de immutabilitate traditionis contra

7/26/2019 De Immutabilitate Traditionis Contra

1/195

This is a reproduction of a library book that was digitized

by Google as part of an ongoing effort to preserve the

information in books and make it universally accessible.

http://books.google.com
https://books.google.com/books?id=1asrAAAAYAAJ


2/195


3/195

^arbarlj tfamtts Srfjool

ANDOVER-HABVABD

THEOLOGICAL LIBBARY

MDCCCCX

CAMBRIDGE, MASSACHUSEITS

BOUGHT

FROM

THE FUND

G I V K N 1 N MEMOKV O F

RUSHTON

D SHWOOD

BURR

D i v i n i t y S c h o o l , C l a s s o f 1 8 5 2

Th e

g i f t

o f M r s .

B u r r


4/195

I


5/195


6/195


7/195


8/195

DE

IMMUT ILIT TETRADITIONIS

CONTRA

MODERN M

ERESIM

EVOLUTIONISMI

AUCTORE

LUDOVICO

BILLOT S.

J .

IN

PONTIFICIA

UNIVERSITATE GREGORIANA

THEOLOGIAE PROFESSORE

E d l t l o a l t e r a a u c t a e t e m e n d a t a

ROM E

TVP. PONTI F ICIA INSTITUT I

P I I

IX

M DCCCC V I I


9/195


10/195

DE

IMMUT ILIT TETRADITIONIS

CONTRA

MODERNAMH ERESIM EVOLUTIONISMI

AUCTORE

LUDOVICO

BILLOT S. J .

I N PONTIFICIA UNIVERSITATE GREGORIANA

THEOLOGIAE PROFESSORE

E d i t i o a l t e r a a u c t a e t emendata

ROM E

EX

TYP.

PONTIFICIA INSTITUTI

P I I

IX

M DCCCC V I I


11/195

Andover-Harvard

Theologjcal

libkary

JA.N

2 5 1918

HARVARD

DlVINITY SCHOnT.

HV WV


12/195

PROOEMIUM

||Oncilium

Vaticanum,

Const.

Dei Filius,

cap. 4 ,

e d i x e r a t : Neque enim fidei

d o c t r i n a

quam

Deus

revelavit, velut philosophicum

inventum

proposita

e st humanis

i n ge n i is pe r fi ci e n d a , sed

tanquam

divinum depositum

Christi

sponsae tradita,

fideliter cu-

stodienda

e t

i n f a l l i b i l i t e r

d e c l a r a n d a .

Hinc

sacrorum

dog-

matum i s sensus perpetuo e st r e t i n e n d us, quem semel

d e claravi t

sancta mater Ecclesia, nec unquam ab eo

sensu,

altioris

intelligentiae

specie e t

nomine,

receden-

dum . Tum, canone 30 de fid e e t r a t i o n e : Si quis dixe-

r i t ,

f i e r i

posse

ut

dogmatibus ab Ecclesia propositis,

aliquando

secundum progressum scien tia e sensus t r i -

buendus

s i t

alius

ab

eo

quem

intellexit

e t

intelligit

Ec-

clesia, anathema

s i t

.

Nihilomi nus, ex

adverso nunc insurgit

schola

n o v a ,

\

iam

a Gunthero

sa ec u lo

proxime

elapso i n i t i a t a m pre-

mens,

quae kantianam e t

plane r a tio n alistic a m

evolutio-

nem nostrae religionis

asserit ;

quae ponit mutationem

dogmatis de forma in

formam e t

de

sensu

in sensum,

secundum

v ari as

c o n d i t i o n e s medii e t successivos intelle-

ctualis cultura e

st a t us :

quae

totum complexum

d o c t r i n a e

christianae, utpote foetum e t elaborationem quamdam

humanae rationis

sub

pressione

cordis

e t

sensus religiosi,


13/195

4

PROOEMIUM

in motu continuo atque indefinito esse

ait

; quae demum

in duobus famosis l i b e l l i s r ece n t is publicationis, suam

crudam

e t

plenam

expressionem

obti n e ns, Patres,

Docto-

res, Pontifices, universamque omnium

aetatum Ecclesiam

i nsole n t e e t superba provocatione quasi in certamen

iam

adducit d i c e n s : Fides non habet in terris

mansionem

permanentem,

sed

semper

i n dige t transitoriis t ab er n aculis.

Frustra

autem conarentur eam r e ti n er e

in

formis iam

a n t i-

quatis, quae a l i i m e n t a l i t a t i accommodatae, nihil plus nunc

esse possunt quam veneranda monumenta temporis

acti.

Nunc enim,

i n

praesentibus intellectualis culturae co n d i-

tionibus, possibile amplius non

e st homini iud ica n ti se -

cundum criteria ve l

solius

sensus communis, conciliare id

quod vi d e t

e t

legit

in

Scriptura, cum eo quod theologi

nostri videntur

affirm ar e

de eiusdem Scripturae v e r i t a t e

universali

e t

absoluta.

Possibile

amplius

non

est,

conci-

liare h ist oria m d oct rin a e c hristi a n a e cum eo quod

t h e o -

logi

nostri

v i d e n t u r

ass er er e de

perpetua eius

ac

semper

perseverante

id e n ti t a t e .

Possibile amplius non est, conci-

liare sensum naturalem textuum evangelicorum, etiam

maxime

authenticorum, cum

eo

quod t h e ologi

nostri

d o-

ce n t a ut

docere v i d e n t u r

circa conscientiam e t

sc i e n t i a m

Iesu

Christi.

Possibile

amplius

non e st

retinere,

ut

a d a e -

quatam oeconomiae

salutis, theoriam

conceptam in igno-

r a n t i a

historiae

hominis

super

terram,

e t

historiae r e l i -

gionis in humanitate ipsa, etc. Ideo, tandem a l iqu a n d o ,

tempus e st ponendi in t u t o v a c i l l a n t e m

undique

f i d e m

circa auctoritatem

Scripturarum,

ostendendo quid r ev er a

sint

Biblia,

e t

quale veritatis genus oporteat eis

attribuere.

Tempus e st

ponendi in t u t o

v a c i l l a n t e m

fidem de

redem-

p ti o n e e t salute, quaerendo sub formulis seu ideis nunc

mortuis

principium

incommutabilis

veritatis quod

profunde

in eis l a t e t , e t

notionem

demum intelligibilem

earum

qu as


14/195

PROOEMIUM

5

Christus

habet partium in

m o r a l i regeneratione

humani-

t a t i s . Tempus e st

ponendi

in

t u t o

v a c i l l a n t e m fidem

de

resurrectio n e

Salv a t oris

e t

p r a e s e n t i a

eius eucharistica,

penetrando magis

mysterium

Christi i m m or t a lis,

p e r e n -

niter viventis in Deo e t in opere suo, etc. Tempus d e n i -

que e st ut Ecclesia c a t holic a serio recogi t e t quod a longo

iam tempore non satis

timuit sca n d alizare

doctos

;

e t quod

ca t holicismus

ipse

f a t a l i rui n a e

reserva tur,

quamdiu

pra e-

dicatio

eius v i d e bi t u r

imponere mentibus conceptionem

mundi

e t

historiae

discordem

ab

ea

quam

proxime

ela-

psorum saeculorum l abor restituit; praesertim vero, quam-

d iu fideles

retinebuntur

in formidine

offendendi Deum,

cogitando e t admittendo in

ordine philosophico,

scienti-

f i c o , e t h ist orico, conclusion es e t hypotheses quas t h e o -

logi

medii

a e v i non praeviderunt . ( ' )

Sane vero, non potuisset excogitari negatio magis

radicalis omnium principiorum ac regularum

fidei chri-

s t i a n a e ca t holica e. Devenitur enim, non

solum

deductione

logica, ineluctabilique c o n s e q u e n t i a , verum

etiam

form ali

e t diser t a auctorum confessione, usque

ad

categoricam

negationem omnis revelationis, id e st verae e t proprie

d ic t a e locutionis Dei. Sed

h a e r es is

i s t a , s i tamen adhuc

h a e r es is

dici

potest,

non

s t a t i m

induit

completam

formam

sub qua nunc sese prodit. Primas r a d ic es habuit in falso

conceptu

traditionis

ca t holica e, quasi

nimirum

tra ditio

ista

esset reposita

in nudo

e t

simplici

facto

humano

h i -

storico, cuius t e s t i m o n i a possent e t deberent tractari

se-

cundum eadem criteria, easdemque regulas, nec plus

nec

m i n us,

ac

caetera

quaecumque a n tiquitatis monumenta.

( r )

Autour d

un

p e t i t

l i v r e , I n t r o d . pag,

xxxni-xxxv.

Se d n on

immerito f o r s i t a n t i b i v i d e b i t u r

quod t e mpus

praesertim e s s e t ,

u t

i l l i

superhomines a t a n t a a r r o g a n t i a tantaque i n f l a t i o n e c e s s a r e n t .


15/195

6 PROOEMIUM

Hinc prodiit

sic

d i c t a methodus

historica

in

studiis

theo-

logiae

positivae; qua

methodo

in form a t i, n o n n ul li eru di ti

v i s i

sunt

sibi

deprehendere

manifestam

oppositionem

i n t e r sensum dogmatis

apud

ve tus tiores

Patres, praeser-

tim a n t e n i c a e n o s , e t sensum quem posterioris a e v i Con-

c i l i a e t Doctores amplexi sunt. Hinc consequenter rei n

t r o d u c t u s

in

re

dogmatica progressus i l l e Guntherianus

a Concilio Vaticano iam confixus, a d d i t a solum quadam

novitatis specie ex

t h e o r i a

evolutionis, quae post Darwi-

nium, tantum

ubique

favorem ob t i n u e r a t ,

e t

vulgari coepit

n o t i o

f i d e i , ut aiunt, viventis, id e st fidei quae prius in

quodam

germine co n t i n e b a t ur ,

ac d ein d e , qua si

ex

ovo

progrediens e t

a

specie

in

speciem transiens,

Darwiniani

a n i m a l i s instar, per

selectionis

viam e t sub

influxu

medii

a m bi e n t is,

sese

semper transformat in melius.

Ne

autem

quis

sollicitus

forte

esset

de

modo

concilia n di

eiusmodi

theoriam cum

c a t h olicis pri n cipiis

de infallibilitate

tradi-

tionis

seu m a g i st e r ii Ec cl e si a e , opportune resuscitatus est

s

i s quem Guntherus e d i d e r a t , conceptus veritatis

relativae.

