισ-σας που σήκωσε στους αδύνατους ώμους της τη μοίρα της και συγχρόνως τη μοίρα πολ-λών γυναικών του τόπου μας Έζησε τη βα-ναυσότητα ενός αλκοολικού πατέρα είδε την αγάπη του άνδρα της να μεταμορφώνεται σε περιφρόνηση όταν άρχισε να γεννάει κωφά-λαλα παιδιά εξαιτίας της βαριάς κληρονομι-κότητας του αλκοολικού πατέρα της και πά-

S T A N D - U P C O M E D Y -5 0 Α π ο χ ρ ώ σ ε ι ς τ ο υ GreekΣ τ ι ς μ έ ρ ε ς μας που

το χιούμορ θεωρείται σπάνιο και πολύτιμο το Tin Pan Alley φιλοξενεί τον Σίλα Σεραφείμ ο οποίος προσφέρει εντυπωσιακές παραστάσεις γέλιου και εύθυμου προβληματισμούΚάθε Σάββατο (έως τις 27 Δεκεμβρίου) στις

2200 ο Σίλας στήνει ένα ενδιαφέρον πανηγύρι με επίκεντρο το εξαιρετικό μοναδικό laquoφυσικό φαινόμενοraquo που λέγεται laquoΝεοέλληναςraquo Μια γι-ορτή σε πρώτη ανάγνωση των 20 χρόνων πα-ρουσίας του στην stand-up comedy αλλά και μια προσπάθεια ανάλυσης και διερεύνησης του φαινομένου το οποίο μάλλον θα εξακολουθήσει να απασχολεί για πολύ καιρό την καλλιτεχνική

κοινότητα του είδους Για του λόγου το αληθές δείτε ένα απόσπασμα των προσπαθειών του στην ιστοσελίδαwwwyoutubecomwatchv=LgJERE7PTBY

Συντελεστές Σίλας Σεραφείμ

Λίλα Σταμπούλογλου (συμμετέχει μέχρι να γεννήσει)

Παραστάσεις Κάθε Σάββατο μέχρι τις 27 Δεκεμβρίου

(τουλάχιστον)

Ώρα έναρξης 2200 (ακριβώς)

Πληροφορίες Tin Pan Alley Τουρναβίτου 6 Πλατεία

Ασωμάτων Θησείο Τηλ 210-3210158

httpwwwtinpanalleygrindexphpsilasserafim

λεψε με νύχια και δόντια σε μια κοινωνία που δεν δέχεται εύκολα την αναπηρίαΏρες Παράστασης Σάββατο 1800 και 2100

Κυριακή 1830

Εισιτήρια Γενική Είσοδος 16euro Μειωμένα

12euro (φοιτητές συνταξιούχοι άνω των 65 ετών

πολύτεκνοι amp εκπαιδευτικοί) και 10euro(άνεργοι)

Ομαδικό εισιτήριο 8euro

Θέατρο Μεταξουργείο Ακαδήμου 14-16

Τηλ 210-5234382

(51)

(52)

ldquoΤο Θαύμα να Νοιώθεις ΈλληναςrdquoΤου SAM CHEKWASΕ κ δ ό σ ε ι ς S e a b u r n B o o k s

άνθρωπος μένει εκεί όπου είναι θαμμένο ένα μέρος της καρδιάς τουraquo έγραψε ο Αλέξαν-

δρος Δουμάς Ο Sam Chekwas το παιδί από την Νιγη-ρία με τα φωτεινά και ερευνητικά μάτια που ήρθε από την χώρα του να σπουδάσει στην Ελλά-δα ντυμένος στο πνεύμα και την καρδιά με την αγάπη για το αληθινό το υψηλό και το ωραίο δεν μάκρυνε ποτέ από δω Τα τραίνα της ζωής του ασταμάτητα έφευγαν και γύριζαν φεύγουν και γυρίζουν με τη σημαία του χρέους με την πραμάτεια της προσφοράς με τη σοδειά της αγά-πης Σrsquo ένα ταξίδι που κρατάει χρόνια τώρα διατηρώντας την ποιότητα του σεβασμού την ευ-χέρεια της κατανόησης και την ανάγκη της συμπόρευσης στα μονοπάτια της ουσίαςhelliplaquoΌσο αναπνέω θα προβάλλω την ελληνική γλώσσα και τα ελληνικά γράμματαraquo δήλωσε σε παρου-

σίαση του βιβλίου του ο Chekwas Και με περισσή περηφάνια ανέφερε laquoΕδώ γεννήθηκαν οι τέ-χνες η φιλοσοφία και οι επιστήμες Ο Μέγας Αλέξανδρος έλεγε πως ότι δεν γιορτάζεται πεθαίνει Αυτό συμβαίνει και με τον ελληνισμό και κυρίως την ελληνική γλώσσα Όλοι εσείς πρέπει να με-ταφέρετε τον ελληνισμό όπου μπορείτε με κάθε τρόποraquo Και όχι μόνο προτρέπει αλλά και ο ίδι-ος προσπαθεί για τη διάδοση του ελληνισμού μέσα από το βιβλιοπωλείο που έχει ανοίξει στην Αστόρια της Νέας Υόρκης Το βιβλιοπωλείο αποτελεί ένα από τα laquoαξιοθέαταraquo της αμερικανικής μεγαλούπολης με τους δεκάδες χιλιάδες Ελληνοαμερικάνους Βρίσκεται στον αριθμό 33-18 της οδού Μπρόντγουεϊ και μοιάζει με συνηθισμένο συνοικιακό βιβλιοπωλείο Όμως ανάμεσα στις αγγλικές εκδόσεις υπάρχουν ράφια που ξεχειλίζουν από ελληνικούς τίτλουςmiddot η προσπάθεια του Chekwas για την προώθηση του ελληνισμού

(53)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

τα τέλη του 1944 όταν πια εί-χαν αποχωρήσει από τη χώρα μας οι δυνάμεις κατοχής του Άξονα μέλη της ηγεσίας του τότε Βασιλικού Ναυτικού ζή-τησαν την ανεύρεση και τιμω-ρία των υπεύθυνων του τορπι-

λισμού της laquoΈλληςraquo Πράγματι είχε επισημανθεί στην Κάτω Ιταλία κάποιος Stefano Toselli μηχανι-κός ο οποίος είχε δηλώσει laquoιδιωτικώςraquo ότι ήταν σε θέση να κατονομάσει τους υπεύθυνους της ανόσιας πράξηςΟι ελληνικές Αρχές λοιπόν απαίτησαν την επίσημη καταγραφή της μαρτυρίας του και να κινηθεί η δια-δικασία παραπομπής των ενόχων σε δίκη Και τότεhellip laquoέσκασε η βόμβαraquo Με εντολή του Βρετανού στρα-τάρχη Harold Alexander ανώτατου διοικητή των συμμαχικών δυνάμεων της Μεσογείου κατηγορη-ματικώς απαγορεύτηκε η συνέχιση της έρευνας Το θέμα έπρεπε να μπει στο αρχείο ndash και αυτό έγινε ευ-θύς αμέσως Κατά συνέπεια όλα όσα λέγονται ακό-μα και σήμερα σχετικά με τον τορπιλισμό της laquoΈλ-ληςraquo παραμένουν ατεκμηρίωτα Ήταν πράγματι το ιταλικό υποβρύχιο laquoDelfino raquo που βύθισε το αγκυ-ροβολημένο στην Τήνο για τον εορτασμό του Δεκα-πενταύγουστου ελληνικό πολεμικό σκάφος Και αν ναι ποιος έδωσε τη σχετική εντολή Και τι έλεγε η εντολή αυτή

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Λ ό γ χ η

ldquoΟ Πόλεμος και ο ΚόσμοςrdquoΤα Γεγονότα του rsquo40 τα πριν και οι Συνέπειες

ρόκειται για ένα τρίτομο έργο στο οποίο ο Θεόδωρος Σπυρόπου-λος παρουσιάζει αναλυτικά με εξαντλητικές λεπτομέρειες τη σημα-ντική ανασκαφή της ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΟΣΑνάμεσα στην Πελλάνα και την Σπάρτη ιδρύθηκε μια Νησιωτική

Κοινοπολιτεία στη Λιμνοθάλασσα που συνδεόταν μέσω του Ευρώ-τα με τον Λακωνικό Κόλπο Σrsquo αυτό το νησιωτικό σύμπλεγμα υπήρ-χε η Λακεδαίμων από τις αρχές της τρίτης χιλιετίας πΧ μέχρι το 1750 πΧ οπότε καταστράφηκε από την Κοσμική Θεομηνία

Κατά τη Μυκηναϊκή περίοδο υπήρξε το Ανακτορικό κέντρο της Λακωνίας όπως πιστοποιείται από το Ανάκτορο το Κυκλώπειο Τείχος τους Βασιλικούς Θολωτούς Τάφους κα Επίσης φιλοξένησε το Ανάκτορο του Μενέλαου και της ΕλένηςΠολλές γεωφυσικές και γεωπολιτικές ιδιαιτερότητες μνημειακά ευρήματα και αρ-

χαιολογικά ευρήματα οδήγησαν τον συγγραφέα να ταυτίσει σημεία και μνημεία του Λακωνικού βαθυπέδου της Λακεδαίμονος με την Πλατωνική Ατλαντίδα και να ανα-ζητήσει επιβιώσεις της υλικής πολιτειακής και πολιτισμικής κληρονομιάς της στην ιστορική Δωρική ΣπάρτηΗ πλούσια εικονογράφηση βοηθά κάθε ενδιαφερόμενο για την ελληνική αρχαιολο-

γία να παρακολουθήσει αναλυτικά τη διεξαγωγή μιας ανασκαφής σrsquo ένα χώρο που παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον

Του ΘΕΟΔΩΡΟΥ Γ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Κ α δ ρ α μ ί τ σ α

ldquoΛακεδαίμωνrdquo

(54)

ανέναν μα κανέναν δεν μπορείς να κερδίσεις ούτε καν ένα αφελές μικρό παιδί εφόσον του αφαιρείς την ελευ-θερία τού να μην συμφωνήσει μαζί σου Αν στερήσεις την ελευθερία στον άλλον και βασιλιά να τον στέψεις δεν θα διαρκέσει η συμφωνία σας Σύντο-

μα θα αισθανθεί δυσφορία θα καταλάβει ότι παγιδεύτη-κε και βρέθηκε εκεί που δεν θέλει Τα χρυσά κλουβιά τα ανακάλυψαν τύποι σαν τη γυναίκα της πρώτης ιστορί-ας του βιβλίουmiddot όμως κλειδωμένο ένα πουλί μαραίνεται Ο Ελύτης γράφει πως γίνεται να φυλακίσεις ένα αηδόνι αλλά δεν μπορείς να φυλακίσεις τον κελαϊδισμό τουΥπάρχουν όμως προσωπικότητες τόσο ανασφαλείς εξαρτημένες και εξωφρενικά εγωιστικές ώστε κρατούν κλειδωμένο το αηδόνι τους έστω και άλαλο έστω και νεκρό Ξέρουν πολύ καλά άλλωστε την τέχνη να ταρι-χεύουνΌλοι μας έχουμε συναπαντηθεί με τέτοιους χαρακτή-

ρες Δεν είναι λίγοι και γνωρίζουν να πλέκουν ιστούς σαν την αράχνη Όσο πιο εξαρτημένοι είμαστε εμείς οι ίδιοι τόσο τσιμπάμε στους χειρισμούς τους Ο ελεύθε-ρος ο ανεξάρτητος άνθρωπος δεν τους ανέχεται γρή-γορα κάνει πέρα σύντομα κόβει μαζί τους τις διαπραγ-ματεύσεις Όμως πόσοι είμαστε εντελώς ανεξάρτητοι Όλοι έχουμε τις πληγές μας τα μειονεκτήματα μας τα παθήματα και τα πάθη μας Όλοι κουβαλάμε στο αίμα μας τους πειρασμούς της τρέλας Παρά ταύτα πάντα υπάρχει τρόπος να γιατρεύεσαι όταν όντως το αποφασί-ζεις διότι η υγεία είναι πιο επιθετική και δυναμική από την αρρώστια

ldquoΣιωπάς για να ακούγεσαιrdquo

Της ΜΑΡΩΣ ΒΑΜΒΟΥΝΑΚΗ Ε κ δ ό σ ε ι ς Ψ υ χ ο γ ι ό ς

(55)

STREETART

(56)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

( φωτογραφίες - Ανδρέας Τσάκαλης )

ΟΌ π ο ι ο ς θ έ λ ε ι να θαυμάσει έργα Τέχνης από καλλιτέχνες με μεράκι και πάθος δεν χρειάζεται να πηγαίνει μόνο σε εκθεσιακούς χώρους Ένας τοίχος παλιός μια λεπτομέ-ρεια στην πόρτα κάγκελα ή και σημεία του δρόμου είναι ικανά να εμπνεύσουν Μπο-ρούν να δώσουν βάση στον λαϊκό καλλιτέχνη να δημιουργήσει και να μεταμορφώσει Όταν ένας άνθρωπος θέλει να εκφραστεί μέσα από την τέχνη θα βρει laquoτελάραraquo γύρω του Θα βρει τρόπο να στείλει το μήνυμά του Θα επικοινωνήσει με τον θεατή θα τον κάνει να σκεφτεί να χαμογελάσει να λυπηθεί Θα του δημιουργήσει έντονα συναισθήματα χρησι-μοποιώντας απλά φτηνά χρώματα και το ταλέντο τουΗ τέχνη λοιπόν που μπορείς ελεύθερα να δεις και να θαυμάσεις στους πιο απίθανους χώρους ίσως και στην ίδια τη γειτονιά σου χωρίς εισιτήρια και προσκλήσεις λέγεται street art

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

(57)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

STREET ART

(58)

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

Δώρα Η Αλεξάνδρα όμορφη κι αριστο-κρατική από καλή και πλούσια οικο-γένεια φαντάστηκε πως στο πρόσωπο του αρρενωπού Νιόνιου θα έβρισκε την αδελφή ψυχή το άλλο μισό της για να ζήσει μαζί του τη ζωή που ονει-ρευόταν Όμως ο ωραίος της σύζυγος ndashθα διαπίστωνε γρήγοραndash καταδυνα-στευόταν από την Αργίνη μάνα σκλη-ρή και πεθερά ακόμη σκληρότερηhellip Ποτέ ο γιός δεν μπόρεσε να απαλλαγεί από την αρπάγη αυτής της μάνας κι έτσι η Αλεξάνδρα έμαθε να ζει στο πε-ριθώριο της ζωής των τριών τους κά-νοντας υπομονή για χάρη του παιδιού της και γιατί στο βάθος η ελπίδα την έκανε να πιστεύει ότι ίσως μια ημέρα όλα αλλάξουνhellip Η ελπίδα το μόνο όπλο του απελπισμένουhellipΤον απολογισμό αυτής της ζωής

εγκλωβισμένης στη ερημιά του έρω-τα μιας ζωής πολιτικών αγώνων για ένα καλύτερο αύριο διηγείται η Αλε-ξάνδρα γιαγιά πια στη μικρή εγγονή που έχει τrsquo όνομά τηςhellip

ldquoΜια Κυρ ιακή με την Αλεξάνδραrdquoεκδ Ωκεανός

(Η Δώρα Νικολαΐδου γεννήθηκε στην Αθήνα Πήρε πανεπιστημιακό τίτλο σπουδών από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων με ειδίκευση στην Ψυχολογία Σήμερα είναι τελειόφοιτος του Ελληνικού Ινστιτούτου Νευροφυτοθεραπείας και Ανάλυσης του Χαρακτήρα (ΕΙΝΑ) και ασκεί επαγγελματικά τη Συμβουλευτική ως Σύμβουλος Ψυχικής ΥγείαςΕιδικεύεται και παρέχει Συμβουλευτική Ψυχολογική Υποστήριξη σε Γυναικεία Θέματα Έχει μετεκπαιδευτεί στις πλέον σύγχρονες τεχνικές θεραπείας του Μετατραυματικού Στρες (Brain Spotting και CMR)Το laquoΜια Κυριακή με την Αλεξάνδραraquo είναι το πρώτο μυθιστόρημά της)

Νικολαίδου

(31)

μέλισσα -ένα από το τρία δώρα των

θεών σύμφωνα με εσωτερικές παραδόσεις- ο

άνθρωπος και ο πολιτισμός του φαίνεται να

έχουν μια ιδιαίτερη αόρατη σύνδεση Κοιτά-

ζοντας προς το παρελθόν προς την αυγή του

πολιτισμού διαπιστώνουμε σεβασμό προς τη

μέλισσα σε όλες τις εποχές και από όλους τους

πολιτισμούς Έτσι αρχίζουμε να αντιλαμβα-

νόμαστε ότι αυτό το μικροσκοπικό πλάσμα

αντιπροσωπεύει κάτι σημαντικό τη σπουδαι-

ότερη ίσως laquoχαμένη παράδοσηraquo στην ιστο-

ρία των ανθρώπων

Εγκλωβισμένες μέσα σε κεχριμπάρι έχουν βρεθεί μέλισσες η ηλικία των οποίων ξεπερνάει τα 100 εκατομμύρια χρόνια ndash παγωμένες στον χρόνο σαν να έχουν μείνει αθάνατες μέσα στο ίδιο τους το μέλι Οι αρχαίοι Έλληνες το ονόμαζαν ήλε-κτρον που συνδέεται με τον αρχαίο ηλιακό θεό Ελέκτορ ο οποίος είναι γνωστός ως ο laquoαφυπνιστήςraquo Αυτός ο προσδιορι-σμός αποδίδεται και στο μέλι ndash που θυμίζει κεχριμπάρι ndash μία αναζωογονητική ουσία που τιμόταν την αρχαία εποχή Και αυτή η σύνδεση είχε ως αποτέλεσμα να επιτείνει τον υψηλό σεβασμό που απολάμβανε η μέλισσα στους αρχαίους λαούς

(Ιερογλυφικό που απεικονίζει τη μέλισσα)

του Άντριου Γκόουγκ

( προσαρμογή επιμέλεια κειμένου - Νίκος Κατσινόπουλος )

Ιερή

(32)

Π ρ ο ϊ σ τ ο ρ ι κ έ ς ε μ μ ο ν έ ςΗ προϊστορία είναι γεμάτη από στοι-

χεία που υποδηλώνουν την εμμονή των ανθρώπων με τις μέλισσες Στην επονο-μαζόμενη laquoΣπηλιά της Αράχνηςraquo κοντά στην Βαλένθια της Ισπανίας μια σπηλαι-ογραφία 15000 ετών απεικονίζει μια αν-θρώπινη φιγούρα που αποφασιστικά δι-ακινδυνεύει τη ζωή της προκειμένου να συλλέξει το μέλι από την κηρήθρα ενός μελισσιού που βρίσκεται σε έναν επικίν-δυνο απότομο βράχο Και φυσικά είναι η μέλισσα που οδηγεί τους αρχαίους σαμά-νους στα παραισθησιογόνα φυτά η δρά-ση των οποίων μεταφέρει τη συνείδησή τους στον πνευματικό κόσμο των θεώνΠρόσφατες έρευνες έχουν αποκαλύψει

προς έκπληξη πολλών ότι ένας ήχος που θυμίζει βούισμα μέλισσας παρατηρείται κατά τη στιγμή της αλλαγής επιπέδου της ανθρώπινης συνείδησης Το φαινό-μενο αυτό έχει αναφερθεί ότι συμβαίνει και σε άτομα που έχουν υποστεί την λε-γόμενη laquoαπαγωγή από εξωγήινουςraquo που βλέπουν οπτασίας ή έχουν επιθανάτιες εμπειρίες Μήπως γνώριζαν αυτό το φαι-νόμενο οι αρχαίοι και πίστευαν ότι είναι ένα στοιχείο που προσδίδει κάποια ιδιαι-τερότητα στη μέλισσαΣτην Ανατολία έχει βρεθεί ένα άγαλμα

10000 ετών το οποίο απεικονίζει τη Μη-τέρα Θεά να φοράει στο κεφάλι μια κίτρι-

(Η αιγυπτιακή μυθολογία περιέχει αναρίθμητες αναφορές στις μέλισσες συμπεριλαμβανομένης και της πεποίθησης ότι οι μέλισσες δημιουργούνταν από τα δάκρυα του πιο σημαντικού θεού τους του Ρα)

νη ndash πορτοκαλί τιάρα σαν κυψέλη ndash ένα στοιχείο που έχει οδηγήσει τους ειδικούς στο ότι εκείνη την περίοδο η Μητέρα Θεά είχε αρχίσει να μεταλλάσσεται σε Μέλισ-σα Βασίλισσα ή μέλισσα θεάΣτον νεολιθικό οικισμό Τσατάλ Χουγι-

ούκ υπάρχουν υποτυπώδεις απεικονί-σεις μελισσών (6540 πΧ) γύρω από το κεφάλι κάποιας θεότητας σχηματίζο-ντας μια άλω Οι Σουμέριοι ωστόσο θε-ωρούνται πρόγονοι της οργανωμένης μελισσοτροφίας Αυτοί ήταν που επινόη-σαν την απιθεραπεία δηλαδή την ιατρι-κή χρήση των προϊόντων της μέλισσας όπως του μελιού της γύρης του βασιλι-κού πολτού της πρόπολης και του δηλη-τηρίου της μέλισσαςΣουμεριακά ανάγλυφα που απεικο-

νίζουν τη λατρεία κάποιων παράξενων ιπτάμενων μορφών έχουν συχνά ερμη-νευτεί ως ενδείξεις εξωγήινης επέμβασης Στα πλαίσια όμως των οφελών της με-λισσοτροφίας είναι πιθανότερο να απο-τυπώνουν τη λατρεία των μελισσών Οι Σουμεριακές απεικονίσεις άλλωστε ήταν που οδήγησαν στη δημιουργία του μοτί-βου της θεάς που χορεύει μια θηλυκή χο-ρεύτρια με τα χέρια κυρτωμένα γύρω από το κεφάλι της για την οποία οι μελετητές πιστεύουν ότι αναπαριστά μια ιέρεια της θεάς μέλισσας Το μοτίβο το οποίο απέ-κτησε κεντρικό ρόλο στον αιγυπτιακό

(33)

(34)

Ιερή

(35)

συμβολισμό φαίνεται να βασίζεται στη μοναδική ικανότητα των με-λισσών να επικοινωνούν μεταξύ τους μέσω ενός ρυθμικού χορού Μια μέλισσα μπορεί να πετάξει σε απόσταση μεγαλύτερη από 5 χιλιόμετρα από την κυψέλη της για να εντοπίσει τροφή και επιστρέφει για να με-

ταδώσει την πληροφορία στις υπόλοιπες μέσω του χορού - ένα είδος φυσικού συστήματος πλοήγησης

Οι άνθρωποι λοιπόν είχαν ανακαλύψει την τερά-στια σημασία της προσφοράς τη μέλισσας πριν από δέκα ή περισσότερες χιλιάδες χρόνια ήδη ίσως από την αχλή της προϊστορίας τους Καθώς αναπτυσσό-

ταν ο πολιτισμός κατά μήκος του ποταμού Νείλου και εξελισσόταν σιγά σιγά η δυναστική περίοδος της αρχαίας Αί-

γυπτο η λατρείας της μέλισσας και οι παραδόσεις για αυτήν εναγκαλίστηκαν σε τέτοιο βαθμό με τον πολιτισμό όσο ποτέ

στο παρελθόν ή στο μέλλον

Η Θ ε ά Μ έ λ ι σ σ α σ τ η α ρ χ α ί α Α ί γ υ π τ οΑρκετοί αιγυπτιολόγοι πι-στεύουν ότι οι Σουμερια-κές παραδόσεις ταξίδευσαν κατά μήκος της Ανατολι-κής Αιγυπτιακής Ερήμου

έως την Κοιλάδα του Νείλου Τα περίφημα αφρικανικά Ουαντί

(κοίτες ξεροπόταμων στις οποίες δημιουργούνται πε-ριστασιακά οάσεις) φημί-

ζονται για τις προδυναστικές βραχογραφίες τους που παρουσιάζουν

ιπτάμενες μορφές με εξογκωμένα χαρακτηρι-στικά σαν φτερά Ασυνήθιστες γραμμές εκτείνο-νται προς τα επάνω πίσω από το κεφάλι της κεντρι-κής μορφής θυμίζοντας τις κεραίες της μέλισσας

ενώ παραπέμπουν στο σχήμα των εξογκωμάτων που χαρακτηρίζουν τα αιγυπτιακά στέμμα-

τα στους αιώνες που θα ακολουθήσουνΑποτυπώνεται ακόμη το μοτίβο

της Θεάς που Χορεύει μια γυναί-κα με τα χέρια της κυρτωμένα επάνω από το κεφάλι της

(Το ένδυμα του Ναπολέοντα κατά την ενθρόνισή του ήταν διακοσμημένο με μέλισσες)

(Συλλογή μελιού στην Ισπανία 13000 πΧ)

Ιερή

(Το ένδυμα του Ναπολέοντα κατά την

ενθρόνισή του ήταν διακοσμημένο με

μέλισσες)

(36)

όπως ακριβώς η laquoχορεύτριαraquo Θεά μέλισσα που παρουσιάζεται σε ανάγλυφα των Σουμέριων και των κεντρο-Ευρωπαικών λαών χιλιάδες χρόνια νωρίτερα Η απεικόνιση είναι διαδεδομένη στην αιγυπτιακή μυθολογία και φαίνεται να προέρ-χεται από την μοναδική ικανότητα της μέλισ-σας να επικοινωνεί με τον laquoχορόraquo Ένα άλλο στοιχείο για την καλλιτεχνική

επιρροή που φαίνεται να έχει ασκήσει η μέλισ-σα εντοπίζεται στα τελετουργικά ενδύματα των Αιγυπτίων τα οποία παρουσιάζουν στιλι-στικές ομοιότητες με αυτήν Το στέμμα νέμες για παράδειγμα αποτελείται από εναλλασσόμε-νες κίτρινες και σκούρες οριζόντιες λωρίδες Τέ-τοιες οπτικές ομοιότητες είναι εμφανείς σε πολ-λά ανάγλυφα και αγάλματα Εντυπωσιακότερη όμως είναι αυτή που παρουσιάζεται στη νεκρι-κή μάσκα του Φαραώ Τουταγχαμών της 18ης δυναστείας η οποία δείχνει τον Φαραώ στολι-σμένο με εναλλασσόμενες μαύρες και κίτρινες λωρίδες όπως ακριβώς μια μέλισσαΗ έλξη της Αιγύπτου προς τις μέλισσες φαίνε-

ται ότι ξεκινάει από πολύ πρώιμη εποχή Η βό-ρεια Αίγυπτο η έκταση που απλώνεται από το Δέλτα έως τη Μέμφιδα ονομαζόταν laquoΤα Μπί-τιraquo - γη της μέλισσας Ο φαραώ Μένες ιδρυτής της Πρώτης Αιγυπτιακής Δυναστεία έφερε το αξίωμα του laquoΜελισσοτρόφουraquo ένας τίτλος που

αποδιδόταν σε όλους τους Φαραώ που ακολού-θησαν και η απεικόνιση μιας μέλισσας βρισκό-ταν δίπλα στην σφραγίδα που έφερε το όνομά τουςΟ αιγυπτιακός θεός Μιν έφερε τον τίτλο laquoΚύ-

ριος των Άγριων Μελισσώνraquo και χρονολογεί-ται από το 3000 πΧ ή νωρίτερα Παρόμοια η αιγυπτιακή θεά Νέιθ ήταν μια πολεμική θεό-τητα που της αποδίδονταν ο συμβολισμός της γονιμότητας και ιδιότητες παρθένου χαρακτη-ριστικά της Βασίλισσας μέλισσας Στη Σάιδα η Νέιθ θεωρούνταν ως η Θεά του laquoΟίκου των Μελισσώνraquo και μητέρα του Ρα του laquoκυβερνή-τη των πάντωνraquo Η αιγυπτιακή μυθολογία πε-ριέχει αναρίθμητες αναφορές στις μέλισσες συ-μπεριλαμβανομένης και της πεποίθησης ότι οι μέλισσες δημιουργούνταν από τα δάκρυα του πιο σημαντικού θεού τους του Ρα Μέλισσες απεικονίζονται σε αιγυπτιακούς

τάφους και οι συνήθεις προσφορές στις πιο ση-μαντικές θεότητες ήταν το μέλι Πραγματικά το μέλι ήταν το laquoνέκταρ των θεώνraquo και όπως οι Σουμέριοι πριν από αυτούς οι Αιγύπτιοι για-τροί το χρησιμοποιούσαν ως βασικό συστατικό για πολλά φαρμακευτικά σκευάσματα και θε-ραπείες συμπεριλαμβανομένων και των πρώι-μων μορφών μομιοποίησηςΈνα αιγυπτιακό μνημείο που παρουσιάζει μια

(Ο Ναπολέων ακολουθώντας τη παράδοση των Μεροβίγγιων βασιλιάδων της Γαλλίας -από τους οποίους ο διάσημος Βασιλιάς Τσιλντερικ ανακαλύφθηκε ενταφιασμένος με 300 μέλισσες κατασκευασμένες από καθαρό χρυσό- εξασφάλισε ότι το σύμβολο της μέλισσας θα ενσωματωθεί στη διακόσμηση και στην τεχνοτροπία του παλατιού υιοθέτησε δε το laquoΗ Μέλισσαraquo ως παρατσούκλι του)

(37)

παράξενη μορφή συμβολισμού μέλισσας είναι η βαθμιδωτή πυραμίδα της Σακκάρα η οποία πα-ραπέμπει στα εξάγωνα κελιά της κηρήθρας με τις έξι βαθμίδες της επάνω από το έδαφος και μια ιδιαίτερη κάτω ndash τη νεκρόπολη του ταύρου Άπι που ονομάζεται Σεράπειο Οι Αιγυπτιολό-γοι πιστεύουν ότι στον ταύρο Άπι αποδίδονταν οι αναγεννητικές ιδιότητες του θεού Πτά της Μέμφιδας ndash του αιγυπτιακού θεού της μετεν-σάρκωσης Πίστευαν επίσης ότι αυτοί που ει-σέπνεαν την ανάσα του ταύρου Άπι λάμβαναν το δώρο της προφητείας και το σημαντικότε-ρο από όλα οι Αιγύπτιοι πίστευαν ότι ο ταύρος μεταμορφωνόταν σε Άπι Όσιρι μετά θάνατον Το λατινικό Άπις που σημαίνει μέλισσα προ-έρχεται πιθανόν από το μεσοποταμιακό Σίπα ndash

Ιερή

(Ιερογλυφικό που απεικονίζει τη μέλισσα)

(Το τεκτονικό λογγείο του Ουάσιγκτον Η κυψέλη διακρίνεται στο επάνω μέρος του

στο κέντρο)

(38)

κή ρωμαϊκή θρησκεία που σχετιζόταν με τη τε-λετουργική σφαγή των ταύρωνΈνας άλλος αρχαίος πολιτισμός που επηρε-

άστηκε από τους αρχαίους Αιγυπτίους ήταν ο Μινωϊκός Είχε στενή σχέση με τους Αιγύπτι-ους οι οποίοι ήταν ειδικοί στη μελισσοκομία μια Τέχνη που αργότερα εισήχθη στην Ελλά-δα Αυτό μας οδηγεί σε ένα άλλο εντυπωσιακό του αιγυπτιακού συμβολισμού για τη μέλισ-σα Η Σφίγγα το περίφημο μνημείο της χώρας ονομαζόταν Χουν νμπ στα αιγυπτιακά όμως οι Έλληνες του έδωσαν το όνομα που είναι σή-μερα γνωστό Πως όμως συνδέεται αυτό με τη μέλισσα Η μινωική λέξη για τη μέλισσα ήταν σφέξ Τι συμπέρασμα βγάζουμε από αυτό Ο πο-λιτισμός που έμαθε στους Έλληνες την Τέχνη της μελισσοκομίας χρησιμοποιούσε τη λέξη σφεξ για να ονομάσει τη μέλισσα ndash και οι Έλ-ληνες έδωσαν αυτό το όνομα στη θεά που απει-κονίζει το μνημείο Μήπως η Σφίγγα υπήρχε ήδη όταν ο Μένες δημιούργησε το αιγυπτιακό βασίλειο και ήταν γνωστό ότι αναπαριστούσε μια μέλισσα θεά και έτσι αποδόθηκε στον Φα-ραώ ο τίτλος Μελισσοτρόφος Η πιθανότητα εί-ναι προκλητική και δεδομένης της γοητείας που ασκούσαν οι μέλισσες στους Αιγύπτιους δεν φαίνεται και τόσο εξωπραγματική

Η μ έ λ ι σ σ α σ ε κ ρ ί σ η ndash ο ά ν θ ρ ω π ο ς σ ε κ ρ ί σ ηΗ λατρεία των Σουμερίων και των Αιγυπτίων

για τη μέλισσα μεταδόθηκε στην Ελλάδα όπου μέλισσες απεικονίζονται σε αγάλματα των πιο

Ασίπα που σημαίνει ο Μεγάλος Ποιμένας στον Ουρανό και Άπις σημαίνει Όσιρις Αυτό συν-δέεται με την πίστη ότι μετά θάνατον η ψυχή του Φαραώ συνδεόταν με τον Όσιρι ως ένα άστρο στον αστερισμό του ΩρίωναΈνας ταύρος Άπις σύμφωνα με τους αιγυπτι-

ακούς μύθους δημιουργούσε 1000 μέλισσες και οι μέλισσες αντιπροσώπευαν ψυχές Είναι επίσης ενδιαφέρον ότι η αιγυπτιακή θεότητα Νούτ ήταν θεά του ουρανού ndash της περιοχής των μελισσών ndash και έφερε τον τίτλο laquoΑυτή που Κα-τέχει Χίλιες Ψυχέςraquo ο οποίος φαίνεται να παρα-πέμπει στις χίλιες μέλισσες ή ψυχές που δημι-ουργούνται από το σώμα του ταύρου ΆπιΤο εβραϊκό γράμμα Άλεφ συμβολίζει το laquoχί-

λιαraquo και αντίστοιχο προ σιναϊτικό και το προ κανανιτικό σύμβολο απεικόνιζε το κεφάλι ενός ταύρου παραπέμποντας στο ότι 1000 μέλισ-σες ndash ή αναγεννημένες ψυχές ndash δημιουργού-νται από τη θυσία ενός ταύρου Άπι Επιπλέον η αριθμητική αξία της εβραϊκή λέξη για τον Ιη-σού ndash τον Μεσσία ο οποίος βασίζεται στο πρό-τυπο του Όσιρι ndash είναι πάλι 1000Έτσι η αρχαία πεποίθηση ότι οι μέλισσες δη-

μιουργούνται από ταύρους εύλογα οδηγεί στην εικασία ότι η υπόγεια νεκρόπολη η οποία εί-ναι γνωστή ως Σεράπειο ίσως να ήταν ένα τε-λετουργικό κέντρο αναγέννησης προορισμέ-νο να ανακυκλώνει ψυχές από τα κεφάλια των ταύρων και όχι απλά ένα μαυσωλείο για ταύ-ρους Μήπως οι τελετουργίες που πραγματο-ποιούνταν στο Σεράπειο αποτελούσαν την πιο πρώιμη μορφή του Μιθραϊσμού τη μυστηρια-

(Ο Ρούντολφ Στέινερ (1861-1925) είχε laquoπροβλέψειraquo ότι οι μέλισσες θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε αναφέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότερο από 4 χρόνια ζωής)

(39)

σημαντικών θεών των Ελλήνων Έτσι ανα-πτύσσεται η αντίληψη της Θεάς μέλισσας και δημιουργείται η τιμητική θέση των ιερειών που ονομάζονται Μέλισσες οι οποίες αργότε-ρα μετεξελίσσονται στις Σίβιλες Σύμφωνα με κάποιες παραδόσεις μάλιστα ο δεύτερος ναός στους Δελφούς ήταν κατασκευασμένος εξολο-κλήρου από μέλισσες και ο ομφαλός θύμιζε κυ-ψέλη περιτριγυρισμένη από μέλισσεςΟι Ρωμαίοι εξασκούσαν τον Μιθραϊσμό μια

μυστικιστική θρησκεία σημαντικό στοιχείο της οποίας ήταν η θυσία των ταύρων που θυ-μίζει τις τελετουργίες των Αιγυπτίων στο Σε-ράπειο Απόηχος αυτών των τελετουργιών στη σύγχρονη εποχή φαίνεται να είναι οι ταυ-ρομαχίες της Ισπανίας Η σύνδεση αυτή επιβε-βαιώνεται έμμεσα από το ότι αρκετές από τις παλιότερες αρένες της χώρας έχουν κατασκευ-αστεί επάνω ή πολύ κοντά σε αρχαία ιερά του ΜίθραΟι Μάγια λάτρευαν τη μέλισσα και απεικό-

νιζαν θεούς με τη μορφή της στους σημαντι-κότερους ναούς τους Έως και την Ινδία οι θρησκείες υιοθέτησαν θεότητες μέλισσες στη μυθολογία τους Ακόμη και η καθολική εκ-κλησία ενσωμάτωσε τη μέλισσα ως ένα σύμβο-λο της αυθεντίας του Πάπα πράγμα που μπο-

ρούμε να δούμε στην Πόλη του ΒατικανούΠέτρινα καταλύματα με τη μορφή κυ-

ψελών κατασκευάστηκαν στην αρχαιότητα από την Ιρλανδία έως την Αφρική ενώ ο Χέ-νριχ Χίμλεραπό τους ισχυρότερους άνδρες στη Γερμανία του Χίτλερ κατασκεύασε το ιερότερο τελετουργικό κέντρο των SS με τη μορφή κυψέλης στα θεμέλια τους κάστρου ΒέβελσμπουργκΠολιτικά κινήματα όπως ο κομουνι-

σμός εμπνεύστηκαν από την αλτρουιστική συμπεριφορά που εμφανίζεται στην κυψέ-λη ως πρότυπο για τις ιδεολογίες τους Με-γάλοι ηγέτες επίσης ακολούθησαν την πα-ράδοση των προγόνων τους και συνδέθηκαν με διάφορους τρόπους με τη μέλισσα Ο Ναπολέων για παράδειγμα ακολουθώ-

ντας τη παράδοση των Μεροβίγγιων βασιλι-άδων της Γαλλίας - από τους οποίους ο διά-σημος Βασιλιάς Τσιλντερικ ανακαλύφθηκε ενταφιασμένος με 300 μέλισσες κατασκευα-σμένες από καθαρό χρυσό - εξασφάλισε ότι το σύμβολο της μέλισσας θα ενσωματωθεί στη διακόσμηση και στην τεχνοτροπία του παλατιού υιοθέτησε δε το laquoΗ Μέλισσαraquo ως παρατσούκλι του Πιστεύεται ακόμη ότι η μέλισσα είναι ο

Ιερή

(Απεικόνιση κηρήθρας από την Τσατάλ Χουγιούκ 6600 πΧ)

(Σουμεριακή πινακίδα ndash απεικόνιση της λατρείας της μέλισσας)

(40)

νερ (1861-1925) Είχε laquoπροβλέψειraquo μάλιστα ότι θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε ανα-φέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότε-ρο από 4 χρόνια ζωής Από το 2008 οι μέλισ-σες άρχισαν να εκλείπουν με ανησυχητικούς ρυθμούς Συμπτωματικά() βρισκόμαστε στα όρια της πρόβλεψης του Στέινερ και στο χρο-νικό περιθώριο που ανέφερε ο Αϊνστάιν Επιπλέον έχουμε αρχίσει να διανύουμε σε

ένα έτος που έχει επιβαρυνθεί με θεωρίες για καταστροφή του κόσμου μας ή για αναγέν-νησή του ndash ανάλογα με πια θεωρία είστε δι-ατεθειμένος να πιστέψετε ndash και βρισκόμαστε στη δίνη μια πολύπλευρης και πολυσύνθετης κρίσης με κορυφή του παγόβουνου την οικο-νομία Το τι θα συμβεί θα το δείξει ο χρόνος Ωστό-

σο φαίνεται ότι η μέλισσα η ιερή μέλισσα εί-ναι διαχρονικά συνυφασμένη με την εξέλιξη του πολιτισμού ακόμη ίσως και με την ύπαρ-ξη του ανθρώπου στον πλανήτη

Σημείωση Το πλήρες κείμενο της μελέτης του

Andrew Gough στα αγγλικά μπορείτε να το βρείτε

στο httpandrewgoughcoukbee1_1html

πρόδρομος του εραλδικού κρίνου του εθνι-κού συμβόλου της ΓαλλίαςΟ ελευθεροτεκτονισμός που διαδόθηκε στις

ΗΠΑ ήδη από την ίδρυσή τους ευνοήθη-κε από σημαντικούς ανθρώπους όπως ο Τό-μας Τζέφερσον ο οποίος έγραφε με πάθος για την σημαντικότητα των μελισσών ενώ άλ-λοι όπως ο Πρόεδρος Τζόρτζ Ουάσιγκντον ενσωμάτωσε την κυψέλη στο τεκτονικό λογ-γείο του Χωρίς αμφιβολία η πρώιμη Αμερι-κανική κοινωνία δανείστηκε πολλές από τις φιλοσοφικές αρχές της από τον Ελευθεροτε-κτονισμό ενσωματώνοντας συμβολισμό και θέματα με μέλισσες στις τελετουργίες της Η δομή του κράτους τουλάχιστον σε αυτή

την πρώιμη περίοδο ακολούθησε τη δομή τη σταθερότητα και την αλτρουιστική συμπερι-φορά που χαρακτηρίζουν την κυψέλη όπως είχαν κάνει κοινωνίες και κινήματα χιλιάδες χρόνια πριν από αυτήνΜια ένδειξη για την επιρροή της μέλισσας

στους ιδρυτές των ΗΠΑ φαίνεται από το ότι ολόκληρη η δυτική περιοχή της χώρας ονο-μαζόταν αρχικά Ντεζερέ (μέλισσα)Η μέλισσα είχε αποτελέσει κεντρικό θέμα σε

πολλά κείμενα και διαλέξεις του αυστριακού φιλόσοφου και μυστικιστή Ρούντολφ Στέι-

(Το περίφημο μινωικό κόσμημα με τις μέλισσες) (Το τεκτονικό λογγείο του Ουάσιγκτον Η κυψέλη διακρίνεται στο επάνω μέρος του στο κέντρο)

(41)

ΓιώργοςΙωάννου( Ο Γ Ιωάννου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1927 Πήρε πτυχίο φιλολογίας από το ΑΠΘ και το 1960 διορίστηκε φιλόλογος Το 1971 μετατέθηκε στην Αθήνα αρχικά σε γυμνάσιο και μετά στο υπουργείο ΠαιδείαςΠέθανε στην Αθήνα το 1985

Ποιητικές συλλογέςlaquoΗλιοτρόπιαraquo ιδιωτική έκδοση Θεσσαλονίκη 1954laquoΤα Χίλια Δέντραraquo εκδ Διαγωνίου Θεσσαλονίκη 1963laquoΤα Χίλια Δέντρα amp άλλα ποιήματα (1954-1963)raquo εκδ Ερμής Αθήνα 1973 )

(42)

ldquoΣαν τη μητέρα αλήθειαrdquo

Πηγαίνει αργά στο σινεμά

μάλιστα στον εξώστη

Σrsquo έργα κατά προτίμηση βουβά

και θαμπωμένα Κι εκεί

- μέσα στους τόσους εξευτελισμούς -

η μόνη του χαρά να βλέπει τις γυναίκες

της γενιάς γύρω απrsquo το τριάντα

Με κείνα τα βαθιά καπέλα

με τις σειρές τα περιδέραια

τα μάτια τα κοντά μαλλιά∙

με τις ψιλές γλυκιές φωνές

με τις κινήσεις τους τις μητρικές

Σαν τη μητέρα αλήθεια∙

σαν τη μάνα του

των πρώτων παιδικών του χρόνων

Τότε που τον φωνάζανε μοναχογιό

(43)

( επιμέλεια - Έλλη Ιωαννίδου )

Ο αετόςκαι η χελώνα( Η λ ο γ ι κ ή η σ ύ ν ε σ η κ α ι η φ ρ ό ν η σ η σ α ν α ε τ ό ς π ε τ ο ύ ν β λ έ π ο υ ν τ α π ρ ά γ μ α τ α κ α θ α ρ ά κ α ι α π ό ψ η λ ά Π ρ ο σ π α θ ο ύ ν ν α β ά λ ο υ ν σ τ η θ έ σ η κ α ι σ τ α ό ρ ι ά τ ο υ τ ο ν μ α τ α ι ό δ ο ξ ο ε π ι π ό λ α ι ο ε α υ τ ό μ α ς π ο υ σ έ ρ ν ε τ α ι σ τ η γ η σ α ν τ η χ ε λ ώ ν α )

(44)

Οι Μύθοι του Αίσωπου είναι μικρές ιστορίες εμπνευ-σμένες από την ίδια τη ζωή και διακρίνονται για τον συμβολικό και αλληγορικό χαρακτήρα τους Ο Αίσωπος είχε γράψει πολλούς μύθους για να σατιρίσει δια-

κωμωδήσει ή και να ειρωνευτεί την καθημερινότητα των Ελ-λήνων Ένας από αυτούς ήταν και ο μύθος του αετού με τη χε-λώνα Εδώ θα τον παρουσιάσουμε κάπως διαφορετικά Η ιστορία θα αρχίσει μέσα στη θάλασσα

άποτε ας πούμε τα παλιά χρόνια μια χελώνα μουρμού-ριζε για την άτυχη μοίρα της κολυμπώντας αργά μέσα στη θά-λασσα Την ενοχλούσε που τα άλλα ζώα μπορούσαν να τρέχουν γρήγορα στη γη ενώ εκείνη δεν τα κατάφερνε Την ενοχλού-σε που τα πουλιά μπορούσαν να πετάνε στον καθαρό αέρα και να βλέπουν τόσα από κει ψηλά ενώ εκείνη ήταν μέσα στο νερό και κολυμπούσε αργά Την ενοχλούσε ακόμα και τις φορές που έβγαινε στη στεριά για να γεννήσει και κουραζόταν τόσο πολύΑυτά σκεφτόταν λυπημένη σε μια παραλία Ξαφνικά είδε

ένα αετό να σχηματίζει κύκλους γύρω από τα σύννεφα καθώς πετούσε ψηλά με τις ανοιχτές και δυνατές φτερούγες του Του φώναξε όσο πιο δυνατά μπορούσε για να την ακούσει Και όταν αυτός χαμήλωσε αρκετά την ρώτησε τι ήθελε Η χελώνα τότε τον παρακάλεσε μιας και είναι ο βασιλιάς των πτηνών να της μάθει να πετάει όπως εκείνος Να βλέπει τον κόσμο από ψηλά Να νοιώθει δυνατή και ελαφριά συνάμαΟ αετός που θεώρησε παράλογη την επιθυμία τής χελώνας

αρνήθηκε Προσπάθησε να της εξηγήσει ότι δεν ήταν στη

και η χελώναΔιασκευή στον μύθο του Αίσωπου

( κείμενο εικόνα - Έλλη Ιωαννίδου )

(45)

φύση της να πετάει Μπορούσε να χαρεί τα δικά της προνόμια να κολυμπάει δηλαδή στα βαθειά νερά να κάνει βόλτες στην άμμοhellip πράγματα που ακόμα και αυτός - ένας βασιλιάς - δεν μπορεί να χαρεί όπως εκεί-νη Άλλωστε μια τέτοια προσπάθεια να μάθει δηλαδή να πετά μπορεί να την κατέστρεφε Αυτά της είπε και πέταξε μακριά της νομίζοντας ότι

την είχε συνετίσει Η χελώνα όμως ήταν ανένδοτη Συνέχισε να τον

θερμοπαρακαλεί και το έκανε όποτε τον έβλεπε να πετά πάνω από την παραλία Ώσπου μια μέρα ο αετός δεν άντεξε άλλο να της αρνείται Βαρέθηκε άλλωστε τα παρακάλια και την επιπολαιότητά της Τη γράπω-σε με τα δυνατά νύχια του και πέταξε μαζί της ψηλά πάνω από τα κύματα Η ευτυχία της χελώνας γι αυτά τα λίγα λεπτά ήταν απερίγραπτη Βιαστική και άμυ-αλη όπως ήταν νομίζοντας ότι θα μοιάσει στον αετό του ζήτησε να την αφήσει πάνω από τα σύννεφα Ήθελε να συνεχίσει μόνη της να πετάει σίγουρη για τον εαυτό της Έτσι κι έγινε Ο αετός την άφησε να πέσει όπως ακριβώς του είχε ζητήσει με αποτέλεσμα να γκρεμοτσακιστεί πάνω στα βράχια που την περίμε-ναν δίπλα στην ακτή Η δύστυχη χελώνα που ήθε-λε να πετάξει συντρίφτηκε παταγωδώς Δεν άκουσε τα λόγια της σύνεσης από το στόμα του αετού αλλά παρασύρθηκε από τις δικές της παράλογες επιθυμίες έξω από τη φύση της Το τέλος της όπως και όσων δεν ακολουθούν τα λόγια της σύνεσης και της φρόνη-σης ήταν να καταστραφεί και μάλιστα με πολύ άσχη-μο τρόπο

Η θαλάσσια χελώνα Caretta caretta εί-ναι ένα κινδυνεύον είδος Θα τη συναντή-σουμε να κολυμπάει σε όλα τα μήκη και πλάτη των ελληνικών θαλασσών αλλά η ιδιαίτερη σημασία της χώρας μας έγκει-ται στο ότι φιλοξενούμε κάποιες από τις σημαντικότερες παραλίες για την ανα-παραγωγή και φωλεοποίηση της καρέτα στη ΜεσόγειοΗ χελώνα καρέτα είναι ίσως ένα από τα

πιο εμβληματικά είδη των μεσογειακών και ελληνικών θαλασσών και ένα από τα επτά είδη θαλάσσιων χελωνών που υπάρ-χουν στον πλανήτη Αν καταφέρει να ξεφύγει από τους φυσικούς εχθρούς της αλλά και από τις ανθρώπινες επιδράσεις και απειλές θα ζήσει περίπου 80 χρόνια Όταν μεγαλώσει περίπου μετά από δύο έως τρεις δεκαετίες και έρθει η ώρα τής αναπαραγωγής της θα επιστρέψει στην ίδια περιοχή και θα επιλέξει την παραλία όπου γεννήθηκε και η ίδια για να κάνει τη φωλιά της

Η θαλάσσια χελώνα Κ α ρ έ τ α - ΚαρέταΖ ω ή π ο υ α π ε ι λ ε ί τ α ι

(46)

Τα αποσπάσματα του κειμένου και πληροφορίες είναι από το site httpwwwwwfgrelendangered-speciescaretta

Σε κάθε περίοδο ωοτοκίας η θαλάσσια χελώνα θα γεννήσει δύο έως τρεις φορές Θα δημιουρ-γήσει τη φωλιά της σε αμμώδεις παραλίες και σε βάθος περίπου 60 εκατοστών Σε κάθε φωλιά φιλοξενούνται μέχρι και 120 αυγά τα οποία εκ-κολάπτονται για 55 ημέρες Η θήρα των αυγών από αλεπούδες σκυλιά κλπ αποτελεί ένα επιπλέ-ον πρόβλημα και έχει παρατηρηθεί σε παραλίες ωοτοκίας της Πελοποννήσου επηρεάζοντας το 40 των φωλιών Σημαντική απειλή συνιστούν και τα σκουπίδια στη θάλασσα Ειδικότερα οι πλαστικές σακούλες υποβαθμίζουν το θαλάσσιο οικοσύστημα και μπορούν να οδηγήσουν σε θά-νατο τις θαλάσσιες χελώνες αφού τις ξεγελούν λόγω της ομοιότητάς τους με τσούχτρες μία από τις πιο αγαπημένες τροφές της καρέτα

Η ζωή που προστατεύουμε και η ιστορία των Σεκανίων της Ζακύνθουhellip

Η προστασία της καρέτα είναι για εμάς σχε-δόν laquoπροσωπική υπόθεσηraquo που διαρκεί και εξελίσσεται για πολλές δεκαετίες Για τη δια-τήρηση και προστασία του είδους οργανώσα-με το 1994 πανευρωπαϊκή εκστρατεία για την αγορά της περιοχής που περιβάλλει την παρα-λία των Σεκανίων Ως αποτέλεσμα σε μία πολύ αβέβαιη για την προστασία του είδους περίοδο με τα χρήματα που συγκεντρώθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αλλά και από συνεισφο-ρές ιδιωτών αγοράσαμε το 90 της έκτασης γύρω από τα Σεκάνια Σκοπός της αγοράς ήταν τόσο η αποτροπή της τουριστικής ανάπτυξης

της περιοχής όσο και η κατά το δυνα-τόν καλύτερη διαχείρισή της ώστε να προστατευθεί η σημαντικότερη παραλία ωοτοκίας για τη θαλάσσια χελώνα

Yπεύθυνη προγράμματος Χαρίκλεια Μινώτου cminotouwwfgr τηλ 210 33 14 893

Κ α ρ έ τ α - Καρέτα

httpswwwyoutubecomwatchv=yDnbTGBSxyA

httpswwwyoutubecomwatchv=T8eGw1oyYoQ

Αν θες να δεις VIDEO με χελωνάκια πάνω στην άμμο να τρέχουν προς το νερό πάτησε στα links

httpswwwyoutubecomwatchv=nHok4ZdJ2A0

(47)

Κ Ι Ν Η Μ Α Τ Ο Γ Ρ Α Φ Ο Σ -ldquoΠρόμαχοςrdquoΠ ρ ό κ ε ι τ α ι για μια αισθηματική ταινία

με φόντο την επιστροφή των Γλυπτών του Παρ-θενώνα από το Βρετανικό Μουσείο Ας σημειωθεί ότι η πρώτη επίσημη προβολή της ταινίας πραγ-ματοποιήθηκε στο Μουσείο της ΑκρόποληςΟ Ανδρέας (Παντελής Κοντογιάννης) αναγκά-

στηκε να αφήσει την Ελλάδα όταν ήταν παι-δί Επιστρέφει ενήλικος μετά από πρόσκληση του διευθυντή του Μουσείου της Ακρόπολης (Giancarlo Giannini) για να προχωρήσει την υπό-θεση κατά του Βρετανικού μουσείουΒρισκόμαστε στην Αθήνα του 2011 εν μέσω

της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης που έχει ξεσπάσει στη χώρα Ο Ανδρέας συγκεντρώνει αποδεικτικά στοιχεία για να αποδείξει ότι πλα-στογραφήθηκαν έγγραφα ώστε να επιτραπεί η πώληση των γλυπτών στο Βρετανικό Κοινοβού-λιο το 1816 Στη συνέχεια επιστρέφει στο Λονδί-νο όπου με τη βοήθεια της Ελένης (Κασσάνδρα Βογιατζή) συναδέλφου του αλλά και αντικείμε-

νο του πόθου του ξεκινάει τις απαραίτητες νο-μικές διαδικασίεςΟι δύο δικηγόροι έχουν μπροστά τους έναν

laquoμακρύ δρόμοraquo και θα πρέπει να δώσουν σκλη-ρό αγώνα για να πετύχουν την επαναφορά των κλεμμένων γλυπτών στην αρχική ndashκαι αρμό-ζουσα- θέση τουςΣκηνοθεσία Κέρτε και Τζον Βούρχις

Παίζουν Παντελής Κοντογιάννης Κασσάνδρα

Βογιατζή Γιώργος Χωραφάς Τζιανκάρλο Τζιανίνι

Γιώργος Βογιατζής Σπύρος Φωκάς Πολ Φρίμαν

Μάικλ Μπέρνς

(48)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

Τ η ν Τ ε τ ά ρ τ η 3 Δεκεμβρίου εγκαινιάσθηκε στο Βυζαντινό και Χριστια-νικό Μουσείο η έκθεση laquoΟ Δομήνικος Θεο-τοκόπουλος πριν από τον El Grecoraquo η οποία πραγματοποιείται στο πλαίσιο του ελληνικού επετειακού προγράμματος για τα 400 χρόνια από το θάνατο του El GrecoΗ έκθεση παρουσιάζει το πολιτισμικό περι-

βάλλον μέσα στο οποίο διαμορφώθηκε η προ-σωπικότητα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου πριν αναχωρήσει από τον Χάνδακα της Κρή-της (το σημερινό Ηράκλειο) για τη Βενετία το 1567Τι γνωρίζουμε για την Κρήτη του 16ου αιώ-

να και την κοινωνία της μέσα στην οποία γεν-νήθηκε μαθήτευσε και εργάστηκε ο νεαρός Δομήνικος Θεοτοκόπουλος Πώς δούλευαν οι Κρητικοί ζωγράφοι τον 16ο αιώνα Ποια κοι-νωνικά φαινόμενα και ποιες ιδεολογικές τά-σεις σχετίζονται με τον τεχνίτη καλλιτέχνη και λόγιο Θεοτοκόπουλο Γιατί ο Θεοτοκόπου-

λος φεύγει από την ΚρήτηΜε αφετηρία αυτά τα ερωτήματα η έκθεση

αφηγείται πτυχές του κοινωνικού και καλλι-τεχνικού περιβάλλοντος τής Κρήτης του 16ου αιώνα μέσα στο οποίο γεννήθηκε μαθήτευσε και ωρίμασε εικαστικά ο Δομήνικος Θεοτοκό-πουλοςΣε τρεις μεγάλες εκθεσιακές ενότητες πα-

ρουσιάζονται 200 περίπου σημαντικά αντι-κείμενα θρησκευτικά και κοσμικά αρχειακές πηγές χειρόγραφα και έντυπα εικόνες και πί-νακες Κρητικών και Ιταλών ζωγράφων του 16ου αιώνα Τα έργα προέρχονται από τις συλ-λογές του Βυζαντινού Μουσείου από συλλο-γές και μουσεία της Ελλάδας Εφορείες Βυζα-ντινών Αρχαιοτήτων μητροπόλεις εκκλησίες και μοναστήρια καθώς και μουσεία του εξω-τερικούΔιάρκεια έκθεσης 4122014 ndash 3132015

Βασ Σοφίας 22 Τηλ 213 213 9500

httpwwwbyzantinemuseumgr

Ε Κ Θ Ε Σ Η - laquo Ο Δ ο μ ή ν ι κ ο ς Θ ε ο τ ο κ ό π ο υ λ ο ς π ρ ι ν α π ό τ ο ν El Grecoraquo

(49)

Η Ε λ λ η ν ι κ ή Εταιρεία Μεταφρα-στών Λογοτεχνίας βράβευσε τη Χάρις Αλε-ξίου για την καλύτερη μετάφραση ξένου λο-γοτεχνικού έργου Η βράβευση αφορούσε τη μετάφραση του βιβλίου laquoΠάντα ήρωεςraquo του Φαμπιάν Μαρσό που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΜεταίχμιοΤο βιβλίο αποτελεί τη συγκλονιστική μαρ-

τυρία του Grand Corps Malade (Ψηλό Άρρω-στο Κορμί όπως είναι το ψευδώνυμό του) ο οποίος έμεινε ατελώς τετραπληγικός εξαιτί-ας ενός μοιραίου ατυχήματος Ωστόσο ένα χρόνο μετά το περιστατικό διέψευσε τις προ-βλέψεις των ειδικών και κατάφερε να περπα-τήσει ξανά Στις σελίδες του βιβλίου του ο Μαρσό αφηγείται τη δωδεκάμηνη περιπέτεια και τις εμπειρίες τόσο τις δικές του όσο και των ομοιοπαθών συντρόφων του από το κέ-ντρο αποκατάστασηςΓια τη γνωριμία της με τον Φαμπιάν Μαρσό

την απόφασή της να προτείνει και να μετα-φράσει το βιβλίο του η Χάρις Αλεξίου αναφέ-ρει laquoΤον Grand Corps Malade τον γνώρισα από τα τραγούδια του Ήταν το νέο πρόσω-πο στη γαλλική μουσική σκηνή στο μουσι-κό είδος της slam H νεολαία της Γαλλίας τον λάτρευε Μου έκανε εντύπωση αυτός ο νέος όμορφος άνδρας με την πατερίτσα του Μου έκανε εντύπωση και το ψευδώνυμό του το laquoψηλό άρρωστο κορμίraquo Το τραγούδι μου ldquoΜεγάλωσαrdquo μόλις είχε κυκλοφορήσει και σκεφτόμουν πως θα μπορούσε να το είχε γρά-ψει αυτός Τον συνάντησα αργότερα σε ένα τηλεοπτικό στούντιο όταν συμμετείχαμε και οι δύο στην εκπομπή του Michel Drucker που έκανε ένα μεγάλο αφιέρωμα στον Ντέμη Ρούσσο

Δύο χρόνια αργότερα ο φίλος Νίκος Αλιά-γας μου χάρισε το βιβλίο του Φαμπιάν laquoΔι-άβασέ το είναι γραμμένο σε απλή γλώσσαraquo μου είπε Όσο το διάβαζα σε πολλά σημεία ξαναζούσα την περιπέτεια του αδελφού μου στην εντατική και αργότερα στο κέντρο απο-κατάστασης Το συγκινητικό επίσης ήταν πως γνώριζα την απίστευτη ταλαιπωρία των τετραπληγικών των αναπήρων που στερού-νται την ικανότητα όπως λέει και ο Φαμπι-άν να ξύσουν το φρύδι τους ή να κρατήσουν το κουτάλι τους και να πατήσουν ένα κου-μπί για βοήθειαraquo

Ε Κ Δ Η Λ Ω Σ Η -Β ρ α β ε ί ο Λ ο γ ο τ ε χ ν ι κ ή ς Μ ε τ ά φ ρ α σ η ς γ ι α τ η ν Χ Αλεξίου

(50)

Θ Ε Α Τ Ρ Ο - laquoΟ Γάμοςraquolaquo Ο Γ ά μ ο ς raquo της Βάσιας Σολωμού

Ξανθάκη πρωτοπαρουσιάστηκε το 1994 στο Θεσσαλικό Θέατρο σε θεατρική διασκευή και σκηνοθεσία του Κώστα Τσιάνου γνωρίζοντας τεράστια επιτυχίαΣτην τωρινή παράσταση τού Μεταξουργεί-

ου παρουσιάζεται με τη μορφή του μονολό-γου σε θεατρική προσαρμογή ndash σκηνοθεσία και ερμηνεία της Άννας Βαγενά Πρόκειται για την ιστορία μιας απλής γυναίκας από τα Αμπελάκια της Θεσσαλίας μιας χωριάτισ-σας που σήκωσε στους αδύνατους ώμους της τη μοίρα της και συγχρόνως τη μοίρα πολ-λών γυναικών του τόπου μας Έζησε τη βα-ναυσότητα ενός αλκοολικού πατέρα είδε την αγάπη του άνδρα της να μεταμορφώνεται σε περιφρόνηση όταν άρχισε να γεννάει κωφά-λαλα παιδιά εξαιτίας της βαριάς κληρονομι-κότητας του αλκοολικού πατέρα της και πά-

S T A N D - U P C O M E D Y -5 0 Α π ο χ ρ ώ σ ε ι ς τ ο υ GreekΣ τ ι ς μ έ ρ ε ς μας που

το χιούμορ θεωρείται σπάνιο και πολύτιμο το Tin Pan Alley φιλοξενεί τον Σίλα Σεραφείμ ο οποίος προσφέρει εντυπωσιακές παραστάσεις γέλιου και εύθυμου προβληματισμούΚάθε Σάββατο (έως τις 27 Δεκεμβρίου) στις

2200 ο Σίλας στήνει ένα ενδιαφέρον πανηγύρι με επίκεντρο το εξαιρετικό μοναδικό laquoφυσικό φαινόμενοraquo που λέγεται laquoΝεοέλληναςraquo Μια γι-ορτή σε πρώτη ανάγνωση των 20 χρόνων πα-ρουσίας του στην stand-up comedy αλλά και μια προσπάθεια ανάλυσης και διερεύνησης του φαινομένου το οποίο μάλλον θα εξακολουθήσει να απασχολεί για πολύ καιρό την καλλιτεχνική

κοινότητα του είδους Για του λόγου το αληθές δείτε ένα απόσπασμα των προσπαθειών του στην ιστοσελίδαwwwyoutubecomwatchv=LgJERE7PTBY

Συντελεστές Σίλας Σεραφείμ

Λίλα Σταμπούλογλου (συμμετέχει μέχρι να γεννήσει)

Παραστάσεις Κάθε Σάββατο μέχρι τις 27 Δεκεμβρίου

(τουλάχιστον)

Ώρα έναρξης 2200 (ακριβώς)

Πληροφορίες Tin Pan Alley Τουρναβίτου 6 Πλατεία

Ασωμάτων Θησείο Τηλ 210-3210158

httpwwwtinpanalleygrindexphpsilasserafim

λεψε με νύχια και δόντια σε μια κοινωνία που δεν δέχεται εύκολα την αναπηρίαΏρες Παράστασης Σάββατο 1800 και 2100

Κυριακή 1830

Εισιτήρια Γενική Είσοδος 16euro Μειωμένα

12euro (φοιτητές συνταξιούχοι άνω των 65 ετών

πολύτεκνοι amp εκπαιδευτικοί) και 10euro(άνεργοι)

Ομαδικό εισιτήριο 8euro

Θέατρο Μεταξουργείο Ακαδήμου 14-16

Τηλ 210-5234382

(51)

(52)

ldquoΤο Θαύμα να Νοιώθεις ΈλληναςrdquoΤου SAM CHEKWASΕ κ δ ό σ ε ι ς S e a b u r n B o o k s

άνθρωπος μένει εκεί όπου είναι θαμμένο ένα μέρος της καρδιάς τουraquo έγραψε ο Αλέξαν-

δρος Δουμάς Ο Sam Chekwas το παιδί από την Νιγη-ρία με τα φωτεινά και ερευνητικά μάτια που ήρθε από την χώρα του να σπουδάσει στην Ελλά-δα ντυμένος στο πνεύμα και την καρδιά με την αγάπη για το αληθινό το υψηλό και το ωραίο δεν μάκρυνε ποτέ από δω Τα τραίνα της ζωής του ασταμάτητα έφευγαν και γύριζαν φεύγουν και γυρίζουν με τη σημαία του χρέους με την πραμάτεια της προσφοράς με τη σοδειά της αγά-πης Σrsquo ένα ταξίδι που κρατάει χρόνια τώρα διατηρώντας την ποιότητα του σεβασμού την ευ-χέρεια της κατανόησης και την ανάγκη της συμπόρευσης στα μονοπάτια της ουσίαςhelliplaquoΌσο αναπνέω θα προβάλλω την ελληνική γλώσσα και τα ελληνικά γράμματαraquo δήλωσε σε παρου-

σίαση του βιβλίου του ο Chekwas Και με περισσή περηφάνια ανέφερε laquoΕδώ γεννήθηκαν οι τέ-χνες η φιλοσοφία και οι επιστήμες Ο Μέγας Αλέξανδρος έλεγε πως ότι δεν γιορτάζεται πεθαίνει Αυτό συμβαίνει και με τον ελληνισμό και κυρίως την ελληνική γλώσσα Όλοι εσείς πρέπει να με-ταφέρετε τον ελληνισμό όπου μπορείτε με κάθε τρόποraquo Και όχι μόνο προτρέπει αλλά και ο ίδι-ος προσπαθεί για τη διάδοση του ελληνισμού μέσα από το βιβλιοπωλείο που έχει ανοίξει στην Αστόρια της Νέας Υόρκης Το βιβλιοπωλείο αποτελεί ένα από τα laquoαξιοθέαταraquo της αμερικανικής μεγαλούπολης με τους δεκάδες χιλιάδες Ελληνοαμερικάνους Βρίσκεται στον αριθμό 33-18 της οδού Μπρόντγουεϊ και μοιάζει με συνηθισμένο συνοικιακό βιβλιοπωλείο Όμως ανάμεσα στις αγγλικές εκδόσεις υπάρχουν ράφια που ξεχειλίζουν από ελληνικούς τίτλουςmiddot η προσπάθεια του Chekwas για την προώθηση του ελληνισμού

(53)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

τα τέλη του 1944 όταν πια εί-χαν αποχωρήσει από τη χώρα μας οι δυνάμεις κατοχής του Άξονα μέλη της ηγεσίας του τότε Βασιλικού Ναυτικού ζή-τησαν την ανεύρεση και τιμω-ρία των υπεύθυνων του τορπι-

λισμού της laquoΈλληςraquo Πράγματι είχε επισημανθεί στην Κάτω Ιταλία κάποιος Stefano Toselli μηχανι-κός ο οποίος είχε δηλώσει laquoιδιωτικώςraquo ότι ήταν σε θέση να κατονομάσει τους υπεύθυνους της ανόσιας πράξηςΟι ελληνικές Αρχές λοιπόν απαίτησαν την επίσημη καταγραφή της μαρτυρίας του και να κινηθεί η δια-δικασία παραπομπής των ενόχων σε δίκη Και τότεhellip laquoέσκασε η βόμβαraquo Με εντολή του Βρετανού στρα-τάρχη Harold Alexander ανώτατου διοικητή των συμμαχικών δυνάμεων της Μεσογείου κατηγορη-ματικώς απαγορεύτηκε η συνέχιση της έρευνας Το θέμα έπρεπε να μπει στο αρχείο ndash και αυτό έγινε ευ-θύς αμέσως Κατά συνέπεια όλα όσα λέγονται ακό-μα και σήμερα σχετικά με τον τορπιλισμό της laquoΈλ-ληςraquo παραμένουν ατεκμηρίωτα Ήταν πράγματι το ιταλικό υποβρύχιο laquoDelfino raquo που βύθισε το αγκυ-ροβολημένο στην Τήνο για τον εορτασμό του Δεκα-πενταύγουστου ελληνικό πολεμικό σκάφος Και αν ναι ποιος έδωσε τη σχετική εντολή Και τι έλεγε η εντολή αυτή

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Λ ό γ χ η

ldquoΟ Πόλεμος και ο ΚόσμοςrdquoΤα Γεγονότα του rsquo40 τα πριν και οι Συνέπειες

ρόκειται για ένα τρίτομο έργο στο οποίο ο Θεόδωρος Σπυρόπου-λος παρουσιάζει αναλυτικά με εξαντλητικές λεπτομέρειες τη σημα-ντική ανασκαφή της ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΟΣΑνάμεσα στην Πελλάνα και την Σπάρτη ιδρύθηκε μια Νησιωτική

Κοινοπολιτεία στη Λιμνοθάλασσα που συνδεόταν μέσω του Ευρώ-τα με τον Λακωνικό Κόλπο Σrsquo αυτό το νησιωτικό σύμπλεγμα υπήρ-χε η Λακεδαίμων από τις αρχές της τρίτης χιλιετίας πΧ μέχρι το 1750 πΧ οπότε καταστράφηκε από την Κοσμική Θεομηνία

Κατά τη Μυκηναϊκή περίοδο υπήρξε το Ανακτορικό κέντρο της Λακωνίας όπως πιστοποιείται από το Ανάκτορο το Κυκλώπειο Τείχος τους Βασιλικούς Θολωτούς Τάφους κα Επίσης φιλοξένησε το Ανάκτορο του Μενέλαου και της ΕλένηςΠολλές γεωφυσικές και γεωπολιτικές ιδιαιτερότητες μνημειακά ευρήματα και αρ-

χαιολογικά ευρήματα οδήγησαν τον συγγραφέα να ταυτίσει σημεία και μνημεία του Λακωνικού βαθυπέδου της Λακεδαίμονος με την Πλατωνική Ατλαντίδα και να ανα-ζητήσει επιβιώσεις της υλικής πολιτειακής και πολιτισμικής κληρονομιάς της στην ιστορική Δωρική ΣπάρτηΗ πλούσια εικονογράφηση βοηθά κάθε ενδιαφερόμενο για την ελληνική αρχαιολο-

γία να παρακολουθήσει αναλυτικά τη διεξαγωγή μιας ανασκαφής σrsquo ένα χώρο που παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον

Του ΘΕΟΔΩΡΟΥ Γ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Κ α δ ρ α μ ί τ σ α

ldquoΛακεδαίμωνrdquo

(54)

ανέναν μα κανέναν δεν μπορείς να κερδίσεις ούτε καν ένα αφελές μικρό παιδί εφόσον του αφαιρείς την ελευ-θερία τού να μην συμφωνήσει μαζί σου Αν στερήσεις την ελευθερία στον άλλον και βασιλιά να τον στέψεις δεν θα διαρκέσει η συμφωνία σας Σύντο-

μα θα αισθανθεί δυσφορία θα καταλάβει ότι παγιδεύτη-κε και βρέθηκε εκεί που δεν θέλει Τα χρυσά κλουβιά τα ανακάλυψαν τύποι σαν τη γυναίκα της πρώτης ιστορί-ας του βιβλίουmiddot όμως κλειδωμένο ένα πουλί μαραίνεται Ο Ελύτης γράφει πως γίνεται να φυλακίσεις ένα αηδόνι αλλά δεν μπορείς να φυλακίσεις τον κελαϊδισμό τουΥπάρχουν όμως προσωπικότητες τόσο ανασφαλείς εξαρτημένες και εξωφρενικά εγωιστικές ώστε κρατούν κλειδωμένο το αηδόνι τους έστω και άλαλο έστω και νεκρό Ξέρουν πολύ καλά άλλωστε την τέχνη να ταρι-χεύουνΌλοι μας έχουμε συναπαντηθεί με τέτοιους χαρακτή-

ρες Δεν είναι λίγοι και γνωρίζουν να πλέκουν ιστούς σαν την αράχνη Όσο πιο εξαρτημένοι είμαστε εμείς οι ίδιοι τόσο τσιμπάμε στους χειρισμούς τους Ο ελεύθε-ρος ο ανεξάρτητος άνθρωπος δεν τους ανέχεται γρή-γορα κάνει πέρα σύντομα κόβει μαζί τους τις διαπραγ-ματεύσεις Όμως πόσοι είμαστε εντελώς ανεξάρτητοι Όλοι έχουμε τις πληγές μας τα μειονεκτήματα μας τα παθήματα και τα πάθη μας Όλοι κουβαλάμε στο αίμα μας τους πειρασμούς της τρέλας Παρά ταύτα πάντα υπάρχει τρόπος να γιατρεύεσαι όταν όντως το αποφασί-ζεις διότι η υγεία είναι πιο επιθετική και δυναμική από την αρρώστια

ldquoΣιωπάς για να ακούγεσαιrdquo

Της ΜΑΡΩΣ ΒΑΜΒΟΥΝΑΚΗ Ε κ δ ό σ ε ι ς Ψ υ χ ο γ ι ό ς

(55)

STREETART

(56)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

( φωτογραφίες - Ανδρέας Τσάκαλης )

ΟΌ π ο ι ο ς θ έ λ ε ι να θαυμάσει έργα Τέχνης από καλλιτέχνες με μεράκι και πάθος δεν χρειάζεται να πηγαίνει μόνο σε εκθεσιακούς χώρους Ένας τοίχος παλιός μια λεπτομέ-ρεια στην πόρτα κάγκελα ή και σημεία του δρόμου είναι ικανά να εμπνεύσουν Μπο-ρούν να δώσουν βάση στον λαϊκό καλλιτέχνη να δημιουργήσει και να μεταμορφώσει Όταν ένας άνθρωπος θέλει να εκφραστεί μέσα από την τέχνη θα βρει laquoτελάραraquo γύρω του Θα βρει τρόπο να στείλει το μήνυμά του Θα επικοινωνήσει με τον θεατή θα τον κάνει να σκεφτεί να χαμογελάσει να λυπηθεί Θα του δημιουργήσει έντονα συναισθήματα χρησι-μοποιώντας απλά φτηνά χρώματα και το ταλέντο τουΗ τέχνη λοιπόν που μπορείς ελεύθερα να δεις και να θαυμάσεις στους πιο απίθανους χώρους ίσως και στην ίδια τη γειτονιά σου χωρίς εισιτήρια και προσκλήσεις λέγεται street art

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

(57)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

STREET ART

(58)

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

Δώρα Η Αλεξάνδρα όμορφη κι αριστο-κρατική από καλή και πλούσια οικο-γένεια φαντάστηκε πως στο πρόσωπο του αρρενωπού Νιόνιου θα έβρισκε την αδελφή ψυχή το άλλο μισό της για να ζήσει μαζί του τη ζωή που ονει-ρευόταν Όμως ο ωραίος της σύζυγος ndashθα διαπίστωνε γρήγοραndash καταδυνα-στευόταν από την Αργίνη μάνα σκλη-ρή και πεθερά ακόμη σκληρότερηhellip Ποτέ ο γιός δεν μπόρεσε να απαλλαγεί από την αρπάγη αυτής της μάνας κι έτσι η Αλεξάνδρα έμαθε να ζει στο πε-ριθώριο της ζωής των τριών τους κά-νοντας υπομονή για χάρη του παιδιού της και γιατί στο βάθος η ελπίδα την έκανε να πιστεύει ότι ίσως μια ημέρα όλα αλλάξουνhellip Η ελπίδα το μόνο όπλο του απελπισμένουhellipΤον απολογισμό αυτής της ζωής

εγκλωβισμένης στη ερημιά του έρω-τα μιας ζωής πολιτικών αγώνων για ένα καλύτερο αύριο διηγείται η Αλε-ξάνδρα γιαγιά πια στη μικρή εγγονή που έχει τrsquo όνομά τηςhellip

ldquoΜια Κυρ ιακή με την Αλεξάνδραrdquoεκδ Ωκεανός

(Η Δώρα Νικολαΐδου γεννήθηκε στην Αθήνα Πήρε πανεπιστημιακό τίτλο σπουδών από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων με ειδίκευση στην Ψυχολογία Σήμερα είναι τελειόφοιτος του Ελληνικού Ινστιτούτου Νευροφυτοθεραπείας και Ανάλυσης του Χαρακτήρα (ΕΙΝΑ) και ασκεί επαγγελματικά τη Συμβουλευτική ως Σύμβουλος Ψυχικής ΥγείαςΕιδικεύεται και παρέχει Συμβουλευτική Ψυχολογική Υποστήριξη σε Γυναικεία Θέματα Έχει μετεκπαιδευτεί στις πλέον σύγχρονες τεχνικές θεραπείας του Μετατραυματικού Στρες (Brain Spotting και CMR)Το laquoΜια Κυριακή με την Αλεξάνδραraquo είναι το πρώτο μυθιστόρημά της)

Νικολαίδου

Ιερή

(32)

Π ρ ο ϊ σ τ ο ρ ι κ έ ς ε μ μ ο ν έ ςΗ προϊστορία είναι γεμάτη από στοι-

χεία που υποδηλώνουν την εμμονή των ανθρώπων με τις μέλισσες Στην επονο-μαζόμενη laquoΣπηλιά της Αράχνηςraquo κοντά στην Βαλένθια της Ισπανίας μια σπηλαι-ογραφία 15000 ετών απεικονίζει μια αν-θρώπινη φιγούρα που αποφασιστικά δι-ακινδυνεύει τη ζωή της προκειμένου να συλλέξει το μέλι από την κηρήθρα ενός μελισσιού που βρίσκεται σε έναν επικίν-δυνο απότομο βράχο Και φυσικά είναι η μέλισσα που οδηγεί τους αρχαίους σαμά-νους στα παραισθησιογόνα φυτά η δρά-ση των οποίων μεταφέρει τη συνείδησή τους στον πνευματικό κόσμο των θεώνΠρόσφατες έρευνες έχουν αποκαλύψει

προς έκπληξη πολλών ότι ένας ήχος που θυμίζει βούισμα μέλισσας παρατηρείται κατά τη στιγμή της αλλαγής επιπέδου της ανθρώπινης συνείδησης Το φαινό-μενο αυτό έχει αναφερθεί ότι συμβαίνει και σε άτομα που έχουν υποστεί την λε-γόμενη laquoαπαγωγή από εξωγήινουςraquo που βλέπουν οπτασίας ή έχουν επιθανάτιες εμπειρίες Μήπως γνώριζαν αυτό το φαι-νόμενο οι αρχαίοι και πίστευαν ότι είναι ένα στοιχείο που προσδίδει κάποια ιδιαι-τερότητα στη μέλισσαΣτην Ανατολία έχει βρεθεί ένα άγαλμα

10000 ετών το οποίο απεικονίζει τη Μη-τέρα Θεά να φοράει στο κεφάλι μια κίτρι-

(Η αιγυπτιακή μυθολογία περιέχει αναρίθμητες αναφορές στις μέλισσες συμπεριλαμβανομένης και της πεποίθησης ότι οι μέλισσες δημιουργούνταν από τα δάκρυα του πιο σημαντικού θεού τους του Ρα)

νη ndash πορτοκαλί τιάρα σαν κυψέλη ndash ένα στοιχείο που έχει οδηγήσει τους ειδικούς στο ότι εκείνη την περίοδο η Μητέρα Θεά είχε αρχίσει να μεταλλάσσεται σε Μέλισ-σα Βασίλισσα ή μέλισσα θεάΣτον νεολιθικό οικισμό Τσατάλ Χουγι-

ούκ υπάρχουν υποτυπώδεις απεικονί-σεις μελισσών (6540 πΧ) γύρω από το κεφάλι κάποιας θεότητας σχηματίζο-ντας μια άλω Οι Σουμέριοι ωστόσο θε-ωρούνται πρόγονοι της οργανωμένης μελισσοτροφίας Αυτοί ήταν που επινόη-σαν την απιθεραπεία δηλαδή την ιατρι-κή χρήση των προϊόντων της μέλισσας όπως του μελιού της γύρης του βασιλι-κού πολτού της πρόπολης και του δηλη-τηρίου της μέλισσαςΣουμεριακά ανάγλυφα που απεικο-

νίζουν τη λατρεία κάποιων παράξενων ιπτάμενων μορφών έχουν συχνά ερμη-νευτεί ως ενδείξεις εξωγήινης επέμβασης Στα πλαίσια όμως των οφελών της με-λισσοτροφίας είναι πιθανότερο να απο-τυπώνουν τη λατρεία των μελισσών Οι Σουμεριακές απεικονίσεις άλλωστε ήταν που οδήγησαν στη δημιουργία του μοτί-βου της θεάς που χορεύει μια θηλυκή χο-ρεύτρια με τα χέρια κυρτωμένα γύρω από το κεφάλι της για την οποία οι μελετητές πιστεύουν ότι αναπαριστά μια ιέρεια της θεάς μέλισσας Το μοτίβο το οποίο απέ-κτησε κεντρικό ρόλο στον αιγυπτιακό

(33)

(34)

Ιερή

(35)

συμβολισμό φαίνεται να βασίζεται στη μοναδική ικανότητα των με-λισσών να επικοινωνούν μεταξύ τους μέσω ενός ρυθμικού χορού Μια μέλισσα μπορεί να πετάξει σε απόσταση μεγαλύτερη από 5 χιλιόμετρα από την κυψέλη της για να εντοπίσει τροφή και επιστρέφει για να με-

ταδώσει την πληροφορία στις υπόλοιπες μέσω του χορού - ένα είδος φυσικού συστήματος πλοήγησης

Οι άνθρωποι λοιπόν είχαν ανακαλύψει την τερά-στια σημασία της προσφοράς τη μέλισσας πριν από δέκα ή περισσότερες χιλιάδες χρόνια ήδη ίσως από την αχλή της προϊστορίας τους Καθώς αναπτυσσό-

ταν ο πολιτισμός κατά μήκος του ποταμού Νείλου και εξελισσόταν σιγά σιγά η δυναστική περίοδος της αρχαίας Αί-

γυπτο η λατρείας της μέλισσας και οι παραδόσεις για αυτήν εναγκαλίστηκαν σε τέτοιο βαθμό με τον πολιτισμό όσο ποτέ

στο παρελθόν ή στο μέλλον

Η Θ ε ά Μ έ λ ι σ σ α σ τ η α ρ χ α ί α Α ί γ υ π τ οΑρκετοί αιγυπτιολόγοι πι-στεύουν ότι οι Σουμερια-κές παραδόσεις ταξίδευσαν κατά μήκος της Ανατολι-κής Αιγυπτιακής Ερήμου

έως την Κοιλάδα του Νείλου Τα περίφημα αφρικανικά Ουαντί

(κοίτες ξεροπόταμων στις οποίες δημιουργούνται πε-ριστασιακά οάσεις) φημί-

ζονται για τις προδυναστικές βραχογραφίες τους που παρουσιάζουν

ιπτάμενες μορφές με εξογκωμένα χαρακτηρι-στικά σαν φτερά Ασυνήθιστες γραμμές εκτείνο-νται προς τα επάνω πίσω από το κεφάλι της κεντρι-κής μορφής θυμίζοντας τις κεραίες της μέλισσας

ενώ παραπέμπουν στο σχήμα των εξογκωμάτων που χαρακτηρίζουν τα αιγυπτιακά στέμμα-

τα στους αιώνες που θα ακολουθήσουνΑποτυπώνεται ακόμη το μοτίβο

της Θεάς που Χορεύει μια γυναί-κα με τα χέρια της κυρτωμένα επάνω από το κεφάλι της

(Το ένδυμα του Ναπολέοντα κατά την ενθρόνισή του ήταν διακοσμημένο με μέλισσες)

(Συλλογή μελιού στην Ισπανία 13000 πΧ)

Ιερή

(Το ένδυμα του Ναπολέοντα κατά την

ενθρόνισή του ήταν διακοσμημένο με

μέλισσες)

(36)

όπως ακριβώς η laquoχορεύτριαraquo Θεά μέλισσα που παρουσιάζεται σε ανάγλυφα των Σουμέριων και των κεντρο-Ευρωπαικών λαών χιλιάδες χρόνια νωρίτερα Η απεικόνιση είναι διαδεδομένη στην αιγυπτιακή μυθολογία και φαίνεται να προέρ-χεται από την μοναδική ικανότητα της μέλισ-σας να επικοινωνεί με τον laquoχορόraquo Ένα άλλο στοιχείο για την καλλιτεχνική

επιρροή που φαίνεται να έχει ασκήσει η μέλισ-σα εντοπίζεται στα τελετουργικά ενδύματα των Αιγυπτίων τα οποία παρουσιάζουν στιλι-στικές ομοιότητες με αυτήν Το στέμμα νέμες για παράδειγμα αποτελείται από εναλλασσόμε-νες κίτρινες και σκούρες οριζόντιες λωρίδες Τέ-τοιες οπτικές ομοιότητες είναι εμφανείς σε πολ-λά ανάγλυφα και αγάλματα Εντυπωσιακότερη όμως είναι αυτή που παρουσιάζεται στη νεκρι-κή μάσκα του Φαραώ Τουταγχαμών της 18ης δυναστείας η οποία δείχνει τον Φαραώ στολι-σμένο με εναλλασσόμενες μαύρες και κίτρινες λωρίδες όπως ακριβώς μια μέλισσαΗ έλξη της Αιγύπτου προς τις μέλισσες φαίνε-

ται ότι ξεκινάει από πολύ πρώιμη εποχή Η βό-ρεια Αίγυπτο η έκταση που απλώνεται από το Δέλτα έως τη Μέμφιδα ονομαζόταν laquoΤα Μπί-τιraquo - γη της μέλισσας Ο φαραώ Μένες ιδρυτής της Πρώτης Αιγυπτιακής Δυναστεία έφερε το αξίωμα του laquoΜελισσοτρόφουraquo ένας τίτλος που

αποδιδόταν σε όλους τους Φαραώ που ακολού-θησαν και η απεικόνιση μιας μέλισσας βρισκό-ταν δίπλα στην σφραγίδα που έφερε το όνομά τουςΟ αιγυπτιακός θεός Μιν έφερε τον τίτλο laquoΚύ-

ριος των Άγριων Μελισσώνraquo και χρονολογεί-ται από το 3000 πΧ ή νωρίτερα Παρόμοια η αιγυπτιακή θεά Νέιθ ήταν μια πολεμική θεό-τητα που της αποδίδονταν ο συμβολισμός της γονιμότητας και ιδιότητες παρθένου χαρακτη-ριστικά της Βασίλισσας μέλισσας Στη Σάιδα η Νέιθ θεωρούνταν ως η Θεά του laquoΟίκου των Μελισσώνraquo και μητέρα του Ρα του laquoκυβερνή-τη των πάντωνraquo Η αιγυπτιακή μυθολογία πε-ριέχει αναρίθμητες αναφορές στις μέλισσες συ-μπεριλαμβανομένης και της πεποίθησης ότι οι μέλισσες δημιουργούνταν από τα δάκρυα του πιο σημαντικού θεού τους του Ρα Μέλισσες απεικονίζονται σε αιγυπτιακούς

τάφους και οι συνήθεις προσφορές στις πιο ση-μαντικές θεότητες ήταν το μέλι Πραγματικά το μέλι ήταν το laquoνέκταρ των θεώνraquo και όπως οι Σουμέριοι πριν από αυτούς οι Αιγύπτιοι για-τροί το χρησιμοποιούσαν ως βασικό συστατικό για πολλά φαρμακευτικά σκευάσματα και θε-ραπείες συμπεριλαμβανομένων και των πρώι-μων μορφών μομιοποίησηςΈνα αιγυπτιακό μνημείο που παρουσιάζει μια

(Ο Ναπολέων ακολουθώντας τη παράδοση των Μεροβίγγιων βασιλιάδων της Γαλλίας -από τους οποίους ο διάσημος Βασιλιάς Τσιλντερικ ανακαλύφθηκε ενταφιασμένος με 300 μέλισσες κατασκευασμένες από καθαρό χρυσό- εξασφάλισε ότι το σύμβολο της μέλισσας θα ενσωματωθεί στη διακόσμηση και στην τεχνοτροπία του παλατιού υιοθέτησε δε το laquoΗ Μέλισσαraquo ως παρατσούκλι του)

(37)

παράξενη μορφή συμβολισμού μέλισσας είναι η βαθμιδωτή πυραμίδα της Σακκάρα η οποία πα-ραπέμπει στα εξάγωνα κελιά της κηρήθρας με τις έξι βαθμίδες της επάνω από το έδαφος και μια ιδιαίτερη κάτω ndash τη νεκρόπολη του ταύρου Άπι που ονομάζεται Σεράπειο Οι Αιγυπτιολό-γοι πιστεύουν ότι στον ταύρο Άπι αποδίδονταν οι αναγεννητικές ιδιότητες του θεού Πτά της Μέμφιδας ndash του αιγυπτιακού θεού της μετεν-σάρκωσης Πίστευαν επίσης ότι αυτοί που ει-σέπνεαν την ανάσα του ταύρου Άπι λάμβαναν το δώρο της προφητείας και το σημαντικότε-ρο από όλα οι Αιγύπτιοι πίστευαν ότι ο ταύρος μεταμορφωνόταν σε Άπι Όσιρι μετά θάνατον Το λατινικό Άπις που σημαίνει μέλισσα προ-έρχεται πιθανόν από το μεσοποταμιακό Σίπα ndash

Ιερή

(Ιερογλυφικό που απεικονίζει τη μέλισσα)

(Το τεκτονικό λογγείο του Ουάσιγκτον Η κυψέλη διακρίνεται στο επάνω μέρος του

στο κέντρο)

(38)

κή ρωμαϊκή θρησκεία που σχετιζόταν με τη τε-λετουργική σφαγή των ταύρωνΈνας άλλος αρχαίος πολιτισμός που επηρε-

άστηκε από τους αρχαίους Αιγυπτίους ήταν ο Μινωϊκός Είχε στενή σχέση με τους Αιγύπτι-ους οι οποίοι ήταν ειδικοί στη μελισσοκομία μια Τέχνη που αργότερα εισήχθη στην Ελλά-δα Αυτό μας οδηγεί σε ένα άλλο εντυπωσιακό του αιγυπτιακού συμβολισμού για τη μέλισ-σα Η Σφίγγα το περίφημο μνημείο της χώρας ονομαζόταν Χουν νμπ στα αιγυπτιακά όμως οι Έλληνες του έδωσαν το όνομα που είναι σή-μερα γνωστό Πως όμως συνδέεται αυτό με τη μέλισσα Η μινωική λέξη για τη μέλισσα ήταν σφέξ Τι συμπέρασμα βγάζουμε από αυτό Ο πο-λιτισμός που έμαθε στους Έλληνες την Τέχνη της μελισσοκομίας χρησιμοποιούσε τη λέξη σφεξ για να ονομάσει τη μέλισσα ndash και οι Έλ-ληνες έδωσαν αυτό το όνομα στη θεά που απει-κονίζει το μνημείο Μήπως η Σφίγγα υπήρχε ήδη όταν ο Μένες δημιούργησε το αιγυπτιακό βασίλειο και ήταν γνωστό ότι αναπαριστούσε μια μέλισσα θεά και έτσι αποδόθηκε στον Φα-ραώ ο τίτλος Μελισσοτρόφος Η πιθανότητα εί-ναι προκλητική και δεδομένης της γοητείας που ασκούσαν οι μέλισσες στους Αιγύπτιους δεν φαίνεται και τόσο εξωπραγματική

Η μ έ λ ι σ σ α σ ε κ ρ ί σ η ndash ο ά ν θ ρ ω π ο ς σ ε κ ρ ί σ ηΗ λατρεία των Σουμερίων και των Αιγυπτίων

για τη μέλισσα μεταδόθηκε στην Ελλάδα όπου μέλισσες απεικονίζονται σε αγάλματα των πιο

Ασίπα που σημαίνει ο Μεγάλος Ποιμένας στον Ουρανό και Άπις σημαίνει Όσιρις Αυτό συν-δέεται με την πίστη ότι μετά θάνατον η ψυχή του Φαραώ συνδεόταν με τον Όσιρι ως ένα άστρο στον αστερισμό του ΩρίωναΈνας ταύρος Άπις σύμφωνα με τους αιγυπτι-

ακούς μύθους δημιουργούσε 1000 μέλισσες και οι μέλισσες αντιπροσώπευαν ψυχές Είναι επίσης ενδιαφέρον ότι η αιγυπτιακή θεότητα Νούτ ήταν θεά του ουρανού ndash της περιοχής των μελισσών ndash και έφερε τον τίτλο laquoΑυτή που Κα-τέχει Χίλιες Ψυχέςraquo ο οποίος φαίνεται να παρα-πέμπει στις χίλιες μέλισσες ή ψυχές που δημι-ουργούνται από το σώμα του ταύρου ΆπιΤο εβραϊκό γράμμα Άλεφ συμβολίζει το laquoχί-

λιαraquo και αντίστοιχο προ σιναϊτικό και το προ κανανιτικό σύμβολο απεικόνιζε το κεφάλι ενός ταύρου παραπέμποντας στο ότι 1000 μέλισ-σες ndash ή αναγεννημένες ψυχές ndash δημιουργού-νται από τη θυσία ενός ταύρου Άπι Επιπλέον η αριθμητική αξία της εβραϊκή λέξη για τον Ιη-σού ndash τον Μεσσία ο οποίος βασίζεται στο πρό-τυπο του Όσιρι ndash είναι πάλι 1000Έτσι η αρχαία πεποίθηση ότι οι μέλισσες δη-

μιουργούνται από ταύρους εύλογα οδηγεί στην εικασία ότι η υπόγεια νεκρόπολη η οποία εί-ναι γνωστή ως Σεράπειο ίσως να ήταν ένα τε-λετουργικό κέντρο αναγέννησης προορισμέ-νο να ανακυκλώνει ψυχές από τα κεφάλια των ταύρων και όχι απλά ένα μαυσωλείο για ταύ-ρους Μήπως οι τελετουργίες που πραγματο-ποιούνταν στο Σεράπειο αποτελούσαν την πιο πρώιμη μορφή του Μιθραϊσμού τη μυστηρια-

(Ο Ρούντολφ Στέινερ (1861-1925) είχε laquoπροβλέψειraquo ότι οι μέλισσες θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε αναφέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότερο από 4 χρόνια ζωής)

(39)

σημαντικών θεών των Ελλήνων Έτσι ανα-πτύσσεται η αντίληψη της Θεάς μέλισσας και δημιουργείται η τιμητική θέση των ιερειών που ονομάζονται Μέλισσες οι οποίες αργότε-ρα μετεξελίσσονται στις Σίβιλες Σύμφωνα με κάποιες παραδόσεις μάλιστα ο δεύτερος ναός στους Δελφούς ήταν κατασκευασμένος εξολο-κλήρου από μέλισσες και ο ομφαλός θύμιζε κυ-ψέλη περιτριγυρισμένη από μέλισσεςΟι Ρωμαίοι εξασκούσαν τον Μιθραϊσμό μια

μυστικιστική θρησκεία σημαντικό στοιχείο της οποίας ήταν η θυσία των ταύρων που θυ-μίζει τις τελετουργίες των Αιγυπτίων στο Σε-ράπειο Απόηχος αυτών των τελετουργιών στη σύγχρονη εποχή φαίνεται να είναι οι ταυ-ρομαχίες της Ισπανίας Η σύνδεση αυτή επιβε-βαιώνεται έμμεσα από το ότι αρκετές από τις παλιότερες αρένες της χώρας έχουν κατασκευ-αστεί επάνω ή πολύ κοντά σε αρχαία ιερά του ΜίθραΟι Μάγια λάτρευαν τη μέλισσα και απεικό-

νιζαν θεούς με τη μορφή της στους σημαντι-κότερους ναούς τους Έως και την Ινδία οι θρησκείες υιοθέτησαν θεότητες μέλισσες στη μυθολογία τους Ακόμη και η καθολική εκ-κλησία ενσωμάτωσε τη μέλισσα ως ένα σύμβο-λο της αυθεντίας του Πάπα πράγμα που μπο-

ρούμε να δούμε στην Πόλη του ΒατικανούΠέτρινα καταλύματα με τη μορφή κυ-

ψελών κατασκευάστηκαν στην αρχαιότητα από την Ιρλανδία έως την Αφρική ενώ ο Χέ-νριχ Χίμλεραπό τους ισχυρότερους άνδρες στη Γερμανία του Χίτλερ κατασκεύασε το ιερότερο τελετουργικό κέντρο των SS με τη μορφή κυψέλης στα θεμέλια τους κάστρου ΒέβελσμπουργκΠολιτικά κινήματα όπως ο κομουνι-

σμός εμπνεύστηκαν από την αλτρουιστική συμπεριφορά που εμφανίζεται στην κυψέ-λη ως πρότυπο για τις ιδεολογίες τους Με-γάλοι ηγέτες επίσης ακολούθησαν την πα-ράδοση των προγόνων τους και συνδέθηκαν με διάφορους τρόπους με τη μέλισσα Ο Ναπολέων για παράδειγμα ακολουθώ-

ντας τη παράδοση των Μεροβίγγιων βασιλι-άδων της Γαλλίας - από τους οποίους ο διά-σημος Βασιλιάς Τσιλντερικ ανακαλύφθηκε ενταφιασμένος με 300 μέλισσες κατασκευα-σμένες από καθαρό χρυσό - εξασφάλισε ότι το σύμβολο της μέλισσας θα ενσωματωθεί στη διακόσμηση και στην τεχνοτροπία του παλατιού υιοθέτησε δε το laquoΗ Μέλισσαraquo ως παρατσούκλι του Πιστεύεται ακόμη ότι η μέλισσα είναι ο

Ιερή

(Απεικόνιση κηρήθρας από την Τσατάλ Χουγιούκ 6600 πΧ)

(Σουμεριακή πινακίδα ndash απεικόνιση της λατρείας της μέλισσας)

(40)

νερ (1861-1925) Είχε laquoπροβλέψειraquo μάλιστα ότι θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε ανα-φέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότε-ρο από 4 χρόνια ζωής Από το 2008 οι μέλισ-σες άρχισαν να εκλείπουν με ανησυχητικούς ρυθμούς Συμπτωματικά() βρισκόμαστε στα όρια της πρόβλεψης του Στέινερ και στο χρο-νικό περιθώριο που ανέφερε ο Αϊνστάιν Επιπλέον έχουμε αρχίσει να διανύουμε σε

ένα έτος που έχει επιβαρυνθεί με θεωρίες για καταστροφή του κόσμου μας ή για αναγέν-νησή του ndash ανάλογα με πια θεωρία είστε δι-ατεθειμένος να πιστέψετε ndash και βρισκόμαστε στη δίνη μια πολύπλευρης και πολυσύνθετης κρίσης με κορυφή του παγόβουνου την οικο-νομία Το τι θα συμβεί θα το δείξει ο χρόνος Ωστό-

σο φαίνεται ότι η μέλισσα η ιερή μέλισσα εί-ναι διαχρονικά συνυφασμένη με την εξέλιξη του πολιτισμού ακόμη ίσως και με την ύπαρ-ξη του ανθρώπου στον πλανήτη

Σημείωση Το πλήρες κείμενο της μελέτης του

Andrew Gough στα αγγλικά μπορείτε να το βρείτε

στο httpandrewgoughcoukbee1_1html

πρόδρομος του εραλδικού κρίνου του εθνι-κού συμβόλου της ΓαλλίαςΟ ελευθεροτεκτονισμός που διαδόθηκε στις

ΗΠΑ ήδη από την ίδρυσή τους ευνοήθη-κε από σημαντικούς ανθρώπους όπως ο Τό-μας Τζέφερσον ο οποίος έγραφε με πάθος για την σημαντικότητα των μελισσών ενώ άλ-λοι όπως ο Πρόεδρος Τζόρτζ Ουάσιγκντον ενσωμάτωσε την κυψέλη στο τεκτονικό λογ-γείο του Χωρίς αμφιβολία η πρώιμη Αμερι-κανική κοινωνία δανείστηκε πολλές από τις φιλοσοφικές αρχές της από τον Ελευθεροτε-κτονισμό ενσωματώνοντας συμβολισμό και θέματα με μέλισσες στις τελετουργίες της Η δομή του κράτους τουλάχιστον σε αυτή

την πρώιμη περίοδο ακολούθησε τη δομή τη σταθερότητα και την αλτρουιστική συμπερι-φορά που χαρακτηρίζουν την κυψέλη όπως είχαν κάνει κοινωνίες και κινήματα χιλιάδες χρόνια πριν από αυτήνΜια ένδειξη για την επιρροή της μέλισσας

στους ιδρυτές των ΗΠΑ φαίνεται από το ότι ολόκληρη η δυτική περιοχή της χώρας ονο-μαζόταν αρχικά Ντεζερέ (μέλισσα)Η μέλισσα είχε αποτελέσει κεντρικό θέμα σε

πολλά κείμενα και διαλέξεις του αυστριακού φιλόσοφου και μυστικιστή Ρούντολφ Στέι-

(Το περίφημο μινωικό κόσμημα με τις μέλισσες) (Το τεκτονικό λογγείο του Ουάσιγκτον Η κυψέλη διακρίνεται στο επάνω μέρος του στο κέντρο)

(41)

ΓιώργοςΙωάννου( Ο Γ Ιωάννου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1927 Πήρε πτυχίο φιλολογίας από το ΑΠΘ και το 1960 διορίστηκε φιλόλογος Το 1971 μετατέθηκε στην Αθήνα αρχικά σε γυμνάσιο και μετά στο υπουργείο ΠαιδείαςΠέθανε στην Αθήνα το 1985

Ποιητικές συλλογέςlaquoΗλιοτρόπιαraquo ιδιωτική έκδοση Θεσσαλονίκη 1954laquoΤα Χίλια Δέντραraquo εκδ Διαγωνίου Θεσσαλονίκη 1963laquoΤα Χίλια Δέντρα amp άλλα ποιήματα (1954-1963)raquo εκδ Ερμής Αθήνα 1973 )

(42)

ldquoΣαν τη μητέρα αλήθειαrdquo

Πηγαίνει αργά στο σινεμά

μάλιστα στον εξώστη

Σrsquo έργα κατά προτίμηση βουβά

και θαμπωμένα Κι εκεί

- μέσα στους τόσους εξευτελισμούς -

η μόνη του χαρά να βλέπει τις γυναίκες

της γενιάς γύρω απrsquo το τριάντα

Με κείνα τα βαθιά καπέλα

με τις σειρές τα περιδέραια

τα μάτια τα κοντά μαλλιά∙

με τις ψιλές γλυκιές φωνές

με τις κινήσεις τους τις μητρικές

Σαν τη μητέρα αλήθεια∙

σαν τη μάνα του

των πρώτων παιδικών του χρόνων

Τότε που τον φωνάζανε μοναχογιό

(43)

( επιμέλεια - Έλλη Ιωαννίδου )

Ο αετόςκαι η χελώνα( Η λ ο γ ι κ ή η σ ύ ν ε σ η κ α ι η φ ρ ό ν η σ η σ α ν α ε τ ό ς π ε τ ο ύ ν β λ έ π ο υ ν τ α π ρ ά γ μ α τ α κ α θ α ρ ά κ α ι α π ό ψ η λ ά Π ρ ο σ π α θ ο ύ ν ν α β ά λ ο υ ν σ τ η θ έ σ η κ α ι σ τ α ό ρ ι ά τ ο υ τ ο ν μ α τ α ι ό δ ο ξ ο ε π ι π ό λ α ι ο ε α υ τ ό μ α ς π ο υ σ έ ρ ν ε τ α ι σ τ η γ η σ α ν τ η χ ε λ ώ ν α )

(44)

Οι Μύθοι του Αίσωπου είναι μικρές ιστορίες εμπνευ-σμένες από την ίδια τη ζωή και διακρίνονται για τον συμβολικό και αλληγορικό χαρακτήρα τους Ο Αίσωπος είχε γράψει πολλούς μύθους για να σατιρίσει δια-

κωμωδήσει ή και να ειρωνευτεί την καθημερινότητα των Ελ-λήνων Ένας από αυτούς ήταν και ο μύθος του αετού με τη χε-λώνα Εδώ θα τον παρουσιάσουμε κάπως διαφορετικά Η ιστορία θα αρχίσει μέσα στη θάλασσα

άποτε ας πούμε τα παλιά χρόνια μια χελώνα μουρμού-ριζε για την άτυχη μοίρα της κολυμπώντας αργά μέσα στη θά-λασσα Την ενοχλούσε που τα άλλα ζώα μπορούσαν να τρέχουν γρήγορα στη γη ενώ εκείνη δεν τα κατάφερνε Την ενοχλού-σε που τα πουλιά μπορούσαν να πετάνε στον καθαρό αέρα και να βλέπουν τόσα από κει ψηλά ενώ εκείνη ήταν μέσα στο νερό και κολυμπούσε αργά Την ενοχλούσε ακόμα και τις φορές που έβγαινε στη στεριά για να γεννήσει και κουραζόταν τόσο πολύΑυτά σκεφτόταν λυπημένη σε μια παραλία Ξαφνικά είδε

ένα αετό να σχηματίζει κύκλους γύρω από τα σύννεφα καθώς πετούσε ψηλά με τις ανοιχτές και δυνατές φτερούγες του Του φώναξε όσο πιο δυνατά μπορούσε για να την ακούσει Και όταν αυτός χαμήλωσε αρκετά την ρώτησε τι ήθελε Η χελώνα τότε τον παρακάλεσε μιας και είναι ο βασιλιάς των πτηνών να της μάθει να πετάει όπως εκείνος Να βλέπει τον κόσμο από ψηλά Να νοιώθει δυνατή και ελαφριά συνάμαΟ αετός που θεώρησε παράλογη την επιθυμία τής χελώνας

αρνήθηκε Προσπάθησε να της εξηγήσει ότι δεν ήταν στη

και η χελώναΔιασκευή στον μύθο του Αίσωπου

( κείμενο εικόνα - Έλλη Ιωαννίδου )

(45)

φύση της να πετάει Μπορούσε να χαρεί τα δικά της προνόμια να κολυμπάει δηλαδή στα βαθειά νερά να κάνει βόλτες στην άμμοhellip πράγματα που ακόμα και αυτός - ένας βασιλιάς - δεν μπορεί να χαρεί όπως εκεί-νη Άλλωστε μια τέτοια προσπάθεια να μάθει δηλαδή να πετά μπορεί να την κατέστρεφε Αυτά της είπε και πέταξε μακριά της νομίζοντας ότι

την είχε συνετίσει Η χελώνα όμως ήταν ανένδοτη Συνέχισε να τον

θερμοπαρακαλεί και το έκανε όποτε τον έβλεπε να πετά πάνω από την παραλία Ώσπου μια μέρα ο αετός δεν άντεξε άλλο να της αρνείται Βαρέθηκε άλλωστε τα παρακάλια και την επιπολαιότητά της Τη γράπω-σε με τα δυνατά νύχια του και πέταξε μαζί της ψηλά πάνω από τα κύματα Η ευτυχία της χελώνας γι αυτά τα λίγα λεπτά ήταν απερίγραπτη Βιαστική και άμυ-αλη όπως ήταν νομίζοντας ότι θα μοιάσει στον αετό του ζήτησε να την αφήσει πάνω από τα σύννεφα Ήθελε να συνεχίσει μόνη της να πετάει σίγουρη για τον εαυτό της Έτσι κι έγινε Ο αετός την άφησε να πέσει όπως ακριβώς του είχε ζητήσει με αποτέλεσμα να γκρεμοτσακιστεί πάνω στα βράχια που την περίμε-ναν δίπλα στην ακτή Η δύστυχη χελώνα που ήθε-λε να πετάξει συντρίφτηκε παταγωδώς Δεν άκουσε τα λόγια της σύνεσης από το στόμα του αετού αλλά παρασύρθηκε από τις δικές της παράλογες επιθυμίες έξω από τη φύση της Το τέλος της όπως και όσων δεν ακολουθούν τα λόγια της σύνεσης και της φρόνη-σης ήταν να καταστραφεί και μάλιστα με πολύ άσχη-μο τρόπο

Η θαλάσσια χελώνα Caretta caretta εί-ναι ένα κινδυνεύον είδος Θα τη συναντή-σουμε να κολυμπάει σε όλα τα μήκη και πλάτη των ελληνικών θαλασσών αλλά η ιδιαίτερη σημασία της χώρας μας έγκει-ται στο ότι φιλοξενούμε κάποιες από τις σημαντικότερες παραλίες για την ανα-παραγωγή και φωλεοποίηση της καρέτα στη ΜεσόγειοΗ χελώνα καρέτα είναι ίσως ένα από τα

πιο εμβληματικά είδη των μεσογειακών και ελληνικών θαλασσών και ένα από τα επτά είδη θαλάσσιων χελωνών που υπάρ-χουν στον πλανήτη Αν καταφέρει να ξεφύγει από τους φυσικούς εχθρούς της αλλά και από τις ανθρώπινες επιδράσεις και απειλές θα ζήσει περίπου 80 χρόνια Όταν μεγαλώσει περίπου μετά από δύο έως τρεις δεκαετίες και έρθει η ώρα τής αναπαραγωγής της θα επιστρέψει στην ίδια περιοχή και θα επιλέξει την παραλία όπου γεννήθηκε και η ίδια για να κάνει τη φωλιά της

Η θαλάσσια χελώνα Κ α ρ έ τ α - ΚαρέταΖ ω ή π ο υ α π ε ι λ ε ί τ α ι

(46)

Τα αποσπάσματα του κειμένου και πληροφορίες είναι από το site httpwwwwwfgrelendangered-speciescaretta

Σε κάθε περίοδο ωοτοκίας η θαλάσσια χελώνα θα γεννήσει δύο έως τρεις φορές Θα δημιουρ-γήσει τη φωλιά της σε αμμώδεις παραλίες και σε βάθος περίπου 60 εκατοστών Σε κάθε φωλιά φιλοξενούνται μέχρι και 120 αυγά τα οποία εκ-κολάπτονται για 55 ημέρες Η θήρα των αυγών από αλεπούδες σκυλιά κλπ αποτελεί ένα επιπλέ-ον πρόβλημα και έχει παρατηρηθεί σε παραλίες ωοτοκίας της Πελοποννήσου επηρεάζοντας το 40 των φωλιών Σημαντική απειλή συνιστούν και τα σκουπίδια στη θάλασσα Ειδικότερα οι πλαστικές σακούλες υποβαθμίζουν το θαλάσσιο οικοσύστημα και μπορούν να οδηγήσουν σε θά-νατο τις θαλάσσιες χελώνες αφού τις ξεγελούν λόγω της ομοιότητάς τους με τσούχτρες μία από τις πιο αγαπημένες τροφές της καρέτα

Η ζωή που προστατεύουμε και η ιστορία των Σεκανίων της Ζακύνθουhellip

Η προστασία της καρέτα είναι για εμάς σχε-δόν laquoπροσωπική υπόθεσηraquo που διαρκεί και εξελίσσεται για πολλές δεκαετίες Για τη δια-τήρηση και προστασία του είδους οργανώσα-με το 1994 πανευρωπαϊκή εκστρατεία για την αγορά της περιοχής που περιβάλλει την παρα-λία των Σεκανίων Ως αποτέλεσμα σε μία πολύ αβέβαιη για την προστασία του είδους περίοδο με τα χρήματα που συγκεντρώθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αλλά και από συνεισφο-ρές ιδιωτών αγοράσαμε το 90 της έκτασης γύρω από τα Σεκάνια Σκοπός της αγοράς ήταν τόσο η αποτροπή της τουριστικής ανάπτυξης

της περιοχής όσο και η κατά το δυνα-τόν καλύτερη διαχείρισή της ώστε να προστατευθεί η σημαντικότερη παραλία ωοτοκίας για τη θαλάσσια χελώνα

Yπεύθυνη προγράμματος Χαρίκλεια Μινώτου cminotouwwfgr τηλ 210 33 14 893

Κ α ρ έ τ α - Καρέτα

httpswwwyoutubecomwatchv=yDnbTGBSxyA

httpswwwyoutubecomwatchv=T8eGw1oyYoQ

Αν θες να δεις VIDEO με χελωνάκια πάνω στην άμμο να τρέχουν προς το νερό πάτησε στα links

httpswwwyoutubecomwatchv=nHok4ZdJ2A0

(47)

Κ Ι Ν Η Μ Α Τ Ο Γ Ρ Α Φ Ο Σ -ldquoΠρόμαχοςrdquoΠ ρ ό κ ε ι τ α ι για μια αισθηματική ταινία

με φόντο την επιστροφή των Γλυπτών του Παρ-θενώνα από το Βρετανικό Μουσείο Ας σημειωθεί ότι η πρώτη επίσημη προβολή της ταινίας πραγ-ματοποιήθηκε στο Μουσείο της ΑκρόποληςΟ Ανδρέας (Παντελής Κοντογιάννης) αναγκά-

στηκε να αφήσει την Ελλάδα όταν ήταν παι-δί Επιστρέφει ενήλικος μετά από πρόσκληση του διευθυντή του Μουσείου της Ακρόπολης (Giancarlo Giannini) για να προχωρήσει την υπό-θεση κατά του Βρετανικού μουσείουΒρισκόμαστε στην Αθήνα του 2011 εν μέσω

της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης που έχει ξεσπάσει στη χώρα Ο Ανδρέας συγκεντρώνει αποδεικτικά στοιχεία για να αποδείξει ότι πλα-στογραφήθηκαν έγγραφα ώστε να επιτραπεί η πώληση των γλυπτών στο Βρετανικό Κοινοβού-λιο το 1816 Στη συνέχεια επιστρέφει στο Λονδί-νο όπου με τη βοήθεια της Ελένης (Κασσάνδρα Βογιατζή) συναδέλφου του αλλά και αντικείμε-

νο του πόθου του ξεκινάει τις απαραίτητες νο-μικές διαδικασίεςΟι δύο δικηγόροι έχουν μπροστά τους έναν

laquoμακρύ δρόμοraquo και θα πρέπει να δώσουν σκλη-ρό αγώνα για να πετύχουν την επαναφορά των κλεμμένων γλυπτών στην αρχική ndashκαι αρμό-ζουσα- θέση τουςΣκηνοθεσία Κέρτε και Τζον Βούρχις

Παίζουν Παντελής Κοντογιάννης Κασσάνδρα

Βογιατζή Γιώργος Χωραφάς Τζιανκάρλο Τζιανίνι

Γιώργος Βογιατζής Σπύρος Φωκάς Πολ Φρίμαν

Μάικλ Μπέρνς

(48)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

Τ η ν Τ ε τ ά ρ τ η 3 Δεκεμβρίου εγκαινιάσθηκε στο Βυζαντινό και Χριστια-νικό Μουσείο η έκθεση laquoΟ Δομήνικος Θεο-τοκόπουλος πριν από τον El Grecoraquo η οποία πραγματοποιείται στο πλαίσιο του ελληνικού επετειακού προγράμματος για τα 400 χρόνια από το θάνατο του El GrecoΗ έκθεση παρουσιάζει το πολιτισμικό περι-

