de toekomst van de stad na covid-19 - stedelijke transformatie€¦ · bestuurlijke besluitvorming...
TRANSCRIPT
De Toekomst van de Stad na Covid-19
Webinar, 20 mei 2020René BuckDirecteurBuck Consultants International
Moderator
Ó Buck Consultants International, 2020 1
De opkomst van de stad is onstuitbaar
….. zeggen experts
Jane Jacobs The Death and Life of Great American Cities (1961)
Saskia Sassen Global City (1991)
Edward Glaeser The Triumph of the City (2011)
Richard Florida The Rise of the Creative Class (2002)
….. en zo kwam het ook in het nationale beleid
Ó Buck Consultants International, 2020 2
In de stad komen immers al onze dromen tezamen …..
DE STAD
Sterke economie & innovatiemotor Gevarieerde
arbeidsmarkt
Verduurzaming & klimaatadaptie
Venster naar de wereld
Scala aan onderwijs- en
culturele voorzieningen
Woningbouw voor iedereen
Gezonde omgeving
Mobiliteitskeuze & mobiliteitsreductie
Glaeser: How our Greatest Innovation Makes us Richer, Smarter, Greener, Healthier and Happier
Ó Buck Consultants International, 2020 3
….. totdat het Corona-virus opdook: The New Urban Crisis
“De Hypochondrische Stad”
“Class Divide at Work”
“Corona is de dood van de stad”
“Millenials are lesswilling to gamble on urban real estate”
Dichtheid
Nabijheid
Knooppuntvorming
Compactheid
Ó Buck Consultants International, 2020 4
Programma
Ernst KuipersCEO Erasmus Medisch Centrum Rotterdam, bekend als voorzitter van het Landelijk Netwerk Acute Zorg én nauw betrokken bij de binnenstedelijke campusontwikkeling van het Erasmus MC in Rotterdam
Annius HoornstraVoorzitter Vereniging van (gemeentelijke) Grondbedrijven, directeur Stedelijke Ontwikkeling, gemeente Zaanstad
Paul BleuminkManaging partner Ruimtelijke Economische Ontwikkeling & Innovatie bij Buck Consultants International
Maarten HoornProjectleider Verstedelijking bij Platform 31
Ó Buck Consultants International, 2020 5
De Stad Voorbij? No Way
Ernst KuipersCEOErasmus MCVoorzitter van het LandelijkNetwerk Acute Zorg
Erasmus MCl 17.000 medewerkersl Omzet: 7 mrd eurol 38.000 patiëntenl 18.500 operatiesl 16.000 wetenschappelijke publicaties
Ó Buck Consultants International, 2020 6
Bron: Stephen M. Kissler et al. Science 2020
Mogelijk verloop van Covid-19 zonder en met seizoensinvloed
A Zonder seizoensinvloed
B Met seizoensinvloed
Ó Buck Consultants International, 2020 7
The Netherlands is a thinly populated cityrather than a densely populated country
Netherlands17 million
Ó Buck Consultants International, 2020 8
AmbitieOntwikkeling van ECO rondom de‘Smart Health Tech’ propositie. Decampus wordt dé hotspot voorondernemers in Life Sciences & Healthmet cross-overs naar Data & Tech.ECO leidt tot versnelde ontwikkelingvan het regionale kennis-ecosysteemgericht op innovatie in de medisch/technologische sector, stimulering van(brede) werkgelegenheid en tecontinueren leidende positie vanErasmus MC/ TU Delft
ECO - Erasmus CampusOntwikkeling
2021
2030
Ó Buck Consultants International, 2020 9
l Binnen 10 jaar 700 - 1.100 directe,robuuste, merendeels hoog-waardige banen realiseren viastart-ups, scale-ups en bedrijvenvan elders (Nederland, buitenland),met vervolg-werkgelegenheid inmaak-sector en zorg
l Dynamische en open-toegankelijkebinnenstedelijke campus doorsamenwerking met álle relevantekennisinstellingen (universiteiten/hogescholen/ mbo-colleges) enstakeholders in omliggende wijken,stad en regio
Realistisch-ambitieuze doelen
Ó Buck Consultants International, 2020 10
Voordelen voor
bedrijven
l Snellere innovatie door toegang tot specifieke kennis door krachtig Life Sciences & Health-netwerk en dedicated R&D instituten, in stad en regio
l Toegespitste (research) infrastructuur, o.a. voor R&D en innovatiel Beschikbaarheid gespecialiseerd personeel en aanwas talentvolle studenten/