Veritatem

porro

r e l a t i v a m dicunt,

per

oppositionem ad

veritatem simpliciter. ad quam

f u i t h a c t e n u s , prout a d i u n -

ctorum

possibilitas fereba t, maior minorve

approximatio,

longe

tamen,

longeque

d i s t a n s

ab

i n cog n i t a

ve rit at e a b-

soluta,

suo

forsitan

tempore r e v e l a n d a .

Sed cum

a

veri-

t at e re la tiva f a c i l i s iam descensus pararetur

ad

n e g a t i o-

nem omnis veritatis obiectivae,

i d e o ulterius

progredientes

eruerunt

ex officinis philosophiae kantianae ideam dogma-

tismi moralis,

seu

dogmatis quod

nihil

plus e st

quam

sub-

iectiva elucubra tio intellectus

sub determinatione volun

t a t i s . Tandem

ventum

e st

ad

systema

completum

quod

in pr a e c i t a t o opere

LEvangile

et t

Eglise

sub

compend.o

exponitur.

In

quo

quidem, Trinitas,

Inc ar n a t io, Redemptio,

Ecclesia, Sacramenta, ommia demum dogmata nostra,


16/195

PROOEMIUM

7

prout

e t in quantum nunc

a n o b i s

c r e d u n t u r , non

aliud

sunt

quam i d e a e

mysticae

pro

c e r t a evolutionis phasi.

In

quo

e t i a m ,

critica

historica

e t fid es

it a

comparantur

in t er

s e ,

ut

nunquam

sibi invicem c o n t r a d i c e r e queant,

eo

quod

fides e st de pr a es e n t i forma quam induit i d e a

christiana,

critica vero

v ers a t u r

circa formas omnino d iv e rs as

quae

i n origine e r a n t .

De

his igitur

per ordinem

agere propositum

in t e n-

tionis est, e t primo de

eo

quod

toti

t h e o r i a e Hberam

aperuit

viam, hoc est, de erroneo conceptu traditionis.

Et quia erroneus conceptus non innotescit nisi per principia

v era , circa haec ipsa principia,

in

limi n e dispu t a tio nis

vertenda e st mentis consideratio.


17/195


18/195

C PUT PRIMUM

DE CATHOLICO CONCEPTU SACRAE TRADITIONIS.

Bonum d e p o s i t u m c u s t o d i p e r S p i r i t u m

Sanctum

q u i h a b i t a t

i n

n o b i s

.

( a T i m . I - 1 4 )

Multifariam multisque m o d i s olim Deus loquens

patribus

in prophetis, novissime diebus

i s t i s locutus

est

nobis i n

F i l i o .

Haec

apostolus,

brevi quidem ser mo n e, se d a d a e q u a t a sententia

comprehendens

t o t a m

d e integro successionem

catholicae

revela-

t i o n i s ,

a

primis

i n i t i i s

usque

a d ul t i m u m eius c o m p l e m e n t u m .

R e v e l a t io n e m e n i m dicimus omnem locutionem De i ad

n os, sive

pe r

organum coniu nc tu m quod est h u m a n i t a s hypostatice unita

Verbo, sive pe r i ns t ru m e n t a separata,

cuiusmodi

fuerunt

sancti

i l l i De i h o m i n e s d e quibus 2 P e t r . I-21. Quae

e t i a m

locutio

t e r -

m i n a t a e s t , partim

a d

verbum

orale, puta

ore ipsius

C h r i s t i ,

ve l

apostolorum e i u s , Spiritu S a n c t o d i c t a n t e , sine scripto prolatum;

e t

partim

a d

verbum

script um pe r

ministerium

hagiographorum

t a m

veteris quam

novi

testamenti.

U t r oqu e tamen

modo d i r i g e -

batur a d t o t a m

Ecclesiam

usque

a d consummationem

mundi

futuram.

Porro i n

omni

verbo, aliud

e s t

res se u veritas verbo d i c t a ,

quae

vocari potest verbum sensu obiectivo; aliud vero d i c t i o qua

veritas d i c i t u r ,

qua e e s t verbum

sensu

formali.

Si

ergo

s e r m o

s i t

d e

rebus

se u

veritatibus

verbo

expressis,

s i c

non

e s t d i f f e r e n t i a

u l l a inter verbum

De i

scriptum e t o r a l e , quia

sive uno,

sive

altero

modo expressae suppon a n tur v e r i t a t e s ,

s e m p e r sunt

aequaliter

a

Deo

d i c t a e ,

a c per hoc, aequaliter quoque a d materiale f i d e i obie-

c tu m

pe rt in e nt e s. Si a u t e m sermo

s i t

d e ipso verbo

quo revelata


19/195

[ O CAPUT I .

veritas

f u i t divinitus expressa,

s i c quaedam occurrit differentia

inter

unum

e t alterum. Nam verbum scriptum d e

se

e s t fixum et

p e r m a n e n s,

e t

ideo

ipsa

d i c t i o

Dei,

l i b r i s

se m e l

excepta,

eadem

numero conservari potest e t conservatur. Sed verbum orale pro-

fertur

e t

t r a n s i t , e t ideo a d transmissionem

v e r i t a t i s dictae

requirit

pe r se

dictionem

aliam, numero distinctam,

quae

a d originalem

se h a b e a t s i c u t quaedam eius r e p e t i t i o , se u resonantia, se u c o n t i -

nuatio pe r locorum

spatia

e t temporum intervalla; qua e e t i a m

apud n os generale nomen t r a d i t i o n i s

o b t i n u i t .

Hinc e rgo fa ct um

e s t ut verbum De i oretenus primo prolatum consueverit d i c i t r a -

ditum,

utpote

t r a d i t i o n i commissum,

e t traditione

c o n t i n u a n d u m

a c p e rp e t u a n d u m , soleatque sub h a c

appellatione

condividi contra

verbum scriptum quod i n

l i b r i s

sacris

continetur.

Nunc autem

d i c t i o

se u t r a d i t i o perpetuans communicationem

oretenus i n jjrima origine factam, dupliciter excogitari posset. Uno

m o d o , tanquam t r a d i t i o

d e

solo f a c t o , communi nempe rerum huma-

narum

fluxui

permissa, e t humanis causis, humanis c u r i s , humanae

industriae

r e l i c t a ,

s i c u t

videre

est

i n

traditionibus

h i s t o r i a e ,

in

quibus singuli quique pro suo studio e t ingenio, operam i m p e n -

d u n t a d

conservandum

p o s t e r i t a t i e a qua e d e

anteactis t e mporibus

memoria d ig n a a cce pe run t . Alio m o d o , tanquam

t r a d i t i o

n on d e

solo f a c t o , se d

d e

iure

e t i a m

divino,

c u i

nimirum

a b

auctore r e l i g i o -

nis

nostrae,

lege

l a t a , provisum f u i s s e t pe r institutionem specialis

oeconomiae, constitutionem organi

authentici, perennisque a s s i -

stentiae

promissionem.

Et

s i

a

p r i o r i

re s

considere tur, vix

a c

n e

vix

quidem c r e d i b i l i s a l i c u i

apparebit

prior i l l e t r a d i t i o n i s

modus

i n

religione revelata,

n i s i f o r t e

credibile

e i

videri

posset, Iesum

Christum

lumen revelationis nobis a t t u l i s s e ,

e t d e

pura

a tque

incorrupta eius conservatione, e f f i c a c i

m e d i o

non

providisse.

Eius-

modi e n i m medium

e f f i c a x , i n communi

a c

mere humana

t r a d i -

tione nemo sa n e

agnoscet,

qui e t

d e n a tura

conservandorum dog-

matum

e t

d e

f r a g i l i s

n ost ra e h um a n it a t is

conditionibus

aequum

iudicium f e r e t .

Verum

n on oportet pro

n u n c i m mor ari

i n consi-

d e ra t ion ibus a p r i o r i , se d m a g i s

recurrere a d documenta p o s i t i v a ,

e x quibus d e m o n s t r a n d a venit prima e t fun d a m e n t a lis propositio

qua e sequitur.


20/195

DE CATHOLICO CONCEPTU SACRAE TRADITIONIS

I I

I .

Quod traditionis organum authenticum f u i t a Iesu Christo

i n sua Ecclesia

institutum, hi er arc hi a nempe

apostolica cum

qua affuturum se promisit usque in

finem

saeculorum. Et quod

traditio ipsa e st

pra e dic a tio ab aevo

in

aevum c o n t i n u a t a

pe r apostolorum successores

sub

charismate

assistentiae

Spiritus Sancti, revelationis ad eodem Iesu Christo eiusque

apostolis

o r e t e n u s

primitus

a cc ep t a e .

Hic

pritnum recole

e v a n g e l i c a m historiam, e t

quaecumque i n

e a d e originibus

christianae

d oct rin a e con t in e n t ur: Quae cum i n i -

tium

a c c e p i s s e t , inquit Heb. I I - 3 , e n arrari

pcr

Dominum,

a b

e i s

qui audierunt, i n n os confirmata e s t . Et

not a

i l l u d , en arra ri, a c

rursus, a b i i s qui audierunt. In quo quidem co mp e n d i os e recapi-

tulatur i d

quod

i n supradicta historia perquam evi d e ns

apertum-

que e s t : salutiferam s c i l i c e t Christi d oc tri n a m a b eodem Domino

Iesu

Christo,

n on e d i t i s

s c r i p t i s ,

se d verbo praedicationis,

perso-

n a l i magisterio, vivae vocis oraculo prolata m

fuisse

a c publicatam.

Ipse

namque

De i

Filius

homo f a c t u s ,

cum

h om i n ibus i n

t e r r i s

conversatus, magistri e t doctoris partes suscepit. Ipse o m n i populo

praecedentibus prophetiis i n

se

adimpletis demonstratus,

operum

e t miraculorum velut divinis s i g i l l i s c om p ro ba t u s, d e n i qu e

u t

prae

a l i i s

omnibus

a u d i e n d u s

a

Patre

c o e l e s t i

i n

solem ni

magisterii

i n i t i a t i o n e

declaratus,

pra e ce pt oris h a bit u

sumpto, b e n e vivendi

r a tio n e m

n os docuit,

u t

postea tanquam Deus vit a m largiretur

a e t e r n a m ( r ) . Et ia m opus consummaverat quod d e d e r a t e i

Pater, ia m pe r triennium i n Galilaea e t Iu d a e a quaquaversus

e v a n g elium regni a n nun tiavera t, ia m discipulos informaverat, ia m

sanguine

suo novum

e t a e t e rn um t e st a m e n t um condiderat, e t

a

mortuis

redivivus

paraba t

asce nsion e m

im

coelum.

Prospiciens

a u t e m perennitati a c propagationi

revelationis

quam mundo a t t u -

l e r a t , e os

quos s u i

operis

vicarios

relinquebat

i n t e r r i s , h i s

no-

( ' ' ; Clem. A l e x . ,

Cohort. a d Gentes.