βάλλον μέσα στο οποίο διαμορφώθηκε η προ-σωπικότητα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου πριν αναχωρήσει από τον Χάνδακα της Κρή-της (το σημερινό Ηράκλειο) για τη Βενετία το 1567Τι γνωρίζουμε για την Κρήτη του 16ου αιώ-

να και την κοινωνία της μέσα στην οποία γεν-νήθηκε μαθήτευσε και εργάστηκε ο νεαρός Δομήνικος Θεοτοκόπουλος Πώς δούλευαν οι Κρητικοί ζωγράφοι τον 16ο αιώνα Ποια κοι-νωνικά φαινόμενα και ποιες ιδεολογικές τά-σεις σχετίζονται με τον τεχνίτη καλλιτέχνη και λόγιο Θεοτοκόπουλο Γιατί ο Θεοτοκόπου-

λος φεύγει από την ΚρήτηΜε αφετηρία αυτά τα ερωτήματα η έκθεση

αφηγείται πτυχές του κοινωνικού και καλλι-τεχνικού περιβάλλοντος τής Κρήτης του 16ου αιώνα μέσα στο οποίο γεννήθηκε μαθήτευσε και ωρίμασε εικαστικά ο Δομήνικος Θεοτοκό-πουλοςΣε τρεις μεγάλες εκθεσιακές ενότητες πα-

ρουσιάζονται 200 περίπου σημαντικά αντι-κείμενα θρησκευτικά και κοσμικά αρχειακές πηγές χειρόγραφα και έντυπα εικόνες και πί-νακες Κρητικών και Ιταλών ζωγράφων του 16ου αιώνα Τα έργα προέρχονται από τις συλ-λογές του Βυζαντινού Μουσείου από συλλο-γές και μουσεία της Ελλάδας Εφορείες Βυζα-ντινών Αρχαιοτήτων μητροπόλεις εκκλησίες και μοναστήρια καθώς και μουσεία του εξω-τερικούΔιάρκεια έκθεσης 4122014 ndash 3132015

Βασ Σοφίας 22 Τηλ 213 213 9500

httpwwwbyzantinemuseumgr

Ε Κ Θ Ε Σ Η - laquo Ο Δ ο μ ή ν ι κ ο ς Θ ε ο τ ο κ ό π ο υ λ ο ς π ρ ι ν α π ό τ ο ν El Grecoraquo

(49)

Η Ε λ λ η ν ι κ ή Εταιρεία Μεταφρα-στών Λογοτεχνίας βράβευσε τη Χάρις Αλε-ξίου για την καλύτερη μετάφραση ξένου λο-γοτεχνικού έργου Η βράβευση αφορούσε τη μετάφραση του βιβλίου laquoΠάντα ήρωεςraquo του Φαμπιάν Μαρσό που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΜεταίχμιοΤο βιβλίο αποτελεί τη συγκλονιστική μαρ-

τυρία του Grand Corps Malade (Ψηλό Άρρω-στο Κορμί όπως είναι το ψευδώνυμό του) ο οποίος έμεινε ατελώς τετραπληγικός εξαιτί-ας ενός μοιραίου ατυχήματος Ωστόσο ένα χρόνο μετά το περιστατικό διέψευσε τις προ-βλέψεις των ειδικών και κατάφερε να περπα-τήσει ξανά Στις σελίδες του βιβλίου του ο Μαρσό αφηγείται τη δωδεκάμηνη περιπέτεια και τις εμπειρίες τόσο τις δικές του όσο και των ομοιοπαθών συντρόφων του από το κέ-ντρο αποκατάστασηςΓια τη γνωριμία της με τον Φαμπιάν Μαρσό

την απόφασή της να προτείνει και να μετα-φράσει το βιβλίο του η Χάρις Αλεξίου αναφέ-ρει laquoΤον Grand Corps Malade τον γνώρισα από τα τραγούδια του Ήταν το νέο πρόσω-πο στη γαλλική μουσική σκηνή στο μουσι-κό είδος της slam H νεολαία της Γαλλίας τον λάτρευε Μου έκανε εντύπωση αυτός ο νέος όμορφος άνδρας με την πατερίτσα του Μου έκανε εντύπωση και το ψευδώνυμό του το laquoψηλό άρρωστο κορμίraquo Το τραγούδι μου ldquoΜεγάλωσαrdquo μόλις είχε κυκλοφορήσει και σκεφτόμουν πως θα μπορούσε να το είχε γρά-ψει αυτός Τον συνάντησα αργότερα σε ένα τηλεοπτικό στούντιο όταν συμμετείχαμε και οι δύο στην εκπομπή του Michel Drucker που έκανε ένα μεγάλο αφιέρωμα στον Ντέμη Ρούσσο

Δύο χρόνια αργότερα ο φίλος Νίκος Αλιά-γας μου χάρισε το βιβλίο του Φαμπιάν laquoΔι-άβασέ το είναι γραμμένο σε απλή γλώσσαraquo μου είπε Όσο το διάβαζα σε πολλά σημεία ξαναζούσα την περιπέτεια του αδελφού μου στην εντατική και αργότερα στο κέντρο απο-κατάστασης Το συγκινητικό επίσης ήταν πως γνώριζα την απίστευτη ταλαιπωρία των τετραπληγικών των αναπήρων που στερού-νται την ικανότητα όπως λέει και ο Φαμπι-άν να ξύσουν το φρύδι τους ή να κρατήσουν το κουτάλι τους και να πατήσουν ένα κου-μπί για βοήθειαraquo

Ε Κ Δ Η Λ Ω Σ Η -Β ρ α β ε ί ο Λ ο γ ο τ ε χ ν ι κ ή ς Μ ε τ ά φ ρ α σ η ς γ ι α τ η ν Χ Αλεξίου

(50)

Θ Ε Α Τ Ρ Ο - laquoΟ Γάμοςraquolaquo Ο Γ ά μ ο ς raquo της Βάσιας Σολωμού

Ξανθάκη πρωτοπαρουσιάστηκε το 1994 στο Θεσσαλικό Θέατρο σε θεατρική διασκευή και σκηνοθεσία του Κώστα Τσιάνου γνωρίζοντας τεράστια επιτυχίαΣτην τωρινή παράσταση τού Μεταξουργεί-

ου παρουσιάζεται με τη μορφή του μονολό-γου σε θεατρική προσαρμογή ndash σκηνοθεσία και ερμηνεία της Άννας Βαγενά Πρόκειται για την ιστορία μιας απλής γυναίκας από τα Αμπελάκια της Θεσσαλίας μιας χωριάτισ-σας που σήκωσε στους αδύνατους ώμους της τη μοίρα της και συγχρόνως τη μοίρα πολ-λών γυναικών του τόπου μας Έζησε τη βα-ναυσότητα ενός αλκοολικού πατέρα είδε την αγάπη του άνδρα της να μεταμορφώνεται σε περιφρόνηση όταν άρχισε να γεννάει κωφά-λαλα παιδιά εξαιτίας της βαριάς κληρονομι-κότητας του αλκοολικού πατέρα της και πά-

S T A N D - U P C O M E D Y -5 0 Α π ο χ ρ ώ σ ε ι ς τ ο υ GreekΣ τ ι ς μ έ ρ ε ς μας που

το χιούμορ θεωρείται σπάνιο και πολύτιμο το Tin Pan Alley φιλοξενεί τον Σίλα Σεραφείμ ο οποίος προσφέρει εντυπωσιακές παραστάσεις γέλιου και εύθυμου προβληματισμούΚάθε Σάββατο (έως τις 27 Δεκεμβρίου) στις

2200 ο Σίλας στήνει ένα ενδιαφέρον πανηγύρι με επίκεντρο το εξαιρετικό μοναδικό laquoφυσικό φαινόμενοraquo που λέγεται laquoΝεοέλληναςraquo Μια γι-ορτή σε πρώτη ανάγνωση των 20 χρόνων πα-ρουσίας του στην stand-up comedy αλλά και μια προσπάθεια ανάλυσης και διερεύνησης του φαινομένου το οποίο μάλλον θα εξακολουθήσει να απασχολεί για πολύ καιρό την καλλιτεχνική

κοινότητα του είδους Για του λόγου το αληθές δείτε ένα απόσπασμα των προσπαθειών του στην ιστοσελίδαwwwyoutubecomwatchv=LgJERE7PTBY

Συντελεστές Σίλας Σεραφείμ

Λίλα Σταμπούλογλου (συμμετέχει μέχρι να γεννήσει)

Παραστάσεις Κάθε Σάββατο μέχρι τις 27 Δεκεμβρίου

(τουλάχιστον)

Ώρα έναρξης 2200 (ακριβώς)

Πληροφορίες Tin Pan Alley Τουρναβίτου 6 Πλατεία

Ασωμάτων Θησείο Τηλ 210-3210158

httpwwwtinpanalleygrindexphpsilasserafim

λεψε με νύχια και δόντια σε μια κοινωνία που δεν δέχεται εύκολα την αναπηρίαΏρες Παράστασης Σάββατο 1800 και 2100

Κυριακή 1830

Εισιτήρια Γενική Είσοδος 16euro Μειωμένα

12euro (φοιτητές συνταξιούχοι άνω των 65 ετών

πολύτεκνοι amp εκπαιδευτικοί) και 10euro(άνεργοι)

Ομαδικό εισιτήριο 8euro

Θέατρο Μεταξουργείο Ακαδήμου 14-16

Τηλ 210-5234382

(51)

(52)

ldquoΤο Θαύμα να Νοιώθεις ΈλληναςrdquoΤου SAM CHEKWASΕ κ δ ό σ ε ι ς S e a b u r n B o o k s

άνθρωπος μένει εκεί όπου είναι θαμμένο ένα μέρος της καρδιάς τουraquo έγραψε ο Αλέξαν-

δρος Δουμάς Ο Sam Chekwas το παιδί από την Νιγη-ρία με τα φωτεινά και ερευνητικά μάτια που ήρθε από την χώρα του να σπουδάσει στην Ελλά-δα ντυμένος στο πνεύμα και την καρδιά με την αγάπη για το αληθινό το υψηλό και το ωραίο δεν μάκρυνε ποτέ από δω Τα τραίνα της ζωής του ασταμάτητα έφευγαν και γύριζαν φεύγουν και γυρίζουν με τη σημαία του χρέους με την πραμάτεια της προσφοράς με τη σοδειά της αγά-πης Σrsquo ένα ταξίδι που κρατάει χρόνια τώρα διατηρώντας την ποιότητα του σεβασμού την ευ-χέρεια της κατανόησης και την ανάγκη της συμπόρευσης στα μονοπάτια της ουσίαςhelliplaquoΌσο αναπνέω θα προβάλλω την ελληνική γλώσσα και τα ελληνικά γράμματαraquo δήλωσε σε παρου-

σίαση του βιβλίου του ο Chekwas Και με περισσή περηφάνια ανέφερε laquoΕδώ γεννήθηκαν οι τέ-χνες η φιλοσοφία και οι επιστήμες Ο Μέγας Αλέξανδρος έλεγε πως ότι δεν γιορτάζεται πεθαίνει Αυτό συμβαίνει και με τον ελληνισμό και κυρίως την ελληνική γλώσσα Όλοι εσείς πρέπει να με-ταφέρετε τον ελληνισμό όπου μπορείτε με κάθε τρόποraquo Και όχι μόνο προτρέπει αλλά και ο ίδι-ος προσπαθεί για τη διάδοση του ελληνισμού μέσα από το βιβλιοπωλείο που έχει ανοίξει στην Αστόρια της Νέας Υόρκης Το βιβλιοπωλείο αποτελεί ένα από τα laquoαξιοθέαταraquo της αμερικανικής μεγαλούπολης με τους δεκάδες χιλιάδες Ελληνοαμερικάνους Βρίσκεται στον αριθμό 33-18 της οδού Μπρόντγουεϊ και μοιάζει με συνηθισμένο συνοικιακό βιβλιοπωλείο Όμως ανάμεσα στις αγγλικές εκδόσεις υπάρχουν ράφια που ξεχειλίζουν από ελληνικούς τίτλουςmiddot η προσπάθεια του Chekwas για την προώθηση του ελληνισμού

(53)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

τα τέλη του 1944 όταν πια εί-χαν αποχωρήσει από τη χώρα μας οι δυνάμεις κατοχής του Άξονα μέλη της ηγεσίας του τότε Βασιλικού Ναυτικού ζή-τησαν την ανεύρεση και τιμω-ρία των υπεύθυνων του τορπι-

λισμού της laquoΈλληςraquo Πράγματι είχε επισημανθεί στην Κάτω Ιταλία κάποιος Stefano Toselli μηχανι-κός ο οποίος είχε δηλώσει laquoιδιωτικώςraquo ότι ήταν σε θέση να κατονομάσει τους υπεύθυνους της ανόσιας πράξηςΟι ελληνικές Αρχές λοιπόν απαίτησαν την επίσημη καταγραφή της μαρτυρίας του και να κινηθεί η δια-δικασία παραπομπής των ενόχων σε δίκη Και τότεhellip laquoέσκασε η βόμβαraquo Με εντολή του Βρετανού στρα-τάρχη Harold Alexander ανώτατου διοικητή των συμμαχικών δυνάμεων της Μεσογείου κατηγορη-ματικώς απαγορεύτηκε η συνέχιση της έρευνας Το θέμα έπρεπε να μπει στο αρχείο ndash και αυτό έγινε ευ-θύς αμέσως Κατά συνέπεια όλα όσα λέγονται ακό-μα και σήμερα σχετικά με τον τορπιλισμό της laquoΈλ-ληςraquo παραμένουν ατεκμηρίωτα Ήταν πράγματι το ιταλικό υποβρύχιο laquoDelfino raquo που βύθισε το αγκυ-ροβολημένο στην Τήνο για τον εορτασμό του Δεκα-πενταύγουστου ελληνικό πολεμικό σκάφος Και αν ναι ποιος έδωσε τη σχετική εντολή Και τι έλεγε η εντολή αυτή

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Λ ό γ χ η

ldquoΟ Πόλεμος και ο ΚόσμοςrdquoΤα Γεγονότα του rsquo40 τα πριν και οι Συνέπειες

ρόκειται για ένα τρίτομο έργο στο οποίο ο Θεόδωρος Σπυρόπου-λος παρουσιάζει αναλυτικά με εξαντλητικές λεπτομέρειες τη σημα-ντική ανασκαφή της ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΟΣΑνάμεσα στην Πελλάνα και την Σπάρτη ιδρύθηκε μια Νησιωτική

Κοινοπολιτεία στη Λιμνοθάλασσα που συνδεόταν μέσω του Ευρώ-τα με τον Λακωνικό Κόλπο Σrsquo αυτό το νησιωτικό σύμπλεγμα υπήρ-χε η Λακεδαίμων από τις αρχές της τρίτης χιλιετίας πΧ μέχρι το 1750 πΧ οπότε καταστράφηκε από την Κοσμική Θεομηνία

Κατά τη Μυκηναϊκή περίοδο υπήρξε το Ανακτορικό κέντρο της Λακωνίας όπως πιστοποιείται από το Ανάκτορο το Κυκλώπειο Τείχος τους Βασιλικούς Θολωτούς Τάφους κα Επίσης φιλοξένησε το Ανάκτορο του Μενέλαου και της ΕλένηςΠολλές γεωφυσικές και γεωπολιτικές ιδιαιτερότητες μνημειακά ευρήματα και αρ-

χαιολογικά ευρήματα οδήγησαν τον συγγραφέα να ταυτίσει σημεία και μνημεία του Λακωνικού βαθυπέδου της Λακεδαίμονος με την Πλατωνική Ατλαντίδα και να ανα-ζητήσει επιβιώσεις της υλικής πολιτειακής και πολιτισμικής κληρονομιάς της στην ιστορική Δωρική ΣπάρτηΗ πλούσια εικονογράφηση βοηθά κάθε ενδιαφερόμενο για την ελληνική αρχαιολο-

γία να παρακολουθήσει αναλυτικά τη διεξαγωγή μιας ανασκαφής σrsquo ένα χώρο που παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον

Του ΘΕΟΔΩΡΟΥ Γ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Κ α δ ρ α μ ί τ σ α

ldquoΛακεδαίμωνrdquo

(54)

ανέναν μα κανέναν δεν μπορείς να κερδίσεις ούτε καν ένα αφελές μικρό παιδί εφόσον του αφαιρείς την ελευ-θερία τού να μην συμφωνήσει μαζί σου Αν στερήσεις την ελευθερία στον άλλον και βασιλιά να τον στέψεις δεν θα διαρκέσει η συμφωνία σας Σύντο-

μα θα αισθανθεί δυσφορία θα καταλάβει ότι παγιδεύτη-κε και βρέθηκε εκεί που δεν θέλει Τα χρυσά κλουβιά τα ανακάλυψαν τύποι σαν τη γυναίκα της πρώτης ιστορί-ας του βιβλίουmiddot όμως κλειδωμένο ένα πουλί μαραίνεται Ο Ελύτης γράφει πως γίνεται να φυλακίσεις ένα αηδόνι αλλά δεν μπορείς να φυλακίσεις τον κελαϊδισμό τουΥπάρχουν όμως προσωπικότητες τόσο ανασφαλείς εξαρτημένες και εξωφρενικά εγωιστικές ώστε κρατούν κλειδωμένο το αηδόνι τους έστω και άλαλο έστω και νεκρό Ξέρουν πολύ καλά άλλωστε την τέχνη να ταρι-χεύουνΌλοι μας έχουμε συναπαντηθεί με τέτοιους χαρακτή-

ρες Δεν είναι λίγοι και γνωρίζουν να πλέκουν ιστούς σαν την αράχνη Όσο πιο εξαρτημένοι είμαστε εμείς οι ίδιοι τόσο τσιμπάμε στους χειρισμούς τους Ο ελεύθε-ρος ο ανεξάρτητος άνθρωπος δεν τους ανέχεται γρή-γορα κάνει πέρα σύντομα κόβει μαζί τους τις διαπραγ-ματεύσεις Όμως πόσοι είμαστε εντελώς ανεξάρτητοι Όλοι έχουμε τις πληγές μας τα μειονεκτήματα μας τα παθήματα και τα πάθη μας Όλοι κουβαλάμε στο αίμα μας τους πειρασμούς της τρέλας Παρά ταύτα πάντα υπάρχει τρόπος να γιατρεύεσαι όταν όντως το αποφασί-ζεις διότι η υγεία είναι πιο επιθετική και δυναμική από την αρρώστια

ldquoΣιωπάς για να ακούγεσαιrdquo

Της ΜΑΡΩΣ ΒΑΜΒΟΥΝΑΚΗ Ε κ δ ό σ ε ι ς Ψ υ χ ο γ ι ό ς

(55)

STREETART

(56)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

( φωτογραφίες - Ανδρέας Τσάκαλης )

ΟΌ π ο ι ο ς θ έ λ ε ι να θαυμάσει έργα Τέχνης από καλλιτέχνες με μεράκι και πάθος δεν χρειάζεται να πηγαίνει μόνο σε εκθεσιακούς χώρους Ένας τοίχος παλιός μια λεπτομέ-ρεια στην πόρτα κάγκελα ή και σημεία του δρόμου είναι ικανά να εμπνεύσουν Μπο-ρούν να δώσουν βάση στον λαϊκό καλλιτέχνη να δημιουργήσει και να μεταμορφώσει Όταν ένας άνθρωπος θέλει να εκφραστεί μέσα από την τέχνη θα βρει laquoτελάραraquo γύρω του Θα βρει τρόπο να στείλει το μήνυμά του Θα επικοινωνήσει με τον θεατή θα τον κάνει να σκεφτεί να χαμογελάσει να λυπηθεί Θα του δημιουργήσει έντονα συναισθήματα χρησι-μοποιώντας απλά φτηνά χρώματα και το ταλέντο τουΗ τέχνη λοιπόν που μπορείς ελεύθερα να δεις και να θαυμάσεις στους πιο απίθανους χώρους ίσως και στην ίδια τη γειτονιά σου χωρίς εισιτήρια και προσκλήσεις λέγεται street art

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

(57)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

STREET ART

(58)

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

Δώρα Η Αλεξάνδρα όμορφη κι αριστο-κρατική από καλή και πλούσια οικο-γένεια φαντάστηκε πως στο πρόσωπο του αρρενωπού Νιόνιου θα έβρισκε την αδελφή ψυχή το άλλο μισό της για να ζήσει μαζί του τη ζωή που ονει-ρευόταν Όμως ο ωραίος της σύζυγος ndashθα διαπίστωνε γρήγοραndash καταδυνα-στευόταν από την Αργίνη μάνα σκλη-ρή και πεθερά ακόμη σκληρότερηhellip Ποτέ ο γιός δεν μπόρεσε να απαλλαγεί από την αρπάγη αυτής της μάνας κι έτσι η Αλεξάνδρα έμαθε να ζει στο πε-ριθώριο της ζωής των τριών τους κά-νοντας υπομονή για χάρη του παιδιού της και γιατί στο βάθος η ελπίδα την έκανε να πιστεύει ότι ίσως μια ημέρα όλα αλλάξουνhellip Η ελπίδα το μόνο όπλο του απελπισμένουhellipΤον απολογισμό αυτής της ζωής

εγκλωβισμένης στη ερημιά του έρω-τα μιας ζωής πολιτικών αγώνων για ένα καλύτερο αύριο διηγείται η Αλε-ξάνδρα γιαγιά πια στη μικρή εγγονή που έχει τrsquo όνομά τηςhellip

ldquoΜια Κυρ ιακή με την Αλεξάνδραrdquoεκδ Ωκεανός

(Η Δώρα Νικολαΐδου γεννήθηκε στην Αθήνα Πήρε πανεπιστημιακό τίτλο σπουδών από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων με ειδίκευση στην Ψυχολογία Σήμερα είναι τελειόφοιτος του Ελληνικού Ινστιτούτου Νευροφυτοθεραπείας και Ανάλυσης του Χαρακτήρα (ΕΙΝΑ) και ασκεί επαγγελματικά τη Συμβουλευτική ως Σύμβουλος Ψυχικής ΥγείαςΕιδικεύεται και παρέχει Συμβουλευτική Ψυχολογική Υποστήριξη σε Γυναικεία Θέματα Έχει μετεκπαιδευτεί στις πλέον σύγχρονες τεχνικές θεραπείας του Μετατραυματικού Στρες (Brain Spotting και CMR)Το laquoΜια Κυριακή με την Αλεξάνδραraquo είναι το πρώτο μυθιστόρημά της)

Νικολαίδου

Π ρ ο ϊ σ τ ο ρ ι κ έ ς ε μ μ ο ν έ ςΗ προϊστορία είναι γεμάτη από στοι-

χεία που υποδηλώνουν την εμμονή των ανθρώπων με τις μέλισσες Στην επονο-μαζόμενη laquoΣπηλιά της Αράχνηςraquo κοντά στην Βαλένθια της Ισπανίας μια σπηλαι-ογραφία 15000 ετών απεικονίζει μια αν-θρώπινη φιγούρα που αποφασιστικά δι-ακινδυνεύει τη ζωή της προκειμένου να συλλέξει το μέλι από την κηρήθρα ενός μελισσιού που βρίσκεται σε έναν επικίν-δυνο απότομο βράχο Και φυσικά είναι η μέλισσα που οδηγεί τους αρχαίους σαμά-νους στα παραισθησιογόνα φυτά η δρά-ση των οποίων μεταφέρει τη συνείδησή τους στον πνευματικό κόσμο των θεώνΠρόσφατες έρευνες έχουν αποκαλύψει

προς έκπληξη πολλών ότι ένας ήχος που θυμίζει βούισμα μέλισσας παρατηρείται κατά τη στιγμή της αλλαγής επιπέδου της ανθρώπινης συνείδησης Το φαινό-μενο αυτό έχει αναφερθεί ότι συμβαίνει και σε άτομα που έχουν υποστεί την λε-γόμενη laquoαπαγωγή από εξωγήινουςraquo που βλέπουν οπτασίας ή έχουν επιθανάτιες εμπειρίες Μήπως γνώριζαν αυτό το φαι-νόμενο οι αρχαίοι και πίστευαν ότι είναι ένα στοιχείο που προσδίδει κάποια ιδιαι-τερότητα στη μέλισσαΣτην Ανατολία έχει βρεθεί ένα άγαλμα

10000 ετών το οποίο απεικονίζει τη Μη-τέρα Θεά να φοράει στο κεφάλι μια κίτρι-

(Η αιγυπτιακή μυθολογία περιέχει αναρίθμητες αναφορές στις μέλισσες συμπεριλαμβανομένης και της πεποίθησης ότι οι μέλισσες δημιουργούνταν από τα δάκρυα του πιο σημαντικού θεού τους του Ρα)

νη ndash πορτοκαλί τιάρα σαν κυψέλη ndash ένα στοιχείο που έχει οδηγήσει τους ειδικούς στο ότι εκείνη την περίοδο η Μητέρα Θεά είχε αρχίσει να μεταλλάσσεται σε Μέλισ-σα Βασίλισσα ή μέλισσα θεάΣτον νεολιθικό οικισμό Τσατάλ Χουγι-

ούκ υπάρχουν υποτυπώδεις απεικονί-σεις μελισσών (6540 πΧ) γύρω από το κεφάλι κάποιας θεότητας σχηματίζο-ντας μια άλω Οι Σουμέριοι ωστόσο θε-ωρούνται πρόγονοι της οργανωμένης μελισσοτροφίας Αυτοί ήταν που επινόη-σαν την απιθεραπεία δηλαδή την ιατρι-κή χρήση των προϊόντων της μέλισσας όπως του μελιού της γύρης του βασιλι-κού πολτού της πρόπολης και του δηλη-τηρίου της μέλισσαςΣουμεριακά ανάγλυφα που απεικο-

νίζουν τη λατρεία κάποιων παράξενων ιπτάμενων μορφών έχουν συχνά ερμη-νευτεί ως ενδείξεις εξωγήινης επέμβασης Στα πλαίσια όμως των οφελών της με-λισσοτροφίας είναι πιθανότερο να απο-τυπώνουν τη λατρεία των μελισσών Οι Σουμεριακές απεικονίσεις άλλωστε ήταν που οδήγησαν στη δημιουργία του μοτί-βου της θεάς που χορεύει μια θηλυκή χο-ρεύτρια με τα χέρια κυρτωμένα γύρω από το κεφάλι της για την οποία οι μελετητές πιστεύουν ότι αναπαριστά μια ιέρεια της θεάς μέλισσας Το μοτίβο το οποίο απέ-κτησε κεντρικό ρόλο στον αιγυπτιακό

(33)

(34)

Ιερή

(35)

συμβολισμό φαίνεται να βασίζεται στη μοναδική ικανότητα των με-λισσών να επικοινωνούν μεταξύ τους μέσω ενός ρυθμικού χορού Μια μέλισσα μπορεί να πετάξει σε απόσταση μεγαλύτερη από 5 χιλιόμετρα από την κυψέλη της για να εντοπίσει τροφή και επιστρέφει για να με-

ταδώσει την πληροφορία στις υπόλοιπες μέσω του χορού - ένα είδος φυσικού συστήματος πλοήγησης

Οι άνθρωποι λοιπόν είχαν ανακαλύψει την τερά-στια σημασία της προσφοράς τη μέλισσας πριν από δέκα ή περισσότερες χιλιάδες χρόνια ήδη ίσως από την αχλή της προϊστορίας τους Καθώς αναπτυσσό-

ταν ο πολιτισμός κατά μήκος του ποταμού Νείλου και εξελισσόταν σιγά σιγά η δυναστική περίοδος της αρχαίας Αί-

γυπτο η λατρείας της μέλισσας και οι παραδόσεις για αυτήν εναγκαλίστηκαν σε τέτοιο βαθμό με τον πολιτισμό όσο ποτέ

στο παρελθόν ή στο μέλλον

Η Θ ε ά Μ έ λ ι σ σ α σ τ η α ρ χ α ί α Α ί γ υ π τ οΑρκετοί αιγυπτιολόγοι πι-στεύουν ότι οι Σουμερια-κές παραδόσεις ταξίδευσαν κατά μήκος της Ανατολι-κής Αιγυπτιακής Ερήμου

έως την Κοιλάδα του Νείλου Τα περίφημα αφρικανικά Ουαντί

(κοίτες ξεροπόταμων στις οποίες δημιουργούνται πε-ριστασιακά οάσεις) φημί-

ζονται για τις προδυναστικές βραχογραφίες τους που παρουσιάζουν

ιπτάμενες μορφές με εξογκωμένα χαρακτηρι-στικά σαν φτερά Ασυνήθιστες γραμμές εκτείνο-νται προς τα επάνω πίσω από το κεφάλι της κεντρι-κής μορφής θυμίζοντας τις κεραίες της μέλισσας

ενώ παραπέμπουν στο σχήμα των εξογκωμάτων που χαρακτηρίζουν τα αιγυπτιακά στέμμα-

τα στους αιώνες που θα ακολουθήσουνΑποτυπώνεται ακόμη το μοτίβο

της Θεάς που Χορεύει μια γυναί-κα με τα χέρια της κυρτωμένα επάνω από το κεφάλι της

(Το ένδυμα του Ναπολέοντα κατά την ενθρόνισή του ήταν διακοσμημένο με μέλισσες)

(Συλλογή μελιού στην Ισπανία 13000 πΧ)

Ιερή

(Το ένδυμα του Ναπολέοντα κατά την

ενθρόνισή του ήταν διακοσμημένο με

μέλισσες)

(36)

όπως ακριβώς η laquoχορεύτριαraquo Θεά μέλισσα που παρουσιάζεται σε ανάγλυφα των Σουμέριων και των κεντρο-Ευρωπαικών λαών χιλιάδες χρόνια νωρίτερα Η απεικόνιση είναι διαδεδομένη στην αιγυπτιακή μυθολογία και φαίνεται να προέρ-χεται από την μοναδική ικανότητα της μέλισ-σας να επικοινωνεί με τον laquoχορόraquo Ένα άλλο στοιχείο για την καλλιτεχνική

επιρροή που φαίνεται να έχει ασκήσει η μέλισ-σα εντοπίζεται στα τελετουργικά ενδύματα των Αιγυπτίων τα οποία παρουσιάζουν στιλι-στικές ομοιότητες με αυτήν Το στέμμα νέμες για παράδειγμα αποτελείται από εναλλασσόμε-νες κίτρινες και σκούρες οριζόντιες λωρίδες Τέ-τοιες οπτικές ομοιότητες είναι εμφανείς σε πολ-λά ανάγλυφα και αγάλματα Εντυπωσιακότερη όμως είναι αυτή που παρουσιάζεται στη νεκρι-κή μάσκα του Φαραώ Τουταγχαμών της 18ης δυναστείας η οποία δείχνει τον Φαραώ στολι-σμένο με εναλλασσόμενες μαύρες και κίτρινες λωρίδες όπως ακριβώς μια μέλισσαΗ έλξη της Αιγύπτου προς τις μέλισσες φαίνε-

ται ότι ξεκινάει από πολύ πρώιμη εποχή Η βό-ρεια Αίγυπτο η έκταση που απλώνεται από το Δέλτα έως τη Μέμφιδα ονομαζόταν laquoΤα Μπί-τιraquo - γη της μέλισσας Ο φαραώ Μένες ιδρυτής της Πρώτης Αιγυπτιακής Δυναστεία έφερε το αξίωμα του laquoΜελισσοτρόφουraquo ένας τίτλος που

αποδιδόταν σε όλους τους Φαραώ που ακολού-θησαν και η απεικόνιση μιας μέλισσας βρισκό-ταν δίπλα στην σφραγίδα που έφερε το όνομά τουςΟ αιγυπτιακός θεός Μιν έφερε τον τίτλο laquoΚύ-

ριος των Άγριων Μελισσώνraquo και χρονολογεί-ται από το 3000 πΧ ή νωρίτερα Παρόμοια η αιγυπτιακή θεά Νέιθ ήταν μια πολεμική θεό-τητα που της αποδίδονταν ο συμβολισμός της γονιμότητας και ιδιότητες παρθένου χαρακτη-ριστικά της Βασίλισσας μέλισσας Στη Σάιδα η Νέιθ θεωρούνταν ως η Θεά του laquoΟίκου των Μελισσώνraquo και μητέρα του Ρα του laquoκυβερνή-τη των πάντωνraquo Η αιγυπτιακή μυθολογία πε-ριέχει αναρίθμητες αναφορές στις μέλισσες συ-μπεριλαμβανομένης και της πεποίθησης ότι οι μέλισσες δημιουργούνταν από τα δάκρυα του πιο σημαντικού θεού τους του Ρα Μέλισσες απεικονίζονται σε αιγυπτιακούς

τάφους και οι συνήθεις προσφορές στις πιο ση-μαντικές θεότητες ήταν το μέλι Πραγματικά το μέλι ήταν το laquoνέκταρ των θεώνraquo και όπως οι Σουμέριοι πριν από αυτούς οι Αιγύπτιοι για-τροί το χρησιμοποιούσαν ως βασικό συστατικό για πολλά φαρμακευτικά σκευάσματα και θε-ραπείες συμπεριλαμβανομένων και των πρώι-μων μορφών μομιοποίησηςΈνα αιγυπτιακό μνημείο που παρουσιάζει μια

(Ο Ναπολέων ακολουθώντας τη παράδοση των Μεροβίγγιων βασιλιάδων της Γαλλίας -από τους οποίους ο διάσημος Βασιλιάς Τσιλντερικ ανακαλύφθηκε ενταφιασμένος με 300 μέλισσες κατασκευασμένες από καθαρό χρυσό- εξασφάλισε ότι το σύμβολο της μέλισσας θα ενσωματωθεί στη διακόσμηση και στην τεχνοτροπία του παλατιού υιοθέτησε δε το laquoΗ Μέλισσαraquo ως παρατσούκλι του)

(37)

παράξενη μορφή συμβολισμού μέλισσας είναι η βαθμιδωτή πυραμίδα της Σακκάρα η οποία πα-ραπέμπει στα εξάγωνα κελιά της κηρήθρας με τις έξι βαθμίδες της επάνω από το έδαφος και μια ιδιαίτερη κάτω ndash τη νεκρόπολη του ταύρου Άπι που ονομάζεται Σεράπειο Οι Αιγυπτιολό-γοι πιστεύουν ότι στον ταύρο Άπι αποδίδονταν οι αναγεννητικές ιδιότητες του θεού Πτά της Μέμφιδας ndash του αιγυπτιακού θεού της μετεν-σάρκωσης Πίστευαν επίσης ότι αυτοί που ει-σέπνεαν την ανάσα του ταύρου Άπι λάμβαναν το δώρο της προφητείας και το σημαντικότε-ρο από όλα οι Αιγύπτιοι πίστευαν ότι ο ταύρος μεταμορφωνόταν σε Άπι Όσιρι μετά θάνατον Το λατινικό Άπις που σημαίνει μέλισσα προ-έρχεται πιθανόν από το μεσοποταμιακό Σίπα ndash

Ιερή

(Ιερογλυφικό που απεικονίζει τη μέλισσα)

(Το τεκτονικό λογγείο του Ουάσιγκτον Η κυψέλη διακρίνεται στο επάνω μέρος του

στο κέντρο)

(38)

κή ρωμαϊκή θρησκεία που σχετιζόταν με τη τε-λετουργική σφαγή των ταύρωνΈνας άλλος αρχαίος πολιτισμός που επηρε-

άστηκε από τους αρχαίους Αιγυπτίους ήταν ο Μινωϊκός Είχε στενή σχέση με τους Αιγύπτι-ους οι οποίοι ήταν ειδικοί στη μελισσοκομία μια Τέχνη που αργότερα εισήχθη στην Ελλά-δα Αυτό μας οδηγεί σε ένα άλλο εντυπωσιακό του αιγυπτιακού συμβολισμού για τη μέλισ-σα Η Σφίγγα το περίφημο μνημείο της χώρας ονομαζόταν Χουν νμπ στα αιγυπτιακά όμως οι Έλληνες του έδωσαν το όνομα που είναι σή-μερα γνωστό Πως όμως συνδέεται αυτό με τη μέλισσα Η μινωική λέξη για τη μέλισσα ήταν σφέξ Τι συμπέρασμα βγάζουμε από αυτό Ο πο-λιτισμός που έμαθε στους Έλληνες την Τέχνη της μελισσοκομίας χρησιμοποιούσε τη λέξη σφεξ για να ονομάσει τη μέλισσα ndash και οι Έλ-ληνες έδωσαν αυτό το όνομα στη θεά που απει-κονίζει το μνημείο Μήπως η Σφίγγα υπήρχε ήδη όταν ο Μένες δημιούργησε το αιγυπτιακό βασίλειο και ήταν γνωστό ότι αναπαριστούσε μια μέλισσα θεά και έτσι αποδόθηκε στον Φα-ραώ ο τίτλος Μελισσοτρόφος Η πιθανότητα εί-ναι προκλητική και δεδομένης της γοητείας που ασκούσαν οι μέλισσες στους Αιγύπτιους δεν φαίνεται και τόσο εξωπραγματική

Η μ έ λ ι σ σ α σ ε κ ρ ί σ η ndash ο ά ν θ ρ ω π ο ς σ ε κ ρ ί σ ηΗ λατρεία των Σουμερίων και των Αιγυπτίων

για τη μέλισσα μεταδόθηκε στην Ελλάδα όπου μέλισσες απεικονίζονται σε αγάλματα των πιο

Ασίπα που σημαίνει ο Μεγάλος Ποιμένας στον Ουρανό και Άπις σημαίνει Όσιρις Αυτό συν-δέεται με την πίστη ότι μετά θάνατον η ψυχή του Φαραώ συνδεόταν με τον Όσιρι ως ένα άστρο στον αστερισμό του ΩρίωναΈνας ταύρος Άπις σύμφωνα με τους αιγυπτι-

ακούς μύθους δημιουργούσε 1000 μέλισσες και οι μέλισσες αντιπροσώπευαν ψυχές Είναι επίσης ενδιαφέρον ότι η αιγυπτιακή θεότητα Νούτ ήταν θεά του ουρανού ndash της περιοχής των μελισσών ndash και έφερε τον τίτλο laquoΑυτή που Κα-τέχει Χίλιες Ψυχέςraquo ο οποίος φαίνεται να παρα-πέμπει στις χίλιες μέλισσες ή ψυχές που δημι-ουργούνται από το σώμα του ταύρου ΆπιΤο εβραϊκό γράμμα Άλεφ συμβολίζει το laquoχί-

λιαraquo και αντίστοιχο προ σιναϊτικό και το προ κανανιτικό σύμβολο απεικόνιζε το κεφάλι ενός ταύρου παραπέμποντας στο ότι 1000 μέλισ-σες ndash ή αναγεννημένες ψυχές ndash δημιουργού-νται από τη θυσία ενός ταύρου Άπι Επιπλέον η αριθμητική αξία της εβραϊκή λέξη για τον Ιη-σού ndash τον Μεσσία ο οποίος βασίζεται στο πρό-τυπο του Όσιρι ndash είναι πάλι 1000Έτσι η αρχαία πεποίθηση ότι οι μέλισσες δη-

μιουργούνται από ταύρους εύλογα οδηγεί στην εικασία ότι η υπόγεια νεκρόπολη η οποία εί-ναι γνωστή ως Σεράπειο ίσως να ήταν ένα τε-λετουργικό κέντρο αναγέννησης προορισμέ-νο να ανακυκλώνει ψυχές από τα κεφάλια των ταύρων και όχι απλά ένα μαυσωλείο για ταύ-ρους Μήπως οι τελετουργίες που πραγματο-ποιούνταν στο Σεράπειο αποτελούσαν την πιο πρώιμη μορφή του Μιθραϊσμού τη μυστηρια-

(Ο Ρούντολφ Στέινερ (1861-1925) είχε laquoπροβλέψειraquo ότι οι μέλισσες θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε αναφέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότερο από 4 χρόνια ζωής)

(39)

σημαντικών θεών των Ελλήνων Έτσι ανα-πτύσσεται η αντίληψη της Θεάς μέλισσας και δημιουργείται η τιμητική θέση των ιερειών που ονομάζονται Μέλισσες οι οποίες αργότε-ρα μετεξελίσσονται στις Σίβιλες Σύμφωνα με κάποιες παραδόσεις μάλιστα ο δεύτερος ναός στους Δελφούς ήταν κατασκευασμένος εξολο-κλήρου από μέλισσες και ο ομφαλός θύμιζε κυ-ψέλη περιτριγυρισμένη από μέλισσεςΟι Ρωμαίοι εξασκούσαν τον Μιθραϊσμό μια

μυστικιστική θρησκεία σημαντικό στοιχείο της οποίας ήταν η θυσία των ταύρων που θυ-μίζει τις τελετουργίες των Αιγυπτίων στο Σε-ράπειο Απόηχος αυτών των τελετουργιών στη σύγχρονη εποχή φαίνεται να είναι οι ταυ-ρομαχίες της Ισπανίας Η σύνδεση αυτή επιβε-βαιώνεται έμμεσα από το ότι αρκετές από τις παλιότερες αρένες της χώρας έχουν κατασκευ-αστεί επάνω ή πολύ κοντά σε αρχαία ιερά του ΜίθραΟι Μάγια λάτρευαν τη μέλισσα και απεικό-

νιζαν θεούς με τη μορφή της στους σημαντι-κότερους ναούς τους Έως και την Ινδία οι θρησκείες υιοθέτησαν θεότητες μέλισσες στη μυθολογία τους Ακόμη και η καθολική εκ-κλησία ενσωμάτωσε τη μέλισσα ως ένα σύμβο-λο της αυθεντίας του Πάπα πράγμα που μπο-

ρούμε να δούμε στην Πόλη του ΒατικανούΠέτρινα καταλύματα με τη μορφή κυ-

ψελών κατασκευάστηκαν στην αρχαιότητα από την Ιρλανδία έως την Αφρική ενώ ο Χέ-νριχ Χίμλεραπό τους ισχυρότερους άνδρες στη Γερμανία του Χίτλερ κατασκεύασε το ιερότερο τελετουργικό κέντρο των SS με τη μορφή κυψέλης στα θεμέλια τους κάστρου ΒέβελσμπουργκΠολιτικά κινήματα όπως ο κομουνι-

σμός εμπνεύστηκαν από την αλτρουιστική συμπεριφορά που εμφανίζεται στην κυψέ-λη ως πρότυπο για τις ιδεολογίες τους Με-γάλοι ηγέτες επίσης ακολούθησαν την πα-ράδοση των προγόνων τους και συνδέθηκαν με διάφορους τρόπους με τη μέλισσα Ο Ναπολέων για παράδειγμα ακολουθώ-

ντας τη παράδοση των Μεροβίγγιων βασιλι-άδων της Γαλλίας - από τους οποίους ο διά-σημος Βασιλιάς Τσιλντερικ ανακαλύφθηκε ενταφιασμένος με 300 μέλισσες κατασκευα-σμένες από καθαρό χρυσό - εξασφάλισε ότι το σύμβολο της μέλισσας θα ενσωματωθεί στη διακόσμηση και στην τεχνοτροπία του παλατιού υιοθέτησε δε το laquoΗ Μέλισσαraquo ως παρατσούκλι του Πιστεύεται ακόμη ότι η μέλισσα είναι ο

Ιερή

(Απεικόνιση κηρήθρας από την Τσατάλ Χουγιούκ 6600 πΧ)

(Σουμεριακή πινακίδα ndash απεικόνιση της λατρείας της μέλισσας)

(40)

νερ (1861-1925) Είχε laquoπροβλέψειraquo μάλιστα ότι θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε ανα-φέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότε-ρο από 4 χρόνια ζωής Από το 2008 οι μέλισ-σες άρχισαν να εκλείπουν με ανησυχητικούς ρυθμούς Συμπτωματικά() βρισκόμαστε στα όρια της πρόβλεψης του Στέινερ και στο χρο-νικό περιθώριο που ανέφερε ο Αϊνστάιν Επιπλέον έχουμε αρχίσει να διανύουμε σε

ένα έτος που έχει επιβαρυνθεί με θεωρίες για καταστροφή του κόσμου μας ή για αναγέν-νησή του ndash ανάλογα με πια θεωρία είστε δι-ατεθειμένος να πιστέψετε ndash και βρισκόμαστε στη δίνη μια πολύπλευρης και πολυσύνθετης κρίσης με κορυφή του παγόβουνου την οικο-νομία Το τι θα συμβεί θα το δείξει ο χρόνος Ωστό-

σο φαίνεται ότι η μέλισσα η ιερή μέλισσα εί-ναι διαχρονικά συνυφασμένη με την εξέλιξη του πολιτισμού ακόμη ίσως και με την ύπαρ-ξη του ανθρώπου στον πλανήτη

Σημείωση Το πλήρες κείμενο της μελέτης του

Andrew Gough στα αγγλικά μπορείτε να το βρείτε

στο httpandrewgoughcoukbee1_1html

πρόδρομος του εραλδικού κρίνου του εθνι-κού συμβόλου της ΓαλλίαςΟ ελευθεροτεκτονισμός που διαδόθηκε στις

ΗΠΑ ήδη από την ίδρυσή τους ευνοήθη-κε από σημαντικούς ανθρώπους όπως ο Τό-μας Τζέφερσον ο οποίος έγραφε με πάθος για την σημαντικότητα των μελισσών ενώ άλ-λοι όπως ο Πρόεδρος Τζόρτζ Ουάσιγκντον ενσωμάτωσε την κυψέλη στο τεκτονικό λογ-γείο του Χωρίς αμφιβολία η πρώιμη Αμερι-κανική κοινωνία δανείστηκε πολλές από τις φιλοσοφικές αρχές της από τον Ελευθεροτε-κτονισμό ενσωματώνοντας συμβολισμό και θέματα με μέλισσες στις τελετουργίες της Η δομή του κράτους τουλάχιστον σε αυτή

την πρώιμη περίοδο ακολούθησε τη δομή τη σταθερότητα και την αλτρουιστική συμπερι-φορά που χαρακτηρίζουν την κυψέλη όπως είχαν κάνει κοινωνίες και κινήματα χιλιάδες χρόνια πριν από αυτήνΜια ένδειξη για την επιρροή της μέλισσας

στους ιδρυτές των ΗΠΑ φαίνεται από το ότι ολόκληρη η δυτική περιοχή της χώρας ονο-μαζόταν αρχικά Ντεζερέ (μέλισσα)Η μέλισσα είχε αποτελέσει κεντρικό θέμα σε

πολλά κείμενα και διαλέξεις του αυστριακού φιλόσοφου και μυστικιστή Ρούντολφ Στέι-

(Το περίφημο μινωικό κόσμημα με τις μέλισσες) (Το τεκτονικό λογγείο του Ουάσιγκτον Η κυψέλη διακρίνεται στο επάνω μέρος του στο κέντρο)

(41)

ΓιώργοςΙωάννου( Ο Γ Ιωάννου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1927 Πήρε πτυχίο φιλολογίας από το ΑΠΘ και το 1960 διορίστηκε φιλόλογος Το 1971 μετατέθηκε στην Αθήνα αρχικά σε γυμνάσιο και μετά στο υπουργείο ΠαιδείαςΠέθανε στην Αθήνα το 1985

Ποιητικές συλλογέςlaquoΗλιοτρόπιαraquo ιδιωτική έκδοση Θεσσαλονίκη 1954laquoΤα Χίλια Δέντραraquo εκδ Διαγωνίου Θεσσαλονίκη 1963laquoΤα Χίλια Δέντρα amp άλλα ποιήματα (1954-1963)raquo εκδ Ερμής Αθήνα 1973 )

(42)

ldquoΣαν τη μητέρα αλήθειαrdquo

Πηγαίνει αργά στο σινεμά

μάλιστα στον εξώστη

Σrsquo έργα κατά προτίμηση βουβά

και θαμπωμένα Κι εκεί

- μέσα στους τόσους εξευτελισμούς -

η μόνη του χαρά να βλέπει τις γυναίκες

της γενιάς γύρω απrsquo το τριάντα

Με κείνα τα βαθιά καπέλα

με τις σειρές τα περιδέραια

τα μάτια τα κοντά μαλλιά∙

με τις ψιλές γλυκιές φωνές

με τις κινήσεις τους τις μητρικές

Σαν τη μητέρα αλήθεια∙

σαν τη μάνα του

των πρώτων παιδικών του χρόνων

Τότε που τον φωνάζανε μοναχογιό

(43)

( επιμέλεια - Έλλη Ιωαννίδου )

Ο αετόςκαι η χελώνα( Η λ ο γ ι κ ή η σ ύ ν ε σ η κ α ι η φ ρ ό ν η σ η σ α ν α ε τ ό ς π ε τ ο ύ ν β λ έ π ο υ ν τ α π ρ ά γ μ α τ α κ α θ α ρ ά κ α ι α π ό ψ η λ ά Π ρ ο σ π α θ ο ύ ν ν α β ά λ ο υ ν σ τ η θ έ σ η κ α ι σ τ α ό ρ ι ά τ ο υ τ ο ν μ α τ α ι ό δ ο ξ ο ε π ι π ό λ α ι ο ε α υ τ ό μ α ς π ο υ σ έ ρ ν ε τ α ι σ τ η γ η σ α ν τ η χ ε λ ώ ν α )

(44)

Οι Μύθοι του Αίσωπου είναι μικρές ιστορίες εμπνευ-σμένες από την ίδια τη ζωή και διακρίνονται για τον συμβολικό και αλληγορικό χαρακτήρα τους Ο Αίσωπος είχε γράψει πολλούς μύθους για να σατιρίσει δια-

κωμωδήσει ή και να ειρωνευτεί την καθημερινότητα των Ελ-λήνων Ένας από αυτούς ήταν και ο μύθος του αετού με τη χε-λώνα Εδώ θα τον παρουσιάσουμε κάπως διαφορετικά Η ιστορία θα αρχίσει μέσα στη θάλασσα

άποτε ας πούμε τα παλιά χρόνια μια χελώνα μουρμού-ριζε για την άτυχη μοίρα της κολυμπώντας αργά μέσα στη θά-λασσα Την ενοχλούσε που τα άλλα ζώα μπορούσαν να τρέχουν γρήγορα στη γη ενώ εκείνη δεν τα κατάφερνε Την ενοχλού-σε που τα πουλιά μπορούσαν να πετάνε στον καθαρό αέρα και να βλέπουν τόσα από κει ψηλά ενώ εκείνη ήταν μέσα στο νερό και κολυμπούσε αργά Την ενοχλούσε ακόμα και τις φορές που έβγαινε στη στεριά για να γεννήσει και κουραζόταν τόσο πολύΑυτά σκεφτόταν λυπημένη σε μια παραλία Ξαφνικά είδε

ένα αετό να σχηματίζει κύκλους γύρω από τα σύννεφα καθώς πετούσε ψηλά με τις ανοιχτές και δυνατές φτερούγες του Του φώναξε όσο πιο δυνατά μπορούσε για να την ακούσει Και όταν αυτός χαμήλωσε αρκετά την ρώτησε τι ήθελε Η χελώνα τότε τον παρακάλεσε μιας και είναι ο βασιλιάς των πτηνών να της μάθει να πετάει όπως εκείνος Να βλέπει τον κόσμο από ψηλά Να νοιώθει δυνατή και ελαφριά συνάμαΟ αετός που θεώρησε παράλογη την επιθυμία τής χελώνας

αρνήθηκε Προσπάθησε να της εξηγήσει ότι δεν ήταν στη

και η χελώναΔιασκευή στον μύθο του Αίσωπου

( κείμενο εικόνα - Έλλη Ιωαννίδου )

(45)

φύση της να πετάει Μπορούσε να χαρεί τα δικά της προνόμια να κολυμπάει δηλαδή στα βαθειά νερά να κάνει βόλτες στην άμμοhellip πράγματα που ακόμα και αυτός - ένας βασιλιάς - δεν μπορεί να χαρεί όπως εκεί-νη Άλλωστε μια τέτοια προσπάθεια να μάθει δηλαδή να πετά μπορεί να την κατέστρεφε Αυτά της είπε και πέταξε μακριά της νομίζοντας ότι

την είχε συνετίσει Η χελώνα όμως ήταν ανένδοτη Συνέχισε να τον

θερμοπαρακαλεί και το έκανε όποτε τον έβλεπε να πετά πάνω από την παραλία Ώσπου μια μέρα ο αετός δεν άντεξε άλλο να της αρνείται Βαρέθηκε άλλωστε τα παρακάλια και την επιπολαιότητά της Τη γράπω-σε με τα δυνατά νύχια του και πέταξε μαζί της ψηλά πάνω από τα κύματα Η ευτυχία της χελώνας γι αυτά τα λίγα λεπτά ήταν απερίγραπτη Βιαστική και άμυ-αλη όπως ήταν νομίζοντας ότι θα μοιάσει στον αετό του ζήτησε να την αφήσει πάνω από τα σύννεφα Ήθελε να συνεχίσει μόνη της να πετάει σίγουρη για τον εαυτό της Έτσι κι έγινε Ο αετός την άφησε να πέσει όπως ακριβώς του είχε ζητήσει με αποτέλεσμα να γκρεμοτσακιστεί πάνω στα βράχια που την περίμε-ναν δίπλα στην ακτή Η δύστυχη χελώνα που ήθε-λε να πετάξει συντρίφτηκε παταγωδώς Δεν άκουσε τα λόγια της σύνεσης από το στόμα του αετού αλλά παρασύρθηκε από τις δικές της παράλογες επιθυμίες έξω από τη φύση της Το τέλος της όπως και όσων δεν ακολουθούν τα λόγια της σύνεσης και της φρόνη-σης ήταν να καταστραφεί και μάλιστα με πολύ άσχη-μο τρόπο

Η θαλάσσια χελώνα Caretta caretta εί-ναι ένα κινδυνεύον είδος Θα τη συναντή-σουμε να κολυμπάει σε όλα τα μήκη και πλάτη των ελληνικών θαλασσών αλλά η ιδιαίτερη σημασία της χώρας μας έγκει-ται στο ότι φιλοξενούμε κάποιες από τις σημαντικότερες παραλίες για την ανα-παραγωγή και φωλεοποίηση της καρέτα στη ΜεσόγειοΗ χελώνα καρέτα είναι ίσως ένα από τα

πιο εμβληματικά είδη των μεσογειακών και ελληνικών θαλασσών και ένα από τα επτά είδη θαλάσσιων χελωνών που υπάρ-χουν στον πλανήτη Αν καταφέρει να ξεφύγει από τους φυσικούς εχθρούς της αλλά και από τις ανθρώπινες επιδράσεις και απειλές θα ζήσει περίπου 80 χρόνια Όταν μεγαλώσει περίπου μετά από δύο έως τρεις δεκαετίες και έρθει η ώρα τής αναπαραγωγής της θα επιστρέψει στην ίδια περιοχή και θα επιλέξει την παραλία όπου γεννήθηκε και η ίδια για να κάνει τη φωλιά της

Η θαλάσσια χελώνα Κ α ρ έ τ α - ΚαρέταΖ ω ή π ο υ α π ε ι λ ε ί τ α ι

(46)

Τα αποσπάσματα του κειμένου και πληροφορίες είναι από το site httpwwwwwfgrelendangered-speciescaretta

Σε κάθε περίοδο ωοτοκίας η θαλάσσια χελώνα θα γεννήσει δύο έως τρεις φορές Θα δημιουρ-γήσει τη φωλιά της σε αμμώδεις παραλίες και σε βάθος περίπου 60 εκατοστών Σε κάθε φωλιά φιλοξενούνται μέχρι και 120 αυγά τα οποία εκ-κολάπτονται για 55 ημέρες Η θήρα των αυγών από αλεπούδες σκυλιά κλπ αποτελεί ένα επιπλέ-ον πρόβλημα και έχει παρατηρηθεί σε παραλίες ωοτοκίας της Πελοποννήσου επηρεάζοντας το 40 των φωλιών Σημαντική απειλή συνιστούν και τα σκουπίδια στη θάλασσα Ειδικότερα οι πλαστικές σακούλες υποβαθμίζουν το θαλάσσιο οικοσύστημα και μπορούν να οδηγήσουν σε θά-νατο τις θαλάσσιες χελώνες αφού τις ξεγελούν λόγω της ομοιότητάς τους με τσούχτρες μία από τις πιο αγαπημένες τροφές της καρέτα

Η ζωή που προστατεύουμε και η ιστορία των Σεκανίων της Ζακύνθουhellip

Η προστασία της καρέτα είναι για εμάς σχε-δόν laquoπροσωπική υπόθεσηraquo που διαρκεί και εξελίσσεται για πολλές δεκαετίες Για τη δια-τήρηση και προστασία του είδους οργανώσα-με το 1994 πανευρωπαϊκή εκστρατεία για την αγορά της περιοχής που περιβάλλει την παρα-λία των Σεκανίων Ως αποτέλεσμα σε μία πολύ αβέβαιη για την προστασία του είδους περίοδο με τα χρήματα που συγκεντρώθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αλλά και από συνεισφο-ρές ιδιωτών αγοράσαμε το 90 της έκτασης γύρω από τα Σεκάνια Σκοπός της αγοράς ήταν τόσο η αποτροπή της τουριστικής ανάπτυξης

της περιοχής όσο και η κατά το δυνα-τόν καλύτερη διαχείρισή της ώστε να προστατευθεί η σημαντικότερη παραλία ωοτοκίας για τη θαλάσσια χελώνα

Yπεύθυνη προγράμματος Χαρίκλεια Μινώτου cminotouwwfgr τηλ 210 33 14 893

Κ α ρ έ τ α - Καρέτα

httpswwwyoutubecomwatchv=yDnbTGBSxyA

httpswwwyoutubecomwatchv=T8eGw1oyYoQ

Αν θες να δεις VIDEO με χελωνάκια πάνω στην άμμο να τρέχουν προς το νερό πάτησε στα links

httpswwwyoutubecomwatchv=nHok4ZdJ2A0

(47)

Κ Ι Ν Η Μ Α Τ Ο Γ Ρ Α Φ Ο Σ -ldquoΠρόμαχοςrdquoΠ ρ ό κ ε ι τ α ι για μια αισθηματική ταινία

με φόντο την επιστροφή των Γλυπτών του Παρ-θενώνα από το Βρετανικό Μουσείο Ας σημειωθεί ότι η πρώτη επίσημη προβολή της ταινίας πραγ-ματοποιήθηκε στο Μουσείο της ΑκρόποληςΟ Ανδρέας (Παντελής Κοντογιάννης) αναγκά-

στηκε να αφήσει την Ελλάδα όταν ήταν παι-δί Επιστρέφει ενήλικος μετά από πρόσκληση του διευθυντή του Μουσείου της Ακρόπολης (Giancarlo Giannini) για να προχωρήσει την υπό-θεση κατά του Βρετανικού μουσείουΒρισκόμαστε στην Αθήνα του 2011 εν μέσω

της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης που έχει ξεσπάσει στη χώρα Ο Ανδρέας συγκεντρώνει αποδεικτικά στοιχεία για να αποδείξει ότι πλα-στογραφήθηκαν έγγραφα ώστε να επιτραπεί η πώληση των γλυπτών στο Βρετανικό Κοινοβού-λιο το 1816 Στη συνέχεια επιστρέφει στο Λονδί-νο όπου με τη βοήθεια της Ελένης (Κασσάνδρα Βογιατζή) συναδέλφου του αλλά και αντικείμε-

νο του πόθου του ξεκινάει τις απαραίτητες νο-μικές διαδικασίεςΟι δύο δικηγόροι έχουν μπροστά τους έναν

laquoμακρύ δρόμοraquo και θα πρέπει να δώσουν σκλη-ρό αγώνα για να πετύχουν την επαναφορά των κλεμμένων γλυπτών στην αρχική ndashκαι αρμό-ζουσα- θέση τουςΣκηνοθεσία Κέρτε και Τζον Βούρχις

Παίζουν Παντελής Κοντογιάννης Κασσάνδρα

Βογιατζή Γιώργος Χωραφάς Τζιανκάρλο Τζιανίνι

Γιώργος Βογιατζής Σπύρος Φωκάς Πολ Φρίμαν

Μάικλ Μπέρνς

(48)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

Τ η ν Τ ε τ ά ρ τ η 3 Δεκεμβρίου εγκαινιάσθηκε στο Βυζαντινό και Χριστια-νικό Μουσείο η έκθεση laquoΟ Δομήνικος Θεο-τοκόπουλος πριν από τον El Grecoraquo η οποία πραγματοποιείται στο πλαίσιο του ελληνικού επετειακού προγράμματος για τα 400 χρόνια από το θάνατο του El GrecoΗ έκθεση παρουσιάζει το πολιτισμικό περι-

βάλλον μέσα στο οποίο διαμορφώθηκε η προ-σωπικότητα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου πριν αναχωρήσει από τον Χάνδακα της Κρή-της (το σημερινό Ηράκλειο) για τη Βενετία το 1567Τι γνωρίζουμε για την Κρήτη του 16ου αιώ-

να και την κοινωνία της μέσα στην οποία γεν-νήθηκε μαθήτευσε και εργάστηκε ο νεαρός Δομήνικος Θεοτοκόπουλος Πώς δούλευαν οι Κρητικοί ζωγράφοι τον 16ο αιώνα Ποια κοι-νωνικά φαινόμενα και ποιες ιδεολογικές τά-σεις σχετίζονται με τον τεχνίτη καλλιτέχνη και λόγιο Θεοτοκόπουλο Γιατί ο Θεοτοκόπου-

λος φεύγει από την ΚρήτηΜε αφετηρία αυτά τα ερωτήματα η έκθεση

αφηγείται πτυχές του κοινωνικού και καλλι-τεχνικού περιβάλλοντος τής Κρήτης του 16ου αιώνα μέσα στο οποίο γεννήθηκε μαθήτευσε και ωρίμασε εικαστικά ο Δομήνικος Θεοτοκό-πουλοςΣε τρεις μεγάλες εκθεσιακές ενότητες πα-

ρουσιάζονται 200 περίπου σημαντικά αντι-κείμενα θρησκευτικά και κοσμικά αρχειακές πηγές χειρόγραφα και έντυπα εικόνες και πί-νακες Κρητικών και Ιταλών ζωγράφων του 16ου αιώνα Τα έργα προέρχονται από τις συλ-λογές του Βυζαντινού Μουσείου από συλλο-γές και μουσεία της Ελλάδας Εφορείες Βυζα-ντινών Αρχαιοτήτων μητροπόλεις εκκλησίες και μοναστήρια καθώς και μουσεία του εξω-τερικούΔιάρκεια έκθεσης 4122014 ndash 3132015

Βασ Σοφίας 22 Τηλ 213 213 9500

httpwwwbyzantinemuseumgr

Ε Κ Θ Ε Σ Η - laquo Ο Δ ο μ ή ν ι κ ο ς Θ ε ο τ ο κ ό π ο υ λ ο ς π ρ ι ν α π ό τ ο ν El Grecoraquo

(49)

Η Ε λ λ η ν ι κ ή Εταιρεία Μεταφρα-στών Λογοτεχνίας βράβευσε τη Χάρις Αλε-ξίου για την καλύτερη μετάφραση ξένου λο-γοτεχνικού έργου Η βράβευση αφορούσε τη μετάφραση του βιβλίου laquoΠάντα ήρωεςraquo του Φαμπιάν Μαρσό που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΜεταίχμιοΤο βιβλίο αποτελεί τη συγκλονιστική μαρ-

τυρία του Grand Corps Malade (Ψηλό Άρρω-στο Κορμί όπως είναι το ψευδώνυμό του) ο οποίος έμεινε ατελώς τετραπληγικός εξαιτί-ας ενός μοιραίου ατυχήματος Ωστόσο ένα χρόνο μετά το περιστατικό διέψευσε τις προ-βλέψεις των ειδικών και κατάφερε να περπα-τήσει ξανά Στις σελίδες του βιβλίου του ο Μαρσό αφηγείται τη δωδεκάμηνη περιπέτεια και τις εμπειρίες τόσο τις δικές του όσο και των ομοιοπαθών συντρόφων του από το κέ-ντρο αποκατάστασηςΓια τη γνωριμία της με τον Φαμπιάν Μαρσό

την απόφασή της να προτείνει και να μετα-φράσει το βιβλίο του η Χάρις Αλεξίου αναφέ-ρει laquoΤον Grand Corps Malade τον γνώρισα από τα τραγούδια του Ήταν το νέο πρόσω-πο στη γαλλική μουσική σκηνή στο μουσι-κό είδος της slam H νεολαία της Γαλλίας τον λάτρευε Μου έκανε εντύπωση αυτός ο νέος όμορφος άνδρας με την πατερίτσα του Μου έκανε εντύπωση και το ψευδώνυμό του το laquoψηλό άρρωστο κορμίraquo Το τραγούδι μου ldquoΜεγάλωσαrdquo μόλις είχε κυκλοφορήσει και σκεφτόμουν πως θα μπορούσε να το είχε γρά-ψει αυτός Τον συνάντησα αργότερα σε ένα τηλεοπτικό στούντιο όταν συμμετείχαμε και οι δύο στην εκπομπή του Michel Drucker που έκανε ένα μεγάλο αφιέρωμα στον Ντέμη Ρούσσο

Δύο χρόνια αργότερα ο φίλος Νίκος Αλιά-γας μου χάρισε το βιβλίο του Φαμπιάν laquoΔι-άβασέ το είναι γραμμένο σε απλή γλώσσαraquo μου είπε Όσο το διάβαζα σε πολλά σημεία ξαναζούσα την περιπέτεια του αδελφού μου στην εντατική και αργότερα στο κέντρο απο-κατάστασης Το συγκινητικό επίσης ήταν πως γνώριζα την απίστευτη ταλαιπωρία των τετραπληγικών των αναπήρων που στερού-νται την ικανότητα όπως λέει και ο Φαμπι-άν να ξύσουν το φρύδι τους ή να κρατήσουν το κουτάλι τους και να πατήσουν ένα κου-μπί για βοήθειαraquo

Ε Κ Δ Η Λ Ω Σ Η -Β ρ α β ε ί ο Λ ο γ ο τ ε χ ν ι κ ή ς Μ ε τ ά φ ρ α σ η ς γ ι α τ η ν Χ Αλεξίου

(50)

Θ Ε Α Τ Ρ Ο - laquoΟ Γάμοςraquolaquo Ο Γ ά μ ο ς raquo της Βάσιας Σολωμού

Ξανθάκη πρωτοπαρουσιάστηκε το 1994 στο Θεσσαλικό Θέατρο σε θεατρική διασκευή και σκηνοθεσία του Κώστα Τσιάνου γνωρίζοντας τεράστια επιτυχίαΣτην τωρινή παράσταση τού Μεταξουργεί-

ου παρουσιάζεται με τη μορφή του μονολό-γου σε θεατρική προσαρμογή ndash σκηνοθεσία και ερμηνεία της Άννας Βαγενά Πρόκειται για την ιστορία μιας απλής γυναίκας από τα Αμπελάκια της Θεσσαλίας μιας χωριάτισ-σας που σήκωσε στους αδύνατους ώμους της τη μοίρα της και συγχρόνως τη μοίρα πολ-λών γυναικών του τόπου μας Έζησε τη βα-ναυσότητα ενός αλκοολικού πατέρα είδε την αγάπη του άνδρα της να μεταμορφώνεται σε περιφρόνηση όταν άρχισε να γεννάει κωφά-λαλα παιδιά εξαιτίας της βαριάς κληρονομι-κότητας του αλκοολικού πατέρα της και πά-

S T A N D - U P C O M E D Y -5 0 Α π ο χ ρ ώ σ ε ι ς τ ο υ GreekΣ τ ι ς μ έ ρ ε ς μας που

το χιούμορ θεωρείται σπάνιο και πολύτιμο το Tin Pan Alley φιλοξενεί τον Σίλα Σεραφείμ ο οποίος προσφέρει εντυπωσιακές παραστάσεις γέλιου και εύθυμου προβληματισμούΚάθε Σάββατο (έως τις 27 Δεκεμβρίου) στις

2200 ο Σίλας στήνει ένα ενδιαφέρον πανηγύρι με επίκεντρο το εξαιρετικό μοναδικό laquoφυσικό φαινόμενοraquo που λέγεται laquoΝεοέλληναςraquo Μια γι-ορτή σε πρώτη ανάγνωση των 20 χρόνων πα-ρουσίας του στην stand-up comedy αλλά και μια προσπάθεια ανάλυσης και διερεύνησης του φαινομένου το οποίο μάλλον θα εξακολουθήσει να απασχολεί για πολύ καιρό την καλλιτεχνική

κοινότητα του είδους Για του λόγου το αληθές δείτε ένα απόσπασμα των προσπαθειών του στην ιστοσελίδαwwwyoutubecomwatchv=LgJERE7PTBY

Συντελεστές Σίλας Σεραφείμ

Λίλα Σταμπούλογλου (συμμετέχει μέχρι να γεννήσει)

Παραστάσεις Κάθε Σάββατο μέχρι τις 27 Δεκεμβρίου

(τουλάχιστον)

Ώρα έναρξης 2200 (ακριβώς)

Πληροφορίες Tin Pan Alley Τουρναβίτου 6 Πλατεία

Ασωμάτων Θησείο Τηλ 210-3210158

httpwwwtinpanalleygrindexphpsilasserafim

λεψε με νύχια και δόντια σε μια κοινωνία που δεν δέχεται εύκολα την αναπηρίαΏρες Παράστασης Σάββατο 1800 και 2100

Κυριακή 1830

Εισιτήρια Γενική Είσοδος 16euro Μειωμένα

12euro (φοιτητές συνταξιούχοι άνω των 65 ετών

πολύτεκνοι amp εκπαιδευτικοί) και 10euro(άνεργοι)

Ομαδικό εισιτήριο 8euro

Θέατρο Μεταξουργείο Ακαδήμου 14-16

Τηλ 210-5234382

(51)

(52)

ldquoΤο Θαύμα να Νοιώθεις ΈλληναςrdquoΤου SAM CHEKWASΕ κ δ ό σ ε ι ς S e a b u r n B o o k s

άνθρωπος μένει εκεί όπου είναι θαμμένο ένα μέρος της καρδιάς τουraquo έγραψε ο Αλέξαν-

δρος Δουμάς Ο Sam Chekwas το παιδί από την Νιγη-ρία με τα φωτεινά και ερευνητικά μάτια που ήρθε από την χώρα του να σπουδάσει στην Ελλά-δα ντυμένος στο πνεύμα και την καρδιά με την αγάπη για το αληθινό το υψηλό και το ωραίο δεν μάκρυνε ποτέ από δω Τα τραίνα της ζωής του ασταμάτητα έφευγαν και γύριζαν φεύγουν και γυρίζουν με τη σημαία του χρέους με την πραμάτεια της προσφοράς με τη σοδειά της αγά-πης Σrsquo ένα ταξίδι που κρατάει χρόνια τώρα διατηρώντας την ποιότητα του σεβασμού την ευ-χέρεια της κατανόησης και την ανάγκη της συμπόρευσης στα μονοπάτια της ουσίαςhelliplaquoΌσο αναπνέω θα προβάλλω την ελληνική γλώσσα και τα ελληνικά γράμματαraquo δήλωσε σε παρου-

σίαση του βιβλίου του ο Chekwas Και με περισσή περηφάνια ανέφερε laquoΕδώ γεννήθηκαν οι τέ-χνες η φιλοσοφία και οι επιστήμες Ο Μέγας Αλέξανδρος έλεγε πως ότι δεν γιορτάζεται πεθαίνει Αυτό συμβαίνει και με τον ελληνισμό και κυρίως την ελληνική γλώσσα Όλοι εσείς πρέπει να με-ταφέρετε τον ελληνισμό όπου μπορείτε με κάθε τρόποraquo Και όχι μόνο προτρέπει αλλά και ο ίδι-ος προσπαθεί για τη διάδοση του ελληνισμού μέσα από το βιβλιοπωλείο που έχει ανοίξει στην Αστόρια της Νέας Υόρκης Το βιβλιοπωλείο αποτελεί ένα από τα laquoαξιοθέαταraquo της αμερικανικής μεγαλούπολης με τους δεκάδες χιλιάδες Ελληνοαμερικάνους Βρίσκεται στον αριθμό 33-18 της οδού Μπρόντγουεϊ και μοιάζει με συνηθισμένο συνοικιακό βιβλιοπωλείο Όμως ανάμεσα στις αγγλικές εκδόσεις υπάρχουν ράφια που ξεχειλίζουν από ελληνικούς τίτλουςmiddot η προσπάθεια του Chekwas για την προώθηση του ελληνισμού

(53)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

τα τέλη του 1944 όταν πια εί-χαν αποχωρήσει από τη χώρα μας οι δυνάμεις κατοχής του Άξονα μέλη της ηγεσίας του τότε Βασιλικού Ναυτικού ζή-τησαν την ανεύρεση και τιμω-ρία των υπεύθυνων του τορπι-

λισμού της laquoΈλληςraquo Πράγματι είχε επισημανθεί στην Κάτω Ιταλία κάποιος Stefano Toselli μηχανι-κός ο οποίος είχε δηλώσει laquoιδιωτικώςraquo ότι ήταν σε θέση να κατονομάσει τους υπεύθυνους της ανόσιας πράξηςΟι ελληνικές Αρχές λοιπόν απαίτησαν την επίσημη καταγραφή της μαρτυρίας του και να κινηθεί η δια-δικασία παραπομπής των ενόχων σε δίκη Και τότεhellip laquoέσκασε η βόμβαraquo Με εντολή του Βρετανού στρα-τάρχη Harold Alexander ανώτατου διοικητή των συμμαχικών δυνάμεων της Μεσογείου κατηγορη-ματικώς απαγορεύτηκε η συνέχιση της έρευνας Το θέμα έπρεπε να μπει στο αρχείο ndash και αυτό έγινε ευ-θύς αμέσως Κατά συνέπεια όλα όσα λέγονται ακό-μα και σήμερα σχετικά με τον τορπιλισμό της laquoΈλ-ληςraquo παραμένουν ατεκμηρίωτα Ήταν πράγματι το ιταλικό υποβρύχιο laquoDelfino raquo που βύθισε το αγκυ-ροβολημένο στην Τήνο για τον εορτασμό του Δεκα-πενταύγουστου ελληνικό πολεμικό σκάφος Και αν ναι ποιος έδωσε τη σχετική εντολή Και τι έλεγε η εντολή αυτή

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Λ ό γ χ η

ldquoΟ Πόλεμος και ο ΚόσμοςrdquoΤα Γεγονότα του rsquo40 τα πριν και οι Συνέπειες

ρόκειται για ένα τρίτομο έργο στο οποίο ο Θεόδωρος Σπυρόπου-λος παρουσιάζει αναλυτικά με εξαντλητικές λεπτομέρειες τη σημα-ντική ανασκαφή της ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΟΣΑνάμεσα στην Πελλάνα και την Σπάρτη ιδρύθηκε μια Νησιωτική

Κοινοπολιτεία στη Λιμνοθάλασσα που συνδεόταν μέσω του Ευρώ-τα με τον Λακωνικό Κόλπο Σrsquo αυτό το νησιωτικό σύμπλεγμα υπήρ-χε η Λακεδαίμων από τις αρχές της τρίτης χιλιετίας πΧ μέχρι το 1750 πΧ οπότε καταστράφηκε από την Κοσμική Θεομηνία

Κατά τη Μυκηναϊκή περίοδο υπήρξε το Ανακτορικό κέντρο της Λακωνίας όπως πιστοποιείται από το Ανάκτορο το Κυκλώπειο Τείχος τους Βασιλικούς Θολωτούς Τάφους κα Επίσης φιλοξένησε το Ανάκτορο του Μενέλαου και της ΕλένηςΠολλές γεωφυσικές και γεωπολιτικές ιδιαιτερότητες μνημειακά ευρήματα και αρ-

χαιολογικά ευρήματα οδήγησαν τον συγγραφέα να ταυτίσει σημεία και μνημεία του Λακωνικού βαθυπέδου της Λακεδαίμονος με την Πλατωνική Ατλαντίδα και να ανα-ζητήσει επιβιώσεις της υλικής πολιτειακής και πολιτισμικής κληρονομιάς της στην ιστορική Δωρική ΣπάρτηΗ πλούσια εικονογράφηση βοηθά κάθε ενδιαφερόμενο για την ελληνική αρχαιολο-

γία να παρακολουθήσει αναλυτικά τη διεξαγωγή μιας ανασκαφής σrsquo ένα χώρο που παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον

Του ΘΕΟΔΩΡΟΥ Γ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Κ α δ ρ α μ ί τ σ α

ldquoΛακεδαίμωνrdquo

(54)

ανέναν μα κανέναν δεν μπορείς να κερδίσεις ούτε καν ένα αφελές μικρό παιδί εφόσον του αφαιρείς την ελευ-θερία τού να μην συμφωνήσει μαζί σου Αν στερήσεις την ελευθερία στον άλλον και βασιλιά να τον στέψεις δεν θα διαρκέσει η συμφωνία σας Σύντο-

μα θα αισθανθεί δυσφορία θα καταλάβει ότι παγιδεύτη-κε και βρέθηκε εκεί που δεν θέλει Τα χρυσά κλουβιά τα ανακάλυψαν τύποι σαν τη γυναίκα της πρώτης ιστορί-ας του βιβλίουmiddot όμως κλειδωμένο ένα πουλί μαραίνεται Ο Ελύτης γράφει πως γίνεται να φυλακίσεις ένα αηδόνι αλλά δεν μπορείς να φυλακίσεις τον κελαϊδισμό τουΥπάρχουν όμως προσωπικότητες τόσο ανασφαλείς εξαρτημένες και εξωφρενικά εγωιστικές ώστε κρατούν κλειδωμένο το αηδόνι τους έστω και άλαλο έστω και νεκρό Ξέρουν πολύ καλά άλλωστε την τέχνη να ταρι-χεύουνΌλοι μας έχουμε συναπαντηθεί με τέτοιους χαρακτή-

ρες Δεν είναι λίγοι και γνωρίζουν να πλέκουν ιστούς σαν την αράχνη Όσο πιο εξαρτημένοι είμαστε εμείς οι ίδιοι τόσο τσιμπάμε στους χειρισμούς τους Ο ελεύθε-ρος ο ανεξάρτητος άνθρωπος δεν τους ανέχεται γρή-γορα κάνει πέρα σύντομα κόβει μαζί τους τις διαπραγ-ματεύσεις Όμως πόσοι είμαστε εντελώς ανεξάρτητοι Όλοι έχουμε τις πληγές μας τα μειονεκτήματα μας τα παθήματα και τα πάθη μας Όλοι κουβαλάμε στο αίμα μας τους πειρασμούς της τρέλας Παρά ταύτα πάντα υπάρχει τρόπος να γιατρεύεσαι όταν όντως το αποφασί-ζεις διότι η υγεία είναι πιο επιθετική και δυναμική από την αρρώστια

ldquoΣιωπάς για να ακούγεσαιrdquo

Της ΜΑΡΩΣ ΒΑΜΒΟΥΝΑΚΗ Ε κ δ ό σ ε ι ς Ψ υ χ ο γ ι ό ς

(55)

STREETART

(56)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

( φωτογραφίες - Ανδρέας Τσάκαλης )

ΟΌ π ο ι ο ς θ έ λ ε ι να θαυμάσει έργα Τέχνης από καλλιτέχνες με μεράκι και πάθος δεν χρειάζεται να πηγαίνει μόνο σε εκθεσιακούς χώρους Ένας τοίχος παλιός μια λεπτομέ-ρεια στην πόρτα κάγκελα ή και σημεία του δρόμου είναι ικανά να εμπνεύσουν Μπο-ρούν να δώσουν βάση στον λαϊκό καλλιτέχνη να δημιουργήσει και να μεταμορφώσει Όταν ένας άνθρωπος θέλει να εκφραστεί μέσα από την τέχνη θα βρει laquoτελάραraquo γύρω του Θα βρει τρόπο να στείλει το μήνυμά του Θα επικοινωνήσει με τον θεατή θα τον κάνει να σκεφτεί να χαμογελάσει να λυπηθεί Θα του δημιουργήσει έντονα συναισθήματα χρησι-μοποιώντας απλά φτηνά χρώματα και το ταλέντο τουΗ τέχνη λοιπόν που μπορείς ελεύθερα να δεις και να θαυμάσεις στους πιο απίθανους χώρους ίσως και στην ίδια τη γειτονιά σου χωρίς εισιτήρια και προσκλήσεις λέγεται street art

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

(57)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

STREET ART

(58)

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

Δώρα Η Αλεξάνδρα όμορφη κι αριστο-κρατική από καλή και πλούσια οικο-γένεια φαντάστηκε πως στο πρόσωπο του αρρενωπού Νιόνιου θα έβρισκε την αδελφή ψυχή το άλλο μισό της για να ζήσει μαζί του τη ζωή που ονει-ρευόταν Όμως ο ωραίος της σύζυγος ndashθα διαπίστωνε γρήγοραndash καταδυνα-στευόταν από την Αργίνη μάνα σκλη-ρή και πεθερά ακόμη σκληρότερηhellip Ποτέ ο γιός δεν μπόρεσε να απαλλαγεί από την αρπάγη αυτής της μάνας κι έτσι η Αλεξάνδρα έμαθε να ζει στο πε-ριθώριο της ζωής των τριών τους κά-νοντας υπομονή για χάρη του παιδιού της και γιατί στο βάθος η ελπίδα την έκανε να πιστεύει ότι ίσως μια ημέρα όλα αλλάξουνhellip Η ελπίδα το μόνο όπλο του απελπισμένουhellipΤον απολογισμό αυτής της ζωής

εγκλωβισμένης στη ερημιά του έρω-τα μιας ζωής πολιτικών αγώνων για ένα καλύτερο αύριο διηγείται η Αλε-ξάνδρα γιαγιά πια στη μικρή εγγονή που έχει τrsquo όνομά τηςhellip

ldquoΜια Κυρ ιακή με την Αλεξάνδραrdquoεκδ Ωκεανός

(Η Δώρα Νικολαΐδου γεννήθηκε στην Αθήνα Πήρε πανεπιστημιακό τίτλο σπουδών από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων με ειδίκευση στην Ψυχολογία Σήμερα είναι τελειόφοιτος του Ελληνικού Ινστιτούτου Νευροφυτοθεραπείας και Ανάλυσης του Χαρακτήρα (ΕΙΝΑ) και ασκεί επαγγελματικά τη Συμβουλευτική ως Σύμβουλος Ψυχικής ΥγείαςΕιδικεύεται και παρέχει Συμβουλευτική Ψυχολογική Υποστήριξη σε Γυναικεία Θέματα Έχει μετεκπαιδευτεί στις πλέον σύγχρονες τεχνικές θεραπείας του Μετατραυματικού Στρες (Brain Spotting και CMR)Το laquoΜια Κυριακή με την Αλεξάνδραraquo είναι το πρώτο μυθιστόρημά της)

Νικολαίδου

(34)

Ιερή

(35)

συμβολισμό φαίνεται να βασίζεται στη μοναδική ικανότητα των με-λισσών να επικοινωνούν μεταξύ τους μέσω ενός ρυθμικού χορού Μια μέλισσα μπορεί να πετάξει σε απόσταση μεγαλύτερη από 5 χιλιόμετρα από την κυψέλη της για να εντοπίσει τροφή και επιστρέφει για να με-

ταδώσει την πληροφορία στις υπόλοιπες μέσω του χορού - ένα είδος φυσικού συστήματος πλοήγησης

Οι άνθρωποι λοιπόν είχαν ανακαλύψει την τερά-στια σημασία της προσφοράς τη μέλισσας πριν από δέκα ή περισσότερες χιλιάδες χρόνια ήδη ίσως από την αχλή της προϊστορίας τους Καθώς αναπτυσσό-

ταν ο πολιτισμός κατά μήκος του ποταμού Νείλου και εξελισσόταν σιγά σιγά η δυναστική περίοδος της αρχαίας Αί-

γυπτο η λατρείας της μέλισσας και οι παραδόσεις για αυτήν εναγκαλίστηκαν σε τέτοιο βαθμό με τον πολιτισμό όσο ποτέ

στο παρελθόν ή στο μέλλον

Η Θ ε ά Μ έ λ ι σ σ α σ τ η α ρ χ α ί α Α ί γ υ π τ οΑρκετοί αιγυπτιολόγοι πι-στεύουν ότι οι Σουμερια-κές παραδόσεις ταξίδευσαν κατά μήκος της Ανατολι-κής Αιγυπτιακής Ερήμου

έως την Κοιλάδα του Νείλου Τα περίφημα αφρικανικά Ουαντί

(κοίτες ξεροπόταμων στις οποίες δημιουργούνται πε-ριστασιακά οάσεις) φημί-

ζονται για τις προδυναστικές βραχογραφίες τους που παρουσιάζουν

ιπτάμενες μορφές με εξογκωμένα χαρακτηρι-στικά σαν φτερά Ασυνήθιστες γραμμές εκτείνο-νται προς τα επάνω πίσω από το κεφάλι της κεντρι-κής μορφής θυμίζοντας τις κεραίες της μέλισσας

ενώ παραπέμπουν στο σχήμα των εξογκωμάτων που χαρακτηρίζουν τα αιγυπτιακά στέμμα-

τα στους αιώνες που θα ακολουθήσουνΑποτυπώνεται ακόμη το μοτίβο

της Θεάς που Χορεύει μια γυναί-κα με τα χέρια της κυρτωμένα επάνω από το κεφάλι της

(Το ένδυμα του Ναπολέοντα κατά την ενθρόνισή του ήταν διακοσμημένο με μέλισσες)

(Συλλογή μελιού στην Ισπανία 13000 πΧ)

Ιερή

(Το ένδυμα του Ναπολέοντα κατά την

ενθρόνισή του ήταν διακοσμημένο με

μέλισσες)

(36)

όπως ακριβώς η laquoχορεύτριαraquo Θεά μέλισσα που παρουσιάζεται σε ανάγλυφα των Σουμέριων και των κεντρο-Ευρωπαικών λαών χιλιάδες χρόνια νωρίτερα Η απεικόνιση είναι διαδεδομένη στην αιγυπτιακή μυθολογία και φαίνεται να προέρ-χεται από την μοναδική ικανότητα της μέλισ-σας να επικοινωνεί με τον laquoχορόraquo Ένα άλλο στοιχείο για την καλλιτεχνική

επιρροή που φαίνεται να έχει ασκήσει η μέλισ-σα εντοπίζεται στα τελετουργικά ενδύματα των Αιγυπτίων τα οποία παρουσιάζουν στιλι-στικές ομοιότητες με αυτήν Το στέμμα νέμες για παράδειγμα αποτελείται από εναλλασσόμε-νες κίτρινες και σκούρες οριζόντιες λωρίδες Τέ-τοιες οπτικές ομοιότητες είναι εμφανείς σε πολ-λά ανάγλυφα και αγάλματα Εντυπωσιακότερη όμως είναι αυτή που παρουσιάζεται στη νεκρι-κή μάσκα του Φαραώ Τουταγχαμών της 18ης δυναστείας η οποία δείχνει τον Φαραώ στολι-σμένο με εναλλασσόμενες μαύρες και κίτρινες λωρίδες όπως ακριβώς μια μέλισσαΗ έλξη της Αιγύπτου προς τις μέλισσες φαίνε-

ται ότι ξεκινάει από πολύ πρώιμη εποχή Η βό-ρεια Αίγυπτο η έκταση που απλώνεται από το Δέλτα έως τη Μέμφιδα ονομαζόταν laquoΤα Μπί-τιraquo - γη της μέλισσας Ο φαραώ Μένες ιδρυτής της Πρώτης Αιγυπτιακής Δυναστεία έφερε το αξίωμα του laquoΜελισσοτρόφουraquo ένας τίτλος που

αποδιδόταν σε όλους τους Φαραώ που ακολού-θησαν και η απεικόνιση μιας μέλισσας βρισκό-ταν δίπλα στην σφραγίδα που έφερε το όνομά τουςΟ αιγυπτιακός θεός Μιν έφερε τον τίτλο laquoΚύ-

ριος των Άγριων Μελισσώνraquo και χρονολογεί-ται από το 3000 πΧ ή νωρίτερα Παρόμοια η αιγυπτιακή θεά Νέιθ ήταν μια πολεμική θεό-τητα που της αποδίδονταν ο συμβολισμός της γονιμότητας και ιδιότητες παρθένου χαρακτη-ριστικά της Βασίλισσας μέλισσας Στη Σάιδα η Νέιθ θεωρούνταν ως η Θεά του laquoΟίκου των Μελισσώνraquo και μητέρα του Ρα του laquoκυβερνή-τη των πάντωνraquo Η αιγυπτιακή μυθολογία πε-ριέχει αναρίθμητες αναφορές στις μέλισσες συ-μπεριλαμβανομένης και της πεποίθησης ότι οι μέλισσες δημιουργούνταν από τα δάκρυα του πιο σημαντικού θεού τους του Ρα Μέλισσες απεικονίζονται σε αιγυπτιακούς

τάφους και οι συνήθεις προσφορές στις πιο ση-μαντικές θεότητες ήταν το μέλι Πραγματικά το μέλι ήταν το laquoνέκταρ των θεώνraquo και όπως οι Σουμέριοι πριν από αυτούς οι Αιγύπτιοι για-τροί το χρησιμοποιούσαν ως βασικό συστατικό για πολλά φαρμακευτικά σκευάσματα και θε-ραπείες συμπεριλαμβανομένων και των πρώι-μων μορφών μομιοποίησηςΈνα αιγυπτιακό μνημείο που παρουσιάζει μια

(Ο Ναπολέων ακολουθώντας τη παράδοση των Μεροβίγγιων βασιλιάδων της Γαλλίας -από τους οποίους ο διάσημος Βασιλιάς Τσιλντερικ ανακαλύφθηκε ενταφιασμένος με 300 μέλισσες κατασκευασμένες από καθαρό χρυσό- εξασφάλισε ότι το σύμβολο της μέλισσας θα ενσωματωθεί στη διακόσμηση και στην τεχνοτροπία του παλατιού υιοθέτησε δε το laquoΗ Μέλισσαraquo ως παρατσούκλι του)

(37)

παράξενη μορφή συμβολισμού μέλισσας είναι η βαθμιδωτή πυραμίδα της Σακκάρα η οποία πα-ραπέμπει στα εξάγωνα κελιά της κηρήθρας με τις έξι βαθμίδες της επάνω από το έδαφος και μια ιδιαίτερη κάτω ndash τη νεκρόπολη του ταύρου Άπι που ονομάζεται Σεράπειο Οι Αιγυπτιολό-γοι πιστεύουν ότι στον ταύρο Άπι αποδίδονταν οι αναγεννητικές ιδιότητες του θεού Πτά της Μέμφιδας ndash του αιγυπτιακού θεού της μετεν-σάρκωσης Πίστευαν επίσης ότι αυτοί που ει-σέπνεαν την ανάσα του ταύρου Άπι λάμβαναν το δώρο της προφητείας και το σημαντικότε-ρο από όλα οι Αιγύπτιοι πίστευαν ότι ο ταύρος μεταμορφωνόταν σε Άπι Όσιρι μετά θάνατον Το λατινικό Άπις που σημαίνει μέλισσα προ-έρχεται πιθανόν από το μεσοποταμιακό Σίπα ndash

Ιερή

(Ιερογλυφικό που απεικονίζει τη μέλισσα)

(Το τεκτονικό λογγείο του Ουάσιγκτον Η κυψέλη διακρίνεται στο επάνω μέρος του

στο κέντρο)

(38)

κή ρωμαϊκή θρησκεία που σχετιζόταν με τη τε-λετουργική σφαγή των ταύρωνΈνας άλλος αρχαίος πολιτισμός που επηρε-

άστηκε από τους αρχαίους Αιγυπτίους ήταν ο Μινωϊκός Είχε στενή σχέση με τους Αιγύπτι-ους οι οποίοι ήταν ειδικοί στη μελισσοκομία μια Τέχνη που αργότερα εισήχθη στην Ελλά-δα Αυτό μας οδηγεί σε ένα άλλο εντυπωσιακό του αιγυπτιακού συμβολισμού για τη μέλισ-σα Η Σφίγγα το περίφημο μνημείο της χώρας ονομαζόταν Χουν νμπ στα αιγυπτιακά όμως οι Έλληνες του έδωσαν το όνομα που είναι σή-μερα γνωστό Πως όμως συνδέεται αυτό με τη μέλισσα Η μινωική λέξη για τη μέλισσα ήταν σφέξ Τι συμπέρασμα βγάζουμε από αυτό Ο πο-λιτισμός που έμαθε στους Έλληνες την Τέχνη της μελισσοκομίας χρησιμοποιούσε τη λέξη σφεξ για να ονομάσει τη μέλισσα ndash και οι Έλ-ληνες έδωσαν αυτό το όνομα στη θεά που απει-κονίζει το μνημείο Μήπως η Σφίγγα υπήρχε ήδη όταν ο Μένες δημιούργησε το αιγυπτιακό βασίλειο και ήταν γνωστό ότι αναπαριστούσε μια μέλισσα θεά και έτσι αποδόθηκε στον Φα-ραώ ο τίτλος Μελισσοτρόφος Η πιθανότητα εί-ναι προκλητική και δεδομένης της γοητείας που ασκούσαν οι μέλισσες στους Αιγύπτιους δεν φαίνεται και τόσο εξωπραγματική

Η μ έ λ ι σ σ α σ ε κ ρ ί σ η ndash ο ά ν θ ρ ω π ο ς σ ε κ ρ ί σ ηΗ λατρεία των Σουμερίων και των Αιγυπτίων

για τη μέλισσα μεταδόθηκε στην Ελλάδα όπου μέλισσες απεικονίζονται σε αγάλματα των πιο

Ασίπα που σημαίνει ο Μεγάλος Ποιμένας στον Ουρανό και Άπις σημαίνει Όσιρις Αυτό συν-δέεται με την πίστη ότι μετά θάνατον η ψυχή του Φαραώ συνδεόταν με τον Όσιρι ως ένα άστρο στον αστερισμό του ΩρίωναΈνας ταύρος Άπις σύμφωνα με τους αιγυπτι-

ακούς μύθους δημιουργούσε 1000 μέλισσες και οι μέλισσες αντιπροσώπευαν ψυχές Είναι επίσης ενδιαφέρον ότι η αιγυπτιακή θεότητα Νούτ ήταν θεά του ουρανού ndash της περιοχής των μελισσών ndash και έφερε τον τίτλο laquoΑυτή που Κα-τέχει Χίλιες Ψυχέςraquo ο οποίος φαίνεται να παρα-πέμπει στις χίλιες μέλισσες ή ψυχές που δημι-ουργούνται από το σώμα του ταύρου ΆπιΤο εβραϊκό γράμμα Άλεφ συμβολίζει το laquoχί-

λιαraquo και αντίστοιχο προ σιναϊτικό και το προ κανανιτικό σύμβολο απεικόνιζε το κεφάλι ενός ταύρου παραπέμποντας στο ότι 1000 μέλισ-σες ndash ή αναγεννημένες ψυχές ndash δημιουργού-νται από τη θυσία ενός ταύρου Άπι Επιπλέον η αριθμητική αξία της εβραϊκή λέξη για τον Ιη-σού ndash τον Μεσσία ο οποίος βασίζεται στο πρό-τυπο του Όσιρι ndash είναι πάλι 1000Έτσι η αρχαία πεποίθηση ότι οι μέλισσες δη-

μιουργούνται από ταύρους εύλογα οδηγεί στην εικασία ότι η υπόγεια νεκρόπολη η οποία εί-ναι γνωστή ως Σεράπειο ίσως να ήταν ένα τε-λετουργικό κέντρο αναγέννησης προορισμέ-νο να ανακυκλώνει ψυχές από τα κεφάλια των ταύρων και όχι απλά ένα μαυσωλείο για ταύ-ρους Μήπως οι τελετουργίες που πραγματο-ποιούνταν στο Σεράπειο αποτελούσαν την πιο πρώιμη μορφή του Μιθραϊσμού τη μυστηρια-

(Ο Ρούντολφ Στέινερ (1861-1925) είχε laquoπροβλέψειraquo ότι οι μέλισσες θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε αναφέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότερο από 4 χρόνια ζωής)

(39)

σημαντικών θεών των Ελλήνων Έτσι ανα-πτύσσεται η αντίληψη της Θεάς μέλισσας και δημιουργείται η τιμητική θέση των ιερειών που ονομάζονται Μέλισσες οι οποίες αργότε-ρα μετεξελίσσονται στις Σίβιλες Σύμφωνα με κάποιες παραδόσεις μάλιστα ο δεύτερος ναός στους Δελφούς ήταν κατασκευασμένος εξολο-κλήρου από μέλισσες και ο ομφαλός θύμιζε κυ-ψέλη περιτριγυρισμένη από μέλισσεςΟι Ρωμαίοι εξασκούσαν τον Μιθραϊσμό μια

μυστικιστική θρησκεία σημαντικό στοιχείο της οποίας ήταν η θυσία των ταύρων που θυ-μίζει τις τελετουργίες των Αιγυπτίων στο Σε-ράπειο Απόηχος αυτών των τελετουργιών στη σύγχρονη εποχή φαίνεται να είναι οι ταυ-ρομαχίες της Ισπανίας Η σύνδεση αυτή επιβε-βαιώνεται έμμεσα από το ότι αρκετές από τις παλιότερες αρένες της χώρας έχουν κατασκευ-αστεί επάνω ή πολύ κοντά σε αρχαία ιερά του ΜίθραΟι Μάγια λάτρευαν τη μέλισσα και απεικό-

νιζαν θεούς με τη μορφή της στους σημαντι-κότερους ναούς τους Έως και την Ινδία οι θρησκείες υιοθέτησαν θεότητες μέλισσες στη μυθολογία τους Ακόμη και η καθολική εκ-κλησία ενσωμάτωσε τη μέλισσα ως ένα σύμβο-λο της αυθεντίας του Πάπα πράγμα που μπο-

ρούμε να δούμε στην Πόλη του ΒατικανούΠέτρινα καταλύματα με τη μορφή κυ-

ψελών κατασκευάστηκαν στην αρχαιότητα από την Ιρλανδία έως την Αφρική ενώ ο Χέ-νριχ Χίμλεραπό τους ισχυρότερους άνδρες στη Γερμανία του Χίτλερ κατασκεύασε το ιερότερο τελετουργικό κέντρο των SS με τη μορφή κυψέλης στα θεμέλια τους κάστρου ΒέβελσμπουργκΠολιτικά κινήματα όπως ο κομουνι-

σμός εμπνεύστηκαν από την αλτρουιστική συμπεριφορά που εμφανίζεται στην κυψέ-λη ως πρότυπο για τις ιδεολογίες τους Με-γάλοι ηγέτες επίσης ακολούθησαν την πα-ράδοση των προγόνων τους και συνδέθηκαν με διάφορους τρόπους με τη μέλισσα Ο Ναπολέων για παράδειγμα ακολουθώ-

ντας τη παράδοση των Μεροβίγγιων βασιλι-άδων της Γαλλίας - από τους οποίους ο διά-σημος Βασιλιάς Τσιλντερικ ανακαλύφθηκε ενταφιασμένος με 300 μέλισσες κατασκευα-σμένες από καθαρό χρυσό - εξασφάλισε ότι το σύμβολο της μέλισσας θα ενσωματωθεί στη διακόσμηση και στην τεχνοτροπία του παλατιού υιοθέτησε δε το laquoΗ Μέλισσαraquo ως παρατσούκλι του Πιστεύεται ακόμη ότι η μέλισσα είναι ο

Ιερή

(Απεικόνιση κηρήθρας από την Τσατάλ Χουγιούκ 6600 πΧ)

(Σουμεριακή πινακίδα ndash απεικόνιση της λατρείας της μέλισσας)

(40)

νερ (1861-1925) Είχε laquoπροβλέψειraquo μάλιστα ότι θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε ανα-φέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότε-ρο από 4 χρόνια ζωής Από το 2008 οι μέλισ-σες άρχισαν να εκλείπουν με ανησυχητικούς ρυθμούς Συμπτωματικά() βρισκόμαστε στα όρια της πρόβλεψης του Στέινερ και στο χρο-νικό περιθώριο που ανέφερε ο Αϊνστάιν Επιπλέον έχουμε αρχίσει να διανύουμε σε

ένα έτος που έχει επιβαρυνθεί με θεωρίες για καταστροφή του κόσμου μας ή για αναγέν-νησή του ndash ανάλογα με πια θεωρία είστε δι-ατεθειμένος να πιστέψετε ndash και βρισκόμαστε στη δίνη μια πολύπλευρης και πολυσύνθετης κρίσης με κορυφή του παγόβουνου την οικο-νομία Το τι θα συμβεί θα το δείξει ο χρόνος Ωστό-

σο φαίνεται ότι η μέλισσα η ιερή μέλισσα εί-ναι διαχρονικά συνυφασμένη με την εξέλιξη του πολιτισμού ακόμη ίσως και με την ύπαρ-ξη του ανθρώπου στον πλανήτη

Σημείωση Το πλήρες κείμενο της μελέτης του

Andrew Gough στα αγγλικά μπορείτε να το βρείτε

στο httpandrewgoughcoukbee1_1html

πρόδρομος του εραλδικού κρίνου του εθνι-κού συμβόλου της ΓαλλίαςΟ ελευθεροτεκτονισμός που διαδόθηκε στις

ΗΠΑ ήδη από την ίδρυσή τους ευνοήθη-κε από σημαντικούς ανθρώπους όπως ο Τό-μας Τζέφερσον ο οποίος έγραφε με πάθος για την σημαντικότητα των μελισσών ενώ άλ-λοι όπως ο Πρόεδρος Τζόρτζ Ουάσιγκντον ενσωμάτωσε την κυψέλη στο τεκτονικό λογ-γείο του Χωρίς αμφιβολία η πρώιμη Αμερι-κανική κοινωνία δανείστηκε πολλές από τις φιλοσοφικές αρχές της από τον Ελευθεροτε-κτονισμό ενσωματώνοντας συμβολισμό και θέματα με μέλισσες στις τελετουργίες της Η δομή του κράτους τουλάχιστον σε αυτή

την πρώιμη περίοδο ακολούθησε τη δομή τη σταθερότητα και την αλτρουιστική συμπερι-φορά που χαρακτηρίζουν την κυψέλη όπως είχαν κάνει κοινωνίες και κινήματα χιλιάδες χρόνια πριν από αυτήνΜια ένδειξη για την επιρροή της μέλισσας

στους ιδρυτές των ΗΠΑ φαίνεται από το ότι ολόκληρη η δυτική περιοχή της χώρας ονο-μαζόταν αρχικά Ντεζερέ (μέλισσα)Η μέλισσα είχε αποτελέσει κεντρικό θέμα σε

πολλά κείμενα και διαλέξεις του αυστριακού φιλόσοφου και μυστικιστή Ρούντολφ Στέι-

(Το περίφημο μινωικό κόσμημα με τις μέλισσες) (Το τεκτονικό λογγείο του Ουάσιγκτον Η κυψέλη διακρίνεται στο επάνω μέρος του στο κέντρο)

(41)

ΓιώργοςΙωάννου( Ο Γ Ιωάννου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1927 Πήρε πτυχίο φιλολογίας από το ΑΠΘ και το 1960 διορίστηκε φιλόλογος Το 1971 μετατέθηκε στην Αθήνα αρχικά σε γυμνάσιο και μετά στο υπουργείο ΠαιδείαςΠέθανε στην Αθήνα το 1985

Ποιητικές συλλογέςlaquoΗλιοτρόπιαraquo ιδιωτική έκδοση Θεσσαλονίκη 1954laquoΤα Χίλια Δέντραraquo εκδ Διαγωνίου Θεσσαλονίκη 1963laquoΤα Χίλια Δέντρα amp άλλα ποιήματα (1954-1963)raquo εκδ Ερμής Αθήνα 1973 )

(42)

ldquoΣαν τη μητέρα αλήθειαrdquo

Πηγαίνει αργά στο σινεμά

μάλιστα στον εξώστη

Σrsquo έργα κατά προτίμηση βουβά

και θαμπωμένα Κι εκεί

- μέσα στους τόσους εξευτελισμούς -

η μόνη του χαρά να βλέπει τις γυναίκες

της γενιάς γύρω απrsquo το τριάντα

Με κείνα τα βαθιά καπέλα

με τις σειρές τα περιδέραια

τα μάτια τα κοντά μαλλιά∙

με τις ψιλές γλυκιές φωνές

με τις κινήσεις τους τις μητρικές

Σαν τη μητέρα αλήθεια∙

σαν τη μάνα του

των πρώτων παιδικών του χρόνων

Τότε που τον φωνάζανε μοναχογιό

(43)

( επιμέλεια - Έλλη Ιωαννίδου )

Ο αετόςκαι η χελώνα( Η λ ο γ ι κ ή η σ ύ ν ε σ η κ α ι η φ ρ ό ν η σ η σ α ν α ε τ ό ς π ε τ ο ύ ν β λ έ π ο υ ν τ α π ρ ά γ μ α τ α κ α θ α ρ ά κ α ι α π ό ψ η λ ά Π ρ ο σ π α θ ο ύ ν ν α β ά λ ο υ ν σ τ η θ έ σ η κ α ι σ τ α ό ρ ι ά τ ο υ τ ο ν μ α τ α ι ό δ ο ξ ο ε π ι π ό λ α ι ο ε α υ τ ό μ α ς π ο υ σ έ ρ ν ε τ α ι σ τ η γ η σ α ν τ η χ ε λ ώ ν α )

(44)

Οι Μύθοι του Αίσωπου είναι μικρές ιστορίες εμπνευ-σμένες από την ίδια τη ζωή και διακρίνονται για τον συμβολικό και αλληγορικό χαρακτήρα τους Ο Αίσωπος είχε γράψει πολλούς μύθους για να σατιρίσει δια-

κωμωδήσει ή και να ειρωνευτεί την καθημερινότητα των Ελ-λήνων Ένας από αυτούς ήταν και ο μύθος του αετού με τη χε-λώνα Εδώ θα τον παρουσιάσουμε κάπως διαφορετικά Η ιστορία θα αρχίσει μέσα στη θάλασσα

άποτε ας πούμε τα παλιά χρόνια μια χελώνα μουρμού-ριζε για την άτυχη μοίρα της κολυμπώντας αργά μέσα στη θά-λασσα Την ενοχλούσε που τα άλλα ζώα μπορούσαν να τρέχουν γρήγορα στη γη ενώ εκείνη δεν τα κατάφερνε Την ενοχλού-σε που τα πουλιά μπορούσαν να πετάνε στον καθαρό αέρα και να βλέπουν τόσα από κει ψηλά ενώ εκείνη ήταν μέσα στο νερό και κολυμπούσε αργά Την ενοχλούσε ακόμα και τις φορές που έβγαινε στη στεριά για να γεννήσει και κουραζόταν τόσο πολύΑυτά σκεφτόταν λυπημένη σε μια παραλία Ξαφνικά είδε

ένα αετό να σχηματίζει κύκλους γύρω από τα σύννεφα καθώς πετούσε ψηλά με τις ανοιχτές και δυνατές φτερούγες του Του φώναξε όσο πιο δυνατά μπορούσε για να την ακούσει Και όταν αυτός χαμήλωσε αρκετά την ρώτησε τι ήθελε Η χελώνα τότε τον παρακάλεσε μιας και είναι ο βασιλιάς των πτηνών να της μάθει να πετάει όπως εκείνος Να βλέπει τον κόσμο από ψηλά Να νοιώθει δυνατή και ελαφριά συνάμαΟ αετός που θεώρησε παράλογη την επιθυμία τής χελώνας

αρνήθηκε Προσπάθησε να της εξηγήσει ότι δεν ήταν στη

και η χελώναΔιασκευή στον μύθο του Αίσωπου

( κείμενο εικόνα - Έλλη Ιωαννίδου )

(45)

φύση της να πετάει Μπορούσε να χαρεί τα δικά της προνόμια να κολυμπάει δηλαδή στα βαθειά νερά να κάνει βόλτες στην άμμοhellip πράγματα που ακόμα και αυτός - ένας βασιλιάς - δεν μπορεί να χαρεί όπως εκεί-νη Άλλωστε μια τέτοια προσπάθεια να μάθει δηλαδή να πετά μπορεί να την κατέστρεφε Αυτά της είπε και πέταξε μακριά της νομίζοντας ότι

την είχε συνετίσει Η χελώνα όμως ήταν ανένδοτη Συνέχισε να τον

θερμοπαρακαλεί και το έκανε όποτε τον έβλεπε να πετά πάνω από την παραλία Ώσπου μια μέρα ο αετός δεν άντεξε άλλο να της αρνείται Βαρέθηκε άλλωστε τα παρακάλια και την επιπολαιότητά της Τη γράπω-σε με τα δυνατά νύχια του και πέταξε μαζί της ψηλά πάνω από τα κύματα Η ευτυχία της χελώνας γι αυτά τα λίγα λεπτά ήταν απερίγραπτη Βιαστική και άμυ-αλη όπως ήταν νομίζοντας ότι θα μοιάσει στον αετό του ζήτησε να την αφήσει πάνω από τα σύννεφα Ήθελε να συνεχίσει μόνη της να πετάει σίγουρη για τον εαυτό της Έτσι κι έγινε Ο αετός την άφησε να πέσει όπως ακριβώς του είχε ζητήσει με αποτέλεσμα να γκρεμοτσακιστεί πάνω στα βράχια που την περίμε-ναν δίπλα στην ακτή Η δύστυχη χελώνα που ήθε-λε να πετάξει συντρίφτηκε παταγωδώς Δεν άκουσε τα λόγια της σύνεσης από το στόμα του αετού αλλά παρασύρθηκε από τις δικές της παράλογες επιθυμίες έξω από τη φύση της Το τέλος της όπως και όσων δεν ακολουθούν τα λόγια της σύνεσης και της φρόνη-σης ήταν να καταστραφεί και μάλιστα με πολύ άσχη-μο τρόπο

Η θαλάσσια χελώνα Caretta caretta εί-ναι ένα κινδυνεύον είδος Θα τη συναντή-σουμε να κολυμπάει σε όλα τα μήκη και πλάτη των ελληνικών θαλασσών αλλά η ιδιαίτερη σημασία της χώρας μας έγκει-ται στο ότι φιλοξενούμε κάποιες από τις σημαντικότερες παραλίες για την ανα-παραγωγή και φωλεοποίηση της καρέτα στη ΜεσόγειοΗ χελώνα καρέτα είναι ίσως ένα από τα

πιο εμβληματικά είδη των μεσογειακών και ελληνικών θαλασσών και ένα από τα επτά είδη θαλάσσιων χελωνών που υπάρ-χουν στον πλανήτη Αν καταφέρει να ξεφύγει από τους φυσικούς εχθρούς της αλλά και από τις ανθρώπινες επιδράσεις και απειλές θα ζήσει περίπου 80 χρόνια Όταν μεγαλώσει περίπου μετά από δύο έως τρεις δεκαετίες και έρθει η ώρα τής αναπαραγωγής της θα επιστρέψει στην ίδια περιοχή και θα επιλέξει την παραλία όπου γεννήθηκε και η ίδια για να κάνει τη φωλιά της

Η θαλάσσια χελώνα Κ α ρ έ τ α - ΚαρέταΖ ω ή π ο υ α π ε ι λ ε ί τ α ι

(46)

Τα αποσπάσματα του κειμένου και πληροφορίες είναι από το site httpwwwwwfgrelendangered-speciescaretta

Σε κάθε περίοδο ωοτοκίας η θαλάσσια χελώνα θα γεννήσει δύο έως τρεις φορές Θα δημιουρ-γήσει τη φωλιά της σε αμμώδεις παραλίες και σε βάθος περίπου 60 εκατοστών Σε κάθε φωλιά φιλοξενούνται μέχρι και 120 αυγά τα οποία εκ-κολάπτονται για 55 ημέρες Η θήρα των αυγών από αλεπούδες σκυλιά κλπ αποτελεί ένα επιπλέ-ον πρόβλημα και έχει παρατηρηθεί σε παραλίες ωοτοκίας της Πελοποννήσου επηρεάζοντας το 40 των φωλιών Σημαντική απειλή συνιστούν και τα σκουπίδια στη θάλασσα Ειδικότερα οι πλαστικές σακούλες υποβαθμίζουν το θαλάσσιο οικοσύστημα και μπορούν να οδηγήσουν σε θά-νατο τις θαλάσσιες χελώνες αφού τις ξεγελούν λόγω της ομοιότητάς τους με τσούχτρες μία από τις πιο αγαπημένες τροφές της καρέτα

Η ζωή που προστατεύουμε και η ιστορία των Σεκανίων της Ζακύνθουhellip

Η προστασία της καρέτα είναι για εμάς σχε-δόν laquoπροσωπική υπόθεσηraquo που διαρκεί και εξελίσσεται για πολλές δεκαετίες Για τη δια-τήρηση και προστασία του είδους οργανώσα-με το 1994 πανευρωπαϊκή εκστρατεία για την αγορά της περιοχής που περιβάλλει την παρα-λία των Σεκανίων Ως αποτέλεσμα σε μία πολύ αβέβαιη για την προστασία του είδους περίοδο με τα χρήματα που συγκεντρώθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αλλά και από συνεισφο-ρές ιδιωτών αγοράσαμε το 90 της έκτασης γύρω από τα Σεκάνια Σκοπός της αγοράς ήταν τόσο η αποτροπή της τουριστικής ανάπτυξης

της περιοχής όσο και η κατά το δυνα-τόν καλύτερη διαχείρισή της ώστε να προστατευθεί η σημαντικότερη παραλία ωοτοκίας για τη θαλάσσια χελώνα

Yπεύθυνη προγράμματος Χαρίκλεια Μινώτου cminotouwwfgr τηλ 210 33 14 893

Κ α ρ έ τ α - Καρέτα

httpswwwyoutubecomwatchv=yDnbTGBSxyA

httpswwwyoutubecomwatchv=T8eGw1oyYoQ

Αν θες να δεις VIDEO με χελωνάκια πάνω στην άμμο να τρέχουν προς το νερό πάτησε στα links

httpswwwyoutubecomwatchv=nHok4ZdJ2A0

(47)

Κ Ι Ν Η Μ Α Τ Ο Γ Ρ Α Φ Ο Σ -ldquoΠρόμαχοςrdquoΠ ρ ό κ ε ι τ α ι για μια αισθηματική ταινία

με φόντο την επιστροφή των Γλυπτών του Παρ-θενώνα από το Βρετανικό Μουσείο Ας σημειωθεί ότι η πρώτη επίσημη προβολή της ταινίας πραγ-ματοποιήθηκε στο Μουσείο της ΑκρόποληςΟ Ανδρέας (Παντελής Κοντογιάννης) αναγκά-

στηκε να αφήσει την Ελλάδα όταν ήταν παι-δί Επιστρέφει ενήλικος μετά από πρόσκληση του διευθυντή του Μουσείου της Ακρόπολης (Giancarlo Giannini) για να προχωρήσει την υπό-θεση κατά του Βρετανικού μουσείουΒρισκόμαστε στην Αθήνα του 2011 εν μέσω

της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης που έχει ξεσπάσει στη χώρα Ο Ανδρέας συγκεντρώνει αποδεικτικά στοιχεία για να αποδείξει ότι πλα-στογραφήθηκαν έγγραφα ώστε να επιτραπεί η πώληση των γλυπτών στο Βρετανικό Κοινοβού-λιο το 1816 Στη συνέχεια επιστρέφει στο Λονδί-νο όπου με τη βοήθεια της Ελένης (Κασσάνδρα Βογιατζή) συναδέλφου του αλλά και αντικείμε-

νο του πόθου του ξεκινάει τις απαραίτητες νο-μικές διαδικασίεςΟι δύο δικηγόροι έχουν μπροστά τους έναν

laquoμακρύ δρόμοraquo και θα πρέπει να δώσουν σκλη-ρό αγώνα για να πετύχουν την επαναφορά των κλεμμένων γλυπτών στην αρχική ndashκαι αρμό-ζουσα- θέση τουςΣκηνοθεσία Κέρτε και Τζον Βούρχις

Παίζουν Παντελής Κοντογιάννης Κασσάνδρα

Βογιατζή Γιώργος Χωραφάς Τζιανκάρλο Τζιανίνι

Γιώργος Βογιατζής Σπύρος Φωκάς Πολ Φρίμαν

Μάικλ Μπέρνς

(48)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

Τ η ν Τ ε τ ά ρ τ η 3 Δεκεμβρίου εγκαινιάσθηκε στο Βυζαντινό και Χριστια-νικό Μουσείο η έκθεση laquoΟ Δομήνικος Θεο-τοκόπουλος πριν από τον El Grecoraquo η οποία πραγματοποιείται στο πλαίσιο του ελληνικού επετειακού προγράμματος για τα 400 χρόνια από το θάνατο του El GrecoΗ έκθεση παρουσιάζει το πολιτισμικό περι-