onderzoekersl Aanwezigheid gespecialiseerde toeleveranciersl Gezonde concurrentie tussen LS&H-bedrijven, die motivatie en innovatie omhoog stuwtl Extra profilering (‘powered by’)
Voordelen voor
Erasmus MC
l Innovatieve zorgoplossingen/ versnelde innovatiel Meer gebruik van researchfaciliteiten door derdenl Valorisatie van Erasmus MC onderzoekl Versterken imago van Erasmus MC
Voordelen voor
gemeente/ regio
l Meer start-ups met grotere overlevingskans c.q. uitgroei tot scale-upsl Meer innovatie en hogere productiviteit LS&H-bedrijfslevenl Extra werkgelegenheid tot 1.100 (hoogwaardige) banenl Verbeterde medische en patiëntenzorg in Rotterdamse regiol Verzilveren economische diversificatiekansl Verhoging vestigingsattractiviteit voor bedrijven van elders (‘the best businesses want
to move in’)
Toegevoegde waarde ECO 2030
Ó Buck Consultants International, 2020 11
Route VoorwaartsUit Business Plan 2021-2025 opgesteld door Buck Consultants International
Campusorganisatie‘Software/ orgware’ zoals bijv.:
• Ontwikkeling ecosysteem • Business development• Community building• Netwerkvorming• Acquisitie• Conceptbewaking• Marketing & communicatie
Vastgoed‘Hardware’ zoals bijv.:
• Ontwikkeling en exploitatie van vastgoed• Ontwikkeling en exploitatie van (onderzoeks)
faciliteiten• Site management
Twee hoofdelementen in campusontwikkeling
+
De Toekomst van de Stad na Covid-19
Ó Buck Consultants International, 2020 13
Stedebouwkundige lessen
Maarten HoornProjectleider VestedelijkingPlatform 31
E-mail: [email protected]
Platform31 is dé onafhankelijke kennis- en netwerkorganisatie voor stad en regiol Verbinden beleid, praktijk en
wetenschapl Komen tot aanpak waarmee
bestuurders, beleidsmedewerkers en uitvoerders direct aan de slag kunnen
www.platform31.nl
COVID-19 en Stedelijke ontwikkeling
Webinar
Maarten Hoorn20 mei 2020
Bevolkingsdichtheid en verspreiding COVID-19
Bevolkingsdichtheid per gemeente, 2019 (bron: CBS)
Verspreiding COVID-19 (bron: RIVM)4 april 2020 11 mei 2020
The smaller the city, the bigger the flu epidemicOnce again, influenza defies human logic.Bron: Benjmin D. Dalziel e.a., Science 5 oktober 2018 (vol 362, issue 6410, pp75-79
Geen verband tussen bevolkingsdichtheid en verspreiding van coronabesmettingen per 10.000 inwoners. In Peking, Shenzhen en Shanghai was aantal bestemmingen zelfs relatief laag. Bron: Wereldbank, Fang & Wahba, 20 april 2020)
Bevolkingsdichtheid en verspreiding COVID-19
Bron: Center for Systems Science and Engineering at Johns Hopkins University
Wat zien we na en bij epidemieën?
Na SARS 2003
- China: deels verbod op wildmarkten
- China: gratis testen voor hiv en aids voor lage inkomens
- Taipei: meer controleposten voor ‘sneltests’
- Singapore: decentralisaties ziekenhuizen, vanwege sluiting alle grote ziekenhuizen
- Singapore: investeringen in gezondheidszorg, onderzoek infecties, lessen crisis-communicatie en inzet uitgebreid contactonderzoek
Pandemieën als griep, ebola of pest geen invloed
- Cholera: versnelling van aanleg riolering
Is ons geheugen te kort?
Laat eerst de virologen aan het woord! -> Verstedelijking is lange termijn
Impact COVID-19 in verschillende fasen
Nu
Anderhalvemetersamenleving
Hoe lang duurt dit?
Fase 1 Fase 2 Fase 3
Na vaccin of behandeling
Normale samenleving
Wanneer?
Mogelijkheden voor tegengaan nieuwe uitbraak in stedelijke opzet?
Nieuwe uitbraak
Weer anderhalvemetersamenlevingof verspreiding op andere manier voorkomen?
Wat is de kans? -> 1:10 of 1:1.000 maakt veel uit op hoe je steden hierop voorbereidt
Antwoorden op deze vragen zijn van belang impact op verstedelijkingDiscussie lijkt er nu vaak vanuit te gaan dat dit nog heel lang duurt
- Herprioritering gezondheidszorg
- Opkomst van de stad onstuitbaar?!