21/195

CAPUT

1 .

vissimis alloquebatur

verbis

:

D a t a

e s t m ih i om nis potestas

i n

coelo

e t i n t e r r a . Eun t es ergo

d o c e t e

o m n e s gentes, docentes

e o s

servare

o m n i a

quaecu mque

mandavi

v o b i s ,

e t

e c c e

ego

vobiscum

sum

om-

nibus

diebus

usque ad

c o n s u m m a t i o n e m s a e c u l i . Novissima, i n -

q u a m , h a e c verba sunt Christi, e f f i c a c i ordinatione disponentis

medium quo revelata sua

doctrina

a d t ot um mundum, e t a d omnes

i n futurum generationes proveniret; verba dicta

post

resurrectionem

i n

solem ni

apparitione m o n t i s Galilaeae,

a d

q u a m ,

praeter

summos

apostolos, convocaverat caeteros discipulos omnes ( ' ) , ut t o t a quae

tunc

erat

Ecclesia,

t e s t i s

esset

eorum

quae

ultimo

m a n d a b a t .

I b i porro, est

primo

i n s t i t u t i o authentici

organi

t r a d i t i o n i s .

Traditionis dico

doctrinae n on undecumque

sump t a e ,

se d a Christo

a cce pt a e ; d oct rin a e non c o m p a r a n d a e , se d commissae, n on acqui-

re n d a e , se d

commendatae; i n qua n on auctores quaeruntur,

se d

custodes,

non

inventores, se d

f i d e l e s

dispensatores.

Docentes,

i n q u i t ,

servare

omnia

quaecumque

mandavi vobis. M a n d a v i t

autern

Christus credendam

i n t e gr a m

evangelii

d oc tri n a m

quam

ipse

personaliter praedicaverat

dum

apud

n os

conversaretur, e t

pe r

Spiritum Sanctum suum,

quo a d

u l ti m u m complementum, revela-

turum se discipulis promiserat dicens

:

Adhuc

m u l t a

h a b e o vobis

d i c e r e , se d n on potestis portare m o d o . Cum a u t e m venerit i l l e

Spiritus v e r i t a t i s

quem

e go

m i t t a m

vobis a Patre, docebit vos

omnem veritatem

( 2 ) .

Est secundo, i n s t i t u t i o organi t r a d i t i o n i s quod i n fin e m

usque

mundi

e s s e t

d ur a t u m .

Ubique

e n i m

i n

evangelio,

e t

speciatim

a p u d

M a t t h a e u m ,

i j u v T E ^ s i a a i c o v o ;

consummationem

mundi huius prae-

s e n t i s , u l t i m u m q u e Christi a d v e n t u m , e t t e m p u s i u d i c i i universalis

s i g n i f i c a t . Nec profecto

m u t a t u r sensus e x h oc

quod a d

e os qui

praesentes a d er a n t, dirigitur se rm o, quia dirigitur a d praesentes

prout i n

suis successoribus

semper

permansuros. Unde

e t

h i c ,

d o c e n d a e iubentur omnes ge n t es sine u l l a a ut locorum a ut e tia m

temporum

r e s t r i c t i o n e ,

e t

postmodum

v i d e m u s

apostolos

m a n d a -

tum

Christi exsequentes,

substituere

s i b i alios qui acceptae

d o c t r i -

Matth. XXVIII-16. c o l l . com. Marc.

XVI

7 , e t

1

C o r . XV-6.

2 ) I o a n . XVI-12.


22/195

DE CATHOLICO CONCEPTU SACRAE TRADITIONIS 1 3

n a e

custodes essent e t

doctores pe r

Spiritum Sanctum e i s commu-

nicatum, i n eisque manentem ( r ) ; quibus iterum praescribitur ut

quod

i p s i

acceperunt,

commendent

fidelibus

h om i n ibus

idoneis

e t

a l i o s docere ( 2 ) ;

idque,

usque

i n

adventum D. N.

I . C,

quem suis

temporibus oste n d e t b e a tus e t solus pot e ns, rex regum e t domi-

n us

d o m i n a n t i u m ( 3 ) .

Est

t e r t i o ,

i n s t i t u t i o organi t r a d i t i o n i s quod i n d e f e c t i b i l i t a t i s c l i a -

rismate donatur.

Et

e c c e , i n q u i t ,

vobiscum sum. Nam

quid s i t ,

Deum esse cum aliquo, frequentissirna e t n ot issim a Script ura e

testimonia deroonstrant.

Nimirum

locutio e s t ubique usitata a d

significandam protectionem De i c e r t a m

a tque invincibilem;

locutio

i n qua nullum n on importatur e f f i c a c i s a u x i l i i genus, e t pe r quam

e a

asseritur a s s i s t e n t i a ,

qua e

i n negotio

pro

quo promissa e s t ,

nullum

compatitur

lapsum,

e t

omnem praecavet a b intento

f i n e

defectionem. Atqui

apostolis, eorumque i n p erp e t u u m successori-

bus

promittitur

assistentia Christi, n on

quidem a d quemlibet e f f e -

c t u m quem f o r t e posset,

cum

d e

De i

r e g n o agitur, humana

s i b i

fingere cogitatio;

n on

praecise

a d

er a d ic a n d a

omnia v i t i a ,

non

a d

i m p e d i e n d a omnia scandala. Imo i s t a a l i b i diserte pr a e nu n ti a n t ur

f u t u r a . Diserte

praedicitur

quod i n

agro

do mi nico erunt

zizania

simul cum t r i t i c o , e t quod utraque crescent usque a d m e s s e m .

Nota

est s a g e n a missa i n mare qua e con gre ga t e x omni g e n e r e

piscium.

No t a navicula

d e qua mirum

i l l u d observatur,

quod

cum

tanta

multitudine

onere tur

e t

prematur,

a d h uc t a m e n

non

submer-

g i t u r .

N o t a e

sunt

a l i a e

evangelii

parabolae

i n

eumdem

sensum

collineantes. Unde

non d i c i t : Vobiscum sum fundantibus

regnum

consummatae ia m i u s t i t i a e ,

e t absolutae

ia m

s a n c t i t a t i s . Sed d i c i t :

Vobiscum sum d oce n tibus e a quae i n evangelii m e i revelatione

continentur. Ergo

promissa

a s s i s t e n t i a ,

eique

respon d e ns

i n d e f e c t i -

b i l i t a s , i n ordine a d i n t e m e r a t a m traditionem g e n u i n a e Christi do-

ctrinae sine dubio

e s t

a g nosce n d a .

Est

quarto

i n s t i t u t i o

organi

t r a d i t i o n i s ,

cui

c o n t i n u e ,

c t

n on

'

2 Tim. I - 1 3 .

2 ; 2

Tim.

H - 2 . e t T i t .

I - 5 .

1 3 ) 1 Tim.

V I - 1 4 .


23/195

1 4

CAPUT I .

t a n t u m

pe r i n t e r v a l l a , prae dict a m

assistentiam

adhibebit Christus.

Nam

rursus, non se affuturum

esse d i c i t

c e r t i s diebus, certisque

circumstantiis,

velut

cum

c o n d e n d a e

erunt

categoricae

f i d e i

defi-

n i t i o n e s , a ut cum oportebit expresso d ecre to corrigere quod prius

f a l s o tradebatur,

a d u l t e r a t u m v e iniuria

temporum revelationis

sensum a d

purum

r e s t i t u e r e . Sed, o m n i b u s

diebus,

i n q u i t . Et quid

e s t , omnibus diebus

?

Id e s t ,

i n

ordinario e t quot i d ia n o m a g ist e rii

ministerio, non

secus

a c i n solemniori e iusd e m e x e r c i t i o . Dicendo

e n i m , omnibus

diebus,

omnem

prorsus,

q u a n t u m v i s minimam,

e tia m unius d i e i , removit interruptionem, e t nulium deviationi

spatium r e l i q u i t . Quid

e s t ,

omnibus

diebus?

Id

e s t ,

quovis sae-

c u l o , quavis

a e t a t e . Transiet

aevum ecclesiae

primitivae,

non tam

vicinae perspicientur origines, non uno quasi i c t u oculi l i c e b i t

seriem successionis m e nsurar e, numerando

manus

pe r quas trans-

missus e st coe le st is

doctrinae

thesaurus, e t a d h u c e t semper

vobiscum sum. Adhuc e t semper praesens aderit i d e m i l l e Spiritus

v e r i t a t i s

qui a b i n i t i o

adfuit

( r ) . Adhuc

e t

semper,

usquedum

v e n i a t

sa nctorum

consum m a t io,

reperientur

iidem

i l l i

a

Christo

positi

pastores e t

doctores, ut non simus

parvuli

fluctuantes, e t circum-

f e r a m u r omni

v e n t o doctrinae, i n

astutia

a d

circu m v e n t io n e m

erroris

( 2 ) . Adhuc e t semper superstes m a n e b i t eadem i l l a aposto-

l i c a

hierarchia, qua e

ratione

i n d e f e c t i b i l i s

t r a d i t i o n i s accepti a

Christo

evangelii, columna

est e t firmamentum y e r i t a t i s ( 3 ) .

Quinto denique,

e s t

i n s t i t u t i o organi t r a d i t i o n i s , non cuiuscum-

que

generis,

se d

pe r

modum

oralis

se u

se mp er

vivae

praedicationis.

Id quidem i n primis d e m o n s t r a n t omnia mox dicta d e ratione,

indole, perennitate c o n s t i t u t i m i n i s t e r i i . U bi e n im , qua e so, i n syste-

m a t e biblico Protestantium

locus org a n o

i l l i per m a n e n t i ,

ordinario,

perpetuo, c u i

continuo, omnibus diebus, usque i n finem saeculo-

rum d e b er e t assistere Ch r ist u s? Nu llus sane, quia deposito s e m e l

a b i i s

qui audierant, coelestis doctrinae

thesauro

i n

f i x o

scripturae

instrumento,

n i h i l

ultra

agendum

r e m a n e b a t ,

t o t u m qu e

d e

integro

( )

I o a n .

XIV-i6.

{ * )

Eph.

IV-n.

3 ) T i t .

I I I 1 5 .


24/195

DE

CATHOLICO CONCEPT U SACRAE TRADITIONIS

1 5

opus

docendi

o m n i a

qua ecumque mandavi v o b i s , cum a e v o aposto-

lorum

vel

virorum

apostolicorum

necessario

finem accipiebat.