βάλλον μέσα στο οποίο διαμορφώθηκε η προ-σωπικότητα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου πριν αναχωρήσει από τον Χάνδακα της Κρή-της (το σημερινό Ηράκλειο) για τη Βενετία το 1567Τι γνωρίζουμε για την Κρήτη του 16ου αιώ-

να και την κοινωνία της μέσα στην οποία γεν-νήθηκε μαθήτευσε και εργάστηκε ο νεαρός Δομήνικος Θεοτοκόπουλος Πώς δούλευαν οι Κρητικοί ζωγράφοι τον 16ο αιώνα Ποια κοι-νωνικά φαινόμενα και ποιες ιδεολογικές τά-σεις σχετίζονται με τον τεχνίτη καλλιτέχνη και λόγιο Θεοτοκόπουλο Γιατί ο Θεοτοκόπου-

λος φεύγει από την ΚρήτηΜε αφετηρία αυτά τα ερωτήματα η έκθεση

αφηγείται πτυχές του κοινωνικού και καλλι-τεχνικού περιβάλλοντος τής Κρήτης του 16ου αιώνα μέσα στο οποίο γεννήθηκε μαθήτευσε και ωρίμασε εικαστικά ο Δομήνικος Θεοτοκό-πουλοςΣε τρεις μεγάλες εκθεσιακές ενότητες πα-

ρουσιάζονται 200 περίπου σημαντικά αντι-κείμενα θρησκευτικά και κοσμικά αρχειακές πηγές χειρόγραφα και έντυπα εικόνες και πί-νακες Κρητικών και Ιταλών ζωγράφων του 16ου αιώνα Τα έργα προέρχονται από τις συλ-λογές του Βυζαντινού Μουσείου από συλλο-γές και μουσεία της Ελλάδας Εφορείες Βυζα-ντινών Αρχαιοτήτων μητροπόλεις εκκλησίες και μοναστήρια καθώς και μουσεία του εξω-τερικούΔιάρκεια έκθεσης 4122014 ndash 3132015

Βασ Σοφίας 22 Τηλ 213 213 9500

httpwwwbyzantinemuseumgr

Ε Κ Θ Ε Σ Η - laquo Ο Δ ο μ ή ν ι κ ο ς Θ ε ο τ ο κ ό π ο υ λ ο ς π ρ ι ν α π ό τ ο ν El Grecoraquo

(49)

Η Ε λ λ η ν ι κ ή Εταιρεία Μεταφρα-στών Λογοτεχνίας βράβευσε τη Χάρις Αλε-ξίου για την καλύτερη μετάφραση ξένου λο-γοτεχνικού έργου Η βράβευση αφορούσε τη μετάφραση του βιβλίου laquoΠάντα ήρωεςraquo του Φαμπιάν Μαρσό που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΜεταίχμιοΤο βιβλίο αποτελεί τη συγκλονιστική μαρ-

τυρία του Grand Corps Malade (Ψηλό Άρρω-στο Κορμί όπως είναι το ψευδώνυμό του) ο οποίος έμεινε ατελώς τετραπληγικός εξαιτί-ας ενός μοιραίου ατυχήματος Ωστόσο ένα χρόνο μετά το περιστατικό διέψευσε τις προ-βλέψεις των ειδικών και κατάφερε να περπα-τήσει ξανά Στις σελίδες του βιβλίου του ο Μαρσό αφηγείται τη δωδεκάμηνη περιπέτεια και τις εμπειρίες τόσο τις δικές του όσο και των ομοιοπαθών συντρόφων του από το κέ-ντρο αποκατάστασηςΓια τη γνωριμία της με τον Φαμπιάν Μαρσό

την απόφασή της να προτείνει και να μετα-φράσει το βιβλίο του η Χάρις Αλεξίου αναφέ-ρει laquoΤον Grand Corps Malade τον γνώρισα από τα τραγούδια του Ήταν το νέο πρόσω-πο στη γαλλική μουσική σκηνή στο μουσι-κό είδος της slam H νεολαία της Γαλλίας τον λάτρευε Μου έκανε εντύπωση αυτός ο νέος όμορφος άνδρας με την πατερίτσα του Μου έκανε εντύπωση και το ψευδώνυμό του το laquoψηλό άρρωστο κορμίraquo Το τραγούδι μου ldquoΜεγάλωσαrdquo μόλις είχε κυκλοφορήσει και σκεφτόμουν πως θα μπορούσε να το είχε γρά-ψει αυτός Τον συνάντησα αργότερα σε ένα τηλεοπτικό στούντιο όταν συμμετείχαμε και οι δύο στην εκπομπή του Michel Drucker που έκανε ένα μεγάλο αφιέρωμα στον Ντέμη Ρούσσο

Δύο χρόνια αργότερα ο φίλος Νίκος Αλιά-γας μου χάρισε το βιβλίο του Φαμπιάν laquoΔι-άβασέ το είναι γραμμένο σε απλή γλώσσαraquo μου είπε Όσο το διάβαζα σε πολλά σημεία ξαναζούσα την περιπέτεια του αδελφού μου στην εντατική και αργότερα στο κέντρο απο-κατάστασης Το συγκινητικό επίσης ήταν πως γνώριζα την απίστευτη ταλαιπωρία των τετραπληγικών των αναπήρων που στερού-νται την ικανότητα όπως λέει και ο Φαμπι-άν να ξύσουν το φρύδι τους ή να κρατήσουν το κουτάλι τους και να πατήσουν ένα κου-μπί για βοήθειαraquo

Ε Κ Δ Η Λ Ω Σ Η -Β ρ α β ε ί ο Λ ο γ ο τ ε χ ν ι κ ή ς Μ ε τ ά φ ρ α σ η ς γ ι α τ η ν Χ Αλεξίου

(50)

Θ Ε Α Τ Ρ Ο - laquoΟ Γάμοςraquolaquo Ο Γ ά μ ο ς raquo της Βάσιας Σολωμού

Ξανθάκη πρωτοπαρουσιάστηκε το 1994 στο Θεσσαλικό Θέατρο σε θεατρική διασκευή και σκηνοθεσία του Κώστα Τσιάνου γνωρίζοντας τεράστια επιτυχίαΣτην τωρινή παράσταση τού Μεταξουργεί-

ου παρουσιάζεται με τη μορφή του μονολό-γου σε θεατρική προσαρμογή ndash σκηνοθεσία και ερμηνεία της Άννας Βαγενά Πρόκειται για την ιστορία μιας απλής γυναίκας από τα Αμπελάκια της Θεσσαλίας μιας χωριάτισ-σας που σήκωσε στους αδύνατους ώμους της τη μοίρα της και συγχρόνως τη μοίρα πολ-λών γυναικών του τόπου μας Έζησε τη βα-ναυσότητα ενός αλκοολικού πατέρα είδε την αγάπη του άνδρα της να μεταμορφώνεται σε περιφρόνηση όταν άρχισε να γεννάει κωφά-λαλα παιδιά εξαιτίας της βαριάς κληρονομι-κότητας του αλκοολικού πατέρα της και πά-

S T A N D - U P C O M E D Y -5 0 Α π ο χ ρ ώ σ ε ι ς τ ο υ GreekΣ τ ι ς μ έ ρ ε ς μας που

το χιούμορ θεωρείται σπάνιο και πολύτιμο το Tin Pan Alley φιλοξενεί τον Σίλα Σεραφείμ ο οποίος προσφέρει εντυπωσιακές παραστάσεις γέλιου και εύθυμου προβληματισμούΚάθε Σάββατο (έως τις 27 Δεκεμβρίου) στις

2200 ο Σίλας στήνει ένα ενδιαφέρον πανηγύρι με επίκεντρο το εξαιρετικό μοναδικό laquoφυσικό φαινόμενοraquo που λέγεται laquoΝεοέλληναςraquo Μια γι-ορτή σε πρώτη ανάγνωση των 20 χρόνων πα-ρουσίας του στην stand-up comedy αλλά και μια προσπάθεια ανάλυσης και διερεύνησης του φαινομένου το οποίο μάλλον θα εξακολουθήσει να απασχολεί για πολύ καιρό την καλλιτεχνική

κοινότητα του είδους Για του λόγου το αληθές δείτε ένα απόσπασμα των προσπαθειών του στην ιστοσελίδαwwwyoutubecomwatchv=LgJERE7PTBY

Συντελεστές Σίλας Σεραφείμ

Λίλα Σταμπούλογλου (συμμετέχει μέχρι να γεννήσει)

Παραστάσεις Κάθε Σάββατο μέχρι τις 27 Δεκεμβρίου

(τουλάχιστον)

Ώρα έναρξης 2200 (ακριβώς)

Πληροφορίες Tin Pan Alley Τουρναβίτου 6 Πλατεία

Ασωμάτων Θησείο Τηλ 210-3210158

httpwwwtinpanalleygrindexphpsilasserafim

λεψε με νύχια και δόντια σε μια κοινωνία που δεν δέχεται εύκολα την αναπηρίαΏρες Παράστασης Σάββατο 1800 και 2100

Κυριακή 1830

Εισιτήρια Γενική Είσοδος 16euro Μειωμένα

12euro (φοιτητές συνταξιούχοι άνω των 65 ετών

πολύτεκνοι amp εκπαιδευτικοί) και 10euro(άνεργοι)

Ομαδικό εισιτήριο 8euro

Θέατρο Μεταξουργείο Ακαδήμου 14-16

Τηλ 210-5234382

(51)

(52)

ldquoΤο Θαύμα να Νοιώθεις ΈλληναςrdquoΤου SAM CHEKWASΕ κ δ ό σ ε ι ς S e a b u r n B o o k s

άνθρωπος μένει εκεί όπου είναι θαμμένο ένα μέρος της καρδιάς τουraquo έγραψε ο Αλέξαν-

δρος Δουμάς Ο Sam Chekwas το παιδί από την Νιγη-ρία με τα φωτεινά και ερευνητικά μάτια που ήρθε από την χώρα του να σπουδάσει στην Ελλά-δα ντυμένος στο πνεύμα και την καρδιά με την αγάπη για το αληθινό το υψηλό και το ωραίο δεν μάκρυνε ποτέ από δω Τα τραίνα της ζωής του ασταμάτητα έφευγαν και γύριζαν φεύγουν και γυρίζουν με τη σημαία του χρέους με την πραμάτεια της προσφοράς με τη σοδειά της αγά-πης Σrsquo ένα ταξίδι που κρατάει χρόνια τώρα διατηρώντας την ποιότητα του σεβασμού την ευ-χέρεια της κατανόησης και την ανάγκη της συμπόρευσης στα μονοπάτια της ουσίαςhelliplaquoΌσο αναπνέω θα προβάλλω την ελληνική γλώσσα και τα ελληνικά γράμματαraquo δήλωσε σε παρου-

σίαση του βιβλίου του ο Chekwas Και με περισσή περηφάνια ανέφερε laquoΕδώ γεννήθηκαν οι τέ-χνες η φιλοσοφία και οι επιστήμες Ο Μέγας Αλέξανδρος έλεγε πως ότι δεν γιορτάζεται πεθαίνει Αυτό συμβαίνει και με τον ελληνισμό και κυρίως την ελληνική γλώσσα Όλοι εσείς πρέπει να με-ταφέρετε τον ελληνισμό όπου μπορείτε με κάθε τρόποraquo Και όχι μόνο προτρέπει αλλά και ο ίδι-ος προσπαθεί για τη διάδοση του ελληνισμού μέσα από το βιβλιοπωλείο που έχει ανοίξει στην Αστόρια της Νέας Υόρκης Το βιβλιοπωλείο αποτελεί ένα από τα laquoαξιοθέαταraquo της αμερικανικής μεγαλούπολης με τους δεκάδες χιλιάδες Ελληνοαμερικάνους Βρίσκεται στον αριθμό 33-18 της οδού Μπρόντγουεϊ και μοιάζει με συνηθισμένο συνοικιακό βιβλιοπωλείο Όμως ανάμεσα στις αγγλικές εκδόσεις υπάρχουν ράφια που ξεχειλίζουν από ελληνικούς τίτλουςmiddot η προσπάθεια του Chekwas για την προώθηση του ελληνισμού

(53)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

τα τέλη του 1944 όταν πια εί-χαν αποχωρήσει από τη χώρα μας οι δυνάμεις κατοχής του Άξονα μέλη της ηγεσίας του τότε Βασιλικού Ναυτικού ζή-τησαν την ανεύρεση και τιμω-ρία των υπεύθυνων του τορπι-

λισμού της laquoΈλληςraquo Πράγματι είχε επισημανθεί στην Κάτω Ιταλία κάποιος Stefano Toselli μηχανι-κός ο οποίος είχε δηλώσει laquoιδιωτικώςraquo ότι ήταν σε θέση να κατονομάσει τους υπεύθυνους της ανόσιας πράξηςΟι ελληνικές Αρχές λοιπόν απαίτησαν την επίσημη καταγραφή της μαρτυρίας του και να κινηθεί η δια-δικασία παραπομπής των ενόχων σε δίκη Και τότεhellip laquoέσκασε η βόμβαraquo Με εντολή του Βρετανού στρα-τάρχη Harold Alexander ανώτατου διοικητή των συμμαχικών δυνάμεων της Μεσογείου κατηγορη-ματικώς απαγορεύτηκε η συνέχιση της έρευνας Το θέμα έπρεπε να μπει στο αρχείο ndash και αυτό έγινε ευ-θύς αμέσως Κατά συνέπεια όλα όσα λέγονται ακό-μα και σήμερα σχετικά με τον τορπιλισμό της laquoΈλ-ληςraquo παραμένουν ατεκμηρίωτα Ήταν πράγματι το ιταλικό υποβρύχιο laquoDelfino raquo που βύθισε το αγκυ-ροβολημένο στην Τήνο για τον εορτασμό του Δεκα-πενταύγουστου ελληνικό πολεμικό σκάφος Και αν ναι ποιος έδωσε τη σχετική εντολή Και τι έλεγε η εντολή αυτή

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Λ ό γ χ η

ldquoΟ Πόλεμος και ο ΚόσμοςrdquoΤα Γεγονότα του rsquo40 τα πριν και οι Συνέπειες

ρόκειται για ένα τρίτομο έργο στο οποίο ο Θεόδωρος Σπυρόπου-λος παρουσιάζει αναλυτικά με εξαντλητικές λεπτομέρειες τη σημα-ντική ανασκαφή της ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΟΣΑνάμεσα στην Πελλάνα και την Σπάρτη ιδρύθηκε μια Νησιωτική

Κοινοπολιτεία στη Λιμνοθάλασσα που συνδεόταν μέσω του Ευρώ-τα με τον Λακωνικό Κόλπο Σrsquo αυτό το νησιωτικό σύμπλεγμα υπήρ-χε η Λακεδαίμων από τις αρχές της τρίτης χιλιετίας πΧ μέχρι το 1750 πΧ οπότε καταστράφηκε από την Κοσμική Θεομηνία

Κατά τη Μυκηναϊκή περίοδο υπήρξε το Ανακτορικό κέντρο της Λακωνίας όπως πιστοποιείται από το Ανάκτορο το Κυκλώπειο Τείχος τους Βασιλικούς Θολωτούς Τάφους κα Επίσης φιλοξένησε το Ανάκτορο του Μενέλαου και της ΕλένηςΠολλές γεωφυσικές και γεωπολιτικές ιδιαιτερότητες μνημειακά ευρήματα και αρ-

χαιολογικά ευρήματα οδήγησαν τον συγγραφέα να ταυτίσει σημεία και μνημεία του Λακωνικού βαθυπέδου της Λακεδαίμονος με την Πλατωνική Ατλαντίδα και να ανα-ζητήσει επιβιώσεις της υλικής πολιτειακής και πολιτισμικής κληρονομιάς της στην ιστορική Δωρική ΣπάρτηΗ πλούσια εικονογράφηση βοηθά κάθε ενδιαφερόμενο για την ελληνική αρχαιολο-

γία να παρακολουθήσει αναλυτικά τη διεξαγωγή μιας ανασκαφής σrsquo ένα χώρο που παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον

Του ΘΕΟΔΩΡΟΥ Γ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Κ α δ ρ α μ ί τ σ α

ldquoΛακεδαίμωνrdquo

(54)

ανέναν μα κανέναν δεν μπορείς να κερδίσεις ούτε καν ένα αφελές μικρό παιδί εφόσον του αφαιρείς την ελευ-θερία τού να μην συμφωνήσει μαζί σου Αν στερήσεις την ελευθερία στον άλλον και βασιλιά να τον στέψεις δεν θα διαρκέσει η συμφωνία σας Σύντο-

μα θα αισθανθεί δυσφορία θα καταλάβει ότι παγιδεύτη-κε και βρέθηκε εκεί που δεν θέλει Τα χρυσά κλουβιά τα ανακάλυψαν τύποι σαν τη γυναίκα της πρώτης ιστορί-ας του βιβλίουmiddot όμως κλειδωμένο ένα πουλί μαραίνεται Ο Ελύτης γράφει πως γίνεται να φυλακίσεις ένα αηδόνι αλλά δεν μπορείς να φυλακίσεις τον κελαϊδισμό τουΥπάρχουν όμως προσωπικότητες τόσο ανασφαλείς εξαρτημένες και εξωφρενικά εγωιστικές ώστε κρατούν κλειδωμένο το αηδόνι τους έστω και άλαλο έστω και νεκρό Ξέρουν πολύ καλά άλλωστε την τέχνη να ταρι-χεύουνΌλοι μας έχουμε συναπαντηθεί με τέτοιους χαρακτή-

ρες Δεν είναι λίγοι και γνωρίζουν να πλέκουν ιστούς σαν την αράχνη Όσο πιο εξαρτημένοι είμαστε εμείς οι ίδιοι τόσο τσιμπάμε στους χειρισμούς τους Ο ελεύθε-ρος ο ανεξάρτητος άνθρωπος δεν τους ανέχεται γρή-γορα κάνει πέρα σύντομα κόβει μαζί τους τις διαπραγ-ματεύσεις Όμως πόσοι είμαστε εντελώς ανεξάρτητοι Όλοι έχουμε τις πληγές μας τα μειονεκτήματα μας τα παθήματα και τα πάθη μας Όλοι κουβαλάμε στο αίμα μας τους πειρασμούς της τρέλας Παρά ταύτα πάντα υπάρχει τρόπος να γιατρεύεσαι όταν όντως το αποφασί-ζεις διότι η υγεία είναι πιο επιθετική και δυναμική από την αρρώστια

ldquoΣιωπάς για να ακούγεσαιrdquo

Της ΜΑΡΩΣ ΒΑΜΒΟΥΝΑΚΗ Ε κ δ ό σ ε ι ς Ψ υ χ ο γ ι ό ς

(55)

STREETART

(56)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

( φωτογραφίες - Ανδρέας Τσάκαλης )

ΟΌ π ο ι ο ς θ έ λ ε ι να θαυμάσει έργα Τέχνης από καλλιτέχνες με μεράκι και πάθος δεν χρειάζεται να πηγαίνει μόνο σε εκθεσιακούς χώρους Ένας τοίχος παλιός μια λεπτομέ-ρεια στην πόρτα κάγκελα ή και σημεία του δρόμου είναι ικανά να εμπνεύσουν Μπο-ρούν να δώσουν βάση στον λαϊκό καλλιτέχνη να δημιουργήσει και να μεταμορφώσει Όταν ένας άνθρωπος θέλει να εκφραστεί μέσα από την τέχνη θα βρει laquoτελάραraquo γύρω του Θα βρει τρόπο να στείλει το μήνυμά του Θα επικοινωνήσει με τον θεατή θα τον κάνει να σκεφτεί να χαμογελάσει να λυπηθεί Θα του δημιουργήσει έντονα συναισθήματα χρησι-μοποιώντας απλά φτηνά χρώματα και το ταλέντο τουΗ τέχνη λοιπόν που μπορείς ελεύθερα να δεις και να θαυμάσεις στους πιο απίθανους χώρους ίσως και στην ίδια τη γειτονιά σου χωρίς εισιτήρια και προσκλήσεις λέγεται street art

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

(57)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

STREET ART

(58)

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

Δώρα Η Αλεξάνδρα όμορφη κι αριστο-κρατική από καλή και πλούσια οικο-γένεια φαντάστηκε πως στο πρόσωπο του αρρενωπού Νιόνιου θα έβρισκε την αδελφή ψυχή το άλλο μισό της για να ζήσει μαζί του τη ζωή που ονει-ρευόταν Όμως ο ωραίος της σύζυγος ndashθα διαπίστωνε γρήγοραndash καταδυνα-στευόταν από την Αργίνη μάνα σκλη-ρή και πεθερά ακόμη σκληρότερηhellip Ποτέ ο γιός δεν μπόρεσε να απαλλαγεί από την αρπάγη αυτής της μάνας κι έτσι η Αλεξάνδρα έμαθε να ζει στο πε-ριθώριο της ζωής των τριών τους κά-νοντας υπομονή για χάρη του παιδιού της και γιατί στο βάθος η ελπίδα την έκανε να πιστεύει ότι ίσως μια ημέρα όλα αλλάξουνhellip Η ελπίδα το μόνο όπλο του απελπισμένουhellipΤον απολογισμό αυτής της ζωής

εγκλωβισμένης στη ερημιά του έρω-τα μιας ζωής πολιτικών αγώνων για ένα καλύτερο αύριο διηγείται η Αλε-ξάνδρα γιαγιά πια στη μικρή εγγονή που έχει τrsquo όνομά τηςhellip

ldquoΜια Κυρ ιακή με την Αλεξάνδραrdquoεκδ Ωκεανός

(Η Δώρα Νικολαΐδου γεννήθηκε στην Αθήνα Πήρε πανεπιστημιακό τίτλο σπουδών από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων με ειδίκευση στην Ψυχολογία Σήμερα είναι τελειόφοιτος του Ελληνικού Ινστιτούτου Νευροφυτοθεραπείας και Ανάλυσης του Χαρακτήρα (ΕΙΝΑ) και ασκεί επαγγελματικά τη Συμβουλευτική ως Σύμβουλος Ψυχικής ΥγείαςΕιδικεύεται και παρέχει Συμβουλευτική Ψυχολογική Υποστήριξη σε Γυναικεία Θέματα Έχει μετεκπαιδευτεί στις πλέον σύγχρονες τεχνικές θεραπείας του Μετατραυματικού Στρες (Brain Spotting και CMR)Το laquoΜια Κυριακή με την Αλεξάνδραraquo είναι το πρώτο μυθιστόρημά της)

Νικολαίδου

(35)

συμβολισμό φαίνεται να βασίζεται στη μοναδική ικανότητα των με-λισσών να επικοινωνούν μεταξύ τους μέσω ενός ρυθμικού χορού Μια μέλισσα μπορεί να πετάξει σε απόσταση μεγαλύτερη από 5 χιλιόμετρα από την κυψέλη της για να εντοπίσει τροφή και επιστρέφει για να με-

ταδώσει την πληροφορία στις υπόλοιπες μέσω του χορού - ένα είδος φυσικού συστήματος πλοήγησης

Οι άνθρωποι λοιπόν είχαν ανακαλύψει την τερά-στια σημασία της προσφοράς τη μέλισσας πριν από δέκα ή περισσότερες χιλιάδες χρόνια ήδη ίσως από την αχλή της προϊστορίας τους Καθώς αναπτυσσό-

ταν ο πολιτισμός κατά μήκος του ποταμού Νείλου και εξελισσόταν σιγά σιγά η δυναστική περίοδος της αρχαίας Αί-

γυπτο η λατρείας της μέλισσας και οι παραδόσεις για αυτήν εναγκαλίστηκαν σε τέτοιο βαθμό με τον πολιτισμό όσο ποτέ

στο παρελθόν ή στο μέλλον

Η Θ ε ά Μ έ λ ι σ σ α σ τ η α ρ χ α ί α Α ί γ υ π τ οΑρκετοί αιγυπτιολόγοι πι-στεύουν ότι οι Σουμερια-κές παραδόσεις ταξίδευσαν κατά μήκος της Ανατολι-κής Αιγυπτιακής Ερήμου

έως την Κοιλάδα του Νείλου Τα περίφημα αφρικανικά Ουαντί

(κοίτες ξεροπόταμων στις οποίες δημιουργούνται πε-ριστασιακά οάσεις) φημί-

ζονται για τις προδυναστικές βραχογραφίες τους που παρουσιάζουν

ιπτάμενες μορφές με εξογκωμένα χαρακτηρι-στικά σαν φτερά Ασυνήθιστες γραμμές εκτείνο-νται προς τα επάνω πίσω από το κεφάλι της κεντρι-κής μορφής θυμίζοντας τις κεραίες της μέλισσας

ενώ παραπέμπουν στο σχήμα των εξογκωμάτων που χαρακτηρίζουν τα αιγυπτιακά στέμμα-

τα στους αιώνες που θα ακολουθήσουνΑποτυπώνεται ακόμη το μοτίβο

της Θεάς που Χορεύει μια γυναί-κα με τα χέρια της κυρτωμένα επάνω από το κεφάλι της

(Το ένδυμα του Ναπολέοντα κατά την ενθρόνισή του ήταν διακοσμημένο με μέλισσες)

(Συλλογή μελιού στην Ισπανία 13000 πΧ)

Ιερή

(Το ένδυμα του Ναπολέοντα κατά την

ενθρόνισή του ήταν διακοσμημένο με

μέλισσες)

(36)

όπως ακριβώς η laquoχορεύτριαraquo Θεά μέλισσα που παρουσιάζεται σε ανάγλυφα των Σουμέριων και των κεντρο-Ευρωπαικών λαών χιλιάδες χρόνια νωρίτερα Η απεικόνιση είναι διαδεδομένη στην αιγυπτιακή μυθολογία και φαίνεται να προέρ-χεται από την μοναδική ικανότητα της μέλισ-σας να επικοινωνεί με τον laquoχορόraquo Ένα άλλο στοιχείο για την καλλιτεχνική

επιρροή που φαίνεται να έχει ασκήσει η μέλισ-σα εντοπίζεται στα τελετουργικά ενδύματα των Αιγυπτίων τα οποία παρουσιάζουν στιλι-στικές ομοιότητες με αυτήν Το στέμμα νέμες για παράδειγμα αποτελείται από εναλλασσόμε-νες κίτρινες και σκούρες οριζόντιες λωρίδες Τέ-τοιες οπτικές ομοιότητες είναι εμφανείς σε πολ-λά ανάγλυφα και αγάλματα Εντυπωσιακότερη όμως είναι αυτή που παρουσιάζεται στη νεκρι-κή μάσκα του Φαραώ Τουταγχαμών της 18ης δυναστείας η οποία δείχνει τον Φαραώ στολι-σμένο με εναλλασσόμενες μαύρες και κίτρινες λωρίδες όπως ακριβώς μια μέλισσαΗ έλξη της Αιγύπτου προς τις μέλισσες φαίνε-

ται ότι ξεκινάει από πολύ πρώιμη εποχή Η βό-ρεια Αίγυπτο η έκταση που απλώνεται από το Δέλτα έως τη Μέμφιδα ονομαζόταν laquoΤα Μπί-τιraquo - γη της μέλισσας Ο φαραώ Μένες ιδρυτής της Πρώτης Αιγυπτιακής Δυναστεία έφερε το αξίωμα του laquoΜελισσοτρόφουraquo ένας τίτλος που

αποδιδόταν σε όλους τους Φαραώ που ακολού-θησαν και η απεικόνιση μιας μέλισσας βρισκό-ταν δίπλα στην σφραγίδα που έφερε το όνομά τουςΟ αιγυπτιακός θεός Μιν έφερε τον τίτλο laquoΚύ-

ριος των Άγριων Μελισσώνraquo και χρονολογεί-ται από το 3000 πΧ ή νωρίτερα Παρόμοια η αιγυπτιακή θεά Νέιθ ήταν μια πολεμική θεό-τητα που της αποδίδονταν ο συμβολισμός της γονιμότητας και ιδιότητες παρθένου χαρακτη-ριστικά της Βασίλισσας μέλισσας Στη Σάιδα η Νέιθ θεωρούνταν ως η Θεά του laquoΟίκου των Μελισσώνraquo και μητέρα του Ρα του laquoκυβερνή-τη των πάντωνraquo Η αιγυπτιακή μυθολογία πε-ριέχει αναρίθμητες αναφορές στις μέλισσες συ-μπεριλαμβανομένης και της πεποίθησης ότι οι μέλισσες δημιουργούνταν από τα δάκρυα του πιο σημαντικού θεού τους του Ρα Μέλισσες απεικονίζονται σε αιγυπτιακούς

τάφους και οι συνήθεις προσφορές στις πιο ση-μαντικές θεότητες ήταν το μέλι Πραγματικά το μέλι ήταν το laquoνέκταρ των θεώνraquo και όπως οι Σουμέριοι πριν από αυτούς οι Αιγύπτιοι για-τροί το χρησιμοποιούσαν ως βασικό συστατικό για πολλά φαρμακευτικά σκευάσματα και θε-ραπείες συμπεριλαμβανομένων και των πρώι-μων μορφών μομιοποίησηςΈνα αιγυπτιακό μνημείο που παρουσιάζει μια

(Ο Ναπολέων ακολουθώντας τη παράδοση των Μεροβίγγιων βασιλιάδων της Γαλλίας -από τους οποίους ο διάσημος Βασιλιάς Τσιλντερικ ανακαλύφθηκε ενταφιασμένος με 300 μέλισσες κατασκευασμένες από καθαρό χρυσό- εξασφάλισε ότι το σύμβολο της μέλισσας θα ενσωματωθεί στη διακόσμηση και στην τεχνοτροπία του παλατιού υιοθέτησε δε το laquoΗ Μέλισσαraquo ως παρατσούκλι του)

(37)

παράξενη μορφή συμβολισμού μέλισσας είναι η βαθμιδωτή πυραμίδα της Σακκάρα η οποία πα-ραπέμπει στα εξάγωνα κελιά της κηρήθρας με τις έξι βαθμίδες της επάνω από το έδαφος και μια ιδιαίτερη κάτω ndash τη νεκρόπολη του ταύρου Άπι που ονομάζεται Σεράπειο Οι Αιγυπτιολό-γοι πιστεύουν ότι στον ταύρο Άπι αποδίδονταν οι αναγεννητικές ιδιότητες του θεού Πτά της Μέμφιδας ndash του αιγυπτιακού θεού της μετεν-σάρκωσης Πίστευαν επίσης ότι αυτοί που ει-σέπνεαν την ανάσα του ταύρου Άπι λάμβαναν το δώρο της προφητείας και το σημαντικότε-ρο από όλα οι Αιγύπτιοι πίστευαν ότι ο ταύρος μεταμορφωνόταν σε Άπι Όσιρι μετά θάνατον Το λατινικό Άπις που σημαίνει μέλισσα προ-έρχεται πιθανόν από το μεσοποταμιακό Σίπα ndash

Ιερή

(Ιερογλυφικό που απεικονίζει τη μέλισσα)

(Το τεκτονικό λογγείο του Ουάσιγκτον Η κυψέλη διακρίνεται στο επάνω μέρος του

στο κέντρο)

(38)

κή ρωμαϊκή θρησκεία που σχετιζόταν με τη τε-λετουργική σφαγή των ταύρωνΈνας άλλος αρχαίος πολιτισμός που επηρε-

άστηκε από τους αρχαίους Αιγυπτίους ήταν ο Μινωϊκός Είχε στενή σχέση με τους Αιγύπτι-ους οι οποίοι ήταν ειδικοί στη μελισσοκομία μια Τέχνη που αργότερα εισήχθη στην Ελλά-δα Αυτό μας οδηγεί σε ένα άλλο εντυπωσιακό του αιγυπτιακού συμβολισμού για τη μέλισ-σα Η Σφίγγα το περίφημο μνημείο της χώρας ονομαζόταν Χουν νμπ στα αιγυπτιακά όμως οι Έλληνες του έδωσαν το όνομα που είναι σή-μερα γνωστό Πως όμως συνδέεται αυτό με τη μέλισσα Η μινωική λέξη για τη μέλισσα ήταν σφέξ Τι συμπέρασμα βγάζουμε από αυτό Ο πο-λιτισμός που έμαθε στους Έλληνες την Τέχνη της μελισσοκομίας χρησιμοποιούσε τη λέξη σφεξ για να ονομάσει τη μέλισσα ndash και οι Έλ-ληνες έδωσαν αυτό το όνομα στη θεά που απει-κονίζει το μνημείο Μήπως η Σφίγγα υπήρχε ήδη όταν ο Μένες δημιούργησε το αιγυπτιακό βασίλειο και ήταν γνωστό ότι αναπαριστούσε μια μέλισσα θεά και έτσι αποδόθηκε στον Φα-ραώ ο τίτλος Μελισσοτρόφος Η πιθανότητα εί-ναι προκλητική και δεδομένης της γοητείας που ασκούσαν οι μέλισσες στους Αιγύπτιους δεν φαίνεται και τόσο εξωπραγματική

Η μ έ λ ι σ σ α σ ε κ ρ ί σ η ndash ο ά ν θ ρ ω π ο ς σ ε κ ρ ί σ ηΗ λατρεία των Σουμερίων και των Αιγυπτίων

για τη μέλισσα μεταδόθηκε στην Ελλάδα όπου μέλισσες απεικονίζονται σε αγάλματα των πιο

Ασίπα που σημαίνει ο Μεγάλος Ποιμένας στον Ουρανό και Άπις σημαίνει Όσιρις Αυτό συν-δέεται με την πίστη ότι μετά θάνατον η ψυχή του Φαραώ συνδεόταν με τον Όσιρι ως ένα άστρο στον αστερισμό του ΩρίωναΈνας ταύρος Άπις σύμφωνα με τους αιγυπτι-

ακούς μύθους δημιουργούσε 1000 μέλισσες και οι μέλισσες αντιπροσώπευαν ψυχές Είναι επίσης ενδιαφέρον ότι η αιγυπτιακή θεότητα Νούτ ήταν θεά του ουρανού ndash της περιοχής των μελισσών ndash και έφερε τον τίτλο laquoΑυτή που Κα-τέχει Χίλιες Ψυχέςraquo ο οποίος φαίνεται να παρα-πέμπει στις χίλιες μέλισσες ή ψυχές που δημι-ουργούνται από το σώμα του ταύρου ΆπιΤο εβραϊκό γράμμα Άλεφ συμβολίζει το laquoχί-

λιαraquo και αντίστοιχο προ σιναϊτικό και το προ κανανιτικό σύμβολο απεικόνιζε το κεφάλι ενός ταύρου παραπέμποντας στο ότι 1000 μέλισ-σες ndash ή αναγεννημένες ψυχές ndash δημιουργού-νται από τη θυσία ενός ταύρου Άπι Επιπλέον η αριθμητική αξία της εβραϊκή λέξη για τον Ιη-σού ndash τον Μεσσία ο οποίος βασίζεται στο πρό-τυπο του Όσιρι ndash είναι πάλι 1000Έτσι η αρχαία πεποίθηση ότι οι μέλισσες δη-

μιουργούνται από ταύρους εύλογα οδηγεί στην εικασία ότι η υπόγεια νεκρόπολη η οποία εί-ναι γνωστή ως Σεράπειο ίσως να ήταν ένα τε-λετουργικό κέντρο αναγέννησης προορισμέ-νο να ανακυκλώνει ψυχές από τα κεφάλια των ταύρων και όχι απλά ένα μαυσωλείο για ταύ-ρους Μήπως οι τελετουργίες που πραγματο-ποιούνταν στο Σεράπειο αποτελούσαν την πιο πρώιμη μορφή του Μιθραϊσμού τη μυστηρια-

(Ο Ρούντολφ Στέινερ (1861-1925) είχε laquoπροβλέψειraquo ότι οι μέλισσες θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε αναφέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότερο από 4 χρόνια ζωής)

(39)

σημαντικών θεών των Ελλήνων Έτσι ανα-πτύσσεται η αντίληψη της Θεάς μέλισσας και δημιουργείται η τιμητική θέση των ιερειών που ονομάζονται Μέλισσες οι οποίες αργότε-ρα μετεξελίσσονται στις Σίβιλες Σύμφωνα με κάποιες παραδόσεις μάλιστα ο δεύτερος ναός στους Δελφούς ήταν κατασκευασμένος εξολο-κλήρου από μέλισσες και ο ομφαλός θύμιζε κυ-ψέλη περιτριγυρισμένη από μέλισσεςΟι Ρωμαίοι εξασκούσαν τον Μιθραϊσμό μια

μυστικιστική θρησκεία σημαντικό στοιχείο της οποίας ήταν η θυσία των ταύρων που θυ-μίζει τις τελετουργίες των Αιγυπτίων στο Σε-ράπειο Απόηχος αυτών των τελετουργιών στη σύγχρονη εποχή φαίνεται να είναι οι ταυ-ρομαχίες της Ισπανίας Η σύνδεση αυτή επιβε-βαιώνεται έμμεσα από το ότι αρκετές από τις παλιότερες αρένες της χώρας έχουν κατασκευ-αστεί επάνω ή πολύ κοντά σε αρχαία ιερά του ΜίθραΟι Μάγια λάτρευαν τη μέλισσα και απεικό-

νιζαν θεούς με τη μορφή της στους σημαντι-κότερους ναούς τους Έως και την Ινδία οι θρησκείες υιοθέτησαν θεότητες μέλισσες στη μυθολογία τους Ακόμη και η καθολική εκ-κλησία ενσωμάτωσε τη μέλισσα ως ένα σύμβο-λο της αυθεντίας του Πάπα πράγμα που μπο-

ρούμε να δούμε στην Πόλη του ΒατικανούΠέτρινα καταλύματα με τη μορφή κυ-

ψελών κατασκευάστηκαν στην αρχαιότητα από την Ιρλανδία έως την Αφρική ενώ ο Χέ-νριχ Χίμλεραπό τους ισχυρότερους άνδρες στη Γερμανία του Χίτλερ κατασκεύασε το ιερότερο τελετουργικό κέντρο των SS με τη μορφή κυψέλης στα θεμέλια τους κάστρου ΒέβελσμπουργκΠολιτικά κινήματα όπως ο κομουνι-

σμός εμπνεύστηκαν από την αλτρουιστική συμπεριφορά που εμφανίζεται στην κυψέ-λη ως πρότυπο για τις ιδεολογίες τους Με-γάλοι ηγέτες επίσης ακολούθησαν την πα-ράδοση των προγόνων τους και συνδέθηκαν με διάφορους τρόπους με τη μέλισσα Ο Ναπολέων για παράδειγμα ακολουθώ-

ντας τη παράδοση των Μεροβίγγιων βασιλι-άδων της Γαλλίας - από τους οποίους ο διά-σημος Βασιλιάς Τσιλντερικ ανακαλύφθηκε ενταφιασμένος με 300 μέλισσες κατασκευα-σμένες από καθαρό χρυσό - εξασφάλισε ότι το σύμβολο της μέλισσας θα ενσωματωθεί στη διακόσμηση και στην τεχνοτροπία του παλατιού υιοθέτησε δε το laquoΗ Μέλισσαraquo ως παρατσούκλι του Πιστεύεται ακόμη ότι η μέλισσα είναι ο

Ιερή

(Απεικόνιση κηρήθρας από την Τσατάλ Χουγιούκ 6600 πΧ)

(Σουμεριακή πινακίδα ndash απεικόνιση της λατρείας της μέλισσας)

(40)

νερ (1861-1925) Είχε laquoπροβλέψειraquo μάλιστα ότι θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε ανα-φέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότε-ρο από 4 χρόνια ζωής Από το 2008 οι μέλισ-σες άρχισαν να εκλείπουν με ανησυχητικούς ρυθμούς Συμπτωματικά() βρισκόμαστε στα όρια της πρόβλεψης του Στέινερ και στο χρο-νικό περιθώριο που ανέφερε ο Αϊνστάιν Επιπλέον έχουμε αρχίσει να διανύουμε σε

ένα έτος που έχει επιβαρυνθεί με θεωρίες για καταστροφή του κόσμου μας ή για αναγέν-νησή του ndash ανάλογα με πια θεωρία είστε δι-ατεθειμένος να πιστέψετε ndash και βρισκόμαστε στη δίνη μια πολύπλευρης και πολυσύνθετης κρίσης με κορυφή του παγόβουνου την οικο-νομία Το τι θα συμβεί θα το δείξει ο χρόνος Ωστό-

σο φαίνεται ότι η μέλισσα η ιερή μέλισσα εί-ναι διαχρονικά συνυφασμένη με την εξέλιξη του πολιτισμού ακόμη ίσως και με την ύπαρ-ξη του ανθρώπου στον πλανήτη

Σημείωση Το πλήρες κείμενο της μελέτης του

Andrew Gough στα αγγλικά μπορείτε να το βρείτε

στο httpandrewgoughcoukbee1_1html

πρόδρομος του εραλδικού κρίνου του εθνι-κού συμβόλου της ΓαλλίαςΟ ελευθεροτεκτονισμός που διαδόθηκε στις

ΗΠΑ ήδη από την ίδρυσή τους ευνοήθη-κε από σημαντικούς ανθρώπους όπως ο Τό-μας Τζέφερσον ο οποίος έγραφε με πάθος για την σημαντικότητα των μελισσών ενώ άλ-λοι όπως ο Πρόεδρος Τζόρτζ Ουάσιγκντον ενσωμάτωσε την κυψέλη στο τεκτονικό λογ-γείο του Χωρίς αμφιβολία η πρώιμη Αμερι-κανική κοινωνία δανείστηκε πολλές από τις φιλοσοφικές αρχές της από τον Ελευθεροτε-κτονισμό ενσωματώνοντας συμβολισμό και θέματα με μέλισσες στις τελετουργίες της Η δομή του κράτους τουλάχιστον σε αυτή

την πρώιμη περίοδο ακολούθησε τη δομή τη σταθερότητα και την αλτρουιστική συμπερι-φορά που χαρακτηρίζουν την κυψέλη όπως είχαν κάνει κοινωνίες και κινήματα χιλιάδες χρόνια πριν από αυτήνΜια ένδειξη για την επιρροή της μέλισσας

στους ιδρυτές των ΗΠΑ φαίνεται από το ότι ολόκληρη η δυτική περιοχή της χώρας ονο-μαζόταν αρχικά Ντεζερέ (μέλισσα)Η μέλισσα είχε αποτελέσει κεντρικό θέμα σε

πολλά κείμενα και διαλέξεις του αυστριακού φιλόσοφου και μυστικιστή Ρούντολφ Στέι-

(Το περίφημο μινωικό κόσμημα με τις μέλισσες) (Το τεκτονικό λογγείο του Ουάσιγκτον Η κυψέλη διακρίνεται στο επάνω μέρος του στο κέντρο)

(41)

ΓιώργοςΙωάννου( Ο Γ Ιωάννου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1927 Πήρε πτυχίο φιλολογίας από το ΑΠΘ και το 1960 διορίστηκε φιλόλογος Το 1971 μετατέθηκε στην Αθήνα αρχικά σε γυμνάσιο και μετά στο υπουργείο ΠαιδείαςΠέθανε στην Αθήνα το 1985

Ποιητικές συλλογέςlaquoΗλιοτρόπιαraquo ιδιωτική έκδοση Θεσσαλονίκη 1954laquoΤα Χίλια Δέντραraquo εκδ Διαγωνίου Θεσσαλονίκη 1963laquoΤα Χίλια Δέντρα amp άλλα ποιήματα (1954-1963)raquo εκδ Ερμής Αθήνα 1973 )

(42)

ldquoΣαν τη μητέρα αλήθειαrdquo

Πηγαίνει αργά στο σινεμά

μάλιστα στον εξώστη

Σrsquo έργα κατά προτίμηση βουβά

και θαμπωμένα Κι εκεί

- μέσα στους τόσους εξευτελισμούς -

η μόνη του χαρά να βλέπει τις γυναίκες

της γενιάς γύρω απrsquo το τριάντα

Με κείνα τα βαθιά καπέλα

με τις σειρές τα περιδέραια

τα μάτια τα κοντά μαλλιά∙

με τις ψιλές γλυκιές φωνές

με τις κινήσεις τους τις μητρικές

Σαν τη μητέρα αλήθεια∙

σαν τη μάνα του

των πρώτων παιδικών του χρόνων

Τότε που τον φωνάζανε μοναχογιό

(43)

( επιμέλεια - Έλλη Ιωαννίδου )

Ο αετόςκαι η χελώνα( Η λ ο γ ι κ ή η σ ύ ν ε σ η κ α ι η φ ρ ό ν η σ η σ α ν α ε τ ό ς π ε τ ο ύ ν β λ έ π ο υ ν τ α π ρ ά γ μ α τ α κ α θ α ρ ά κ α ι α π ό ψ η λ ά Π ρ ο σ π α θ ο ύ ν ν α β ά λ ο υ ν σ τ η θ έ σ η κ α ι σ τ α ό ρ ι ά τ ο υ τ ο ν μ α τ α ι ό δ ο ξ ο ε π ι π ό λ α ι ο ε α υ τ ό μ α ς π ο υ σ έ ρ ν ε τ α ι σ τ η γ η σ α ν τ η χ ε λ ώ ν α )

(44)

Οι Μύθοι του Αίσωπου είναι μικρές ιστορίες εμπνευ-σμένες από την ίδια τη ζωή και διακρίνονται για τον συμβολικό και αλληγορικό χαρακτήρα τους Ο Αίσωπος είχε γράψει πολλούς μύθους για να σατιρίσει δια-

κωμωδήσει ή και να ειρωνευτεί την καθημερινότητα των Ελ-λήνων Ένας από αυτούς ήταν και ο μύθος του αετού με τη χε-λώνα Εδώ θα τον παρουσιάσουμε κάπως διαφορετικά Η ιστορία θα αρχίσει μέσα στη θάλασσα

άποτε ας πούμε τα παλιά χρόνια μια χελώνα μουρμού-ριζε για την άτυχη μοίρα της κολυμπώντας αργά μέσα στη θά-λασσα Την ενοχλούσε που τα άλλα ζώα μπορούσαν να τρέχουν γρήγορα στη γη ενώ εκείνη δεν τα κατάφερνε Την ενοχλού-σε που τα πουλιά μπορούσαν να πετάνε στον καθαρό αέρα και να βλέπουν τόσα από κει ψηλά ενώ εκείνη ήταν μέσα στο νερό και κολυμπούσε αργά Την ενοχλούσε ακόμα και τις φορές που έβγαινε στη στεριά για να γεννήσει και κουραζόταν τόσο πολύΑυτά σκεφτόταν λυπημένη σε μια παραλία Ξαφνικά είδε

ένα αετό να σχηματίζει κύκλους γύρω από τα σύννεφα καθώς πετούσε ψηλά με τις ανοιχτές και δυνατές φτερούγες του Του φώναξε όσο πιο δυνατά μπορούσε για να την ακούσει Και όταν αυτός χαμήλωσε αρκετά την ρώτησε τι ήθελε Η χελώνα τότε τον παρακάλεσε μιας και είναι ο βασιλιάς των πτηνών να της μάθει να πετάει όπως εκείνος Να βλέπει τον κόσμο από ψηλά Να νοιώθει δυνατή και ελαφριά συνάμαΟ αετός που θεώρησε παράλογη την επιθυμία τής χελώνας

αρνήθηκε Προσπάθησε να της εξηγήσει ότι δεν ήταν στη

και η χελώναΔιασκευή στον μύθο του Αίσωπου

( κείμενο εικόνα - Έλλη Ιωαννίδου )

(45)

φύση της να πετάει Μπορούσε να χαρεί τα δικά της προνόμια να κολυμπάει δηλαδή στα βαθειά νερά να κάνει βόλτες στην άμμοhellip πράγματα που ακόμα και αυτός - ένας βασιλιάς - δεν μπορεί να χαρεί όπως εκεί-νη Άλλωστε μια τέτοια προσπάθεια να μάθει δηλαδή να πετά μπορεί να την κατέστρεφε Αυτά της είπε και πέταξε μακριά της νομίζοντας ότι

την είχε συνετίσει Η χελώνα όμως ήταν ανένδοτη Συνέχισε να τον

θερμοπαρακαλεί και το έκανε όποτε τον έβλεπε να πετά πάνω από την παραλία Ώσπου μια μέρα ο αετός δεν άντεξε άλλο να της αρνείται Βαρέθηκε άλλωστε τα παρακάλια και την επιπολαιότητά της Τη γράπω-σε με τα δυνατά νύχια του και πέταξε μαζί της ψηλά πάνω από τα κύματα Η ευτυχία της χελώνας γι αυτά τα λίγα λεπτά ήταν απερίγραπτη Βιαστική και άμυ-αλη όπως ήταν νομίζοντας ότι θα μοιάσει στον αετό του ζήτησε να την αφήσει πάνω από τα σύννεφα Ήθελε να συνεχίσει μόνη της να πετάει σίγουρη για τον εαυτό της Έτσι κι έγινε Ο αετός την άφησε να πέσει όπως ακριβώς του είχε ζητήσει με αποτέλεσμα να γκρεμοτσακιστεί πάνω στα βράχια που την περίμε-ναν δίπλα στην ακτή Η δύστυχη χελώνα που ήθε-λε να πετάξει συντρίφτηκε παταγωδώς Δεν άκουσε τα λόγια της σύνεσης από το στόμα του αετού αλλά παρασύρθηκε από τις δικές της παράλογες επιθυμίες έξω από τη φύση της Το τέλος της όπως και όσων δεν ακολουθούν τα λόγια της σύνεσης και της φρόνη-σης ήταν να καταστραφεί και μάλιστα με πολύ άσχη-μο τρόπο

Η θαλάσσια χελώνα Caretta caretta εί-ναι ένα κινδυνεύον είδος Θα τη συναντή-σουμε να κολυμπάει σε όλα τα μήκη και πλάτη των ελληνικών θαλασσών αλλά η ιδιαίτερη σημασία της χώρας μας έγκει-ται στο ότι φιλοξενούμε κάποιες από τις σημαντικότερες παραλίες για την ανα-παραγωγή και φωλεοποίηση της καρέτα στη ΜεσόγειοΗ χελώνα καρέτα είναι ίσως ένα από τα

πιο εμβληματικά είδη των μεσογειακών και ελληνικών θαλασσών και ένα από τα επτά είδη θαλάσσιων χελωνών που υπάρ-χουν στον πλανήτη Αν καταφέρει να ξεφύγει από τους φυσικούς εχθρούς της αλλά και από τις ανθρώπινες επιδράσεις και απειλές θα ζήσει περίπου 80 χρόνια Όταν μεγαλώσει περίπου μετά από δύο έως τρεις δεκαετίες και έρθει η ώρα τής αναπαραγωγής της θα επιστρέψει στην ίδια περιοχή και θα επιλέξει την παραλία όπου γεννήθηκε και η ίδια για να κάνει τη φωλιά της

Η θαλάσσια χελώνα Κ α ρ έ τ α - ΚαρέταΖ ω ή π ο υ α π ε ι λ ε ί τ α ι

(46)

Τα αποσπάσματα του κειμένου και πληροφορίες είναι από το site httpwwwwwfgrelendangered-speciescaretta

Σε κάθε περίοδο ωοτοκίας η θαλάσσια χελώνα θα γεννήσει δύο έως τρεις φορές Θα δημιουρ-γήσει τη φωλιά της σε αμμώδεις παραλίες και σε βάθος περίπου 60 εκατοστών Σε κάθε φωλιά φιλοξενούνται μέχρι και 120 αυγά τα οποία εκ-κολάπτονται για 55 ημέρες Η θήρα των αυγών από αλεπούδες σκυλιά κλπ αποτελεί ένα επιπλέ-ον πρόβλημα και έχει παρατηρηθεί σε παραλίες ωοτοκίας της Πελοποννήσου επηρεάζοντας το 40 των φωλιών Σημαντική απειλή συνιστούν και τα σκουπίδια στη θάλασσα Ειδικότερα οι πλαστικές σακούλες υποβαθμίζουν το θαλάσσιο οικοσύστημα και μπορούν να οδηγήσουν σε θά-νατο τις θαλάσσιες χελώνες αφού τις ξεγελούν λόγω της ομοιότητάς τους με τσούχτρες μία από τις πιο αγαπημένες τροφές της καρέτα

Η ζωή που προστατεύουμε και η ιστορία των Σεκανίων της Ζακύνθουhellip

Η προστασία της καρέτα είναι για εμάς σχε-δόν laquoπροσωπική υπόθεσηraquo που διαρκεί και εξελίσσεται για πολλές δεκαετίες Για τη δια-τήρηση και προστασία του είδους οργανώσα-με το 1994 πανευρωπαϊκή εκστρατεία για την αγορά της περιοχής που περιβάλλει την παρα-λία των Σεκανίων Ως αποτέλεσμα σε μία πολύ αβέβαιη για την προστασία του είδους περίοδο με τα χρήματα που συγκεντρώθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αλλά και από συνεισφο-ρές ιδιωτών αγοράσαμε το 90 της έκτασης γύρω από τα Σεκάνια Σκοπός της αγοράς ήταν τόσο η αποτροπή της τουριστικής ανάπτυξης

της περιοχής όσο και η κατά το δυνα-τόν καλύτερη διαχείρισή της ώστε να προστατευθεί η σημαντικότερη παραλία ωοτοκίας για τη θαλάσσια χελώνα

Yπεύθυνη προγράμματος Χαρίκλεια Μινώτου cminotouwwfgr τηλ 210 33 14 893

Κ α ρ έ τ α - Καρέτα

httpswwwyoutubecomwatchv=yDnbTGBSxyA

httpswwwyoutubecomwatchv=T8eGw1oyYoQ

Αν θες να δεις VIDEO με χελωνάκια πάνω στην άμμο να τρέχουν προς το νερό πάτησε στα links

httpswwwyoutubecomwatchv=nHok4ZdJ2A0

(47)

Κ Ι Ν Η Μ Α Τ Ο Γ Ρ Α Φ Ο Σ -ldquoΠρόμαχοςrdquoΠ ρ ό κ ε ι τ α ι για μια αισθηματική ταινία

με φόντο την επιστροφή των Γλυπτών του Παρ-θενώνα από το Βρετανικό Μουσείο Ας σημειωθεί ότι η πρώτη επίσημη προβολή της ταινίας πραγ-ματοποιήθηκε στο Μουσείο της ΑκρόποληςΟ Ανδρέας (Παντελής Κοντογιάννης) αναγκά-

στηκε να αφήσει την Ελλάδα όταν ήταν παι-δί Επιστρέφει ενήλικος μετά από πρόσκληση του διευθυντή του Μουσείου της Ακρόπολης (Giancarlo Giannini) για να προχωρήσει την υπό-θεση κατά του Βρετανικού μουσείουΒρισκόμαστε στην Αθήνα του 2011 εν μέσω

της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης που έχει ξεσπάσει στη χώρα Ο Ανδρέας συγκεντρώνει αποδεικτικά στοιχεία για να αποδείξει ότι πλα-στογραφήθηκαν έγγραφα ώστε να επιτραπεί η πώληση των γλυπτών στο Βρετανικό Κοινοβού-λιο το 1816 Στη συνέχεια επιστρέφει στο Λονδί-νο όπου με τη βοήθεια της Ελένης (Κασσάνδρα Βογιατζή) συναδέλφου του αλλά και αντικείμε-

νο του πόθου του ξεκινάει τις απαραίτητες νο-μικές διαδικασίεςΟι δύο δικηγόροι έχουν μπροστά τους έναν

laquoμακρύ δρόμοraquo και θα πρέπει να δώσουν σκλη-ρό αγώνα για να πετύχουν την επαναφορά των κλεμμένων γλυπτών στην αρχική ndashκαι αρμό-ζουσα- θέση τουςΣκηνοθεσία Κέρτε και Τζον Βούρχις

Παίζουν Παντελής Κοντογιάννης Κασσάνδρα

Βογιατζή Γιώργος Χωραφάς Τζιανκάρλο Τζιανίνι

Γιώργος Βογιατζής Σπύρος Φωκάς Πολ Φρίμαν

Μάικλ Μπέρνς

(48)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

Τ η ν Τ ε τ ά ρ τ η 3 Δεκεμβρίου εγκαινιάσθηκε στο Βυζαντινό και Χριστια-νικό Μουσείο η έκθεση laquoΟ Δομήνικος Θεο-τοκόπουλος πριν από τον El Grecoraquo η οποία πραγματοποιείται στο πλαίσιο του ελληνικού επετειακού προγράμματος για τα 400 χρόνια από το θάνατο του El GrecoΗ έκθεση παρουσιάζει το πολιτισμικό περι-

βάλλον μέσα στο οποίο διαμορφώθηκε η προ-σωπικότητα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου πριν αναχωρήσει από τον Χάνδακα της Κρή-της (το σημερινό Ηράκλειο) για τη Βενετία το 1567Τι γνωρίζουμε για την Κρήτη του 16ου αιώ-

να και την κοινωνία της μέσα στην οποία γεν-νήθηκε μαθήτευσε και εργάστηκε ο νεαρός Δομήνικος Θεοτοκόπουλος Πώς δούλευαν οι Κρητικοί ζωγράφοι τον 16ο αιώνα Ποια κοι-νωνικά φαινόμενα και ποιες ιδεολογικές τά-σεις σχετίζονται με τον τεχνίτη καλλιτέχνη και λόγιο Θεοτοκόπουλο Γιατί ο Θεοτοκόπου-

λος φεύγει από την ΚρήτηΜε αφετηρία αυτά τα ερωτήματα η έκθεση

αφηγείται πτυχές του κοινωνικού και καλλι-τεχνικού περιβάλλοντος τής Κρήτης του 16ου αιώνα μέσα στο οποίο γεννήθηκε μαθήτευσε και ωρίμασε εικαστικά ο Δομήνικος Θεοτοκό-πουλοςΣε τρεις μεγάλες εκθεσιακές ενότητες πα-

ρουσιάζονται 200 περίπου σημαντικά αντι-κείμενα θρησκευτικά και κοσμικά αρχειακές πηγές χειρόγραφα και έντυπα εικόνες και πί-νακες Κρητικών και Ιταλών ζωγράφων του 16ου αιώνα Τα έργα προέρχονται από τις συλ-λογές του Βυζαντινού Μουσείου από συλλο-γές και μουσεία της Ελλάδας Εφορείες Βυζα-ντινών Αρχαιοτήτων μητροπόλεις εκκλησίες και μοναστήρια καθώς και μουσεία του εξω-τερικούΔιάρκεια έκθεσης 4122014 ndash 3132015

Βασ Σοφίας 22 Τηλ 213 213 9500

httpwwwbyzantinemuseumgr

Ε Κ Θ Ε Σ Η - laquo Ο Δ ο μ ή ν ι κ ο ς Θ ε ο τ ο κ ό π ο υ λ ο ς π ρ ι ν α π ό τ ο ν El Grecoraquo

(49)

Η Ε λ λ η ν ι κ ή Εταιρεία Μεταφρα-στών Λογοτεχνίας βράβευσε τη Χάρις Αλε-ξίου για την καλύτερη μετάφραση ξένου λο-γοτεχνικού έργου Η βράβευση αφορούσε τη μετάφραση του βιβλίου laquoΠάντα ήρωεςraquo του Φαμπιάν Μαρσό που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΜεταίχμιοΤο βιβλίο αποτελεί τη συγκλονιστική μαρ-

τυρία του Grand Corps Malade (Ψηλό Άρρω-στο Κορμί όπως είναι το ψευδώνυμό του) ο οποίος έμεινε ατελώς τετραπληγικός εξαιτί-ας ενός μοιραίου ατυχήματος Ωστόσο ένα χρόνο μετά το περιστατικό διέψευσε τις προ-βλέψεις των ειδικών και κατάφερε να περπα-τήσει ξανά Στις σελίδες του βιβλίου του ο Μαρσό αφηγείται τη δωδεκάμηνη περιπέτεια και τις εμπειρίες τόσο τις δικές του όσο και των ομοιοπαθών συντρόφων του από το κέ-ντρο αποκατάστασηςΓια τη γνωριμία της με τον Φαμπιάν Μαρσό

την απόφασή της να προτείνει και να μετα-φράσει το βιβλίο του η Χάρις Αλεξίου αναφέ-ρει laquoΤον Grand Corps Malade τον γνώρισα από τα τραγούδια του Ήταν το νέο πρόσω-πο στη γαλλική μουσική σκηνή στο μουσι-κό είδος της slam H νεολαία της Γαλλίας τον λάτρευε Μου έκανε εντύπωση αυτός ο νέος όμορφος άνδρας με την πατερίτσα του Μου έκανε εντύπωση και το ψευδώνυμό του το laquoψηλό άρρωστο κορμίraquo Το τραγούδι μου ldquoΜεγάλωσαrdquo μόλις είχε κυκλοφορήσει και σκεφτόμουν πως θα μπορούσε να το είχε γρά-ψει αυτός Τον συνάντησα αργότερα σε ένα τηλεοπτικό στούντιο όταν συμμετείχαμε και οι δύο στην εκπομπή του Michel Drucker που έκανε ένα μεγάλο αφιέρωμα στον Ντέμη Ρούσσο

Δύο χρόνια αργότερα ο φίλος Νίκος Αλιά-γας μου χάρισε το βιβλίο του Φαμπιάν laquoΔι-άβασέ το είναι γραμμένο σε απλή γλώσσαraquo μου είπε Όσο το διάβαζα σε πολλά σημεία ξαναζούσα την περιπέτεια του αδελφού μου στην εντατική και αργότερα στο κέντρο απο-κατάστασης Το συγκινητικό επίσης ήταν πως γνώριζα την απίστευτη ταλαιπωρία των τετραπληγικών των αναπήρων που στερού-νται την ικανότητα όπως λέει και ο Φαμπι-άν να ξύσουν το φρύδι τους ή να κρατήσουν το κουτάλι τους και να πατήσουν ένα κου-μπί για βοήθειαraquo

Ε Κ Δ Η Λ Ω Σ Η -Β ρ α β ε ί ο Λ ο γ ο τ ε χ ν ι κ ή ς Μ ε τ ά φ ρ α σ η ς γ ι α τ η ν Χ Αλεξίου

(50)

Θ Ε Α Τ Ρ Ο - laquoΟ Γάμοςraquolaquo Ο Γ ά μ ο ς raquo της Βάσιας Σολωμού

Ξανθάκη πρωτοπαρουσιάστηκε το 1994 στο Θεσσαλικό Θέατρο σε θεατρική διασκευή και σκηνοθεσία του Κώστα Τσιάνου γνωρίζοντας τεράστια επιτυχίαΣτην τωρινή παράσταση τού Μεταξουργεί-

ου παρουσιάζεται με τη μορφή του μονολό-γου σε θεατρική προσαρμογή ndash σκηνοθεσία και ερμηνεία της Άννας Βαγενά Πρόκειται για την ιστορία μιας απλής γυναίκας από τα Αμπελάκια της Θεσσαλίας μιας χωριάτισ-σας που σήκωσε στους αδύνατους ώμους της τη μοίρα της και συγχρόνως τη μοίρα πολ-λών γυναικών του τόπου μας Έζησε τη βα-ναυσότητα ενός αλκοολικού πατέρα είδε την αγάπη του άνδρα της να μεταμορφώνεται σε περιφρόνηση όταν άρχισε να γεννάει κωφά-λαλα παιδιά εξαιτίας της βαριάς κληρονομι-κότητας του αλκοολικού πατέρα της και πά-

S T A N D - U P C O M E D Y -5 0 Α π ο χ ρ ώ σ ε ι ς τ ο υ GreekΣ τ ι ς μ έ ρ ε ς μας που

το χιούμορ θεωρείται σπάνιο και πολύτιμο το Tin Pan Alley φιλοξενεί τον Σίλα Σεραφείμ ο οποίος προσφέρει εντυπωσιακές παραστάσεις γέλιου και εύθυμου προβληματισμούΚάθε Σάββατο (έως τις 27 Δεκεμβρίου) στις

2200 ο Σίλας στήνει ένα ενδιαφέρον πανηγύρι με επίκεντρο το εξαιρετικό μοναδικό laquoφυσικό φαινόμενοraquo που λέγεται laquoΝεοέλληναςraquo Μια γι-ορτή σε πρώτη ανάγνωση των 20 χρόνων πα-ρουσίας του στην stand-up comedy αλλά και μια προσπάθεια ανάλυσης και διερεύνησης του φαινομένου το οποίο μάλλον θα εξακολουθήσει να απασχολεί για πολύ καιρό την καλλιτεχνική

κοινότητα του είδους Για του λόγου το αληθές δείτε ένα απόσπασμα των προσπαθειών του στην ιστοσελίδαwwwyoutubecomwatchv=LgJERE7PTBY

Συντελεστές Σίλας Σεραφείμ

Λίλα Σταμπούλογλου (συμμετέχει μέχρι να γεννήσει)

Παραστάσεις Κάθε Σάββατο μέχρι τις 27 Δεκεμβρίου

(τουλάχιστον)

Ώρα έναρξης 2200 (ακριβώς)

Πληροφορίες Tin Pan Alley Τουρναβίτου 6 Πλατεία

Ασωμάτων Θησείο Τηλ 210-3210158

httpwwwtinpanalleygrindexphpsilasserafim

λεψε με νύχια και δόντια σε μια κοινωνία που δεν δέχεται εύκολα την αναπηρίαΏρες Παράστασης Σάββατο 1800 και 2100

Κυριακή 1830

Εισιτήρια Γενική Είσοδος 16euro Μειωμένα

12euro (φοιτητές συνταξιούχοι άνω των 65 ετών

πολύτεκνοι amp εκπαιδευτικοί) και 10euro(άνεργοι)

Ομαδικό εισιτήριο 8euro

Θέατρο Μεταξουργείο Ακαδήμου 14-16

Τηλ 210-5234382

(51)

(52)

ldquoΤο Θαύμα να Νοιώθεις ΈλληναςrdquoΤου SAM CHEKWASΕ κ δ ό σ ε ι ς S e a b u r n B o o k s

άνθρωπος μένει εκεί όπου είναι θαμμένο ένα μέρος της καρδιάς τουraquo έγραψε ο Αλέξαν-

δρος Δουμάς Ο Sam Chekwas το παιδί από την Νιγη-ρία με τα φωτεινά και ερευνητικά μάτια που ήρθε από την χώρα του να σπουδάσει στην Ελλά-δα ντυμένος στο πνεύμα και την καρδιά με την αγάπη για το αληθινό το υψηλό και το ωραίο δεν μάκρυνε ποτέ από δω Τα τραίνα της ζωής του ασταμάτητα έφευγαν και γύριζαν φεύγουν και γυρίζουν με τη σημαία του χρέους με την πραμάτεια της προσφοράς με τη σοδειά της αγά-πης Σrsquo ένα ταξίδι που κρατάει χρόνια τώρα διατηρώντας την ποιότητα του σεβασμού την ευ-χέρεια της κατανόησης και την ανάγκη της συμπόρευσης στα μονοπάτια της ουσίαςhelliplaquoΌσο αναπνέω θα προβάλλω την ελληνική γλώσσα και τα ελληνικά γράμματαraquo δήλωσε σε παρου-

σίαση του βιβλίου του ο Chekwas Και με περισσή περηφάνια ανέφερε laquoΕδώ γεννήθηκαν οι τέ-χνες η φιλοσοφία και οι επιστήμες Ο Μέγας Αλέξανδρος έλεγε πως ότι δεν γιορτάζεται πεθαίνει Αυτό συμβαίνει και με τον ελληνισμό και κυρίως την ελληνική γλώσσα Όλοι εσείς πρέπει να με-ταφέρετε τον ελληνισμό όπου μπορείτε με κάθε τρόποraquo Και όχι μόνο προτρέπει αλλά και ο ίδι-ος προσπαθεί για τη διάδοση του ελληνισμού μέσα από το βιβλιοπωλείο που έχει ανοίξει στην Αστόρια της Νέας Υόρκης Το βιβλιοπωλείο αποτελεί ένα από τα laquoαξιοθέαταraquo της αμερικανικής μεγαλούπολης με τους δεκάδες χιλιάδες Ελληνοαμερικάνους Βρίσκεται στον αριθμό 33-18 της οδού Μπρόντγουεϊ και μοιάζει με συνηθισμένο συνοικιακό βιβλιοπωλείο Όμως ανάμεσα στις αγγλικές εκδόσεις υπάρχουν ράφια που ξεχειλίζουν από ελληνικούς τίτλουςmiddot η προσπάθεια του Chekwas για την προώθηση του ελληνισμού

(53)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

τα τέλη του 1944 όταν πια εί-χαν αποχωρήσει από τη χώρα μας οι δυνάμεις κατοχής του Άξονα μέλη της ηγεσίας του τότε Βασιλικού Ναυτικού ζή-τησαν την ανεύρεση και τιμω-ρία των υπεύθυνων του τορπι-

λισμού της laquoΈλληςraquo Πράγματι είχε επισημανθεί στην Κάτω Ιταλία κάποιος Stefano Toselli μηχανι-κός ο οποίος είχε δηλώσει laquoιδιωτικώςraquo ότι ήταν σε θέση να κατονομάσει τους υπεύθυνους της ανόσιας πράξηςΟι ελληνικές Αρχές λοιπόν απαίτησαν την επίσημη καταγραφή της μαρτυρίας του και να κινηθεί η δια-δικασία παραπομπής των ενόχων σε δίκη Και τότεhellip laquoέσκασε η βόμβαraquo Με εντολή του Βρετανού στρα-τάρχη Harold Alexander ανώτατου διοικητή των συμμαχικών δυνάμεων της Μεσογείου κατηγορη-ματικώς απαγορεύτηκε η συνέχιση της έρευνας Το θέμα έπρεπε να μπει στο αρχείο ndash και αυτό έγινε ευ-θύς αμέσως Κατά συνέπεια όλα όσα λέγονται ακό-μα και σήμερα σχετικά με τον τορπιλισμό της laquoΈλ-ληςraquo παραμένουν ατεκμηρίωτα Ήταν πράγματι το ιταλικό υποβρύχιο laquoDelfino raquo που βύθισε το αγκυ-ροβολημένο στην Τήνο για τον εορτασμό του Δεκα-πενταύγουστου ελληνικό πολεμικό σκάφος Και αν ναι ποιος έδωσε τη σχετική εντολή Και τι έλεγε η εντολή αυτή

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Λ ό γ χ η

ldquoΟ Πόλεμος και ο ΚόσμοςrdquoΤα Γεγονότα του rsquo40 τα πριν και οι Συνέπειες

ρόκειται για ένα τρίτομο έργο στο οποίο ο Θεόδωρος Σπυρόπου-λος παρουσιάζει αναλυτικά με εξαντλητικές λεπτομέρειες τη σημα-ντική ανασκαφή της ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΟΣΑνάμεσα στην Πελλάνα και την Σπάρτη ιδρύθηκε μια Νησιωτική

Κοινοπολιτεία στη Λιμνοθάλασσα που συνδεόταν μέσω του Ευρώ-τα με τον Λακωνικό Κόλπο Σrsquo αυτό το νησιωτικό σύμπλεγμα υπήρ-χε η Λακεδαίμων από τις αρχές της τρίτης χιλιετίας πΧ μέχρι το 1750 πΧ οπότε καταστράφηκε από την Κοσμική Θεομηνία

Κατά τη Μυκηναϊκή περίοδο υπήρξε το Ανακτορικό κέντρο της Λακωνίας όπως πιστοποιείται από το Ανάκτορο το Κυκλώπειο Τείχος τους Βασιλικούς Θολωτούς Τάφους κα Επίσης φιλοξένησε το Ανάκτορο του Μενέλαου και της ΕλένηςΠολλές γεωφυσικές και γεωπολιτικές ιδιαιτερότητες μνημειακά ευρήματα και αρ-

χαιολογικά ευρήματα οδήγησαν τον συγγραφέα να ταυτίσει σημεία και μνημεία του Λακωνικού βαθυπέδου της Λακεδαίμονος με την Πλατωνική Ατλαντίδα και να ανα-ζητήσει επιβιώσεις της υλικής πολιτειακής και πολιτισμικής κληρονομιάς της στην ιστορική Δωρική ΣπάρτηΗ πλούσια εικονογράφηση βοηθά κάθε ενδιαφερόμενο για την ελληνική αρχαιολο-

γία να παρακολουθήσει αναλυτικά τη διεξαγωγή μιας ανασκαφής σrsquo ένα χώρο που παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον

Του ΘΕΟΔΩΡΟΥ Γ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Κ α δ ρ α μ ί τ σ α

ldquoΛακεδαίμωνrdquo

(54)

ανέναν μα κανέναν δεν μπορείς να κερδίσεις ούτε καν ένα αφελές μικρό παιδί εφόσον του αφαιρείς την ελευ-θερία τού να μην συμφωνήσει μαζί σου Αν στερήσεις την ελευθερία στον άλλον και βασιλιά να τον στέψεις δεν θα διαρκέσει η συμφωνία σας Σύντο-

μα θα αισθανθεί δυσφορία θα καταλάβει ότι παγιδεύτη-κε και βρέθηκε εκεί που δεν θέλει Τα χρυσά κλουβιά τα ανακάλυψαν τύποι σαν τη γυναίκα της πρώτης ιστορί-ας του βιβλίουmiddot όμως κλειδωμένο ένα πουλί μαραίνεται Ο Ελύτης γράφει πως γίνεται να φυλακίσεις ένα αηδόνι αλλά δεν μπορείς να φυλακίσεις τον κελαϊδισμό τουΥπάρχουν όμως προσωπικότητες τόσο ανασφαλείς εξαρτημένες και εξωφρενικά εγωιστικές ώστε κρατούν κλειδωμένο το αηδόνι τους έστω και άλαλο έστω και νεκρό Ξέρουν πολύ καλά άλλωστε την τέχνη να ταρι-χεύουνΌλοι μας έχουμε συναπαντηθεί με τέτοιους χαρακτή-

ρες Δεν είναι λίγοι και γνωρίζουν να πλέκουν ιστούς σαν την αράχνη Όσο πιο εξαρτημένοι είμαστε εμείς οι ίδιοι τόσο τσιμπάμε στους χειρισμούς τους Ο ελεύθε-ρος ο ανεξάρτητος άνθρωπος δεν τους ανέχεται γρή-γορα κάνει πέρα σύντομα κόβει μαζί τους τις διαπραγ-ματεύσεις Όμως πόσοι είμαστε εντελώς ανεξάρτητοι Όλοι έχουμε τις πληγές μας τα μειονεκτήματα μας τα παθήματα και τα πάθη μας Όλοι κουβαλάμε στο αίμα μας τους πειρασμούς της τρέλας Παρά ταύτα πάντα υπάρχει τρόπος να γιατρεύεσαι όταν όντως το αποφασί-ζεις διότι η υγεία είναι πιο επιθετική και δυναμική από την αρρώστια

ldquoΣιωπάς για να ακούγεσαιrdquo

Της ΜΑΡΩΣ ΒΑΜΒΟΥΝΑΚΗ Ε κ δ ό σ ε ι ς Ψ υ χ ο γ ι ό ς

(55)

STREETART

(56)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

( φωτογραφίες - Ανδρέας Τσάκαλης )

ΟΌ π ο ι ο ς θ έ λ ε ι να θαυμάσει έργα Τέχνης από καλλιτέχνες με μεράκι και πάθος δεν χρειάζεται να πηγαίνει μόνο σε εκθεσιακούς χώρους Ένας τοίχος παλιός μια λεπτομέ-ρεια στην πόρτα κάγκελα ή και σημεία του δρόμου είναι ικανά να εμπνεύσουν Μπο-ρούν να δώσουν βάση στον λαϊκό καλλιτέχνη να δημιουργήσει και να μεταμορφώσει Όταν ένας άνθρωπος θέλει να εκφραστεί μέσα από την τέχνη θα βρει laquoτελάραraquo γύρω του Θα βρει τρόπο να στείλει το μήνυμά του Θα επικοινωνήσει με τον θεατή θα τον κάνει να σκεφτεί να χαμογελάσει να λυπηθεί Θα του δημιουργήσει έντονα συναισθήματα χρησι-μοποιώντας απλά φτηνά χρώματα και το ταλέντο τουΗ τέχνη λοιπόν που μπορείς ελεύθερα να δεις και να θαυμάσεις στους πιο απίθανους χώρους ίσως και στην ίδια τη γειτονιά σου χωρίς εισιτήρια και προσκλήσεις λέγεται street art

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

(57)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

STREET ART

(58)

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

Δώρα Η Αλεξάνδρα όμορφη κι αριστο-κρατική από καλή και πλούσια οικο-γένεια φαντάστηκε πως στο πρόσωπο του αρρενωπού Νιόνιου θα έβρισκε την αδελφή ψυχή το άλλο μισό της για να ζήσει μαζί του τη ζωή που ονει-ρευόταν Όμως ο ωραίος της σύζυγος ndashθα διαπίστωνε γρήγοραndash καταδυνα-στευόταν από την Αργίνη μάνα σκλη-ρή και πεθερά ακόμη σκληρότερηhellip Ποτέ ο γιός δεν μπόρεσε να απαλλαγεί από την αρπάγη αυτής της μάνας κι έτσι η Αλεξάνδρα έμαθε να ζει στο πε-ριθώριο της ζωής των τριών τους κά-νοντας υπομονή για χάρη του παιδιού της και γιατί στο βάθος η ελπίδα την έκανε να πιστεύει ότι ίσως μια ημέρα όλα αλλάξουνhellip Η ελπίδα το μόνο όπλο του απελπισμένουhellipΤον απολογισμό αυτής της ζωής

εγκλωβισμένης στη ερημιά του έρω-τα μιας ζωής πολιτικών αγώνων για ένα καλύτερο αύριο διηγείται η Αλε-ξάνδρα γιαγιά πια στη μικρή εγγονή που έχει τrsquo όνομά τηςhellip

ldquoΜια Κυρ ιακή με την Αλεξάνδραrdquoεκδ Ωκεανός

(Η Δώρα Νικολαΐδου γεννήθηκε στην Αθήνα Πήρε πανεπιστημιακό τίτλο σπουδών από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων με ειδίκευση στην Ψυχολογία Σήμερα είναι τελειόφοιτος του Ελληνικού Ινστιτούτου Νευροφυτοθεραπείας και Ανάλυσης του Χαρακτήρα (ΕΙΝΑ) και ασκεί επαγγελματικά τη Συμβουλευτική ως Σύμβουλος Ψυχικής ΥγείαςΕιδικεύεται και παρέχει Συμβουλευτική Ψυχολογική Υποστήριξη σε Γυναικεία Θέματα Έχει μετεκπαιδευτεί στις πλέον σύγχρονες τεχνικές θεραπείας του Μετατραυματικού Στρες (Brain Spotting και CMR)Το laquoΜια Κυριακή με την Αλεξάνδραraquo είναι το πρώτο μυθιστόρημά της)

Νικολαίδου

Ιερή

(Το ένδυμα του Ναπολέοντα κατά την

ενθρόνισή του ήταν διακοσμημένο με

μέλισσες)

(36)

όπως ακριβώς η laquoχορεύτριαraquo Θεά μέλισσα που παρουσιάζεται σε ανάγλυφα των Σουμέριων και των κεντρο-Ευρωπαικών λαών χιλιάδες χρόνια νωρίτερα Η απεικόνιση είναι διαδεδομένη στην αιγυπτιακή μυθολογία και φαίνεται να προέρ-χεται από την μοναδική ικανότητα της μέλισ-σας να επικοινωνεί με τον laquoχορόraquo Ένα άλλο στοιχείο για την καλλιτεχνική

επιρροή που φαίνεται να έχει ασκήσει η μέλισ-σα εντοπίζεται στα τελετουργικά ενδύματα των Αιγυπτίων τα οποία παρουσιάζουν στιλι-στικές ομοιότητες με αυτήν Το στέμμα νέμες για παράδειγμα αποτελείται από εναλλασσόμε-νες κίτρινες και σκούρες οριζόντιες λωρίδες Τέ-τοιες οπτικές ομοιότητες είναι εμφανείς σε πολ-λά ανάγλυφα και αγάλματα Εντυπωσιακότερη όμως είναι αυτή που παρουσιάζεται στη νεκρι-κή μάσκα του Φαραώ Τουταγχαμών της 18ης δυναστείας η οποία δείχνει τον Φαραώ στολι-σμένο με εναλλασσόμενες μαύρες και κίτρινες λωρίδες όπως ακριβώς μια μέλισσαΗ έλξη της Αιγύπτου προς τις μέλισσες φαίνε-

ται ότι ξεκινάει από πολύ πρώιμη εποχή Η βό-ρεια Αίγυπτο η έκταση που απλώνεται από το Δέλτα έως τη Μέμφιδα ονομαζόταν laquoΤα Μπί-τιraquo - γη της μέλισσας Ο φαραώ Μένες ιδρυτής της Πρώτης Αιγυπτιακής Δυναστεία έφερε το αξίωμα του laquoΜελισσοτρόφουraquo ένας τίτλος που

αποδιδόταν σε όλους τους Φαραώ που ακολού-θησαν και η απεικόνιση μιας μέλισσας βρισκό-ταν δίπλα στην σφραγίδα που έφερε το όνομά τουςΟ αιγυπτιακός θεός Μιν έφερε τον τίτλο laquoΚύ-

ριος των Άγριων Μελισσώνraquo και χρονολογεί-ται από το 3000 πΧ ή νωρίτερα Παρόμοια η αιγυπτιακή θεά Νέιθ ήταν μια πολεμική θεό-τητα που της αποδίδονταν ο συμβολισμός της γονιμότητας και ιδιότητες παρθένου χαρακτη-ριστικά της Βασίλισσας μέλισσας Στη Σάιδα η Νέιθ θεωρούνταν ως η Θεά του laquoΟίκου των Μελισσώνraquo και μητέρα του Ρα του laquoκυβερνή-τη των πάντωνraquo Η αιγυπτιακή μυθολογία πε-ριέχει αναρίθμητες αναφορές στις μέλισσες συ-μπεριλαμβανομένης και της πεποίθησης ότι οι μέλισσες δημιουργούνταν από τα δάκρυα του πιο σημαντικού θεού τους του Ρα Μέλισσες απεικονίζονται σε αιγυπτιακούς

τάφους και οι συνήθεις προσφορές στις πιο ση-μαντικές θεότητες ήταν το μέλι Πραγματικά το μέλι ήταν το laquoνέκταρ των θεώνraquo και όπως οι Σουμέριοι πριν από αυτούς οι Αιγύπτιοι για-τροί το χρησιμοποιούσαν ως βασικό συστατικό για πολλά φαρμακευτικά σκευάσματα και θε-ραπείες συμπεριλαμβανομένων και των πρώι-μων μορφών μομιοποίησηςΈνα αιγυπτιακό μνημείο που παρουσιάζει μια

(Ο Ναπολέων ακολουθώντας τη παράδοση των Μεροβίγγιων βασιλιάδων της Γαλλίας -από τους οποίους ο διάσημος Βασιλιάς Τσιλντερικ ανακαλύφθηκε ενταφιασμένος με 300 μέλισσες κατασκευασμένες από καθαρό χρυσό- εξασφάλισε ότι το σύμβολο της μέλισσας θα ενσωματωθεί στη διακόσμηση και στην τεχνοτροπία του παλατιού υιοθέτησε δε το laquoΗ Μέλισσαraquo ως παρατσούκλι του)

(37)

παράξενη μορφή συμβολισμού μέλισσας είναι η βαθμιδωτή πυραμίδα της Σακκάρα η οποία πα-ραπέμπει στα εξάγωνα κελιά της κηρήθρας με τις έξι βαθμίδες της επάνω από το έδαφος και μια ιδιαίτερη κάτω ndash τη νεκρόπολη του ταύρου Άπι που ονομάζεται Σεράπειο Οι Αιγυπτιολό-γοι πιστεύουν ότι στον ταύρο Άπι αποδίδονταν οι αναγεννητικές ιδιότητες του θεού Πτά της Μέμφιδας ndash του αιγυπτιακού θεού της μετεν-σάρκωσης Πίστευαν επίσης ότι αυτοί που ει-σέπνεαν την ανάσα του ταύρου Άπι λάμβαναν το δώρο της προφητείας και το σημαντικότε-ρο από όλα οι Αιγύπτιοι πίστευαν ότι ο ταύρος μεταμορφωνόταν σε Άπι Όσιρι μετά θάνατον Το λατινικό Άπις που σημαίνει μέλισσα προ-έρχεται πιθανόν από το μεσοποταμιακό Σίπα ndash

Ιερή

(Ιερογλυφικό που απεικονίζει τη μέλισσα)

(Το τεκτονικό λογγείο του Ουάσιγκτον Η κυψέλη διακρίνεται στο επάνω μέρος του

στο κέντρο)

(38)

κή ρωμαϊκή θρησκεία που σχετιζόταν με τη τε-λετουργική σφαγή των ταύρωνΈνας άλλος αρχαίος πολιτισμός που επηρε-

άστηκε από τους αρχαίους Αιγυπτίους ήταν ο Μινωϊκός Είχε στενή σχέση με τους Αιγύπτι-ους οι οποίοι ήταν ειδικοί στη μελισσοκομία μια Τέχνη που αργότερα εισήχθη στην Ελλά-δα Αυτό μας οδηγεί σε ένα άλλο εντυπωσιακό του αιγυπτιακού συμβολισμού για τη μέλισ-σα Η Σφίγγα το περίφημο μνημείο της χώρας ονομαζόταν Χουν νμπ στα αιγυπτιακά όμως οι Έλληνες του έδωσαν το όνομα που είναι σή-μερα γνωστό Πως όμως συνδέεται αυτό με τη μέλισσα Η μινωική λέξη για τη μέλισσα ήταν σφέξ Τι συμπέρασμα βγάζουμε από αυτό Ο πο-λιτισμός που έμαθε στους Έλληνες την Τέχνη της μελισσοκομίας χρησιμοποιούσε τη λέξη σφεξ για να ονομάσει τη μέλισσα ndash και οι Έλ-ληνες έδωσαν αυτό το όνομα στη θεά που απει-κονίζει το μνημείο Μήπως η Σφίγγα υπήρχε ήδη όταν ο Μένες δημιούργησε το αιγυπτιακό βασίλειο και ήταν γνωστό ότι αναπαριστούσε μια μέλισσα θεά και έτσι αποδόθηκε στον Φα-ραώ ο τίτλος Μελισσοτρόφος Η πιθανότητα εί-ναι προκλητική και δεδομένης της γοητείας που ασκούσαν οι μέλισσες στους Αιγύπτιους δεν φαίνεται και τόσο εξωπραγματική

Η μ έ λ ι σ σ α σ ε κ ρ ί σ η ndash ο ά ν θ ρ ω π ο ς σ ε κ ρ ί σ ηΗ λατρεία των Σουμερίων και των Αιγυπτίων

για τη μέλισσα μεταδόθηκε στην Ελλάδα όπου μέλισσες απεικονίζονται σε αγάλματα των πιο

Ασίπα που σημαίνει ο Μεγάλος Ποιμένας στον Ουρανό και Άπις σημαίνει Όσιρις Αυτό συν-δέεται με την πίστη ότι μετά θάνατον η ψυχή του Φαραώ συνδεόταν με τον Όσιρι ως ένα άστρο στον αστερισμό του ΩρίωναΈνας ταύρος Άπις σύμφωνα με τους αιγυπτι-

ακούς μύθους δημιουργούσε 1000 μέλισσες και οι μέλισσες αντιπροσώπευαν ψυχές Είναι επίσης ενδιαφέρον ότι η αιγυπτιακή θεότητα Νούτ ήταν θεά του ουρανού ndash της περιοχής των μελισσών ndash και έφερε τον τίτλο laquoΑυτή που Κα-τέχει Χίλιες Ψυχέςraquo ο οποίος φαίνεται να παρα-πέμπει στις χίλιες μέλισσες ή ψυχές που δημι-ουργούνται από το σώμα του ταύρου ΆπιΤο εβραϊκό γράμμα Άλεφ συμβολίζει το laquoχί-

λιαraquo και αντίστοιχο προ σιναϊτικό και το προ κανανιτικό σύμβολο απεικόνιζε το κεφάλι ενός ταύρου παραπέμποντας στο ότι 1000 μέλισ-σες ndash ή αναγεννημένες ψυχές ndash δημιουργού-νται από τη θυσία ενός ταύρου Άπι Επιπλέον η αριθμητική αξία της εβραϊκή λέξη για τον Ιη-σού ndash τον Μεσσία ο οποίος βασίζεται στο πρό-τυπο του Όσιρι ndash είναι πάλι 1000Έτσι η αρχαία πεποίθηση ότι οι μέλισσες δη-

μιουργούνται από ταύρους εύλογα οδηγεί στην εικασία ότι η υπόγεια νεκρόπολη η οποία εί-ναι γνωστή ως Σεράπειο ίσως να ήταν ένα τε-λετουργικό κέντρο αναγέννησης προορισμέ-νο να ανακυκλώνει ψυχές από τα κεφάλια των ταύρων και όχι απλά ένα μαυσωλείο για ταύ-ρους Μήπως οι τελετουργίες που πραγματο-ποιούνταν στο Σεράπειο αποτελούσαν την πιο πρώιμη μορφή του Μιθραϊσμού τη μυστηρια-

(Ο Ρούντολφ Στέινερ (1861-1925) είχε laquoπροβλέψειraquo ότι οι μέλισσες θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε αναφέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότερο από 4 χρόνια ζωής)

(39)

σημαντικών θεών των Ελλήνων Έτσι ανα-πτύσσεται η αντίληψη της Θεάς μέλισσας και δημιουργείται η τιμητική θέση των ιερειών που ονομάζονται Μέλισσες οι οποίες αργότε-ρα μετεξελίσσονται στις Σίβιλες Σύμφωνα με κάποιες παραδόσεις μάλιστα ο δεύτερος ναός στους Δελφούς ήταν κατασκευασμένος εξολο-κλήρου από μέλισσες και ο ομφαλός θύμιζε κυ-ψέλη περιτριγυρισμένη από μέλισσεςΟι Ρωμαίοι εξασκούσαν τον Μιθραϊσμό μια

μυστικιστική θρησκεία σημαντικό στοιχείο της οποίας ήταν η θυσία των ταύρων που θυ-μίζει τις τελετουργίες των Αιγυπτίων στο Σε-ράπειο Απόηχος αυτών των τελετουργιών στη σύγχρονη εποχή φαίνεται να είναι οι ταυ-ρομαχίες της Ισπανίας Η σύνδεση αυτή επιβε-βαιώνεται έμμεσα από το ότι αρκετές από τις παλιότερες αρένες της χώρας έχουν κατασκευ-αστεί επάνω ή πολύ κοντά σε αρχαία ιερά του ΜίθραΟι Μάγια λάτρευαν τη μέλισσα και απεικό-

νιζαν θεούς με τη μορφή της στους σημαντι-κότερους ναούς τους Έως και την Ινδία οι θρησκείες υιοθέτησαν θεότητες μέλισσες στη μυθολογία τους Ακόμη και η καθολική εκ-κλησία ενσωμάτωσε τη μέλισσα ως ένα σύμβο-λο της αυθεντίας του Πάπα πράγμα που μπο-

ρούμε να δούμε στην Πόλη του ΒατικανούΠέτρινα καταλύματα με τη μορφή κυ-

ψελών κατασκευάστηκαν στην αρχαιότητα από την Ιρλανδία έως την Αφρική ενώ ο Χέ-νριχ Χίμλεραπό τους ισχυρότερους άνδρες στη Γερμανία του Χίτλερ κατασκεύασε το ιερότερο τελετουργικό κέντρο των SS με τη μορφή κυψέλης στα θεμέλια τους κάστρου ΒέβελσμπουργκΠολιτικά κινήματα όπως ο κομουνι-

σμός εμπνεύστηκαν από την αλτρουιστική συμπεριφορά που εμφανίζεται στην κυψέ-λη ως πρότυπο για τις ιδεολογίες τους Με-γάλοι ηγέτες επίσης ακολούθησαν την πα-ράδοση των προγόνων τους και συνδέθηκαν με διάφορους τρόπους με τη μέλισσα Ο Ναπολέων για παράδειγμα ακολουθώ-

ντας τη παράδοση των Μεροβίγγιων βασιλι-άδων της Γαλλίας - από τους οποίους ο διά-σημος Βασιλιάς Τσιλντερικ ανακαλύφθηκε ενταφιασμένος με 300 μέλισσες κατασκευα-σμένες από καθαρό χρυσό - εξασφάλισε ότι το σύμβολο της μέλισσας θα ενσωματωθεί στη διακόσμηση και στην τεχνοτροπία του παλατιού υιοθέτησε δε το laquoΗ Μέλισσαraquo ως παρατσούκλι του Πιστεύεται ακόμη ότι η μέλισσα είναι ο

Ιερή

(Απεικόνιση κηρήθρας από την Τσατάλ Χουγιούκ 6600 πΧ)

(Σουμεριακή πινακίδα ndash απεικόνιση της λατρείας της μέλισσας)

(40)

νερ (1861-1925) Είχε laquoπροβλέψειraquo μάλιστα ότι θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε ανα-φέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότε-ρο από 4 χρόνια ζωής Από το 2008 οι μέλισ-σες άρχισαν να εκλείπουν με ανησυχητικούς ρυθμούς Συμπτωματικά() βρισκόμαστε στα όρια της πρόβλεψης του Στέινερ και στο χρο-νικό περιθώριο που ανέφερε ο Αϊνστάιν Επιπλέον έχουμε αρχίσει να διανύουμε σε

ένα έτος που έχει επιβαρυνθεί με θεωρίες για καταστροφή του κόσμου μας ή για αναγέν-νησή του ndash ανάλογα με πια θεωρία είστε δι-ατεθειμένος να πιστέψετε ndash και βρισκόμαστε στη δίνη μια πολύπλευρης και πολυσύνθετης κρίσης με κορυφή του παγόβουνου την οικο-νομία Το τι θα συμβεί θα το δείξει ο χρόνος Ωστό-

σο φαίνεται ότι η μέλισσα η ιερή μέλισσα εί-ναι διαχρονικά συνυφασμένη με την εξέλιξη του πολιτισμού ακόμη ίσως και με την ύπαρ-ξη του ανθρώπου στον πλανήτη

Σημείωση Το πλήρες κείμενο της μελέτης του

Andrew Gough στα αγγλικά μπορείτε να το βρείτε

στο httpandrewgoughcoukbee1_1html

πρόδρομος του εραλδικού κρίνου του εθνι-κού συμβόλου της ΓαλλίαςΟ ελευθεροτεκτονισμός που διαδόθηκε στις

ΗΠΑ ήδη από την ίδρυσή τους ευνοήθη-κε από σημαντικούς ανθρώπους όπως ο Τό-μας Τζέφερσον ο οποίος έγραφε με πάθος για την σημαντικότητα των μελισσών ενώ άλ-λοι όπως ο Πρόεδρος Τζόρτζ Ουάσιγκντον ενσωμάτωσε την κυψέλη στο τεκτονικό λογ-γείο του Χωρίς αμφιβολία η πρώιμη Αμερι-κανική κοινωνία δανείστηκε πολλές από τις φιλοσοφικές αρχές της από τον Ελευθεροτε-κτονισμό ενσωματώνοντας συμβολισμό και θέματα με μέλισσες στις τελετουργίες της Η δομή του κράτους τουλάχιστον σε αυτή

την πρώιμη περίοδο ακολούθησε τη δομή τη σταθερότητα και την αλτρουιστική συμπερι-φορά που χαρακτηρίζουν την κυψέλη όπως είχαν κάνει κοινωνίες και κινήματα χιλιάδες χρόνια πριν από αυτήνΜια ένδειξη για την επιρροή της μέλισσας

στους ιδρυτές των ΗΠΑ φαίνεται από το ότι ολόκληρη η δυτική περιοχή της χώρας ονο-μαζόταν αρχικά Ντεζερέ (μέλισσα)Η μέλισσα είχε αποτελέσει κεντρικό θέμα σε

πολλά κείμενα και διαλέξεις του αυστριακού φιλόσοφου και μυστικιστή Ρούντολφ Στέι-

(Το περίφημο μινωικό κόσμημα με τις μέλισσες) (Το τεκτονικό λογγείο του Ουάσιγκτον Η κυψέλη διακρίνεται στο επάνω μέρος του στο κέντρο)

(41)

ΓιώργοςΙωάννου( Ο Γ Ιωάννου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1927 Πήρε πτυχίο φιλολογίας από το ΑΠΘ και το 1960 διορίστηκε φιλόλογος Το 1971 μετατέθηκε στην Αθήνα αρχικά σε γυμνάσιο και μετά στο υπουργείο ΠαιδείαςΠέθανε στην Αθήνα το 1985

Ποιητικές συλλογέςlaquoΗλιοτρόπιαraquo ιδιωτική έκδοση Θεσσαλονίκη 1954laquoΤα Χίλια Δέντραraquo εκδ Διαγωνίου Θεσσαλονίκη 1963laquoΤα Χίλια Δέντρα amp άλλα ποιήματα (1954-1963)raquo εκδ Ερμής Αθήνα 1973 )

(42)

ldquoΣαν τη μητέρα αλήθειαrdquo

Πηγαίνει αργά στο σινεμά

μάλιστα στον εξώστη

Σrsquo έργα κατά προτίμηση βουβά

και θαμπωμένα Κι εκεί

- μέσα στους τόσους εξευτελισμούς -

η μόνη του χαρά να βλέπει τις γυναίκες

της γενιάς γύρω απrsquo το τριάντα

Με κείνα τα βαθιά καπέλα

με τις σειρές τα περιδέραια

τα μάτια τα κοντά μαλλιά∙

με τις ψιλές γλυκιές φωνές

με τις κινήσεις τους τις μητρικές

Σαν τη μητέρα αλήθεια∙

σαν τη μάνα του

των πρώτων παιδικών του χρόνων

Τότε που τον φωνάζανε μοναχογιό

(43)

( επιμέλεια - Έλλη Ιωαννίδου )

Ο αετόςκαι η χελώνα( Η λ ο γ ι κ ή η σ ύ ν ε σ η κ α ι η φ ρ ό ν η σ η σ α ν α ε τ ό ς π ε τ ο ύ ν β λ έ π ο υ ν τ α π ρ ά γ μ α τ α κ α θ α ρ ά κ α ι α π ό ψ η λ ά Π ρ ο σ π α θ ο ύ ν ν α β ά λ ο υ ν σ τ η θ έ σ η κ α ι σ τ α ό ρ ι ά τ ο υ τ ο ν μ α τ α ι ό δ ο ξ ο ε π ι π ό λ α ι ο ε α υ τ ό μ α ς π ο υ σ έ ρ ν ε τ α ι σ τ η γ η σ α ν τ η χ ε λ ώ ν α )

(44)

Οι Μύθοι του Αίσωπου είναι μικρές ιστορίες εμπνευ-σμένες από την ίδια τη ζωή και διακρίνονται για τον συμβολικό και αλληγορικό χαρακτήρα τους Ο Αίσωπος είχε γράψει πολλούς μύθους για να σατιρίσει δια-

κωμωδήσει ή και να ειρωνευτεί την καθημερινότητα των Ελ-λήνων Ένας από αυτούς ήταν και ο μύθος του αετού με τη χε-λώνα Εδώ θα τον παρουσιάσουμε κάπως διαφορετικά Η ιστορία θα αρχίσει μέσα στη θάλασσα

άποτε ας πούμε τα παλιά χρόνια μια χελώνα μουρμού-ριζε για την άτυχη μοίρα της κολυμπώντας αργά μέσα στη θά-λασσα Την ενοχλούσε που τα άλλα ζώα μπορούσαν να τρέχουν γρήγορα στη γη ενώ εκείνη δεν τα κατάφερνε Την ενοχλού-σε που τα πουλιά μπορούσαν να πετάνε στον καθαρό αέρα και να βλέπουν τόσα από κει ψηλά ενώ εκείνη ήταν μέσα στο νερό και κολυμπούσε αργά Την ενοχλούσε ακόμα και τις φορές που έβγαινε στη στεριά για να γεννήσει και κουραζόταν τόσο πολύΑυτά σκεφτόταν λυπημένη σε μια παραλία Ξαφνικά είδε

ένα αετό να σχηματίζει κύκλους γύρω από τα σύννεφα καθώς πετούσε ψηλά με τις ανοιχτές και δυνατές φτερούγες του Του φώναξε όσο πιο δυνατά μπορούσε για να την ακούσει Και όταν αυτός χαμήλωσε αρκετά την ρώτησε τι ήθελε Η χελώνα τότε τον παρακάλεσε μιας και είναι ο βασιλιάς των πτηνών να της μάθει να πετάει όπως εκείνος Να βλέπει τον κόσμο από ψηλά Να νοιώθει δυνατή και ελαφριά συνάμαΟ αετός που θεώρησε παράλογη την επιθυμία τής χελώνας

αρνήθηκε Προσπάθησε να της εξηγήσει ότι δεν ήταν στη

και η χελώναΔιασκευή στον μύθο του Αίσωπου

( κείμενο εικόνα - Έλλη Ιωαννίδου )

(45)

φύση της να πετάει Μπορούσε να χαρεί τα δικά της προνόμια να κολυμπάει δηλαδή στα βαθειά νερά να κάνει βόλτες στην άμμοhellip πράγματα που ακόμα και αυτός - ένας βασιλιάς - δεν μπορεί να χαρεί όπως εκεί-νη Άλλωστε μια τέτοια προσπάθεια να μάθει δηλαδή να πετά μπορεί να την κατέστρεφε Αυτά της είπε και πέταξε μακριά της νομίζοντας ότι

την είχε συνετίσει Η χελώνα όμως ήταν ανένδοτη Συνέχισε να τον

θερμοπαρακαλεί και το έκανε όποτε τον έβλεπε να πετά πάνω από την παραλία Ώσπου μια μέρα ο αετός δεν άντεξε άλλο να της αρνείται Βαρέθηκε άλλωστε τα παρακάλια και την επιπολαιότητά της Τη γράπω-σε με τα δυνατά νύχια του και πέταξε μαζί της ψηλά πάνω από τα κύματα Η ευτυχία της χελώνας γι αυτά τα λίγα λεπτά ήταν απερίγραπτη Βιαστική και άμυ-αλη όπως ήταν νομίζοντας ότι θα μοιάσει στον αετό του ζήτησε να την αφήσει πάνω από τα σύννεφα Ήθελε να συνεχίσει μόνη της να πετάει σίγουρη για τον εαυτό της Έτσι κι έγινε Ο αετός την άφησε να πέσει όπως ακριβώς του είχε ζητήσει με αποτέλεσμα να γκρεμοτσακιστεί πάνω στα βράχια που την περίμε-ναν δίπλα στην ακτή Η δύστυχη χελώνα που ήθε-λε να πετάξει συντρίφτηκε παταγωδώς Δεν άκουσε τα λόγια της σύνεσης από το στόμα του αετού αλλά παρασύρθηκε από τις δικές της παράλογες επιθυμίες έξω από τη φύση της Το τέλος της όπως και όσων δεν ακολουθούν τα λόγια της σύνεσης και της φρόνη-σης ήταν να καταστραφεί και μάλιστα με πολύ άσχη-μο τρόπο

Η θαλάσσια χελώνα Caretta caretta εί-ναι ένα κινδυνεύον είδος Θα τη συναντή-σουμε να κολυμπάει σε όλα τα μήκη και πλάτη των ελληνικών θαλασσών αλλά η ιδιαίτερη σημασία της χώρας μας έγκει-ται στο ότι φιλοξενούμε κάποιες από τις σημαντικότερες παραλίες για την ανα-παραγωγή και φωλεοποίηση της καρέτα στη ΜεσόγειοΗ χελώνα καρέτα είναι ίσως ένα από τα

πιο εμβληματικά είδη των μεσογειακών και ελληνικών θαλασσών και ένα από τα επτά είδη θαλάσσιων χελωνών που υπάρ-χουν στον πλανήτη Αν καταφέρει να ξεφύγει από τους φυσικούς εχθρούς της αλλά και από τις ανθρώπινες επιδράσεις και απειλές θα ζήσει περίπου 80 χρόνια Όταν μεγαλώσει περίπου μετά από δύο έως τρεις δεκαετίες και έρθει η ώρα τής αναπαραγωγής της θα επιστρέψει στην ίδια περιοχή και θα επιλέξει την παραλία όπου γεννήθηκε και η ίδια για να κάνει τη φωλιά της

Η θαλάσσια χελώνα Κ α ρ έ τ α - ΚαρέταΖ ω ή π ο υ α π ε ι λ ε ί τ α ι

(46)

Τα αποσπάσματα του κειμένου και πληροφορίες είναι από το site httpwwwwwfgrelendangered-speciescaretta

Σε κάθε περίοδο ωοτοκίας η θαλάσσια χελώνα θα γεννήσει δύο έως τρεις φορές Θα δημιουρ-γήσει τη φωλιά της σε αμμώδεις παραλίες και σε βάθος περίπου 60 εκατοστών Σε κάθε φωλιά φιλοξενούνται μέχρι και 120 αυγά τα οποία εκ-κολάπτονται για 55 ημέρες Η θήρα των αυγών από αλεπούδες σκυλιά κλπ αποτελεί ένα επιπλέ-ον πρόβλημα και έχει παρατηρηθεί σε παραλίες ωοτοκίας της Πελοποννήσου επηρεάζοντας το 40 των φωλιών Σημαντική απειλή συνιστούν και τα σκουπίδια στη θάλασσα Ειδικότερα οι πλαστικές σακούλες υποβαθμίζουν το θαλάσσιο οικοσύστημα και μπορούν να οδηγήσουν σε θά-νατο τις θαλάσσιες χελώνες αφού τις ξεγελούν λόγω της ομοιότητάς τους με τσούχτρες μία από τις πιο αγαπημένες τροφές της καρέτα

Η ζωή που προστατεύουμε και η ιστορία των Σεκανίων της Ζακύνθουhellip

Η προστασία της καρέτα είναι για εμάς σχε-δόν laquoπροσωπική υπόθεσηraquo που διαρκεί και εξελίσσεται για πολλές δεκαετίες Για τη δια-τήρηση και προστασία του είδους οργανώσα-με το 1994 πανευρωπαϊκή εκστρατεία για την αγορά της περιοχής που περιβάλλει την παρα-λία των Σεκανίων Ως αποτέλεσμα σε μία πολύ αβέβαιη για την προστασία του είδους περίοδο με τα χρήματα που συγκεντρώθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αλλά και από συνεισφο-ρές ιδιωτών αγοράσαμε το 90 της έκτασης γύρω από τα Σεκάνια Σκοπός της αγοράς ήταν τόσο η αποτροπή της τουριστικής ανάπτυξης

της περιοχής όσο και η κατά το δυνα-τόν καλύτερη διαχείρισή της ώστε να προστατευθεί η σημαντικότερη παραλία ωοτοκίας για τη θαλάσσια χελώνα

Yπεύθυνη προγράμματος Χαρίκλεια Μινώτου cminotouwwfgr τηλ 210 33 14 893

Κ α ρ έ τ α - Καρέτα

httpswwwyoutubecomwatchv=yDnbTGBSxyA

httpswwwyoutubecomwatchv=T8eGw1oyYoQ

Αν θες να δεις VIDEO με χελωνάκια πάνω στην άμμο να τρέχουν προς το νερό πάτησε στα links

httpswwwyoutubecomwatchv=nHok4ZdJ2A0

(47)

Κ Ι Ν Η Μ Α Τ Ο Γ Ρ Α Φ Ο Σ -ldquoΠρόμαχοςrdquoΠ ρ ό κ ε ι τ α ι για μια αισθηματική ταινία

με φόντο την επιστροφή των Γλυπτών του Παρ-θενώνα από το Βρετανικό Μουσείο Ας σημειωθεί ότι η πρώτη επίσημη προβολή της ταινίας πραγ-ματοποιήθηκε στο Μουσείο της ΑκρόποληςΟ Ανδρέας (Παντελής Κοντογιάννης) αναγκά-

στηκε να αφήσει την Ελλάδα όταν ήταν παι-δί Επιστρέφει ενήλικος μετά από πρόσκληση του διευθυντή του Μουσείου της Ακρόπολης (Giancarlo Giannini) για να προχωρήσει την υπό-θεση κατά του Βρετανικού μουσείουΒρισκόμαστε στην Αθήνα του 2011 εν μέσω

της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης που έχει ξεσπάσει στη χώρα Ο Ανδρέας συγκεντρώνει αποδεικτικά στοιχεία για να αποδείξει ότι πλα-στογραφήθηκαν έγγραφα ώστε να επιτραπεί η πώληση των γλυπτών στο Βρετανικό Κοινοβού-λιο το 1816 Στη συνέχεια επιστρέφει στο Λονδί-νο όπου με τη βοήθεια της Ελένης (Κασσάνδρα Βογιατζή) συναδέλφου του αλλά και αντικείμε-

νο του πόθου του ξεκινάει τις απαραίτητες νο-μικές διαδικασίεςΟι δύο δικηγόροι έχουν μπροστά τους έναν

laquoμακρύ δρόμοraquo και θα πρέπει να δώσουν σκλη-ρό αγώνα για να πετύχουν την επαναφορά των κλεμμένων γλυπτών στην αρχική ndashκαι αρμό-ζουσα- θέση τουςΣκηνοθεσία Κέρτε και Τζον Βούρχις

Παίζουν Παντελής Κοντογιάννης Κασσάνδρα

Βογιατζή Γιώργος Χωραφάς Τζιανκάρλο Τζιανίνι

Γιώργος Βογιατζής Σπύρος Φωκάς Πολ Φρίμαν

Μάικλ Μπέρνς

(48)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

Τ η ν Τ ε τ ά ρ τ η 3 Δεκεμβρίου εγκαινιάσθηκε στο Βυζαντινό και Χριστια-νικό Μουσείο η έκθεση laquoΟ Δομήνικος Θεο-τοκόπουλος πριν από τον El Grecoraquo η οποία πραγματοποιείται στο πλαίσιο του ελληνικού επετειακού προγράμματος για τα 400 χρόνια από το θάνατο του El GrecoΗ έκθεση παρουσιάζει το πολιτισμικό περι-

βάλλον μέσα στο οποίο διαμορφώθηκε η προ-σωπικότητα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου πριν αναχωρήσει από τον Χάνδακα της Κρή-της (το σημερινό Ηράκλειο) για τη Βενετία το 1567Τι γνωρίζουμε για την Κρήτη του 16ου αιώ-

να και την κοινωνία της μέσα στην οποία γεν-νήθηκε μαθήτευσε και εργάστηκε ο νεαρός Δομήνικος Θεοτοκόπουλος Πώς δούλευαν οι Κρητικοί ζωγράφοι τον 16ο αιώνα Ποια κοι-νωνικά φαινόμενα και ποιες ιδεολογικές τά-σεις σχετίζονται με τον τεχνίτη καλλιτέχνη και λόγιο Θεοτοκόπουλο Γιατί ο Θεοτοκόπου-

λος φεύγει από την ΚρήτηΜε αφετηρία αυτά τα ερωτήματα η έκθεση

αφηγείται πτυχές του κοινωνικού και καλλι-τεχνικού περιβάλλοντος τής Κρήτης του 16ου αιώνα μέσα στο οποίο γεννήθηκε μαθήτευσε και ωρίμασε εικαστικά ο Δομήνικος Θεοτοκό-πουλοςΣε τρεις μεγάλες εκθεσιακές ενότητες πα-

ρουσιάζονται 200 περίπου σημαντικά αντι-κείμενα θρησκευτικά και κοσμικά αρχειακές πηγές χειρόγραφα και έντυπα εικόνες και πί-νακες Κρητικών και Ιταλών ζωγράφων του 16ου αιώνα Τα έργα προέρχονται από τις συλ-λογές του Βυζαντινού Μουσείου από συλλο-γές και μουσεία της Ελλάδας Εφορείες Βυζα-ντινών Αρχαιοτήτων μητροπόλεις εκκλησίες και μοναστήρια καθώς και μουσεία του εξω-τερικούΔιάρκεια έκθεσης 4122014 ndash 3132015

Βασ Σοφίας 22 Τηλ 213 213 9500

httpwwwbyzantinemuseumgr

Ε Κ Θ Ε Σ Η - laquo Ο Δ ο μ ή ν ι κ ο ς Θ ε ο τ ο κ ό π ο υ λ ο ς π ρ ι ν α π ό τ ο ν El Grecoraquo

(49)

Η Ε λ λ η ν ι κ ή Εταιρεία Μεταφρα-στών Λογοτεχνίας βράβευσε τη Χάρις Αλε-ξίου για την καλύτερη μετάφραση ξένου λο-γοτεχνικού έργου Η βράβευση αφορούσε τη μετάφραση του βιβλίου laquoΠάντα ήρωεςraquo του Φαμπιάν Μαρσό που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΜεταίχμιοΤο βιβλίο αποτελεί τη συγκλονιστική μαρ-

τυρία του Grand Corps Malade (Ψηλό Άρρω-στο Κορμί όπως είναι το ψευδώνυμό του) ο οποίος έμεινε ατελώς τετραπληγικός εξαιτί-ας ενός μοιραίου ατυχήματος Ωστόσο ένα χρόνο μετά το περιστατικό διέψευσε τις προ-βλέψεις των ειδικών και κατάφερε να περπα-τήσει ξανά Στις σελίδες του βιβλίου του ο Μαρσό αφηγείται τη δωδεκάμηνη περιπέτεια και τις εμπειρίες τόσο τις δικές του όσο και των ομοιοπαθών συντρόφων του από το κέ-ντρο αποκατάστασηςΓια τη γνωριμία της με τον Φαμπιάν Μαρσό

την απόφασή της να προτείνει και να μετα-φράσει το βιβλίο του η Χάρις Αλεξίου αναφέ-ρει laquoΤον Grand Corps Malade τον γνώρισα από τα τραγούδια του Ήταν το νέο πρόσω-πο στη γαλλική μουσική σκηνή στο μουσι-κό είδος της slam H νεολαία της Γαλλίας τον λάτρευε Μου έκανε εντύπωση αυτός ο νέος όμορφος άνδρας με την πατερίτσα του Μου έκανε εντύπωση και το ψευδώνυμό του το laquoψηλό άρρωστο κορμίraquo Το τραγούδι μου ldquoΜεγάλωσαrdquo μόλις είχε κυκλοφορήσει και σκεφτόμουν πως θα μπορούσε να το είχε γρά-ψει αυτός Τον συνάντησα αργότερα σε ένα τηλεοπτικό στούντιο όταν συμμετείχαμε και οι δύο στην εκπομπή του Michel Drucker που έκανε ένα μεγάλο αφιέρωμα στον Ντέμη Ρούσσο

Δύο χρόνια αργότερα ο φίλος Νίκος Αλιά-γας μου χάρισε το βιβλίο του Φαμπιάν laquoΔι-άβασέ το είναι γραμμένο σε απλή γλώσσαraquo μου είπε Όσο το διάβαζα σε πολλά σημεία ξαναζούσα την περιπέτεια του αδελφού μου στην εντατική και αργότερα στο κέντρο απο-κατάστασης Το συγκινητικό επίσης ήταν πως γνώριζα την απίστευτη ταλαιπωρία των τετραπληγικών των αναπήρων που στερού-νται την ικανότητα όπως λέει και ο Φαμπι-άν να ξύσουν το φρύδι τους ή να κρατήσουν το κουτάλι τους και να πατήσουν ένα κου-μπί για βοήθειαraquo

Ε Κ Δ Η Λ Ω Σ Η -Β ρ α β ε ί ο Λ ο γ ο τ ε χ ν ι κ ή ς Μ ε τ ά φ ρ α σ η ς γ ι α τ η ν Χ Αλεξίου

(50)

Θ Ε Α Τ Ρ Ο - laquoΟ Γάμοςraquolaquo Ο Γ ά μ ο ς raquo της Βάσιας Σολωμού

Ξανθάκη πρωτοπαρουσιάστηκε το 1994 στο Θεσσαλικό Θέατρο σε θεατρική διασκευή και σκηνοθεσία του Κώστα Τσιάνου γνωρίζοντας τεράστια επιτυχίαΣτην τωρινή παράσταση τού Μεταξουργεί-

ου παρουσιάζεται με τη μορφή του μονολό-γου σε θεατρική προσαρμογή ndash σκηνοθεσία και ερμηνεία της Άννας Βαγενά Πρόκειται για την ιστορία μιας απλής γυναίκας από τα Αμπελάκια της Θεσσαλίας μιας χωριάτισ-σας που σήκωσε στους αδύνατους ώμους της τη μοίρα της και συγχρόνως τη μοίρα πολ-λών γυναικών του τόπου μας Έζησε τη βα-ναυσότητα ενός αλκοολικού πατέρα είδε την αγάπη του άνδρα της να μεταμορφώνεται σε περιφρόνηση όταν άρχισε να γεννάει κωφά-λαλα παιδιά εξαιτίας της βαριάς κληρονομι-κότητας του αλκοολικού πατέρα της και πά-