- Versterken van trends
- Andere gebruikspatronen
Vier gevolgen
Risico’skun je beheersbaar maken door risicobeheersing(known unknowns)
Onzekerheid
moet je mee om kunnen gaan door het hebben of creëren van adaptief vermogen(unknown unknowns)
Handelingsperspectief: adaptiviteit
- Mobiliteit
- Digitalisering
- Inrichting steden
- Voorwaarden bij financiering
Handelingsperspectief: Corona als katalysator
à Wat zijn effecten van 1,5m samenleving?
- Bezorgdiensten
- Uitgaan
- Toerisme
- Nabijheid voedsel
Handelingsperspectief: grote impact
De Toekomst van de Stad na Covid-19
Ó Buck Consultants International, 2020 25
De opgaven voor de stadnu aanpakken!
Annius HoornstraVoorzitter van GrondbedrijvenDirecteur Stedelijke OntwikkelingGemeente Zaanstad
E-mail: [email protected]
De VvG (Vereniging van Grondbedrijven) houdt zich bezig met kennisuitwisseling en belangenbehartiging van o.a. de plan-economische, juridische en makelaarsaspecten van integrale locatie- en gebiedsontwikkeling, bezien vanuit het publieke domein
Ó Buck Consultants International, 2020 26
Les 1 van de GROTE CRISIS: wees op tijd (en vooral niet te laat), ruimtelijke ontwikkeling is traag en ondergaat verschillende fasen
Ó Buck Consultants International, 2020 27
De agenda verandert nauwelijks, ruimtelijke kwaliteiten liggen nog op dezelfde plek, de demografie kent zijn eigen traagheid
uit: Panorama Nederland
De Toekomst van de Stad na Covid-19
Ó Buck Consultants International, 2020 29
De stad als blijvende motor vooreconomische ontwikkeling en innovatie
Paul BleuminkManaging PartnerBuck Consultants International
E-mail: [email protected]
Profiel Buck Consultants Internationall Voor bedrijven
• Supply chain optimalisering• Locatiekeuze-advies• Business strategie ontwikkeling• Vastgoedstrategie en -projecten
l Voor overheden & kennisinstellingen• Stedelijk en regionaal economische ontwikkeling en
innovatiebevordering• Vastgoedontwikkeling & -beleggingen• Logistieke en infrastructurele projecten• Programma’s om nieuwe bedrijfsvestigingen te acquireren
l Profiel• Onafhankelijk adviesbureau• Hoofdkantoor in Nijmegen sinds 1985• 70 full-time professionals• Projecten in meer dan 50 landen
Ó Buck Consultants International, 2020 30
Grotere, diverse en gespecialiseerde arbeidsmarkt• Keuzemogelijkheden• Betere matching
Toeleveranciers• Transactiekosten lager door
concentratie van toeleveranciers• Gespecialiseerde toeleveranciers
Co-creatie & crossovers • Formele relaties• Informele face-to-face contacten
Thuisvoordeel• Concentratie van klanten-inwoners• Concentratie van klanten-
bedrijven
Labour market pooling
Input sharing
Learning – knowledge spill overs
Home market attractiveness
Bedrijven
Huishoudens
• Hoge prijzen voor bedrijfhuis-vesting
• Hoge lonen• Files
• Hoge huizenprijzen• Files• Leefbaarheidsproblemen
Agglomeratievoordelen maken de stad tot economische en innovatiemotorAgglomeratievoordelen
Per saldo: agglomeratievoordelen
zijn groter danagglomeratienadelen
l Productiviteits-voordelen van 2-10% - afhankelijk per sectorNederland: 2x zo hoge dichtheid leidt tot hogere productiviteit van 2-5%
l Innovatie-acceleratie
Agglomeratienadelen
+
+
+
Ó Buck Consultants International, 2020 31
Urgentie opgaven voor de stad vragen om zorgvuldige afweging
Opgaven op stads / stadsregionaal niveau
Analysekader op planlocatieniveau
Guiding principles
Bestuurlijke besluitvorming
Organisatie
1
2
4
3A 3B
Afwegingskader
1 Profiel/ DNA
q Positionering stedelijk weefsel
q Huidig gebruikq Mobiliteitsprofielq Gebieds-DNA
2 Intrinsieke kwaliteiten
q Legitimiteit in relatie tot opgaven
q Urgentieq Effectiviteitq Efficiency
3 Uitvoerings-aspecten
q Synergie/ samenhang
q Multifunctionaliteitq Mobiliteitq Milieu/CO2/Stikstofq Noodzakelijke
randvoorwaardenq Draagvlakq Flexibiliteit
4 Financiële haalbaarheid
q Financieringq Soliditeit
financieringq Financiële
afhankelijkheid
5 Risico’s
q Marktrisico’sq Beslisrisico’sq Onvoorziene
risico’s
6 What if not
q Alternatievenq Effecten op de
deelmarkten
Ó Buck Consultants International, 2020 32
Analyse op planniveau: mogelijke toekomstige invullingWonen Werken Vrije tijd Maatsch.