Id

quoque

son a nt ve rba

d o c e t e ,

praedicate,

sensu

obvio

e t

natu-

r a l i i n t e l l e c t a , cum scriptura

nonnisi

medium

a r t i f i c i a l e s i t ,

paucis

accommodatum,

e t i n adiutorium

ve l

supplementum o r a l i s d i s c i -

plinae

accessorie

introductum. Unde e t

apostolos, (quos nemo

imaginabitur, a ut mentem Christi nunquam esse a sse cut os, a ut

m a n d a t o eius non paruisse), n i h i l e x

professo

scripsisse tanquam

proprium a tque speciale suum munus exsequentes, se d

t a n t u m

occasionaliter, e t quasi accidentali quadam ratione

i n c i t a t o s ,

e x

certissimo historiae

testimonio

comperimus.

Matthaeum s c r i b i t

Eusebius l . 3 h i s t . c .

2 4 ,

e a occasione s c r i p s i s s e , quia cum

praedicasset

Hebraeis, e t

a d G e n t e s i r e

pararet,

u t i l e i u d i c a v i t ,

s i

i i s quos corpore deserebat, aliquod m e m o r i a l e suae

praedi-

cationis

relinqueret.

Marcum

r e f e r t i d e m Eusebius l . 2 , c . 1 5 ,

n e c sponte sua, n e c a Petro cuius

discipulus

e r a t , iussum , se d

compulsum precibus Romanorum scripsisse

ev a ngelium.

Lucam

i d e m Eusebius

t r a d i t

l .

3 ,

c .

2 4 ,

ideo

solum

s c r i p s i s s e ,

quia

v i -

derat multos a l i o s t e m e r e praesumpsisse e a l i t t e r i s m a n d a r e ,

quae

non

perfecte

novera n t, ut

nimirum

n os abstraheret a b i n -

c e r t i s

aliorum

narrationibus. Ioannem s c r i b i t Eusebius ibidem,

usque a d extremam se n ec tu t e m sine u l l a scriptura e v a n g elium

praedicasse, e t addit

Hieronymus

i n l . d e S c r i p t .

E c c l . , t a n d e m

eum compulsum

f u i s s e

a b Asiae episcopis e v a n g e li u m scribere

propter

Ebionitarum

h a er esi m

tunc

exorientem.

Itaque,

n i s i

Ebionis haeresis e x s t i t i s s e t , loannis e v a n g elium fortasse n on

h a bere m us, quemadmodum n e c a l i a t r i a , n i s i praedictae occa-

siones oblatae f u i s s e n t . Rec t e e n i m

s c r i b i t Eusebius, solum

d uos

e x apostolis d u o d e c i m

e v a n g e li u m

s c r i p s i s s e , e t e os necessitate

quadam a d h oc provocatos. Ex quo manifeste

c o l l i g i t u r ,

aposto-

l o s

n on

d e

scribendo, se d

d e

pra e d ic a n d o primaria intentione

cogitasse

( : ) .

Adde

e t i a m

quod

s i

apostoli

d oc tri n a m

suamlitteris

consignare

e x professo

voluissent,

certe c a t e c h is m u m a ut similem

( ' ) Bellarm. l .

4

d e verbo D e i ,

c .

4 .


25/195

1 6

CAPUT I .

librum i n corpus doctrinae coalesce n t e m confecissent, cum tamen

i p s i

vel

historiam

scripserint, ut

evangelistae,

vel epistolas e x

occasione

aliqua,

u t

Petrus,

Paulus,

Iacobus,

Iudas,

Ioannes,

quem-

admodum

l .

c . Bellarminus a d i e c i t . Signum est ergo, e t quidem

indeclinabile,

quod i p s i

a

Christo p o s i t i

fuerant

a d

t r a d e n d a m e t

t r a n s m i t t e n d a m r ev el a t a m

evangelii v e r i t a t e i n , primo

e t

principa-

l i t e r pe r vivam a c

person ale m

praedicationem. Si

a u t e m

apostoli,

ergo

e t

omnes eorum

i n

p erp e t u u m

successores,

q u i ,

quod

a d

praese ns a t t i n e t , unam cum e i s personam

moralem

evide n t er con-

s t i t u u n t .

Confirmatur demum, e t

manifestissime, e x supremis

c o m m e n d a t i o n i b u s quas testamenti loco iide m apostoli Ecclesiae

reliquerunt. Quid e s t

e n i m

quod Paulus, instante ia m

sua pas-

sione,

s c r i b i t a d Timotheum, i n

cuius

pe rson a t ot um corpus

prae-

positorum

i n t e l l i g i t u r

?

O Timothee,

depositum

c u s t o d i . Et rursus :

Formam

h a b e sanorum v erborum qua e a me a u d i s t i .

Bonuin

depositum

custodi

pe r Spirit um Sanctum qui habitat i n n o b i s . Et

iterum

:

Tu ergo,

f i l i

mi

quae

audisti

a

me

pe r

multos t e s t e s ,

h a ec

commcnda

fidelibus

hominibus

qui

idonei

erunt

e t

a l i o s

docere.

Atqui :

I n his l o c i s n on

potest

i n t e l l i g i scriptura, se d t hesaurus

doctrinae, i n t e l l i g e n t i a dogmatum divinorum, i . e .

t a m

sensus

Scripturarum,

quam

aliorum

dogmatum.

Quam t o t a m doc tri n a m

propagari

volebat pe r Tra d it ion e m , ut explicant Chrysostomus

e t Th eop h ylac tus i n h u n c locum.

Quo

a l l u d i t e t i a m Irenaeus,

l .

4 ,

c . 43, cum a i t :

Quapropter,

e i s

qui

i n Ecclesia

s i n t presby-

t e r i s

obaudire

o p o r t e t ,

h i s

qui

succ ession e m h a b en t

a b

a p o s t o l i s ,

. . . .

qui cum episcopatus

successione

charisma v e r i t a t i s certum

secun-

dum

placitum Patris acceperunt. Et f a c i l e e x i p s i s

verbis c o l l i -

g i t u r .

Nam

s i

loqueretur

d e

verbis

s c r i p t i s , non

t a m

anxie co m-

m e n d a r e t depositum.

Scripturae

e n i m f a c i l e conservantur i n

t h e c i s , e t

a l i b r a r i i s ;

apostolus

a u t e m

vult

servari pe r Spiritum

Sanctum i n pectore Timothei. Et d e i n d e non a d d e r e t : Haec

commenda

f i d e l i b u s

hominibus

qui

idonei

erunt

e t

a l i o s

docere

;

se d d i c e r e t , commenda l i b r a r i i s , ut m ul t a exempla transcribant.

Nec diceret: Qu a e a me audisti pe r multos t e s t e s , sed, quod scripsi

t i b i .

Itaque, non

verba

solum, se d e t i a m

se nsum,

a c m ul to

ma


26/195


gis hunc quam i l l a , Timotheo apostolus

c o m m e n d a t ,

a c ut pe r

manus tradat

successoribus suis

iubet

Habemus

igitur

i n

ch rist ia n a re ligion e

e x

divino

i n s t i t u t o ,

organum t r a d i t i o n i s , e t

quidem

o r a l i s

a c

semper

vivae; organum

dico a u t h e n t icu m ,

perenniter

dur a turu m,

charismate

continuae

a s -

sistentiae d o n a t u m . Addo etiam, indivisum i n s e , e t i n sua i n d i -

vidualitate semper

v i s i b i l e ; idque

pra e se rt i m propt e r

unum d e s i -

gnatum

c e n t r u m e t caput Petru m, qui n ecessario a d est i n h i e r a i chia

apostolica ut primus,

(Matth. X-2);

n ecessario a d est cum

mysterioso

nomine

s i b i

a

Christo

imposito,

quo

inconcussa

s o l i d i t a s

ministerii

eius

significaretur, ( I o a n . I - 4 2 ) ;

necessario

adest

ut confirmator

f r a -

trum, (Luc. XXII-32);

ut

petra

supra quam

a e difica t a est

Ecclesia,

(Matth. XVI-18), omnia hic intelligendo iuxta e a quae i n proprio

tractatu

d e m o n s t r a t a e t

probata

supponuntur.

Nunc a u t e m ,

s i t a l e

e s t

organum

t r a d i t i o n i s ,

quale h a c t e n us e x ipso solem ni documento

i n s t i t u t i o n i s

Ecclesiae f u i t

descriptum, statim

apparet, e t

sine d i f f i -

cultate

i n t e l l i g i t u r ,

traditionem

ipsam

d e

qua

praesens

currit

dispu-

t a t i o , n i h i l

esse aliud

quam

prae dica tion e m

a b

a e v o

i n

aevum

c o n t i n u a t a m pe r apostolorum successores sub ch arism a t e i n d e f e c t i -

b i l i t a t i s , i l l i u s revelationis quae d e

ore

Iesu C h r i s t i ,

vel aposto-

rum e i u s , Spiritu S a n c t o d i c t a n t e , primitus f u i t accepta.

Haec

est

t r a d i t i o quam universa agnoscit antiquitas c h r i s t i a -

n a . Haec e s t t r a d i t i o

qu a e vocatur

a b Ignatio a d Ephes. n . 1 ,

s e n t e n t i a Iesu Christi i n

qua sunt

episcopi

pe r

fines

terrae

c o n s t i t u t i ;

a Polycarpo a d Philipp. n . 7 , t r a d i t a nobis a b i n i t i o doctrina ; a b

Irenaeo, l . 3 ,

c .

2 , t r a d i t i o

quae

e s t

a b

a p o s t o l i s ,

quae pe r s u c c e s -

siones presbyterorum i n e c c l e s i i s custoditur; a Tertulliano, Praescript.

c - 3 7

regula

quam

Ecclesia

a b

a p o s t o l i s ,

apostoli

a Christo, Christus

a

Deo tradidit ; a b Origene, d e Princip. Pra e f. n . 2 , e c c l e s i a s t i c a

praedicatio pe r successionis

or d i n e m a b a p o s t o l i s t r a d i t a ,

e t usque

n u n c i n

Ecclesia per m a n e ns. Haec

est

t r a d i t i o a d quam contra p r i -

mos

haereticos

se u

Gnosticos

appellant

Pa t re s prim i

e t

secundi

s a e c u l i . Et

Gnostici qui d e m,

cum

e x

Scripturis

arguebantur,

respon-

d e b a n t :

Quia non

possit

e x his inve n iri verit as a b

his qui

ne-

' ) Bellarm.

l . 4 .

d e

verbo D e i , c .

5 .

2


27/195

i 8

CAPUT 1 .

sciunt

traditionem. Non

e n i m pe r

l i t t e r a s

tra dit a m

i l l a m ,

se d pe r

vivam vocem

( r ) .

Neque

i n h oc principio Patres h a b e b a n t s i b i

contradicentes,

im o

vero

consentientes,

e t

pe r

omnia

u n a n i m e s .