S T A N D - U P C O M E D Y -5 0 Α π ο χ ρ ώ σ ε ι ς τ ο υ GreekΣ τ ι ς μ έ ρ ε ς μας που

το χιούμορ θεωρείται σπάνιο και πολύτιμο το Tin Pan Alley φιλοξενεί τον Σίλα Σεραφείμ ο οποίος προσφέρει εντυπωσιακές παραστάσεις γέλιου και εύθυμου προβληματισμούΚάθε Σάββατο (έως τις 27 Δεκεμβρίου) στις

2200 ο Σίλας στήνει ένα ενδιαφέρον πανηγύρι με επίκεντρο το εξαιρετικό μοναδικό laquoφυσικό φαινόμενοraquo που λέγεται laquoΝεοέλληναςraquo Μια γι-ορτή σε πρώτη ανάγνωση των 20 χρόνων πα-ρουσίας του στην stand-up comedy αλλά και μια προσπάθεια ανάλυσης και διερεύνησης του φαινομένου το οποίο μάλλον θα εξακολουθήσει να απασχολεί για πολύ καιρό την καλλιτεχνική

κοινότητα του είδους Για του λόγου το αληθές δείτε ένα απόσπασμα των προσπαθειών του στην ιστοσελίδαwwwyoutubecomwatchv=LgJERE7PTBY

Συντελεστές Σίλας Σεραφείμ

Λίλα Σταμπούλογλου (συμμετέχει μέχρι να γεννήσει)

Παραστάσεις Κάθε Σάββατο μέχρι τις 27 Δεκεμβρίου

(τουλάχιστον)

Ώρα έναρξης 2200 (ακριβώς)

Πληροφορίες Tin Pan Alley Τουρναβίτου 6 Πλατεία

Ασωμάτων Θησείο Τηλ 210-3210158

httpwwwtinpanalleygrindexphpsilasserafim

λεψε με νύχια και δόντια σε μια κοινωνία που δεν δέχεται εύκολα την αναπηρίαΏρες Παράστασης Σάββατο 1800 και 2100

Κυριακή 1830

Εισιτήρια Γενική Είσοδος 16euro Μειωμένα

12euro (φοιτητές συνταξιούχοι άνω των 65 ετών

πολύτεκνοι amp εκπαιδευτικοί) και 10euro(άνεργοι)

Ομαδικό εισιτήριο 8euro

Θέατρο Μεταξουργείο Ακαδήμου 14-16

Τηλ 210-5234382

(51)

(52)

ldquoΤο Θαύμα να Νοιώθεις ΈλληναςrdquoΤου SAM CHEKWASΕ κ δ ό σ ε ι ς S e a b u r n B o o k s

άνθρωπος μένει εκεί όπου είναι θαμμένο ένα μέρος της καρδιάς τουraquo έγραψε ο Αλέξαν-

δρος Δουμάς Ο Sam Chekwas το παιδί από την Νιγη-ρία με τα φωτεινά και ερευνητικά μάτια που ήρθε από την χώρα του να σπουδάσει στην Ελλά-δα ντυμένος στο πνεύμα και την καρδιά με την αγάπη για το αληθινό το υψηλό και το ωραίο δεν μάκρυνε ποτέ από δω Τα τραίνα της ζωής του ασταμάτητα έφευγαν και γύριζαν φεύγουν και γυρίζουν με τη σημαία του χρέους με την πραμάτεια της προσφοράς με τη σοδειά της αγά-πης Σrsquo ένα ταξίδι που κρατάει χρόνια τώρα διατηρώντας την ποιότητα του σεβασμού την ευ-χέρεια της κατανόησης και την ανάγκη της συμπόρευσης στα μονοπάτια της ουσίαςhelliplaquoΌσο αναπνέω θα προβάλλω την ελληνική γλώσσα και τα ελληνικά γράμματαraquo δήλωσε σε παρου-

σίαση του βιβλίου του ο Chekwas Και με περισσή περηφάνια ανέφερε laquoΕδώ γεννήθηκαν οι τέ-χνες η φιλοσοφία και οι επιστήμες Ο Μέγας Αλέξανδρος έλεγε πως ότι δεν γιορτάζεται πεθαίνει Αυτό συμβαίνει και με τον ελληνισμό και κυρίως την ελληνική γλώσσα Όλοι εσείς πρέπει να με-ταφέρετε τον ελληνισμό όπου μπορείτε με κάθε τρόποraquo Και όχι μόνο προτρέπει αλλά και ο ίδι-ος προσπαθεί για τη διάδοση του ελληνισμού μέσα από το βιβλιοπωλείο που έχει ανοίξει στην Αστόρια της Νέας Υόρκης Το βιβλιοπωλείο αποτελεί ένα από τα laquoαξιοθέαταraquo της αμερικανικής μεγαλούπολης με τους δεκάδες χιλιάδες Ελληνοαμερικάνους Βρίσκεται στον αριθμό 33-18 της οδού Μπρόντγουεϊ και μοιάζει με συνηθισμένο συνοικιακό βιβλιοπωλείο Όμως ανάμεσα στις αγγλικές εκδόσεις υπάρχουν ράφια που ξεχειλίζουν από ελληνικούς τίτλουςmiddot η προσπάθεια του Chekwas για την προώθηση του ελληνισμού

(53)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

τα τέλη του 1944 όταν πια εί-χαν αποχωρήσει από τη χώρα μας οι δυνάμεις κατοχής του Άξονα μέλη της ηγεσίας του τότε Βασιλικού Ναυτικού ζή-τησαν την ανεύρεση και τιμω-ρία των υπεύθυνων του τορπι-

λισμού της laquoΈλληςraquo Πράγματι είχε επισημανθεί στην Κάτω Ιταλία κάποιος Stefano Toselli μηχανι-κός ο οποίος είχε δηλώσει laquoιδιωτικώςraquo ότι ήταν σε θέση να κατονομάσει τους υπεύθυνους της ανόσιας πράξηςΟι ελληνικές Αρχές λοιπόν απαίτησαν την επίσημη καταγραφή της μαρτυρίας του και να κινηθεί η δια-δικασία παραπομπής των ενόχων σε δίκη Και τότεhellip laquoέσκασε η βόμβαraquo Με εντολή του Βρετανού στρα-τάρχη Harold Alexander ανώτατου διοικητή των συμμαχικών δυνάμεων της Μεσογείου κατηγορη-ματικώς απαγορεύτηκε η συνέχιση της έρευνας Το θέμα έπρεπε να μπει στο αρχείο ndash και αυτό έγινε ευ-θύς αμέσως Κατά συνέπεια όλα όσα λέγονται ακό-μα και σήμερα σχετικά με τον τορπιλισμό της laquoΈλ-ληςraquo παραμένουν ατεκμηρίωτα Ήταν πράγματι το ιταλικό υποβρύχιο laquoDelfino raquo που βύθισε το αγκυ-ροβολημένο στην Τήνο για τον εορτασμό του Δεκα-πενταύγουστου ελληνικό πολεμικό σκάφος Και αν ναι ποιος έδωσε τη σχετική εντολή Και τι έλεγε η εντολή αυτή

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Λ ό γ χ η

ldquoΟ Πόλεμος και ο ΚόσμοςrdquoΤα Γεγονότα του rsquo40 τα πριν και οι Συνέπειες

ρόκειται για ένα τρίτομο έργο στο οποίο ο Θεόδωρος Σπυρόπου-λος παρουσιάζει αναλυτικά με εξαντλητικές λεπτομέρειες τη σημα-ντική ανασκαφή της ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΟΣΑνάμεσα στην Πελλάνα και την Σπάρτη ιδρύθηκε μια Νησιωτική

Κοινοπολιτεία στη Λιμνοθάλασσα που συνδεόταν μέσω του Ευρώ-τα με τον Λακωνικό Κόλπο Σrsquo αυτό το νησιωτικό σύμπλεγμα υπήρ-χε η Λακεδαίμων από τις αρχές της τρίτης χιλιετίας πΧ μέχρι το 1750 πΧ οπότε καταστράφηκε από την Κοσμική Θεομηνία

Κατά τη Μυκηναϊκή περίοδο υπήρξε το Ανακτορικό κέντρο της Λακωνίας όπως πιστοποιείται από το Ανάκτορο το Κυκλώπειο Τείχος τους Βασιλικούς Θολωτούς Τάφους κα Επίσης φιλοξένησε το Ανάκτορο του Μενέλαου και της ΕλένηςΠολλές γεωφυσικές και γεωπολιτικές ιδιαιτερότητες μνημειακά ευρήματα και αρ-

χαιολογικά ευρήματα οδήγησαν τον συγγραφέα να ταυτίσει σημεία και μνημεία του Λακωνικού βαθυπέδου της Λακεδαίμονος με την Πλατωνική Ατλαντίδα και να ανα-ζητήσει επιβιώσεις της υλικής πολιτειακής και πολιτισμικής κληρονομιάς της στην ιστορική Δωρική ΣπάρτηΗ πλούσια εικονογράφηση βοηθά κάθε ενδιαφερόμενο για την ελληνική αρχαιολο-

γία να παρακολουθήσει αναλυτικά τη διεξαγωγή μιας ανασκαφής σrsquo ένα χώρο που παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον

Του ΘΕΟΔΩΡΟΥ Γ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Κ α δ ρ α μ ί τ σ α

ldquoΛακεδαίμωνrdquo

(54)

ανέναν μα κανέναν δεν μπορείς να κερδίσεις ούτε καν ένα αφελές μικρό παιδί εφόσον του αφαιρείς την ελευ-θερία τού να μην συμφωνήσει μαζί σου Αν στερήσεις την ελευθερία στον άλλον και βασιλιά να τον στέψεις δεν θα διαρκέσει η συμφωνία σας Σύντο-

μα θα αισθανθεί δυσφορία θα καταλάβει ότι παγιδεύτη-κε και βρέθηκε εκεί που δεν θέλει Τα χρυσά κλουβιά τα ανακάλυψαν τύποι σαν τη γυναίκα της πρώτης ιστορί-ας του βιβλίουmiddot όμως κλειδωμένο ένα πουλί μαραίνεται Ο Ελύτης γράφει πως γίνεται να φυλακίσεις ένα αηδόνι αλλά δεν μπορείς να φυλακίσεις τον κελαϊδισμό τουΥπάρχουν όμως προσωπικότητες τόσο ανασφαλείς εξαρτημένες και εξωφρενικά εγωιστικές ώστε κρατούν κλειδωμένο το αηδόνι τους έστω και άλαλο έστω και νεκρό Ξέρουν πολύ καλά άλλωστε την τέχνη να ταρι-χεύουνΌλοι μας έχουμε συναπαντηθεί με τέτοιους χαρακτή-

ρες Δεν είναι λίγοι και γνωρίζουν να πλέκουν ιστούς σαν την αράχνη Όσο πιο εξαρτημένοι είμαστε εμείς οι ίδιοι τόσο τσιμπάμε στους χειρισμούς τους Ο ελεύθε-ρος ο ανεξάρτητος άνθρωπος δεν τους ανέχεται γρή-γορα κάνει πέρα σύντομα κόβει μαζί τους τις διαπραγ-ματεύσεις Όμως πόσοι είμαστε εντελώς ανεξάρτητοι Όλοι έχουμε τις πληγές μας τα μειονεκτήματα μας τα παθήματα και τα πάθη μας Όλοι κουβαλάμε στο αίμα μας τους πειρασμούς της τρέλας Παρά ταύτα πάντα υπάρχει τρόπος να γιατρεύεσαι όταν όντως το αποφασί-ζεις διότι η υγεία είναι πιο επιθετική και δυναμική από την αρρώστια

ldquoΣιωπάς για να ακούγεσαιrdquo

Της ΜΑΡΩΣ ΒΑΜΒΟΥΝΑΚΗ Ε κ δ ό σ ε ι ς Ψ υ χ ο γ ι ό ς

(55)

STREETART

(56)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

( φωτογραφίες - Ανδρέας Τσάκαλης )

ΟΌ π ο ι ο ς θ έ λ ε ι να θαυμάσει έργα Τέχνης από καλλιτέχνες με μεράκι και πάθος δεν χρειάζεται να πηγαίνει μόνο σε εκθεσιακούς χώρους Ένας τοίχος παλιός μια λεπτομέ-ρεια στην πόρτα κάγκελα ή και σημεία του δρόμου είναι ικανά να εμπνεύσουν Μπο-ρούν να δώσουν βάση στον λαϊκό καλλιτέχνη να δημιουργήσει και να μεταμορφώσει Όταν ένας άνθρωπος θέλει να εκφραστεί μέσα από την τέχνη θα βρει laquoτελάραraquo γύρω του Θα βρει τρόπο να στείλει το μήνυμά του Θα επικοινωνήσει με τον θεατή θα τον κάνει να σκεφτεί να χαμογελάσει να λυπηθεί Θα του δημιουργήσει έντονα συναισθήματα χρησι-μοποιώντας απλά φτηνά χρώματα και το ταλέντο τουΗ τέχνη λοιπόν που μπορείς ελεύθερα να δεις και να θαυμάσεις στους πιο απίθανους χώρους ίσως και στην ίδια τη γειτονιά σου χωρίς εισιτήρια και προσκλήσεις λέγεται street art

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

(57)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

STREET ART

(58)

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

Δώρα Η Αλεξάνδρα όμορφη κι αριστο-κρατική από καλή και πλούσια οικο-γένεια φαντάστηκε πως στο πρόσωπο του αρρενωπού Νιόνιου θα έβρισκε την αδελφή ψυχή το άλλο μισό της για να ζήσει μαζί του τη ζωή που ονει-ρευόταν Όμως ο ωραίος της σύζυγος ndashθα διαπίστωνε γρήγοραndash καταδυνα-στευόταν από την Αργίνη μάνα σκλη-ρή και πεθερά ακόμη σκληρότερηhellip Ποτέ ο γιός δεν μπόρεσε να απαλλαγεί από την αρπάγη αυτής της μάνας κι έτσι η Αλεξάνδρα έμαθε να ζει στο πε-ριθώριο της ζωής των τριών τους κά-νοντας υπομονή για χάρη του παιδιού της και γιατί στο βάθος η ελπίδα την έκανε να πιστεύει ότι ίσως μια ημέρα όλα αλλάξουνhellip Η ελπίδα το μόνο όπλο του απελπισμένουhellipΤον απολογισμό αυτής της ζωής

εγκλωβισμένης στη ερημιά του έρω-τα μιας ζωής πολιτικών αγώνων για ένα καλύτερο αύριο διηγείται η Αλε-ξάνδρα γιαγιά πια στη μικρή εγγονή που έχει τrsquo όνομά τηςhellip

ldquoΜια Κυρ ιακή με την Αλεξάνδραrdquoεκδ Ωκεανός

(Η Δώρα Νικολαΐδου γεννήθηκε στην Αθήνα Πήρε πανεπιστημιακό τίτλο σπουδών από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων με ειδίκευση στην Ψυχολογία Σήμερα είναι τελειόφοιτος του Ελληνικού Ινστιτούτου Νευροφυτοθεραπείας και Ανάλυσης του Χαρακτήρα (ΕΙΝΑ) και ασκεί επαγγελματικά τη Συμβουλευτική ως Σύμβουλος Ψυχικής ΥγείαςΕιδικεύεται και παρέχει Συμβουλευτική Ψυχολογική Υποστήριξη σε Γυναικεία Θέματα Έχει μετεκπαιδευτεί στις πλέον σύγχρονες τεχνικές θεραπείας του Μετατραυματικού Στρες (Brain Spotting και CMR)Το laquoΜια Κυριακή με την Αλεξάνδραraquo είναι το πρώτο μυθιστόρημά της)

Νικολαίδου

όπως ακριβώς η laquoχορεύτριαraquo Θεά μέλισσα που παρουσιάζεται σε ανάγλυφα των Σουμέριων και των κεντρο-Ευρωπαικών λαών χιλιάδες χρόνια νωρίτερα Η απεικόνιση είναι διαδεδομένη στην αιγυπτιακή μυθολογία και φαίνεται να προέρ-χεται από την μοναδική ικανότητα της μέλισ-σας να επικοινωνεί με τον laquoχορόraquo Ένα άλλο στοιχείο για την καλλιτεχνική

επιρροή που φαίνεται να έχει ασκήσει η μέλισ-σα εντοπίζεται στα τελετουργικά ενδύματα των Αιγυπτίων τα οποία παρουσιάζουν στιλι-στικές ομοιότητες με αυτήν Το στέμμα νέμες για παράδειγμα αποτελείται από εναλλασσόμε-νες κίτρινες και σκούρες οριζόντιες λωρίδες Τέ-τοιες οπτικές ομοιότητες είναι εμφανείς σε πολ-λά ανάγλυφα και αγάλματα Εντυπωσιακότερη όμως είναι αυτή που παρουσιάζεται στη νεκρι-κή μάσκα του Φαραώ Τουταγχαμών της 18ης δυναστείας η οποία δείχνει τον Φαραώ στολι-σμένο με εναλλασσόμενες μαύρες και κίτρινες λωρίδες όπως ακριβώς μια μέλισσαΗ έλξη της Αιγύπτου προς τις μέλισσες φαίνε-

ται ότι ξεκινάει από πολύ πρώιμη εποχή Η βό-ρεια Αίγυπτο η έκταση που απλώνεται από το Δέλτα έως τη Μέμφιδα ονομαζόταν laquoΤα Μπί-τιraquo - γη της μέλισσας Ο φαραώ Μένες ιδρυτής της Πρώτης Αιγυπτιακής Δυναστεία έφερε το αξίωμα του laquoΜελισσοτρόφουraquo ένας τίτλος που

αποδιδόταν σε όλους τους Φαραώ που ακολού-θησαν και η απεικόνιση μιας μέλισσας βρισκό-ταν δίπλα στην σφραγίδα που έφερε το όνομά τουςΟ αιγυπτιακός θεός Μιν έφερε τον τίτλο laquoΚύ-

ριος των Άγριων Μελισσώνraquo και χρονολογεί-ται από το 3000 πΧ ή νωρίτερα Παρόμοια η αιγυπτιακή θεά Νέιθ ήταν μια πολεμική θεό-τητα που της αποδίδονταν ο συμβολισμός της γονιμότητας και ιδιότητες παρθένου χαρακτη-ριστικά της Βασίλισσας μέλισσας Στη Σάιδα η Νέιθ θεωρούνταν ως η Θεά του laquoΟίκου των Μελισσώνraquo και μητέρα του Ρα του laquoκυβερνή-τη των πάντωνraquo Η αιγυπτιακή μυθολογία πε-ριέχει αναρίθμητες αναφορές στις μέλισσες συ-μπεριλαμβανομένης και της πεποίθησης ότι οι μέλισσες δημιουργούνταν από τα δάκρυα του πιο σημαντικού θεού τους του Ρα Μέλισσες απεικονίζονται σε αιγυπτιακούς

τάφους και οι συνήθεις προσφορές στις πιο ση-μαντικές θεότητες ήταν το μέλι Πραγματικά το μέλι ήταν το laquoνέκταρ των θεώνraquo και όπως οι Σουμέριοι πριν από αυτούς οι Αιγύπτιοι για-τροί το χρησιμοποιούσαν ως βασικό συστατικό για πολλά φαρμακευτικά σκευάσματα και θε-ραπείες συμπεριλαμβανομένων και των πρώι-μων μορφών μομιοποίησηςΈνα αιγυπτιακό μνημείο που παρουσιάζει μια

(Ο Ναπολέων ακολουθώντας τη παράδοση των Μεροβίγγιων βασιλιάδων της Γαλλίας -από τους οποίους ο διάσημος Βασιλιάς Τσιλντερικ ανακαλύφθηκε ενταφιασμένος με 300 μέλισσες κατασκευασμένες από καθαρό χρυσό- εξασφάλισε ότι το σύμβολο της μέλισσας θα ενσωματωθεί στη διακόσμηση και στην τεχνοτροπία του παλατιού υιοθέτησε δε το laquoΗ Μέλισσαraquo ως παρατσούκλι του)

(37)

παράξενη μορφή συμβολισμού μέλισσας είναι η βαθμιδωτή πυραμίδα της Σακκάρα η οποία πα-ραπέμπει στα εξάγωνα κελιά της κηρήθρας με τις έξι βαθμίδες της επάνω από το έδαφος και μια ιδιαίτερη κάτω ndash τη νεκρόπολη του ταύρου Άπι που ονομάζεται Σεράπειο Οι Αιγυπτιολό-γοι πιστεύουν ότι στον ταύρο Άπι αποδίδονταν οι αναγεννητικές ιδιότητες του θεού Πτά της Μέμφιδας ndash του αιγυπτιακού θεού της μετεν-σάρκωσης Πίστευαν επίσης ότι αυτοί που ει-σέπνεαν την ανάσα του ταύρου Άπι λάμβαναν το δώρο της προφητείας και το σημαντικότε-ρο από όλα οι Αιγύπτιοι πίστευαν ότι ο ταύρος μεταμορφωνόταν σε Άπι Όσιρι μετά θάνατον Το λατινικό Άπις που σημαίνει μέλισσα προ-έρχεται πιθανόν από το μεσοποταμιακό Σίπα ndash

Ιερή

(Ιερογλυφικό που απεικονίζει τη μέλισσα)

(Το τεκτονικό λογγείο του Ουάσιγκτον Η κυψέλη διακρίνεται στο επάνω μέρος του

στο κέντρο)

(38)

κή ρωμαϊκή θρησκεία που σχετιζόταν με τη τε-λετουργική σφαγή των ταύρωνΈνας άλλος αρχαίος πολιτισμός που επηρε-

άστηκε από τους αρχαίους Αιγυπτίους ήταν ο Μινωϊκός Είχε στενή σχέση με τους Αιγύπτι-ους οι οποίοι ήταν ειδικοί στη μελισσοκομία μια Τέχνη που αργότερα εισήχθη στην Ελλά-δα Αυτό μας οδηγεί σε ένα άλλο εντυπωσιακό του αιγυπτιακού συμβολισμού για τη μέλισ-σα Η Σφίγγα το περίφημο μνημείο της χώρας ονομαζόταν Χουν νμπ στα αιγυπτιακά όμως οι Έλληνες του έδωσαν το όνομα που είναι σή-μερα γνωστό Πως όμως συνδέεται αυτό με τη μέλισσα Η μινωική λέξη για τη μέλισσα ήταν σφέξ Τι συμπέρασμα βγάζουμε από αυτό Ο πο-λιτισμός που έμαθε στους Έλληνες την Τέχνη της μελισσοκομίας χρησιμοποιούσε τη λέξη σφεξ για να ονομάσει τη μέλισσα ndash και οι Έλ-ληνες έδωσαν αυτό το όνομα στη θεά που απει-κονίζει το μνημείο Μήπως η Σφίγγα υπήρχε ήδη όταν ο Μένες δημιούργησε το αιγυπτιακό βασίλειο και ήταν γνωστό ότι αναπαριστούσε μια μέλισσα θεά και έτσι αποδόθηκε στον Φα-ραώ ο τίτλος Μελισσοτρόφος Η πιθανότητα εί-ναι προκλητική και δεδομένης της γοητείας που ασκούσαν οι μέλισσες στους Αιγύπτιους δεν φαίνεται και τόσο εξωπραγματική

Η μ έ λ ι σ σ α σ ε κ ρ ί σ η ndash ο ά ν θ ρ ω π ο ς σ ε κ ρ ί σ ηΗ λατρεία των Σουμερίων και των Αιγυπτίων

για τη μέλισσα μεταδόθηκε στην Ελλάδα όπου μέλισσες απεικονίζονται σε αγάλματα των πιο

Ασίπα που σημαίνει ο Μεγάλος Ποιμένας στον Ουρανό και Άπις σημαίνει Όσιρις Αυτό συν-δέεται με την πίστη ότι μετά θάνατον η ψυχή του Φαραώ συνδεόταν με τον Όσιρι ως ένα άστρο στον αστερισμό του ΩρίωναΈνας ταύρος Άπις σύμφωνα με τους αιγυπτι-

ακούς μύθους δημιουργούσε 1000 μέλισσες και οι μέλισσες αντιπροσώπευαν ψυχές Είναι επίσης ενδιαφέρον ότι η αιγυπτιακή θεότητα Νούτ ήταν θεά του ουρανού ndash της περιοχής των μελισσών ndash και έφερε τον τίτλο laquoΑυτή που Κα-τέχει Χίλιες Ψυχέςraquo ο οποίος φαίνεται να παρα-πέμπει στις χίλιες μέλισσες ή ψυχές που δημι-ουργούνται από το σώμα του ταύρου ΆπιΤο εβραϊκό γράμμα Άλεφ συμβολίζει το laquoχί-

λιαraquo και αντίστοιχο προ σιναϊτικό και το προ κανανιτικό σύμβολο απεικόνιζε το κεφάλι ενός ταύρου παραπέμποντας στο ότι 1000 μέλισ-σες ndash ή αναγεννημένες ψυχές ndash δημιουργού-νται από τη θυσία ενός ταύρου Άπι Επιπλέον η αριθμητική αξία της εβραϊκή λέξη για τον Ιη-σού ndash τον Μεσσία ο οποίος βασίζεται στο πρό-τυπο του Όσιρι ndash είναι πάλι 1000Έτσι η αρχαία πεποίθηση ότι οι μέλισσες δη-

μιουργούνται από ταύρους εύλογα οδηγεί στην εικασία ότι η υπόγεια νεκρόπολη η οποία εί-ναι γνωστή ως Σεράπειο ίσως να ήταν ένα τε-λετουργικό κέντρο αναγέννησης προορισμέ-νο να ανακυκλώνει ψυχές από τα κεφάλια των ταύρων και όχι απλά ένα μαυσωλείο για ταύ-ρους Μήπως οι τελετουργίες που πραγματο-ποιούνταν στο Σεράπειο αποτελούσαν την πιο πρώιμη μορφή του Μιθραϊσμού τη μυστηρια-

(Ο Ρούντολφ Στέινερ (1861-1925) είχε laquoπροβλέψειraquo ότι οι μέλισσες θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε αναφέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότερο από 4 χρόνια ζωής)

(39)

σημαντικών θεών των Ελλήνων Έτσι ανα-πτύσσεται η αντίληψη της Θεάς μέλισσας και δημιουργείται η τιμητική θέση των ιερειών που ονομάζονται Μέλισσες οι οποίες αργότε-ρα μετεξελίσσονται στις Σίβιλες Σύμφωνα με κάποιες παραδόσεις μάλιστα ο δεύτερος ναός στους Δελφούς ήταν κατασκευασμένος εξολο-κλήρου από μέλισσες και ο ομφαλός θύμιζε κυ-ψέλη περιτριγυρισμένη από μέλισσεςΟι Ρωμαίοι εξασκούσαν τον Μιθραϊσμό μια

μυστικιστική θρησκεία σημαντικό στοιχείο της οποίας ήταν η θυσία των ταύρων που θυ-μίζει τις τελετουργίες των Αιγυπτίων στο Σε-ράπειο Απόηχος αυτών των τελετουργιών στη σύγχρονη εποχή φαίνεται να είναι οι ταυ-ρομαχίες της Ισπανίας Η σύνδεση αυτή επιβε-βαιώνεται έμμεσα από το ότι αρκετές από τις παλιότερες αρένες της χώρας έχουν κατασκευ-αστεί επάνω ή πολύ κοντά σε αρχαία ιερά του ΜίθραΟι Μάγια λάτρευαν τη μέλισσα και απεικό-

νιζαν θεούς με τη μορφή της στους σημαντι-κότερους ναούς τους Έως και την Ινδία οι θρησκείες υιοθέτησαν θεότητες μέλισσες στη μυθολογία τους Ακόμη και η καθολική εκ-κλησία ενσωμάτωσε τη μέλισσα ως ένα σύμβο-λο της αυθεντίας του Πάπα πράγμα που μπο-

ρούμε να δούμε στην Πόλη του ΒατικανούΠέτρινα καταλύματα με τη μορφή κυ-

ψελών κατασκευάστηκαν στην αρχαιότητα από την Ιρλανδία έως την Αφρική ενώ ο Χέ-νριχ Χίμλεραπό τους ισχυρότερους άνδρες στη Γερμανία του Χίτλερ κατασκεύασε το ιερότερο τελετουργικό κέντρο των SS με τη μορφή κυψέλης στα θεμέλια τους κάστρου ΒέβελσμπουργκΠολιτικά κινήματα όπως ο κομουνι-

σμός εμπνεύστηκαν από την αλτρουιστική συμπεριφορά που εμφανίζεται στην κυψέ-λη ως πρότυπο για τις ιδεολογίες τους Με-γάλοι ηγέτες επίσης ακολούθησαν την πα-ράδοση των προγόνων τους και συνδέθηκαν με διάφορους τρόπους με τη μέλισσα Ο Ναπολέων για παράδειγμα ακολουθώ-

ντας τη παράδοση των Μεροβίγγιων βασιλι-άδων της Γαλλίας - από τους οποίους ο διά-σημος Βασιλιάς Τσιλντερικ ανακαλύφθηκε ενταφιασμένος με 300 μέλισσες κατασκευα-σμένες από καθαρό χρυσό - εξασφάλισε ότι το σύμβολο της μέλισσας θα ενσωματωθεί στη διακόσμηση και στην τεχνοτροπία του παλατιού υιοθέτησε δε το laquoΗ Μέλισσαraquo ως παρατσούκλι του Πιστεύεται ακόμη ότι η μέλισσα είναι ο

Ιερή

(Απεικόνιση κηρήθρας από την Τσατάλ Χουγιούκ 6600 πΧ)

(Σουμεριακή πινακίδα ndash απεικόνιση της λατρείας της μέλισσας)

(40)

νερ (1861-1925) Είχε laquoπροβλέψειraquo μάλιστα ότι θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε ανα-φέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότε-ρο από 4 χρόνια ζωής Από το 2008 οι μέλισ-σες άρχισαν να εκλείπουν με ανησυχητικούς ρυθμούς Συμπτωματικά() βρισκόμαστε στα όρια της πρόβλεψης του Στέινερ και στο χρο-νικό περιθώριο που ανέφερε ο Αϊνστάιν Επιπλέον έχουμε αρχίσει να διανύουμε σε

ένα έτος που έχει επιβαρυνθεί με θεωρίες για καταστροφή του κόσμου μας ή για αναγέν-νησή του ndash ανάλογα με πια θεωρία είστε δι-ατεθειμένος να πιστέψετε ndash και βρισκόμαστε στη δίνη μια πολύπλευρης και πολυσύνθετης κρίσης με κορυφή του παγόβουνου την οικο-νομία Το τι θα συμβεί θα το δείξει ο χρόνος Ωστό-

σο φαίνεται ότι η μέλισσα η ιερή μέλισσα εί-ναι διαχρονικά συνυφασμένη με την εξέλιξη του πολιτισμού ακόμη ίσως και με την ύπαρ-ξη του ανθρώπου στον πλανήτη

Σημείωση Το πλήρες κείμενο της μελέτης του

Andrew Gough στα αγγλικά μπορείτε να το βρείτε

στο httpandrewgoughcoukbee1_1html

πρόδρομος του εραλδικού κρίνου του εθνι-κού συμβόλου της ΓαλλίαςΟ ελευθεροτεκτονισμός που διαδόθηκε στις

ΗΠΑ ήδη από την ίδρυσή τους ευνοήθη-κε από σημαντικούς ανθρώπους όπως ο Τό-μας Τζέφερσον ο οποίος έγραφε με πάθος για την σημαντικότητα των μελισσών ενώ άλ-λοι όπως ο Πρόεδρος Τζόρτζ Ουάσιγκντον ενσωμάτωσε την κυψέλη στο τεκτονικό λογ-γείο του Χωρίς αμφιβολία η πρώιμη Αμερι-κανική κοινωνία δανείστηκε πολλές από τις φιλοσοφικές αρχές της από τον Ελευθεροτε-κτονισμό ενσωματώνοντας συμβολισμό και θέματα με μέλισσες στις τελετουργίες της Η δομή του κράτους τουλάχιστον σε αυτή

την πρώιμη περίοδο ακολούθησε τη δομή τη σταθερότητα και την αλτρουιστική συμπερι-φορά που χαρακτηρίζουν την κυψέλη όπως είχαν κάνει κοινωνίες και κινήματα χιλιάδες χρόνια πριν από αυτήνΜια ένδειξη για την επιρροή της μέλισσας

στους ιδρυτές των ΗΠΑ φαίνεται από το ότι ολόκληρη η δυτική περιοχή της χώρας ονο-μαζόταν αρχικά Ντεζερέ (μέλισσα)Η μέλισσα είχε αποτελέσει κεντρικό θέμα σε

πολλά κείμενα και διαλέξεις του αυστριακού φιλόσοφου και μυστικιστή Ρούντολφ Στέι-

(Το περίφημο μινωικό κόσμημα με τις μέλισσες) (Το τεκτονικό λογγείο του Ουάσιγκτον Η κυψέλη διακρίνεται στο επάνω μέρος του στο κέντρο)

(41)

ΓιώργοςΙωάννου( Ο Γ Ιωάννου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1927 Πήρε πτυχίο φιλολογίας από το ΑΠΘ και το 1960 διορίστηκε φιλόλογος Το 1971 μετατέθηκε στην Αθήνα αρχικά σε γυμνάσιο και μετά στο υπουργείο ΠαιδείαςΠέθανε στην Αθήνα το 1985

Ποιητικές συλλογέςlaquoΗλιοτρόπιαraquo ιδιωτική έκδοση Θεσσαλονίκη 1954laquoΤα Χίλια Δέντραraquo εκδ Διαγωνίου Θεσσαλονίκη 1963laquoΤα Χίλια Δέντρα amp άλλα ποιήματα (1954-1963)raquo εκδ Ερμής Αθήνα 1973 )

(42)

ldquoΣαν τη μητέρα αλήθειαrdquo

Πηγαίνει αργά στο σινεμά

μάλιστα στον εξώστη

Σrsquo έργα κατά προτίμηση βουβά

και θαμπωμένα Κι εκεί

- μέσα στους τόσους εξευτελισμούς -

η μόνη του χαρά να βλέπει τις γυναίκες

της γενιάς γύρω απrsquo το τριάντα

Με κείνα τα βαθιά καπέλα

με τις σειρές τα περιδέραια

τα μάτια τα κοντά μαλλιά∙

με τις ψιλές γλυκιές φωνές

με τις κινήσεις τους τις μητρικές

Σαν τη μητέρα αλήθεια∙

σαν τη μάνα του

των πρώτων παιδικών του χρόνων

Τότε που τον φωνάζανε μοναχογιό

(43)

( επιμέλεια - Έλλη Ιωαννίδου )

Ο αετόςκαι η χελώνα( Η λ ο γ ι κ ή η σ ύ ν ε σ η κ α ι η φ ρ ό ν η σ η σ α ν α ε τ ό ς π ε τ ο ύ ν β λ έ π ο υ ν τ α π ρ ά γ μ α τ α κ α θ α ρ ά κ α ι α π ό ψ η λ ά Π ρ ο σ π α θ ο ύ ν ν α β ά λ ο υ ν σ τ η θ έ σ η κ α ι σ τ α ό ρ ι ά τ ο υ τ ο ν μ α τ α ι ό δ ο ξ ο ε π ι π ό λ α ι ο ε α υ τ ό μ α ς π ο υ σ έ ρ ν ε τ α ι σ τ η γ η σ α ν τ η χ ε λ ώ ν α )

(44)

Οι Μύθοι του Αίσωπου είναι μικρές ιστορίες εμπνευ-σμένες από την ίδια τη ζωή και διακρίνονται για τον συμβολικό και αλληγορικό χαρακτήρα τους Ο Αίσωπος είχε γράψει πολλούς μύθους για να σατιρίσει δια-

κωμωδήσει ή και να ειρωνευτεί την καθημερινότητα των Ελ-λήνων Ένας από αυτούς ήταν και ο μύθος του αετού με τη χε-λώνα Εδώ θα τον παρουσιάσουμε κάπως διαφορετικά Η ιστορία θα αρχίσει μέσα στη θάλασσα

άποτε ας πούμε τα παλιά χρόνια μια χελώνα μουρμού-ριζε για την άτυχη μοίρα της κολυμπώντας αργά μέσα στη θά-λασσα Την ενοχλούσε που τα άλλα ζώα μπορούσαν να τρέχουν γρήγορα στη γη ενώ εκείνη δεν τα κατάφερνε Την ενοχλού-σε που τα πουλιά μπορούσαν να πετάνε στον καθαρό αέρα και να βλέπουν τόσα από κει ψηλά ενώ εκείνη ήταν μέσα στο νερό και κολυμπούσε αργά Την ενοχλούσε ακόμα και τις φορές που έβγαινε στη στεριά για να γεννήσει και κουραζόταν τόσο πολύΑυτά σκεφτόταν λυπημένη σε μια παραλία Ξαφνικά είδε

ένα αετό να σχηματίζει κύκλους γύρω από τα σύννεφα καθώς πετούσε ψηλά με τις ανοιχτές και δυνατές φτερούγες του Του φώναξε όσο πιο δυνατά μπορούσε για να την ακούσει Και όταν αυτός χαμήλωσε αρκετά την ρώτησε τι ήθελε Η χελώνα τότε τον παρακάλεσε μιας και είναι ο βασιλιάς των πτηνών να της μάθει να πετάει όπως εκείνος Να βλέπει τον κόσμο από ψηλά Να νοιώθει δυνατή και ελαφριά συνάμαΟ αετός που θεώρησε παράλογη την επιθυμία τής χελώνας

αρνήθηκε Προσπάθησε να της εξηγήσει ότι δεν ήταν στη

και η χελώναΔιασκευή στον μύθο του Αίσωπου

( κείμενο εικόνα - Έλλη Ιωαννίδου )

(45)

φύση της να πετάει Μπορούσε να χαρεί τα δικά της προνόμια να κολυμπάει δηλαδή στα βαθειά νερά να κάνει βόλτες στην άμμοhellip πράγματα που ακόμα και αυτός - ένας βασιλιάς - δεν μπορεί να χαρεί όπως εκεί-νη Άλλωστε μια τέτοια προσπάθεια να μάθει δηλαδή να πετά μπορεί να την κατέστρεφε Αυτά της είπε και πέταξε μακριά της νομίζοντας ότι

την είχε συνετίσει Η χελώνα όμως ήταν ανένδοτη Συνέχισε να τον

θερμοπαρακαλεί και το έκανε όποτε τον έβλεπε να πετά πάνω από την παραλία Ώσπου μια μέρα ο αετός δεν άντεξε άλλο να της αρνείται Βαρέθηκε άλλωστε τα παρακάλια και την επιπολαιότητά της Τη γράπω-σε με τα δυνατά νύχια του και πέταξε μαζί της ψηλά πάνω από τα κύματα Η ευτυχία της χελώνας γι αυτά τα λίγα λεπτά ήταν απερίγραπτη Βιαστική και άμυ-αλη όπως ήταν νομίζοντας ότι θα μοιάσει στον αετό του ζήτησε να την αφήσει πάνω από τα σύννεφα Ήθελε να συνεχίσει μόνη της να πετάει σίγουρη για τον εαυτό της Έτσι κι έγινε Ο αετός την άφησε να πέσει όπως ακριβώς του είχε ζητήσει με αποτέλεσμα να γκρεμοτσακιστεί πάνω στα βράχια που την περίμε-ναν δίπλα στην ακτή Η δύστυχη χελώνα που ήθε-λε να πετάξει συντρίφτηκε παταγωδώς Δεν άκουσε τα λόγια της σύνεσης από το στόμα του αετού αλλά παρασύρθηκε από τις δικές της παράλογες επιθυμίες έξω από τη φύση της Το τέλος της όπως και όσων δεν ακολουθούν τα λόγια της σύνεσης και της φρόνη-σης ήταν να καταστραφεί και μάλιστα με πολύ άσχη-μο τρόπο

Η θαλάσσια χελώνα Caretta caretta εί-ναι ένα κινδυνεύον είδος Θα τη συναντή-σουμε να κολυμπάει σε όλα τα μήκη και πλάτη των ελληνικών θαλασσών αλλά η ιδιαίτερη σημασία της χώρας μας έγκει-ται στο ότι φιλοξενούμε κάποιες από τις σημαντικότερες παραλίες για την ανα-παραγωγή και φωλεοποίηση της καρέτα στη ΜεσόγειοΗ χελώνα καρέτα είναι ίσως ένα από τα

πιο εμβληματικά είδη των μεσογειακών και ελληνικών θαλασσών και ένα από τα επτά είδη θαλάσσιων χελωνών που υπάρ-χουν στον πλανήτη Αν καταφέρει να ξεφύγει από τους φυσικούς εχθρούς της αλλά και από τις ανθρώπινες επιδράσεις και απειλές θα ζήσει περίπου 80 χρόνια Όταν μεγαλώσει περίπου μετά από δύο έως τρεις δεκαετίες και έρθει η ώρα τής αναπαραγωγής της θα επιστρέψει στην ίδια περιοχή και θα επιλέξει την παραλία όπου γεννήθηκε και η ίδια για να κάνει τη φωλιά της

Η θαλάσσια χελώνα Κ α ρ έ τ α - ΚαρέταΖ ω ή π ο υ α π ε ι λ ε ί τ α ι

(46)

Τα αποσπάσματα του κειμένου και πληροφορίες είναι από το site httpwwwwwfgrelendangered-speciescaretta

Σε κάθε περίοδο ωοτοκίας η θαλάσσια χελώνα θα γεννήσει δύο έως τρεις φορές Θα δημιουρ-γήσει τη φωλιά της σε αμμώδεις παραλίες και σε βάθος περίπου 60 εκατοστών Σε κάθε φωλιά φιλοξενούνται μέχρι και 120 αυγά τα οποία εκ-κολάπτονται για 55 ημέρες Η θήρα των αυγών από αλεπούδες σκυλιά κλπ αποτελεί ένα επιπλέ-ον πρόβλημα και έχει παρατηρηθεί σε παραλίες ωοτοκίας της Πελοποννήσου επηρεάζοντας το 40 των φωλιών Σημαντική απειλή συνιστούν και τα σκουπίδια στη θάλασσα Ειδικότερα οι πλαστικές σακούλες υποβαθμίζουν το θαλάσσιο οικοσύστημα και μπορούν να οδηγήσουν σε θά-νατο τις θαλάσσιες χελώνες αφού τις ξεγελούν λόγω της ομοιότητάς τους με τσούχτρες μία από τις πιο αγαπημένες τροφές της καρέτα

Η ζωή που προστατεύουμε και η ιστορία των Σεκανίων της Ζακύνθουhellip

Η προστασία της καρέτα είναι για εμάς σχε-δόν laquoπροσωπική υπόθεσηraquo που διαρκεί και εξελίσσεται για πολλές δεκαετίες Για τη δια-τήρηση και προστασία του είδους οργανώσα-με το 1994 πανευρωπαϊκή εκστρατεία για την αγορά της περιοχής που περιβάλλει την παρα-λία των Σεκανίων Ως αποτέλεσμα σε μία πολύ αβέβαιη για την προστασία του είδους περίοδο με τα χρήματα που συγκεντρώθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αλλά και από συνεισφο-ρές ιδιωτών αγοράσαμε το 90 της έκτασης γύρω από τα Σεκάνια Σκοπός της αγοράς ήταν τόσο η αποτροπή της τουριστικής ανάπτυξης

της περιοχής όσο και η κατά το δυνα-τόν καλύτερη διαχείρισή της ώστε να προστατευθεί η σημαντικότερη παραλία ωοτοκίας για τη θαλάσσια χελώνα

Yπεύθυνη προγράμματος Χαρίκλεια Μινώτου cminotouwwfgr τηλ 210 33 14 893

Κ α ρ έ τ α - Καρέτα

httpswwwyoutubecomwatchv=yDnbTGBSxyA

httpswwwyoutubecomwatchv=T8eGw1oyYoQ

Αν θες να δεις VIDEO με χελωνάκια πάνω στην άμμο να τρέχουν προς το νερό πάτησε στα links

httpswwwyoutubecomwatchv=nHok4ZdJ2A0

(47)

Κ Ι Ν Η Μ Α Τ Ο Γ Ρ Α Φ Ο Σ -ldquoΠρόμαχοςrdquoΠ ρ ό κ ε ι τ α ι για μια αισθηματική ταινία

με φόντο την επιστροφή των Γλυπτών του Παρ-θενώνα από το Βρετανικό Μουσείο Ας σημειωθεί ότι η πρώτη επίσημη προβολή της ταινίας πραγ-ματοποιήθηκε στο Μουσείο της ΑκρόποληςΟ Ανδρέας (Παντελής Κοντογιάννης) αναγκά-

στηκε να αφήσει την Ελλάδα όταν ήταν παι-δί Επιστρέφει ενήλικος μετά από πρόσκληση του διευθυντή του Μουσείου της Ακρόπολης (Giancarlo Giannini) για να προχωρήσει την υπό-θεση κατά του Βρετανικού μουσείουΒρισκόμαστε στην Αθήνα του 2011 εν μέσω

της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης που έχει ξεσπάσει στη χώρα Ο Ανδρέας συγκεντρώνει αποδεικτικά στοιχεία για να αποδείξει ότι πλα-στογραφήθηκαν έγγραφα ώστε να επιτραπεί η πώληση των γλυπτών στο Βρετανικό Κοινοβού-λιο το 1816 Στη συνέχεια επιστρέφει στο Λονδί-νο όπου με τη βοήθεια της Ελένης (Κασσάνδρα Βογιατζή) συναδέλφου του αλλά και αντικείμε-

νο του πόθου του ξεκινάει τις απαραίτητες νο-μικές διαδικασίεςΟι δύο δικηγόροι έχουν μπροστά τους έναν

laquoμακρύ δρόμοraquo και θα πρέπει να δώσουν σκλη-ρό αγώνα για να πετύχουν την επαναφορά των κλεμμένων γλυπτών στην αρχική ndashκαι αρμό-ζουσα- θέση τουςΣκηνοθεσία Κέρτε και Τζον Βούρχις

Παίζουν Παντελής Κοντογιάννης Κασσάνδρα

Βογιατζή Γιώργος Χωραφάς Τζιανκάρλο Τζιανίνι

Γιώργος Βογιατζής Σπύρος Φωκάς Πολ Φρίμαν

Μάικλ Μπέρνς

(48)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

Τ η ν Τ ε τ ά ρ τ η 3 Δεκεμβρίου εγκαινιάσθηκε στο Βυζαντινό και Χριστια-νικό Μουσείο η έκθεση laquoΟ Δομήνικος Θεο-τοκόπουλος πριν από τον El Grecoraquo η οποία πραγματοποιείται στο πλαίσιο του ελληνικού επετειακού προγράμματος για τα 400 χρόνια από το θάνατο του El GrecoΗ έκθεση παρουσιάζει το πολιτισμικό περι-

βάλλον μέσα στο οποίο διαμορφώθηκε η προ-σωπικότητα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου πριν αναχωρήσει από τον Χάνδακα της Κρή-της (το σημερινό Ηράκλειο) για τη Βενετία το 1567Τι γνωρίζουμε για την Κρήτη του 16ου αιώ-

να και την κοινωνία της μέσα στην οποία γεν-νήθηκε μαθήτευσε και εργάστηκε ο νεαρός Δομήνικος Θεοτοκόπουλος Πώς δούλευαν οι Κρητικοί ζωγράφοι τον 16ο αιώνα Ποια κοι-νωνικά φαινόμενα και ποιες ιδεολογικές τά-σεις σχετίζονται με τον τεχνίτη καλλιτέχνη και λόγιο Θεοτοκόπουλο Γιατί ο Θεοτοκόπου-

λος φεύγει από την ΚρήτηΜε αφετηρία αυτά τα ερωτήματα η έκθεση

αφηγείται πτυχές του κοινωνικού και καλλι-τεχνικού περιβάλλοντος τής Κρήτης του 16ου αιώνα μέσα στο οποίο γεννήθηκε μαθήτευσε και ωρίμασε εικαστικά ο Δομήνικος Θεοτοκό-πουλοςΣε τρεις μεγάλες εκθεσιακές ενότητες πα-

ρουσιάζονται 200 περίπου σημαντικά αντι-κείμενα θρησκευτικά και κοσμικά αρχειακές πηγές χειρόγραφα και έντυπα εικόνες και πί-νακες Κρητικών και Ιταλών ζωγράφων του 16ου αιώνα Τα έργα προέρχονται από τις συλ-λογές του Βυζαντινού Μουσείου από συλλο-γές και μουσεία της Ελλάδας Εφορείες Βυζα-ντινών Αρχαιοτήτων μητροπόλεις εκκλησίες και μοναστήρια καθώς και μουσεία του εξω-τερικούΔιάρκεια έκθεσης 4122014 ndash 3132015

Βασ Σοφίας 22 Τηλ 213 213 9500

httpwwwbyzantinemuseumgr

Ε Κ Θ Ε Σ Η - laquo Ο Δ ο μ ή ν ι κ ο ς Θ ε ο τ ο κ ό π ο υ λ ο ς π ρ ι ν α π ό τ ο ν El Grecoraquo

(49)

Η Ε λ λ η ν ι κ ή Εταιρεία Μεταφρα-στών Λογοτεχνίας βράβευσε τη Χάρις Αλε-ξίου για την καλύτερη μετάφραση ξένου λο-γοτεχνικού έργου Η βράβευση αφορούσε τη μετάφραση του βιβλίου laquoΠάντα ήρωεςraquo του Φαμπιάν Μαρσό που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΜεταίχμιοΤο βιβλίο αποτελεί τη συγκλονιστική μαρ-

τυρία του Grand Corps Malade (Ψηλό Άρρω-στο Κορμί όπως είναι το ψευδώνυμό του) ο οποίος έμεινε ατελώς τετραπληγικός εξαιτί-ας ενός μοιραίου ατυχήματος Ωστόσο ένα χρόνο μετά το περιστατικό διέψευσε τις προ-βλέψεις των ειδικών και κατάφερε να περπα-τήσει ξανά Στις σελίδες του βιβλίου του ο Μαρσό αφηγείται τη δωδεκάμηνη περιπέτεια και τις εμπειρίες τόσο τις δικές του όσο και των ομοιοπαθών συντρόφων του από το κέ-ντρο αποκατάστασηςΓια τη γνωριμία της με τον Φαμπιάν Μαρσό

την απόφασή της να προτείνει και να μετα-φράσει το βιβλίο του η Χάρις Αλεξίου αναφέ-ρει laquoΤον Grand Corps Malade τον γνώρισα από τα τραγούδια του Ήταν το νέο πρόσω-πο στη γαλλική μουσική σκηνή στο μουσι-κό είδος της slam H νεολαία της Γαλλίας τον λάτρευε Μου έκανε εντύπωση αυτός ο νέος όμορφος άνδρας με την πατερίτσα του Μου έκανε εντύπωση και το ψευδώνυμό του το laquoψηλό άρρωστο κορμίraquo Το τραγούδι μου ldquoΜεγάλωσαrdquo μόλις είχε κυκλοφορήσει και σκεφτόμουν πως θα μπορούσε να το είχε γρά-ψει αυτός Τον συνάντησα αργότερα σε ένα τηλεοπτικό στούντιο όταν συμμετείχαμε και οι δύο στην εκπομπή του Michel Drucker που έκανε ένα μεγάλο αφιέρωμα στον Ντέμη Ρούσσο

Δύο χρόνια αργότερα ο φίλος Νίκος Αλιά-γας μου χάρισε το βιβλίο του Φαμπιάν laquoΔι-άβασέ το είναι γραμμένο σε απλή γλώσσαraquo μου είπε Όσο το διάβαζα σε πολλά σημεία ξαναζούσα την περιπέτεια του αδελφού μου στην εντατική και αργότερα στο κέντρο απο-κατάστασης Το συγκινητικό επίσης ήταν πως γνώριζα την απίστευτη ταλαιπωρία των τετραπληγικών των αναπήρων που στερού-νται την ικανότητα όπως λέει και ο Φαμπι-άν να ξύσουν το φρύδι τους ή να κρατήσουν το κουτάλι τους και να πατήσουν ένα κου-μπί για βοήθειαraquo

Ε Κ Δ Η Λ Ω Σ Η -Β ρ α β ε ί ο Λ ο γ ο τ ε χ ν ι κ ή ς Μ ε τ ά φ ρ α σ η ς γ ι α τ η ν Χ Αλεξίου

(50)

Θ Ε Α Τ Ρ Ο - laquoΟ Γάμοςraquolaquo Ο Γ ά μ ο ς raquo της Βάσιας Σολωμού

Ξανθάκη πρωτοπαρουσιάστηκε το 1994 στο Θεσσαλικό Θέατρο σε θεατρική διασκευή και σκηνοθεσία του Κώστα Τσιάνου γνωρίζοντας τεράστια επιτυχίαΣτην τωρινή παράσταση τού Μεταξουργεί-

ου παρουσιάζεται με τη μορφή του μονολό-γου σε θεατρική προσαρμογή ndash σκηνοθεσία και ερμηνεία της Άννας Βαγενά Πρόκειται για την ιστορία μιας απλής γυναίκας από τα Αμπελάκια της Θεσσαλίας μιας χωριάτισ-σας που σήκωσε στους αδύνατους ώμους της τη μοίρα της και συγχρόνως τη μοίρα πολ-λών γυναικών του τόπου μας Έζησε τη βα-ναυσότητα ενός αλκοολικού πατέρα είδε την αγάπη του άνδρα της να μεταμορφώνεται σε περιφρόνηση όταν άρχισε να γεννάει κωφά-λαλα παιδιά εξαιτίας της βαριάς κληρονομι-κότητας του αλκοολικού πατέρα της και πά-

S T A N D - U P C O M E D Y -5 0 Α π ο χ ρ ώ σ ε ι ς τ ο υ GreekΣ τ ι ς μ έ ρ ε ς μας που

το χιούμορ θεωρείται σπάνιο και πολύτιμο το Tin Pan Alley φιλοξενεί τον Σίλα Σεραφείμ ο οποίος προσφέρει εντυπωσιακές παραστάσεις γέλιου και εύθυμου προβληματισμούΚάθε Σάββατο (έως τις 27 Δεκεμβρίου) στις

2200 ο Σίλας στήνει ένα ενδιαφέρον πανηγύρι με επίκεντρο το εξαιρετικό μοναδικό laquoφυσικό φαινόμενοraquo που λέγεται laquoΝεοέλληναςraquo Μια γι-ορτή σε πρώτη ανάγνωση των 20 χρόνων πα-ρουσίας του στην stand-up comedy αλλά και μια προσπάθεια ανάλυσης και διερεύνησης του φαινομένου το οποίο μάλλον θα εξακολουθήσει να απασχολεί για πολύ καιρό την καλλιτεχνική

κοινότητα του είδους Για του λόγου το αληθές δείτε ένα απόσπασμα των προσπαθειών του στην ιστοσελίδαwwwyoutubecomwatchv=LgJERE7PTBY

Συντελεστές Σίλας Σεραφείμ

Λίλα Σταμπούλογλου (συμμετέχει μέχρι να γεννήσει)

Παραστάσεις Κάθε Σάββατο μέχρι τις 27 Δεκεμβρίου

(τουλάχιστον)

Ώρα έναρξης 2200 (ακριβώς)

Πληροφορίες Tin Pan Alley Τουρναβίτου 6 Πλατεία

Ασωμάτων Θησείο Τηλ 210-3210158

httpwwwtinpanalleygrindexphpsilasserafim

λεψε με νύχια και δόντια σε μια κοινωνία που δεν δέχεται εύκολα την αναπηρίαΏρες Παράστασης Σάββατο 1800 και 2100

Κυριακή 1830

Εισιτήρια Γενική Είσοδος 16euro Μειωμένα

12euro (φοιτητές συνταξιούχοι άνω των 65 ετών

πολύτεκνοι amp εκπαιδευτικοί) και 10euro(άνεργοι)

Ομαδικό εισιτήριο 8euro

Θέατρο Μεταξουργείο Ακαδήμου 14-16

Τηλ 210-5234382

(51)

(52)

ldquoΤο Θαύμα να Νοιώθεις ΈλληναςrdquoΤου SAM CHEKWASΕ κ δ ό σ ε ι ς S e a b u r n B o o k s

άνθρωπος μένει εκεί όπου είναι θαμμένο ένα μέρος της καρδιάς τουraquo έγραψε ο Αλέξαν-

δρος Δουμάς Ο Sam Chekwas το παιδί από την Νιγη-ρία με τα φωτεινά και ερευνητικά μάτια που ήρθε από την χώρα του να σπουδάσει στην Ελλά-δα ντυμένος στο πνεύμα και την καρδιά με την αγάπη για το αληθινό το υψηλό και το ωραίο δεν μάκρυνε ποτέ από δω Τα τραίνα της ζωής του ασταμάτητα έφευγαν και γύριζαν φεύγουν και γυρίζουν με τη σημαία του χρέους με την πραμάτεια της προσφοράς με τη σοδειά της αγά-πης Σrsquo ένα ταξίδι που κρατάει χρόνια τώρα διατηρώντας την ποιότητα του σεβασμού την ευ-χέρεια της κατανόησης και την ανάγκη της συμπόρευσης στα μονοπάτια της ουσίαςhelliplaquoΌσο αναπνέω θα προβάλλω την ελληνική γλώσσα και τα ελληνικά γράμματαraquo δήλωσε σε παρου-

σίαση του βιβλίου του ο Chekwas Και με περισσή περηφάνια ανέφερε laquoΕδώ γεννήθηκαν οι τέ-χνες η φιλοσοφία και οι επιστήμες Ο Μέγας Αλέξανδρος έλεγε πως ότι δεν γιορτάζεται πεθαίνει Αυτό συμβαίνει και με τον ελληνισμό και κυρίως την ελληνική γλώσσα Όλοι εσείς πρέπει να με-ταφέρετε τον ελληνισμό όπου μπορείτε με κάθε τρόποraquo Και όχι μόνο προτρέπει αλλά και ο ίδι-ος προσπαθεί για τη διάδοση του ελληνισμού μέσα από το βιβλιοπωλείο που έχει ανοίξει στην Αστόρια της Νέας Υόρκης Το βιβλιοπωλείο αποτελεί ένα από τα laquoαξιοθέαταraquo της αμερικανικής μεγαλούπολης με τους δεκάδες χιλιάδες Ελληνοαμερικάνους Βρίσκεται στον αριθμό 33-18 της οδού Μπρόντγουεϊ και μοιάζει με συνηθισμένο συνοικιακό βιβλιοπωλείο Όμως ανάμεσα στις αγγλικές εκδόσεις υπάρχουν ράφια που ξεχειλίζουν από ελληνικούς τίτλουςmiddot η προσπάθεια του Chekwas για την προώθηση του ελληνισμού

(53)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

τα τέλη του 1944 όταν πια εί-χαν αποχωρήσει από τη χώρα μας οι δυνάμεις κατοχής του Άξονα μέλη της ηγεσίας του τότε Βασιλικού Ναυτικού ζή-τησαν την ανεύρεση και τιμω-ρία των υπεύθυνων του τορπι-

λισμού της laquoΈλληςraquo Πράγματι είχε επισημανθεί στην Κάτω Ιταλία κάποιος Stefano Toselli μηχανι-κός ο οποίος είχε δηλώσει laquoιδιωτικώςraquo ότι ήταν σε θέση να κατονομάσει τους υπεύθυνους της ανόσιας πράξηςΟι ελληνικές Αρχές λοιπόν απαίτησαν την επίσημη καταγραφή της μαρτυρίας του και να κινηθεί η δια-δικασία παραπομπής των ενόχων σε δίκη Και τότεhellip laquoέσκασε η βόμβαraquo Με εντολή του Βρετανού στρα-τάρχη Harold Alexander ανώτατου διοικητή των συμμαχικών δυνάμεων της Μεσογείου κατηγορη-ματικώς απαγορεύτηκε η συνέχιση της έρευνας Το θέμα έπρεπε να μπει στο αρχείο ndash και αυτό έγινε ευ-θύς αμέσως Κατά συνέπεια όλα όσα λέγονται ακό-μα και σήμερα σχετικά με τον τορπιλισμό της laquoΈλ-ληςraquo παραμένουν ατεκμηρίωτα Ήταν πράγματι το ιταλικό υποβρύχιο laquoDelfino raquo που βύθισε το αγκυ-ροβολημένο στην Τήνο για τον εορτασμό του Δεκα-πενταύγουστου ελληνικό πολεμικό σκάφος Και αν ναι ποιος έδωσε τη σχετική εντολή Και τι έλεγε η εντολή αυτή

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Λ ό γ χ η

ldquoΟ Πόλεμος και ο ΚόσμοςrdquoΤα Γεγονότα του rsquo40 τα πριν και οι Συνέπειες

ρόκειται για ένα τρίτομο έργο στο οποίο ο Θεόδωρος Σπυρόπου-λος παρουσιάζει αναλυτικά με εξαντλητικές λεπτομέρειες τη σημα-ντική ανασκαφή της ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΟΣΑνάμεσα στην Πελλάνα και την Σπάρτη ιδρύθηκε μια Νησιωτική

Κοινοπολιτεία στη Λιμνοθάλασσα που συνδεόταν μέσω του Ευρώ-τα με τον Λακωνικό Κόλπο Σrsquo αυτό το νησιωτικό σύμπλεγμα υπήρ-χε η Λακεδαίμων από τις αρχές της τρίτης χιλιετίας πΧ μέχρι το 1750 πΧ οπότε καταστράφηκε από την Κοσμική Θεομηνία

Κατά τη Μυκηναϊκή περίοδο υπήρξε το Ανακτορικό κέντρο της Λακωνίας όπως πιστοποιείται από το Ανάκτορο το Κυκλώπειο Τείχος τους Βασιλικούς Θολωτούς Τάφους κα Επίσης φιλοξένησε το Ανάκτορο του Μενέλαου και της ΕλένηςΠολλές γεωφυσικές και γεωπολιτικές ιδιαιτερότητες μνημειακά ευρήματα και αρ-

χαιολογικά ευρήματα οδήγησαν τον συγγραφέα να ταυτίσει σημεία και μνημεία του Λακωνικού βαθυπέδου της Λακεδαίμονος με την Πλατωνική Ατλαντίδα και να ανα-ζητήσει επιβιώσεις της υλικής πολιτειακής και πολιτισμικής κληρονομιάς της στην ιστορική Δωρική ΣπάρτηΗ πλούσια εικονογράφηση βοηθά κάθε ενδιαφερόμενο για την ελληνική αρχαιολο-

γία να παρακολουθήσει αναλυτικά τη διεξαγωγή μιας ανασκαφής σrsquo ένα χώρο που παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον

Του ΘΕΟΔΩΡΟΥ Γ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Κ α δ ρ α μ ί τ σ α

ldquoΛακεδαίμωνrdquo

(54)

ανέναν μα κανέναν δεν μπορείς να κερδίσεις ούτε καν ένα αφελές μικρό παιδί εφόσον του αφαιρείς την ελευ-θερία τού να μην συμφωνήσει μαζί σου Αν στερήσεις την ελευθερία στον άλλον και βασιλιά να τον στέψεις δεν θα διαρκέσει η συμφωνία σας Σύντο-

μα θα αισθανθεί δυσφορία θα καταλάβει ότι παγιδεύτη-κε και βρέθηκε εκεί που δεν θέλει Τα χρυσά κλουβιά τα ανακάλυψαν τύποι σαν τη γυναίκα της πρώτης ιστορί-ας του βιβλίουmiddot όμως κλειδωμένο ένα πουλί μαραίνεται Ο Ελύτης γράφει πως γίνεται να φυλακίσεις ένα αηδόνι αλλά δεν μπορείς να φυλακίσεις τον κελαϊδισμό τουΥπάρχουν όμως προσωπικότητες τόσο ανασφαλείς εξαρτημένες και εξωφρενικά εγωιστικές ώστε κρατούν κλειδωμένο το αηδόνι τους έστω και άλαλο έστω και νεκρό Ξέρουν πολύ καλά άλλωστε την τέχνη να ταρι-χεύουνΌλοι μας έχουμε συναπαντηθεί με τέτοιους χαρακτή-

ρες Δεν είναι λίγοι και γνωρίζουν να πλέκουν ιστούς σαν την αράχνη Όσο πιο εξαρτημένοι είμαστε εμείς οι ίδιοι τόσο τσιμπάμε στους χειρισμούς τους Ο ελεύθε-ρος ο ανεξάρτητος άνθρωπος δεν τους ανέχεται γρή-γορα κάνει πέρα σύντομα κόβει μαζί τους τις διαπραγ-ματεύσεις Όμως πόσοι είμαστε εντελώς ανεξάρτητοι Όλοι έχουμε τις πληγές μας τα μειονεκτήματα μας τα παθήματα και τα πάθη μας Όλοι κουβαλάμε στο αίμα μας τους πειρασμούς της τρέλας Παρά ταύτα πάντα υπάρχει τρόπος να γιατρεύεσαι όταν όντως το αποφασί-ζεις διότι η υγεία είναι πιο επιθετική και δυναμική από την αρρώστια

ldquoΣιωπάς για να ακούγεσαιrdquo

Της ΜΑΡΩΣ ΒΑΜΒΟΥΝΑΚΗ Ε κ δ ό σ ε ι ς Ψ υ χ ο γ ι ό ς

(55)

STREETART

(56)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

( φωτογραφίες - Ανδρέας Τσάκαλης )

ΟΌ π ο ι ο ς θ έ λ ε ι να θαυμάσει έργα Τέχνης από καλλιτέχνες με μεράκι και πάθος δεν χρειάζεται να πηγαίνει μόνο σε εκθεσιακούς χώρους Ένας τοίχος παλιός μια λεπτομέ-ρεια στην πόρτα κάγκελα ή και σημεία του δρόμου είναι ικανά να εμπνεύσουν Μπο-ρούν να δώσουν βάση στον λαϊκό καλλιτέχνη να δημιουργήσει και να μεταμορφώσει Όταν ένας άνθρωπος θέλει να εκφραστεί μέσα από την τέχνη θα βρει laquoτελάραraquo γύρω του Θα βρει τρόπο να στείλει το μήνυμά του Θα επικοινωνήσει με τον θεατή θα τον κάνει να σκεφτεί να χαμογελάσει να λυπηθεί Θα του δημιουργήσει έντονα συναισθήματα χρησι-μοποιώντας απλά φτηνά χρώματα και το ταλέντο τουΗ τέχνη λοιπόν που μπορείς ελεύθερα να δεις και να θαυμάσεις στους πιο απίθανους χώρους ίσως και στην ίδια τη γειτονιά σου χωρίς εισιτήρια και προσκλήσεις λέγεται street art

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

(57)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

STREET ART

(58)

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

Δώρα Η Αλεξάνδρα όμορφη κι αριστο-κρατική από καλή και πλούσια οικο-γένεια φαντάστηκε πως στο πρόσωπο του αρρενωπού Νιόνιου θα έβρισκε την αδελφή ψυχή το άλλο μισό της για να ζήσει μαζί του τη ζωή που ονει-ρευόταν Όμως ο ωραίος της σύζυγος ndashθα διαπίστωνε γρήγοραndash καταδυνα-στευόταν από την Αργίνη μάνα σκλη-ρή και πεθερά ακόμη σκληρότερηhellip Ποτέ ο γιός δεν μπόρεσε να απαλλαγεί από την αρπάγη αυτής της μάνας κι έτσι η Αλεξάνδρα έμαθε να ζει στο πε-ριθώριο της ζωής των τριών τους κά-νοντας υπομονή για χάρη του παιδιού της και γιατί στο βάθος η ελπίδα την έκανε να πιστεύει ότι ίσως μια ημέρα όλα αλλάξουνhellip Η ελπίδα το μόνο όπλο του απελπισμένουhellipΤον απολογισμό αυτής της ζωής

εγκλωβισμένης στη ερημιά του έρω-τα μιας ζωής πολιτικών αγώνων για ένα καλύτερο αύριο διηγείται η Αλε-ξάνδρα γιαγιά πια στη μικρή εγγονή που έχει τrsquo όνομά τηςhellip

ldquoΜια Κυρ ιακή με την Αλεξάνδραrdquoεκδ Ωκεανός

(Η Δώρα Νικολαΐδου γεννήθηκε στην Αθήνα Πήρε πανεπιστημιακό τίτλο σπουδών από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων με ειδίκευση στην Ψυχολογία Σήμερα είναι τελειόφοιτος του Ελληνικού Ινστιτούτου Νευροφυτοθεραπείας και Ανάλυσης του Χαρακτήρα (ΕΙΝΑ) και ασκεί επαγγελματικά τη Συμβουλευτική ως Σύμβουλος Ψυχικής ΥγείαςΕιδικεύεται και παρέχει Συμβουλευτική Ψυχολογική Υποστήριξη σε Γυναικεία Θέματα Έχει μετεκπαιδευτεί στις πλέον σύγχρονες τεχνικές θεραπείας του Μετατραυματικού Στρες (Brain Spotting και CMR)Το laquoΜια Κυριακή με την Αλεξάνδραraquo είναι το πρώτο μυθιστόρημά της)

Νικολαίδου

παράξενη μορφή συμβολισμού μέλισσας είναι η βαθμιδωτή πυραμίδα της Σακκάρα η οποία πα-ραπέμπει στα εξάγωνα κελιά της κηρήθρας με τις έξι βαθμίδες της επάνω από το έδαφος και μια ιδιαίτερη κάτω ndash τη νεκρόπολη του ταύρου Άπι που ονομάζεται Σεράπειο Οι Αιγυπτιολό-γοι πιστεύουν ότι στον ταύρο Άπι αποδίδονταν οι αναγεννητικές ιδιότητες του θεού Πτά της Μέμφιδας ndash του αιγυπτιακού θεού της μετεν-σάρκωσης Πίστευαν επίσης ότι αυτοί που ει-σέπνεαν την ανάσα του ταύρου Άπι λάμβαναν το δώρο της προφητείας και το σημαντικότε-ρο από όλα οι Αιγύπτιοι πίστευαν ότι ο ταύρος μεταμορφωνόταν σε Άπι Όσιρι μετά θάνατον Το λατινικό Άπις που σημαίνει μέλισσα προ-έρχεται πιθανόν από το μεσοποταμιακό Σίπα ndash

Ιερή

(Ιερογλυφικό που απεικονίζει τη μέλισσα)

(Το τεκτονικό λογγείο του Ουάσιγκτον Η κυψέλη διακρίνεται στο επάνω μέρος του

στο κέντρο)

(38)

κή ρωμαϊκή θρησκεία που σχετιζόταν με τη τε-λετουργική σφαγή των ταύρωνΈνας άλλος αρχαίος πολιτισμός που επηρε-

άστηκε από τους αρχαίους Αιγυπτίους ήταν ο Μινωϊκός Είχε στενή σχέση με τους Αιγύπτι-ους οι οποίοι ήταν ειδικοί στη μελισσοκομία μια Τέχνη που αργότερα εισήχθη στην Ελλά-δα Αυτό μας οδηγεί σε ένα άλλο εντυπωσιακό του αιγυπτιακού συμβολισμού για τη μέλισ-σα Η Σφίγγα το περίφημο μνημείο της χώρας ονομαζόταν Χουν νμπ στα αιγυπτιακά όμως οι Έλληνες του έδωσαν το όνομα που είναι σή-μερα γνωστό Πως όμως συνδέεται αυτό με τη μέλισσα Η μινωική λέξη για τη μέλισσα ήταν σφέξ Τι συμπέρασμα βγάζουμε από αυτό Ο πο-λιτισμός που έμαθε στους Έλληνες την Τέχνη της μελισσοκομίας χρησιμοποιούσε τη λέξη σφεξ για να ονομάσει τη μέλισσα ndash και οι Έλ-ληνες έδωσαν αυτό το όνομα στη θεά που απει-κονίζει το μνημείο Μήπως η Σφίγγα υπήρχε ήδη όταν ο Μένες δημιούργησε το αιγυπτιακό βασίλειο και ήταν γνωστό ότι αναπαριστούσε μια μέλισσα θεά και έτσι αποδόθηκε στον Φα-ραώ ο τίτλος Μελισσοτρόφος Η πιθανότητα εί-ναι προκλητική και δεδομένης της γοητείας που ασκούσαν οι μέλισσες στους Αιγύπτιους δεν φαίνεται και τόσο εξωπραγματική

Η μ έ λ ι σ σ α σ ε κ ρ ί σ η ndash ο ά ν θ ρ ω π ο ς σ ε κ ρ ί σ ηΗ λατρεία των Σουμερίων και των Αιγυπτίων

για τη μέλισσα μεταδόθηκε στην Ελλάδα όπου μέλισσες απεικονίζονται σε αγάλματα των πιο

Ασίπα που σημαίνει ο Μεγάλος Ποιμένας στον Ουρανό και Άπις σημαίνει Όσιρις Αυτό συν-δέεται με την πίστη ότι μετά θάνατον η ψυχή του Φαραώ συνδεόταν με τον Όσιρι ως ένα άστρο στον αστερισμό του ΩρίωναΈνας ταύρος Άπις σύμφωνα με τους αιγυπτι-

ακούς μύθους δημιουργούσε 1000 μέλισσες και οι μέλισσες αντιπροσώπευαν ψυχές Είναι επίσης ενδιαφέρον ότι η αιγυπτιακή θεότητα Νούτ ήταν θεά του ουρανού ndash της περιοχής των μελισσών ndash και έφερε τον τίτλο laquoΑυτή που Κα-τέχει Χίλιες Ψυχέςraquo ο οποίος φαίνεται να παρα-πέμπει στις χίλιες μέλισσες ή ψυχές που δημι-ουργούνται από το σώμα του ταύρου ΆπιΤο εβραϊκό γράμμα Άλεφ συμβολίζει το laquoχί-

λιαraquo και αντίστοιχο προ σιναϊτικό και το προ κανανιτικό σύμβολο απεικόνιζε το κεφάλι ενός ταύρου παραπέμποντας στο ότι 1000 μέλισ-σες ndash ή αναγεννημένες ψυχές ndash δημιουργού-νται από τη θυσία ενός ταύρου Άπι Επιπλέον η αριθμητική αξία της εβραϊκή λέξη για τον Ιη-σού ndash τον Μεσσία ο οποίος βασίζεται στο πρό-τυπο του Όσιρι ndash είναι πάλι 1000Έτσι η αρχαία πεποίθηση ότι οι μέλισσες δη-

μιουργούνται από ταύρους εύλογα οδηγεί στην εικασία ότι η υπόγεια νεκρόπολη η οποία εί-ναι γνωστή ως Σεράπειο ίσως να ήταν ένα τε-λετουργικό κέντρο αναγέννησης προορισμέ-νο να ανακυκλώνει ψυχές από τα κεφάλια των ταύρων και όχι απλά ένα μαυσωλείο για ταύ-ρους Μήπως οι τελετουργίες που πραγματο-ποιούνταν στο Σεράπειο αποτελούσαν την πιο πρώιμη μορφή του Μιθραϊσμού τη μυστηρια-

(Ο Ρούντολφ Στέινερ (1861-1925) είχε laquoπροβλέψειraquo ότι οι μέλισσες θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε αναφέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότερο από 4 χρόνια ζωής)

(39)

σημαντικών θεών των Ελλήνων Έτσι ανα-πτύσσεται η αντίληψη της Θεάς μέλισσας και δημιουργείται η τιμητική θέση των ιερειών που ονομάζονται Μέλισσες οι οποίες αργότε-ρα μετεξελίσσονται στις Σίβιλες Σύμφωνα με κάποιες παραδόσεις μάλιστα ο δεύτερος ναός στους Δελφούς ήταν κατασκευασμένος εξολο-κλήρου από μέλισσες και ο ομφαλός θύμιζε κυ-ψέλη περιτριγυρισμένη από μέλισσεςΟι Ρωμαίοι εξασκούσαν τον Μιθραϊσμό μια

μυστικιστική θρησκεία σημαντικό στοιχείο της οποίας ήταν η θυσία των ταύρων που θυ-μίζει τις τελετουργίες των Αιγυπτίων στο Σε-ράπειο Απόηχος αυτών των τελετουργιών στη σύγχρονη εποχή φαίνεται να είναι οι ταυ-ρομαχίες της Ισπανίας Η σύνδεση αυτή επιβε-βαιώνεται έμμεσα από το ότι αρκετές από τις παλιότερες αρένες της χώρας έχουν κατασκευ-αστεί επάνω ή πολύ κοντά σε αρχαία ιερά του ΜίθραΟι Μάγια λάτρευαν τη μέλισσα και απεικό-

νιζαν θεούς με τη μορφή της στους σημαντι-κότερους ναούς τους Έως και την Ινδία οι θρησκείες υιοθέτησαν θεότητες μέλισσες στη μυθολογία τους Ακόμη και η καθολική εκ-κλησία ενσωμάτωσε τη μέλισσα ως ένα σύμβο-λο της αυθεντίας του Πάπα πράγμα που μπο-

ρούμε να δούμε στην Πόλη του ΒατικανούΠέτρινα καταλύματα με τη μορφή κυ-

ψελών κατασκευάστηκαν στην αρχαιότητα από την Ιρλανδία έως την Αφρική ενώ ο Χέ-νριχ Χίμλεραπό τους ισχυρότερους άνδρες στη Γερμανία του Χίτλερ κατασκεύασε το ιερότερο τελετουργικό κέντρο των SS με τη μορφή κυψέλης στα θεμέλια τους κάστρου ΒέβελσμπουργκΠολιτικά κινήματα όπως ο κομουνι-

σμός εμπνεύστηκαν από την αλτρουιστική συμπεριφορά που εμφανίζεται στην κυψέ-λη ως πρότυπο για τις ιδεολογίες τους Με-γάλοι ηγέτες επίσης ακολούθησαν την πα-ράδοση των προγόνων τους και συνδέθηκαν με διάφορους τρόπους με τη μέλισσα Ο Ναπολέων για παράδειγμα ακολουθώ-

ντας τη παράδοση των Μεροβίγγιων βασιλι-άδων της Γαλλίας - από τους οποίους ο διά-σημος Βασιλιάς Τσιλντερικ ανακαλύφθηκε ενταφιασμένος με 300 μέλισσες κατασκευα-σμένες από καθαρό χρυσό - εξασφάλισε ότι το σύμβολο της μέλισσας θα ενσωματωθεί στη διακόσμηση και στην τεχνοτροπία του παλατιού υιοθέτησε δε το laquoΗ Μέλισσαraquo ως παρατσούκλι του Πιστεύεται ακόμη ότι η μέλισσα είναι ο

Ιερή

(Απεικόνιση κηρήθρας από την Τσατάλ Χουγιούκ 6600 πΧ)

(Σουμεριακή πινακίδα ndash απεικόνιση της λατρείας της μέλισσας)

(40)

νερ (1861-1925) Είχε laquoπροβλέψειraquo μάλιστα ότι θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε ανα-φέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότε-ρο από 4 χρόνια ζωής Από το 2008 οι μέλισ-σες άρχισαν να εκλείπουν με ανησυχητικούς ρυθμούς Συμπτωματικά() βρισκόμαστε στα όρια της πρόβλεψης του Στέινερ και στο χρο-νικό περιθώριο που ανέφερε ο Αϊνστάιν Επιπλέον έχουμε αρχίσει να διανύουμε σε

ένα έτος που έχει επιβαρυνθεί με θεωρίες για καταστροφή του κόσμου μας ή για αναγέν-νησή του ndash ανάλογα με πια θεωρία είστε δι-ατεθειμένος να πιστέψετε ndash και βρισκόμαστε στη δίνη μια πολύπλευρης και πολυσύνθετης κρίσης με κορυφή του παγόβουνου την οικο-νομία Το τι θα συμβεί θα το δείξει ο χρόνος Ωστό-

σο φαίνεται ότι η μέλισσα η ιερή μέλισσα εί-ναι διαχρονικά συνυφασμένη με την εξέλιξη του πολιτισμού ακόμη ίσως και με την ύπαρ-ξη του ανθρώπου στον πλανήτη

Σημείωση Το πλήρες κείμενο της μελέτης του

Andrew Gough στα αγγλικά μπορείτε να το βρείτε

στο httpandrewgoughcoukbee1_1html

πρόδρομος του εραλδικού κρίνου του εθνι-κού συμβόλου της ΓαλλίαςΟ ελευθεροτεκτονισμός που διαδόθηκε στις

ΗΠΑ ήδη από την ίδρυσή τους ευνοήθη-κε από σημαντικούς ανθρώπους όπως ο Τό-μας Τζέφερσον ο οποίος έγραφε με πάθος για την σημαντικότητα των μελισσών ενώ άλ-λοι όπως ο Πρόεδρος Τζόρτζ Ουάσιγκντον ενσωμάτωσε την κυψέλη στο τεκτονικό λογ-γείο του Χωρίς αμφιβολία η πρώιμη Αμερι-κανική κοινωνία δανείστηκε πολλές από τις φιλοσοφικές αρχές της από τον Ελευθεροτε-κτονισμό ενσωματώνοντας συμβολισμό και θέματα με μέλισσες στις τελετουργίες της Η δομή του κράτους τουλάχιστον σε αυτή

την πρώιμη περίοδο ακολούθησε τη δομή τη σταθερότητα και την αλτρουιστική συμπερι-φορά που χαρακτηρίζουν την κυψέλη όπως είχαν κάνει κοινωνίες και κινήματα χιλιάδες χρόνια πριν από αυτήνΜια ένδειξη για την επιρροή της μέλισσας

στους ιδρυτές των ΗΠΑ φαίνεται από το ότι ολόκληρη η δυτική περιοχή της χώρας ονο-μαζόταν αρχικά Ντεζερέ (μέλισσα)Η μέλισσα είχε αποτελέσει κεντρικό θέμα σε

πολλά κείμενα και διαλέξεις του αυστριακού φιλόσοφου και μυστικιστή Ρούντολφ Στέι-

(Το περίφημο μινωικό κόσμημα με τις μέλισσες) (Το τεκτονικό λογγείο του Ουάσιγκτον Η κυψέλη διακρίνεται στο επάνω μέρος του στο κέντρο)

(41)

ΓιώργοςΙωάννου( Ο Γ Ιωάννου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1927 Πήρε πτυχίο φιλολογίας από το ΑΠΘ και το 1960 διορίστηκε φιλόλογος Το 1971 μετατέθηκε στην Αθήνα αρχικά σε γυμνάσιο και μετά στο υπουργείο ΠαιδείαςΠέθανε στην Αθήνα το 1985

Ποιητικές συλλογέςlaquoΗλιοτρόπιαraquo ιδιωτική έκδοση Θεσσαλονίκη 1954laquoΤα Χίλια Δέντραraquo εκδ Διαγωνίου Θεσσαλονίκη 1963laquoΤα Χίλια Δέντρα amp άλλα ποιήματα (1954-1963)raquo εκδ Ερμής Αθήνα 1973 )

(42)

ldquoΣαν τη μητέρα αλήθειαrdquo

Πηγαίνει αργά στο σινεμά

μάλιστα στον εξώστη

Σrsquo έργα κατά προτίμηση βουβά

και θαμπωμένα Κι εκεί

- μέσα στους τόσους εξευτελισμούς -

η μόνη του χαρά να βλέπει τις γυναίκες

της γενιάς γύρω απrsquo το τριάντα

Με κείνα τα βαθιά καπέλα

με τις σειρές τα περιδέραια

τα μάτια τα κοντά μαλλιά∙

με τις ψιλές γλυκιές φωνές

με τις κινήσεις τους τις μητρικές

Σαν τη μητέρα αλήθεια∙

σαν τη μάνα του

των πρώτων παιδικών του χρόνων

Τότε που τον φωνάζανε μοναχογιό

(43)

( επιμέλεια - Έλλη Ιωαννίδου )

Ο αετόςκαι η χελώνα( Η λ ο γ ι κ ή η σ ύ ν ε σ η κ α ι η φ ρ ό ν η σ η σ α ν α ε τ ό ς π ε τ ο ύ ν β λ έ π ο υ ν τ α π ρ ά γ μ α τ α κ α θ α ρ ά κ α ι α π ό ψ η λ ά Π ρ ο σ π α θ ο ύ ν ν α β ά λ ο υ ν σ τ η θ έ σ η κ α ι σ τ α ό ρ ι ά τ ο υ τ ο ν μ α τ α ι ό δ ο ξ ο ε π ι π ό λ α ι ο ε α υ τ ό μ α ς π ο υ σ έ ρ ν ε τ α ι σ τ η γ η σ α ν τ η χ ε λ ώ ν α )

(44)

Οι Μύθοι του Αίσωπου είναι μικρές ιστορίες εμπνευ-σμένες από την ίδια τη ζωή και διακρίνονται για τον συμβολικό και αλληγορικό χαρακτήρα τους Ο Αίσωπος είχε γράψει πολλούς μύθους για να σατιρίσει δια-

κωμωδήσει ή και να ειρωνευτεί την καθημερινότητα των Ελ-λήνων Ένας από αυτούς ήταν και ο μύθος του αετού με τη χε-λώνα Εδώ θα τον παρουσιάσουμε κάπως διαφορετικά Η ιστορία θα αρχίσει μέσα στη θάλασσα

άποτε ας πούμε τα παλιά χρόνια μια χελώνα μουρμού-ριζε για την άτυχη μοίρα της κολυμπώντας αργά μέσα στη θά-λασσα Την ενοχλούσε που τα άλλα ζώα μπορούσαν να τρέχουν γρήγορα στη γη ενώ εκείνη δεν τα κατάφερνε Την ενοχλού-σε που τα πουλιά μπορούσαν να πετάνε στον καθαρό αέρα και να βλέπουν τόσα από κει ψηλά ενώ εκείνη ήταν μέσα στο νερό και κολυμπούσε αργά Την ενοχλούσε ακόμα και τις φορές που έβγαινε στη στεριά για να γεννήσει και κουραζόταν τόσο πολύΑυτά σκεφτόταν λυπημένη σε μια παραλία Ξαφνικά είδε

ένα αετό να σχηματίζει κύκλους γύρω από τα σύννεφα καθώς πετούσε ψηλά με τις ανοιχτές και δυνατές φτερούγες του Του φώναξε όσο πιο δυνατά μπορούσε για να την ακούσει Και όταν αυτός χαμήλωσε αρκετά την ρώτησε τι ήθελε Η χελώνα τότε τον παρακάλεσε μιας και είναι ο βασιλιάς των πτηνών να της μάθει να πετάει όπως εκείνος Να βλέπει τον κόσμο από ψηλά Να νοιώθει δυνατή και ελαφριά συνάμαΟ αετός που θεώρησε παράλογη την επιθυμία τής χελώνας

αρνήθηκε Προσπάθησε να της εξηγήσει ότι δεν ήταν στη

και η χελώναΔιασκευή στον μύθο του Αίσωπου

( κείμενο εικόνα - Έλλη Ιωαννίδου )

(45)

φύση της να πετάει Μπορούσε να χαρεί τα δικά της προνόμια να κολυμπάει δηλαδή στα βαθειά νερά να κάνει βόλτες στην άμμοhellip πράγματα που ακόμα και αυτός - ένας βασιλιάς - δεν μπορεί να χαρεί όπως εκεί-νη Άλλωστε μια τέτοια προσπάθεια να μάθει δηλαδή να πετά μπορεί να την κατέστρεφε Αυτά της είπε και πέταξε μακριά της νομίζοντας ότι

την είχε συνετίσει Η χελώνα όμως ήταν ανένδοτη Συνέχισε να τον

θερμοπαρακαλεί και το έκανε όποτε τον έβλεπε να πετά πάνω από την παραλία Ώσπου μια μέρα ο αετός δεν άντεξε άλλο να της αρνείται Βαρέθηκε άλλωστε τα παρακάλια και την επιπολαιότητά της Τη γράπω-σε με τα δυνατά νύχια του και πέταξε μαζί της ψηλά πάνω από τα κύματα Η ευτυχία της χελώνας γι αυτά τα λίγα λεπτά ήταν απερίγραπτη Βιαστική και άμυ-αλη όπως ήταν νομίζοντας ότι θα μοιάσει στον αετό του ζήτησε να την αφήσει πάνω από τα σύννεφα Ήθελε να συνεχίσει μόνη της να πετάει σίγουρη για τον εαυτό της Έτσι κι έγινε Ο αετός την άφησε να πέσει όπως ακριβώς του είχε ζητήσει με αποτέλεσμα να γκρεμοτσακιστεί πάνω στα βράχια που την περίμε-ναν δίπλα στην ακτή Η δύστυχη χελώνα που ήθε-λε να πετάξει συντρίφτηκε παταγωδώς Δεν άκουσε τα λόγια της σύνεσης από το στόμα του αετού αλλά παρασύρθηκε από τις δικές της παράλογες επιθυμίες έξω από τη φύση της Το τέλος της όπως και όσων δεν ακολουθούν τα λόγια της σύνεσης και της φρόνη-σης ήταν να καταστραφεί και μάλιστα με πολύ άσχη-μο τρόπο

Η θαλάσσια χελώνα Caretta caretta εί-ναι ένα κινδυνεύον είδος Θα τη συναντή-σουμε να κολυμπάει σε όλα τα μήκη και πλάτη των ελληνικών θαλασσών αλλά η ιδιαίτερη σημασία της χώρας μας έγκει-ται στο ότι φιλοξενούμε κάποιες από τις σημαντικότερες παραλίες για την ανα-παραγωγή και φωλεοποίηση της καρέτα στη ΜεσόγειοΗ χελώνα καρέτα είναι ίσως ένα από τα

πιο εμβληματικά είδη των μεσογειακών και ελληνικών θαλασσών και ένα από τα επτά είδη θαλάσσιων χελωνών που υπάρ-χουν στον πλανήτη Αν καταφέρει να ξεφύγει από τους φυσικούς εχθρούς της αλλά και από τις ανθρώπινες επιδράσεις και απειλές θα ζήσει περίπου 80 χρόνια Όταν μεγαλώσει περίπου μετά από δύο έως τρεις δεκαετίες και έρθει η ώρα τής αναπαραγωγής της θα επιστρέψει στην ίδια περιοχή και θα επιλέξει την παραλία όπου γεννήθηκε και η ίδια για να κάνει τη φωλιά της

Η θαλάσσια χελώνα Κ α ρ έ τ α - ΚαρέταΖ ω ή π ο υ α π ε ι λ ε ί τ α ι

(46)

Τα αποσπάσματα του κειμένου και πληροφορίες είναι από το site httpwwwwwfgrelendangered-speciescaretta

Σε κάθε περίοδο ωοτοκίας η θαλάσσια χελώνα θα γεννήσει δύο έως τρεις φορές Θα δημιουρ-γήσει τη φωλιά της σε αμμώδεις παραλίες και σε βάθος περίπου 60 εκατοστών Σε κάθε φωλιά φιλοξενούνται μέχρι και 120 αυγά τα οποία εκ-κολάπτονται για 55 ημέρες Η θήρα των αυγών από αλεπούδες σκυλιά κλπ αποτελεί ένα επιπλέ-ον πρόβλημα και έχει παρατηρηθεί σε παραλίες ωοτοκίας της Πελοποννήσου επηρεάζοντας το 40 των φωλιών Σημαντική απειλή συνιστούν και τα σκουπίδια στη θάλασσα Ειδικότερα οι πλαστικές σακούλες υποβαθμίζουν το θαλάσσιο οικοσύστημα και μπορούν να οδηγήσουν σε θά-νατο τις θαλάσσιες χελώνες αφού τις ξεγελούν λόγω της ομοιότητάς τους με τσούχτρες μία από τις πιο αγαπημένες τροφές της καρέτα

Η ζωή που προστατεύουμε και η ιστορία των Σεκανίων της Ζακύνθουhellip

Η προστασία της καρέτα είναι για εμάς σχε-δόν laquoπροσωπική υπόθεσηraquo που διαρκεί και εξελίσσεται για πολλές δεκαετίες Για τη δια-τήρηση και προστασία του είδους οργανώσα-με το 1994 πανευρωπαϊκή εκστρατεία για την αγορά της περιοχής που περιβάλλει την παρα-λία των Σεκανίων Ως αποτέλεσμα σε μία πολύ αβέβαιη για την προστασία του είδους περίοδο με τα χρήματα που συγκεντρώθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αλλά και από συνεισφο-ρές ιδιωτών αγοράσαμε το 90 της έκτασης γύρω από τα Σεκάνια Σκοπός της αγοράς ήταν τόσο η αποτροπή της τουριστικής ανάπτυξης

της περιοχής όσο και η κατά το δυνα-τόν καλύτερη διαχείρισή της ώστε να προστατευθεί η σημαντικότερη παραλία ωοτοκίας για τη θαλάσσια χελώνα

Yπεύθυνη προγράμματος Χαρίκλεια Μινώτου cminotouwwfgr τηλ 210 33 14 893

Κ α ρ έ τ α - Καρέτα

httpswwwyoutubecomwatchv=yDnbTGBSxyA

httpswwwyoutubecomwatchv=T8eGw1oyYoQ

Αν θες να δεις VIDEO με χελωνάκια πάνω στην άμμο να τρέχουν προς το νερό πάτησε στα links

httpswwwyoutubecomwatchv=nHok4ZdJ2A0

(47)

Κ Ι Ν Η Μ Α Τ Ο Γ Ρ Α Φ Ο Σ -ldquoΠρόμαχοςrdquoΠ ρ ό κ ε ι τ α ι για μια αισθηματική ταινία

με φόντο την επιστροφή των Γλυπτών του Παρ-θενώνα από το Βρετανικό Μουσείο Ας σημειωθεί ότι η πρώτη επίσημη προβολή της ταινίας πραγ-ματοποιήθηκε στο Μουσείο της ΑκρόποληςΟ Ανδρέας (Παντελής Κοντογιάννης) αναγκά-

στηκε να αφήσει την Ελλάδα όταν ήταν παι-δί Επιστρέφει ενήλικος μετά από πρόσκληση του διευθυντή του Μουσείου της Ακρόπολης (Giancarlo Giannini) για να προχωρήσει την υπό-θεση κατά του Βρετανικού μουσείουΒρισκόμαστε στην Αθήνα του 2011 εν μέσω

της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης που έχει ξεσπάσει στη χώρα Ο Ανδρέας συγκεντρώνει αποδεικτικά στοιχεία για να αποδείξει ότι πλα-στογραφήθηκαν έγγραφα ώστε να επιτραπεί η πώληση των γλυπτών στο Βρετανικό Κοινοβού-λιο το 1816 Στη συνέχεια επιστρέφει στο Λονδί-νο όπου με τη βοήθεια της Ελένης (Κασσάνδρα Βογιατζή) συναδέλφου του αλλά και αντικείμε-

νο του πόθου του ξεκινάει τις απαραίτητες νο-μικές διαδικασίεςΟι δύο δικηγόροι έχουν μπροστά τους έναν

laquoμακρύ δρόμοraquo και θα πρέπει να δώσουν σκλη-ρό αγώνα για να πετύχουν την επαναφορά των κλεμμένων γλυπτών στην αρχική ndashκαι αρμό-ζουσα- θέση τουςΣκηνοθεσία Κέρτε και Τζον Βούρχις

Παίζουν Παντελής Κοντογιάννης Κασσάνδρα

Βογιατζή Γιώργος Χωραφάς Τζιανκάρλο Τζιανίνι

Γιώργος Βογιατζής Σπύρος Φωκάς Πολ Φρίμαν

Μάικλ Μπέρνς

(48)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

Τ η ν Τ ε τ ά ρ τ η 3 Δεκεμβρίου εγκαινιάσθηκε στο Βυζαντινό και Χριστια-νικό Μουσείο η έκθεση laquoΟ Δομήνικος Θεο-τοκόπουλος πριν από τον El Grecoraquo η οποία πραγματοποιείται στο πλαίσιο του ελληνικού επετειακού προγράμματος για τα 400 χρόνια από το θάνατο του El GrecoΗ έκθεση παρουσιάζει το πολιτισμικό περι-

βάλλον μέσα στο οποίο διαμορφώθηκε η προ-σωπικότητα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου πριν αναχωρήσει από τον Χάνδακα της Κρή-της (το σημερινό Ηράκλειο) για τη Βενετία το 1567Τι γνωρίζουμε για την Κρήτη του 16ου αιώ-

να και την κοινωνία της μέσα στην οποία γεν-νήθηκε μαθήτευσε και εργάστηκε ο νεαρός Δομήνικος Θεοτοκόπουλος Πώς δούλευαν οι Κρητικοί ζωγράφοι τον 16ο αιώνα Ποια κοι-νωνικά φαινόμενα και ποιες ιδεολογικές τά-σεις σχετίζονται με τον τεχνίτη καλλιτέχνη και λόγιο Θεοτοκόπουλο Γιατί ο Θεοτοκόπου-

λος φεύγει από την ΚρήτηΜε αφετηρία αυτά τα ερωτήματα η έκθεση

αφηγείται πτυχές του κοινωνικού και καλλι-τεχνικού περιβάλλοντος τής Κρήτης του 16ου αιώνα μέσα στο οποίο γεννήθηκε μαθήτευσε και ωρίμασε εικαστικά ο Δομήνικος Θεοτοκό-πουλοςΣε τρεις μεγάλες εκθεσιακές ενότητες πα-

ρουσιάζονται 200 περίπου σημαντικά αντι-κείμενα θρησκευτικά και κοσμικά αρχειακές πηγές χειρόγραφα και έντυπα εικόνες και πί-νακες Κρητικών και Ιταλών ζωγράφων του 16ου αιώνα Τα έργα προέρχονται από τις συλ-λογές του Βυζαντινού Μουσείου από συλλο-γές και μουσεία της Ελλάδας Εφορείες Βυζα-ντινών Αρχαιοτήτων μητροπόλεις εκκλησίες και μοναστήρια καθώς και μουσεία του εξω-τερικούΔιάρκεια έκθεσης 4122014 ndash 3132015

Βασ Σοφίας 22 Τηλ 213 213 9500

httpwwwbyzantinemuseumgr

Ε Κ Θ Ε Σ Η - laquo Ο Δ ο μ ή ν ι κ ο ς Θ ε ο τ ο κ ό π ο υ λ ο ς π ρ ι ν α π ό τ ο ν El Grecoraquo

(49)

Η Ε λ λ η ν ι κ ή Εταιρεία Μεταφρα-στών Λογοτεχνίας βράβευσε τη Χάρις Αλε-ξίου για την καλύτερη μετάφραση ξένου λο-γοτεχνικού έργου Η βράβευση αφορούσε τη μετάφραση του βιβλίου laquoΠάντα ήρωεςraquo του Φαμπιάν Μαρσό που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΜεταίχμιοΤο βιβλίο αποτελεί τη συγκλονιστική μαρ-

τυρία του Grand Corps Malade (Ψηλό Άρρω-στο Κορμί όπως είναι το ψευδώνυμό του) ο οποίος έμεινε ατελώς τετραπληγικός εξαιτί-ας ενός μοιραίου ατυχήματος Ωστόσο ένα χρόνο μετά το περιστατικό διέψευσε τις προ-βλέψεις των ειδικών και κατάφερε να περπα-τήσει ξανά Στις σελίδες του βιβλίου του ο Μαρσό αφηγείται τη δωδεκάμηνη περιπέτεια και τις εμπειρίες τόσο τις δικές του όσο και των ομοιοπαθών συντρόφων του από το κέ-ντρο αποκατάστασηςΓια τη γνωριμία της με τον Φαμπιάν Μαρσό

την απόφασή της να προτείνει και να μετα-φράσει το βιβλίο του η Χάρις Αλεξίου αναφέ-ρει laquoΤον Grand Corps Malade τον γνώρισα από τα τραγούδια του Ήταν το νέο πρόσω-πο στη γαλλική μουσική σκηνή στο μουσι-κό είδος της slam H νεολαία της Γαλλίας τον λάτρευε Μου έκανε εντύπωση αυτός ο νέος όμορφος άνδρας με την πατερίτσα του Μου έκανε εντύπωση και το ψευδώνυμό του το laquoψηλό άρρωστο κορμίraquo Το τραγούδι μου ldquoΜεγάλωσαrdquo μόλις είχε κυκλοφορήσει και σκεφτόμουν πως θα μπορούσε να το είχε γρά-ψει αυτός Τον συνάντησα αργότερα σε ένα τηλεοπτικό στούντιο όταν συμμετείχαμε και οι δύο στην εκπομπή του Michel Drucker που έκανε ένα μεγάλο αφιέρωμα στον Ντέμη Ρούσσο

Δύο χρόνια αργότερα ο φίλος Νίκος Αλιά-γας μου χάρισε το βιβλίο του Φαμπιάν laquoΔι-άβασέ το είναι γραμμένο σε απλή γλώσσαraquo μου είπε Όσο το διάβαζα σε πολλά σημεία ξαναζούσα την περιπέτεια του αδελφού μου στην εντατική και αργότερα στο κέντρο απο-κατάστασης Το συγκινητικό επίσης ήταν πως γνώριζα την απίστευτη ταλαιπωρία των τετραπληγικών των αναπήρων που στερού-νται την ικανότητα όπως λέει και ο Φαμπι-άν να ξύσουν το φρύδι τους ή να κρατήσουν το κουτάλι τους και να πατήσουν ένα κου-μπί για βοήθειαraquo

Ε Κ Δ Η Λ Ω Σ Η -Β ρ α β ε ί ο Λ ο γ ο τ ε χ ν ι κ ή ς Μ ε τ ά φ ρ α σ η ς γ ι α τ η ν Χ Αλεξίου

(50)

Θ Ε Α Τ Ρ Ο - laquoΟ Γάμοςraquolaquo Ο Γ ά μ ο ς raquo της Βάσιας Σολωμού

Ξανθάκη πρωτοπαρουσιάστηκε το 1994 στο Θεσσαλικό Θέατρο σε θεατρική διασκευή και σκηνοθεσία του Κώστα Τσιάνου γνωρίζοντας τεράστια επιτυχίαΣτην τωρινή παράσταση τού Μεταξουργεί-

ου παρουσιάζεται με τη μορφή του μονολό-γου σε θεατρική προσαρμογή ndash σκηνοθεσία και ερμηνεία της Άννας Βαγενά Πρόκειται για την ιστορία μιας απλής γυναίκας από τα Αμπελάκια της Θεσσαλίας μιας χωριάτισ-σας που σήκωσε στους αδύνατους ώμους της τη μοίρα της και συγχρόνως τη μοίρα πολ-λών γυναικών του τόπου μας Έζησε τη βα-ναυσότητα ενός αλκοολικού πατέρα είδε την αγάπη του άνδρα της να μεταμορφώνεται σε περιφρόνηση όταν άρχισε να γεννάει κωφά-λαλα παιδιά εξαιτίας της βαριάς κληρονομι-κότητας του αλκοολικού πατέρα της και πά-

S T A N D - U P C O M E D Y -5 0 Α π ο χ ρ ώ σ ε ι ς τ ο υ GreekΣ τ ι ς μ έ ρ ε ς μας που

το χιούμορ θεωρείται σπάνιο και πολύτιμο το Tin Pan Alley φιλοξενεί τον Σίλα Σεραφείμ ο οποίος προσφέρει εντυπωσιακές παραστάσεις γέλιου και εύθυμου προβληματισμούΚάθε Σάββατο (έως τις 27 Δεκεμβρίου) στις

2200 ο Σίλας στήνει ένα ενδιαφέρον πανηγύρι με επίκεντρο το εξαιρετικό μοναδικό laquoφυσικό φαινόμενοraquo που λέγεται laquoΝεοέλληναςraquo Μια γι-ορτή σε πρώτη ανάγνωση των 20 χρόνων πα-ρουσίας του στην stand-up comedy αλλά και μια προσπάθεια ανάλυσης και διερεύνησης του φαινομένου το οποίο μάλλον θα εξακολουθήσει να απασχολεί για πολύ καιρό την καλλιτεχνική

κοινότητα του είδους Για του λόγου το αληθές δείτε ένα απόσπασμα των προσπαθειών του στην ιστοσελίδαwwwyoutubecomwatchv=LgJERE7PTBY

Συντελεστές Σίλας Σεραφείμ

Λίλα Σταμπούλογλου (συμμετέχει μέχρι να γεννήσει)

Παραστάσεις Κάθε Σάββατο μέχρι τις 27 Δεκεμβρίου

(τουλάχιστον)

Ώρα έναρξης 2200 (ακριβώς)

Πληροφορίες Tin Pan Alley Τουρναβίτου 6 Πλατεία

Ασωμάτων Θησείο Τηλ 210-3210158

httpwwwtinpanalleygrindexphpsilasserafim

λεψε με νύχια και δόντια σε μια κοινωνία που δεν δέχεται εύκολα την αναπηρίαΏρες Παράστασης Σάββατο 1800 και 2100

Κυριακή 1830

Εισιτήρια Γενική Είσοδος 16euro Μειωμένα

12euro (φοιτητές συνταξιούχοι άνω των 65 ετών

πολύτεκνοι amp εκπαιδευτικοί) και 10euro(άνεργοι)

Ομαδικό εισιτήριο 8euro

Θέατρο Μεταξουργείο Ακαδήμου 14-16

Τηλ 210-5234382

(51)

(52)

ldquoΤο Θαύμα να Νοιώθεις ΈλληναςrdquoΤου SAM CHEKWASΕ κ δ ό σ ε ι ς S e a b u r n B o o k s

άνθρωπος μένει εκεί όπου είναι θαμμένο ένα μέρος της καρδιάς τουraquo έγραψε ο Αλέξαν-

δρος Δουμάς Ο Sam Chekwas το παιδί από την Νιγη-ρία με τα φωτεινά και ερευνητικά μάτια που ήρθε από την χώρα του να σπουδάσει στην Ελλά-δα ντυμένος στο πνεύμα και την καρδιά με την αγάπη για το αληθινό το υψηλό και το ωραίο δεν μάκρυνε ποτέ από δω Τα τραίνα της ζωής του ασταμάτητα έφευγαν και γύριζαν φεύγουν και γυρίζουν με τη σημαία του χρέους με την πραμάτεια της προσφοράς με τη σοδειά της αγά-πης Σrsquo ένα ταξίδι που κρατάει χρόνια τώρα διατηρώντας την ποιότητα του σεβασμού την ευ-χέρεια της κατανόησης και την ανάγκη της συμπόρευσης στα μονοπάτια της ουσίαςhelliplaquoΌσο αναπνέω θα προβάλλω την ελληνική γλώσσα και τα ελληνικά γράμματαraquo δήλωσε σε παρου-

σίαση του βιβλίου του ο Chekwas Και με περισσή περηφάνια ανέφερε laquoΕδώ γεννήθηκαν οι τέ-χνες η φιλοσοφία και οι επιστήμες Ο Μέγας Αλέξανδρος έλεγε πως ότι δεν γιορτάζεται πεθαίνει Αυτό συμβαίνει και με τον ελληνισμό και κυρίως την ελληνική γλώσσα Όλοι εσείς πρέπει να με-ταφέρετε τον ελληνισμό όπου μπορείτε με κάθε τρόποraquo Και όχι μόνο προτρέπει αλλά και ο ίδι-ος προσπαθεί για τη διάδοση του ελληνισμού μέσα από το βιβλιοπωλείο που έχει ανοίξει στην Αστόρια της Νέας Υόρκης Το βιβλιοπωλείο αποτελεί ένα από τα laquoαξιοθέαταraquo της αμερικανικής μεγαλούπολης με τους δεκάδες χιλιάδες Ελληνοαμερικάνους Βρίσκεται στον αριθμό 33-18 της οδού Μπρόντγουεϊ και μοιάζει με συνηθισμένο συνοικιακό βιβλιοπωλείο Όμως ανάμεσα στις αγγλικές εκδόσεις υπάρχουν ράφια που ξεχειλίζουν από ελληνικούς τίτλουςmiddot η προσπάθεια του Chekwas για την προώθηση του ελληνισμού

(53)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

τα τέλη του 1944 όταν πια εί-χαν αποχωρήσει από τη χώρα μας οι δυνάμεις κατοχής του Άξονα μέλη της ηγεσίας του τότε Βασιλικού Ναυτικού ζή-τησαν την ανεύρεση και τιμω-ρία των υπεύθυνων του τορπι-

λισμού της laquoΈλληςraquo Πράγματι είχε επισημανθεί στην Κάτω Ιταλία κάποιος Stefano Toselli μηχανι-κός ο οποίος είχε δηλώσει laquoιδιωτικώςraquo ότι ήταν σε θέση να κατονομάσει τους υπεύθυνους της ανόσιας πράξηςΟι ελληνικές Αρχές λοιπόν απαίτησαν την επίσημη καταγραφή της μαρτυρίας του και να κινηθεί η δια-δικασία παραπομπής των ενόχων σε δίκη Και τότεhellip laquoέσκασε η βόμβαraquo Με εντολή του Βρετανού στρα-τάρχη Harold Alexander ανώτατου διοικητή των συμμαχικών δυνάμεων της Μεσογείου κατηγορη-ματικώς απαγορεύτηκε η συνέχιση της έρευνας Το θέμα έπρεπε να μπει στο αρχείο ndash και αυτό έγινε ευ-θύς αμέσως Κατά συνέπεια όλα όσα λέγονται ακό-μα και σήμερα σχετικά με τον τορπιλισμό της laquoΈλ-ληςraquo παραμένουν ατεκμηρίωτα Ήταν πράγματι το ιταλικό υποβρύχιο laquoDelfino raquo που βύθισε το αγκυ-ροβολημένο στην Τήνο για τον εορτασμό του Δεκα-πενταύγουστου ελληνικό πολεμικό σκάφος Και αν ναι ποιος έδωσε τη σχετική εντολή Και τι έλεγε η εντολή αυτή

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Λ ό γ χ η

ldquoΟ Πόλεμος και ο ΚόσμοςrdquoΤα Γεγονότα του rsquo40 τα πριν και οι Συνέπειες

ρόκειται για ένα τρίτομο έργο στο οποίο ο Θεόδωρος Σπυρόπου-λος παρουσιάζει αναλυτικά με εξαντλητικές λεπτομέρειες τη σημα-ντική ανασκαφή της ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΟΣΑνάμεσα στην Πελλάνα και την Σπάρτη ιδρύθηκε μια Νησιωτική

Κοινοπολιτεία στη Λιμνοθάλασσα που συνδεόταν μέσω του Ευρώ-τα με τον Λακωνικό Κόλπο Σrsquo αυτό το νησιωτικό σύμπλεγμα υπήρ-χε η Λακεδαίμων από τις αρχές της τρίτης χιλιετίας πΧ μέχρι το 1750 πΧ οπότε καταστράφηκε από την Κοσμική Θεομηνία

Κατά τη Μυκηναϊκή περίοδο υπήρξε το Ανακτορικό κέντρο της Λακωνίας όπως πιστοποιείται από το Ανάκτορο το Κυκλώπειο Τείχος τους Βασιλικούς Θολωτούς Τάφους κα Επίσης φιλοξένησε το Ανάκτορο του Μενέλαου και της ΕλένηςΠολλές γεωφυσικές και γεωπολιτικές ιδιαιτερότητες μνημειακά ευρήματα και αρ-

χαιολογικά ευρήματα οδήγησαν τον συγγραφέα να ταυτίσει σημεία και μνημεία του Λακωνικού βαθυπέδου της Λακεδαίμονος με την Πλατωνική Ατλαντίδα και να ανα-ζητήσει επιβιώσεις της υλικής πολιτειακής και πολιτισμικής κληρονομιάς της στην ιστορική Δωρική ΣπάρτηΗ πλούσια εικονογράφηση βοηθά κάθε ενδιαφερόμενο για την ελληνική αρχαιολο-

γία να παρακολουθήσει αναλυτικά τη διεξαγωγή μιας ανασκαφής σrsquo ένα χώρο που παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον

Του ΘΕΟΔΩΡΟΥ Γ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Κ α δ ρ α μ ί τ σ α

ldquoΛακεδαίμωνrdquo

(54)

ανέναν μα κανέναν δεν μπορείς να κερδίσεις ούτε καν ένα αφελές μικρό παιδί εφόσον του αφαιρείς την ελευ-θερία τού να μην συμφωνήσει μαζί σου Αν στερήσεις την ελευθερία στον άλλον και βασιλιά να τον στέψεις δεν θα διαρκέσει η συμφωνία σας Σύντο-

μα θα αισθανθεί δυσφορία θα καταλάβει ότι παγιδεύτη-κε και βρέθηκε εκεί που δεν θέλει Τα χρυσά κλουβιά τα ανακάλυψαν τύποι σαν τη γυναίκα της πρώτης ιστορί-ας του βιβλίουmiddot όμως κλειδωμένο ένα πουλί μαραίνεται Ο Ελύτης γράφει πως γίνεται να φυλακίσεις ένα αηδόνι αλλά δεν μπορείς να φυλακίσεις τον κελαϊδισμό τουΥπάρχουν όμως προσωπικότητες τόσο ανασφαλείς εξαρτημένες και εξωφρενικά εγωιστικές ώστε κρατούν κλειδωμένο το αηδόνι τους έστω και άλαλο έστω και νεκρό Ξέρουν πολύ καλά άλλωστε την τέχνη να ταρι-χεύουνΌλοι μας έχουμε συναπαντηθεί με τέτοιους χαρακτή-

ρες Δεν είναι λίγοι και γνωρίζουν να πλέκουν ιστούς σαν την αράχνη Όσο πιο εξαρτημένοι είμαστε εμείς οι ίδιοι τόσο τσιμπάμε στους χειρισμούς τους Ο ελεύθε-ρος ο ανεξάρτητος άνθρωπος δεν τους ανέχεται γρή-γορα κάνει πέρα σύντομα κόβει μαζί τους τις διαπραγ-ματεύσεις Όμως πόσοι είμαστε εντελώς ανεξάρτητοι Όλοι έχουμε τις πληγές μας τα μειονεκτήματα μας τα παθήματα και τα πάθη μας Όλοι κουβαλάμε στο αίμα μας τους πειρασμούς της τρέλας Παρά ταύτα πάντα υπάρχει τρόπος να γιατρεύεσαι όταν όντως το αποφασί-ζεις διότι η υγεία είναι πιο επιθετική και δυναμική από την αρρώστια

ldquoΣιωπάς για να ακούγεσαιrdquo

Της ΜΑΡΩΣ ΒΑΜΒΟΥΝΑΚΗ Ε κ δ ό σ ε ι ς Ψ υ χ ο γ ι ό ς

(55)

STREETART

(56)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

( φωτογραφίες - Ανδρέας Τσάκαλης )

ΟΌ π ο ι ο ς θ έ λ ε ι να θαυμάσει έργα Τέχνης από καλλιτέχνες με μεράκι και πάθος δεν χρειάζεται να πηγαίνει μόνο σε εκθεσιακούς χώρους Ένας τοίχος παλιός μια λεπτομέ-ρεια στην πόρτα κάγκελα ή και σημεία του δρόμου είναι ικανά να εμπνεύσουν Μπο-ρούν να δώσουν βάση στον λαϊκό καλλιτέχνη να δημιουργήσει και να μεταμορφώσει Όταν ένας άνθρωπος θέλει να εκφραστεί μέσα από την τέχνη θα βρει laquoτελάραraquo γύρω του Θα βρει τρόπο να στείλει το μήνυμά του Θα επικοινωνήσει με τον θεατή θα τον κάνει να σκεφτεί να χαμογελάσει να λυπηθεί Θα του δημιουργήσει έντονα συναισθήματα χρησι-μοποιώντας απλά φτηνά χρώματα και το ταλέντο τουΗ τέχνη λοιπόν που μπορείς ελεύθερα να δεις και να θαυμάσεις στους πιο απίθανους χώρους ίσως και στην ίδια τη γειτονιά σου χωρίς εισιτήρια και προσκλήσεις λέγεται street art

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

(57)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

STREET ART

(58)

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

Δώρα Η Αλεξάνδρα όμορφη κι αριστο-κρατική από καλή και πλούσια οικο-γένεια φαντάστηκε πως στο πρόσωπο του αρρενωπού Νιόνιου θα έβρισκε την αδελφή ψυχή το άλλο μισό της για να ζήσει μαζί του τη ζωή που ονει-ρευόταν Όμως ο ωραίος της σύζυγος ndashθα διαπίστωνε γρήγοραndash καταδυνα-στευόταν από την Αργίνη μάνα σκλη-ρή και πεθερά ακόμη σκληρότερηhellip Ποτέ ο γιός δεν μπόρεσε να απαλλαγεί από την αρπάγη αυτής της μάνας κι έτσι η Αλεξάνδρα έμαθε να ζει στο πε-ριθώριο της ζωής των τριών τους κά-νοντας υπομονή για χάρη του παιδιού της και γιατί στο βάθος η ελπίδα την έκανε να πιστεύει ότι ίσως μια ημέρα όλα αλλάξουνhellip Η ελπίδα το μόνο όπλο του απελπισμένουhellipΤον απολογισμό αυτής της ζωής