voorzieningenMobiliteit
1 Profiel / DNAq Positionering stedelijk
weefsel
q Huidig profiel
q Mobiliteitsprofiel
q Gebieds-DNA
KansrijkBeperkt kansrijk Complex/moeilijk
AandachtspuntGeen positie
2 Intrinsieke kwaliteiten planq Legitimiteit in relatie tot
opgave
q Urgentie
q Effectiviteit
q Efficiency3 Uitvoerings-aspecten4 Financiënq Financiering
q Soliditeit/ financiering
q Financiële afhankelijkheid5 Risico’sq Marktrisico’s
q Beslisrisico’s
q Onvoorziene risico’s
6 What if not
Ó Buck Consultants International, 2020 33
l Multifunctionaliteit op planlocatieniveau gaat boven monofunctionaliteit
l Urgente effectieve plannen met korte doorlooptijden en geregelde financiering hebben prioriteit
l Mits urgent en efficiënt heeft herontwikkeling van bestaand vastgoed (met de betreffende functie) voorrang op nieuwbouw andere functies
l Plannen met maximale intensivering/ transformatie hebben prioriteit
l Plannen die substantieel bijdragen aan gewenst profiel/allure stad hebben prioriteit
l Grote bijdrage aan stedelijke magneetkracht gaat boven beperkte bijdrage
l Evenwichtige bijdrage aan urgente vraagstukken van verschillende maatschappelijke groepen
Zeven Guiding Principles
Ó Buck Consultants International, 2020 34
Voorbeeld van resultaat afwegingskader
Oudl 100% bedrijventerreinl 35% goed functioneel gebruikl 25% leegstandl 40% verouderd vastgoedl Geen OV-ontsluitingl Terrein niet geïntegreerd in
omgevingl Onveiligl Beperkte financiële
investeringen (privaat en publiek)
Nieuw na afwegingl Herontwikkeling deelgebied: 65%
behoud functie voor handel en lichte productie
l 25% wonenl 10% dependance ROCl Opwaarderen gebouwen en
openbare omgevingl Verbonden met OV (snelbus)l Opgave klimaat/energie collectief
ingevuldl Meerjarig publiek/privaat
investeringsplan
Ó Buck Consultants International, 2020 35
Nieuw Type Stedelijke Locatie: Innovatiedistrict
Inspirerende innovatie-omgevingen ook in de (binnen)steden: passen niet alleen op vaak aan de
rand van de stad gelegen science parks/campussen
Ó Buck Consultants International, 2020 36
Innovation districts empower entrepreneurs & workersl dichtheidl nabijheidl diversiteit (van mensen en bedrijvigheid)l connectiviteit
Innovatie is steeds meer
open en collaboratief
Innovatie is minder indu-
strie-specifiek (cross-overs)
Samenwerken vergroot belang
face-to-face communicatie
Rol van talent/kennis in
succes bedrijven neemt toe
Talent is stedelijk
georiënteerd
Kritische massa Vitaliteit van bedrijven
Competitieve clusters/speerpunten
Connectiviteit, diversiteit en
kwaliteit van ‘places’
TRENDS
V OOR-
W AARDEN
Bron: Buck Consultants International
Drijfveren & Voorwaarden voor Succesvol Innovatiedistrict: Stedelijk Innovatiedistrict
Ó Buck Consultants International, 2020 37
Conclusies: de BUCK-aanpak
l B : Belang van economie/bedrijvigheid in gebiedsontwikkeling is groot – zeker nu
l U : Urgentie om afwegingsproces adequaat op te pakken is hoog, zodat we snel aan de slag kunnen
l C : Conceptontwikkeling en -vernieuwing is nodig met het oog op toekomstbestendigheid van multifunctionele gebieden
l K : Klantgerichtheid (lees: inspelen op wensen van alle relevantepartijen) bepaalt toekomstig succes van de stad
De Toekomst van de Stad na Covid-19