Sed cum rursus a d tra ditione m ipsam revocabantur, tunc iactabant

traditionem

occultam,

a d se solos d eriv a t a m ,

ve l a Va le n tin o, vel

a Ma rcion e, vel a Ce rin th o, vel a Basilide ( 2 ) .

Quibus

oppon eba-

tur

t r a d i t i o authentica, quae e s t publica i n

Ecclesia,

qu a eq u e o r -

ganum h a b e t co n t i n u a m successionem

episcoporum

a b apostolis,

e t pra e se rt im a b apostolorum principe

i n

S e d e Romana. Insignis

i n

h a c

parte

locus

e st Ire na ei,

quem

d e

integro

hic

transcribere

iuvabit, ut eorum

quae

h a c t e n us

f u n d a m e n t i

instar posita sunt,

recapitulatio

s i t simul e t invicta confirmatio.

Tra d it ion e m a post olorum i n toto mundo m a n if es t a t a m , i n

omni Ecclesia adest respicere omnibus qui vera

velint

videre;

e t

habemus annumerare e os qui

a b apostolis i n s t i t u t i sunt e p i -

scopi

i n

e c c l e s i i s ,

e t

successores

eorum

usque

a d n os qui n i h i l

t a l e

docuerunt,

neque

cognoverunt,

quale

a b

his

d e l i r a t u r . . .

Sed

quoniam valde

longum est

i n h oc

t a l i volumine,

omnium e c c l e -

siarum

e n u m e r a r e successiones,

m a x i m a e ,

e t antiquissimae, e t

o m n i b u s cognitae,

a gloriosissimis

duobus

apostolis

Petro e t

Paulo

Romae

fu n d a t a e e t

constitutae ecclesiae,

eam

quam h a b e t

a b apostolis

traditionem, e t a n n u n t i a t a m h om i n ibus fidem, pe r

successiones episcoporum p er v e n i e n t e m usque a d n os indicantes,

co n fu n d i m us

omnes

e os qui quoquo m o d o ,

vel

pe r s i b i placen-

t i a , ve l vanam gloriam, ve l pe r caecit a t e m

e t

malam

se n t e n t i a m

pr a e t e r qu a m oportet colligunt. Ad h a n c e n i m ecclesiam propter

potiorem principalitatem necesse

est omnem convenire

Ecclesiam,

h .

e . e os qui sunt un d ique f i d e l e s ; in qua semper

a b

his qui

sunt un d i qu e, co n se rv a t a est

e a

quae est a b

apostolis t r a d i t i o .

F u n d a n t e s i g i t u r , et instruentes

beati

apostoli ecclesiam, Lino

episcopatum a d m i n is t r a n d a e ecclesiae tradiderunt.

Huius

Lini

Paulus

i n

his

quae

sunt

a d

Timotheum

e p i s t o l i s

m e m i ni t .

Suc-

cedit autem e i Anacletus. Post eum t e r t i o loco a b apostolis e p i -

{ ' ) I r e n a e u s , l . 3 , c . 2 .

{ ' ) I r e n . l .

3 , c . 2 .


28/195

DE CATHOLTCO CONCEPTU SACRAE TRADITJONIS 1 9

scopa tum

sortitur Cl e m e n s , qui e t v i d i t ipsos apostolos, e t con-

t u l i t cum e i s , e t cum a d h u c i n s o n a n t e m prae dica tion e m aposto-

lorum

e t traditionem

a n t e

oculos

haberet,

non solus

; a d h u c

e n i m multi

supererant

tunc a b apostolis d o c t i . . . Hac ordinatione

e t

successione,

e a quae e s t a b apostolis i n Ecclesia t r a d i t i o e t

v e r i t a t i s

praeconatio

pervenit usque

a d

nos.

Et e s t

plenissima

h a e c ostensio, unam e t eamdem vivificatricem fide m e s s e , qua e

i n

Ecclesia a b

apostolis usque

n u n c s i t

conservata e t

tradita

i n

v e r i t a t e . . .

T a n t a e i g i t u r

ostensiones cum s i n t , n on oportet a d h u c

quaerere

apud a l i o s

veritatem,

quam

f a c i l e

est

a b

Ecclesia

su-

m e r e ,

cum

apostoli,

quasi

i n depositorium

dives, plenissime

i n

eam contulerint

omnia

qua e sunt v e r i t a t i s . . . Quid

a u t e m s i n e q u e

apostoli quidem Scripturas reliquissent nobis, nonne oportebat

or d i n e m sequi t r a d i t i o n i s quam tradiderunt i i s quibus c om m it -

t e ba n t ecclesias?

Cui

ordinationi assentiunt m u l t a e g e n t e s bar-

barorum, eorum qui i n Christum cre d un t , sin e charta e t a t r a -

m e n t o

scriptam

h a b e n t e s

pe r Spi rit u m

i n

cordibus

suis

salutem,

e t v e t e r e m tra ditione m diligenter custodientes,

i n

unum Deum

cred e n t es cr e a t or e m

c o e l i e t

t e r r a e , e t omnium quae i n e i s sunt,

per Iesum Christum

Filium

De i .

( r )

Et t r a d i t i o quidem i n

Ecclesia,

s i c se iuxt a Christi i n s t i t u t i o -

nem habet.

Unde

ia m

pronum e s t ,

priusquam a d ulteriora

pro-

grediamur, s e q u e n t e m e rue re con clusion e m , quae i n proposito

nobis

negotio

maxime

est

a t t e n d e n d a .

2 .

Quod traditio

in v ero

e t

catholico

sensu a cc ep t a , regula

f i d e i e s t . Et quod

conceptus

traditionis sub r a tio n e n u d i

f a c t i

humani, seu pr a e d ic a t io nis a Christo e t

apostolis cum

sola auctorit a t e historica decurrentis, conceptus est falsus,

protestanticus, h a e r e t i c a l e m notam pr a e se

ferens.

In primis observare

oportet

quid d i s t e t i n t e r

obiectum

e t r e -

( ' )

I r e n .

I .

3 ,

c . 3 - 4 .


29/195

2 0

CAPUT I .

gulam

f i d e i .

Obi ec t u m

e s t c r e d e n d a v e r i t a s . Regula,

formaliter

i n quantum

huiusmodi,

est i d

quod credendam veritatem continet,

e t cui oportet n os i n c r e d e n d o conformari, qu a t e n u s i d credamus

quod i n e o

ut

credendum proponitur. Unde

veritates

prae dica t a e

pe r traditionem, quas dicere possumus t ra d it ion e m se n su o b i e c t i v o ,

obiectum

quidem f i d e i sunt.

Ipsa

vero praedicatio ecclesiastica,

se u

ipsa form ali sensu

accepta t r a d i t i o , f i d e i

regula e s t ( r ) .

At

rursus

observandum

quod

regula

non

qualicumque

modo d i r i g i t ,

se d

i n -

f a l l i b i l i t e r .

Quisquis e n i m

i n quocumque

ordine r e gul a m sequitur,

pro

qu a n t o

vim

h a b e t

e t

a c t u m

regulae,

i l l e

n on

solum

non

errat,

se d n e c

errare p o t e s t .

E a t e n us

ergo

i n negotio f i d e i , regulae

r a -

t io n e m t r a d i t i o

o b t i n e t ,

qu a t e nus revelatas veritates i n f a l l i b i l i t e r

c u s t o d i t , i n f a l l i b i l i t e r conservat, i n f a l l i b i l i t e r a d n os t r a m defert

cognition e m ;

idque ratione divini

i l l i u s e l e m e n t i

quod

i n

e a

n e-

cessario esse agnoscendum secundum institutionem e t promissio-

nem Christi,

superior

n os docuit propositio. Divinum

a u t e m

dico

e l e m e n t u m ,

quod

variis

n o m i n i bus

a

Patribus

est

appellatum

:

nunc, ch arism a v e r i t a t i s certum

i n

episcopatus a b

a p o s t o l i s

s u c c e s -

s i o n e , ( I r e n . I . 4 , c . 26);

nunc, operatio

Spiritus v e r i t a t i s , n on s i -

n e n t i s

e c c l e s i a s a l i t e r i n t e l l i g e r e ,

a l i t e r credere,

quod

i p s e pe r

apo-

s t o l o s praedicabat, ( T e r t u l l . Praescript. c . 28); nunc, influxus Do-

m i n i Ecclesiae

i n h a b i t a t o r i s , n e

e a t i n

errorem

quemlibet s i u d i o s i s s i -

ma

s p e c u l a t i o ,

(August . En a rr. i n

Ps.

9 , n . 1 2 ) ; nunc,

Spiritus

Sancti

afflatus

n e

discedatur

a

vero,

( C y r i l l .

Alex.

e p i s t .

1

a d m o-

n a c h os Aegypti) ; n u n c, gra t ia Spiritus qua e d o c t i ,

o m n e s

etiam

m o n -

tium e t

marium disiunctione s e p a r a t i ,

i n i d e m

consentiunt,

(Theo-

doret. D i a l . d e Incommutabili) ; nunc, e f f e c t u s s e n t e n t i a e D. N. I . C,

qua

f i t ut i n

Se d e

apostolica

i n v i o l a b i l i t e r

se mp er

catholica

c u s t o -

{ ' ) Qua re n on

v i d e r e t u r

a d m i t t e n d u m quod a l i q u i dicunt: T r a d i t i o -

nem

sensu o b i e c t i v o

e s s e f i d e i regulam re m o t a m , sensu a u t e m f o r m a l i

proximam.

S i

e n i m

d e r e g u l a a g i t u r , f o r m a l i t e r

qua

r e g u l a e s t ,

n on

o p o r t e t

considerare i d quod e s t credendum,

se d

i d quod d i r i g i t i n cr e d e n do per

credendi

o b i e c t i propositionem.

Et hoc

e s t semper

ipsum

verbum

qua

s c r i p t o v e l

ore

prolatum, a deoque S c r i p t u r a v e l T r a d i t i o , n on o b i e c t i v o ,

se d

f o r m a l i semper sensu a c c e p t a .

De

d i s t i n c t i o n e a u t e m i n t e r

regulam

r e m o t a m e t

proximam, i n f r a e r i t sermo.


30/195


diatur

r e l i g i o , (Profess.

f i d e i

sub

Hormisda

a b Orientalibus sub

s c r i p t a ) . Et a l i a m u l t a i n eumdem sensum collineantia passim r e -

perire est

apud Patres, quae

pe r singula referre

non

vacat.

I n t e -

rim vero, nullum relinquitur dubium quin t r a d i t i o i n g e n u i n a i l l a

e t

catholica notione

accepta,

quam

nobis

suppeditant monumenta

o m n i a i n s t i t u t i o n i s christianae, vera regula f i d e i e t dicatur e t s i t .