εγκλωβισμένης στη ερημιά του έρω-τα μιας ζωής πολιτικών αγώνων για ένα καλύτερο αύριο διηγείται η Αλε-ξάνδρα γιαγιά πια στη μικρή εγγονή που έχει τrsquo όνομά τηςhellip

ldquoΜια Κυρ ιακή με την Αλεξάνδραrdquoεκδ Ωκεανός

(Η Δώρα Νικολαΐδου γεννήθηκε στην Αθήνα Πήρε πανεπιστημιακό τίτλο σπουδών από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων με ειδίκευση στην Ψυχολογία Σήμερα είναι τελειόφοιτος του Ελληνικού Ινστιτούτου Νευροφυτοθεραπείας και Ανάλυσης του Χαρακτήρα (ΕΙΝΑ) και ασκεί επαγγελματικά τη Συμβουλευτική ως Σύμβουλος Ψυχικής ΥγείαςΕιδικεύεται και παρέχει Συμβουλευτική Ψυχολογική Υποστήριξη σε Γυναικεία Θέματα Έχει μετεκπαιδευτεί στις πλέον σύγχρονες τεχνικές θεραπείας του Μετατραυματικού Στρες (Brain Spotting και CMR)Το laquoΜια Κυριακή με την Αλεξάνδραraquo είναι το πρώτο μυθιστόρημά της)

Νικολαίδου

κή ρωμαϊκή θρησκεία που σχετιζόταν με τη τε-λετουργική σφαγή των ταύρωνΈνας άλλος αρχαίος πολιτισμός που επηρε-

άστηκε από τους αρχαίους Αιγυπτίους ήταν ο Μινωϊκός Είχε στενή σχέση με τους Αιγύπτι-ους οι οποίοι ήταν ειδικοί στη μελισσοκομία μια Τέχνη που αργότερα εισήχθη στην Ελλά-δα Αυτό μας οδηγεί σε ένα άλλο εντυπωσιακό του αιγυπτιακού συμβολισμού για τη μέλισ-σα Η Σφίγγα το περίφημο μνημείο της χώρας ονομαζόταν Χουν νμπ στα αιγυπτιακά όμως οι Έλληνες του έδωσαν το όνομα που είναι σή-μερα γνωστό Πως όμως συνδέεται αυτό με τη μέλισσα Η μινωική λέξη για τη μέλισσα ήταν σφέξ Τι συμπέρασμα βγάζουμε από αυτό Ο πο-λιτισμός που έμαθε στους Έλληνες την Τέχνη της μελισσοκομίας χρησιμοποιούσε τη λέξη σφεξ για να ονομάσει τη μέλισσα ndash και οι Έλ-ληνες έδωσαν αυτό το όνομα στη θεά που απει-κονίζει το μνημείο Μήπως η Σφίγγα υπήρχε ήδη όταν ο Μένες δημιούργησε το αιγυπτιακό βασίλειο και ήταν γνωστό ότι αναπαριστούσε μια μέλισσα θεά και έτσι αποδόθηκε στον Φα-ραώ ο τίτλος Μελισσοτρόφος Η πιθανότητα εί-ναι προκλητική και δεδομένης της γοητείας που ασκούσαν οι μέλισσες στους Αιγύπτιους δεν φαίνεται και τόσο εξωπραγματική

Η μ έ λ ι σ σ α σ ε κ ρ ί σ η ndash ο ά ν θ ρ ω π ο ς σ ε κ ρ ί σ ηΗ λατρεία των Σουμερίων και των Αιγυπτίων

για τη μέλισσα μεταδόθηκε στην Ελλάδα όπου μέλισσες απεικονίζονται σε αγάλματα των πιο

Ασίπα που σημαίνει ο Μεγάλος Ποιμένας στον Ουρανό και Άπις σημαίνει Όσιρις Αυτό συν-δέεται με την πίστη ότι μετά θάνατον η ψυχή του Φαραώ συνδεόταν με τον Όσιρι ως ένα άστρο στον αστερισμό του ΩρίωναΈνας ταύρος Άπις σύμφωνα με τους αιγυπτι-

ακούς μύθους δημιουργούσε 1000 μέλισσες και οι μέλισσες αντιπροσώπευαν ψυχές Είναι επίσης ενδιαφέρον ότι η αιγυπτιακή θεότητα Νούτ ήταν θεά του ουρανού ndash της περιοχής των μελισσών ndash και έφερε τον τίτλο laquoΑυτή που Κα-τέχει Χίλιες Ψυχέςraquo ο οποίος φαίνεται να παρα-πέμπει στις χίλιες μέλισσες ή ψυχές που δημι-ουργούνται από το σώμα του ταύρου ΆπιΤο εβραϊκό γράμμα Άλεφ συμβολίζει το laquoχί-

λιαraquo και αντίστοιχο προ σιναϊτικό και το προ κανανιτικό σύμβολο απεικόνιζε το κεφάλι ενός ταύρου παραπέμποντας στο ότι 1000 μέλισ-σες ndash ή αναγεννημένες ψυχές ndash δημιουργού-νται από τη θυσία ενός ταύρου Άπι Επιπλέον η αριθμητική αξία της εβραϊκή λέξη για τον Ιη-σού ndash τον Μεσσία ο οποίος βασίζεται στο πρό-τυπο του Όσιρι ndash είναι πάλι 1000Έτσι η αρχαία πεποίθηση ότι οι μέλισσες δη-

μιουργούνται από ταύρους εύλογα οδηγεί στην εικασία ότι η υπόγεια νεκρόπολη η οποία εί-ναι γνωστή ως Σεράπειο ίσως να ήταν ένα τε-λετουργικό κέντρο αναγέννησης προορισμέ-νο να ανακυκλώνει ψυχές από τα κεφάλια των ταύρων και όχι απλά ένα μαυσωλείο για ταύ-ρους Μήπως οι τελετουργίες που πραγματο-ποιούνταν στο Σεράπειο αποτελούσαν την πιο πρώιμη μορφή του Μιθραϊσμού τη μυστηρια-

(Ο Ρούντολφ Στέινερ (1861-1925) είχε laquoπροβλέψειraquo ότι οι μέλισσες θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε αναφέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότερο από 4 χρόνια ζωής)

(39)

σημαντικών θεών των Ελλήνων Έτσι ανα-πτύσσεται η αντίληψη της Θεάς μέλισσας και δημιουργείται η τιμητική θέση των ιερειών που ονομάζονται Μέλισσες οι οποίες αργότε-ρα μετεξελίσσονται στις Σίβιλες Σύμφωνα με κάποιες παραδόσεις μάλιστα ο δεύτερος ναός στους Δελφούς ήταν κατασκευασμένος εξολο-κλήρου από μέλισσες και ο ομφαλός θύμιζε κυ-ψέλη περιτριγυρισμένη από μέλισσεςΟι Ρωμαίοι εξασκούσαν τον Μιθραϊσμό μια

μυστικιστική θρησκεία σημαντικό στοιχείο της οποίας ήταν η θυσία των ταύρων που θυ-μίζει τις τελετουργίες των Αιγυπτίων στο Σε-ράπειο Απόηχος αυτών των τελετουργιών στη σύγχρονη εποχή φαίνεται να είναι οι ταυ-ρομαχίες της Ισπανίας Η σύνδεση αυτή επιβε-βαιώνεται έμμεσα από το ότι αρκετές από τις παλιότερες αρένες της χώρας έχουν κατασκευ-αστεί επάνω ή πολύ κοντά σε αρχαία ιερά του ΜίθραΟι Μάγια λάτρευαν τη μέλισσα και απεικό-

νιζαν θεούς με τη μορφή της στους σημαντι-κότερους ναούς τους Έως και την Ινδία οι θρησκείες υιοθέτησαν θεότητες μέλισσες στη μυθολογία τους Ακόμη και η καθολική εκ-κλησία ενσωμάτωσε τη μέλισσα ως ένα σύμβο-λο της αυθεντίας του Πάπα πράγμα που μπο-

ρούμε να δούμε στην Πόλη του ΒατικανούΠέτρινα καταλύματα με τη μορφή κυ-

ψελών κατασκευάστηκαν στην αρχαιότητα από την Ιρλανδία έως την Αφρική ενώ ο Χέ-νριχ Χίμλεραπό τους ισχυρότερους άνδρες στη Γερμανία του Χίτλερ κατασκεύασε το ιερότερο τελετουργικό κέντρο των SS με τη μορφή κυψέλης στα θεμέλια τους κάστρου ΒέβελσμπουργκΠολιτικά κινήματα όπως ο κομουνι-

σμός εμπνεύστηκαν από την αλτρουιστική συμπεριφορά που εμφανίζεται στην κυψέ-λη ως πρότυπο για τις ιδεολογίες τους Με-γάλοι ηγέτες επίσης ακολούθησαν την πα-ράδοση των προγόνων τους και συνδέθηκαν με διάφορους τρόπους με τη μέλισσα Ο Ναπολέων για παράδειγμα ακολουθώ-

ντας τη παράδοση των Μεροβίγγιων βασιλι-άδων της Γαλλίας - από τους οποίους ο διά-σημος Βασιλιάς Τσιλντερικ ανακαλύφθηκε ενταφιασμένος με 300 μέλισσες κατασκευα-σμένες από καθαρό χρυσό - εξασφάλισε ότι το σύμβολο της μέλισσας θα ενσωματωθεί στη διακόσμηση και στην τεχνοτροπία του παλατιού υιοθέτησε δε το laquoΗ Μέλισσαraquo ως παρατσούκλι του Πιστεύεται ακόμη ότι η μέλισσα είναι ο

Ιερή

(Απεικόνιση κηρήθρας από την Τσατάλ Χουγιούκ 6600 πΧ)

(Σουμεριακή πινακίδα ndash απεικόνιση της λατρείας της μέλισσας)

(40)

νερ (1861-1925) Είχε laquoπροβλέψειraquo μάλιστα ότι θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε ανα-φέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότε-ρο από 4 χρόνια ζωής Από το 2008 οι μέλισ-σες άρχισαν να εκλείπουν με ανησυχητικούς ρυθμούς Συμπτωματικά() βρισκόμαστε στα όρια της πρόβλεψης του Στέινερ και στο χρο-νικό περιθώριο που ανέφερε ο Αϊνστάιν Επιπλέον έχουμε αρχίσει να διανύουμε σε

ένα έτος που έχει επιβαρυνθεί με θεωρίες για καταστροφή του κόσμου μας ή για αναγέν-νησή του ndash ανάλογα με πια θεωρία είστε δι-ατεθειμένος να πιστέψετε ndash και βρισκόμαστε στη δίνη μια πολύπλευρης και πολυσύνθετης κρίσης με κορυφή του παγόβουνου την οικο-νομία Το τι θα συμβεί θα το δείξει ο χρόνος Ωστό-

σο φαίνεται ότι η μέλισσα η ιερή μέλισσα εί-ναι διαχρονικά συνυφασμένη με την εξέλιξη του πολιτισμού ακόμη ίσως και με την ύπαρ-ξη του ανθρώπου στον πλανήτη

Σημείωση Το πλήρες κείμενο της μελέτης του

Andrew Gough στα αγγλικά μπορείτε να το βρείτε

στο httpandrewgoughcoukbee1_1html

πρόδρομος του εραλδικού κρίνου του εθνι-κού συμβόλου της ΓαλλίαςΟ ελευθεροτεκτονισμός που διαδόθηκε στις

ΗΠΑ ήδη από την ίδρυσή τους ευνοήθη-κε από σημαντικούς ανθρώπους όπως ο Τό-μας Τζέφερσον ο οποίος έγραφε με πάθος για την σημαντικότητα των μελισσών ενώ άλ-λοι όπως ο Πρόεδρος Τζόρτζ Ουάσιγκντον ενσωμάτωσε την κυψέλη στο τεκτονικό λογ-γείο του Χωρίς αμφιβολία η πρώιμη Αμερι-κανική κοινωνία δανείστηκε πολλές από τις φιλοσοφικές αρχές της από τον Ελευθεροτε-κτονισμό ενσωματώνοντας συμβολισμό και θέματα με μέλισσες στις τελετουργίες της Η δομή του κράτους τουλάχιστον σε αυτή

την πρώιμη περίοδο ακολούθησε τη δομή τη σταθερότητα και την αλτρουιστική συμπερι-φορά που χαρακτηρίζουν την κυψέλη όπως είχαν κάνει κοινωνίες και κινήματα χιλιάδες χρόνια πριν από αυτήνΜια ένδειξη για την επιρροή της μέλισσας

στους ιδρυτές των ΗΠΑ φαίνεται από το ότι ολόκληρη η δυτική περιοχή της χώρας ονο-μαζόταν αρχικά Ντεζερέ (μέλισσα)Η μέλισσα είχε αποτελέσει κεντρικό θέμα σε

πολλά κείμενα και διαλέξεις του αυστριακού φιλόσοφου και μυστικιστή Ρούντολφ Στέι-

(Το περίφημο μινωικό κόσμημα με τις μέλισσες) (Το τεκτονικό λογγείο του Ουάσιγκτον Η κυψέλη διακρίνεται στο επάνω μέρος του στο κέντρο)

(41)

ΓιώργοςΙωάννου( Ο Γ Ιωάννου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1927 Πήρε πτυχίο φιλολογίας από το ΑΠΘ και το 1960 διορίστηκε φιλόλογος Το 1971 μετατέθηκε στην Αθήνα αρχικά σε γυμνάσιο και μετά στο υπουργείο ΠαιδείαςΠέθανε στην Αθήνα το 1985

Ποιητικές συλλογέςlaquoΗλιοτρόπιαraquo ιδιωτική έκδοση Θεσσαλονίκη 1954laquoΤα Χίλια Δέντραraquo εκδ Διαγωνίου Θεσσαλονίκη 1963laquoΤα Χίλια Δέντρα amp άλλα ποιήματα (1954-1963)raquo εκδ Ερμής Αθήνα 1973 )

(42)

ldquoΣαν τη μητέρα αλήθειαrdquo

Πηγαίνει αργά στο σινεμά

μάλιστα στον εξώστη

Σrsquo έργα κατά προτίμηση βουβά

και θαμπωμένα Κι εκεί

- μέσα στους τόσους εξευτελισμούς -

η μόνη του χαρά να βλέπει τις γυναίκες

της γενιάς γύρω απrsquo το τριάντα

Με κείνα τα βαθιά καπέλα

με τις σειρές τα περιδέραια

τα μάτια τα κοντά μαλλιά∙

με τις ψιλές γλυκιές φωνές

με τις κινήσεις τους τις μητρικές

Σαν τη μητέρα αλήθεια∙

σαν τη μάνα του

των πρώτων παιδικών του χρόνων

Τότε που τον φωνάζανε μοναχογιό

(43)

( επιμέλεια - Έλλη Ιωαννίδου )

Ο αετόςκαι η χελώνα( Η λ ο γ ι κ ή η σ ύ ν ε σ η κ α ι η φ ρ ό ν η σ η σ α ν α ε τ ό ς π ε τ ο ύ ν β λ έ π ο υ ν τ α π ρ ά γ μ α τ α κ α θ α ρ ά κ α ι α π ό ψ η λ ά Π ρ ο σ π α θ ο ύ ν ν α β ά λ ο υ ν σ τ η θ έ σ η κ α ι σ τ α ό ρ ι ά τ ο υ τ ο ν μ α τ α ι ό δ ο ξ ο ε π ι π ό λ α ι ο ε α υ τ ό μ α ς π ο υ σ έ ρ ν ε τ α ι σ τ η γ η σ α ν τ η χ ε λ ώ ν α )

(44)

Οι Μύθοι του Αίσωπου είναι μικρές ιστορίες εμπνευ-σμένες από την ίδια τη ζωή και διακρίνονται για τον συμβολικό και αλληγορικό χαρακτήρα τους Ο Αίσωπος είχε γράψει πολλούς μύθους για να σατιρίσει δια-

κωμωδήσει ή και να ειρωνευτεί την καθημερινότητα των Ελ-λήνων Ένας από αυτούς ήταν και ο μύθος του αετού με τη χε-λώνα Εδώ θα τον παρουσιάσουμε κάπως διαφορετικά Η ιστορία θα αρχίσει μέσα στη θάλασσα

άποτε ας πούμε τα παλιά χρόνια μια χελώνα μουρμού-ριζε για την άτυχη μοίρα της κολυμπώντας αργά μέσα στη θά-λασσα Την ενοχλούσε που τα άλλα ζώα μπορούσαν να τρέχουν γρήγορα στη γη ενώ εκείνη δεν τα κατάφερνε Την ενοχλού-σε που τα πουλιά μπορούσαν να πετάνε στον καθαρό αέρα και να βλέπουν τόσα από κει ψηλά ενώ εκείνη ήταν μέσα στο νερό και κολυμπούσε αργά Την ενοχλούσε ακόμα και τις φορές που έβγαινε στη στεριά για να γεννήσει και κουραζόταν τόσο πολύΑυτά σκεφτόταν λυπημένη σε μια παραλία Ξαφνικά είδε

ένα αετό να σχηματίζει κύκλους γύρω από τα σύννεφα καθώς πετούσε ψηλά με τις ανοιχτές και δυνατές φτερούγες του Του φώναξε όσο πιο δυνατά μπορούσε για να την ακούσει Και όταν αυτός χαμήλωσε αρκετά την ρώτησε τι ήθελε Η χελώνα τότε τον παρακάλεσε μιας και είναι ο βασιλιάς των πτηνών να της μάθει να πετάει όπως εκείνος Να βλέπει τον κόσμο από ψηλά Να νοιώθει δυνατή και ελαφριά συνάμαΟ αετός που θεώρησε παράλογη την επιθυμία τής χελώνας

αρνήθηκε Προσπάθησε να της εξηγήσει ότι δεν ήταν στη

και η χελώναΔιασκευή στον μύθο του Αίσωπου

( κείμενο εικόνα - Έλλη Ιωαννίδου )

(45)

φύση της να πετάει Μπορούσε να χαρεί τα δικά της προνόμια να κολυμπάει δηλαδή στα βαθειά νερά να κάνει βόλτες στην άμμοhellip πράγματα που ακόμα και αυτός - ένας βασιλιάς - δεν μπορεί να χαρεί όπως εκεί-νη Άλλωστε μια τέτοια προσπάθεια να μάθει δηλαδή να πετά μπορεί να την κατέστρεφε Αυτά της είπε και πέταξε μακριά της νομίζοντας ότι

την είχε συνετίσει Η χελώνα όμως ήταν ανένδοτη Συνέχισε να τον

θερμοπαρακαλεί και το έκανε όποτε τον έβλεπε να πετά πάνω από την παραλία Ώσπου μια μέρα ο αετός δεν άντεξε άλλο να της αρνείται Βαρέθηκε άλλωστε τα παρακάλια και την επιπολαιότητά της Τη γράπω-σε με τα δυνατά νύχια του και πέταξε μαζί της ψηλά πάνω από τα κύματα Η ευτυχία της χελώνας γι αυτά τα λίγα λεπτά ήταν απερίγραπτη Βιαστική και άμυ-αλη όπως ήταν νομίζοντας ότι θα μοιάσει στον αετό του ζήτησε να την αφήσει πάνω από τα σύννεφα Ήθελε να συνεχίσει μόνη της να πετάει σίγουρη για τον εαυτό της Έτσι κι έγινε Ο αετός την άφησε να πέσει όπως ακριβώς του είχε ζητήσει με αποτέλεσμα να γκρεμοτσακιστεί πάνω στα βράχια που την περίμε-ναν δίπλα στην ακτή Η δύστυχη χελώνα που ήθε-λε να πετάξει συντρίφτηκε παταγωδώς Δεν άκουσε τα λόγια της σύνεσης από το στόμα του αετού αλλά παρασύρθηκε από τις δικές της παράλογες επιθυμίες έξω από τη φύση της Το τέλος της όπως και όσων δεν ακολουθούν τα λόγια της σύνεσης και της φρόνη-σης ήταν να καταστραφεί και μάλιστα με πολύ άσχη-μο τρόπο

Η θαλάσσια χελώνα Caretta caretta εί-ναι ένα κινδυνεύον είδος Θα τη συναντή-σουμε να κολυμπάει σε όλα τα μήκη και πλάτη των ελληνικών θαλασσών αλλά η ιδιαίτερη σημασία της χώρας μας έγκει-ται στο ότι φιλοξενούμε κάποιες από τις σημαντικότερες παραλίες για την ανα-παραγωγή και φωλεοποίηση της καρέτα στη ΜεσόγειοΗ χελώνα καρέτα είναι ίσως ένα από τα

πιο εμβληματικά είδη των μεσογειακών και ελληνικών θαλασσών και ένα από τα επτά είδη θαλάσσιων χελωνών που υπάρ-χουν στον πλανήτη Αν καταφέρει να ξεφύγει από τους φυσικούς εχθρούς της αλλά και από τις ανθρώπινες επιδράσεις και απειλές θα ζήσει περίπου 80 χρόνια Όταν μεγαλώσει περίπου μετά από δύο έως τρεις δεκαετίες και έρθει η ώρα τής αναπαραγωγής της θα επιστρέψει στην ίδια περιοχή και θα επιλέξει την παραλία όπου γεννήθηκε και η ίδια για να κάνει τη φωλιά της

Η θαλάσσια χελώνα Κ α ρ έ τ α - ΚαρέταΖ ω ή π ο υ α π ε ι λ ε ί τ α ι

(46)

Τα αποσπάσματα του κειμένου και πληροφορίες είναι από το site httpwwwwwfgrelendangered-speciescaretta

Σε κάθε περίοδο ωοτοκίας η θαλάσσια χελώνα θα γεννήσει δύο έως τρεις φορές Θα δημιουρ-γήσει τη φωλιά της σε αμμώδεις παραλίες και σε βάθος περίπου 60 εκατοστών Σε κάθε φωλιά φιλοξενούνται μέχρι και 120 αυγά τα οποία εκ-κολάπτονται για 55 ημέρες Η θήρα των αυγών από αλεπούδες σκυλιά κλπ αποτελεί ένα επιπλέ-ον πρόβλημα και έχει παρατηρηθεί σε παραλίες ωοτοκίας της Πελοποννήσου επηρεάζοντας το 40 των φωλιών Σημαντική απειλή συνιστούν και τα σκουπίδια στη θάλασσα Ειδικότερα οι πλαστικές σακούλες υποβαθμίζουν το θαλάσσιο οικοσύστημα και μπορούν να οδηγήσουν σε θά-νατο τις θαλάσσιες χελώνες αφού τις ξεγελούν λόγω της ομοιότητάς τους με τσούχτρες μία από τις πιο αγαπημένες τροφές της καρέτα

Η ζωή που προστατεύουμε και η ιστορία των Σεκανίων της Ζακύνθουhellip

Η προστασία της καρέτα είναι για εμάς σχε-δόν laquoπροσωπική υπόθεσηraquo που διαρκεί και εξελίσσεται για πολλές δεκαετίες Για τη δια-τήρηση και προστασία του είδους οργανώσα-με το 1994 πανευρωπαϊκή εκστρατεία για την αγορά της περιοχής που περιβάλλει την παρα-λία των Σεκανίων Ως αποτέλεσμα σε μία πολύ αβέβαιη για την προστασία του είδους περίοδο με τα χρήματα που συγκεντρώθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αλλά και από συνεισφο-ρές ιδιωτών αγοράσαμε το 90 της έκτασης γύρω από τα Σεκάνια Σκοπός της αγοράς ήταν τόσο η αποτροπή της τουριστικής ανάπτυξης

της περιοχής όσο και η κατά το δυνα-τόν καλύτερη διαχείρισή της ώστε να προστατευθεί η σημαντικότερη παραλία ωοτοκίας για τη θαλάσσια χελώνα

Yπεύθυνη προγράμματος Χαρίκλεια Μινώτου cminotouwwfgr τηλ 210 33 14 893

Κ α ρ έ τ α - Καρέτα

httpswwwyoutubecomwatchv=yDnbTGBSxyA

httpswwwyoutubecomwatchv=T8eGw1oyYoQ

Αν θες να δεις VIDEO με χελωνάκια πάνω στην άμμο να τρέχουν προς το νερό πάτησε στα links

httpswwwyoutubecomwatchv=nHok4ZdJ2A0

(47)

Κ Ι Ν Η Μ Α Τ Ο Γ Ρ Α Φ Ο Σ -ldquoΠρόμαχοςrdquoΠ ρ ό κ ε ι τ α ι για μια αισθηματική ταινία

με φόντο την επιστροφή των Γλυπτών του Παρ-θενώνα από το Βρετανικό Μουσείο Ας σημειωθεί ότι η πρώτη επίσημη προβολή της ταινίας πραγ-ματοποιήθηκε στο Μουσείο της ΑκρόποληςΟ Ανδρέας (Παντελής Κοντογιάννης) αναγκά-

στηκε να αφήσει την Ελλάδα όταν ήταν παι-δί Επιστρέφει ενήλικος μετά από πρόσκληση του διευθυντή του Μουσείου της Ακρόπολης (Giancarlo Giannini) για να προχωρήσει την υπό-θεση κατά του Βρετανικού μουσείουΒρισκόμαστε στην Αθήνα του 2011 εν μέσω

της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης που έχει ξεσπάσει στη χώρα Ο Ανδρέας συγκεντρώνει αποδεικτικά στοιχεία για να αποδείξει ότι πλα-στογραφήθηκαν έγγραφα ώστε να επιτραπεί η πώληση των γλυπτών στο Βρετανικό Κοινοβού-λιο το 1816 Στη συνέχεια επιστρέφει στο Λονδί-νο όπου με τη βοήθεια της Ελένης (Κασσάνδρα Βογιατζή) συναδέλφου του αλλά και αντικείμε-

νο του πόθου του ξεκινάει τις απαραίτητες νο-μικές διαδικασίεςΟι δύο δικηγόροι έχουν μπροστά τους έναν

laquoμακρύ δρόμοraquo και θα πρέπει να δώσουν σκλη-ρό αγώνα για να πετύχουν την επαναφορά των κλεμμένων γλυπτών στην αρχική ndashκαι αρμό-ζουσα- θέση τουςΣκηνοθεσία Κέρτε και Τζον Βούρχις

Παίζουν Παντελής Κοντογιάννης Κασσάνδρα

Βογιατζή Γιώργος Χωραφάς Τζιανκάρλο Τζιανίνι

Γιώργος Βογιατζής Σπύρος Φωκάς Πολ Φρίμαν

Μάικλ Μπέρνς

(48)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

Τ η ν Τ ε τ ά ρ τ η 3 Δεκεμβρίου εγκαινιάσθηκε στο Βυζαντινό και Χριστια-νικό Μουσείο η έκθεση laquoΟ Δομήνικος Θεο-τοκόπουλος πριν από τον El Grecoraquo η οποία πραγματοποιείται στο πλαίσιο του ελληνικού επετειακού προγράμματος για τα 400 χρόνια από το θάνατο του El GrecoΗ έκθεση παρουσιάζει το πολιτισμικό περι-

βάλλον μέσα στο οποίο διαμορφώθηκε η προ-σωπικότητα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου πριν αναχωρήσει από τον Χάνδακα της Κρή-της (το σημερινό Ηράκλειο) για τη Βενετία το 1567Τι γνωρίζουμε για την Κρήτη του 16ου αιώ-

να και την κοινωνία της μέσα στην οποία γεν-νήθηκε μαθήτευσε και εργάστηκε ο νεαρός Δομήνικος Θεοτοκόπουλος Πώς δούλευαν οι Κρητικοί ζωγράφοι τον 16ο αιώνα Ποια κοι-νωνικά φαινόμενα και ποιες ιδεολογικές τά-σεις σχετίζονται με τον τεχνίτη καλλιτέχνη και λόγιο Θεοτοκόπουλο Γιατί ο Θεοτοκόπου-

λος φεύγει από την ΚρήτηΜε αφετηρία αυτά τα ερωτήματα η έκθεση

αφηγείται πτυχές του κοινωνικού και καλλι-τεχνικού περιβάλλοντος τής Κρήτης του 16ου αιώνα μέσα στο οποίο γεννήθηκε μαθήτευσε και ωρίμασε εικαστικά ο Δομήνικος Θεοτοκό-πουλοςΣε τρεις μεγάλες εκθεσιακές ενότητες πα-

ρουσιάζονται 200 περίπου σημαντικά αντι-κείμενα θρησκευτικά και κοσμικά αρχειακές πηγές χειρόγραφα και έντυπα εικόνες και πί-νακες Κρητικών και Ιταλών ζωγράφων του 16ου αιώνα Τα έργα προέρχονται από τις συλ-λογές του Βυζαντινού Μουσείου από συλλο-γές και μουσεία της Ελλάδας Εφορείες Βυζα-ντινών Αρχαιοτήτων μητροπόλεις εκκλησίες και μοναστήρια καθώς και μουσεία του εξω-τερικούΔιάρκεια έκθεσης 4122014 ndash 3132015

Βασ Σοφίας 22 Τηλ 213 213 9500

httpwwwbyzantinemuseumgr

Ε Κ Θ Ε Σ Η - laquo Ο Δ ο μ ή ν ι κ ο ς Θ ε ο τ ο κ ό π ο υ λ ο ς π ρ ι ν α π ό τ ο ν El Grecoraquo

(49)

Η Ε λ λ η ν ι κ ή Εταιρεία Μεταφρα-στών Λογοτεχνίας βράβευσε τη Χάρις Αλε-ξίου για την καλύτερη μετάφραση ξένου λο-γοτεχνικού έργου Η βράβευση αφορούσε τη μετάφραση του βιβλίου laquoΠάντα ήρωεςraquo του Φαμπιάν Μαρσό που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΜεταίχμιοΤο βιβλίο αποτελεί τη συγκλονιστική μαρ-

τυρία του Grand Corps Malade (Ψηλό Άρρω-στο Κορμί όπως είναι το ψευδώνυμό του) ο οποίος έμεινε ατελώς τετραπληγικός εξαιτί-ας ενός μοιραίου ατυχήματος Ωστόσο ένα χρόνο μετά το περιστατικό διέψευσε τις προ-βλέψεις των ειδικών και κατάφερε να περπα-τήσει ξανά Στις σελίδες του βιβλίου του ο Μαρσό αφηγείται τη δωδεκάμηνη περιπέτεια και τις εμπειρίες τόσο τις δικές του όσο και των ομοιοπαθών συντρόφων του από το κέ-ντρο αποκατάστασηςΓια τη γνωριμία της με τον Φαμπιάν Μαρσό

την απόφασή της να προτείνει και να μετα-φράσει το βιβλίο του η Χάρις Αλεξίου αναφέ-ρει laquoΤον Grand Corps Malade τον γνώρισα από τα τραγούδια του Ήταν το νέο πρόσω-πο στη γαλλική μουσική σκηνή στο μουσι-κό είδος της slam H νεολαία της Γαλλίας τον λάτρευε Μου έκανε εντύπωση αυτός ο νέος όμορφος άνδρας με την πατερίτσα του Μου έκανε εντύπωση και το ψευδώνυμό του το laquoψηλό άρρωστο κορμίraquo Το τραγούδι μου ldquoΜεγάλωσαrdquo μόλις είχε κυκλοφορήσει και σκεφτόμουν πως θα μπορούσε να το είχε γρά-ψει αυτός Τον συνάντησα αργότερα σε ένα τηλεοπτικό στούντιο όταν συμμετείχαμε και οι δύο στην εκπομπή του Michel Drucker που έκανε ένα μεγάλο αφιέρωμα στον Ντέμη Ρούσσο

Δύο χρόνια αργότερα ο φίλος Νίκος Αλιά-γας μου χάρισε το βιβλίο του Φαμπιάν laquoΔι-άβασέ το είναι γραμμένο σε απλή γλώσσαraquo μου είπε Όσο το διάβαζα σε πολλά σημεία ξαναζούσα την περιπέτεια του αδελφού μου στην εντατική και αργότερα στο κέντρο απο-κατάστασης Το συγκινητικό επίσης ήταν πως γνώριζα την απίστευτη ταλαιπωρία των τετραπληγικών των αναπήρων που στερού-νται την ικανότητα όπως λέει και ο Φαμπι-άν να ξύσουν το φρύδι τους ή να κρατήσουν το κουτάλι τους και να πατήσουν ένα κου-μπί για βοήθειαraquo

Ε Κ Δ Η Λ Ω Σ Η -Β ρ α β ε ί ο Λ ο γ ο τ ε χ ν ι κ ή ς Μ ε τ ά φ ρ α σ η ς γ ι α τ η ν Χ Αλεξίου

(50)

Θ Ε Α Τ Ρ Ο - laquoΟ Γάμοςraquolaquo Ο Γ ά μ ο ς raquo της Βάσιας Σολωμού

Ξανθάκη πρωτοπαρουσιάστηκε το 1994 στο Θεσσαλικό Θέατρο σε θεατρική διασκευή και σκηνοθεσία του Κώστα Τσιάνου γνωρίζοντας τεράστια επιτυχίαΣτην τωρινή παράσταση τού Μεταξουργεί-

ου παρουσιάζεται με τη μορφή του μονολό-γου σε θεατρική προσαρμογή ndash σκηνοθεσία και ερμηνεία της Άννας Βαγενά Πρόκειται για την ιστορία μιας απλής γυναίκας από τα Αμπελάκια της Θεσσαλίας μιας χωριάτισ-σας που σήκωσε στους αδύνατους ώμους της τη μοίρα της και συγχρόνως τη μοίρα πολ-λών γυναικών του τόπου μας Έζησε τη βα-ναυσότητα ενός αλκοολικού πατέρα είδε την αγάπη του άνδρα της να μεταμορφώνεται σε περιφρόνηση όταν άρχισε να γεννάει κωφά-λαλα παιδιά εξαιτίας της βαριάς κληρονομι-κότητας του αλκοολικού πατέρα της και πά-

S T A N D - U P C O M E D Y -5 0 Α π ο χ ρ ώ σ ε ι ς τ ο υ GreekΣ τ ι ς μ έ ρ ε ς μας που

το χιούμορ θεωρείται σπάνιο και πολύτιμο το Tin Pan Alley φιλοξενεί τον Σίλα Σεραφείμ ο οποίος προσφέρει εντυπωσιακές παραστάσεις γέλιου και εύθυμου προβληματισμούΚάθε Σάββατο (έως τις 27 Δεκεμβρίου) στις

2200 ο Σίλας στήνει ένα ενδιαφέρον πανηγύρι με επίκεντρο το εξαιρετικό μοναδικό laquoφυσικό φαινόμενοraquo που λέγεται laquoΝεοέλληναςraquo Μια γι-ορτή σε πρώτη ανάγνωση των 20 χρόνων πα-ρουσίας του στην stand-up comedy αλλά και μια προσπάθεια ανάλυσης και διερεύνησης του φαινομένου το οποίο μάλλον θα εξακολουθήσει να απασχολεί για πολύ καιρό την καλλιτεχνική

κοινότητα του είδους Για του λόγου το αληθές δείτε ένα απόσπασμα των προσπαθειών του στην ιστοσελίδαwwwyoutubecomwatchv=LgJERE7PTBY

Συντελεστές Σίλας Σεραφείμ

Λίλα Σταμπούλογλου (συμμετέχει μέχρι να γεννήσει)

Παραστάσεις Κάθε Σάββατο μέχρι τις 27 Δεκεμβρίου

(τουλάχιστον)

Ώρα έναρξης 2200 (ακριβώς)

Πληροφορίες Tin Pan Alley Τουρναβίτου 6 Πλατεία

Ασωμάτων Θησείο Τηλ 210-3210158

httpwwwtinpanalleygrindexphpsilasserafim

λεψε με νύχια και δόντια σε μια κοινωνία που δεν δέχεται εύκολα την αναπηρίαΏρες Παράστασης Σάββατο 1800 και 2100

Κυριακή 1830

Εισιτήρια Γενική Είσοδος 16euro Μειωμένα

12euro (φοιτητές συνταξιούχοι άνω των 65 ετών

πολύτεκνοι amp εκπαιδευτικοί) και 10euro(άνεργοι)

Ομαδικό εισιτήριο 8euro

Θέατρο Μεταξουργείο Ακαδήμου 14-16

Τηλ 210-5234382

(51)

(52)

ldquoΤο Θαύμα να Νοιώθεις ΈλληναςrdquoΤου SAM CHEKWASΕ κ δ ό σ ε ι ς S e a b u r n B o o k s

άνθρωπος μένει εκεί όπου είναι θαμμένο ένα μέρος της καρδιάς τουraquo έγραψε ο Αλέξαν-

δρος Δουμάς Ο Sam Chekwas το παιδί από την Νιγη-ρία με τα φωτεινά και ερευνητικά μάτια που ήρθε από την χώρα του να σπουδάσει στην Ελλά-δα ντυμένος στο πνεύμα και την καρδιά με την αγάπη για το αληθινό το υψηλό και το ωραίο δεν μάκρυνε ποτέ από δω Τα τραίνα της ζωής του ασταμάτητα έφευγαν και γύριζαν φεύγουν και γυρίζουν με τη σημαία του χρέους με την πραμάτεια της προσφοράς με τη σοδειά της αγά-πης Σrsquo ένα ταξίδι που κρατάει χρόνια τώρα διατηρώντας την ποιότητα του σεβασμού την ευ-χέρεια της κατανόησης και την ανάγκη της συμπόρευσης στα μονοπάτια της ουσίαςhelliplaquoΌσο αναπνέω θα προβάλλω την ελληνική γλώσσα και τα ελληνικά γράμματαraquo δήλωσε σε παρου-

σίαση του βιβλίου του ο Chekwas Και με περισσή περηφάνια ανέφερε laquoΕδώ γεννήθηκαν οι τέ-χνες η φιλοσοφία και οι επιστήμες Ο Μέγας Αλέξανδρος έλεγε πως ότι δεν γιορτάζεται πεθαίνει Αυτό συμβαίνει και με τον ελληνισμό και κυρίως την ελληνική γλώσσα Όλοι εσείς πρέπει να με-ταφέρετε τον ελληνισμό όπου μπορείτε με κάθε τρόποraquo Και όχι μόνο προτρέπει αλλά και ο ίδι-ος προσπαθεί για τη διάδοση του ελληνισμού μέσα από το βιβλιοπωλείο που έχει ανοίξει στην Αστόρια της Νέας Υόρκης Το βιβλιοπωλείο αποτελεί ένα από τα laquoαξιοθέαταraquo της αμερικανικής μεγαλούπολης με τους δεκάδες χιλιάδες Ελληνοαμερικάνους Βρίσκεται στον αριθμό 33-18 της οδού Μπρόντγουεϊ και μοιάζει με συνηθισμένο συνοικιακό βιβλιοπωλείο Όμως ανάμεσα στις αγγλικές εκδόσεις υπάρχουν ράφια που ξεχειλίζουν από ελληνικούς τίτλουςmiddot η προσπάθεια του Chekwas για την προώθηση του ελληνισμού

(53)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

τα τέλη του 1944 όταν πια εί-χαν αποχωρήσει από τη χώρα μας οι δυνάμεις κατοχής του Άξονα μέλη της ηγεσίας του τότε Βασιλικού Ναυτικού ζή-τησαν την ανεύρεση και τιμω-ρία των υπεύθυνων του τορπι-

λισμού της laquoΈλληςraquo Πράγματι είχε επισημανθεί στην Κάτω Ιταλία κάποιος Stefano Toselli μηχανι-κός ο οποίος είχε δηλώσει laquoιδιωτικώςraquo ότι ήταν σε θέση να κατονομάσει τους υπεύθυνους της ανόσιας πράξηςΟι ελληνικές Αρχές λοιπόν απαίτησαν την επίσημη καταγραφή της μαρτυρίας του και να κινηθεί η δια-δικασία παραπομπής των ενόχων σε δίκη Και τότεhellip laquoέσκασε η βόμβαraquo Με εντολή του Βρετανού στρα-τάρχη Harold Alexander ανώτατου διοικητή των συμμαχικών δυνάμεων της Μεσογείου κατηγορη-ματικώς απαγορεύτηκε η συνέχιση της έρευνας Το θέμα έπρεπε να μπει στο αρχείο ndash και αυτό έγινε ευ-θύς αμέσως Κατά συνέπεια όλα όσα λέγονται ακό-μα και σήμερα σχετικά με τον τορπιλισμό της laquoΈλ-ληςraquo παραμένουν ατεκμηρίωτα Ήταν πράγματι το ιταλικό υποβρύχιο laquoDelfino raquo που βύθισε το αγκυ-ροβολημένο στην Τήνο για τον εορτασμό του Δεκα-πενταύγουστου ελληνικό πολεμικό σκάφος Και αν ναι ποιος έδωσε τη σχετική εντολή Και τι έλεγε η εντολή αυτή

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Λ ό γ χ η

ldquoΟ Πόλεμος και ο ΚόσμοςrdquoΤα Γεγονότα του rsquo40 τα πριν και οι Συνέπειες

ρόκειται για ένα τρίτομο έργο στο οποίο ο Θεόδωρος Σπυρόπου-λος παρουσιάζει αναλυτικά με εξαντλητικές λεπτομέρειες τη σημα-ντική ανασκαφή της ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΟΣΑνάμεσα στην Πελλάνα και την Σπάρτη ιδρύθηκε μια Νησιωτική

Κοινοπολιτεία στη Λιμνοθάλασσα που συνδεόταν μέσω του Ευρώ-τα με τον Λακωνικό Κόλπο Σrsquo αυτό το νησιωτικό σύμπλεγμα υπήρ-χε η Λακεδαίμων από τις αρχές της τρίτης χιλιετίας πΧ μέχρι το 1750 πΧ οπότε καταστράφηκε από την Κοσμική Θεομηνία

Κατά τη Μυκηναϊκή περίοδο υπήρξε το Ανακτορικό κέντρο της Λακωνίας όπως πιστοποιείται από το Ανάκτορο το Κυκλώπειο Τείχος τους Βασιλικούς Θολωτούς Τάφους κα Επίσης φιλοξένησε το Ανάκτορο του Μενέλαου και της ΕλένηςΠολλές γεωφυσικές και γεωπολιτικές ιδιαιτερότητες μνημειακά ευρήματα και αρ-

χαιολογικά ευρήματα οδήγησαν τον συγγραφέα να ταυτίσει σημεία και μνημεία του Λακωνικού βαθυπέδου της Λακεδαίμονος με την Πλατωνική Ατλαντίδα και να ανα-ζητήσει επιβιώσεις της υλικής πολιτειακής και πολιτισμικής κληρονομιάς της στην ιστορική Δωρική ΣπάρτηΗ πλούσια εικονογράφηση βοηθά κάθε ενδιαφερόμενο για την ελληνική αρχαιολο-

γία να παρακολουθήσει αναλυτικά τη διεξαγωγή μιας ανασκαφής σrsquo ένα χώρο που παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον

Του ΘΕΟΔΩΡΟΥ Γ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Κ α δ ρ α μ ί τ σ α

ldquoΛακεδαίμωνrdquo

(54)

ανέναν μα κανέναν δεν μπορείς να κερδίσεις ούτε καν ένα αφελές μικρό παιδί εφόσον του αφαιρείς την ελευ-θερία τού να μην συμφωνήσει μαζί σου Αν στερήσεις την ελευθερία στον άλλον και βασιλιά να τον στέψεις δεν θα διαρκέσει η συμφωνία σας Σύντο-

μα θα αισθανθεί δυσφορία θα καταλάβει ότι παγιδεύτη-κε και βρέθηκε εκεί που δεν θέλει Τα χρυσά κλουβιά τα ανακάλυψαν τύποι σαν τη γυναίκα της πρώτης ιστορί-ας του βιβλίουmiddot όμως κλειδωμένο ένα πουλί μαραίνεται Ο Ελύτης γράφει πως γίνεται να φυλακίσεις ένα αηδόνι αλλά δεν μπορείς να φυλακίσεις τον κελαϊδισμό τουΥπάρχουν όμως προσωπικότητες τόσο ανασφαλείς εξαρτημένες και εξωφρενικά εγωιστικές ώστε κρατούν κλειδωμένο το αηδόνι τους έστω και άλαλο έστω και νεκρό Ξέρουν πολύ καλά άλλωστε την τέχνη να ταρι-χεύουνΌλοι μας έχουμε συναπαντηθεί με τέτοιους χαρακτή-

ρες Δεν είναι λίγοι και γνωρίζουν να πλέκουν ιστούς σαν την αράχνη Όσο πιο εξαρτημένοι είμαστε εμείς οι ίδιοι τόσο τσιμπάμε στους χειρισμούς τους Ο ελεύθε-ρος ο ανεξάρτητος άνθρωπος δεν τους ανέχεται γρή-γορα κάνει πέρα σύντομα κόβει μαζί τους τις διαπραγ-ματεύσεις Όμως πόσοι είμαστε εντελώς ανεξάρτητοι Όλοι έχουμε τις πληγές μας τα μειονεκτήματα μας τα παθήματα και τα πάθη μας Όλοι κουβαλάμε στο αίμα μας τους πειρασμούς της τρέλας Παρά ταύτα πάντα υπάρχει τρόπος να γιατρεύεσαι όταν όντως το αποφασί-ζεις διότι η υγεία είναι πιο επιθετική και δυναμική από την αρρώστια

ldquoΣιωπάς για να ακούγεσαιrdquo

Της ΜΑΡΩΣ ΒΑΜΒΟΥΝΑΚΗ Ε κ δ ό σ ε ι ς Ψ υ χ ο γ ι ό ς

(55)

STREETART

(56)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

( φωτογραφίες - Ανδρέας Τσάκαλης )

ΟΌ π ο ι ο ς θ έ λ ε ι να θαυμάσει έργα Τέχνης από καλλιτέχνες με μεράκι και πάθος δεν χρειάζεται να πηγαίνει μόνο σε εκθεσιακούς χώρους Ένας τοίχος παλιός μια λεπτομέ-ρεια στην πόρτα κάγκελα ή και σημεία του δρόμου είναι ικανά να εμπνεύσουν Μπο-ρούν να δώσουν βάση στον λαϊκό καλλιτέχνη να δημιουργήσει και να μεταμορφώσει Όταν ένας άνθρωπος θέλει να εκφραστεί μέσα από την τέχνη θα βρει laquoτελάραraquo γύρω του Θα βρει τρόπο να στείλει το μήνυμά του Θα επικοινωνήσει με τον θεατή θα τον κάνει να σκεφτεί να χαμογελάσει να λυπηθεί Θα του δημιουργήσει έντονα συναισθήματα χρησι-μοποιώντας απλά φτηνά χρώματα και το ταλέντο τουΗ τέχνη λοιπόν που μπορείς ελεύθερα να δεις και να θαυμάσεις στους πιο απίθανους χώρους ίσως και στην ίδια τη γειτονιά σου χωρίς εισιτήρια και προσκλήσεις λέγεται street art

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

(57)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

STREET ART

(58)

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

Δώρα Η Αλεξάνδρα όμορφη κι αριστο-κρατική από καλή και πλούσια οικο-γένεια φαντάστηκε πως στο πρόσωπο του αρρενωπού Νιόνιου θα έβρισκε την αδελφή ψυχή το άλλο μισό της για να ζήσει μαζί του τη ζωή που ονει-ρευόταν Όμως ο ωραίος της σύζυγος ndashθα διαπίστωνε γρήγοραndash καταδυνα-στευόταν από την Αργίνη μάνα σκλη-ρή και πεθερά ακόμη σκληρότερηhellip Ποτέ ο γιός δεν μπόρεσε να απαλλαγεί από την αρπάγη αυτής της μάνας κι έτσι η Αλεξάνδρα έμαθε να ζει στο πε-ριθώριο της ζωής των τριών τους κά-νοντας υπομονή για χάρη του παιδιού της και γιατί στο βάθος η ελπίδα την έκανε να πιστεύει ότι ίσως μια ημέρα όλα αλλάξουνhellip Η ελπίδα το μόνο όπλο του απελπισμένουhellipΤον απολογισμό αυτής της ζωής

εγκλωβισμένης στη ερημιά του έρω-τα μιας ζωής πολιτικών αγώνων για ένα καλύτερο αύριο διηγείται η Αλε-ξάνδρα γιαγιά πια στη μικρή εγγονή που έχει τrsquo όνομά τηςhellip

ldquoΜια Κυρ ιακή με την Αλεξάνδραrdquoεκδ Ωκεανός

(Η Δώρα Νικολαΐδου γεννήθηκε στην Αθήνα Πήρε πανεπιστημιακό τίτλο σπουδών από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων με ειδίκευση στην Ψυχολογία Σήμερα είναι τελειόφοιτος του Ελληνικού Ινστιτούτου Νευροφυτοθεραπείας και Ανάλυσης του Χαρακτήρα (ΕΙΝΑ) και ασκεί επαγγελματικά τη Συμβουλευτική ως Σύμβουλος Ψυχικής ΥγείαςΕιδικεύεται και παρέχει Συμβουλευτική Ψυχολογική Υποστήριξη σε Γυναικεία Θέματα Έχει μετεκπαιδευτεί στις πλέον σύγχρονες τεχνικές θεραπείας του Μετατραυματικού Στρες (Brain Spotting και CMR)Το laquoΜια Κυριακή με την Αλεξάνδραraquo είναι το πρώτο μυθιστόρημά της)

Νικολαίδου

σημαντικών θεών των Ελλήνων Έτσι ανα-πτύσσεται η αντίληψη της Θεάς μέλισσας και δημιουργείται η τιμητική θέση των ιερειών που ονομάζονται Μέλισσες οι οποίες αργότε-ρα μετεξελίσσονται στις Σίβιλες Σύμφωνα με κάποιες παραδόσεις μάλιστα ο δεύτερος ναός στους Δελφούς ήταν κατασκευασμένος εξολο-κλήρου από μέλισσες και ο ομφαλός θύμιζε κυ-ψέλη περιτριγυρισμένη από μέλισσεςΟι Ρωμαίοι εξασκούσαν τον Μιθραϊσμό μια

μυστικιστική θρησκεία σημαντικό στοιχείο της οποίας ήταν η θυσία των ταύρων που θυ-μίζει τις τελετουργίες των Αιγυπτίων στο Σε-ράπειο Απόηχος αυτών των τελετουργιών στη σύγχρονη εποχή φαίνεται να είναι οι ταυ-ρομαχίες της Ισπανίας Η σύνδεση αυτή επιβε-βαιώνεται έμμεσα από το ότι αρκετές από τις παλιότερες αρένες της χώρας έχουν κατασκευ-αστεί επάνω ή πολύ κοντά σε αρχαία ιερά του ΜίθραΟι Μάγια λάτρευαν τη μέλισσα και απεικό-

νιζαν θεούς με τη μορφή της στους σημαντι-κότερους ναούς τους Έως και την Ινδία οι θρησκείες υιοθέτησαν θεότητες μέλισσες στη μυθολογία τους Ακόμη και η καθολική εκ-κλησία ενσωμάτωσε τη μέλισσα ως ένα σύμβο-λο της αυθεντίας του Πάπα πράγμα που μπο-

ρούμε να δούμε στην Πόλη του ΒατικανούΠέτρινα καταλύματα με τη μορφή κυ-

ψελών κατασκευάστηκαν στην αρχαιότητα από την Ιρλανδία έως την Αφρική ενώ ο Χέ-νριχ Χίμλεραπό τους ισχυρότερους άνδρες στη Γερμανία του Χίτλερ κατασκεύασε το ιερότερο τελετουργικό κέντρο των SS με τη μορφή κυψέλης στα θεμέλια τους κάστρου ΒέβελσμπουργκΠολιτικά κινήματα όπως ο κομουνι-

σμός εμπνεύστηκαν από την αλτρουιστική συμπεριφορά που εμφανίζεται στην κυψέ-λη ως πρότυπο για τις ιδεολογίες τους Με-γάλοι ηγέτες επίσης ακολούθησαν την πα-ράδοση των προγόνων τους και συνδέθηκαν με διάφορους τρόπους με τη μέλισσα Ο Ναπολέων για παράδειγμα ακολουθώ-

ντας τη παράδοση των Μεροβίγγιων βασιλι-άδων της Γαλλίας - από τους οποίους ο διά-σημος Βασιλιάς Τσιλντερικ ανακαλύφθηκε ενταφιασμένος με 300 μέλισσες κατασκευα-σμένες από καθαρό χρυσό - εξασφάλισε ότι το σύμβολο της μέλισσας θα ενσωματωθεί στη διακόσμηση και στην τεχνοτροπία του παλατιού υιοθέτησε δε το laquoΗ Μέλισσαraquo ως παρατσούκλι του Πιστεύεται ακόμη ότι η μέλισσα είναι ο

Ιερή

(Απεικόνιση κηρήθρας από την Τσατάλ Χουγιούκ 6600 πΧ)

(Σουμεριακή πινακίδα ndash απεικόνιση της λατρείας της μέλισσας)

(40)

νερ (1861-1925) Είχε laquoπροβλέψειraquo μάλιστα ότι θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε ανα-φέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότε-ρο από 4 χρόνια ζωής Από το 2008 οι μέλισ-σες άρχισαν να εκλείπουν με ανησυχητικούς ρυθμούς Συμπτωματικά() βρισκόμαστε στα όρια της πρόβλεψης του Στέινερ και στο χρο-νικό περιθώριο που ανέφερε ο Αϊνστάιν Επιπλέον έχουμε αρχίσει να διανύουμε σε

ένα έτος που έχει επιβαρυνθεί με θεωρίες για καταστροφή του κόσμου μας ή για αναγέν-νησή του ndash ανάλογα με πια θεωρία είστε δι-ατεθειμένος να πιστέψετε ndash και βρισκόμαστε στη δίνη μια πολύπλευρης και πολυσύνθετης κρίσης με κορυφή του παγόβουνου την οικο-νομία Το τι θα συμβεί θα το δείξει ο χρόνος Ωστό-

σο φαίνεται ότι η μέλισσα η ιερή μέλισσα εί-ναι διαχρονικά συνυφασμένη με την εξέλιξη του πολιτισμού ακόμη ίσως και με την ύπαρ-ξη του ανθρώπου στον πλανήτη

Σημείωση Το πλήρες κείμενο της μελέτης του

Andrew Gough στα αγγλικά μπορείτε να το βρείτε

στο httpandrewgoughcoukbee1_1html

πρόδρομος του εραλδικού κρίνου του εθνι-κού συμβόλου της ΓαλλίαςΟ ελευθεροτεκτονισμός που διαδόθηκε στις

ΗΠΑ ήδη από την ίδρυσή τους ευνοήθη-κε από σημαντικούς ανθρώπους όπως ο Τό-μας Τζέφερσον ο οποίος έγραφε με πάθος για την σημαντικότητα των μελισσών ενώ άλ-λοι όπως ο Πρόεδρος Τζόρτζ Ουάσιγκντον ενσωμάτωσε την κυψέλη στο τεκτονικό λογ-γείο του Χωρίς αμφιβολία η πρώιμη Αμερι-κανική κοινωνία δανείστηκε πολλές από τις φιλοσοφικές αρχές της από τον Ελευθεροτε-κτονισμό ενσωματώνοντας συμβολισμό και θέματα με μέλισσες στις τελετουργίες της Η δομή του κράτους τουλάχιστον σε αυτή

την πρώιμη περίοδο ακολούθησε τη δομή τη σταθερότητα και την αλτρουιστική συμπερι-φορά που χαρακτηρίζουν την κυψέλη όπως είχαν κάνει κοινωνίες και κινήματα χιλιάδες χρόνια πριν από αυτήνΜια ένδειξη για την επιρροή της μέλισσας

στους ιδρυτές των ΗΠΑ φαίνεται από το ότι ολόκληρη η δυτική περιοχή της χώρας ονο-μαζόταν αρχικά Ντεζερέ (μέλισσα)Η μέλισσα είχε αποτελέσει κεντρικό θέμα σε

πολλά κείμενα και διαλέξεις του αυστριακού φιλόσοφου και μυστικιστή Ρούντολφ Στέι-

(Το περίφημο μινωικό κόσμημα με τις μέλισσες) (Το τεκτονικό λογγείο του Ουάσιγκτον Η κυψέλη διακρίνεται στο επάνω μέρος του στο κέντρο)

(41)

ΓιώργοςΙωάννου( Ο Γ Ιωάννου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1927 Πήρε πτυχίο φιλολογίας από το ΑΠΘ και το 1960 διορίστηκε φιλόλογος Το 1971 μετατέθηκε στην Αθήνα αρχικά σε γυμνάσιο και μετά στο υπουργείο ΠαιδείαςΠέθανε στην Αθήνα το 1985

Ποιητικές συλλογέςlaquoΗλιοτρόπιαraquo ιδιωτική έκδοση Θεσσαλονίκη 1954laquoΤα Χίλια Δέντραraquo εκδ Διαγωνίου Θεσσαλονίκη 1963laquoΤα Χίλια Δέντρα amp άλλα ποιήματα (1954-1963)raquo εκδ Ερμής Αθήνα 1973 )

(42)

ldquoΣαν τη μητέρα αλήθειαrdquo

Πηγαίνει αργά στο σινεμά

μάλιστα στον εξώστη

Σrsquo έργα κατά προτίμηση βουβά

και θαμπωμένα Κι εκεί

- μέσα στους τόσους εξευτελισμούς -

η μόνη του χαρά να βλέπει τις γυναίκες

της γενιάς γύρω απrsquo το τριάντα

Με κείνα τα βαθιά καπέλα

με τις σειρές τα περιδέραια

τα μάτια τα κοντά μαλλιά∙

με τις ψιλές γλυκιές φωνές

με τις κινήσεις τους τις μητρικές

Σαν τη μητέρα αλήθεια∙

σαν τη μάνα του

των πρώτων παιδικών του χρόνων

Τότε που τον φωνάζανε μοναχογιό

(43)

( επιμέλεια - Έλλη Ιωαννίδου )

Ο αετόςκαι η χελώνα( Η λ ο γ ι κ ή η σ ύ ν ε σ η κ α ι η φ ρ ό ν η σ η σ α ν α ε τ ό ς π ε τ ο ύ ν β λ έ π ο υ ν τ α π ρ ά γ μ α τ α κ α θ α ρ ά κ α ι α π ό ψ η λ ά Π ρ ο σ π α θ ο ύ ν ν α β ά λ ο υ ν σ τ η θ έ σ η κ α ι σ τ α ό ρ ι ά τ ο υ τ ο ν μ α τ α ι ό δ ο ξ ο ε π ι π ό λ α ι ο ε α υ τ ό μ α ς π ο υ σ έ ρ ν ε τ α ι σ τ η γ η σ α ν τ η χ ε λ ώ ν α )

(44)

Οι Μύθοι του Αίσωπου είναι μικρές ιστορίες εμπνευ-σμένες από την ίδια τη ζωή και διακρίνονται για τον συμβολικό και αλληγορικό χαρακτήρα τους Ο Αίσωπος είχε γράψει πολλούς μύθους για να σατιρίσει δια-

κωμωδήσει ή και να ειρωνευτεί την καθημερινότητα των Ελ-λήνων Ένας από αυτούς ήταν και ο μύθος του αετού με τη χε-λώνα Εδώ θα τον παρουσιάσουμε κάπως διαφορετικά Η ιστορία θα αρχίσει μέσα στη θάλασσα

άποτε ας πούμε τα παλιά χρόνια μια χελώνα μουρμού-ριζε για την άτυχη μοίρα της κολυμπώντας αργά μέσα στη θά-λασσα Την ενοχλούσε που τα άλλα ζώα μπορούσαν να τρέχουν γρήγορα στη γη ενώ εκείνη δεν τα κατάφερνε Την ενοχλού-σε που τα πουλιά μπορούσαν να πετάνε στον καθαρό αέρα και να βλέπουν τόσα από κει ψηλά ενώ εκείνη ήταν μέσα στο νερό και κολυμπούσε αργά Την ενοχλούσε ακόμα και τις φορές που έβγαινε στη στεριά για να γεννήσει και κουραζόταν τόσο πολύΑυτά σκεφτόταν λυπημένη σε μια παραλία Ξαφνικά είδε

ένα αετό να σχηματίζει κύκλους γύρω από τα σύννεφα καθώς πετούσε ψηλά με τις ανοιχτές και δυνατές φτερούγες του Του φώναξε όσο πιο δυνατά μπορούσε για να την ακούσει Και όταν αυτός χαμήλωσε αρκετά την ρώτησε τι ήθελε Η χελώνα τότε τον παρακάλεσε μιας και είναι ο βασιλιάς των πτηνών να της μάθει να πετάει όπως εκείνος Να βλέπει τον κόσμο από ψηλά Να νοιώθει δυνατή και ελαφριά συνάμαΟ αετός που θεώρησε παράλογη την επιθυμία τής χελώνας

αρνήθηκε Προσπάθησε να της εξηγήσει ότι δεν ήταν στη

και η χελώναΔιασκευή στον μύθο του Αίσωπου

( κείμενο εικόνα - Έλλη Ιωαννίδου )

(45)

φύση της να πετάει Μπορούσε να χαρεί τα δικά της προνόμια να κολυμπάει δηλαδή στα βαθειά νερά να κάνει βόλτες στην άμμοhellip πράγματα που ακόμα και αυτός - ένας βασιλιάς - δεν μπορεί να χαρεί όπως εκεί-νη Άλλωστε μια τέτοια προσπάθεια να μάθει δηλαδή να πετά μπορεί να την κατέστρεφε Αυτά της είπε και πέταξε μακριά της νομίζοντας ότι

την είχε συνετίσει Η χελώνα όμως ήταν ανένδοτη Συνέχισε να τον

θερμοπαρακαλεί και το έκανε όποτε τον έβλεπε να πετά πάνω από την παραλία Ώσπου μια μέρα ο αετός δεν άντεξε άλλο να της αρνείται Βαρέθηκε άλλωστε τα παρακάλια και την επιπολαιότητά της Τη γράπω-σε με τα δυνατά νύχια του και πέταξε μαζί της ψηλά πάνω από τα κύματα Η ευτυχία της χελώνας γι αυτά τα λίγα λεπτά ήταν απερίγραπτη Βιαστική και άμυ-αλη όπως ήταν νομίζοντας ότι θα μοιάσει στον αετό του ζήτησε να την αφήσει πάνω από τα σύννεφα Ήθελε να συνεχίσει μόνη της να πετάει σίγουρη για τον εαυτό της Έτσι κι έγινε Ο αετός την άφησε να πέσει όπως ακριβώς του είχε ζητήσει με αποτέλεσμα να γκρεμοτσακιστεί πάνω στα βράχια που την περίμε-ναν δίπλα στην ακτή Η δύστυχη χελώνα που ήθε-λε να πετάξει συντρίφτηκε παταγωδώς Δεν άκουσε τα λόγια της σύνεσης από το στόμα του αετού αλλά παρασύρθηκε από τις δικές της παράλογες επιθυμίες έξω από τη φύση της Το τέλος της όπως και όσων δεν ακολουθούν τα λόγια της σύνεσης και της φρόνη-σης ήταν να καταστραφεί και μάλιστα με πολύ άσχη-μο τρόπο

Η θαλάσσια χελώνα Caretta caretta εί-ναι ένα κινδυνεύον είδος Θα τη συναντή-σουμε να κολυμπάει σε όλα τα μήκη και πλάτη των ελληνικών θαλασσών αλλά η ιδιαίτερη σημασία της χώρας μας έγκει-ται στο ότι φιλοξενούμε κάποιες από τις σημαντικότερες παραλίες για την ανα-παραγωγή και φωλεοποίηση της καρέτα στη ΜεσόγειοΗ χελώνα καρέτα είναι ίσως ένα από τα

πιο εμβληματικά είδη των μεσογειακών και ελληνικών θαλασσών και ένα από τα επτά είδη θαλάσσιων χελωνών που υπάρ-χουν στον πλανήτη Αν καταφέρει να ξεφύγει από τους φυσικούς εχθρούς της αλλά και από τις ανθρώπινες επιδράσεις και απειλές θα ζήσει περίπου 80 χρόνια Όταν μεγαλώσει περίπου μετά από δύο έως τρεις δεκαετίες και έρθει η ώρα τής αναπαραγωγής της θα επιστρέψει στην ίδια περιοχή και θα επιλέξει την παραλία όπου γεννήθηκε και η ίδια για να κάνει τη φωλιά της

Η θαλάσσια χελώνα Κ α ρ έ τ α - ΚαρέταΖ ω ή π ο υ α π ε ι λ ε ί τ α ι

(46)

Τα αποσπάσματα του κειμένου και πληροφορίες είναι από το site httpwwwwwfgrelendangered-speciescaretta

Σε κάθε περίοδο ωοτοκίας η θαλάσσια χελώνα θα γεννήσει δύο έως τρεις φορές Θα δημιουρ-γήσει τη φωλιά της σε αμμώδεις παραλίες και σε βάθος περίπου 60 εκατοστών Σε κάθε φωλιά φιλοξενούνται μέχρι και 120 αυγά τα οποία εκ-κολάπτονται για 55 ημέρες Η θήρα των αυγών από αλεπούδες σκυλιά κλπ αποτελεί ένα επιπλέ-ον πρόβλημα και έχει παρατηρηθεί σε παραλίες ωοτοκίας της Πελοποννήσου επηρεάζοντας το 40 των φωλιών Σημαντική απειλή συνιστούν και τα σκουπίδια στη θάλασσα Ειδικότερα οι πλαστικές σακούλες υποβαθμίζουν το θαλάσσιο οικοσύστημα και μπορούν να οδηγήσουν σε θά-νατο τις θαλάσσιες χελώνες αφού τις ξεγελούν λόγω της ομοιότητάς τους με τσούχτρες μία από τις πιο αγαπημένες τροφές της καρέτα

Η ζωή που προστατεύουμε και η ιστορία των Σεκανίων της Ζακύνθουhellip

Η προστασία της καρέτα είναι για εμάς σχε-δόν laquoπροσωπική υπόθεσηraquo που διαρκεί και εξελίσσεται για πολλές δεκαετίες Για τη δια-τήρηση και προστασία του είδους οργανώσα-με το 1994 πανευρωπαϊκή εκστρατεία για την αγορά της περιοχής που περιβάλλει την παρα-λία των Σεκανίων Ως αποτέλεσμα σε μία πολύ αβέβαιη για την προστασία του είδους περίοδο με τα χρήματα που συγκεντρώθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αλλά και από συνεισφο-ρές ιδιωτών αγοράσαμε το 90 της έκτασης γύρω από τα Σεκάνια Σκοπός της αγοράς ήταν τόσο η αποτροπή της τουριστικής ανάπτυξης

της περιοχής όσο και η κατά το δυνα-τόν καλύτερη διαχείρισή της ώστε να προστατευθεί η σημαντικότερη παραλία ωοτοκίας για τη θαλάσσια χελώνα

Yπεύθυνη προγράμματος Χαρίκλεια Μινώτου cminotouwwfgr τηλ 210 33 14 893

Κ α ρ έ τ α - Καρέτα

httpswwwyoutubecomwatchv=yDnbTGBSxyA

httpswwwyoutubecomwatchv=T8eGw1oyYoQ

Αν θες να δεις VIDEO με χελωνάκια πάνω στην άμμο να τρέχουν προς το νερό πάτησε στα links

httpswwwyoutubecomwatchv=nHok4ZdJ2A0

(47)

Κ Ι Ν Η Μ Α Τ Ο Γ Ρ Α Φ Ο Σ -ldquoΠρόμαχοςrdquoΠ ρ ό κ ε ι τ α ι για μια αισθηματική ταινία

με φόντο την επιστροφή των Γλυπτών του Παρ-θενώνα από το Βρετανικό Μουσείο Ας σημειωθεί ότι η πρώτη επίσημη προβολή της ταινίας πραγ-ματοποιήθηκε στο Μουσείο της ΑκρόποληςΟ Ανδρέας (Παντελής Κοντογιάννης) αναγκά-

στηκε να αφήσει την Ελλάδα όταν ήταν παι-δί Επιστρέφει ενήλικος μετά από πρόσκληση του διευθυντή του Μουσείου της Ακρόπολης (Giancarlo Giannini) για να προχωρήσει την υπό-θεση κατά του Βρετανικού μουσείουΒρισκόμαστε στην Αθήνα του 2011 εν μέσω

της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης που έχει ξεσπάσει στη χώρα Ο Ανδρέας συγκεντρώνει αποδεικτικά στοιχεία για να αποδείξει ότι πλα-στογραφήθηκαν έγγραφα ώστε να επιτραπεί η πώληση των γλυπτών στο Βρετανικό Κοινοβού-λιο το 1816 Στη συνέχεια επιστρέφει στο Λονδί-νο όπου με τη βοήθεια της Ελένης (Κασσάνδρα Βογιατζή) συναδέλφου του αλλά και αντικείμε-

νο του πόθου του ξεκινάει τις απαραίτητες νο-μικές διαδικασίεςΟι δύο δικηγόροι έχουν μπροστά τους έναν

laquoμακρύ δρόμοraquo και θα πρέπει να δώσουν σκλη-ρό αγώνα για να πετύχουν την επαναφορά των κλεμμένων γλυπτών στην αρχική ndashκαι αρμό-ζουσα- θέση τουςΣκηνοθεσία Κέρτε και Τζον Βούρχις

Παίζουν Παντελής Κοντογιάννης Κασσάνδρα

Βογιατζή Γιώργος Χωραφάς Τζιανκάρλο Τζιανίνι

Γιώργος Βογιατζής Σπύρος Φωκάς Πολ Φρίμαν

Μάικλ Μπέρνς

(48)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

Τ η ν Τ ε τ ά ρ τ η 3 Δεκεμβρίου εγκαινιάσθηκε στο Βυζαντινό και Χριστια-νικό Μουσείο η έκθεση laquoΟ Δομήνικος Θεο-τοκόπουλος πριν από τον El Grecoraquo η οποία πραγματοποιείται στο πλαίσιο του ελληνικού επετειακού προγράμματος για τα 400 χρόνια από το θάνατο του El GrecoΗ έκθεση παρουσιάζει το πολιτισμικό περι-

βάλλον μέσα στο οποίο διαμορφώθηκε η προ-σωπικότητα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου πριν αναχωρήσει από τον Χάνδακα της Κρή-της (το σημερινό Ηράκλειο) για τη Βενετία το 1567Τι γνωρίζουμε για την Κρήτη του 16ου αιώ-

να και την κοινωνία της μέσα στην οποία γεν-νήθηκε μαθήτευσε και εργάστηκε ο νεαρός Δομήνικος Θεοτοκόπουλος Πώς δούλευαν οι Κρητικοί ζωγράφοι τον 16ο αιώνα Ποια κοι-νωνικά φαινόμενα και ποιες ιδεολογικές τά-σεις σχετίζονται με τον τεχνίτη καλλιτέχνη και λόγιο Θεοτοκόπουλο Γιατί ο Θεοτοκόπου-

λος φεύγει από την ΚρήτηΜε αφετηρία αυτά τα ερωτήματα η έκθεση

αφηγείται πτυχές του κοινωνικού και καλλι-τεχνικού περιβάλλοντος τής Κρήτης του 16ου αιώνα μέσα στο οποίο γεννήθηκε μαθήτευσε και ωρίμασε εικαστικά ο Δομήνικος Θεοτοκό-πουλοςΣε τρεις μεγάλες εκθεσιακές ενότητες πα-

ρουσιάζονται 200 περίπου σημαντικά αντι-κείμενα θρησκευτικά και κοσμικά αρχειακές πηγές χειρόγραφα και έντυπα εικόνες και πί-νακες Κρητικών και Ιταλών ζωγράφων του 16ου αιώνα Τα έργα προέρχονται από τις συλ-λογές του Βυζαντινού Μουσείου από συλλο-γές και μουσεία της Ελλάδας Εφορείες Βυζα-ντινών Αρχαιοτήτων μητροπόλεις εκκλησίες και μοναστήρια καθώς και μουσεία του εξω-τερικούΔιάρκεια έκθεσης 4122014 ndash 3132015

Βασ Σοφίας 22 Τηλ 213 213 9500

httpwwwbyzantinemuseumgr

Ε Κ Θ Ε Σ Η - laquo Ο Δ ο μ ή ν ι κ ο ς Θ ε ο τ ο κ ό π ο υ λ ο ς π ρ ι ν α π ό τ ο ν El Grecoraquo

(49)

Η Ε λ λ η ν ι κ ή Εταιρεία Μεταφρα-στών Λογοτεχνίας βράβευσε τη Χάρις Αλε-ξίου για την καλύτερη μετάφραση ξένου λο-γοτεχνικού έργου Η βράβευση αφορούσε τη μετάφραση του βιβλίου laquoΠάντα ήρωεςraquo του Φαμπιάν Μαρσό που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΜεταίχμιοΤο βιβλίο αποτελεί τη συγκλονιστική μαρ-

τυρία του Grand Corps Malade (Ψηλό Άρρω-στο Κορμί όπως είναι το ψευδώνυμό του) ο οποίος έμεινε ατελώς τετραπληγικός εξαιτί-ας ενός μοιραίου ατυχήματος Ωστόσο ένα χρόνο μετά το περιστατικό διέψευσε τις προ-βλέψεις των ειδικών και κατάφερε να περπα-τήσει ξανά Στις σελίδες του βιβλίου του ο Μαρσό αφηγείται τη δωδεκάμηνη περιπέτεια και τις εμπειρίες τόσο τις δικές του όσο και των ομοιοπαθών συντρόφων του από το κέ-ντρο αποκατάστασηςΓια τη γνωριμία της με τον Φαμπιάν Μαρσό

την απόφασή της να προτείνει και να μετα-φράσει το βιβλίο του η Χάρις Αλεξίου αναφέ-ρει laquoΤον Grand Corps Malade τον γνώρισα από τα τραγούδια του Ήταν το νέο πρόσω-πο στη γαλλική μουσική σκηνή στο μουσι-κό είδος της slam H νεολαία της Γαλλίας τον λάτρευε Μου έκανε εντύπωση αυτός ο νέος όμορφος άνδρας με την πατερίτσα του Μου έκανε εντύπωση και το ψευδώνυμό του το laquoψηλό άρρωστο κορμίraquo Το τραγούδι μου ldquoΜεγάλωσαrdquo μόλις είχε κυκλοφορήσει και σκεφτόμουν πως θα μπορούσε να το είχε γρά-ψει αυτός Τον συνάντησα αργότερα σε ένα τηλεοπτικό στούντιο όταν συμμετείχαμε και οι δύο στην εκπομπή του Michel Drucker που έκανε ένα μεγάλο αφιέρωμα στον Ντέμη Ρούσσο

Δύο χρόνια αργότερα ο φίλος Νίκος Αλιά-γας μου χάρισε το βιβλίο του Φαμπιάν laquoΔι-άβασέ το είναι γραμμένο σε απλή γλώσσαraquo μου είπε Όσο το διάβαζα σε πολλά σημεία ξαναζούσα την περιπέτεια του αδελφού μου στην εντατική και αργότερα στο κέντρο απο-κατάστασης Το συγκινητικό επίσης ήταν πως γνώριζα την απίστευτη ταλαιπωρία των τετραπληγικών των αναπήρων που στερού-νται την ικανότητα όπως λέει και ο Φαμπι-άν να ξύσουν το φρύδι τους ή να κρατήσουν το κουτάλι τους και να πατήσουν ένα κου-μπί για βοήθειαraquo

Ε Κ Δ Η Λ Ω Σ Η -Β ρ α β ε ί ο Λ ο γ ο τ ε χ ν ι κ ή ς Μ ε τ ά φ ρ α σ η ς γ ι α τ η ν Χ Αλεξίου

(50)

Θ Ε Α Τ Ρ Ο - laquoΟ Γάμοςraquolaquo Ο Γ ά μ ο ς raquo της Βάσιας Σολωμού

Ξανθάκη πρωτοπαρουσιάστηκε το 1994 στο Θεσσαλικό Θέατρο σε θεατρική διασκευή και σκηνοθεσία του Κώστα Τσιάνου γνωρίζοντας τεράστια επιτυχίαΣτην τωρινή παράσταση τού Μεταξουργεί-

ου παρουσιάζεται με τη μορφή του μονολό-γου σε θεατρική προσαρμογή ndash σκηνοθεσία και ερμηνεία της Άννας Βαγενά Πρόκειται για την ιστορία μιας απλής γυναίκας από τα Αμπελάκια της Θεσσαλίας μιας χωριάτισ-σας που σήκωσε στους αδύνατους ώμους της τη μοίρα της και συγχρόνως τη μοίρα πολ-λών γυναικών του τόπου μας Έζησε τη βα-ναυσότητα ενός αλκοολικού πατέρα είδε την αγάπη του άνδρα της να μεταμορφώνεται σε περιφρόνηση όταν άρχισε να γεννάει κωφά-λαλα παιδιά εξαιτίας της βαριάς κληρονομι-κότητας του αλκοολικού πατέρα της και πά-

S T A N D - U P C O M E D Y -5 0 Α π ο χ ρ ώ σ ε ι ς τ ο υ GreekΣ τ ι ς μ έ ρ ε ς μας που

το χιούμορ θεωρείται σπάνιο και πολύτιμο το Tin Pan Alley φιλοξενεί τον Σίλα Σεραφείμ ο οποίος προσφέρει εντυπωσιακές παραστάσεις γέλιου και εύθυμου προβληματισμούΚάθε Σάββατο (έως τις 27 Δεκεμβρίου) στις

2200 ο Σίλας στήνει ένα ενδιαφέρον πανηγύρι με επίκεντρο το εξαιρετικό μοναδικό laquoφυσικό φαινόμενοraquo που λέγεται laquoΝεοέλληναςraquo Μια γι-ορτή σε πρώτη ανάγνωση των 20 χρόνων πα-ρουσίας του στην stand-up comedy αλλά και μια προσπάθεια ανάλυσης και διερεύνησης του φαινομένου το οποίο μάλλον θα εξακολουθήσει να απασχολεί για πολύ καιρό την καλλιτεχνική

κοινότητα του είδους Για του λόγου το αληθές δείτε ένα απόσπασμα των προσπαθειών του στην ιστοσελίδαwwwyoutubecomwatchv=LgJERE7PTBY

Συντελεστές Σίλας Σεραφείμ

Λίλα Σταμπούλογλου (συμμετέχει μέχρι να γεννήσει)

Παραστάσεις Κάθε Σάββατο μέχρι τις 27 Δεκεμβρίου

(τουλάχιστον)

Ώρα έναρξης 2200 (ακριβώς)

Πληροφορίες Tin Pan Alley Τουρναβίτου 6 Πλατεία

Ασωμάτων Θησείο Τηλ 210-3210158

httpwwwtinpanalleygrindexphpsilasserafim

λεψε με νύχια και δόντια σε μια κοινωνία που δεν δέχεται εύκολα την αναπηρίαΏρες Παράστασης Σάββατο 1800 και 2100

Κυριακή 1830

Εισιτήρια Γενική Είσοδος 16euro Μειωμένα

12euro (φοιτητές συνταξιούχοι άνω των 65 ετών

πολύτεκνοι amp εκπαιδευτικοί) και 10euro(άνεργοι)

Ομαδικό εισιτήριο 8euro

Θέατρο Μεταξουργείο Ακαδήμου 14-16

Τηλ 210-5234382

(51)

(52)

ldquoΤο Θαύμα να Νοιώθεις ΈλληναςrdquoΤου SAM CHEKWASΕ κ δ ό σ ε ι ς S e a b u r n B o o k s

άνθρωπος μένει εκεί όπου είναι θαμμένο ένα μέρος της καρδιάς τουraquo έγραψε ο Αλέξαν-

δρος Δουμάς Ο Sam Chekwas το παιδί από την Νιγη-ρία με τα φωτεινά και ερευνητικά μάτια που ήρθε από την χώρα του να σπουδάσει στην Ελλά-δα ντυμένος στο πνεύμα και την καρδιά με την αγάπη για το αληθινό το υψηλό και το ωραίο δεν μάκρυνε ποτέ από δω Τα τραίνα της ζωής του ασταμάτητα έφευγαν και γύριζαν φεύγουν και γυρίζουν με τη σημαία του χρέους με την πραμάτεια της προσφοράς με τη σοδειά της αγά-πης Σrsquo ένα ταξίδι που κρατάει χρόνια τώρα διατηρώντας την ποιότητα του σεβασμού την ευ-χέρεια της κατανόησης και την ανάγκη της συμπόρευσης στα μονοπάτια της ουσίαςhelliplaquoΌσο αναπνέω θα προβάλλω την ελληνική γλώσσα και τα ελληνικά γράμματαraquo δήλωσε σε παρου-

σίαση του βιβλίου του ο Chekwas Και με περισσή περηφάνια ανέφερε laquoΕδώ γεννήθηκαν οι τέ-χνες η φιλοσοφία και οι επιστήμες Ο Μέγας Αλέξανδρος έλεγε πως ότι δεν γιορτάζεται πεθαίνει Αυτό συμβαίνει και με τον ελληνισμό και κυρίως την ελληνική γλώσσα Όλοι εσείς πρέπει να με-ταφέρετε τον ελληνισμό όπου μπορείτε με κάθε τρόποraquo Και όχι μόνο προτρέπει αλλά και ο ίδι-ος προσπαθεί για τη διάδοση του ελληνισμού μέσα από το βιβλιοπωλείο που έχει ανοίξει στην Αστόρια της Νέας Υόρκης Το βιβλιοπωλείο αποτελεί ένα από τα laquoαξιοθέαταraquo της αμερικανικής μεγαλούπολης με τους δεκάδες χιλιάδες Ελληνοαμερικάνους Βρίσκεται στον αριθμό 33-18 της οδού Μπρόντγουεϊ και μοιάζει με συνηθισμένο συνοικιακό βιβλιοπωλείο Όμως ανάμεσα στις αγγλικές εκδόσεις υπάρχουν ράφια που ξεχειλίζουν από ελληνικούς τίτλουςmiddot η προσπάθεια του Chekwas για την προώθηση του ελληνισμού

(53)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

τα τέλη του 1944 όταν πια εί-χαν αποχωρήσει από τη χώρα μας οι δυνάμεις κατοχής του Άξονα μέλη της ηγεσίας του τότε Βασιλικού Ναυτικού ζή-τησαν την ανεύρεση και τιμω-ρία των υπεύθυνων του τορπι-

λισμού της laquoΈλληςraquo Πράγματι είχε επισημανθεί στην Κάτω Ιταλία κάποιος Stefano Toselli μηχανι-κός ο οποίος είχε δηλώσει laquoιδιωτικώςraquo ότι ήταν σε θέση να κατονομάσει τους υπεύθυνους της ανόσιας πράξηςΟι ελληνικές Αρχές λοιπόν απαίτησαν την επίσημη καταγραφή της μαρτυρίας του και να κινηθεί η δια-δικασία παραπομπής των ενόχων σε δίκη Και τότεhellip laquoέσκασε η βόμβαraquo Με εντολή του Βρετανού στρα-τάρχη Harold Alexander ανώτατου διοικητή των συμμαχικών δυνάμεων της Μεσογείου κατηγορη-ματικώς απαγορεύτηκε η συνέχιση της έρευνας Το θέμα έπρεπε να μπει στο αρχείο ndash και αυτό έγινε ευ-θύς αμέσως Κατά συνέπεια όλα όσα λέγονται ακό-μα και σήμερα σχετικά με τον τορπιλισμό της laquoΈλ-ληςraquo παραμένουν ατεκμηρίωτα Ήταν πράγματι το ιταλικό υποβρύχιο laquoDelfino raquo που βύθισε το αγκυ-ροβολημένο στην Τήνο για τον εορτασμό του Δεκα-πενταύγουστου ελληνικό πολεμικό σκάφος Και αν ναι ποιος έδωσε τη σχετική εντολή Και τι έλεγε η εντολή αυτή

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Λ ό γ χ η

ldquoΟ Πόλεμος και ο ΚόσμοςrdquoΤα Γεγονότα του rsquo40 τα πριν και οι Συνέπειες

ρόκειται για ένα τρίτομο έργο στο οποίο ο Θεόδωρος Σπυρόπου-λος παρουσιάζει αναλυτικά με εξαντλητικές λεπτομέρειες τη σημα-ντική ανασκαφή της ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΟΣΑνάμεσα στην Πελλάνα και την Σπάρτη ιδρύθηκε μια Νησιωτική

Κοινοπολιτεία στη Λιμνοθάλασσα που συνδεόταν μέσω του Ευρώ-τα με τον Λακωνικό Κόλπο Σrsquo αυτό το νησιωτικό σύμπλεγμα υπήρ-χε η Λακεδαίμων από τις αρχές της τρίτης χιλιετίας πΧ μέχρι το 1750 πΧ οπότε καταστράφηκε από την Κοσμική Θεομηνία

Κατά τη Μυκηναϊκή περίοδο υπήρξε το Ανακτορικό κέντρο της Λακωνίας όπως πιστοποιείται από το Ανάκτορο το Κυκλώπειο Τείχος τους Βασιλικούς Θολωτούς Τάφους κα Επίσης φιλοξένησε το Ανάκτορο του Μενέλαου και της ΕλένηςΠολλές γεωφυσικές και γεωπολιτικές ιδιαιτερότητες μνημειακά ευρήματα και αρ-

χαιολογικά ευρήματα οδήγησαν τον συγγραφέα να ταυτίσει σημεία και μνημεία του Λακωνικού βαθυπέδου της Λακεδαίμονος με την Πλατωνική Ατλαντίδα και να ανα-ζητήσει επιβιώσεις της υλικής πολιτειακής και πολιτισμικής κληρονομιάς της στην ιστορική Δωρική ΣπάρτηΗ πλούσια εικονογράφηση βοηθά κάθε ενδιαφερόμενο για την ελληνική αρχαιολο-

γία να παρακολουθήσει αναλυτικά τη διεξαγωγή μιας ανασκαφής σrsquo ένα χώρο που παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον

Του ΘΕΟΔΩΡΟΥ Γ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Κ α δ ρ α μ ί τ σ α

ldquoΛακεδαίμωνrdquo

(54)

ανέναν μα κανέναν δεν μπορείς να κερδίσεις ούτε καν ένα αφελές μικρό παιδί εφόσον του αφαιρείς την ελευ-θερία τού να μην συμφωνήσει μαζί σου Αν στερήσεις την ελευθερία στον άλλον και βασιλιά να τον στέψεις δεν θα διαρκέσει η συμφωνία σας Σύντο-

μα θα αισθανθεί δυσφορία θα καταλάβει ότι παγιδεύτη-κε και βρέθηκε εκεί που δεν θέλει Τα χρυσά κλουβιά τα ανακάλυψαν τύποι σαν τη γυναίκα της πρώτης ιστορί-ας του βιβλίουmiddot όμως κλειδωμένο ένα πουλί μαραίνεται Ο Ελύτης γράφει πως γίνεται να φυλακίσεις ένα αηδόνι αλλά δεν μπορείς να φυλακίσεις τον κελαϊδισμό τουΥπάρχουν όμως προσωπικότητες τόσο ανασφαλείς εξαρτημένες και εξωφρενικά εγωιστικές ώστε κρατούν κλειδωμένο το αηδόνι τους έστω και άλαλο έστω και νεκρό Ξέρουν πολύ καλά άλλωστε την τέχνη να ταρι-χεύουνΌλοι μας έχουμε συναπαντηθεί με τέτοιους χαρακτή-

ρες Δεν είναι λίγοι και γνωρίζουν να πλέκουν ιστούς σαν την αράχνη Όσο πιο εξαρτημένοι είμαστε εμείς οι ίδιοι τόσο τσιμπάμε στους χειρισμούς τους Ο ελεύθε-ρος ο ανεξάρτητος άνθρωπος δεν τους ανέχεται γρή-γορα κάνει πέρα σύντομα κόβει μαζί τους τις διαπραγ-ματεύσεις Όμως πόσοι είμαστε εντελώς ανεξάρτητοι Όλοι έχουμε τις πληγές μας τα μειονεκτήματα μας τα παθήματα και τα πάθη μας Όλοι κουβαλάμε στο αίμα μας τους πειρασμούς της τρέλας Παρά ταύτα πάντα υπάρχει τρόπος να γιατρεύεσαι όταν όντως το αποφασί-ζεις διότι η υγεία είναι πιο επιθετική και δυναμική από την αρρώστια

ldquoΣιωπάς για να ακούγεσαιrdquo

Της ΜΑΡΩΣ ΒΑΜΒΟΥΝΑΚΗ Ε κ δ ό σ ε ι ς Ψ υ χ ο γ ι ό ς

(55)

STREETART

(56)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

( φωτογραφίες - Ανδρέας Τσάκαλης )

ΟΌ π ο ι ο ς θ έ λ ε ι να θαυμάσει έργα Τέχνης από καλλιτέχνες με μεράκι και πάθος δεν χρειάζεται να πηγαίνει μόνο σε εκθεσιακούς χώρους Ένας τοίχος παλιός μια λεπτομέ-ρεια στην πόρτα κάγκελα ή και σημεία του δρόμου είναι ικανά να εμπνεύσουν Μπο-ρούν να δώσουν βάση στον λαϊκό καλλιτέχνη να δημιουργήσει και να μεταμορφώσει Όταν ένας άνθρωπος θέλει να εκφραστεί μέσα από την τέχνη θα βρει laquoτελάραraquo γύρω του Θα βρει τρόπο να στείλει το μήνυμά του Θα επικοινωνήσει με τον θεατή θα τον κάνει να σκεφτεί να χαμογελάσει να λυπηθεί Θα του δημιουργήσει έντονα συναισθήματα χρησι-μοποιώντας απλά φτηνά χρώματα και το ταλέντο τουΗ τέχνη λοιπόν που μπορείς ελεύθερα να δεις και να θαυμάσεις στους πιο απίθανους χώρους ίσως και στην ίδια τη γειτονιά σου χωρίς εισιτήρια και προσκλήσεις λέγεται street art

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

(57)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

STREET ART

(58)

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

Δώρα Η Αλεξάνδρα όμορφη κι αριστο-κρατική από καλή και πλούσια οικο-γένεια φαντάστηκε πως στο πρόσωπο του αρρενωπού Νιόνιου θα έβρισκε την αδελφή ψυχή το άλλο μισό της για να ζήσει μαζί του τη ζωή που ονει-ρευόταν Όμως ο ωραίος της σύζυγος ndashθα διαπίστωνε γρήγοραndash καταδυνα-στευόταν από την Αργίνη μάνα σκλη-ρή και πεθερά ακόμη σκληρότερηhellip Ποτέ ο γιός δεν μπόρεσε να απαλλαγεί από την αρπάγη αυτής της μάνας κι έτσι η Αλεξάνδρα έμαθε να ζει στο πε-ριθώριο της ζωής των τριών τους κά-νοντας υπομονή για χάρη του παιδιού της και γιατί στο βάθος η ελπίδα την έκανε να πιστεύει ότι ίσως μια ημέρα όλα αλλάξουνhellip Η ελπίδα το μόνο όπλο του απελπισμένουhellipΤον απολογισμό αυτής της ζωής

εγκλωβισμένης στη ερημιά του έρω-τα μιας ζωής πολιτικών αγώνων για ένα καλύτερο αύριο διηγείται η Αλε-ξάνδρα γιαγιά πια στη μικρή εγγονή που έχει τrsquo όνομά τηςhellip

ldquoΜια Κυρ ιακή με την Αλεξάνδραrdquoεκδ Ωκεανός

(Η Δώρα Νικολαΐδου γεννήθηκε στην Αθήνα Πήρε πανεπιστημιακό τίτλο σπουδών από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων με ειδίκευση στην Ψυχολογία Σήμερα είναι τελειόφοιτος του Ελληνικού Ινστιτούτου Νευροφυτοθεραπείας και Ανάλυσης του Χαρακτήρα (ΕΙΝΑ) και ασκεί επαγγελματικά τη Συμβουλευτική ως Σύμβουλος Ψυχικής ΥγείαςΕιδικεύεται και παρέχει Συμβουλευτική Ψυχολογική Υποστήριξη σε Γυναικεία Θέματα Έχει μετεκπαιδευτεί στις πλέον σύγχρονες τεχνικές θεραπείας του Μετατραυματικού Στρες (Brain Spotting και CMR)Το laquoΜια Κυριακή με την Αλεξάνδραraquo είναι το πρώτο μυθιστόρημά της)

Νικολαίδου

νερ (1861-1925) Είχε laquoπροβλέψειraquo μάλιστα ότι θα εξαφανιστεί στα επόμενα 100 χρόνια Και ο Αινστάιν (1879-1955) όμως είχε ανα-φέρει ότι εάν οι μέλισσες εξαφανιστούν δεν θα απομένουν για τον άνθρωπο περισσότε-ρο από 4 χρόνια ζωής Από το 2008 οι μέλισ-σες άρχισαν να εκλείπουν με ανησυχητικούς ρυθμούς Συμπτωματικά() βρισκόμαστε στα όρια της πρόβλεψης του Στέινερ και στο χρο-νικό περιθώριο που ανέφερε ο Αϊνστάιν Επιπλέον έχουμε αρχίσει να διανύουμε σε

ένα έτος που έχει επιβαρυνθεί με θεωρίες για καταστροφή του κόσμου μας ή για αναγέν-νησή του ndash ανάλογα με πια θεωρία είστε δι-ατεθειμένος να πιστέψετε ndash και βρισκόμαστε στη δίνη μια πολύπλευρης και πολυσύνθετης κρίσης με κορυφή του παγόβουνου την οικο-νομία Το τι θα συμβεί θα το δείξει ο χρόνος Ωστό-

σο φαίνεται ότι η μέλισσα η ιερή μέλισσα εί-ναι διαχρονικά συνυφασμένη με την εξέλιξη του πολιτισμού ακόμη ίσως και με την ύπαρ-ξη του ανθρώπου στον πλανήτη

Σημείωση Το πλήρες κείμενο της μελέτης του

Andrew Gough στα αγγλικά μπορείτε να το βρείτε

στο httpandrewgoughcoukbee1_1html

πρόδρομος του εραλδικού κρίνου του εθνι-κού συμβόλου της ΓαλλίαςΟ ελευθεροτεκτονισμός που διαδόθηκε στις

ΗΠΑ ήδη από την ίδρυσή τους ευνοήθη-κε από σημαντικούς ανθρώπους όπως ο Τό-μας Τζέφερσον ο οποίος έγραφε με πάθος για την σημαντικότητα των μελισσών ενώ άλ-λοι όπως ο Πρόεδρος Τζόρτζ Ουάσιγκντον ενσωμάτωσε την κυψέλη στο τεκτονικό λογ-γείο του Χωρίς αμφιβολία η πρώιμη Αμερι-κανική κοινωνία δανείστηκε πολλές από τις φιλοσοφικές αρχές της από τον Ελευθεροτε-κτονισμό ενσωματώνοντας συμβολισμό και θέματα με μέλισσες στις τελετουργίες της Η δομή του κράτους τουλάχιστον σε αυτή

την πρώιμη περίοδο ακολούθησε τη δομή τη σταθερότητα και την αλτρουιστική συμπερι-φορά που χαρακτηρίζουν την κυψέλη όπως είχαν κάνει κοινωνίες και κινήματα χιλιάδες χρόνια πριν από αυτήνΜια ένδειξη για την επιρροή της μέλισσας

στους ιδρυτές των ΗΠΑ φαίνεται από το ότι ολόκληρη η δυτική περιοχή της χώρας ονο-μαζόταν αρχικά Ντεζερέ (μέλισσα)Η μέλισσα είχε αποτελέσει κεντρικό θέμα σε

πολλά κείμενα και διαλέξεις του αυστριακού φιλόσοφου και μυστικιστή Ρούντολφ Στέι-

(Το περίφημο μινωικό κόσμημα με τις μέλισσες) (Το τεκτονικό λογγείο του Ουάσιγκτον Η κυψέλη διακρίνεται στο επάνω μέρος του στο κέντρο)

(41)

ΓιώργοςΙωάννου( Ο Γ Ιωάννου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1927 Πήρε πτυχίο φιλολογίας από το ΑΠΘ και το 1960 διορίστηκε φιλόλογος Το 1971 μετατέθηκε στην Αθήνα αρχικά σε γυμνάσιο και μετά στο υπουργείο ΠαιδείαςΠέθανε στην Αθήνα το 1985

Ποιητικές συλλογέςlaquoΗλιοτρόπιαraquo ιδιωτική έκδοση Θεσσαλονίκη 1954laquoΤα Χίλια Δέντραraquo εκδ Διαγωνίου Θεσσαλονίκη 1963laquoΤα Χίλια Δέντρα amp άλλα ποιήματα (1954-1963)raquo εκδ Ερμής Αθήνα 1973 )

(42)

ldquoΣαν τη μητέρα αλήθειαrdquo

Πηγαίνει αργά στο σινεμά

μάλιστα στον εξώστη

Σrsquo έργα κατά προτίμηση βουβά

και θαμπωμένα Κι εκεί

- μέσα στους τόσους εξευτελισμούς -

η μόνη του χαρά να βλέπει τις γυναίκες

της γενιάς γύρω απrsquo το τριάντα

Με κείνα τα βαθιά καπέλα

με τις σειρές τα περιδέραια

τα μάτια τα κοντά μαλλιά∙

με τις ψιλές γλυκιές φωνές

με τις κινήσεις τους τις μητρικές

Σαν τη μητέρα αλήθεια∙

σαν τη μάνα του

των πρώτων παιδικών του χρόνων

Τότε που τον φωνάζανε μοναχογιό

(43)

( επιμέλεια - Έλλη Ιωαννίδου )

Ο αετόςκαι η χελώνα( Η λ ο γ ι κ ή η σ ύ ν ε σ η κ α ι η φ ρ ό ν η σ η σ α ν α ε τ ό ς π ε τ ο ύ ν β λ έ π ο υ ν τ α π ρ ά γ μ α τ α κ α θ α ρ ά κ α ι α π ό ψ η λ ά Π ρ ο σ π α θ ο ύ ν ν α β ά λ ο υ ν σ τ η θ έ σ η κ α ι σ τ α ό ρ ι ά τ ο υ τ ο ν μ α τ α ι ό δ ο ξ ο ε π ι π ό λ α ι ο ε α υ τ ό μ α ς π ο υ σ έ ρ ν ε τ α ι σ τ η γ η σ α ν τ η χ ε λ ώ ν α )

(44)

Οι Μύθοι του Αίσωπου είναι μικρές ιστορίες εμπνευ-σμένες από την ίδια τη ζωή και διακρίνονται για τον συμβολικό και αλληγορικό χαρακτήρα τους Ο Αίσωπος είχε γράψει πολλούς μύθους για να σατιρίσει δια-

κωμωδήσει ή και να ειρωνευτεί την καθημερινότητα των Ελ-λήνων Ένας από αυτούς ήταν και ο μύθος του αετού με τη χε-λώνα Εδώ θα τον παρουσιάσουμε κάπως διαφορετικά Η ιστορία θα αρχίσει μέσα στη θάλασσα

άποτε ας πούμε τα παλιά χρόνια μια χελώνα μουρμού-ριζε για την άτυχη μοίρα της κολυμπώντας αργά μέσα στη θά-λασσα Την ενοχλούσε που τα άλλα ζώα μπορούσαν να τρέχουν γρήγορα στη γη ενώ εκείνη δεν τα κατάφερνε Την ενοχλού-σε που τα πουλιά μπορούσαν να πετάνε στον καθαρό αέρα και να βλέπουν τόσα από κει ψηλά ενώ εκείνη ήταν μέσα στο νερό και κολυμπούσε αργά Την ενοχλούσε ακόμα και τις φορές που έβγαινε στη στεριά για να γεννήσει και κουραζόταν τόσο πολύΑυτά σκεφτόταν λυπημένη σε μια παραλία Ξαφνικά είδε

ένα αετό να σχηματίζει κύκλους γύρω από τα σύννεφα καθώς πετούσε ψηλά με τις ανοιχτές και δυνατές φτερούγες του Του φώναξε όσο πιο δυνατά μπορούσε για να την ακούσει Και όταν αυτός χαμήλωσε αρκετά την ρώτησε τι ήθελε Η χελώνα τότε τον παρακάλεσε μιας και είναι ο βασιλιάς των πτηνών να της μάθει να πετάει όπως εκείνος Να βλέπει τον κόσμο από ψηλά Να νοιώθει δυνατή και ελαφριά συνάμαΟ αετός που θεώρησε παράλογη την επιθυμία τής χελώνας

αρνήθηκε Προσπάθησε να της εξηγήσει ότι δεν ήταν στη

και η χελώναΔιασκευή στον μύθο του Αίσωπου

( κείμενο εικόνα - Έλλη Ιωαννίδου )

(45)

φύση της να πετάει Μπορούσε να χαρεί τα δικά της προνόμια να κολυμπάει δηλαδή στα βαθειά νερά να κάνει βόλτες στην άμμοhellip πράγματα που ακόμα και αυτός - ένας βασιλιάς - δεν μπορεί να χαρεί όπως εκεί-νη Άλλωστε μια τέτοια προσπάθεια να μάθει δηλαδή να πετά μπορεί να την κατέστρεφε Αυτά της είπε και πέταξε μακριά της νομίζοντας ότι

την είχε συνετίσει Η χελώνα όμως ήταν ανένδοτη Συνέχισε να τον

θερμοπαρακαλεί και το έκανε όποτε τον έβλεπε να πετά πάνω από την παραλία Ώσπου μια μέρα ο αετός δεν άντεξε άλλο να της αρνείται Βαρέθηκε άλλωστε τα παρακάλια και την επιπολαιότητά της Τη γράπω-σε με τα δυνατά νύχια του και πέταξε μαζί της ψηλά πάνω από τα κύματα Η ευτυχία της χελώνας γι αυτά τα λίγα λεπτά ήταν απερίγραπτη Βιαστική και άμυ-αλη όπως ήταν νομίζοντας ότι θα μοιάσει στον αετό του ζήτησε να την αφήσει πάνω από τα σύννεφα Ήθελε να συνεχίσει μόνη της να πετάει σίγουρη για τον εαυτό της Έτσι κι έγινε Ο αετός την άφησε να πέσει όπως ακριβώς του είχε ζητήσει με αποτέλεσμα να γκρεμοτσακιστεί πάνω στα βράχια που την περίμε-ναν δίπλα στην ακτή Η δύστυχη χελώνα που ήθε-λε να πετάξει συντρίφτηκε παταγωδώς Δεν άκουσε τα λόγια της σύνεσης από το στόμα του αετού αλλά παρασύρθηκε από τις δικές της παράλογες επιθυμίες έξω από τη φύση της Το τέλος της όπως και όσων δεν ακολουθούν τα λόγια της σύνεσης και της φρόνη-σης ήταν να καταστραφεί και μάλιστα με πολύ άσχη-μο τρόπο

Η θαλάσσια χελώνα Caretta caretta εί-ναι ένα κινδυνεύον είδος Θα τη συναντή-σουμε να κολυμπάει σε όλα τα μήκη και πλάτη των ελληνικών θαλασσών αλλά η ιδιαίτερη σημασία της χώρας μας έγκει-ται στο ότι φιλοξενούμε κάποιες από τις σημαντικότερες παραλίες για την ανα-παραγωγή και φωλεοποίηση της καρέτα στη ΜεσόγειοΗ χελώνα καρέτα είναι ίσως ένα από τα

πιο εμβληματικά είδη των μεσογειακών και ελληνικών θαλασσών και ένα από τα επτά είδη θαλάσσιων χελωνών που υπάρ-χουν στον πλανήτη Αν καταφέρει να ξεφύγει από τους φυσικούς εχθρούς της αλλά και από τις ανθρώπινες επιδράσεις και απειλές θα ζήσει περίπου 80 χρόνια Όταν μεγαλώσει περίπου μετά από δύο έως τρεις δεκαετίες και έρθει η ώρα τής αναπαραγωγής της θα επιστρέψει στην ίδια περιοχή και θα επιλέξει την παραλία όπου γεννήθηκε και η ίδια για να κάνει τη φωλιά της

Η θαλάσσια χελώνα Κ α ρ έ τ α - ΚαρέταΖ ω ή π ο υ α π ε ι λ ε ί τ α ι

(46)

Τα αποσπάσματα του κειμένου και πληροφορίες είναι από το site httpwwwwwfgrelendangered-speciescaretta

Σε κάθε περίοδο ωοτοκίας η θαλάσσια χελώνα θα γεννήσει δύο έως τρεις φορές Θα δημιουρ-γήσει τη φωλιά της σε αμμώδεις παραλίες και σε βάθος περίπου 60 εκατοστών Σε κάθε φωλιά φιλοξενούνται μέχρι και 120 αυγά τα οποία εκ-κολάπτονται για 55 ημέρες Η θήρα των αυγών από αλεπούδες σκυλιά κλπ αποτελεί ένα επιπλέ-ον πρόβλημα και έχει παρατηρηθεί σε παραλίες ωοτοκίας της Πελοποννήσου επηρεάζοντας το 40 των φωλιών Σημαντική απειλή συνιστούν και τα σκουπίδια στη θάλασσα Ειδικότερα οι πλαστικές σακούλες υποβαθμίζουν το θαλάσσιο οικοσύστημα και μπορούν να οδηγήσουν σε θά-νατο τις θαλάσσιες χελώνες αφού τις ξεγελούν λόγω της ομοιότητάς τους με τσούχτρες μία από τις πιο αγαπημένες τροφές της καρέτα

Η ζωή που προστατεύουμε και η ιστορία των Σεκανίων της Ζακύνθουhellip

Η προστασία της καρέτα είναι για εμάς σχε-δόν laquoπροσωπική υπόθεσηraquo που διαρκεί και εξελίσσεται για πολλές δεκαετίες Για τη δια-τήρηση και προστασία του είδους οργανώσα-με το 1994 πανευρωπαϊκή εκστρατεία για την αγορά της περιοχής που περιβάλλει την παρα-λία των Σεκανίων Ως αποτέλεσμα σε μία πολύ αβέβαιη για την προστασία του είδους περίοδο με τα χρήματα που συγκεντρώθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αλλά και από συνεισφο-ρές ιδιωτών αγοράσαμε το 90 της έκτασης γύρω από τα Σεκάνια Σκοπός της αγοράς ήταν τόσο η αποτροπή της τουριστικής ανάπτυξης

της περιοχής όσο και η κατά το δυνα-τόν καλύτερη διαχείρισή της ώστε να προστατευθεί η σημαντικότερη παραλία ωοτοκίας για τη θαλάσσια χελώνα

Yπεύθυνη προγράμματος Χαρίκλεια Μινώτου cminotouwwfgr τηλ 210 33 14 893

Κ α ρ έ τ α - Καρέτα

httpswwwyoutubecomwatchv=yDnbTGBSxyA

httpswwwyoutubecomwatchv=T8eGw1oyYoQ

Αν θες να δεις VIDEO με χελωνάκια πάνω στην άμμο να τρέχουν προς το νερό πάτησε στα links

httpswwwyoutubecomwatchv=nHok4ZdJ2A0

(47)

Κ Ι Ν Η Μ Α Τ Ο Γ Ρ Α Φ Ο Σ -ldquoΠρόμαχοςrdquoΠ ρ ό κ ε ι τ α ι για μια αισθηματική ταινία

με φόντο την επιστροφή των Γλυπτών του Παρ-θενώνα από το Βρετανικό Μουσείο Ας σημειωθεί ότι η πρώτη επίσημη προβολή της ταινίας πραγ-ματοποιήθηκε στο Μουσείο της ΑκρόποληςΟ Ανδρέας (Παντελής Κοντογιάννης) αναγκά-

στηκε να αφήσει την Ελλάδα όταν ήταν παι-δί Επιστρέφει ενήλικος μετά από πρόσκληση του διευθυντή του Μουσείου της Ακρόπολης (Giancarlo Giannini) για να προχωρήσει την υπό-θεση κατά του Βρετανικού μουσείουΒρισκόμαστε στην Αθήνα του 2011 εν μέσω

της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης που έχει ξεσπάσει στη χώρα Ο Ανδρέας συγκεντρώνει αποδεικτικά στοιχεία για να αποδείξει ότι πλα-στογραφήθηκαν έγγραφα ώστε να επιτραπεί η πώληση των γλυπτών στο Βρετανικό Κοινοβού-λιο το 1816 Στη συνέχεια επιστρέφει στο Λονδί-νο όπου με τη βοήθεια της Ελένης (Κασσάνδρα Βογιατζή) συναδέλφου του αλλά και αντικείμε-

νο του πόθου του ξεκινάει τις απαραίτητες νο-μικές διαδικασίεςΟι δύο δικηγόροι έχουν μπροστά τους έναν

laquoμακρύ δρόμοraquo και θα πρέπει να δώσουν σκλη-ρό αγώνα για να πετύχουν την επαναφορά των κλεμμένων γλυπτών στην αρχική ndashκαι αρμό-ζουσα- θέση τουςΣκηνοθεσία Κέρτε και Τζον Βούρχις

Παίζουν Παντελής Κοντογιάννης Κασσάνδρα

Βογιατζή Γιώργος Χωραφάς Τζιανκάρλο Τζιανίνι

Γιώργος Βογιατζής Σπύρος Φωκάς Πολ Φρίμαν

Μάικλ Μπέρνς

(48)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

Τ η ν Τ ε τ ά ρ τ η 3 Δεκεμβρίου εγκαινιάσθηκε στο Βυζαντινό και Χριστια-νικό Μουσείο η έκθεση laquoΟ Δομήνικος Θεο-τοκόπουλος πριν από τον El Grecoraquo η οποία πραγματοποιείται στο πλαίσιο του ελληνικού επετειακού προγράμματος για τα 400 χρόνια από το θάνατο του El GrecoΗ έκθεση παρουσιάζει το πολιτισμικό περι-

βάλλον μέσα στο οποίο διαμορφώθηκε η προ-σωπικότητα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου πριν αναχωρήσει από τον Χάνδακα της Κρή-της (το σημερινό Ηράκλειο) για τη Βενετία το 1567Τι γνωρίζουμε για την Κρήτη του 16ου αιώ-

να και την κοινωνία της μέσα στην οποία γεν-νήθηκε μαθήτευσε και εργάστηκε ο νεαρός Δομήνικος Θεοτοκόπουλος Πώς δούλευαν οι Κρητικοί ζωγράφοι τον 16ο αιώνα Ποια κοι-νωνικά φαινόμενα και ποιες ιδεολογικές τά-σεις σχετίζονται με τον τεχνίτη καλλιτέχνη και λόγιο Θεοτοκόπουλο Γιατί ο Θεοτοκόπου-

λος φεύγει από την ΚρήτηΜε αφετηρία αυτά τα ερωτήματα η έκθεση

αφηγείται πτυχές του κοινωνικού και καλλι-τεχνικού περιβάλλοντος τής Κρήτης του 16ου αιώνα μέσα στο οποίο γεννήθηκε μαθήτευσε και ωρίμασε εικαστικά ο Δομήνικος Θεοτοκό-πουλοςΣε τρεις μεγάλες εκθεσιακές ενότητες πα-

ρουσιάζονται 200 περίπου σημαντικά αντι-κείμενα θρησκευτικά και κοσμικά αρχειακές πηγές χειρόγραφα και έντυπα εικόνες και πί-νακες Κρητικών και Ιταλών ζωγράφων του 16ου αιώνα Τα έργα προέρχονται από τις συλ-λογές του Βυζαντινού Μουσείου από συλλο-γές και μουσεία της Ελλάδας Εφορείες Βυζα-ντινών Αρχαιοτήτων μητροπόλεις εκκλησίες και μοναστήρια καθώς και μουσεία του εξω-τερικούΔιάρκεια έκθεσης 4122014 ndash 3132015

Βασ Σοφίας 22 Τηλ 213 213 9500

httpwwwbyzantinemuseumgr

Ε Κ Θ Ε Σ Η - laquo Ο Δ ο μ ή ν ι κ ο ς Θ ε ο τ ο κ ό π ο υ λ ο ς π ρ ι ν α π ό τ ο ν El Grecoraquo

(49)

Η Ε λ λ η ν ι κ ή Εταιρεία Μεταφρα-στών Λογοτεχνίας βράβευσε τη Χάρις Αλε-ξίου για την καλύτερη μετάφραση ξένου λο-γοτεχνικού έργου Η βράβευση αφορούσε τη μετάφραση του βιβλίου laquoΠάντα ήρωεςraquo του Φαμπιάν Μαρσό που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΜεταίχμιοΤο βιβλίο αποτελεί τη συγκλονιστική μαρ-

τυρία του Grand Corps Malade (Ψηλό Άρρω-στο Κορμί όπως είναι το ψευδώνυμό του) ο οποίος έμεινε ατελώς τετραπληγικός εξαιτί-ας ενός μοιραίου ατυχήματος Ωστόσο ένα χρόνο μετά το περιστατικό διέψευσε τις προ-βλέψεις των ειδικών και κατάφερε να περπα-τήσει ξανά Στις σελίδες του βιβλίου του ο Μαρσό αφηγείται τη δωδεκάμηνη περιπέτεια και τις εμπειρίες τόσο τις δικές του όσο και των ομοιοπαθών συντρόφων του από το κέ-ντρο αποκατάστασηςΓια τη γνωριμία της με τον Φαμπιάν Μαρσό

την απόφασή της να προτείνει και να μετα-φράσει το βιβλίο του η Χάρις Αλεξίου αναφέ-ρει laquoΤον Grand Corps Malade τον γνώρισα από τα τραγούδια του Ήταν το νέο πρόσω-πο στη γαλλική μουσική σκηνή στο μουσι-κό είδος της slam H νεολαία της Γαλλίας τον λάτρευε Μου έκανε εντύπωση αυτός ο νέος όμορφος άνδρας με την πατερίτσα του Μου έκανε εντύπωση και το ψευδώνυμό του το laquoψηλό άρρωστο κορμίraquo Το τραγούδι μου ldquoΜεγάλωσαrdquo μόλις είχε κυκλοφορήσει και σκεφτόμουν πως θα μπορούσε να το είχε γρά-ψει αυτός Τον συνάντησα αργότερα σε ένα τηλεοπτικό στούντιο όταν συμμετείχαμε και οι δύο στην εκπομπή του Michel Drucker που έκανε ένα μεγάλο αφιέρωμα στον Ντέμη Ρούσσο

Δύο χρόνια αργότερα ο φίλος Νίκος Αλιά-γας μου χάρισε το βιβλίο του Φαμπιάν laquoΔι-άβασέ το είναι γραμμένο σε απλή γλώσσαraquo μου είπε Όσο το διάβαζα σε πολλά σημεία ξαναζούσα την περιπέτεια του αδελφού μου στην εντατική και αργότερα στο κέντρο απο-κατάστασης Το συγκινητικό επίσης ήταν πως γνώριζα την απίστευτη ταλαιπωρία των τετραπληγικών των αναπήρων που στερού-νται την ικανότητα όπως λέει και ο Φαμπι-άν να ξύσουν το φρύδι τους ή να κρατήσουν το κουτάλι τους και να πατήσουν ένα κου-μπί για βοήθειαraquo

Ε Κ Δ Η Λ Ω Σ Η -Β ρ α β ε ί ο Λ ο γ ο τ ε χ ν ι κ ή ς Μ ε τ ά φ ρ α σ η ς γ ι α τ η ν Χ Αλεξίου

(50)

Θ Ε Α Τ Ρ Ο - laquoΟ Γάμοςraquolaquo Ο Γ ά μ ο ς raquo της Βάσιας Σολωμού

Ξανθάκη πρωτοπαρουσιάστηκε το 1994 στο Θεσσαλικό Θέατρο σε θεατρική διασκευή και σκηνοθεσία του Κώστα Τσιάνου γνωρίζοντας τεράστια επιτυχίαΣτην τωρινή παράσταση τού Μεταξουργεί-

ου παρουσιάζεται με τη μορφή του μονολό-γου σε θεατρική προσαρμογή ndash σκηνοθεσία και ερμηνεία της Άννας Βαγενά Πρόκειται για την ιστορία μιας απλής γυναίκας από τα Αμπελάκια της Θεσσαλίας μιας χωριάτισ-σας που σήκωσε στους αδύνατους ώμους της τη μοίρα της και συγχρόνως τη μοίρα πολ-λών γυναικών του τόπου μας Έζησε τη βα-ναυσότητα ενός αλκοολικού πατέρα είδε την αγάπη του άνδρα της να μεταμορφώνεται σε περιφρόνηση όταν άρχισε να γεννάει κωφά-λαλα παιδιά εξαιτίας της βαριάς κληρονομι-κότητας του αλκοολικού πατέρα της και πά-