At longe a l i u s est conceptus protestanticus, i n quo

e l e m e n -

t um d i v i n u m penitus rescinditur, ut t r a d i t i o n i h i l plus ia m s i t

aut esse p o s s i t , quam nudum a c sim ple x fa ct um communibus

f a c t i s

historiae

a c c e n s e n d u m :

factum s c i l i c e t hominum, sua s o l e r -

t i a , sua

industria, suo ingenio,

schola m

Christi

apostolorumque

eius pe r

successivas a e t a t es continuantium.

Qua

quidem

suppo-

s i t i o n e

f a c t a ,

statim p a t e t , nullam

a mplius d e

regula f i d e i quae-

stionem

esse residua m .

E t e n i m

primo, ut paulo supra

f u i t obser-

va tum, regula f i d e i proprie loquendo, non e a demum

est

qua e

solum

p o s s i b i l i t e r ,

a ut c a s u a l i t e r , a ut ' d e contingenti conservat

genuinam a tque

in a d ul t er a t a m

revelationis

doctrin a m, se d qua e

d e

iure e tia m,

e t

necessario,

e t

per

s e .

Atqui,

vel

prim a

fronte

occurrit

evid e ns

disproportio

humanae s o l e r t i a e , humanaeque i n -

dustriae a d eiusmodi

effectum, praesertim

i n m a t e ri a d ivi norum

dogmatum, i n qua

vel m a x i m e ,

semper urget r a t i o Protest a n tium

apu d Bellarmi nu m , l . 4 d e

verbo

Dei, c . 1 2: Plurima obstare, a ut

c e r t e obstare posse

i m p e d i m e n t a , oblivionem, imperitiam,

n e g l i -

gen tia m,

perversitatem, quae

nunquam

d esunt i n

g e n e r e h u m a n o .

Se d

haec,

s i

p l a c e t ,

omitto.

Esto

quod

praedicta

i m p e d i m e n t a

d e

f a c t o locum non

habuerint;

esto quod d ivin a d oct rin a f u e r i t i n

suae v e r i t a t i s puritate pe r

t o t

sa e c ulor um d e c ursum , e t

t o t i n t e r

r eru m vicissitudines, d e f a c t o conservata; esto quod h a e c ipsa d e

solo

f a c t o

conservatio, s a t i s

s i t

a d

r eg ul a m f i d e i

secundum

s e .

Esto,

i n q u a m , quia d e

his

lon gius d isput a n d i locus n u n c n on

e s t ,

e t quacumque

e t i a m

largissima concessione

f a c t a ,

i d saltem

f a t e a -

r i s

necesse

e s t ,

non

esse

s a t i s

a d

regula m

quoad

nos.

Quoad

n os

n a m q u e , nullum

alium

valore m obtinebit eiusmodi humana t r a -

d i t i o , praeter eum quem e i c o n c i l i a b i t

d e m o ns t r a t io coha ere n tia e

cum

originali

locutione

De i i n

Christo

ve l apostolis,

e x

s o l i s com-

munibus

historiae

c r i t e r i i s

e t fontibus

compilata : pe r

collationem


31/195

2 2

CAPUT

I .

s c i l i c e t , discussionem, e t crisim scientificam monumentorum prae-

t e r i t a e a e t a t i s inde a b antiquis temporibus. Et quis, quaeso, huic

studio

non

impar,

cum

non

d e

paucis

quibusdam

f a c t i s ,

iisque

celebratissimis, famosissimis, e t i n proprio d o m i n io historiae e x s i -

stentibus, se d d e doctrinis maxime abstrusis

hic

ag a tur? Quis i n

t a n t a

multitudine

rivulorum, a q u a s sinceras

quae

recta a fonte

procedunt,

a

spuriis e t

adulteratis

distinguet?

Quis separabit

pre-

tiosum a v i l i

i n t o t

inter

se

dissidentibus,

seseque invicem de-

struentibus confessionibus? Omnibus ergo modis,

manifestissime

apparet

quod t r a d i t i o

secundum

protestanticam

conc eptio n e m

a c -

c e p t a , regula f i d e i n e c e s t n e c esse p o t e s t , e t quod i n h a c salt e m

parte, s i b i

i p s i s

constantes

fuerunt

veteres Reformatores, cum

unam

solam

atque

u n i c a m regulam, traditione exclusa, Scripturam

constituerunt.

Verum, conc eptio n e m hanc, quae t o t a m i n s e resumit haeresim

Protestantismi, i n plena esse oppositione cum evangelio e t funda-

m e n t a li eius oeconomia, ia m s a t i s ost e nsum e s t , e t s i quis plura

desideret,

plura

e t i a m inveniet i n tractatu d e Ecclesia,

ubi

d e

po-

t e s t a t e magisterii. Eamdem quoque aperte contradicere sensui

t o t i u s christianae a n t i q u i t a t i s , ve l e x paucis quae praecitata sunt

docu m e n tis

colligere f a c i l e e s t . Equidem

affirmant Protestantes

:

An tiquiore m

ecclesiam solum h i s t o r i c e appellasse a d traditionem,

d e m o n s t r a n d o s c i l i c e t

i n

e c c l e s i i s

a p o s t o l i c i s ,

quibus apostoli i p s i

praedicaverant, pe r co n t i n u a m

successionem

usque a d sua t e m -

pora

saeculi

secundi

ve l

t e r t i i ,

fidem

a b

apostolis

t r a d i t a m

nondum

f u i s s e corrupt a m , se d a d h u c

integram.

Posteriori ve ro t e m pore ,

Ecclesiam id quod testimonio t r a d i t i o n i s h i s t o r i c e considerato d e -

e r a t , supplere studuisse a u c t o r i t a t e quam s i b i vindicabat ( r ) . I d ,

i nqu a m, affirmant, se d gratuito e t sine u l l o f u n d a m e n t o .

Ad

cuius r e i e vi d e n t i a m

co ns i d e r a n d u m

quod promissa

a s s i -

stentia pro incorrupta d epositi custodia, e t i n f a l l i b i l i cursu

t r a d i -

t i o n i s

i n

recto

tramite

originalis

revelationis, non

excludebat

u l l o

modo

accommodatam huic e i d e m f i n i

causarum

secundarum

o r d i -

n a t i o n e m , earumque

congruam cooperationem.

Sic e n i m

semper

se

( ' )

Apud

F r a n z e l i n ,

Thes.

1 0 .


32/195

DE

CATHOI.ICO CONCEPTU

SACRAE TRADITIONIS 2 3

habet suavis De i providentia, ut instrum e n t a apte c o n t e m p e r e t

causae p r i n c i p a l i ,

e t quidquid

d e

suo

humanum organum propria

a c t i v i t a t e

re d d e r e

potest,

i d

non

modo

n on

t o l l a t ,

se d

procuret

e t

adhibeat e tia m m agis.

Non

e rgo n e ga re i n t e n d i m us connaturali-

t a t e m

a d effectum

d e quo agitur, quae

revera

e s t i n

successione

e t continua

s e r i e '

episcoporum s i b i invicem i n eadem sed e quasi

d e

manu

i n

manum transmittentium d epositum r e l i g i o n i s .

Neque

somniamus removendum esse a t ra dit ion e humanum

e l e m e n t u m ,

humana

praesidia,

humanam industriam a c sollicitudinem. Quae

profecto

s i

removenda

censeremus,

contradictorem

haberemus

ipsum apostolum e x c l a m a n t e m : O

Timothee,

depositum

c u s t o d i .

Ut-

quid enim obsecratio haec,

utquid

t a m instans c o m m e n d a t i o , s i

ex parte

Ti m o t h e i n i h i l exigebatur? Sed i d

t a n t u m volumus, non-

dum i n

his

reperiri

supremam

a c sufficientem r a tio n e m certitudinis

d e conservata integritate

doctrinae revelatae,

quamdiu

praecisio

f i t a promisso e t c o l l a t o a Christo ch arism a t e perpetuae assisten-

t i a e

Proinde

intelligendum

e s t , elementum humanum subordi-

n a r i divino, eique

i t a

coniungi, ut i n usu l o c i theologici t r a d i t i o n i s ,

{ ' ) P r a e s i d i a pro intemerata doctrinae conservatione a d h i b i t a , a d h a ec

quatuor reducuntur

a Card.

F r a n z e l i n , t h e s .

9 :

Primo. Non solum

semper observatum e s t a p o s t o l i c u n i i n s t i t u t u m ,

u t

episcopus n on e l i -

g e r e t u r , n i s i p r i u s d e s i n c e r i t a t e e i u s

f i d e i

c e r t i s t e s t i m o n i i s c o n s t a r e t ,

se d

etiam praesertim

e p i s c o p i

m a iorum

sedium continuo post electionem

a l i i s c o l l e g i s s u i s , e t

m a x i m e P o n t i f i c i Romano

pe r l i t t e r a s

synodicas

exponebant distinctam suae f i d e i professionem. Ratio

sanctae huius

i n -

s t i t u t i o n i s pe r s e evidens e s t , e t egregie d e c l a r a t u r a Gregorio M. l . 7

e p i s t . 4 : Nam cum v i c i s s i m n o b i s f i d e i n o s t r a e c o n f e s s i o n e m t r a n s m i t l i m u s

q u i d

a l i u d i n s a n c t a De i

E c c l e s i a agimus,

n i s i arca m

b i l u m i n e l i n i m u s , ne

unda e r r o r i s

i n t r e t ? Secundo,

s i c u t s o l l i c i t i erant t um s i n g u l i t um

o m n e s

simul

e p i s c o p i , u t f i d e s singulorum

consentiens f i d e i

c o m m u n i

omnium e s s e t t e s t a t i s s i m a , e t d i l i g e n t e r

cavebatur n e

a

f i d e c o m m u n i

quomodocumque d i s s i d e n s

p a r t i c e p s

v i d e r e t u r

com munionis e c c l e s i a -

s t i c a e ,

ex

e a d e m

r a t i o n e

v i g i l i

s t u d i o

curabant,

u t

d e

f i d e

un a

e p i s c o -

porum i n s i n g u l i s sedibus s e s e excipientium

c e r t o c o n s t a r e t .

Hinc

s e r i e s

episcoporum orthodoxorum

i n

d i p t y c h i s

singularum

ecclesiarum

d e s c r i p t a

d i l i g e n t i s s i m e s e r v a b a t u r , r e i e c t i s i i s q u i d e f e c t i o n i s a f i d e universae

E c c l e s i a e s u s p e c t i f u e r a n t .