S T A N D - U P C O M E D Y -5 0 Α π ο χ ρ ώ σ ε ι ς τ ο υ GreekΣ τ ι ς μ έ ρ ε ς μας που

το χιούμορ θεωρείται σπάνιο και πολύτιμο το Tin Pan Alley φιλοξενεί τον Σίλα Σεραφείμ ο οποίος προσφέρει εντυπωσιακές παραστάσεις γέλιου και εύθυμου προβληματισμούΚάθε Σάββατο (έως τις 27 Δεκεμβρίου) στις

2200 ο Σίλας στήνει ένα ενδιαφέρον πανηγύρι με επίκεντρο το εξαιρετικό μοναδικό laquoφυσικό φαινόμενοraquo που λέγεται laquoΝεοέλληναςraquo Μια γι-ορτή σε πρώτη ανάγνωση των 20 χρόνων πα-ρουσίας του στην stand-up comedy αλλά και μια προσπάθεια ανάλυσης και διερεύνησης του φαινομένου το οποίο μάλλον θα εξακολουθήσει να απασχολεί για πολύ καιρό την καλλιτεχνική

κοινότητα του είδους Για του λόγου το αληθές δείτε ένα απόσπασμα των προσπαθειών του στην ιστοσελίδαwwwyoutubecomwatchv=LgJERE7PTBY

Συντελεστές Σίλας Σεραφείμ

Λίλα Σταμπούλογλου (συμμετέχει μέχρι να γεννήσει)

Παραστάσεις Κάθε Σάββατο μέχρι τις 27 Δεκεμβρίου

(τουλάχιστον)

Ώρα έναρξης 2200 (ακριβώς)

Πληροφορίες Tin Pan Alley Τουρναβίτου 6 Πλατεία

Ασωμάτων Θησείο Τηλ 210-3210158

httpwwwtinpanalleygrindexphpsilasserafim

λεψε με νύχια και δόντια σε μια κοινωνία που δεν δέχεται εύκολα την αναπηρίαΏρες Παράστασης Σάββατο 1800 και 2100

Κυριακή 1830

Εισιτήρια Γενική Είσοδος 16euro Μειωμένα

12euro (φοιτητές συνταξιούχοι άνω των 65 ετών

πολύτεκνοι amp εκπαιδευτικοί) και 10euro(άνεργοι)

Ομαδικό εισιτήριο 8euro

Θέατρο Μεταξουργείο Ακαδήμου 14-16

Τηλ 210-5234382

(51)

(52)

ldquoΤο Θαύμα να Νοιώθεις ΈλληναςrdquoΤου SAM CHEKWASΕ κ δ ό σ ε ι ς S e a b u r n B o o k s

άνθρωπος μένει εκεί όπου είναι θαμμένο ένα μέρος της καρδιάς τουraquo έγραψε ο Αλέξαν-

δρος Δουμάς Ο Sam Chekwas το παιδί από την Νιγη-ρία με τα φωτεινά και ερευνητικά μάτια που ήρθε από την χώρα του να σπουδάσει στην Ελλά-δα ντυμένος στο πνεύμα και την καρδιά με την αγάπη για το αληθινό το υψηλό και το ωραίο δεν μάκρυνε ποτέ από δω Τα τραίνα της ζωής του ασταμάτητα έφευγαν και γύριζαν φεύγουν και γυρίζουν με τη σημαία του χρέους με την πραμάτεια της προσφοράς με τη σοδειά της αγά-πης Σrsquo ένα ταξίδι που κρατάει χρόνια τώρα διατηρώντας την ποιότητα του σεβασμού την ευ-χέρεια της κατανόησης και την ανάγκη της συμπόρευσης στα μονοπάτια της ουσίαςhelliplaquoΌσο αναπνέω θα προβάλλω την ελληνική γλώσσα και τα ελληνικά γράμματαraquo δήλωσε σε παρου-

σίαση του βιβλίου του ο Chekwas Και με περισσή περηφάνια ανέφερε laquoΕδώ γεννήθηκαν οι τέ-χνες η φιλοσοφία και οι επιστήμες Ο Μέγας Αλέξανδρος έλεγε πως ότι δεν γιορτάζεται πεθαίνει Αυτό συμβαίνει και με τον ελληνισμό και κυρίως την ελληνική γλώσσα Όλοι εσείς πρέπει να με-ταφέρετε τον ελληνισμό όπου μπορείτε με κάθε τρόποraquo Και όχι μόνο προτρέπει αλλά και ο ίδι-ος προσπαθεί για τη διάδοση του ελληνισμού μέσα από το βιβλιοπωλείο που έχει ανοίξει στην Αστόρια της Νέας Υόρκης Το βιβλιοπωλείο αποτελεί ένα από τα laquoαξιοθέαταraquo της αμερικανικής μεγαλούπολης με τους δεκάδες χιλιάδες Ελληνοαμερικάνους Βρίσκεται στον αριθμό 33-18 της οδού Μπρόντγουεϊ και μοιάζει με συνηθισμένο συνοικιακό βιβλιοπωλείο Όμως ανάμεσα στις αγγλικές εκδόσεις υπάρχουν ράφια που ξεχειλίζουν από ελληνικούς τίτλουςmiddot η προσπάθεια του Chekwas για την προώθηση του ελληνισμού

(53)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

τα τέλη του 1944 όταν πια εί-χαν αποχωρήσει από τη χώρα μας οι δυνάμεις κατοχής του Άξονα μέλη της ηγεσίας του τότε Βασιλικού Ναυτικού ζή-τησαν την ανεύρεση και τιμω-ρία των υπεύθυνων του τορπι-

λισμού της laquoΈλληςraquo Πράγματι είχε επισημανθεί στην Κάτω Ιταλία κάποιος Stefano Toselli μηχανι-κός ο οποίος είχε δηλώσει laquoιδιωτικώςraquo ότι ήταν σε θέση να κατονομάσει τους υπεύθυνους της ανόσιας πράξηςΟι ελληνικές Αρχές λοιπόν απαίτησαν την επίσημη καταγραφή της μαρτυρίας του και να κινηθεί η δια-δικασία παραπομπής των ενόχων σε δίκη Και τότεhellip laquoέσκασε η βόμβαraquo Με εντολή του Βρετανού στρα-τάρχη Harold Alexander ανώτατου διοικητή των συμμαχικών δυνάμεων της Μεσογείου κατηγορη-ματικώς απαγορεύτηκε η συνέχιση της έρευνας Το θέμα έπρεπε να μπει στο αρχείο ndash και αυτό έγινε ευ-θύς αμέσως Κατά συνέπεια όλα όσα λέγονται ακό-μα και σήμερα σχετικά με τον τορπιλισμό της laquoΈλ-ληςraquo παραμένουν ατεκμηρίωτα Ήταν πράγματι το ιταλικό υποβρύχιο laquoDelfino raquo που βύθισε το αγκυ-ροβολημένο στην Τήνο για τον εορτασμό του Δεκα-πενταύγουστου ελληνικό πολεμικό σκάφος Και αν ναι ποιος έδωσε τη σχετική εντολή Και τι έλεγε η εντολή αυτή

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Λ ό γ χ η

ldquoΟ Πόλεμος και ο ΚόσμοςrdquoΤα Γεγονότα του rsquo40 τα πριν και οι Συνέπειες

ρόκειται για ένα τρίτομο έργο στο οποίο ο Θεόδωρος Σπυρόπου-λος παρουσιάζει αναλυτικά με εξαντλητικές λεπτομέρειες τη σημα-ντική ανασκαφή της ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΟΣΑνάμεσα στην Πελλάνα και την Σπάρτη ιδρύθηκε μια Νησιωτική

Κοινοπολιτεία στη Λιμνοθάλασσα που συνδεόταν μέσω του Ευρώ-τα με τον Λακωνικό Κόλπο Σrsquo αυτό το νησιωτικό σύμπλεγμα υπήρ-χε η Λακεδαίμων από τις αρχές της τρίτης χιλιετίας πΧ μέχρι το 1750 πΧ οπότε καταστράφηκε από την Κοσμική Θεομηνία

Κατά τη Μυκηναϊκή περίοδο υπήρξε το Ανακτορικό κέντρο της Λακωνίας όπως πιστοποιείται από το Ανάκτορο το Κυκλώπειο Τείχος τους Βασιλικούς Θολωτούς Τάφους κα Επίσης φιλοξένησε το Ανάκτορο του Μενέλαου και της ΕλένηςΠολλές γεωφυσικές και γεωπολιτικές ιδιαιτερότητες μνημειακά ευρήματα και αρ-

χαιολογικά ευρήματα οδήγησαν τον συγγραφέα να ταυτίσει σημεία και μνημεία του Λακωνικού βαθυπέδου της Λακεδαίμονος με την Πλατωνική Ατλαντίδα και να ανα-ζητήσει επιβιώσεις της υλικής πολιτειακής και πολιτισμικής κληρονομιάς της στην ιστορική Δωρική ΣπάρτηΗ πλούσια εικονογράφηση βοηθά κάθε ενδιαφερόμενο για την ελληνική αρχαιολο-

γία να παρακολουθήσει αναλυτικά τη διεξαγωγή μιας ανασκαφής σrsquo ένα χώρο που παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον

Του ΘΕΟΔΩΡΟΥ Γ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Κ α δ ρ α μ ί τ σ α

ldquoΛακεδαίμωνrdquo

(54)

ανέναν μα κανέναν δεν μπορείς να κερδίσεις ούτε καν ένα αφελές μικρό παιδί εφόσον του αφαιρείς την ελευ-θερία τού να μην συμφωνήσει μαζί σου Αν στερήσεις την ελευθερία στον άλλον και βασιλιά να τον στέψεις δεν θα διαρκέσει η συμφωνία σας Σύντο-

μα θα αισθανθεί δυσφορία θα καταλάβει ότι παγιδεύτη-κε και βρέθηκε εκεί που δεν θέλει Τα χρυσά κλουβιά τα ανακάλυψαν τύποι σαν τη γυναίκα της πρώτης ιστορί-ας του βιβλίουmiddot όμως κλειδωμένο ένα πουλί μαραίνεται Ο Ελύτης γράφει πως γίνεται να φυλακίσεις ένα αηδόνι αλλά δεν μπορείς να φυλακίσεις τον κελαϊδισμό τουΥπάρχουν όμως προσωπικότητες τόσο ανασφαλείς εξαρτημένες και εξωφρενικά εγωιστικές ώστε κρατούν κλειδωμένο το αηδόνι τους έστω και άλαλο έστω και νεκρό Ξέρουν πολύ καλά άλλωστε την τέχνη να ταρι-χεύουνΌλοι μας έχουμε συναπαντηθεί με τέτοιους χαρακτή-

ρες Δεν είναι λίγοι και γνωρίζουν να πλέκουν ιστούς σαν την αράχνη Όσο πιο εξαρτημένοι είμαστε εμείς οι ίδιοι τόσο τσιμπάμε στους χειρισμούς τους Ο ελεύθε-ρος ο ανεξάρτητος άνθρωπος δεν τους ανέχεται γρή-γορα κάνει πέρα σύντομα κόβει μαζί τους τις διαπραγ-ματεύσεις Όμως πόσοι είμαστε εντελώς ανεξάρτητοι Όλοι έχουμε τις πληγές μας τα μειονεκτήματα μας τα παθήματα και τα πάθη μας Όλοι κουβαλάμε στο αίμα μας τους πειρασμούς της τρέλας Παρά ταύτα πάντα υπάρχει τρόπος να γιατρεύεσαι όταν όντως το αποφασί-ζεις διότι η υγεία είναι πιο επιθετική και δυναμική από την αρρώστια

ldquoΣιωπάς για να ακούγεσαιrdquo

Της ΜΑΡΩΣ ΒΑΜΒΟΥΝΑΚΗ Ε κ δ ό σ ε ι ς Ψ υ χ ο γ ι ό ς

(55)

STREETART

(56)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

( φωτογραφίες - Ανδρέας Τσάκαλης )

ΟΌ π ο ι ο ς θ έ λ ε ι να θαυμάσει έργα Τέχνης από καλλιτέχνες με μεράκι και πάθος δεν χρειάζεται να πηγαίνει μόνο σε εκθεσιακούς χώρους Ένας τοίχος παλιός μια λεπτομέ-ρεια στην πόρτα κάγκελα ή και σημεία του δρόμου είναι ικανά να εμπνεύσουν Μπο-ρούν να δώσουν βάση στον λαϊκό καλλιτέχνη να δημιουργήσει και να μεταμορφώσει Όταν ένας άνθρωπος θέλει να εκφραστεί μέσα από την τέχνη θα βρει laquoτελάραraquo γύρω του Θα βρει τρόπο να στείλει το μήνυμά του Θα επικοινωνήσει με τον θεατή θα τον κάνει να σκεφτεί να χαμογελάσει να λυπηθεί Θα του δημιουργήσει έντονα συναισθήματα χρησι-μοποιώντας απλά φτηνά χρώματα και το ταλέντο τουΗ τέχνη λοιπόν που μπορείς ελεύθερα να δεις και να θαυμάσεις στους πιο απίθανους χώρους ίσως και στην ίδια τη γειτονιά σου χωρίς εισιτήρια και προσκλήσεις λέγεται street art

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

(57)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

STREET ART

(58)

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

Δώρα Η Αλεξάνδρα όμορφη κι αριστο-κρατική από καλή και πλούσια οικο-γένεια φαντάστηκε πως στο πρόσωπο του αρρενωπού Νιόνιου θα έβρισκε την αδελφή ψυχή το άλλο μισό της για να ζήσει μαζί του τη ζωή που ονει-ρευόταν Όμως ο ωραίος της σύζυγος ndashθα διαπίστωνε γρήγοραndash καταδυνα-στευόταν από την Αργίνη μάνα σκλη-ρή και πεθερά ακόμη σκληρότερηhellip Ποτέ ο γιός δεν μπόρεσε να απαλλαγεί από την αρπάγη αυτής της μάνας κι έτσι η Αλεξάνδρα έμαθε να ζει στο πε-ριθώριο της ζωής των τριών τους κά-νοντας υπομονή για χάρη του παιδιού της και γιατί στο βάθος η ελπίδα την έκανε να πιστεύει ότι ίσως μια ημέρα όλα αλλάξουνhellip Η ελπίδα το μόνο όπλο του απελπισμένουhellipΤον απολογισμό αυτής της ζωής

εγκλωβισμένης στη ερημιά του έρω-τα μιας ζωής πολιτικών αγώνων για ένα καλύτερο αύριο διηγείται η Αλε-ξάνδρα γιαγιά πια στη μικρή εγγονή που έχει τrsquo όνομά τηςhellip

ldquoΜια Κυρ ιακή με την Αλεξάνδραrdquoεκδ Ωκεανός

(Η Δώρα Νικολαΐδου γεννήθηκε στην Αθήνα Πήρε πανεπιστημιακό τίτλο σπουδών από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων με ειδίκευση στην Ψυχολογία Σήμερα είναι τελειόφοιτος του Ελληνικού Ινστιτούτου Νευροφυτοθεραπείας και Ανάλυσης του Χαρακτήρα (ΕΙΝΑ) και ασκεί επαγγελματικά τη Συμβουλευτική ως Σύμβουλος Ψυχικής ΥγείαςΕιδικεύεται και παρέχει Συμβουλευτική Ψυχολογική Υποστήριξη σε Γυναικεία Θέματα Έχει μετεκπαιδευτεί στις πλέον σύγχρονες τεχνικές θεραπείας του Μετατραυματικού Στρες (Brain Spotting και CMR)Το laquoΜια Κυριακή με την Αλεξάνδραraquo είναι το πρώτο μυθιστόρημά της)

Νικολαίδου

ΓιώργοςΙωάννου( Ο Γ Ιωάννου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1927 Πήρε πτυχίο φιλολογίας από το ΑΠΘ και το 1960 διορίστηκε φιλόλογος Το 1971 μετατέθηκε στην Αθήνα αρχικά σε γυμνάσιο και μετά στο υπουργείο ΠαιδείαςΠέθανε στην Αθήνα το 1985

Ποιητικές συλλογέςlaquoΗλιοτρόπιαraquo ιδιωτική έκδοση Θεσσαλονίκη 1954laquoΤα Χίλια Δέντραraquo εκδ Διαγωνίου Θεσσαλονίκη 1963laquoΤα Χίλια Δέντρα amp άλλα ποιήματα (1954-1963)raquo εκδ Ερμής Αθήνα 1973 )

(42)

ldquoΣαν τη μητέρα αλήθειαrdquo

Πηγαίνει αργά στο σινεμά

μάλιστα στον εξώστη

Σrsquo έργα κατά προτίμηση βουβά

και θαμπωμένα Κι εκεί

- μέσα στους τόσους εξευτελισμούς -

η μόνη του χαρά να βλέπει τις γυναίκες

της γενιάς γύρω απrsquo το τριάντα

Με κείνα τα βαθιά καπέλα

με τις σειρές τα περιδέραια

τα μάτια τα κοντά μαλλιά∙

με τις ψιλές γλυκιές φωνές

με τις κινήσεις τους τις μητρικές

Σαν τη μητέρα αλήθεια∙

σαν τη μάνα του

των πρώτων παιδικών του χρόνων

Τότε που τον φωνάζανε μοναχογιό

(43)

( επιμέλεια - Έλλη Ιωαννίδου )

Ο αετόςκαι η χελώνα( Η λ ο γ ι κ ή η σ ύ ν ε σ η κ α ι η φ ρ ό ν η σ η σ α ν α ε τ ό ς π ε τ ο ύ ν β λ έ π ο υ ν τ α π ρ ά γ μ α τ α κ α θ α ρ ά κ α ι α π ό ψ η λ ά Π ρ ο σ π α θ ο ύ ν ν α β ά λ ο υ ν σ τ η θ έ σ η κ α ι σ τ α ό ρ ι ά τ ο υ τ ο ν μ α τ α ι ό δ ο ξ ο ε π ι π ό λ α ι ο ε α υ τ ό μ α ς π ο υ σ έ ρ ν ε τ α ι σ τ η γ η σ α ν τ η χ ε λ ώ ν α )

(44)

Οι Μύθοι του Αίσωπου είναι μικρές ιστορίες εμπνευ-σμένες από την ίδια τη ζωή και διακρίνονται για τον συμβολικό και αλληγορικό χαρακτήρα τους Ο Αίσωπος είχε γράψει πολλούς μύθους για να σατιρίσει δια-

κωμωδήσει ή και να ειρωνευτεί την καθημερινότητα των Ελ-λήνων Ένας από αυτούς ήταν και ο μύθος του αετού με τη χε-λώνα Εδώ θα τον παρουσιάσουμε κάπως διαφορετικά Η ιστορία θα αρχίσει μέσα στη θάλασσα

άποτε ας πούμε τα παλιά χρόνια μια χελώνα μουρμού-ριζε για την άτυχη μοίρα της κολυμπώντας αργά μέσα στη θά-λασσα Την ενοχλούσε που τα άλλα ζώα μπορούσαν να τρέχουν γρήγορα στη γη ενώ εκείνη δεν τα κατάφερνε Την ενοχλού-σε που τα πουλιά μπορούσαν να πετάνε στον καθαρό αέρα και να βλέπουν τόσα από κει ψηλά ενώ εκείνη ήταν μέσα στο νερό και κολυμπούσε αργά Την ενοχλούσε ακόμα και τις φορές που έβγαινε στη στεριά για να γεννήσει και κουραζόταν τόσο πολύΑυτά σκεφτόταν λυπημένη σε μια παραλία Ξαφνικά είδε

ένα αετό να σχηματίζει κύκλους γύρω από τα σύννεφα καθώς πετούσε ψηλά με τις ανοιχτές και δυνατές φτερούγες του Του φώναξε όσο πιο δυνατά μπορούσε για να την ακούσει Και όταν αυτός χαμήλωσε αρκετά την ρώτησε τι ήθελε Η χελώνα τότε τον παρακάλεσε μιας και είναι ο βασιλιάς των πτηνών να της μάθει να πετάει όπως εκείνος Να βλέπει τον κόσμο από ψηλά Να νοιώθει δυνατή και ελαφριά συνάμαΟ αετός που θεώρησε παράλογη την επιθυμία τής χελώνας

αρνήθηκε Προσπάθησε να της εξηγήσει ότι δεν ήταν στη

και η χελώναΔιασκευή στον μύθο του Αίσωπου

( κείμενο εικόνα - Έλλη Ιωαννίδου )

(45)

φύση της να πετάει Μπορούσε να χαρεί τα δικά της προνόμια να κολυμπάει δηλαδή στα βαθειά νερά να κάνει βόλτες στην άμμοhellip πράγματα που ακόμα και αυτός - ένας βασιλιάς - δεν μπορεί να χαρεί όπως εκεί-νη Άλλωστε μια τέτοια προσπάθεια να μάθει δηλαδή να πετά μπορεί να την κατέστρεφε Αυτά της είπε και πέταξε μακριά της νομίζοντας ότι

την είχε συνετίσει Η χελώνα όμως ήταν ανένδοτη Συνέχισε να τον

θερμοπαρακαλεί και το έκανε όποτε τον έβλεπε να πετά πάνω από την παραλία Ώσπου μια μέρα ο αετός δεν άντεξε άλλο να της αρνείται Βαρέθηκε άλλωστε τα παρακάλια και την επιπολαιότητά της Τη γράπω-σε με τα δυνατά νύχια του και πέταξε μαζί της ψηλά πάνω από τα κύματα Η ευτυχία της χελώνας γι αυτά τα λίγα λεπτά ήταν απερίγραπτη Βιαστική και άμυ-αλη όπως ήταν νομίζοντας ότι θα μοιάσει στον αετό του ζήτησε να την αφήσει πάνω από τα σύννεφα Ήθελε να συνεχίσει μόνη της να πετάει σίγουρη για τον εαυτό της Έτσι κι έγινε Ο αετός την άφησε να πέσει όπως ακριβώς του είχε ζητήσει με αποτέλεσμα να γκρεμοτσακιστεί πάνω στα βράχια που την περίμε-ναν δίπλα στην ακτή Η δύστυχη χελώνα που ήθε-λε να πετάξει συντρίφτηκε παταγωδώς Δεν άκουσε τα λόγια της σύνεσης από το στόμα του αετού αλλά παρασύρθηκε από τις δικές της παράλογες επιθυμίες έξω από τη φύση της Το τέλος της όπως και όσων δεν ακολουθούν τα λόγια της σύνεσης και της φρόνη-σης ήταν να καταστραφεί και μάλιστα με πολύ άσχη-μο τρόπο

Η θαλάσσια χελώνα Caretta caretta εί-ναι ένα κινδυνεύον είδος Θα τη συναντή-σουμε να κολυμπάει σε όλα τα μήκη και πλάτη των ελληνικών θαλασσών αλλά η ιδιαίτερη σημασία της χώρας μας έγκει-ται στο ότι φιλοξενούμε κάποιες από τις σημαντικότερες παραλίες για την ανα-παραγωγή και φωλεοποίηση της καρέτα στη ΜεσόγειοΗ χελώνα καρέτα είναι ίσως ένα από τα

πιο εμβληματικά είδη των μεσογειακών και ελληνικών θαλασσών και ένα από τα επτά είδη θαλάσσιων χελωνών που υπάρ-χουν στον πλανήτη Αν καταφέρει να ξεφύγει από τους φυσικούς εχθρούς της αλλά και από τις ανθρώπινες επιδράσεις και απειλές θα ζήσει περίπου 80 χρόνια Όταν μεγαλώσει περίπου μετά από δύο έως τρεις δεκαετίες και έρθει η ώρα τής αναπαραγωγής της θα επιστρέψει στην ίδια περιοχή και θα επιλέξει την παραλία όπου γεννήθηκε και η ίδια για να κάνει τη φωλιά της

Η θαλάσσια χελώνα Κ α ρ έ τ α - ΚαρέταΖ ω ή π ο υ α π ε ι λ ε ί τ α ι

(46)

Τα αποσπάσματα του κειμένου και πληροφορίες είναι από το site httpwwwwwfgrelendangered-speciescaretta

Σε κάθε περίοδο ωοτοκίας η θαλάσσια χελώνα θα γεννήσει δύο έως τρεις φορές Θα δημιουρ-γήσει τη φωλιά της σε αμμώδεις παραλίες και σε βάθος περίπου 60 εκατοστών Σε κάθε φωλιά φιλοξενούνται μέχρι και 120 αυγά τα οποία εκ-κολάπτονται για 55 ημέρες Η θήρα των αυγών από αλεπούδες σκυλιά κλπ αποτελεί ένα επιπλέ-ον πρόβλημα και έχει παρατηρηθεί σε παραλίες ωοτοκίας της Πελοποννήσου επηρεάζοντας το 40 των φωλιών Σημαντική απειλή συνιστούν και τα σκουπίδια στη θάλασσα Ειδικότερα οι πλαστικές σακούλες υποβαθμίζουν το θαλάσσιο οικοσύστημα και μπορούν να οδηγήσουν σε θά-νατο τις θαλάσσιες χελώνες αφού τις ξεγελούν λόγω της ομοιότητάς τους με τσούχτρες μία από τις πιο αγαπημένες τροφές της καρέτα

Η ζωή που προστατεύουμε και η ιστορία των Σεκανίων της Ζακύνθουhellip

Η προστασία της καρέτα είναι για εμάς σχε-δόν laquoπροσωπική υπόθεσηraquo που διαρκεί και εξελίσσεται για πολλές δεκαετίες Για τη δια-τήρηση και προστασία του είδους οργανώσα-με το 1994 πανευρωπαϊκή εκστρατεία για την αγορά της περιοχής που περιβάλλει την παρα-λία των Σεκανίων Ως αποτέλεσμα σε μία πολύ αβέβαιη για την προστασία του είδους περίοδο με τα χρήματα που συγκεντρώθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αλλά και από συνεισφο-ρές ιδιωτών αγοράσαμε το 90 της έκτασης γύρω από τα Σεκάνια Σκοπός της αγοράς ήταν τόσο η αποτροπή της τουριστικής ανάπτυξης

της περιοχής όσο και η κατά το δυνα-τόν καλύτερη διαχείρισή της ώστε να προστατευθεί η σημαντικότερη παραλία ωοτοκίας για τη θαλάσσια χελώνα

Yπεύθυνη προγράμματος Χαρίκλεια Μινώτου cminotouwwfgr τηλ 210 33 14 893

Κ α ρ έ τ α - Καρέτα

httpswwwyoutubecomwatchv=yDnbTGBSxyA

httpswwwyoutubecomwatchv=T8eGw1oyYoQ

Αν θες να δεις VIDEO με χελωνάκια πάνω στην άμμο να τρέχουν προς το νερό πάτησε στα links

httpswwwyoutubecomwatchv=nHok4ZdJ2A0

(47)

Κ Ι Ν Η Μ Α Τ Ο Γ Ρ Α Φ Ο Σ -ldquoΠρόμαχοςrdquoΠ ρ ό κ ε ι τ α ι για μια αισθηματική ταινία

με φόντο την επιστροφή των Γλυπτών του Παρ-θενώνα από το Βρετανικό Μουσείο Ας σημειωθεί ότι η πρώτη επίσημη προβολή της ταινίας πραγ-ματοποιήθηκε στο Μουσείο της ΑκρόποληςΟ Ανδρέας (Παντελής Κοντογιάννης) αναγκά-

στηκε να αφήσει την Ελλάδα όταν ήταν παι-δί Επιστρέφει ενήλικος μετά από πρόσκληση του διευθυντή του Μουσείου της Ακρόπολης (Giancarlo Giannini) για να προχωρήσει την υπό-θεση κατά του Βρετανικού μουσείουΒρισκόμαστε στην Αθήνα του 2011 εν μέσω

της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης που έχει ξεσπάσει στη χώρα Ο Ανδρέας συγκεντρώνει αποδεικτικά στοιχεία για να αποδείξει ότι πλα-στογραφήθηκαν έγγραφα ώστε να επιτραπεί η πώληση των γλυπτών στο Βρετανικό Κοινοβού-λιο το 1816 Στη συνέχεια επιστρέφει στο Λονδί-νο όπου με τη βοήθεια της Ελένης (Κασσάνδρα Βογιατζή) συναδέλφου του αλλά και αντικείμε-

νο του πόθου του ξεκινάει τις απαραίτητες νο-μικές διαδικασίεςΟι δύο δικηγόροι έχουν μπροστά τους έναν

laquoμακρύ δρόμοraquo και θα πρέπει να δώσουν σκλη-ρό αγώνα για να πετύχουν την επαναφορά των κλεμμένων γλυπτών στην αρχική ndashκαι αρμό-ζουσα- θέση τουςΣκηνοθεσία Κέρτε και Τζον Βούρχις

Παίζουν Παντελής Κοντογιάννης Κασσάνδρα

Βογιατζή Γιώργος Χωραφάς Τζιανκάρλο Τζιανίνι

Γιώργος Βογιατζής Σπύρος Φωκάς Πολ Φρίμαν

Μάικλ Μπέρνς

(48)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

Τ η ν Τ ε τ ά ρ τ η 3 Δεκεμβρίου εγκαινιάσθηκε στο Βυζαντινό και Χριστια-νικό Μουσείο η έκθεση laquoΟ Δομήνικος Θεο-τοκόπουλος πριν από τον El Grecoraquo η οποία πραγματοποιείται στο πλαίσιο του ελληνικού επετειακού προγράμματος για τα 400 χρόνια από το θάνατο του El GrecoΗ έκθεση παρουσιάζει το πολιτισμικό περι-

βάλλον μέσα στο οποίο διαμορφώθηκε η προ-σωπικότητα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου πριν αναχωρήσει από τον Χάνδακα της Κρή-της (το σημερινό Ηράκλειο) για τη Βενετία το 1567Τι γνωρίζουμε για την Κρήτη του 16ου αιώ-

να και την κοινωνία της μέσα στην οποία γεν-νήθηκε μαθήτευσε και εργάστηκε ο νεαρός Δομήνικος Θεοτοκόπουλος Πώς δούλευαν οι Κρητικοί ζωγράφοι τον 16ο αιώνα Ποια κοι-νωνικά φαινόμενα και ποιες ιδεολογικές τά-σεις σχετίζονται με τον τεχνίτη καλλιτέχνη και λόγιο Θεοτοκόπουλο Γιατί ο Θεοτοκόπου-

λος φεύγει από την ΚρήτηΜε αφετηρία αυτά τα ερωτήματα η έκθεση

αφηγείται πτυχές του κοινωνικού και καλλι-τεχνικού περιβάλλοντος τής Κρήτης του 16ου αιώνα μέσα στο οποίο γεννήθηκε μαθήτευσε και ωρίμασε εικαστικά ο Δομήνικος Θεοτοκό-πουλοςΣε τρεις μεγάλες εκθεσιακές ενότητες πα-

ρουσιάζονται 200 περίπου σημαντικά αντι-κείμενα θρησκευτικά και κοσμικά αρχειακές πηγές χειρόγραφα και έντυπα εικόνες και πί-νακες Κρητικών και Ιταλών ζωγράφων του 16ου αιώνα Τα έργα προέρχονται από τις συλ-λογές του Βυζαντινού Μουσείου από συλλο-γές και μουσεία της Ελλάδας Εφορείες Βυζα-ντινών Αρχαιοτήτων μητροπόλεις εκκλησίες και μοναστήρια καθώς και μουσεία του εξω-τερικούΔιάρκεια έκθεσης 4122014 ndash 3132015

Βασ Σοφίας 22 Τηλ 213 213 9500

httpwwwbyzantinemuseumgr

Ε Κ Θ Ε Σ Η - laquo Ο Δ ο μ ή ν ι κ ο ς Θ ε ο τ ο κ ό π ο υ λ ο ς π ρ ι ν α π ό τ ο ν El Grecoraquo

(49)

Η Ε λ λ η ν ι κ ή Εταιρεία Μεταφρα-στών Λογοτεχνίας βράβευσε τη Χάρις Αλε-ξίου για την καλύτερη μετάφραση ξένου λο-γοτεχνικού έργου Η βράβευση αφορούσε τη μετάφραση του βιβλίου laquoΠάντα ήρωεςraquo του Φαμπιάν Μαρσό που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΜεταίχμιοΤο βιβλίο αποτελεί τη συγκλονιστική μαρ-

τυρία του Grand Corps Malade (Ψηλό Άρρω-στο Κορμί όπως είναι το ψευδώνυμό του) ο οποίος έμεινε ατελώς τετραπληγικός εξαιτί-ας ενός μοιραίου ατυχήματος Ωστόσο ένα χρόνο μετά το περιστατικό διέψευσε τις προ-βλέψεις των ειδικών και κατάφερε να περπα-τήσει ξανά Στις σελίδες του βιβλίου του ο Μαρσό αφηγείται τη δωδεκάμηνη περιπέτεια και τις εμπειρίες τόσο τις δικές του όσο και των ομοιοπαθών συντρόφων του από το κέ-ντρο αποκατάστασηςΓια τη γνωριμία της με τον Φαμπιάν Μαρσό

την απόφασή της να προτείνει και να μετα-φράσει το βιβλίο του η Χάρις Αλεξίου αναφέ-ρει laquoΤον Grand Corps Malade τον γνώρισα από τα τραγούδια του Ήταν το νέο πρόσω-πο στη γαλλική μουσική σκηνή στο μουσι-κό είδος της slam H νεολαία της Γαλλίας τον λάτρευε Μου έκανε εντύπωση αυτός ο νέος όμορφος άνδρας με την πατερίτσα του Μου έκανε εντύπωση και το ψευδώνυμό του το laquoψηλό άρρωστο κορμίraquo Το τραγούδι μου ldquoΜεγάλωσαrdquo μόλις είχε κυκλοφορήσει και σκεφτόμουν πως θα μπορούσε να το είχε γρά-ψει αυτός Τον συνάντησα αργότερα σε ένα τηλεοπτικό στούντιο όταν συμμετείχαμε και οι δύο στην εκπομπή του Michel Drucker που έκανε ένα μεγάλο αφιέρωμα στον Ντέμη Ρούσσο

Δύο χρόνια αργότερα ο φίλος Νίκος Αλιά-γας μου χάρισε το βιβλίο του Φαμπιάν laquoΔι-άβασέ το είναι γραμμένο σε απλή γλώσσαraquo μου είπε Όσο το διάβαζα σε πολλά σημεία ξαναζούσα την περιπέτεια του αδελφού μου στην εντατική και αργότερα στο κέντρο απο-κατάστασης Το συγκινητικό επίσης ήταν πως γνώριζα την απίστευτη ταλαιπωρία των τετραπληγικών των αναπήρων που στερού-νται την ικανότητα όπως λέει και ο Φαμπι-άν να ξύσουν το φρύδι τους ή να κρατήσουν το κουτάλι τους και να πατήσουν ένα κου-μπί για βοήθειαraquo

Ε Κ Δ Η Λ Ω Σ Η -Β ρ α β ε ί ο Λ ο γ ο τ ε χ ν ι κ ή ς Μ ε τ ά φ ρ α σ η ς γ ι α τ η ν Χ Αλεξίου

(50)

Θ Ε Α Τ Ρ Ο - laquoΟ Γάμοςraquolaquo Ο Γ ά μ ο ς raquo της Βάσιας Σολωμού

Ξανθάκη πρωτοπαρουσιάστηκε το 1994 στο Θεσσαλικό Θέατρο σε θεατρική διασκευή και σκηνοθεσία του Κώστα Τσιάνου γνωρίζοντας τεράστια επιτυχίαΣτην τωρινή παράσταση τού Μεταξουργεί-

ου παρουσιάζεται με τη μορφή του μονολό-γου σε θεατρική προσαρμογή ndash σκηνοθεσία και ερμηνεία της Άννας Βαγενά Πρόκειται για την ιστορία μιας απλής γυναίκας από τα Αμπελάκια της Θεσσαλίας μιας χωριάτισ-σας που σήκωσε στους αδύνατους ώμους της τη μοίρα της και συγχρόνως τη μοίρα πολ-λών γυναικών του τόπου μας Έζησε τη βα-ναυσότητα ενός αλκοολικού πατέρα είδε την αγάπη του άνδρα της να μεταμορφώνεται σε περιφρόνηση όταν άρχισε να γεννάει κωφά-λαλα παιδιά εξαιτίας της βαριάς κληρονομι-κότητας του αλκοολικού πατέρα της και πά-

S T A N D - U P C O M E D Y -5 0 Α π ο χ ρ ώ σ ε ι ς τ ο υ GreekΣ τ ι ς μ έ ρ ε ς μας που

το χιούμορ θεωρείται σπάνιο και πολύτιμο το Tin Pan Alley φιλοξενεί τον Σίλα Σεραφείμ ο οποίος προσφέρει εντυπωσιακές παραστάσεις γέλιου και εύθυμου προβληματισμούΚάθε Σάββατο (έως τις 27 Δεκεμβρίου) στις

2200 ο Σίλας στήνει ένα ενδιαφέρον πανηγύρι με επίκεντρο το εξαιρετικό μοναδικό laquoφυσικό φαινόμενοraquo που λέγεται laquoΝεοέλληναςraquo Μια γι-ορτή σε πρώτη ανάγνωση των 20 χρόνων πα-ρουσίας του στην stand-up comedy αλλά και μια προσπάθεια ανάλυσης και διερεύνησης του φαινομένου το οποίο μάλλον θα εξακολουθήσει να απασχολεί για πολύ καιρό την καλλιτεχνική

κοινότητα του είδους Για του λόγου το αληθές δείτε ένα απόσπασμα των προσπαθειών του στην ιστοσελίδαwwwyoutubecomwatchv=LgJERE7PTBY

Συντελεστές Σίλας Σεραφείμ

Λίλα Σταμπούλογλου (συμμετέχει μέχρι να γεννήσει)

Παραστάσεις Κάθε Σάββατο μέχρι τις 27 Δεκεμβρίου

(τουλάχιστον)

Ώρα έναρξης 2200 (ακριβώς)

Πληροφορίες Tin Pan Alley Τουρναβίτου 6 Πλατεία

Ασωμάτων Θησείο Τηλ 210-3210158

httpwwwtinpanalleygrindexphpsilasserafim

λεψε με νύχια και δόντια σε μια κοινωνία που δεν δέχεται εύκολα την αναπηρίαΏρες Παράστασης Σάββατο 1800 και 2100

Κυριακή 1830

Εισιτήρια Γενική Είσοδος 16euro Μειωμένα

12euro (φοιτητές συνταξιούχοι άνω των 65 ετών

πολύτεκνοι amp εκπαιδευτικοί) και 10euro(άνεργοι)

Ομαδικό εισιτήριο 8euro

Θέατρο Μεταξουργείο Ακαδήμου 14-16

Τηλ 210-5234382

(51)

(52)

ldquoΤο Θαύμα να Νοιώθεις ΈλληναςrdquoΤου SAM CHEKWASΕ κ δ ό σ ε ι ς S e a b u r n B o o k s

άνθρωπος μένει εκεί όπου είναι θαμμένο ένα μέρος της καρδιάς τουraquo έγραψε ο Αλέξαν-

δρος Δουμάς Ο Sam Chekwas το παιδί από την Νιγη-ρία με τα φωτεινά και ερευνητικά μάτια που ήρθε από την χώρα του να σπουδάσει στην Ελλά-δα ντυμένος στο πνεύμα και την καρδιά με την αγάπη για το αληθινό το υψηλό και το ωραίο δεν μάκρυνε ποτέ από δω Τα τραίνα της ζωής του ασταμάτητα έφευγαν και γύριζαν φεύγουν και γυρίζουν με τη σημαία του χρέους με την πραμάτεια της προσφοράς με τη σοδειά της αγά-πης Σrsquo ένα ταξίδι που κρατάει χρόνια τώρα διατηρώντας την ποιότητα του σεβασμού την ευ-χέρεια της κατανόησης και την ανάγκη της συμπόρευσης στα μονοπάτια της ουσίαςhelliplaquoΌσο αναπνέω θα προβάλλω την ελληνική γλώσσα και τα ελληνικά γράμματαraquo δήλωσε σε παρου-

σίαση του βιβλίου του ο Chekwas Και με περισσή περηφάνια ανέφερε laquoΕδώ γεννήθηκαν οι τέ-χνες η φιλοσοφία και οι επιστήμες Ο Μέγας Αλέξανδρος έλεγε πως ότι δεν γιορτάζεται πεθαίνει Αυτό συμβαίνει και με τον ελληνισμό και κυρίως την ελληνική γλώσσα Όλοι εσείς πρέπει να με-ταφέρετε τον ελληνισμό όπου μπορείτε με κάθε τρόποraquo Και όχι μόνο προτρέπει αλλά και ο ίδι-ος προσπαθεί για τη διάδοση του ελληνισμού μέσα από το βιβλιοπωλείο που έχει ανοίξει στην Αστόρια της Νέας Υόρκης Το βιβλιοπωλείο αποτελεί ένα από τα laquoαξιοθέαταraquo της αμερικανικής μεγαλούπολης με τους δεκάδες χιλιάδες Ελληνοαμερικάνους Βρίσκεται στον αριθμό 33-18 της οδού Μπρόντγουεϊ και μοιάζει με συνηθισμένο συνοικιακό βιβλιοπωλείο Όμως ανάμεσα στις αγγλικές εκδόσεις υπάρχουν ράφια που ξεχειλίζουν από ελληνικούς τίτλουςmiddot η προσπάθεια του Chekwas για την προώθηση του ελληνισμού

(53)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

τα τέλη του 1944 όταν πια εί-χαν αποχωρήσει από τη χώρα μας οι δυνάμεις κατοχής του Άξονα μέλη της ηγεσίας του τότε Βασιλικού Ναυτικού ζή-τησαν την ανεύρεση και τιμω-ρία των υπεύθυνων του τορπι-

λισμού της laquoΈλληςraquo Πράγματι είχε επισημανθεί στην Κάτω Ιταλία κάποιος Stefano Toselli μηχανι-κός ο οποίος είχε δηλώσει laquoιδιωτικώςraquo ότι ήταν σε θέση να κατονομάσει τους υπεύθυνους της ανόσιας πράξηςΟι ελληνικές Αρχές λοιπόν απαίτησαν την επίσημη καταγραφή της μαρτυρίας του και να κινηθεί η δια-δικασία παραπομπής των ενόχων σε δίκη Και τότεhellip laquoέσκασε η βόμβαraquo Με εντολή του Βρετανού στρα-τάρχη Harold Alexander ανώτατου διοικητή των συμμαχικών δυνάμεων της Μεσογείου κατηγορη-ματικώς απαγορεύτηκε η συνέχιση της έρευνας Το θέμα έπρεπε να μπει στο αρχείο ndash και αυτό έγινε ευ-θύς αμέσως Κατά συνέπεια όλα όσα λέγονται ακό-μα και σήμερα σχετικά με τον τορπιλισμό της laquoΈλ-ληςraquo παραμένουν ατεκμηρίωτα Ήταν πράγματι το ιταλικό υποβρύχιο laquoDelfino raquo που βύθισε το αγκυ-ροβολημένο στην Τήνο για τον εορτασμό του Δεκα-πενταύγουστου ελληνικό πολεμικό σκάφος Και αν ναι ποιος έδωσε τη σχετική εντολή Και τι έλεγε η εντολή αυτή

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Λ ό γ χ η

ldquoΟ Πόλεμος και ο ΚόσμοςrdquoΤα Γεγονότα του rsquo40 τα πριν και οι Συνέπειες

ρόκειται για ένα τρίτομο έργο στο οποίο ο Θεόδωρος Σπυρόπου-λος παρουσιάζει αναλυτικά με εξαντλητικές λεπτομέρειες τη σημα-ντική ανασκαφή της ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΟΣΑνάμεσα στην Πελλάνα και την Σπάρτη ιδρύθηκε μια Νησιωτική

Κοινοπολιτεία στη Λιμνοθάλασσα που συνδεόταν μέσω του Ευρώ-τα με τον Λακωνικό Κόλπο Σrsquo αυτό το νησιωτικό σύμπλεγμα υπήρ-χε η Λακεδαίμων από τις αρχές της τρίτης χιλιετίας πΧ μέχρι το 1750 πΧ οπότε καταστράφηκε από την Κοσμική Θεομηνία

Κατά τη Μυκηναϊκή περίοδο υπήρξε το Ανακτορικό κέντρο της Λακωνίας όπως πιστοποιείται από το Ανάκτορο το Κυκλώπειο Τείχος τους Βασιλικούς Θολωτούς Τάφους κα Επίσης φιλοξένησε το Ανάκτορο του Μενέλαου και της ΕλένηςΠολλές γεωφυσικές και γεωπολιτικές ιδιαιτερότητες μνημειακά ευρήματα και αρ-

χαιολογικά ευρήματα οδήγησαν τον συγγραφέα να ταυτίσει σημεία και μνημεία του Λακωνικού βαθυπέδου της Λακεδαίμονος με την Πλατωνική Ατλαντίδα και να ανα-ζητήσει επιβιώσεις της υλικής πολιτειακής και πολιτισμικής κληρονομιάς της στην ιστορική Δωρική ΣπάρτηΗ πλούσια εικονογράφηση βοηθά κάθε ενδιαφερόμενο για την ελληνική αρχαιολο-

γία να παρακολουθήσει αναλυτικά τη διεξαγωγή μιας ανασκαφής σrsquo ένα χώρο που παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον

Του ΘΕΟΔΩΡΟΥ Γ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Κ α δ ρ α μ ί τ σ α

ldquoΛακεδαίμωνrdquo

(54)

ανέναν μα κανέναν δεν μπορείς να κερδίσεις ούτε καν ένα αφελές μικρό παιδί εφόσον του αφαιρείς την ελευ-θερία τού να μην συμφωνήσει μαζί σου Αν στερήσεις την ελευθερία στον άλλον και βασιλιά να τον στέψεις δεν θα διαρκέσει η συμφωνία σας Σύντο-

μα θα αισθανθεί δυσφορία θα καταλάβει ότι παγιδεύτη-κε και βρέθηκε εκεί που δεν θέλει Τα χρυσά κλουβιά τα ανακάλυψαν τύποι σαν τη γυναίκα της πρώτης ιστορί-ας του βιβλίουmiddot όμως κλειδωμένο ένα πουλί μαραίνεται Ο Ελύτης γράφει πως γίνεται να φυλακίσεις ένα αηδόνι αλλά δεν μπορείς να φυλακίσεις τον κελαϊδισμό τουΥπάρχουν όμως προσωπικότητες τόσο ανασφαλείς εξαρτημένες και εξωφρενικά εγωιστικές ώστε κρατούν κλειδωμένο το αηδόνι τους έστω και άλαλο έστω και νεκρό Ξέρουν πολύ καλά άλλωστε την τέχνη να ταρι-χεύουνΌλοι μας έχουμε συναπαντηθεί με τέτοιους χαρακτή-

ρες Δεν είναι λίγοι και γνωρίζουν να πλέκουν ιστούς σαν την αράχνη Όσο πιο εξαρτημένοι είμαστε εμείς οι ίδιοι τόσο τσιμπάμε στους χειρισμούς τους Ο ελεύθε-ρος ο ανεξάρτητος άνθρωπος δεν τους ανέχεται γρή-γορα κάνει πέρα σύντομα κόβει μαζί τους τις διαπραγ-ματεύσεις Όμως πόσοι είμαστε εντελώς ανεξάρτητοι Όλοι έχουμε τις πληγές μας τα μειονεκτήματα μας τα παθήματα και τα πάθη μας Όλοι κουβαλάμε στο αίμα μας τους πειρασμούς της τρέλας Παρά ταύτα πάντα υπάρχει τρόπος να γιατρεύεσαι όταν όντως το αποφασί-ζεις διότι η υγεία είναι πιο επιθετική και δυναμική από την αρρώστια

ldquoΣιωπάς για να ακούγεσαιrdquo

Της ΜΑΡΩΣ ΒΑΜΒΟΥΝΑΚΗ Ε κ δ ό σ ε ι ς Ψ υ χ ο γ ι ό ς

(55)

STREETART

(56)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

( φωτογραφίες - Ανδρέας Τσάκαλης )

ΟΌ π ο ι ο ς θ έ λ ε ι να θαυμάσει έργα Τέχνης από καλλιτέχνες με μεράκι και πάθος δεν χρειάζεται να πηγαίνει μόνο σε εκθεσιακούς χώρους Ένας τοίχος παλιός μια λεπτομέ-ρεια στην πόρτα κάγκελα ή και σημεία του δρόμου είναι ικανά να εμπνεύσουν Μπο-ρούν να δώσουν βάση στον λαϊκό καλλιτέχνη να δημιουργήσει και να μεταμορφώσει Όταν ένας άνθρωπος θέλει να εκφραστεί μέσα από την τέχνη θα βρει laquoτελάραraquo γύρω του Θα βρει τρόπο να στείλει το μήνυμά του Θα επικοινωνήσει με τον θεατή θα τον κάνει να σκεφτεί να χαμογελάσει να λυπηθεί Θα του δημιουργήσει έντονα συναισθήματα χρησι-μοποιώντας απλά φτηνά χρώματα και το ταλέντο τουΗ τέχνη λοιπόν που μπορείς ελεύθερα να δεις και να θαυμάσεις στους πιο απίθανους χώρους ίσως και στην ίδια τη γειτονιά σου χωρίς εισιτήρια και προσκλήσεις λέγεται street art

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

(57)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

STREET ART

(58)

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

Δώρα Η Αλεξάνδρα όμορφη κι αριστο-κρατική από καλή και πλούσια οικο-γένεια φαντάστηκε πως στο πρόσωπο του αρρενωπού Νιόνιου θα έβρισκε την αδελφή ψυχή το άλλο μισό της για να ζήσει μαζί του τη ζωή που ονει-ρευόταν Όμως ο ωραίος της σύζυγος ndashθα διαπίστωνε γρήγοραndash καταδυνα-στευόταν από την Αργίνη μάνα σκλη-ρή και πεθερά ακόμη σκληρότερηhellip Ποτέ ο γιός δεν μπόρεσε να απαλλαγεί από την αρπάγη αυτής της μάνας κι έτσι η Αλεξάνδρα έμαθε να ζει στο πε-ριθώριο της ζωής των τριών τους κά-νοντας υπομονή για χάρη του παιδιού της και γιατί στο βάθος η ελπίδα την έκανε να πιστεύει ότι ίσως μια ημέρα όλα αλλάξουνhellip Η ελπίδα το μόνο όπλο του απελπισμένουhellipΤον απολογισμό αυτής της ζωής

εγκλωβισμένης στη ερημιά του έρω-τα μιας ζωής πολιτικών αγώνων για ένα καλύτερο αύριο διηγείται η Αλε-ξάνδρα γιαγιά πια στη μικρή εγγονή που έχει τrsquo όνομά τηςhellip

ldquoΜια Κυρ ιακή με την Αλεξάνδραrdquoεκδ Ωκεανός

(Η Δώρα Νικολαΐδου γεννήθηκε στην Αθήνα Πήρε πανεπιστημιακό τίτλο σπουδών από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων με ειδίκευση στην Ψυχολογία Σήμερα είναι τελειόφοιτος του Ελληνικού Ινστιτούτου Νευροφυτοθεραπείας και Ανάλυσης του Χαρακτήρα (ΕΙΝΑ) και ασκεί επαγγελματικά τη Συμβουλευτική ως Σύμβουλος Ψυχικής ΥγείαςΕιδικεύεται και παρέχει Συμβουλευτική Ψυχολογική Υποστήριξη σε Γυναικεία Θέματα Έχει μετεκπαιδευτεί στις πλέον σύγχρονες τεχνικές θεραπείας του Μετατραυματικού Στρες (Brain Spotting και CMR)Το laquoΜια Κυριακή με την Αλεξάνδραraquo είναι το πρώτο μυθιστόρημά της)

Νικολαίδου

ldquoΣαν τη μητέρα αλήθειαrdquo

Πηγαίνει αργά στο σινεμά

μάλιστα στον εξώστη

Σrsquo έργα κατά προτίμηση βουβά

και θαμπωμένα Κι εκεί

- μέσα στους τόσους εξευτελισμούς -

η μόνη του χαρά να βλέπει τις γυναίκες

της γενιάς γύρω απrsquo το τριάντα

Με κείνα τα βαθιά καπέλα

με τις σειρές τα περιδέραια

τα μάτια τα κοντά μαλλιά∙

με τις ψιλές γλυκιές φωνές

με τις κινήσεις τους τις μητρικές

Σαν τη μητέρα αλήθεια∙

σαν τη μάνα του

των πρώτων παιδικών του χρόνων

Τότε που τον φωνάζανε μοναχογιό

(43)

( επιμέλεια - Έλλη Ιωαννίδου )

Ο αετόςκαι η χελώνα( Η λ ο γ ι κ ή η σ ύ ν ε σ η κ α ι η φ ρ ό ν η σ η σ α ν α ε τ ό ς π ε τ ο ύ ν β λ έ π ο υ ν τ α π ρ ά γ μ α τ α κ α θ α ρ ά κ α ι α π ό ψ η λ ά Π ρ ο σ π α θ ο ύ ν ν α β ά λ ο υ ν σ τ η θ έ σ η κ α ι σ τ α ό ρ ι ά τ ο υ τ ο ν μ α τ α ι ό δ ο ξ ο ε π ι π ό λ α ι ο ε α υ τ ό μ α ς π ο υ σ έ ρ ν ε τ α ι σ τ η γ η σ α ν τ η χ ε λ ώ ν α )

(44)

Οι Μύθοι του Αίσωπου είναι μικρές ιστορίες εμπνευ-σμένες από την ίδια τη ζωή και διακρίνονται για τον συμβολικό και αλληγορικό χαρακτήρα τους Ο Αίσωπος είχε γράψει πολλούς μύθους για να σατιρίσει δια-

κωμωδήσει ή και να ειρωνευτεί την καθημερινότητα των Ελ-λήνων Ένας από αυτούς ήταν και ο μύθος του αετού με τη χε-λώνα Εδώ θα τον παρουσιάσουμε κάπως διαφορετικά Η ιστορία θα αρχίσει μέσα στη θάλασσα

άποτε ας πούμε τα παλιά χρόνια μια χελώνα μουρμού-ριζε για την άτυχη μοίρα της κολυμπώντας αργά μέσα στη θά-λασσα Την ενοχλούσε που τα άλλα ζώα μπορούσαν να τρέχουν γρήγορα στη γη ενώ εκείνη δεν τα κατάφερνε Την ενοχλού-σε που τα πουλιά μπορούσαν να πετάνε στον καθαρό αέρα και να βλέπουν τόσα από κει ψηλά ενώ εκείνη ήταν μέσα στο νερό και κολυμπούσε αργά Την ενοχλούσε ακόμα και τις φορές που έβγαινε στη στεριά για να γεννήσει και κουραζόταν τόσο πολύΑυτά σκεφτόταν λυπημένη σε μια παραλία Ξαφνικά είδε

ένα αετό να σχηματίζει κύκλους γύρω από τα σύννεφα καθώς πετούσε ψηλά με τις ανοιχτές και δυνατές φτερούγες του Του φώναξε όσο πιο δυνατά μπορούσε για να την ακούσει Και όταν αυτός χαμήλωσε αρκετά την ρώτησε τι ήθελε Η χελώνα τότε τον παρακάλεσε μιας και είναι ο βασιλιάς των πτηνών να της μάθει να πετάει όπως εκείνος Να βλέπει τον κόσμο από ψηλά Να νοιώθει δυνατή και ελαφριά συνάμαΟ αετός που θεώρησε παράλογη την επιθυμία τής χελώνας

αρνήθηκε Προσπάθησε να της εξηγήσει ότι δεν ήταν στη

και η χελώναΔιασκευή στον μύθο του Αίσωπου

( κείμενο εικόνα - Έλλη Ιωαννίδου )

(45)

φύση της να πετάει Μπορούσε να χαρεί τα δικά της προνόμια να κολυμπάει δηλαδή στα βαθειά νερά να κάνει βόλτες στην άμμοhellip πράγματα που ακόμα και αυτός - ένας βασιλιάς - δεν μπορεί να χαρεί όπως εκεί-νη Άλλωστε μια τέτοια προσπάθεια να μάθει δηλαδή να πετά μπορεί να την κατέστρεφε Αυτά της είπε και πέταξε μακριά της νομίζοντας ότι

την είχε συνετίσει Η χελώνα όμως ήταν ανένδοτη Συνέχισε να τον

θερμοπαρακαλεί και το έκανε όποτε τον έβλεπε να πετά πάνω από την παραλία Ώσπου μια μέρα ο αετός δεν άντεξε άλλο να της αρνείται Βαρέθηκε άλλωστε τα παρακάλια και την επιπολαιότητά της Τη γράπω-σε με τα δυνατά νύχια του και πέταξε μαζί της ψηλά πάνω από τα κύματα Η ευτυχία της χελώνας γι αυτά τα λίγα λεπτά ήταν απερίγραπτη Βιαστική και άμυ-αλη όπως ήταν νομίζοντας ότι θα μοιάσει στον αετό του ζήτησε να την αφήσει πάνω από τα σύννεφα Ήθελε να συνεχίσει μόνη της να πετάει σίγουρη για τον εαυτό της Έτσι κι έγινε Ο αετός την άφησε να πέσει όπως ακριβώς του είχε ζητήσει με αποτέλεσμα να γκρεμοτσακιστεί πάνω στα βράχια που την περίμε-ναν δίπλα στην ακτή Η δύστυχη χελώνα που ήθε-λε να πετάξει συντρίφτηκε παταγωδώς Δεν άκουσε τα λόγια της σύνεσης από το στόμα του αετού αλλά παρασύρθηκε από τις δικές της παράλογες επιθυμίες έξω από τη φύση της Το τέλος της όπως και όσων δεν ακολουθούν τα λόγια της σύνεσης και της φρόνη-σης ήταν να καταστραφεί και μάλιστα με πολύ άσχη-μο τρόπο

Η θαλάσσια χελώνα Caretta caretta εί-ναι ένα κινδυνεύον είδος Θα τη συναντή-σουμε να κολυμπάει σε όλα τα μήκη και πλάτη των ελληνικών θαλασσών αλλά η ιδιαίτερη σημασία της χώρας μας έγκει-ται στο ότι φιλοξενούμε κάποιες από τις σημαντικότερες παραλίες για την ανα-παραγωγή και φωλεοποίηση της καρέτα στη ΜεσόγειοΗ χελώνα καρέτα είναι ίσως ένα από τα

πιο εμβληματικά είδη των μεσογειακών και ελληνικών θαλασσών και ένα από τα επτά είδη θαλάσσιων χελωνών που υπάρ-χουν στον πλανήτη Αν καταφέρει να ξεφύγει από τους φυσικούς εχθρούς της αλλά και από τις ανθρώπινες επιδράσεις και απειλές θα ζήσει περίπου 80 χρόνια Όταν μεγαλώσει περίπου μετά από δύο έως τρεις δεκαετίες και έρθει η ώρα τής αναπαραγωγής της θα επιστρέψει στην ίδια περιοχή και θα επιλέξει την παραλία όπου γεννήθηκε και η ίδια για να κάνει τη φωλιά της

Η θαλάσσια χελώνα Κ α ρ έ τ α - ΚαρέταΖ ω ή π ο υ α π ε ι λ ε ί τ α ι

(46)

Τα αποσπάσματα του κειμένου και πληροφορίες είναι από το site httpwwwwwfgrelendangered-speciescaretta

Σε κάθε περίοδο ωοτοκίας η θαλάσσια χελώνα θα γεννήσει δύο έως τρεις φορές Θα δημιουρ-γήσει τη φωλιά της σε αμμώδεις παραλίες και σε βάθος περίπου 60 εκατοστών Σε κάθε φωλιά φιλοξενούνται μέχρι και 120 αυγά τα οποία εκ-κολάπτονται για 55 ημέρες Η θήρα των αυγών από αλεπούδες σκυλιά κλπ αποτελεί ένα επιπλέ-ον πρόβλημα και έχει παρατηρηθεί σε παραλίες ωοτοκίας της Πελοποννήσου επηρεάζοντας το 40 των φωλιών Σημαντική απειλή συνιστούν και τα σκουπίδια στη θάλασσα Ειδικότερα οι πλαστικές σακούλες υποβαθμίζουν το θαλάσσιο οικοσύστημα και μπορούν να οδηγήσουν σε θά-νατο τις θαλάσσιες χελώνες αφού τις ξεγελούν λόγω της ομοιότητάς τους με τσούχτρες μία από τις πιο αγαπημένες τροφές της καρέτα

Η ζωή που προστατεύουμε και η ιστορία των Σεκανίων της Ζακύνθουhellip

Η προστασία της καρέτα είναι για εμάς σχε-δόν laquoπροσωπική υπόθεσηraquo που διαρκεί και εξελίσσεται για πολλές δεκαετίες Για τη δια-τήρηση και προστασία του είδους οργανώσα-με το 1994 πανευρωπαϊκή εκστρατεία για την αγορά της περιοχής που περιβάλλει την παρα-λία των Σεκανίων Ως αποτέλεσμα σε μία πολύ αβέβαιη για την προστασία του είδους περίοδο με τα χρήματα που συγκεντρώθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αλλά και από συνεισφο-ρές ιδιωτών αγοράσαμε το 90 της έκτασης γύρω από τα Σεκάνια Σκοπός της αγοράς ήταν τόσο η αποτροπή της τουριστικής ανάπτυξης

της περιοχής όσο και η κατά το δυνα-τόν καλύτερη διαχείρισή της ώστε να προστατευθεί η σημαντικότερη παραλία ωοτοκίας για τη θαλάσσια χελώνα

Yπεύθυνη προγράμματος Χαρίκλεια Μινώτου cminotouwwfgr τηλ 210 33 14 893

Κ α ρ έ τ α - Καρέτα

httpswwwyoutubecomwatchv=yDnbTGBSxyA

httpswwwyoutubecomwatchv=T8eGw1oyYoQ

Αν θες να δεις VIDEO με χελωνάκια πάνω στην άμμο να τρέχουν προς το νερό πάτησε στα links

httpswwwyoutubecomwatchv=nHok4ZdJ2A0

(47)

Κ Ι Ν Η Μ Α Τ Ο Γ Ρ Α Φ Ο Σ -ldquoΠρόμαχοςrdquoΠ ρ ό κ ε ι τ α ι για μια αισθηματική ταινία

με φόντο την επιστροφή των Γλυπτών του Παρ-θενώνα από το Βρετανικό Μουσείο Ας σημειωθεί ότι η πρώτη επίσημη προβολή της ταινίας πραγ-ματοποιήθηκε στο Μουσείο της ΑκρόποληςΟ Ανδρέας (Παντελής Κοντογιάννης) αναγκά-

στηκε να αφήσει την Ελλάδα όταν ήταν παι-δί Επιστρέφει ενήλικος μετά από πρόσκληση του διευθυντή του Μουσείου της Ακρόπολης (Giancarlo Giannini) για να προχωρήσει την υπό-θεση κατά του Βρετανικού μουσείουΒρισκόμαστε στην Αθήνα του 2011 εν μέσω

της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης που έχει ξεσπάσει στη χώρα Ο Ανδρέας συγκεντρώνει αποδεικτικά στοιχεία για να αποδείξει ότι πλα-στογραφήθηκαν έγγραφα ώστε να επιτραπεί η πώληση των γλυπτών στο Βρετανικό Κοινοβού-λιο το 1816 Στη συνέχεια επιστρέφει στο Λονδί-νο όπου με τη βοήθεια της Ελένης (Κασσάνδρα Βογιατζή) συναδέλφου του αλλά και αντικείμε-

νο του πόθου του ξεκινάει τις απαραίτητες νο-μικές διαδικασίεςΟι δύο δικηγόροι έχουν μπροστά τους έναν

laquoμακρύ δρόμοraquo και θα πρέπει να δώσουν σκλη-ρό αγώνα για να πετύχουν την επαναφορά των κλεμμένων γλυπτών στην αρχική ndashκαι αρμό-ζουσα- θέση τουςΣκηνοθεσία Κέρτε και Τζον Βούρχις

Παίζουν Παντελής Κοντογιάννης Κασσάνδρα

Βογιατζή Γιώργος Χωραφάς Τζιανκάρλο Τζιανίνι

Γιώργος Βογιατζής Σπύρος Φωκάς Πολ Φρίμαν

Μάικλ Μπέρνς

(48)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

Τ η ν Τ ε τ ά ρ τ η 3 Δεκεμβρίου εγκαινιάσθηκε στο Βυζαντινό και Χριστια-νικό Μουσείο η έκθεση laquoΟ Δομήνικος Θεο-τοκόπουλος πριν από τον El Grecoraquo η οποία πραγματοποιείται στο πλαίσιο του ελληνικού επετειακού προγράμματος για τα 400 χρόνια από το θάνατο του El GrecoΗ έκθεση παρουσιάζει το πολιτισμικό περι-

βάλλον μέσα στο οποίο διαμορφώθηκε η προ-σωπικότητα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου πριν αναχωρήσει από τον Χάνδακα της Κρή-της (το σημερινό Ηράκλειο) για τη Βενετία το 1567Τι γνωρίζουμε για την Κρήτη του 16ου αιώ-

να και την κοινωνία της μέσα στην οποία γεν-νήθηκε μαθήτευσε και εργάστηκε ο νεαρός Δομήνικος Θεοτοκόπουλος Πώς δούλευαν οι Κρητικοί ζωγράφοι τον 16ο αιώνα Ποια κοι-νωνικά φαινόμενα και ποιες ιδεολογικές τά-σεις σχετίζονται με τον τεχνίτη καλλιτέχνη και λόγιο Θεοτοκόπουλο Γιατί ο Θεοτοκόπου-

λος φεύγει από την ΚρήτηΜε αφετηρία αυτά τα ερωτήματα η έκθεση

αφηγείται πτυχές του κοινωνικού και καλλι-τεχνικού περιβάλλοντος τής Κρήτης του 16ου αιώνα μέσα στο οποίο γεννήθηκε μαθήτευσε και ωρίμασε εικαστικά ο Δομήνικος Θεοτοκό-πουλοςΣε τρεις μεγάλες εκθεσιακές ενότητες πα-

ρουσιάζονται 200 περίπου σημαντικά αντι-κείμενα θρησκευτικά και κοσμικά αρχειακές πηγές χειρόγραφα και έντυπα εικόνες και πί-νακες Κρητικών και Ιταλών ζωγράφων του 16ου αιώνα Τα έργα προέρχονται από τις συλ-λογές του Βυζαντινού Μουσείου από συλλο-γές και μουσεία της Ελλάδας Εφορείες Βυζα-ντινών Αρχαιοτήτων μητροπόλεις εκκλησίες και μοναστήρια καθώς και μουσεία του εξω-τερικούΔιάρκεια έκθεσης 4122014 ndash 3132015

Βασ Σοφίας 22 Τηλ 213 213 9500

httpwwwbyzantinemuseumgr

Ε Κ Θ Ε Σ Η - laquo Ο Δ ο μ ή ν ι κ ο ς Θ ε ο τ ο κ ό π ο υ λ ο ς π ρ ι ν α π ό τ ο ν El Grecoraquo

(49)

Η Ε λ λ η ν ι κ ή Εταιρεία Μεταφρα-στών Λογοτεχνίας βράβευσε τη Χάρις Αλε-ξίου για την καλύτερη μετάφραση ξένου λο-γοτεχνικού έργου Η βράβευση αφορούσε τη μετάφραση του βιβλίου laquoΠάντα ήρωεςraquo του Φαμπιάν Μαρσό που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΜεταίχμιοΤο βιβλίο αποτελεί τη συγκλονιστική μαρ-

τυρία του Grand Corps Malade (Ψηλό Άρρω-στο Κορμί όπως είναι το ψευδώνυμό του) ο οποίος έμεινε ατελώς τετραπληγικός εξαιτί-ας ενός μοιραίου ατυχήματος Ωστόσο ένα χρόνο μετά το περιστατικό διέψευσε τις προ-βλέψεις των ειδικών και κατάφερε να περπα-τήσει ξανά Στις σελίδες του βιβλίου του ο Μαρσό αφηγείται τη δωδεκάμηνη περιπέτεια και τις εμπειρίες τόσο τις δικές του όσο και των ομοιοπαθών συντρόφων του από το κέ-ντρο αποκατάστασηςΓια τη γνωριμία της με τον Φαμπιάν Μαρσό

την απόφασή της να προτείνει και να μετα-φράσει το βιβλίο του η Χάρις Αλεξίου αναφέ-ρει laquoΤον Grand Corps Malade τον γνώρισα από τα τραγούδια του Ήταν το νέο πρόσω-πο στη γαλλική μουσική σκηνή στο μουσι-κό είδος της slam H νεολαία της Γαλλίας τον λάτρευε Μου έκανε εντύπωση αυτός ο νέος όμορφος άνδρας με την πατερίτσα του Μου έκανε εντύπωση και το ψευδώνυμό του το laquoψηλό άρρωστο κορμίraquo Το τραγούδι μου ldquoΜεγάλωσαrdquo μόλις είχε κυκλοφορήσει και σκεφτόμουν πως θα μπορούσε να το είχε γρά-ψει αυτός Τον συνάντησα αργότερα σε ένα τηλεοπτικό στούντιο όταν συμμετείχαμε και οι δύο στην εκπομπή του Michel Drucker που έκανε ένα μεγάλο αφιέρωμα στον Ντέμη Ρούσσο

Δύο χρόνια αργότερα ο φίλος Νίκος Αλιά-γας μου χάρισε το βιβλίο του Φαμπιάν laquoΔι-άβασέ το είναι γραμμένο σε απλή γλώσσαraquo μου είπε Όσο το διάβαζα σε πολλά σημεία ξαναζούσα την περιπέτεια του αδελφού μου στην εντατική και αργότερα στο κέντρο απο-κατάστασης Το συγκινητικό επίσης ήταν πως γνώριζα την απίστευτη ταλαιπωρία των τετραπληγικών των αναπήρων που στερού-νται την ικανότητα όπως λέει και ο Φαμπι-άν να ξύσουν το φρύδι τους ή να κρατήσουν το κουτάλι τους και να πατήσουν ένα κου-μπί για βοήθειαraquo

Ε Κ Δ Η Λ Ω Σ Η -Β ρ α β ε ί ο Λ ο γ ο τ ε χ ν ι κ ή ς Μ ε τ ά φ ρ α σ η ς γ ι α τ η ν Χ Αλεξίου

(50)

Θ Ε Α Τ Ρ Ο - laquoΟ Γάμοςraquolaquo Ο Γ ά μ ο ς raquo της Βάσιας Σολωμού

Ξανθάκη πρωτοπαρουσιάστηκε το 1994 στο Θεσσαλικό Θέατρο σε θεατρική διασκευή και σκηνοθεσία του Κώστα Τσιάνου γνωρίζοντας τεράστια επιτυχίαΣτην τωρινή παράσταση τού Μεταξουργεί-

ου παρουσιάζεται με τη μορφή του μονολό-γου σε θεατρική προσαρμογή ndash σκηνοθεσία και ερμηνεία της Άννας Βαγενά Πρόκειται για την ιστορία μιας απλής γυναίκας από τα Αμπελάκια της Θεσσαλίας μιας χωριάτισ-σας που σήκωσε στους αδύνατους ώμους της τη μοίρα της και συγχρόνως τη μοίρα πολ-λών γυναικών του τόπου μας Έζησε τη βα-ναυσότητα ενός αλκοολικού πατέρα είδε την αγάπη του άνδρα της να μεταμορφώνεται σε περιφρόνηση όταν άρχισε να γεννάει κωφά-λαλα παιδιά εξαιτίας της βαριάς κληρονομι-κότητας του αλκοολικού πατέρα της και πά-

S T A N D - U P C O M E D Y -5 0 Α π ο χ ρ ώ σ ε ι ς τ ο υ GreekΣ τ ι ς μ έ ρ ε ς μας που

το χιούμορ θεωρείται σπάνιο και πολύτιμο το Tin Pan Alley φιλοξενεί τον Σίλα Σεραφείμ ο οποίος προσφέρει εντυπωσιακές παραστάσεις γέλιου και εύθυμου προβληματισμούΚάθε Σάββατο (έως τις 27 Δεκεμβρίου) στις

2200 ο Σίλας στήνει ένα ενδιαφέρον πανηγύρι με επίκεντρο το εξαιρετικό μοναδικό laquoφυσικό φαινόμενοraquo που λέγεται laquoΝεοέλληναςraquo Μια γι-ορτή σε πρώτη ανάγνωση των 20 χρόνων πα-ρουσίας του στην stand-up comedy αλλά και μια προσπάθεια ανάλυσης και διερεύνησης του φαινομένου το οποίο μάλλον θα εξακολουθήσει να απασχολεί για πολύ καιρό την καλλιτεχνική

κοινότητα του είδους Για του λόγου το αληθές δείτε ένα απόσπασμα των προσπαθειών του στην ιστοσελίδαwwwyoutubecomwatchv=LgJERE7PTBY

Συντελεστές Σίλας Σεραφείμ

Λίλα Σταμπούλογλου (συμμετέχει μέχρι να γεννήσει)

Παραστάσεις Κάθε Σάββατο μέχρι τις 27 Δεκεμβρίου

(τουλάχιστον)

Ώρα έναρξης 2200 (ακριβώς)

Πληροφορίες Tin Pan Alley Τουρναβίτου 6 Πλατεία

Ασωμάτων Θησείο Τηλ 210-3210158

httpwwwtinpanalleygrindexphpsilasserafim

λεψε με νύχια και δόντια σε μια κοινωνία που δεν δέχεται εύκολα την αναπηρίαΏρες Παράστασης Σάββατο 1800 και 2100

Κυριακή 1830

Εισιτήρια Γενική Είσοδος 16euro Μειωμένα

12euro (φοιτητές συνταξιούχοι άνω των 65 ετών

πολύτεκνοι amp εκπαιδευτικοί) και 10euro(άνεργοι)

Ομαδικό εισιτήριο 8euro

Θέατρο Μεταξουργείο Ακαδήμου 14-16

Τηλ 210-5234382

(51)

(52)

ldquoΤο Θαύμα να Νοιώθεις ΈλληναςrdquoΤου SAM CHEKWASΕ κ δ ό σ ε ι ς S e a b u r n B o o k s

άνθρωπος μένει εκεί όπου είναι θαμμένο ένα μέρος της καρδιάς τουraquo έγραψε ο Αλέξαν-

δρος Δουμάς Ο Sam Chekwas το παιδί από την Νιγη-ρία με τα φωτεινά και ερευνητικά μάτια που ήρθε από την χώρα του να σπουδάσει στην Ελλά-δα ντυμένος στο πνεύμα και την καρδιά με την αγάπη για το αληθινό το υψηλό και το ωραίο δεν μάκρυνε ποτέ από δω Τα τραίνα της ζωής του ασταμάτητα έφευγαν και γύριζαν φεύγουν και γυρίζουν με τη σημαία του χρέους με την πραμάτεια της προσφοράς με τη σοδειά της αγά-πης Σrsquo ένα ταξίδι που κρατάει χρόνια τώρα διατηρώντας την ποιότητα του σεβασμού την ευ-χέρεια της κατανόησης και την ανάγκη της συμπόρευσης στα μονοπάτια της ουσίαςhelliplaquoΌσο αναπνέω θα προβάλλω την ελληνική γλώσσα και τα ελληνικά γράμματαraquo δήλωσε σε παρου-

σίαση του βιβλίου του ο Chekwas Και με περισσή περηφάνια ανέφερε laquoΕδώ γεννήθηκαν οι τέ-χνες η φιλοσοφία και οι επιστήμες Ο Μέγας Αλέξανδρος έλεγε πως ότι δεν γιορτάζεται πεθαίνει Αυτό συμβαίνει και με τον ελληνισμό και κυρίως την ελληνική γλώσσα Όλοι εσείς πρέπει να με-ταφέρετε τον ελληνισμό όπου μπορείτε με κάθε τρόποraquo Και όχι μόνο προτρέπει αλλά και ο ίδι-ος προσπαθεί για τη διάδοση του ελληνισμού μέσα από το βιβλιοπωλείο που έχει ανοίξει στην Αστόρια της Νέας Υόρκης Το βιβλιοπωλείο αποτελεί ένα από τα laquoαξιοθέαταraquo της αμερικανικής μεγαλούπολης με τους δεκάδες χιλιάδες Ελληνοαμερικάνους Βρίσκεται στον αριθμό 33-18 της οδού Μπρόντγουεϊ και μοιάζει με συνηθισμένο συνοικιακό βιβλιοπωλείο Όμως ανάμεσα στις αγγλικές εκδόσεις υπάρχουν ράφια που ξεχειλίζουν από ελληνικούς τίτλουςmiddot η προσπάθεια του Chekwas για την προώθηση του ελληνισμού

(53)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

τα τέλη του 1944 όταν πια εί-χαν αποχωρήσει από τη χώρα μας οι δυνάμεις κατοχής του Άξονα μέλη της ηγεσίας του τότε Βασιλικού Ναυτικού ζή-τησαν την ανεύρεση και τιμω-ρία των υπεύθυνων του τορπι-

λισμού της laquoΈλληςraquo Πράγματι είχε επισημανθεί στην Κάτω Ιταλία κάποιος Stefano Toselli μηχανι-κός ο οποίος είχε δηλώσει laquoιδιωτικώςraquo ότι ήταν σε θέση να κατονομάσει τους υπεύθυνους της ανόσιας πράξηςΟι ελληνικές Αρχές λοιπόν απαίτησαν την επίσημη καταγραφή της μαρτυρίας του και να κινηθεί η δια-δικασία παραπομπής των ενόχων σε δίκη Και τότεhellip laquoέσκασε η βόμβαraquo Με εντολή του Βρετανού στρα-τάρχη Harold Alexander ανώτατου διοικητή των συμμαχικών δυνάμεων της Μεσογείου κατηγορη-ματικώς απαγορεύτηκε η συνέχιση της έρευνας Το θέμα έπρεπε να μπει στο αρχείο ndash και αυτό έγινε ευ-θύς αμέσως Κατά συνέπεια όλα όσα λέγονται ακό-μα και σήμερα σχετικά με τον τορπιλισμό της laquoΈλ-ληςraquo παραμένουν ατεκμηρίωτα Ήταν πράγματι το ιταλικό υποβρύχιο laquoDelfino raquo που βύθισε το αγκυ-ροβολημένο στην Τήνο για τον εορτασμό του Δεκα-πενταύγουστου ελληνικό πολεμικό σκάφος Και αν ναι ποιος έδωσε τη σχετική εντολή Και τι έλεγε η εντολή αυτή

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Λ ό γ χ η

ldquoΟ Πόλεμος και ο ΚόσμοςrdquoΤα Γεγονότα του rsquo40 τα πριν και οι Συνέπειες

ρόκειται για ένα τρίτομο έργο στο οποίο ο Θεόδωρος Σπυρόπου-λος παρουσιάζει αναλυτικά με εξαντλητικές λεπτομέρειες τη σημα-ντική ανασκαφή της ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΟΣΑνάμεσα στην Πελλάνα και την Σπάρτη ιδρύθηκε μια Νησιωτική

Κοινοπολιτεία στη Λιμνοθάλασσα που συνδεόταν μέσω του Ευρώ-τα με τον Λακωνικό Κόλπο Σrsquo αυτό το νησιωτικό σύμπλεγμα υπήρ-χε η Λακεδαίμων από τις αρχές της τρίτης χιλιετίας πΧ μέχρι το 1750 πΧ οπότε καταστράφηκε από την Κοσμική Θεομηνία

Κατά τη Μυκηναϊκή περίοδο υπήρξε το Ανακτορικό κέντρο της Λακωνίας όπως πιστοποιείται από το Ανάκτορο το Κυκλώπειο Τείχος τους Βασιλικούς Θολωτούς Τάφους κα Επίσης φιλοξένησε το Ανάκτορο του Μενέλαου και της ΕλένηςΠολλές γεωφυσικές και γεωπολιτικές ιδιαιτερότητες μνημειακά ευρήματα και αρ-

χαιολογικά ευρήματα οδήγησαν τον συγγραφέα να ταυτίσει σημεία και μνημεία του Λακωνικού βαθυπέδου της Λακεδαίμονος με την Πλατωνική Ατλαντίδα και να ανα-ζητήσει επιβιώσεις της υλικής πολιτειακής και πολιτισμικής κληρονομιάς της στην ιστορική Δωρική ΣπάρτηΗ πλούσια εικονογράφηση βοηθά κάθε ενδιαφερόμενο για την ελληνική αρχαιολο-

γία να παρακολουθήσει αναλυτικά τη διεξαγωγή μιας ανασκαφής σrsquo ένα χώρο που παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον

Του ΘΕΟΔΩΡΟΥ Γ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Κ α δ ρ α μ ί τ σ α

ldquoΛακεδαίμωνrdquo

(54)

ανέναν μα κανέναν δεν μπορείς να κερδίσεις ούτε καν ένα αφελές μικρό παιδί εφόσον του αφαιρείς την ελευ-θερία τού να μην συμφωνήσει μαζί σου Αν στερήσεις την ελευθερία στον άλλον και βασιλιά να τον στέψεις δεν θα διαρκέσει η συμφωνία σας Σύντο-

μα θα αισθανθεί δυσφορία θα καταλάβει ότι παγιδεύτη-κε και βρέθηκε εκεί που δεν θέλει Τα χρυσά κλουβιά τα ανακάλυψαν τύποι σαν τη γυναίκα της πρώτης ιστορί-ας του βιβλίουmiddot όμως κλειδωμένο ένα πουλί μαραίνεται Ο Ελύτης γράφει πως γίνεται να φυλακίσεις ένα αηδόνι αλλά δεν μπορείς να φυλακίσεις τον κελαϊδισμό τουΥπάρχουν όμως προσωπικότητες τόσο ανασφαλείς εξαρτημένες και εξωφρενικά εγωιστικές ώστε κρατούν κλειδωμένο το αηδόνι τους έστω και άλαλο έστω και νεκρό Ξέρουν πολύ καλά άλλωστε την τέχνη να ταρι-χεύουνΌλοι μας έχουμε συναπαντηθεί με τέτοιους χαρακτή-

ρες Δεν είναι λίγοι και γνωρίζουν να πλέκουν ιστούς σαν την αράχνη Όσο πιο εξαρτημένοι είμαστε εμείς οι ίδιοι τόσο τσιμπάμε στους χειρισμούς τους Ο ελεύθε-ρος ο ανεξάρτητος άνθρωπος δεν τους ανέχεται γρή-γορα κάνει πέρα σύντομα κόβει μαζί τους τις διαπραγ-ματεύσεις Όμως πόσοι είμαστε εντελώς ανεξάρτητοι Όλοι έχουμε τις πληγές μας τα μειονεκτήματα μας τα παθήματα και τα πάθη μας Όλοι κουβαλάμε στο αίμα μας τους πειρασμούς της τρέλας Παρά ταύτα πάντα υπάρχει τρόπος να γιατρεύεσαι όταν όντως το αποφασί-ζεις διότι η υγεία είναι πιο επιθετική και δυναμική από την αρρώστια

ldquoΣιωπάς για να ακούγεσαιrdquo

Της ΜΑΡΩΣ ΒΑΜΒΟΥΝΑΚΗ Ε κ δ ό σ ε ι ς Ψ υ χ ο γ ι ό ς

(55)

STREETART

(56)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

( φωτογραφίες - Ανδρέας Τσάκαλης )

ΟΌ π ο ι ο ς θ έ λ ε ι να θαυμάσει έργα Τέχνης από καλλιτέχνες με μεράκι και πάθος δεν χρειάζεται να πηγαίνει μόνο σε εκθεσιακούς χώρους Ένας τοίχος παλιός μια λεπτομέ-ρεια στην πόρτα κάγκελα ή και σημεία του δρόμου είναι ικανά να εμπνεύσουν Μπο-ρούν να δώσουν βάση στον λαϊκό καλλιτέχνη να δημιουργήσει και να μεταμορφώσει Όταν ένας άνθρωπος θέλει να εκφραστεί μέσα από την τέχνη θα βρει laquoτελάραraquo γύρω του Θα βρει τρόπο να στείλει το μήνυμά του Θα επικοινωνήσει με τον θεατή θα τον κάνει να σκεφτεί να χαμογελάσει να λυπηθεί Θα του δημιουργήσει έντονα συναισθήματα χρησι-μοποιώντας απλά φτηνά χρώματα και το ταλέντο τουΗ τέχνη λοιπόν που μπορείς ελεύθερα να δεις και να θαυμάσεις στους πιο απίθανους χώρους ίσως και στην ίδια τη γειτονιά σου χωρίς εισιτήρια και προσκλήσεις λέγεται street art

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

(57)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

STREET ART

(58)

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

Δώρα Η Αλεξάνδρα όμορφη κι αριστο-κρατική από καλή και πλούσια οικο-γένεια φαντάστηκε πως στο πρόσωπο του αρρενωπού Νιόνιου θα έβρισκε την αδελφή ψυχή το άλλο μισό της για να ζήσει μαζί του τη ζωή που ονει-ρευόταν Όμως ο ωραίος της σύζυγος ndashθα διαπίστωνε γρήγοραndash καταδυνα-στευόταν από την Αργίνη μάνα σκλη-ρή και πεθερά ακόμη σκληρότερηhellip Ποτέ ο γιός δεν μπόρεσε να απαλλαγεί από την αρπάγη αυτής της μάνας κι έτσι η Αλεξάνδρα έμαθε να ζει στο πε-ριθώριο της ζωής των τριών τους κά-νοντας υπομονή για χάρη του παιδιού της και γιατί στο βάθος η ελπίδα την έκανε να πιστεύει ότι ίσως μια ημέρα όλα αλλάξουνhellip Η ελπίδα το μόνο όπλο του απελπισμένουhellipΤον απολογισμό αυτής της ζωής

εγκλωβισμένης στη ερημιά του έρω-τα μιας ζωής πολιτικών αγώνων για ένα καλύτερο αύριο διηγείται η Αλε-ξάνδρα γιαγιά πια στη μικρή εγγονή που έχει τrsquo όνομά τηςhellip

ldquoΜια Κυρ ιακή με την Αλεξάνδραrdquoεκδ Ωκεανός

(Η Δώρα Νικολαΐδου γεννήθηκε στην Αθήνα Πήρε πανεπιστημιακό τίτλο σπουδών από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων με ειδίκευση στην Ψυχολογία Σήμερα είναι τελειόφοιτος του Ελληνικού Ινστιτούτου Νευροφυτοθεραπείας και Ανάλυσης του Χαρακτήρα (ΕΙΝΑ) και ασκεί επαγγελματικά τη Συμβουλευτική ως Σύμβουλος Ψυχικής ΥγείαςΕιδικεύεται και παρέχει Συμβουλευτική Ψυχολογική Υποστήριξη σε Γυναικεία Θέματα Έχει μετεκπαιδευτεί στις πλέον σύγχρονες τεχνικές θεραπείας του Μετατραυματικού Στρες (Brain Spotting και CMR)Το laquoΜια Κυριακή με την Αλεξάνδραraquo είναι το πρώτο μυθιστόρημά της)

Νικολαίδου

Ο αετόςκαι η χελώνα( Η λ ο γ ι κ ή η σ ύ ν ε σ η κ α ι η φ ρ ό ν η σ η σ α ν α ε τ ό ς π ε τ ο ύ ν β λ έ π ο υ ν τ α π ρ ά γ μ α τ α κ α θ α ρ ά κ α ι α π ό ψ η λ ά Π ρ ο σ π α θ ο ύ ν ν α β ά λ ο υ ν σ τ η θ έ σ η κ α ι σ τ α ό ρ ι ά τ ο υ τ ο ν μ α τ α ι ό δ ο ξ ο ε π ι π ό λ α ι ο ε α υ τ ό μ α ς π ο υ σ έ ρ ν ε τ α ι σ τ η γ η σ α ν τ η χ ε λ ώ ν α )

(44)

Οι Μύθοι του Αίσωπου είναι μικρές ιστορίες εμπνευ-σμένες από την ίδια τη ζωή και διακρίνονται για τον συμβολικό και αλληγορικό χαρακτήρα τους Ο Αίσωπος είχε γράψει πολλούς μύθους για να σατιρίσει δια-

κωμωδήσει ή και να ειρωνευτεί την καθημερινότητα των Ελ-λήνων Ένας από αυτούς ήταν και ο μύθος του αετού με τη χε-λώνα Εδώ θα τον παρουσιάσουμε κάπως διαφορετικά Η ιστορία θα αρχίσει μέσα στη θάλασσα

άποτε ας πούμε τα παλιά χρόνια μια χελώνα μουρμού-ριζε για την άτυχη μοίρα της κολυμπώντας αργά μέσα στη θά-λασσα Την ενοχλούσε που τα άλλα ζώα μπορούσαν να τρέχουν γρήγορα στη γη ενώ εκείνη δεν τα κατάφερνε Την ενοχλού-σε που τα πουλιά μπορούσαν να πετάνε στον καθαρό αέρα και να βλέπουν τόσα από κει ψηλά ενώ εκείνη ήταν μέσα στο νερό και κολυμπούσε αργά Την ενοχλούσε ακόμα και τις φορές που έβγαινε στη στεριά για να γεννήσει και κουραζόταν τόσο πολύΑυτά σκεφτόταν λυπημένη σε μια παραλία Ξαφνικά είδε

ένα αετό να σχηματίζει κύκλους γύρω από τα σύννεφα καθώς πετούσε ψηλά με τις ανοιχτές και δυνατές φτερούγες του Του φώναξε όσο πιο δυνατά μπορούσε για να την ακούσει Και όταν αυτός χαμήλωσε αρκετά την ρώτησε τι ήθελε Η χελώνα τότε τον παρακάλεσε μιας και είναι ο βασιλιάς των πτηνών να της μάθει να πετάει όπως εκείνος Να βλέπει τον κόσμο από ψηλά Να νοιώθει δυνατή και ελαφριά συνάμαΟ αετός που θεώρησε παράλογη την επιθυμία τής χελώνας

αρνήθηκε Προσπάθησε να της εξηγήσει ότι δεν ήταν στη

και η χελώναΔιασκευή στον μύθο του Αίσωπου

( κείμενο εικόνα - Έλλη Ιωαννίδου )

(45)

φύση της να πετάει Μπορούσε να χαρεί τα δικά της προνόμια να κολυμπάει δηλαδή στα βαθειά νερά να κάνει βόλτες στην άμμοhellip πράγματα που ακόμα και αυτός - ένας βασιλιάς - δεν μπορεί να χαρεί όπως εκεί-νη Άλλωστε μια τέτοια προσπάθεια να μάθει δηλαδή να πετά μπορεί να την κατέστρεφε Αυτά της είπε και πέταξε μακριά της νομίζοντας ότι

την είχε συνετίσει Η χελώνα όμως ήταν ανένδοτη Συνέχισε να τον

θερμοπαρακαλεί και το έκανε όποτε τον έβλεπε να πετά πάνω από την παραλία Ώσπου μια μέρα ο αετός δεν άντεξε άλλο να της αρνείται Βαρέθηκε άλλωστε τα παρακάλια και την επιπολαιότητά της Τη γράπω-σε με τα δυνατά νύχια του και πέταξε μαζί της ψηλά πάνω από τα κύματα Η ευτυχία της χελώνας γι αυτά τα λίγα λεπτά ήταν απερίγραπτη Βιαστική και άμυ-αλη όπως ήταν νομίζοντας ότι θα μοιάσει στον αετό του ζήτησε να την αφήσει πάνω από τα σύννεφα Ήθελε να συνεχίσει μόνη της να πετάει σίγουρη για τον εαυτό της Έτσι κι έγινε Ο αετός την άφησε να πέσει όπως ακριβώς του είχε ζητήσει με αποτέλεσμα να γκρεμοτσακιστεί πάνω στα βράχια που την περίμε-ναν δίπλα στην ακτή Η δύστυχη χελώνα που ήθε-λε να πετάξει συντρίφτηκε παταγωδώς Δεν άκουσε τα λόγια της σύνεσης από το στόμα του αετού αλλά παρασύρθηκε από τις δικές της παράλογες επιθυμίες έξω από τη φύση της Το τέλος της όπως και όσων δεν ακολουθούν τα λόγια της σύνεσης και της φρόνη-σης ήταν να καταστραφεί και μάλιστα με πολύ άσχη-μο τρόπο

Η θαλάσσια χελώνα Caretta caretta εί-ναι ένα κινδυνεύον είδος Θα τη συναντή-σουμε να κολυμπάει σε όλα τα μήκη και πλάτη των ελληνικών θαλασσών αλλά η ιδιαίτερη σημασία της χώρας μας έγκει-ται στο ότι φιλοξενούμε κάποιες από τις σημαντικότερες παραλίες για την ανα-παραγωγή και φωλεοποίηση της καρέτα στη ΜεσόγειοΗ χελώνα καρέτα είναι ίσως ένα από τα

πιο εμβληματικά είδη των μεσογειακών και ελληνικών θαλασσών και ένα από τα επτά είδη θαλάσσιων χελωνών που υπάρ-χουν στον πλανήτη Αν καταφέρει να ξεφύγει από τους φυσικούς εχθρούς της αλλά και από τις ανθρώπινες επιδράσεις και απειλές θα ζήσει περίπου 80 χρόνια Όταν μεγαλώσει περίπου μετά από δύο έως τρεις δεκαετίες και έρθει η ώρα τής αναπαραγωγής της θα επιστρέψει στην ίδια περιοχή και θα επιλέξει την παραλία όπου γεννήθηκε και η ίδια για να κάνει τη φωλιά της

Η θαλάσσια χελώνα Κ α ρ έ τ α - ΚαρέταΖ ω ή π ο υ α π ε ι λ ε ί τ α ι

(46)

Τα αποσπάσματα του κειμένου και πληροφορίες είναι από το site httpwwwwwfgrelendangered-speciescaretta

Σε κάθε περίοδο ωοτοκίας η θαλάσσια χελώνα θα γεννήσει δύο έως τρεις φορές Θα δημιουρ-γήσει τη φωλιά της σε αμμώδεις παραλίες και σε βάθος περίπου 60 εκατοστών Σε κάθε φωλιά φιλοξενούνται μέχρι και 120 αυγά τα οποία εκ-κολάπτονται για 55 ημέρες Η θήρα των αυγών από αλεπούδες σκυλιά κλπ αποτελεί ένα επιπλέ-ον πρόβλημα και έχει παρατηρηθεί σε παραλίες ωοτοκίας της Πελοποννήσου επηρεάζοντας το 40 των φωλιών Σημαντική απειλή συνιστούν και τα σκουπίδια στη θάλασσα Ειδικότερα οι πλαστικές σακούλες υποβαθμίζουν το θαλάσσιο οικοσύστημα και μπορούν να οδηγήσουν σε θά-νατο τις θαλάσσιες χελώνες αφού τις ξεγελούν λόγω της ομοιότητάς τους με τσούχτρες μία από τις πιο αγαπημένες τροφές της καρέτα

Η ζωή που προστατεύουμε και η ιστορία των Σεκανίων της Ζακύνθουhellip

Η προστασία της καρέτα είναι για εμάς σχε-δόν laquoπροσωπική υπόθεσηraquo που διαρκεί και εξελίσσεται για πολλές δεκαετίες Για τη δια-τήρηση και προστασία του είδους οργανώσα-με το 1994 πανευρωπαϊκή εκστρατεία για την αγορά της περιοχής που περιβάλλει την παρα-λία των Σεκανίων Ως αποτέλεσμα σε μία πολύ αβέβαιη για την προστασία του είδους περίοδο με τα χρήματα που συγκεντρώθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αλλά και από συνεισφο-ρές ιδιωτών αγοράσαμε το 90 της έκτασης γύρω από τα Σεκάνια Σκοπός της αγοράς ήταν τόσο η αποτροπή της τουριστικής ανάπτυξης

της περιοχής όσο και η κατά το δυνα-τόν καλύτερη διαχείρισή της ώστε να προστατευθεί η σημαντικότερη παραλία ωοτοκίας για τη θαλάσσια χελώνα

Yπεύθυνη προγράμματος Χαρίκλεια Μινώτου cminotouwwfgr τηλ 210 33 14 893

Κ α ρ έ τ α - Καρέτα

httpswwwyoutubecomwatchv=yDnbTGBSxyA

httpswwwyoutubecomwatchv=T8eGw1oyYoQ

Αν θες να δεις VIDEO με χελωνάκια πάνω στην άμμο να τρέχουν προς το νερό πάτησε στα links

httpswwwyoutubecomwatchv=nHok4ZdJ2A0

(47)

Κ Ι Ν Η Μ Α Τ Ο Γ Ρ Α Φ Ο Σ -ldquoΠρόμαχοςrdquoΠ ρ ό κ ε ι τ α ι για μια αισθηματική ταινία

με φόντο την επιστροφή των Γλυπτών του Παρ-θενώνα από το Βρετανικό Μουσείο Ας σημειωθεί ότι η πρώτη επίσημη προβολή της ταινίας πραγ-ματοποιήθηκε στο Μουσείο της ΑκρόποληςΟ Ανδρέας (Παντελής Κοντογιάννης) αναγκά-

στηκε να αφήσει την Ελλάδα όταν ήταν παι-δί Επιστρέφει ενήλικος μετά από πρόσκληση του διευθυντή του Μουσείου της Ακρόπολης (Giancarlo Giannini) για να προχωρήσει την υπό-θεση κατά του Βρετανικού μουσείουΒρισκόμαστε στην Αθήνα του 2011 εν μέσω

της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης που έχει ξεσπάσει στη χώρα Ο Ανδρέας συγκεντρώνει αποδεικτικά στοιχεία για να αποδείξει ότι πλα-στογραφήθηκαν έγγραφα ώστε να επιτραπεί η πώληση των γλυπτών στο Βρετανικό Κοινοβού-λιο το 1816 Στη συνέχεια επιστρέφει στο Λονδί-νο όπου με τη βοήθεια της Ελένης (Κασσάνδρα Βογιατζή) συναδέλφου του αλλά και αντικείμε-

νο του πόθου του ξεκινάει τις απαραίτητες νο-μικές διαδικασίεςΟι δύο δικηγόροι έχουν μπροστά τους έναν

laquoμακρύ δρόμοraquo και θα πρέπει να δώσουν σκλη-ρό αγώνα για να πετύχουν την επαναφορά των κλεμμένων γλυπτών στην αρχική ndashκαι αρμό-ζουσα- θέση τουςΣκηνοθεσία Κέρτε και Τζον Βούρχις

Παίζουν Παντελής Κοντογιάννης Κασσάνδρα

Βογιατζή Γιώργος Χωραφάς Τζιανκάρλο Τζιανίνι

Γιώργος Βογιατζής Σπύρος Φωκάς Πολ Φρίμαν

Μάικλ Μπέρνς

(48)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

Τ η ν Τ ε τ ά ρ τ η 3 Δεκεμβρίου εγκαινιάσθηκε στο Βυζαντινό και Χριστια-νικό Μουσείο η έκθεση laquoΟ Δομήνικος Θεο-τοκόπουλος πριν από τον El Grecoraquo η οποία πραγματοποιείται στο πλαίσιο του ελληνικού επετειακού προγράμματος για τα 400 χρόνια από το θάνατο του El GrecoΗ έκθεση παρουσιάζει το πολιτισμικό περι-

βάλλον μέσα στο οποίο διαμορφώθηκε η προ-σωπικότητα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου πριν αναχωρήσει από τον Χάνδακα της Κρή-της (το σημερινό Ηράκλειο) για τη Βενετία το 1567Τι γνωρίζουμε για την Κρήτη του 16ου αιώ-

να και την κοινωνία της μέσα στην οποία γεν-νήθηκε μαθήτευσε και εργάστηκε ο νεαρός Δομήνικος Θεοτοκόπουλος Πώς δούλευαν οι Κρητικοί ζωγράφοι τον 16ο αιώνα Ποια κοι-νωνικά φαινόμενα και ποιες ιδεολογικές τά-σεις σχετίζονται με τον τεχνίτη καλλιτέχνη και λόγιο Θεοτοκόπουλο Γιατί ο Θεοτοκόπου-

λος φεύγει από την ΚρήτηΜε αφετηρία αυτά τα ερωτήματα η έκθεση

αφηγείται πτυχές του κοινωνικού και καλλι-τεχνικού περιβάλλοντος τής Κρήτης του 16ου αιώνα μέσα στο οποίο γεννήθηκε μαθήτευσε και ωρίμασε εικαστικά ο Δομήνικος Θεοτοκό-πουλοςΣε τρεις μεγάλες εκθεσιακές ενότητες πα-

ρουσιάζονται 200 περίπου σημαντικά αντι-κείμενα θρησκευτικά και κοσμικά αρχειακές πηγές χειρόγραφα και έντυπα εικόνες και πί-νακες Κρητικών και Ιταλών ζωγράφων του 16ου αιώνα Τα έργα προέρχονται από τις συλ-λογές του Βυζαντινού Μουσείου από συλλο-γές και μουσεία της Ελλάδας Εφορείες Βυζα-ντινών Αρχαιοτήτων μητροπόλεις εκκλησίες και μοναστήρια καθώς και μουσεία του εξω-τερικούΔιάρκεια έκθεσης 4122014 ndash 3132015

Βασ Σοφίας 22 Τηλ 213 213 9500

httpwwwbyzantinemuseumgr

Ε Κ Θ Ε Σ Η - laquo Ο Δ ο μ ή ν ι κ ο ς Θ ε ο τ ο κ ό π ο υ λ ο ς π ρ ι ν α π ό τ ο ν El Grecoraquo

(49)

Η Ε λ λ η ν ι κ ή Εταιρεία Μεταφρα-στών Λογοτεχνίας βράβευσε τη Χάρις Αλε-ξίου για την καλύτερη μετάφραση ξένου λο-γοτεχνικού έργου Η βράβευση αφορούσε τη μετάφραση του βιβλίου laquoΠάντα ήρωεςraquo του Φαμπιάν Μαρσό που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΜεταίχμιοΤο βιβλίο αποτελεί τη συγκλονιστική μαρ-

τυρία του Grand Corps Malade (Ψηλό Άρρω-στο Κορμί όπως είναι το ψευδώνυμό του) ο οποίος έμεινε ατελώς τετραπληγικός εξαιτί-ας ενός μοιραίου ατυχήματος Ωστόσο ένα χρόνο μετά το περιστατικό διέψευσε τις προ-βλέψεις των ειδικών και κατάφερε να περπα-τήσει ξανά Στις σελίδες του βιβλίου του ο Μαρσό αφηγείται τη δωδεκάμηνη περιπέτεια και τις εμπειρίες τόσο τις δικές του όσο και των ομοιοπαθών συντρόφων του από το κέ-ντρο αποκατάστασηςΓια τη γνωριμία της με τον Φαμπιάν Μαρσό

την απόφασή της να προτείνει και να μετα-φράσει το βιβλίο του η Χάρις Αλεξίου αναφέ-ρει laquoΤον Grand Corps Malade τον γνώρισα από τα τραγούδια του Ήταν το νέο πρόσω-πο στη γαλλική μουσική σκηνή στο μουσι-κό είδος της slam H νεολαία της Γαλλίας τον λάτρευε Μου έκανε εντύπωση αυτός ο νέος όμορφος άνδρας με την πατερίτσα του Μου έκανε εντύπωση και το ψευδώνυμό του το laquoψηλό άρρωστο κορμίraquo Το τραγούδι μου ldquoΜεγάλωσαrdquo μόλις είχε κυκλοφορήσει και σκεφτόμουν πως θα μπορούσε να το είχε γρά-ψει αυτός Τον συνάντησα αργότερα σε ένα τηλεοπτικό στούντιο όταν συμμετείχαμε και οι δύο στην εκπομπή του Michel Drucker που έκανε ένα μεγάλο αφιέρωμα στον Ντέμη Ρούσσο

Δύο χρόνια αργότερα ο φίλος Νίκος Αλιά-γας μου χάρισε το βιβλίο του Φαμπιάν laquoΔι-άβασέ το είναι γραμμένο σε απλή γλώσσαraquo μου είπε Όσο το διάβαζα σε πολλά σημεία ξαναζούσα την περιπέτεια του αδελφού μου στην εντατική και αργότερα στο κέντρο απο-κατάστασης Το συγκινητικό επίσης ήταν πως γνώριζα την απίστευτη ταλαιπωρία των τετραπληγικών των αναπήρων που στερού-νται την ικανότητα όπως λέει και ο Φαμπι-άν να ξύσουν το φρύδι τους ή να κρατήσουν το κουτάλι τους και να πατήσουν ένα κου-μπί για βοήθειαraquo

Ε Κ Δ Η Λ Ω Σ Η -Β ρ α β ε ί ο Λ ο γ ο τ ε χ ν ι κ ή ς Μ ε τ ά φ ρ α σ η ς γ ι α τ η ν Χ Αλεξίου

(50)

Θ Ε Α Τ Ρ Ο - laquoΟ Γάμοςraquolaquo Ο Γ ά μ ο ς raquo της Βάσιας Σολωμού

Ξανθάκη πρωτοπαρουσιάστηκε το 1994 στο Θεσσαλικό Θέατρο σε θεατρική διασκευή και σκηνοθεσία του Κώστα Τσιάνου γνωρίζοντας τεράστια επιτυχίαΣτην τωρινή παράσταση τού Μεταξουργεί-

ου παρουσιάζεται με τη μορφή του μονολό-γου σε θεατρική προσαρμογή ndash σκηνοθεσία και ερμηνεία της Άννας Βαγενά Πρόκειται για την ιστορία μιας απλής γυναίκας από τα Αμπελάκια της Θεσσαλίας μιας χωριάτισ-σας που σήκωσε στους αδύνατους ώμους της τη μοίρα της και συγχρόνως τη μοίρα πολ-λών γυναικών του τόπου μας Έζησε τη βα-ναυσότητα ενός αλκοολικού πατέρα είδε την αγάπη του άνδρα της να μεταμορφώνεται σε περιφρόνηση όταν άρχισε να γεννάει κωφά-λαλα παιδιά εξαιτίας της βαριάς κληρονομι-κότητας του αλκοολικού πατέρα της και πά-

S T A N D - U P C O M E D Y -5 0 Α π ο χ ρ ώ σ ε ι ς τ ο υ GreekΣ τ ι ς μ έ ρ ε ς μας που

το χιούμορ θεωρείται σπάνιο και πολύτιμο το Tin Pan Alley φιλοξενεί τον Σίλα Σεραφείμ ο οποίος προσφέρει εντυπωσιακές παραστάσεις γέλιου και εύθυμου προβληματισμούΚάθε Σάββατο (έως τις 27 Δεκεμβρίου) στις

2200 ο Σίλας στήνει ένα ενδιαφέρον πανηγύρι με επίκεντρο το εξαιρετικό μοναδικό laquoφυσικό φαινόμενοraquo που λέγεται laquoΝεοέλληναςraquo Μια γι-ορτή σε πρώτη ανάγνωση των 20 χρόνων πα-ρουσίας του στην stand-up comedy αλλά και μια προσπάθεια ανάλυσης και διερεύνησης του φαινομένου το οποίο μάλλον θα εξακολουθήσει να απασχολεί για πολύ καιρό την καλλιτεχνική

κοινότητα του είδους Για του λόγου το αληθές δείτε ένα απόσπασμα των προσπαθειών του στην ιστοσελίδαwwwyoutubecomwatchv=LgJERE7PTBY

Συντελεστές Σίλας Σεραφείμ

Λίλα Σταμπούλογλου (συμμετέχει μέχρι να γεννήσει)

Παραστάσεις Κάθε Σάββατο μέχρι τις 27 Δεκεμβρίου

(τουλάχιστον)

Ώρα έναρξης 2200 (ακριβώς)

Πληροφορίες Tin Pan Alley Τουρναβίτου 6 Πλατεία

Ασωμάτων Θησείο Τηλ 210-3210158

httpwwwtinpanalleygrindexphpsilasserafim

λεψε με νύχια και δόντια σε μια κοινωνία που δεν δέχεται εύκολα την αναπηρίαΏρες Παράστασης Σάββατο 1800 και 2100

Κυριακή 1830

Εισιτήρια Γενική Είσοδος 16euro Μειωμένα

12euro (φοιτητές συνταξιούχοι άνω των 65 ετών

πολύτεκνοι amp εκπαιδευτικοί) και 10euro(άνεργοι)

Ομαδικό εισιτήριο 8euro

Θέατρο Μεταξουργείο Ακαδήμου 14-16

Τηλ 210-5234382

(51)

(52)

ldquoΤο Θαύμα να Νοιώθεις ΈλληναςrdquoΤου SAM CHEKWASΕ κ δ ό σ ε ι ς S e a b u r n B o o k s

άνθρωπος μένει εκεί όπου είναι θαμμένο ένα μέρος της καρδιάς τουraquo έγραψε ο Αλέξαν-

δρος Δουμάς Ο Sam Chekwas το παιδί από την Νιγη-ρία με τα φωτεινά και ερευνητικά μάτια που ήρθε από την χώρα του να σπουδάσει στην Ελλά-δα ντυμένος στο πνεύμα και την καρδιά με την αγάπη για το αληθινό το υψηλό και το ωραίο δεν μάκρυνε ποτέ από δω Τα τραίνα της ζωής του ασταμάτητα έφευγαν και γύριζαν φεύγουν και γυρίζουν με τη σημαία του χρέους με την πραμάτεια της προσφοράς με τη σοδειά της αγά-πης Σrsquo ένα ταξίδι που κρατάει χρόνια τώρα διατηρώντας την ποιότητα του σεβασμού την ευ-χέρεια της κατανόησης και την ανάγκη της συμπόρευσης στα μονοπάτια της ουσίαςhelliplaquoΌσο αναπνέω θα προβάλλω την ελληνική γλώσσα και τα ελληνικά γράμματαraquo δήλωσε σε παρου-

σίαση του βιβλίου του ο Chekwas Και με περισσή περηφάνια ανέφερε laquoΕδώ γεννήθηκαν οι τέ-χνες η φιλοσοφία και οι επιστήμες Ο Μέγας Αλέξανδρος έλεγε πως ότι δεν γιορτάζεται πεθαίνει Αυτό συμβαίνει και με τον ελληνισμό και κυρίως την ελληνική γλώσσα Όλοι εσείς πρέπει να με-ταφέρετε τον ελληνισμό όπου μπορείτε με κάθε τρόποraquo Και όχι μόνο προτρέπει αλλά και ο ίδι-ος προσπαθεί για τη διάδοση του ελληνισμού μέσα από το βιβλιοπωλείο που έχει ανοίξει στην Αστόρια της Νέας Υόρκης Το βιβλιοπωλείο αποτελεί ένα από τα laquoαξιοθέαταraquo της αμερικανικής μεγαλούπολης με τους δεκάδες χιλιάδες Ελληνοαμερικάνους Βρίσκεται στον αριθμό 33-18 της οδού Μπρόντγουεϊ και μοιάζει με συνηθισμένο συνοικιακό βιβλιοπωλείο Όμως ανάμεσα στις αγγλικές εκδόσεις υπάρχουν ράφια που ξεχειλίζουν από ελληνικούς τίτλουςmiddot η προσπάθεια του Chekwas για την προώθηση του ελληνισμού

(53)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

τα τέλη του 1944 όταν πια εί-χαν αποχωρήσει από τη χώρα μας οι δυνάμεις κατοχής του Άξονα μέλη της ηγεσίας του τότε Βασιλικού Ναυτικού ζή-τησαν την ανεύρεση και τιμω-ρία των υπεύθυνων του τορπι-

λισμού της laquoΈλληςraquo Πράγματι είχε επισημανθεί στην Κάτω Ιταλία κάποιος Stefano Toselli μηχανι-κός ο οποίος είχε δηλώσει laquoιδιωτικώςraquo ότι ήταν σε θέση να κατονομάσει τους υπεύθυνους της ανόσιας πράξηςΟι ελληνικές Αρχές λοιπόν απαίτησαν την επίσημη καταγραφή της μαρτυρίας του και να κινηθεί η δια-δικασία παραπομπής των ενόχων σε δίκη Και τότεhellip laquoέσκασε η βόμβαraquo Με εντολή του Βρετανού στρα-τάρχη Harold Alexander ανώτατου διοικητή των συμμαχικών δυνάμεων της Μεσογείου κατηγορη-ματικώς απαγορεύτηκε η συνέχιση της έρευνας Το θέμα έπρεπε να μπει στο αρχείο ndash και αυτό έγινε ευ-θύς αμέσως Κατά συνέπεια όλα όσα λέγονται ακό-μα και σήμερα σχετικά με τον τορπιλισμό της laquoΈλ-ληςraquo παραμένουν ατεκμηρίωτα Ήταν πράγματι το ιταλικό υποβρύχιο laquoDelfino raquo που βύθισε το αγκυ-ροβολημένο στην Τήνο για τον εορτασμό του Δεκα-πενταύγουστου ελληνικό πολεμικό σκάφος Και αν ναι ποιος έδωσε τη σχετική εντολή Και τι έλεγε η εντολή αυτή

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Λ ό γ χ η

ldquoΟ Πόλεμος και ο ΚόσμοςrdquoΤα Γεγονότα του rsquo40 τα πριν και οι Συνέπειες

ρόκειται για ένα τρίτομο έργο στο οποίο ο Θεόδωρος Σπυρόπου-λος παρουσιάζει αναλυτικά με εξαντλητικές λεπτομέρειες τη σημα-ντική ανασκαφή της ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΟΣΑνάμεσα στην Πελλάνα και την Σπάρτη ιδρύθηκε μια Νησιωτική

Κοινοπολιτεία στη Λιμνοθάλασσα που συνδεόταν μέσω του Ευρώ-τα με τον Λακωνικό Κόλπο Σrsquo αυτό το νησιωτικό σύμπλεγμα υπήρ-χε η Λακεδαίμων από τις αρχές της τρίτης χιλιετίας πΧ μέχρι το 1750 πΧ οπότε καταστράφηκε από την Κοσμική Θεομηνία

Κατά τη Μυκηναϊκή περίοδο υπήρξε το Ανακτορικό κέντρο της Λακωνίας όπως πιστοποιείται από το Ανάκτορο το Κυκλώπειο Τείχος τους Βασιλικούς Θολωτούς Τάφους κα Επίσης φιλοξένησε το Ανάκτορο του Μενέλαου και της ΕλένηςΠολλές γεωφυσικές και γεωπολιτικές ιδιαιτερότητες μνημειακά ευρήματα και αρ-

χαιολογικά ευρήματα οδήγησαν τον συγγραφέα να ταυτίσει σημεία και μνημεία του Λακωνικού βαθυπέδου της Λακεδαίμονος με την Πλατωνική Ατλαντίδα και να ανα-ζητήσει επιβιώσεις της υλικής πολιτειακής και πολιτισμικής κληρονομιάς της στην ιστορική Δωρική ΣπάρτηΗ πλούσια εικονογράφηση βοηθά κάθε ενδιαφερόμενο για την ελληνική αρχαιολο-

γία να παρακολουθήσει αναλυτικά τη διεξαγωγή μιας ανασκαφής σrsquo ένα χώρο που παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον

Του ΘΕΟΔΩΡΟΥ Γ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Κ α δ ρ α μ ί τ σ α

ldquoΛακεδαίμωνrdquo

(54)

ανέναν μα κανέναν δεν μπορείς να κερδίσεις ούτε καν ένα αφελές μικρό παιδί εφόσον του αφαιρείς την ελευ-θερία τού να μην συμφωνήσει μαζί σου Αν στερήσεις την ελευθερία στον άλλον και βασιλιά να τον στέψεις δεν θα διαρκέσει η συμφωνία σας Σύντο-

μα θα αισθανθεί δυσφορία θα καταλάβει ότι παγιδεύτη-κε και βρέθηκε εκεί που δεν θέλει Τα χρυσά κλουβιά τα ανακάλυψαν τύποι σαν τη γυναίκα της πρώτης ιστορί-ας του βιβλίουmiddot όμως κλειδωμένο ένα πουλί μαραίνεται Ο Ελύτης γράφει πως γίνεται να φυλακίσεις ένα αηδόνι αλλά δεν μπορείς να φυλακίσεις τον κελαϊδισμό τουΥπάρχουν όμως προσωπικότητες τόσο ανασφαλείς εξαρτημένες και εξωφρενικά εγωιστικές ώστε κρατούν κλειδωμένο το αηδόνι τους έστω και άλαλο έστω και νεκρό Ξέρουν πολύ καλά άλλωστε την τέχνη να ταρι-χεύουνΌλοι μας έχουμε συναπαντηθεί με τέτοιους χαρακτή-