T e r t i o ,

s i qua n d o i n a l i q u a e c c l e s i a n o -

v i t a s doctrinae contra c o m m u n e n i traditam fidem serpere c o e p i s s e t ,


33/195

2 4

CAPUT I .

duplex Patribus

occurreret

argumentum. Unum

e x

consideratione

charismatis successionem apostolicam

perpetuo

comitantis.

Al t eru m

e x

consideratione

ipsius

successionis

secundum

conditiones

h i s t o -

ricas

i n Ecclesia a b i n i t i o

servatas;

quod

e t s i

e x se

soio

u l t i -

matum

apodicticumque absolute loque n do

n on

e s s e t , polemice

t a m e n efficacissimum

erat

adversus multiplices

sectarum

auctores,

qui omnes d e n o v o a semetipsis dogm a tiz ar e inceperant: Hanc

sapientiam,

inquit

Irenaeus I . 3 , c . 2 , (quam Paulus loquitur inter

p e r f e c t o s ) ,

unusquisque eorum esse

d i c i t , quam

a

semetipso adin-

venerit

Unusquisqiie

e n im ipsorum

omnino

perversus,

se m e-

tipsum, regula m v e r i t a t i s d eprava ns, praedicarenonconfunditur.

U t r oqu e

igitur

a r g u m e n t o uteba n tur Patres, tam priores quam

posteriores. Non e n i m s o l i posteriores,

se d

e t

vetustissimi, Ignatius,

Irenaeus,

Tertullianus paulo supra c i t a t i , summam ra tion e m

e x

qua

constet d i vi n a m d oc tri n a m sincere e t integre per successionis o r -

d i n e m esse conserva t a m, ultimo revocabant ad c h arism a

v e r i t a t i s

cum

episcopatus

successione

c o m m u n i c a t u m , ad

co m m u n ic a t io n e m

C h r i s t i ,

ad

promissum e t missum doctorem

v e r i t a t i s

Spiritum S a nc tu m .

Et

s i m i l i t e r ,

non modo

antiquiores, se d e t posteriores,

puta

A t h a -

nasius (de decr.

Nicaen. n . 2 7 ) , Epiphanius

( l .

1 , Haeres. 27,

n . 6 ) ,

Opt a tus ( l . 2

d e

schism. Don.

n . 2 ) ,

Augustinus ( e p i s t .

5 3 ,

n .

2 , e t c ) ,

a e q u e

appellant

a d

se n te n tia m a patribus

a d

patres

tra nsmissam, a d d oc tri n a m a b i n i t i o traditam, a d co n t i n u a m suc-

cessionem s a c e r d o t u m i n

Ecclesia potissimum

Romana, quo ni a m

pe r

eam

successionem,

verba

sunt

Epiph a nii, perpe tuo

manifestata

v e r i t a s demonstratur. Et ideo,

a

primo a d ultimum, n on apparet

vestigium oppositionis

a

Protestantibus

pro

necessitate

causae

f a l l a c i t e r

im agin a t a e.

I t a f e r e Card.

Franzelin, d e Tra d. t h e s .

1 0 .

Sic i g i t u r h a b e s i n traditione, vero e t catholico sensu i n t e l -

e p i s c o p i

e r a t ,

n on solum eam comprimere, se d etiam c e r t i o r e s reddere

episcopos

a l i o s ,

e t

i m p r i t n i s

Pontificem

Romanum,

u t

c o m m u n i

s e n t e n t i a

ubique d a m n a t u s e r r o r a b E c c l e s i a a r c e r e t u r .

Quarto, extraordinarium

quidem se d

u b i

periculum

n o v i t a t i s i n i m i n e n t i s i d p o s t u l a r e v i d e b a t u r ,

e f l f i c a x

praesidium

u n i o n i s

e t

consensionis e r a n t c o n c i l i a episcoporum,

v e l ex p r o v i n c i i s s i n g u l a r i b u s , v e l ex universa E c c l e s i a o r b i s terrarum

e t c .

.


34/195

DE

CATHOLICO

CONCEPTU

SACRAE TRADITIONIS 2 5

l e c t a ,

regulam f i d e i

certissimam.

Sed quia

a l i a quoque regula

Scriptura assignatur, a d

considerationem

habitudinis qua un a se

habet

ad

alteram,

ipsa

n os

ducit

r eru m

continuatio.

Hinc

t e r t i a ,

quae iam sequitur,

propositio.

3

Quod

traditio

regula

f i d e i

e s t ,

ordi n e

tum

t e mporis, tum

cognitionis,

tum comprehensionis, Scriptura prior, et ab

e a

i n

hoc

ve l

maxime

differens,

quod

non

remota tantum

regula

exsistat, se d proxima etiam a t q u e

immediata,

pro

duplici sub

qua accipi potest consideratione.

1 .

In prim is, n ullius n egot ii

est

oste n d ere quod

t r a d i t i o

1

antevertit Scripturam ordine

chronologico. Id

ia m observare est

i n V. T. Neque e n i m a b i n i t i o mundi exstiterunt Scripturae,

e t

t a m e n a b i n i t i o

f u i t

regula c u i sancti De i

h o m i n e s

co n for m a b a n t

fidem su a m .

Ab Adam

usque

a d Moysen f u i t

ecclesia

De i aliqua

i n

mundo,

e t colebant h o m i n e s Deum f i d e , spe, e t c h a r i t a t e , e t

externis

r i t i b u s ,

ut pat et

e x Gehesi,

ubi introducuntur Adam,

Abel, Seth, Enoch,

Noe,

Abraham, Melchisedech, e t a l i i h o m i n e s

i u s t i .

At nulla

f u i t

scriptura divina a n t e Moys e n ,

ut

patet...,

quia i n Ge n esi

n on f i t

m e n t i o

doctrinae

s c r i p t a e ,

se d solum

t r a -

di t a e : Scio, inquit Deus

G e n .

XVIII-19, quod Abraham praecep-

turus

s i t

f i l i i s

s u i s ,

e t

domui

suae

post

s e ,

u t

custodiant

v i a m

Domini.

Igitur a n n is

b i s

mille

conservata e s t r e l i g i o

sola

traditione

D e i n d e a Moyse a d Christum, i n ipso populo Dei, e t s i Scripturae

exstarent, t a m e n m a gis u t e b a n t ur

Iudaei

traditione quam Scriptura,

ut p a t e t e x

Exod.

XVIII-8,

Deuter.

XXXII-7, I u d i c . VI-13,

Psalm.

XLIII-i,

LXXVII-5, E c c l i . VIII-11. ( r ) . In quo e t i a m solutio

est

vulgaris d i f f i c u l t a t i s , quare i n l i b r i s Mosaicis t a m pauca occurrant

d e

futura

v i t a ,

e t

d e

praemiis

ve l

poenis

i n

e a

c o n s t i t u t i s ,

e t

univer-

sim loquendo,

d e

multis veritatibus qua e h a b e n t u r

u t

f u n d a m e n t a

v i t a e moralis a c

religiosae.

Solutio namque magna e x

parte

hinc

( ' )

B e l l a r m .

l .

4

d e verbo D e i ,

c .

4 .


35/195

2 6 CAPUT

I .

repetitur, quod

Scriptura

superveniens

suppon eba t a n t e c e d e n t e m

regula m

t r a d i t i o n i s , eamque

relinquebat i n

pleno suo robore,

p l e -

noque

vigore

semper

m a n e n t e m .

At

f o r t e

a l i t e r

putas

contigisse

i n o ec o no m i a N. T.? Imo vero, i n N. T. eadem traditionis

prae-

cessio luculentioribus e t i a m f a c t i s d e monstra tur, siquidem omnia

originum

christianarum monumenta ost e n d u n t

ecclesias

sine S c r i -

pturis

a b

apostolis

primum fundatas, propria m que ia m

a g e n t e s

vitam. Nondum scripserat Ma t t h a eus,

e t

ia m Ecclesia pe r t o t a m

Iudaeam e t Galilae a m e t Samariam aedificabatur a m b u l a n s i n timore

Domi ni,

( A c t .

IX-31).

Nondum

Marcus,

e t

ia m

erat

ecclesia

Romana,

cuius

fides a n n u n t i ab a tur i n universo m u n d o , (Rom. 1 - 8 ) . Nondum

Ioannes, e t ia m totas

Asiae

fun d avera t e t regeba t e c c l e s i a s , ut

s c r i b i t

Hieronymus i n

l . d e

s c r i p t . e c c l e s . Ad ecclesias quoque

iam

exsistentes dirigebantur omnes

epistolae

apostolicae, quemadmodum

e x i p s i s

earum inscriptionibus

s a t i s superque

l i q u e t .

Denique, non

a dscriptum

aliquod

i ns t r u m e n t u m

appellabat Paulus,

cum

d ic e b a t a d

Gal a t as

quos quidam

a

recta

via evangelii

su bd u ce r e c on a b a n t u r

:

Si quis vobis

evangelizaverit

praeter id

quod

a c c e p i s t i s a n a t h e m a

s i t , (Gal. I - 9 ) . Et a d Corinthios: Laudo a u t e m v o s , fratres, quod

pe r

o m n i a

m e i memores e s t i s , e t

s i c u t tradidi

v o b i s , praecepta mea

s e r v a t i s . Et rursus: Ego

e n i m

accepi a Domino,

quod

e t tradidi

v o b i s , quo ni a m Dominus Iesus, i n qua nocte tradebatur, e t c . Dicen-

dum

itaque quod a b i n i t i o

praeexstitit

sola regula t r a d i t i o n i s , e t

quod

subsequens

Scripturae accessio non e a esse potuit

qu a e

f u n d a m e n t a l e

co n s e rv a n d a e

e t

p r o p a g a n d a e

doctrinae

revelatae

medium s e m e l pro semper i n

Ecclesia constitutum everteret,

se d

quae e i subordinaretur e t deserviret e t i a m magis.

2 . Sed etiamsi regula

Traditionis

regula m Scripturae non

a n t ece d ere t ordine temporis, semper

t a m e n

ordine

cognitionis.

Et

sane,

t r a d i t i o innotescit

ut regula f i d e i ,

pe r

ipsissima argumenta

quibus religionis christianae se u catholicae Ecclesiae innotescit

c r e d i b i l i t a s .

Ex

quo

e n i m

demonstrasti

re v e l a t a m

esse

Ecclesiam

catholicam

tanquam

a Deo

institutam,

uno eodemque

argumento

demonstrasti f u i s s e a Deo positum organum i l l u d perpetui sem-

perque

a u d i e n d i magisterii

quod i n e ius d e m

Ecclesiae

basi

a c

fun


36/195

DE CATHOLICO

CONCEPTU SACRAE

TRADITIONIS 2 7

d a m e n t o

est ( r ) .