ρες Δεν είναι λίγοι και γνωρίζουν να πλέκουν ιστούς σαν την αράχνη Όσο πιο εξαρτημένοι είμαστε εμείς οι ίδιοι τόσο τσιμπάμε στους χειρισμούς τους Ο ελεύθε-ρος ο ανεξάρτητος άνθρωπος δεν τους ανέχεται γρή-γορα κάνει πέρα σύντομα κόβει μαζί τους τις διαπραγ-ματεύσεις Όμως πόσοι είμαστε εντελώς ανεξάρτητοι Όλοι έχουμε τις πληγές μας τα μειονεκτήματα μας τα παθήματα και τα πάθη μας Όλοι κουβαλάμε στο αίμα μας τους πειρασμούς της τρέλας Παρά ταύτα πάντα υπάρχει τρόπος να γιατρεύεσαι όταν όντως το αποφασί-ζεις διότι η υγεία είναι πιο επιθετική και δυναμική από την αρρώστια

ldquoΣιωπάς για να ακούγεσαιrdquo

Της ΜΑΡΩΣ ΒΑΜΒΟΥΝΑΚΗ Ε κ δ ό σ ε ι ς Ψ υ χ ο γ ι ό ς

(55)

STREETART

(56)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

( φωτογραφίες - Ανδρέας Τσάκαλης )

ΟΌ π ο ι ο ς θ έ λ ε ι να θαυμάσει έργα Τέχνης από καλλιτέχνες με μεράκι και πάθος δεν χρειάζεται να πηγαίνει μόνο σε εκθεσιακούς χώρους Ένας τοίχος παλιός μια λεπτομέ-ρεια στην πόρτα κάγκελα ή και σημεία του δρόμου είναι ικανά να εμπνεύσουν Μπο-ρούν να δώσουν βάση στον λαϊκό καλλιτέχνη να δημιουργήσει και να μεταμορφώσει Όταν ένας άνθρωπος θέλει να εκφραστεί μέσα από την τέχνη θα βρει laquoτελάραraquo γύρω του Θα βρει τρόπο να στείλει το μήνυμά του Θα επικοινωνήσει με τον θεατή θα τον κάνει να σκεφτεί να χαμογελάσει να λυπηθεί Θα του δημιουργήσει έντονα συναισθήματα χρησι-μοποιώντας απλά φτηνά χρώματα και το ταλέντο τουΗ τέχνη λοιπόν που μπορείς ελεύθερα να δεις και να θαυμάσεις στους πιο απίθανους χώρους ίσως και στην ίδια τη γειτονιά σου χωρίς εισιτήρια και προσκλήσεις λέγεται street art

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

(57)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

STREET ART

(58)

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

Δώρα Η Αλεξάνδρα όμορφη κι αριστο-κρατική από καλή και πλούσια οικο-γένεια φαντάστηκε πως στο πρόσωπο του αρρενωπού Νιόνιου θα έβρισκε την αδελφή ψυχή το άλλο μισό της για να ζήσει μαζί του τη ζωή που ονει-ρευόταν Όμως ο ωραίος της σύζυγος ndashθα διαπίστωνε γρήγοραndash καταδυνα-στευόταν από την Αργίνη μάνα σκλη-ρή και πεθερά ακόμη σκληρότερηhellip Ποτέ ο γιός δεν μπόρεσε να απαλλαγεί από την αρπάγη αυτής της μάνας κι έτσι η Αλεξάνδρα έμαθε να ζει στο πε-ριθώριο της ζωής των τριών τους κά-νοντας υπομονή για χάρη του παιδιού της και γιατί στο βάθος η ελπίδα την έκανε να πιστεύει ότι ίσως μια ημέρα όλα αλλάξουνhellip Η ελπίδα το μόνο όπλο του απελπισμένουhellipΤον απολογισμό αυτής της ζωής

εγκλωβισμένης στη ερημιά του έρω-τα μιας ζωής πολιτικών αγώνων για ένα καλύτερο αύριο διηγείται η Αλε-ξάνδρα γιαγιά πια στη μικρή εγγονή που έχει τrsquo όνομά τηςhellip

ldquoΜια Κυρ ιακή με την Αλεξάνδραrdquoεκδ Ωκεανός

(Η Δώρα Νικολαΐδου γεννήθηκε στην Αθήνα Πήρε πανεπιστημιακό τίτλο σπουδών από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων με ειδίκευση στην Ψυχολογία Σήμερα είναι τελειόφοιτος του Ελληνικού Ινστιτούτου Νευροφυτοθεραπείας και Ανάλυσης του Χαρακτήρα (ΕΙΝΑ) και ασκεί επαγγελματικά τη Συμβουλευτική ως Σύμβουλος Ψυχικής ΥγείαςΕιδικεύεται και παρέχει Συμβουλευτική Ψυχολογική Υποστήριξη σε Γυναικεία Θέματα Έχει μετεκπαιδευτεί στις πλέον σύγχρονες τεχνικές θεραπείας του Μετατραυματικού Στρες (Brain Spotting και CMR)Το laquoΜια Κυριακή με την Αλεξάνδραraquo είναι το πρώτο μυθιστόρημά της)

Νικολαίδου

Οι Μύθοι του Αίσωπου είναι μικρές ιστορίες εμπνευ-σμένες από την ίδια τη ζωή και διακρίνονται για τον συμβολικό και αλληγορικό χαρακτήρα τους Ο Αίσωπος είχε γράψει πολλούς μύθους για να σατιρίσει δια-

κωμωδήσει ή και να ειρωνευτεί την καθημερινότητα των Ελ-λήνων Ένας από αυτούς ήταν και ο μύθος του αετού με τη χε-λώνα Εδώ θα τον παρουσιάσουμε κάπως διαφορετικά Η ιστορία θα αρχίσει μέσα στη θάλασσα

άποτε ας πούμε τα παλιά χρόνια μια χελώνα μουρμού-ριζε για την άτυχη μοίρα της κολυμπώντας αργά μέσα στη θά-λασσα Την ενοχλούσε που τα άλλα ζώα μπορούσαν να τρέχουν γρήγορα στη γη ενώ εκείνη δεν τα κατάφερνε Την ενοχλού-σε που τα πουλιά μπορούσαν να πετάνε στον καθαρό αέρα και να βλέπουν τόσα από κει ψηλά ενώ εκείνη ήταν μέσα στο νερό και κολυμπούσε αργά Την ενοχλούσε ακόμα και τις φορές που έβγαινε στη στεριά για να γεννήσει και κουραζόταν τόσο πολύΑυτά σκεφτόταν λυπημένη σε μια παραλία Ξαφνικά είδε

ένα αετό να σχηματίζει κύκλους γύρω από τα σύννεφα καθώς πετούσε ψηλά με τις ανοιχτές και δυνατές φτερούγες του Του φώναξε όσο πιο δυνατά μπορούσε για να την ακούσει Και όταν αυτός χαμήλωσε αρκετά την ρώτησε τι ήθελε Η χελώνα τότε τον παρακάλεσε μιας και είναι ο βασιλιάς των πτηνών να της μάθει να πετάει όπως εκείνος Να βλέπει τον κόσμο από ψηλά Να νοιώθει δυνατή και ελαφριά συνάμαΟ αετός που θεώρησε παράλογη την επιθυμία τής χελώνας

αρνήθηκε Προσπάθησε να της εξηγήσει ότι δεν ήταν στη

και η χελώναΔιασκευή στον μύθο του Αίσωπου

( κείμενο εικόνα - Έλλη Ιωαννίδου )

(45)

φύση της να πετάει Μπορούσε να χαρεί τα δικά της προνόμια να κολυμπάει δηλαδή στα βαθειά νερά να κάνει βόλτες στην άμμοhellip πράγματα που ακόμα και αυτός - ένας βασιλιάς - δεν μπορεί να χαρεί όπως εκεί-νη Άλλωστε μια τέτοια προσπάθεια να μάθει δηλαδή να πετά μπορεί να την κατέστρεφε Αυτά της είπε και πέταξε μακριά της νομίζοντας ότι

την είχε συνετίσει Η χελώνα όμως ήταν ανένδοτη Συνέχισε να τον

θερμοπαρακαλεί και το έκανε όποτε τον έβλεπε να πετά πάνω από την παραλία Ώσπου μια μέρα ο αετός δεν άντεξε άλλο να της αρνείται Βαρέθηκε άλλωστε τα παρακάλια και την επιπολαιότητά της Τη γράπω-σε με τα δυνατά νύχια του και πέταξε μαζί της ψηλά πάνω από τα κύματα Η ευτυχία της χελώνας γι αυτά τα λίγα λεπτά ήταν απερίγραπτη Βιαστική και άμυ-αλη όπως ήταν νομίζοντας ότι θα μοιάσει στον αετό του ζήτησε να την αφήσει πάνω από τα σύννεφα Ήθελε να συνεχίσει μόνη της να πετάει σίγουρη για τον εαυτό της Έτσι κι έγινε Ο αετός την άφησε να πέσει όπως ακριβώς του είχε ζητήσει με αποτέλεσμα να γκρεμοτσακιστεί πάνω στα βράχια που την περίμε-ναν δίπλα στην ακτή Η δύστυχη χελώνα που ήθε-λε να πετάξει συντρίφτηκε παταγωδώς Δεν άκουσε τα λόγια της σύνεσης από το στόμα του αετού αλλά παρασύρθηκε από τις δικές της παράλογες επιθυμίες έξω από τη φύση της Το τέλος της όπως και όσων δεν ακολουθούν τα λόγια της σύνεσης και της φρόνη-σης ήταν να καταστραφεί και μάλιστα με πολύ άσχη-μο τρόπο

Η θαλάσσια χελώνα Caretta caretta εί-ναι ένα κινδυνεύον είδος Θα τη συναντή-σουμε να κολυμπάει σε όλα τα μήκη και πλάτη των ελληνικών θαλασσών αλλά η ιδιαίτερη σημασία της χώρας μας έγκει-ται στο ότι φιλοξενούμε κάποιες από τις σημαντικότερες παραλίες για την ανα-παραγωγή και φωλεοποίηση της καρέτα στη ΜεσόγειοΗ χελώνα καρέτα είναι ίσως ένα από τα

πιο εμβληματικά είδη των μεσογειακών και ελληνικών θαλασσών και ένα από τα επτά είδη θαλάσσιων χελωνών που υπάρ-χουν στον πλανήτη Αν καταφέρει να ξεφύγει από τους φυσικούς εχθρούς της αλλά και από τις ανθρώπινες επιδράσεις και απειλές θα ζήσει περίπου 80 χρόνια Όταν μεγαλώσει περίπου μετά από δύο έως τρεις δεκαετίες και έρθει η ώρα τής αναπαραγωγής της θα επιστρέψει στην ίδια περιοχή και θα επιλέξει την παραλία όπου γεννήθηκε και η ίδια για να κάνει τη φωλιά της

Η θαλάσσια χελώνα Κ α ρ έ τ α - ΚαρέταΖ ω ή π ο υ α π ε ι λ ε ί τ α ι

(46)

Τα αποσπάσματα του κειμένου και πληροφορίες είναι από το site httpwwwwwfgrelendangered-speciescaretta

Σε κάθε περίοδο ωοτοκίας η θαλάσσια χελώνα θα γεννήσει δύο έως τρεις φορές Θα δημιουρ-γήσει τη φωλιά της σε αμμώδεις παραλίες και σε βάθος περίπου 60 εκατοστών Σε κάθε φωλιά φιλοξενούνται μέχρι και 120 αυγά τα οποία εκ-κολάπτονται για 55 ημέρες Η θήρα των αυγών από αλεπούδες σκυλιά κλπ αποτελεί ένα επιπλέ-ον πρόβλημα και έχει παρατηρηθεί σε παραλίες ωοτοκίας της Πελοποννήσου επηρεάζοντας το 40 των φωλιών Σημαντική απειλή συνιστούν και τα σκουπίδια στη θάλασσα Ειδικότερα οι πλαστικές σακούλες υποβαθμίζουν το θαλάσσιο οικοσύστημα και μπορούν να οδηγήσουν σε θά-νατο τις θαλάσσιες χελώνες αφού τις ξεγελούν λόγω της ομοιότητάς τους με τσούχτρες μία από τις πιο αγαπημένες τροφές της καρέτα

Η ζωή που προστατεύουμε και η ιστορία των Σεκανίων της Ζακύνθουhellip

Η προστασία της καρέτα είναι για εμάς σχε-δόν laquoπροσωπική υπόθεσηraquo που διαρκεί και εξελίσσεται για πολλές δεκαετίες Για τη δια-τήρηση και προστασία του είδους οργανώσα-με το 1994 πανευρωπαϊκή εκστρατεία για την αγορά της περιοχής που περιβάλλει την παρα-λία των Σεκανίων Ως αποτέλεσμα σε μία πολύ αβέβαιη για την προστασία του είδους περίοδο με τα χρήματα που συγκεντρώθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αλλά και από συνεισφο-ρές ιδιωτών αγοράσαμε το 90 της έκτασης γύρω από τα Σεκάνια Σκοπός της αγοράς ήταν τόσο η αποτροπή της τουριστικής ανάπτυξης

της περιοχής όσο και η κατά το δυνα-τόν καλύτερη διαχείρισή της ώστε να προστατευθεί η σημαντικότερη παραλία ωοτοκίας για τη θαλάσσια χελώνα

Yπεύθυνη προγράμματος Χαρίκλεια Μινώτου cminotouwwfgr τηλ 210 33 14 893

Κ α ρ έ τ α - Καρέτα

httpswwwyoutubecomwatchv=yDnbTGBSxyA

httpswwwyoutubecomwatchv=T8eGw1oyYoQ

Αν θες να δεις VIDEO με χελωνάκια πάνω στην άμμο να τρέχουν προς το νερό πάτησε στα links

httpswwwyoutubecomwatchv=nHok4ZdJ2A0

(47)

Κ Ι Ν Η Μ Α Τ Ο Γ Ρ Α Φ Ο Σ -ldquoΠρόμαχοςrdquoΠ ρ ό κ ε ι τ α ι για μια αισθηματική ταινία

με φόντο την επιστροφή των Γλυπτών του Παρ-θενώνα από το Βρετανικό Μουσείο Ας σημειωθεί ότι η πρώτη επίσημη προβολή της ταινίας πραγ-ματοποιήθηκε στο Μουσείο της ΑκρόποληςΟ Ανδρέας (Παντελής Κοντογιάννης) αναγκά-

στηκε να αφήσει την Ελλάδα όταν ήταν παι-δί Επιστρέφει ενήλικος μετά από πρόσκληση του διευθυντή του Μουσείου της Ακρόπολης (Giancarlo Giannini) για να προχωρήσει την υπό-θεση κατά του Βρετανικού μουσείουΒρισκόμαστε στην Αθήνα του 2011 εν μέσω

της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης που έχει ξεσπάσει στη χώρα Ο Ανδρέας συγκεντρώνει αποδεικτικά στοιχεία για να αποδείξει ότι πλα-στογραφήθηκαν έγγραφα ώστε να επιτραπεί η πώληση των γλυπτών στο Βρετανικό Κοινοβού-λιο το 1816 Στη συνέχεια επιστρέφει στο Λονδί-νο όπου με τη βοήθεια της Ελένης (Κασσάνδρα Βογιατζή) συναδέλφου του αλλά και αντικείμε-

νο του πόθου του ξεκινάει τις απαραίτητες νο-μικές διαδικασίεςΟι δύο δικηγόροι έχουν μπροστά τους έναν

laquoμακρύ δρόμοraquo και θα πρέπει να δώσουν σκλη-ρό αγώνα για να πετύχουν την επαναφορά των κλεμμένων γλυπτών στην αρχική ndashκαι αρμό-ζουσα- θέση τουςΣκηνοθεσία Κέρτε και Τζον Βούρχις

Παίζουν Παντελής Κοντογιάννης Κασσάνδρα

Βογιατζή Γιώργος Χωραφάς Τζιανκάρλο Τζιανίνι

Γιώργος Βογιατζής Σπύρος Φωκάς Πολ Φρίμαν

Μάικλ Μπέρνς

(48)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

Τ η ν Τ ε τ ά ρ τ η 3 Δεκεμβρίου εγκαινιάσθηκε στο Βυζαντινό και Χριστια-νικό Μουσείο η έκθεση laquoΟ Δομήνικος Θεο-τοκόπουλος πριν από τον El Grecoraquo η οποία πραγματοποιείται στο πλαίσιο του ελληνικού επετειακού προγράμματος για τα 400 χρόνια από το θάνατο του El GrecoΗ έκθεση παρουσιάζει το πολιτισμικό περι-

βάλλον μέσα στο οποίο διαμορφώθηκε η προ-σωπικότητα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου πριν αναχωρήσει από τον Χάνδακα της Κρή-της (το σημερινό Ηράκλειο) για τη Βενετία το 1567Τι γνωρίζουμε για την Κρήτη του 16ου αιώ-

να και την κοινωνία της μέσα στην οποία γεν-νήθηκε μαθήτευσε και εργάστηκε ο νεαρός Δομήνικος Θεοτοκόπουλος Πώς δούλευαν οι Κρητικοί ζωγράφοι τον 16ο αιώνα Ποια κοι-νωνικά φαινόμενα και ποιες ιδεολογικές τά-σεις σχετίζονται με τον τεχνίτη καλλιτέχνη και λόγιο Θεοτοκόπουλο Γιατί ο Θεοτοκόπου-

λος φεύγει από την ΚρήτηΜε αφετηρία αυτά τα ερωτήματα η έκθεση

αφηγείται πτυχές του κοινωνικού και καλλι-τεχνικού περιβάλλοντος τής Κρήτης του 16ου αιώνα μέσα στο οποίο γεννήθηκε μαθήτευσε και ωρίμασε εικαστικά ο Δομήνικος Θεοτοκό-πουλοςΣε τρεις μεγάλες εκθεσιακές ενότητες πα-

ρουσιάζονται 200 περίπου σημαντικά αντι-κείμενα θρησκευτικά και κοσμικά αρχειακές πηγές χειρόγραφα και έντυπα εικόνες και πί-νακες Κρητικών και Ιταλών ζωγράφων του 16ου αιώνα Τα έργα προέρχονται από τις συλ-λογές του Βυζαντινού Μουσείου από συλλο-γές και μουσεία της Ελλάδας Εφορείες Βυζα-ντινών Αρχαιοτήτων μητροπόλεις εκκλησίες και μοναστήρια καθώς και μουσεία του εξω-τερικούΔιάρκεια έκθεσης 4122014 ndash 3132015

Βασ Σοφίας 22 Τηλ 213 213 9500

httpwwwbyzantinemuseumgr

Ε Κ Θ Ε Σ Η - laquo Ο Δ ο μ ή ν ι κ ο ς Θ ε ο τ ο κ ό π ο υ λ ο ς π ρ ι ν α π ό τ ο ν El Grecoraquo

(49)

Η Ε λ λ η ν ι κ ή Εταιρεία Μεταφρα-στών Λογοτεχνίας βράβευσε τη Χάρις Αλε-ξίου για την καλύτερη μετάφραση ξένου λο-γοτεχνικού έργου Η βράβευση αφορούσε τη μετάφραση του βιβλίου laquoΠάντα ήρωεςraquo του Φαμπιάν Μαρσό που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΜεταίχμιοΤο βιβλίο αποτελεί τη συγκλονιστική μαρ-

τυρία του Grand Corps Malade (Ψηλό Άρρω-στο Κορμί όπως είναι το ψευδώνυμό του) ο οποίος έμεινε ατελώς τετραπληγικός εξαιτί-ας ενός μοιραίου ατυχήματος Ωστόσο ένα χρόνο μετά το περιστατικό διέψευσε τις προ-βλέψεις των ειδικών και κατάφερε να περπα-τήσει ξανά Στις σελίδες του βιβλίου του ο Μαρσό αφηγείται τη δωδεκάμηνη περιπέτεια και τις εμπειρίες τόσο τις δικές του όσο και των ομοιοπαθών συντρόφων του από το κέ-ντρο αποκατάστασηςΓια τη γνωριμία της με τον Φαμπιάν Μαρσό

την απόφασή της να προτείνει και να μετα-φράσει το βιβλίο του η Χάρις Αλεξίου αναφέ-ρει laquoΤον Grand Corps Malade τον γνώρισα από τα τραγούδια του Ήταν το νέο πρόσω-πο στη γαλλική μουσική σκηνή στο μουσι-κό είδος της slam H νεολαία της Γαλλίας τον λάτρευε Μου έκανε εντύπωση αυτός ο νέος όμορφος άνδρας με την πατερίτσα του Μου έκανε εντύπωση και το ψευδώνυμό του το laquoψηλό άρρωστο κορμίraquo Το τραγούδι μου ldquoΜεγάλωσαrdquo μόλις είχε κυκλοφορήσει και σκεφτόμουν πως θα μπορούσε να το είχε γρά-ψει αυτός Τον συνάντησα αργότερα σε ένα τηλεοπτικό στούντιο όταν συμμετείχαμε και οι δύο στην εκπομπή του Michel Drucker που έκανε ένα μεγάλο αφιέρωμα στον Ντέμη Ρούσσο

Δύο χρόνια αργότερα ο φίλος Νίκος Αλιά-γας μου χάρισε το βιβλίο του Φαμπιάν laquoΔι-άβασέ το είναι γραμμένο σε απλή γλώσσαraquo μου είπε Όσο το διάβαζα σε πολλά σημεία ξαναζούσα την περιπέτεια του αδελφού μου στην εντατική και αργότερα στο κέντρο απο-κατάστασης Το συγκινητικό επίσης ήταν πως γνώριζα την απίστευτη ταλαιπωρία των τετραπληγικών των αναπήρων που στερού-νται την ικανότητα όπως λέει και ο Φαμπι-άν να ξύσουν το φρύδι τους ή να κρατήσουν το κουτάλι τους και να πατήσουν ένα κου-μπί για βοήθειαraquo

Ε Κ Δ Η Λ Ω Σ Η -Β ρ α β ε ί ο Λ ο γ ο τ ε χ ν ι κ ή ς Μ ε τ ά φ ρ α σ η ς γ ι α τ η ν Χ Αλεξίου

(50)

Θ Ε Α Τ Ρ Ο - laquoΟ Γάμοςraquolaquo Ο Γ ά μ ο ς raquo της Βάσιας Σολωμού

Ξανθάκη πρωτοπαρουσιάστηκε το 1994 στο Θεσσαλικό Θέατρο σε θεατρική διασκευή και σκηνοθεσία του Κώστα Τσιάνου γνωρίζοντας τεράστια επιτυχίαΣτην τωρινή παράσταση τού Μεταξουργεί-

ου παρουσιάζεται με τη μορφή του μονολό-γου σε θεατρική προσαρμογή ndash σκηνοθεσία και ερμηνεία της Άννας Βαγενά Πρόκειται για την ιστορία μιας απλής γυναίκας από τα Αμπελάκια της Θεσσαλίας μιας χωριάτισ-σας που σήκωσε στους αδύνατους ώμους της τη μοίρα της και συγχρόνως τη μοίρα πολ-λών γυναικών του τόπου μας Έζησε τη βα-ναυσότητα ενός αλκοολικού πατέρα είδε την αγάπη του άνδρα της να μεταμορφώνεται σε περιφρόνηση όταν άρχισε να γεννάει κωφά-λαλα παιδιά εξαιτίας της βαριάς κληρονομι-κότητας του αλκοολικού πατέρα της και πά-

S T A N D - U P C O M E D Y -5 0 Α π ο χ ρ ώ σ ε ι ς τ ο υ GreekΣ τ ι ς μ έ ρ ε ς μας που

το χιούμορ θεωρείται σπάνιο και πολύτιμο το Tin Pan Alley φιλοξενεί τον Σίλα Σεραφείμ ο οποίος προσφέρει εντυπωσιακές παραστάσεις γέλιου και εύθυμου προβληματισμούΚάθε Σάββατο (έως τις 27 Δεκεμβρίου) στις

2200 ο Σίλας στήνει ένα ενδιαφέρον πανηγύρι με επίκεντρο το εξαιρετικό μοναδικό laquoφυσικό φαινόμενοraquo που λέγεται laquoΝεοέλληναςraquo Μια γι-ορτή σε πρώτη ανάγνωση των 20 χρόνων πα-ρουσίας του στην stand-up comedy αλλά και μια προσπάθεια ανάλυσης και διερεύνησης του φαινομένου το οποίο μάλλον θα εξακολουθήσει να απασχολεί για πολύ καιρό την καλλιτεχνική

κοινότητα του είδους Για του λόγου το αληθές δείτε ένα απόσπασμα των προσπαθειών του στην ιστοσελίδαwwwyoutubecomwatchv=LgJERE7PTBY

Συντελεστές Σίλας Σεραφείμ

Λίλα Σταμπούλογλου (συμμετέχει μέχρι να γεννήσει)

Παραστάσεις Κάθε Σάββατο μέχρι τις 27 Δεκεμβρίου

(τουλάχιστον)

Ώρα έναρξης 2200 (ακριβώς)

Πληροφορίες Tin Pan Alley Τουρναβίτου 6 Πλατεία

Ασωμάτων Θησείο Τηλ 210-3210158

httpwwwtinpanalleygrindexphpsilasserafim

λεψε με νύχια και δόντια σε μια κοινωνία που δεν δέχεται εύκολα την αναπηρίαΏρες Παράστασης Σάββατο 1800 και 2100

Κυριακή 1830

Εισιτήρια Γενική Είσοδος 16euro Μειωμένα

12euro (φοιτητές συνταξιούχοι άνω των 65 ετών

πολύτεκνοι amp εκπαιδευτικοί) και 10euro(άνεργοι)

Ομαδικό εισιτήριο 8euro

Θέατρο Μεταξουργείο Ακαδήμου 14-16

Τηλ 210-5234382

(51)

(52)

ldquoΤο Θαύμα να Νοιώθεις ΈλληναςrdquoΤου SAM CHEKWASΕ κ δ ό σ ε ι ς S e a b u r n B o o k s

άνθρωπος μένει εκεί όπου είναι θαμμένο ένα μέρος της καρδιάς τουraquo έγραψε ο Αλέξαν-

δρος Δουμάς Ο Sam Chekwas το παιδί από την Νιγη-ρία με τα φωτεινά και ερευνητικά μάτια που ήρθε από την χώρα του να σπουδάσει στην Ελλά-δα ντυμένος στο πνεύμα και την καρδιά με την αγάπη για το αληθινό το υψηλό και το ωραίο δεν μάκρυνε ποτέ από δω Τα τραίνα της ζωής του ασταμάτητα έφευγαν και γύριζαν φεύγουν και γυρίζουν με τη σημαία του χρέους με την πραμάτεια της προσφοράς με τη σοδειά της αγά-πης Σrsquo ένα ταξίδι που κρατάει χρόνια τώρα διατηρώντας την ποιότητα του σεβασμού την ευ-χέρεια της κατανόησης και την ανάγκη της συμπόρευσης στα μονοπάτια της ουσίαςhelliplaquoΌσο αναπνέω θα προβάλλω την ελληνική γλώσσα και τα ελληνικά γράμματαraquo δήλωσε σε παρου-

σίαση του βιβλίου του ο Chekwas Και με περισσή περηφάνια ανέφερε laquoΕδώ γεννήθηκαν οι τέ-χνες η φιλοσοφία και οι επιστήμες Ο Μέγας Αλέξανδρος έλεγε πως ότι δεν γιορτάζεται πεθαίνει Αυτό συμβαίνει και με τον ελληνισμό και κυρίως την ελληνική γλώσσα Όλοι εσείς πρέπει να με-ταφέρετε τον ελληνισμό όπου μπορείτε με κάθε τρόποraquo Και όχι μόνο προτρέπει αλλά και ο ίδι-ος προσπαθεί για τη διάδοση του ελληνισμού μέσα από το βιβλιοπωλείο που έχει ανοίξει στην Αστόρια της Νέας Υόρκης Το βιβλιοπωλείο αποτελεί ένα από τα laquoαξιοθέαταraquo της αμερικανικής μεγαλούπολης με τους δεκάδες χιλιάδες Ελληνοαμερικάνους Βρίσκεται στον αριθμό 33-18 της οδού Μπρόντγουεϊ και μοιάζει με συνηθισμένο συνοικιακό βιβλιοπωλείο Όμως ανάμεσα στις αγγλικές εκδόσεις υπάρχουν ράφια που ξεχειλίζουν από ελληνικούς τίτλουςmiddot η προσπάθεια του Chekwas για την προώθηση του ελληνισμού

(53)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

τα τέλη του 1944 όταν πια εί-χαν αποχωρήσει από τη χώρα μας οι δυνάμεις κατοχής του Άξονα μέλη της ηγεσίας του τότε Βασιλικού Ναυτικού ζή-τησαν την ανεύρεση και τιμω-ρία των υπεύθυνων του τορπι-

λισμού της laquoΈλληςraquo Πράγματι είχε επισημανθεί στην Κάτω Ιταλία κάποιος Stefano Toselli μηχανι-κός ο οποίος είχε δηλώσει laquoιδιωτικώςraquo ότι ήταν σε θέση να κατονομάσει τους υπεύθυνους της ανόσιας πράξηςΟι ελληνικές Αρχές λοιπόν απαίτησαν την επίσημη καταγραφή της μαρτυρίας του και να κινηθεί η δια-δικασία παραπομπής των ενόχων σε δίκη Και τότεhellip laquoέσκασε η βόμβαraquo Με εντολή του Βρετανού στρα-τάρχη Harold Alexander ανώτατου διοικητή των συμμαχικών δυνάμεων της Μεσογείου κατηγορη-ματικώς απαγορεύτηκε η συνέχιση της έρευνας Το θέμα έπρεπε να μπει στο αρχείο ndash και αυτό έγινε ευ-θύς αμέσως Κατά συνέπεια όλα όσα λέγονται ακό-μα και σήμερα σχετικά με τον τορπιλισμό της laquoΈλ-ληςraquo παραμένουν ατεκμηρίωτα Ήταν πράγματι το ιταλικό υποβρύχιο laquoDelfino raquo που βύθισε το αγκυ-ροβολημένο στην Τήνο για τον εορτασμό του Δεκα-πενταύγουστου ελληνικό πολεμικό σκάφος Και αν ναι ποιος έδωσε τη σχετική εντολή Και τι έλεγε η εντολή αυτή

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Λ ό γ χ η

ldquoΟ Πόλεμος και ο ΚόσμοςrdquoΤα Γεγονότα του rsquo40 τα πριν και οι Συνέπειες

ρόκειται για ένα τρίτομο έργο στο οποίο ο Θεόδωρος Σπυρόπου-λος παρουσιάζει αναλυτικά με εξαντλητικές λεπτομέρειες τη σημα-ντική ανασκαφή της ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΟΣΑνάμεσα στην Πελλάνα και την Σπάρτη ιδρύθηκε μια Νησιωτική

Κοινοπολιτεία στη Λιμνοθάλασσα που συνδεόταν μέσω του Ευρώ-τα με τον Λακωνικό Κόλπο Σrsquo αυτό το νησιωτικό σύμπλεγμα υπήρ-χε η Λακεδαίμων από τις αρχές της τρίτης χιλιετίας πΧ μέχρι το 1750 πΧ οπότε καταστράφηκε από την Κοσμική Θεομηνία

Κατά τη Μυκηναϊκή περίοδο υπήρξε το Ανακτορικό κέντρο της Λακωνίας όπως πιστοποιείται από το Ανάκτορο το Κυκλώπειο Τείχος τους Βασιλικούς Θολωτούς Τάφους κα Επίσης φιλοξένησε το Ανάκτορο του Μενέλαου και της ΕλένηςΠολλές γεωφυσικές και γεωπολιτικές ιδιαιτερότητες μνημειακά ευρήματα και αρ-

χαιολογικά ευρήματα οδήγησαν τον συγγραφέα να ταυτίσει σημεία και μνημεία του Λακωνικού βαθυπέδου της Λακεδαίμονος με την Πλατωνική Ατλαντίδα και να ανα-ζητήσει επιβιώσεις της υλικής πολιτειακής και πολιτισμικής κληρονομιάς της στην ιστορική Δωρική ΣπάρτηΗ πλούσια εικονογράφηση βοηθά κάθε ενδιαφερόμενο για την ελληνική αρχαιολο-

γία να παρακολουθήσει αναλυτικά τη διεξαγωγή μιας ανασκαφής σrsquo ένα χώρο που παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον

Του ΘΕΟΔΩΡΟΥ Γ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Κ α δ ρ α μ ί τ σ α

ldquoΛακεδαίμωνrdquo

(54)

ανέναν μα κανέναν δεν μπορείς να κερδίσεις ούτε καν ένα αφελές μικρό παιδί εφόσον του αφαιρείς την ελευ-θερία τού να μην συμφωνήσει μαζί σου Αν στερήσεις την ελευθερία στον άλλον και βασιλιά να τον στέψεις δεν θα διαρκέσει η συμφωνία σας Σύντο-

μα θα αισθανθεί δυσφορία θα καταλάβει ότι παγιδεύτη-κε και βρέθηκε εκεί που δεν θέλει Τα χρυσά κλουβιά τα ανακάλυψαν τύποι σαν τη γυναίκα της πρώτης ιστορί-ας του βιβλίουmiddot όμως κλειδωμένο ένα πουλί μαραίνεται Ο Ελύτης γράφει πως γίνεται να φυλακίσεις ένα αηδόνι αλλά δεν μπορείς να φυλακίσεις τον κελαϊδισμό τουΥπάρχουν όμως προσωπικότητες τόσο ανασφαλείς εξαρτημένες και εξωφρενικά εγωιστικές ώστε κρατούν κλειδωμένο το αηδόνι τους έστω και άλαλο έστω και νεκρό Ξέρουν πολύ καλά άλλωστε την τέχνη να ταρι-χεύουνΌλοι μας έχουμε συναπαντηθεί με τέτοιους χαρακτή-

ρες Δεν είναι λίγοι και γνωρίζουν να πλέκουν ιστούς σαν την αράχνη Όσο πιο εξαρτημένοι είμαστε εμείς οι ίδιοι τόσο τσιμπάμε στους χειρισμούς τους Ο ελεύθε-ρος ο ανεξάρτητος άνθρωπος δεν τους ανέχεται γρή-γορα κάνει πέρα σύντομα κόβει μαζί τους τις διαπραγ-ματεύσεις Όμως πόσοι είμαστε εντελώς ανεξάρτητοι Όλοι έχουμε τις πληγές μας τα μειονεκτήματα μας τα παθήματα και τα πάθη μας Όλοι κουβαλάμε στο αίμα μας τους πειρασμούς της τρέλας Παρά ταύτα πάντα υπάρχει τρόπος να γιατρεύεσαι όταν όντως το αποφασί-ζεις διότι η υγεία είναι πιο επιθετική και δυναμική από την αρρώστια

ldquoΣιωπάς για να ακούγεσαιrdquo

Της ΜΑΡΩΣ ΒΑΜΒΟΥΝΑΚΗ Ε κ δ ό σ ε ι ς Ψ υ χ ο γ ι ό ς

(55)

STREETART

(56)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

( φωτογραφίες - Ανδρέας Τσάκαλης )

ΟΌ π ο ι ο ς θ έ λ ε ι να θαυμάσει έργα Τέχνης από καλλιτέχνες με μεράκι και πάθος δεν χρειάζεται να πηγαίνει μόνο σε εκθεσιακούς χώρους Ένας τοίχος παλιός μια λεπτομέ-ρεια στην πόρτα κάγκελα ή και σημεία του δρόμου είναι ικανά να εμπνεύσουν Μπο-ρούν να δώσουν βάση στον λαϊκό καλλιτέχνη να δημιουργήσει και να μεταμορφώσει Όταν ένας άνθρωπος θέλει να εκφραστεί μέσα από την τέχνη θα βρει laquoτελάραraquo γύρω του Θα βρει τρόπο να στείλει το μήνυμά του Θα επικοινωνήσει με τον θεατή θα τον κάνει να σκεφτεί να χαμογελάσει να λυπηθεί Θα του δημιουργήσει έντονα συναισθήματα χρησι-μοποιώντας απλά φτηνά χρώματα και το ταλέντο τουΗ τέχνη λοιπόν που μπορείς ελεύθερα να δεις και να θαυμάσεις στους πιο απίθανους χώρους ίσως και στην ίδια τη γειτονιά σου χωρίς εισιτήρια και προσκλήσεις λέγεται street art

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

(57)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

STREET ART

(58)

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

Δώρα Η Αλεξάνδρα όμορφη κι αριστο-κρατική από καλή και πλούσια οικο-γένεια φαντάστηκε πως στο πρόσωπο του αρρενωπού Νιόνιου θα έβρισκε την αδελφή ψυχή το άλλο μισό της για να ζήσει μαζί του τη ζωή που ονει-ρευόταν Όμως ο ωραίος της σύζυγος ndashθα διαπίστωνε γρήγοραndash καταδυνα-στευόταν από την Αργίνη μάνα σκλη-ρή και πεθερά ακόμη σκληρότερηhellip Ποτέ ο γιός δεν μπόρεσε να απαλλαγεί από την αρπάγη αυτής της μάνας κι έτσι η Αλεξάνδρα έμαθε να ζει στο πε-ριθώριο της ζωής των τριών τους κά-νοντας υπομονή για χάρη του παιδιού της και γιατί στο βάθος η ελπίδα την έκανε να πιστεύει ότι ίσως μια ημέρα όλα αλλάξουνhellip Η ελπίδα το μόνο όπλο του απελπισμένουhellipΤον απολογισμό αυτής της ζωής

εγκλωβισμένης στη ερημιά του έρω-τα μιας ζωής πολιτικών αγώνων για ένα καλύτερο αύριο διηγείται η Αλε-ξάνδρα γιαγιά πια στη μικρή εγγονή που έχει τrsquo όνομά τηςhellip

ldquoΜια Κυρ ιακή με την Αλεξάνδραrdquoεκδ Ωκεανός

(Η Δώρα Νικολαΐδου γεννήθηκε στην Αθήνα Πήρε πανεπιστημιακό τίτλο σπουδών από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων με ειδίκευση στην Ψυχολογία Σήμερα είναι τελειόφοιτος του Ελληνικού Ινστιτούτου Νευροφυτοθεραπείας και Ανάλυσης του Χαρακτήρα (ΕΙΝΑ) και ασκεί επαγγελματικά τη Συμβουλευτική ως Σύμβουλος Ψυχικής ΥγείαςΕιδικεύεται και παρέχει Συμβουλευτική Ψυχολογική Υποστήριξη σε Γυναικεία Θέματα Έχει μετεκπαιδευτεί στις πλέον σύγχρονες τεχνικές θεραπείας του Μετατραυματικού Στρες (Brain Spotting και CMR)Το laquoΜια Κυριακή με την Αλεξάνδραraquo είναι το πρώτο μυθιστόρημά της)

Νικολαίδου

φύση της να πετάει Μπορούσε να χαρεί τα δικά της προνόμια να κολυμπάει δηλαδή στα βαθειά νερά να κάνει βόλτες στην άμμοhellip πράγματα που ακόμα και αυτός - ένας βασιλιάς - δεν μπορεί να χαρεί όπως εκεί-νη Άλλωστε μια τέτοια προσπάθεια να μάθει δηλαδή να πετά μπορεί να την κατέστρεφε Αυτά της είπε και πέταξε μακριά της νομίζοντας ότι

την είχε συνετίσει Η χελώνα όμως ήταν ανένδοτη Συνέχισε να τον

θερμοπαρακαλεί και το έκανε όποτε τον έβλεπε να πετά πάνω από την παραλία Ώσπου μια μέρα ο αετός δεν άντεξε άλλο να της αρνείται Βαρέθηκε άλλωστε τα παρακάλια και την επιπολαιότητά της Τη γράπω-σε με τα δυνατά νύχια του και πέταξε μαζί της ψηλά πάνω από τα κύματα Η ευτυχία της χελώνας γι αυτά τα λίγα λεπτά ήταν απερίγραπτη Βιαστική και άμυ-αλη όπως ήταν νομίζοντας ότι θα μοιάσει στον αετό του ζήτησε να την αφήσει πάνω από τα σύννεφα Ήθελε να συνεχίσει μόνη της να πετάει σίγουρη για τον εαυτό της Έτσι κι έγινε Ο αετός την άφησε να πέσει όπως ακριβώς του είχε ζητήσει με αποτέλεσμα να γκρεμοτσακιστεί πάνω στα βράχια που την περίμε-ναν δίπλα στην ακτή Η δύστυχη χελώνα που ήθε-λε να πετάξει συντρίφτηκε παταγωδώς Δεν άκουσε τα λόγια της σύνεσης από το στόμα του αετού αλλά παρασύρθηκε από τις δικές της παράλογες επιθυμίες έξω από τη φύση της Το τέλος της όπως και όσων δεν ακολουθούν τα λόγια της σύνεσης και της φρόνη-σης ήταν να καταστραφεί και μάλιστα με πολύ άσχη-μο τρόπο

Η θαλάσσια χελώνα Caretta caretta εί-ναι ένα κινδυνεύον είδος Θα τη συναντή-σουμε να κολυμπάει σε όλα τα μήκη και πλάτη των ελληνικών θαλασσών αλλά η ιδιαίτερη σημασία της χώρας μας έγκει-ται στο ότι φιλοξενούμε κάποιες από τις σημαντικότερες παραλίες για την ανα-παραγωγή και φωλεοποίηση της καρέτα στη ΜεσόγειοΗ χελώνα καρέτα είναι ίσως ένα από τα

πιο εμβληματικά είδη των μεσογειακών και ελληνικών θαλασσών και ένα από τα επτά είδη θαλάσσιων χελωνών που υπάρ-χουν στον πλανήτη Αν καταφέρει να ξεφύγει από τους φυσικούς εχθρούς της αλλά και από τις ανθρώπινες επιδράσεις και απειλές θα ζήσει περίπου 80 χρόνια Όταν μεγαλώσει περίπου μετά από δύο έως τρεις δεκαετίες και έρθει η ώρα τής αναπαραγωγής της θα επιστρέψει στην ίδια περιοχή και θα επιλέξει την παραλία όπου γεννήθηκε και η ίδια για να κάνει τη φωλιά της

Η θαλάσσια χελώνα Κ α ρ έ τ α - ΚαρέταΖ ω ή π ο υ α π ε ι λ ε ί τ α ι

(46)

Τα αποσπάσματα του κειμένου και πληροφορίες είναι από το site httpwwwwwfgrelendangered-speciescaretta

Σε κάθε περίοδο ωοτοκίας η θαλάσσια χελώνα θα γεννήσει δύο έως τρεις φορές Θα δημιουρ-γήσει τη φωλιά της σε αμμώδεις παραλίες και σε βάθος περίπου 60 εκατοστών Σε κάθε φωλιά φιλοξενούνται μέχρι και 120 αυγά τα οποία εκ-κολάπτονται για 55 ημέρες Η θήρα των αυγών από αλεπούδες σκυλιά κλπ αποτελεί ένα επιπλέ-ον πρόβλημα και έχει παρατηρηθεί σε παραλίες ωοτοκίας της Πελοποννήσου επηρεάζοντας το 40 των φωλιών Σημαντική απειλή συνιστούν και τα σκουπίδια στη θάλασσα Ειδικότερα οι πλαστικές σακούλες υποβαθμίζουν το θαλάσσιο οικοσύστημα και μπορούν να οδηγήσουν σε θά-νατο τις θαλάσσιες χελώνες αφού τις ξεγελούν λόγω της ομοιότητάς τους με τσούχτρες μία από τις πιο αγαπημένες τροφές της καρέτα

Η ζωή που προστατεύουμε και η ιστορία των Σεκανίων της Ζακύνθουhellip

Η προστασία της καρέτα είναι για εμάς σχε-δόν laquoπροσωπική υπόθεσηraquo που διαρκεί και εξελίσσεται για πολλές δεκαετίες Για τη δια-τήρηση και προστασία του είδους οργανώσα-με το 1994 πανευρωπαϊκή εκστρατεία για την αγορά της περιοχής που περιβάλλει την παρα-λία των Σεκανίων Ως αποτέλεσμα σε μία πολύ αβέβαιη για την προστασία του είδους περίοδο με τα χρήματα που συγκεντρώθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αλλά και από συνεισφο-ρές ιδιωτών αγοράσαμε το 90 της έκτασης γύρω από τα Σεκάνια Σκοπός της αγοράς ήταν τόσο η αποτροπή της τουριστικής ανάπτυξης

της περιοχής όσο και η κατά το δυνα-τόν καλύτερη διαχείρισή της ώστε να προστατευθεί η σημαντικότερη παραλία ωοτοκίας για τη θαλάσσια χελώνα

Yπεύθυνη προγράμματος Χαρίκλεια Μινώτου cminotouwwfgr τηλ 210 33 14 893

Κ α ρ έ τ α - Καρέτα

httpswwwyoutubecomwatchv=yDnbTGBSxyA

httpswwwyoutubecomwatchv=T8eGw1oyYoQ

Αν θες να δεις VIDEO με χελωνάκια πάνω στην άμμο να τρέχουν προς το νερό πάτησε στα links

httpswwwyoutubecomwatchv=nHok4ZdJ2A0

(47)

Κ Ι Ν Η Μ Α Τ Ο Γ Ρ Α Φ Ο Σ -ldquoΠρόμαχοςrdquoΠ ρ ό κ ε ι τ α ι για μια αισθηματική ταινία

με φόντο την επιστροφή των Γλυπτών του Παρ-θενώνα από το Βρετανικό Μουσείο Ας σημειωθεί ότι η πρώτη επίσημη προβολή της ταινίας πραγ-ματοποιήθηκε στο Μουσείο της ΑκρόποληςΟ Ανδρέας (Παντελής Κοντογιάννης) αναγκά-

στηκε να αφήσει την Ελλάδα όταν ήταν παι-δί Επιστρέφει ενήλικος μετά από πρόσκληση του διευθυντή του Μουσείου της Ακρόπολης (Giancarlo Giannini) για να προχωρήσει την υπό-θεση κατά του Βρετανικού μουσείουΒρισκόμαστε στην Αθήνα του 2011 εν μέσω

της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης που έχει ξεσπάσει στη χώρα Ο Ανδρέας συγκεντρώνει αποδεικτικά στοιχεία για να αποδείξει ότι πλα-στογραφήθηκαν έγγραφα ώστε να επιτραπεί η πώληση των γλυπτών στο Βρετανικό Κοινοβού-λιο το 1816 Στη συνέχεια επιστρέφει στο Λονδί-νο όπου με τη βοήθεια της Ελένης (Κασσάνδρα Βογιατζή) συναδέλφου του αλλά και αντικείμε-

νο του πόθου του ξεκινάει τις απαραίτητες νο-μικές διαδικασίεςΟι δύο δικηγόροι έχουν μπροστά τους έναν

laquoμακρύ δρόμοraquo και θα πρέπει να δώσουν σκλη-ρό αγώνα για να πετύχουν την επαναφορά των κλεμμένων γλυπτών στην αρχική ndashκαι αρμό-ζουσα- θέση τουςΣκηνοθεσία Κέρτε και Τζον Βούρχις

Παίζουν Παντελής Κοντογιάννης Κασσάνδρα

Βογιατζή Γιώργος Χωραφάς Τζιανκάρλο Τζιανίνι

Γιώργος Βογιατζής Σπύρος Φωκάς Πολ Φρίμαν

Μάικλ Μπέρνς

(48)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

Τ η ν Τ ε τ ά ρ τ η 3 Δεκεμβρίου εγκαινιάσθηκε στο Βυζαντινό και Χριστια-νικό Μουσείο η έκθεση laquoΟ Δομήνικος Θεο-τοκόπουλος πριν από τον El Grecoraquo η οποία πραγματοποιείται στο πλαίσιο του ελληνικού επετειακού προγράμματος για τα 400 χρόνια από το θάνατο του El GrecoΗ έκθεση παρουσιάζει το πολιτισμικό περι-

βάλλον μέσα στο οποίο διαμορφώθηκε η προ-σωπικότητα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου πριν αναχωρήσει από τον Χάνδακα της Κρή-της (το σημερινό Ηράκλειο) για τη Βενετία το 1567Τι γνωρίζουμε για την Κρήτη του 16ου αιώ-

να και την κοινωνία της μέσα στην οποία γεν-νήθηκε μαθήτευσε και εργάστηκε ο νεαρός Δομήνικος Θεοτοκόπουλος Πώς δούλευαν οι Κρητικοί ζωγράφοι τον 16ο αιώνα Ποια κοι-νωνικά φαινόμενα και ποιες ιδεολογικές τά-σεις σχετίζονται με τον τεχνίτη καλλιτέχνη και λόγιο Θεοτοκόπουλο Γιατί ο Θεοτοκόπου-

λος φεύγει από την ΚρήτηΜε αφετηρία αυτά τα ερωτήματα η έκθεση

αφηγείται πτυχές του κοινωνικού και καλλι-τεχνικού περιβάλλοντος τής Κρήτης του 16ου αιώνα μέσα στο οποίο γεννήθηκε μαθήτευσε και ωρίμασε εικαστικά ο Δομήνικος Θεοτοκό-πουλοςΣε τρεις μεγάλες εκθεσιακές ενότητες πα-

ρουσιάζονται 200 περίπου σημαντικά αντι-κείμενα θρησκευτικά και κοσμικά αρχειακές πηγές χειρόγραφα και έντυπα εικόνες και πί-νακες Κρητικών και Ιταλών ζωγράφων του 16ου αιώνα Τα έργα προέρχονται από τις συλ-λογές του Βυζαντινού Μουσείου από συλλο-γές και μουσεία της Ελλάδας Εφορείες Βυζα-ντινών Αρχαιοτήτων μητροπόλεις εκκλησίες και μοναστήρια καθώς και μουσεία του εξω-τερικούΔιάρκεια έκθεσης 4122014 ndash 3132015

Βασ Σοφίας 22 Τηλ 213 213 9500

httpwwwbyzantinemuseumgr

Ε Κ Θ Ε Σ Η - laquo Ο Δ ο μ ή ν ι κ ο ς Θ ε ο τ ο κ ό π ο υ λ ο ς π ρ ι ν α π ό τ ο ν El Grecoraquo

(49)

Η Ε λ λ η ν ι κ ή Εταιρεία Μεταφρα-στών Λογοτεχνίας βράβευσε τη Χάρις Αλε-ξίου για την καλύτερη μετάφραση ξένου λο-γοτεχνικού έργου Η βράβευση αφορούσε τη μετάφραση του βιβλίου laquoΠάντα ήρωεςraquo του Φαμπιάν Μαρσό που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΜεταίχμιοΤο βιβλίο αποτελεί τη συγκλονιστική μαρ-

τυρία του Grand Corps Malade (Ψηλό Άρρω-στο Κορμί όπως είναι το ψευδώνυμό του) ο οποίος έμεινε ατελώς τετραπληγικός εξαιτί-ας ενός μοιραίου ατυχήματος Ωστόσο ένα χρόνο μετά το περιστατικό διέψευσε τις προ-βλέψεις των ειδικών και κατάφερε να περπα-τήσει ξανά Στις σελίδες του βιβλίου του ο Μαρσό αφηγείται τη δωδεκάμηνη περιπέτεια και τις εμπειρίες τόσο τις δικές του όσο και των ομοιοπαθών συντρόφων του από το κέ-ντρο αποκατάστασηςΓια τη γνωριμία της με τον Φαμπιάν Μαρσό

την απόφασή της να προτείνει και να μετα-φράσει το βιβλίο του η Χάρις Αλεξίου αναφέ-ρει laquoΤον Grand Corps Malade τον γνώρισα από τα τραγούδια του Ήταν το νέο πρόσω-πο στη γαλλική μουσική σκηνή στο μουσι-κό είδος της slam H νεολαία της Γαλλίας τον λάτρευε Μου έκανε εντύπωση αυτός ο νέος όμορφος άνδρας με την πατερίτσα του Μου έκανε εντύπωση και το ψευδώνυμό του το laquoψηλό άρρωστο κορμίraquo Το τραγούδι μου ldquoΜεγάλωσαrdquo μόλις είχε κυκλοφορήσει και σκεφτόμουν πως θα μπορούσε να το είχε γρά-ψει αυτός Τον συνάντησα αργότερα σε ένα τηλεοπτικό στούντιο όταν συμμετείχαμε και οι δύο στην εκπομπή του Michel Drucker που έκανε ένα μεγάλο αφιέρωμα στον Ντέμη Ρούσσο

Δύο χρόνια αργότερα ο φίλος Νίκος Αλιά-γας μου χάρισε το βιβλίο του Φαμπιάν laquoΔι-άβασέ το είναι γραμμένο σε απλή γλώσσαraquo μου είπε Όσο το διάβαζα σε πολλά σημεία ξαναζούσα την περιπέτεια του αδελφού μου στην εντατική και αργότερα στο κέντρο απο-κατάστασης Το συγκινητικό επίσης ήταν πως γνώριζα την απίστευτη ταλαιπωρία των τετραπληγικών των αναπήρων που στερού-νται την ικανότητα όπως λέει και ο Φαμπι-άν να ξύσουν το φρύδι τους ή να κρατήσουν το κουτάλι τους και να πατήσουν ένα κου-μπί για βοήθειαraquo

Ε Κ Δ Η Λ Ω Σ Η -Β ρ α β ε ί ο Λ ο γ ο τ ε χ ν ι κ ή ς Μ ε τ ά φ ρ α σ η ς γ ι α τ η ν Χ Αλεξίου

(50)

Θ Ε Α Τ Ρ Ο - laquoΟ Γάμοςraquolaquo Ο Γ ά μ ο ς raquo της Βάσιας Σολωμού

Ξανθάκη πρωτοπαρουσιάστηκε το 1994 στο Θεσσαλικό Θέατρο σε θεατρική διασκευή και σκηνοθεσία του Κώστα Τσιάνου γνωρίζοντας τεράστια επιτυχίαΣτην τωρινή παράσταση τού Μεταξουργεί-

ου παρουσιάζεται με τη μορφή του μονολό-γου σε θεατρική προσαρμογή ndash σκηνοθεσία και ερμηνεία της Άννας Βαγενά Πρόκειται για την ιστορία μιας απλής γυναίκας από τα Αμπελάκια της Θεσσαλίας μιας χωριάτισ-σας που σήκωσε στους αδύνατους ώμους της τη μοίρα της και συγχρόνως τη μοίρα πολ-λών γυναικών του τόπου μας Έζησε τη βα-ναυσότητα ενός αλκοολικού πατέρα είδε την αγάπη του άνδρα της να μεταμορφώνεται σε περιφρόνηση όταν άρχισε να γεννάει κωφά-λαλα παιδιά εξαιτίας της βαριάς κληρονομι-κότητας του αλκοολικού πατέρα της και πά-

S T A N D - U P C O M E D Y -5 0 Α π ο χ ρ ώ σ ε ι ς τ ο υ GreekΣ τ ι ς μ έ ρ ε ς μας που

το χιούμορ θεωρείται σπάνιο και πολύτιμο το Tin Pan Alley φιλοξενεί τον Σίλα Σεραφείμ ο οποίος προσφέρει εντυπωσιακές παραστάσεις γέλιου και εύθυμου προβληματισμούΚάθε Σάββατο (έως τις 27 Δεκεμβρίου) στις

2200 ο Σίλας στήνει ένα ενδιαφέρον πανηγύρι με επίκεντρο το εξαιρετικό μοναδικό laquoφυσικό φαινόμενοraquo που λέγεται laquoΝεοέλληναςraquo Μια γι-ορτή σε πρώτη ανάγνωση των 20 χρόνων πα-ρουσίας του στην stand-up comedy αλλά και μια προσπάθεια ανάλυσης και διερεύνησης του φαινομένου το οποίο μάλλον θα εξακολουθήσει να απασχολεί για πολύ καιρό την καλλιτεχνική

κοινότητα του είδους Για του λόγου το αληθές δείτε ένα απόσπασμα των προσπαθειών του στην ιστοσελίδαwwwyoutubecomwatchv=LgJERE7PTBY

Συντελεστές Σίλας Σεραφείμ

Λίλα Σταμπούλογλου (συμμετέχει μέχρι να γεννήσει)

Παραστάσεις Κάθε Σάββατο μέχρι τις 27 Δεκεμβρίου

(τουλάχιστον)

Ώρα έναρξης 2200 (ακριβώς)

Πληροφορίες Tin Pan Alley Τουρναβίτου 6 Πλατεία

Ασωμάτων Θησείο Τηλ 210-3210158

httpwwwtinpanalleygrindexphpsilasserafim

λεψε με νύχια και δόντια σε μια κοινωνία που δεν δέχεται εύκολα την αναπηρίαΏρες Παράστασης Σάββατο 1800 και 2100

Κυριακή 1830

Εισιτήρια Γενική Είσοδος 16euro Μειωμένα

12euro (φοιτητές συνταξιούχοι άνω των 65 ετών

πολύτεκνοι amp εκπαιδευτικοί) και 10euro(άνεργοι)

Ομαδικό εισιτήριο 8euro

Θέατρο Μεταξουργείο Ακαδήμου 14-16

Τηλ 210-5234382

(51)

(52)

ldquoΤο Θαύμα να Νοιώθεις ΈλληναςrdquoΤου SAM CHEKWASΕ κ δ ό σ ε ι ς S e a b u r n B o o k s

άνθρωπος μένει εκεί όπου είναι θαμμένο ένα μέρος της καρδιάς τουraquo έγραψε ο Αλέξαν-

δρος Δουμάς Ο Sam Chekwas το παιδί από την Νιγη-ρία με τα φωτεινά και ερευνητικά μάτια που ήρθε από την χώρα του να σπουδάσει στην Ελλά-δα ντυμένος στο πνεύμα και την καρδιά με την αγάπη για το αληθινό το υψηλό και το ωραίο δεν μάκρυνε ποτέ από δω Τα τραίνα της ζωής του ασταμάτητα έφευγαν και γύριζαν φεύγουν και γυρίζουν με τη σημαία του χρέους με την πραμάτεια της προσφοράς με τη σοδειά της αγά-πης Σrsquo ένα ταξίδι που κρατάει χρόνια τώρα διατηρώντας την ποιότητα του σεβασμού την ευ-χέρεια της κατανόησης και την ανάγκη της συμπόρευσης στα μονοπάτια της ουσίαςhelliplaquoΌσο αναπνέω θα προβάλλω την ελληνική γλώσσα και τα ελληνικά γράμματαraquo δήλωσε σε παρου-

σίαση του βιβλίου του ο Chekwas Και με περισσή περηφάνια ανέφερε laquoΕδώ γεννήθηκαν οι τέ-χνες η φιλοσοφία και οι επιστήμες Ο Μέγας Αλέξανδρος έλεγε πως ότι δεν γιορτάζεται πεθαίνει Αυτό συμβαίνει και με τον ελληνισμό και κυρίως την ελληνική γλώσσα Όλοι εσείς πρέπει να με-ταφέρετε τον ελληνισμό όπου μπορείτε με κάθε τρόποraquo Και όχι μόνο προτρέπει αλλά και ο ίδι-ος προσπαθεί για τη διάδοση του ελληνισμού μέσα από το βιβλιοπωλείο που έχει ανοίξει στην Αστόρια της Νέας Υόρκης Το βιβλιοπωλείο αποτελεί ένα από τα laquoαξιοθέαταraquo της αμερικανικής μεγαλούπολης με τους δεκάδες χιλιάδες Ελληνοαμερικάνους Βρίσκεται στον αριθμό 33-18 της οδού Μπρόντγουεϊ και μοιάζει με συνηθισμένο συνοικιακό βιβλιοπωλείο Όμως ανάμεσα στις αγγλικές εκδόσεις υπάρχουν ράφια που ξεχειλίζουν από ελληνικούς τίτλουςmiddot η προσπάθεια του Chekwas για την προώθηση του ελληνισμού

(53)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

τα τέλη του 1944 όταν πια εί-χαν αποχωρήσει από τη χώρα μας οι δυνάμεις κατοχής του Άξονα μέλη της ηγεσίας του τότε Βασιλικού Ναυτικού ζή-τησαν την ανεύρεση και τιμω-ρία των υπεύθυνων του τορπι-

λισμού της laquoΈλληςraquo Πράγματι είχε επισημανθεί στην Κάτω Ιταλία κάποιος Stefano Toselli μηχανι-κός ο οποίος είχε δηλώσει laquoιδιωτικώςraquo ότι ήταν σε θέση να κατονομάσει τους υπεύθυνους της ανόσιας πράξηςΟι ελληνικές Αρχές λοιπόν απαίτησαν την επίσημη καταγραφή της μαρτυρίας του και να κινηθεί η δια-δικασία παραπομπής των ενόχων σε δίκη Και τότεhellip laquoέσκασε η βόμβαraquo Με εντολή του Βρετανού στρα-τάρχη Harold Alexander ανώτατου διοικητή των συμμαχικών δυνάμεων της Μεσογείου κατηγορη-ματικώς απαγορεύτηκε η συνέχιση της έρευνας Το θέμα έπρεπε να μπει στο αρχείο ndash και αυτό έγινε ευ-θύς αμέσως Κατά συνέπεια όλα όσα λέγονται ακό-μα και σήμερα σχετικά με τον τορπιλισμό της laquoΈλ-ληςraquo παραμένουν ατεκμηρίωτα Ήταν πράγματι το ιταλικό υποβρύχιο laquoDelfino raquo που βύθισε το αγκυ-ροβολημένο στην Τήνο για τον εορτασμό του Δεκα-πενταύγουστου ελληνικό πολεμικό σκάφος Και αν ναι ποιος έδωσε τη σχετική εντολή Και τι έλεγε η εντολή αυτή

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Λ ό γ χ η

ldquoΟ Πόλεμος και ο ΚόσμοςrdquoΤα Γεγονότα του rsquo40 τα πριν και οι Συνέπειες

ρόκειται για ένα τρίτομο έργο στο οποίο ο Θεόδωρος Σπυρόπου-λος παρουσιάζει αναλυτικά με εξαντλητικές λεπτομέρειες τη σημα-ντική ανασκαφή της ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΟΣΑνάμεσα στην Πελλάνα και την Σπάρτη ιδρύθηκε μια Νησιωτική

Κοινοπολιτεία στη Λιμνοθάλασσα που συνδεόταν μέσω του Ευρώ-τα με τον Λακωνικό Κόλπο Σrsquo αυτό το νησιωτικό σύμπλεγμα υπήρ-χε η Λακεδαίμων από τις αρχές της τρίτης χιλιετίας πΧ μέχρι το 1750 πΧ οπότε καταστράφηκε από την Κοσμική Θεομηνία

Κατά τη Μυκηναϊκή περίοδο υπήρξε το Ανακτορικό κέντρο της Λακωνίας όπως πιστοποιείται από το Ανάκτορο το Κυκλώπειο Τείχος τους Βασιλικούς Θολωτούς Τάφους κα Επίσης φιλοξένησε το Ανάκτορο του Μενέλαου και της ΕλένηςΠολλές γεωφυσικές και γεωπολιτικές ιδιαιτερότητες μνημειακά ευρήματα και αρ-

χαιολογικά ευρήματα οδήγησαν τον συγγραφέα να ταυτίσει σημεία και μνημεία του Λακωνικού βαθυπέδου της Λακεδαίμονος με την Πλατωνική Ατλαντίδα και να ανα-ζητήσει επιβιώσεις της υλικής πολιτειακής και πολιτισμικής κληρονομιάς της στην ιστορική Δωρική ΣπάρτηΗ πλούσια εικονογράφηση βοηθά κάθε ενδιαφερόμενο για την ελληνική αρχαιολο-

γία να παρακολουθήσει αναλυτικά τη διεξαγωγή μιας ανασκαφής σrsquo ένα χώρο που παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον

Του ΘΕΟΔΩΡΟΥ Γ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Κ α δ ρ α μ ί τ σ α

ldquoΛακεδαίμωνrdquo

(54)

ανέναν μα κανέναν δεν μπορείς να κερδίσεις ούτε καν ένα αφελές μικρό παιδί εφόσον του αφαιρείς την ελευ-θερία τού να μην συμφωνήσει μαζί σου Αν στερήσεις την ελευθερία στον άλλον και βασιλιά να τον στέψεις δεν θα διαρκέσει η συμφωνία σας Σύντο-

μα θα αισθανθεί δυσφορία θα καταλάβει ότι παγιδεύτη-κε και βρέθηκε εκεί που δεν θέλει Τα χρυσά κλουβιά τα ανακάλυψαν τύποι σαν τη γυναίκα της πρώτης ιστορί-ας του βιβλίουmiddot όμως κλειδωμένο ένα πουλί μαραίνεται Ο Ελύτης γράφει πως γίνεται να φυλακίσεις ένα αηδόνι αλλά δεν μπορείς να φυλακίσεις τον κελαϊδισμό τουΥπάρχουν όμως προσωπικότητες τόσο ανασφαλείς εξαρτημένες και εξωφρενικά εγωιστικές ώστε κρατούν κλειδωμένο το αηδόνι τους έστω και άλαλο έστω και νεκρό Ξέρουν πολύ καλά άλλωστε την τέχνη να ταρι-χεύουνΌλοι μας έχουμε συναπαντηθεί με τέτοιους χαρακτή-

ρες Δεν είναι λίγοι και γνωρίζουν να πλέκουν ιστούς σαν την αράχνη Όσο πιο εξαρτημένοι είμαστε εμείς οι ίδιοι τόσο τσιμπάμε στους χειρισμούς τους Ο ελεύθε-ρος ο ανεξάρτητος άνθρωπος δεν τους ανέχεται γρή-γορα κάνει πέρα σύντομα κόβει μαζί τους τις διαπραγ-ματεύσεις Όμως πόσοι είμαστε εντελώς ανεξάρτητοι Όλοι έχουμε τις πληγές μας τα μειονεκτήματα μας τα παθήματα και τα πάθη μας Όλοι κουβαλάμε στο αίμα μας τους πειρασμούς της τρέλας Παρά ταύτα πάντα υπάρχει τρόπος να γιατρεύεσαι όταν όντως το αποφασί-ζεις διότι η υγεία είναι πιο επιθετική και δυναμική από την αρρώστια

ldquoΣιωπάς για να ακούγεσαιrdquo

Της ΜΑΡΩΣ ΒΑΜΒΟΥΝΑΚΗ Ε κ δ ό σ ε ι ς Ψ υ χ ο γ ι ό ς

(55)

STREETART

(56)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

( φωτογραφίες - Ανδρέας Τσάκαλης )

ΟΌ π ο ι ο ς θ έ λ ε ι να θαυμάσει έργα Τέχνης από καλλιτέχνες με μεράκι και πάθος δεν χρειάζεται να πηγαίνει μόνο σε εκθεσιακούς χώρους Ένας τοίχος παλιός μια λεπτομέ-ρεια στην πόρτα κάγκελα ή και σημεία του δρόμου είναι ικανά να εμπνεύσουν Μπο-ρούν να δώσουν βάση στον λαϊκό καλλιτέχνη να δημιουργήσει και να μεταμορφώσει Όταν ένας άνθρωπος θέλει να εκφραστεί μέσα από την τέχνη θα βρει laquoτελάραraquo γύρω του Θα βρει τρόπο να στείλει το μήνυμά του Θα επικοινωνήσει με τον θεατή θα τον κάνει να σκεφτεί να χαμογελάσει να λυπηθεί Θα του δημιουργήσει έντονα συναισθήματα χρησι-μοποιώντας απλά φτηνά χρώματα και το ταλέντο τουΗ τέχνη λοιπόν που μπορείς ελεύθερα να δεις και να θαυμάσεις στους πιο απίθανους χώρους ίσως και στην ίδια τη γειτονιά σου χωρίς εισιτήρια και προσκλήσεις λέγεται street art

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

(57)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

STREET ART

(58)

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

Δώρα Η Αλεξάνδρα όμορφη κι αριστο-κρατική από καλή και πλούσια οικο-γένεια φαντάστηκε πως στο πρόσωπο του αρρενωπού Νιόνιου θα έβρισκε την αδελφή ψυχή το άλλο μισό της για να ζήσει μαζί του τη ζωή που ονει-ρευόταν Όμως ο ωραίος της σύζυγος ndashθα διαπίστωνε γρήγοραndash καταδυνα-στευόταν από την Αργίνη μάνα σκλη-ρή και πεθερά ακόμη σκληρότερηhellip Ποτέ ο γιός δεν μπόρεσε να απαλλαγεί από την αρπάγη αυτής της μάνας κι έτσι η Αλεξάνδρα έμαθε να ζει στο πε-ριθώριο της ζωής των τριών τους κά-νοντας υπομονή για χάρη του παιδιού της και γιατί στο βάθος η ελπίδα την έκανε να πιστεύει ότι ίσως μια ημέρα όλα αλλάξουνhellip Η ελπίδα το μόνο όπλο του απελπισμένουhellipΤον απολογισμό αυτής της ζωής

εγκλωβισμένης στη ερημιά του έρω-τα μιας ζωής πολιτικών αγώνων για ένα καλύτερο αύριο διηγείται η Αλε-ξάνδρα γιαγιά πια στη μικρή εγγονή που έχει τrsquo όνομά τηςhellip

ldquoΜια Κυρ ιακή με την Αλεξάνδραrdquoεκδ Ωκεανός

(Η Δώρα Νικολαΐδου γεννήθηκε στην Αθήνα Πήρε πανεπιστημιακό τίτλο σπουδών από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων με ειδίκευση στην Ψυχολογία Σήμερα είναι τελειόφοιτος του Ελληνικού Ινστιτούτου Νευροφυτοθεραπείας και Ανάλυσης του Χαρακτήρα (ΕΙΝΑ) και ασκεί επαγγελματικά τη Συμβουλευτική ως Σύμβουλος Ψυχικής ΥγείαςΕιδικεύεται και παρέχει Συμβουλευτική Ψυχολογική Υποστήριξη σε Γυναικεία Θέματα Έχει μετεκπαιδευτεί στις πλέον σύγχρονες τεχνικές θεραπείας του Μετατραυματικού Στρες (Brain Spotting και CMR)Το laquoΜια Κυριακή με την Αλεξάνδραraquo είναι το πρώτο μυθιστόρημά της)

Νικολαίδου

Τα αποσπάσματα του κειμένου και πληροφορίες είναι από το site httpwwwwwfgrelendangered-speciescaretta

Σε κάθε περίοδο ωοτοκίας η θαλάσσια χελώνα θα γεννήσει δύο έως τρεις φορές Θα δημιουρ-γήσει τη φωλιά της σε αμμώδεις παραλίες και σε βάθος περίπου 60 εκατοστών Σε κάθε φωλιά φιλοξενούνται μέχρι και 120 αυγά τα οποία εκ-κολάπτονται για 55 ημέρες Η θήρα των αυγών από αλεπούδες σκυλιά κλπ αποτελεί ένα επιπλέ-ον πρόβλημα και έχει παρατηρηθεί σε παραλίες ωοτοκίας της Πελοποννήσου επηρεάζοντας το 40 των φωλιών Σημαντική απειλή συνιστούν και τα σκουπίδια στη θάλασσα Ειδικότερα οι πλαστικές σακούλες υποβαθμίζουν το θαλάσσιο οικοσύστημα και μπορούν να οδηγήσουν σε θά-νατο τις θαλάσσιες χελώνες αφού τις ξεγελούν λόγω της ομοιότητάς τους με τσούχτρες μία από τις πιο αγαπημένες τροφές της καρέτα

Η ζωή που προστατεύουμε και η ιστορία των Σεκανίων της Ζακύνθουhellip

Η προστασία της καρέτα είναι για εμάς σχε-δόν laquoπροσωπική υπόθεσηraquo που διαρκεί και εξελίσσεται για πολλές δεκαετίες Για τη δια-τήρηση και προστασία του είδους οργανώσα-με το 1994 πανευρωπαϊκή εκστρατεία για την αγορά της περιοχής που περιβάλλει την παρα-λία των Σεκανίων Ως αποτέλεσμα σε μία πολύ αβέβαιη για την προστασία του είδους περίοδο με τα χρήματα που συγκεντρώθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αλλά και από συνεισφο-ρές ιδιωτών αγοράσαμε το 90 της έκτασης γύρω από τα Σεκάνια Σκοπός της αγοράς ήταν τόσο η αποτροπή της τουριστικής ανάπτυξης

της περιοχής όσο και η κατά το δυνα-τόν καλύτερη διαχείρισή της ώστε να προστατευθεί η σημαντικότερη παραλία ωοτοκίας για τη θαλάσσια χελώνα

Yπεύθυνη προγράμματος Χαρίκλεια Μινώτου cminotouwwfgr τηλ 210 33 14 893

Κ α ρ έ τ α - Καρέτα

httpswwwyoutubecomwatchv=yDnbTGBSxyA

httpswwwyoutubecomwatchv=T8eGw1oyYoQ

Αν θες να δεις VIDEO με χελωνάκια πάνω στην άμμο να τρέχουν προς το νερό πάτησε στα links

httpswwwyoutubecomwatchv=nHok4ZdJ2A0

(47)

Κ Ι Ν Η Μ Α Τ Ο Γ Ρ Α Φ Ο Σ -ldquoΠρόμαχοςrdquoΠ ρ ό κ ε ι τ α ι για μια αισθηματική ταινία

με φόντο την επιστροφή των Γλυπτών του Παρ-θενώνα από το Βρετανικό Μουσείο Ας σημειωθεί ότι η πρώτη επίσημη προβολή της ταινίας πραγ-ματοποιήθηκε στο Μουσείο της ΑκρόποληςΟ Ανδρέας (Παντελής Κοντογιάννης) αναγκά-

στηκε να αφήσει την Ελλάδα όταν ήταν παι-δί Επιστρέφει ενήλικος μετά από πρόσκληση του διευθυντή του Μουσείου της Ακρόπολης (Giancarlo Giannini) για να προχωρήσει την υπό-θεση κατά του Βρετανικού μουσείουΒρισκόμαστε στην Αθήνα του 2011 εν μέσω

της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης που έχει ξεσπάσει στη χώρα Ο Ανδρέας συγκεντρώνει αποδεικτικά στοιχεία για να αποδείξει ότι πλα-στογραφήθηκαν έγγραφα ώστε να επιτραπεί η πώληση των γλυπτών στο Βρετανικό Κοινοβού-λιο το 1816 Στη συνέχεια επιστρέφει στο Λονδί-νο όπου με τη βοήθεια της Ελένης (Κασσάνδρα Βογιατζή) συναδέλφου του αλλά και αντικείμε-

νο του πόθου του ξεκινάει τις απαραίτητες νο-μικές διαδικασίεςΟι δύο δικηγόροι έχουν μπροστά τους έναν

laquoμακρύ δρόμοraquo και θα πρέπει να δώσουν σκλη-ρό αγώνα για να πετύχουν την επαναφορά των κλεμμένων γλυπτών στην αρχική ndashκαι αρμό-ζουσα- θέση τουςΣκηνοθεσία Κέρτε και Τζον Βούρχις

Παίζουν Παντελής Κοντογιάννης Κασσάνδρα

Βογιατζή Γιώργος Χωραφάς Τζιανκάρλο Τζιανίνι

Γιώργος Βογιατζής Σπύρος Φωκάς Πολ Φρίμαν

Μάικλ Μπέρνς

(48)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

Τ η ν Τ ε τ ά ρ τ η 3 Δεκεμβρίου εγκαινιάσθηκε στο Βυζαντινό και Χριστια-νικό Μουσείο η έκθεση laquoΟ Δομήνικος Θεο-τοκόπουλος πριν από τον El Grecoraquo η οποία πραγματοποιείται στο πλαίσιο του ελληνικού επετειακού προγράμματος για τα 400 χρόνια από το θάνατο του El GrecoΗ έκθεση παρουσιάζει το πολιτισμικό περι-

βάλλον μέσα στο οποίο διαμορφώθηκε η προ-σωπικότητα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου πριν αναχωρήσει από τον Χάνδακα της Κρή-της (το σημερινό Ηράκλειο) για τη Βενετία το 1567Τι γνωρίζουμε για την Κρήτη του 16ου αιώ-

να και την κοινωνία της μέσα στην οποία γεν-νήθηκε μαθήτευσε και εργάστηκε ο νεαρός Δομήνικος Θεοτοκόπουλος Πώς δούλευαν οι Κρητικοί ζωγράφοι τον 16ο αιώνα Ποια κοι-νωνικά φαινόμενα και ποιες ιδεολογικές τά-σεις σχετίζονται με τον τεχνίτη καλλιτέχνη και λόγιο Θεοτοκόπουλο Γιατί ο Θεοτοκόπου-

λος φεύγει από την ΚρήτηΜε αφετηρία αυτά τα ερωτήματα η έκθεση

αφηγείται πτυχές του κοινωνικού και καλλι-τεχνικού περιβάλλοντος τής Κρήτης του 16ου αιώνα μέσα στο οποίο γεννήθηκε μαθήτευσε και ωρίμασε εικαστικά ο Δομήνικος Θεοτοκό-πουλοςΣε τρεις μεγάλες εκθεσιακές ενότητες πα-

ρουσιάζονται 200 περίπου σημαντικά αντι-κείμενα θρησκευτικά και κοσμικά αρχειακές πηγές χειρόγραφα και έντυπα εικόνες και πί-νακες Κρητικών και Ιταλών ζωγράφων του 16ου αιώνα Τα έργα προέρχονται από τις συλ-λογές του Βυζαντινού Μουσείου από συλλο-γές και μουσεία της Ελλάδας Εφορείες Βυζα-ντινών Αρχαιοτήτων μητροπόλεις εκκλησίες και μοναστήρια καθώς και μουσεία του εξω-τερικούΔιάρκεια έκθεσης 4122014 ndash 3132015

Βασ Σοφίας 22 Τηλ 213 213 9500

httpwwwbyzantinemuseumgr

Ε Κ Θ Ε Σ Η - laquo Ο Δ ο μ ή ν ι κ ο ς Θ ε ο τ ο κ ό π ο υ λ ο ς π ρ ι ν α π ό τ ο ν El Grecoraquo

(49)

Η Ε λ λ η ν ι κ ή Εταιρεία Μεταφρα-στών Λογοτεχνίας βράβευσε τη Χάρις Αλε-ξίου για την καλύτερη μετάφραση ξένου λο-γοτεχνικού έργου Η βράβευση αφορούσε τη μετάφραση του βιβλίου laquoΠάντα ήρωεςraquo του Φαμπιάν Μαρσό που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΜεταίχμιοΤο βιβλίο αποτελεί τη συγκλονιστική μαρ-

τυρία του Grand Corps Malade (Ψηλό Άρρω-στο Κορμί όπως είναι το ψευδώνυμό του) ο οποίος έμεινε ατελώς τετραπληγικός εξαιτί-ας ενός μοιραίου ατυχήματος Ωστόσο ένα χρόνο μετά το περιστατικό διέψευσε τις προ-βλέψεις των ειδικών και κατάφερε να περπα-τήσει ξανά Στις σελίδες του βιβλίου του ο Μαρσό αφηγείται τη δωδεκάμηνη περιπέτεια και τις εμπειρίες τόσο τις δικές του όσο και των ομοιοπαθών συντρόφων του από το κέ-ντρο αποκατάστασηςΓια τη γνωριμία της με τον Φαμπιάν Μαρσό

την απόφασή της να προτείνει και να μετα-φράσει το βιβλίο του η Χάρις Αλεξίου αναφέ-ρει laquoΤον Grand Corps Malade τον γνώρισα από τα τραγούδια του Ήταν το νέο πρόσω-πο στη γαλλική μουσική σκηνή στο μουσι-κό είδος της slam H νεολαία της Γαλλίας τον λάτρευε Μου έκανε εντύπωση αυτός ο νέος όμορφος άνδρας με την πατερίτσα του Μου έκανε εντύπωση και το ψευδώνυμό του το laquoψηλό άρρωστο κορμίraquo Το τραγούδι μου ldquoΜεγάλωσαrdquo μόλις είχε κυκλοφορήσει και σκεφτόμουν πως θα μπορούσε να το είχε γρά-ψει αυτός Τον συνάντησα αργότερα σε ένα τηλεοπτικό στούντιο όταν συμμετείχαμε και οι δύο στην εκπομπή του Michel Drucker που έκανε ένα μεγάλο αφιέρωμα στον Ντέμη Ρούσσο

Δύο χρόνια αργότερα ο φίλος Νίκος Αλιά-γας μου χάρισε το βιβλίο του Φαμπιάν laquoΔι-άβασέ το είναι γραμμένο σε απλή γλώσσαraquo μου είπε Όσο το διάβαζα σε πολλά σημεία ξαναζούσα την περιπέτεια του αδελφού μου στην εντατική και αργότερα στο κέντρο απο-κατάστασης Το συγκινητικό επίσης ήταν πως γνώριζα την απίστευτη ταλαιπωρία των τετραπληγικών των αναπήρων που στερού-νται την ικανότητα όπως λέει και ο Φαμπι-άν να ξύσουν το φρύδι τους ή να κρατήσουν το κουτάλι τους και να πατήσουν ένα κου-μπί για βοήθειαraquo

Ε Κ Δ Η Λ Ω Σ Η -Β ρ α β ε ί ο Λ ο γ ο τ ε χ ν ι κ ή ς Μ ε τ ά φ ρ α σ η ς γ ι α τ η ν Χ Αλεξίου

(50)

Θ Ε Α Τ Ρ Ο - laquoΟ Γάμοςraquolaquo Ο Γ ά μ ο ς raquo της Βάσιας Σολωμού

Ξανθάκη πρωτοπαρουσιάστηκε το 1994 στο Θεσσαλικό Θέατρο σε θεατρική διασκευή και σκηνοθεσία του Κώστα Τσιάνου γνωρίζοντας τεράστια επιτυχίαΣτην τωρινή παράσταση τού Μεταξουργεί-

ου παρουσιάζεται με τη μορφή του μονολό-γου σε θεατρική προσαρμογή ndash σκηνοθεσία και ερμηνεία της Άννας Βαγενά Πρόκειται για την ιστορία μιας απλής γυναίκας από τα Αμπελάκια της Θεσσαλίας μιας χωριάτισ-σας που σήκωσε στους αδύνατους ώμους της τη μοίρα της και συγχρόνως τη μοίρα πολ-λών γυναικών του τόπου μας Έζησε τη βα-ναυσότητα ενός αλκοολικού πατέρα είδε την αγάπη του άνδρα της να μεταμορφώνεται σε περιφρόνηση όταν άρχισε να γεννάει κωφά-λαλα παιδιά εξαιτίας της βαριάς κληρονομι-κότητας του αλκοολικού πατέρα της και πά-

S T A N D - U P C O M E D Y -5 0 Α π ο χ ρ ώ σ ε ι ς τ ο υ GreekΣ τ ι ς μ έ ρ ε ς μας που

το χιούμορ θεωρείται σπάνιο και πολύτιμο το Tin Pan Alley φιλοξενεί τον Σίλα Σεραφείμ ο οποίος προσφέρει εντυπωσιακές παραστάσεις γέλιου και εύθυμου προβληματισμούΚάθε Σάββατο (έως τις 27 Δεκεμβρίου) στις

2200 ο Σίλας στήνει ένα ενδιαφέρον πανηγύρι με επίκεντρο το εξαιρετικό μοναδικό laquoφυσικό φαινόμενοraquo που λέγεται laquoΝεοέλληναςraquo Μια γι-ορτή σε πρώτη ανάγνωση των 20 χρόνων πα-ρουσίας του στην stand-up comedy αλλά και μια προσπάθεια ανάλυσης και διερεύνησης του φαινομένου το οποίο μάλλον θα εξακολουθήσει να απασχολεί για πολύ καιρό την καλλιτεχνική

κοινότητα του είδους Για του λόγου το αληθές δείτε ένα απόσπασμα των προσπαθειών του στην ιστοσελίδαwwwyoutubecomwatchv=LgJERE7PTBY

Συντελεστές Σίλας Σεραφείμ

Λίλα Σταμπούλογλου (συμμετέχει μέχρι να γεννήσει)

Παραστάσεις Κάθε Σάββατο μέχρι τις 27 Δεκεμβρίου

(τουλάχιστον)

Ώρα έναρξης 2200 (ακριβώς)

Πληροφορίες Tin Pan Alley Τουρναβίτου 6 Πλατεία

Ασωμάτων Θησείο Τηλ 210-3210158

httpwwwtinpanalleygrindexphpsilasserafim

λεψε με νύχια και δόντια σε μια κοινωνία που δεν δέχεται εύκολα την αναπηρίαΏρες Παράστασης Σάββατο 1800 και 2100

Κυριακή 1830

Εισιτήρια Γενική Είσοδος 16euro Μειωμένα

12euro (φοιτητές συνταξιούχοι άνω των 65 ετών

πολύτεκνοι amp εκπαιδευτικοί) και 10euro(άνεργοι)

Ομαδικό εισιτήριο 8euro

Θέατρο Μεταξουργείο Ακαδήμου 14-16

Τηλ 210-5234382

(51)

(52)

ldquoΤο Θαύμα να Νοιώθεις ΈλληναςrdquoΤου SAM CHEKWASΕ κ δ ό σ ε ι ς S e a b u r n B o o k s

άνθρωπος μένει εκεί όπου είναι θαμμένο ένα μέρος της καρδιάς τουraquo έγραψε ο Αλέξαν-

δρος Δουμάς Ο Sam Chekwas το παιδί από την Νιγη-ρία με τα φωτεινά και ερευνητικά μάτια που ήρθε από την χώρα του να σπουδάσει στην Ελλά-δα ντυμένος στο πνεύμα και την καρδιά με την αγάπη για το αληθινό το υψηλό και το ωραίο δεν μάκρυνε ποτέ από δω Τα τραίνα της ζωής του ασταμάτητα έφευγαν και γύριζαν φεύγουν και γυρίζουν με τη σημαία του χρέους με την πραμάτεια της προσφοράς με τη σοδειά της αγά-πης Σrsquo ένα ταξίδι που κρατάει χρόνια τώρα διατηρώντας την ποιότητα του σεβασμού την ευ-χέρεια της κατανόησης και την ανάγκη της συμπόρευσης στα μονοπάτια της ουσίαςhelliplaquoΌσο αναπνέω θα προβάλλω την ελληνική γλώσσα και τα ελληνικά γράμματαraquo δήλωσε σε παρου-

σίαση του βιβλίου του ο Chekwas Και με περισσή περηφάνια ανέφερε laquoΕδώ γεννήθηκαν οι τέ-χνες η φιλοσοφία και οι επιστήμες Ο Μέγας Αλέξανδρος έλεγε πως ότι δεν γιορτάζεται πεθαίνει Αυτό συμβαίνει και με τον ελληνισμό και κυρίως την ελληνική γλώσσα Όλοι εσείς πρέπει να με-ταφέρετε τον ελληνισμό όπου μπορείτε με κάθε τρόποraquo Και όχι μόνο προτρέπει αλλά και ο ίδι-ος προσπαθεί για τη διάδοση του ελληνισμού μέσα από το βιβλιοπωλείο που έχει ανοίξει στην Αστόρια της Νέας Υόρκης Το βιβλιοπωλείο αποτελεί ένα από τα laquoαξιοθέαταraquo της αμερικανικής μεγαλούπολης με τους δεκάδες χιλιάδες Ελληνοαμερικάνους Βρίσκεται στον αριθμό 33-18 της οδού Μπρόντγουεϊ και μοιάζει με συνηθισμένο συνοικιακό βιβλιοπωλείο Όμως ανάμεσα στις αγγλικές εκδόσεις υπάρχουν ράφια που ξεχειλίζουν από ελληνικούς τίτλουςmiddot η προσπάθεια του Chekwas για την προώθηση του ελληνισμού

(53)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

τα τέλη του 1944 όταν πια εί-χαν αποχωρήσει από τη χώρα μας οι δυνάμεις κατοχής του Άξονα μέλη της ηγεσίας του τότε Βασιλικού Ναυτικού ζή-τησαν την ανεύρεση και τιμω-ρία των υπεύθυνων του τορπι-

λισμού της laquoΈλληςraquo Πράγματι είχε επισημανθεί στην Κάτω Ιταλία κάποιος Stefano Toselli μηχανι-κός ο οποίος είχε δηλώσει laquoιδιωτικώςraquo ότι ήταν σε θέση να κατονομάσει τους υπεύθυνους της ανόσιας πράξηςΟι ελληνικές Αρχές λοιπόν απαίτησαν την επίσημη καταγραφή της μαρτυρίας του και να κινηθεί η δια-δικασία παραπομπής των ενόχων σε δίκη Και τότεhellip laquoέσκασε η βόμβαraquo Με εντολή του Βρετανού στρα-τάρχη Harold Alexander ανώτατου διοικητή των συμμαχικών δυνάμεων της Μεσογείου κατηγορη-ματικώς απαγορεύτηκε η συνέχιση της έρευνας Το θέμα έπρεπε να μπει στο αρχείο ndash και αυτό έγινε ευ-θύς αμέσως Κατά συνέπεια όλα όσα λέγονται ακό-μα και σήμερα σχετικά με τον τορπιλισμό της laquoΈλ-ληςraquo παραμένουν ατεκμηρίωτα Ήταν πράγματι το ιταλικό υποβρύχιο laquoDelfino raquo που βύθισε το αγκυ-ροβολημένο στην Τήνο για τον εορτασμό του Δεκα-πενταύγουστου ελληνικό πολεμικό σκάφος Και αν ναι ποιος έδωσε τη σχετική εντολή Και τι έλεγε η εντολή αυτή

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Λ ό γ χ η

ldquoΟ Πόλεμος και ο ΚόσμοςrdquoΤα Γεγονότα του rsquo40 τα πριν και οι Συνέπειες

ρόκειται για ένα τρίτομο έργο στο οποίο ο Θεόδωρος Σπυρόπου-λος παρουσιάζει αναλυτικά με εξαντλητικές λεπτομέρειες τη σημα-ντική ανασκαφή της ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΟΣΑνάμεσα στην Πελλάνα και την Σπάρτη ιδρύθηκε μια Νησιωτική

Κοινοπολιτεία στη Λιμνοθάλασσα που συνδεόταν μέσω του Ευρώ-τα με τον Λακωνικό Κόλπο Σrsquo αυτό το νησιωτικό σύμπλεγμα υπήρ-χε η Λακεδαίμων από τις αρχές της τρίτης χιλιετίας πΧ μέχρι το 1750 πΧ οπότε καταστράφηκε από την Κοσμική Θεομηνία

Κατά τη Μυκηναϊκή περίοδο υπήρξε το Ανακτορικό κέντρο της Λακωνίας όπως πιστοποιείται από το Ανάκτορο το Κυκλώπειο Τείχος τους Βασιλικούς Θολωτούς Τάφους κα Επίσης φιλοξένησε το Ανάκτορο του Μενέλαου και της ΕλένηςΠολλές γεωφυσικές και γεωπολιτικές ιδιαιτερότητες μνημειακά ευρήματα και αρ-

χαιολογικά ευρήματα οδήγησαν τον συγγραφέα να ταυτίσει σημεία και μνημεία του Λακωνικού βαθυπέδου της Λακεδαίμονος με την Πλατωνική Ατλαντίδα και να ανα-ζητήσει επιβιώσεις της υλικής πολιτειακής και πολιτισμικής κληρονομιάς της στην ιστορική Δωρική ΣπάρτηΗ πλούσια εικονογράφηση βοηθά κάθε ενδιαφερόμενο για την ελληνική αρχαιολο-

γία να παρακολουθήσει αναλυτικά τη διεξαγωγή μιας ανασκαφής σrsquo ένα χώρο που παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον

Του ΘΕΟΔΩΡΟΥ Γ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Κ α δ ρ α μ ί τ σ α

ldquoΛακεδαίμωνrdquo

(54)

ανέναν μα κανέναν δεν μπορείς να κερδίσεις ούτε καν ένα αφελές μικρό παιδί εφόσον του αφαιρείς την ελευ-θερία τού να μην συμφωνήσει μαζί σου Αν στερήσεις την ελευθερία στον άλλον και βασιλιά να τον στέψεις δεν θα διαρκέσει η συμφωνία σας Σύντο-

μα θα αισθανθεί δυσφορία θα καταλάβει ότι παγιδεύτη-κε και βρέθηκε εκεί που δεν θέλει Τα χρυσά κλουβιά τα ανακάλυψαν τύποι σαν τη γυναίκα της πρώτης ιστορί-ας του βιβλίουmiddot όμως κλειδωμένο ένα πουλί μαραίνεται Ο Ελύτης γράφει πως γίνεται να φυλακίσεις ένα αηδόνι αλλά δεν μπορείς να φυλακίσεις τον κελαϊδισμό τουΥπάρχουν όμως προσωπικότητες τόσο ανασφαλείς εξαρτημένες και εξωφρενικά εγωιστικές ώστε κρατούν κλειδωμένο το αηδόνι τους έστω και άλαλο έστω και νεκρό Ξέρουν πολύ καλά άλλωστε την τέχνη να ταρι-χεύουνΌλοι μας έχουμε συναπαντηθεί με τέτοιους χαρακτή-

ρες Δεν είναι λίγοι και γνωρίζουν να πλέκουν ιστούς σαν την αράχνη Όσο πιο εξαρτημένοι είμαστε εμείς οι ίδιοι τόσο τσιμπάμε στους χειρισμούς τους Ο ελεύθε-ρος ο ανεξάρτητος άνθρωπος δεν τους ανέχεται γρή-γορα κάνει πέρα σύντομα κόβει μαζί τους τις διαπραγ-ματεύσεις Όμως πόσοι είμαστε εντελώς ανεξάρτητοι Όλοι έχουμε τις πληγές μας τα μειονεκτήματα μας τα παθήματα και τα πάθη μας Όλοι κουβαλάμε στο αίμα μας τους πειρασμούς της τρέλας Παρά ταύτα πάντα υπάρχει τρόπος να γιατρεύεσαι όταν όντως το αποφασί-ζεις διότι η υγεία είναι πιο επιθετική και δυναμική από την αρρώστια

ldquoΣιωπάς για να ακούγεσαιrdquo

Της ΜΑΡΩΣ ΒΑΜΒΟΥΝΑΚΗ Ε κ δ ό σ ε ι ς Ψ υ χ ο γ ι ό ς

(55)

STREETART

(56)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

( φωτογραφίες - Ανδρέας Τσάκαλης )

ΟΌ π ο ι ο ς θ έ λ ε ι να θαυμάσει έργα Τέχνης από καλλιτέχνες με μεράκι και πάθος δεν χρειάζεται να πηγαίνει μόνο σε εκθεσιακούς χώρους Ένας τοίχος παλιός μια λεπτομέ-ρεια στην πόρτα κάγκελα ή και σημεία του δρόμου είναι ικανά να εμπνεύσουν Μπο-ρούν να δώσουν βάση στον λαϊκό καλλιτέχνη να δημιουργήσει και να μεταμορφώσει Όταν ένας άνθρωπος θέλει να εκφραστεί μέσα από την τέχνη θα βρει laquoτελάραraquo γύρω του Θα βρει τρόπο να στείλει το μήνυμά του Θα επικοινωνήσει με τον θεατή θα τον κάνει να σκεφτεί να χαμογελάσει να λυπηθεί Θα του δημιουργήσει έντονα συναισθήματα χρησι-μοποιώντας απλά φτηνά χρώματα και το ταλέντο τουΗ τέχνη λοιπόν που μπορείς ελεύθερα να δεις και να θαυμάσεις στους πιο απίθανους χώρους ίσως και στην ίδια τη γειτονιά σου χωρίς εισιτήρια και προσκλήσεις λέγεται street art

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

(57)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

STREET ART

(58)

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

Δώρα Η Αλεξάνδρα όμορφη κι αριστο-κρατική από καλή και πλούσια οικο-γένεια φαντάστηκε πως στο πρόσωπο του αρρενωπού Νιόνιου θα έβρισκε την αδελφή ψυχή το άλλο μισό της για να ζήσει μαζί του τη ζωή που ονει-ρευόταν Όμως ο ωραίος της σύζυγος ndashθα διαπίστωνε γρήγοραndash καταδυνα-στευόταν από την Αργίνη μάνα σκλη-ρή και πεθερά ακόμη σκληρότερηhellip Ποτέ ο γιός δεν μπόρεσε να απαλλαγεί από την αρπάγη αυτής της μάνας κι έτσι η Αλεξάνδρα έμαθε να ζει στο πε-ριθώριο της ζωής των τριών τους κά-νοντας υπομονή για χάρη του παιδιού της και γιατί στο βάθος η ελπίδα την έκανε να πιστεύει ότι ίσως μια ημέρα όλα αλλάξουνhellip Η ελπίδα το μόνο όπλο του απελπισμένουhellipΤον απολογισμό αυτής της ζωής

εγκλωβισμένης στη ερημιά του έρω-τα μιας ζωής πολιτικών αγώνων για ένα καλύτερο αύριο διηγείται η Αλε-ξάνδρα γιαγιά πια στη μικρή εγγονή που έχει τrsquo όνομά τηςhellip

ldquoΜια Κυρ ιακή με την Αλεξάνδραrdquoεκδ Ωκεανός

(Η Δώρα Νικολαΐδου γεννήθηκε στην Αθήνα Πήρε πανεπιστημιακό τίτλο σπουδών από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων με ειδίκευση στην Ψυχολογία Σήμερα είναι τελειόφοιτος του Ελληνικού Ινστιτούτου Νευροφυτοθεραπείας και Ανάλυσης του Χαρακτήρα (ΕΙΝΑ) και ασκεί επαγγελματικά τη Συμβουλευτική ως Σύμβουλος Ψυχικής ΥγείαςΕιδικεύεται και παρέχει Συμβουλευτική Ψυχολογική Υποστήριξη σε Γυναικεία Θέματα Έχει μετεκπαιδευτεί στις πλέον σύγχρονες τεχνικές θεραπείας του Μετατραυματικού Στρες (Brain Spotting και CMR)Το laquoΜια Κυριακή με την Αλεξάνδραraquo είναι το πρώτο μυθιστόρημά της)

Νικολαίδου

Κ Ι Ν Η Μ Α Τ Ο Γ Ρ Α Φ Ο Σ -ldquoΠρόμαχοςrdquoΠ ρ ό κ ε ι τ α ι για μια αισθηματική ταινία

με φόντο την επιστροφή των Γλυπτών του Παρ-θενώνα από το Βρετανικό Μουσείο Ας σημειωθεί ότι η πρώτη επίσημη προβολή της ταινίας πραγ-ματοποιήθηκε στο Μουσείο της ΑκρόποληςΟ Ανδρέας (Παντελής Κοντογιάννης) αναγκά-

στηκε να αφήσει την Ελλάδα όταν ήταν παι-δί Επιστρέφει ενήλικος μετά από πρόσκληση του διευθυντή του Μουσείου της Ακρόπολης (Giancarlo Giannini) για να προχωρήσει την υπό-θεση κατά του Βρετανικού μουσείουΒρισκόμαστε στην Αθήνα του 2011 εν μέσω

της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης που έχει ξεσπάσει στη χώρα Ο Ανδρέας συγκεντρώνει αποδεικτικά στοιχεία για να αποδείξει ότι πλα-στογραφήθηκαν έγγραφα ώστε να επιτραπεί η πώληση των γλυπτών στο Βρετανικό Κοινοβού-λιο το 1816 Στη συνέχεια επιστρέφει στο Λονδί-νο όπου με τη βοήθεια της Ελένης (Κασσάνδρα Βογιατζή) συναδέλφου του αλλά και αντικείμε-

νο του πόθου του ξεκινάει τις απαραίτητες νο-μικές διαδικασίεςΟι δύο δικηγόροι έχουν μπροστά τους έναν

laquoμακρύ δρόμοraquo και θα πρέπει να δώσουν σκλη-ρό αγώνα για να πετύχουν την επαναφορά των κλεμμένων γλυπτών στην αρχική ndashκαι αρμό-ζουσα- θέση τουςΣκηνοθεσία Κέρτε και Τζον Βούρχις

Παίζουν Παντελής Κοντογιάννης Κασσάνδρα

Βογιατζή Γιώργος Χωραφάς Τζιανκάρλο Τζιανίνι

Γιώργος Βογιατζής Σπύρος Φωκάς Πολ Φρίμαν

Μάικλ Μπέρνς

(48)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

Τ η ν Τ ε τ ά ρ τ η 3 Δεκεμβρίου εγκαινιάσθηκε στο Βυζαντινό και Χριστια-νικό Μουσείο η έκθεση laquoΟ Δομήνικος Θεο-τοκόπουλος πριν από τον El Grecoraquo η οποία πραγματοποιείται στο πλαίσιο του ελληνικού επετειακού προγράμματος για τα 400 χρόνια από το θάνατο του El GrecoΗ έκθεση παρουσιάζει το πολιτισμικό περι-

βάλλον μέσα στο οποίο διαμορφώθηκε η προ-σωπικότητα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου πριν αναχωρήσει από τον Χάνδακα της Κρή-της (το σημερινό Ηράκλειο) για τη Βενετία το 1567Τι γνωρίζουμε για την Κρήτη του 16ου αιώ-

να και την κοινωνία της μέσα στην οποία γεν-νήθηκε μαθήτευσε και εργάστηκε ο νεαρός Δομήνικος Θεοτοκόπουλος Πώς δούλευαν οι Κρητικοί ζωγράφοι τον 16ο αιώνα Ποια κοι-νωνικά φαινόμενα και ποιες ιδεολογικές τά-σεις σχετίζονται με τον τεχνίτη καλλιτέχνη και λόγιο Θεοτοκόπουλο Γιατί ο Θεοτοκόπου-

λος φεύγει από την ΚρήτηΜε αφετηρία αυτά τα ερωτήματα η έκθεση

αφηγείται πτυχές του κοινωνικού και καλλι-τεχνικού περιβάλλοντος τής Κρήτης του 16ου αιώνα μέσα στο οποίο γεννήθηκε μαθήτευσε και ωρίμασε εικαστικά ο Δομήνικος Θεοτοκό-πουλοςΣε τρεις μεγάλες εκθεσιακές ενότητες πα-

ρουσιάζονται 200 περίπου σημαντικά αντι-κείμενα θρησκευτικά και κοσμικά αρχειακές πηγές χειρόγραφα και έντυπα εικόνες και πί-νακες Κρητικών και Ιταλών ζωγράφων του 16ου αιώνα Τα έργα προέρχονται από τις συλ-λογές του Βυζαντινού Μουσείου από συλλο-γές και μουσεία της Ελλάδας Εφορείες Βυζα-ντινών Αρχαιοτήτων μητροπόλεις εκκλησίες και μοναστήρια καθώς και μουσεία του εξω-τερικούΔιάρκεια έκθεσης 4122014 ndash 3132015

Βασ Σοφίας 22 Τηλ 213 213 9500

httpwwwbyzantinemuseumgr

Ε Κ Θ Ε Σ Η - laquo Ο Δ ο μ ή ν ι κ ο ς Θ ε ο τ ο κ ό π ο υ λ ο ς π ρ ι ν α π ό τ ο ν El Grecoraquo

(49)

Η Ε λ λ η ν ι κ ή Εταιρεία Μεταφρα-στών Λογοτεχνίας βράβευσε τη Χάρις Αλε-ξίου για την καλύτερη μετάφραση ξένου λο-γοτεχνικού έργου Η βράβευση αφορούσε τη μετάφραση του βιβλίου laquoΠάντα ήρωεςraquo του Φαμπιάν Μαρσό που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΜεταίχμιοΤο βιβλίο αποτελεί τη συγκλονιστική μαρ-

τυρία του Grand Corps Malade (Ψηλό Άρρω-στο Κορμί όπως είναι το ψευδώνυμό του) ο οποίος έμεινε ατελώς τετραπληγικός εξαιτί-ας ενός μοιραίου ατυχήματος Ωστόσο ένα χρόνο μετά το περιστατικό διέψευσε τις προ-βλέψεις των ειδικών και κατάφερε να περπα-τήσει ξανά Στις σελίδες του βιβλίου του ο Μαρσό αφηγείται τη δωδεκάμηνη περιπέτεια και τις εμπειρίες τόσο τις δικές του όσο και των ομοιοπαθών συντρόφων του από το κέ-ντρο αποκατάστασηςΓια τη γνωριμία της με τον Φαμπιάν Μαρσό

την απόφασή της να προτείνει και να μετα-φράσει το βιβλίο του η Χάρις Αλεξίου αναφέ-ρει laquoΤον Grand Corps Malade τον γνώρισα από τα τραγούδια του Ήταν το νέο πρόσω-πο στη γαλλική μουσική σκηνή στο μουσι-κό είδος της slam H νεολαία της Γαλλίας τον λάτρευε Μου έκανε εντύπωση αυτός ο νέος όμορφος άνδρας με την πατερίτσα του Μου έκανε εντύπωση και το ψευδώνυμό του το laquoψηλό άρρωστο κορμίraquo Το τραγούδι μου ldquoΜεγάλωσαrdquo μόλις είχε κυκλοφορήσει και σκεφτόμουν πως θα μπορούσε να το είχε γρά-ψει αυτός Τον συνάντησα αργότερα σε ένα τηλεοπτικό στούντιο όταν συμμετείχαμε και οι δύο στην εκπομπή του Michel Drucker που έκανε ένα μεγάλο αφιέρωμα στον Ντέμη Ρούσσο

Δύο χρόνια αργότερα ο φίλος Νίκος Αλιά-γας μου χάρισε το βιβλίο του Φαμπιάν laquoΔι-άβασέ το είναι γραμμένο σε απλή γλώσσαraquo μου είπε Όσο το διάβαζα σε πολλά σημεία ξαναζούσα την περιπέτεια του αδελφού μου στην εντατική και αργότερα στο κέντρο απο-κατάστασης Το συγκινητικό επίσης ήταν πως γνώριζα την απίστευτη ταλαιπωρία των τετραπληγικών των αναπήρων που στερού-νται την ικανότητα όπως λέει και ο Φαμπι-άν να ξύσουν το φρύδι τους ή να κρατήσουν το κουτάλι τους και να πατήσουν ένα κου-μπί για βοήθειαraquo

Ε Κ Δ Η Λ Ω Σ Η -Β ρ α β ε ί ο Λ ο γ ο τ ε χ ν ι κ ή ς Μ ε τ ά φ ρ α σ η ς γ ι α τ η ν Χ Αλεξίου

(50)

Θ Ε Α Τ Ρ Ο - laquoΟ Γάμοςraquolaquo Ο Γ ά μ ο ς raquo της Βάσιας Σολωμού

Ξανθάκη πρωτοπαρουσιάστηκε το 1994 στο Θεσσαλικό Θέατρο σε θεατρική διασκευή και σκηνοθεσία του Κώστα Τσιάνου γνωρίζοντας τεράστια επιτυχίαΣτην τωρινή παράσταση τού Μεταξουργεί-

ου παρουσιάζεται με τη μορφή του μονολό-γου σε θεατρική προσαρμογή ndash σκηνοθεσία και ερμηνεία της Άννας Βαγενά Πρόκειται για την ιστορία μιας απλής γυναίκας από τα Αμπελάκια της Θεσσαλίας μιας χωριάτισ-σας που σήκωσε στους αδύνατους ώμους της τη μοίρα της και συγχρόνως τη μοίρα πολ-λών γυναικών του τόπου μας Έζησε τη βα-ναυσότητα ενός αλκοολικού πατέρα είδε την αγάπη του άνδρα της να μεταμορφώνεται σε περιφρόνηση όταν άρχισε να γεννάει κωφά-λαλα παιδιά εξαιτίας της βαριάς κληρονομι-κότητας του αλκοολικού πατέρα της και πά-

S T A N D - U P C O M E D Y -5 0 Α π ο χ ρ ώ σ ε ι ς τ ο υ GreekΣ τ ι ς μ έ ρ ε ς μας που

το χιούμορ θεωρείται σπάνιο και πολύτιμο το Tin Pan Alley φιλοξενεί τον Σίλα Σεραφείμ ο οποίος προσφέρει εντυπωσιακές παραστάσεις γέλιου και εύθυμου προβληματισμούΚάθε Σάββατο (έως τις 27 Δεκεμβρίου) στις

2200 ο Σίλας στήνει ένα ενδιαφέρον πανηγύρι με επίκεντρο το εξαιρετικό μοναδικό laquoφυσικό φαινόμενοraquo που λέγεται laquoΝεοέλληναςraquo Μια γι-ορτή σε πρώτη ανάγνωση των 20 χρόνων πα-ρουσίας του στην stand-up comedy αλλά και μια προσπάθεια ανάλυσης και διερεύνησης του φαινομένου το οποίο μάλλον θα εξακολουθήσει να απασχολεί για πολύ καιρό την καλλιτεχνική

κοινότητα του είδους Για του λόγου το αληθές δείτε ένα απόσπασμα των προσπαθειών του στην ιστοσελίδαwwwyoutubecomwatchv=LgJERE7PTBY

Συντελεστές Σίλας Σεραφείμ

Λίλα Σταμπούλογλου (συμμετέχει μέχρι να γεννήσει)

Παραστάσεις Κάθε Σάββατο μέχρι τις 27 Δεκεμβρίου

(τουλάχιστον)

Ώρα έναρξης 2200 (ακριβώς)

Πληροφορίες Tin Pan Alley Τουρναβίτου 6 Πλατεία

Ασωμάτων Θησείο Τηλ 210-3210158

httpwwwtinpanalleygrindexphpsilasserafim

λεψε με νύχια και δόντια σε μια κοινωνία που δεν δέχεται εύκολα την αναπηρίαΏρες Παράστασης Σάββατο 1800 και 2100

Κυριακή 1830

Εισιτήρια Γενική Είσοδος 16euro Μειωμένα

12euro (φοιτητές συνταξιούχοι άνω των 65 ετών

πολύτεκνοι amp εκπαιδευτικοί) και 10euro(άνεργοι)

Ομαδικό εισιτήριο 8euro

Θέατρο Μεταξουργείο Ακαδήμου 14-16

Τηλ 210-5234382

(51)

(52)

ldquoΤο Θαύμα να Νοιώθεις ΈλληναςrdquoΤου SAM CHEKWASΕ κ δ ό σ ε ι ς S e a b u r n B o o k s

άνθρωπος μένει εκεί όπου είναι θαμμένο ένα μέρος της καρδιάς τουraquo έγραψε ο Αλέξαν-

δρος Δουμάς Ο Sam Chekwas το παιδί από την Νιγη-ρία με τα φωτεινά και ερευνητικά μάτια που ήρθε από την χώρα του να σπουδάσει στην Ελλά-δα ντυμένος στο πνεύμα και την καρδιά με την αγάπη για το αληθινό το υψηλό και το ωραίο δεν μάκρυνε ποτέ από δω Τα τραίνα της ζωής του ασταμάτητα έφευγαν και γύριζαν φεύγουν και γυρίζουν με τη σημαία του χρέους με την πραμάτεια της προσφοράς με τη σοδειά της αγά-πης Σrsquo ένα ταξίδι που κρατάει χρόνια τώρα διατηρώντας την ποιότητα του σεβασμού την ευ-χέρεια της κατανόησης και την ανάγκη της συμπόρευσης στα μονοπάτια της ουσίαςhelliplaquoΌσο αναπνέω θα προβάλλω την ελληνική γλώσσα και τα ελληνικά γράμματαraquo δήλωσε σε παρου-

σίαση του βιβλίου του ο Chekwas Και με περισσή περηφάνια ανέφερε laquoΕδώ γεννήθηκαν οι τέ-χνες η φιλοσοφία και οι επιστήμες Ο Μέγας Αλέξανδρος έλεγε πως ότι δεν γιορτάζεται πεθαίνει Αυτό συμβαίνει και με τον ελληνισμό και κυρίως την ελληνική γλώσσα Όλοι εσείς πρέπει να με-ταφέρετε τον ελληνισμό όπου μπορείτε με κάθε τρόποraquo Και όχι μόνο προτρέπει αλλά και ο ίδι-ος προσπαθεί για τη διάδοση του ελληνισμού μέσα από το βιβλιοπωλείο που έχει ανοίξει στην Αστόρια της Νέας Υόρκης Το βιβλιοπωλείο αποτελεί ένα από τα laquoαξιοθέαταraquo της αμερικανικής μεγαλούπολης με τους δεκάδες χιλιάδες Ελληνοαμερικάνους Βρίσκεται στον αριθμό 33-18 της οδού Μπρόντγουεϊ και μοιάζει με συνηθισμένο συνοικιακό βιβλιοπωλείο Όμως ανάμεσα στις αγγλικές εκδόσεις υπάρχουν ράφια που ξεχειλίζουν από ελληνικούς τίτλουςmiddot η προσπάθεια του Chekwas για την προώθηση του ελληνισμού

(53)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

τα τέλη του 1944 όταν πια εί-χαν αποχωρήσει από τη χώρα μας οι δυνάμεις κατοχής του Άξονα μέλη της ηγεσίας του τότε Βασιλικού Ναυτικού ζή-τησαν την ανεύρεση και τιμω-ρία των υπεύθυνων του τορπι-

λισμού της laquoΈλληςraquo Πράγματι είχε επισημανθεί στην Κάτω Ιταλία κάποιος Stefano Toselli μηχανι-κός ο οποίος είχε δηλώσει laquoιδιωτικώςraquo ότι ήταν σε θέση να κατονομάσει τους υπεύθυνους της ανόσιας πράξηςΟι ελληνικές Αρχές λοιπόν απαίτησαν την επίσημη καταγραφή της μαρτυρίας του και να κινηθεί η δια-δικασία παραπομπής των ενόχων σε δίκη Και τότεhellip laquoέσκασε η βόμβαraquo Με εντολή του Βρετανού στρα-τάρχη Harold Alexander ανώτατου διοικητή των συμμαχικών δυνάμεων της Μεσογείου κατηγορη-ματικώς απαγορεύτηκε η συνέχιση της έρευνας Το θέμα έπρεπε να μπει στο αρχείο ndash και αυτό έγινε ευ-θύς αμέσως Κατά συνέπεια όλα όσα λέγονται ακό-μα και σήμερα σχετικά με τον τορπιλισμό της laquoΈλ-ληςraquo παραμένουν ατεκμηρίωτα Ήταν πράγματι το ιταλικό υποβρύχιο laquoDelfino raquo που βύθισε το αγκυ-ροβολημένο στην Τήνο για τον εορτασμό του Δεκα-πενταύγουστου ελληνικό πολεμικό σκάφος Και αν ναι ποιος έδωσε τη σχετική εντολή Και τι έλεγε η εντολή αυτή

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Λ ό γ χ η

ldquoΟ Πόλεμος και ο ΚόσμοςrdquoΤα Γεγονότα του rsquo40 τα πριν και οι Συνέπειες

ρόκειται για ένα τρίτομο έργο στο οποίο ο Θεόδωρος Σπυρόπου-λος παρουσιάζει αναλυτικά με εξαντλητικές λεπτομέρειες τη σημα-ντική ανασκαφή της ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΟΣΑνάμεσα στην Πελλάνα και την Σπάρτη ιδρύθηκε μια Νησιωτική

Κοινοπολιτεία στη Λιμνοθάλασσα που συνδεόταν μέσω του Ευρώ-τα με τον Λακωνικό Κόλπο Σrsquo αυτό το νησιωτικό σύμπλεγμα υπήρ-χε η Λακεδαίμων από τις αρχές της τρίτης χιλιετίας πΧ μέχρι το 1750 πΧ οπότε καταστράφηκε από την Κοσμική Θεομηνία

Κατά τη Μυκηναϊκή περίοδο υπήρξε το Ανακτορικό κέντρο της Λακωνίας όπως πιστοποιείται από το Ανάκτορο το Κυκλώπειο Τείχος τους Βασιλικούς Θολωτούς Τάφους κα Επίσης φιλοξένησε το Ανάκτορο του Μενέλαου και της ΕλένηςΠολλές γεωφυσικές και γεωπολιτικές ιδιαιτερότητες μνημειακά ευρήματα και αρ-

χαιολογικά ευρήματα οδήγησαν τον συγγραφέα να ταυτίσει σημεία και μνημεία του Λακωνικού βαθυπέδου της Λακεδαίμονος με την Πλατωνική Ατλαντίδα και να ανα-ζητήσει επιβιώσεις της υλικής πολιτειακής και πολιτισμικής κληρονομιάς της στην ιστορική Δωρική ΣπάρτηΗ πλούσια εικονογράφηση βοηθά κάθε ενδιαφερόμενο για την ελληνική αρχαιολο-

γία να παρακολουθήσει αναλυτικά τη διεξαγωγή μιας ανασκαφής σrsquo ένα χώρο που παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον

Του ΘΕΟΔΩΡΟΥ Γ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Κ α δ ρ α μ ί τ σ α

ldquoΛακεδαίμωνrdquo

(54)

ανέναν μα κανέναν δεν μπορείς να κερδίσεις ούτε καν ένα αφελές μικρό παιδί εφόσον του αφαιρείς την ελευ-θερία τού να μην συμφωνήσει μαζί σου Αν στερήσεις την ελευθερία στον άλλον και βασιλιά να τον στέψεις δεν θα διαρκέσει η συμφωνία σας Σύντο-

μα θα αισθανθεί δυσφορία θα καταλάβει ότι παγιδεύτη-κε και βρέθηκε εκεί που δεν θέλει Τα χρυσά κλουβιά τα ανακάλυψαν τύποι σαν τη γυναίκα της πρώτης ιστορί-ας του βιβλίουmiddot όμως κλειδωμένο ένα πουλί μαραίνεται Ο Ελύτης γράφει πως γίνεται να φυλακίσεις ένα αηδόνι αλλά δεν μπορείς να φυλακίσεις τον κελαϊδισμό τουΥπάρχουν όμως προσωπικότητες τόσο ανασφαλείς εξαρτημένες και εξωφρενικά εγωιστικές ώστε κρατούν κλειδωμένο το αηδόνι τους έστω και άλαλο έστω και νεκρό Ξέρουν πολύ καλά άλλωστε την τέχνη να ταρι-χεύουνΌλοι μας έχουμε συναπαντηθεί με τέτοιους χαρακτή-

ρες Δεν είναι λίγοι και γνωρίζουν να πλέκουν ιστούς σαν την αράχνη Όσο πιο εξαρτημένοι είμαστε εμείς οι ίδιοι τόσο τσιμπάμε στους χειρισμούς τους Ο ελεύθε-ρος ο ανεξάρτητος άνθρωπος δεν τους ανέχεται γρή-γορα κάνει πέρα σύντομα κόβει μαζί τους τις διαπραγ-ματεύσεις Όμως πόσοι είμαστε εντελώς ανεξάρτητοι Όλοι έχουμε τις πληγές μας τα μειονεκτήματα μας τα παθήματα και τα πάθη μας Όλοι κουβαλάμε στο αίμα μας τους πειρασμούς της τρέλας Παρά ταύτα πάντα υπάρχει τρόπος να γιατρεύεσαι όταν όντως το αποφασί-ζεις διότι η υγεία είναι πιο επιθετική και δυναμική από την αρρώστια

ldquoΣιωπάς για να ακούγεσαιrdquo

Της ΜΑΡΩΣ ΒΑΜΒΟΥΝΑΚΗ Ε κ δ ό σ ε ι ς Ψ υ χ ο γ ι ό ς

(55)

STREETART

(56)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

( φωτογραφίες - Ανδρέας Τσάκαλης )

ΟΌ π ο ι ο ς θ έ λ ε ι να θαυμάσει έργα Τέχνης από καλλιτέχνες με μεράκι και πάθος δεν χρειάζεται να πηγαίνει μόνο σε εκθεσιακούς χώρους Ένας τοίχος παλιός μια λεπτομέ-ρεια στην πόρτα κάγκελα ή και σημεία του δρόμου είναι ικανά να εμπνεύσουν Μπο-ρούν να δώσουν βάση στον λαϊκό καλλιτέχνη να δημιουργήσει και να μεταμορφώσει Όταν ένας άνθρωπος θέλει να εκφραστεί μέσα από την τέχνη θα βρει laquoτελάραraquo γύρω του Θα βρει τρόπο να στείλει το μήνυμά του Θα επικοινωνήσει με τον θεατή θα τον κάνει να σκεφτεί να χαμογελάσει να λυπηθεί Θα του δημιουργήσει έντονα συναισθήματα χρησι-μοποιώντας απλά φτηνά χρώματα και το ταλέντο τουΗ τέχνη λοιπόν που μπορείς ελεύθερα να δεις και να θαυμάσεις στους πιο απίθανους χώρους ίσως και στην ίδια τη γειτονιά σου χωρίς εισιτήρια και προσκλήσεις λέγεται street art

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

(57)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

STREET ART

(58)

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

Δώρα Η Αλεξάνδρα όμορφη κι αριστο-κρατική από καλή και πλούσια οικο-γένεια φαντάστηκε πως στο πρόσωπο του αρρενωπού Νιόνιου θα έβρισκε την αδελφή ψυχή το άλλο μισό της για να ζήσει μαζί του τη ζωή που ονει-ρευόταν Όμως ο ωραίος της σύζυγος ndashθα διαπίστωνε γρήγοραndash καταδυνα-στευόταν από την Αργίνη μάνα σκλη-ρή και πεθερά ακόμη σκληρότερηhellip Ποτέ ο γιός δεν μπόρεσε να απαλλαγεί από την αρπάγη αυτής της μάνας κι έτσι η Αλεξάνδρα έμαθε να ζει στο πε-ριθώριο της ζωής των τριών τους κά-νοντας υπομονή για χάρη του παιδιού της και γιατί στο βάθος η ελπίδα την έκανε να πιστεύει ότι ίσως μια ημέρα όλα αλλάξουνhellip Η ελπίδα το μόνο όπλο του απελπισμένουhellipΤον απολογισμό αυτής της ζωής

εγκλωβισμένης στη ερημιά του έρω-τα μιας ζωής πολιτικών αγώνων για ένα καλύτερο αύριο διηγείται η Αλε-ξάνδρα γιαγιά πια στη μικρή εγγονή που έχει τrsquo όνομά τηςhellip

ldquoΜια Κυρ ιακή με την Αλεξάνδραrdquoεκδ Ωκεανός

(Η Δώρα Νικολαΐδου γεννήθηκε στην Αθήνα Πήρε πανεπιστημιακό τίτλο σπουδών από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων με ειδίκευση στην Ψυχολογία Σήμερα είναι τελειόφοιτος του Ελληνικού Ινστιτούτου Νευροφυτοθεραπείας και Ανάλυσης του Χαρακτήρα (ΕΙΝΑ) και ασκεί επαγγελματικά τη Συμβουλευτική ως Σύμβουλος Ψυχικής ΥγείαςΕιδικεύεται και παρέχει Συμβουλευτική Ψυχολογική Υποστήριξη σε Γυναικεία Θέματα Έχει μετεκπαιδευτεί στις πλέον σύγχρονες τεχνικές θεραπείας του Μετατραυματικού Στρες (Brain Spotting και CMR)Το laquoΜια Κυριακή με την Αλεξάνδραraquo είναι το πρώτο μυθιστόρημά της)

Νικολαίδου

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

Τ η ν Τ ε τ ά ρ τ η 3 Δεκεμβρίου εγκαινιάσθηκε στο Βυζαντινό και Χριστια-νικό Μουσείο η έκθεση laquoΟ Δομήνικος Θεο-τοκόπουλος πριν από τον El Grecoraquo η οποία πραγματοποιείται στο πλαίσιο του ελληνικού επετειακού προγράμματος για τα 400 χρόνια από το θάνατο του El GrecoΗ έκθεση παρουσιάζει το πολιτισμικό περι-

βάλλον μέσα στο οποίο διαμορφώθηκε η προ-σωπικότητα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου πριν αναχωρήσει από τον Χάνδακα της Κρή-της (το σημερινό Ηράκλειο) για τη Βενετία το 1567Τι γνωρίζουμε για την Κρήτη του 16ου αιώ-

να και την κοινωνία της μέσα στην οποία γεν-νήθηκε μαθήτευσε και εργάστηκε ο νεαρός Δομήνικος Θεοτοκόπουλος Πώς δούλευαν οι Κρητικοί ζωγράφοι τον 16ο αιώνα Ποια κοι-νωνικά φαινόμενα και ποιες ιδεολογικές τά-σεις σχετίζονται με τον τεχνίτη καλλιτέχνη και λόγιο Θεοτοκόπουλο Γιατί ο Θεοτοκόπου-

λος φεύγει από την ΚρήτηΜε αφετηρία αυτά τα ερωτήματα η έκθεση

αφηγείται πτυχές του κοινωνικού και καλλι-τεχνικού περιβάλλοντος τής Κρήτης του 16ου αιώνα μέσα στο οποίο γεννήθηκε μαθήτευσε και ωρίμασε εικαστικά ο Δομήνικος Θεοτοκό-πουλοςΣε τρεις μεγάλες εκθεσιακές ενότητες πα-

ρουσιάζονται 200 περίπου σημαντικά αντι-κείμενα θρησκευτικά και κοσμικά αρχειακές πηγές χειρόγραφα και έντυπα εικόνες και πί-νακες Κρητικών και Ιταλών ζωγράφων του 16ου αιώνα Τα έργα προέρχονται από τις συλ-λογές του Βυζαντινού Μουσείου από συλλο-γές και μουσεία της Ελλάδας Εφορείες Βυζα-ντινών Αρχαιοτήτων μητροπόλεις εκκλησίες και μοναστήρια καθώς και μουσεία του εξω-τερικούΔιάρκεια έκθεσης 4122014 ndash 3132015

Βασ Σοφίας 22 Τηλ 213 213 9500

httpwwwbyzantinemuseumgr

Ε Κ Θ Ε Σ Η - laquo Ο Δ ο μ ή ν ι κ ο ς Θ ε ο τ ο κ ό π ο υ λ ο ς π ρ ι ν α π ό τ ο ν El Grecoraquo

(49)

Η Ε λ λ η ν ι κ ή Εταιρεία Μεταφρα-στών Λογοτεχνίας βράβευσε τη Χάρις Αλε-ξίου για την καλύτερη μετάφραση ξένου λο-γοτεχνικού έργου Η βράβευση αφορούσε τη μετάφραση του βιβλίου laquoΠάντα ήρωεςraquo του Φαμπιάν Μαρσό που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΜεταίχμιοΤο βιβλίο αποτελεί τη συγκλονιστική μαρ-

τυρία του Grand Corps Malade (Ψηλό Άρρω-στο Κορμί όπως είναι το ψευδώνυμό του) ο οποίος έμεινε ατελώς τετραπληγικός εξαιτί-ας ενός μοιραίου ατυχήματος Ωστόσο ένα χρόνο μετά το περιστατικό διέψευσε τις προ-βλέψεις των ειδικών και κατάφερε να περπα-τήσει ξανά Στις σελίδες του βιβλίου του ο Μαρσό αφηγείται τη δωδεκάμηνη περιπέτεια και τις εμπειρίες τόσο τις δικές του όσο και των ομοιοπαθών συντρόφων του από το κέ-ντρο αποκατάστασηςΓια τη γνωριμία της με τον Φαμπιάν Μαρσό

την απόφασή της να προτείνει και να μετα-φράσει το βιβλίο του η Χάρις Αλεξίου αναφέ-ρει laquoΤον Grand Corps Malade τον γνώρισα από τα τραγούδια του Ήταν το νέο πρόσω-πο στη γαλλική μουσική σκηνή στο μουσι-κό είδος της slam H νεολαία της Γαλλίας τον λάτρευε Μου έκανε εντύπωση αυτός ο νέος όμορφος άνδρας με την πατερίτσα του Μου έκανε εντύπωση και το ψευδώνυμό του το laquoψηλό άρρωστο κορμίraquo Το τραγούδι μου ldquoΜεγάλωσαrdquo μόλις είχε κυκλοφορήσει και σκεφτόμουν πως θα μπορούσε να το είχε γρά-ψει αυτός Τον συνάντησα αργότερα σε ένα τηλεοπτικό στούντιο όταν συμμετείχαμε και οι δύο στην εκπομπή του Michel Drucker που έκανε ένα μεγάλο αφιέρωμα στον Ντέμη Ρούσσο

Δύο χρόνια αργότερα ο φίλος Νίκος Αλιά-γας μου χάρισε το βιβλίο του Φαμπιάν laquoΔι-άβασέ το είναι γραμμένο σε απλή γλώσσαraquo μου είπε Όσο το διάβαζα σε πολλά σημεία ξαναζούσα την περιπέτεια του αδελφού μου στην εντατική και αργότερα στο κέντρο απο-κατάστασης Το συγκινητικό επίσης ήταν πως γνώριζα την απίστευτη ταλαιπωρία των τετραπληγικών των αναπήρων που στερού-νται την ικανότητα όπως λέει και ο Φαμπι-άν να ξύσουν το φρύδι τους ή να κρατήσουν το κουτάλι τους και να πατήσουν ένα κου-μπί για βοήθειαraquo

Ε Κ Δ Η Λ Ω Σ Η -Β ρ α β ε ί ο Λ ο γ ο τ ε χ ν ι κ ή ς Μ ε τ ά φ ρ α σ η ς γ ι α τ η ν Χ Αλεξίου

(50)

Θ Ε Α Τ Ρ Ο - laquoΟ Γάμοςraquolaquo Ο Γ ά μ ο ς raquo της Βάσιας Σολωμού

Ξανθάκη πρωτοπαρουσιάστηκε το 1994 στο Θεσσαλικό Θέατρο σε θεατρική διασκευή και σκηνοθεσία του Κώστα Τσιάνου γνωρίζοντας τεράστια επιτυχίαΣτην τωρινή παράσταση τού Μεταξουργεί-

ου παρουσιάζεται με τη μορφή του μονολό-γου σε θεατρική προσαρμογή ndash σκηνοθεσία και ερμηνεία της Άννας Βαγενά Πρόκειται για την ιστορία μιας απλής γυναίκας από τα Αμπελάκια της Θεσσαλίας μιας χωριάτισ-σας που σήκωσε στους αδύνατους ώμους της τη μοίρα της και συγχρόνως τη μοίρα πολ-λών γυναικών του τόπου μας Έζησε τη βα-ναυσότητα ενός αλκοολικού πατέρα είδε την αγάπη του άνδρα της να μεταμορφώνεται σε περιφρόνηση όταν άρχισε να γεννάει κωφά-λαλα παιδιά εξαιτίας της βαριάς κληρονομι-κότητας του αλκοολικού πατέρα της και πά-

S T A N D - U P C O M E D Y -5 0 Α π ο χ ρ ώ σ ε ι ς τ ο υ GreekΣ τ ι ς μ έ ρ ε ς μας που

το χιούμορ θεωρείται σπάνιο και πολύτιμο το Tin Pan Alley φιλοξενεί τον Σίλα Σεραφείμ ο οποίος προσφέρει εντυπωσιακές παραστάσεις γέλιου και εύθυμου προβληματισμούΚάθε Σάββατο (έως τις 27 Δεκεμβρίου) στις

2200 ο Σίλας στήνει ένα ενδιαφέρον πανηγύρι με επίκεντρο το εξαιρετικό μοναδικό laquoφυσικό φαινόμενοraquo που λέγεται laquoΝεοέλληναςraquo Μια γι-ορτή σε πρώτη ανάγνωση των 20 χρόνων πα-ρουσίας του στην stand-up comedy αλλά και μια προσπάθεια ανάλυσης και διερεύνησης του φαινομένου το οποίο μάλλον θα εξακολουθήσει να απασχολεί για πολύ καιρό την καλλιτεχνική

κοινότητα του είδους Για του λόγου το αληθές δείτε ένα απόσπασμα των προσπαθειών του στην ιστοσελίδαwwwyoutubecomwatchv=LgJERE7PTBY

Συντελεστές Σίλας Σεραφείμ

Λίλα Σταμπούλογλου (συμμετέχει μέχρι να γεννήσει)

Παραστάσεις Κάθε Σάββατο μέχρι τις 27 Δεκεμβρίου

(τουλάχιστον)

Ώρα έναρξης 2200 (ακριβώς)

Πληροφορίες Tin Pan Alley Τουρναβίτου 6 Πλατεία

Ασωμάτων Θησείο Τηλ 210-3210158

httpwwwtinpanalleygrindexphpsilasserafim

λεψε με νύχια και δόντια σε μια κοινωνία που δεν δέχεται εύκολα την αναπηρίαΏρες Παράστασης Σάββατο 1800 και 2100

Κυριακή 1830

Εισιτήρια Γενική Είσοδος 16euro Μειωμένα

12euro (φοιτητές συνταξιούχοι άνω των 65 ετών

πολύτεκνοι amp εκπαιδευτικοί) και 10euro(άνεργοι)

Ομαδικό εισιτήριο 8euro

Θέατρο Μεταξουργείο Ακαδήμου 14-16

Τηλ 210-5234382

(51)

(52)

ldquoΤο Θαύμα να Νοιώθεις ΈλληναςrdquoΤου SAM CHEKWASΕ κ δ ό σ ε ι ς S e a b u r n B o o k s

άνθρωπος μένει εκεί όπου είναι θαμμένο ένα μέρος της καρδιάς τουraquo έγραψε ο Αλέξαν-

δρος Δουμάς Ο Sam Chekwas το παιδί από την Νιγη-ρία με τα φωτεινά και ερευνητικά μάτια που ήρθε από την χώρα του να σπουδάσει στην Ελλά-δα ντυμένος στο πνεύμα και την καρδιά με την αγάπη για το αληθινό το υψηλό και το ωραίο δεν μάκρυνε ποτέ από δω Τα τραίνα της ζωής του ασταμάτητα έφευγαν και γύριζαν φεύγουν και γυρίζουν με τη σημαία του χρέους με την πραμάτεια της προσφοράς με τη σοδειά της αγά-πης Σrsquo ένα ταξίδι που κρατάει χρόνια τώρα διατηρώντας την ποιότητα του σεβασμού την ευ-χέρεια της κατανόησης και την ανάγκη της συμπόρευσης στα μονοπάτια της ουσίαςhelliplaquoΌσο αναπνέω θα προβάλλω την ελληνική γλώσσα και τα ελληνικά γράμματαraquo δήλωσε σε παρου-

σίαση του βιβλίου του ο Chekwas Και με περισσή περηφάνια ανέφερε laquoΕδώ γεννήθηκαν οι τέ-χνες η φιλοσοφία και οι επιστήμες Ο Μέγας Αλέξανδρος έλεγε πως ότι δεν γιορτάζεται πεθαίνει Αυτό συμβαίνει και με τον ελληνισμό και κυρίως την ελληνική γλώσσα Όλοι εσείς πρέπει να με-ταφέρετε τον ελληνισμό όπου μπορείτε με κάθε τρόποraquo Και όχι μόνο προτρέπει αλλά και ο ίδι-ος προσπαθεί για τη διάδοση του ελληνισμού μέσα από το βιβλιοπωλείο που έχει ανοίξει στην Αστόρια της Νέας Υόρκης Το βιβλιοπωλείο αποτελεί ένα από τα laquoαξιοθέαταraquo της αμερικανικής μεγαλούπολης με τους δεκάδες χιλιάδες Ελληνοαμερικάνους Βρίσκεται στον αριθμό 33-18 της οδού Μπρόντγουεϊ και μοιάζει με συνηθισμένο συνοικιακό βιβλιοπωλείο Όμως ανάμεσα στις αγγλικές εκδόσεις υπάρχουν ράφια που ξεχειλίζουν από ελληνικούς τίτλουςmiddot η προσπάθεια του Chekwas για την προώθηση του ελληνισμού

(53)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

τα τέλη του 1944 όταν πια εί-χαν αποχωρήσει από τη χώρα μας οι δυνάμεις κατοχής του Άξονα μέλη της ηγεσίας του τότε Βασιλικού Ναυτικού ζή-τησαν την ανεύρεση και τιμω-ρία των υπεύθυνων του τορπι-

λισμού της laquoΈλληςraquo Πράγματι είχε επισημανθεί στην Κάτω Ιταλία κάποιος Stefano Toselli μηχανι-κός ο οποίος είχε δηλώσει laquoιδιωτικώςraquo ότι ήταν σε θέση να κατονομάσει τους υπεύθυνους της ανόσιας πράξηςΟι ελληνικές Αρχές λοιπόν απαίτησαν την επίσημη καταγραφή της μαρτυρίας του και να κινηθεί η δια-δικασία παραπομπής των ενόχων σε δίκη Και τότεhellip laquoέσκασε η βόμβαraquo Με εντολή του Βρετανού στρα-τάρχη Harold Alexander ανώτατου διοικητή των συμμαχικών δυνάμεων της Μεσογείου κατηγορη-ματικώς απαγορεύτηκε η συνέχιση της έρευνας Το θέμα έπρεπε να μπει στο αρχείο ndash και αυτό έγινε ευ-θύς αμέσως Κατά συνέπεια όλα όσα λέγονται ακό-μα και σήμερα σχετικά με τον τορπιλισμό της laquoΈλ-ληςraquo παραμένουν ατεκμηρίωτα Ήταν πράγματι το ιταλικό υποβρύχιο laquoDelfino raquo που βύθισε το αγκυ-ροβολημένο στην Τήνο για τον εορτασμό του Δεκα-πενταύγουστου ελληνικό πολεμικό σκάφος Και αν ναι ποιος έδωσε τη σχετική εντολή Και τι έλεγε η εντολή αυτή

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Λ ό γ χ η

ldquoΟ Πόλεμος και ο ΚόσμοςrdquoΤα Γεγονότα του rsquo40 τα πριν και οι Συνέπειες

ρόκειται για ένα τρίτομο έργο στο οποίο ο Θεόδωρος Σπυρόπου-λος παρουσιάζει αναλυτικά με εξαντλητικές λεπτομέρειες τη σημα-ντική ανασκαφή της ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΟΣΑνάμεσα στην Πελλάνα και την Σπάρτη ιδρύθηκε μια Νησιωτική

Κοινοπολιτεία στη Λιμνοθάλασσα που συνδεόταν μέσω του Ευρώ-τα με τον Λακωνικό Κόλπο Σrsquo αυτό το νησιωτικό σύμπλεγμα υπήρ-χε η Λακεδαίμων από τις αρχές της τρίτης χιλιετίας πΧ μέχρι το 1750 πΧ οπότε καταστράφηκε από την Κοσμική Θεομηνία

Κατά τη Μυκηναϊκή περίοδο υπήρξε το Ανακτορικό κέντρο της Λακωνίας όπως πιστοποιείται από το Ανάκτορο το Κυκλώπειο Τείχος τους Βασιλικούς Θολωτούς Τάφους κα Επίσης φιλοξένησε το Ανάκτορο του Μενέλαου και της ΕλένηςΠολλές γεωφυσικές και γεωπολιτικές ιδιαιτερότητες μνημειακά ευρήματα και αρ-

χαιολογικά ευρήματα οδήγησαν τον συγγραφέα να ταυτίσει σημεία και μνημεία του Λακωνικού βαθυπέδου της Λακεδαίμονος με την Πλατωνική Ατλαντίδα και να ανα-ζητήσει επιβιώσεις της υλικής πολιτειακής και πολιτισμικής κληρονομιάς της στην ιστορική Δωρική ΣπάρτηΗ πλούσια εικονογράφηση βοηθά κάθε ενδιαφερόμενο για την ελληνική αρχαιολο-

γία να παρακολουθήσει αναλυτικά τη διεξαγωγή μιας ανασκαφής σrsquo ένα χώρο που παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον

Του ΘΕΟΔΩΡΟΥ Γ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Κ α δ ρ α μ ί τ σ α

ldquoΛακεδαίμωνrdquo

(54)

ανέναν μα κανέναν δεν μπορείς να κερδίσεις ούτε καν ένα αφελές μικρό παιδί εφόσον του αφαιρείς την ελευ-θερία τού να μην συμφωνήσει μαζί σου Αν στερήσεις την ελευθερία στον άλλον και βασιλιά να τον στέψεις δεν θα διαρκέσει η συμφωνία σας Σύντο-

μα θα αισθανθεί δυσφορία θα καταλάβει ότι παγιδεύτη-κε και βρέθηκε εκεί που δεν θέλει Τα χρυσά κλουβιά τα ανακάλυψαν τύποι σαν τη γυναίκα της πρώτης ιστορί-ας του βιβλίουmiddot όμως κλειδωμένο ένα πουλί μαραίνεται Ο Ελύτης γράφει πως γίνεται να φυλακίσεις ένα αηδόνι αλλά δεν μπορείς να φυλακίσεις τον κελαϊδισμό τουΥπάρχουν όμως προσωπικότητες τόσο ανασφαλείς εξαρτημένες και εξωφρενικά εγωιστικές ώστε κρατούν κλειδωμένο το αηδόνι τους έστω και άλαλο έστω και νεκρό Ξέρουν πολύ καλά άλλωστε την τέχνη να ταρι-χεύουνΌλοι μας έχουμε συναπαντηθεί με τέτοιους χαρακτή-

ρες Δεν είναι λίγοι και γνωρίζουν να πλέκουν ιστούς σαν την αράχνη Όσο πιο εξαρτημένοι είμαστε εμείς οι ίδιοι τόσο τσιμπάμε στους χειρισμούς τους Ο ελεύθε-ρος ο ανεξάρτητος άνθρωπος δεν τους ανέχεται γρή-γορα κάνει πέρα σύντομα κόβει μαζί τους τις διαπραγ-ματεύσεις Όμως πόσοι είμαστε εντελώς ανεξάρτητοι Όλοι έχουμε τις πληγές μας τα μειονεκτήματα μας τα παθήματα και τα πάθη μας Όλοι κουβαλάμε στο αίμα μας τους πειρασμούς της τρέλας Παρά ταύτα πάντα υπάρχει τρόπος να γιατρεύεσαι όταν όντως το αποφασί-ζεις διότι η υγεία είναι πιο επιθετική και δυναμική από την αρρώστια

ldquoΣιωπάς για να ακούγεσαιrdquo

Της ΜΑΡΩΣ ΒΑΜΒΟΥΝΑΚΗ Ε κ δ ό σ ε ι ς Ψ υ χ ο γ ι ό ς

(55)

STREETART

(56)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

( φωτογραφίες - Ανδρέας Τσάκαλης )

ΟΌ π ο ι ο ς θ έ λ ε ι να θαυμάσει έργα Τέχνης από καλλιτέχνες με μεράκι και πάθος δεν χρειάζεται να πηγαίνει μόνο σε εκθεσιακούς χώρους Ένας τοίχος παλιός μια λεπτομέ-ρεια στην πόρτα κάγκελα ή και σημεία του δρόμου είναι ικανά να εμπνεύσουν Μπο-ρούν να δώσουν βάση στον λαϊκό καλλιτέχνη να δημιουργήσει και να μεταμορφώσει Όταν ένας άνθρωπος θέλει να εκφραστεί μέσα από την τέχνη θα βρει laquoτελάραraquo γύρω του Θα βρει τρόπο να στείλει το μήνυμά του Θα επικοινωνήσει με τον θεατή θα τον κάνει να σκεφτεί να χαμογελάσει να λυπηθεί Θα του δημιουργήσει έντονα συναισθήματα χρησι-μοποιώντας απλά φτηνά χρώματα και το ταλέντο τουΗ τέχνη λοιπόν που μπορείς ελεύθερα να δεις και να θαυμάσεις στους πιο απίθανους χώρους ίσως και στην ίδια τη γειτονιά σου χωρίς εισιτήρια και προσκλήσεις λέγεται street art

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

(57)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

STREET ART

(58)

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

Δώρα Η Αλεξάνδρα όμορφη κι αριστο-κρατική από καλή και πλούσια οικο-γένεια φαντάστηκε πως στο πρόσωπο του αρρενωπού Νιόνιου θα έβρισκε την αδελφή ψυχή το άλλο μισό της για να ζήσει μαζί του τη ζωή που ονει-ρευόταν Όμως ο ωραίος της σύζυγος ndashθα διαπίστωνε γρήγοραndash καταδυνα-στευόταν από την Αργίνη μάνα σκλη-ρή και πεθερά ακόμη σκληρότερηhellip Ποτέ ο γιός δεν μπόρεσε να απαλλαγεί από την αρπάγη αυτής της μάνας κι έτσι η Αλεξάνδρα έμαθε να ζει στο πε-ριθώριο της ζωής των τριών τους κά-νοντας υπομονή για χάρη του παιδιού της και γιατί στο βάθος η ελπίδα την έκανε να πιστεύει ότι ίσως μια ημέρα όλα αλλάξουνhellip Η ελπίδα το μόνο όπλο του απελπισμένουhellipΤον απολογισμό αυτής της ζωής

εγκλωβισμένης στη ερημιά του έρω-τα μιας ζωής πολιτικών αγώνων για ένα καλύτερο αύριο διηγείται η Αλε-ξάνδρα γιαγιά πια στη μικρή εγγονή που έχει τrsquo όνομά τηςhellip

ldquoΜια Κυρ ιακή με την Αλεξάνδραrdquoεκδ Ωκεανός

(Η Δώρα Νικολαΐδου γεννήθηκε στην Αθήνα Πήρε πανεπιστημιακό τίτλο σπουδών από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων με ειδίκευση στην Ψυχολογία Σήμερα είναι τελειόφοιτος του Ελληνικού Ινστιτούτου Νευροφυτοθεραπείας και Ανάλυσης του Χαρακτήρα (ΕΙΝΑ) και ασκεί επαγγελματικά τη Συμβουλευτική ως Σύμβουλος Ψυχικής ΥγείαςΕιδικεύεται και παρέχει Συμβουλευτική Ψυχολογική Υποστήριξη σε Γυναικεία Θέματα Έχει μετεκπαιδευτεί στις πλέον σύγχρονες τεχνικές θεραπείας του Μετατραυματικού Στρες (Brain Spotting και CMR)Το laquoΜια Κυριακή με την Αλεξάνδραraquo είναι το πρώτο μυθιστόρημά της)

Νικολαίδου

Η Ε λ λ η ν ι κ ή Εταιρεία Μεταφρα-στών Λογοτεχνίας βράβευσε τη Χάρις Αλε-ξίου για την καλύτερη μετάφραση ξένου λο-γοτεχνικού έργου Η βράβευση αφορούσε τη μετάφραση του βιβλίου laquoΠάντα ήρωεςraquo του Φαμπιάν Μαρσό που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΜεταίχμιοΤο βιβλίο αποτελεί τη συγκλονιστική μαρ-

τυρία του Grand Corps Malade (Ψηλό Άρρω-στο Κορμί όπως είναι το ψευδώνυμό του) ο οποίος έμεινε ατελώς τετραπληγικός εξαιτί-ας ενός μοιραίου ατυχήματος Ωστόσο ένα χρόνο μετά το περιστατικό διέψευσε τις προ-βλέψεις των ειδικών και κατάφερε να περπα-τήσει ξανά Στις σελίδες του βιβλίου του ο Μαρσό αφηγείται τη δωδεκάμηνη περιπέτεια και τις εμπειρίες τόσο τις δικές του όσο και των ομοιοπαθών συντρόφων του από το κέ-ντρο αποκατάστασηςΓια τη γνωριμία της με τον Φαμπιάν Μαρσό

την απόφασή της να προτείνει και να μετα-φράσει το βιβλίο του η Χάρις Αλεξίου αναφέ-ρει laquoΤον Grand Corps Malade τον γνώρισα από τα τραγούδια του Ήταν το νέο πρόσω-πο στη γαλλική μουσική σκηνή στο μουσι-κό είδος της slam H νεολαία της Γαλλίας τον λάτρευε Μου έκανε εντύπωση αυτός ο νέος όμορφος άνδρας με την πατερίτσα του Μου έκανε εντύπωση και το ψευδώνυμό του το laquoψηλό άρρωστο κορμίraquo Το τραγούδι μου ldquoΜεγάλωσαrdquo μόλις είχε κυκλοφορήσει και σκεφτόμουν πως θα μπορούσε να το είχε γρά-ψει αυτός Τον συνάντησα αργότερα σε ένα τηλεοπτικό στούντιο όταν συμμετείχαμε και οι δύο στην εκπομπή του Michel Drucker που έκανε ένα μεγάλο αφιέρωμα στον Ντέμη Ρούσσο

Δύο χρόνια αργότερα ο φίλος Νίκος Αλιά-γας μου χάρισε το βιβλίο του Φαμπιάν laquoΔι-άβασέ το είναι γραμμένο σε απλή γλώσσαraquo μου είπε Όσο το διάβαζα σε πολλά σημεία ξαναζούσα την περιπέτεια του αδελφού μου στην εντατική και αργότερα στο κέντρο απο-κατάστασης Το συγκινητικό επίσης ήταν πως γνώριζα την απίστευτη ταλαιπωρία των τετραπληγικών των αναπήρων που στερού-νται την ικανότητα όπως λέει και ο Φαμπι-άν να ξύσουν το φρύδι τους ή να κρατήσουν το κουτάλι τους και να πατήσουν ένα κου-μπί για βοήθειαraquo

Ε Κ Δ Η Λ Ω Σ Η -Β ρ α β ε ί ο Λ ο γ ο τ ε χ ν ι κ ή ς Μ ε τ ά φ ρ α σ η ς γ ι α τ η ν Χ Αλεξίου

(50)

Θ Ε Α Τ Ρ Ο - laquoΟ Γάμοςraquolaquo Ο Γ ά μ ο ς raquo της Βάσιας Σολωμού

Ξανθάκη πρωτοπαρουσιάστηκε το 1994 στο Θεσσαλικό Θέατρο σε θεατρική διασκευή και σκηνοθεσία του Κώστα Τσιάνου γνωρίζοντας τεράστια επιτυχίαΣτην τωρινή παράσταση τού Μεταξουργεί-

ου παρουσιάζεται με τη μορφή του μονολό-γου σε θεατρική προσαρμογή ndash σκηνοθεσία και ερμηνεία της Άννας Βαγενά Πρόκειται για την ιστορία μιας απλής γυναίκας από τα Αμπελάκια της Θεσσαλίας μιας χωριάτισ-σας που σήκωσε στους αδύνατους ώμους της τη μοίρα της και συγχρόνως τη μοίρα πολ-λών γυναικών του τόπου μας Έζησε τη βα-ναυσότητα ενός αλκοολικού πατέρα είδε την αγάπη του άνδρα της να μεταμορφώνεται σε περιφρόνηση όταν άρχισε να γεννάει κωφά-λαλα παιδιά εξαιτίας της βαριάς κληρονομι-κότητας του αλκοολικού πατέρα της και πά-

S T A N D - U P C O M E D Y -5 0 Α π ο χ ρ ώ σ ε ι ς τ ο υ GreekΣ τ ι ς μ έ ρ ε ς μας που

το χιούμορ θεωρείται σπάνιο και πολύτιμο το Tin Pan Alley φιλοξενεί τον Σίλα Σεραφείμ ο οποίος προσφέρει εντυπωσιακές παραστάσεις γέλιου και εύθυμου προβληματισμούΚάθε Σάββατο (έως τις 27 Δεκεμβρίου) στις

2200 ο Σίλας στήνει ένα ενδιαφέρον πανηγύρι με επίκεντρο το εξαιρετικό μοναδικό laquoφυσικό φαινόμενοraquo που λέγεται laquoΝεοέλληναςraquo Μια γι-ορτή σε πρώτη ανάγνωση των 20 χρόνων πα-ρουσίας του στην stand-up comedy αλλά και μια προσπάθεια ανάλυσης και διερεύνησης του φαινομένου το οποίο μάλλον θα εξακολουθήσει να απασχολεί για πολύ καιρό την καλλιτεχνική

κοινότητα του είδους Για του λόγου το αληθές δείτε ένα απόσπασμα των προσπαθειών του στην ιστοσελίδαwwwyoutubecomwatchv=LgJERE7PTBY

Συντελεστές Σίλας Σεραφείμ

Λίλα Σταμπούλογλου (συμμετέχει μέχρι να γεννήσει)

Παραστάσεις Κάθε Σάββατο μέχρι τις 27 Δεκεμβρίου

(τουλάχιστον)

Ώρα έναρξης 2200 (ακριβώς)

Πληροφορίες Tin Pan Alley Τουρναβίτου 6 Πλατεία

Ασωμάτων Θησείο Τηλ 210-3210158

httpwwwtinpanalleygrindexphpsilasserafim

λεψε με νύχια και δόντια σε μια κοινωνία που δεν δέχεται εύκολα την αναπηρίαΏρες Παράστασης Σάββατο 1800 και 2100

Κυριακή 1830

Εισιτήρια Γενική Είσοδος 16euro Μειωμένα

12euro (φοιτητές συνταξιούχοι άνω των 65 ετών

πολύτεκνοι amp εκπαιδευτικοί) και 10euro(άνεργοι)

Ομαδικό εισιτήριο 8euro

Θέατρο Μεταξουργείο Ακαδήμου 14-16

Τηλ 210-5234382

(51)

(52)

ldquoΤο Θαύμα να Νοιώθεις ΈλληναςrdquoΤου SAM CHEKWASΕ κ δ ό σ ε ι ς S e a b u r n B o o k s

άνθρωπος μένει εκεί όπου είναι θαμμένο ένα μέρος της καρδιάς τουraquo έγραψε ο Αλέξαν-

δρος Δουμάς Ο Sam Chekwas το παιδί από την Νιγη-ρία με τα φωτεινά και ερευνητικά μάτια που ήρθε από την χώρα του να σπουδάσει στην Ελλά-δα ντυμένος στο πνεύμα και την καρδιά με την αγάπη για το αληθινό το υψηλό και το ωραίο δεν μάκρυνε ποτέ από δω Τα τραίνα της ζωής του ασταμάτητα έφευγαν και γύριζαν φεύγουν και γυρίζουν με τη σημαία του χρέους με την πραμάτεια της προσφοράς με τη σοδειά της αγά-πης Σrsquo ένα ταξίδι που κρατάει χρόνια τώρα διατηρώντας την ποιότητα του σεβασμού την ευ-χέρεια της κατανόησης και την ανάγκη της συμπόρευσης στα μονοπάτια της ουσίαςhelliplaquoΌσο αναπνέω θα προβάλλω την ελληνική γλώσσα και τα ελληνικά γράμματαraquo δήλωσε σε παρου-

σίαση του βιβλίου του ο Chekwas Και με περισσή περηφάνια ανέφερε laquoΕδώ γεννήθηκαν οι τέ-χνες η φιλοσοφία και οι επιστήμες Ο Μέγας Αλέξανδρος έλεγε πως ότι δεν γιορτάζεται πεθαίνει Αυτό συμβαίνει και με τον ελληνισμό και κυρίως την ελληνική γλώσσα Όλοι εσείς πρέπει να με-ταφέρετε τον ελληνισμό όπου μπορείτε με κάθε τρόποraquo Και όχι μόνο προτρέπει αλλά και ο ίδι-ος προσπαθεί για τη διάδοση του ελληνισμού μέσα από το βιβλιοπωλείο που έχει ανοίξει στην Αστόρια της Νέας Υόρκης Το βιβλιοπωλείο αποτελεί ένα από τα laquoαξιοθέαταraquo της αμερικανικής μεγαλούπολης με τους δεκάδες χιλιάδες Ελληνοαμερικάνους Βρίσκεται στον αριθμό 33-18 της οδού Μπρόντγουεϊ και μοιάζει με συνηθισμένο συνοικιακό βιβλιοπωλείο Όμως ανάμεσα στις αγγλικές εκδόσεις υπάρχουν ράφια που ξεχειλίζουν από ελληνικούς τίτλουςmiddot η προσπάθεια του Chekwas για την προώθηση του ελληνισμού

(53)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

τα τέλη του 1944 όταν πια εί-χαν αποχωρήσει από τη χώρα μας οι δυνάμεις κατοχής του Άξονα μέλη της ηγεσίας του τότε Βασιλικού Ναυτικού ζή-τησαν την ανεύρεση και τιμω-ρία των υπεύθυνων του τορπι-

λισμού της laquoΈλληςraquo Πράγματι είχε επισημανθεί στην Κάτω Ιταλία κάποιος Stefano Toselli μηχανι-κός ο οποίος είχε δηλώσει laquoιδιωτικώςraquo ότι ήταν σε θέση να κατονομάσει τους υπεύθυνους της ανόσιας πράξηςΟι ελληνικές Αρχές λοιπόν απαίτησαν την επίσημη καταγραφή της μαρτυρίας του και να κινηθεί η δια-δικασία παραπομπής των ενόχων σε δίκη Και τότεhellip laquoέσκασε η βόμβαraquo Με εντολή του Βρετανού στρα-τάρχη Harold Alexander ανώτατου διοικητή των συμμαχικών δυνάμεων της Μεσογείου κατηγορη-ματικώς απαγορεύτηκε η συνέχιση της έρευνας Το θέμα έπρεπε να μπει στο αρχείο ndash και αυτό έγινε ευ-θύς αμέσως Κατά συνέπεια όλα όσα λέγονται ακό-μα και σήμερα σχετικά με τον τορπιλισμό της laquoΈλ-ληςraquo παραμένουν ατεκμηρίωτα Ήταν πράγματι το ιταλικό υποβρύχιο laquoDelfino raquo που βύθισε το αγκυ-ροβολημένο στην Τήνο για τον εορτασμό του Δεκα-πενταύγουστου ελληνικό πολεμικό σκάφος Και αν ναι ποιος έδωσε τη σχετική εντολή Και τι έλεγε η εντολή αυτή

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Λ ό γ χ η

ldquoΟ Πόλεμος και ο ΚόσμοςrdquoΤα Γεγονότα του rsquo40 τα πριν και οι Συνέπειες

ρόκειται για ένα τρίτομο έργο στο οποίο ο Θεόδωρος Σπυρόπου-λος παρουσιάζει αναλυτικά με εξαντλητικές λεπτομέρειες τη σημα-ντική ανασκαφή της ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΟΣΑνάμεσα στην Πελλάνα και την Σπάρτη ιδρύθηκε μια Νησιωτική

Κοινοπολιτεία στη Λιμνοθάλασσα που συνδεόταν μέσω του Ευρώ-τα με τον Λακωνικό Κόλπο Σrsquo αυτό το νησιωτικό σύμπλεγμα υπήρ-χε η Λακεδαίμων από τις αρχές της τρίτης χιλιετίας πΧ μέχρι το 1750 πΧ οπότε καταστράφηκε από την Κοσμική Θεομηνία

Κατά τη Μυκηναϊκή περίοδο υπήρξε το Ανακτορικό κέντρο της Λακωνίας όπως πιστοποιείται από το Ανάκτορο το Κυκλώπειο Τείχος τους Βασιλικούς Θολωτούς Τάφους κα Επίσης φιλοξένησε το Ανάκτορο του Μενέλαου και της ΕλένηςΠολλές γεωφυσικές και γεωπολιτικές ιδιαιτερότητες μνημειακά ευρήματα και αρ-

χαιολογικά ευρήματα οδήγησαν τον συγγραφέα να ταυτίσει σημεία και μνημεία του Λακωνικού βαθυπέδου της Λακεδαίμονος με την Πλατωνική Ατλαντίδα και να ανα-ζητήσει επιβιώσεις της υλικής πολιτειακής και πολιτισμικής κληρονομιάς της στην ιστορική Δωρική ΣπάρτηΗ πλούσια εικονογράφηση βοηθά κάθε ενδιαφερόμενο για την ελληνική αρχαιολο-

γία να παρακολουθήσει αναλυτικά τη διεξαγωγή μιας ανασκαφής σrsquo ένα χώρο που παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον

Του ΘΕΟΔΩΡΟΥ Γ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Κ α δ ρ α μ ί τ σ α

ldquoΛακεδαίμωνrdquo

(54)

ανέναν μα κανέναν δεν μπορείς να κερδίσεις ούτε καν ένα αφελές μικρό παιδί εφόσον του αφαιρείς την ελευ-θερία τού να μην συμφωνήσει μαζί σου Αν στερήσεις την ελευθερία στον άλλον και βασιλιά να τον στέψεις δεν θα διαρκέσει η συμφωνία σας Σύντο-

μα θα αισθανθεί δυσφορία θα καταλάβει ότι παγιδεύτη-κε και βρέθηκε εκεί που δεν θέλει Τα χρυσά κλουβιά τα ανακάλυψαν τύποι σαν τη γυναίκα της πρώτης ιστορί-ας του βιβλίουmiddot όμως κλειδωμένο ένα πουλί μαραίνεται Ο Ελύτης γράφει πως γίνεται να φυλακίσεις ένα αηδόνι αλλά δεν μπορείς να φυλακίσεις τον κελαϊδισμό τουΥπάρχουν όμως προσωπικότητες τόσο ανασφαλείς εξαρτημένες και εξωφρενικά εγωιστικές ώστε κρατούν κλειδωμένο το αηδόνι τους έστω και άλαλο έστω και νεκρό Ξέρουν πολύ καλά άλλωστε την τέχνη να ταρι-χεύουνΌλοι μας έχουμε συναπαντηθεί με τέτοιους χαρακτή-

ρες Δεν είναι λίγοι και γνωρίζουν να πλέκουν ιστούς σαν την αράχνη Όσο πιο εξαρτημένοι είμαστε εμείς οι ίδιοι τόσο τσιμπάμε στους χειρισμούς τους Ο ελεύθε-ρος ο ανεξάρτητος άνθρωπος δεν τους ανέχεται γρή-γορα κάνει πέρα σύντομα κόβει μαζί τους τις διαπραγ-ματεύσεις Όμως πόσοι είμαστε εντελώς ανεξάρτητοι Όλοι έχουμε τις πληγές μας τα μειονεκτήματα μας τα παθήματα και τα πάθη μας Όλοι κουβαλάμε στο αίμα μας τους πειρασμούς της τρέλας Παρά ταύτα πάντα υπάρχει τρόπος να γιατρεύεσαι όταν όντως το αποφασί-ζεις διότι η υγεία είναι πιο επιθετική και δυναμική από την αρρώστια

ldquoΣιωπάς για να ακούγεσαιrdquo

Της ΜΑΡΩΣ ΒΑΜΒΟΥΝΑΚΗ Ε κ δ ό σ ε ι ς Ψ υ χ ο γ ι ό ς

(55)

STREETART

(56)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

( φωτογραφίες - Ανδρέας Τσάκαλης )

ΟΌ π ο ι ο ς θ έ λ ε ι να θαυμάσει έργα Τέχνης από καλλιτέχνες με μεράκι και πάθος δεν χρειάζεται να πηγαίνει μόνο σε εκθεσιακούς χώρους Ένας τοίχος παλιός μια λεπτομέ-ρεια στην πόρτα κάγκελα ή και σημεία του δρόμου είναι ικανά να εμπνεύσουν Μπο-ρούν να δώσουν βάση στον λαϊκό καλλιτέχνη να δημιουργήσει και να μεταμορφώσει Όταν ένας άνθρωπος θέλει να εκφραστεί μέσα από την τέχνη θα βρει laquoτελάραraquo γύρω του Θα βρει τρόπο να στείλει το μήνυμά του Θα επικοινωνήσει με τον θεατή θα τον κάνει να σκεφτεί να χαμογελάσει να λυπηθεί Θα του δημιουργήσει έντονα συναισθήματα χρησι-μοποιώντας απλά φτηνά χρώματα και το ταλέντο τουΗ τέχνη λοιπόν που μπορείς ελεύθερα να δεις και να θαυμάσεις στους πιο απίθανους χώρους ίσως και στην ίδια τη γειτονιά σου χωρίς εισιτήρια και προσκλήσεις λέγεται street art

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

(57)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

STREET ART

(58)

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

Δώρα Η Αλεξάνδρα όμορφη κι αριστο-κρατική από καλή και πλούσια οικο-γένεια φαντάστηκε πως στο πρόσωπο του αρρενωπού Νιόνιου θα έβρισκε την αδελφή ψυχή το άλλο μισό της για να ζήσει μαζί του τη ζωή που ονει-ρευόταν Όμως ο ωραίος της σύζυγος ndashθα διαπίστωνε γρήγοραndash καταδυνα-στευόταν από την Αργίνη μάνα σκλη-ρή και πεθερά ακόμη σκληρότερηhellip Ποτέ ο γιός δεν μπόρεσε να απαλλαγεί από την αρπάγη αυτής της μάνας κι έτσι η Αλεξάνδρα έμαθε να ζει στο πε-ριθώριο της ζωής των τριών τους κά-νοντας υπομονή για χάρη του παιδιού της και γιατί στο βάθος η ελπίδα την έκανε να πιστεύει ότι ίσως μια ημέρα όλα αλλάξουνhellip Η ελπίδα το μόνο όπλο του απελπισμένουhellipΤον απολογισμό αυτής της ζωής

εγκλωβισμένης στη ερημιά του έρω-τα μιας ζωής πολιτικών αγώνων για ένα καλύτερο αύριο διηγείται η Αλε-ξάνδρα γιαγιά πια στη μικρή εγγονή που έχει τrsquo όνομά τηςhellip

ldquoΜια Κυρ ιακή με την Αλεξάνδραrdquoεκδ Ωκεανός

(Η Δώρα Νικολαΐδου γεννήθηκε στην Αθήνα Πήρε πανεπιστημιακό τίτλο σπουδών από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων με ειδίκευση στην Ψυχολογία Σήμερα είναι τελειόφοιτος του Ελληνικού Ινστιτούτου Νευροφυτοθεραπείας και Ανάλυσης του Χαρακτήρα (ΕΙΝΑ) και ασκεί επαγγελματικά τη Συμβουλευτική ως Σύμβουλος Ψυχικής ΥγείαςΕιδικεύεται και παρέχει Συμβουλευτική Ψυχολογική Υποστήριξη σε Γυναικεία Θέματα Έχει μετεκπαιδευτεί στις πλέον σύγχρονες τεχνικές θεραπείας του Μετατραυματικού Στρες (Brain Spotting και CMR)Το laquoΜια Κυριακή με την Αλεξάνδραraquo είναι το πρώτο μυθιστόρημά της)

Νικολαίδου

Θ Ε Α Τ Ρ Ο - laquoΟ Γάμοςraquolaquo Ο Γ ά μ ο ς raquo της Βάσιας Σολωμού

Ξανθάκη πρωτοπαρουσιάστηκε το 1994 στο Θεσσαλικό Θέατρο σε θεατρική διασκευή και σκηνοθεσία του Κώστα Τσιάνου γνωρίζοντας τεράστια επιτυχίαΣτην τωρινή παράσταση τού Μεταξουργεί-

ου παρουσιάζεται με τη μορφή του μονολό-γου σε θεατρική προσαρμογή ndash σκηνοθεσία και ερμηνεία της Άννας Βαγενά Πρόκειται για την ιστορία μιας απλής γυναίκας από τα Αμπελάκια της Θεσσαλίας μιας χωριάτισ-σας που σήκωσε στους αδύνατους ώμους της τη μοίρα της και συγχρόνως τη μοίρα πολ-λών γυναικών του τόπου μας Έζησε τη βα-ναυσότητα ενός αλκοολικού πατέρα είδε την αγάπη του άνδρα της να μεταμορφώνεται σε περιφρόνηση όταν άρχισε να γεννάει κωφά-λαλα παιδιά εξαιτίας της βαριάς κληρονομι-κότητας του αλκοολικού πατέρα της και πά-

S T A N D - U P C O M E D Y -5 0 Α π ο χ ρ ώ σ ε ι ς τ ο υ GreekΣ τ ι ς μ έ ρ ε ς μας που

το χιούμορ θεωρείται σπάνιο και πολύτιμο το Tin Pan Alley φιλοξενεί τον Σίλα Σεραφείμ ο οποίος προσφέρει εντυπωσιακές παραστάσεις γέλιου και εύθυμου προβληματισμούΚάθε Σάββατο (έως τις 27 Δεκεμβρίου) στις

2200 ο Σίλας στήνει ένα ενδιαφέρον πανηγύρι με επίκεντρο το εξαιρετικό μοναδικό laquoφυσικό φαινόμενοraquo που λέγεται laquoΝεοέλληναςraquo Μια γι-ορτή σε πρώτη ανάγνωση των 20 χρόνων πα-ρουσίας του στην stand-up comedy αλλά και μια προσπάθεια ανάλυσης και διερεύνησης του φαινομένου το οποίο μάλλον θα εξακολουθήσει να απασχολεί για πολύ καιρό την καλλιτεχνική

κοινότητα του είδους Για του λόγου το αληθές δείτε ένα απόσπασμα των προσπαθειών του στην ιστοσελίδαwwwyoutubecomwatchv=LgJERE7PTBY

Συντελεστές Σίλας Σεραφείμ

Λίλα Σταμπούλογλου (συμμετέχει μέχρι να γεννήσει)

Παραστάσεις Κάθε Σάββατο μέχρι τις 27 Δεκεμβρίου

(τουλάχιστον)

Ώρα έναρξης 2200 (ακριβώς)

Πληροφορίες Tin Pan Alley Τουρναβίτου 6 Πλατεία

Ασωμάτων Θησείο Τηλ 210-3210158

httpwwwtinpanalleygrindexphpsilasserafim

λεψε με νύχια και δόντια σε μια κοινωνία που δεν δέχεται εύκολα την αναπηρίαΏρες Παράστασης Σάββατο 1800 και 2100

Κυριακή 1830

Εισιτήρια Γενική Είσοδος 16euro Μειωμένα

12euro (φοιτητές συνταξιούχοι άνω των 65 ετών

πολύτεκνοι amp εκπαιδευτικοί) και 10euro(άνεργοι)

Ομαδικό εισιτήριο 8euro

Θέατρο Μεταξουργείο Ακαδήμου 14-16

Τηλ 210-5234382

(51)

(52)

ldquoΤο Θαύμα να Νοιώθεις ΈλληναςrdquoΤου SAM CHEKWASΕ κ δ ό σ ε ι ς S e a b u r n B o o k s

άνθρωπος μένει εκεί όπου είναι θαμμένο ένα μέρος της καρδιάς τουraquo έγραψε ο Αλέξαν-

δρος Δουμάς Ο Sam Chekwas το παιδί από την Νιγη-ρία με τα φωτεινά και ερευνητικά μάτια που ήρθε από την χώρα του να σπουδάσει στην Ελλά-δα ντυμένος στο πνεύμα και την καρδιά με την αγάπη για το αληθινό το υψηλό και το ωραίο δεν μάκρυνε ποτέ από δω Τα τραίνα της ζωής του ασταμάτητα έφευγαν και γύριζαν φεύγουν και γυρίζουν με τη σημαία του χρέους με την πραμάτεια της προσφοράς με τη σοδειά της αγά-πης Σrsquo ένα ταξίδι που κρατάει χρόνια τώρα διατηρώντας την ποιότητα του σεβασμού την ευ-χέρεια της κατανόησης και την ανάγκη της συμπόρευσης στα μονοπάτια της ουσίαςhelliplaquoΌσο αναπνέω θα προβάλλω την ελληνική γλώσσα και τα ελληνικά γράμματαraquo δήλωσε σε παρου-

σίαση του βιβλίου του ο Chekwas Και με περισσή περηφάνια ανέφερε laquoΕδώ γεννήθηκαν οι τέ-χνες η φιλοσοφία και οι επιστήμες Ο Μέγας Αλέξανδρος έλεγε πως ότι δεν γιορτάζεται πεθαίνει Αυτό συμβαίνει και με τον ελληνισμό και κυρίως την ελληνική γλώσσα Όλοι εσείς πρέπει να με-ταφέρετε τον ελληνισμό όπου μπορείτε με κάθε τρόποraquo Και όχι μόνο προτρέπει αλλά και ο ίδι-ος προσπαθεί για τη διάδοση του ελληνισμού μέσα από το βιβλιοπωλείο που έχει ανοίξει στην Αστόρια της Νέας Υόρκης Το βιβλιοπωλείο αποτελεί ένα από τα laquoαξιοθέαταraquo της αμερικανικής μεγαλούπολης με τους δεκάδες χιλιάδες Ελληνοαμερικάνους Βρίσκεται στον αριθμό 33-18 της οδού Μπρόντγουεϊ και μοιάζει με συνηθισμένο συνοικιακό βιβλιοπωλείο Όμως ανάμεσα στις αγγλικές εκδόσεις υπάρχουν ράφια που ξεχειλίζουν από ελληνικούς τίτλουςmiddot η προσπάθεια του Chekwas για την προώθηση του ελληνισμού

(53)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

τα τέλη του 1944 όταν πια εί-χαν αποχωρήσει από τη χώρα μας οι δυνάμεις κατοχής του Άξονα μέλη της ηγεσίας του τότε Βασιλικού Ναυτικού ζή-τησαν την ανεύρεση και τιμω-ρία των υπεύθυνων του τορπι-

λισμού της laquoΈλληςraquo Πράγματι είχε επισημανθεί στην Κάτω Ιταλία κάποιος Stefano Toselli μηχανι-κός ο οποίος είχε δηλώσει laquoιδιωτικώςraquo ότι ήταν σε θέση να κατονομάσει τους υπεύθυνους της ανόσιας πράξηςΟι ελληνικές Αρχές λοιπόν απαίτησαν την επίσημη καταγραφή της μαρτυρίας του και να κινηθεί η δια-δικασία παραπομπής των ενόχων σε δίκη Και τότεhellip laquoέσκασε η βόμβαraquo Με εντολή του Βρετανού στρα-τάρχη Harold Alexander ανώτατου διοικητή των συμμαχικών δυνάμεων της Μεσογείου κατηγορη-ματικώς απαγορεύτηκε η συνέχιση της έρευνας Το θέμα έπρεπε να μπει στο αρχείο ndash και αυτό έγινε ευ-θύς αμέσως Κατά συνέπεια όλα όσα λέγονται ακό-μα και σήμερα σχετικά με τον τορπιλισμό της laquoΈλ-ληςraquo παραμένουν ατεκμηρίωτα Ήταν πράγματι το ιταλικό υποβρύχιο laquoDelfino raquo που βύθισε το αγκυ-ροβολημένο στην Τήνο για τον εορτασμό του Δεκα-πενταύγουστου ελληνικό πολεμικό σκάφος Και αν ναι ποιος έδωσε τη σχετική εντολή Και τι έλεγε η εντολή αυτή

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Λ ό γ χ η

ldquoΟ Πόλεμος και ο ΚόσμοςrdquoΤα Γεγονότα του rsquo40 τα πριν και οι Συνέπειες

ρόκειται για ένα τρίτομο έργο στο οποίο ο Θεόδωρος Σπυρόπου-λος παρουσιάζει αναλυτικά με εξαντλητικές λεπτομέρειες τη σημα-ντική ανασκαφή της ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΟΣΑνάμεσα στην Πελλάνα και την Σπάρτη ιδρύθηκε μια Νησιωτική

Κοινοπολιτεία στη Λιμνοθάλασσα που συνδεόταν μέσω του Ευρώ-τα με τον Λακωνικό Κόλπο Σrsquo αυτό το νησιωτικό σύμπλεγμα υπήρ-χε η Λακεδαίμων από τις αρχές της τρίτης χιλιετίας πΧ μέχρι το 1750 πΧ οπότε καταστράφηκε από την Κοσμική Θεομηνία

Κατά τη Μυκηναϊκή περίοδο υπήρξε το Ανακτορικό κέντρο της Λακωνίας όπως πιστοποιείται από το Ανάκτορο το Κυκλώπειο Τείχος τους Βασιλικούς Θολωτούς Τάφους κα Επίσης φιλοξένησε το Ανάκτορο του Μενέλαου και της ΕλένηςΠολλές γεωφυσικές και γεωπολιτικές ιδιαιτερότητες μνημειακά ευρήματα και αρ-

χαιολογικά ευρήματα οδήγησαν τον συγγραφέα να ταυτίσει σημεία και μνημεία του Λακωνικού βαθυπέδου της Λακεδαίμονος με την Πλατωνική Ατλαντίδα και να ανα-ζητήσει επιβιώσεις της υλικής πολιτειακής και πολιτισμικής κληρονομιάς της στην ιστορική Δωρική ΣπάρτηΗ πλούσια εικονογράφηση βοηθά κάθε ενδιαφερόμενο για την ελληνική αρχαιολο-

γία να παρακολουθήσει αναλυτικά τη διεξαγωγή μιας ανασκαφής σrsquo ένα χώρο που παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον

Του ΘΕΟΔΩΡΟΥ Γ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Κ α δ ρ α μ ί τ σ α

ldquoΛακεδαίμωνrdquo

(54)

ανέναν μα κανέναν δεν μπορείς να κερδίσεις ούτε καν ένα αφελές μικρό παιδί εφόσον του αφαιρείς την ελευ-θερία τού να μην συμφωνήσει μαζί σου Αν στερήσεις την ελευθερία στον άλλον και βασιλιά να τον στέψεις δεν θα διαρκέσει η συμφωνία σας Σύντο-

μα θα αισθανθεί δυσφορία θα καταλάβει ότι παγιδεύτη-κε και βρέθηκε εκεί που δεν θέλει Τα χρυσά κλουβιά τα ανακάλυψαν τύποι σαν τη γυναίκα της πρώτης ιστορί-ας του βιβλίουmiddot όμως κλειδωμένο ένα πουλί μαραίνεται Ο Ελύτης γράφει πως γίνεται να φυλακίσεις ένα αηδόνι αλλά δεν μπορείς να φυλακίσεις τον κελαϊδισμό τουΥπάρχουν όμως προσωπικότητες τόσο ανασφαλείς εξαρτημένες και εξωφρενικά εγωιστικές ώστε κρατούν κλειδωμένο το αηδόνι τους έστω και άλαλο έστω και νεκρό Ξέρουν πολύ καλά άλλωστε την τέχνη να ταρι-χεύουνΌλοι μας έχουμε συναπαντηθεί με τέτοιους χαρακτή-

ρες Δεν είναι λίγοι και γνωρίζουν να πλέκουν ιστούς σαν την αράχνη Όσο πιο εξαρτημένοι είμαστε εμείς οι ίδιοι τόσο τσιμπάμε στους χειρισμούς τους Ο ελεύθε-ρος ο ανεξάρτητος άνθρωπος δεν τους ανέχεται γρή-γορα κάνει πέρα σύντομα κόβει μαζί τους τις διαπραγ-ματεύσεις Όμως πόσοι είμαστε εντελώς ανεξάρτητοι Όλοι έχουμε τις πληγές μας τα μειονεκτήματα μας τα παθήματα και τα πάθη μας Όλοι κουβαλάμε στο αίμα μας τους πειρασμούς της τρέλας Παρά ταύτα πάντα υπάρχει τρόπος να γιατρεύεσαι όταν όντως το αποφασί-ζεις διότι η υγεία είναι πιο επιθετική και δυναμική από την αρρώστια

ldquoΣιωπάς για να ακούγεσαιrdquo

Της ΜΑΡΩΣ ΒΑΜΒΟΥΝΑΚΗ Ε κ δ ό σ ε ι ς Ψ υ χ ο γ ι ό ς

(55)

STREETART

(56)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

( φωτογραφίες - Ανδρέας Τσάκαλης )

ΟΌ π ο ι ο ς θ έ λ ε ι να θαυμάσει έργα Τέχνης από καλλιτέχνες με μεράκι και πάθος δεν χρειάζεται να πηγαίνει μόνο σε εκθεσιακούς χώρους Ένας τοίχος παλιός μια λεπτομέ-ρεια στην πόρτα κάγκελα ή και σημεία του δρόμου είναι ικανά να εμπνεύσουν Μπο-ρούν να δώσουν βάση στον λαϊκό καλλιτέχνη να δημιουργήσει και να μεταμορφώσει Όταν ένας άνθρωπος θέλει να εκφραστεί μέσα από την τέχνη θα βρει laquoτελάραraquo γύρω του Θα βρει τρόπο να στείλει το μήνυμά του Θα επικοινωνήσει με τον θεατή θα τον κάνει να σκεφτεί να χαμογελάσει να λυπηθεί Θα του δημιουργήσει έντονα συναισθήματα χρησι-μοποιώντας απλά φτηνά χρώματα και το ταλέντο τουΗ τέχνη λοιπόν που μπορείς ελεύθερα να δεις και να θαυμάσεις στους πιο απίθανους χώρους ίσως και στην ίδια τη γειτονιά σου χωρίς εισιτήρια και προσκλήσεις λέγεται street art

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

(57)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

STREET ART

(58)

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

Δώρα Η Αλεξάνδρα όμορφη κι αριστο-κρατική από καλή και πλούσια οικο-γένεια φαντάστηκε πως στο πρόσωπο του αρρενωπού Νιόνιου θα έβρισκε την αδελφή ψυχή το άλλο μισό της για να ζήσει μαζί του τη ζωή που ονει-ρευόταν Όμως ο ωραίος της σύζυγος ndashθα διαπίστωνε γρήγοραndash καταδυνα-στευόταν από την Αργίνη μάνα σκλη-ρή και πεθερά ακόμη σκληρότερηhellip Ποτέ ο γιός δεν μπόρεσε να απαλλαγεί από την αρπάγη αυτής της μάνας κι έτσι η Αλεξάνδρα έμαθε να ζει στο πε-ριθώριο της ζωής των τριών τους κά-νοντας υπομονή για χάρη του παιδιού της και γιατί στο βάθος η ελπίδα την έκανε να πιστεύει ότι ίσως μια ημέρα όλα αλλάξουνhellip Η ελπίδα το μόνο όπλο του απελπισμένουhellipΤον απολογισμό αυτής της ζωής

εγκλωβισμένης στη ερημιά του έρω-τα μιας ζωής πολιτικών αγώνων για ένα καλύτερο αύριο διηγείται η Αλε-ξάνδρα γιαγιά πια στη μικρή εγγονή που έχει τrsquo όνομά τηςhellip

ldquoΜια Κυρ ιακή με την Αλεξάνδραrdquoεκδ Ωκεανός

(Η Δώρα Νικολαΐδου γεννήθηκε στην Αθήνα Πήρε πανεπιστημιακό τίτλο σπουδών από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων με ειδίκευση στην Ψυχολογία Σήμερα είναι τελειόφοιτος του Ελληνικού Ινστιτούτου Νευροφυτοθεραπείας και Ανάλυσης του Χαρακτήρα (ΕΙΝΑ) και ασκεί επαγγελματικά τη Συμβουλευτική ως Σύμβουλος Ψυχικής ΥγείαςΕιδικεύεται και παρέχει Συμβουλευτική Ψυχολογική Υποστήριξη σε Γυναικεία Θέματα Έχει μετεκπαιδευτεί στις πλέον σύγχρονες τεχνικές θεραπείας του Μετατραυματικού Στρες (Brain Spotting και CMR)Το laquoΜια Κυριακή με την Αλεξάνδραraquo είναι το πρώτο μυθιστόρημά της)

Νικολαίδου

(52)

ldquoΤο Θαύμα να Νοιώθεις ΈλληναςrdquoΤου SAM CHEKWASΕ κ δ ό σ ε ι ς S e a b u r n B o o k s

άνθρωπος μένει εκεί όπου είναι θαμμένο ένα μέρος της καρδιάς τουraquo έγραψε ο Αλέξαν-

δρος Δουμάς Ο Sam Chekwas το παιδί από την Νιγη-ρία με τα φωτεινά και ερευνητικά μάτια που ήρθε από την χώρα του να σπουδάσει στην Ελλά-δα ντυμένος στο πνεύμα και την καρδιά με την αγάπη για το αληθινό το υψηλό και το ωραίο δεν μάκρυνε ποτέ από δω Τα τραίνα της ζωής του ασταμάτητα έφευγαν και γύριζαν φεύγουν και γυρίζουν με τη σημαία του χρέους με την πραμάτεια της προσφοράς με τη σοδειά της αγά-πης Σrsquo ένα ταξίδι που κρατάει χρόνια τώρα διατηρώντας την ποιότητα του σεβασμού την ευ-χέρεια της κατανόησης και την ανάγκη της συμπόρευσης στα μονοπάτια της ουσίαςhelliplaquoΌσο αναπνέω θα προβάλλω την ελληνική γλώσσα και τα ελληνικά γράμματαraquo δήλωσε σε παρου-

σίαση του βιβλίου του ο Chekwas Και με περισσή περηφάνια ανέφερε laquoΕδώ γεννήθηκαν οι τέ-χνες η φιλοσοφία και οι επιστήμες Ο Μέγας Αλέξανδρος έλεγε πως ότι δεν γιορτάζεται πεθαίνει Αυτό συμβαίνει και με τον ελληνισμό και κυρίως την ελληνική γλώσσα Όλοι εσείς πρέπει να με-ταφέρετε τον ελληνισμό όπου μπορείτε με κάθε τρόποraquo Και όχι μόνο προτρέπει αλλά και ο ίδι-ος προσπαθεί για τη διάδοση του ελληνισμού μέσα από το βιβλιοπωλείο που έχει ανοίξει στην Αστόρια της Νέας Υόρκης Το βιβλιοπωλείο αποτελεί ένα από τα laquoαξιοθέαταraquo της αμερικανικής μεγαλούπολης με τους δεκάδες χιλιάδες Ελληνοαμερικάνους Βρίσκεται στον αριθμό 33-18 της οδού Μπρόντγουεϊ και μοιάζει με συνηθισμένο συνοικιακό βιβλιοπωλείο Όμως ανάμεσα στις αγγλικές εκδόσεις υπάρχουν ράφια που ξεχειλίζουν από ελληνικούς τίτλουςmiddot η προσπάθεια του Chekwas για την προώθηση του ελληνισμού

(53)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

τα τέλη του 1944 όταν πια εί-χαν αποχωρήσει από τη χώρα μας οι δυνάμεις κατοχής του Άξονα μέλη της ηγεσίας του τότε Βασιλικού Ναυτικού ζή-τησαν την ανεύρεση και τιμω-ρία των υπεύθυνων του τορπι-

λισμού της laquoΈλληςraquo Πράγματι είχε επισημανθεί στην Κάτω Ιταλία κάποιος Stefano Toselli μηχανι-κός ο οποίος είχε δηλώσει laquoιδιωτικώςraquo ότι ήταν σε θέση να κατονομάσει τους υπεύθυνους της ανόσιας πράξηςΟι ελληνικές Αρχές λοιπόν απαίτησαν την επίσημη καταγραφή της μαρτυρίας του και να κινηθεί η δια-δικασία παραπομπής των ενόχων σε δίκη Και τότεhellip laquoέσκασε η βόμβαraquo Με εντολή του Βρετανού στρα-τάρχη Harold Alexander ανώτατου διοικητή των συμμαχικών δυνάμεων της Μεσογείου κατηγορη-ματικώς απαγορεύτηκε η συνέχιση της έρευνας Το θέμα έπρεπε να μπει στο αρχείο ndash και αυτό έγινε ευ-θύς αμέσως Κατά συνέπεια όλα όσα λέγονται ακό-μα και σήμερα σχετικά με τον τορπιλισμό της laquoΈλ-ληςraquo παραμένουν ατεκμηρίωτα Ήταν πράγματι το ιταλικό υποβρύχιο laquoDelfino raquo που βύθισε το αγκυ-ροβολημένο στην Τήνο για τον εορτασμό του Δεκα-πενταύγουστου ελληνικό πολεμικό σκάφος Και αν ναι ποιος έδωσε τη σχετική εντολή Και τι έλεγε η εντολή αυτή

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Λ ό γ χ η

ldquoΟ Πόλεμος και ο ΚόσμοςrdquoΤα Γεγονότα του rsquo40 τα πριν και οι Συνέπειες

ρόκειται για ένα τρίτομο έργο στο οποίο ο Θεόδωρος Σπυρόπου-λος παρουσιάζει αναλυτικά με εξαντλητικές λεπτομέρειες τη σημα-ντική ανασκαφή της ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΟΣΑνάμεσα στην Πελλάνα και την Σπάρτη ιδρύθηκε μια Νησιωτική

Κοινοπολιτεία στη Λιμνοθάλασσα που συνδεόταν μέσω του Ευρώ-τα με τον Λακωνικό Κόλπο Σrsquo αυτό το νησιωτικό σύμπλεγμα υπήρ-χε η Λακεδαίμων από τις αρχές της τρίτης χιλιετίας πΧ μέχρι το 1750 πΧ οπότε καταστράφηκε από την Κοσμική Θεομηνία

Κατά τη Μυκηναϊκή περίοδο υπήρξε το Ανακτορικό κέντρο της Λακωνίας όπως πιστοποιείται από το Ανάκτορο το Κυκλώπειο Τείχος τους Βασιλικούς Θολωτούς Τάφους κα Επίσης φιλοξένησε το Ανάκτορο του Μενέλαου και της ΕλένηςΠολλές γεωφυσικές και γεωπολιτικές ιδιαιτερότητες μνημειακά ευρήματα και αρ-

χαιολογικά ευρήματα οδήγησαν τον συγγραφέα να ταυτίσει σημεία και μνημεία του Λακωνικού βαθυπέδου της Λακεδαίμονος με την Πλατωνική Ατλαντίδα και να ανα-ζητήσει επιβιώσεις της υλικής πολιτειακής και πολιτισμικής κληρονομιάς της στην ιστορική Δωρική ΣπάρτηΗ πλούσια εικονογράφηση βοηθά κάθε ενδιαφερόμενο για την ελληνική αρχαιολο-

γία να παρακολουθήσει αναλυτικά τη διεξαγωγή μιας ανασκαφής σrsquo ένα χώρο που παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον

Του ΘΕΟΔΩΡΟΥ Γ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Κ α δ ρ α μ ί τ σ α

ldquoΛακεδαίμωνrdquo

(54)

ανέναν μα κανέναν δεν μπορείς να κερδίσεις ούτε καν ένα αφελές μικρό παιδί εφόσον του αφαιρείς την ελευ-θερία τού να μην συμφωνήσει μαζί σου Αν στερήσεις την ελευθερία στον άλλον και βασιλιά να τον στέψεις δεν θα διαρκέσει η συμφωνία σας Σύντο-

μα θα αισθανθεί δυσφορία θα καταλάβει ότι παγιδεύτη-κε και βρέθηκε εκεί που δεν θέλει Τα χρυσά κλουβιά τα ανακάλυψαν τύποι σαν τη γυναίκα της πρώτης ιστορί-ας του βιβλίουmiddot όμως κλειδωμένο ένα πουλί μαραίνεται Ο Ελύτης γράφει πως γίνεται να φυλακίσεις ένα αηδόνι αλλά δεν μπορείς να φυλακίσεις τον κελαϊδισμό τουΥπάρχουν όμως προσωπικότητες τόσο ανασφαλείς εξαρτημένες και εξωφρενικά εγωιστικές ώστε κρατούν κλειδωμένο το αηδόνι τους έστω και άλαλο έστω και νεκρό Ξέρουν πολύ καλά άλλωστε την τέχνη να ταρι-χεύουνΌλοι μας έχουμε συναπαντηθεί με τέτοιους χαρακτή-

ρες Δεν είναι λίγοι και γνωρίζουν να πλέκουν ιστούς σαν την αράχνη Όσο πιο εξαρτημένοι είμαστε εμείς οι ίδιοι τόσο τσιμπάμε στους χειρισμούς τους Ο ελεύθε-ρος ο ανεξάρτητος άνθρωπος δεν τους ανέχεται γρή-γορα κάνει πέρα σύντομα κόβει μαζί τους τις διαπραγ-ματεύσεις Όμως πόσοι είμαστε εντελώς ανεξάρτητοι Όλοι έχουμε τις πληγές μας τα μειονεκτήματα μας τα παθήματα και τα πάθη μας Όλοι κουβαλάμε στο αίμα μας τους πειρασμούς της τρέλας Παρά ταύτα πάντα υπάρχει τρόπος να γιατρεύεσαι όταν όντως το αποφασί-ζεις διότι η υγεία είναι πιο επιθετική και δυναμική από την αρρώστια

ldquoΣιωπάς για να ακούγεσαιrdquo

Της ΜΑΡΩΣ ΒΑΜΒΟΥΝΑΚΗ Ε κ δ ό σ ε ι ς Ψ υ χ ο γ ι ό ς

(55)

STREETART

(56)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

( φωτογραφίες - Ανδρέας Τσάκαλης )

ΟΌ π ο ι ο ς θ έ λ ε ι να θαυμάσει έργα Τέχνης από καλλιτέχνες με μεράκι και πάθος δεν χρειάζεται να πηγαίνει μόνο σε εκθεσιακούς χώρους Ένας τοίχος παλιός μια λεπτομέ-ρεια στην πόρτα κάγκελα ή και σημεία του δρόμου είναι ικανά να εμπνεύσουν Μπο-ρούν να δώσουν βάση στον λαϊκό καλλιτέχνη να δημιουργήσει και να μεταμορφώσει Όταν ένας άνθρωπος θέλει να εκφραστεί μέσα από την τέχνη θα βρει laquoτελάραraquo γύρω του Θα βρει τρόπο να στείλει το μήνυμά του Θα επικοινωνήσει με τον θεατή θα τον κάνει να σκεφτεί να χαμογελάσει να λυπηθεί Θα του δημιουργήσει έντονα συναισθήματα χρησι-μοποιώντας απλά φτηνά χρώματα και το ταλέντο τουΗ τέχνη λοιπόν που μπορείς ελεύθερα να δεις και να θαυμάσεις στους πιο απίθανους χώρους ίσως και στην ίδια τη γειτονιά σου χωρίς εισιτήρια και προσκλήσεις λέγεται street art

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

(57)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

STREET ART

(58)

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

Δώρα Η Αλεξάνδρα όμορφη κι αριστο-κρατική από καλή και πλούσια οικο-γένεια φαντάστηκε πως στο πρόσωπο του αρρενωπού Νιόνιου θα έβρισκε την αδελφή ψυχή το άλλο μισό της για να ζήσει μαζί του τη ζωή που ονει-ρευόταν Όμως ο ωραίος της σύζυγος ndashθα διαπίστωνε γρήγοραndash καταδυνα-στευόταν από την Αργίνη μάνα σκλη-ρή και πεθερά ακόμη σκληρότερηhellip Ποτέ ο γιός δεν μπόρεσε να απαλλαγεί από την αρπάγη αυτής της μάνας κι έτσι η Αλεξάνδρα έμαθε να ζει στο πε-ριθώριο της ζωής των τριών τους κά-νοντας υπομονή για χάρη του παιδιού της και γιατί στο βάθος η ελπίδα την έκανε να πιστεύει ότι ίσως μια ημέρα όλα αλλάξουνhellip Η ελπίδα το μόνο όπλο του απελπισμένουhellipΤον απολογισμό αυτής της ζωής

εγκλωβισμένης στη ερημιά του έρω-τα μιας ζωής πολιτικών αγώνων για ένα καλύτερο αύριο διηγείται η Αλε-ξάνδρα γιαγιά πια στη μικρή εγγονή που έχει τrsquo όνομά τηςhellip

ldquoΜια Κυρ ιακή με την Αλεξάνδραrdquoεκδ Ωκεανός

(Η Δώρα Νικολαΐδου γεννήθηκε στην Αθήνα Πήρε πανεπιστημιακό τίτλο σπουδών από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων με ειδίκευση στην Ψυχολογία Σήμερα είναι τελειόφοιτος του Ελληνικού Ινστιτούτου Νευροφυτοθεραπείας και Ανάλυσης του Χαρακτήρα (ΕΙΝΑ) και ασκεί επαγγελματικά τη Συμβουλευτική ως Σύμβουλος Ψυχικής ΥγείαςΕιδικεύεται και παρέχει Συμβουλευτική Ψυχολογική Υποστήριξη σε Γυναικεία Θέματα Έχει μετεκπαιδευτεί στις πλέον σύγχρονες τεχνικές θεραπείας του Μετατραυματικού Στρες (Brain Spotting και CMR)Το laquoΜια Κυριακή με την Αλεξάνδραraquo είναι το πρώτο μυθιστόρημά της)

Νικολαίδου

(53)

( επιμέλεια - Κωνσταντίνος Κούρος )

τα τέλη του 1944 όταν πια εί-χαν αποχωρήσει από τη χώρα μας οι δυνάμεις κατοχής του Άξονα μέλη της ηγεσίας του τότε Βασιλικού Ναυτικού ζή-τησαν την ανεύρεση και τιμω-ρία των υπεύθυνων του τορπι-

λισμού της laquoΈλληςraquo Πράγματι είχε επισημανθεί στην Κάτω Ιταλία κάποιος Stefano Toselli μηχανι-κός ο οποίος είχε δηλώσει laquoιδιωτικώςraquo ότι ήταν σε θέση να κατονομάσει τους υπεύθυνους της ανόσιας πράξηςΟι ελληνικές Αρχές λοιπόν απαίτησαν την επίσημη καταγραφή της μαρτυρίας του και να κινηθεί η δια-δικασία παραπομπής των ενόχων σε δίκη Και τότεhellip laquoέσκασε η βόμβαraquo Με εντολή του Βρετανού στρα-τάρχη Harold Alexander ανώτατου διοικητή των συμμαχικών δυνάμεων της Μεσογείου κατηγορη-ματικώς απαγορεύτηκε η συνέχιση της έρευνας Το θέμα έπρεπε να μπει στο αρχείο ndash και αυτό έγινε ευ-θύς αμέσως Κατά συνέπεια όλα όσα λέγονται ακό-μα και σήμερα σχετικά με τον τορπιλισμό της laquoΈλ-ληςraquo παραμένουν ατεκμηρίωτα Ήταν πράγματι το ιταλικό υποβρύχιο laquoDelfino raquo που βύθισε το αγκυ-ροβολημένο στην Τήνο για τον εορτασμό του Δεκα-πενταύγουστου ελληνικό πολεμικό σκάφος Και αν ναι ποιος έδωσε τη σχετική εντολή Και τι έλεγε η εντολή αυτή

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Λ ό γ χ η

ldquoΟ Πόλεμος και ο ΚόσμοςrdquoΤα Γεγονότα του rsquo40 τα πριν και οι Συνέπειες

ρόκειται για ένα τρίτομο έργο στο οποίο ο Θεόδωρος Σπυρόπου-λος παρουσιάζει αναλυτικά με εξαντλητικές λεπτομέρειες τη σημα-ντική ανασκαφή της ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΟΣΑνάμεσα στην Πελλάνα και την Σπάρτη ιδρύθηκε μια Νησιωτική

Κοινοπολιτεία στη Λιμνοθάλασσα που συνδεόταν μέσω του Ευρώ-τα με τον Λακωνικό Κόλπο Σrsquo αυτό το νησιωτικό σύμπλεγμα υπήρ-χε η Λακεδαίμων από τις αρχές της τρίτης χιλιετίας πΧ μέχρι το 1750 πΧ οπότε καταστράφηκε από την Κοσμική Θεομηνία

Κατά τη Μυκηναϊκή περίοδο υπήρξε το Ανακτορικό κέντρο της Λακωνίας όπως πιστοποιείται από το Ανάκτορο το Κυκλώπειο Τείχος τους Βασιλικούς Θολωτούς Τάφους κα Επίσης φιλοξένησε το Ανάκτορο του Μενέλαου και της ΕλένηςΠολλές γεωφυσικές και γεωπολιτικές ιδιαιτερότητες μνημειακά ευρήματα και αρ-

χαιολογικά ευρήματα οδήγησαν τον συγγραφέα να ταυτίσει σημεία και μνημεία του Λακωνικού βαθυπέδου της Λακεδαίμονος με την Πλατωνική Ατλαντίδα και να ανα-ζητήσει επιβιώσεις της υλικής πολιτειακής και πολιτισμικής κληρονομιάς της στην ιστορική Δωρική ΣπάρτηΗ πλούσια εικονογράφηση βοηθά κάθε ενδιαφερόμενο για την ελληνική αρχαιολο-

γία να παρακολουθήσει αναλυτικά τη διεξαγωγή μιας ανασκαφής σrsquo ένα χώρο που παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον

Του ΘΕΟΔΩΡΟΥ Γ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Κ α δ ρ α μ ί τ σ α

ldquoΛακεδαίμωνrdquo

(54)

ανέναν μα κανέναν δεν μπορείς να κερδίσεις ούτε καν ένα αφελές μικρό παιδί εφόσον του αφαιρείς την ελευ-θερία τού να μην συμφωνήσει μαζί σου Αν στερήσεις την ελευθερία στον άλλον και βασιλιά να τον στέψεις δεν θα διαρκέσει η συμφωνία σας Σύντο-

μα θα αισθανθεί δυσφορία θα καταλάβει ότι παγιδεύτη-κε και βρέθηκε εκεί που δεν θέλει Τα χρυσά κλουβιά τα ανακάλυψαν τύποι σαν τη γυναίκα της πρώτης ιστορί-ας του βιβλίουmiddot όμως κλειδωμένο ένα πουλί μαραίνεται Ο Ελύτης γράφει πως γίνεται να φυλακίσεις ένα αηδόνι αλλά δεν μπορείς να φυλακίσεις τον κελαϊδισμό τουΥπάρχουν όμως προσωπικότητες τόσο ανασφαλείς εξαρτημένες και εξωφρενικά εγωιστικές ώστε κρατούν κλειδωμένο το αηδόνι τους έστω και άλαλο έστω και νεκρό Ξέρουν πολύ καλά άλλωστε την τέχνη να ταρι-χεύουνΌλοι μας έχουμε συναπαντηθεί με τέτοιους χαρακτή-

ρες Δεν είναι λίγοι και γνωρίζουν να πλέκουν ιστούς σαν την αράχνη Όσο πιο εξαρτημένοι είμαστε εμείς οι ίδιοι τόσο τσιμπάμε στους χειρισμούς τους Ο ελεύθε-ρος ο ανεξάρτητος άνθρωπος δεν τους ανέχεται γρή-γορα κάνει πέρα σύντομα κόβει μαζί τους τις διαπραγ-ματεύσεις Όμως πόσοι είμαστε εντελώς ανεξάρτητοι Όλοι έχουμε τις πληγές μας τα μειονεκτήματα μας τα παθήματα και τα πάθη μας Όλοι κουβαλάμε στο αίμα μας τους πειρασμούς της τρέλας Παρά ταύτα πάντα υπάρχει τρόπος να γιατρεύεσαι όταν όντως το αποφασί-ζεις διότι η υγεία είναι πιο επιθετική και δυναμική από την αρρώστια

ldquoΣιωπάς για να ακούγεσαιrdquo

Της ΜΑΡΩΣ ΒΑΜΒΟΥΝΑΚΗ Ε κ δ ό σ ε ι ς Ψ υ χ ο γ ι ό ς

(55)

STREETART

(56)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

( φωτογραφίες - Ανδρέας Τσάκαλης )

ΟΌ π ο ι ο ς θ έ λ ε ι να θαυμάσει έργα Τέχνης από καλλιτέχνες με μεράκι και πάθος δεν χρειάζεται να πηγαίνει μόνο σε εκθεσιακούς χώρους Ένας τοίχος παλιός μια λεπτομέ-ρεια στην πόρτα κάγκελα ή και σημεία του δρόμου είναι ικανά να εμπνεύσουν Μπο-ρούν να δώσουν βάση στον λαϊκό καλλιτέχνη να δημιουργήσει και να μεταμορφώσει Όταν ένας άνθρωπος θέλει να εκφραστεί μέσα από την τέχνη θα βρει laquoτελάραraquo γύρω του Θα βρει τρόπο να στείλει το μήνυμά του Θα επικοινωνήσει με τον θεατή θα τον κάνει να σκεφτεί να χαμογελάσει να λυπηθεί Θα του δημιουργήσει έντονα συναισθήματα χρησι-μοποιώντας απλά φτηνά χρώματα και το ταλέντο τουΗ τέχνη λοιπόν που μπορείς ελεύθερα να δεις και να θαυμάσεις στους πιο απίθανους χώρους ίσως και στην ίδια τη γειτονιά σου χωρίς εισιτήρια και προσκλήσεις λέγεται street art

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

(57)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

STREET ART

(58)

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

Δώρα Η Αλεξάνδρα όμορφη κι αριστο-κρατική από καλή και πλούσια οικο-γένεια φαντάστηκε πως στο πρόσωπο του αρρενωπού Νιόνιου θα έβρισκε την αδελφή ψυχή το άλλο μισό της για να ζήσει μαζί του τη ζωή που ονει-ρευόταν Όμως ο ωραίος της σύζυγος ndashθα διαπίστωνε γρήγοραndash καταδυνα-στευόταν από την Αργίνη μάνα σκλη-ρή και πεθερά ακόμη σκληρότερηhellip Ποτέ ο γιός δεν μπόρεσε να απαλλαγεί από την αρπάγη αυτής της μάνας κι έτσι η Αλεξάνδρα έμαθε να ζει στο πε-ριθώριο της ζωής των τριών τους κά-νοντας υπομονή για χάρη του παιδιού της και γιατί στο βάθος η ελπίδα την έκανε να πιστεύει ότι ίσως μια ημέρα όλα αλλάξουνhellip Η ελπίδα το μόνο όπλο του απελπισμένουhellipΤον απολογισμό αυτής της ζωής

εγκλωβισμένης στη ερημιά του έρω-τα μιας ζωής πολιτικών αγώνων για ένα καλύτερο αύριο διηγείται η Αλε-ξάνδρα γιαγιά πια στη μικρή εγγονή που έχει τrsquo όνομά τηςhellip

ldquoΜια Κυρ ιακή με την Αλεξάνδραrdquoεκδ Ωκεανός

(Η Δώρα Νικολαΐδου γεννήθηκε στην Αθήνα Πήρε πανεπιστημιακό τίτλο σπουδών από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων με ειδίκευση στην Ψυχολογία Σήμερα είναι τελειόφοιτος του Ελληνικού Ινστιτούτου Νευροφυτοθεραπείας και Ανάλυσης του Χαρακτήρα (ΕΙΝΑ) και ασκεί επαγγελματικά τη Συμβουλευτική ως Σύμβουλος Ψυχικής ΥγείαςΕιδικεύεται και παρέχει Συμβουλευτική Ψυχολογική Υποστήριξη σε Γυναικεία Θέματα Έχει μετεκπαιδευτεί στις πλέον σύγχρονες τεχνικές θεραπείας του Μετατραυματικού Στρες (Brain Spotting και CMR)Το laquoΜια Κυριακή με την Αλεξάνδραraquo είναι το πρώτο μυθιστόρημά της)

Νικολαίδου

ρόκειται για ένα τρίτομο έργο στο οποίο ο Θεόδωρος Σπυρόπου-λος παρουσιάζει αναλυτικά με εξαντλητικές λεπτομέρειες τη σημα-ντική ανασκαφή της ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΟΣΑνάμεσα στην Πελλάνα και την Σπάρτη ιδρύθηκε μια Νησιωτική

Κοινοπολιτεία στη Λιμνοθάλασσα που συνδεόταν μέσω του Ευρώ-τα με τον Λακωνικό Κόλπο Σrsquo αυτό το νησιωτικό σύμπλεγμα υπήρ-χε η Λακεδαίμων από τις αρχές της τρίτης χιλιετίας πΧ μέχρι το 1750 πΧ οπότε καταστράφηκε από την Κοσμική Θεομηνία

Κατά τη Μυκηναϊκή περίοδο υπήρξε το Ανακτορικό κέντρο της Λακωνίας όπως πιστοποιείται από το Ανάκτορο το Κυκλώπειο Τείχος τους Βασιλικούς Θολωτούς Τάφους κα Επίσης φιλοξένησε το Ανάκτορο του Μενέλαου και της ΕλένηςΠολλές γεωφυσικές και γεωπολιτικές ιδιαιτερότητες μνημειακά ευρήματα και αρ-

χαιολογικά ευρήματα οδήγησαν τον συγγραφέα να ταυτίσει σημεία και μνημεία του Λακωνικού βαθυπέδου της Λακεδαίμονος με την Πλατωνική Ατλαντίδα και να ανα-ζητήσει επιβιώσεις της υλικής πολιτειακής και πολιτισμικής κληρονομιάς της στην ιστορική Δωρική ΣπάρτηΗ πλούσια εικονογράφηση βοηθά κάθε ενδιαφερόμενο για την ελληνική αρχαιολο-

γία να παρακολουθήσει αναλυτικά τη διεξαγωγή μιας ανασκαφής σrsquo ένα χώρο που παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον

Του ΘΕΟΔΩΡΟΥ Γ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥΕ κ δ ό σ ε ι ς Κ α δ ρ α μ ί τ σ α

ldquoΛακεδαίμωνrdquo

(54)

ανέναν μα κανέναν δεν μπορείς να κερδίσεις ούτε καν ένα αφελές μικρό παιδί εφόσον του αφαιρείς την ελευ-θερία τού να μην συμφωνήσει μαζί σου Αν στερήσεις την ελευθερία στον άλλον και βασιλιά να τον στέψεις δεν θα διαρκέσει η συμφωνία σας Σύντο-

μα θα αισθανθεί δυσφορία θα καταλάβει ότι παγιδεύτη-κε και βρέθηκε εκεί που δεν θέλει Τα χρυσά κλουβιά τα ανακάλυψαν τύποι σαν τη γυναίκα της πρώτης ιστορί-ας του βιβλίουmiddot όμως κλειδωμένο ένα πουλί μαραίνεται Ο Ελύτης γράφει πως γίνεται να φυλακίσεις ένα αηδόνι αλλά δεν μπορείς να φυλακίσεις τον κελαϊδισμό τουΥπάρχουν όμως προσωπικότητες τόσο ανασφαλείς εξαρτημένες και εξωφρενικά εγωιστικές ώστε κρατούν κλειδωμένο το αηδόνι τους έστω και άλαλο έστω και νεκρό Ξέρουν πολύ καλά άλλωστε την τέχνη να ταρι-χεύουνΌλοι μας έχουμε συναπαντηθεί με τέτοιους χαρακτή-

ρες Δεν είναι λίγοι και γνωρίζουν να πλέκουν ιστούς σαν την αράχνη Όσο πιο εξαρτημένοι είμαστε εμείς οι ίδιοι τόσο τσιμπάμε στους χειρισμούς τους Ο ελεύθε-ρος ο ανεξάρτητος άνθρωπος δεν τους ανέχεται γρή-γορα κάνει πέρα σύντομα κόβει μαζί τους τις διαπραγ-ματεύσεις Όμως πόσοι είμαστε εντελώς ανεξάρτητοι Όλοι έχουμε τις πληγές μας τα μειονεκτήματα μας τα παθήματα και τα πάθη μας Όλοι κουβαλάμε στο αίμα μας τους πειρασμούς της τρέλας Παρά ταύτα πάντα υπάρχει τρόπος να γιατρεύεσαι όταν όντως το αποφασί-ζεις διότι η υγεία είναι πιο επιθετική και δυναμική από την αρρώστια

ldquoΣιωπάς για να ακούγεσαιrdquo

Της ΜΑΡΩΣ ΒΑΜΒΟΥΝΑΚΗ Ε κ δ ό σ ε ι ς Ψ υ χ ο γ ι ό ς

(55)

STREETART

(56)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

( φωτογραφίες - Ανδρέας Τσάκαλης )

ΟΌ π ο ι ο ς θ έ λ ε ι να θαυμάσει έργα Τέχνης από καλλιτέχνες με μεράκι και πάθος δεν χρειάζεται να πηγαίνει μόνο σε εκθεσιακούς χώρους Ένας τοίχος παλιός μια λεπτομέ-ρεια στην πόρτα κάγκελα ή και σημεία του δρόμου είναι ικανά να εμπνεύσουν Μπο-ρούν να δώσουν βάση στον λαϊκό καλλιτέχνη να δημιουργήσει και να μεταμορφώσει Όταν ένας άνθρωπος θέλει να εκφραστεί μέσα από την τέχνη θα βρει laquoτελάραraquo γύρω του Θα βρει τρόπο να στείλει το μήνυμά του Θα επικοινωνήσει με τον θεατή θα τον κάνει να σκεφτεί να χαμογελάσει να λυπηθεί Θα του δημιουργήσει έντονα συναισθήματα χρησι-μοποιώντας απλά φτηνά χρώματα και το ταλέντο τουΗ τέχνη λοιπόν που μπορείς ελεύθερα να δεις και να θαυμάσεις στους πιο απίθανους χώρους ίσως και στην ίδια τη γειτονιά σου χωρίς εισιτήρια και προσκλήσεις λέγεται street art

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

(57)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

STREET ART

(58)

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

Δώρα Η Αλεξάνδρα όμορφη κι αριστο-κρατική από καλή και πλούσια οικο-γένεια φαντάστηκε πως στο πρόσωπο του αρρενωπού Νιόνιου θα έβρισκε την αδελφή ψυχή το άλλο μισό της για να ζήσει μαζί του τη ζωή που ονει-ρευόταν Όμως ο ωραίος της σύζυγος ndashθα διαπίστωνε γρήγοραndash καταδυνα-στευόταν από την Αργίνη μάνα σκλη-ρή και πεθερά ακόμη σκληρότερηhellip Ποτέ ο γιός δεν μπόρεσε να απαλλαγεί από την αρπάγη αυτής της μάνας κι έτσι η Αλεξάνδρα έμαθε να ζει στο πε-ριθώριο της ζωής των τριών τους κά-νοντας υπομονή για χάρη του παιδιού της και γιατί στο βάθος η ελπίδα την έκανε να πιστεύει ότι ίσως μια ημέρα όλα αλλάξουνhellip Η ελπίδα το μόνο όπλο του απελπισμένουhellipΤον απολογισμό αυτής της ζωής

εγκλωβισμένης στη ερημιά του έρω-τα μιας ζωής πολιτικών αγώνων για ένα καλύτερο αύριο διηγείται η Αλε-ξάνδρα γιαγιά πια στη μικρή εγγονή που έχει τrsquo όνομά τηςhellip

ldquoΜια Κυρ ιακή με την Αλεξάνδραrdquoεκδ Ωκεανός

(Η Δώρα Νικολαΐδου γεννήθηκε στην Αθήνα Πήρε πανεπιστημιακό τίτλο σπουδών από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων με ειδίκευση στην Ψυχολογία Σήμερα είναι τελειόφοιτος του Ελληνικού Ινστιτούτου Νευροφυτοθεραπείας και Ανάλυσης του Χαρακτήρα (ΕΙΝΑ) και ασκεί επαγγελματικά τη Συμβουλευτική ως Σύμβουλος Ψυχικής ΥγείαςΕιδικεύεται και παρέχει Συμβουλευτική Ψυχολογική Υποστήριξη σε Γυναικεία Θέματα Έχει μετεκπαιδευτεί στις πλέον σύγχρονες τεχνικές θεραπείας του Μετατραυματικού Στρες (Brain Spotting και CMR)Το laquoΜια Κυριακή με την Αλεξάνδραraquo είναι το πρώτο μυθιστόρημά της)

Νικολαίδου

ανέναν μα κανέναν δεν μπορείς να κερδίσεις ούτε καν ένα αφελές μικρό παιδί εφόσον του αφαιρείς την ελευ-θερία τού να μην συμφωνήσει μαζί σου Αν στερήσεις την ελευθερία στον άλλον και βασιλιά να τον στέψεις δεν θα διαρκέσει η συμφωνία σας Σύντο-

μα θα αισθανθεί δυσφορία θα καταλάβει ότι παγιδεύτη-κε και βρέθηκε εκεί που δεν θέλει Τα χρυσά κλουβιά τα ανακάλυψαν τύποι σαν τη γυναίκα της πρώτης ιστορί-ας του βιβλίουmiddot όμως κλειδωμένο ένα πουλί μαραίνεται Ο Ελύτης γράφει πως γίνεται να φυλακίσεις ένα αηδόνι αλλά δεν μπορείς να φυλακίσεις τον κελαϊδισμό τουΥπάρχουν όμως προσωπικότητες τόσο ανασφαλείς εξαρτημένες και εξωφρενικά εγωιστικές ώστε κρατούν κλειδωμένο το αηδόνι τους έστω και άλαλο έστω και νεκρό Ξέρουν πολύ καλά άλλωστε την τέχνη να ταρι-χεύουνΌλοι μας έχουμε συναπαντηθεί με τέτοιους χαρακτή-

ρες Δεν είναι λίγοι και γνωρίζουν να πλέκουν ιστούς σαν την αράχνη Όσο πιο εξαρτημένοι είμαστε εμείς οι ίδιοι τόσο τσιμπάμε στους χειρισμούς τους Ο ελεύθε-ρος ο ανεξάρτητος άνθρωπος δεν τους ανέχεται γρή-γορα κάνει πέρα σύντομα κόβει μαζί τους τις διαπραγ-ματεύσεις Όμως πόσοι είμαστε εντελώς ανεξάρτητοι Όλοι έχουμε τις πληγές μας τα μειονεκτήματα μας τα παθήματα και τα πάθη μας Όλοι κουβαλάμε στο αίμα μας τους πειρασμούς της τρέλας Παρά ταύτα πάντα υπάρχει τρόπος να γιατρεύεσαι όταν όντως το αποφασί-ζεις διότι η υγεία είναι πιο επιθετική και δυναμική από την αρρώστια

ldquoΣιωπάς για να ακούγεσαιrdquo

Της ΜΑΡΩΣ ΒΑΜΒΟΥΝΑΚΗ Ε κ δ ό σ ε ι ς Ψ υ χ ο γ ι ό ς

(55)

STREETART

(56)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

( φωτογραφίες - Ανδρέας Τσάκαλης )

ΟΌ π ο ι ο ς θ έ λ ε ι να θαυμάσει έργα Τέχνης από καλλιτέχνες με μεράκι και πάθος δεν χρειάζεται να πηγαίνει μόνο σε εκθεσιακούς χώρους Ένας τοίχος παλιός μια λεπτομέ-ρεια στην πόρτα κάγκελα ή και σημεία του δρόμου είναι ικανά να εμπνεύσουν Μπο-ρούν να δώσουν βάση στον λαϊκό καλλιτέχνη να δημιουργήσει και να μεταμορφώσει Όταν ένας άνθρωπος θέλει να εκφραστεί μέσα από την τέχνη θα βρει laquoτελάραraquo γύρω του Θα βρει τρόπο να στείλει το μήνυμά του Θα επικοινωνήσει με τον θεατή θα τον κάνει να σκεφτεί να χαμογελάσει να λυπηθεί Θα του δημιουργήσει έντονα συναισθήματα χρησι-μοποιώντας απλά φτηνά χρώματα και το ταλέντο τουΗ τέχνη λοιπόν που μπορείς ελεύθερα να δεις και να θαυμάσεις στους πιο απίθανους χώρους ίσως και στην ίδια τη γειτονιά σου χωρίς εισιτήρια και προσκλήσεις λέγεται street art

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

(57)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

STREET ART

(58)

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

Δώρα Η Αλεξάνδρα όμορφη κι αριστο-κρατική από καλή και πλούσια οικο-γένεια φαντάστηκε πως στο πρόσωπο του αρρενωπού Νιόνιου θα έβρισκε την αδελφή ψυχή το άλλο μισό της για να ζήσει μαζί του τη ζωή που ονει-ρευόταν Όμως ο ωραίος της σύζυγος ndashθα διαπίστωνε γρήγοραndash καταδυνα-στευόταν από την Αργίνη μάνα σκλη-ρή και πεθερά ακόμη σκληρότερηhellip Ποτέ ο γιός δεν μπόρεσε να απαλλαγεί από την αρπάγη αυτής της μάνας κι έτσι η Αλεξάνδρα έμαθε να ζει στο πε-ριθώριο της ζωής των τριών τους κά-νοντας υπομονή για χάρη του παιδιού της και γιατί στο βάθος η ελπίδα την έκανε να πιστεύει ότι ίσως μια ημέρα όλα αλλάξουνhellip Η ελπίδα το μόνο όπλο του απελπισμένουhellipΤον απολογισμό αυτής της ζωής

εγκλωβισμένης στη ερημιά του έρω-τα μιας ζωής πολιτικών αγώνων για ένα καλύτερο αύριο διηγείται η Αλε-ξάνδρα γιαγιά πια στη μικρή εγγονή που έχει τrsquo όνομά τηςhellip

ldquoΜια Κυρ ιακή με την Αλεξάνδραrdquoεκδ Ωκεανός

(Η Δώρα Νικολαΐδου γεννήθηκε στην Αθήνα Πήρε πανεπιστημιακό τίτλο σπουδών από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων με ειδίκευση στην Ψυχολογία Σήμερα είναι τελειόφοιτος του Ελληνικού Ινστιτούτου Νευροφυτοθεραπείας και Ανάλυσης του Χαρακτήρα (ΕΙΝΑ) και ασκεί επαγγελματικά τη Συμβουλευτική ως Σύμβουλος Ψυχικής ΥγείαςΕιδικεύεται και παρέχει Συμβουλευτική Ψυχολογική Υποστήριξη σε Γυναικεία Θέματα Έχει μετεκπαιδευτεί στις πλέον σύγχρονες τεχνικές θεραπείας του Μετατραυματικού Στρες (Brain Spotting και CMR)Το laquoΜια Κυριακή με την Αλεξάνδραraquo είναι το πρώτο μυθιστόρημά της)

Νικολαίδου

STREETART

(56)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

( φωτογραφίες - Ανδρέας Τσάκαλης )

ΟΌ π ο ι ο ς θ έ λ ε ι να θαυμάσει έργα Τέχνης από καλλιτέχνες με μεράκι και πάθος δεν χρειάζεται να πηγαίνει μόνο σε εκθεσιακούς χώρους Ένας τοίχος παλιός μια λεπτομέ-ρεια στην πόρτα κάγκελα ή και σημεία του δρόμου είναι ικανά να εμπνεύσουν Μπο-ρούν να δώσουν βάση στον λαϊκό καλλιτέχνη να δημιουργήσει και να μεταμορφώσει Όταν ένας άνθρωπος θέλει να εκφραστεί μέσα από την τέχνη θα βρει laquoτελάραraquo γύρω του Θα βρει τρόπο να στείλει το μήνυμά του Θα επικοινωνήσει με τον θεατή θα τον κάνει να σκεφτεί να χαμογελάσει να λυπηθεί Θα του δημιουργήσει έντονα συναισθήματα χρησι-μοποιώντας απλά φτηνά χρώματα και το ταλέντο τουΗ τέχνη λοιπόν που μπορείς ελεύθερα να δεις και να θαυμάσεις στους πιο απίθανους χώρους ίσως και στην ίδια τη γειτονιά σου χωρίς εισιτήρια και προσκλήσεις λέγεται street art

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

(57)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

STREET ART

(58)

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

Δώρα Η Αλεξάνδρα όμορφη κι αριστο-κρατική από καλή και πλούσια οικο-γένεια φαντάστηκε πως στο πρόσωπο του αρρενωπού Νιόνιου θα έβρισκε την αδελφή ψυχή το άλλο μισό της για να ζήσει μαζί του τη ζωή που ονει-ρευόταν Όμως ο ωραίος της σύζυγος ndashθα διαπίστωνε γρήγοραndash καταδυνα-στευόταν από την Αργίνη μάνα σκλη-ρή και πεθερά ακόμη σκληρότερηhellip Ποτέ ο γιός δεν μπόρεσε να απαλλαγεί από την αρπάγη αυτής της μάνας κι έτσι η Αλεξάνδρα έμαθε να ζει στο πε-ριθώριο της ζωής των τριών τους κά-νοντας υπομονή για χάρη του παιδιού της και γιατί στο βάθος η ελπίδα την έκανε να πιστεύει ότι ίσως μια ημέρα όλα αλλάξουνhellip Η ελπίδα το μόνο όπλο του απελπισμένουhellipΤον απολογισμό αυτής της ζωής

εγκλωβισμένης στη ερημιά του έρω-τα μιας ζωής πολιτικών αγώνων για ένα καλύτερο αύριο διηγείται η Αλε-ξάνδρα γιαγιά πια στη μικρή εγγονή που έχει τrsquo όνομά τηςhellip

ldquoΜια Κυρ ιακή με την Αλεξάνδραrdquoεκδ Ωκεανός

(Η Δώρα Νικολαΐδου γεννήθηκε στην Αθήνα Πήρε πανεπιστημιακό τίτλο σπουδών από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων με ειδίκευση στην Ψυχολογία Σήμερα είναι τελειόφοιτος του Ελληνικού Ινστιτούτου Νευροφυτοθεραπείας και Ανάλυσης του Χαρακτήρα (ΕΙΝΑ) και ασκεί επαγγελματικά τη Συμβουλευτική ως Σύμβουλος Ψυχικής ΥγείαςΕιδικεύεται και παρέχει Συμβουλευτική Ψυχολογική Υποστήριξη σε Γυναικεία Θέματα Έχει μετεκπαιδευτεί στις πλέον σύγχρονες τεχνικές θεραπείας του Μετατραυματικού Στρες (Brain Spotting και CMR)Το laquoΜια Κυριακή με την Αλεξάνδραraquo είναι το πρώτο μυθιστόρημά της)

Νικολαίδου

( φωτογραφίες - Ανδρέας Τσάκαλης )

ΟΌ π ο ι ο ς θ έ λ ε ι να θαυμάσει έργα Τέχνης από καλλιτέχνες με μεράκι και πάθος δεν χρειάζεται να πηγαίνει μόνο σε εκθεσιακούς χώρους Ένας τοίχος παλιός μια λεπτομέ-ρεια στην πόρτα κάγκελα ή και σημεία του δρόμου είναι ικανά να εμπνεύσουν Μπο-ρούν να δώσουν βάση στον λαϊκό καλλιτέχνη να δημιουργήσει και να μεταμορφώσει Όταν ένας άνθρωπος θέλει να εκφραστεί μέσα από την τέχνη θα βρει laquoτελάραraquo γύρω του Θα βρει τρόπο να στείλει το μήνυμά του Θα επικοινωνήσει με τον θεατή θα τον κάνει να σκεφτεί να χαμογελάσει να λυπηθεί Θα του δημιουργήσει έντονα συναισθήματα χρησι-μοποιώντας απλά φτηνά χρώματα και το ταλέντο τουΗ τέχνη λοιπόν που μπορείς ελεύθερα να δεις και να θαυμάσεις στους πιο απίθανους χώρους ίσως και στην ίδια τη γειτονιά σου χωρίς εισιτήρια και προσκλήσεις λέγεται street art

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

(57)

( σ τ ι ς γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ )

STREET ART

(58)

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

Δώρα Η Αλεξάνδρα όμορφη κι αριστο-κρατική από καλή και πλούσια οικο-γένεια φαντάστηκε πως στο πρόσωπο του αρρενωπού Νιόνιου θα έβρισκε την αδελφή ψυχή το άλλο μισό της για να ζήσει μαζί του τη ζωή που ονει-ρευόταν Όμως ο ωραίος της σύζυγος ndashθα διαπίστωνε γρήγοραndash καταδυνα-στευόταν από την Αργίνη μάνα σκλη-ρή και πεθερά ακόμη σκληρότερηhellip Ποτέ ο γιός δεν μπόρεσε να απαλλαγεί από την αρπάγη αυτής της μάνας κι έτσι η Αλεξάνδρα έμαθε να ζει στο πε-ριθώριο της ζωής των τριών τους κά-νοντας υπομονή για χάρη του παιδιού της και γιατί στο βάθος η ελπίδα την έκανε να πιστεύει ότι ίσως μια ημέρα όλα αλλάξουνhellip Η ελπίδα το μόνο όπλο του απελπισμένουhellipΤον απολογισμό αυτής της ζωής

εγκλωβισμένης στη ερημιά του έρω-τα μιας ζωής πολιτικών αγώνων για ένα καλύτερο αύριο διηγείται η Αλε-ξάνδρα γιαγιά πια στη μικρή εγγονή που έχει τrsquo όνομά τηςhellip

ldquoΜια Κυρ ιακή με την Αλεξάνδραrdquoεκδ Ωκεανός

(Η Δώρα Νικολαΐδου γεννήθηκε στην Αθήνα Πήρε πανεπιστημιακό τίτλο σπουδών από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων με ειδίκευση στην Ψυχολογία Σήμερα είναι τελειόφοιτος του Ελληνικού Ινστιτούτου Νευροφυτοθεραπείας και Ανάλυσης του Χαρακτήρα (ΕΙΝΑ) και ασκεί επαγγελματικά τη Συμβουλευτική ως Σύμβουλος Ψυχικής ΥγείαςΕιδικεύεται και παρέχει Συμβουλευτική Ψυχολογική Υποστήριξη σε Γυναικεία Θέματα Έχει μετεκπαιδευτεί στις πλέον σύγχρονες τεχνικές θεραπείας του Μετατραυματικού Στρες (Brain Spotting και CMR)Το laquoΜια Κυριακή με την Αλεξάνδραraquo είναι το πρώτο μυθιστόρημά της)

Νικολαίδου

STREET ART

(58)

laquo S t r e e t A r t raquo α π ό γ ε ι τ ο ν ι έ ς τ η ς Α θ ή ν α ς

Δώρα Η Αλεξάνδρα όμορφη κι αριστο-κρατική από καλή και πλούσια οικο-γένεια φαντάστηκε πως στο πρόσωπο του αρρενωπού Νιόνιου θα έβρισκε την αδελφή ψυχή το άλλο μισό της για να ζήσει μαζί του τη ζωή που ονει-ρευόταν Όμως ο ωραίος της σύζυγος ndashθα διαπίστωνε γρήγοραndash καταδυνα-στευόταν από την Αργίνη μάνα σκλη-ρή και πεθερά ακόμη σκληρότερηhellip Ποτέ ο γιός δεν μπόρεσε να απαλλαγεί από την αρπάγη αυτής της μάνας κι έτσι η Αλεξάνδρα έμαθε να ζει στο πε-ριθώριο της ζωής των τριών τους κά-νοντας υπομονή για χάρη του παιδιού της και γιατί στο βάθος η ελπίδα την έκανε να πιστεύει ότι ίσως μια ημέρα όλα αλλάξουνhellip Η ελπίδα το μόνο όπλο του απελπισμένουhellipΤον απολογισμό αυτής της ζωής

εγκλωβισμένης στη ερημιά του έρω-τα μιας ζωής πολιτικών αγώνων για ένα καλύτερο αύριο διηγείται η Αλε-ξάνδρα γιαγιά πια στη μικρή εγγονή που έχει τrsquo όνομά τηςhellip

ldquoΜια Κυρ ιακή με την Αλεξάνδραrdquoεκδ Ωκεανός

(Η Δώρα Νικολαΐδου γεννήθηκε στην Αθήνα Πήρε πανεπιστημιακό τίτλο σπουδών από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων με ειδίκευση στην Ψυχολογία Σήμερα είναι τελειόφοιτος του Ελληνικού Ινστιτούτου Νευροφυτοθεραπείας και Ανάλυσης του Χαρακτήρα (ΕΙΝΑ) και ασκεί επαγγελματικά τη Συμβουλευτική ως Σύμβουλος Ψυχικής ΥγείαςΕιδικεύεται και παρέχει Συμβουλευτική Ψυχολογική Υποστήριξη σε Γυναικεία Θέματα Έχει μετεκπαιδευτεί στις πλέον σύγχρονες τεχνικές θεραπείας του Μετατραυματικού Στρες (Brain Spotting και CMR)Το laquoΜια Κυριακή με την Αλεξάνδραraquo είναι το πρώτο μυθιστόρημά της)

Νικολαίδου

Δώρα Η Αλεξάνδρα όμορφη κι αριστο-κρατική από καλή και πλούσια οικο-γένεια φαντάστηκε πως στο πρόσωπο του αρρενωπού Νιόνιου θα έβρισκε την αδελφή ψυχή το άλλο μισό της για να ζήσει μαζί του τη ζωή που ονει-ρευόταν Όμως ο ωραίος της σύζυγος ndashθα διαπίστωνε γρήγοραndash καταδυνα-στευόταν από την Αργίνη μάνα σκλη-ρή και πεθερά ακόμη σκληρότερηhellip Ποτέ ο γιός δεν μπόρεσε να απαλλαγεί από την αρπάγη αυτής της μάνας κι έτσι η Αλεξάνδρα έμαθε να ζει στο πε-ριθώριο της ζωής των τριών τους κά-νοντας υπομονή για χάρη του παιδιού της και γιατί στο βάθος η ελπίδα την έκανε να πιστεύει ότι ίσως μια ημέρα όλα αλλάξουνhellip Η ελπίδα το μόνο όπλο του απελπισμένουhellipΤον απολογισμό αυτής της ζωής

εγκλωβισμένης στη ερημιά του έρω-τα μιας ζωής πολιτικών αγώνων για ένα καλύτερο αύριο διηγείται η Αλε-ξάνδρα γιαγιά πια στη μικρή εγγονή που έχει τrsquo όνομά τηςhellip

ldquoΜια Κυρ ιακή με την Αλεξάνδραrdquoεκδ Ωκεανός

(Η Δώρα Νικολαΐδου γεννήθηκε στην Αθήνα Πήρε πανεπιστημιακό τίτλο σπουδών από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων με ειδίκευση στην Ψυχολογία Σήμερα είναι τελειόφοιτος του Ελληνικού Ινστιτούτου Νευροφυτοθεραπείας και Ανάλυσης του Χαρακτήρα (ΕΙΝΑ) και ασκεί επαγγελματικά τη Συμβουλευτική ως Σύμβουλος Ψυχικής ΥγείαςΕιδικεύεται και παρέχει Συμβουλευτική Ψυχολογική Υποστήριξη σε Γυναικεία Θέματα Έχει μετεκπαιδευτεί στις πλέον σύγχρονες τεχνικές θεραπείας του Μετατραυματικού Στρες (Brain Spotting και CMR)Το laquoΜια Κυριακή με την Αλεξάνδραraquo είναι το πρώτο μυθιστόρημά της)

Νικολαίδου