Demonstrasti pra e d ica t ion e m h uius

magisterii

o r d i n a t a m esse d i v i n i t u s , u t cui i n

s e m p i t e r n u m

conformari d e b e t

cre d e n tium

f i d e s .

De mo nstr asti

ergo

traditionem

i n

ratione

regulae

f i d e i

obligatoriae, siquidem praedicatio ecclesiastica e t t r a d i t i o

authentica d e qua

n u n c nobis

sermo,

secundum

rem convertuntur,

u t e x h a c t e n us d i c t i s

clarum apertumque e s t . Nec r e f e r t

quam

methodum, quemve processum adhibueris i n d e m o nstr a t io n e

vera e

r e l i g i o n i s :

a n s c i l i c e t

a r g u m e n t a n d i principium sumpseris

e x d i v i -

n i s notis quae

Ecclesiae

insunt, eique inseparabiliter inhaerent,

a n potius

e x

h i s t o r i c i s monumentis

missionis,

a dventus,

e t

operis

Iesu Christi, iuxta duplicem normam in Concilio Va tica no, Sess. 3 ,

c a p . 3 in dic a t a m

( 2 ) .

Semper

e n i m , e t eodem

m o d o ,

est e t manet

d e m o n s t r a t a ipso f a c t o

regula

Traditionis.

At

non i t a e s t d e Scriptura Sacra. Absoluta

e n i m

i n i t i a l i i l l a

d e m o ns t r a t io n e

quae

i n praeambulis f i d e i , se u i n

theologia ( u t

vocant) f u n d a m e n t a l i i n s t i t u i t u r , a dhuc, pe r se loquendo, ig n o t u m

t i b i omnino e s t u tru m s i n t , n e cn e , script ura e

a

Deo inspiratae.

Nam l i c e t nullae

t a l e s

exsisterent, eadem invariata essent

p r i n -

c i p i a demonstrationis;

eadem

quoque

a d a e q u a t a

conclusio a d

quam

principia

i s t a ducunt. Quod s i f o r t e

i n

demonstrationis decursu,

trac t a n do historicum monumentum revelationis quam nobis a t t u l i t

Iesus Christus, incideris i n e a

Christi

testimonia quibus c o n f i r -

m a t u r

f i d e s

Iudaeorum

circa

Legem e t Prophetas, concomit a n t er

quidem, e t velut

pe r accidens potuit t i b i a dve nire

cognitio

earum

Scripturarum

V.

T . ,

qua e

protocanonicae

appellantur

;

d e

Scripturis

a u t e m quae

propri a e sun t

Novo

T e s t a m e n t o , a d h u c n i h i l s c i s ,

prae t ere aque n i h i l . Et s i d e

his quoque,

imo d e his praesertim,

i d o n e u m t esti mo niu m

extra a u t h e n t ic a m

Tr a d i t i o n e m quaeras, non

e s t

ubi

invenias

n i s i i n s c r i p t i s

a p o s t o l i c i s . Sed pr a e t e r qu a m quod

cognitio auctoritatis apostolorum ut organorum p r o m u l g a n d a e

r e v e l a t i o n i s , supponit ia m

cogni t a m

r eg ul a m Traditionis qua e a b

e i s

t o t a

decurrit:

quid,

quaeso,

i n

s c r i p t i s

apostolicis

invenies

d e

i n s p i r a t i s N. T. s c r i p t u r i s , formaliter qua inspiratis? Nihil omnino

( ' ) C f . prooemium secundae p a r t i s t r a c t a t u s d e E c c l e s i a , p . 2 7 8 .

j 2 )

Enchir.

n . 1 6 4 2 .


37/195

2 8 CAPUT I .

praeter notum i l l u d

incisum se c u n d a e P e t r i , I I I - 1 6 ,

d e

Pauli e p i -

s t o l i s .

Atqui

epistolae

Pauli

non

sunt o m n e s, im o n e c praecipuae

scripturae

N.

T.

Insuper,

quaenam

fuerint

t e m po r e

quo

scribebat

Pe t rus, e d it a e ia m

epistolae Pauli,

incertum forsitan quis

dicere

posset. De nique , h a e c

ipsa

secun d a Petri epistola a b i i s praecise

qui a s c r i p t i s d o c u m e n t i s unice

se p e n d e r e profitentur,

ut

suppo-

s i t i t i a e t n on ge n ui n a r e i i c i t u r . Omnibus i g i t u r modis, biblicum

syst e m a Protest a n tium i n a ere pendulum apparet,

basi

a c

fun d a-

mento carens. Nec m a l e comparatum

e s t

systemati mundi i n

cosmo-

gonia

I n d oru m ,

qui

adstruunt

universum

instar

elephantis

pone n tis

p e d e s super

qu a tuor testudines,

quin dicant

quid

i l l u d s i t i n

quo

t e st ud in e s ipsa e nituntur. At nos, e x

org a n o traditionis

cui a

Christo commissum e s t

munus

d oc e n d i omnem ve rit a t e m , iure me-

ritoque accipimus

veritatem r ev el a t a m integri

c a n on is Script u ra e

inspiratae,

ut s i c , pe r Tr a d i t i o n e m Scriptura innotescat, sitque e o

i p s o ,

ordine

cognitionis posterior.

3 . Hinc ulterius e f f i c i t u r , Tra d i t ion e m a n t e c e d e r e

Scriptu-

ram

ordine

e t i a m comprehensionis, pro

qu a n t o

s c i l i c e t ,

non i n

Scriptura,

se d

i n

Traditione, revelata

doctrina f u i t

vera quadam

ratione integraliter deposita. Dico, non i n Scriptura: tum quia,

ut mox

praemissum

e s t ,

nequidem

veritas d e Scriptura ipsissima,

i d est d e catalogo librorum

qui

u t sacri sunt recipiendi, i n e a con-

tinetur; tum quia

ipsa m et n os pluries

r e m i t t i t a d

traditionem, ut

a d fo n t e m quorumdam dogmatum quae scripta n on sunt, quemad-

modum e x

1

Cor.

XI-2,

2

Thess.

I I

1 4 ,

2

Ti m .

I-13,

3

Ioan.

1 3 ,

ostendit

Bellarminus

( r ) ; tum d e niqu e

quia vel sola scriptio

l i b r o -

rum N. T . , quam superius vidimus e x contingentibus circumstantiis

occasionatam, luculentum

signum

e s t

quo pa la m f e c i t Deus,

non

fuisse sui

c o n s i l i i , ut i n l i b r i s sacris plenum haberemus e t a d a e -

quatum revelatae v e r i t a t i s

depositorium.

At

contra,

eiusmodi

depositorium dives i n Traditione iure meritoque agnosces. Ipsa

e n i m

e s t ,

quae

primitivum,

principale,

a c

prim arium

doctrinae

i ns t r u m e n t u m

a Christo

posita f u i t . I p s a ,

cui

e x consequenti con-

credita est e t Scriptura;

concredita,

i nqu a m, non solum i n ordine

( ' ;

De verbo D e i , I . 4 , c . 5 .


38/195

DE

CATHOLICO

CONCEPTU SACRAE TRADITIONIS

2 9

a d notificationem eius

quod

pro scriptura a Deo

vere inspirata

e s t

accipie n dum,

verum e t i a m

i n

ordine

a d notificationem sensus

qui absque intelligentiae

clave,

a ut clausus r e m a n e t , a ut incer-

t u s

( ' ) .

Unde sequitur quod

i n

deposito

t r a d i t o ,

aliquo vero

modo

continetur e t i a m revelatio scripta; e t s i e tia m revelatio s c r i p t a ,

ergo

tota

d e

integro

revelatio.

Sic i g i t u r ,

t r a d i t i o e s t regula

f i d e i omnibus

m o d i s

prior: t e m -

pore, cognitione, compreh e nsion e. U l t i m o quaeres: a n r e m o t a

regula,

vel

proxima?

Dico a u t e m :

e t r e m o t a e t proxima, sub a l i a

atque

a l i a

consideratione.

4 .

Et

sane, in d esine ns

i l l a , e t

pe r

saeculorum decursum

persevera ns

usque a d

n os Ecclesiae praedicatio,

duobus

m o d i s

a c c i p i t u r .

Primo qu i d e m , i n interpositis a n t e c e d e n t i u m a e t a t u m

annulis

a

quibus pendet, e t quibus

m e d i a n t i b us

semper

continuatur

cum praedicatione eorum qui primi e t i m m e d i a t i fuerunt verbi

r e v e l a t i promulgatores. D e i n d e

vero, secundum se

absolute, i n

qualibet

seorsum

designata

t e mporis

d i f f e r e n t i a .

Primo

i g i t u r

m o d o ,

praedicatio ecclesiastica

est

t r a d i t i o sub praecisa ratione tr a nsmis-

s i o n i s doctrinae

revelatae

quasi d e

manu

i n manum inde

a b a p o s t o l i s ,

se u t r a d i t i o

reduplicative u t

per indisruptum c a n a l e m e font e a

saeculis decurrens, e t sub h a c consideratione n on est plus quam

remota

f i d e i

catholicae

re gula . Sic e n i m innotescit tantummodo

per investigationem monumentorum praeteritae a e t a t i s , i d

e s t

pe r

studium

operum

qua e

e x

antiquitate

r e l i c t a ,

i n

cognitionem

ducunt

sente ntiae, professionis, ac f i d e i qua e olim

erat

circa d oc tri n a m

c h r i -

stianam, vel e x integro, vel i n singulis capitibus spectatam. Et s i

nonnisi

m e d i a n t e

investigatione

e t processu scientiae theologicae

proprio

cognoscitur quo a d e a

quae continet

d ogm a t a , e rgo

regu-

I a e proximae r a tio n e m n e c h a be t n ec h a b e r e p o t e s t . Quare venien-

dum est a d prae dica tion e m ecclesiasticam,

non

a mplius conside-

r a t a m i n coh a e re n t ia con t in ua e successionis

a

prima revelationis

origine, se d

absolute

i n

sui

exercitio pro h oc signato

n u n c t e m-

p o r i s . Quo sub respectu, semper quidem t r a d i t i o e s t ,

qu a t e nus

s e m p e r t r a d i t i d quod explicite vel implicit e

a cce pit a

maioribus,

( ' ) I r e n . l .

4 ,

c . 2 6 .

T e r t u l l .

P r a e s c r i p t . c . 1 9 - 2 1 .


39/195

30 CAPUT I .

se d ia m est t r a d i t i o sub praecisa formalitate a u c t o r i t a t i v i magisterii

d i s e r t e

proponentis

e t

exp

de immutabilitate traditionis contra

Documents